64 | ห น า

เรองท 3 การเขยนเรยงความและยอความ

การเขยนเรยงความ คอ การนาเอาคามาประกอบแตงเปนเรองราวอาจใชวธการเขยนหรอ

การพดกได การเขยนจดหมาย รายงาน ตอบคาถาม ขาว บทความ ฯลฯ อาศยเรยงความ

เปนพนฐานทงนน ดงนนการเรยงความจงมความสาคญ ชวยใหพดหรอเขยนในรปแบบตางๆ

ไดด นอกจากน กอนเรยงความเราตองคนควารวบรวมความร ความคดและนามาจดเปนระเบยบ

จงเทากบเปนการฝกสงเหลานใหกบตนเองไดอยางดอกดวย

องคประกอบของเรยงความ

การเรยงความเรองหนงประกอบดวยสวนสาคญ 3 สวนคอ สวนนา สวนเนอเรองและ

สวนทาย หรอสรป สวนนา เปนสวนทแสดงประเดนหลกหรอจดประสงคของเร อง

สวนเนอเรองเปนสวนขยายโครงเรองทวางเอาไว สวนนจะประกอบดวยยอหนา สวนทายเปน

การเนน ยาประเดนหลกหรอจดประสงค

1. การเขยนสวนนา ดงไดกลาวแลววาสวนนาเปนสวนทแสดงประเดนหลกหรอจดประสงค

ของเรอง ดงนน สวนนาจงเปนการบอกผอานถงเนอหาทนาเสนอและยงเปนการเราความสนใจ

ใหอยากอานเรองจนจบ การเขยนสวนนาเพอเราความสนใจนนมหลายวธ ขนอยกบผเขยนจะเลอก

ตามความเหมาะสม อาจนาดวยปญหาเรงดวน หรอหวขอทกาหนดเปนเรองทนาสนใจ การเลาเรอง

ทจะเขยน การยกคาพดขอความ หรอสภาษตทนาสนใจ บทรอยกรอง การอธบายความเปนมาของเรอง

การบอกจดประสงคของการเขยน การใหคาจากดความของคาสาคญของเรองทจะเขยน แรงบนดาลใจ

ฯลฯ ดงตวอยาง เชน

1.1 นาดวยปญหาเรงดวน หรอหวขอทกาลงเปนเรองทนาสนใจ

เดยวนไมวาจะเดนไปทางไหน จะพบกลมสนทนากลมยอยๆ วสชณากนดวยเรอง

“วสามญฆาตกรรม” ในคดยาเสพตด บางกวาเปนความชอบธรรม บางกวารนแรงเกนเหต หลายคนจง

ตงคาถามวา ถาไมทาวสามญฆาตกรรมกรณยาเสพตด แลวจะใชวธการชอบธรรมอนใดทจะลางบาง

ผคาหรอบอนทาลายเหลานลงไดในเวลารวดเรว

1.2 นาดวยคาถาม

ถาถามหนมสาวทงหลายวา “อยากสวย” “อยากหลอหรอไม” คาตอบทไดคงจะเปน

คาตอบเดยวกนวา “อยาก” จากนนกคงมคาถามตอไปวา “แลวทาอยางไรจงจะสวยจะหลอไดสมใจ

ในเมอธรรมชาตของหลายๆ คนกมไดหลอมาตงแตเดม จะตองพงพาเครองสาอาง หรอการศลยกรรม

หรอไรแลวจงจะสวยหลอแบบธรรมชาตไดหรอไม ถาได จะทาอยางไร

ห น า | 65

1.3 นาดวยการเลาเรองทจะเขยน

งานมหกรรมหนงสอนานาชาตจดขนเปนประจาในวนพธแรกของเดอนตลาคมของทกป

ทเมองแฟรงเฟรต ประเทศเยอรมณ สาหรบป พ.ศ.2545 นบเปนครงท 53

1.4 นาดวยการยกคาพด ขอความ สภาษตทนาสนใจ

ในอดตเมอกลาวถงครหรอคนหาคณคาของคร หลายคนมกนกถงความเปรยบ

ทงหลายทมกไดยนจนชนห ไมวาจะเปนความเปรยบทวา “ครคอเรอจาง” “ครคอปชนยบคคล” หรอ

“ครคอผใหแสงสวางทางปญญา” ฯลฯ ความเปรยบเหลานแสดงใหเหนถงคณคา ความเสยสละและ

การเปนนกพฒนาของคร ในขณะทปจจบนทศนคตในการมองครเปลยนไป หลายคนมองวาครเปน

แคผทมอาชพรบจางสอนหนงสอเทานน เพราะครสมยนไมไดอบรมความประพฤตใหแกผเรยน

ควบคไปกบการใหความร ไมไดเปนตวอยางทดจะเรยกวา “แมพมพของชาต” อาชพครเปนอาชพ

ตกตา และดตอยตาในสายตาของคนทวไปทงๆ ทอาชพนนเปนอาชพทตองทาหนาทในการพฒนาคน

ทจะไปเปนกาลงสาคญของการพฒนาประเทศชาตตอไป จงถงเวลาแลวทจะตองมการทบทวนหนาท

คณธรรมและอดมการณของความเปนครกนเสยท

1.5 นาดวยบทรอยกรอง

“ความรกเปนเหมอนโรคา บนดาลตาใหมดมน

ไมยนและไมยล อปสรรคะใดใด

ความรกเหมอนโคถก กาลงคกผขงไว

กจะโลดจากคอกไป บยอมอย ณ ทขง

ถาปลอยไว กดงไปดวยคาสง

ยงหามกยงคลง บหวนคดถงเจบกาย”

จากบทละครเรอง “มทนพาธา” ของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว

อธบายความหมายของบทรอยกรอง

ความรกเปนอารมณธรรมชาตอยางหนงของมนษย มทงประโยชนและเปนโทษในเวลา

เดยวกนความรกทอยบนพนฐานของความบรสทธ จรงใจและความมเหตผล ยอมนาพาเปนเจาของ

ความรกไปในทางทถกทควร แตถาความรกนนเปนเพยงอารมณอนเกดจากความหลงใหลในรปกาย

ภายนอก ความชนชมตามกระแสและความหลงผด ความรกกจะกอใหเกดโทษ จงเปนผเปรยบเปรยวา

"ความรกทาใหคนตาบอด" ดวยพระราชนพนธของพระบาทของสมเดจพระมงกฏเกลาเจาอยหวใน

เรองมทนพาธา ซงไดแสดงใหเหนภาพของความลมหลง อนเกดจากความรกและทกขสาหสอนเกดจาก

ความรกไดเปนอยางด สมกบชอเรอง มทนพาธา ทแปลวา ความบาดเจบแหงความรก

66 | ห น า

1.6 นาดวยการอธบายความเปนมาของเรอง

เม อสปดาหท แลวขาพเจาไดไปรวมงานพระราชทานเพลงศพของผ ใหญทานหนง

ทานเปนอดตรองผวาราชการจงหวด จงหวดหนงทางภาคเหนอ ศพของทานไดรบการบรรจไวในโกศ

ขาพเจาจงไดคนควาเรองนมาเปนความรแกผสนใจทวไป

1.7 นาดวยการบอกจดประสงคของการเขยน

สามกก ทผ อานทงในประเทศจนและในประเทศไทยรจกกนดนนเปนนวนยาย

สวนสามกกทเปนประวตศาสตรมคนรนอยมาก แมแตคนจนแผนดนใหญทไดเรยนจบขนอดมศกษา

แลวกมนอยคนมากทรบทความเรองนจงขอเรมตนจากสามกกทเปนประวตศาสตร

2. การเขยนสวนเนอเรอง

เน อเร องเปนสวนสาคญท สดของเรยงความ เพราะเปนสวนท ตองแสดงความร

ความคดเหนใหผอานทราบตามโครงเรองทวางไว เนอเรองทตองแสดงออกถงความรความคดเหน

อยางชดเจนมรายละเอยดทเปนขอเทจจรงและมการอธบายอยางเปนลาดบขน มการหยบยกอทาหรณ

ตวอยาง ทฤษฎ สถต คากลาวหลกปรชญา หรอสภาษต คาพงเพย ฯลฯ สนบสนนความรความคดเหนนน

เนอเรองประกอบดวยยอหนาตางๆ หลายยอหนาตามสาระสาคญทตองการกลาวคอ เปรยบ

กนวาเนอเรองเหมอนสวนลาตวของคนทประกอบดวยอวยวะตางๆ แตรวมกนแลวเปนตวบคคล

ดงนนการเขยนเนอเรองถงจะแตก แยกยอยออกไปอยางไร จะตองรกษาสาระสาคญใหญของเรองไว

การแตกแยกยอยเปนเรองๆ ไปเพอประกอบสาระสาคญใหญของเรองซงเปรยบเหมอนตวคนสมบรณ

ในแตละยอหนาประกอบดวยสวนทเปนเนอหา คอความรหรอความคดเหนทตองการแสดงออก

การอธบายและอทาหรณคอ การอางตวอยาง ฯลฯ ทสนบสนนใหเหนจรงเหนจง สวนสานวนโวหาร

จะใชแบบใดบาง โปรดศกษาเรองสานวนโวหารในหวขอตอไปน

ตวอยางการเขยนเนอเรองแตละยอหนา

“อา” เปนเดกชายตวเลกๆ อายแค 12 ป ครงทลมตาดโลกไดแค 3 เดอน แมกทอดทงไป...

สวนพอนนไมเคยรกและหวงใยอาเลย สงเดยวทมคาทสดในชวตของพอคอ เฮโรอน...ยา ..ลง...ปา

และอา ตอกยาใหอาฟงเสมอวา “อยาทาตวเลวๆ เหมอนพอแกทตดเฮโรอนจนตาย” หรอ “กลวแก

จะเจรญรอยตามพอเพราะเชอมนไมทงแถว ตดคกหวโตเหมอนพอแก” คาพดสารพดทอารบฟงมา

ตงแตยงจาความไดซงอาพยายามคดตามประสาเดกวา “เปนคาสงสอน”...หรอ “ประชดประชน”

กนแน

ชอเสยงวงศตระกลของอาถาเอยไป หลายคนคงรจก เพราะเปนพวกเศรษฐทคาขายเปนหลก

อยในเขตอาเภอเมอง จงหวดชลบร มาหลายชวอายคนแลว ปกบยามลกทงหมด 9 คน ทกคนราเรยน

กนสงๆ และออกมาประกอบธรกจรารวยเปนลาเปนสน ยกเวนพอของอา ซงไมยอมเรยน..ประพฤต

ห น า | 67

ตนเสยหาย....คบเพอนชว ...จนตดเฮโรอน และฉดเขาเสนจนตายคาเขม ผลาญเงนปกบยาไปมากมาย

ยงทาใหชอเสยงวงศตระกลปนป ปชาใจจนตาย สวนยาอกตรมจมทกขอยจนทกวนน พวกลง...ปาและ

อาตางพากนเกลยดพอมากและกลามมาถง “อา” ซงเปรยบเสมอน “ลกตม” ถวงวงศตระกล

คดจากจนทมา “ไอเลอดชว” คอลมน อนาคตไทย ฐานสปดาหวจารณ ฉบบท 61 (71)

วนท 9-15 ม.ย. 37 หนา 88 ระดบมธยมศกษาตอนตน หลกสตรการศกษานอกโรงเรยน พ.ศ.2530

จากเนอหาในยอหนาตางๆ ขางตน จะแบงเปนสวนตางๆ ไดดงน

1. สวนทเปนเนอหา

2. สวนทเปนการอธบาย

3. สวนทเปนอทาหรณ หรอการอางอง

4. สวนทเปนตวอยาง

3. การเขยนสวนทายหรอสรป

สวนทายหรอสวนสรป หรอสวนปดเรอง เปนสวนทมความสมพนธเกยวเนองกบเนอหา

สวนอนๆ โดยตลอด และเปนสวนทบอกผอานวาเรองราวทเสนอมานนไดสนสดลงแลว วธการเขยน

สวนทายมดวยกน หลายวธ เชน เนนยาประเดนหลก เสนอคาถามหรอขอผด สรปเรอง เสนอความคด

ของผเขยน ขยายจดประสงคของผเขยน หรอสรปดวยสภาษต คาคม สานวนโวหาร คาพงเพย

อางคาพดของบคคล อางทฤษฎหลกภาษา หรอคาสอนและบทรอยกรอง ฯลฯ

3.1 เนนยาประเดนหลก

หนวยงานของเราจะทาหนาท เปนผ ใหบรการท รวดเรว ทซอตรง โปรงใส

ตรวจสอบได เชนนตอไป แมการปฏรประบบราชการจะสงผลใหหนวยงานของเรา ตองเปลยนสงกด

ไปอยางไร กตาม นนเพราะเราตระหนกในบทบาทของเราในฐานะ “ขาราชการ” แมวาปจจบนเราจะ

ถกเรยกวา “เจาหนาทของรฐ” กตาม

3.2 เสนอคาถามหรอขอคดใหผอานใชวจารณญาณ

เคราะหกรรมทงหลายอนเกดกบญาตพนองและลกหลานของผคนในบานเมองของ

เราอนเกดจากความอามหตมกไดของผคายาเสพตดเหลาน เปนสงสมควรหรอไมกบคาวา “วสามญ

ฆาตกรรม” ทานทอานบทความนจบลง คงมคาตอบใหกบตวเองแลว

3.3 สรปเรอง

การกนอาหารจด รางกายไดรบเกลอเลกนอย จะทาใหชวตจตใจ ราเรงแจมใส

นาหนกตวมากๆ จะลดลง หวใจไมตองทาหนาทหนก ไตทาหนาทไดด ไมมบวมตามอวยวะตางๆ

68 | ห น า

และเปนการปองกนโรคหวใจ โรคไต หลอดเลอดแขง ความดนโลหตสง ขออกเสบ แผลกระเพาะ

อาหารและจะมอายยนดวย

3.4 เสนอความเหนของผเขยน

การปฏรปกระบวนการเรยนการสอนประสบผลสาเรจหรอไม คงไมใชแคการเขา

รบการอบรมเทคนค วธการสอนเพยงอยางเดยว ยงขนอยกบองคประกอบอนสาคญยงกวาสงใดคอ

ตวผสอนมใจและพรอมจะรบความเปลยนแปลงทเกดขนพรอมๆ กบความกระตอรอรนทจะพฒนา

ตนเองเพอกลมเปาหมายคอผเรยน การปฏรปกระบวนการเรยนการสอนกจะประสบความสาเรจได

3.5 ขยายจดประสงคของผเรยน ควบคกบบทรอยกรอง

แมอาหารการกนและการออกกาลงกายจะทาใหคนเราสวยงามตามธรรมชาตอยได

นานแตวนหนงเรากคงหนไมพนวฏจกรธรรมชาต คอ การเกด แก เจบและตาย รางกายและความงาม

กคงตองเสอมสนไปตามกาลเวลา ฉะนนกอยาไปยดตดกบความสวยงามมากนก แตควรยดถอ

ความงามของจตใจเปนเรองสาคญ เพราะสงทจะเหลออยในโลกนเมอความตายมาถงคอ ความด

ความชวของเราเทานนดงพระราชนพนธของพระมหาสมณเจากรมพระปรมานชตชโนรส ในเรอง

กฤษณาสอนนองคาฉนทวา

พฤษภกาสร อกกญชรอนปลดปลง

โททนตเสนงคง สาคญหมายในกายม

นรชาตวางวาย มลายสนทงอนทรย

สถตทวแตชวด ประดบไวในโลกา

แนวทางการเขยนเรยงความ

เมอไดศกษาองคประกอบอนจะนาไปใชในการเขยนเรยงความแลว กอนทจะลงมอเขยน

เรยงความผเขยนตองเลอกเรองและประเภทของเรองทจะเขยน หลงจากนนจงวางโครงเรองใหชดเจน

เพอเรยบเรยงเนอหา ซงการเรยบเรยงเนอหานตองอาศยความสามารถในการเขยนยอหนาและ

การเชอมโยงยอหนาใหเปนเนอหาเดยวกน

1. การเลอกเรอง

ปญหาสาคญประการหนงของผเขยนทไมสามารถเรมตนเขยนได คอไมทราบจะเขยน

เร องอะไรวธการแกปญหาดงกลาวคอ หดเขยนเร องใกลตวของผ เขยน หรอเรองทผ เขยน

มประสบการณดรวมทงเรองทผเขยนมความรเปนอยางด หรอเขยนเรองทสนใจ เปนเรองราว

หรอเหตการณท กาลงอย ในความสนใจของบคคลท วไป นอกจากนผ เขยนอาจพจารณา

องคประกอบ 4 ประการ เพอเปนแนวทางในการตดสนใจเลอกเรองทจะเขยนดงตอไปน

ห น า | 69

1.1 กลมผอาน ผเขยนควรเลอกเขยนเรองสาหรบกลมผอานเฉพาะและควรเปนกลม

ผอานทผเขยนรจกด ทงในดานการศกษา ประสบการณ วย ฐานะ ความสนใจและความเชอ

1.2 ลกษณะเฉพาะของเรอง เรองทมลกษณะพเศษจงดงดดใจใหผอานสนใจ ลกษณะ

พเศษดงกลาว ไดแก ความแปลกใหม ความถกตองแมนยา แสดงความมรสชาต

1.3 เวลา เรองทจะเขยนหากเปนเรองทอยในกาลสมยหรอเปนปจจบน จะมผสนใจอาน

มากสวนเรองทพนสมยจะมผอานนอย นอกจากนการใหเวลาในการเขยนของผเขยนกเปนสงสาคญ

ถาผเขยนมเวลามาก กจะมเวลาคนควาหาขอมลเพอการเขยนและการอางองไดมาก ถาผเขยนมเวลา

นอย การเขยนดวยเวลาเรงรดกอาจทาใหเนอหาขาดความสมบรณดวยการอางอง

1.4 โอกาส การเขยนเรองประเภทใดขนอยกบโอกาสดวย เชน ในโอกาสเทศกาลและ

วนสาคญทางราชการและทางศาสนา กเลอกเขยนเรองทเกยวกบโอกาสหรอเทศกาลนนๆ เปนตน

2. ประเภทของเรองทจะเขยน

การแบงประเภทของเรองทจะเขยนนนพจารณาจากจดมงหมายในการเขยน ซงแบงได

เปน 4 ประเภทคอ

2.1 เรองทเขยนเพอความร เปนการถายทอดความรและประสบการณรวมทงหลกการ

ตลอดจนขอเทจจรงตางๆ ใชวธเขยนบอกเลาหรอบรรยายรายละเอยด

2.2 เรองทเขยนเพอความเขาใจ เปนการอธบายใหผอนเขาใจความร หลกการ หรอ

ประสบการณตางๆ การเขยนเพอความเขาใจมกควบคไปกบการเขยนเพอใหเกดความร

2.3 การเขยนเพอโนมนาวใจ เปนการเขยนเพอใหผอานเชอถอและยอมรบ เพอใหผอาน

ไดรบอรรถรสทางใจ ใหสนกสนาน เพลดเพลนไปกบขอเขยนนนๆ

3. การวางโครงเรองกอนเขยน

การเขยนเรยงความเปนการเสนอความคดตอผอาน ผเขยนจงตองรวบรวมเลอกสรรและ

จดระเบยบความคด แลวนามาเรยบเรยงเปนโครงเรอง การรวบรวมความคดอาจจะรวบรวมขอมลจาก

ประสบการณของผเขยนเอง นาสวนทเปนประสบการณตรงและประสบการณทางออม ซงเกดจาก

การฟง การอาน การพดคย ซกถาม เปนตน เมอไดขอมลแลวกนาขอมลนนมาจดระเบยบความคด

โดยจดเรยงลาดบตามเวลา เหตการณ ความสาคญและเหตผล แลวจงเขยนเปนโครงเรอง เพอเปน

แนวทางใหงานเขยนอยในกรอบ ไมออกนอกเรอง และสามารถนามาเขยนขยายความเปนเนอเรอง

ทสมบรณ เขยนชอเรองไวกลางหนากระดาษ เลอกหวขอทนาสนใจทสดเปนคานา และเลอกหวขอ

ทนาประทบใจทสดเปนสรป นอกนนเปนเนอเรอง

3.1 ชนดของโครงเรอง

การเขยนโครงเรองนยมเขยน 2 แบบ คอ โครงเรองแบบหวขอและโครงเรองแบบ

ประโยค

70 | ห น า

3.1.1 โครงเรองแบบหวขอ เขยนโดยใชคาหรอวลสนๆ เพอเสนอประเดนความคด

3.1.2 โครงเรองแบบประโยค เขยนเปนประโยคทสมบรณ โครงเรองแบบนม

รายละเอยดทชดเจนกวาโครงเรองแบบหวขอ

3.2 ระบบในการเขยนโครงเรอง

การแบงหวขอในการวางโครงเรองอาจแบงเปน 2 ระบบคอ

3.2.1 ระบบตวเลขและตวอกษร เปนระบบทนยมใชกนทวไป โดยกาหนด

ตวเลขหรอประเดนหลก และตวอกษรสาหรบประเดนรอง ดงน

1) ...........................................................................................................................

(1) ......................................................................................................................

(2) ......................................................................................................................

2) ...........................................................................................................................

(1) ......................................................................................................................

(2) ......................................................................................................................

3.2.2 ระบบตวเลข เปนการกาหนดตวเลขหลกเดยวใหกบประเดนหลกและตวเลขสอง

หลกและสามหลก ใหกบประเดนรองๆ ลงไป ดงน

1. ....................................................................................................................

1.1. .............................................................................................................

1.2. .............................................................................................................

2. ....................................................................................................................

2.1. .............................................................................................................

2.2. .............................................................................................................

3.3 หลกในการวางโครงเรอง

หลกในการวางโครงเรองนนควรแยกประเดนหลกและประเดนยอจากกนใหชดเจนโดย

ประเดนหลกทกขอควรมความสาคญเทากน สวนประเดนยอยจะเปนหวขอทสนบสนนประเดนหลก

ทงนทกประเดนตองตอเนองและสอดคลองกน จงจะเปนโครงเรองทด

ห น า | 71

ตวอยางโคลงเรองแบบหวขอ

เรอง ปญหาการตดยาเสพตดของวยรนไทย

1. สาเหตของการตดยาเสพตด

ก. ตามเพอน

ข. การหยารางของบดา มารดา

ค. พอแมไมมเวลาใหลก

ง. การบงคบขเขญ

2. สภาพปญหาของการตดยาเสพตดของวยรนไทย

ก. จานวนผตดยา

ข. การกออาชญากรรม

ค. การคาประเวณ

3. แนวทางการแกไขปญหา

ก. การสรางภมตานทานในครอบครว

ข. การสรางชมชนใหเขมแขง

ค. กระบวนการบาบดรกษาแบบผสมผสาน

ตวอยางโครงเรองแบบประโยค

เรอง ปญหาการตดยาเสพตดของวยรนไทย

1. สาเหตของการตดยาเสพตด มหลายสาเหตทงสาเหตทเกดจากตวเองและจากสงแวดลอม

ก. เสพตามเพอน เพราะความอยากลอง คดวาลองครงเดยวคงไมตด

ข. บดา มารดา หยารางกน ลกตองอยกบฝายใดฝายหนงทาใหรสกวาเหว เหงา และ

เศราลกๆ

ค. พอแมใหเวลากบการทางานหาเงนและการเขาสงคม ไมมเวลาใหครอบครว

ง. ในโรงเรยนมกล มนกเรยนทท งเสพและคายาเสพตดเอง ใชกาลงขมข บบบงคบ

ใหซอยา

2. สภาพปญหาของการตดยาเสพตดของวยรนไทย

ก. จานวนวยรนทตดยาเสพตดในปจจบนมจานวนเพมขนอยางรวดเรว

ข. ปญหาทตามมาของการตดยาเสพตดคอการกออาชญากรรมทกประเภท

ค. ในหมวยรนหญงทตดยาเสพตด มกตกเปนเหยอของการคาประเวณในทสด

72 | ห น า

3. แนวทางการแกไขปญหา

ก. การใหความรก ความอบอน และความเอออาทร รวมทงการมเวลาใหกบคนใน

ครอบครวเปนภมตานทานปญหายาเสพตดไดอยางด

ข. การทาใหคนในชมชนรกชมชน ชวยเหลอแกปญหาในชมชนจะเปนเกราะปองกน

ปญหายาเสพตดไดอยางด เพราะเขารวมกนสอดสองดแลปองกนชมชนของตนเอง

จากยาเสพตด

ค. สงคมใดทมผคนสนใจใฝร ใฝแสวงหาขอมลขาวสาร ผคนจะมความรเพยงพอ

ทจะพาตวใหพนจากภยคกคามทกรปแบบดวยปญญาความรทม

ง. กระบวนการบาบดผตดยามใหกลบมาตดใหม ทาไดดวยการใหการรกษาทางยาควบค

กบการบาบดทางจตใจดวยการใชการปฏบตทางธรรม ซงจะเปนภมตานทานทางใจ

ทถาวร

4. การเขยนยอหนา

การยอหนาเปนสงจาเปนอกอยางหนง เพราะจะชวยใหผอาน อานเขาใจงายและอานได

เรวมชองวางใหไดพกสายตา ผเขยนเรยงความไดดตองรหลกในการเขยนยอหนาและนายอหนาแตละ

หนามาเชอมโยงใหสมพนธกน ในยอหนาหนงๆ ตองมสาระเพยงประการเดยว ถาจะขนสาระสาคญ

ใหมตองขนยอหนาใหม ดงนน การยอหนาจะมากหรอนอยขนอยกบสาระสาคญทตองการเขยนถงใน

เนอเรอง แตอยางนอยการเขยนเรยงความตองม 3 ยอหนา คอ ยอหนาทเปนคานา เนอเรองและสรป

4.1 สวนประกอบยอหนา

1 ยอหนา ประกอบดวย ประโยคใจความสาคญและประโยคขยายใจความสาคญ

หลายๆ ประโยค มาเรยบเรยงตอเนองกน

4.2 ลกษณะของยอหนาทด

ยอหนาทดควรมลกษณะ 3 ประการคอ เอกภาพ สมพนธภาพ และ สารตถภาพ

1. เอกภาพ คอความเปนอนหนงอนเดยวกน มประโยคใจความสาคญในยอหนา

เพยงหนง สวนขยายหรอสนบสนนตองกลาวถงใจความสาคญนน ไมกลาวนอกเรอง

2. สมพนธภาพ คอการเรยบเรยงขอความในยอหนาใหเก ยวเนองสมพนธกน

มการลาดบความอยางมระเบยบ นอกจากน ยงควรมความสมพนธกบยอหนาทมมากอนหรอ

ยอหนาทตามมาดวย

3. สารตถภาพ คอการเนนความสาคญของยอหนาแตละยอหนาและของเรอง

ทงหมดโดยใชประโยคสนๆ สรปกนความทงหมด อาจทาไดโดยการนาประโยคใจความสาคญมาไว

ตอนตนหรอตอนทาย ยอหนา หรอใชสรปประโยคหรอวลทมลกษณะซาๆ กน

ห น า | 73

5. การเชอมโยงยอหนา

การเชอมโยงยอหนา ทาใหเกดสมพนธภาพระหวางยอหนา การเรยงความเรองหนงยอม

ประกอบดวยหลายยอหนา การเรยงลาดบยอหนาตามความเหมาะสมจะทาใหขอความเกยวเนองเปน

เรองเดยวกนวธการเชอมโยงยอหนาแตละยอหนากเชนเดยวกบการจดระเบยบความคดในการวาง

โครงเรอง ซงมดวยกน 4 วธคอ

5.1 การลาดบยอหนาตามเวลา อาจลาดบตามเวลาในปฏทนหรอตามเหตการณทเกดขน

กอนไปยงเหตการณทเกดขนภายหลง

5.2 การลาดบยอหนาตามสถานท เรยงลาดบขอมลตามสถานทหรอตามความเปนจรงท

เกดขน

5.3 การลาดบยอหนาตามเหตผล อาจเรยงลาดบจากเหตไปหาผล หรอผลไปหาเหต

6. สานวนภาษา

6.1 ใชภาษาใหถกหลกภาษา เชน การใชลกษณะนาม ปากกาใชวา “ดาม” รถใชวา

“คน” พระภกษใชวา “รป” เปนตน นอกจากนไมควรใชสานวนภาษาตางประเทศ เชน

ขณะทขาพเจาจบรถไฟไปเชยงใหม ควรใชวา ขณะทขาพเจาโดยสารรถไฟไปเชยงใหม

บดาของขาพเจาถกเชญไปเปนวทยากร ควรใช บดาของขาพเจาไดรบเชญไปเปนวทยากร

6.2 ไมควรใชภาษาพด เชน ดจง เมอไหร ทาน ฯลฯ ควรใชภาษาเขยน ไดแก ดมาก

เมอไร รบประทาน

6.3 ไมควรใชภาษาแสดง เชน พน ฝอย แจวอาว สดเหวยง ฯลฯ

6.4 ควรหลกเลยงการใชคาศพทยากทไมจาเปน เชน ปรเวทนากร ฯลฯ ซงมคาทงายกวา

ทควรใชคอคาวา วตก หรอใชคาทตนเองไมทราบความหมายทแทจรง เชน บางคนใชคาวาใหญโต

รโหฐาน คาวา รโหฐาน แปลวา ทลบ ทถกตองใช ใหญโตมโหฬาร เปนตน

6.5 ใชคาใหถกตองตามกาลเทศะและบคคล เชน คาสภาพ คาราชาศพท เปนตน

6.6 ผกประโยคใหกระชบ รดกม เชน “ถาเจาเดนชาเชนน เมอไรจะไปถงททจะไปสกท”

ควรใชใหกระชบวา “ถาเจาเดนชาเชนนเมอไรจะไปถงทหมายสกท” หรอประโยควา “อนธรรมดา

คนเราเกดมาในโลกน บางกเปนคนด บางกเปนคนชว” ควรใชวา “คนเรายอมมทงดและชว” เปนตน

7. การใชหมายเลขกากบ

หวขอในเรยงความจะไมใชหมายเลขกากบ ถาจะกลาวแยกเปนขอๆ จะใชวา

ประการท 1........ประการท 2.............หรอประเภทท 1..............ประเภทท 2.............แตจะไมใชเปน

1............2............เรยงลาดบ แบบการเขยนทวไป

74 | ห น า

8. การแบงวรรคตอนและเครองหมายวรรคตอน

เครองหมายวรรคตอน เชน มหพภาค (.) อฒภาค (;) จลภาค (,) นน ไทย

เลยนแบบฝรงมาจะใชหรอไมใชกได ถาใชตองใชใหถกตอง ถาไมใชกใชแบบไทยเดม คอ

การเวนวรรคตอนโดยเวนเปนวรรคใหญ วรรคนอย ตามลกษณะประโยคทใช

9. สานวนโวหาร

สานวนกบโวหารเปนคาทมความหมายอยางเดยวกนนามาซอนกน หมายถง ชนเชงใน

การเรยบเรยงถอยคา ในการเขยนเรยงความสานวนโวหารทใชม 5 แบบคอ

9.1 แบบบรรยาย หรอทเรยกกนวาบรรยายโวหาร เปนโวหารเชงอธบายหรอเลาเรอง

อยางถถวนโวหารแบบนเหมาะสาหรบเขยนเรองประเภทใหความร เชน ประวต ตานาน บนทก

เหตการณ ฯลฯ ตวอยาง บรรยายโวหาร เชน

“ขณะทเราขบรถขนเหนอไปนครวด เราผานบานเรอนซงประดบดวยธงสนาเงนและแดง

ไวนอกบานเราไปหยดทหนาวด ซงประตทางเขาตกแตงดวยดอกไมและเครอเถาไม ในเขตวดสงฆหม

จวรสสมสนทนาปราศรยกบผคนทไปนมสการอยในปะราไมปลกขนเปนพเศษ ความประสงคทเรา

ไปหยดท วดก เพ อกอพระทรายอนเปนเ ร องท ส าคญท สดในวนข นปใหมตามศรทธาของ

พทธศาสนกชน การกอพระทรายเปนพธบญ อธษฐานขอพรอยางหนง งานเทศกาลนเปนเวลาทวด

ทกๆ วด จะตองเกบกวาดใหสะอาดทสด มการสรงนาพระพทธรปเปนประจาปเพอขอใหฝนตก

โดยเรว” จาก สมโรจน สวสดกล ณ อยธยา “วนปใหมทนครวด” งานเทศกาลในเอเชย เลม 1

โครงการความรวมมอทางดานการพมพ ชดท 2 ศนยวฒนธรรมแหงเอเชยของยเนสโก

9.2 แบบพรรณนา หรอทเรยกวา พรรณนาโวหาร คอโวหารทกลาวเปนเรองราวอยาง

ละเอยดใหผอานนกเหนเปนภาพ โดยใชถอยคาททาใหผอานเกดภาพในใจ มโนภาพขน โวหารแบบ

นสาหรบชมความงามของบานเมอง สถานท บคคล เกยรตคณ คณความดตางๆ ตลอดจนพรรณนา

อานภาพของกษตรยและพรรณนาความรสกตางๆ เชน รก โกรธ แคน รษยา โศกเศรา เปนตน ตวอยาง

พรรณนาโวหาร เชน

“เมอถงตอนนาตนพวกฝพายตางชวยกนถอ ทางนาคอยกวางออกไปเปนหนองนาใหญแต

นาสงบนง นาประหลาด ปารนแนวไปจากรมหนอง ปลอยใหตนหญาสเขยวจาพวกออคอยรบแสง

สะทอนสนาเงนแกจากทองฟา ปยเมฆสมวงลอยไปมาเหนอศรษะ ทอดเงาลงมาใตใบบวและดอกบว

สเงน เรอนเลกหลงหนงสรางไวบนเสาสง แลดดาเมอมมาแตไกล ตวเรอนมตนชะโอนสองตนซงด

เหมอนจะขนอยในราวปาเบองหลง เอนตนลงเหนอหลงคา ทงตนและใบคลายจะเปนสญญาณวาม

ความเศราโศกสดประมาณ”

จากทองสก เกตโรจน “ทะเลใน” แปลและเรยบเรยงจากเรอง “The Lagoon”

ของ Joseph Conrad การเขยนแบบสรางสรรค มหาวทยาลยรามคาแหง 2519

ห น า | 75

9.3 แบบอปมา หรอทเรยกวาอปมาโวหาร คอโวหารทยกเอาขอความมาเปรยบเทยบ

เพอประกอบความใหเดนชดขน ในกรณทหาถอยคามาอธบายใหเขาใจไดยาก เชน เรองทเปน

นามธรรมทงหลายการจะทาใหผอานเขาใจเดนชด ควรนาสงทมตวตนหรอสงทคดวาผอานเคยพบมา

เปรยบเทยบหรออาจนากรยาอาการของสงตางๆ มาเปรยบเทยบกได เชน เยนเหมอนนาแขง ขาว

เหมอนดงสาล ไวเหมอนลง บางทอาจนาความรสกทสมผสไดทางกายมาเปรยบเทยบเปนความรสก

ทางใจ เชน รอนใจดงไฟเผา รกเหมอนแกวตา เปนตน โวหารแบบนมกใชแทรกอยในโวหารแบบ

อน ตวอยางอปมาโวหาร เชน ความสวยเหมอนดอกไม เมอถงเวลาจะรวงโรยตามอายขย แตความด

เหมอนแผนดน ตราบใดทโลกดารงอย ผนดนจะไมมวนสญหายไดเลย ความดจงเปนของคโลก และ

ถาวรกวาความสวย ควรหรอไมถาเราจะหนมาเทดทนความดมากกวาความสวย เราจะไดทาแตสงท

ถกเสยท

9.4 แบบสาธก หรอสาธกโวหาร สาธก หมายถง ยกตวอยางมาอางใหเหน สาธกโวหาร

จงหมายถงโวหารทยกตวอยางมาประกอบอาง เพอใหผอานเขาใจเรองไดชดเจนขน ตวอยางทยกมา

อาจจะเปนตวอยางบคคล เหตการณหรอนทาน โวหารแบบนมกแทรกอยโวหารแบบอน เชนเดยวกบ

อปมาโวหาร ตวอยาง สาธกโวหาร เชน

“....พงสงเกตการบชาในทางทผดใหเกดโทษ ดงตอไปน

ในสานกอาจารยทศาปาโมกข เมองตกศลา มเดกวยรนเปนลกศษยอยหลายคน เรยนวชา

ตางกนตามแตเขาถนด มเดกวยรนคนหนงชอ สญชวะ อยในหมนนเรยนเวทยมนตเสกสตวตาย

ใหฟนคนชพได ตามธรรมเนยมการเรยนเวทยมนตตองเรยนผกและเรยนแกไปดวยกน แตเขาไมได

เรยนมนตแก”

มาวนหนง สญชวะกบเพอนหลายคนพากนเขาปาหาฟนตามเคย ไดพบเสอโครงตว

หนงนอนตายอย “นแนะเพอน เสอตาย” สญชวะเอยขน “ขาจะเสกมนตใหเสอตวนฟนคนชพขนคอย

ดนะเพอน” “แนเทยวหรอ” เพอนคนหนงพด “ลองปลกมนใหคนชพลกขนดซ ถาเธอสามารถ” แลว

เพอนๆ คน อนๆ ปนขนตนไมคอยด “แนซนา” สญชวะยนยน แลวเรมรายมนตเสกลงทรางเสอ พอเจา

เสอฟนคนชพขนยนรสกหว มองเหนสญชวะพอเปนอาหารแกหวได จงสะบดแยกเขยวอวดสญชวะ

และคารามวงปราดเขากดกานคอสญชวะลมตายลง

เมออาจารยไดทราบขาวกสลดใจและอาลยรกในลกศษยมาก จงเปลงอทานขนวา

“นแหละผลของการยกยองในทางทผด ผยกยองคนเลวราย ยอมรบนบถอเขาในทางมบงควร

ตองไดรบทกขถงตายเชนนเอง”

จาก ฐะปะนย นาครทรรพ การประพนธ ท 041 อกษรเจรญทศน 2519 หนา 9

9.5 แบบเทศน หรอเทศนาโวหาร คอโวหารทอธบายชแจงใหผอานเชอถอตาม โดยยก

เหตผลขอเทจจรง อธบายคณ โทษ แนะนาสงสอน ตวอยางเชน

76 | ห น า

“คนคงแกเรยนยอมมปรชาญาณ ฉลาดคด ฉลาดทา ฉลาดพดและมความรสกสง

สานกในผดชอบชวด ไมกลาทาในสงทผดทชว เพราะรสกละอายขวยเขนแกใจและรสกสะดง

หวาดกลวตอผลรายอนพงจะไดรบ รสกอมใจในความถกตอง รสกเสยใจในความผดพลาด และรเทา

ความถกตองนนวา มไดอยทดวงดาวประจาตว แตอยทการกระทาของตวเอง พงทราบวา ความฉลาด

คด ฉลาดทา ฉลาดพดและความรสกสงทาใหคดด ทจรงและคดจรงทด ทาดทจรง ทาจรงทด และพดด

ทจรง พดจรงทด นคอวธจรรยาของคนแกเรยน

จากฐะปะนย นาครทรรพ การประพนธ ท 041 อกษรเจรญทศน 2519 หนา 8

โวหารตางๆ ดงกลาว เมอใชเขยนเรยงความเรองหนงๆ ไมไดหมายความวาจะใชเพยงโวหาร

ใดโวหารหนงเพยงโวหารเดยว การเขยนจะใชหลายๆ แบบประกอบกนไป แลวแตความเหมาะสม

ตามลกษณะเนอเรองทเขยน

การเขยนเรยงความเปนศลปะ หลกการตางๆ ทวางไมไดเปนหลกตายตว ตวอยาง

คณตศาสตร วทยาศาสตร ดงนน จงเปนเพยงแนวปฏบตและขอเสนอแนะ ในการเขยนอาจพลกแพลง

ไดตามความเหมาะสมทเหนสมควร

ตวอยาง เรยงความเรอง สามเสา

ครวไทยแตกอนครงหงขาวดวยฟนนน มสงสาคญอยางหนงคอ กอนเสา เรายงหาครวอยางน

ดไดในชนบท กอนเสานนอาจเปนดนหรอกอนหน มสามกอนตงชนกนมชองวางสาหรบใสฟน กอน

เสาสามกอนนเองเปนทสาหรบตงหมอขาวหมอแกงอนเปนอาหารประจาชวตของคนไทย ดๆ ไปกอน

เสาสามกอนนนกเปนสญลกษณของชาตไทย เพราะชาตไทยแตไหนแตไรกตงอยบนกอนเสาสามกอน

นน มชาต ศาสนา พระมหากษตรย พระพทธศาสนากประกอบดวยกอนเสาสามกอนคอ พระพทธ

พระธรรม พระสงฆ

กอนเสาสามกอนหรอสามเสาน เมอคดไปอกทกเปนคตอนดทเรานาจะยดเปนเครองเตอนใจ

ภาษตจนมวา คนเราจะมชวตมนคง จะตองนงบนมาสามขา มาสามขาตามภาษตจนนนหมายถง สง

สาคญสามอยางทพยงชวตเรา สงสาคญนนจะเปนอะไรกไดแตตองมสามขา ถามเพยงสองชวตกยง

ขาดความมนคง ภาษตจนนฟงคลายๆ “สามเสา” คอวาชวตของเราตงอยบนกอนสามกอน จงมความ

มนคง

กกอนเสาทงสามสาหรบชวตนคออะไร ตางคนอาจหากอนเสาทงสามสาหรบชวตของตวเอง

ได บางทานอาจยดพระไตรลกษณ คอ ความทกข 1 ความไมเทยง 1 และความไมใชตวของเรา 1 เปน

การยดเพอทาใจมใหชอกชาขนมวในยามทตกทกขไดยาก หรอจะใชเปนเครองเตอนมใหเกดความ

ทะเยอทะยานตน ทาลายสนตสขของชวตกได บางคนยดไตรสกขาเปนกอนเสาทงสามแหง การยง

ชวตคอ ศล สมาธ ปญญา เปนหลก

ห น า | 77

2. การเขยนยอความ คอ การเกบใจความสาคญของเรองทอานหรอฟงมาเรยบเรยงใหม

อยางยอๆ โดยไมทาใหสาระสาคญของเรองนนคลาดเคลอน หรอขาดหายไป

การยอความเปนวธการหนงทชวยใหเราบนทกเรองราวตางๆ ทไดอานหรอฟงมานนไวโดย

ยอๆ โดยเกบรวบรวมไวเพอมใหหลงลม หรอเพอนาเรองทบนทกไวนนไปใชในโอกาสตางๆ

นอกจากนนการยอความยงชวยใหถายทอดเรองราวตอไปยงผอนไดถกตองรวดเรวอกดวย

หลกการยอความ

การยอความมหลกการทวไปดงตอไปน

1. ยอความตามรปแบบการยอความแบบตางๆ กาหนดไวในหวขอแบบการยอความ

2. อานเรองราวทจะยออยางนอย 2 เทยว เทยวแรกจบใจความใหไดวา เรองอะไร หรอใคร

ทาอะไรทไหน อยางไร เทยวทสองจบใจความใหละเอยดขน และพจารณาวาอะไรเปนใจความสาคญ

อะไรเปนใจความประกอบหรอพลความ หรอขอความทเสรมแตงใจความสาคญใหเดนชด ชดเจน

อะไรเปนกลวธการแตงถาจบใจความไมไดใหอานอกจนกวาจะสามารถจบใจความสาคญได

3. พจารณาเกบเฉพาะใจความสาคญ หรอเกบใจความประกอบทจาเปน

4. นาเฉพาะใจความทเกบไวมาเรยบเรยบใหมดวยภาษาของตนเองตามรปแบบทกาหนด

5. ความสนยาวของการยอความไมสามารถกาหนดเปนอตราสวนได ขนอยกบจดประสงค

ของการยอและลกษณะของเรองทยอ ลกษณะของเรองกคอเรองใดทมใจความประกอบมากถาเราเกบ

เฉพาะใจความสาคญกยอไดสน ถาเกบใจความประกอบทจาเปนดวย อตราสวนความยาวจะเพมขน

ดงนนจงไมมเกณฑกาหนดเรองอตราสวนของยอความ

6. เปลยนคาสรรพนามจากบรษท 1 บรษท 2 เปนบรษท 3 เพราะผยอทาหนาทเลาตอและ

เครองหมายใดๆ ทมอยในขอความเดม จะไมใชในยอความ เชน มาลพดวา “พอมาแลว” เปลยนเปน

เธอพดวาพอมาแลว คอใหยอรวมกนไป ไมแยกกลาวหรอขนบรรทดใหม

7. ใชถอยคาภาษางายๆ ไดใจความชดเจน เชน อนมวลบปผามาลอยในไพรสนฑ

เปลยนเปนดอกไมอยในปา แตถามคาราชาศพทยงคงใชอย

8. เลอกใชคาไดความหมายครอบคลม เชน เพอกลาวถงหนงสอพมพ วทย โทรทศน ใชคาวา

“สอสารมวลชน” แทน หรอเมอกลาวถงสมด ดนสอ ปากกา ยางลบ ไมบรรทด ควรใชคาวา “เครอง

เขยน” แทน เปนตน

9. ไมใชอกษรยอ หรอคายอ เวนแตอกษรยอ หรอคายอนนเปนทเขาใจและยอมรบใชกน

ทวไปแลว เชน พ.ศ. ร.ส.พ. ส.ป.อ. ฯลฯ

10. ขอความทยอแลวใหเขยนตอเนองกนโดยใชคาเช อม เพอใหความกระชบไมเย นเยอ

แตขอความทไมสมพนธกนใหยอหนาเปนตอนๆ

78 | ห น า

11. การยอความเปนรอยกรอง กใชวธเดยวกบรอยแกว แตเปลยนขอความจากรอยกรองเปน

รอยแกวธรรมดากอน

รปแบบการเขยนยอความ

เรองทจะยอมหลายรปแบบ เชน บทความ จดหมาย โอวาท ฯลฯ แตละรปแบบมแบบการ

ขนตนเฉพาะดงตอไปน

1. แบบของบทความ สารคด ตานาน นทาน นยาย เรองสน ฯลฯ

ยอ (บทความ สารคด ตานาน นทาน นยาย เรองสน) เรอง ................................

ของ ..................(ผแตง) .........................จาก..................(แหลงทมา).................ความวา

(ขอความ)..........................................................................................................

.....................................................................................................................................

2. แบบของจดหมาย สาสน หนงสอราชการ

ยอ (จดหมาย สาสน หนงสอราชการ) ฉบบท...............................ของ................

..........................................................ลงวนท ความวา..................................................

(ขอความ)..........................................................................................................

.....................................................................................................................................

3. แบบของประกาศ แจงความ แถลงการณ ระเบยบคาสง ฯลฯ

ยอ (ประกาศ แจงความ แถลงการณ ระเบยบคาสง ) เรอง ..................................

ของ.........................................ลงวนท .....................................................ความวา

(ขอความ) .......................................................................................................

.....................................................................................................................................

ห น า | 79

4. แบบของขาว

ยอขาวเรอง.........................................จาก..........................ลงวนท

................................................................................ความวา..........................................................

(ขอความ) .......................................................................................................

.....................................................................................................................................

5. แบบของโอวาท คาปราศรย สนทรพจน

ยอ (โอวาท คาปราศรย สนทรพจน ) ของ................................แก......................

.......................เนองใน......................(โอกาส)...........................ท.......................ณ วนท

..................................................................................ความวา

(ขอความ) .......................................................................................................

.....................................................................................................................................

6. แบบปาฐกถา คาสอน คาบรรยาย ถอยแถลง

ยอ (ปาฐกถา คาสอน คาบรรยาย ถอยแถลง ) ของ.............................................

เรอง........................................แก...........................................ท....................................

...........................ณ วนท..........................................เวลา................................ความวา

(ขอความ) .......................................................................................................

.....................................................................................................................................

80 | ห น า

7. แบบพระบรมราโชวาท เทศนา

ยอ (พระบรมราโชวาท เทศนา ) ใน.........................................พระราชทานแก

...................................................................ใน..........................................ท........................................ณ

วนท....................................ความวา

(ขอความ) .......................................................................................................

.....................................................................................................................................

8. แบบทเปนรอยกรอง ใหถอดเปนรอยแกวกอนแลวยอตามรปแบบ คอ

ยอกลอนสภาพ (หรอรอยกรองแบบอนทยอ) เรอง..................................ตอน.....

.............................................................ความวา

(ขอความ) .......................................................................................................

.....................................................................................................................................

9. ความเรยงทตดตอนมา

ยอเรอง.......................ของ..........................คดจากเรอง ...................................

................................จากหนงสอ.......................................................................ความวา

(ขอความ) .......................................................................................................

.....................................................................................................................................

ขอความทยอถาเรองเดมไมมชอเรองใหตงชอเรองใหตรงกบความสาคญของเรองนนๆ

ห น า | 81

ตวอยางยอความ

(รอยแกว)

เรอง

เปรยบเทยบนามสกลกบชอแซ

คนเรายงมอยเปนอนมาก ซงยงมไดสงเกตวา นามสกลกบชอแซของจนนนผดกนอยางไร

ผทแลดแตเผนๆ หรอซงมไดเอาใจใสสอบสวนในขอน มกจะสาคญวาเหมอนกนและมพวกจนพวก

นยมจนพอใจจะกลาววา การทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงพระราชปรารภออกพระราชบญญต

นามสกลขนนน โดยทรงพระราชนยมตามประเพณชอแซของจน ซงถาจะตรองดกจะเหนวาคงจะไม

เปนเชนนนโดยเหตทจะอธบายตอไปน

แซของจนนน ตรงกบ “แคลน” ของพวกสกอตคอ เปนคณะหรอพวก หรอถาจะเทยบทาง

วดกคลายสานก เชนทเราไดยนเขากลาวๆ กนอยบอยๆ วาคนนนเปนสานกวดบวรนเวศ คนนเปน

สานกวดโสมนสดงนเปนตวอยาง สวนสกลนนตรงกบคาองกฤษวา “แฟมล” ขอผดกนอนสาคญ

ในระหวางแซกบนามสกลนนกคอผรวมแซไมไดเปนญาตสายโลหตกนกได แตสวนทรวมสกลนน

ถาไมไดเปนญาตสายโลหตตอกนโดยแทแลวกรวมสกลกนไมได นอกจากทจะรบเปนบตรบญธรรม

เปนพเศษเทานน

ตดตอนจากเรองเปรยบเทยบนามสกลกบแซ จากหนงสอปกณกคด พระราชนพนธ ของ

พระบาทสมเดจพระรามาธบดศรสนทรมหาวชราวธ พระมงกฎเกลาเจาอยหว

ศลปบรรณาคาร 2515 หนา 75 - 76

การยอความจะเกบเฉพาะใจความสาคญและใจความประกอบทจาเปนบางสวนเพอให

ใจความยอความสมบรณ

ยอหนาท 1 ใจความสาคญวา “คนเรายงมอยเปนอนมาก ซงยงมไดสงเกตวานามสกลกบชอ

แซของจนนนผดกนอยางไร” นอกนนเปนใจความประกอบ

ใจความประกอบยอหนานไมเกบเพราะเหนวาไมจาเปน เนองจากใจความสาคญสมบรณท

จะนาไปยอไดอยแลว

82 | ห น า

ยอหนาท 2 ใจความสาคญ “ขอผดกนอนสาคญในระหวางแซกบนามสกลนนกคอ ผรวมแซ

ไมไดเปนญาตสายโลหตกนกได แตผรวมสกลนนถาไมไดเปนญาตสายโลหตตอกนโดยแทแลวกรวม

สกลกนไมได”

ใจความประกอบทจาเปนทควรเกบเพอเสรมใจความสาคญใหยอความไดใจความสมบรณ

ครบถวนคอ

“แซของจนเปนคณะหรอพวก หรอถาจะเทยบทางวดกคลายสานก”

“..............นอกจากทจะรบเปนบตรบญธรรมเปนพเศษเทานน”

เมอไดศกษาหลกการยออน ๆ ครบถวนกบดรปแบบการยอทใชแลว นาใจความทเกบไวมา

เรยบเรยงใหมดวยถอยคาของตนเอง รปแบบการยอเปนความเรยงทตดตอนมา ดงนน จงเขยนยอ

ความไดดงน

ยอเรอง เปรยบเทยบนามสกลกบชอแซ ของพระบาทสมเดจพระมหารามาธบด

ศรสนทรมหาวชราวธพระมงกฎเกลาเจาอยหว คดจากเรองเปรยบเทยบนามสกลกบชอแซจาก

หนงสอปกณกคด ความวา

มคนจานวนมากไมไดสงเกตวานามสกลกบแซของจนนนตางกน ผรวมแซของจนไมไดเปน

ญาตสายโลหตกนกได แตเปนคณะหรอพวกเหมอนสานกวดหนง สวนรวมสกลตองเปนญาตสาน

โลหตกนโดยแทเทานน เชนนนกเปนบตรบญธรรมทรบไวเปนพเศษ

ถาเปนการยอทมงเกบเฉพาะใจความสาคญ ขนตนรปแบบเหมอนกน แตใจความจะสนเขา

ดงน

มคนจานวนมากไมไดสงเกตวานามสกลกบแซของจนนนตางกน ผรวมแซของจนไมไดเปน

ญาตสายโลหตกได แตผรวมสกลตองเปนญาตสายโลหต หรอบตรบญธรรมทรบไวเปนพเศษเทานน

ห น า | 83

ตวอยางยอความ

(รอยกรอง)

ทหารเอกสยามสเศรษฐสงคราม

กบสทธการจดการศกษาสาหรบประเทศ

(กาพยฉบง)

“ถามหนอยเถดหนผเพยร เสรจจากโรงเรยน

แลวเจาจกทาอะไร”

“ฉนเปนพอคากได ใหเตยหดให

ตงหางอยางเถาแกฮง”

ถามทวทกคนกคง ใหคาตอบลง

รอยกนมพลนสงสย

จากโรงเรยนจนจงไป ถามโรงเรยนไทย

จกไดคาตอบนาน

“ผมคดเขาทาราชการ เชนทานขนชาญ

ลกบานเดยวกนมนหมาย”

“หนอยานกวางายดาย คดเขาคาขาย

พอคาคอยนามงม”

“ผมรกราชการงานด ตาแหนงหนาท

ยศศกดบฎตรานาแสวง”

“บดยามสยามตองการแรง ไทยฉลาดทกแขนง

ทงนอกและในราชการ”

“เศรษฐกจกกจแกนสาร นกเรยนรกงาน

ควรเลอกประกอบเหมอนกน”

“ผมชอบราชการเทานน ตงใจหมายมน

แตจะเขารบราชการ”

คาตอบเชนนมประมาณ กสวนรองวาน

คานงจะพงพศวง

นกไปไมนางวยงง การคาขายคง

ไมคนไมคอยเคยทา

เคยแตรงเกยจดวยซา นายไพรดวยชา

นาญลวนงานเรยก “ราชการ”

........................................................

ครเทพ โคลงกลอนของครเทพ เลม 1 ครสภา 2515

84 | ห น า

ขอความทยอไดดงน

ยอ กาพยฉบง เรองโครงกลอนของครเทพ ตอน ทหารเอกสยามสเศรษฐสงครามกบสทธ

การจดการศกษาสาหรบประเทศ ความวา

ถาถามนกเรยนในโรงเรยนจนกบโรงเรยนไทยวา เมอสาเรจการศกษาแลวจะไปประกอบ

อาชพอะไร นกเรยนในโรงเรยนจนตอบวาจะไปเปนพอคา และนกเรยนในโรงเรยนไทยจะตอบวาจะ

ทางานราชการ คาตอบเชนนเปนเพราะคนไทยไมคนเคยและไมคอยเคยคาขายจงไมเหนความสาคญ

ทงๆ ทเรองคาขายเปนเรองสาคญทควรเลอกเปนอาชพไดเหมอนกนและเหมาะสมกบประเทศไทยท

กาลงตองการคนฉลาดทางานทกประเภทไมใชเพยงงานราชการเทานน

สรป

ยอความเปนการเขยนแบบหนงทเกบใจความสาคญของเรองเดมมาเขยนใหมใหสนกวาเดม

เพอสะดวกแกการเขาใจและการนาไปใช การยอความตองบอกลกษณะและทมาของขอความทจะยอ

และยอใหไดใจความครบถวนใจความของขอความเดม