บทท 9:การวเคราะหกจกรรมบทท 9:การวเคราะหกจกรรม

(Activity Analysis)

ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

อ.ดร. จนทรศร สงหเถอน

แผนภมกจกรรมพหคณ ( Multiple Activity Chart)

ใชแสดงความสมพนธของการทางานของพนกงานหลายคนซงตองทางาน

เกยวของกนหรอคนงานหลายคนซงทางานรวมกนในบรเวณเดยวกนหรอตองใชเกยวของกนหรอคนงานหลายคนซงทางานรวมกนในบรเวณเดยวกนหรอตองใช

เครองจกรรวมกนอาจเปนการศกษาการทางานของพนกงานคนเดยว ซงทางาน

สมพนธกบเครองจกรหรอตองดแลเครองจกรหลายเครองพรอมกน สมพนธกบเครองจกรหรอตองดแลเครองจกรหลายเครองพรอมกน

จดมงหมายในการวเคราะหลงบนแผนภมน กเพอวเคราะหกจกรรมททา

รวมกนและแยกทา เพอลดเวลาวางงานของพนกงานและเครองจกรลง หรอเพม

ผลตภาพในการทางาน

การวเคราะหแผนภมในลกษณะน อาจกระทาไดใน 2 รปแบบ คอ1 วเคราะหโดยใชแกนของเวลา: Man-Machine Chart1. วเคราะหโดยใชแกนของเวลา: Man-Machine Chart

2. วเคราะหในลกษณะของกจกรรมททาโดยใชสญลกษณทง 5 ตว

ของการวเคราะหกระบวนการ: Gang Process Chartของการวเคราะหกระบวนการ: Gang Process Chart

อ.ดร.จนทรศร สงหเถอน ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

1. แผนภมคน-เครองจกร (Man-Machine Charts)

เปนแผนภมแสดงการทางานของคนรวมกบเครองจกร ซงอาจมตงแต

ไหนงคนกบหนงเครองขนไป

จดมงหมายเพอดสดสวนการเสยเวลาคอยของคนหรอของเครองจกร จดมงหมายเพอดสดสวนการเสยเวลาคอยของคนหรอของเครองจกร

หรอเพอศกษาดวาควรตองมการลดหรอเพมจานวนคนในการทางาน

ไ หรอไม

อ.ดร.จนทรศร สงหเถอน ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

แสดงในลกษณะของ Bar chart และตารางสรปเวลาการทางาน โดยจะใช

กจกรรมอสระ

กราฟแทงระบายส หรอทาสญลกษณแทนกจกรรมแตละประเภท ดงน

กจกรรมอสระ -สาหรบพนกงาน คอ กจกรรมทแตละบคคลหรอเครองจกรทางานเปนอสระแกกน จงเปน

กจกรรมทโยกยายสบเปลยนตาแหนงได กจกรรมทโยกยายสบเปลยนตาแหนงได

-สาหรบเครองจกร หมายถงเวลาในการเดนเครอง

กจกรรมรวม -สาหรบพนกงานคอ กจกรรมซงพนกงานตองทารวมกบเครองจกรหรอรวมกบ

พนกงานคนอนจงไมสามารถโยกยายสบเปลยนโดยอสระได พนกงานคนอนจงไมสามารถโยกยายสบเปลยนโดยอสระได

-สาหรบเครองจกร หมายถงเวลาทงทเดนเครองและวางงานทตองรบการควบคม

จากพนกงาน

การวางงาน คอเมอพนกงานไมมกจกรรม หรอเมอเครองจกรไมไดมการ

เดนเครองผลตชนงานเดนเครองผลตชนงาน

แนวทางการวเคราะห

1 ทาการบนทกเวลาของกจกรรมแตละประเภท1. ทาการบนทกเวลาของกจกรรมแตละประเภท

ของพนกงานหรอเครองจกรแยกเปนกจกรรม 3

ประเภท ลงบนแผนภมโดยแยกบนทกของแตละ

คนหรอแตละเครองจกร กจกรรมทบนทกควรให

ครบวฎจกรของการทางานหนง ๆ

คน เครองจกร

ลกคา เวลา

(วนาท)

เสมยน เวลา

(วนาท)

เครองบด

กาแฟ

เวลา

(วนาท)

2. วเคราะหกจกรรมการทางานตาง ๆ

3. พฒนาวธการทางานใหม และบนทกกจกรรม

( ) ( ) ( )

1. ขอซอกาแฟ 5 ฟงคาสงซอ 5 วาง 5

2. คอย 15 หยบกาแฟผงใส

15 คอยเพอให

15

ตางๆ ลงบนแผนภมกจกรรมรวม เพอเกบไวเปน

มาตรฐานของการปฏบตงานตอไป

เครอง และ

ตงเครองบด

ถกตงเครอง

3. คอย 21 วางขณะทเครองบด

ฟ

21 บดกาแฟ 21

4. คานวณ % การทางานของพนกงานและเครองกาแฟทางาน

4. คอย 12 ปดเครอง เอากาแฟ 12 คอยเพอให 12เวลาทมการทางานใสถงใหลกคา เอากาแฟออก

5. รบกาแฟจาก

คนขาย จายเงน&

17 สงกาแฟใหลกคารอ

ลกคาจายเงนรบเงน

17 วาง 17รอบเวลาในการทางาน

% การทางาน = เวลาทมการทางานX 100

รอทอน

และทอน

อ.ดร.จนทรศร สงหเถอน ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ตวอยางการคานวณ % การทางานของพนกงานและเครอง

ลกคา เสมยน เครองบด

กาแฟ

เวลาวาง 48 วนาท 21 วนาท 49 วนาทเวลาวาง 48 วนาท 21 วนาท 49 วนาท

เวลาทางาน 22 49 21

เวลาทงหมด 70 70 70

% เวลา

ทางาน

31 % 70 % 30 %*

ประโยชนใชงานของแผนภมคนกบเครอง

- ลดรอบเวลาของการทางานลง

- ลดการเสยเวลารอคอย

- เพมประสทธภาพการทางาน

กอนการปรบปรง

ตวอยาง1 การใชแผนภมคน-เครองจกร:การทางานกลงของพนกงานคมเครองกลงอตโนมต

พนกงาน เครองจกร

1. ถอดชนงาน 10 กาลงถอดชนงาน 10

กอนการปรบปรง

จากตารางสรปผลสดสวนการใชงาน จะเหน

วาทงพนกงาน แล เครองจกรยงมโอกาสใน2. ตะไบชนงาน 20 วาง 20

วาทงพนกงาน และเครองจกรยงมโอกาสใน

การปรบปรงประสทธภาพการทางานอก

โดยอาจใชทางเลอกตาง ๆ ดงน3. วดขนาดของชนงาน 15 วาง 15

4. ใสลงถง 8 วาง 8

โดยอาจใชทางเลอกตาง ๆ ดงน

•ลดชวงเวลาของการวางงานลง

โ 5. หยบชนงานใสเครอง 15 กาลงถกใสชนงาน 15

6. รองานกลง 40 กลงชนงาน 40

•เพมผลผลตโดยการเพมจานวนคน

หรอจานวนเครองจกร

•ลดรอบเวลาในการทางานตอชน ซง

พนกงาน เครองจกร

•ลดรอบเวลาในการทางานตอชน ซง

จะเปนการเพมผลตภาพนนเอง

พนกงาน เครองจกร

เวลาวาง 40 วนาท 68 วนาท

เวลาทางาน 68 วนาท 40 วนาท

เวลาทงหมด 108 วนาท 108 วนาท

% เวลาทางาน 62.96 % 37.04 %อ.ดร.จนทรศร สงหเถอน ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

หลงการปรบปรง

จากตารางสรปผลสดสวนการใชงาน จะเหน

วาทงพนกงาน และเครองจกรยงมโอกาสใน

พนกงาน เครองจกร

1. ถอดชนงาน 10 กาลงถอด

ชนงาน

10

การปรบปรงประสทธภาพการทางานอก

โดยอาจใชทางเลอกตาง ๆ ดงน

2. หยบชนงานใส

เครอง

15 กาลงถกใส

ชนงาน

15

ไ 20 40

•ลดชวงเวลาของการวางงานลง

•เพมผลผลตโดยการเพมจานวนคน

3. ตะไบชนงาน 20 กลงชนงาน 40

4. วดขนาดของชนงาน 15

หรอจานวนเครองจกร

•ลดรอบเวลาในการทางานตอชน ซง

4. วดขนาดของชนงาน 15

5. ใสลงถง 8วาง 3

จะเปนการเพมผลตภาพนนเองพนกงาน เครองจกร

เวลาวาง 0 วนาท 28 วนาท

เวลาทางาน 68 วนาท 40 วนาท

เวลาทงหมด 68 วนาท 68 วนาท

% เวลาทางาน 100 % 70 %

อ.ดร.จนทรศร สงหเถอน ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

การคานวณหาจานวนเครองจกรและการเขยนแผนภมคน-เครองจกรการคานวณหาจานวนเครองจกรและการเขยนแผนภมคน-เครองจกร

กรณท 1 หยบชนงานไดครงละ 1 ชน

1. พจารณาวาเวลาทใหมาเปนเวลาประเภทใด (TMD, TMI หรอ Tm/c)

2 คานวณหาจานวนเครองจกรทเหมาะสมตอพนกงานในการคมเพอใหมประสทธภาพสงสด 2. คานวณหาจานวนเครองจกรทเหมาะสมตอพนกงานในการคมเพอใหมประสทธภาพสงสด

สามารถคานวณไดดงน

Nm/c

Tm/c

+ T

+ TMD

T=

โ ไ

+ TMDTMI

โดย Nm/c คอ จานวนเครองจกรสงสดทพนกงานสามารถควบคมได

Tm/c คอ เวลาในการทางานอสระของเครองจกร

TMD คอ เวลาในการทางานรวมกบพนกงานกบเครองจกรMD

TMI คอ เวลาในการทางานอสระของพนกงาน

อ.ดร.จนทรศร สงหเถอน ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

3. การคานวณ Cycle Time หาได 2 กรณ คอ ดจากแผนภมคน-เครองจกรหรอ ใชสตรขางลาง

Cycle Time = max{ (Tm/c+ TMI )Nm/c, ( Tm/c+ TMD) }

4. การคานวณ %Utilization

%Utilization man =

Cycle Time

x 100Nm/c x (TMD + TMI )

Cycle Time

x 100Cycle Time - เวลาวางของพนกงาน

=

% Utilization m/c = x 100Tm/c

Cycle Time

m/c

Cycle Time

อ.ดร.จนทรศร สงหเถอน ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ตวอยาง 2 จงคานวณหาจานวนเครองใสลมบอลอตโนมตทเหมาะสม, Cycle Time ทสน

ทสด 1 คนคมเครองจกรไดกเครอง และ % Utilization

เครองจกรใสลมบอลอตโนมต 25 วนาท

พนกงานใสบอลเขาเครอง 5 วนาท

ทสด, 1 คนคมเครองจกรไดกเครอง, และ % Utilization

พนกงานใสบอลเขาเครอง 5 วนาท

พนกงานถอดบอลออกจากเครอง 3 วนาท

พนกงานหยบบอลมาไวหนาเครอง 7 วนาท

ก) กรณท 1 กาหนดใหพนกงานสามารถหยบบอลไดครงละ 1 ลกเทานน

ข) กรณท 2 พนกงานสามารถหยบบอลครงละกลกกไดโดยเวลาการหยบไมเปลยน

ลงใสลกบอลหลงใสลมบอล ลงใสลกบอลหลงใสลมบอล

1 5 62 3 42

ลงใสลกบอลกอนใสลมบอล

อ.ดร.จนทรศร สงหเถอน ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

หลกการเขยน Man-Machine Chart

1. ถาไมมการใส Fixture ใหเรมตนจากการใสชนงานให m/c1

ถามการใส Fixture ใหเรมตนจากการใส Fixture แลวจงใสชนงานให m/c 1

ไ ใ 2. ถาไมมกจกรรมอสระทจาเปนตองทากอนการถอดชนงานเชนเดนระหวางเครอง -> ใหทาการถอด

ชนงานออกจาก m/c 2 หรอ ถอด Fixture แลวถอดชนงานออกจาก m/c 2

ถามกจกรรมดงกลาว > ทากจกรรมอสระทจาเปนตองทา เชน การเดน ถามกจกรรมดงกลาว -> ทากจกรรมอสระทจาเปนตองทา เชน การเดน

ระหวางเครองแลวจงถอดชนงานออกจาก m/c 2 โดยไมวาจะเปนกรณใดเครองจกรจะทางาน

เสรจพอด ณ เวลาทจะทาการถอดชนงานออก

3. ใสชนงานใหกบ m/c 2

4. ทาซาขนตอนท 2 ถง 3 กบ m/c อน ๆ จนครบจานวนเครองจกร

ใ 5. พนกงานจะเหลอเวลาวางบางสวนกอน m/c 1 จะทางานเสรจ ใหทากจกรรมอสระอน ๆ เชน การ

วางชนงานทถอดไวแลว, การหยบชนงานสาหรบรอบใหม เปนตน โดยใหเรมตนจากเครองจกร

เครองสดทายททาการถอดชนงานมา ไลไปจนถงการถอดชนงานจาก m/c1 เครองสดทายททาการถอดชนงานมา ไลไปจนถงการถอดชนงานจาก m/c1

ระวง!! ตองคานงถงการเดนระหวางเครองจกรดวย (ถาม)

6. วฏจกรจะจบลงทการถอดชนงานออกจากเครอง m/c 1

อ.ดร.จนทรศร สงหเถอน ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

กรณท 1

หยบบอลไดท

ละ 1 ลก

ตวอยาง 3 การคานวณปรมาณเครองจกรทเหมาะสม:การทางานในสถานคมเครองกรอดาย

MULTIPLE ACTIVITY CHARTMULTIPLE ACTIVITY CHART

แผนก : การกรอดายพง แผนภมหมายเลข 1

กจกรรม : การกรอดายพง 1) เครองจกร 2 เครอง % การทางาน

Tm/c

TMD

= 65 วนาท

2) พนกงาน 1 คน ปจจบน ปรบปรง เพมขน

เครองมอ : เครองกรอดายพง 1) เครองจกร 1 80.25%

เครองจกร 2 80.25%

TMD

TMI

= 12 วนาท

= 4 วนาท

วธการทางาน : ปจจบน ปรบปรง 2) พนกงาน 1 19.75%

วนท 26 สงหาคม 255X

Nm/c

Tm/c

+ T

+ TMD

T=

พนกงาน 1 วนาท เครองจกร 1 วนาท เครองจกร 2 วนาท

หยบแกนดาย m/c 1 2 วางงาน 2ทางาน 8

ใสแกนดาย m/c 1 6 ถกใสแกนดาย 6

+ TMDTMI

65+ 12=ใสแกนดาย m/c 1 6 ถกใสแกนดาย 6

หยบแกนดาย m/c 2 2

ทางาน 65

วางงาน 2

ใสแกนดาย m/c 2 6 ถกใสแกนดาย 6

+ 124=

= 4.8ทางาน 65

วางงาน 57

ทางาน 65ถอดแกนดาย m/c 1 6 ถกถอดแกนดาย 6ถอดแกนดาย m/c 1 6 ถกถอดแกนดาย 6

หยบหลอดดายไปวาง 2 วางงาน 2

อ.ดร.จนทรศร สงหเถอน ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

Man TimeSymbol M/C 1 Time

Symbol M/C 2 Time

Symbol M/C 3 Time

Symbol M/C 4 Time

Symbol

ใสแกนดาย m/c 1 ถกใสแกนดาย6 6 6

Man -Machine Chart

6 6 ทางาน 6

ถอดแกนดาย m/c 2 ถกถอดแกนดาย6 6 ทางาน 18

ใสแกนดาย m/c 2 ถกใสแกนดาย แกไขหนา ใสแกนดาย m/c 2 ถกใสแกนดาย6 6 ทางาน 30

ทางานถอดแกนดาย m/c 3 ถกถอดแกนดาย

6 65 6

157

ในหนงสอใสแกนดาย m/c 3 ถกใสแกนดาย

6 6ทางาน

ถอดแกนดาย m/c 4 ถกถอดแกนดาย6 65 6

ใสแกนดาย m/c 4 ถกใสแกนดาย6 6

ทางานวางแกนดาย m/c 4 2หยบแกนดาย m/c 4 2 47วางแกนดาย m/c 3 2หยบแกนดาย m/c 3 2วางแกนดาย m/c 2 2หยบแกนดาย m/c 2 2 ทางานวางแกนดาย m/c1 2 หยบแกนดาย m/c 1 2 35

วางงาน 13

Cycle Time ถอดแกนดาย m/c 1 6 ถกถอดแกนดาย

6 =77 วนาท

อ.ดร.จนทรศร สงหเถอน ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ตวอยาง 4 โรงงานผลตรถจกรยานยนตยหอหนงตองการลงทนซอเครองจกร CNC

จานวนมากและราคาแพง ทางโรงงานตองการศกษาวาควรตองมเครองจกรและ

คนงานเทาใดจงจะเพยงพอตอปรมาณการผลตทตองการ โดยมรายละเอยดของ

กจกรรมตางๆดงน

กจกรรมของพนกงาน (หมายเหต * คอกจกรรมอสระ)กจกรรมของพนกงาน (หมายเหต คอกจกรรมอสระ)

*หยบชนงานไวทหนาเครองจกร โดยเฉลย 10 วนาทตอชน

ใสชนงานเขาเครองจกร โดยเฉลย 30 วนาทตอชน ใสชนงานเขาเครองจกร โดยเฉลย 30 วนาทตอชน

ถอดชนงานออกจากเครองจกร โดยเฉลย 20 วนาทตอชน

*ตรวจสอบชนงานททาเสรจโดยเฉลย 15 วนาทตอชนตรวจสอบชนงานททาเสรจโดยเฉลย 15 วนาทตอชน

*เดนระหวางเครองจกร โดยเฉลย 5 วนาทตอครง

กจกรรมของเครองจกร

เครองจกรกลงชนงานอตโนมตใชเวลา 120 วนาทตอชน

อ.ดร.จนทรศร สงหเถอน ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

คาถาม

ก) พนกงานหนงคนตองคมเครองจกรกเครองเพอใชใหเครองจกรใหเกด)

ประโยชนสงสด โดยทกเครองจกรพนกงานมกจกรรมเหมอนเดม

ข) จากขอ ก) จงบนทกแผนภมแสดงความสมพนธระหวางคนกบเครองจกร

Man-Machine Chart ใหสมบรณ

ค) ถาโรงงานตองการกาลงการผลต 360 ชนตอชวโมง โรงงานตอ

ใ ใ วางแผน ซอเครองจกรกเครองและใชคนงานทงหมดกคน เพอใช

เครองจกรใหเกดประโยชนสงสด

อ.ดร.จนทรศร สงหเถอน ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ก )

ค)

อ.ดร.จนทรศร สงหเถอน ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ข)

อ.ดร.จนทรศร สงหเถอน ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

กรณท 2 หยบชนงานไดครงละหลายชน (มากกวา 1 ชน)กรณท 2 หยบชนงานไดครงละหลายชน (มากกวา 1 ชน)

1. พจารณาวาเวลาทใหมาเปนเวลาประเภทใด (TMD, TMI หรอ Tm/c) ( MD, MI m/c)

2. คานวณจานวนเครองจกรทเหมาะสมจากสตร

Nm/c

( Tm/c+ TMD)=

- TMI

3 ไป

+ TMDTMI - TMI

3. การเขยนแผนภมคน- เครองจกรจะตางไปจากเดมเลกนอย เนองจากจะม

กจกรรมอสระจากการหยบชนงานของเครองท 2- Nm/c หายไป

4 C l Ti U ili i 4. การคานวณหา Cycle Time และ Utilization ตองคานวณจากแผนภมคน-

เครองจกร

อ.ดร.จนทรศร สงหเถอน ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ตวอยางท 2 กรณท 2 หยบบอลครงละกลกกได

อ.ดร.จนทรศร สงหเถอน ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ตวอยางท 2

กรณท 2 กรณท 2

หยบบอลครง

ล กลกกไดละกลกกได

อ.ดร.จนทรศร สงหเถอน ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

2. Gang Process Chart

แผนภมซงใชศกษาการทางาน

ของพนกงานเปนกลมทางานของพนกงานเปนกลมทางาน

เกยวของกน หรออยในบรเวณ

เดยวกน คลายกบการนาเอาเดยวกน คลายกบการนาเอา

แผนภ ม ก า รป ฏบ ต ง านขอ ง

สมาชกแตละคนมารวมไวบนสมาชกแตละคนมารวมไวบน

แผนภมเดยวกน

จ ด ป ร ะ ส ง ค เ พ อ เ พ ม

ประสทธภาพการทางานของกลม

หรอเพอลดจานวนคนงานทไม

จาเปนออก

อ.ดร.จนทรศร สงหเถอน ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

Gang Process Chart

ของการขนกลอง

บรรจสนคาลงจาก

รถบรรทก

(กอนการปรบปรง)

อ.ดร.จนทรศร สงหเถอน ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

Gang Process Chart

ของการขนกลอง

บรรจสนคาลงจาก

รถบรรทก

(หลงการปรบปรง)

อ.ดร.จนทรศร สงหเถอน ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร