บทคัดย่อ - HRDIhkmcms.hrdi.or.th/fileman/Uploads/Documents/ExecutiveSummaryReport.pdfสารสนเทศ และความรู้ที่ใช้ รวมไปถึงการเข้าถึงข้อมูลสารสนเทศ

บทสรปผบรหาร (Executive Summary Report)

โครงการศกษารปแบบการจดการความรและจดท าแผนการจดการองคความรสถาบนวจยและพฒนาพนทสง -1- (องคการมหาชน) ระยะ 3 ป (พ.ศ. 2559-2561)

บทคดยอ

กระบวนการด าเนนการจดท าระบบในโครงการศกษารปแบบการจดการความรและจดท าแผนการ

จดการองคความรสถาบนวจยและพฒนาพนทสง (องคการมหาชน) ระยะ 3 ป (พ.ศ. 2559-2561) น ใชหลกการบรหารจดการความรตามมาตรฐานสากล เปนกรอบแนวคดการวจย เพอจดท ากระบวนการจดการความรน ารอง และปรบปรง พฒนาระบบจดการความร (Knowledge Management System) ของสถาบนฯ โดยใชกรอบกระบวนการวเคราะห และสงเคราะหความร แบบ Common KADS Methodology และท าการออกแบบและสรางฐานขอมลสารสนเทศเพอรวบรวมองคความรเกยวกบความรของแตละส านก เพอตอบสนองวสยทศนของสถาบนฯ ในดานตางๆ ใหตรงกบความตองการของกลมเปาหมาย โดยส านกพฒนา เปนหนวยงานน ารอง ในการด าเนนการการจดการความร ในองคความรดานการพฒนาและขยายผลโครงการหลวง ซงองคความรทถกน ามาเปนองคความรน ารอง คอ การบรหารจดการกลม และ การจดท าแผนชมชน โดยหลกการการจดการความร Knowledge Management เปนวธการบรหารทจ าเปนส าหรบการบรหาร ยคใหม ในเศรษฐกจฐานความร (Knowledge-Based Economy) หรอระบบเศรษฐกจทขนกบการสราง การกระจาย และการใชความรและสารสนเทศการจดการความร มงเนนการจดการเพอใชและพฒนาองคความรทมอยในตว บคคลทอยในองคกรหรอ Tacit Knowledge ซงเกดจากประสบการณและการเรยนรในการท างาน การแกปญหาและตดสนใจในงานจรงขององคกร โดยมการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอลดขอจ ากด ดานเวลาและสถานทของบคลากรในองคกรใหสามารถสอสารกน เพอการคนควาแกปญหาหรอเพอการตดสนใจ ไดอยางรวดเรวทนการณเพอเปนการบรณาการบรหารและจดสรรทรพยากรทใชในการปฏบตราชการ รวมทงเปนศนยกลางในดานการพฒนาองคกรบคลกรและสรางองคความรในการปฏบตงานตามภารกจของสถาบนวจยและพฒนาพนทสง (องคการมหาชน) และไดมการอบรมบคลากรทท าหนาทเปนผด าเนนงานหลกของการจดการความรของสถาบนฯ พรอมทงระบบการจดการความรถกพฒนาและปรบปรงจากระบบเดมของสถาบนฯ ขนมา ในรปแบบเวบไซต หลงจากนน ไดท าการเผยแพรขอมลโดยการจดสมมนาการใชระบบขอมลสารสนเทศ เบองตน ใหแกผมสวนไดสวนเสย (Stakeholders) และบคลากรของสถาบนฯ เพอน า องคความรเหลานไปใชประโยชนตอไปในพนท



บทน ำ

สถาบนวจยและพฒนาพนทสง (องคการมหาชน) มเปาหมายในการจดการความรเพอรวบรวมองคความรในการพฒนาพนทสง โดยการด าเนนงานตามยทธศาสตร 4 ดาน ไดแก ยทธศาสตรการวจยและพฒนา ยทธศาสตรการพฒนาสนบสนนโครงการหลวงและขยายผลโครงการหลวง ยทธศาสตรการบรหารจดการอทยานหลวงราชพฤกษ และยทธศาสตรการบรหารจดการทมประสทธภาพ ซงด าเนนงานสนบสนนโครงการหลวงและขยายผลโครงการหลวง ในการถายทอดและขยายผลองคความรอนจะกอใหเกดประโยชนตอชมชนบนพนทสง สงเสรมเกษตรกรในดานเศรษฐกจ ดานสงคม ดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และดานการบรหารจดการ ซงเปนกระบวนการและกลไกในการเสรมสรางงานวจยและพฒนา เพอใหไดมาซงนวตกรรมใหม การรกษาภมปญญาทองถน การเกบรกษาคณคาของความหลากหลายทางชวภาพ ผสมผสานกบภมปญญาทองถน การเสรมสรางความเขมแขงของชมชนบนพนทสง ตลอดจนสงเสรมการมสวนรวมในการฟนฟ ปาตนน าล าธาร รวมทงการแลกเปลยนทางวชาการในระดบนานาชาตเพอ ใหเกดการพฒนาองคความรและนวตกรรมใหมๆ ในอนทจะกอใหเกดประโยชนใหแกประเทศชาตไดกวางขวางมากยงขน

การจดการความร Knowledge Management เปนวธการบรหารทจ าเปนส าหรบการบรหารยคใหม ในเศรษฐกจฐานความร (Knowledge-Based Economy) หรอระบบเศรษฐกจทขนกบการสราง การกระจาย และการใชความรและสารสนเทศการจดการความร มงเนนการจดการเพอใชและพฒนาองคความรทมอยในตว บคคลทอยในองคกรหรอ Tacit Knowledge ซงเกดจากประสบการณและการเรยนรในการท างาน การ แกปญหาและตดสนใจในงานจรงขององคกร โดยมการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอลดขอจ ากด ดานเวลาและสถานทของบคลากรในองคกรใหสามารถสอสารกน เพอการคนควาแกปญหาหรอเพอการตดสนใจ ไดอยางรวดเรวทนการณเพอเปนการบรณาการบรหารและจดสรรทรพยากรทใชในการปฏบตราชการ รวมทง เปนศนยกลางในดานการพฒนาองคกรบคลกรและสรางองคความรในการปฏบตงานตามภารกจของสถาบนวจยและพฒนาพนทสง (องคการมหาชน)

วตถประสงคของโครงกำร - เพอศกษาวเคราะหหารปแบบทเหมาะสมในการจดการความรของสถาบนวจยและพฒนาพนทสง

(องคการมหาชน) - เพอสรางกระบวนการจดการความรและก าหนดกรอบการด าเนนงานดานการจดการความรของ

สถาบนวจยและพฒนาพนทสง (องคการมหาชน) - เพอก าหนดแผนการจดการความรทมความสมพนธและเชอมโยงกบยทธศาสตรของสถาบนวจยและ

พฒนาพนทสง (องคการมหาชน)



ขอบเขตกำรด ำเนนงำน

การด าเนนงานในโครงการศกษารปแบบการจดการความร และจดท าแผนการจดการความรของสถาบนวจยและพฒนาพนทสง (องคการมหาชน) ระยะ 3 ป (2559 – 2561)

จะมงเนนการสรางความรความเขาใจของบคลากรเกยวกบการพฒนาระบบบรหารจดการความร สารสนเทศเพอรองรบการน าเสนอขอมล ขาวสาร สารสนเทศ ซงจะชวยใหเกดการพฒนาระบบการท างาน ศกยภาพของบคลากร และองคความรของสถาบนวจยและพฒนาพนทสง (องคการมหาชน) ผานเครองมอทางการจดการความรอยางเปนระบบ รวมทงเปนการพฒนาตอยอดใหระบบสารสนเทศจดการความรสามารถตอบสนองตอการใชงาน ในการเพมขดความสามารถในการแขงขน ในการชวยการตดสนใจของบคลการในการใชความรในการท างาน และของประชาชนในการตดตามขอมลขาวสารของสถาบนวจยและพฒนาพนทสง (องคการมหาชน) ซงการน าไปใชงานจะมความแตกตางไมวาจะเปนประเภทและรปแบบของขอมลสารสนเทศ และความรทใช รวมไปถงการเขาถงขอมลสารสนเทศ และความรทตองสะดวก รวดเรว โดยไมมขอจ ากดเรองสถานทการใชงาน (Mobility) ผานอปกรณสอสารททนสมย ซงจะท าใหระบบสารสนเทศจดการความรสามารถตอบสนองการใชงานของผปฏบตงานในการท างานและพฒนางาน และผบรหารระดบสงทใชในการตดสนใจ รวมไปถงการท างานเชอมกนระหวางผปฏบตงานและผบรหาร สดทายท าใหสถาบนวจยและพฒนาพนทสง (องคการมหาชน) สามารถยกระดบความสามารถในการปฏบตราชการตอไป

ในการด าเนนงานโครงการ ประกอบดวยกจกรรม 6 กจกรรม ประกอบดวย 1) ศกษาความตองการ (requirement) ของสถาบนวจยและพฒนาพนทสง (องคการมหาชน)

และวเคราะหองคความร (knowledge analysis) เพอการออกแบบกระบวนการจดการความรของสถาบนวจยและพฒนาพนทสง (องคการมหาชน)

2) ด า เนนงานตามกระบวนการวศวกรรมความร ( knowledge engineering) ตามมาตรฐานสากล เพอการตรวจสอบหวขอความร (knowledge audit) และการสรางแบบจ าลองความร (knowledge model)

3) พฒนาระบบการจดการความรน ารอง (knowledge management system) โดยใชเทคโนโลยสารสนเทศ เพอเปนตนแบบตวอยางในการเผยแพรองคความร

4) จดอบรมเชงปฏบตการ เพอพฒนาบคลากรของสถาบนวจยและพฒนาพนทสง (องคการมหาชน) ใหสามารถประยกตใชการจดการความรเพอการพฒนากระบวนการท างาน

5) วางแผนกจกรรมเพอสรางการรบรใหแกบคลากรของสถาบนวจยและพฒนาพนทสง (องคการมหาชน)

6) ประเมนผล และสรปผลการด าเนนงาน พรอมขอเสนอแนะ



1. ขนตอนการด าเนนงานโครงการ ในการพฒนาระบบการจดการความรภายในองคกรของสถาบนวจยและพฒนาพนทสง (องคกร

มหาชน) จะใชกรอบกระบวนการวเคราะหและสงเคราะหความรท เปนมาตรฐานของยโรป คอ CommonKADS Methodology โดยมขนตอนและกจกรรมจดการความร (Knowledge Management Methods) ทสามารถประยกตใชสนบสนนการบรหารจดการความรส าหรบองคกร ของสถาบนวจยและพฒนาพนทสง (องคการมหาชน) ดงตอไปน

1.1 ศกษาองคกรในเบองตนเพอท าความเขาใจการด าเนนงานของสถาบนวจยและพฒนาพนทสง (องคการมหาชน) และศกษาความตองการ ( requirement) รวมทงว เคราะหองคความร (knowledge analysis) ครอบคลม วสยทศน ยทธศาสตร พนธกจ ปญหาและความทาทายในการด าเนนงาน โดย

ศกษา รวบรวมและวเคราะหความตองการของ สถาบนวจยและพฒนาพนทสง (องคการมหาชน) เพอการออกแบบกระบวนการจดการความรดานการวจยและถายทอดองคความรการพฒนาพนทสง

วเคราะหองคความรทมผลกระทบหลก (major impact) ตอการด าเนนงานสถาบนวจยและพฒนาพนทสง (องคการมหาชน)

ออกแบบเครองมอ และแผนการด าเนนงานการจดการความร

1.2 ด า เน น ง านตามกระบวนการว ศ วกรรมความร ( knowledge engineering) ตามหล กมาตรฐานสากล โดยมแนวทางการด าเนนงาน ดงน

จดการประชมรวมกบผมสวนเกยวของในการตดสนใจ (decision maker) ไมนอยกวา ๑ ครง เพอ

o การตรวจสอบหวขอความร (knowledge audit) โดยการจดท า Pre-Audit ตรวจสอบความเขาใจเบองตนดานการจดการความรและตรวจสอบความรทมอยในองคกร หรอความร ท จ า เปนส าหรบการปฏบต ง าน Knowledge Landscape ในรปของแบบสอบถามความคดเหน เพอประกอบการตดสนใจของผทมสวนเกยวของในการตดสนใจ (decision maker) เพอสรปวสยทศนและกลยทธของการบรหารจดการความร จดล าดบความส าคญของหวขอความรและท าการเลอกหวขอความรทจะน ามาด าเนนการในโครงการน ารองฯ

o การท า Knowledge Audit โดยการใช Organisation Model ของ CommonKADS (Common Knowledge Analysis and Data Structuring) เ พ อ ใช ว เ ค ร า ะห ว าความรใดบางทมความจ าเปนและส าคญตอการแกปญหา และตอบสนองโอกาสขององคกร โดยการตรวจสอบความจ าเปน จากหวงโซมลคาขององคกร ซงจะใหค าตอบความเปนไปไดดานธรกจ ดานเทคโนโลย และดานการบรหารจดการ



o จดประชมกลมยอยกบผด าเนนงาน (KM Team) ไมนอยกวา 1 ครง เพอสรางความรความเขาใจในกระบวนการจดการความร รวมทงพฒนาบคลากรสวนหนงของส านกงานฯ ใหสามารถเปนกลไกสนบสนนกระบวนการบรหารจดการความรในระดบของคณะท างานวศวกรรมความร (Knowledge Engineers) ทงในสวนของโครงการน ารองฯ และขยายผลไปพฒนางานในหนวยงานตอไป

o สร า งกระบวนการจ บความร ( Knowledge Capture) การว เ คราะห ความร (Knowledge Analysis) และการสงเคราะหความรแบบจ าลองความร (knowledge model) โดยคณะทปรกษาและบคลากรสวนหนงทเกยวของของส านกงานฯ สราง Knowledge model รวมกนเพอใชเปนเครองมอในการจดความร และน าไปสกระบวนการใชความรเพอแกปญหา หรอในการสนบสนนการตดสนใจของผบรหาร

o สรปผลการวเคราะหความรตามกระบวนการวศวกรรมความร เพอการสงเคราะหความรแบบจ าลองความร (knowledge model) และการออกแบบระบบการจดการความร (knowledge management system design)

1.3 พฒนาตวอยางตนแบบระบบจดการความร (KMS: Knowledge Management System) โดยใชเทคโนโลยสารสนเทศ เพอการเผยแพรองคความร โดยมคณสมบตดงน

สามารถแสดงผลไดทงบนเครองคอมพวเตอรสวนบคคล และมอถอสมารทโฟนทรองรบการแสดงผลบนเวบบราวเซอร โดยน าเทคโนโลยการออกแบบ Responsive Design เขามาประยกตใชอยางเหมาะสม

มระบบการกระจายองคความร (push technology)

มระบบการสงองคความร (pull technology)

มระบบบรหารจดการองคความร (back-end) เพอการบรหารจดการฐานขอมลทออกแบบแสดงผลบนเวบไซต

1.4 จดอบรมเชงปฏบตการ เพอพฒนาบคลากรของสถาบนฯ ใหสามารถประยกตใชการจดการความรเพอการพฒนากระบวนการท างาน

1.5 วางแผนกจกรรมเพอสรางการรบรใหแกบคลากรของ สวพส. (KM activity) เพอสรางความตระหนก และสรางแรงจงใจใหบคลากรของสถาบนฯ เขาใชงานระบบและเกดการแลกเปลยนความรระหวางผใชงาน โดย

วางแผนกจกรรมการจดการความรรายเดอนและรายไตรมาส เพอใหเกดกจกรรมอยางตอเนอง



ผลการด าเนนการ ๑ รายงานประชมสมมนาผบรหารระดบสง และผมสวนไดสวนเสย (ขอ ๗.๑)

ครงท วนท ประเดน ผลลพธ ครงท 1/2558

วนพฤหสบดท 9 เมษายน 2558 เวลา 10.00 – 12.00น.

ประชมโครงการศกษารปแบบการจดการความร แ ล ะ จ ด ท า แ ผ น ก า ร จ ด ก า ร อ ง ค ค ว า ม รสถาบนวจยและพฒนาพนทสง ผเขารวมประชม 1) ทปรกษาดานยทธศาสตรและการบรหารจดการองคกร 2) ผอ านวยการส านกวจย 3) ผอ านวยการส านกพฒนา 4) ผอ านวยการส านกอ านวยการ 5) ผอ านวยการอทยานหลวงราชพฤกษ วาระการประชม ระเบยบวาระท 1 เรองทประธานแจงใหทประชมทราบ ระเบยบวาระท 2 เรองเพอทราบ

- ร า ย ง า น ค ว า ม ก า ว ห น า ใ น ก า รด าเนนงานดานการจดการ ความรของสถาบน (แตละส านก)

ระเบยบวาระท 3 เรองเพอพจารณา - วางแผนและศกษาวเคราะหความต อ ง ก า ร ว เ ค ร า ะ ห อ ง ค ค ว า ม ร (Knowledge analysis) - การก าหนดรปแบบกระบวนการจดการความรของสถาบน - การก าหนดแนวทางการพฒนาระบบจดการองคความรของสถาบน โดยใชเทคโนโลยสารสนเทศ - การก าหนดแนวทางการสรางรปแบบการแลกเปลยนเรยนร ของสถาบน - ก า รประ เ ม นผล และส ร ปก ารด าเนนงาน

ทประชมก าหนดกรอบการด าเนนงาน การท าKM ของ สวพส. ดงน หลกการ สวพส. มความตองการทจะสรางความรความเขาใจดาน KM ดานกรอบวชาการ เนนใหเกด Productivity โดยใ ช IT โดยจะท าKM ในองคกรกอน กระบวนการจดการความร สวพส. 1. วเคราะหปญหาขององคกร และวธแกไขปญหา 2. คดเลอกประเดนทจะท า KM 3. ด าเนนการ การจดการความรด วยวธ Coaching 4. พฒนาแผนของสถาบนฯ เพอจดท า KM ตามกรอบนโยบาย งบ และวฒนธรรมองคกร



ครงท วนท ประเดน ผลลพธ ครงท 2/2558

วนจนทร ท 13 กรกฎาคม 2558 เวลา 13.30 – 16.30 น. (Knowledge Audit)

ประชมการจดการความรของสถาบนภายใตการด าเนนงานโครงการศกษารปแบบการจดการความรและจดท าแผนการจดการองคความรสถาบนวจ ยและพฒนาพนท ส ง (องคการมหาชน) ระยะ 3 ป ผเขารวมประชม 1) ทปรกษาดานยทธศาสตรและการบรหารจดการองคกร 2) ผอ านวยการส านกวจย 3) ผอ านวยการส านกพฒนา 4) ผอ านวยการส านกอ านวยการ 5) ผอ านวยการอทยานหลวงราชพฤกษ วาระการประชม ระเบยบวาระท 1 เรองทประธานแจงใหทประชมทราบ

- การจางทปรกษาศกษารปแบบการจดการความร และจดท าแผนการจดการองคความรสถาบนวจยและพฒนาพนทสง (องคการมหาชน) ระยะ 3 ป (พ.ศ. 2559 - 2561)

ระเบยบวาระท 2 เรองเพอทราบ

- รปแบบการจดการความร “จากทฤษฏสการปฏบต”

- กระบวนการศกษารปแบบการจดการความรและจดท าแผนการจดการองคความรสถาบนวจยและพฒนาพนทสง (องคการมหาชน) ระยะ 3 ป (พ.ศ . 2559 - 2561)

ระเบยบวาระท 3 เรองเพอพจารณา

- ว เคราะหองคความร (Knowledge Analysis) - ก ร ะบวนกา รตร วจสอบความร (Knowledge Audit)

รปแบบการจดการความร ประกอบดวยกจกรรมดงน - ศกษาความตองการ ของ สวพส. - วางแผนการจดการความร และวเคราะหความร เพออกแบบกระบวนการKM - ด าเนนงานตามวธวศวกรรมความร ดวย Knowledge audit และสร าง Knowledge model รวมกบทมวศวกรความร ตวแทนของ สวพส. โดยการสมภาษณผเชยวชาญ - ศกษาระบบสารสนเทศ เวบไซต หรอ HKM เดมของ สวพส. แลวพฒนาระบบ KMS น ารอง ใหมองคประกอบครบถวนตามหลกการและครอบคลมตาม Requirements - สรางชมชนกปฏบต CoPs จดอบรมเชงปฏบตการและสรางทศนคตดานบวก มงเนนFocus ชดความรทส าคญจ าเปนตองท า - เผยแพรความร ใน KMS เพอใหเกดการน าไปใชในงาน งานมProductivity ทดขน - ประเมนและสรปผลการด าเนนงาน ผลลพธทคาดหวง - สวพส. สามารถสรางทมวศวกรความร ด าเนนการรวมได (on the job training) - สร า ง ช ดคว ามร ร ว มก น (Knowledge packs) - สรางระบบ KMS (IT Based) - สราง CoPs ส าหรบ Knowledge worker ใหมความรใหม ในการพฒนางาน สวพส. - ส ร า ง Best practice and Lessons Learned



ครงท วนท ประเดน ผลลพธ เวลา 14.00 – 15.00 น.

ผ อ า น ว ย ก า รส านกพฒนา

ผอ านวยการส านกอ านวยการ ประเดนองคความรทจ าเปนของส านกอ านวยการ คอ องคความรดานบรหารการจดซอจดจาง

เวลา 10.00 – 11.00 น.

ผอ านวยการส านกยทธศาสตรและแผน ประเดนองคความรทจ าเปนของส านกยทธศาสตรและแผน คอ องคความรดานการจดท าแผนยทธศาสตรทสงเสรมการสรางงานวจยของสถาบนฯ และขยายผลงานโครงการหลวง

วนจนทรท 28 กนยายน 2558 เวลา 09.00 – 10.00 น.

ผอ านวยการอทยานหลวงราชพฤกษ – กลมงานจดการความร

ประเดนองคความรทจ าเปนของส านกอ านวยการ คอ องคความรดานบรหารการตลาดและการประชาสมพนธผลงานของสถาบนฯ และโครงการหลวง

วนพธท 30 กนยายน 2558 เวลา 10.00 - 11.00 น.

ผอ านวยการส านกวจย

ประเดนองคความรทจ าเปนของส านกอ านวยการ คอ องคความรดานบรหารงานวจย เพอการถายทอดองคความร

ครงท 4/2558

วนองคารท 22 ตลาคม 2558 เวลา 10.00- 11.00 น.

ผอ านวยการส านกพฒนา ประเดนองคความรทจ าเปนของส านกอ านวยการ คอ องคความรดานการพฒนาบคลากรเพอการถายทอดผลงานของสถาบนฯ และงานโครงการหลวง



๒ การศกษาความตองการ (Requirement) และวเคราะหองคความร (Knowledge analysis) ของแตละส านก (ขอ ๗.๑)

ตารางสรปขนตอนในการด าเนนการเพอ การศกษาความตองการ (Requirements) และวเคราะหองคความร (Knowledge analysis) เพอใชในการพฒนาพนทสง

การสนบสนนการวจยและพฒนางานโครงการหลวง และขยายผลความส าเรจของโครงการหลวงไปสชมชน

ขนตอน/ การด าเนนการ เครองมอ องคความรทใช ผลลพธทไดในแตละขนตอน 1. ศกษา รวบรวมและวเคราะหความตองการ

- ประชม สมภาษณ - คนควาจากเอกสารของ สวพส.

- การด าเนนงานของ สวพส. - วสยทศน - ยทธศาสตร - พนธกจ - ปญหาและความทาทายในการด าเนนงานของแตละแผนก

- สรปภาพรวมของ สวพส.

2. ออกแบบกระบวนการจดการความร

- ประชม สมภาษณ - Coaching เรองการออกแบบกระบวนการ KM แก KM Team

- การจดการความร - องคความรของแตละส านก - องค ความร ด านการว จ ย และถายทอดองคความรการพฒนาทสง

- ไดแผนและทศทางของการจดการความร

3. วเคราะหองคความรหลกทส าคญ

- ว เ ค ร า ะ ห จ า กผเชยวชาญ - เอกสาร


- ความรทตองการพฒนา

4. ออกแบบเครองมอ - CommonKADS - Coaching


- ไดแผนการบรหารจดการความร ตามกรอบ TOR

6. ก า ร ต ร ว จ ส อ บ ห วขอความร (Knowledge audit)

- แบบสอบถามความคดเหน

- ความร ท จ า เ ป นส า ห ร บก า รป ฏ บ ต ง า น (Knowledge Landscape)

- สรปวสยทศน - กลย ท ธ ข อ งก ารบร ห ารจดการความร - ล าดบความส าคญของหวขอความร - หวขอความรทจะใชน ารอง

7. กา รท า Knowledge audit

- วศวกรรมความร สวน Organization Model เครองมอ CommonKADS - Coaching

- หลกการทางวศวกรรมความร - องคความรของแตละส านก

- ความรทจ าเปนและส าคญตอการแกไขปญหา ดานธรกจ ด าน เทค โน โลย และด านบรหารจดการ



ขนตอน/ การด าเนนการ เครองมอ องคความรทใช ผลลพธทไดในแตละขนตอน 8. ทมงานของทปรกษาจ ด ป ร ะ ช ม ก ล ม ย อ ยรวมกบ KM Team ของ สวพส.

- Sharing - องคความรของแตละส านก - KM Team มความร เ ร อง KM - KM Team ส า ม า ร ถ ท า Knowledge Engineering ได

9. สรางกระบวนการจบค ว า ม ร (Knowledge Capture)

- แ บ บ ส อ บ ถ า ม ประเดนความรของแตละส านก

- หลกการทางวศวกรรมความร - องคความรของแตละส านก

- ไ ด แ บ บ จ า ลอ งคว ามร (Knowledge model) ข อ งแตละส านก

10. สรปผลการวเคราะหความร ท ป ร กษาสรปรวมกบ KM Team

- ห ล ก ก า ร ท า งว ศ ว ก ร ร ม ค ว ามร : CommonKADS template

- Task Knowledge (งานทตองใชความรในการท างาน) - Inference (ค ว า ม ร ท ม า จ า กประสบการณ) - Domain (ห ล ก ก า ร ค ว า ม รพนฐาน)

- ไดความรในรปแบบตางๆ ทมเนอหาครอบคลม ของกรณต ว อย า ง เ พ อ น า ไ ป ใ ช ใ นขนตอนตอไป คอ การจดท าระบบ KMS

หมายเหต ทกขนตอนของการด าเนนงานการจดการความร คณะท างานของทปรกษาจะด าเนนการรวมกบ KM Team ของ สวพส. 3. การศกษารวบรวมวเคราะหความตองการเพอการพฒนาและยกระดบกระบวนการจดการความร (ขอ ๗.๑) วตถประสงค : เพอรวบรวมประเดนความตองการของผบรหาร และผมสวนไดสวนเสยขององคกรมาวเคราะหหาความรทส าคญทจ าเปนและสรางมลคาใหกบองคกร และน าไปด าเนนการใน



แนวทาง

Input: องคกรทเกยวของกบหวขอความร และกลยทธองคกร

Process:

๑. วเคราะห กลยทธขององคกรทเกยวของ พฒนาเปนกลยทธการจดการความร ๒. พฒนา พนธกจของการจดการความร เปน 3 ดาน ไดแก การแกปญหาหรอพฒนา คน

กระบวนการ และเทคโนโลย ปรบแนวทางขององคกร กอนด าเนนการจดการความร ๓. การเวยนใหทกหนวยงานหรอผทเกยวของ ทกคนรบทราบเขาใจและรบทบาทตนเอง เพอม

สวนรวม ทงระดบ ผบรหารระดบสง ระดบกลาง และชนตน และผปฏบตงานทวไป ๔. วเคราะหความสามารถ Competency จดท าคณสมบตตามต าแหนงงาน ไดแก ขอบเขตความ

รบผดชอบ การท างานส าคญ ความร ทกษะ และทศนคต ของบคลากรในต าแหนงงานตางๆ ทเกยวของกบกจกรรมการจดการความร ในหนวยงานตางๆทเกยวของ

๕. การสรรหาบคลากรจากภายในและภายนอก ทคณสมบต ความร ทกษะ และทศนคต ตรงตามความตองการของต าแหนงงาน และตามจ านวนซงขนกบปรมาณงาน

๖. แตงตงมอบหมายความรบผดชอบในการจดการความร

Output: วสยทศนของการจดการความร และพนธกจในการจดการความร ; Competency Model (Job Description) ต าแหนง, จ านวนผปฏบต ผปฏบตทไดรบการคดเลอก



๔. การศกษาและวเคราะหตามกระบวนการวศวกรรมความร (Knowledge engineering) ตามหลกมาตรฐานสากล (ขอ ๗.2)

ในกระบวนการจดการความร (Knowledge Management Process) ใชกรอบกระบวนการวเคราะหและ สงเคราะหความรทเปนมาตรฐานของยโรป คอ CommonKADS Methodology โดยมขนตอนและกจกรรมจดการความร (Knowledge Management Methods) ทสามารถประยกตใชสนบสนนการจดการความร ส าหรบองคกร ดงตอไปน

๔.๑ การท า Knowledge Audit โดยใช Organization Model ของ CommonKADS (Common Knowledge Analysis and Data Structuring) เปนหลกการทส าคญอยางยงในการด าเนนการระยะแรก ของการพฒนาระบบบรหารจดการความร เนองจากการตรวจสอบความรสามารถชวยใหองคกร ระบไดถงองคความรทส าคญเชงยทธศาสตรทมความส าคญตอภารกจขององคกร ส าหรบน ามาเปนหวขอความรในการด าเนนการบรหารจดการความร โดยเฉพาะความรขององคกรทมสะสมอยในตวบคคล (Tacit Knowledge) ซงเกดจากประสบการณในการท างานเฉพาะดาน หรอมอยในเอกสาร (Document) หรอไวจดเกบในระบบสารสนเทศ (Information) ทใชส าหรบการแกปญหาหลกๆ ในกระบวนการบรหารจดการ และหรอมประโยชนตอการสรางนวตกรรมไดในอนาคต

๔.๒ การจบความร (Knowledge Capture) เปนการวเคราะหความร (Knowledge Analysis) และการสงเคราะหความร เพอน ามาสราง Knowledge Mapping รวมกน โดยมระบบการอางองดวยเอกสารตางๆ (Repository Knowledge) ทใชในการสนบสนนการแกปญหาหรอการตดสนใจโดยทวไปการจบความรมกจะผานกระบวนการสมภาษณผเชยวชาญหรอกลมผเชยวชาญ

๔.๓ วเคราะหความร (Knowledge Analysis) ในการวเคราะหความร ใชวธวเคราะหค าส าคญ (Keyword Annotation) หรอว เคราะหความหมายส าคญ (Semantic Annotation) ในบนทกการสมภาษณ (Script) เพอสรางบทวเคราะหความร (Transcript) ทพรอมน าไปสงเคราะห (Modeling) ตอไปโดยใชท ง ค าส าคญ (Keyword) หรอ ค าท มความหมายใกล เคยง (Semantic) ของแบบจ าลอง CommonKADS: Knowledge Analysis and Data Structuring

๔.๔ การสงเคราะหความรหรอสรางแบบจ าลองความร (Knowledge Modeling) การสราง Knowledge Model เปนระบบงานทไดจากการด าเนนกจกรรมการจดการความรตางๆ และน ามาจดใหเปนระบบเพอความสะดวกในการใชงาน โดยมหลกฐานการอางองสนบสนนทงการอางองโดยเอกสาร และจากความรและประสบการณในตวคนทเปน Tacit Knowledge การสงเคราะหตองค านงถงการใชงาน ตองสนบสนนอ านวยความสะดวก (Facilitate) เพยงพอและเหมาะสมส าหรบการตดสนใจของผบรหารหรอการแกปญหาและการท างานของกลมผปฏบต (Community of Practice)

๔.๕ การน าความรไปใชตลอดกระบวนการสรางระบบจดการความรการใชความรตามแบบจ าลอง ความรของ Common KADS: Knowledge Analysis and Data Structuringแบงเปนระดบตาง ๆ ดงน

๔ .๕.๑ ความรระดบงาน (Task Knowledge) ใชส าหรบผบรหารในการควบคมงานดวยความรในระดบ วตถประสงคหรอเปาหมายในการท างาน รวมทงขดความสามารถขององคกรในการท างาน แกปญหา หรอตดสนใจท าการเชอมโยงกบประเดนสาระ Context ตางๆ ทตองตดสนใจ ตามความตองการขององคกร



๔ .๕.๒ ความรระดบการคด (Inference Knowledge) ใชส าหรบการเรยนรขนตอนทกๆ ขนตอนในการคดของงานวกฤตตางๆ สนบสนนการเรยนรวธท างาน แกปญหาและตดสนใจเปนการสรางตวส ารองทสามารถท างานทดแทนกนได (Redundancy) หรอสนบสนนการกระจายอ านาจในการตดสนใจ (Empowerment)

๔ .๕.๓ ความรระดบความสมพนธของปญหาเฉพาะ (Domain Knowledge) ใหผบรหารใชในการน า (Conduct) กลมนกปฏบตชวยกนรอยเรยงหลกการตางๆ ตามความสมพนธในการหาเหตผลส าหรบการแก ปญหาหรอตดสนใจ

๕. จดท ารางแผนการด าเนนงานจดการความรของสถาบนฯ ระยะ ๓ ป (พ.ศ. ๒๕๕๙ - ๒๕๖๑) กรอบค าถามในการสอบถามแนวทางในการจดการความร และตรวจสอบหวขอความรขององคกร

ดงน ๑. ความหมายของความรและการจดการความร ส าหรบองคกรของทานคออะไร ๒. อะไรทเปนปจจยส าคญในการจดการความรในองคกรของทาน ๓. เปาหมายในการจดการความรขององคกรของทานคออะไร ๔. องคกรของทานมโครงการหรอกจกรรมจดการความรอยางเปนทางการหรอไม ๕. องคกรของทานค านงถงการพฒนาธรกจในอนาคตหรอไม ๖. อะไรคอแหลงขอมล และสารสนเทศส าคญ ส าหรบการจดการความรในองคกรของทาน ๗. อะไรคอกจกรรมจดการความรในองคกรของทาน ๘. องคกรของทานมรปแบบในจดการความรเปนทางการหรอไม ถามท าอยางไร ๙. องคกรของทานใชทฤษฎการจดการความร หรอตนแบบ อะไร ๑๐. อะไรทคาดวาจะเปนปญหาระหวางการพฒนาระบบจดการความรในองคกรของทาน ๑๑. องคกรของทานใหการสนบสนน บคลากรและงบประมาณในการพฒนาระบบจดการความร

อยางไร ๑๒. องคกรของทานมการเตบโตประมาณก % ตอป ในระยะเวลา 3 ปทผานมา ๑๓. ผบรหารระดบใดทตดสนใจในการสรางและใชงานระบบจดการความร ๑๔. เทคโนโลยสารสนเทศ, องคกร, กฎเกณฑระเบยบ, ความร หรอ การจงใจ ส าคญในการพฒนา

ระบบจดการความรในองคกรของทานอยางไร มปญหาหรอไม ๑๕. ปญหาในการด าเนนธรกจขององคกรทตองใชความรประสบการณพเศษในปจจบนคออะไรบาง ๑๖. อะไรคอความรวกฤตทมผลกบความส าเรจขององคกรใน 5 ปขางหนา ๑๗. วธการหรอกจกรรมใดในปจจบน ขององคกรทานทสนบสนนใหเกดการใชความรรวมกน การ

เรยนรและการกระจายความรในกลมผปฏบตงานและผบรหาร ๑๘. วธการหรอกจกรรมใดในปจจบน ขององคกรทานทสนบสนนการท างานรวมกน แกปญหา และ

ตดสนใจในกลมผปฏบตงานและผบรหาร ๑๙. ระบบเทคโนโลยสารสนเทศขององคกรทานทใชในการจดการเอกสารความรและสอสารกนใน

กลมผปฏบตงานและผบรหาร ๒๐. ความรอะไรขององคกรทาน ทลกคาและผสนบสนนงบประมาณหรอผลงทน คาดหวงสง



๕.๑ การสอบถามประเดนความรทแตละส านกมและประเดนความรทจะสรางมลคาใหองคกร (ขอ ๗.2)

ภาพท ๔.๑ ประเดนสรปองคความรทตองการของแตละส านกของสถาบนฯ ในการตอบสนองวสยทศนขององคกร

๕.๒ ประเดนองคความรทน ามาด าเนนงานในแผนการด าเนนจดการความรของสถาบนฯ ระยะ ๓ ป (พ.ศ. ๒๕๕๙ - พ.ศ. ๒๕๖๑) (ขอ ๗.2)



ภาพท ๔.๒ ประเดนองคความรทตองการของแตละส านกของสถาบนฯ ในแผนการด าเนนงานระยะ ๓ ป ๖. ก าหนดการแนวทางการด าเนนงานดานการจดการความรของแตละส านกใหเชอมโยงกบยทธศาสตรของสถาบนฯ (ขอ ๗.2) ภาพท ๔.๓ Systems thinking ในการวางแนวทางการด าเนนงานดานการจดการความรของแตละส านกใหเชอมโยงกบยทธศาสตรของสถาบนฯ แนวทางในการด าเนนการจดการความรในแผนระยะ ๓ ป (ขอ ๗.2)

๑. หนวยงานทเกยวของเขารวมก าหนดเปาหมายรวมในการจดความรในหวขอความรทก าหนด ๒. วางแผน ประเมนทรพยากร เวลา คน อปกรณ สถานท งบประมาณ เพอบรรลเปาหมาย ใน

กจกรรมดงน ๑. ตรวจสอบความร ๒. กรอบแนวคดทางธรกจ ๓. จบวเคราะห สงเคราะห ความร ๔. สรางระบบ IT-Based KMS ๕. น า KMS เขาใชงานโดยสรางกจกรรมเพอเปลยนแปลง ๖. ประเมนผล



๔. ท าการวเคราะหความตองการในการฝกอบรมของแตละต าแหนงงานตางๆทเกยวของกบระบบจดการความรโดยพจารณาความถกตองความร ทกษะ และ ทศนคตทเพมขนเมอจดท าระบบจดการความร

๕. จดท าแผนการฝกอบรมทเหมาะสมในการพฒนาความร ทกษะ และทศนคตใหสามารถตดตงใชงาน ระบบจดการความร

๖. จดฝกอบรมและประเมนผล ความร ทกษะ และทศนคต กอนและหลงการฝกอบรม ๗. จดเกบเอกสาร และแหลงขอมลตางๆทใชในการออกแบบตดตงระบบจดการความรส าหร บหว

ขอความรทก าหนดตามลนชกความร Task Taxonomy ๘. จดท ารายชอคณะท างานโครงการพรอมสถานทตดตอ (Contact) ๙. จดตง KMS ส าหรบชมชนนกปฏบต Community of Practice (CoP) คณะท างานโครงการ

(Project Team)

๗. Knowledge Capture จบความร (Common Knowledge Analysis and Data Structuring) ขนตอนน ไดด าเนนการตอจากการท า ตรวจสอบหวขอความร ซง ไดเลอก หวขอความร ของ ส านกพฒนาและขยายผลโครงการหลวง ของสถาบนฯ เปนหวขอความรน ารองในการ จบความร โดยไดท าการสมภาษณ ผอ.วรตน ปราบทกข ผอ านวยการส านกพฒนาและขยายผลโครงการหลวง ไดประเดนดงตอไปน

วาระท ๑ หนวยงานทรบผดชอบชวยก าหนดขอบเขตของความรทจ าเปนในการท างาน (Information for Actions)

ภารกจของ สวพส . 3 กลม

1 สนบสนนโครงการหลวง

2 ขยายผล

3 บรหารจดการ แผน ธรการ

วาระท ๒ ก าหนดตว Subtask (About Effectiveness)

T1 งานขยายผลโครงการหลวง

การคดวเคราะหพนท การกลนกรองพนทท างาน การวเคราะหชมชน หาแนวทางอยางแมนย า หาแนวทางการพฒนา ไดโจทยทแทจรง (คดรวม

ไมใช top down)



การผลกดนสกระบวนการ การจดท าขอมล ศกษาสภาวะปจจบน การจดท าแผนชมชน การตงงบประมาณสถาบน defense งบประมาณ การประสานงาน เจรจา ผลกดนความตองการเขาสแผนงบประมาณของหนวยงานอนๆ การรวมท างานกบชมชน (ตามแผน) การท างานของเราอยางเขมขนและประสานหนวยงานอนให

ราบรน (mentoring and facilitator) การตดตาม รายงาน ใหค าแนะน า การประเมนผล การวจยรวมกบชมชน เพอขบเคลอนการเชอมโยงกบฝายวจย วจยตอบโจทยชมชน ใหชมชนมสวน

รวมมากทสด เกดการเรยนร วเคราะหตอวาไปตอบโจทยพนทอนๆ

T2 งานสนบสนนโครงการหลวง

- การประสานงานสนบสนนการท างานของโครงการหลวง

วาระท ๓ ก าหนดตวผเชยวชาญ

T1 การก าหนดวธการวด


การคดวเคราะหพนท การกลนกรองพนทท างาน o ส านกยทธศาสตร + ส านกพฒนา o ผอ.ส านก และผเชยวชาญในส านก

การวเคราะหชมชน หาแนวทางอยางแมนย า หาแนวทางการพฒนา ไดโจทยทแทจรง (คดรวม ไมใช top down) o ทมอาวโสของส านกพฒนา (ผอ.วรตน) o ผรบผดชอบกลม o ผรบผดชอบพนท o นกวชาการสงเสรมหลายมต ดอก ไม ผล

การผลกดนสกระบวนการ การจดท าขอมล ศกษาสภาวะปจจบน การจดท าแผนชมชน o ทมส านกพฒนา ท ารวมกบพนท o ทมปฏบตในพนท

การตง งบประมาณสถาบน เพอตงงบประมาณ o ผอ.วรตน ปราบทกข o ผจก.โครงการตางๆ o ฝายแผน

การประสานงาน เจรจา ผลกดนความตองการเขาสแผนงบประมาณของหนวยงานอนๆ



o ทมส านกในพนท ผจก.โครงการ o พดม กบทหาร ปาไม o กบชลประทาน

การรวมท างานกบชมชน (ตามแผน) การท างานของเราอยางเขมขนและประสานหนวยงานอนใหราบรน mentoring and facilitator) o ตามเหตการณปจจบน o เจาหนาทดแลโซนพนท สรางสหกรณ สรางอาชพ o ทมอาวโส o ตรง ตอบโจทย o เจาหนาทคนของส านกประสานงานกบอบต. o กลมผจก.ทรบผดชอบกลมงานโครงการ ผจก.ลมน า กลมพนท

การตดตาม รายงาน ใหค าแนะน า การประเมนผล o ส านกยทธศาสตร และ ส านกพฒนา

การวจยรวมกบชมชน เพอขบเคลอนการเชอมโยงกบฝายวจย วจยตอบโจทยชมชน ใหชมชนมสวนรวมมากทสด เกดการเรยนร วเคราะหตอวาไปตอบโจทยพนทอนๆ o ส านกวจย + ส านกพฒนา o การเชอมโยงยงไมสมบรณแบบ o โจทยไมไดมาจากชมชนจรง o Action research ในพนท หาโจทย ท างาน น าไปใชประโยชน

T2 งานสนบสนนโครงการหลวง

- การประสานงาน

วาระท ๔ ก าหนดตารางและระยะเวลา ในการจบความร


การคดวเคราะหพนท การกลนกรองพนทท างาน o ส านกยทธศาสตร + ส านกพฒนา o ผอ.ส านก และผเชยวชาญในส านก

การวเคราะหชมชน หาแนวทางอยางแมนย า หาแนวทางการพฒนา ไดโจทยทแทจรง (คดรวม ไมใช top down) o ทมอาวโสของส านกพฒนา (ผอ.วรตน) o ผรบผดชอบกลม o ผรบผดชอบพนท o นกวชาการสงเสรมหลายมต ดอก ไม ผล



การผลกดนสกระบวนการ การจดท าขอมล ศกษาสภาวะปจจบน การจดท าแผนชมชน o ทมส านกพฒนา ท ารวมกบพนท o ทมปฏบตในพนท

การตง งบประมาณสถาบน ตงงบประมาณ o ผอ.วรตน o ผจก.โครงการตางๆ o ฝายแผน

การประสานงาน เจรจา ผลกดนความตองการเขาสแผนงบประมาณของหนวยงานอนๆ o ทมส านกในพนท ผจก.โครงการตางๆ o พดม กบทหาร ปาไม o กบชลประทาน

การรวมท างานกบชมชน (ตามแผน) การท างานของเราอยางเขมขน และประสานหนวยงานอนใหราบรน (mentoring and facilitator) o ตามเหตการณปจจบน o จนท. ดแลโซนพนท สรางสหกรณ สรางอาชพ o ทมอาวโส o ตรง ตอบโจทย o จนท. คนของส านก ประสานกบ อบต. o กลมผจก. ทรบผดชอบกลมงานโครงการ ผจก.ลมน า กลมพนท

การตดตาม รายงาน ใหค าแนะน า การประเมนผล o ส านกยทธศาสตร และ ส านกพฒนา

การวจยรวมกบชมชน เพอขบเคลอนการเชอมโยงกบฝายวจย วจยตอบโจทยชมชน ใหชมชนมสวนรวมมากทสด เกดการเรยนร วเคราะหตอวาไปตอบโจทยพนทอนๆ o ส านกวจย + ส านกพฒนา o การเชอมโยงยงไมสมบรณแบบ o โจทยไมไดมาจากชมชนจรง o Action research ในพนท หาโจทย ท างาน น าไปใชประโยชน

วาระท ๕ ทาง ผอ.วรตน ระบรายชอผเชยวชาญ พรอมทงความเชยวชาญ ดงตารางท 4.1



ตารางท 4.1 แสดงรายชอผเชยวชาญ และความเชยวชาญ

ท ชอ - สกล

ต าแหนง พนทปฏบตงาน ความเชยวชาญ

ความรรายสาขา ความรดานกระบวนการ

1 นายวรตน ปราบทกข ผ อ า น ว ย ก า ร ส า น กพฒนา

ส านกพฒนา ไมผล (องน) การบรหารจดการงาน คน งบประมาณ การวางแผนพฒนา การวเคราะหชมชน นโยบายการพฒนาพนทสง การจดการความขดแยง

2 นางสธรา เดชะ ผจดการโครงการถายทอดองคความรฯ

โครงการถายทอดองคความรโครงการหลวงฯ

การจดการศกษา การบรหารโครงการ การประสานงานกบหนวยงานดานการศกษา

3 นายอดม พรมตน ผ จ ด ก า ร โ ค ร ง ก า ร

ขยายผลฯ ฝน

โครงการขยายผลฯ ฝน กฎหมายยาเสพตด ระเบยบราชการ

การบรหารโครงการ การว เคราะหพนทพฒนา การประสานงานกบหนวยงานราชการ

4 นายพนจ ศรลมภ ผเชยวชาญ กลมงานสงแวดลอม งานสงแวดลอม กฎหมายดานปาไม การบรหารจดการ การประสานงานกบหนวยงานราชการ

5 นายวชย ปตถมสงหไชย ผเชยวชาญ โครงการปาชาวบานฯ ปาชาวบาน การประสานงานกบหนวยงานราชการ

6 นายโกเมท จาภา นกวชาการ โครงการผก ผกในโรงเรอน การสงเสรมอาชพใหมใหชมชนบนพนทสง

7 นายบรรจง ปานด นกวชาการ โครงการไมผล ไมผล (เสาวรสหวาน) การสงเสรมอาชพใหมใหชมชนบนพนทสง

8 นายพนจ เชาวนตระกล นกวชาการ โ ค ร ง ก า ร ข ย า ย ผ ล โ ค ร ง

การหลวงลมน านาน

ระเบยบราชการ งานสงเสรมดานเกษตร การบรหารจดการ การประสานงานกบหนวยงานราชการ






9 นายชวลต สทธเขตต นกวชาการ โ ค ร ง ก า ร ข ย า ย ผ ล โ ค ร ง

การหลวงลมน านาน

ปศสตว การบรหารจดการ

10 นายเดชธพล กลอมจอหอ นกวชาการ โ ค ร ง ก า ร ข ย า ย ผ ล โ ค ร ง

การหลวงลมน าสาละวน

การตงกลมเกษตรกร สหกรณ การบรหารจดการกลม การประสานงาน การบรหารความขดแยง

11 นายภวไนย ตายแตมทอง นกวชาการ โครงการขยายผลโครงการหลวงลมน าสาละวน

พชไร เฮมพ การบรหารจดการ

12 นายวเชยร ทองอราม นกวชาการ โครงการขยายผลโครงการหลวงลมน ากก-โขง

ไมผล

การบรหารจดการ

13 นายอทธพล โพธศร นกวชาการ โครงการขยายผลโครงการหลวงลมน ากก-โขง

ผกในโรงเรอน

การสงเสรมอาชพใหมใหชมชนบนพนทสง

14 นายอดเรก อนตะฟองค า นกวชาการ โครงการขยายผลโครงการหลวงลมน าปง-กลอง

ไมผล (องน เสาวรสหวาน)

ขาวโพดเหลอมถว

การบรหารจดการ การวเคราะหพนท การสงเสรมชมชน

15 น า ง ส า ว น าทพย

กณทะวงค นกวชาการ โครงการขยายผลโครงการหลวงลมน าปง-กลอง

แฝก

การบรหารจดการ การวเคราะหชมชน

16 นายเชยวชาญ เลายา นกวชาการ นกวชาการปฏบตงานในพนทขนสถาน

ผกในโรงเรอน องน







17 นายยทธชย ทปการพงศ นกวชาการ นกวชาการปฏบตงานในพนทหวยเปา

อ ง น เ ส า ว ร ส ห ว า น ผ ก ใ นโรงเรอน การสงเสรมอาชพใหมใหชมชนบนพนทสง

18 นายชยวฒน แกวค ามล นกวชาการ นกวชาการปฏบตงานในพนทบอเกลอ

องน สตรอเบอร การสงเสรมอาชพใหมใหชมชนบนพนทสง

19 นายพนจ วนนา นกวชาการ เจ าหนาท สนามโครงการขยายผลโครงการหลวงสบเมย

เสาวรสหวาน การสงเสรมอาชพใหมใหชมชนบนพนทสง

20 นายบญชา สรยะจตต นกวชาการ นกวชาการปฏบตงานในพนทแมสอง

ผกในโรงเรอน


21 นายวนย จอมนงค นกวชาการ นกวชาการปฏบตงานในพนทปากลวย

องน ผกในโรงเรอน


22 นายนวฒน ค ามา นกวชาการ นกวชาการปฏบตงานในพนทแมสลอง

ผก องน


23 นายสทศน บญเปง นกวชาการ นกวชาการปฏบตงานในพนทวาว

การสงเสรมการทองเทยว การสงเสรมอาชพใหมใหชมชนบนพนทสง การท างานรวมกบชมชน ชมชนเขมแขง



๘. การวเคราะห และสงเคราะหความร ในรปแบบ Knowledge Model เปน task : งานทตองใชความร inference : วธคดจากประสบการณผเชยวชาญ, กลยทธ, เทคนคพเศษ

domain knowledge : ความรเฉพาะ (How and Why) และความร พนฐาน ontology

ในแบบความร น ารองน ไดท าการจบความร ในเรอง การบรหาร ซ งแบงเปน การบรหารจดการกลม การบรหารความขดแยง และการประสานงาน

ในครงน ผเชยวชาญ คอ คณเดชธพล กลอมจอหอ

ภาพท 4.4 แสดงภารกจหลก คอ การบรหารจดการทตองใชความรและภารกจยอยของการบรหารจดการ



ภาพท 4.5 แผนทความรของภารกจยอย คอ การบรหารจดการกลม ประกอบดวย inference และ domain knowledge



ภาพท 4.6 แผนทความรของภารกจยอย คอ การบรหารความขดแยง ประกอบดวย inference และ domain knowledge



ภาพท 4.7 แผนทความรของภารกจยอย คอ การประสานงาน ประกอบดวย inference และ domain knowledge



ภาพท 4.8 แสดงความรพนฐานของภารกจหลก คอ การบรหารจดการ



8.1 ผลการพฒนาและอบรมเชงปฏบตการใหแกเจาหนาทของสถาบน ในการประยกตใชการจดการความร เพอพฒนากระบวนการท างาน

อบรมเจาหนาท ของสถาบนฯ ดานกระบวนการจดการความร เพอใหเขาใจและสามารถด าเนนการจดการความร ของสถาบนฯ และของแตละส านกในสถาบนฯ ได

การอบรม จะเปนไปตาม กรอบการด าเนนงานตามกระบวนการจดการความร ตามขนตอนดงตอไปน

การท า Knowledge Audit โดยใช Organization Model ของ CommonKADS (Common Knowledge Analysis and Data Structuring) เปนหลกการทส าคญอยางยงในการด าเนนการระยะแรก ของการพฒนาระบบบรหารจดการความร เนองจากการตรวจสอบความรสามารถชวยใหองคกร ระบไดถงองคความรทส าคญเชงยทธศาสตรทมความส าคญตอภารกจขององคกร ส าหรบน ามาเปนหวขอความรในการด าเนนการบรหารจดการความร โดยเฉพาะความรขององคกรทมสะสมอยในตวบคคล (Tacit Knowledge) ซงเกดจากประสบการณในการท างานเฉพาะดาน หรอมอยในเอกสาร (Document) หรอไวจดเกบในระบบสารสนเทศ (Information) ทใชส าหรบการแกปญหาหลกๆ ในกระบวนการบรหารจดการ และหรอมประโยชนตอการสรางนวตกรรมไดในอนาคต

8.1.1 การจบความร (Knowledge Capture) เปนการวเคราะหความร (Knowledge Analysis) และการสงเคราะหความร เพอน ามาสราง Knowledge Mapping รวมกน โดยมระบบการอางองดวยเอกสารตางๆ (Repository Knowledge) ทใชในการสนบสนนการแกปญหาหรอการตดสนใจโดยทวไปการจบความรมกจะผานกระบวนการสมภาษณผเชยวชาญหรอกลมผเชยวชาญ

8.1.2 วเคราะหความร (Knowledge Analysis) ในการวเคราะหความร ใชวธวเคราะหค าส าคญ (Keyword Annotation) หรอว เคราะหความหมายส าคญ (Semantic Annotation) ในบนทกการสมภาษณ (Script) เพอสรางบทวเคราะหความร (Transcript) ทพรอมน าไปสงเคราะห (Modeling) ตอไปโดยใชท ง ค าส าคญ (Keyword) หรอ ค าทมความหมายใกล เคยง (Semantic) ของแบบจ าลอง CommonKADS: Knowledge Analysis and Data Structuring

8.1.3 การสงเคราะหความรหรอสรางแบบจ าลองความร (Knowledge Modeling) การสราง Knowledge Model เปนระบบงานทไดจากการด าเนนกจกรรมการจดการความรตางๆ และน ามาจดใหเปนระบบเพอความสะดวกในการใชงาน โดยมหลกฐานการอางองสนบสนนทงการอางองโดยเอกสาร และจากความรและประสบการณในตวคนทเปน Tacit Knowledge การสงเคราะหตองค านงถงการใชงาน ตองสนบสนนอ านวยความสะดวก (Facilitate) เพยงพอและเหมาะสมส าหรบการตดสนใจของผบรหารหรอการแกปญหาและการท างานของกลมผปฏบต (Community of Practice)

8.1.4 การน าความรไปใชตลอดกระบวนการสรางระบบจดการความรการใชความรตามแบบจ าลอง ความรของ Common KADS: Knowledge Analysis and Data Structuring แบงเปนระดบตาง ๆ ดงน .๕.๑ ความรระดบงาน (Task Knowledge) ใชส าหรบผบรหารในการควบคมงานดวยความรในระดบ วตถประสงคหรอเปาหมายในการท างาน รวมทงขดความสามารถขององคกรในการท างาน แกปญหา หรอตดสนใจท าการเชอมโยงกบประเดนสาระ Context ตางๆ ทตองตดสนใจ ตามความตองการขององคกร



8.1.5 ความรระดบการคด (Inference Knowledge) ใชส าหรบการเรยนรขนตอนทกๆ ขนตอนในการคดของงานวกฤตตางๆ สนบสนนการเรยนรวธท างาน แกปญหาและตดสนใจเปนการสรางตวส ารองทสามารถท างานทดแทนกนได (Redundancy) หรอสนบสนนการกระจายอ านาจในการตดสนใจ (Empowerment)

8.1.6 ความรระดบความสมพนธของปญหาเฉพาะ (Domain Knowledge) ใหผบรหารใชในการน า (Conduct) กลมนกปฏบตชวยกนรอยเรยงหลกการตางๆ ตามความสมพนธในการหาเหตผลส าหรบการแก ปญหาหรอตดสนใจ

กรอบค าถามในการสอบถามแนวทางในการจดการความร และตรวจสอบหวขอความรขององคกร ดงน

1. ความหมายของความรและการจดการความร ส าหรบองคกรของทานคออะไร 2. อะไรทเปนปจจยส าคญในการจดการความรในองคกรของทาน 3. เปาหมายในการจดการความรขององคกรของทานคออะไร 4. องคกรของทานมโครงการหรอกจกรรมจดการความรอยางเปนทางการหรอไม 5. องคกรของทานค านงถงการพฒนาธรกจในอนาคตหรอไม 6. อะไรคอแหลงขอมล และสารสนเทศส าคญ ส าหรบการจดการความรในองคกรของทาน 7. อะไรคอกจกรรมจดการความรในองคกรของทาน 8. องคกรของทานมรปแบบในจดการความรเปนทางการหรอไม ถามท าอยางไร 9. องคกรของทานใชทฤษฎการจดการความร หรอตนแบบ อะไร 10. อะไรทคาดวาจะเปนปญหาระหวางการพฒนาระบบจดการความรในองคกรของทาน 11. องคกรของทานใหการสนบสนน บคลากรและงบประมาณในการพฒนาระบบจดการความรอยางไร 12. องคกรของทานมการเตบโตประมาณก % ตอป ในระยะเวลา 3 ปทผานมา 13. ผบรหารระดบใดทตดสนใจในการสรางและใชงานระบบจดการความร 14. เทคโนโลยสารสนเทศ, องคกร, กฎเกณฑระเบยบ, ความร หรอ การจงใจ ส าคญในการพฒนา

ระบบจดการความรในองคกรของทานอยางไร มปญหาหรอไม 15. ปญหาในการด าเนนธรกจขององคกรทตองใชความรประสบการณพเศษในปจจบนคออะไรบาง 16. อะไรคอความรวกฤตทมผลกบความส าเรจขององคกรใน 5 ปขางหนา 17. วธการหรอกจกรรมใดในปจจบน ขององคกรทานทสนบสนนใหเกดการใชความรรวมกน การเรยนร

และการกระจายความรในกลมผปฏบตงานและผบรหาร 18. วธการหรอกจกรรมใดในปจจบน ขององคกรทานทสนบสนนการท างานรวมกน แกปญหา และ

ตดสนใจในกลมผปฏบตงานและผบรหาร 19. ระบบเทคโนโลยสารสนเทศขององคกรทานทใชในการจดการเอกสารความรและสอสารกนในกลม

ผปฏบตงานและผบรหาร 20. ความรอะไรขององคกรทาน ทลกคาและผสนบสนนงบประมาณหรอผลงทน คาดหวงสง



ภาพท 4.9 ภาพอบรมเชงปฏบตเรองการจดการความรการใหแกเจาหนาทของสถาบน



ในแบบความร น ารองน ไดท าการจบความร ในเรอง การจดท าแผนชมชน ซงเปน task หนงของ การบรหารจดการกลม ของชมชนในพนทพฒนา

ในครงน ผเชยวชาญ คอ o คณอานนท ยอดญาต o คณระพพร เกตแกว o คณกรรณการ กนทา

ซงเปนผเชยวชาญ ในเรองการจดท าแผนชมชน โดยการด าเนนการจบความร ของผเชยวชาญทง 3 ทาน ใน task: การจดท าแผนชมชน ดงแสดงในภาพท 4.10-4.14



ภาพท 4.10 แสดงภารกจหลก (task) คอ การจดท าแผนชมชนทตองใชความรและหลกการคดจากผเชยวชาญ (Inference)



ภาพท 4.11 แผนทความรของหลกการคด คอ วเคราะหความตองการของชมชนและความจ าเปน ประกอบดวย inference และ domain knowledge



ภาพท 4.12 แผนทความรของหลกการคด คอ รวบรวมขอมลพนฐานของชมชน ประกอบดวย inference และ domain knowledge



ภาพท 4.13 แผนทความรของหลกการคด คอ วธการเขยนแผนชมชน ประกอบดวย inference และ domain knowledge



ภาพท 4.14 แผนทความรของหลกการคด คอ ท าความเขาใจกบชมชนและตดตามประเมนผล ประกอบดวย inference และ domain knowledge


ศนยนวตกรรมและจดการความร (KIC, CAMT) -37-

๙. หลกการของระบบการจดการความร (ขอ 7.3) การพฒนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศจดการความร Knowledge Management System ตองมรายละเอยดดงน

ระบบการจดการความรดวยเทคโนโลยสารสนเทศ จะอยในรปของเครองมอสนบสนนการท างานรวมกนในการจดการความรในลกษณะทเปน Collaborative Tool ทไมซบซอน และเปนไปตามมาตรฐาน IEEE ประกอบไปดวยคณลกษณะดงตอไปน

แผนภาพความร (Knowledge Maps) : แสดงถงวธการคดของผ เชยวชาญทไดจากประสบการณท างาน รวมไปถงหลกการ วธการหาเหตและผลตางๆ ทเกยวของ เพอใหการท าภารกจประสบความส าเรจ เนองจากแผนภาพความรเปนสงทไดจากการสมภาษณผเชยวชาญผานกระบวนการวศวกรรมความร ท าใหแผนภาพความรเปนตวแทนหรอแสดงถงความรทเปนประเภทฝงอยในตวบคคล (Tacit Knowledge) โดยปกตทวไป แผนภาพความรมกจะมประโยชนสามารถใชเปนแนวทางในการแลกเปลยนความรระหวางผเชยวชาญและกลมผทตองใชความรในการปฏบตงาน

ระบบจดการเอกสารความร (Document Management System) : เปนระบบทชวยในการเกบรวบรวมและคนหาเอกสารความรทจ าเปนส าหรบการปฏบตภารกจทตองใชความร โดยทวไปเอกสารความรมกจะแสดงถงความรประเภททชดแจงแลว (Explicit Knowledge) และเปนเอกสารความรทมกจะถกน ามาใชอางองอยบอยครง จดเนนของระบบจดการเอกสารความรอยทการคดเลอกเอกสาร ควรจะเกบเฉพาะเอกสารความรทตองใชจรงๆ

ระบบสนทนาปญหาตอเนอง (Forum Discussion System) : ใชส าหรบเปนเวทในการแลกเปลยนความรระหวางผเชยวชาญและกลมผปฏบตงานทตองใชความร ระบบสนทนาปญหาตอเนองทมการใชเทคโนโลยสารสนเทศสนบสนนจะชวยใหการแลกเปลยนความรเกดขนไดทงในแบบทเปนการสนทนาเวลาเดยวกนและการสนทนาคนละเวลา นอกจากนนยงสามารถลดขอจ ากดในดานระยะทางไดอกดวย

ระบบจดการผ เชยวชาญ (Capability Management System) : เปนทยอมรบกนวาความเรวในการแกปญหาหรอในการท าภารกจใหลลวง เปนอกหนงปจจยทท าใหองคกรตางๆ ด าเนนการบรหารจดการความร ระบบจดการผเชยวชาญสามารถตอบสนองความตองการในเรองของความเรวได แทนทจะตองใชเวลาในการหาวธการแกปญหา กสามารถสอบถามจากผเชยวชาญไดโดยตรง หรอเปนการตรวจสอบวาภายในองคกรใครเปนผเชยวชาญและผเชยวชาญในดานไหน Know Who Know What

ระบบจดการกรณศกษา (Lesson Learned Knowledge Base) : เปนอกระบบทจะชวยใหการบรหารจดการความรมประสทธภาพมากขน โดยเฉพาะการใชความรและการเรยนรจากประสบการณผเชยวชาญ โดยทวไปแผนภาพความรมกจะอยในรปของหลกการทวไปทสามารถน าไปประยกตใชในกรณตางๆ ได อยางไรกดกรณเฉพาะตางๆ ทเกดขนอาจจะมเทคนคพเศษ ขอควรระวงหรอขอจ ากดทแตกตางกนออกไป ซงการมกรณศกษาเกบไวจะท าใหผปฏบตงานเรยนรไดจากประสบการณจรงรวมทงเหนถงวธการทใชในการแกปญหาและตดสนใจจรง

จากทไดกลาวขางตน การสรางระบบการจดการความรดวยเทคโนโลยสารสนเทศน ารอง จ าเปนตองใชเทคนคและเครองมอ ดงตอไปน


ศนยนวตกรรมและจดการความร (KIC, CAMT) -38-

เทคนค

1) สรางแผนท Knowledge Mapping ความรส าหรบการตดสนใจ และแกปญหา 2) ก าหนดคณสมบต ระบบเอกสาร Document Management System 3) ก าหนดคณสมบต สรางกระดานสนทนา Forum Discussion 4) ก าหนดคณสมบต ฐานขอมลความเชยวชาญ Capability Management 5) ก าหนดคณสมบต กรณศกษา Lesson Learned Knowledge Base 6) ก าหนดคณสมบต กลมผใชงาน User Groups หรอนกปฏบต Community of Practice 7) ก าหนดคณสมบต การชไปยงแหลงอางอง Portal 8) ก าหนดคณสมบต การคนหาเอกสาร Repository

10. ก าหนดแนวทางการสรางรปแบบการแลกเปลยนเรยนรของสถาบน (ขอ 7.4) 10.1 แนวทางการก าหนดกจกรรมดานการจดการความรของสถาบน เพอสรางแรงจงใจใหเจาหนาทในการแลกเปลยนเรยนร

o แนวทางในการด าเนนกจกรรมเพอประเมน และ น าองคความรของสถาบนฯ มาประยกตใช ในโครงการน ารองน ม 2 องคความร คอ การบรหารจดการ และ การจดท าแผนชมชน โดย กจกรรมทสามารถด าเนนการเพอสรางแรงจงใจใหเจาหนาท คอ กจกรรมทใหบคลากรทเปนคนทใชความรในการท างาน (Knowledge worker) ไดทดลองด าเนนการจดการความรจรง ตามกระบวนการจดการความร โดยน าองคความร เชน การจดท าแผนชม ชน มาให knowledge worker ทดลองใชความรในการจดท าแผนชมชน เพอใหเกดการแลกเปลยนเรยนรได

o พฒนาและอบรมเชงปฏบตดานกระบวนการจดการความรใหแกเจาหนาทของสถาบน ในการประยกตใชการจดการความร เพอพฒนาระบบกระบวนการท างาน เปนกจกรรมทสามารถน ามาใชถายทอดองคความร เรยนร ประยกตใชความร ผานกระบวนการจดการความรได ซงตองเกดจากทดลองท าดวยตนเอง ของ knowledge worker

11. การประเมนผล และสรปผลการด าเนนงาน (ขอ 7.5) o ก าหนดรปแบบเกณฑการประเมนการจดการความรของสถาบน สามารถประเมนได 3

รปแบบ o รปแบบท 1 คอ การให ผเชยวชาญประเมนความเขาใจ ความร การเรยนร

ศกยภาพของ Knowledge worker o รปแบบท 2 คอ การให knowledge worker ท าแบบทดสอบ แลววดผล o รปแบบท 3 คอ ประเมนจากผลลพธทเกดขนกบ target ท Knowledge worker

น าความรไปประยกตใช (รปแบบน ใชเวลาในการด าเนนการ และตองใชเครองมอวดประเมนเฉพาะเจาะจง ซงขนกบความตองการ และค าตอบตามวตถประสงคทตงไว)