1

หลกสตรวนยขาราชการพลเรอน

2

บทน าเมอไดยนค าวาระเบยบวนย หลายคนอาจรสกวาเปนเรองนาเบอหนาย แตส าหรบ

ขาราชการ การเขาใจถงขอก าหนด จดมงหมาย และการด าเนนการทางวนยเปนอยางด จะชวยใหไมท าผดวนยอยางรเทาไมถงการณ ชวยใหท างานไดถกตองตามขนตอน มประสทธภาพ สงผลใหมความกาวหนาในหนาทการงาน

3

ความหมาย จดมงหมาย และแนวทางการรกษาวนย

4

ความหมายของวนย

วนย คอ การควบคมความประพฤตใหเปนไปตามระเบยบแบบแผน ซงวนยขาราชการพลเรอน ไดแก บทบญญตวนยทก าหนดไวในกฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการพลเรอน เชน ก าหนดใหขาราชการตองซอสตยสจรต ตงใจปฏบตหนาทราชการ รกษาความลบของทางราชการ ปฏบตตามค าสงของผบงคบบญชา และรกษาชอเสยงของตน เปนตน นอกจากนนแลววนยยงหมายถงลกษณะเชงพฤตกรรมทแสดงออกมาวาสามารถควบคมตนเองใหอยในกรอบของบทวนยตามทก าหนดไวในกฎหมายดงกลาวดวย

5

ขอบเขตและความส าคญของวนย

ในฐานะทขาราชการเปนตวแทนของรฐในการบรหารราชการ และตดตอกบประชาชน ขาราชการจงตองปฏบตตนใหเปนทนานบถอ ไววางใจ และเปนตวอยางทดของประชาชน เมอขาราชการมวนยด ประชาชนกจะเชอถอศรทธา และสงผลใหมความศรทธาตอหนวยงานและรฐบาลโดยสวนรวมดวย

โดยทขาราชการตองเปนตวอยางทด เปนทศรทธาของประชาชน จงตองรกษาวนยอยางเครงครดอยเสมอ ยงกวาคนท างานในกจการของเอกชน เชน พนกงานของธนาคารหรอบรษทตางๆ เปนตน และจะตองรกษาชอเสยง ไมกระท าการอนไดชอวาประพฤตชว

6

จดมงหมายของวนย

เพอใหเกดประโยชนในดานตางๆ คอ เกดประสทธภาพและประสทธผลของราชการ ความเจรญของประเทศ เพอความมนคงของชาตและเพอความผาสกของประชาชน

7

ผลดของวนย ส าหรบผลดของวนยตอราชการ มดวยกนหลายประการ

ประการแรก เพมพลงงาน เนองจากขาราชการมวนยดกจะปฏบตหนาทราชการดวยความซอสตย และมความมงมนทจะปฏบตงานอยางเตมท

ประการตอมา เพมประสทธภาพและประสทธผลของงาน เมอขาราชการมความตงใจปฏบตหนาทราชการดวยความซอสตยแลว ผลการท างานทไดรบกจะส าเรจอยางมประสทธภาพและประสทธผล คมคาและประหยด

และประการสดทาย ท าใหประชาชนศรทธา นอกจากจะมความเชอถอตวขาราชการแลว ยงสงผลใหประชาชนมความศรทธาตอหนวยงานและศรทธาตอรฐบาลอกดวย

8

นอกจากนนแลว วนยยงมผลดตอตวขาราชการดวย นนคอ ท าใหขาราชการมความภมใจทไดกระท าความด มวนย ซอสตยสจรต และปฏบตงานอยางมประสทธภาพ ท าใหเกดความส าเรจในการปฏบตงาน เมอขาราชการมวนยแลวจะท างานอะไรกส าเรจลลวงดวยด เปนทเชอถอของผบงคบบญชา ผรวมงานและผพบเหน

และสดทาย ท าใหมความเจรญในหนาทการงาน เมอมวนยด ปฏบตงานส าเรจลลวง เปนทเชอถอของผบงคบบญชา ยอมไดรบความไววางใจในการมอบหมายงานใหปฏบตไดรบการเลอนเงนเดอนเปนพเศษ และไดรบการเลอนต าแหนงอกดวย

9

สาเหตทท าใหวนยเสอม และการกระท าผดวนย

อยางไรกตาม วนยอาจเสอมลงไดดวยสาเหตหลายประการ แบงออกเปนสาเหตภายนอก และสาเหตภายใน

สาเหตภายนอกทท าใหวนยเสอม ไดแก อบายมข ตวอยางไมด ขวญไมด งานลนมอหรองานไมพอมอ โอกาสเปดชองลอใจ ความจ าเปนในการครองชพ และการปลอยปละละเลยของผบงคบบญชา

สวนสาเหตภายในหรอสาเหตทางใจทกอใหเกดการกระท าผดวนย ไดแก ความไมเขาใจ การตามใจ ความไมใสใจ ความชะลาใจ เผลอใจ ลอใจ ความไมมจตใจ จ าใจ เจบใจ หรอตงใจ

10

แนวทางการรกษาวนยส าหรบแนวทางในการรกษาวนยนน ตองไดรบความรวมมอจากขาราชการทกคน

โดยเฉพาะผบงคบบญชา โดยการปฏบตในแนวทางตางๆ ดงตอไปน

เสรมสรางและพฒนาใหผอยใตบงคบบญชาใหมวนย โดย

„ การปฏบตตนเปนแบบอยางทด„ การฝกอบรม„ การสรางขวญและก าลงใจ„ การจงใจ และอนๆ

11

นอกจากนนแลว ผบงคบบญชายงตองปองกนไมใหผอยใตบงคบบญชากระท าผดวนย โดยการเอาใจใส สงเกตการณ และขจดเหต

และสดทาย ท าการปราบปรามผกระท าผดวนย เมอพบวามมลใหรบด าเนนการทางวนยทนท กรณมการกลาวหาโดยปรากฏตวผกลาวหา หรอมกรณเปนทสงสย โดยยงไมมพยานหลกฐาน ใหสบสวนหรอพจารณาในเบองตนกอน เมอมมลใหรบด าเนนการทางวนยทนท

12

ขอก าหนดวนยตามพระราชบญญตระเบยบขาราชการพลเรอน พ.ศ.2551

พระราชบญญตระเบยบขาราชการพลเรอน พ.ศ.2551 หมวด 6 บญญตใหขาราชการพลเรอนสามญตองรกษาวนยตามทบญญตเปนขอปฏบตและขอหามโดยเครงครดอยเสมอ ตงแตมาตรา 81 ถงมาตรา 85 โดยแยกกลมการรกษาวนยไดดงตอไปน

1. วนยตอประเทศชาต2. วนยตอประชาชน3. วนยตอผบงคบบญชา4. วนยตอหนาทราชการ5. วนยตอผรวมงาน6. วนยตอตนเอง

13

วนยตอประเทศชาต

ขาราชการตองสนบสนนการปกครองระบบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยเปนประมขดวยความบรสทธใจ (มาตรา 81)

วนยตอประชาชน

ขาราชการตองตอนรบ ใหความสะดวก ใหความเปนธรรม และใหการสงเคราะหแกประชาชนผตดตอราชการเกยวกบหนาทของตน มาตรา 82 (8)

ขาราชการตองไมดหมน เหยยดหยาม กดข ขมเหง หรอถงตวประชาชนผตดตอราชการ มาตรา 83 (9)

14

วนยตอผบงคบบญชา

1. ขาราชการตองปฏบตตามค าสงของผบงคบบญชาซงสงในหนาทราชการ โดยชอบดวย กฎหมายและระเบยบของทางราชการ โดยไมขดขนหรอหลกเลยง แตถาเหนวาการปฏบต ตามค าสงนนจะท าใหเสยหายแกราชการ หรอจะเปนการไมรกษาประโยชนของทาง ราชการจะตองเสนอความเหนเปนหนงสอทนทเพอใหผบงคบบญชาทบทวนค าสงนนและ เมอไดเสนอความเหนแลว ถาผบงคบบญชายนยนใหปฏบตตามค าสงเดมผอยใตบงคบ บญชาตองปฏบตตาม มาตรา 82 (4)2. ตองไมรายงานเทจตอผบงคบบญชา การรายงานเทจโดยปกปดขอความซงควรตองแจง ถอวาเปนการรายงานเทจดวย มาตรา 83 (1)3. ตองไมปฏบตราชการอนเปนการกระท าการขามผบงคบบญชาเหนอตน เวนแต ผบงคบบญชาเหนอตนขนไปเปนผส งใหกระท าหรอไดรบอนญาตเปนพเศษชวครงคราว มาตรา 83 (2)

15

วนยตอหนาทราชการ ไดแก1. ขาราชการตองปฏบตหนาทดวยความซอสตย สจรต และเทยงธรรม มาตรา 82 (1)2. ขาราชการตองปฏบตหนาทราชการใหเปนไปตามกฎหมาย กฎ ระเบยบของทางราชการ มตของคณะรฐมนตร นโยบายของรฐบาล และปฏบตตามระเบยบแบบแผนของทาง ราชการ มาตรา 82 (2)3. ขาราชการตองปฏบตหนาทราชการใหเกดผลดหรอความกาวหนาแกราชการดวยความ อตสาหะ เอาใจใส และรกษาประโยชนของทางราชการ มาตรา 82 (3)4. ขาราชการตองรกษาความลบของทางราชการ มาตรา 82 (6)5. ขาราชการตองไมอาศยหรอยอมใหผอนอาศยต าแหนงหนาทราชการของตนหาประโยชน ใหแกตนเองหรอผอน มาตรา 83 (3)6. ขาราชการตองวางตนเปนกลางทางการเมองในการปฏบตหนาทราชการและในการ ปฏบตการอนทเกยวของกบประชาชน กบจะตองปฏบตตามระเบยบของทางราชการวา ดวยมารยาททางการเมองของขาราชการดวย มาตรา 82 (9)7. ขาราชการตองไมประมาทเลนเลอในหนาทราชการ มาตรา 83 (4)

16

8. ขาราชการตองไมปฏบตหรอละเวนการปฏบตหนาทราชการโดยมชอบเพอใหเกดความ เสยหายอยางรายแรงแกผหนงผใด หรอปฏบตหรอละเวนการปฏบตหนาทราชการโดย ทจรต มาตรา 85 (1)9. ขาราชการตองไมกระท าการหรอยอมใหผอนกระท าการหาประโยชนอนอาจท าใหเสย ความเทยงธรรม หรอเสอมเสยเกยรตศกดของต าแหนงหนาทราชการของตน มาตรา 83 (5)10. ขาราชการตองไมละทงหรอทอดทงหนาทราชการโดยไมมเหตผลอนสมควรเปนเหตให เสยหายแกราชการอยางรายแรง มาตรา 85 (2)11. ขาราชการตองอทศเวลาของตนใหแกราชการ จะละทงหรอทอดทงหนาทราชการมได มาตรา 82 (5)12. ขาราชการตองไมละทงหนาทราชการตดตอในคราวเดยวกนเปนเวลาเกนสบหาวนโดยไมม เหตอนสมควร หรอโดยมพฤตการณอนแสดงถงความจงใจไมปฏบตตามระเบยบของทาง ราชการ มาตรา 85 (3)13. ขาราชการตองไมเปนกรรมการผจดการ หรอผจดการ หรอด ารงต าแหนงอนใดทมลกษณะ งานคลายคลงกนในหางหนสวนหรอบรษท มาตรา 83 (6)

17

วนยตอผรวมงาน„ ขาราชการตองสภาพเรยบรอย รกษาความสามคค และตองชวยเหลอกนในการ

ปฏบตราชการระหวางขาราชการดวยกนและผรวมปฏบตงาน มาตรา 82 (7)„ ตองไมกระท าการอยางใดทเปนการกลนแกลง กดข หรอขมเหงกนในการปฏบต

ราชการ มาตรา 83 (7)„ ตองไมกระท าการอนเปนการลวงละเมดหรอคกคามทางเพศ มาตรา 83 (8)วนยตอตนเอง„ ขาราชการตองรกษาชอเสยงของตน และรกษาเกยรตศกดของต าแหนงหนาท

ราชการของตนมใหเสอมเสย มาตรา 81 (10)„ ตองไมประพฤตชวอยางรายแรง มาตรา 85 (4)„ ตองไมกระท าความผดอาญาจนไดรบโทษจ าคกหรอโทษทหนกกวาจ าคก โดยค า

พพากษาถงทสดใหจ าคกหรอใหรบโทษทหนกกวาโทษจ าคก มาตรา 85 (6)

18

โทษทางวนย

ส าหรบโทษทางวนยมดวยกน 5 สถาน แบงออกเปน

„ ความผดวนยอยางไมรายแรง„ ความผดวนยอยางรายแรง

19

ความผดวนยอยางไมรายแรง

ความผดวนยอยางไมรายแรง มโทษทางวนย 3 สถานดวยกน คอสถานแรกคอ ภาคทณฑ เปนโทษส าหรบกรณกระท าผดวนยเลกนอย หรอมเหตอนควรลดหลอน ซงยงไมถงกบจะตองถกลงโทษตดเงนเดอน

นอกจากน ในกรณทเปนความผดวนยเลกนอยและมเหตอนควรงดโทษ จะงดโทษใหโดยท าทณฑบนเปนหนงสอหรอวากลาวตกเตอนกได

อนง ผถกลงโทษภาคทณฑ ไมมขอหามไมใหเลอนขนเงนเดอน ดงนน ถาผถกลงโทษดงกลาวมคณสมบตทจะเลอนขนเงนเดอนในครงใด กอาจไดรบการเลอนขนเงนเดอนได

20

โทษทางวนยส าหรบความผดวนยอยางไมรายแรงสถานตอมา คอ การตดเงนเดอน เปนการลงโทษตดเงนเดอนเปนจ านวนเปอรเซนตของเงนเดอนและเปนเดอนๆ ไป แลวแตวาเปนระยะเวลาเทาใด เชน ตดเงนเดอน 5% เปนเวลา 2 เดอน เมอพน 2 เดอนแลวกจะไดรบเงนเดอนตามปกต อนง ผถกลงโทษตดเงนเดอนจะไมไดรบการพจารณาเลอนขนเงนเดอนในครงทถกลงโทษ

และโทษทางวนยส าหรบความผดวนยอยางไมรายแรงสถานสดทาย คอ การลดเงนเดอน เปนการลดเงนเดอนของผกระท าผดโดยค านวณเปนเปอรเซนต เชน เงนเดอน 10,000 บาท ถกลดเงนเดอน 5% (เปนเงน 500 บาท) เปนเวลา 2 เดอน เทากบรบเงนเดอนจรง 9,500 บาท เปนเวลา 2 เดอน เมอครบก าหนด 2 เดอนแลวกรบเงนเดอนจ านวน 10,000 บาทเทาเดม เปนตน อนง ผถกลงโทษลดเงนเดอนจะไมไดรบการพจารณาเลอนขนเงนเดอนในครงทถกลงโทษ

21

ความผดวนยอยางรายแรง

ส าหรบความผดวนยอยางรายแรงนน มโทษทางวนย 2 สถาน คอ „ การปลดออก เปนการลงโทษใหพนจากราชการ โดยไดรบบ าเหนจบ านาญ

เสมอนผนนลาออกจากราชการ„ การไลออก เปนการลงโทษใหพนจากราชการ โดยไมไดรบบ าเหนจบ านาญการลงโทษปลดออกและลงโทษไลออกจากราชการ จะตองมการแตงตง

คณะกรรมการสอบสวนวากระท าผดวนยอยางรายแรง แจงขอกลาวและสรปพยานหลกฐานทสนบสนนขอกลาวหาเทาทมใหผถกกลาวหาทราบ และใหโอกาสผถกกลาวหาชแจงแกขอกลาวหาและน าพยานหลกฐานสบหกลางขอกลาวหา เมอคณะกรรมการสอบสวนหรอผส งแตงตงคณะกรรมการสอบสวนเหนวากรณเปนการกระท าความผดวนยอยางรายแรง ใหน าเรอง อ.ก.พ. จงหวด อ.ก.พ.กรม หรอ อ.ก.พ.กระทรวง ทผถกกลาวหาสงกดอยพจารณา และเมอ อ.ก.พ.ดงกลาวมมตใหปลดออกหรอไลออกจากราชการแลว ผบงคบบญชา (ผมอ านาจสงบรรจ) จงสงลงโทษปลดออกหรอไลออกจากราชการได (มาตรา 97 วรรคสอง)

22

การด าเนนการทางวนย

การด าเนนการทางวนย หมายถง การด าเนนการหรอกระบวนการทงหลายทจะตองกระท าเปนพธการตามกฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการพลเรอน หรอตามกฎ ก.พ.ทเกยวของ เมอพบวาขาราชการพลเรอนสามญกระท าผดวนย หรอมกรณถกกลาวหาวากระท าผดวสย และผบงคบบญชาซงมอ านาจสงบรรจพจารณาแลวเหนวากรณมมล

จดมงหมายของการด าเนนการทางวนย คอ เพอใหไดความจรงวาขาราชการพลเรอนสามญทถกกลาวหาวากระท าผดวนยไดกระท าผดวนยจรงหรอไม โดยจะตองด าเนนการอยางรวดเรว ยตธรรม และปราศจากอคต เพอใหผกระท าผดรสกส านกในสงทท าลงไป ใหมการลงโทษทเหมาะสมกบความผด และไมใหผทไมมความผดตองถกลงโทษ

23

ผมหนาทในการด าเนนการทางวนย

1. ผสบสวนขอเทจจรง / สอบสวน ไดแก ผบงคบบญชาซงมอ านาจสงบรรจตาม มาตรา 57 หรอผทไดรบมอบอ านาจ และกรรมการสบสวน / สอบสวน

2. ผเสนอแนะความผดและโทษ ไดแก ผตรวจส านวนการสบสวน / สอบสวน และผบงคบบญชาซงมอ านาจสงบรรจหรอผทไดรบมอบอ านาจ

3. ผพจารณาความผดและก าหนดโทษ ไดแก ผบงคบบญชาซงมอ านาจสงบรรจ หรอผทไดรบมอบอ านาจ อ.ก.พ.

4. ผส งลงโทษ ไดแก ผบงคบบญชาซงมอ านาจสงบรรจหรอผทไดรบมอบอ านาจ

24

บทบาทของผด าเนนการทางวนย

ลกษณะบทบาทของผด าเนนการทางวนย มดงตอไปน„ ผรกษากฎหมาย„ ผรกษานโยบาย „ ผปราบปราม „ ผประนประนอม „ ผรกษาประโยชนของทางราชการ „ ผรกษาประโยชนของขาราชการ „ ผรกษาอาญาสทธ „ ผรกษาตวรอด „ ผแสวงประโยชน „ ผแสวงบญ „ ผทรงไวซงความยตธรรม

25

บทบาทของผรกษากฎหมาย

„ มทศนคตทจะท าตามกฎหมายโดยไมสนใจหลกการอน„ มงทจะท าใหเปนไปตามกฎหมาย ไมค านงถงผลกระทบทตามมา„ มงทจะพจารณาความผด โดยไมสนใจทจะหาความจรงและความยตธรรม

บทบาทของผรกษานโยบาย„ มทศนคตทจะรกษานโยบายของผบงคบบญชา ไมสนใจหลกการอน มงทจะท า

ใหเปนไปตามนโยบายทไดรบมา โดยไมค านงถงผลกระทบทตามมา„ ฟงนโยบายมากกวาทจะรบฟงขอเทจจรง

26

บทบาทของผปราบปราม„ มทศนคตทจะหาเหต„ มงทจะเอาผดและหาทางลงโทษ„ มงทจะปราบปราม โดยไมสนใจวธการสงเสรมวนย

บทบาทของผประนประนอม„ มทศนคตทไมอยากจะเอาเรอง„ มงแตจะใหเรองระงบ โดยไมสนใจทจะแสวงหาความเปนจรงและยตธรรม„ ค านงถงบคคลมากกวาหลกการ

27

บทบาทของผรกษาประโยชนของทางราชการ„ ผรกษาประโยชนของทางราชการ ไดแก

1. มทศนคตทจะขนทรายเขาวด2. มงทจะใหราชการไดประโยชนมากทสด ไมสนใจวาผลจะตกแกขาราชการ อยางไร3. มงแตจะตดปญหายงยากของราชการ โดยไมคดทจะแกปญหาใหแก ขาราชการ

„ ผรกษาประโยชนของขาราชการ ไดแก1. มทศนคตทจะใหความคมครอง ความเปนธรรม และความมนคงของขาราชการ2. ยดหลกการทวาปลอยคนผด 100 คน ดกวาลงโทษผไมมความผดเพยงคนเดยว3. มงทจะใชพรหมวหาร 2 คอ เมตตา กรณา เพอคมครองขาราชการ

บทบาทของผรกษาอาญาสทธ„ มทศนคตวาเปนผมอ านาจทจะบนดาลใหเปนอยางไรกได„ มงแตจะใชอ านาจรวบรดมากกวาทจะใหไดขอเทจจรงกระจางชด„ ใชอารมณมากกวาเหตผล

28

บทบาทของผรกษาตวรอด„ มทศนคตทไมอยากเปนศตรกบผใด„ มงทจะหลบเลยง แบงรบแบงส ไมเอาตวเขาผกพน„ พยายามสรางความสมพนธกบผถกกลาวหา

บทบาทของผแสวงประโยชน„ มทศนคตทเหนวาผถกกลาวหาเปนเหยอ„ มงทจะหาประโยชนมากกวาทจะแสวงหาความจรงและยตธรรม„ มความเอนเอยงไปทางทตนเองจะไดประโยชน

29

บทบาทของผแสวงบญ„ มทศนคตเหนผถกกลาวหาเปนผตกทกขไดยากทควรชวยเหลอเอาบญ„ มงทจะแสวงหาทางชวยเหลอมากกวาทจะแสวงหาความจรงและยตธรรม„ มความเอนเอยงเขาขางผถกกลาวหา

บทบาทของผทรงไวซงความยตธรรม„ มทศนคตทจะท าใหเกดความถกตองเปนธรรม มมโนธรรม คอไมมอคต ไมม

อปทาน และมส านกทด„ มงทจะแสวงหาความจรงและยตธรรม„ มงพจารณาทงในทางทจะฟงวาท าผด และในทางทมไดท าผด

ดงนน ผด าเนนการทางวนยจงควรมลกษณะสายกลาง คอ เปนผทรงไวซงความยตธรรม

30

การสบสวนขอเทจจรงจดมงหมายของการสบสวนขอเทจจรง เพอหามลความผดทางวนย และทราบ

ตวผกระท าผดในเรองทมการกลาวหาการสบสวนขอเทจจรง หมายถง การแสวงหาขอเทจจรงและพยานหลกฐาน

เพอทจะทราบวากรณทมการกลาวหาหรอกรณทมเหตอนควรสงสยมมลเปนการกระท าผดวนยหรอไม

การกลาวหาหรอมกรณเปนทสงสยวาขาราชการพลเรอนสามญผใดกระท าผดวนย อาจมทมาจากหลายทาง เชน

„ มผรองเรยนกลาวหา โดยแจงชอและทอยของผรองเรยน ตลอดจนระบกรณทกลาวหาอนมรายละเอยดชดเจน ซงผบงคบบญชาซงมอ านาจสามารถพจารณาไดทนท

31

„ ผบงคบบญชารเหนเอง หรอสงสยวาขาราชการในบงคบบญชากระท าผดวนย โดยพบเหนการกระท าดวยตวเอง หรอมผบอกใหร หรอพบเหนจากการตรวจสอบเอกสารเรองราวตางๆ

„ สวนราชการ หนวยงาน ทมหนาทสบสวนสอบสวนตามกฎหมาย เชน ส านกงานการตรวจเงนแผนดน (ส.ต.ง.) ส านกงาน ป.ป.ช. หรอพนกงานสอบสวน เปนตน แจงใหทราบวาขาราชการในบงคบบญชากระท าผดวนย

„ มบตรสนเทหกลาวหาขาราชการกระท าผดวนย ซงในเรองนจะพจารณาเฉพาะทระบพยานหลกฐานทชดเจนพอทจะท าการสบสวนได ทงน ตามหลกเกณฑในหนงสอส านกเลขาธการคณะรฐมนตร ท นร 0206/ 17085 ลงวนท 25 ธนวาคม 2541 เรองหลกเกณฑและแนวทางปฏบตเกยวกบการรองเรยนกลาวโทษขาราชการและการสอบสวนเรองราวรองเรยนกลาวโทษขาราชการวากระท าผดวนย และท นร 1011/ ว 26 ลงวนท 17 กนยายน 2547 เรองเดยวกน

32

ผมอ านาจในการสอบสวนขอเทจจรง

ตามพระราชบญญตระเบยบขาราชการพลเรอน พทธศกราช 2551 ก าหนดใหผบงคบบญชาซงมอ านาจสงบรรจตามมาตรา 57 เปนผมอ านาจในการสบสวนขอเทจจรงซงตางกบกฎหมายเดมทผบงคบบญชาชนตนสามารถด าเนนการสบสวนขอเทจจรงได ดงนน เมอผบงคบบญชาชนตนทราบเหตวา ผใตบงคบบญชากระท าผดวนยจงตองรบรายงานตอผบงคบบญชา ซงมอ านาจสงบรรจตามมาตรา 57 โดยเรว เวนแตจะมการมอบอ านาจ (มาตรา 90 วรรคหนง และมาตรา 91)

ในการสบสวนขอเทจจรงนผบงคบบญชาซงมอ านาจสงบรรจจะด าเนนการเองหรอมอบหมายใหขาราชการคนใดคนหนงเปนผสบสวนขอเทจจรงแทนกได หรอจะแตงตงคณะกรรมการสบสวนขอเทจจรงขนมาเพอด าเนนการกได

33

การสอบสวนทางวนย (มาตรา 92 – 93)

การสอบสวนทางวนยนน เพอใหไดความจรงและยตธรรม เปดโอกาสใหผถกกลาวหาไดชแจงและน าสบพยานหลกฐานแกขอกลาวหา และเปนหลกประกนความยตธรรมและความมนคงในการรบราชการ

การสอบสวนทางวนย หมายถง การรวบรวมพยานหลกฐานและการด าเนนการทงหลาย เพอทจะทราบขอเทจจรงและพฤตการณตางๆ หรอพสจนขอเทจจรงเกยวกบเรองใหปรากฏวา ขาราชการทถกกลาวหาไดกระท าผดจรงหรอไมอยางไร และเพอทจะพจารณาวาการกระท าผดของผถกกลาวหาวาเปนความผดวนยฐานใด มาตราใดและควรรบโทษสถานใด

34

กรณทตองสอบสวน

1. กรณทมมลเปนกระท าผดวนยอยางไมรายแรง ผบงคบบญชาซงมอ านาจสงบรรจตามมาตรา 57 ตองท าการสอบสวน เวนแตในการสบสวนขอเทจจรงมไดมการแจงขอกลาวหาและสรปพยานหลกฐานใหทราบ อกทงยงไมไดใหโอกาสผถกกลาวหาชแจงขอเทจจรง และน าพยานหลกฐานเขาสบหกลางขอกลาวหา (มาตรา 92 ประกอบมาตรา 84)

2. กรณทมมลเปนการกระท าผดวนยอยางรายแรง ผบงคบบญชาซงมอ านาจสงบรรจตามมาตรา 57 ตองแตงตงคณะกรรมการขนท าการสอบสวน ตามมาตรา 93 ประกอบมาตรา 85

35

ผมอ านาจแตงตงคณะกรรมการสอบสวนผมอ านาจแตงตงคณะกรรมการสอบสวนในกรณความผดวนยอยางไมรายแรงและ

กรณความผดวนยอยางรายแรง มความแตกตางกน

„ กรณความผดวนยอยางไมรายแรง „ กรณความผดวนยอยางรายแรง

36

กรณความผดวนยอยางไมรายแรงกรณความผดวนยอยางไมรายแรง ผบงคบบญชาซงมอ านาจสงบรรจตามมาตรา 57

หรอผทไดรบมอบอ านาจ เปนผด าเนนการสอบสวน โดยในการสอบสวนจะตองแจงขอกลาวหาและสรปพยานหลกฐานทสนบสนนขอกลาวหาและใหโอกาสผถกกลาวหาชแจงพรอมทงน าพยานหลกฐานเขาสบหกลางขอกลาวหาดวย (มาตรา 92 วรรคหนง)

ในกรณทผลการสบสวนหรอพจารณาตามมาตรา 91 ปรากฏวากรณมมล ถาความผดนนไดมการแจงขอกลาวหาและสรปพยานหลกฐานใหผถกกลาวหาทราบ พรอมทงไดรบฟงค าชแจงของผถกกลาวหาแลว ผบงคบบญชาซงมอ านาจสงบรรจตามมาตรา 57 สามารถสงลงโทษโดยไมตองแตงตงคณะกรรมการสอบสวน

37

กรณความผดวนยอยางรายแรงในกรณความผดวนยอยางรายแรง ผบงคบบญชาซงมอ านาจสงบรรจตามมาตรา 57

เปนผมอ านาจสงแตงตงคณะกรรมการสอบสวนวนยอยางรายแรง (มาตรา 93 วรรคหนง)ดงน

กรณขาราชการตางต าแหนง หรอตางกรม หรอตางกระทรวงถกกลาวหาวากระท าผดวนยอยางรายแรงรวมกน (มาตรา 94) ไดแก

- กรณอธบดถกกลาวหาวากระท าผดวนยรวมกบผใตบงคบบญชาในสงกดปลดกระทรวงเปนผส งแตงตงฯ

- กรณปลดกระทรวงถกกลาวหาวากระท าผดวนยรวมกบผใตบงคบบญชาในสงกดรฐมนตรเปนผส งแตงตงฯ

38

- กรณขาราชการตางกรม แตกระทรวงเดยวกน ปลดกระทรวงเปนผส งแตงตงคณะกรรมการสอบสวน ถาปลดกระทรวงกระท า

ผดรวมดวย ใหรฐมนตรวาการกระทรวงเปนผส งแตงตงคณะกรรมการสอบสวน

- กรณขาราชการตางกระทรวงกน ผบงคบบญชาซงมอ านาจสงบรรจตามมาตรา 57 ของขาราชการทถกกลาวหา

เปนผแตงตง โดยใชคณะกรรมการสอบสวนชดเดยวกน อนง ในกรณขาราชการตางกระทรวงกระท าผดรวมกนน ถามขาราชการต าแหนงประเภทบรหารระดบสงถกกลาวหารวมดวยใหนายกรฐมนตรเปนผส งแตงตงคณะกรรมการสอบสวน

39

ฐานะและสทธของผท าการสอบสวนฐานะและสทธของผท าการสอบสวน (เฉพาะความผดวนยอยางรายแรง)

1. เปนเจาพนกงานตามประมวลกฎหมายอาญาในการสอบสวนวนยอยางรายแรง มอ านาจเชนเดยวกบพนกงานสอบสวนตามกฎหมายวธพจารณาความอาญาเพยงเทาทเกยวกบอ านาจและหนาทของกรรมการสอบสวน และใหมอ านาจดงตอไปนดวย คอ

- เรยกใหกระทรวง กรม สวนราชการ รฐวสาหกจ หนวยงานอนของรฐ หรอหางหนสวนบรษท ชแจงขอเทจจรง สงเอกสารหลกฐานทเกยวของ สงผแทนหรอบคคลในสงกดมาชแจงหรอใหถอยค าเกยวกบเรองทสอบสวน

- เรยกใหผถกกลาวหาหรอบคคลใดๆ มาชแจงหรอใหถอยค า หรอใหสงเอกสารและหลกฐานเกยวกบเรองทสอบสวน

2. มสทธทจะรายงานขอเทจจรงทไดท าการสอบสวน3. มสทธทจะวนจฉยขอเทจจรงในเรองทสอบสวน4. มสทธจะใชดลพนจเสนอแนะการลงโทษ

40

การคมครองพยานและผใหขอมลอนเปนประโยชนแกทางราชการ

การคมครองพยานและผใหขอมลอนเปนประโยชนแกทางราชการ เปนหลกการใหมโดยใหมการน าเอามาตรการเพอความปลอดภยท านองเดยวกบทใชในคดอาญามาใชในการคมครองพยานและผใหขอมลอนเปนประโยชนแกทางราชการ ท าใหทางราชการไดพยานหลกฐานทสามารถชตวผกระท าผดมาลงโทษได

โดยมาตรา 98 แหงพระราชบญญตขาราชการพลเรอน พทธศกราช 2551 ไดบญญตหลกเกณฑไวดงน

1. ขาราชการพลเรอนผใหขอมลตอบงคบบญชา หรอใหถอยค าในฐานพยานตอผมหนาทสบสวนสอบสวนตามกฎหมายหรอระเบยบของทางราชการ อนเปนประโยชนและเปนผลดยงตอทางราชการ มสทธทจะไดรบพจารณาบ าเหนจความชอบเปนกรณพเศษ (มาตรา 98 วรรคหนง)

41

2. ในกรณทมการใหขอมลอนเปนเทจ ถอวาผนนกระท าผดวนย (มาตรา 98 วรรคสาม)

3. ในกรณทผใหขอมลหรอใหถอยค าอาจอยในฐานะถกกลาวหาวารวมกระท าผด ในกรณนนดวย ผบงคบบญชาอาจใชดลพนจกนผนนไวเปนพยานหรอ พจารณาลงโทษตามควรแกกรณได (มาตรา 98 วรรคสอง)

ทงน หลกเกณฑและวธการใหเปนไปตามกฎ ก.พ. วาดวยการคมครองพยาน

42

การพจารณาความผดและก าหนดโทษ

43

การพจารณาความผดและก าหนดโทษ

การพจารณาความผดและก าหนดโทษ คอ การพจารณาวาผถกกลาวหาไดกระท าผดวนยกรณใด ตามมาตราใด และควรลงโทษสถานใด ทงน เปนกระบวนการทจะตองกระท าโดยผมอ านาจตามกฎหมาย โดยเฉพาะกฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการพลเรอนและประการส าคญในการพจารณาความผดและก าหนดโทษ ซงจะท าใหเกดความยตธรรมและเปนธรรมไดนน จะตองกระท าเมอไดทราบขอเทจจรงในเรองทมการกลาวหาอยางชดเจนเพยงพอแลว ซงทางปฏบตอาจจะไดจากการสอบสวนทางวนยส าหรบความผดวนยอยางรายแรง หรออาจไดขอเทจจรงจากการสบสวนขอเทจจรง หรอการสอบสวนวนยอยางไมรายแรงส าหรบความผดวนยอยางไมรายแรงกได

44

ผทมอ านาจพจารณาความผดและการก าหนดโทษ

โดยผทมอ านาจพจารณาความผด และก าหนดโทษแบงออกเปน 2 ประเภทคอ

1. ความผดวนยอยางไมรายแรง คอ ผบงคบบญชาผมอ านาจสงบรรจตามมาตรา 57 หรอผทไดรบมอบอ านาจ (มาตรา 90-92)

2. ความผดวนยอยางรายแรง คอ ผบงคบบญชาผมอ านาจสงบรรจตามมาตรา 57โดยมต อ.ก.พ. จงหวด อ.ก.พ. กรม หรอ อ.ก.พ.กระทรวง ซงขาราชการผถกกลาวหาสงกดอยแลวแตกรณ ทงน ตามมาตรา 97 ประกอบกฎ ก.พ. วาดวยหลกเกณฑและวธการสงเรองให อ.ก.พ. จงหวด อ.ก.พ. กรม และ อ.ก.พ. กระทรวง พจารณา

45

การพจารณาความผด

ในการพจารณาความผด มหลกการทควรค านงถงอย 2 ประการคอ

1. หลกนตธรรม ไดแก การพจารณาตามตวบทกฎหมาย ซงจะเปนการพจารณา ในทางทวาการกระท าอยางไรเปนความผดวนยฐานใด ดงนนตองมบทบญญตวาดวยการกระท านนจงเปนความผดวนย ถาไมมกไมเปนความผดวนย ทงน โดยพจารณาองคประกอบของความผดวนยฐานนนทกประการ ถาขอเทจจรงบงชวาเขาองคประกอบความผดตามมาตราใด กปรบบทเปนความผดวนยตามมาตรานน และลงโทษไปตามความผดตามมาตรานน

2. หลกมโนธรรม ไดแก การพจารณาใครครวญใหรอบคอบ โดยค านงถงความเปนจรง ความถกตองเหมาะสม และเหตผลทควรจะเปน

ดงนนในการพจารณาความผดจงควรค านงถงหลก 2 ประการนควบคกนไป เพอความถกตองและเปนธรรม

46

หลกการพจารณาก าหนดโทษ

นอกจากนนแลวในการพจารณาก าหนดโทษ มหลกการทควรค านงถงอย 4 ประการ

ประการท 1 ใชหลกนตธรรม คอ การค านงถงระดบโทษตามทกฎหมายก าหนด โดยแบงออกเปน 3 สถานโทษ ไดแก

- ความผดวนยอยางรายแรง จะตองวางโทษไลออก หรอปลดออก ตามความรายแรงแหงกรณ ถามเหตอนควรลดหยอน จะลดโทษลงไดแตตองไมต ากวาปลดออกจากราชการ

- ความผดวนยอยางไมรายแรง จะตองวางโทษลดขนเงนเดอน หรอตดเงนเดอนถามเหตอนควรลดหยอนจะน ามาประกอบการพจารณาลงโทษกได ส าหรบโทษภาคทณฑเปนโทษความผดเลกนอย

อนง ส าหรบความผดเลกนอย ในทางพจารณาเหนวามเหตอนควรงดโทษผบงคบบญชาซงมอ านาจสงบรรจจะงดโทษโดยใหท าทณฑบนเปนหนงสอหรอวากลาวตกเตอนกได

47

ประการท 2 ใชหลกมโนธรรม คอ การพจารณาทบทวนใหรอบคอบ โดยค านงถงความถกตองเหมาะสม ตามเหตผลทควรจะเปน ภายในกรอบทกฎหมายก าหนดไว เชน ในความผดวนยอยางรายแรงจะตองลงโทษไลออกหรอปลอดออกเทานน จะลดหยอนโทษลงต ากวานไมไดเปนตน

ประการท 3 ใชหลกความเปนธรรม คอ การวางโทษจะตองใหไดระดบเสมอหนากน ผใดท าผดกจะตองถกลงโทษไมมการยกเวน ไมเลอกทรกมกทชง การกระท าผดอยางเดยวกนในลกษณะและพฤตการณคลายคลงกน ควรวางโทษเทากน

อยางไรกด ถงแมวาจะเปนความผดอยางเดยวกน แตในทางพจารณาอาจแตกตางกนบางในลกษณะพฤตการณหรอเหตผล ซงสามารถใชดลพนจวางโทษหนกเบาตางกนได โดยน าเหตบางประการมาประกอบการพจารณา เชน ลกษณะของการกระท าผด ผลแหงการกระท าผด คณความด การรหรอไมรวาการกระท านนเปนความผด การใหโอกาสแกไขความผดเหตเบองหลงการกระท าผด

จดมงหมายในการใหน าเหตดงกลาวมาประกอบการพจารณา ไมไดมาจากนโยบายผอนปรนหรอกวดขน แตมาจากแนวคดทวา การพจารณาลงโทษไมควรจะเปนไปโดยกลไกตายตว ควรใหผบงคบบญชาไดใชดลพนจบนฐานการชงน าหนกอยางมเหตผล

48

และประการสดทาย พจารณาถงนโยบายของทางราชการ ผบงคบบญชาควรทจะทราบนโยบายของทางราชการในการลงโทษขาราชการทท าผดวนยในกรณตางๆ เพอน ามาเปนหลกในการใชดลพนจและวางโทษไดอยางเหมาะสม

การลงโทษส าหรบจดมงหมายในการลงโทษนน กเพอรกษาความศกดสทธของกฎหมาย รกษา

มาตรฐานความประพฤต ขวญ และสมรรถภาพของขาราชการ เพอจงใจใหขาราชการปรบปรงตวใหดขน และเพอรกษาชอเสยงของทางราชการ และความเชอมนของประชาชนตอทางราชการ

49

ระดบโทษ

โดยระดบโทษทางวนยม 5 สถาน คอ

1. ภาคทณฑ2. ตดเงนเดอน3. ลดเงนเดอน4. ปลดออก5. ไลออก

50

ผมอ านาจสงลงโทษ

ผมอ านาจสงลงโทษขาราชการพลเรอนทกระท าผดวนย ตองเปนผบงคบบญชามอ านาจสงบรรจตามมาตรา 57 หรอผไดรบมอบอ านาจตามกฎหมายใหเปนผมอ านาจสงลงโทษ- กรณผดวนยอยางไมรายแรง ผบงคบบญชาจะมอ านาจสงลงโทษในสถานโทษและ

อตราโทษใดไดเพยงใด ใหเปนไปตามทก าหนดในกฎ ก.พ.วาดวยอ านาจการลงโทษ (มาตรา 96 วรรคทาย)

- กรณผดวนยอยางรายแรง การสงลงโทษตองเปนไปตามมต อ.ก.พ.จงหวด อ.ก.พ.กรม หรอ อ.ก.พ.กระทรวง ซงผถกกลาวหาสงกดอยแลวแตกรณ ทงนตามหลกเกณฑและวธการทก าหนดในกฎ ก.พ. (มาตรา 97 วรรคสอง)

51

การด าเนนการทางวนยผออกจากราชการไปแลว (มาตรา 100)

ตามหลกทวไปแลว เมอขาราชการพลเรอนไดออกจากราชการไดแลว ถอวาพนสภาพความเปนขาราชการหรอไมมฐานะเปนขาราชการ ผบงคบบญชาไมมอ านาจทจะด าเนนการทางวนยแกผนนได เวนแตกฎหมายบญญตใหอ านาจไวเปนพเศษใหด าเนนการทางวนยแกขาราชการพลเรอนทไดออกจากราชการไปแลว โดยมใชเพราะเหตตาย ทงน โดยมเงอนไข 3 ประการคอ

1. ผนนมกรณถกกลาวหาเปนหนงสอวากระท าหรอละเวนการกระท าการใดทเปนความผดวนยอยางรายแรงอยกอนออกจากราชการ แยกไดเปน 3 กรณ คอ

1.1 ถกกลาวหาเปนหนงสอตอผบงคบบญชา1.2 ถกกลาวหาเปนหนงสอตอผมหนาทสบสวนหรอตรวจสอบตามกฎหมาย หรอ ระเบยบของทางราชการ เชน สตง. ป.ป.ช. เปนตน1.3 ถกกลาวหาเปนหนงสอโดยผบงคบบญชาของผนน

52

ค าวา “การถกกลาวหาวากระท าผดวนยอยางรายแรง” หมายถง การกลาวหาโดยมสาระส าคญวาการกระท าการหรอละเวนกระท าการใด ซงถาเปนความจรงจะเปนความผดวนยอยางรายแรง แมในขณะทถกกลาวหานนจะยงไมมการสงแตงตงคณะกรรมการสอบสวนกตาม

2. ผนนมกรณถกฟองคดอาญา หรอตองหาวากระท าผดอาญา อนมใชความผดทไดกระท าโดยประมาททไมเกยวกบราชการ หรอความผดลหโทษ

ค าวา “ถกฟองคดอาญา” หมายถง ในกรณทราษฎรเปนผฟอง ถอวนทศาลประทบรบฟองแตถาเปนกรณของพนกงานอยการเปนผฟอง ถอวนทย นฟองเปนวนถกฟองคดอาญา

ค าวา “ตองหาวากระท าความผดอาญา” หมายถง ไดตกเปนผตองหาของพนกงานสอบสวน

3. ตองด าเนนการสอบสวนตามมาตรา 91 วรรคหนง (ตงกรรมการสอบสวน) ภายใน180 วน นบแตผนนออกจากราชการ หากมไดด าเนนการภายในก าหนดผบงคบบญชาจะไมสามารถด าเนนการทางวนยแกผถกกลาวหา ซงออกจากราชการไปแลวได

53

การสงพกราชการ และการสงใหออกจากราชการไวกอน (มาตรา 100)

การสงพกราชการ คอ การสงใหขาราชการพลเรอนสามญพนจากต าแหนงระหวางรอฟงผลการสอบสวนหรอพจารณาคดอาญา โดยผถกสงพกราชการยงมสภาพเปนขาราชการอย

การสงใหออกจากราชการไวกอน คอ การสงใหขาราชการพลเรอนสามญออกจากราชการเปนการชวคราวระหวางรอผลการสอบสวนวนยหรอระหวางพจารณาคดอาญา

ผมอ านาจสงพกราชการ และการสงใหออกจากราชการไวกอน คอ ผมอ านาจสงบรรจตามมาตรา 57 โดยจะสงไดตอเมอมกรณถกกลาวหาวากระท าผดวนยอยางรายแรงจนถกตงคณะกรรมการสอบสวนวนยอยางรายแรง หรอถกฟองคดอาญาหรอตองหาวากระท าความผดอาญา เวนแตเปนความผดทไดกระท าโดยประมาทหรอลหโทษ และจะตองเขาเหตตามทก าหนดในกฎ ก.พ.วาดวยการสงพกราชการและการสงใหออกจากราชการไวกอนดวย

54

ขอควรค านงในการลงโทษทางวนยการสงลงโทษทางวนยยงมขอควรค านง ดงตอไปน

1. ความผดทางวนยไมมอายความ แมจะกระท าผดไวนานเทาใดกตาม หากความปรากฏขนผบงคบบญชาสามารถด าเนนการทางวนยและลงโทษไดเสมอ ซงตางกบอายความฟองรองในคดอาญา หากไมฟองรองภายในก าหนดอายความแลวจะฟองรองด าเนนคดไมได

2. การลงโทษทางวนยตองด าเนนการตามขบวนการของกฎหมาย เชน ตองมการสอบสวนกรณทเปนความผดวนยอยางรายแรงตองมการแตงตงกรรมการสอบสวน แจงขอกลาวหา และสรปพยานหลกฐานทสนบสนนขอกลาวหาแจงใหผถกกลาวหาทราบ และใหโอกาสผถกกลาวหาชแจงและน าพยานหลกฐานเขาสบแกขอกลาวหา น าเรองเสนอ อ.ก.พ. จงหวด อ.ก.พ. กรม หรอ อ.ก.พ. กระทรวง แลวแตกรณพจารณา

3. ผส งลงโทษตองเปนผบงคบบญชาซงมอ านาจลงโทษได เชน ขาราชการจงหวดหนงถกสอบสวนทางวนย ตอมาขาราชการผนนยายไปอกจงหวดหนง ผวาราชการจงหวดใหมทขาราชการผนนยายมาเปนผบงคบบญชาผมอ านาจลงโทษทางวนยแกขาราชการผนน

55

4. สภาพการเปนขาราชการ กรณทจะเปนความผดทางวนยจะตองเปนการกระท าขณะทเขามาเปนขาราชการแลว จะน าเหตทเคยกระท าผดกอนเปนขาราชการมาลงโทษทางวนยไมได แตอาจถกสงใหออกเพราะเปนผขาดคณสมบตทวไปทจะเขารบราชการได นอกจากนขณะลงโทษกตองเปนขาราชการดวย หากขาราชการผกระท าผดลาออก หรอเกษยณอายราชการไปโดยไมมการกลาวหาเปนหนงสอทพงเหนไดวา เปนความผดวนยอยางรายแรงอยกอนออกจากราชการ และกรณถงแกกรรมไปแลว จะลงโทษทางวนยไมได (มาตรา 100)

56

การออกจากราชการ

57

การออกจากราชการ

ออกจากราชการ หมายถง การพนสภาพการเปนขาราชการ ซงอาจเกดขนเนองจากสภาพของบคคลนนไมอาจเปนขาราชการตอไปได หรอตามความประสงคของขาราชการเอง หรอตามดลพนจของผบงคบบญชาเพอประโยชนของทางราชการ ซงการออกจากราชการในกรณเชนนตองเปนไปตามเงอนไข หลกเกณฑ และวธการทก าหนดไวในกฎหมาย ทงน เพอความมนคงในการด ารงสถานภาพของขาราชการและเพอประโยชนของทางราชการควบคกนไปตามระบบคณธรรม

58

การออกจากราชการกรณตาง ๆพระราชบญญตระเบยบขาราชการพลเรอน พ.ศ. 2551 มาตรา 107 ไดบญญตให

ขาราชการพลเรอนสามญออกจากราชการในกรณตอไปน1. ตาย เมอขาราชการพลเรอนสามญผใดถงแกความตาย กเปนอนออกจากราชการไป

โดยไมตองออกค าสงใหออกจากราชการ ซงเจาสงกดตองแจงการตายของขาราชการผนนใหกรมบญชกลาง และส านกงาน ก.พ. ทราบ และทางราชการจะจายเงนเดอนใหแกขาราชการจนถงวนทถงแกความตาย ในกรณทขาราชการไมไดตายในระหวางขาดหรอหนราชการ ทางราชการจะจายเงนชวยเหลอพเศษให และถาความตายมไดเกดขนจากการประพฤตชวอยางรายแรงของขาราชการผนน ทางราชการจะจายเงนบ าเหนจตกทอดใหแกทายาทดวย (พระราชบญญตบ าเหนจบ านาญขาราชการ พ.ศ. 2494 มาตรา 48)

59

2. พนจากราชการตามกฎหมายวาดวยบ าเหนจบ านาญขาราชการ หรอ ตามทเรยกกนทวไปวาครบเกษยณอาย โดยเปนไปตามมาตรา 19 แหงพระราชบญญตบ าเหนจบ านาญ ขาราชการ พ.ศ. 2494 ทบญญตวา ขาราชการซงมอายครบหกสบปบรบรณแลว เปนอนพนจากราชการเมอสนปงบประมาณทอายครบหกสบปบรบรณนน และมาตรา 20 กบมาตรา 21 บญญตให ก.พ. เปนเจาหนาทควบคมเกษยณอายของขาราชการ โดยกอนสนเดอนสดทายของปงบประมาณทกป ก.พ. จะตองยนบญชรายชอขาราชการผมสทธจะไดรบบ าเหนจบ านาญซงมอายจะครบหกสบปบรบรณในปงบประมาณถดไปตอเจากระทรวงของผนนและกระทรวงการคลง (ในทางปฏบต ก.พ. จะแจงกรมทราบดวย) เมอสวนราชการตาง ๆ ไดรบรายชอของผทจะครบเกษยณอายตามท ก.พ. แจงแลว จะประกาศรายชอใหผทเกยวของทราบโดยไมตองท าเปนค าสง และในกรณทผมอ านาจสงเลอนขนเงนเดอนพจารณาเหนสมควรเลอนขนเงนเดอนใหขาราชการพลเรอนผใด แตผนนจะตองพนจากราชการไปเพราะเหตเกษยณอายตามกฎหมายวาดวยบ าเหนจบ านาญขาราชการ ใหผมอ านาจสงเลอนขนเงนเดอนเพอประโยชนในการค านวณบ าเหนจบ านาญใหผนนในวนท 30 กนยายน ของครงปสดทายกอนทจะพนราชการ (กฎ ก.พ. วาดวยการเลอนขนเงนเดอน)

60

3. ลาออกจากราชการ และไดรบอนญาตใหลาออก หรอการลาออกมผลตามมาตรา 109 ขาราชการพลเรอนสามญผใดประสงคจะลาออกจาราชการ ใหยนหนงสอขอลาออกตามแบบตอผบงคบบญชาเหนอขนไปชนหนง โดยยนลวงหนากอนวนขอลาออกไมนอยกวาสามสบวน เพอใหผบงคบบญชาซงมอ านาจสงบรรจตามมาตรา 57 เปนผพจารณากอนวนขอลาออก เวนแตจะมเหตผลความจ าเปนพเศษ ผบงคบบญชาซงมอ านาจสงบรรจจะอนญาตเปนลายลกษณอกษรกอนวนขอลาออกใหยนลวงหนานอยกวา 30 วน โดยใหลาออกตามวนทขอลาออกกได และในกรณทขาราชการยนใบลาออกลวงหนานอยกวา 30 วน โดยไมไดรบอนญาตเปนลายลกษณอกษรหรอทไมไดระบวนขอลาออกไว ใหถอวาวนขอลาออกคอวนถดจากวนครบก าหนด 30 วน นบแตวนยนหนงสอขอลาออก

61

ในกรณทผบงคบบญชาซงมอ านาจสงบรรจเหนวาจ าเปนเพอประโยชนแกราชการ จะยบยงการลาออกไวเปนเวลาไมเกนเกาสบวนนบแตวนขอลาออกกได แตตองแจงการยบยงการลาออกพรอมทงเหตผลใหผขอลาออกทราบกอนวนทขอลาออกและถาผขอลาออกไมไดถอนใบลาออกกอนครบก าหนดระยะเวลาการยบยง ใหถอวา การลาออกนนมผลเมอครบก าหนดเวลาตามทไดยบยงไว ซงการยบยงสามารถท าไดเพยงครงเดยวและหามขยายเวลาในการยบยงการลาออกนน แตส าหรบกรณผบงคบบญชาซงมอ านาจสงบรรจไมไดยบยงการลาออก ใหการลาออกนนมผลตงแตวนขอลาออก

ในกรณทขาราชการประสงคจะลาออกจากราชการเพอด ารงต าแหนงในองคกรอสระตามรฐธรรมนญ ต าแหนงทางการเมอง หรอต าแหนงอนท ก.พ. ก าหนด หรอเพอสมครรบเลอกตงเปนสมาชกรฐสภา สมาชกสภาทองถนหรอผบรหารทองถนใหยนหนงสอขอลาออกตอผบงคบบญชาเหนอขนไปชนหนงอยางชาภายในวนทขอลาออกและใหการลาออกมผลนบตงแตวนทผนนขอลาออก

62

การอนญาตใหลาออกหรอการยบยงการลาออก ใหผบงคบบญชาซงมอ านาจสงบรรจท าค าสงเปนลายลกษณอกษรใหเสรจสนกอนวนขอลาออก แลวแจงค าสงใหผขอลาออกทราบกอนวนทขอลาออกดวย ทงน ผขอลาออกอาจถอนใบลาออกได แตตองท าเปนลายลกษณอกษรเสนอผมอ านาจอนญาตการลาออกกอนทจะมการสงอนญาตใหลาออก

63

4. ถกสงใหออกตามมาตรา 59 วรรคสอง มาตรา 67 มาตรา 101 มาตรา 110 มาตรา 111 ซงสรปสาระส าคญได ดงน

4.1 สงใหออกเพราะไมผานการประเมนผลการทดลองปฏบตหนาทราชการตามมาตรา 59

ขาราชการทอยในระหวางทดลองปฏบตหนาทราชการโดยอยในความดแลของผบงคบบญชาผมหนาทพฒนาหรอผทไดรบมอบหมาย จะตองมการประเมนผลการทดลองปฏบตหนาทราชการตามหลกเกณฑและวธการท ก.พ. ก าหนด เพอใหผบงคบบญชาผมอ านาจพจารณาวา ผนนมความเหมาะสมทจะใหรบราชการตอไปหรอไม ถาผมอ านาจเหนวาผนนมผลการประเมนต ากวามาตรฐานทก าหนด ไมควรใหรบราชการตอไป กใหสงใหผนนออกจากราชการได ไมวาจะครบก าหนดเวลาทดลองปฏบตหนาทราชการแลวหรอไมกตาม และใหถอเสมอนวาผนนไมเคยเปนขาราชการ แตทงนไมกระทบกระเทอนถงการปฏบตหนาทราชการหรอการรบเงนเดอนหรอผลประโยชนอนใดทไดรบหรอมสทธจะไดรบจากทางราชการในระหวางทผนนอยระหวางทดลองปฏบตหนาทราชการ

64

4.2 สงใหออกเพราะขาดคณสมบตทจะเปนขาราชการตามมาตรา 67

ผทไดรบการบรรจเปนขาราชการและแตงตงใหด ารงต าแหนงใดแลว หากภายหลงปรากฏวาขาดคณสมบตทวไปหรอมลกษณะตองหามโดยไมไดรบการยกเวนหรอขาดคณสมบตเฉพาะส าหรบต าแหนงนนโดยไมไดรบอนญาตจาก ก.พ. อยกอนกด มกรณตองหาอยกอนและภายหลงเปนผขาดคณสมบตเนองจากกรณตองหานนกด ใหผบงคบบญชาซงมอ านาจสงบรรจสงใหผนนออกจากราชการโดยพลน แตไมกระทบกระเทอนถงการใดทผนนไดปฏบตไปตามอ านาจและหนาท และการรบเงนเดอนหรอผลประโยชนอนใดทไดรบหรอมสทธจะไดรบจากทางราชการกอนมค าสงใหออกนน และถาการเขารบราชการเปนไปโดยสจรตแลว ใหถอวาเปนการสงใหออกเพอรบบ าเหนจบ านาญเหตทดแทนตามกฎหมายวาดวยบ าเหนจบ านาญขาราชการ

65

4.3 สงใหออกไวกอนเพอรอฟงผลการสอบสวนพจารณาความผดตามมาตรา 101

ขาราชการทมกรณถกกลาวหาวากระท าผดวนยอยางรายแรงจนถงตงกรรมการสอบสวน หรอถกฟองคดอาญา หรอตองหาวากระท าความผดอาญา เวนแตเปนความผดทไดกระท าโดยประมาทหรอความผดลหโทษ ผบงคบบญชาซงมอ านาจสงบรรจตามมาตรา 57 มอ านาจสงใหออกจากราชการไวกอนเพอรอฟงผลการสอบสวนหรอพจารณาหรอผลแหงคดได (กฎ ก.พ. วาดวยการสงพกราชการและการสงใหออกจากราชการไวกอน) แตถาภายหลงปรากฏวาผลการสอบสวนหรอพจารณาวาผนนไมไดกระท าผดหรอกระท าผดไมถงกบจะถกลงโทษปลดออกหรอไลออก และไมมกรณทจะตองออกจากราชการดวยเหตอน กใหผมอ านาจสงใหผนนกลบเขารบราชการในต าแหนงเดมหรอต าแหนงอนในประเภทเดยวกนและระดบเดยวกน หรอในต าแหนงประเภทและระดบท ก.พ. ก าหนด

66

ในกรณทส งใหผถกสงใหออกจากราชการไวกอนกลบเขารบราชการหรอสงใหผถกสงใหออกจาราชการไวกอนออกจากราชการดวยเหตอนทไมใชเปนการลงโทษเพราะกระท าผดวนยอยางรายแรง กใหผนนมสถานภาพเปนขาราชการตลอดระยะเวลาระหวางทถกสงใหออกจากราชการไวกอน และมสทธไดรบเงนเดอนในระหวางถกสงใหออกไวกอนดวย กลาวคอ ถาปรากฏวาไมไดกระท าผดจะไดรบเงนเดอนเตม ถากระท าผดวนยอยางไมรายแรงหรอมมลทนมวหมองไดรบเงนเดอนไมเกนครงหนงตามทเจากระทรวงจะไดก าหนด สวนเงนอนทจายเปนรายเดอน เปนตนวา คาเชาบาน และเงนชวยเหลออยางอน เชน คารกษาพยาบาลไดรบเตม

67

4.4 สงใหออกเพอรบบ าเหนจบ านาญเหตทดแทน ตามมาตรา 110 มดงน

4.4.1 เมอขาราชการผใดเจบปวยไมอาจปฏบตหนาทราชการของตนไดโดยสม าเสมอ ตามมาตรา 110 (1)

การจะสงใหขาราชการพลเรอนสามญออกจากราชการตามมาตรานได จะตองปรากฏวาผนนเจบปวยไมอาจปฏบตหนาทราชการไดโดยสม าเสมอ ดงนน ในกรณทไมมใบรบรองแพทยผบงคบบญชาซงมอ านาจสงบรรจตามมาตร 57 จงควรสงตวขาราชการผนนไปใหแพทยททางราชการรบรองไดตรวจรางกายและแสดงความเหนไววาเจบปวยจนไมอาจปฏบตหนาทราชการไดอยางสม าเสมอหรอไมเสยกอน

68

4.4.2 เมอขาราชการผใดสมครไปปฏบตงานใด ๆ ตามความประสงคของทางราชการ ตามมาตรา 110 (2)

การทผบงคบบญชาจะสงใหขาราชการผใดออกจากราชการตามมาตรานไดจะตองประกอบดวยหลกเกณฑ 3 ประการ คอ

- เปนการไปปฏบตงานใด ๆ ทมใชงานในหนาทของสวนราชการ เชน ไปปฏบตงานในองคการระหวางประเทศ รฐวสาหกจ เปนตน

- สมครใจทจะไปปฏบตงานนนเอง- เปนความประสงคของทางราชการทจะใหไปปฏบตงานนน คอ ทางราชการเหนวา

งานทจะไปปฏบตนนเปนประโยชนแกราชการมใชเพอประโยชนสวนตว ซงอาจจะเปนประโยชนแกสวนราชการเดมหรอหนวยงานอน หรอเปนประโยชนแกราชการ โดยสวนรวมกได

69

4.4.3 เมอขาราชการผใดขาดคณสมบตทวไป ตามมาตรา 36 ก. (1) หรอ (3) หรอมลกษณะตองหามตามมาตรา 36 ข. (1) (3) (6) หรอ (7) ตามมาตรา 110 (3)

ขาราชการทมคณสมบตครบถวน แลวตอมาไดขาดคณสมบตลงตามมาตรา 36 ก. (1) หรอ (3) หรอมลกษณะตองหามตามมาตรา 36 ข. (1) (3) (6) หรอ (7) จะตองถกสงใหออกจากราชการ คอ

1. เสยสญชาตไทย2. ไมเลอมใสในการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปน

ประมขดวยความบรสทธใจ3. ไปด ารงต าแหนงทางการเมอง4. เปนผอยในระหวางถกสงพกราชการหรอถกสงใหออกจากราชการไวกอน

ตามพระราชบญญตนหรอตามกฎหมายอน5. เปนบคคลลมละลาย6. เปนผเคยตองรบโทษจ าคกโดยค าพพากษาถงทสดใหจ าคก เพราะกระท า

ความผดทางอาญา เวนแตเปนโทษส าหรบความผดทไดกระท าโดยประมาทหรอความผดลหโทษ

70

4.4.4 เมอทางราชการเลกหรอยบหนวยงานหรอต าแหนงทขาราชการพลเรอนสามญปฏบตหนาทด ารงอย ส าหรบผทออกจากราชการกรณนใหไดรบเงนชดเชยตามหลกเกณฑวธการ และเงอนไขทกระทรวงการคลงก าหนด ตามมาตรา 110 (4)

4.4.5 เมอขาราชการพลเรอนสามญผใดไมสามารถปฏบตราชการใหมประสทธภาพและเกดประสทธผลในระดบอนเปนทพอใจของทางราชการ ตามมาตรา 110 (5)

4.4.6 เมอขาราชการพลเรอนสามญผใดหยอนความสามารถในอนทจะปฏบตหนาทราชการ บกพรองในหนาทราชการ หรอประพฤตตนไมเหมาะสมกบต าแหนงหนาทราชการ ถาใหผนนรบราชการตอไปจะเปนการเสยหายแกราชการ ตามมาตรา 110 (6)

4.4.7 เมอขาราชการพลเรอนสามญผใดมกรณถกสอบสวนวากระท าผดวนยอยางรายแรงตามมาตรา 93 และผลการสอบสวนไมไดความแนชดพอทจะฟงลงโทษตามมาตรา 97 วรรคหนง แตมมลทนหรอมวหมองในกรณทถกสอบสวน ถาใหรบราชการตอไปจะเปนการเสยหายแกราชการ ตามมาตรา 110 (7)

4.4.8 เมอขาราชการพลเรอนสามญผใดตองรบโทษจ าคกโดยค าพพากษาถงทสดใหจ าคกในความผดทไดกระท าโดยประมาทหรอความผดลหโทษ หรอตองรบโทษจ าคกโดยค าสงของศาลซงยงไมถงกบจะตองถกลงโทษปลดออกหรอไลออก ตามมาตรา 110 (8)

71

อนง การสงใหขาราชการพลเรอนสามญออกจากราชการเพอรบบ าเหนจบ านาญเหตทดแทนใหเปนไปตามก าหนดในกฎ ก.พ. ทงน หากขาราชการพลเรอนสามญขาดคณสมบตทวไปกรณไมเลอมใสในการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขดวยความบรสทธใจ (มาตรา 36 ก (3)) กรณหยอนความสามารถในอนทจะปฏบตหนาทราชการ บกพรองในหนาทราชการ หรอประพฤตตนไมเหมาะสมกบต าแหนงหนาทราชการ ถาใหรบราชการตอไปจะเปนการเสยหายแกราชการ (มาตรา 110 (6)) กรณถกสอบสวนวากระท าผดวนยอยางรายแรงตามมาตรา 93 และผลการสอบสวนไมไดความแนชดพอทจะฟงลงโทษตามมาตรา 97 วรรคหนง แตมมลทนหรอมวหมองในกรณทถกสอบสวน ถาใหรบราชการตอไปจะเปนการเสยหายแกราชการ ตามมาตรา 110 (7) ใหผบงคบบญชาซงมอ านาจสงบรรจตามมาตรา 57 สงเรองให อ.ก.พ.จงหวด อ.ก.พ.กรม หรอ อ.ก.พ.กระทรวง ซงผถกกลาวหาสงกดอยพจารณาเมอ อ.ก.พ. มมตเปนประการใด ใหผบงคบบญชาซงมอ านาจสงบรรจตามมาตรา 57 สงหรอปฏบตใหเปนไปตามนน

เมอผบงคบบญชาซงมอ านาจสงบรรจตามมาตรา 57 สงใหขาราชการออกจากราชการตามมาตรา 110 แลว ใหรายงาน อ.ก.พ. กระทรวง หรอ ก.พ. แลวแตกรณ

72

4.5 สงใหออกเพราะไปรบราชการทหาร ตามมาตรา 111

เมอขาราชการผใดไปรบราชการทหารตามกฎหมายวาดวยการรบราชการทหาร ซงเปนการถกเกณฑไปเปนทหารกองประจ าการในเวลาประมาณ 2 ป ใหผบงคบบญชา ซงมอ านาจสงบรรจสงใหผนนออกจากราชการ และตองสงวนต าแหนงในระดบเดยวกนไวให เมอผนนประสงคจะบรรจกลบภายใน 180 วน นบตงแตวนพนจากราชการทหารและผบงคบบญชาผมอ านาจอาจสงเลอนขนเงนเดอนส าหรบต าแหนงเดม ตองขอให ก.พ. พจารณาเปนราย ๆ ไป (หนงสอส านกงาน ก.พ. ท สร 0704/ ว7 ลงวนท 31 สงหาคม 2525)

73

ส าหรบกรณขาราชการพลเรอนสามญทถกหมายเรยกเขารบการตรวจเลอกหรอเขารบการเตรยมพลเพอรบการฝกวชาทหารหรอเขารบการทดลองความพรงพรอม ซงไมไดใชเวลานาน และไมไดไปรบราชการทหารโดยมฐานะเปนขาราชการทหาร ผบงคบบญชาซงมอ านาจสงบรรจจงไมตองมค าสงใหผนนออกจาราชการตามมาตราน ผถกหมายเรยกเพยงแตรายงานลาตอผบงคบบญชากอนวนเขารบการตรวจเลอกไมนอยกวา 48 ชวโมง หรอภายใน 48 ชวโมง นบแตเวลารบหมายเรยกเขารบการเตรยมพล แลวไปเขารบการตรวจเลอกหรอเขารบการเตรยมพลตามวนเวลาในหมายเรยกนนโดยไมตองรอรบค าสงอนญาต และใหผบงคบบญชาเสนอรายงานลาไปตามล าดบจนถงหวหนาสวนราชการ เมอขาราชการทลานนพนจากการเขารบการตรวจเลอกหรอเขารบการเตรยมพลแลว ใหมารายงานตวกลบเขาปฏบตราชการตามปกตตอผบงคบบญชาภายใน 7 วน เวนแตกรณทมเหตจ าเปน หวหนาสวนราชการอาจขยายเวลาใหไดแตรวมแลวไมเกน 15 วน (ระเบยบวาดวยการลาของขาราชการ พ.ศ. 2535 ขอ 32 และขอ 33)

74

5. ถกสงลงโทษปลดออก หรอไลออก

การออกจากราชการกรณนมเหตมาจากขาราชการพลเรอนผนนไดกระท าผดวนยอยางรายแรงและตองรบโทษถงขนปลดออกหรอไลออกตามความรายแรงแหงกรณ แตการทผบงคบบญชาจะสงลงโทษทางวนยในขนรายแรงไดจะตองด าเนนการตามกระบวนการของกฎหมายและผานการพจารณาของ อ.ก.พ.กระทรวง อ.ก.พ.กรม หรอ อ.ก.พ.จงหวด แลวแตกรณ

ส าหรบวนออกจากราชการ ใหเปนไปตามระเบยบ ก.พ. วาดวยวนออกจากราชการของขาราชการพลเรอนสามญ

75

การอทธรณและรองทกข

76

การอทธรณการอทธรณ (Appeal) เปนวธการอยางหนงของกระบวนการยตธรรม (justice process) ใน

ระบบการบรหารทรพยากรบคคล ซงมจดประสงคทจะใหขาราชการผถกลงโทษทางวนยหรอถกสงใหออกจากราชการ มทางรองขอรบความยตธรรมจากการพจารณาโดยองคกรเหนอขนไปอกชนหนง

องคกรทมอ านาจเหนอผส งลงโทษหรอผส งใหออกจากราชการ ซงรบพจารณาอทธรณตามพระราชบญญตน คอ ก.พ.ค. ซงมหนาทพทกษระบบคณธรรม

มาตรา 114 ผใดถกสงลงโทษตามพระราชบญญตนหรอถกสงใหออกจากราชการตามมาตรา 110 (1) (3) (5) (6) (7) และ (8) ผนนมสทธอทธรณตอ ก.พ.ค. ภายในสามสบวนนบแตวนทราบหรอถอวาทราบค าสง

การอทธรณและการพจารณาวนจฉยอทธรณตามวรรคหนง ใหเปนไปตามทก าหนดในกฎก.พ.ค.

มาตรา 115 ในการพจารณาวนจฉยอทธรณ ก.พ.ค. จะพจารณาวนจฉยเอง หรอจะตงคณะกรรมการวนจฉยอทธรณ เพอท าหนาทเปนผพจารณาวนจฉยอทธรณกได ทงน ใหเปนไปตามทก าหนดในกฎ ก.พ.ค.

77

การรองทกข

การรองทกข (grievance) เปนวธการอยางหนงของกระบวนการพนกงานสมพนธ(employee relations process) ในระบบการบรหารทรพยากรบคคล ซงมจดประสงคทจะใหขาราชการมทางรองขอใหแกไข หรอแกความคบของใจในการปฏบตของผบงคบบญชาตอตน

การรองทกข ตางกบการอทธรณ ในจดประสงคทางหลกการ และลกษณะการรองเรยน กลาวคอ การอทธรณ มจดประสงคทางหลกการทจะใหขาราชการผถกลงโทษหรอถกสงใหออกจากราชการมทางรองขอรบความยตธรรมจากการพจารณาโดยองคกรหรอผมอ านาจเหนอผส งลงโทษหรอผส งใหออกจากราชการ ลกษณะการอทธรณเปนลกษณะ “เผชญหนากน” ระหวางผอทธรณกบผเปนเหตใหอทธรณ ในลกษณะทกลาวหาวาผเปนเหตใหอทธรณไมใหความยตธรรม

สวนการรองทกข มจดประสงคทางหลกการเพอใหมความสมพนธอนดภายในองคการ ลกษณะการรองทกข เปนลกษณะ “หนหนาเขาหากน” ระหวางผรองทกขกบผเปนเหตใหรองทกขในลกษณะทขอความเหนใจ ไมใชกลาวหาผเปนเหตใหรองทกข

78

การรองทกขมวตถประสงคทางหลกการดงตอไปน1. เพอสรางความสมพนธอนดระหวางผบงคบบญชากบผอยใตบงคบบญชา โดยเปด

โอกาสใหผอยใตบงคบบญชาสามารถขอใหผบงคบบญชาทบทวนแกไขหรอชแจงท าความเขาใจเกยวกบการปฏบตของตนทเปนเหตใหผอยใตบงคบบญชารสกวาไมไดรบความเปนธรรมหรอเกดความคบของใจ อนจะท าใหลดปญหาความขดแยงในองคการได

2. เพอใหผบงคบบญชาไดรบทราบความรสกวาไมไดรบความเปนธรรมหรอความคบของใจของผอยใตบงคบบญชา อนเกดจากการปฏบตของตนและมโอกาสชแจงท าความเขาใจหรอปรบปรงเปลยนแปลงแกไขเกยวกบการปฏบตของตนไดอยางเหมาะสม

3. เพอใหขาราชการมทางระบายอารมณ และไมไปแสดงออกในทางทไมถกไมควร4. เพอใหมกลไกการตรวจสอบและถวงดลการใชอ านาจของผบงคบบญชาใหเปนไป

โดยถกตอง เปนธรรม และเหมาะสม5. เพอเสรมใหเกดความโปรงใสและเปนธรรมในการบรหารทรพยากรบคคลของ

ผบงคบบญชา ซงจะเปนการสรางขวญและก าลงใจในการปฏบตงานของขาราชการ อนจะน าไปสประสทธภาพและประสทธผลในการปฏบตราชการในระยะยาว

79

โดยทการรองทกขมจดประสงคทางหลกการดงกลาวขางตน การรองเรยนในการรองทกขและการพจารณาเรองรองทกข จงมงไปในทางทจะใหเกดความสมพนธอนดภายในองคการ ซงมลกษณะเปนการ “หนหนาเขาหากน” ระหวางผรองทกขกบผเปนเหตใหรองทกข ทงน เวนแตการรองทกขเพราะเหตทถกสงใหออกจากราชการ ซงผถกสงใหออกจากราชการไมไดอยในองคการและไมไดอยในบงคบบญชาของผเปนเหตแหงการรองทกขแลว จงไมมจดประสงคทจะใหเกดความสมพนธอนดภายในองคการ หากแตมจดประสงคเชนเดยวกนกบการอทธรณการถกลงโทษ

มาตรา 122 ขาราชการพลเรอนสามญผใดมความคบของใจอนเกดจากการปฏบตหรอไมปฏบตตอตนของผบงคบบญชา และเปนกรณทไมอาจอทธรณตามหมวด 9 การอทธรณ ได ผนนมสทธรองทกขไดตามหลกเกณฑและวธการทก าหนดไวในหมวดน

80

มาตรา 123 การรองทกขทเหตเกดจากผบงคบบญชา ใหรองทกขตอผบงคบบญชาชนเหนอขนไปตามล าดบ

การรองทกขทเหตเกดจากหวหนาสวนราชการระดบกรมทอยในบงคบบญชาหรอรบผดชอบการปฏบตราชการขนตรงตอนายกรฐมนตร หรอตอรฐมนตร ปลดกระทรวงรฐมนตรเจาสงกด หรอนายกรฐมนตร ใหรองทกขตอ ก.พ.ค.

เมอ ก.พ.ค. ไดพจารณาวนจฉยเรองรองทกขประการใดแลว ใหหวหนาสวนราชการระดบกรมทอยในบงคบบญชาหรอรบผดชอบการปฏบตราชการขนตรงตอนายกรฐมนตรหรอตอรฐมนตร ปลดกระทรวง รฐมนตรเจาสงกด หรอนายกรฐมนตร แลวแตกรณด าเนนการใหเปนไปตามค าวนจฉยของ ก.พ.ค.

การรองทกขและการพจารณาวนจฉยเรองรองทกขตามวรรคหนงและวรรคสองใหเปนไปตามทก าหนดในกฎ ก.พ.ค.

81

บทสรปการไดเรยนรเกยวกบวนยขาราชการ จะชวยใหทกทานสามารถวางตนไดอยาง

เหมาะสมตามแบบของขาราชการทมวนย สามารถท างานไดอยางถกตองและมประสทธภาพ

นอกจากนนแลวการเขาใจเกยวกบการด าเนนการทางวนยยงชวยสรางความเปนธรรมในแวดวงราชการ และเมอไดรบความเปนธรรม ขาราชการกยอมมขวญก าลงใจทจะปฏบตงานในการใหบรการแกประชาชนดวยความเปนธรรมเชนกน รวมทงยงชวยสรางความเจรญกาวหนาใหแกตวขาราชการเอง ระบบราชการ และสรางความผาสกใหกบประเทศชาตและประชาชนอกดวย