Upload
others
View
6
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
ชวประวตมตโตทย ธรรมเทศนา บทประพนธ และธรรมบรรยาย
ทานพระอาจารยมน ภรทตตเถระ
ชวประวตมตโตทย ธรรมเทศนา บทประพนธ และธรรมบรรยายทานพระอาจารยมน ภรทตตเถระ
ISBN 000-000-00000-0-0
พมพครงท ๑ ธนวาคม๒๕๖๒
จ�านวน ๒,๕๐๐เลม
จดพมพโดย กองทนลกษณาลฬหาชวะ
๑/๓ถ.แกวนวรฐซอย๓ต.วดเกต
อ.เมองจ.เชยงใหม๕๐๐๐๐
พมพท
ทานพระอาจารยมน ภรทตตเถระ ๓
ค�าน�า
ในโอกาสชาตกาล๑๕๐ปของทานพระอาจารยมนภรทตตเถระในวนท๒๐มกราคม๒๕๖๓
และในโอกาสทองคการยเนสโกประกาศยกยองใหททานพระอาจารยมน ภรทตตเถระ เปนบคคล
ของโลกสาขาสนตภาพในวาระปพ.ศ.๒๕๖๓-๒๕๖๔กองทนลกษณาลฬหาชวะไดจดท�าหนงสอ
ชดธรรมะแจกเปนธรรมทานจ�านวน๔เลมดงน:-
๑. หนงสอประวตทานพระอาจารยมน ภรทตตเถระ ทเขยนโดย ทานอาจารยพระมหาบว
ญาณสมปนโนวดปาบานตาดจงหวดอดรธานเพอเทดเกยรตคณของทาน
๒. หนงสอชวประวต มตโตทย ธรรมเทศนา บทประพนธ และธรรมบรรยายของทาน
พระอาจารยมน ภรทตตเถระ ซงน�ามาจากหนงสอทแจกในงานฌาปนกจศพของทานพระอาจารยมน
เมอวนท๓๑มกราคม๒๔๙๓แตเปนฉบบพมพครงท๒(เมอวนท๓๑มกราคม๒๕๒๗)จดพมพ
โดยชมรมพทธศาสน การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ.) ซงกองทนฯ ไดถายเอกสารเพอ
น�ามาจดพมพในครงนจากหองหนงสอหายากส�านกหอสมดแหงชาตกรงเทพมหานคร
ปจจบนมการเผยแพรธรรมะของหลวงปมนทางเวบไซตตางๆ โดยทผอานไมทราบวาเปนธรรมะ
จากตนฉบบจรงหรอไม หนงสอเลมนจงถอวาเปนตนฉบบได เนองจากไดน�ามาจากหนงสอทแจก
ในงานฌาปนกจศพของทานพระอาจารยมน
บางเรองทพมพในหนงสอเลมนไดน�ามาจากหนงสอบรพาจารย พมพครงท ๑ (พฤศจกายน
๒๕๔๓)ในอากาสครบรอบวนมรณภาพของทานพระอาจารยมนภรทตตเถระ๕๐ปเปนการบนทก
ปกณกธรรมและเกรดประวตขององคทานในปจฉมสมย พมพท บรษท ศลปสยามบรรจภณฑและ
การพมพจ�ากดกรงเทพฯ
บางเรองไดน�ามาจากหนงสอบรพาจารย ธรรมปฏปทา และโอวาทธรรมของทานพระอาจารย
มน ภรทตตมหาเถร พมพครงท ๕ (พ.ศ. ๒๕๕๗) พมพแจกเปนธรรมทานในโอกาสปท ๖๕
ในวนครบรอบวนละสงขารของทานพระอาจารยมน (๑๐-๑๑พฤศจกายน๒๕๕๗)พมพทบรษท
ชวนพมพ๕๐จ�ากดกรงเทพฯ
บางเรองน�ามาจากบนทกบนหนแกรนต บนกฏหลวงปมน ทวดปานาคนมตต สกลนครและ
บางเรองน�ามาจากเวบไซต เพอเปนการเผยแพรธรรมะของทานพระอาจารยมน ใหแพรหลายไป
ในหมผสนใจศกษาเพอนอมน�าไปประพฤตปฏบตตาม
ทานอาจารยพระมหาบว ญาณสมปนโน ไดกลาวไวในหนงสอประวตทานพระอาจารยมน
ภรทตตเถระวาทานพระอาจารยมน เปนอาจารยเอกทางดานพฒนาจตใจคน โอวาทขอหนง
ททานพระอาจารยมนเคยกลาวไวใน ภรทตตธรรมโมวาท คอ ทาน ศล ภาวนา ธรรม ทง ๓ น
เปนรากแกวของความเปนมนษย และเปนรากเหงาของพระศาสนา ผเกดมาเปนมนษยตองเปน
ชวประวต มตโตทย ธรรมเทศนา บทประพนธ และธรรมบรรยาย๔
ผเคยสงสมธรรมเหลานมาอยในนสยของผจะมาสวมรางเปนมนษย ทสมบรณดวยมนษยสมบต
อยางแทจรง
๓. หนงสอธรรมะเพอชวตพนทกข ๔ เปนการรวบรวมเทศนาธรรม บรรยายธรรม และ
บทความธรรมะของพระสงฆและฆราวาส เพอแจกเปนธรรมทานแกผสนใจใฝร ใฝศกษาธรรมะ
ไดอาน ไดศกษาแลว นอมน�าไปประพฤตปฏบตตาม ใหเกดประโยชนสงสดแกตนเองและสงคม
ตามทตงความปรารถนาไวคอมนษยสมบตสวรรคสมบตหรอนพพานสมบต
การพมพหนงสอในครงนกองทนฯไดเปดโอกาสใหผทสนใจรวมท�าบญเปนเจาภาพพมพหนงสอ
ชดธรรมะ ๒ เลม (คอ เลม ๑ และ ๒)เพอแจกเปนธรรมทานสามารถสงเงนมารวมสนบสนนการพมพ
ในครงนได และกองทนฯ ไดรบความอนเคราะหจากประธานโครงการหนงสอธรรมะธรรมทานคอ
พระอาจารยน�าชย ชยากโร วดปาพทธพจนาราม อ�าเภอหางดง เชยงใหม ท�าการประชาสมพนธ
โพสตลงในเฟสบคของกลมโครงการธรรมะธรรมทานใหกบกองทนฯดวย
สวนหนงสอชดธรรมะ เลม ๓ (เรองหนงสอธรรมะเพอชวตพนทกข ๔) กองทนลกษณา
ลฬหาชวะจะเปนผจดพมพจ�านวน๑,๐๐๐เลมเพอแจกเปนธรรมทาน
ในการพมพหนงสอธรรมะเพอชวตพนทกข ๔ มเนอหาจ�านวนมาก ท�าใหไมสามารถพมพ
อยในเลมเดยวกนไดกองทนลกษณาลฬหาชวะจงแบงพมพเปน๒เลมคอเลม๑และเลม๒
กองทนลกษณา ลฬหาชวะ ขออนโมนาบญกบทกทานทรวมเปนเจาภาพพมพหนงสอประวต
ทานพระอาจารยมนภรทตตเถระในครงนเพอแจกเปนธรรมทานใหแกพระภกษสามเณรวดตางๆ
หองสมดและสาธชนทงหลาย
วตถประสงคทกองทนฯ จดพมพหนงสอชดธรรมะ ๓ เลม มดงน :-
๑.ตองการเทดเกยรตคณของทานพระอาจารยมนภรทตตเถร
๒.เพอรกษาตนฉบบค�าสอนของทานพระอาจารยมนภรทตตเถรใหยงคงอยตอไปเรอยๆ
กองทนฯ จงไดน�าตนฉบบหนงสอแจกในงานฌาปนกจศพของทานพระอาจารยมน มาพมพ
เปนครงท ๓ (มกราคม ๒๕๖๓) ตอจากการพมพครงแรก (๓๑ มกราคม ๒๔๙๓) และตอจาก
การพมพครงท๒(๓๑มกราคม๒๕๒๗)
นอกจากนกองทนฯยงไดรวบรวมโอวาทธรรมค�าสอนและขอวตรปฏบตของทานพระอาจารย
มนภรทตตเถรจากแหลงตางๆเทาทสามารถคนไดมาพมพรวมอยในหนงสอเลมนดวย
๓.เพอใหพทธศาสนกชนมโอกาสศกษาธรรมะของพระพทธเจาจากพระสงฆรปอนๆ
ในยค ๔.๐ ผานการอานเทศนาธรรมททางกองทนฯ ไดถอดเทปวดโอจากชอง Youtube
น�าไปสการปฏบตเพอเขาสมรรคผลนพพาน ในชาตปจจบนตามความประสงคของพระพทธองค
ทตองการใหมนษยทกคนพนจากการเวยนวายตายเกดในวฏสงสาร
ทานพระอาจารยมน ภรทตตเถระ ๕
การท�าหนงสอธรรมะ แจกเปนธรรมทานนน มอานสงสสงมาก กลาวกนวา “การใหธรรมะ
ชนะการใหทงปวง”เพราะผทไดศกษาเกดความศรทธาแลวนอมน�าไปประพฤตปฏบตตามสามารถ
พนทกขไดจรงและอาจส�าเรจเปนอรยบคคลในพระพทธศาสนาส�าเรจเปนพระโสดาบน
พระสกทาคามพระอนาคามและพระอรหนตไดในทสดตามก�าลงของความศรทธาวรยะสต
สมาธปญญาของแตละบคคล
ชชวด คณารกษ
ประธานกองทนลกษณาลฬหาชวะ
ชวประวต มตโตทย ธรรมเทศนา บทประพนธ และธรรมบรรยาย๑๖
สารบญ
๑.ค�าน�าของประธานกองทนลกษณาฯ ๓
๒.ค�าปรารภของเจาอาวาสวดตางๆทหลวงปมนเคยพกวเวกหรอจ�าพรรษาไดแก
๒.๑พระธรรมธชมน(อมรญาโณทโย) ๗
เจาอาวาสวดปทมวนารามกรงเทพฯ
๒.๒พระราชวสทธนายก(พรมมาจตตภโย) 8
เจาอาวาสวดปาสทธาวาสสกลนคร
๒.๓พระราชวสทธญาณ(ฤทธรงคญาณวโร) ๑๑
เจาอาวาสวดปาดาราภรมยเชยงใหม
๒.๔พระครอบลคณาภรณ ๑๓
เจาอาวาสวดเลยบอบลราชธาน
๒.๕พระครสทธธรรมาภรณ(พระอาจารยพยงชวนปญโญ) ๑๔
เจาอาวาสวดภรทตตถราวาสสกลนคร
๒.๖พระอธการอวานเขมโก ๑๕
เจาอาวาสวดปานาคนมตตสกลนคร
๓.ประวตวด
๓.๑ประวตวดเลยบ ๑๙
๓.๒ประวตวดปทมวนาราม ๓๗
๓.๓ประวตวดเจดยหลวง ๖๐
๓.๔ประวตวดปานาคนมตต ๗8
๓.๕ประวตวดภรทตตถราวาส ๙๓
๓.๖ประวตวดปากลางโนนภ ๑๐๐
๓.๗ประวตวดปาสทธาวาส ๑๐๖
๔.เรองทน�ามาจากหนงสองานฌาปนกจศพพระอาจารยมนภรทตตเถระมดงน:-
๔.๑ชวประวตของพระอาจารยมนภรทตตเถระ ๑๒๐
เขยนโดยพระอรยคณาธาร
๔.๒มตโตทยธรรมเทศนาชดแรก ๑๓๔
บนทกโดยพระภกษวรยงและพระภกษทองค�าญาโณภาโส
๔.๓ธรรมเทศนาชดปจฉมสมยระหวางพ.ศ.๒๔๙๑-๒๔๙๒ ๑๔๗
บนทกโดยพระภกษทองค�าญาโณภาโสและพระภกษวนอตตโม
ทานพระอาจารยมน ภรทตตเถระ ๑๗
๔.๔บทประพนธ ๑๖๑
ของพระอาจารยมนภรทตตเถระ
๔.๕บทธรรมบรรยาย ๑๗๒
ของพระอาจารยมนภรทตตเถระ
๕.เรองทไดมาจากวดเจดยหลวง
๕.๑ขนธวมตสะมงคธรรมะ ๒๐๒
ทานพระอาจารยมนภรทตตเถร(ลายมอ)
ลขตครงเมออยวดปทมวนารามกรงเทพฯ
๕.๒ขนธวมตสะมงคธรรมะ ๒๑๕
ทานพระอาจารยมนภรทตตเถร(ตวพมพ)
ลขตครงเมออยวดปทมวนารามกรงเทพฯ
๕.๓Khandha Vimutti and Samangidhamma ๒๒๑ PhraBūridatta(Mun) ByAjahnPaññāvaḍḍho
๕.๔ประวตพระอาจารยปญญาปญญาวฑโฒ ๒๓๕
๕.๕HistoryofLuangPuPanyaPanyawatthoorPhraPeterJohnMorgan ๒๓๙
๖.ขอวตรปฏบตในองคพอแมครอาจารยใหญมนภรทตตเถระ ๒๔๓
จากเวบไซตhttp://www.luangpumun.dra.go.th/best_practices ๗.ภรทตตธมโมวาท ๒๕๔
ทานพระอาจารยมนภรทตตเถร
8.โอวาทธรรมของทานพระอาจารยมนภรทตตเถระทใหไวแกศษยานศษย ๒๖๗
บนทกธรรมโดยหลวงปหลยสจนทสาโร
ทานพระอาจารยมนภรทตตเถร
๙.ประวตอฐทานพระอาจารยมนกลายเปนพระธาต ๒๗8
ทานอาจารยพระมหาบวญาณสมปนโน
๑๐.คตธรรมค�าสอนของพอแมครอาจารยมน ๒8๔
ทานพระอาจารยมนภรทตตเถร
บนทกจากขอความทจารกบนแผนหนแกรนตทอยบนกฏพระอาจารยมนภรทตโต
วดนาคนมตสกลนคร
๑๑.ผลงานหลวงปมน(เทศนอบรมฆราวาสณวดปาหนองผอจ.สกลนคร) ๒8๖
ทานอาจารยพระมหาบวญาณสมปนโน
ชวประวต มตโตทย ธรรมเทศนา บทประพนธ และธรรมบรรยาย๑8
๑๒.เมตตาธรรม ๒๙๒
ทานพระอาจารยมนภรทตตเถร
๑๓.ปกณกธรรม ๓๐๕
ทานพระอาจารยมนภรทตตเถร
๑๔.เคลอนขบวนไปสความจรง ๓๒๔
ทานอาจารยพระมหาบวญาณสมปนโน
๑๕.ปฏปตตปจฉาวสชนา ๓๓๑
การถาม-ตอบระหวางพระธรรมเจดย(ผถาม)
และทานพระอาจารยมนภรทตตเถร(ผตอบ)
๑๖.อบายแหงวปสสนาอนเปนเครองถายถอนกเลส ๓๖๑
๑๗.รายชอพระเถรานเถระทงพระคณาจารยทเปนศษยานศษยทสบแนวทางปฏปทา ๓๖๔
ทานพระอาจารยมนภรทตตเถระ
๑8.อาจารยธรรมของทานพระอาจารยมนภรทตตเถระ ๓๖8
๑๙.ทานพระอาจารยมนภรทตตมหาเถระแสดงธรรมณวดปาหนองผอสกลนคร ๔๔๙
บนทกธรรมโดยหลวงปหลยสจนทสาโร
ชวประวต มตโตทย ธรรมเทศนา บทประพนธ และธรรมบรรยาย๔๖๐
ค�าขอบคณ
กองทนลกษณาลฬหาชวะขอขอบคณผทใหความรวมมอในการจดท�าหนงสอเลมนจนกระทง
ท�าใหหนงสอเสรจสมบรณไดแก:-
๑.สมเดจพระพทธโฆษาจารย(ประยทธปยตโต)วดญาณเวศกวนนครปฐม
๒.พระธรรมธชมน(อมรญาโณทโย)เจาอาวาสวดปทมวนารามกรงเทพฯ
๓.พระราชวสทธนายก(พรมมาจตตภโย)เจาอาวาสวดปาสทธาวาสสกลนคร
๔.พระราชวสทธญาณ(ฤทธรงคญาณวโร)เจาอาวาสวดปาดาราภรมยเชยงใหม
๕.พระครอบลคณาภรณ(วระชยอรญชโย)เจาอาวาสวดเลยบอบลราชธาน
๖.พระครสทธธรรมาภรณ(พยงชวนปญโญ)เจาอาวาสวดภรทตตถราวาสสกลนคร
๗.พระมหาดวงรตนฐตรตโนป.ธ.๙เจาอาวาสวดบพพารามเชยงใหม
8.พระครพชรปญญาพสทธ(พชรพลปญญาปสโต)วดปาสทธาวาสสกลนคร
๙.พระอธการอวานเขมโกเจาอาวาสวดปานาคนมตตสกลนคร
๑๐.พระอธการชยวฒนฐตญาโณเจาอาวาสวดปากลางโนนภสกลนคร
๑๑.พระอธการน�าชยชยากโร(เตมศรเกยรต)เจาอาวาสวดปาพทธพจนารามเชยงใหม
คณะท�างาน
ทปรกษา อาจารยประคองสวรรณาภา
ประธาน ผศ.ชชวดคณารกษ
รองประธาน อาจารยพรรณรศมปยะพงศววฒน
คณะท�างาน รงทวาบญปน
บญฑตาจรเวชวานช
มทนยามหาวงค
ชนณชดาบญปน
ทานพระอาจารยมน ภรทตตเถระ ๑๙
ประวตวดเลยบต�าบลในเมอง อ�าเภอเมอง จงหวดอบลราชธาน
สถานทตง
ตงอยเลขท ๑๑๖ ถนนเขอนธาน ต�าบลในเมอง อ�าเภอเมอง จงหวดอบลราชธาน สงกด
คณะสงฆธรรมยตมเนอท๙ไร๑งาน๓๗ตารางวาจากหลกฐานและบนทกของพระเดชพระคณ
พระโพธญาณมน(สธรภททโย)กลาววาวดนกอตงเมอเดอนพฤศจกายนพ.ศ.๒๓๙๑จ.ศ.๑๒๑๐
ร.ศ.๖๗ปวอกสมฤทธศกตรงกบปลายรชสมยพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหวรชกาลท๓
(ไมพบหลกฐานทเปนเอกสารการขอตง)เปนวดทสรางขนเลยบคเมองในแนวกนแมน�ามลซงตอมา
คอถนนเขอนธานนนเอง
สวนทมาของชอวดนนพระโพธญาณมนทานสนนษฐานไววานาจะเปนวดซงสรางเลยบคเมอง
เพราะลกษณะของแนวรมแมน�ามลซงเปนชนสงแลวจงลาดต�าลงมาทางทศเหนอเปนแองอยระหวาง
แนวถนนศรณรงคในบรเวณซงเรยกขานกนวาหลบยางใหญมหนองน�าอยเรยกวาหนองนกทาอกทง
ยงมชอของถนนเขอนธานปรากฏอยแตกมบางทานสนนษฐานวาชอวดนนอาจมาจากกรยาอาการ
เดนไปตามรมขอบคเมองของหลวงปเสาร
เดมเปนส�านกสงฆสายวปสนา เมอส�านกสงฆแหงนมอายได ๔๔ ป มเจาอาวาสปกครองมา
๑๐ รป จนถงยคทานพระอาจารยทพยเสนา ทพพเสน (แทนทพย) เปนเจาอาวาส หลงจากทาน
มรณภาพลง กไมมพระสงฆองคใดครองส�านกสงฆแหงนอกตอไป จงเปนเหตใหวดเลยบตองรางไป
เปนเวลาเกอบป
ชวประวต มตโตทย ธรรมเทศนา บทประพนธ และธรรมบรรยาย๒๐
ในสมยพระยาสงหเทพมาเปนขาหลวงก�ากบราชการเมองอบลราชธานจงใหทาวสทธสารบญช
คอพระอบลกาลประชานจกบเมองแสนอนกรมชางทองจนพรอมดวยญาตวงศพากนมาปฏสงขรณ
วดเลยบขนแลวนมนตพระอาจารยเสารกนตสลเถรพระอาจารยฝายวปสสนามาครองวดหลวงปเสาร
กนตสลเถรไดบกเบกเสรมสรางขนเปนวดธรรมยตเมอพ.ศ.๒๕๓๔ในรชกาลท๕ภายในมพระคร
วเวกพทธกจ (เสาร) เปนเจาอาวาส พรอมดวยภกษสามเณรภายนอกมพระอบลการประชานจ
(บญช พรหมวงศานนท) พระสรพลชยากร (อน) ทาวกรมชางทองจน และสงการจารปจฌา
สงการจารเกษและทายกาไดพรอมกนมศรทธาขยายพนทวดเพมเตมโดยสรางรวรอบวดเสนาสนะ
และถาวรวตถ
ตอมาหลวงปเสารกนสลเถรขอพระราชทานเปนวสงคามสมาโดยทาวสทธสารและเพยเมอง
จนไดกราบบงคมทลพระกรณาเปนวสงคามสมาตามพระราชโองการท8๗/๓๐๓ตงแตวนท๒๖
มนาคม๒๔๓๙ตรงกบรชสมยของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวรชกาลท๕
เสนาสนะและถาวรวตถ
ในวดมเสนาสนะและถาวรวตถดงน:-
พระประธานปนปน ๑องค
(หนาตก๑.๙๙เมตรสง๒.๙๙เมตร)
พทธสมา ๑รป
หอแจก ๑หลง
หอฉน ๑หลง
กฏ ๔หลง
โปงหลอดวยทองส�ารด ๑ลก
ทานพระอาจารยมน ภรทตตเถระ ๒๑
ตพระไตรปฎกลายรดน�า ๑หลง
มค�าจารกอกษรธรรมวา พระครเสารพรอมดวยสทธวหารกเปนผซอมแปงรจณา ไดจาง
ทาวจนสสราชเปนผเขยนลายโกเมด เจยผผวนางบญตา พรอมใจกน ขอใหขาพระเจาทงหลายไปส
พระนพพาน นพพานปจจยโยโหต...(ขอความลบเลอน)
ธรรมาสน ๒หลง
และยงไดท�าการปลกตนไมในบรเวณวดไดแก:-
ตนมะพราว จ�านวน๒๑๐ตน
ตนหมาก จ�านวน ๖๐ตน
ตนมะมวง จ�านวน๔๐๐ตน
ตนขนน จ�านวน๓๒8ตน
ตนมะปราง จ�านวน ๒๕ตน
ขอพระราชทานวสงคามสมา
หลวงปเสารในฐานะเจาอาวาสกไดขอพระราชทานขอเปนวสงคามสมา โดย ทาวสทธสาร
และเพยเมองจน ไดกราบบงคมทลพระกรณาเปนวสงคามสมาตามพระราชโองการท 8๗/๓๐๓
ตงแตวนท๒๖มนาคมร.ศ.๑๑๕พทธศกราช๒๕๓๕ตรงกบปท๒๔ในรชสมยพระบาทสมเดจ
พระจลจอมเกลาเจาอยหวรชกาลท๕ดงรายละเอยดพระบรมราชโองการพระราชทานวสงคามสมา
วดเลยบ
ชวประวต มตโตทย ธรรมเทศนา บทประพนธ และธรรมบรรยาย๒๒
ท ๘๗/๓๐๓
มพระบรมราชโองการประกาศไวแกชนทงปวงวา ทเขตรพระอโบสถวดเลยบแขวงเมอง
อบลราชธาน โดยยาว ๗ วา กวาง ๕ วาทาวสทธสารกบเพยเมองจน กรมการเมองอบลราชธาน ไดให
กราบบงคมทลพระกรณา ขอเปนทวสงคามสมา พระเจาแผนดนสยามไดทรงยนดอนโมทนา อนญาต
แลว โปรดใหกรมการปกก�าหนดใหตามประสงค ทรงพระราชอทศทนนใหเปนวสงคามสมา แยกเปน
แผนกหนงตางหากจาก พระราชอาณาเขตร เปนทวเสศส�าหรบพระสงฆแตจาตทศทงส ท�าสงฆกรรม
อโบสถกรรมเปนตน
พระราชทานตงแต ณ วนท ๒๖ มนาคมรตนโกสนทรศก ๒๙ / ๑๑๕
พระพทธสาสนกาล ๒๔๓๙ พรรษาเปนวนท ๑๐๓๖๓ ในรชกาลปจจบนน
(พระปรมาภไธย)
พฒนาวดเลยบ
หลวงปเสารกนตสโลซงตอมาไดรบสมณศกดเปน“พระครวเวกพทธกจ”นบเปนผทมบทบาท
ส�าคญในการบรณปฏสงขรณวดเลยบทานไดทมเทแรงกายและแรงใจพฒนาวดเรอยมาอาท
ป พ. ศ. ๒๔๓๔ ไดท�าการปน“พระพทธจอมเมอง”ซงเปนพระพทธรปปางมารวชยหนาตก
๑.๙๙เมตรสง๒.๙๙เมตรประดษฐานไวในศาลาการเปรยญ(หอแจก)
ป พ. ศ. ๒๔๓๕ ไดท�าการกอสรางอโบสถ (สมไม) ซงเปนอโบสถขนาดกวาง8 เมตรยาว
๑๒เมตรกอสรางดวยไมหลงคามงสงกะสมเฉลยงโดยรอบ
ทานพระอาจารยมน ภรทตตเถระ ๒๓
ป พ.ศ. ๒๔๓๖-๒๔๓๗ ไดท�าการแกะสลกพระพทธรป เปนพระไมปางสมาธ ฐานกวาง
๓๒เซนตเมตรยาว๕๒เซนตเมตรสง๒๖.๗เซนตเมตรองคพระหนาตกกวาง๔8.๕เซนตเมตร
สง88.๕เซนตเมตรศลปะรตนโกสนทรอทธพลลาวประดษฐานเปนพระประธานในอโบสถ(สมไม)
และในชวงเดยวกนนกไดท�าการแกะสลกพระพทธรปยน ปางประทานอภย ศลปะรตนโกสนทร
อทธพลลาวดวยอกองคหนง
วดเลยบ ไดรบการพฒนาโดยการน�าของเจาอาวาสรปตอ ๆ มาโดยล�าดบกระทงในป พ.ศ.
๒๕๐๖อโบสถ(สมไม)ทหลวงปเสารสรางไวช�ารดทรดโทรมมากจนไมสามารถซอมแซมได
พระเดชพระคณพระโพธญาณมน(สธรภททโย)เจาอาวาสในสมยนนจงไดรอถอนลงและได
เรมลงมอกอสรางอโบสถหลงใหม
อโบสถหลงใหมมขนาดกวาง๑๕เมตรยาว๓๕เมตรสง๒๗.๕เมตรในวนท๑๖พฤศจกายน
พ.ศ.๒๕๐๖ดวยทนทรพยกอสรางครงแรก8๐,๐๐๐บาทเศษ
การกอสรางไดด�าเนนการเรอยมาเทาททนทรพยจะอ�านวยใหกระทงปพ.ศ.๒๕๐๗
พล.ท.อมพร จนตกานนท ไดน�ากฐนมาทอดถวาย ไดปจจยมาด�าเนนการกอสรางประมาณ
๑๐๐,๐๐๐ บาท และจากทนทรพยของผมจตศรทธาบรจาครวม การกอสรางอโบสถจงแลวเสรจ
สมบรณ
อโบสถหลงใหมท�าการประกอบพธผกพทธสมาฝงลกนมตเมอวนท๒๔กมภาพนธพ.ศ.๒๕๓๒
สนงบประมาณ๑๒ลานบาทเศษโดยอโบสถหลงใหมนไดประดษฐานพระประธานนามวา“พระพทธ
จอมเมอง”ทหลวงปเสารกนตสโลไดท�าการปนไว
ตอมาวดเลยบไดรบพระราชทานวสงคามสมาครงท๒เมอวนท๗พฤศจกายนพ.ศ.๒๕๒๒
ตามประกาศส�านกนายกรฐมนตรโดยก�าหนดเขต กวาง ๔๐ เมตร ยาว 8๐ เมตร ประกาศใน
ราชกจจานเบกษาเลมท๙๖ตอนท๑๙๖
วดเลยบไดมพระภกษสามเณรจ�าพรรษาสบตอมาเปนวดฝายธรรมยตทสบทอดเจตนารมณของ
หลวงปเสารกนตสโลตนธารแหงพระสายกมมฏฐานองคส�าคญสบตอมาจนตราบกระทงปจจบน
สถานทส�าคญในวดเลยบ
๑. เสาพระเจาอโศก
มลเหตทไดสรางเสาศลาจารกพระเจาอโศกมหาราชในครงน เกดจากการเดนทางไป
ประเทศอนเดยของคณสขวช-คณผวผอง รงสตพล จงไดทราบวาเสาพระเจาอโศกนมความส�าคญ
ตอการฟนฟพระพทธศาสนาในยคนมาก เพราะเมอพระพทธศาสนาไดหายไปจากประเทศอนเดย
นานถง๗๐๐ปกระทงคนอนเดยลมไปแลวนนคนในประเทศอนๆกลบรจกพระพทธศาสนาดกวา
คนในแดนภารตะ เมอจะฟนฟกไดอาศยเสาศลาจารกของพระเจาอโศกมหาราชนเปนเครองบงช
ชวประวต มตโตทย ธรรมเทศนา บทประพนธ และธรรมบรรยาย๒๔
จดตางๆ เสาพระเจาอโศกนมอาย๒,๐๐๐กวาปมาแลว
หากไมมเสาพระเจาอโศกมหาราชบอกไวกยากทใครจะบอก
วาสถานทแหงนนๆคออะไรเปนศาสนสถานในศาสนาใด
อกประการหนง ดวยดวงใจแหงความจงรกภกดทม
ตอองคพระบาทสมเดจพระเจาอยหวผทรงเปนพทธมามกะ
และอครศาสนปถมภกทรงมบญญาธการดงพระเจาอโศก
มหาราชยคปจจบน จงสมควรเฉลมพระเกยรตใหปรากฏ
อยในแผนดนนไปอกตราบนานเทานาน
ดวยความเคารพบชาเทดทนทมตอองคหลวงปเสาร
กนตสโล พระมหาเถระรปส�าคญ ซงถอก�าเนดทจงหวด
อบลราชธาน มขอวตรปฏบตอนงดงามเปนทประจกษแก
ชาวโลกในฐานะแมทพธรรมพระกมมฏฐาน และมศษย
อนลอชอคอหลวงปมนภรทตโตไดมาถวายตวเปนศษยณสถานทแหงนจงควรจารกคณงามความด
ลงในเสาศลาจารกไว ณ วดเลยบ อ�าเภอเมอง จงหวดอบลราชธาน อนเปนสถานทหลวงปเสาร
กนตสโลเคยเปนเจาอาวาสเพอประกาศชอเสยงเกยรตคณของทานทงสองใหปรากฏอยในดนแดน
พทธแหงนและเปนแบบอยางแกอนชนคนไทยใหชนชมบชาและปฏบตตามสบไป
ค�าจารกในเสาพระเจาอโศก
ดานหนา
“เราจะครองแผนดนโดยธรรมเพอประโยชนสขแหงมหาชนชาวสยาม”
รชกาลท๙
พระเจาอโศกมหาราชจกรพรรดราชาแหงอนเดย ผทรงเปนพทธมามกะ และทรงอปถมภ
ทกศาสนาพระองคไดทรงปกเสาหนไวในพทธสถาน8๔,๐๐๐เสานอมเปนพทธบชาพระบาทสมเดจ
พระเจาอยหวภมพลอดลยเดชมหาราชรชกาลท๙แหงราชวงศจกรวงศทรงเปนพทธมามกะและ
ทรงอปถมภทกศาสนาท�าใหประชาชนคนไทยอยรวมกนอยางสนตสขดจพระเจาอโศกมหาราช
เสาพระเจาอโศกมหาราชนสรางขนเพอเฉลมฉลองทรงครองสรราชสมบตครบ๖๐ปพระพทธ-
ศกราช๒๕๔๙เพอสบอายพระพทธศาสนา
ดานหลง
“คนไทยเปนศาสนกทดทวกน สวนใหญนบถอพระพทธศาสนาอนเปนศาสนาประจ�าชาต”
รชกาลท๙
ทานพระอาจารยมน ภรทตตเถระ ๒๕
วดเลยบแหงนพระอาจารยเสาร กนตสโล อยจ�าพรรษาบ�าเพญเพยรนาน๑๐ ป ระหวาง
พ.ศ. ๒๔๓๕-๒๔๔๕ พระอาจารยเปนพระวปสสนากรรมฐานผทรงเกยรตคณ ควรแกการบชา
มปฏปทาควรแกการยดถอมศษยอนลอชอคอพระอาจารยมนภรทตโต
พระอาจารยเสาร กนตสโล เปนทศรทธายงของปวงชนชาวอสาน มอธยาศยชอบสงบวเวก
มงสอนศษยเพอความหลดพน สอนประชาชนใหรกสนต ตามหลกค�าสอนทางพระพทธศาสนา
อนเปนศาสนาประจ�าชาตไทย
บดนพระศรญาณโสภณแหงวดพระราม ๙ กาญจนาภเษก กรงเทพฯพระครอบลคณาภรณ
เจาอาวาสวดเลยบและนายสขวช-นางผวผองรงสตพลเหนสมควรสรางเสาศลาจารกพระเจาอโศก
เปนการเฉลมพระเกยรต พระบาทสมเดจพระเจาอย หวภมพลอดลยเดชมหาราช องคอคร-
ศาสนปถมภกแหงพระราชอาณาจกรไทยทรงครองราชย๖๐ปและประกาศเกยรตคณพระอาจารย
เสารกนตสโลพระอาจารยมนภรทตโตประดษฐานณวดเลยบอ�าเภอเมองจงหวดอบลราชธาน
วนอาทตยท๓ธนวาคม๒๕๔๙เวลา๐๙.๑๙น.
๒. รปเหมอนหลวงปเสาร กนตสโล และเจดยวหารอนสรณสถานหลวงปเสาร กนตสโล
มลเหตการณกอสราง
เนองจากวดเลยบเปนวดทมหลวงปเสาร กนตสโล เปนเจาอาวาสรปแรก และมหลวงปมน
ภรทตโตมาศกษาวปสสนาทวดนกบหลวงปเสารกนตสโลเปนเวลานานถง๑๑พรรษาจงกลาวไดวา
วดเลยบเปนสถานทปฐมวปสสนากมมฏฐานแหงแรกของหลวงปมน ภรทตโต โดยมหลวงปเสาร
กนตสโลเปนพอแมครอาจารยคอยประสทธประสาทวชาความร
เจดยวหารอนสรณสถานหลวงปเสาร กนตสโล เจดยวหารอนสรณสถานหลวงปมน ภรทตโต
ชวประวต มตโตทย ธรรมเทศนา บทประพนธ และธรรมบรรยาย๒๖
เมอพระวระชย อรญชโย หรอ พระครอบลคณาภรณไดรบการแตงตงเปนเจาอาวาสวดเลยบ
อ.เมอง จ.อบลราชธาน สบตอจากอดตเจาอาวาสรปกอนทมรณภาพ (เมอวนท ๒๙ มกราคม
พ.ศ.๒๕๔๒)ในขณะททานมอาย๒๕ปพรรษา๕พระครอบลคณาภรณเปนผทมความศรทธาใน
วตรปฏบตปฏปทาหลวงปเสารกนตสโลและหลวงปมนภรทตโตจงเปนทมาของการสรางเจดยฯ
และรปเหมอนเพอถวายองคหลวงปทงสองใหเปนปชนยสถานและปชนยวตถทส�าคญของวดเพอให
ญาตโยมทเขามาในวดเลยบไดร�าลกถงธรรมะของพระพทธองคททานไดนอมน�ามาสงสอน
๒.๑ การสรางรปเหมอนหลวงปเสาร กนตสโล
การสรางรปเหมอนหลวงปเสารกนตสโลม๔ระยะกลาวคอ
ระยะแรกมการหลอรปเหมอนหลวงปเสารกนตสโลเปนองคทองเหลองและอญเชญมา
ประดษฐานภายในอโบสถรวมกบอฐธาตของทาน(ทรกษาไวตงแตเมอหลวงพอพระโพธญาณมน
เปนเจาอาวาส)
ระยะทสองตอมาในระยะทพระครอบลคณาภรณเปนเจาอาวาสมผสรางรปเหมอนหลวง
ปเสาร กนตสโล เปนหนขผงถวายวด จงมการน�ารปเคารพหลวงปเสาร กนตสโล ทเปนองคเดม
(องคทองเหลอง) ไปถวายใหกบวดบานขาโคม ต.หนองขอน อ.เมอง จ.อบลราชาน เพราะเปนวด
บานเกดของหลวงปเสารกนตสโลซงตอนนนกยงไมมรปเหมอนของทานประดษฐานอย
ระยะทสามรปหนขผงหลวงปเสารทมผสรางถวายขนในระยะทสองไดช�ารดไปตามกาลเวลา
จนตองน�าไปซอม ในระหวางนนพอดมญาตโยมทานหนง มจตศรทธาสรางหนขผงหลวงปเสาร
กนตสโล องคใหมมาถวายวดเลยบ และไดน�ามาประดษฐานในเจดยวหารอนสรณสถานทสราง
ขนใหมแทนองคทช�ารดชวคราว
ทานพระอาจารยมน ภรทตตเถระ ๒๗
ระยะทส รปปนหนขผงหลวงปเสาร กนตสโล ทประดษฐานในเจดยวหารอนสรณสถานท
สรางขนใหม แทนองคทช�ารดชวคราวนน เจาภาพเขาท�าขนเพอประดษฐานทหอไตรพพธภณฑ
(ซงมตพระไตรปฎก) รวมกบพระพทธรปทหลวงปเสารแกะสลก รวมกบพระพทธรปทกรมสรรพสทธ
ประสงคและเจาจอมมารดาทบทมมาถวาย รวมถงคมภรใบลานสมยเกา แตเนองจากหนขผง
ของหลวงปเสาร กนตสโล องคเดมนนช�ารด และไดน�าไปซอม จงน�ามาประดษฐานไวแทนเปนการ
ชวคราว
ดงนนพระครอบลคณาภรณจงอนญาตใหคณเกศน จรวฒนวงศสรางรปเหมอนหลวงป
เสาร กนตสโล เนอส�ารดขนมา เพอประดษฐานทเจดยวหารอนสรณสถานหลวงปเสาร กนตสโล
แทนหนขผงองคเดมทตงไวชวคราวแทนหนขผงองคทช�ารด โดยมอาจารยเดชา สายสมบรณ เปน
ผออกแบบปนและหลอเชนเดยวกบรปเหมอนหลวงปมนภรทตโต
๒.๒ การสรางเจดยวหารอนสรณสถานหลวงปเสาร กนตสโล
การกอสรางอนสรณสถานเรมตนขน โดยมนายไพศาล คนผลน เปนเจาภาพทอดกฐน
เพอหาทนทรพยสรางมพธวางศลาฤกษกอสราง เมอวนท๒พฤศจกายนพ.ศ.๒๕๔๕ซงเปนวน
คลายวนเกดหลวงปเสารกนตสโลและเมอวนท๑๙พฤศจกายนพ.ศ.๒๕๔๗ไดมพธฉลองสมโภช
เจดยวหารอนสรณสถาน
ส�าหรบรปทรงของเจดยวหารอนสรณสถานหลวงปเสารกนตสโลทพระครอบลคณาภรณ
ออกแบบนนเปนเจดยวหารอนสรณสถานสเหลยมยอมมอนหมายถงจตรารกษคอ๑.ระลกถง
คณพระรตนตรย๒.เจรญเมตตา๓.เจรญอสภและ๔.เจรญมรณสตซงองคหลวงปเสารกนตสโล
ใชเปนหลกธรรมในการปฏบต
ระเบยงโดยรอบ ท�าเปนสเหลยมยอมมขนาด๑๒.๔๐x๑๒.๔๐เมตรเขาในหลกธรรม
อายตนะ๑๒แบงออกเปน๒สวนคอ
๑. อายตนะภายในม๕คอตา๑ห๑จมก๑ลน๑กาย๑ใจ๑
๒. อายตนะภายนอกม๖คอรป๑เสยง๑กลน๑รส๑โผฏฐพพะ๑ธรรมารมณ๑
ตวเลข ๔๐ หมายถง กมมฏฐาน ๔๐ แหงการปฏบตธรรมของหลวงปเสาร กนตสโล
กมมฏฐานคอสงทใชฝกสมาธหรออบายกลวธเหนยวน�าสมาธสงทเอามาก�าหนดเพอใหจตสงบ
สวนตอมาคอตวอาคารซงมขนาดกวาง-ยาวเทากบ๗ x๗ เมตรซงเลข๗น หมายถง
หลกธรรม สปปรสธรรม ๗ คอ ๑. เปนผรจกเหต (ธมมญญตา) ๒. เปนผรจกผล (อตถญญตา)
๓.เปนผรจกตน(อตตญญตา)๔.เปนผรจกประมาณ(มตตญญตา)๕.เปนผรจกกาล(กาลญญตา)
๖.เปนผรจกบรษท(ปรสญญตา)๗.เปนผรจกบคคล(บคคลญญตา)
ส�าหรบผนงอาคาร เปนรปดอกบว ซงเปนสญลกษณแทนเมองอบลราชธานคนทวย ปน
เปนรปไกคอปเกดหลวงปเสารกนตสโลคอประกา
ชวประวต มตโตทย ธรรมเทศนา บทประพนธ และธรรมบรรยาย๒8
ในสวนของหนาบนทง ๔ ดานหมายถงหลกธรรมสมมปปธาน ๔คอ
๑. สงวรปธานเพยรระวงหรอเพยรปดกนยบยงบาปอกศลทยงไมเกดมใหเกดขน
๒. ปหานปธานเพยรละหรอเพยรก�าจดบาปอกศลทเกดขนแลว
๓. ภาวนาปธาน เพยรเจรญหรอเพยรกอใหเกดกศลธรรมทยงไมเกดใหเกดขน
๔. อนรกขนาปธาน เพยรรกษากศลธรรมทเกดขนแลวใหตงมนและใหเจรญยงขนไปจน
ไพบลย
หนาบนแตละดานจะบอกถงเรองราวของหลวงปเสารกนตสโลคอ
ทศตะวนออกหมายถงองคหลวงปเสารกนตสโลซงเกดวนจนทร
ทศใต หมายถง องคหลวงปเสาร นนทานคดเลอมใสในคณะธรรมยตทานจงไดญตตเปน
พระภกษฝายธรรมยตโดยมพระเทวธมม(มาว)วดศรทองเปนพระอปชฌายจงมตราคณะธรรมยต
ตดไวเพอแสดงความเลอมใสในคณะธรรมยต
ทศตะวนตก หมายถงองคหลวงปเสารเกดประกา
ทศเหนอ หมายถงหลกธรรมพรหมวหารธรรมเมตตากรณามทตาอเบกขาหลกธรรมน
องคหลวงปเสารปฏบตเพอบรรลธรรมเปนพระปจเจกพทธเจา
ในสวนยอดเจดยวหารอนสรณสถาน เปนยอดแปดเหลยม เขาหลกธรรมอรยมรรค 8
ซงเปนหลกธรรมทองคหลวงปเสารกนตสโลยดเปนแนวทางการปฏบตตนใหบรรลธรรมคอ
๑. สมมาทฏฐ คอความเขาใจถกตอง
๒. สมมาสงกปปะ คอความใฝใจถกตอง
๓. สมมาวาจา คอการพดจาถกตอง
๔. สมมากมมนตะ คอการด�ารงชพถกตอง
๕. สมมาอาชวะ คอการด�ารงอาชพถกตอง
๖. สมมาวายามะ คอความเพยรถกตอง
๗. สมมาสต คอการระลกประจ�าใจถกตอง
๘. สมมาสมาธ คอการตงใจมนถกตอง
การปฏบตธรรมทกขนตอนรวมลงในมรรคอนประกอบดวยองค8
สวนสดทายคอปลยอด เปนกลบ ๓ ชนหมายถงศล สมาธ ปญญา
๓. รปเหมอนหลวงปมน ภรทตโต และเจดยวหารอนสรณสถานหลวงปมน ภรทตโต
หลงจากการสรางเจดยวหารอนสรณสถานหลวงปเสาร กนตสโล เสรจเรยบรอยแลว ในใจ
ของพระครอบลคณาภรณ ยงมอกสงหนงทยงตดคางอยนนคออยากสรางเจดยวหารอนสรณสถาน
และรปเหมอนหลวงปมนภรทตโต เคยงคกน ในฐานะทหลวงปมน เปนศษยเอกหลวงปเสารและ
ครงหนงกเคยมาฝกวปสสนากมมฏฐานอยทวดเลยบแหงน
ทานพระอาจารยมน ภรทตตเถระ ๒๙
พระครอบลคณาภรณเลาวาเรองการสรางเจดยวหารอนสรณสถานและรปเหมอนหลวงปมน
ภรทตโตนนอยในใจมานานเหมอนกนกไดแตคดความเปนไปไดนนแทบมองไมเหนเพราะวาทาง
วดเพงจะสรางเจดยวหารอนสรณสถานหลวงปเสารกนตสโลไปจงไมมก�าลงทรพยจะปรกษากบ
ญาตโยมผมจตศรทธากเกรงจะถกครหาวา“ไดคบจะเอาศอก”
“ตอนนน เมอไมเหนวามวแวว อาตมภาพจงไดแตตงสจจอธษฐานขอบญบารมหลวงปมน
วาถาอาตมาไดมบญวาสนาทจะสรางอนสรณสถานถวายพระเดชพระคณหลวงปมน ภรทตโต
ขอสงทไดตงสจจอธษฐานนนจงเปนจรงและส�าเรจเทอญ การจะท�านนไมไดหวงสงใด เพยงแต
ขอเทดทนพระคณครบาอาจารย ถวายเปน พทธบชา ธรรมบชา สงฆบชา และอาจารยบชา แด
หลวงปมน ภรทตตเถระ”
“ดวยนอมสกการบชาอยางยง เพราะครงหนงในประวตศาสตรสายพระกมมฏฐาน หลวงปมน
ไดมาศกษาวปสสนาธระ ณ สถานทแหงน อนเปนสถานทศกดสทธ สาธชนทงหลายจะไดจารกวา
วดเลยบแหงน ในอดตเปนบอเกดแหงพระอรยสงฆ ผทรงคณคาแหงการเคารพสกการบชา เทดทน
แหงการปฏบต”
เจาอาวาสวดเลยบไดแตเกบเรองนไวในใจไมไดบอกใคร จนกระทงมคณเกศน จรวฒนวงศ
ซงเปนคนจงหวดอบลราชธานและไดมโอกาสมาท�าบญทวดเลยบตงแตยงเปนเดกกบพอแมมากราบ
ขอโอกาสพระครอบลคณาภรณเปนผสรางรปเหมอนหลวงปมนและสรางเจดยวหารอนสรณสถาน
หลวงปมนถวายวดเลยบ
๓.๑ การสรางรปเหมอนหลวงปมน ภรทตโต
ชวประวต มตโตทย ธรรมเทศนา บทประพนธ และธรรมบรรยาย๓๐
ผเปนปฏมากรในการปนรปเหมอนหลวงปมนภรทตโตคออาจารยเดชา สายสมบรณ
เปนอาจารยสอนวชาประตมากรรมวทยาลยชางศลปะสถาบนบณฑตพฒนศลปกรมศลปากร
อาจารยเดชาเปนผทไดเคยรวมงานสรางรปเหมอนเปนพทธบชามาหลายครงเชนการสราง
รปเหมอนพระมหากสสปเถระทวดปาขนตธรรม อ�าเภอบานโฮง จงหวดล�าพน และการสรางรป
แกะสลกหนทรายพระโพธสตวโพธมงคลวดปาวเวกธรรมชานอ�าเภอมวงสามสบจงหวดอบลราชธาน
ในวนท ๒o มกราคมพ.ศ. ๒๕๕๒ มพธเททองหลอรปส�ารด โดยมพระมงคลกตตธาดา
เปนองคประธานในพธณวดเลยบอ�าเภอเมองจงหวดอบลราชธาน เมอหลอเสรจแลวจงอญเชญ
รปเหมอนหลวงปมนไปตกแตงทโรงหลอจนส�าเรจเรยบรอยเปนรปเหมอนทมความสวยงามจากนน
พระครอบลคณาภรณและญาตโยม รวมอญเชญรปเหมอนหลวงปมนไปยงวดเลยบ เมอวนท ๒๓
มนาคมพ.ศ.๒๕๕๓
๓.๒. การสรางเจดยวหารอนสรณสถานหลวงปมน ภรทตโต
มการวางศลาฤกษ เจดยวหารอนสรณสถานหลวงปมน ภรทตโต ในวนท ๒๙ สงหาคม
พ.ศ. ๒๕๕๒ ซงตรงกบขน ๙ ค�า เดอน ๑๐ จากนนกด�าเนนการกอสรางตอทนท โดยทกสง
ทกขนตอนในการท�างานสามารถผานพนไปไดอยางราบรนดวยบารมขององคหลวงปมนภรทตโต
การออกแบบเจดยวหารอนสรณสถานหลวงปมน ภรทตโต คณะผด�าเนนการกอสราง
ไดปรกษากนวา นาจะมรปแบบทคลายกบเจดยวหารอนสรณสถานหลวงปเสาร กนตสโล โดย
ตงอยเคยงขางกบเจดยวหารอนสรณสถาน หลวงปเสาร กนตสโล เพยงแตเจดยวหารอนสรณ
สถานทสรางขนใหมน จะมความสงไมเทากน เนองจากเลงเหนวา หลวงปมน ภรทตโต นนเปน
ลกศษย หลวงปเสาร กนตสโล ความสงของเจดยวหารอนสรณสถานจงไมควรจะสงเกนกวา
พอแมครบาอาจารย
เจดยวหารอนสรณสถานหลวงปมน ภรทตโต ออกแบบโดย พระครอบลคณาภรณ
เจาอาวาสวดเลยบสรางเปนจตรมข ๔ ดานผนงวหารโดยรอบปนเปนบว ๔ เหลาตวอาคารขนาด
๗x๗เมตรบนได๓ทางจว๔ดานยอดเจดยวหารอนสรณสถานท�าเปนพระธาตพนมสงจาก
ฐานถงยอดฉตร๑๓เมตร
ซงตวเลขทงหมดทปรากฏน ลวนมความหมายแหงการบรรลธรรมขององคหลวงปมน
ดงรายละเอยดตอไปน:-
ระเบยงโดยรอบ ท�าเปนสเหลยมยอมมขนาด๑๒.๔๐x๑๒.๔๐เมตรเขาในหลกธรรม
อายตนะ ๑๒ แบงออกเปน ๒ สวนไดแก:-
๑. อายตนะภายในม๖คอตา๑ห๑จมก๑ลน๑กาย๑ใจ๑
๒. อายตนะภายนอกม๖คอรป๑เสยง๑กลน๑รส๑โผฏฐพพะ๑ธรรมารมณ๑
ส�าหรบเลข ๔๐ หมายถงกมมฏฐาน ๔๐ แหงการปฏบตธรรมของหลวงปมน ซงค�าวา
กมมฏฐานนหมายถงสงทใชฝกสมาธหรออบายกลวธเหนยวน�าสมาธสงทเอามาก�าหนดเพอใหจตสงบ
ทานพระอาจารยมน ภรทตตเถระ ๓๑
สวนตอมาคอขนาดความกวาง-ยาว ของตวอาคารก�าหนดขนาดไว๗x๗เมตร
โดยเลข๗นหมายถงหลกธรรมโพชฌงค ๗หมายถงธรรมทเปนองคประกอบเปนเครอง
สนบสนนใหบรรลธรรมหรอตรสรเปนเครองปลกใจใหรใหตนใหเบกบานไมใหกเลสครอบง�าใหมด
บอดหลบใหลหดหหรอฟงซานซงจะประกอบดวยองค๗ประการเรยกวา โพชฌงค ๗คอ
๑. สต มความรสกเตมท (ไมฝนไปหรอมสตวปลาส)
๒. ธมมวจยะ มปญญาชนธรรม (ไมใชคาดคะเนหรอเดา)
๓. วรยะ มความเพยรพยายาม (ไมใชเปนไปโดยบงเอญ)
๔. ปต มความอมใจ (ไมใชท�าดวยความนอยเนอต�าใจ)
๕. ปสสทธ มความสงบใจ (ไมใชปลอยใจใหฟงซาน)
๖. สมาธ ตองมสมาธ (ไมใชเกดจากอาการอยางอน)
๗. อเบกขา ตองปลอยวางอารมณ (ไมใชดวยการยดถอ)
โพชฌงคนอกจากเปนสตรทใชสวดใหคนปกตไดฟงเพอเตอนสตแลวยงสามารถใชสวดให
ผปวยฟงเพอการรจกปลงรจกวางไมยดมนถอมนซงจ�าใหอาการปวยทเลาหรอหายปวยไปไดในทสด
ดงมต�านานกลาวถงโพชฌงคสตรวาครงหนงพระมหากสสปเถระอาพาธหนกพระบรมศาสดาเสดจ
ไปเยยมแลวทรงแสดงโพชฌงคสตรใหฟงพระมหากสสปเถระกหายจากอาการอาพาธ
รตนสมโพชฌงค หรอ จกรแกว ๗ ประการ คอ ๑. จกรแกว ๒. ชางแกว ๓. มาแกว
๔. มณแกว ๕. นางแกว ๖. ขนคลงแกว ๗. ขนพลแกว เปนคบารม เจาจกรพรรด ฉนใด แกว
๗ประการคอ๑.สตแกว๒.ธมมวจยะแกว๓.วรยะแกว๔.ปตแกว๕.ปสสทธแกว๖.สมาธแกว
๗.อเบกขาแกวยอมเปนคบารมขององคพระสมมาสมมาพทธเจาฉนนน
และเปนเครองบรรลธรรมขององคหลวงปมน ภรทตโต ดวยเชนกน นคอทมาของตวเลข
๗x๗เมตรของตวอาคาร
นอกจากนยงมสวนทเปนรปปนประดบวหารโดยพระครอบลคณาภรณไดก�าหนดไวเปน
รปเหลาทวยเทพเทวดาทงหลายทไดมาแสดงอนโมทนาแหงการบรรลธรรมของพระอรยสงฆ
องคหลวงปมนภรทตโต
ส�าหรบผนงตวอาคารรอบนอกปนเปนดอกบว ๔ เหลาไดแก
๑. ดอกบวทอยพนน�าคอพวกทมสตปญญาฉลาดเฉลยวเปนสมมาทฏฐเมอไดฟงธรรมก
สามารถรและเขาใจในเวลาอนรวดเรวเปรยบกบดอกบวเมอตองแสงอาทตยกเบงบานทนทเรยกวา
อคฆฏตญญ
๒. ดอกบวทอยปรมน�าคอพวกทมสตปญญาปานกลางเปนสมมาทฏฐเมอไดฟงธรรมแลว
พจารณาตามและไดรบการฝกฝนเพมเตมจะสามารถรและเขาใจไดในเวลาอนไมชาหากเปนดอกบว
กจะบานในวนถดไปเรยกวาวปจตญญ
ชวประวต มตโตทย ธรรมเทศนา บทประพนธ และธรรมบรรยาย๓๒
๓. ดอกบวทอยใตน�า คอ พวกทมสตปญญานอย แตเปนสมมาทฏฐ เมอไดฟงธรรมแลว
พจารณาตามและไดรบการอบรมฝกฝนเพมอยเสมอ มความขยนหมนเพยรไมยอทอ มสตมน
ประกอบดวยศรทธา ปสาทะ ในทสดกสามารถรและเขาใจได หากเปรยบเปนดอกบว ในวนหนง
ขางหนาซงจะคอยๆโผลขนเบงบานไดเรยกวาเนยยะ
๔. ดอกบวทจมอยกบโคลนตมคอพวกทไรสตปญญาและยงเปนมจฉาทฏฐแมไดฟงธรรม
กไมอาจเขาใจความหมายหรอยงขาดศรทธาปสาทะไรซงความเพยรหากเปรยบกบดอกบวกยงแต
จะตกเปนอาหารของเตาปลาไมมโอกาสขนพนน�าเพอเบงบานเรยกวาปทปรมะ
บวทง ๔ เหลาน จะเปนเครองเตอนสตมนษยวาจะเลอกเปนบวเหลาใด
สวนตอมาคอจตรมข ๔ ดานของวหารหมายถงอรยสจ ๔หรอความจรงทมอย๔ประการ
คอการมอยของทกขเหตแหงทกขความดบทกขและหนทางน�าไปสความดบทกขโดยมรายละเอยด
ของความจรงแตละอยางคอ
๑. ทกขคอการมอยของทกขเกดแกเจบและตายลวนเปนทกขความโศกเศราความ
โกรธความอจฉารษยาความวตกกงวลความกลวและความผดหวงลวนเปนทกขการพลดพราก
จากของทรกกเปนทกข
๒. สมทยคอเหตแหงทกขเพราะอวชชาผคนจงไมสามารถเหนความจรงของชวต
๓. นโรธ คอ ความดบทกข การเขาใจความจรงของชวต น�าไปสการดบความเศราโศก
ทงมวลอนยงใหเกดความสงบและความเบกบาน
๔. มรรค คอหนทางน�าไปสความดบทกข อนไดแกอรยมรรค ๘ ซงไดรบการหลอเลยง
ดวยการด�ารงชวตอยางมสตความมสตน�าไปสสมาธและปญญาซงจะปลดปลอยใหพนจากความทกข
และความโศกเศราทงมวลนเปนหลกแหงการบรรลธรรมหลวงปมน
ตอมาในสวนของหนาบนเลาถงเรองราวของหลวงปมนภรทตโต
ทศตะวนออก แสดงความหมายถง การทองคหลวงปมน ภรทตโต ไดนอมกาย นอมใจ
นอมวาจาถวายตวเปนศษยหลวงปเสารกนตสโลณวดเลยบ
ทศใตหมายถงสมยทหลวงปมนภรทตโตมาถวายตวเปนศษยกบหลวงปเสารณวดเลยบ
ทานไดสบนนมตวา มมาสขาวตวหนงวงมาจากไหนไมทราบ ทานกขนขมาขาวทนท มากพาทาน
วงหอเตมเหยยดไปกลางทง การทหลวงปมน ภรทตโต ไดขมาขาวนน หมายถงการเดนทางไปส
ความบรสทธอยางรวดเรว
ทศเหนอหมายถงมาขาวนนไดพาหลวงปมนภรทตโตไปพบตพระไตรปฎกตงอยตรงหนา
มากหยดลงตรงนนแตหลวงปมนภรทตโตยงมไดเปดตพระไตรปฎกนนทานรสกตวตนขนเสยกอน
การทมาขาวน�าทานไปพบตพระไตรปฎกแตไมไดเปดดตนนคอทานไมไดถงปฏสมภทาญาณถาเปด
ตนนดกจะแตกฉานกวานนเปนเพยงพบตกถงเพยงปฏสมภทานศาสนมการสอนผอนบางเทานน
ทานพระอาจารยมน ภรทตตเถระ ๓๓
แสดงใหเหนวาทานสบนนมตนเปนบพนมตบอกความมนใจในการท�าความเพยรของทานเมอแรก
อปสมบท
ทศตะวนตกหมายถงการก�าเนดแหงองคหลวงปมนภรทตโตคอปมะแม
อกสวนส�าคญและโดดเดนของเจดยวหารอนสรณสถานหลวงปมน ภรทตโต นนคอ
ยอดเจดย โดยก�าหนดรปแบบใหเปน “พระธาตพนม”ดวยมลเหตดงทพระอบลคณาภรณไดเลา
ใหฟงวาครงหนงราวปพ.ศ.๒๔๔๔หลวงปเสารกนตสโลและหลวงปมนภรทตโตธดงคกลบจาก
ประเทศลาวโดยขามมาบรเวณทาขามเพอมายงนครพนมและไดจ�าพรรษาอยบรเวณทปจจบนนคอ
วดพระธาตพนม
“สถานทขณะนนมพระเจดยอยแลว แตเปนบรเวณปารกทบ มตนไมใหญ และเถาวลย
ปกคลมพระเจดย ไมมใครเขาไปบรณะถากถาง เพราะกลวอาถรรพ”
“ชวงทคณะหลวงปเสาร หลวงปมน หยดพกเพอบ�าเพญสมณธรรม ณ บรเวณนน กลางคน
ประมาณ ๔-๕ ทม จะมแสงสเขยวเปนวงกลมขนาดเทาลกมะพราว และมรศมสวางเปนทางผดออก
จากยอดพระเจดย แลวกลอยหางออกไปสดสายตา ถงชวงต ๓-๔ แสงนนจะลอยกลบเขามาจนถง
องคพระเจดยแลวกหายเขาองคพระเจดย”
“เหนดงนน หลวงปเสารจงพดวา “ทพระเจดยนตองมพระบรมสารรกธาตอยางแนนอน
หลงจากนน หลวงปเสารและหลวงปมนจงไดชกชวนชาวบานญาตโยมทงหลายในละแวกนน
มาชวยกนถากถางท�าความสะอาดรอบบรเวณองคพระธาตพนม”พระอบลคณาภรณเลาไว
และนคอ มลเหตทยอดเจดยวหารอนสรณสถานหลวงปมน ภรทตโต ออกแบบ เปนรป
พระธาตพนม โดยทฐานพระธาตพนมนนเปนดอกบวคว�าบวหงาย หมายถง บรพาจารยหลวงป
เสารและหลวงปมน ซงเปนชาวจงหวดอบลราชธานโดยก�าเนด และไดเจรญรอยตามแหง
องคสมเดจพระสมมาสมพทธเจา
รอบพระธาตปนเปนดอกบวทง ๔ ดาน อนหมายถง ความเจรญงอกงามไพบลยแหง
พระพทธศาสนาตราบเทา๕,๐๐๐วสสา
ปลยอดพระธาตเปนดอกบว ๓ ชน หมายถงพระรตนตรยอนประกอบดวยพระพทธเจา
พระธรรมเจาพระอรยสงฆเจา
ความสงของพระธาตพนมจ�าลอง จากฐานถงยอดฉตร ๑๓ เมตร อนหมายถง ธดงควตร
๑๓ทองคหลวงปมนภรทตโตไดยดหลกในการปฏบตธดงควตรไดแก
๑.ถอการนงหมผาบงสกลเปนวตร
๒.ถอการนงหมผาสามฝนเปนวตร
๓.ถอการบณฑบาตเปนวตร
๔.ถอการบณฑบาตไปโดยล�าดบแถวเปนวตร
๕.ถอการฉนจงหนมอเดยวเปนวตร
ชวประวต มตโตทย ธรรมเทศนา บทประพนธ และธรรมบรรยาย๓๔
๖.ถอการฉนในภาชนะเดยวคอฉนในบาตรเปนวตร
๗.ถอการหามภตตาหารทเขาน�ามาถวายภายหลงเปนวตร
8.ถอการอยปาเปนวตร
๙.ถอการอยโคนตนไมเปนวตร
๑๐.ถอการอพโภกาสทแจงเปนวตร
๑๑.ถอการอยปาชาเปนวตร
๑๒.ถอการอยในเสนาสนะตามมตามไดเปนวตร
๑๓.ถอเนสชชกงคธดงคคอการไมนอนเปนวตร
ดงนนเจดยวหารอนสรณสถานหลวงปมน ภรทตโต มทงความงาม แลวยงมความหมาย
ธรรมอนลกซงทพทธศาสนกชนจงสดบ อกทงยงเปนปชนยสถานทส�าคญแหงหนงในเมอง
อบลราชธาน
พระอบลคณาภรณ กลาวทงทายเกยวกบการกอสรางเจดยวหารอนสรณสถาน เพอบชา
พอแมครบาอาจารยครงนวาหลวงปมน ภรทตโต เปนผมอบกายถวายชวตแดพระพทธศาสนา
ด�าเนนเดนตามทางรอยธรรมพอแมครอาจารยธดงคจารกไปตามวนาปาเขา เพอผลานสงส ในการ
เพมพนบารมธรรมแหงพระบรมศาสดาสมมาสมพทธเจาเพอมรรคผลนพพานเพอสงเคราะหโลกและ
สรรพสตว เปนเนอนาบญแหงพระศาสนา เปนขนพลกลาแหงกองทพพระกมมฏฐานทมคณปการ
อเนกอนนตตราบนรนดรสมย
“ในการกอสรางเจดยวหารอนสรณสถานถวายแดหลวงปเสาร กนตสโล, หลวงปมน ภรทตโต
และรปเหมอน หลวงปเสาร กนตสโล, หลวงปมน ภรทตโต ในครงน เพอบงชใหเหนคณคาแหง
คณความด นอมระลกถงปฏปทาแหงการปฏบต เพอใหอนชนรนหลงไดยดถอเปนแนวทางการ
ปฏบตตามรอยองคทานสบไป และเปนอนสรณสถานระลกถงไววา ครงอดต มพระอรหนตไดมา
บ�าเพญเพยรสมณธรรม ณ สถานทแหงน”
จะเปนเจดยวหารอนสรณสถานทใหผ คนไดมานอมร�าลกถงพระคณของหลวงปเสาร
และหลวงปมน พระอรหนตทเปนพอแมครบาอาจารยสายวปสสนากมมฏฐาน พระภกษทปฏบตด
ปฏบตตรงปฏบตชอบ
เพราะธรรมและคณความดของทานยงสถตอย
อยทวา พทธศาสนกชนทงหลายจะยดเปนหลกปฏบตหรอไม
ทานพระอาจารยมน ภรทตตเถระ ๓๕
“การสรางพระพทธรป และรปเหมอนของพระอรยสงฆนน ไมไดมไวเพอใหใครมากราบไหว
ออนวอนบนบานรองขอ เพราะแบบนนไมใชพระพทธศาสนา อยากใหการกราบไหวน�ามาซง พทธา
นสต, ธมมานสต, สงฆานสต ใหเปนการเตอนสต เตอนตน เตอนใจ วาเราเปนชาวพทธ ทยงโชคด
มบญ ไดอยในประเทศทพระพทธศาสนายงหยงรากฝงลก เจรญรงเรอง พระธรรมยงปรากฏชด ยงม
ครบาอาจารยผสงสอน ยงมสงคมทเกอกลการปฏบตธรรม ยงมอยากใหไดนอมร�าลกถงธรรมะของ
พระพทธองคถงบรพาจารย แลวน�ามาเปนกรอบการด�าเนนชวต รกษากาย วาจา ใจ อยางไร ใหอย
ในธรรม อยในความด”
“เพราะการบชาใด ๆ กไมเลศเทา ‘ปฏบตบชา’ ซงเปนการสบทอดพระพทธศาสนา
อยางแทจรง”
“วดเลยบ เปนวดทพอแมครบาอาจารยหลวงปเสารทานมาบรณะ หลวงปมนมาฝากตว
เปนศษย หวงวาการสรางเจดยวหารอนสรณสถานของทานทน จะท�าใหผคนรนหลงไดนอมร�าลกถง
ทานและน�าธรรมะค�าสงสอนไวไปปฏบต”คณเกศนจรวฒนวงศกลาว
สงส�าคญสดทอาจารยเดชา สายสมบรณ ในฐานะผปนรปเหมอนหลวงปเสาร กนตสโล และ
หลวงปมน ภรทตโต อยากเหนคอ การไดมรปเหมอนครบาอาจารยท ปฏบตด ปฏบตตรง ปฏบตชอบ
ใหลกศษยลกหาคนรนหลงไดกราบไหวบชา ร�าลกถงหลกธรรมค�าสอนของครบาอาจารย ซงเปน
หลกธรรมของพระพทธเจา
“และถาน�าไปปฏบตตามจรงในการด�าเนนชวต กจะชวยธ�ารงพระพทธศาสนาไดสบไป”
ล�าดบเจาอาวาส
ล�าดบท รายนาม เรม พ.ศ. สนสด พ.ศ.
๑ พระครวเวกพทธกจ(หลวงปเสารกนตสโล) ๒๔๓๕ ๒๔๔๕
๒ พระมหาเสนามหาเสโน(ไมปรากฏภาพเขยนและภาพถาย) ๒๔๔๕ ๒๔๕๒
๓ พระอาจารยวชตอกษรคมภโร(ขมภรตน)
(ไมปรากฏภาพเขยนและภาพถาย)
๒๔๕๒ ๒๔8๒
๔ พระอาจารยสนธสวโจ ๒๔8๒ ๒๔๙8
๕ พระโพธญาณมน(สธรภททโย) ๒๔๙8 ๒๕๓๑
๖ พระครธรรมธรมาโนชโชตโก(ทรพยานนท) ๒๕๓๓ ๒๕๓๗
๗ พระอธการไพโรจนอทธปาโท(สรพฒน) ๒๕๓๙ ๒๕๔๑
8 พระครอบลคณาภรณ(วระชยอรญชโยบตราช) ๒๕๔๒ ปจจบน
ชวประวต มตโตทย ธรรมเทศนา บทประพนธ และธรรมบรรยาย๓๖
เอกสาร
๑.วดเลยบ อบลราชธาน อารามแหงบรพาจารย.พมพครงท๑โรงพมพมตชนปากเกรดนนทบร
๒๕๕๔:๑๗-๖๙.
๒.http://www.luangpumun.dra.go.th/archives/1432
๓.https://sites.google.com/site/watthaikhoobarn/hiw-phra-9-wad-ni-canghwad-
xublrachthani/wad-leiyb
ชวประวต มตโตทย ธรรมเทศนา บทประพนธ และธรรมบรรยาย๒๗8
ประวตอฐทานพระอาจารยมนกลายเปนพระธาต
อฐทานพระอาจารยมน ซงทานไดมรณภาพและท�าฌาปนกจศพทวดปาสทธาวาส จงหวด
สกลนครพระอาจารยสงหเจาอาวาสวดปาสาลวนซงเปนศษยทานพระอาจารยมนและพระอาจารย
สงห ผนไดเปนหวหนาคณะบรรดาพระภกษสามเณรและอบาสกอบาสกาในภาคอสาน มจงหวด
นครราชสมาเปนตนไดไปรวมในงานฌาปนกจศพพ.ศ.๒๔๙๓และไดรบสวนแบงอฐและเถาถาน
เพลงมาแจกใหตามหวหนาวดตางๆเหลอนนกไดแจกใหแกอบาสกอบาสกานายวนและนางทองสก
คมนามล เจาของรานสรผล ประตชมพล นครราชสมา และเจาของโรงแรมสทธผล หลงสถาน
นครราชสมา กไดรบสวนแจกจากพระอาจารยสงหดวย เมอไดรบแจกแลว กไดหาโกศมาสองโกศ
และไดน�าอฐทานพระอาจารยมนใสลงนน แลวน�าไปเกบไวบชาสองแหง คอ ทรานสรผลแหงหนง
โรงแรมสทธผลแหงหนง และไดรบสวนแบงจากพระอาจารยฝน พระอาจารยกงมา มาเพมอก
ตอจากนนกไมไดเปดด
นายวน คมนามล ชาวจงหวดนครราชสมา ซงเปนศษยฝายฆราวาสของทานพระอาจารยมน
ภรทตตเถร ไดน�าผงอฐทานพระอาจารยมน ภรทตตเถร บรรจไวบชาทบาน ตอมาไดแปรสภาพ
กลายเปนพระธาตทานอาจารยพระมหาบวไดพจารณาและนมสการ
จนถงเมอนายวนและนางทองสกคมนามลไดเดนทางไปจงหวดสกลนครไดรบอฐสวนศรษะ
๑ชนของทานพระอาจารยมนจากทานมหาทองสกวดปาสทธาวาสจงหวดสกลนครมาจงไดเปด
โกศเพอบรรจในทอนเดยวกนเมอวนท๑๐พฤศจกายนพ.ศ.๒๔๙๖ตรงกบขน๔ค�าเดอน๑๒
ขณะนนอฐของทานพระอาจารยมนซงมอยเดมไดหายไปเหลออยเพยงเถาและถานไฟและกระจก
เทานนสวนอฐไดหายไป(กลายไปเปนธาตเหมอนธาตสาวก)และมวตถเหมอนกบธาตสาวกทงหลาย
มาแทนทในโกศนนเปนจ�านวน๒๒องคเจาของนกสงสยจงไดสอบถามลกหลานทรวมกนใครได
เอาธาตมาใสเพมเตมหรอไมกไดรบค�าปฏเสธวาไมมใครไปแตะตองเลยจงเกดความสงสยไปเปดโกศ
ทอยโรงแรมสทธผลดจะเปนเชนเดยวกนหรอไม เมอเปดดกเหนเปนธาตเชนเดยวกบทมอยในราน
ศรผลสวนกระดกนนหายไปคงเหลอแตเถาถานไฟเชนเดยวกนอกจงไดเทออกนบดปรากฏวามธาต
จ�านวน ๓๑๕ องค รวมทงสองแหงเปน ๓๓๗ องค เรองนเปนเรองจรงในสมยปจจบนซงใคร ๆ
ไมนกเลยวาจะเปนไปได
ดงนนจงไดพมพประกาศไวเพอทานผสนใจจะไดพสจนดตามหลกฐานทไดอางไวขางบนนน.
เขยนโดยพระมหาบว ญาณสมปนโนไดเขยนเลาไวในหนงสอประวตทานพระอาจารยมนภรทตตเถรเกยวกบอฐทานพระอาจารยมนกลายเปนพระธาต(ศรดาพมพ-ทาน)
ทานพระอาจารยมน ภรทตตเถระ ๒๗๙
ทานอาจารยพระมหาบวญาณสมปนโน ไดเขยนเลาไวในหนงสอประวตทานพระอาจารยมน
ภรทตตเถรเกยวกบอฐทานพระอาจารยมนกลายเปนพระธาตดงน
...ทานพระอาจารยมนจงเปนพระอาจารยส�าคญองคหนง ทงทยงมชวตอยและลวงลบผาน
ไปแลว เวลายงมชวตอยกเปนจดยบยงผอนคลายความตงเครยดแหงจตใจบรรดาศษยทงพระและ
ฆราวาสเปนอยางดตลอดมา เราพอทราบไดตามทมผมาเลาใหฟง ขณะจตคดจะท�าความชวบาง
ขณะจตก�าลงลกเปนไฟเนองจากเหตการณบางอยางบงคบบางขณะเกดความเคยดแคนอยางสดขด
จะตดสนใจฆาคนอยในนาทนนบาง พอระลกถงทานพระอาจารยมนขนมาไดเทานน เหตการณท
เปนอยภายในเหลานน ราวกบน�าดบไฟ สงบลงทนททนใด และเหนโทษแหงความผดของตวขน
ในขณะนนอยากกมลงกราบองคทานทนททระลกไดสงทคดวาจะท�านนเลยหายราวกะปลดทงนเปน
ฝายฆราวาสเลาใหฟงแมทมไดเลากเขาใจวายงมอยมากและสามารถแกความผดของตวไดในลกษณะ
เดยวกน ดวยอ�านาจความระลกถงทานดวยความเคารพเลอมใส สวนพระทไดรบความยบยงใจ
ไปตามเพศของตนเพราะอ�านาจความเชอความเลอมใสในทานกเขาใจวามจ�านวนไมนอยเชนเดยวกน
เทาททานอบรมคนใหเปนคนดนนนบจ�านวนไมถวน เรมแตวนทานอปสมบทและสงสอนมาจนถง
วนมรณภาพถานบเวลาสงสอนผคนพระเณรกไมต�ากวา๔๐ป ในระหวาง๑ป ถง๔๐ปนนม
พระเณรและฆราวาสมารบการอบรมกบทานมากเพยงไรเฉพาะพระทมหลกฐานมนคงทางดานจตใจ
และขอปฏบตมจ�านวนมากมาย ทานอาจารยเหลานจะเปนคร อาจารยสงสอนผคนพระเณรใหม
หลกยดตอไปในอนาคตซงสบเนองมาจากทานพระอาจารยมนเปนผใหก�าเนดความรทงภายในและ
ภายนอกมากอน มฉะนนกหาทางเดนไมไดแมตวเอง โดยไมตองพดถงการสงสอนคนอนใหเปนคน
ดไดเลยดวยเหตนการวางรากฐานจตใจใหมนคงตอเหตผลอรรถธรรมความถกตองดงามเปนขนๆ
จงเปนงานชนใหญและหนกมากกวางานชนใด ๆ ในโลกทพวกเราเคยท�าและเคยบนกนวายาก ๆ
เพราะงานนนเปนเพยงสงคลอยตามจตใจของผพาด�าเนนเทานน หลกใหญของงานทกแขนงและ
ทกชนอยางแทจรงขนอยกบใจทงสน นอกจากนนยงเกยวกบงานผดถกชวดอกวาใครเปนผบงการ
และพาด�าเนนถาไมใชใจ ถาใจเปนผชขาดและพาด�าเนน ใจไดรบการศกษาอบรมพอทราบเรอง
ของตวเกยวกบความผดถกชวดอยางไรบาง เพยงไร จงจะประคองตวและงานนน ๆ ไปดวยความ
ราบรนชนใจตลอดความปลอดภยอนเกดจากผลงานทตนท�าทกอยางเมอกลาวถงจตใจบรรดาทาน
ทเคยทราบความลกซงหนาบางของทานพระอาจารยมนมาบางแลว จะตองกราบทานอยางสนทใจ
ระลกไวมไดลม ทงเวลาทานยงมชวตอยและเวลาทานจากไปแลว อดระลกถงความกตญญกตเวท
ในทานมไดอยางแนนอนแมชวตจะขาดไปกยอมถวายไปเลย
ทานพระอาจารยมนเปนอาจารยเอกทางดานพฒนาจตใจคนอาจพดไดวาเกอบทวประเทศ
ซงเปนการพฒนาทถกจดส�าคญของโลกดวย เพราะใจทไดรบการพฒนาดวยอรรถดวยธรรมดวย
ดความเสยหายไมคอยม หรออาจพดไดอยางเตมปากวา จตทไดรบการพฒนาเตมทแลวแนใจวา
ความเสยหายไมม ทงงานและผลของงานกเปนทแนใจ โลกทไดรบการพฒนาจตใจไปพรอม ๆ กน
ชวประวต มตโตทย ธรรมเทศนา บทประพนธ และธรรมบรรยาย๒8๐
ดวยดยอมเปนโลกทเจรญจรงประชาชนมความสงบสขมใชเจรญแตดานวตถอยางเดยวแตใจรอนเหมอนไฟ มแตการเบยดเบยนท�าลายกน เอารดเอาเปรยบกน ฉอโกงกน เรวยงกวาเจาบอนนขน โลกพระจนทรซงไมผดอะไรกบความเจรญแหงไฟในแดนนรกถายงไมทราบวาแดนนรกมความเจรญ ดวยความรมรอนขนาดไหน กควรดโลกทปราศจากการพฒนาจตใจซงมแตความรงรงไปดวย สงสกปรกทระบายออกจากทอไอเสยคอใจ ความประพฤต การกระท�าทกดานเปนสงขวางโลก ขวางธรรม ขวางห ขวางตา ขวางใจไปหมด ไมมอะไรนาดนาชมเลย เตมไปดวยสงไมพงปรารถนาฉะนน ทานผมความฉลาดแหลมคมจงนยมการพฒนาจตใจกอนพฒนาสงอนใด ซงเปนเพยงบรวารของใจเทานน เมอพฒนาใจดแลว การระบายออกทางกายวาจา ความประพฤต การกระท�าตลอดทกดาน ยอมกลายเปนของสะอาดไปตามสวนใหญคอใจ โลกยอมมความสงบสขสมกบคนฉลาด ดวยจตพฒนาปกครองโลกปกครองตนโดยทางเหตผลอรรถธรรม
ความฉลาดของมนษยทปราศจากธรรม จะฉลาดเพยงไรยงไมควรเปนทไวใจและชมเชยโดย ถายเดยวได แมจะฉลาดแสดงความสามารถขนชมดวงดาว พระอาทตย พระจนทรบนฟาได กยง ไมถอเปนจดส�าคญ ความฉลาด ถายงขนระบายสงทเปนพษเปนภยออกเพอความเดอดรอนแกตน และผอนอยอยางไมส�านกตววาเปนความผดความรความฉลาดนนยงไมอาจเลยภมของสตวเดยรจฉาน ทเคยเปนอยดวยการเบยดเบยนและกดฉกกนกนโดยถอวาเปนความฉลาดและเปนความสขของเขาซงอยในภมนนๆความฉลาดทรบรองกนตามหลกเหตผลทยงตนและโลกใหเจรญนนไมจ�าเปนตองออกใบประกาศนยบตรใหโชวกได แตการระบายออกทางใจและความประพฤตสงกระท�าอนเปนไป เพอตนและโลกไดรบความสขความเยนใจดวยนนถอวาเปนผลงานทออกจากความฉลาดอยางแทจรงและเปนประกาศนยบตรอยในตวพรอมแลว ไมจ�าตองหาใบประกาศมาบงหนาและอวดโลกเพอ อ�านาจในทางผดอยางลกลบซงผลคอความเดอดรอนของผไดรบมไดเปนของลบๆไปดวยแตเปนความทกขรอนอยอยางเปดเผยดงทเหนๆกนอยอยางเตมตารอยอยางเตมใจนอกจากไมพดกนเทานน ทงนหากมใชโทษของการมองขามการพฒนาภายในคอใจแลว ใครจะเชอกนไดลงคอวา การพฒนาแตดานวตถดวยทงใจทรกรงรงดวยสนมคอกเลส ความเหนแกตวและพวกพองของตว ท�าใหโลกเจรญประชาชนอยเยนเปนสขโดยทวกนดงนนอกจากคนตายหมดความรสกดชวทกอยางแลวเทานนจะไมมความขดใจและคดแยงการกระท�าดงทวา เมอน�ามาเทยบระหวางผมการพฒนา ทางใจกบผไมไดพฒนาทางใจเลยการงานและผลของงานตางกนราวฟากบดนฉะนนพระพทธเจา จงไมทรงชมเชยสมาธสมาบตเพอความเหาะเหนเดนอากาศ ด�าดนด�าน�า เหาะขามทะเลตาง ๆ วาเปนผฉลาดเลองลอ แตทรงชมเชยผพยายามฝกอบรมตนโดยวธตาง ๆ เพอความดงามจะเปนทางสมาธสมาบตหรอทางใดกตามดวยความรอบคอบตอการระบายออกทางความประพฤตการกระท�ามใหเกดโทษแกตนและผอนวาเปนผฉลาดเพราะความนาอยของโลกทวไปยอมขนอยกบความสขใจเปนหลกใหญแมรางกายและความเปนอยในดานตางๆจะมอดบางอมบางตามคตธรรมดาของโลกอนจจ� แตกยงนาอย เพราะผพาอยพาไปคอใจ มความสขเทาทควร ไมแผดเผาเรารอนจนท�าใหคด
อยากยายภพยายชาตยายบานเรอนและสถานทอยตางๆ
ทานพระอาจารยมน ภรทตตเถระ ๒8๑
ปญหาเรองอฐทานพระอาจารยมน ทานพระอาจารยเสาร กลายเปนพระธาต ปรากฏวา
จะกระจายไปในทตาง ๆ จนท�าใหเกดความสงสยกนกม ในระยะอฐทานกลายเปนพระธาตใหม ๆ
บางทานมาถามวาอฐของพระอรหนตกดของสามญชนกดตางกเปนธาตดนชนดเดยวกนสวนอฐ
ของสามญชนท�าไมจงกลายเปนพระธาตไมได เฉพาะอฐของพระอรหนตท�าไมจงกลายเปนพระธาต
ไดทงสองนมความแปลกตางกนอยางไรบางกไดอธบายใหฟงเทาทสามารถแตเพยงโดยยอวาเรองอฐ
นนปญหาสวนใหญขนอยกบใจเปนส�าคญค�าวาจตแมเปนจตเชนเดยวกนแตมอ�านาจและคณสมบต
ตางกนอยมากคอจตของพระอรหนตทานเปนอรยจต เปนจตทบรสทธ สวนจตของสามญชน
เปนเพยงสามญจต เปนจตทมกเลสโสมมตาง ๆ เมอจตผเปนเจาของเขาครองอยในรางใด และ
จตเปนจตประเภทใด รางนนอาจกลายไปตามสภาพของจตผเปนใหญพาใหเปนไป เชนจต
พระอรหนตเปนจตทบรสทธ อาจมอ�านาจซกฟอกธาตขนธใหเปนธาตทบรสทธไปตามสวนของตน
อฐทานจงกลายเปนพระธาตได แตอฐของสามญชนทว ๆ ไป แมจะเปนธาตดนเชนเดยวกน แตจต
ผเปนเจาของเตมไปดวยกเลส และไมมอ�านาจซกฟอกธาตขนธใหเปนของบรสทธได อฐจงกลาย
เปนธาตขนธทบรสทธไปไมได จ�าตองเปนสามญธาตไปตามจตของคนมกเลสอยโดยด หรอจะเรยก
ไปตามภมของจตภมของธาตวา อรยจต อรยธาต และสามญจต สามญธาต กคงไมผด เพราะ
คณสมบตของจต ของธาต ระหวางพระอรหนตกบสามญชนตางกน อฐจ�าตองตางกนอยโดยด
ผส�าเรจเปนพระอรหนตขนมานน ทกองคเวลานพพานแลวอฐตองกลายเปนพระธาตดวยกน
ทงสนดงนขอนผเขยนยงไมแนใจวาจะเปนไปไดอยางนนทกๆ องคเฉพาะจตทานทส�าเรจพระอรหตตภม
เปนจตทบรสทธเตมภมนบแตขณะทส�าเรจ สวนรางกายทเกยวโยงไปถงอฐเวลาถกเผาแลวจะกลาย
เปนพระธาตไดเชนเดยวกนทกองคหรอไม ยงเปนปญหาอยบางระหวางกาลเวลาทบรรลถงวน
ทานนพพานมเวลาสนยาวตางกนองคทบรรลแลวมเวลาทรงขนธอยนาน เวลานพพานแลวอฐยอม
มทางกลายเปนพระธาตไดโดยไมมปญหา เพราะระยะเวลาททรงขนธอย จตทบรสทธกยอมทรงขนธ
เชนเดยวกบความสบตอแหงชวตดวยการท�างานของระบบตาง ๆ ภายในรางกาย มลมหายใจเปนตน
และมการเขาสมาบตประจ�าอรยาบถ ซงเปนการซกฟอกธาตขนธใหบรสทธไปตามสวนของตน
โดยล�าดบดวยในขณะเดยวกน เวลานพพานแลวอฐจงกลายเปนพระธาตดงทเหน ๆ กนอย สวน
องคทบรรลแลวมไดทรงขนธอยนานเทาทควรแลวนพพานไปเสยนน อฐทานจะกลายเปนพระธาต
ไดเหมอนพระอรหนตทงหลายทมโอกาสอยนานหรอไม เปนความไมสนทใจ เพราะจตไมมเวลา
อยกบธาตขนธนานและมไดซกฟอกดวยสมาธสมาบตดงกลาวมา ทานทเปนทนทาภญญา คอรไดชา
คอยเปนคอยไป เชน บ�าเพญไปถงขนอนาคามผลแลวตดอยนานจนกวาจะกาวขนขนอรหตตภมได
คอตองพจารณาทองเทยวไปมาอยในระหวางอรหตมรรคกบอรหตผล จนกวาจตจะช�านช�านาญ
และมก�าลงเตมทจงผานไปได ในขณะทก�าลงพจารณาอยในขนอรหตมรรคเพออรหตผล กเปน
อบายวธซกฟอกธาตขนธในตวดวย เวลานพพานแลวอฐอาจกลายเปนพระธาตได สวนทานท
เปนขปปาภญญา คอรไดเรวและนพพานไปเรวหลงจากบรรลแลว ทานเหลานไมแนใจวาอฐจะ
ชวประวต มตโตทย ธรรมเทศนา บทประพนธ และธรรมบรรยาย๒8๒
กลายเปนพระธาตไดหรอประการใด เพราะจตทบรสทธไมมเวลาทรงและซกฟอกธาตขนธอยนาน
เทาทควร สวนสามญจตของสามญชนทว ๆ ไปนน ไมอยในขายทอฐจะควรแปรเปนพระธาตได
ดวยกรณ ใด ๆ จงขอกลาวเทาทกลาวผานมาแลว
นแล ธาตทานพระอาจารยมนเปนความแปลกและอศจรรยดงทน�ามาลง เพอทานผอานได
พจารณาหามลเหตแหงความอศจรรยของพระธาตดงกลาวนตอไปสวนการคนหาหลกฐานและเหตผล
มาพสจนดงทโลกใชกนนนรสกจะพสจนไดยากอาจมองไมเหนรองรอยเลยกไดส�าหรบเรองท�านองน
เพราะสดวสยส�าหรบพวกเราทมกเลสจะตามรไดเพยงแตธาตดนทอยในสวนรางกายทานผบรสทธ
กบอยในตวเรากแสดงใหเหนเปนของแปลกตางกนอยางชดเจนอยแลววาอฐทานกลายเปนพระธาต
ไดอยางประจกษตา สวนรางกายของพวกเราทมกเลส แมมจ�านวนลาน ๆ คน ไมมรายใดสามารถ
เปนไปไดอยางทาน จงควรเรยกไดวาทานเปนบคคลทแปลกตางจากมนษยทงหลายอยมากจน
เทยบกนไมไดยงใจทบรสทธดวยแลวยงเพมความประเสรฐและอศจรรยจนไมมนมตเครองหมาย
ใด ๆ มาเทยบไดเลย เปนจตทโลกทงหลายควรเคารพบชาจรง ๆ จงตองยอมบชากนตามปกต
โลกผมความหยงในชาตของตนประจ�านสยไมคอยยอมลงกบใครหรออะไรไดอยางงาย ๆ แตเมอ
หาทางคดคานไมไดกจ�าตองยอมเพราะอยากเปนคนดเมอเหนของดแลวไมยอมรบกรสกจะโงเกนไป
ไมสมภมเปนมนษยดงทานพระอาจารยมนเปนตนในสมยปจจบนบรรดาพระเณรเถรชทเขาไปถง
องคทานจรงๆ และไดรบค�าแนะน�าสงสอนจากทานจนเปนทเขาใจแลวเทาทสงเกตมายงไมเคยเหน
รายใดจะดอดานหาญสทานดวยทฏฐมานะไมยอมลงกบความจรงทสงสอนเลย เหนแตยอมรบแบบ
เอาชวตเขาแลกไดโดยไมอาลยเสยดายเลยถาเทยบความจรงททานแสดงออกมาจากความบรสทธท
รจรงเหนจรงในธรรมทกขนแตละบทละบาทนนมความถกตองตายตวอยางหาทคานไมไดเชนเดยว
กบผบวกลบคณหารดวยความรสกทถกตองเชยวชาญนนเองเชนหนงบวกกบหนงตองเปนสอง
สองบวกสองตองเปนส เปนตน จะบวกลบคณหารทวขนไปสงเทาไร กมแตความถกตองแมนย�า
ตามหลกวชาไมมผดพลาดคลาดเคลอนจะเปนเดกหรอผใหญบวกลบคณหารเมอถกตองตามหลก
แลวกไมมใครคดคานไดวาผดวสยผทมาคดคานหลกทถกตองแลวแมมจ�านวนมากคนเพยงไรกเทากบ
มาประกาศขายความโงไมเปนทาของตนใหความจรงหวเราะเปลาๆ ฉะนนกฎความถกตองจงไมนยม
วาควรมอยในเดกหรอผใหญหญงชายหรอชาตชนวรรณะใดๆทงสนยอมเปนทยอมรบกนอยาง
หาทคานไมไดหลกธรรมทพระพทธเจาและสาวกผรถงมลความจรงโดยตลอดทวถงแลวยอมสามารถ
แสดงออกไดอยางเตมภมโดยไมมความสะทกสะทานหวนไหวใดๆทงสน
ทานพระอาจารยมนเปนผทรงความรจรงเหนจรงเตมภมนสยวาสนาทานผหนงดงนนบรรดา
ความรทเกยวกบภายในภายนอกททานรเหนอยางประจกษใจจงสามารถแสดงออกไดอยางเตมภม
โดยไมสนใจวาใครจะเชอหรอไมเชอจะต�าหนหรอชมเชยใดๆเลยภมธรรมภายในนบแตศลสมาธ
ปญญาทกขนตลอดถงวมตตพระนพพานทานแสดงออกมาอยางอาจหาญและเปดเผยตามแตผฟง
จะยดไดนอยมากเทาทก�าลงความสามารถจะอ�านวย ธรรมภายนอกเกยวกบเหตการณตาง ๆ ไมม
ทานพระอาจารยมน ภรทตตเถระ ๒8๓
ประมาณเชน เทวบตร เทวธดาอนทรพรหมภตผชนดตางๆทานกแสดงอยางองอาจกลาหาญ
สดแตผฟงจะพจารณาตามไดหรอไมเพยงไร ผมนสยไปในแนวเดยวกบทานยอมไดรบความเพมพน
สงเสรมหรอตอเตมความรทมอยแลวใหกวางขวางและแมนย�ามากขนท�าใหรวธปฏบตตอวชาแขนง
นนๆดยงขนและปฏบตตอเหตการณตางๆไดสะดวกและทนทวงท
...บรรดาการพฒนาหมชนและการเขาถงประชาชน ควรพดไดวาทานเปนอาจารยเอกในการ
พฒนาจตใจคนใหเขาถงอรรถถงธรรมถงเหตถงผลใหรดรชวอนเปนหลกสากลของการปกครองโลก
เพราะการพฒนาจตใจเปนการพฒนาทถกกบจดศนยกลางของโลกของธรรมอยางแทจรงโลกจะเสอม
พนาศธรรมจะฉบหายตองขนอยกบจตเปนผเสอมฉบหายมากอนการเคลอนไหวคอการท�าจงเปน
ประโยคสงหารโลกท�าลายธรรมตามกนมาถาใจไดรบการอบรมดวยดการเคลอนไหวทางกายวาจา
กเปนประโยคสงเสรมโลกใหเจรญธรรมกรงเรองเปนเงาตามตวกคนทไดรบการอบรมธรรมจนเขาถง
จตใจแลวจะท�าความฉบหายไดลงคอหรอไมเคยเหนมในคตธรรมดาทเปนมาแลวนอกจากความร
ประเภทนกขนทองทองไดคลองปากจ�าไดคลองใจแตธรรมนสยไมเขาถงใจเทานน
ทานเปนผเขาถงจตใจประชาชนพระเณรแทผเคารพเลอมใสทานอยางถงใจแลวแมชวตกยอม
ถวายไดไมอาลยเสยดายทกสงถาลงไดเขาถงใจแลวไมวาดหรอชวยอมเปนแรงผลกดนอยางไมมแรง
ใดๆ เทยบเทาไดในโลก ไมเชนนนคนเราไมกลาท�าความดหรอความชวอยางสมใจไดทท�าไดอยาง
ไมสะทกสะทานและกลวตาย กเพราะใจไดเขาถงสงนน ๆ โดยไมมทางหลบหลกแลว นพดเฉพาะ
ทางดเกยวกบความเคารพเลอมใสในทานพระอาจารยมนวาเปนอยางนนจรง ๆ เทาททราบในวง
ปฏบตดวยกน เฉพาะอยางยงคอพระทธรรมเขาถงใจแลว ทานแสดงความอาจหาญมาก ความเชอ
เลอมใสทานไมมอะไรเทยบไดเลย แมชวตทแสนรกสงวนมาดงเดมยงกลาสละเพอทานไดดวย
ความเชอความเลอมใสทมก�าลงแรง สงนสละไมได สวนชวตสละไดไมยากเลยดงนเพยงเทานกพอ
ทราบไดวาทานเปนเหมอนแมเหลกทดงดดจตใจคนไดอยางอศจรรยทงยงมชวตอยและผานไปแลว
เฉพาะความเคารพรกและเลอมใสในทาน...
เอกสาร
ประกจ มหาแถลง. อฐธาตพระอาจารยมน ภรทตตเถร.บรพาจารย. พมพครงท ๕. กรงเทพฯ :
ชวนพมพ,๒๕๕๗:๑๙๑-๒๐๐.
ชวประวต มตโตทย ธรรมเทศนา บทประพนธ และธรรมบรรยาย๒8๔
คตธรรมค�าสอน
ของ พอ แม คร อาจารยมน
• วาสนานนเปนไปตามอธยาศยคนทมวาสนาในทางทดมาแลวแตคบหาคนพาลวาสนากอาจ
เปนคนพาลไดบางคนวาสนายงออนเมอคบบณฑตวาสนากเลอนขนเปนบณฑตฉะนนบคคล
ควรพยายามคบแตบณฑตเพอเลอนภมวาสนาของตนใหสงขน
• ผเหนคณคาของตว จงเหนคณคาของผอน วามความรสกเชนกน ไมเบยดเบยนท�าลายกน
ผมศลสตยเมอท�าลายขนธไปในสคตในโลกสวรรค ไมตกต�าเพราะอ�านาจศลคมครองรกษาและ
สนบสนนจงควรอยางยงทจะพากนรกษาใหสมบรณธรรมสงสอนแลวจดจ�าใหดปฏบตใหมนคง
จะเปนผทรงคณสมบตทกอยางแนนอน
• คนชว ท�าชวไดงาย และตดใจไมยอมลดละแกไขใหด คนด ท�าดไดงาย และตดใจกลายเปนคน
รกธรรมตลอดไป
• การต�าหนตเตยนผอน ถงเขาจะผดจรงกเปนการกอกวนจตใจตนเอง ใหขนมวไปดวย ความ
เดอดรอนวนวายใจทคดต�าหนผอนจนอยไมเปนสขนนนกปราชญถอเปนความผดและบาปกรรม
ไมมดเลยจะเปนโทษใหทานไดสงไมพงปรารถนามาทรมานอยางไมคาดฝนการกลาวโทษผอน
โดยขาดการไตรตรอง เปนการสงสมโทษและบาปใสตนใหไดรบความทกข จงควรสลดสงเวช
ตอความผดของตน งดความเหนทเปนบาปภยแกตนเสย ความทกขเปนของนาเกลยดนากลว
แตสาเหตทท�าใหทกขท�าไมพอใจสรางขนเอง
• เมอเกดมาอาภพชาต แลวอยาใหใจอาภพอก ผเกดมาชาตนอาภพแลว อยาใหใจอาภพ คดแต
ผลตโทษท�าบาปกรรมอกเลย
• ความยงใหญคอความไมยงยนความไมยงยนเปนสงทยงใหญและแนนอนชวตทยงใหญคอชวต
ทอยดวยทาน ศล เมตตา และกตญญ ชวตทมความด อาจมใชความยงใหญ แตชวตทยงใหญ
ตองอาศยคณธรรมความดเทานน
• สงทลวงไปแลว ไมควรท�าความผกพน เพราะเปนสงทลวงไปแลวอยางแทจรง การกระท�า
การผกพนและหมายมนในสงนนกลบมาเปนปจจบนกเปนไปไมไดผท�าความส�าคญมนหมายนน
เปนสงทไมควรไปยดเหนยวเกยวของเชนกน อดตควรปลอยไวตามอดต อนาคตควรปลอยไว
ตามกาลของมนปจจบนเทานนจะส�าเรจประโยชนไดเพราะอยในฐานะทควรท�าไดไมสดวสย
• คนหว อยเปนปกตสขไมได จงวงหาโนนหาน เจออะไรกควาตดมอมาโดยไมส�านกวาผดหรอถก
ครนแลวสงทความากเผาตวเองใหรอนยงกวาไฟ คนทหลงจงตองแสวงหา ถาไมหลงกไมตองหา
จะหาไปใหล�าบากท�าไมอะไรๆกมอยกบตวเองอยางสมบรณอยแลวจะตนเงาตะครบเงาไปท�าไม
เพราะรแลววาเงาไมใชตวจรงตวจรงคอสจจะทงสทมอยภายในใจอยางสมบรณแลว
ทานพระอาจารยมน ภรทตตเถระ ๒8๕
เอกสาร
บนทกจากขอความทจารกบนแผนหนแกรนตทอยบนกฏพระอาจารยมนภรทตโตวดปานาคนมตต
สกลนคร