บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีปกครอง เกี่ยวกับวินัยขาราชการ

: กรณีศึกษาคําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดและศาลปกครองกลาง ระหวาง พ.ศ. ๒๕๔๕ – ๒๕๔๘

สํานักพัฒนาระบบงานคดีปกครอง สํานักงานศาลปกครอง

สิงหาคม ๒๕๔๙

(ก)

สารบัญ

หนา

บทที่ ๑

บทนํา …………………………………………………………………………… ๑ ๑. วัตถุประสงคของการศึกษา

๒. ขอบเขตการศึกษา ๓. วิธีการศึกษา

๑ ๑ ๒

บทที่ ๒ ความรูเบื้องตนเก่ียวกับวินัยขาราชการ………………..………………………..… ๓ ๑. ประเภทการดําเนินการทางวินัย

๒. กระบวนการดําเนินการทางวินัย ๔ ๕

๒.๑ คําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัย ๒.๒ หลักเกณฑและวิธีการสอบสวนทางวินัย ๒.๓ การพิจารณาความผิด ๒.๔ การพิจารณาโทษ ๒.๕ การรายงานการดําเนินการทางวินัย

๗ ๙

๑๓ ๑๔ ๑๗

๓. การดําเนินการระหวางดําเนินการทางวินัย ๔. การอุทธรณคําสั่งลงโทษทางวินัย

๑๘ ๒๑

บทที่ ๓ การฟองคดีและคําพิพากษาคดีปกครองเก่ียวกับวินัยขาราชการ ...................... ๒๖ ๑. ปริมาณคําพิพากษา

๒. ประเภทคดีที่ฟอง ๓. การดําเนินการทางวินัยที่นํามาฟองคดี ๔. เหตุผลที่ผูฟองคดีกลาวอางในการฟองคดี ๕. ประเภทขาราชการที่ฟองคดี ๖. ผลการพิจารณาของศาล

๒๖ ๒๖ ๒๗ ๒๘ ๓๐ ๓๑

บทที่ ๔ บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดี........................................................................ ๓๕ ๑. เหตุอันเกิดจากหนวยงานทางปกครองหรือเจาหนาที่ของรัฐ ๓๕ ๑.๑ เจาหนาที่ของรัฐไมปฏิบัติตามหลักเกณฑ ขั้นตอน หรือวิธีการที่

กฎหมายกําหนด ๑.๒ การใชดุลพินิจของเจาหนาที่ของรัฐ ๑.๓ การใชและการตีความกฎหมายของเจาหนาที่ของรัฐ

๓๕

๕๒ ๖๖

(ข)

หนา

๒. เหตุอันเกิดจากขาราชการผูฟองคดี

๗๓ ๒.๑ ขาราชการผูฟองคดีไมยอมรับผลการลงโทษทางวินัย

๒.๒ ขาราชการผูฟองคดีขาดความรูความเขาใจในกฎหมายหรือสิทธิ หนาที่ของตนเอง

๗๔ ๘๑

๓. เหตุอันเกิดจากระบบหรือขั้นตอนการปฏิบัติงานของหนวยงานทาง ปกครอง

๘๖

๓.๑ หนวยงานทางปกครองไมมีแนวทางการปฏิบัติงานที่ชัดเจน ๓.๒ ปญหาปริมาณงานและขอจํากัดในระบบราชการ

๘๖ ๘๙

บทที่ ๕ ขอเสนอแนะในการปฏิบัติราชการ ................................................................. ๙๓ ๑. การแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัย

๒. การสั่งพักราชการและการสั่งใหออกจากราชการไวกอน ๓. หลักเกณฑและวิธีการสอบสวนทางวินัย ๔. การพิจารณาความผิด ๕. การพิจารณาโทษ ๖. การอุทธรณคําสั่งลงโทษทางวินัย ๗. กรณีอ่ืนๆ

๙๓ ๙๙

๑๐๐ ๑๐๑ ๑๐๙ ๑๑๔ ๑๑๗

บทที่ ๖ บทสรุปและขอเสนอแนะ ................................................................................ ๑๒๐ ๑. บทสรุป

๒. ขอเสนอแนะ

๑๒๐ ๑๒๑

ภาคผนวก ก. บัญชีแสดงประเภทคดี เหตุผลที่ผูฟองคดีกลาวอางในการฟองคดี และผลการพิจารณาของศาล ......................................................................... (๑) ข. บัญชีแสดงประเภทการดําเนินการทางวินัย ประเภทขาราชการที่ฟองคดี เหตุแหงการฟองคดีและดรรชนีคําพิพากษา .................................................. (๒๑)

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

บทที่ ๑

บทนํา การลงโทษวินัยขาราชการเปนกระบวนการสําคัญอันหน่ึงในการบริหารงานบุคคลภาครัฐ มีวัตถุประสงคเพ่ือสงเสริมคุณภาพและประสิทธิภาพของขาราชการ และมีจุดมุงหมาย เพ่ือธํารงศักดิ์ศรีของขาราชการดวย การลงโทษวินัยถูกนํามาใชเปนมาตรการเชิงลบควบคูกันกับ การใหรางวัลซ่ึงเปนมาตรการเชิงบวก ภายใตแนวความคิดวา ขาราชการที่ดีมีประสิทธิภาพ ควรไดรับการยกยองและรางวัลเพ่ือเปนกําลังใจและเพื่อเปนตัวอยางที่ดี ขาราชการที่กระทําความผิดสมควรไดรับการลงโทษตามควรแกกรณี เพ่ือมิใหเปนเยี่ยงอยางแกขาราชการอื่น นับตั้ งแตศาลปกครองเปดทํ าการเมื่ อวันที่ ๙ มีนาคม ๒๕๔๔ คดีปกครอง ประเภทหน่ึงที่มีการนําคดีมาฟองตอศาลเปนจํานวนมาก คือ คดีปกครองเกี่ยวกับวินัยขาราชการ ดังน้ัน การศึกษาวิเคราะหถึงสาเหตุของการนําคดีประเภทนี้มาฟองตอศาล จึงนาจะเปนประโยชนตอการปรับปรุงกระบวนการดําเนินการทางวินัยขาราชการของภาครัฐตอไป ๑. วัตถุประสงคของการศึกษา

การศึกษาวิ เคราะห เหตุแห งการฟองคดีปกครองมีวัตถุประสงคตามที่ กํ าหนดไว ในมาตรา ๗๗ (๕) แหง พ .ร.บ . จัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ .ศ . ๒๕๔๒ ที่กําหนดใหสํานักงานศาลปกครองมีอํานาจหนาที่ในการวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีปกครอง เพ่ือเสนอแนะแนวทางการปรับปรุงวิธีปฏบิัติราชการตอหนวยงานของรัฐที่เกี่ยวของ ๒. ขอบเขตการศึกษา คดีปกครองเกี่ยวกับวินัยขาราชการ หมายความถึง คดีพิพาทเกี่ยวกับการดําเนินการ ทางวินัยขาราชการฝายพลเรือน รวมทั้งขาราชการหรือพนักงานสวนทองถิ่นดวย แตไมรวมถึงการดําเนินการทางวินัยขาราชการตุลาการศาลยุติธรรมและขาราชการทหาร ทั้งน้ี เพราะขอพิพาทเกี่ยวกับการดําเนินการทางวินัยของขาราชการทั้งสองประเภทดังกลาว ไมอยูในอํานาจศาลปกครอง ตามมาตรา ๙ วรรคสอง แหง พ.ร.บ. จัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ การศึกษาวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีปกครองเกี่ยวกับวินัยขาราชการครั้งน้ี ศึกษาจาก คําพิพากษาของศาลปกครองกลางและศาลปกครองสูงสุด นับตั้งแตศาลปกครองเปดทําการจนถึงสิ้นป พ.ศ. ๒๕๔๘ ซ่ึงรวบรวมไดทั้งหมดจํานวน ๑๕๘ คดี โดยเปนคําพิพากษาระหวางป พ.ศ. ๒๕๔๕ – ๒๕๔๘

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๒

เหตุผลที่ไมนําคําสั่งไมรับคําฟองไวพิจารณา (ซ่ึงมีอยูเปนจํานวนมาก) มาศึกษาวิเคราะหดวยก็เน่ืองจากวาคําสั่งไมรับคําฟองไวพิจารณานั้น ศาลปกครองยังมิไดดําเนินการแสวงหาขอเท็จจริงและมีคําวินิจฉัยในประเด็นเนื้อหาของคดีพิพาทนั้น การศึกษาจากคําฟองของผูฟองคดีแตเพียงอยางเดียวอาจไมไดภาพสะทอนที่ถูกตองวาการฟองคดีมีสาเหตุมาจากอะไร ๓. วิธีการศึกษา เปนการศึกษาวิจัยเอกสาร โดยมุงศึกษาวิเคราะหถึงสาเหตุที่แทจริงที่ทําใหเกิดขอพิพาท จนมีการนําคดีมาฟองตอศาลปกครอง โดยศึกษาวิเคราะหจากคําพิพากษาของศาลซึ่งมีขอมูล ของคําฟอง คําใหการ คําคัดคานคําใหการ คําใหการเพิ่มเติม การแสวงหาขอเท็จจริงและการรับฟงขอเท็จจริงของศาล รวมทั้งคําวินิจฉัยของศาล ในการศึกษา ไดตั้งสมมุติฐานเบื้องตนไววา เหตุแหงการฟองคดีปกครองอาจมีสาเหตุมาจากกรณีตางๆ ดังน้ี (๑) เกิดจากหนวยงานทางปกครองหรือเจาหนาที่ของรัฐ เชน การใชดุลพินิจของเจาหนาที่ของรัฐ ความรูความเขาใจในการใชและการตีความกฎหมายของเจาหนาที่ของรัฐ การออกกฎ ระเบียบ หรือหลักเกณฑของหนวยงานทางปกครองหรือเจาหนาที่ของรัฐ เจาหนาที่ของรัฐไมปฏิบัติตามหลักเกณฑ ขั้นตอนหรือวิธีการที่กฎหมายกําหนด เปนตน (๒) เกิดจากตัวผูฟองคดีเอง เชน ผูฟองคดีขาดความรูความเขาใจในกฎหมายหรือสิทธิหนาที่ของตนเอง ผูฟองคดีเห็นวาตนเองไมไดรับความเปนธรรมจากการกระทําของเจาหนาที่ของรัฐ เปนตน (๓) เกิดจากบทบัญญัติของกฎหมาย เชน กฎหมายไมไดบัญญัติในเรื่องน้ันๆ ไวโดยเฉพาะ หรืออาจเปนกรณีที่กฎหมายบกพรองหรือลาสมัย หรือความไมชัดเจนของบทบัญญัติแหงกฎหมาย เปนตน (๔) เกิดจากระบบหรือขั้นตอนการปฏิบัติงานของหนวยงานทางปกครอง เชน หนวยงาน ทางปกครองกําหนดหลักเกณฑหรือแนวทางการปฏิบัติงานไวไมเหมาะสม หรือขัดแยงกับกฎหมาย เจาหนาที่ของรัฐไมเพียงพอตอการปฏิบัติงาน หนวยงานทางปกครองไมมีงบประมาณเพียงพอ ความลาชาของระบบราชการ เปนตน (๕) เกิดจากกรณีอ่ืนๆ เม่ือสามารถศึกษาวิเคราะหถึงสาเหตุของการฟองคดีตอศาลแลว จึงนําขอมูลที่ไดจากการวิเคราะหดังกลาวมาพิจารณากําหนดขอเสนอแนะเพื่อปรับปรุงวิธีปฏิบัติราชการของหนวยงาน ทางปกครองที่เกี่ยวของตอไป

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๓

บทที่ ๒

ความรูเบื้องตนเก่ียวกับวินัยขาราชการ

กฎหมายวาดวยระเบียบขาราชการพลเรือนเปนกฎหมายหลักของการดําเนินการ ทางวินัยขาราชการฝายพลเรือน รวมทั้งขาราชการหรือพนักงานสวนทองถิ่น เพราะกฎหมายวาดวยระเบียบขาราชการประเภทอื่นมักจะบัญญัติใหนํามาใชบังคับโดยอนุโลม หรือหากมีการบัญญัติไวโดยเฉพาะ ก็จะกําหนดหลักเกณฑที่สอดคลองกับกฎหมายวาดวยระเบียบขาราชการพลเรือน ตัวอยางเชน พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการฝายอัยการ พ.ศ. ๒๕๒๑ มีบทบัญญัติลักษณะ ๔ วาดวยวินัย การรักษาวินัย และการลงโทษไวโดยเฉพาะ หรือในกรณีของขาราชการครู ขาราชการพลเรือนในมหาวิทยาลัย และขาราชการตํารวจ ซ่ึงแตเดิม พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการครู พ.ศ. ๒๕๒๓ ก็ดี กฎทบวง ฉบับที่ ๒ (พ.ศ. ๒๕๑๙) ออกตามความใน พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือนในมหาวิทยาลัย พ.ศ. ๒๕๐๗ ก็ดี และ พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการตํารวจ พ.ศ. ๒๕๒๑ ก็ดี ตางบัญญัติใหนํากฎหมายวาดวยระเบียบขาราชการพลเรือนมาใชบังคับโดยอนุโลม แตเม่ือมีการตรา พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา พ.ศ. ๒๕๔๗ พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือนในสถาบันอุดมศึกษา พ.ศ. ๒๕๔๗ และ พ.ร.บ. ตาํรวจแหงชาติ พ.ศ. ๒๕๔๗ จึงไดบัญญัติหมวดที่วาดวยวินัยและการรักษาวินัย และหมวดที่วาดวยการดําเนินการทางวินัยไวโดยเฉพาะ ดังน้ัน การสรุปสาระสําคัญของกฎหมายเกี่ยวกับวินัยขาราชการ ในสวนนี้ จึงยึดถือตามหลักเกณฑที่บัญญัติไวใน พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ และจะกลาวถึงกฎหมายวาดวยระเบียบขาราชการประเภทอื่นเฉพาะสวนที่บัญญัติไวแตกตางจาก พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ โดยยกตัวอยางกรณีของขาราชการอัยการ ขาราชการครู ขาราชการพลเรือนในสถาบันอุดมศึกษา และขาราชการตํารวจเทานั้น

สาระสําคัญของการดําเนินการทางวินัยขาราชการโดยสรุป สามารถแยกพิจารณา ไดดังน้ี

(๑) ประเภทการดําเนินการทางวินัย (๑.๑) การกระทําผิดวินัยอยางไมรายแรง (๑.๒) การกระทําผิดวินัยอยางรายแรง (๒) กระบวนการดําเนินการทางวินัย (๒.๑) คําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัย (๒.๒) หลักเกณฑและวิธีการสอบสวนทางวินัย (๒.๓) การพิจารณาความผิด (๒.๔) การพิจารณาโทษ (๒.๕) การรายงานการดําเนินการทางวินัย (๓) การดําเนินการระหวางดําเนินการทางวินัย (๔) การอุทธรณคําสั่งลงโทษทางวินัย

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๔

๑. ประเภทการดําเนินการทางวินัย เม่ือปรากฏวามีการกลาวหาหรือมีกรณีเปนที่สงสัยวาขาราชการพลเรือนสามัญ ผูใดกระทําผิดวินัยโดยยังไมมีพยานหลักฐาน ผูบังคับบัญชาจะตองรีบดําเนินการสืบสวนหรือพิจารณา ในเบื้องตนวากรณีมีมูลที่ควรกลาวหาวาผูน้ันกระทําผิดวินัยหรือไม ถาเห็นวากรณีไมมีมูลที่ควรกลาวหาวากระทําผิดวินัยใหยุติเรื่อง ถาเห็นวากรณีมีมูลที่ควรกลาวหาวากระทําผิดวินัย ก็ใหดําเนินการทางวินัยแกผูอยูใตบังคับบัญชา ในกรณีที่ปรากฏวากรณีมีมูลที่ควรกลาวหาวากระทําผิดวินัยโดยมีพยานหลักฐาน ในเบื้องตนอยูแลว ผูบังคับบัญชาจะตองดําเนินการทางวินัยทันที ซ่ึงกรณีที่มีมูลควรกลาวหาวากระทําผิดวินัยใหดําเนินการตามมาตรา ๑๐๒๑ โดยสามารถแยกพิจารณาตามประเภทของ ความผิดวินัยไดเปน ๒ ประเภท คือ ๑.๑ การกระทําผิดวินัยอยางไมรายแรง ใหผูบังคับบัญชาสอบสวนเพื่อใหไดความจริงและยุติธรรมโดยไมชักชา ตามวิธีการที่ผูบังคับบัญชาเห็นสมควร เม่ือดําเนินการแลวถาฟงไดวา ผูถูกกลาวหาไดกระทําผิดวินัยใหผูบังคับบัญชาสั่งลงโทษภาคทัณฑ ตัดเงินเดือน หรือลดขั้นเงินเดือนตามควรแกกรณีใหเหมาะสมกับความผิด ตามมาตรา ๑๐๓ ซ่ึงการลงโทษตามมาตรานี้ ผูบังคับบัญชาใดจะมีอํานาจสั่งลงโทษในสถานโทษและอัตราโทษใดไดเพียงใด เปนไปตามกฎ ก.พ. ฉบับที่ ๘ (พ.ศ. ๒๕๓๖) ออกตามความใน พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ วาดวยอํานาจ การลงโทษภาคทัณฑ ตดัเงินเดือน หรือลดขั้นเงินเดือน ๑.๒ การกระทําผิดวินัยอยางรายแรง ใหดําเนินการสอบสวนเพื่อใหไดความจริงและยุติธรรมโดยไมชักชา ซ่ึงจะตองแตงตั้งคณะกรรมการขึ้นทําการสอบสวนโดยผูมีอํานาจสั่งบรรจุตามมาตรา ๕๒ เปนผูสั่งแตงตั้ง และในการสอบสวนนี้ตองแจงขอกลาวหาและสรุปพยานหลักฐาน ที่สนับสนุนขอกลาวหาเทาที่มีใหผูถูกกลาวหาทราบ เพ่ือใหผูถูกกลาวหาชี้แจงและนําสืบแกขอกลาวหา ตามมาตรา ๑๐๒ สวนหลักเกณฑและวิธีการสอบสวนตองดําเนินการตามกฎ ก.พ. ฉบับที่ ๑๘ (พ.ศ. ๒๕๔๐) ออกตามความใน พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ วาดวยการสอบสวนพิจารณา เม่ือดําเนินการแลวถาฟงไดวาผูถูกกลาวหาไดกระทําผิดวินัยก็ใหพิจารณาลงโทษ ตามมาตรา ๑๐๓ สําหรับกรณีความผิดวินัยอยางไมรายแรง หรือตามมาตรา ๑๐๔ สําหรับกรณีความผิดวินัยอยางรายแรง แตถายังฟงไมไดวาผูถูกกลาวหากระทําผิดวินัยใหสั่งยุติเรื่อง สําหรับฐานความผิดตาง ๆ ทั้งที่เปนความผิดวินัยอยางไมรายแรงและความผิดวินัยอยางรายแรงนั้น พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ กําหนดไวในมาตรา ๘๑ ถึงมาตรา ๙๘ สวนขาราชการประเภทอื่นที่กฎหมายบัญญัติฐานความผิดวินัยไวโดยเฉพาะ เชน พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา พ.ศ. ๒๕๔๗ บัญญัติไวในมาตรา ๘๓ ถึงมาตรา ๙๔ พ.ร.บ. ตํารวจแหงชาติ พ.ศ. ๒๕๔๗ บัญญัติไวในมาตรา ๗๘ และมาตรา ๗๙ โดยใหอํานาจคณะกรรมการ

๑ เลขมาตราในบทนี้ ที่ไมไดระบุวาเปนพระราชบัญญัติใด หมายถึงเลขมาตราของ พ.ร.บ. ระเบียบขา

ราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๕

ขาราชการตํารวจ (ก.ตร.) ออกกฎ ก.ตร. กําหนดใหการกระทําหรือไมกระทําการใดเปนความผิดวินัยอยางไมรายแรงและความผิดวินัยอยางรายแรงดวย เปนตน ถึงแมกฎหมายดังกลาวจะบัญญัติลักษณะความผิดวินัยไวโดยเฉพาะ แตสวนใหญยังคงเปนการกระทําความผิดในทํานองเดียวกันกับที่บัญญัติไวใน พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ มีเพียงบางสวนเทานั้นที่เปนความผิดวินัยที่มีลักษณะเฉพาะของขาราชการประเภทนั้น ๆ นอกจากการกําหนดวาการกระทําใดเปนความผิดวินัยอยางไมรายแรง การกระทําใดเปนความผิดวินัยอยางรายแรงแลว มาตรา ๑๐๒ วรรคแปด ยังบัญญัติวา ในกรณีที่เปนกรณีความผิดที่ปรากฏชัดแจงตามที่กําหนดในกฎ ก.พ. ผูบังคับบัญชาจะดําเนินการทางวินัยโดย ไมสอบสวนก็ได ซ่ึงก็มีการกําหนดกรณีความผิดที่ปรากฏชัดแจงไวตามกฎ ก.พ. ฉบับที่ ๑๓ (พ.ศ. ๒๕๓๙) ออกตามความใน พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ วาดวยกรณีความผิดที่ปรากฏชัดแจง โดยกําหนดไวทั้งการกระทําผิดวินัยอยางไมรายแรงและการกระทําผิดวินัยอยางรายแรง ๒. กระบวนการดําเนินการทางวินัย พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ กําหนดขั้นตอนและวิธีการใหผูบังคับบัญชาปฏิบัติเม่ือมีการกลาวหาวาขาราชการกระทําผิดวินัย เพ่ือใหไดความจริงวาผูถูกกลาวหาไดกระทําผิดวินัยหรือไม อยางไร และหากกระทําผิดจริงก็ตองพิจารณาลงโทษ รวมทั้งกระบวนการอื่น ๆ ที่เกี่ยวของ ซ่ึงสามารถสรุปเปนแผนภูมิขั้นตอนการดําเนินการทางวินัยตั้งแตมีการกลาวหาจนถึงขั้นตอนของการลงโทษ ไดดังน้ี

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๖

แผนภูมิข้ันตอนการดําเนินการทางวินัย

มีการรองเรียนกลาวหา/พบวามีการกระทําผิดวินัย

ผูบังคับบัญชาพิจารณา (ม.๙๙)

มีพยานหลักฐาน (มีมูล)

(ม.๙๙ วรรคสี่)

ยังไมมีพยานหลักฐาน ใหดําเนินการสืบสวน

(ม.๙๙ วรรคหา)

ดําเนินการทางวินัย ตามหมวด ๕

(ม.๙๙ วรรคหก)

มีมูล ไมมีมูล

ส่ังยุติเร่ือง (ม.๙๙ วรรคหา)

ไมรายแรง รายแรง

ผูมีอํานาจสั่งบรรจุ แตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน การสอบสวนเปนไปตามกฎ ก.พ.

ฉบับที่ ๑๘ (พ.ศ. ๒๕๔๐)ฯ (ม.๑๐๒)

สอบสวนตามวิธีการ ที่ผูบังคับบัญชาเห็นสมควร

(ม.๑๐๒ วรรคแรกและวรรคสอง)

ไมไดกระทําผิด ส่ังยุติเร่ือง

(ม.๑๐๒ วรรคสอง)

กระทําผิด ลงโทษตาม ม.๑๐๓

และกฎ ก.พ. ฉบับที่ ๘ (พ.ศ. ๒๕๓๖)ฯ

(ม.๑๐๒ วรรคสอง)

ไมไดกระทําผิด ส่ังยุติเร่ือง

(ม.๑๐๒ วรรคสอง)

ผิดวินัยไมรายแรง ลงโทษตาม ม.๑๐๓

และกฎ ก.พ. ฉบับที่ ๘ (พ.ศ. ๒๕๓๖)ฯ

(ม.๑๐๒ วรรคสอง)

ผิดวินัยรายแรงเสนอ อ.ก.พ. จังหวัด/กรม/กระทรวง แลวแตกรณี

ตาม ม.๑๐๔ และมีคําสั่งตามมติ อ.ก.พ.ฯ

(ม.๑๐๒ วรรคสอง)

มีเหตุใหออกจากราชการ ตาม ม.๑๑๕, ๑๑๖ เสนอ อ.ก.พ.ฯ ตาม ม.๑๐๔

(ม.๑๑๕, ๑๑๖)

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๗

จากแผนภูมิขั้นตอนการดําเนินการทางวินัยดังกลาว จะพิจารณาไดวาการดําเนินการทางวินัยเกิดข้ึนเมื่อเปนกรณีที่มีมูลควรกลาวหาวาขาราชการกระทําผิดวินัย ไมรวมถึงการสืบสวนเพื่อใหไดขอเท็จจริงวากรณีใดมีมูลควรกลาวหาวาเปนการกระทําผิดวินัยหรือไม ซ่ึงเปนขั้นตอนกอนการดําเนินการสอบสวนทางวินัย และสามารถแยกพิจารณาออกไดเปนการดําเนินการสอบสวนในกรณีที่มีมูลควรกลาวหาวากระทําผิดวินัยอยางไมรายแรง และกรณีที่มีมูลควรกลาวหาวากระทําผิดวินัยอยางรายแรง การดําเนินการสอบสวนทางวินัยกรณีความผิดวินัยอยางไมรายแรง ผูบังคับบัญชาสามารถดําเนินการสอบสวนไดตามวิธีการที่เห็นสมควร ตามมาตรา ๑๐๒ วรรคแรกและวรรคสอง ซ่ึงผูบังคับบัญชาอาจดําเนินการสอบสวนดวยตนเองหรือมอบหมายใหเจาหนาที่ผูหน่ึงผูใดดําเนินการสอบสวน หรืออาจจะแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนก็ได เน่ืองจากกฎหมายไมไดกําหนดหลักเกณฑและวิธีการเอาไว การดําเนินการสอบสวนทางวินัยกรณีความผิดวินัยอยางรายแรง ผูมีอํานาจสั่งบรรจุตามมาตรา ๕๒ จะตองแตงตั้งคณะกรรมการขึ้นทําการสอบสวน และคณะกรรมการสอบสวนจะตองดําเนินการสอบสวนตามหลักเกณฑและวิธีการที่กําหนดในมาตรา ๑๐๒ และ กฎ ก.พ. ฉบับที่ ๑๘ (พ.ศ. ๒๕๔๐) ฯ วาดวยการสอบสวนพิจารณา กระบวนการดําเนินการทางวินัยสามารถแยกพิจารณาประเด็นสําคัญตามขั้นตอนของการดําเนินการสอบสวนทางวินัยเพ่ือพิจารณาความผิดของขาราชการที่ถูกกลาวหาวากระทําผิดวินัย จนถึงขั้นตอนการสั่งลงโทษ รวมถึงการรายงานการดําเนินการทางวินัย ไดดังน้ี (๑) คําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัย (๒) หลักเกณฑและวิธีการสอบสวนทางวินัย (๓) การพิจารณาความผิด (๔) การพิจารณาโทษ (๕) การรายงานการดําเนินการทางวินัย

๒.๑ คําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัย มีประเด็นสําคัญดังน้ี ๒.๑.๑ ผูมีอํานาจแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน ผูมีอํานาจแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนในกรณีความผิดวินัยอยางรายแรง ตาม พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ ไดแก (ก) นายกรัฐมนตรี (มาตรา ๑๐๒ วรรคหา) (ข) ผู มี อํานาจสั่งบรรจุตามมาตรา ๕๒ (มาตรา ๑๐๒ วรรคสาม ) ซ่ึงไดแก รัฐมนตรีเจาสังกัด ปลัดกระทรวง อธิบดี และผูวาราชการจังหวัด (ค) ผูบังคับบัญชาที่ไดรับรายงาน ใชอํานาจตามมาตรา ๑๐๙ วรรคสาม (ง) ก.พ. (มาตรา ๑๑๐)

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๘

ในกรณีของขาราชการประเภทอื่นที่ไมใชขาราชการพลเรือนสามัญ ผูมีอํานาจสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนเปนไปตามกฎหมายวาดวยระเบียบขาราชการประเภทนั้น เชน พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการฝายอัยการ พ.ศ. ๒๕๒๑ มาตรา ๕๔ กําหนดผูมีอํานาจสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนไวคือ ประธาน ก.อ. สําหรับขาราชการอัยการทุกชั้น และอัยการสูงสุด สําหรับขาราชการอัยการซึ่งไดรับเงินเดือนชั้น ๑ และชั้น ๒ หรือ พ.ร.บ. ตํารวจแหงชาติ พ.ศ. ๒๕๔๗ มาตรา ๘๖ วรรคสอง กําหนดให นายกรัฐมนตรี ผูบัญชาการตํารวจแหงชาติ ผูบัญชาการหรือตําแหนงเทียบเทา ผูบังคับการหรือตําแหนงเทียบเทา หรือผูบังคับบัญชาอ่ืนตามที่กําหนด ในระเบียบ ก.ตร. เปนผูสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน เปนตน ๒.๑.๒ องคประกอบและคุณสมบัติของคณะกรรมการสอบสวน องคประกอบและคุณสมบัติของคณะกรรมการสอบสวนกําหนดไวตามกฎ ก.พ. ฉบับที่ ๑๘ (พ.ศ. ๒๕๔๐) ฯ วาดวยการสอบสวนพิจารณา ขอ ๓ กลาวคือ จะตองแตงตั้งจากขาราชการฝายพลเรือนจํานวนอยางนอยสามคน ประกอบดวยประธานกรรมการซึ่งดํารงตําแหนงระดับไมต่ํากวาหรือเทียบไดไมต่ํากวาผูถูกกลาวหา และกรรมการอยางนอยอีกสองคนโดยใหกรรมการคนหนึ่งเปนเลขานุการ และในกรณี จําเปนจะใหมีผูชวยเลขานุการซึ่งเปนขาราชการ ฝายพลเรือนดวยก็ได คณะกรรมการสอบสวนตองมีผู ดํารงตําแหนงนิติกร หรือผูได รับปริญญาทางกฎหมาย หรือผูไดรับการฝกอบรมตามหลักสูตรการดําเนินการทางวินัยหรือผูมีประสบการณดานการดําเนินการทางวินัยอยางนอยหนึ่งคน ในกรณีของขาราชการอัยการ พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการฝายอัยการ พ.ศ. ๒๕๒๑ มาตรา ๕๔ วรรคสอง กําหนดไววาคณะกรรมการสอบสวนตองเปนขาราชการอัยการเทานั้น และกรณีของขาราชการตํารวจ กฎ ก.ตร. วาดวยการสอบสวนพิจารณา พ.ศ. ๒๕๔๗ ขอ ๔ กําหนดวา การแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนใหมีคณะกรรมการเปนขาราชการประจําอยางนอย สามคน ประกอบดวยขาราชการตํารวจอยางนอยกึ่งหน่ึง ๒.๑.๓ การคัดคานคณะกรรมการสอบสวน ผูถูกกลาวหามีสิทธิคัดคานผูไดรับแตงตั้งเปนกรรมการสอบสวนไดตามหลักเกณฑและวิธีการที่กําหนดไวตามกฎ ก.พ. ฉบับที่ ๑๘ (พ.ศ. ๒๕๔๐) ฯ วาดวยการสอบสวนพิจารณา ขอ ๘ กลาวคือ ถากรรมการผูน้ันมีเหตุอยางหนึ่งอยางใด ดังตอไปน้ี (ก) รูเห็นเหตุการณในขณะกระทําการตามเรื่องที่กลาวหา (ข) มีประโยชนไดเสียในเรื่องที่สอบสวน (ค) มีสาเหตุโกรธเคืองผูถูกกลาวหา (ง) เปนผูกลาวหา หรือเปนคูสมรส บพุการี ผูสืบสันดาน หรือพ่ีนองรวมบิดามารดาหรือรวมบิดาหรือมารดาของผูกลาวหา (จ) มีเหตุอ่ืนซึ่งอาจทําใหการสอบสวนเสียความเปนธรรม

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๙

การคัดคานผูไดรับแตงตั้งเปนกรรมการสอบสวน ใหทําเปนหนังสือแสดงขอเท็จจริงที่เปนเหตุแหงการคัดคานวาจะทําใหการสอบสวนไมไดความจริงและความยุติธรรมอยางไร โดยยื่นตอผูสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนภายใน ๗ วัน นับแตวันรับทราบคําสั่ง หรือ วันทราบเหตุแหงการคัดคาน และผูสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนจะตองพิจารณาสั่งการเรื่องคัดคานภายใน ๑๕ วัน นับแตวันที่ไดรับหนังสือคัดคาน โดยหากเห็นวาหนังสือคัดคานมีเหตุผล รับฟงได ใหสั่งใหผูซ่ึงถูกคัดคานพนจากการเปนกรรมการสอบสวน หากเห็นวาหนังสือคัดคานไมมีเหตุผลพอที่จะรับฟงได ใหสั่งยกคําคัดคานนั้น การสั่งยกคําคัดคานใหเปนที่สุด ในกรณีที่ผูสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนไมสั่งการอยางหนึ่งอยางใดภายใน ๑๕ วัน ใหถือวาผูซ่ึงถูกคัดคานพนจากการเปนกรรมการสอบสวนและใหเลขานุการรายงาน ไปยังผูสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนเพื่อดําเนินการเปลี่ยนแปลงกรรมการสอบสวนตอไป และในกรณีที่ผูไดรับแตงตั้งเปนกรรมการสอบสวนเห็นวาตนมีเหตุอันอาจถูกคัดคาน ก็จะตองรายงานตอผูสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนดวย ซ่ึงมีขั้นตอนการพิจารณาสั่งการเชนเดียวกัน กรณีเหตุคัดคานคณะกรรมการสอบสวนนี้ กฎ ก.ตร. วาดวยการสอบสวนพิจารณา พ.ศ. ๒๕๔๗ ขอ ๓ กําหนดใหใชบังคับกับผูสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนดวย แตการรูเห็นเหตุการณในเรื่องที่สอบสวน ใหใชบังคับกับผูสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนเฉพาะในกรณีที่ผูน้ันรูเห็นเหตุการณในลักษณะมีสวนรวมกับการกระทําความผิดเทานั้น และขอ ๓๗ กําหนดใหผูถูกกลาวหามีสิทธิคัดคานทั้งผูสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนและกรรมการสอบสวน ถาผูน้ันมีเหตุแหงการถูกคัดคานตามที่กําหนดไว

๒.๒ หลักเกณฑและวิธีการสอบสวนทางวินัย กฎ ก .พ . ฉบั บที่ ๑๘ (พ .ศ . ๒๕๔๐) ฯ ว าด วยการสอบสวนพิ จารณ า ไดกําหนดหลักเกณฑและวิธีการสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนไว ซ่ึงสามารถสรุปเปนแผนภูมิไดดังน้ี

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๑๐

แผนภูมิแสดงหลักเกณฑและวิธีการสอบสวนทางวินัย

ผูส่ังแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน แจงคําสั่งใหผูถูกกลาวหาและคณะกรรมการทราบ

(ขอ ๕)

ประธานฯ จัดประชุมคณะกรรมการ วางแนวทางการสอบสวน

(ขอ ๖)

แจงและอธิบายขอกลาวหา แจงสิทธิตาง ๆ ใหผูถูกกลาวหาทราบ ตามแบบ สว.๒

(ขอ ๑๔ วรรคหน่ึง)

สอบถามผูถูกกลาวหาวากระทําผิดหรือไม (ขอ ๑๔ วรรคสาม)

รับสารภาพ

บันทึกถอยคํารับสารภาพ และจะสอบสวนหรือไมสอบสวนตอไปก็ได

(ขอ ๑๔ วรรคสี่)

ไมรับสารภาพ

รวบรวมพยานหลักฐาน (ขอ ๑๔ วรรคหา)

ประชุมพิจารณาและแจงขอกลาวหา พรอมทั้งสรุปพยานหลักฐาน

ใหผูถูกกลาวหาทราบตามแบบ สว.๓ (ขอ ๑๕ วรรคหน่ึงและวรรคสอง)

สอบสวนและรวบรวมพยานหลักฐาน ฝายผูถูกกลาวหา (ขอ ๑๕ วรรคสาม)

ประชุมพิจารณาและลงมติ (ขอ ๓๐)

ทํารายงานการสอบสวน เสนอผูส่ังแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน

(ขอ ๓๑)

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๑๑

การสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนตามแผนภูมิดังกลาว มีขั้นตอนสําคัญประกอบดวย (๑) การแจงและอธิบายขอกลาวหา (๒) การรวบรวมพยานหลักฐานที่เกี่ยวของกับเรื่องที่กลาวหา (๓) การแจงขอกลาวหาและสรุปพยานหลักฐานที่สนับสนุนขอกลาวหา (๔) การสอบสวนและรวบรวมพยานหลักฐานของผูถูกกลาวหา (๕) การประชุมพิจารณาลงมติและทํารายงานการสอบสวน การแจงและอธิบายขอกลาวหา เปนการแจงและอธิบายรายละเอียดเทาที่ปรากฏตามเรื่องที่กลาวหาใหทราบวา ผูถูกกลาวหาไดกระทําการใด เม่ือใด อยางไร และตองแจงดวยวา ผูถูกกลาวหามีสิทธิที่จะไดรับแจงสรุปพยานหลักฐานที่สนับสนุนขอกลาวหา และมีสิทธิที่จะใหถอยคําหรือชี้แจงแกขอกลาวหาตลอดจนอางพยานหลักฐานหรือนําพยานหลักฐานมาสืบแกขอกลาวหาได โดยใหทําเปนบันทึกมีสาระสําคัญตามแบบ สว.๒ มอบใหผูถูกกลาวหาหนึ่งฉบับ เก็บไวในสํานวน การสอบสวนหนึ่งฉบับ และใหผูถูกกลาวหาลงลายมือชื่อรับทราบไวเปนหลักฐานดวย โดยจะตองดําเนินการภายใน ๑๕ วัน นับแตวันที่ประธานกรรมการไดรับทราบคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน เม่ือแจงและอธิบายขอกลาวหาแลว คณะกรรมการสอบสวนจะตองสอบถาม ผูถูกกลาวหาวาไดกระทําการตามที่ถูกกลาวหาหรือไม อยางไร หากผูถูกกลาวหาใหถอยคํารับสารภาพวาไดกระทําการตามที่ถูกกลาวหา คณะกรรมการสอบสวนตองแจงใหผูถูกกลาวหาทราบวาการกระทําตามที่ถูกกลาวหาเปนความผิดวินัยกรณีใด หรือเปนเหตุใหออกจากราชการเพื่อรับบําเหน็จบํานาญเหตุทดแทนตามมาตรา ๑๑๕ หรือไม และใหบันทึกถอยคํารับสารภาพไว รวมทั้งพิจารณาวาจะสอบสวนตอไปหรือไมตามควรแกกรณี หลังจากนั้นจึงประชุมพิจารณาและลงมติ และจัดทํารายงานการสอบสวนเสนอผูสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนตอไป ในกรณีที่ผูถูกกลาวหาไมไดใหถอยคํารับสารภาพ คณะกรรมการสอบสวนตองดําเนินการสอบสวนรวบรวมพยานหลักฐานที่เกี่ยวของกับขอกลาวหาภายใน ๖๐ วัน นับแตวันที่แจงและอธิบายขอกลาวหา และเมื่อพิจารณาพยานหลักฐานแลว จะตองแจงขอกลาวหาให ผูถูกกลาวหาทราบวาเปนความผิดวินัยกรณีใด ตามมาตราใด หรือเปนเหตุใหออกจากราชการ เพ่ือรับบําเหน็จบํานาญเหตุทดแทนตามมาตรา ๑๑๕ อยางไร และสรุปพยานหลักฐานที่สนับสนุน ขอกลาวหาเทาที่ มีใหทราบ ตามแบบ สว.๓ มอบใหผูถูกกลาวหาหนึ่งฉบับ เก็บไวในสํานวน การสอบสวนหนึ่งฉบับ และใหผูถูกกลาวหาลงลายมือชื่อและวันเดือนปที่รับทราบไวเปนหลักฐานดวย โดยตองดําเนินการภายใน ๑๕ วัน นับแตวันที่รวบรวมพยานหลักฐานแลวเสร็จ เม่ือดําเนินการดังกลาวแลว คณะกรรมการสอบสวนตองดําเนินการสอบสวน ผูถูกกลาวหาและพยานที่ผูถูกกลาวหาอาง ใหโอกาสผูถูกกลาวหานําสืบแกขอกลาวหา และรวบรวมพยานหลักฐานตาง ๆ ของผูถูกกลาวหาใหแลวเสร็จภายใน ๖๐ วัน นับแตวันที่แจงขอกลาวหาและ สรุปพยานหลักฐานตามแบบ สว.๓ ตอจากนั้นจึงประชุมพิจารณาลงมติและทํารายงานการสอบสวน

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๑๒

เสนอตอผูสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนภายใน ๓๐ วัน นับแตวันที่รวบรวมพยานหลักฐานของ ผูถูกกลาวหาแลวเสร็จ เม่ือคณะกรรมการสอบสวนเสนอสํานวนการสอบสวนแลว ผูสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนจะตองตรวจสอบวาคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนถูกตองตามขอ ๓ ของกฎ ก.พ. ฉบับที่ ๑๘ (พ.ศ. ๒๕๔๐) ฯ วาดวยการสอบสวนพิจารณา หรือไม ถาไมถูกตอง จะทําใหการสอบสวนทั้งหมดเสียไป และตองแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนใหมใหถูกตอง และตองตรวจสอบการสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนดวยวาไดดําเนินการสอบสวนถูกตองหรือไม ถาปรากฏวาการสอบสวนตอนใดทําไมถูกตอง จะตองพิจารณาสั่งใหคณะกรรมการสอบสวนแกไขหรือดําเนินการตอนนั้นใหถูกตองตามหลักเกณฑในขอ ๓๕ ขอ ๓๖ และขอ ๓๗ ของกฎ ก.พ. ฉบับที่ ๑๘ (พ.ศ. ๒๕๔๐) ฯ วาดวยการสอบสวนพิจารณา เม่ือตรวจสอบความถูกตองของสํานวนการสอบสวนดังกลาวแลว ผูสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนจะตองพิจารณาสั่งการโดยเร็ว ซ่ึงสามารถแยกพิจารณาไดดังน้ี (๑) กรณีที่คณะกรรมการสอบสวนเห็นวาผูถูกกลาวหาไมไดกระทําผิด หรือไมมีเหตุที่จะใหออกจากราชการตามมาตรา ๑๑๕ สมควรยุติเร่ือง หรือกระทําผิดที่ยังไมถึงขั้นเปนการกระทําผิดวินัยอยางรายแรง ผูสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน จะตองพิจารณาสั่งการตามที่เห็นสมควร (๒) กรณีที่คณะกรรมการสอบสวน หรือผูสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน เห็นวาผูถูกกลาวหากระทําผิดวินัยอยางรายแรง จะตองสงเรื่องให อ.ก.พ. กระทรวง อ.ก.พ. กรม หรือ อ.ก.พ. จังหวัด แลวแตกรณี ตามมาตรา ๑๐๔ วรรคสอง (๑) (๒) หรือ (๓) เปนผูพิจารณาความผิดและกําหนดโทษ (๓) กรณีที่จะตองสงเรื่องให อ.ก.พ. กระทรวง อ.ก.พ. กรม หรือ อ.ก.พ. จังหวัด พิจารณาตามมาตรา ๑๑๕ หรือมาตรา ๑๑๖ ก็จะตองดําเนินการสงเรื่องให อ.ก.พ. เชนเดียวกับ (๒) สําหรับขาราชการประเภทอื่นที่มีการกําหนดหลักเกณฑและวิธีการสอบสวนทางวินัยไวโดยเฉพาะไดแก พ .ร.บ. ระเบียบขาราชการฝายอัยการ พ .ศ. ๒๕๒๑ มาตรา ๕๔ วรรคหา บัญญัติวาหลักเกณฑและวิธีการที่เกี่ยวของกับการสอบสวนใหเปนไปตามที่ ก.อ. กําหนด สวนกรณีขาราชการตํารวจและขาราชการครู เม่ือมีการตรากฎหมายวาดวยระเบียบขาราชการประเภทนั้นในป พ.ศ. ๒๕๔๗ ก็กําหนดวาหลักเกณฑและวิธีการเกี่ยวกับการสอบสวนใหเปนไปตามที่กําหนดในกฎ ก.ตร. หรือ กฎ ก.ค.ศ. แลวแตกรณี และ พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน ในสถาบัน อุดมศึกษา พ .ศ . ๒๕๔๗ มาตรา ๔๙ วรรคสาม กําหนดวา หลักเกณฑ วิธีการ และเง่ือนไขเกี่ยวกับการสอบสวนพิจารณา ให เปนไปตามที่กําหนดในขอบังคับของสภาสถาบัน อุดมศึกษาที่ออกตามมาตรา ๑๗

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๑๓

๒.๓ การพิจารณาความผิด การพิจารณาความผิดเปนการพิจารณาจากขอเท็จจริงและพยานหลักฐานตางๆ ที่รวบรวมไดจากการสอบสวนทางวินัยเพ่ือวินิจฉัยวาผูถูกกลาวหาไดกระทําผิดวินัยในกรณีใด ตามมาตราใด การพิจารณาความผิดตองกระทําโดยผูมีอํานาจหนาที่โดยเฉพาะตามที่ พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ กําหนดไว ซ่ึงอาจแยกพิจารณาไดดังน้ี (๑) ความผิดวินัยอยางไมรายแรง ผูมีอํานาจพิจารณาความผิด ไดแก ผูบังคับบัญชาผูมีอํานาจสั่งลงโทษตามกฎ ก.พ. ฉบับที่ ๘ (พ.ศ. ๒๕๓๖) ฯ วาดวยอํานาจการลงโทษภาคทัณฑ ตั ด เงิน เดื อน ห รือลดขั้ น เงิน เดื อน เช น เลขานุ ก ารกรม ผู อํ านวยการกอง ผูวาราชการจังหวัด อธิบดี ปลัดกระทรวง รัฐมนตรีเจาสังกัด และนายกรัฐมนตรีในฐานะหัวหนารัฐบาล เปนตน สําหรับขาราชการประเภทอื่น ผูมีอํานาจพิจารณาความผิดกรณีกระทําผิดวินัยอยางไมรายแรงจะตองพิจารณาจากกฎหมายวาดวยระเบียบขาราชการประเภทนั้น เชน พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการฝายอัยการ พ.ศ. ๒๕๒๑ มาตรา ๖๓ กําหนดใหผูบังคับบัญชารายงานตามลําดับถึงอัยการสูงสุด เพ่ือเสนอคณะกรรมการอัยการ (ก .อ .) พิจารณา พ .ร.บ . ตํารวจแหงชาติ พ.ศ. ๒๕๔๗ มาตรา ๘๙ วรรคสี่ กําหนดใหเปนไปตามที่กําหนดในกฎ ก.ตร. ซ่ึงก็คือกฎ ก.ตร. วาดวยอํานาจการลงโทษ อัตราโทษ และการลงโทษภาคทัณฑ ทัณฑกรรม กักยาม กักขัง หรือ ตัดเงินเดือน พ.ศ. ๒๕๔๗ เปนตน (๒) ความผิดวินัยอยางรายแรง ผูมีอํานาจพิจารณาความผิด คือ อ.ก.พ. ในระดับตาง ๆ ตามมาตรา ๑๐๔ วรรคสอง ไดแก (ก) อ.ก.พ. กระทรวง สําหรับขาราชการพลเรือนสามัญผูดํารงตําแหนงตั้งแตระดับ ๑๑ ลงมา ถึงระดับ ๘ และสําหรับผูดํารงตําแหนงแตงตั้งระดับ ๗ ลงมาที่กระทําผิดวินัย อยางรายแรงรวมกันกับผูดํารงตําแหนงตั้งแตระดับ ๘ ขึ้นไป หรือที่นายกรัฐมนตรีแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนตามมาตรา ๑๐๒ วรรคหา ในราชการบริหารสวนกลางและสวนภูมิภาค นอกจากนั้น อ.ก.พ . กระทรวง ยังมีอํานาจพิจารณาความผิด สําหรับกรณีที่อธิบดีมีความเห็นขัดแยงกับ ผูวาราชการจังหวัด หรือมติของ อ.ก.พ. จังหวัด ไดดวย ตามมาตรา ๑๐๙ วรรคสี่ (ข) อ.ก.พ. กรม สําหรับขาราชการพลเรือนสามัญผูดํารงตําแหนงตั้งแตระดับ ๗ ลงมาในราชการบริหารสวนกลางและสวนภูมิภาค ยกเวนในกรณีตามขอ (ก) (ค) อ.ก.พ. จังหวัด สําหรับขาราชการพลเรือนสามัญผูดํารงตําแหนงตั้งแตระดับ ๗ ลงมา ในราชการบริหารสวนภูมิภาค ซ่ึงมิใชหัวหนาสวนราชการประจําจังหวัด ผูมีอํานาจพิจารณาความผิดกรณีกระทําผิดวินัยอยางรายแรงในสวนของขาราชการประเภทอื่น จะตองพิจารณาจากกฎหมายวาดวยระเบียบขาราชการประเภทนั้น เชน พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการฝายอัยการ พ.ศ. ๒๕๒๑ มาตรา ๕๔ วรรคหก ใหคณะกรรมการสอบสวนรายงานเสนอความเห็นตออัยการสูงสุด โดยใหผูบังคับบัญชาของผูถูกกลาวหาตามลําดับไดแสดงความเห็นกอนดวย ถาคณะกรรมการสอบสวน หรือผูบังคับบัญชา หรืออัยการสูงสุดเห็นวาผูถูกกลาวหา

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๑๔

กระทําผิดวินัย ก็ใหอัยการสูงสุดทําความเห็นรายงานไปยัง ก.อ. เพ่ือพิจารณา พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา พ.ศ. ๒๕๔๗ มาตรา ๑๐๐ วรรคสี่ กําหนดใหเปนอํานาจของคณะกรรมการขาราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา (ก.ค.ศ.) หรือคณะอนุกรรมการขาราชการครูและบุคลากรทางการศึกษาประจําเขตพื้นที่การศึกษา (อ.ก.ค.ศ. เขตพื้นที่การศึกษา) ของผูถูกกลาวหาแลวแตกรณี เปนผูพิจารณา พ.ร.บ. ตํารวจแหงชาติ พ.ศ. ๒๕๔๗ มาตรา ๙๐ กําหนดใหนายกรัฐมนตรี ผูบัญชาการตํารวจแหงชาติ ผูบัญชาการหรือตําแหนงเทียบเทา ผูบังคับการหรือตําแหนงเทียบเทา แลวแตกรณี เปนผูพิจารณาสั่งลงโทษ โดยในกรณีที่ผูมีอํานาจไมใชนายกรัฐมนตรี ใหผูมีอํานาจดังกลาวตั้งคณะกรรมการเพื่อพิจารณากลั่นกรองเสนอ โดยคณะกรรมการดังกล าวอย างน อยต อ งป ระกอบด วยรองหั วหน าหน วย งานนั้ นทุ กคน ตามหลั ก เกณฑ ที่กําหนดในกฎ ก.ตร. ซ่ึงก็คือกฎ ก.ตร. วาดวยคณะกรรมการพิจารณากลั่นกรองการพิจารณาสั่งลงโทษ พ.ศ. ๒๕๔๗ และกฎ ก.ตร. วาดวยการแกไขเพิ่มเติมคณะกรรมการพิจารณากลั่นกรองการพิจารณาสั่งลงโทษ (ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๔๗ เปนตน

๒.๔ การพิจารณาโทษ เม่ือผูมีอํานาจพิจารณาความผิดไดพิจารณาแลววาขาราชการที่ถูกกลาวหากระทําความผิดวินัยในกรณีใด ตามมาตราใด ขั้นตอนตอไป คือการพิจารณาโทษของขาราชการ ผูน้ันวาควรจะลงโทษในสถานใด หรือไม โดยมาตรา ๑๐๐ ไดกําหนดโทษทางวินัยไว ๕ สถาน คือ (๑) ภาคทัณฑ (๒) ตัดเงินเดือน (๓) ลดขั้นเงินเดือน (๔) ปลดออก (๕) ไลออก พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา พ.ศ. ๒๕๔๗ มาตรา ๙๖ และ พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือนในสถาบันอุดมศึกษา พ.ศ. ๒๕๔๗ มาตรา ๔๘ บัญญัติโทษทางวินัยไว ๕ สถานเชนเดียวกัน แตที่บัญญัติไวแตกตางกันคือ พ .ร.บ . ระเบียบขาราชการ ฝายอัยการ พ.ศ. ๒๕๒๑ มาตรา ๕๙ กําหนดโทษทางวินัยไว ๕ สถาน คือ ภาคทัณฑ งดบําเหน็จความชอบ ใหออก ปลดออก และไลออก พ.ร.บ. ตํารวจแหงชาติ พ.ศ. ๒๕๔๗ มาตรา ๘๒ กําหนดโทษทางวินัยไว ๗ สถาน คือ ภาคทัณฑ ทัณฑกรรม กักยาม กักขัง ตัดเงินเดือน ปลดออก และ ไลออก ในการพิจารณาโทษทางวิ นัย น้ัน อาจแยกออกได เปน ๒ ขั้นตอน คือ การกําหนดโทษและการสั่งลงโทษ ซ่ึงมีสาระสําคัญดังน้ี

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๑๕

๒.๔.๑ การกําหนดโทษ ในการพิจารณากําหนดโทษ อาจแบงไดเปน ๒ กรณี คือ (๑) ความผิดวินัยอยางไมรายแรง มาตรา ๑๐๓ กําหนดไววา ขาราชการพลเรือนสามัญที่กระทําผิดวินัยอยางไมรายแรง ผูบังคับบัญชาสามารถกําหนดโทษได ๓ ระดับ คือ ภาคทัณฑ ตัดเงินเดือน หรือลดขั้นเงินเดือน ตามความเหมาะสมกับความผิด และยังกําหนดไวดวยวา ในกรณีที่เปนการกระทําผิดวินัยเล็กนอยและมีเหตุอันสมควรงดโทษ จะงดโทษโดยใหทําทัณฑบนเปนหนังสือหรือวากลาวตักเตือนก็ได สําหรับผูมีอํานาจกําหนดโทษในกรณีความผิดวินัยอยางไมรายแรง คือ ผูบังคับบัญชาผูมีอํานาจสั่งลงโทษตามกฎ ก.พ. ฉบับที่ ๘ (พ.ศ. ๒๕๓๖)ฯ วาดวยอํานาจ การลงโทษภาคทัณฑ ตัดเงินเดือน หรือลดขั้นเงินเดือน (๒) ความผิดวินัยอยางรายแรง มาตรา ๑๐๔ กําหนดไววา ขาราชการพลเรือนสามัญที่กระทําผิดวินัยอยางรายแรง จะกําหนดโทษได ๒ ระดับ คือ ปลดออกหรือไลออก ตามความรายแรงแหงกรณี สําหรับผูมีอํานาจกําหนดโทษไดแก อ.ก.พ. กระทรวง อ.ก.พ. กรม หรือ อ.ก.พ.จังหวัด แลวแตกรณี ซ่ึงการกําหนดโทษนี้โดยปกติ อ.ก.พ.ฯ จะดําเนินการไปพรอมกับการพิจารณาความผิด กรณีของขาราชการประเภทอื่น จะตองพิจารณาจากกฎหมาย วาดวยระเบียบขาราชการประเภทนั้นๆ ซ่ึงจะบัญญัติไวโดยเฉพาะ แตในหลักการยังคงแบงเปนการกําหนดโทษความผิดวินัยอยางไมรายแรงและความผิดวินัยอยางรายแรงเชนเดียวกัน ๒.๔.๒ การสั่งลงโทษ สาระสําคัญของการสั่งลงโทษ คือ ผูมีอํานาจในการสั่งลงโทษและอํานาจในการสั่งลงโทษ ซ่ึงแยกพิจารณาได ๒ กรณี คือ (๑) กรณีความผิดวินัยอยางไมรายแรง กรณีที่ขาราชการพลเรือนสามัญกระทําผิดวินัยอยางไมรายแรงผูบังคับบัญชามีอํานาจสั่งลงโทษภาคทัณฑ ตัดเงินเดือน หรือลดขั้นเงินเดือนไดตามควรแกกรณี ตามมาตรา ๑๐๓ และผูบังคับบัญชาใดจะมีอํานาจสั่งลงโทษผูอยูใตบังคับบัญชาในสถานโทษและอัตราโทษใดไดเพียงใด เปนไปตามกฎ ก.พ . ฉบับที่ ๘ (พ .ศ. ๒๕๓๖) ฯ วาดวยอํานาจการลงโทษภาคทัณฑ ตัดเงินเดือน หรือลดขั้นเงินเดือน ซ่ึงไดใหอํานาจผูบังคับบัญชาที่จะสั่งลงโทษผูอยู ใตบังคับบัญชาไว ๓ ระดับ คือ (ก) เลขานุการกรม ผูอํานวยการกองหรือหัวหนากอง และหัวหนา สวนราชการที่ต่ํากวากอง มีอํานาจสั่งลงโทษภาคทัณฑ หรือตัดเงินเดือนครั้งหน่ึงไมเกิน ๕% และเปนเวลาไมเกิน ๑ เดือน (ข) หัวหนาสวนราชการที่สูงกวากอง มีอํานาจสั่งลงโทษภาคทัณฑ หรือตัดเงินเดือนครั้งหน่ึงไมเกิน ๕% และเปนเวลาไมเกิน ๒ เดือน

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๑๖

(ค) นายกรัฐมนตรีในฐานะหัวหนารัฐบาล รัฐมนตรีเจาสังกัด อธิบดีและผูวาราชการจังหวัด มีอํานาจสั่งลงโทษภาคทัณฑ หรือตัดเงินเดือนครั้งหนึ่งไมเกิน ๕% และ เปนเวลาไมเกิน ๓ เดือน หรือลดขั้นเงินเดือนครั้งหน่ึงไมเกิน ๑ ขั้น สําหรับผู ได รับมอบหมายตามมาตรา ๔๓ ใหบั งคับบัญชา สวนราชการ หรือหนวยงานใด ในฐานะผูบังคับบัญชาตาม (ก) หรือ (ข) หรือในฐานะอธิบดี ก็มีอํานาจสั่งลงโทษไดเชนเดียวกับผูบังคับบัญชาซึ่งดํารงตําแหนงในฐานะตามที่ไดรับมอบหมายนั้น ในกรณีที่ผูบังคับบัญชาเห็นวา ผูใตบังคับบัญชาที่กระทําผิดวินัยอยางไมรายแรงควรจะตองไดรับโทษสูงกวาที่ตนมีอํานาจสั่งลงโทษ ใหรายงานตอผูบังคับบัญชาของผูน้ันที่มีอํานาจเพื่อใหพิจารณาดําเนินการสั่งลงโทษตามควรแกกรณี กรณีขาราชการประเภทอื่นที่มีการกําหนดผูมีอํานาจสั่งลงโทษความผิดวินัยอยางไมรายแรงไวแตกตางออกไป เชน พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการฝายอัยการ พ.ศ. ๒๕๒๑ มาตรา ๖๓ ใหประธาน ก.อ. เปนผูสั่งลงโทษตามมติของ ก.อ. พ.ร.บ. ตํารวจแหงชาติ พ .ศ . ๒๕๔๗ มาตรา ๘๙ กําหนดวา ขาราชการตํารวจผู ใดกระทําผิดวิ นัยอยางไมรายแรง ใหผูบังคับบัญชาสั่งลงโทษภาคทัณฑ ทัณฑกรรม กักยาม กักขัง หรือตัดเงินเดือนตามควรแกกรณี โดยผูบังคับบัญชาที่จะมีอํานาจสั่งลงโทษผูอยูใตบังคับบัญชาในสถานโทษใด และอัตราโทษเพียงใด เปนไปตามกฎ ก.ตร. วาดวยอํานาจลงโทษ อัตราโทษ และการลงโทษภาคทัณฑ ทัณฑกรรม กักยาม กักขัง หรือตัดเงินเดือน พ.ศ. ๒๕๔๗ ซ่ึงกําหนดผูบังคับบัญชาผูมีอํานาจสั่งลงโทษไวตั้งแตระดับนายกรัฐมนตรี ผูบัญชาการตํารวจแหงชาติลงไปจนกระทั่งถึงระดับรองสารวัตรและพนักงานสอบสวน เปนตน (๒) กรณีความผิดวินัยอยางรายแรง กรณีที่ขาราชการพลเรือนสามัญกระทําผิดวินัยอยางรายแรง ผูบังคับบัญชามีอํานาจสั่งลงโทษปลดออก หรือไลออก ตามมติของ อ.ก.พ. จังหวัด อ.ก.พ. กรม หรือ อ.ก.พ. กระทรวง แลวแตกรณี ตามมาตรา ๑๐๔ วรรคหนึ่งและวรรคสอง ดังน้ี (ก) การสั่งลงโทษตามมติ อ.ก.พ . กระทรวง ผูบังคับบัญชาที่ มีอํานาจสั่งลงโทษดังกลาว ไดแก นายกรัฐมนตรี รัฐมนตรีเจาสังกัด ปลัดกระทรวง และอธิบดี แลวแตกรณี (มาตรา ๑๐๔ (๑) ประกอบมาตรา ๕๒) นอกจากนั้น การสั่งลงโทษตามมติ อ.ก.พ. กระทรวง ตามมาตรา ๑๐๙ วรรคสี่ ผูมีอํานาจสั่งลงโทษ ไดแก อธิบดี หรือรัฐมนตรีเจาสังกัด แลวแตกรณี (ข) การสั่งลงโทษตามมติ อ.ก.พ. กรม ผูบังคับบัญชาที่มีอํานาจ สั่งลงโทษตามมติดังกลาว ไดแก อธิบดี (มาตรา ๑๐๔ (๒) ประกอบมาตรา ๕๒) (ค) การสั่งลงโทษตามมติ อ.ก.พ. จังหวัด ผูบังคับบัญชาที่มีอํานาจสั่งลงโทษตามมติดังกลาว ไดแก ผูวาราชการจังหวัด (มาตรา ๑๐๔ (๓) ประกอบมาตรา ๕๒) การสั่งลงโทษความผิดวินัยอยางรายแรงของขาราชการประเภทอื่นตองพิจารณากฎหมายวาดวยระเบียบขาราชการประเภทนั้น ซ่ึงจะกําหนดผูบังคับบัญชาที่มีอํานาจสั่งลงโทษไวโดยเฉพาะ เชน พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการฝายอัยการ พ .ศ. ๒๕๒๑ มาตรา ๕๔ วรรคหก กําหนดใหประธาน ก.อ. สั่งตามมติของ ก.อ. พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา พ .ศ . ๒๕๔๗ มาตรา ๑๐๐ วรรคหา กําหนดใหผู มี อํานาจสั่งบรรจุและแตงตั้ง

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๑๗

ตามมาตรา ๕๓ หรือผูมีอํานาจสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนเปนผูสั่งลงโทษตามมติของ ก.ค.ศ. หรือ อ.ก.ค.ศ. เขตพื้นที่การศึกษา แลวแตกรณี พ.ร.บ. ตํารวจแหงชาติ พ.ศ. ๒๕๔๗ มาตรา ๙๐ วรรคหนึ่งและวรรคสอง กําหนดใหผูมีอํานาจสั่งใหขาราชการตํารวจรักษาราชการแทนตามมาตรา ๗๒ เปนผูสั่งลงโทษ โดยมีการแตงตั้งคณะกรรมการเพื่อพิจารณากลั่นกรองเสนอ เปนตน ในการสั่งลงโทษปลดออกหรือไลออกจากราชการของขาราชการพลเรือนสามัญ มีระเบียบ ก.พ. วาดวยวันออกจากราชการของขาราชการพลเรือนสามัญ พ.ศ. ๒๕๓๕ กําหนดวา หามมิใหสั่งปลดออก หรือไลออกยอนหลังไปกอนวันออกคําสั่ง เวนแตกรณีเขาขอยกเวนตามที่ระบุไวเทานั้น

๒.๕ การรายงานการดําเนินการทางวินัย๒๑ มาตรา ๑๐๙ และมาตรา ๑๒๑ บัญญัติใหมีการตรวจสอบการดําเนินการ ทางวินัยและการใหขาราชการออกจากราชการเพื่อใหเปนไปโดยถูกตองและเหมาะสม ถา ผูตรวจสอบเห็นวาการดําเนินการนั้นไมถูกตองหรือไมเหมาะสมก็ใหสั่งเปลี่ยนแปลงได โดยสั่งลงโทษ เพ่ิมโทษ ลดโทษ งดโทษ หรือยกโทษ ใหถกูตองหรือเหมาะสมตามควรแกกรณี เม่ือผูบังคับบัญชาไดดําเนินการทางวินัย หรือดําเนินการสอบสวนตาม มาตรา ๑๑๔ (๔) หรือมาตรา ๑๑๕ หรือสั่งใหขาราชการออกจากราชการไปแลว ใหรายงานการดําเนินการดังกลาว ดังน้ี (๑) สําหรับขาราชการในสํานักงานเลขานุการรัฐมนตรีและราชบัณฑิตยสถานใหรายงานตามลําดับจนถึงรัฐมนตรีเจาสังกัด (๒) สําหรับขาราชการในสวนราชการอื่นนอกจากกรณีตาม (๑) ใหรายงานตามลําดับจนถึงอธิบดีผูบังคับบัญชาของผูถูกดําเนินการดังกลาว รวมทั้งกรณีที่ผูวาราชการจังหวัด เปนผูสั่งหรือเปนผูสั่งเปลี่ยนแปลงคําสั่งของผูบังคับบัญชาชั้นตน ก็ตองรายงานถึงอธิบดีผูบังคับบัญชาของผูดําเนินการนั้นดวย (๓) ในกรณีที่อธิบดีเปนผูดําเนินการเอง หรืออธิบดีไดรับรายงานตาม (๒) และไดดําเนินการตามอํานาจหนาที่แลว ใหรายงานไปยัง อ.ก.พ. กระทรวงตามกรณีที่กําหนดในระเบียบ ก.พ. วาดวยการรายงานเกี่ยวกับการดําเนินการทางวินัยและการออกจากราชการของขาราชการพลเรือนสามัญ พ.ศ. ๒๕๓๕ (๔) ในกรณี อ่ืนนอกจากกรณี ตาม (๑) (๒) และ (๓) เชน ในกรณี ปลัดกระทรวงหรือรัฐมนตรีเปนผูสั่งจะรายงานไปที่ใด อยางไร ตองเปนไปตามระเบียบ ก.พ. วาดวยการรายงานเกี่ยวกับการดําเนินการทางวินัยและการออกจากราชการของขาราชการพลเรือนสามัญ พ.ศ. ๒๕๓๕ ผูสั่งเปลี่ยนแปลงดังกลาวไดในกรณีความผิดไมรายแรง คือ รัฐมนตรีตาม (๑) หรืออธิบดีตาม (๒) ยกเวนกรณีที่ผูวาราชการจังหวัดเปนผูสั่งหรือเปลี่ยนแปลงคําสั่ง หรือ อ.ก.พ.

๑๒

การรายงานตามมาตรา ๑๐๙ และมาตรา ๑๒๑ สรุปจาก ประวีณ ณ นคร, คําอธิบายรายมาตรา พระราชบัญญัติระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕, (กรุงเทพฯ : สวัสดิการสํานักงาน ก.พ.), พิมพ ครั้งที่ ๑ พ.ศ. ๒๕๓๕, หนา ๑๓๒ - ๑๓๓ และ ๑๔๘

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๑๘

จังหวัดมีมติ อธิบดีจะสั่งเปลี่ยนแปลงเองไมไดตองเสนอให อ.ก.พ. กระทรวงพิจารณา แลวอธิบดี จึงจะสั่งตามมติ อ.ก.พ. กระทรวงได ในกรณีที่มีการสั่งงดโทษ ยกโทษ หรือลดโทษ ถามีการตัดเงินเดือนหรือ ลดขั้นเงินเดือนไปแลว ตองคืนเงินเดือนที่ตัดหรือลดไปแลวในสวนที่ไดงดโทษหรือยกโทษหรือ ลดโทษนั้นแกผูถูกลงโทษ ในกรณีที่มีการสั่งเพ่ิมโทษเปนสถานโทษที่หนักขึ้น เชน เพ่ิมจากลดขั้นเงินเดือนหรือตัดเงินเดือนเปนไลออก หรือปลดออก คําสั่งลงโทษลดขั้นเงินเดือนหรือตัดเงินเดือนเปนอันยกเลิก และตองคืนเงินเดือนที่ลดหรือตัดไปแลวน้ันใหแกผูถูกลงโทษดวย กรณีของกฎหมายวาดวยระเบียบขาราชการประเภทอื่น จะมีบทบัญญัติเร่ืองการตรวจสอบการดําเนินการทางวินัยและการใหขาราชการออกจากราชการไวเชนกัน แตมีสาระสําคัญที่ แตกตางออกไป เชน พ .ร .บ . ระเบียบขาราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา พ.ศ. ๒๕๔๗ มาตรา ๑๐๔ กําหนดไววา เม่ือผูบังคับบัญชาไดดําเนินการทางวินัยหรือดําเนินการสอบสวน หรือสั่งใหขาราชการครูและบุคลากรทางการศึกษาออกจากราชการไปแลว ก็จะตองมีการรายงานการดําเนินการดังกลาวไปยังหัวหนาสวนราชการหรือผูอํานวยการสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษา แลวแตกรณี โดยแยกออกเปนการรายงานการดําเนินการทางวินัยไมรายแรง และ การรายงานการดําเนินการทางวินัยอยางรายแรง และให ก.ค.ศ. กําหนดระเบียบเกี่ยวกับการรายงานตามมาตรานี้ดวย พ .ร.บ . ระเบียบขาราชการพลเรือนในสถาบันอุดมศึกษา พ .ศ . ๒๕๔๗ มาตรา ๖๐ บัญญัติไวแตเพียงวา เม่ือผูบังคับบัญชาไดดําเนินการทางวินัยหรือสั่งใหขาราชการพลเรือนในสถาบันอุดมศึกษาออกจากราชการในเรื่องใดไปแลว ใหรายงานสภาสถาบันอุดมศึกษาทราบ ในกรณีที่สภาสถาบันอุดมศึกษาพิจารณาเห็นวา ผูบังคับบัญชาซึ่งสั่งลงโทษมิไดดําเนินการทางวินัยหรือมิไดสั่งใหออกจากราชการโดยเครงครัดหรือเปนธรรม จะสั่งใหผูบังคับบัญชาทบทวนการดําเนินการและสั่งการใหมใหถูกตองเหมาะสมตอไปก็ได เปนตน ๓. การดําเนินการระหวางดําเนินการทางวินัย มาตรา ๑๐๗ เปนบทบัญญัติที่กําหนดใหมีการดําเนินการระหวางการดําเนินการ ทางวินัยได ๒ กรณี คือ การสั่งพักราชการ และการใหออกจากราชการไวกอนเพ่ือรอฟงผลการสอบสวนพิจารณา สวนผูมีอํานาจสั่งพักราชการหรือสั่งใหออกจากราชการไวกอนก็คือผูมีอํานาจ สั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน ตามมาตรา ๑๐๒ วรรคสาม วรรคสี่ หรือวรรคหา แลวแตกรณี โดยไดกําหนดกรณีที่จะสั่งพักราชการหรือสั่งใหออกจากราชการไวกอนเปน ๒ กรณี คือ (๑) ถูกกลาวหาวากระทําผิดวินัยอยางรายแรงจนถูกตั้งกรรมการสอบสวน (๒) ถูกฟองคดีอาญา หรือตองหาวากระทําความผิดอาญา เวนแตความผิดที่ไดกระทําโดยประมาท หรือความผิดลหุโทษ หลักเกณฑและวิธีการเกี่ยวกับการสั่งพักราชการ การสั่งใหออกจากราชการไวกอน ระยะเวลาใหพักราชการและใหออกจากราชการไวกอน และการดําเนินการเพ่ือใหเปนไปตามผลการสอบสวนพิจารณา เปนไปตามกฎ ก.พ . ฉบับที่ ๑๑ (พ .ศ . ๒๕๓๘) ออกตามความใน พ .ร.บ . ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ วาดวยการสั่งพักราชการและการสั่งใหออกจากราชการไว

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๑๙

กอน รวมทั้งที่แกไขเพ่ิมเติมโดยกฎ ก.พ. ฉบับที่ ๒๙ (พ.ศ. ๒๕๔๘)ฯ วาดวยการสั่งพักราชการและการสั่งใหออกจากราชการไวกอน ซ่ึงมีสาระสําคัญดังน้ี

๓.๑ เงื่อนไขในการสั่งพักราชการ เม่ือเปนกรณีที่จะสั่งพักราชการไดตามมาตรา ๑๐๗ แลว ผูมีอํานาจจะสั่งใหขาราชการผูน้ันพักราชการไดก็ตอเม่ือมีเหตุอยางหนึ่งอยางใด ดังตอไปน้ี (๑) ผูน้ันถูกตั้งกรรมการสอบสวน หรือถูกฟองคดีอาญา หรือตองหาวากระทําความผิดอาญาในเรื่องเกี่ยวกับการทุจริตตอหนาที่ราชการ หรือเกี่ยวกับความประพฤติหรือพฤติการณอันไมนาไววางใจ และผูที่ถูกฟองน้ันพนักงานอัยการมิไดเปนทนายแกตางใหและผูมีอํานาจพิจารณาเห็นวาถาใหผูน้ันคงอยูในหนาที่ราชการอาจเกิดการเสียหายแกราชการ (๒) ผูน้ันมีพฤติการณที่แสดงวาถาคงอยูในหนาที่ราชการจะเปนอุปสรรคตอการสอบสวนพิจารณา หรือจะกอใหเกิดความไมสงบเรียบรอยขึ้น (๓) ผูน้ันอยูในระหวางถูกควบคุมหรือขังโดยเปนผูถูกจับในคดีอาญาหรือตองจําคุกโดยคําพิพากษา และไดถูกควบคุม ขัง หรือตองจําคุก เปนเวลาติดตอกันเกินกวา ๑๕ วัน แลว (๔) ผูน้ันถูกตั้งกรรมการสอบสวนและตอมามีคําพิพากษาถึงที่สุดวาเปนผูกระทําความผิดอาญาในเรื่องที่สอบสวนนั้น หรือผู น้ันถูกตั้งกรรมการสอบสวนภายหลังที่ มี คําพิพากษาถึงที่สุดวาเปนผูกระทําความผิดอาญาในเรื่องที่สอบสวนนั้น และผูมีอํานาจพิจารณาเห็นวาขอเท็จจริงที่ปรากฏตามคําพิพากษาถึงที่สุดนั้นไดความประจักษชัดอยูแลววาความผิดอาญาของ ผูน้ันเปนความผิดวินัยอยางรายแรง

๓.๒ หลักเกณฑอ่ืนในการสั่งพักราชการ (๑) การสั่งพักราชการใหสั่งพักตลอดเวลาที่สอบสวนพิจารณา เวนแตกรณี ผูถูกสั่งพักราชการไดรองทุกข๓๑และผูมีอํานาจพิจารณาคํารองทุกขเห็นวาสมควรสั่งใหผูน้ันกลับเขาปฏิบัติหนาที่ราชการกอนการสอบสวนพิจารณาเสร็จสิ้น เน่ืองจากพฤติการณของผูถูกสั่งพักราชการ ไมเปนอุปสรรคตอการสอบสวนพิจารณาและไมกอใหเกิดความไมสงบเรียบรอยตอไป หรือเน่ืองจากการสอบสวนทางวินัยไมสามารถดําเนินการสอบสวนใหแลวเสร็จภายในระยะเวลาที่เหมาะสม

๑๓ พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ มาตรา ๑๒๙ และมาตรา ๑๓๐ กําหนดวา ขาราช

การพลเรือนสามัญผูใดถูกส่ังใหออกจากราชการตาม พ.ร.บ. นี้ ใหมีสิทธิรองทุกขตอ ก.พ. ได หรือกรณีเห็นวาผูบังคับบัญชาใชอํานาจหนาที่ปฏิบัติตอตนโดยไมถูกตองหรือไมปฏิบัติตอตนใหถูกตองตามกฎหมาย หรือมีความคับของใจอันเกิดจากการปฏิบัติของผูบังคับบัญชาตอตนในกรณีตามที่กําหนดในกฎ ก.พ. ผูนั้นอาจรองทุกขไดตามหลักเกณฑและวิธีการที่กําหนดในกฎ ก.พ. แตในกรณีที่มีสิทธิอุทธรณตามหมวด ๗ ตองใชสิทธิอุทธรณตามที่กําหนดไวในหมวดนั้น

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๒๐

ซ่ึงไมควรเกินหนึ่งปนับแตวันพักราชการ ผูมีอํานาจสั่งพักราชการอาจสั่งใหผูน้ันกลับเขาปฏิบัติหนาที่ราชการกอนการสอบสวนพิจารณาเสร็จสิ้นได๔๑ (๒) กรณีที่ถูกตั้งกรรมการสอบสวนหลายสํานวน หรือถูกฟองคดีอาญา หรือตองหาวากระทําความผิดอาญาหลายคดี ถาจะสั่งพักราชการจะตองสั่งพักทุกสํานวนและทุกคดี (๓) กรณีที่ไดสั่งพักราชการในสํานวนใดหรือคดีใดไวแลวภายหลังปรากฏวา ผูถูกสั่งพักราชการนั้นถูกตั้งกรรมการสอบสวนในสํานวนอื่น หรือถูกฟองคดีอาญา หรือตองหาวากระทําความผิดอาญาในคดีอ่ืนเพ่ิมขึ้นอีก ตองสั่งพักราชการในสํานวนหรือคดีที่เพ่ิมขึ้นน้ันดวย (๔) การสั่งพักราชการ หามมิใหสั่งพักยอนหลังไปกอนวันออกคําสั่ง เวนแตกรณีดังตอไปน้ี (ก) ผู ซ่ึงจะถูกสั่งพักราชการอยูในระหวางถูกควบคุมหรือขังโดยเปน ผูถูกจับในคดีอาญา หรือตองจําคุกโดยคําพิพากษา การสั่งพักราชการในเรื่องนั้นใหสั่งพักยอนหลังไปถึงวันที่ถูกควบคุม ขัง หรือตองจําคุก (ข) กรณีที่ไดมีการสั่งพักราชการไวแลว ถาจะตองสั่งใหมเพราะคําสั่งเดิม ไมชอบหรือไมถูกตอง ใหสั่งพักตั้งแตวันใหพักราชการตามคําสั่งเดิม หรือตามวันที่ควรตองพักราชการในขณะที่ออกคําสั่งเดิม

๓.๓ หลักเกณฑในการสั่งใหออกจากราชการไวกอน เม่ือขาราชการพลเรือนสามัญผู ใดมีเหตุที่อาจถูกสั่งพักราชการได และ ผูมีอํานาจพิจารณาเห็นวาการสอบสวนพิจารณา หรือการพิจารณาคดีที่เปนเหตุที่อาจถูกสั่งพักราชการนั้นจะไมแลวเสร็จโดยเร็ว ผูมีอํานาจจะสั่งใหผูน้ันออกจากราชการไวกอนก็ได หรือเม่ือไดสั่งใหขาราชการพลเรือนสามัญผูใดพักราชการไวแลว ผูมีอํานาจจะพิจารณาตามเหตุผลดังกลาวและ สั่งใหผูน้ันออกจากราชการไวกอนอีกชั้นหนึ่งก็ได โดยนําหลักเกณฑในขอ ๓.๒ มาใชบังคับแกการสั่งใหออกจากราชการไวกอนโดยอนุโลม สําหรับการดําเนินการระหวางดําเนินการทางวินัยของขาราชการอัยการนั้น พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการฝายอัยการ พ.ศ. ๒๕๒๑ มาตรา ๕๗ กําหนดให ประธาน ก.อ. มีอํานาจสั่งพักราชการขาราชการอัยการทุกชั้น อัยการสูงสุดมีอํานาจสั่งพักราชการขาราชการอัยการ ซ่ึงไดรับเงินเดือนชั้น ๑ และชั้น ๒ แตไมมีบทบัญญัติเกี่ยวกับการสั่งใหออกจากราชการการไวกอน สวน พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา พ.ศ. ๒๕๔๗ และ พ.ร.บ. ตํารวจแหงชาติ พ .ศ . ๒๕๔๗ มีบทบัญญัติในทํานองเดียวกันกับ พ .ร.บ . ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ โดยกําหนดใหหลักเกณฑและวิธีการเกี่ยวกับการสั่งพักราชการและการสั่งใหออกจากราชการไวกอนเปนไปตามที่กําหนดในกฎ ก.ค.ศ. หรือ กฎ ก.ตร. แลวแตกรณี สําหรับ พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือนในสถาบันอุดมศึกษา พ.ศ. ๒๕๔๗ มาตรา ๕๐ กําหนดไววา หลักเกณฑ

๑๔

หลักเกณฑขอนี้เปนการแกไขเพ่ิมเติมโดยกฎ ก.พ. ฉบับที่ ๒๙ (พ.ศ. ๒๕๔๘) ออกตามความใน พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ วาดวยการสั่งพักราชการและการสั่งใหออกจากราชการไวกอน

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๒๑

วิธีการ เง่ือนไขและผลของการสั่งพักราชการหรือการสั่งใหออกจากราชการ ใหเปนไปตามที่กําหนดในขอบังคับของสภาสถาบันอุดมศึกษาที่ออกตามมาตรา ๑๗ นอกจากนั้น ยังบัญญัติไวดวยวา ในระหวางการสอบสวนทางวินัยจะนําเหตุแหงการถูกสอบสวนมาเปนขออางในการดําเนินการใด ใหกระทบตอสิทธิของผูถูกสอบสวนไมได เวนแตผูบังคับบัญชาจะสั่งพักราชการ หรือสั่งใหออกจากราชการไวกอนตามขอเสนอแนะของคณะกรรมการสอบสวน ๔. การอุทธรณคําสั่งลงโทษทางวินัย ขาราชการที่ถูกสั่งลงโทษทางวินัยตาม พ .ร.บ . ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ มีสิทธิอุทธรณคําสั่งลงโทษทางวินัยไดตามหลักเกณฑและวิธีการที่บัญญัติไวในหมวด ๗ วาดวยการอุทธรณ และกฎ ก.พ. ฉบับที่ ๑๖ (พ.ศ. ๒๕๔๐) ออกตามความใน พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ วาดวยการอุทธรณและการพิจารณาอุทธรณ ซ่ึงสามารถสรุปเปนแผนภูมิกระบวนการอุทธรณคําสั่งลงโทษทางวินัยไดดังน้ี

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๒๒

แผนภูมิกระบวนการอุทธรณคําสั่งลงโทษทางวินัย

คําสั่ง นรม., รมต., หรือ ป.กระทรวง หรือคําสั่งของ ผบ.

ที่ส่ังตามคําสั่ง นรม. หรือมติ อ.ก.พ. กระทรวง

คําสั่ง ผวจ. หรืออธิบดี

คําสั่ง ผบ. ในสวนกลาง ที่ต่ํากวาอธิบดี

ก.พ.

อ.ก.พ. กระทรวง

อ.ก.พ. กรม

อธิบดี ออกคําสั่ง ตามมติฯ

รมต. เจาสังกัด ออกคําสั่ง ตามมติฯ

เห็นดวย

วินัยไมรายแรง

ก.พ.

คําสั่ง ผบ. ในสวนภูมิภาค ที่ต่ํากวา ผวจ.

อ.ก.พ. จังหวัด

ผวจ. ออกคําสั่ง ตามมติฯ

นรม. พิจารณา

ไมเห็นดวย ถา ก.พ. ยืนยันมติเดิม

ใหรายงาน ครม. พิจารณา

กระทรวง ทบวง กรม ออกคําสั่งตามคําสั่ง นรม. หรือมติ ครม.

วินัยรายแรง

ขาราชการที่ถูกลงโทษทางวินัย ยื่นอุทธรณ

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๒๓

พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ ไดแยกหลักเกณฑและวิธีการอุทธรณคําสั่งลงโทษทางวินัยออกเปน ๒ กรณี คือ การอุทธรณคําสั่งลงโทษภาคทัณฑ ตัดเงินเดือน หรือลดขั้นเงินเดือน (มาตรา ๑๒๕) ซ่ึงก็คือคําสั่งลงโทษกรณีความผิดวินัยไมรายแรง และการอุทธรณคําสั่งลงโทษปลดออกหรือไลออก (มาตรา ๑๒๖) ซ่ึงก็คือคําสั่งลงโทษกรณีความผิดวินัยรายแรง สวนรายละเอียดของการอุทธรณและการพิจารณาอุทธรณทั้งสองกรณีใหเปนไปตามกฎ ก.พ. ฉบับที่ ๑๖ (พ.ศ. ๒๕๔๐) ฯ วาดวยการอุทธรณและการพิจารณาอุทธรณ การอุทธรณคําสั่งลงโทษทางวินัยทั้งความผิดวินัยไมรายแรงและความผิดวินัยรายแรงมีหลักเกณฑและวิธีการอุทธรณที่กําหนดไวเหมือนกันบางประการ คือ (๑) จะตองยื่นอุทธรณภายใน ๓๐ วัน นับแตวันรับทราบคําสั่งลงโทษ (๒) การอุทธรณคําสั่งลงโทษ ใหอุทธรณไดสําหรับตนเองเทานั้น จะอุทธรณแทนผูอ่ืนหรือมอบหมายใหผูอ่ืนอุทธรณแทนไมได (๓) การอุทธรณตองทําเปนหนังสือแสดงขอเท็จจริงและเหตุผลในการอุทธรณให เห็นวาไดถูกลงโทษโดยไมถูกตอง ไมเหมาะสม หรือไมเปนธรรมอยางไร และตองลงลายมือชื่อและ ที่อยูของผูอุทธรณ (๔) ผูอุทธรณมีสิทธิขอตรวจหรือคัดรายงานการสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนหรือของผูสอบสวนได สวนการขอตรวจหรือคัดบันทึกถอยคําบุคคล พยานหลักฐานอื่น หรือเอกสารที่เกี่ยวของ ใหอยูในดุลพินิจของผูบังคับบัญชาผูสั่งลงโทษที่จะอนุญาตหรือไม โดยพิจารณาถึงประโยชนในการรักษาวินัยของขาราชการ ตลอดจนเหตุผลและความจําเปนเปนเรื่องๆ ไป (๕) ผูอุทธรณมีสิทธิคัดคานอนุกรรมการ รองประธานอนุกรรมการ หรือกรรมการ ผูพิจารณาอุทธรณ ถาผูน้ันมีเหตุอยางหน่ึงอยางใดตามขอ ๕ ของกฎ ก.พ. ฉบับที่ ๑๖ (พ.ศ. ๒๕๔๐)ฯ วาดวยการอุทธรณและการพิจารณาอุทธรณ สําหรับหลักเกณฑและวิธีการอุทธรณ รวมทั้งการพิจารณาอุทธรณในสวนที่บัญญัติไวแตกตางกันระหวางความผิดวินัยไมรายแรงและความผิดวินัยรายแรง แยกพิจารณาไดดังน้ี (๑) การอุทธรณคําสั่งลงโทษวินัยไมรายแรง แยกออกเปนกรณีตาง ๆ ดังน้ี (ก) การอุทธรณคําสั่งของผูบังคับบัญชาในราชการบริหารสวนภูมิภาคที่ต่ํากวาผูวาราชการจังหวัด ใหอุทธรณตอ อ.ก.พ. จังหวัด เม่ือ อ.ก.พ. จังหวัดพิจารณาและมีมติเปนประการใด ใหผูวาราชการจังหวัดสั่งหรือปฏิบัติใหเปนไปตามนั้น (ข) การอุทธรณคําสั่งของผูบังคับบัญชาในราชการบริหารสวนกลางที่ต่ํากวาอธิบดี ใหอุทธรณตอ อ.ก.พ. กรม เม่ือ อ.ก.พ. กรมพิจารณาและมีมติเปนประการใด ใหอธิบดีสั่งหรือปฏิบัติใหเปนไปตามนั้น (ค) การอุทธรณคําสั่งของผูวาราชการจังหวัดหรืออธิบดี ใหอุทธรณตอ อ.ก.พ. กระทรวงเจาสังกัด เม่ือ อ.ก.พ. กระทรวงพิจารณาและมีมติเปนประการใด ใหรัฐมนตรีเจาสังกัดสั่งหรือปฏิบัติใหเปนไปตามนั้น

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๒๔

(ง) การอุทธรณคําสั่งของนายกรัฐมนตรี รัฐมนตรีเจาสังกัด หรือปลัดกระทรวง หรือคําสั่งของผูบังคับบัญชาซึ่งสั่งตามคําสั่งของนายกรัฐมนตรี หรือตามมติของ อ.ก.พ. กระทรวง ใหอุทธรณตอ ก.พ. และใหนําหลักเกณฑและวิธีการพิจารณาอุทธรณของ ก.พ. กรณีความผิดวินัยรายแรงมาใชบังคับโดยอนุโลม ในกรณีที่ อ.ก.พ . จังหวัด อ.ก.พ . กรม หรือ อ.ก.พ . กระทรวง มีมติไม รับอุทธรณคําสั่งลงโทษไวพิจารณา ผูอุทธรณอาจอุทธรณมติน้ันตอ ก.พ. ไดอีกชั้นหนึ่งภายใน ๑๕ วัน นับแตวันทราบมติดังกลาว ในกรณีที่ผูวาราชการจังหวัด อธิบดี หรือรัฐมนตรีเจาสังกัด สั่งยกอุทธรณ สั่งลดโทษ หรือสั่งงดโทษตามมติของ อ.ก.พ. ดังกลาว ผูอุทธรณจะอุทธรณตอไปไมได แตถาสั่งเพ่ิมโทษหรือสั่งใหออกจากราชการ ผูอุทธรณมีสิทธิอุทธรณหรือรองทุกข แลวแตกรณี ไดอีกชั้นหนึ่ง (๒) การอุทธรณคําสั่งลงโทษวินัยรายแรง มีหลักเกณฑและวิธีการอุทธรณรวมทั้งการพิจารณาอุทธรณโดยสรุป ดังน้ี (ก) ใหอุทธรณตอ ก.พ. เม่ือ ก.พ. ไดพิจารณาและมีมติเปนประการใดแลว ใหรายงานนายกรัฐมนตรีเพ่ือพิจารณาสั่งการตอไป (ข) ในกรณีที่นายกรัฐมนตรีไมเห็นดวยกับมติของ ก.พ. และ ก.พ. พิจารณาความเห็นของนายกรัฐมนตรีแลวยืนยันตามมติเดิม ให ก.พ. รายงานตอคณะรัฐมนตรีเพ่ือพิจารณาวินิจฉัย (ค) เม่ือนายกรัฐมนตรีสั่งการหรือคณะรัฐมนตรีมีมติเปนประการใด ใหกระทรวงทบวง กรม ดําเนินการใหเปนไปตามคําสั่งของนายกรัฐมนตรีหรือมติคณะรัฐมนตรี สําหรับการอุทธรณคําสั่งลงโทษทางวินัยของขาราชการอื่น เชน กรณีของ พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา พ.ศ. ๒๕๔๗ กําหนดใหผูถูกสั่งลงโทษภาคทัณฑ ตัดเงินเดือน หรือลดขั้นเงินเดือน มีสิทธิอุทธรณตอ อ.ก.ค.ศ . เขตพื้นที่การศึกษา อ.ก.ค.ศ . ที่ ก.ค.ศ. ตั้ง หรือ ก.ค.ศ. แลวแตกรณี ภายใน ๓๐ วัน นับแตวันที่ไดรับแจงคําสั่ง และผูถูกสั่งลงโทษปลดออก ไลออกใหมีสิทธิอุทธรณตอ ก.ค.ศ. ภายใน ๓๐ วัน นับแตวันที่ไดรับแจงคําสั่ง และให ก.ค.ศ. พิจารณาใหแลวเสร็จภายใน ๙๐ วัน และบัญญัติตอไปดวยวาเม่ือมีการวินิจฉัยอุทธรณแลว หากขาราชการครูและบุคลากรทางการศึกษาเห็นวาตนไมไดรับความเปนธรรม มีสิทธิ ที่จะฟองรองคดีตอศาลปกครองไดภายในกําหนดเวลาที่กําหนดไวในกฎหมายวาดวยการจัดตั้ง ศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง เม่ือศาลปกครองมีคําพิพากษาหรือคําสั่งเปนประการใดแลว ใหผูบังคับบัญชาดําเนินการแกไขคําสั่งไปตามนั้น สวนหลักเกณฑและวิธีการเกี่ยวกับการอุทธรณและการพิจารณาอุทธรณใหเปนไปตามที่กําหนดในกฎ ก.ค.ศ. สวนกรณี พ .ร.บ . ตํารวจแหงชาติ พ .ศ . ๒๕๔๗ กําหนดใหขาราชการตํารวจ ที่ถูกสั่งลงโทษภาคทัณฑ ทัณฑกรรม กักยาม กักขัง หรือตัดเงินเดือน มีสิทธิอุทธรณตอผูบังคับบัญ ชาของผู บั งคั บบัญ ชาที่ สั่ งลงโทษ แต ในกรณี ที่ ผู บั ญ ชาการตํ ารวจแห งชาติ เป น ผูสั่งลงโทษ ใหอุทธรณตอ ก.ตร. ถาถูกสั่งลงโทษปลดออกหรือไลออก ใหอุทธรณตอ ก.ตร. โดย

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๒๕

ทั้งสองกรณีใหอุทธรณภายใน ๓๐ วันนับแตวันทราบคําสั่ง และใหผูพิจารณาอุทธรณทั้งสองกรณีพิจารณาใหแลวเสร็จภายใน ๒๔๐ วัน นับแตวันที่ไดรับอุทธรณ เวนแตมีเหตุจําเปนตามที่กําหนด ในระเบียบ ก.ตร. ที่ทําใหการพิจารณาไมแลวเสร็จภายในระยะเวลาดังกลาวก็ใหขยายระยะเวลา ไดอีกไมเกิน ๒ ครั้ง ๆ ละไมเกิน ๖๐ วัน สวนหลักเกณฑและวิธีการอุทธรณและการพิจารณาอุทธรณ ใหเปนไปตามที่กําหนดในกฎ ก.ตร. สําหรับกรณี พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือนในสถาบันอุดมศึกษา พ.ศ. ๒๕๔๗ กําหนดใหผูถูกสั่งลงโทษภาคทัณฑ ตัดเงินเดือน หรือลดขั้นเงินเดือน มีสิทธิอุทธรณตอสภาสถาบันอุดมศึกษาไดภายใน ๓๐ วัน นับแตวันไดรับแจงคําสั่ง ถาถูกสั่งลงโทษปลดออก หรือไลออก มีสิทธิอุทธรณตอคณะกรรมการขาราชการพลเรือนในสถาบันอุดมศึกษา (ก.พ.อ.) ไดภายใน ๓๐ วัน นับแตวันที่ไดรับแจงคําสั่ง ตามหลักเกณฑและวิธีการที่ ก.พ.อ. กําหนด และให ก.พ.อ. พิจารณาอุทธรณใหแลวเสร็จภายในระยะเวลาที่กําหนดไวในขอบังคับของ ก.พ.อ. ซ่ึงตองไมเกิน ๙๐ วัน และบัญญัติตอไปดวยวา ในกรณีที่ผูอุทธรณไมพอใจในคําวินิจฉัยอุทธรณ หรือในกรณีที่ ก.พ.อ. มิไดวินิจฉัยอุทธรณใหแลวเสร็จภายในกําหนดเวลาดังกลาว ใหมีสิทธิฟองคดีตอศาลปกครองได ตามหลักเกณฑที่กําหนดในกฎหมายวาดวยการจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๒๖

บทที่ ๓

การฟองคดีและคําพิพากษาคดีปกครองเก่ียวกับวินัยขาราชการ

การศึกษาคดีปกครองเกี่ยวกับวินัยขาราชการจากคําพิพากษาของศาลปกครองระหวางป พ.ศ. ๒๕๔๕ – ๒๕๔๘ จํานวน ๑๕๘ คดี ประกอบดวย คําพิพากษาของศาลปกครองกลางจํานวน ๑๓๖ คดี และคําพิพากษาของศาลปกครองสูงสุด จํานวน ๒๒ คดี สามารถสรุปภาพรวมของคดีปกครองเกี่ยวกับวินัยขาราชการไดดังน้ี

๑. ปริมาณคําพิพากษา

จากการศึกษาพบวา คําพิพากษามีปริมาณเพิ่มขึ้นทุกป โดยสามารถจําแนกคําพิพากษาเปนรายป ไดดังน้ี ป พ.ศ. ๒๕๔๕ จํานวน ๔ คดี เปนคําพิพากษาศาลปกครองกลางทั้งหมด ป พ.ศ. ๒๕๔๖ จํานวน ๑๘ คดี เปนคําพิพากษาศาลปกครองกลางทั้งหมด ป พ.ศ. ๒๕๔๗ จํานวน ๕๗ คดี เปนคาํพิพากษาศาลปกครองกลาง จํานวน ๔๕ คดี คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุด จํานวน ๑๒ คดี ป พ.ศ. ๒๕๔๘ จํานวน ๗๙ คดี เปนคําพิพากษาศาลปกครองกลาง จํานวน ๖๙ คดี คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุด จํานวน ๑๐ คดี

๒. ประเภทคดีที่ฟอง

การฟองคดีปกครองเกี่ยวกับวินัยขาราชการ เปนการฟองคดีโดยขาราชการที่ถูกดําเนินการทางวินัย ซ่ึงอาจฟองเปนคดีพิพาทตามมาตรา ๙ วรรคหนึ่ง (๑) หรือ (๒) หรือ (๓)๑ แหง พ.ร.บ. จัด

๑ พ.ร.บ. จัดต้ังศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ มาตรา ๙ ศาลปกครองมีอํานาจพิจารณาพิพากษาหรือมีคําส่ังในเรื่องดังตอไปนี้ (๑) คดีพิพาทเกี่ยวกับการที่หนวยงานทางปกครองหรือเจาหนาที่ของรัฐกระทําการโดยไมชอบดวย

กฎหมาย ไมวาจะเปนการออกกฎ คําส่ัง หรือการกระทําอื่นใด เนื่องจากกระทําโดยไมมีอํานาจหรือนอกเหนืออํานาจหนาที่ หรือไมถูกตองตามกฎหมาย หรือโดยไมถูกตองตามรูปแบบ ขั้นตอน หรือวิธีการอันเปนสาระสําคัญที่กําหนดไวสําหรับการกระทํานั้น หรือโดยไมสุจริต หรือมีลักษณะเปนการเลือกปฏิบัติที่ไมเปนธรรม หรือมีลักษณะเปนการสรางขั้นตอนโดยไมจําเปนหรือสรางภาระใหเกิดกับประชาชนเกินสมควร หรือเปนการใชดุลพินิจโดยมิชอบ

(๒) คดีพิพาทเกี่ยวกับการที่หนวยงานทางปกครองหรือเจาหนาที่ของรัฐละเลยตอหนาที่ตามที่กฎหมายกําหนดใหตองปฏิบัติหรือปฏิบัติหนาที่ดังกลาวลาชาเกินสมควร

(๓) คดีพิพาทเกี่ยวกับการกระทําละเมิดหรือความรับผิดอยางอื่นของหนวยงานทางปกครองหรือเจาหนาที่ของรัฐอันเกิดจากการใชอํานาจตามกฎหมาย หรือจากกฎ คําส่ังทางปกครอง หรือคําส่ังอื่นหรือจากการละเลยตอหนาที่ตามที่กฎหมายกําหนดใหตองปฏิบัติหรือปฏิบัติหนาที่ดังกลาวลาชาเกินสมควร

ฯลฯ ฯลฯ

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๒๗

ตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ ก็ได หรือในคดีเดียวกันอาจเปนการฟองมากกวาหนึ่งประเภทคดีก็ได จากคดีที่ศึกษา พบวาเปนการฟองคดีพิพาทตามมาตรา ๙ วรรคหนึ่ง (๑) แหง พ.ร.บ. จัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ เกือบทั้งหมด โดยมีรายละเอียดประเภทคดีที่ฟอง ดังน้ี มาตรา ๙ วรรคหนึ่ง (๑) จํานวน ๑๔๕ คดี คิดเปนรอยละ ๙๑.๘ มาตรา ๙ วรรคหนึ่ง (๒) จํานวน ๔ คดี คิดเปนรอยละ ๒.๕ มาตรา ๙ วรรคหนึ่ง (๓) จํานวน ๑ คดี คิดเปนรอยละ ๐.๖ มาตรา ๙ วรรคหนึ่ง (๑) และ (๒) จํานวน ๒ คดี คิดเปนรอยละ ๑.๓ มาตรา ๙ วรรคหนึ่ง (๑) และ (๓) จํานวน ๔ คดี คิดเปนรอยละ ๒.๕ มาตรา ๙ วรรคหนึ่ง (๒) และ (๓) จํานวน ๑ คดี คิดเปนรอยละ ๐.๖ มาตรา ๙ วรรคหนึ่ง (๑) (๒) และ (๓) จํานวน ๑ คดี คิดเปนรอยละ ๐.๖

๓. การดําเนินการทางวินัยที่นํามาฟองคดี

หากพิจารณาตามประเภทของความผิดวินัย ซ่ึงแบงออกเปน ๒ ประเภท คือ ความผิดวินัยอยางไมรายแรง และความผิดวินัยอยางรายแรง พบวาคดีสวนใหญที่นํามาฟองตอศาลเปนกรณีที่ขาราชการกระทําผิดวินัยอยางรายแรง โดยมีรายละเอียด ดังน้ี การกระทําผิดวินัยอยางรายแรง จํานวน ๑๒๖ คดี คิดเปนรอยละ ๗๙.๗ การกระทําผิดวินัยอยางไมรายแรง จํานวน ๓๒ คดี คิดเปนรอยละ ๒๐.๓

หากพิจารณาตามขั้นตอนของกระบวนการดําเนินการทางวินัยแลว การฟองคดีสวนใหญ จะเปนการฟองใหศาลพิพากษาเพิกถอนคําสั่งลงโทษทางวินัย มีบางกรณีเทานั้นที่เปนการฟอง ในขั้นตอนอ่ืนๆ ของกระบวนการดําเนินการทางวินัย ซ่ึงสามารถจําแนกรายละเอียดไดดังน้ี - ฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษทางวินัย จํานวน ๑๓๕ คดี คิดเปนรอยละ ๘๕.๔๒ - ฟองเพิกถอนคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนวินัยอยางรายแรง จํานวน ๘ คดี คิดเปนรอยละ ๕.๑ - ฟองเพิกถอนคําสั่งพักราชการ จํานวน ๒ คดี คิดเปนรอยละ ๑.๓ - ฟองเพิกถอนคําสั่งใหออกจากราชการไวกอน จํานวน ๔ คดี คิดเปนรอยละ ๒.๕ - ฟองเพิกถอนคําสั่งใหออกจากราชการเพราะมีมลทินหรือมัวหมอง จํานวน ๔ คด ี คิดเปนรอยละ ๒.๕ - ฟองวาการพิจารณาสั่งการทางวินัยลาชาเกินสมควร จํานวน ๓ คดี คิดเปนรอยละ ๑.๙ - ฟองวาการพิจารณาอุทธรณลาชาเกินสมควร จํานวน ๓ คดี คิดเปนรอยละ ๑.๙

๒ บางคดีมีการฟองมากกวาหนึ่งกรณี จึงทําใหเมื่อรวมจํานวนรอยละของทุกกรณีแลวเกินกวารอยละ

๑๐๐ ของจํานวนคดี

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๒๘

- ฟองเพิกถอนคําสั่งไมรับอุทธรณไวพิจารณา จํานวน ๒ คดี คิดเปนรอยละ ๑.๓ - ฟองวาหนวยงานทางปกครองละเลยตอหนาที่ในการเพิกถอนคําสั่งลงโทษทางวินัยที่ไมชอบดวยกฎหมาย จํานวน ๑ คดี คิดเปนรอยละ ๐.๖ - ฟองวาหนวยงานทางปกครองไมพิจารณาทบทวนการดําเนินการทางวินัยใหม

จํานวน ๑ คดี คิดเปนรอยละ ๐.๖ - ฟองวาหนวยงานทางปกครองเบิกจายเงินเดือนในระหวางถูกลงโทษไลออกจากราชการ โดยไมชอบดวยกฎหมาย ลาชาเกินสมควร จํานวน ๑ คดี คิดเปนรอยละ ๐.๖

อน่ึง กรณีฟองเพิกถอนคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนวินัยอยางรายแรงนั้น ปรากฏวาในป ๒๕๔๘ ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยวา คําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนวินัยอยางรายแรงมิใชคําสั่งทางปกครอง (คําสั่งศาลปกครองสูงสุดที่ ๗๓๓/๒๕๔๘ และ ๗๓๔/๒๕๔๘) ซ่ึงสงผลตอการฟองคดีในลักษณะนี้ และจะไดนําไปวิเคราะหในสวนของขอเสนอแนะในการปฏิบัติราชการตอไป ๔. เหตุผลที่ผูฟองคดีกลาวอางในการฟองคดี

ในการศึกษาเหตุผลที่ผูฟองคดีกลาวอางวาการดําเนินการทางวินัยของผูบังคับบัญชา ไมชอบดวยกฎหมาย พบวาสวนใหญแลวผูฟองคดีจะกลาวอางเหตุความไมชอบดวยกฎหมายมากกวาหนึ่งเหตุ และความไมชอบดวยกฎหมายที่มีการยกขึ้นอางนั้นจะอยูในขั้นตอนของการพิจารณาความผิดมากที่สุด ซ่ึงจากคดีที่ศึกษา จํานวน ๑๕๘ คดี ผูฟองคดีกลาวอางความไมชอบดวยกฎหมายตามขั้นตอนของกระบวนการดําเนินการทางวินัย ดังน้ี

๔.๑ การแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน ผูฟองคดีกลาวอางความไมชอบดวยกฎหมายในขั้นตอนนี้ จํานวน ๑๔ คดี คิดเปน รอยละ ๘.๙๓ โดยเหตุผลที่ผูฟองคดีกลาวอาง ไดแก (๑) ออกคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนโดยไมมีอํานาจ (๒) ไมมีเหตุอันควรที่จะแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน (๓) กรรมการสอบสวนไมมีคุณสมบัติตามที่กฎหมายกําหนด (๔) กรรมการสอบสวนขาดความเปนกลาง (๕) ออกคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนลาชาเกินสมควร (๖) ออกคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนโดยที่ยังมิไดมีคําสั่งใหผูฟองคดีกลับ เขารับราชการ

๓ เนื่องจากในแตละคดี ผูฟองคดีจะกลาวอางเหตุความไมชอบดวยกฎหมายมากกวาหนึ่งเหตุ จึงทําให

เมื่อรวมจํานวนรอยละทั้งหมดแลวเกินกวารอยละ ๑๐๐ ของจํานวนคดี

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๒๙

๔.๒ การสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวน ผูฟองคดีกลาวอางความไมชอบดวยกฎหมายของกระบวนการสอบสวน จํานวน ๕๗ คดี คิดเปนรอยละ ๓๖.๑ โดยเหตุผลที่ผูฟองคดีกลาวอาง ไดแก (๑) สั่งลงโทษทางวินัยโดยไมมีการสอบสวน (๒) คณะกรรมการสอบสวนไมมีการแจงขอกลาวหาและใหโอกาสชี้แจงและนําสืบ แกขอกลาวหา (๓) การรับฟงพยานหลักฐานของคณะกรรมการสอบสวนไมชอบดวยกฎหมาย (๔) คณะกรรมการสอบสวนไมไดแจงขอกลาวหาในฐานความผิดที่สั่งลงโทษ

๔.๓ การพิจารณาความผิด ผูฟองคดีกลาวอางความไมชอบดวยกฎหมายในขั้นตอนน้ี จํานวน ๙๖ คดี คิดเปน รอยละ ๖๐.๘ โดยเหตุผลที่ผูฟองคดีกลาวอาง ไดแก (๑) เม่ือคณะกรรมการสอบสวนเสนอสํานวนการสอบสวนแลว ผูสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนพิจารณาสั่งการทางวินัยลาชาเกินสมควร

(๒) ผูฟองคดีไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา (๓) พยานหลักฐานตามขอกลาวหาไมชัดเจนเพียงพอที่จะนํามารับฟงเพ่ือลงโทษ ผูฟองคดี (๔) สั่งลงโทษโดยพิจารณาจากพยานหลักฐานในการชี้มูลความผิดของคณะกรรมการ ป.ป.ช. โดยไมแสวงหาขอมูลและพยานหลักฐานอื่น๔

๔.๔ การพิจารณาโทษ ผูฟองคดีกลาวอางความไมชอบดวยกฎหมายในขั้นตอนนี้ จํานวน ๖๒ คดี คิดเปน รอยละ ๓๙.๒ โดยเหตุผลที่ผูฟองคดีกลาวอาง ไดแก (๑) การกําหนดโทษไมเหมาะสมกับความผิด (๒) ออกคําสั่งลงโทษโดยไมมีอํานาจ (๓) สั่งลงโทษในฐานความผิดที่มิไดมีการแจงขอกลาวหา (๔) การสั่งลงโทษไมสุจริต

๔ กรณีนี้ พ.ร.บ. ประกอบรัฐธรรมนูญวาดวยการปองกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ. ๒๕๔๒

มาตรา ๙๒ วรรคแรก บัญญัติไววา “ในกรณีมีมูลความผิดวินัย เมื่อคณะกรรมการ ป.ป.ช. ไดพิจารณาพฤติการณแหงการกระทําความผิดแลวมีมติวาผูถูกกลาวหาผูใดไดกระทําความผิดวินัย ใหประธานกรรมการสงรายงานและเอกสารที่มีอยู พรอมทั้งความเห็นไปยังผู บังคับบัญชาหรือผูมี อํานาจแตงตั้งถอดถอนผู ถูกกลาวหาผูนั้น เพ่ือพิจารณาโทษทางวินัยตามฐานความผิดที่คณะกรรมการ ป.ป.ช. ไดมีมติ โดยไมตองแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนวินัยอีก ในการพิจารณาโทษทางวินัยแกผูถูกกลาวหา ใหถือวารายงานเอกสารและความเห็นของคณะกรรมการ ป.ป.ช. เปนสํานวนการสอบสวนทางวินัยของคณะกรรมการสอบสวนวินัยตามกฎหมายหรือระเบียบหรือขอบังคับวาดวยการบริหารงานบุคคลของผูถูกกลาวหานั้นๆ แลวแตกรณี”

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๓๐

(๕) ออกคําสั่งลงโทษใหมีผลยอนหลังขัดตอกฎหมาย (๖) สั่งลงโทษโดยไมรอผลคดีอาญา (๗) การลงโทษซ้ําซอน (๘) การสั่งเพ่ิมโทษไมถูกตองตามกฎหมาย (๙) การลงโทษกักขังขัดตอรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย

๔.๕ การพิจารณาอุทธรณ ผูฟองคดีกลาวอางความไมชอบดวยกฎหมายในขั้นตอนนี้ จํานวน ๑๘ คดี คิดเปน รอยละ ๑๑.๔ โดยเหตุผลที่ผูฟองคดีกลาวอาง ไดแก (๑) การพิจารณาอุทธรณลาชาเกินสมควร (๒) กรรมการที่พิจารณาอุทธรณขาดความเปนกลาง (๓) การรับฟงพยานหลักฐานของคณะกรรมการที่ พิจารณาอุทธรณไมชอบดวยกฎหมาย

๔.๖ กรณีอ่ืนๆ ผูฟองคดีกลาวอางความไมชอบดวยกฎหมายในกรณีอ่ืนๆ จํานวน ๑๘ คดี คิดเปน รอยละ ๑๑.๔ โดยเหตุผลที่ผูฟองคดีกลาวอางจะเกิดขึ้นในขั้นตอนอ่ืน เชน คําสั่งพักราชการหรือคําสั่งใหออกจากราชการไวกอนไมชอบดวยกฎหมาย หนวยงานทางปกครองละเลยตอหนาที่ในการเพิกถอนคําสั่งลงโทษทางวินัยที่ไมชอบดวยกฎหมาย เจาหนาที่ของรัฐใหคําแนะนําไมถูกตอง ไมไดรับแจงคําสั่งลงโทษทางวินัย หนวยงานทางปกครองเบิกจายเงินเดือนในระหวางถูกลงโทษไลออกจากราชการโดยไมชอบดวยกฎหมายลาชาเกินสมควร เปนตน ๕. ประเภทขาราชการที่ฟองคดี

ในการศึกษาไดแยกขาราชการที่ฟองคดีออกเปนประเภทตางๆ คือ ขาราชการพลเรือนสามัญ ขาราชการตํารวจ ขาราชการครู ขาราชการพลเรือนในสถาบันอุดมศึกษา (ขาราชการพลเรือนในมหาวิทยาลัย เดิม) ขาราชการหรือพนักงานสวนทองถิ่น และขาราชการประเภทอื่นๆ ซ่ึงพบวามีขาราชการฟองคดีตามลําดับ ดังน้ี

ขาราชการตํารวจ ขาราชการครู ขาราชการพลเรือนสามัญ ขาราชการหรือพนักงานสวนทองถิ่น ขาราชการพลเรือนในสถาบันอุดมศึกษา ขาราชการอื่นๆ

จํานวน ๖๔ คดี จํานวน ๓๘ คดี จํานวน ๓๑ คดี จํานวน ๑๔ คดี จํานวน ๘ คดี จํานวน ๓ คดี

คิดเปนรอยละ คิดเปนรอยละ คิดเปนรอยละ คิดเปนรอยละ คิดเปนรอยละ คิดเปนรอยละ

๔๐.๕ ๒๔.๐ ๑๙.๖ ๘.๙ ๕.๑ ๑.๙

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๓๑

๖. ผลการพิจารณาของศาล

คดีที่ศึกษา มีผลการพิจารณาของศาล ดังน้ี ยกฟอง จํานวน ๑๒๘ คดี คิดเปนรอยละ ๘๑.๐ มีคําบังคับ จํานวน ๓๐ คดี คิดเปนรอยละ ๑๙.๐

คดีที่ศาลพิพากษายกฟองนั้น แสดงใหเห็นวาการดําเนินการทางวินัยของหนวยงาน ทางปกครองเปนไปโดยชอบดวยกฎหมายแลว เพราะศาลไดตรวจสอบแลววาขอกลาวอาง ของขาราชการผูฟองคดีไมอาจรับฟงได ซ่ึงในกรณีที่ฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษทางวินัย ศาลจะตรวจสอบความชอบดวยกฎหมายตามขั้นตอนของกระบวนการดําเนินการทางวินัย ตั้งแตการแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน การสอบสวน การพิจารณาความผิด การกําหนดโทษ การลงโทษ และการพิจารณาอุทธรณ คดีที่ศาลมีคําบังคับน้ัน แสดงใหเห็นวาการดําเนินการทางวินัยของหนวยงานทางปกครอง ไมชอบดวยกฎหมาย ซ่ึงความไมชอบดวยกฎหมายที่เกิดขึ้นอาจแยกพิจารณาได ๒ ลักษณะ คือ ๑) แยกตามเหตุที่เกิดจากขั้นตอนของกระบวนการดําเนินการทางวินัย และ ๒) แยกตามประเภทคดีปกครองตามมาตรา ๙ วรรคหนึ่ง แหง พ.ร.บ. จัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒

๖.๑ เหตุที่เกิดจากข้ันตอนของกระบวนการดําเนินการทางวินัย คดีที่ศาลมีคําบังคับ จํานวน ๓๐ คดี ศาลวินิจฉัยวา การดําเนินการทางวินัยไมชอบดวยกฎหมายในขั้นตอนตางๆ ดังน้ี (๑) การแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน จํานวน ๕ คดี คิดเปนรอยละ ๑๖.๗๕ ไดแก (๑.๑) กรรมการสอบสวนขาดคุณสมบัติตามที่กฎหมายกําหนด จํานวน ๑ คดี (คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๒๘/๒๕๔๗ (ป.)) (๑.๒) กรรมการสอบสวนขาดความเปนกลาง จํานวน ๑ คดี (คําพิพากษา ศาลปกครองกลางที่ ๘๖๕/๒๕๔๗) (๑.๓) ออกคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนในมูลกรณีที่ไมเปนความผิดวินัย ตามขอกลาวหา จํานวน ๑ คดี (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๒๓๓/๒๕๔๗) (๑.๔) คําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนออกโดยผูบังคับบัญชาที่ไมมีอํานาจออกคําสั่ง จํานวน ๑ คดี (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๕๔/๒๕๔๘) (๑.๕) ไมมีมูลเพียงพอที่จะออกคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน จํานวน ๑ คดี (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๓๓๐/๒๕๔๘)

๕ บางคดีศาลวินิจฉัยวาการดําเนินการทางวินัยไมชอบดวยกฎหมายมากกวาหนึ่งขั้นตอน จึงทําให

เมื่อรวมจํานวนรอยละของทุกขั้นตอนแลวเกินกวารอยละ ๑๐๐ ของจํานวนคดี

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๓๒

(๒) คําสั่งใหออกจากราชการไวกอน จํานวน ๑ คดี คิดเปนรอยละ ๓.๓ โดยเปนกรณีที่ศาลวินิจฉัยวา กรณียังไมมีมูลเพียงพอที่จะฟงวาผูฟองคดีกระทําผิดวินัยตามขอกลาวหา การแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนวินัยอยางรางแรงจงึเปนการกระทําที่ไมชอบดวยกฎหมาย เม่ือคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนไมชอบดวยกฎหมาย จึงไมมีเหตุที่จะสั่งใหผูฟองคดีออกจากราชการไวกอน (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๓๓๐/๒๕๔๘) (๓) กระบวนการสอบสวน จํานวน ๑๑ คดี คิดเปนรอยละ ๓๖.๗ ไดแก (๓.๑) การสอบสวนความผิดวินัยอยางไมรายแรงไมมีการแจงขอกลาวหาและ สรุปพยานหลักฐานที่สนับสนุนขอกลาวหาใหผูฟองคดีทราบ เพ่ือใหผูฟองคดีชี้แจงและนําสืบ แกขอกลาวหา จํานวน ๙ คดี (คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๒๑๔/๒๕๔๘ และ อ.๒๑๘/๒๕๔๘ คํ าพิ พ ากษ าศ าลปกครองกลางที่ ๑๕๕๔/๒๕๔๖, ๖๐๗/๒๕๔๗, ๒๑๐/๒๕๔๘, ๒๕๐/๒๕๔๘, ๔๗๑/๒๕๔๘, ๕๐๖/๒๕๔๘ และ ๖๒๐/๒๕๔๘) (๓.๒) การสั่งลงโทษความผิดวินัยอยางรายแรงไมมีการแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนวินัยอยางรายแรง เพียงแตแตงตั้งคณะกรรมการพิจารณาโทษทางวินัย ซ่ึงคณะกรรมการพิจารณาโทษทางวินัยก็มิไดดําเนินการสอบสวนตามหลักเกณฑและวิธีการที่กําหนดในกฎ ก.พ. ฉบับที่ ๑๘ (พ.ศ. ๒๕๔๐)ฯ วาดวยการสอบสวนพิจารณา จํานวน ๑ คดี (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๕๒๘/๒๕๔๗) (๓.๓) สั่งลงโทษความผิดวินัยอยางไมรายแรงโดยพิจารณาจากรายงานผลการสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนที่แตงตั้งโดยผูไมมีอํานาจ และเม่ือรายงานผลการดําเนินการ ทางวินัย ก็ปรากฏวามีการสั่งเพ่ิมโทษเปนปลดออกจากราชการ อันเปนโทษทางวินัยอยางรายแรง โดยไมไดสั่งใหมีการสอบสวนพิจารณาใหม จํานวน ๑ คดี (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๕๔/๒๕๔๘) (๔) การพิจารณาความผิด จํานวน ๑๒ คดี คิดเปนรอยละ ๔๐.๐ ไดแก (๔.๑) การกระทําของผูฟองคดีไมเปนความผิดวินัยตามที่สั่งลงโทษ จํานวน ๑๐ คดี (คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๙๘/๒๕๔๘ คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๕๖๒/๒๕๔๗,

๖๐๗/๒๕๔๗, ๖๐๘/๒๕๔๗, ๑๙/๒๕๔๘∗, ๙๑๙/๒๕๔๘, ๙๘๔/๒๕๔๘, ๑๐๙๓/๒๕๔๘, ๑๕๗๖/๒๕๔๘ และ ๑๗๐๔/๒๕๔๘) (๔.๒) เม่ือคณะกรรมการสอบสวนเสนอสํานวนการสอบสวนแลว ผูสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนพิจารณาสั่งการทางวินัยลาชาเกินสมควร จํานวน ๑ คดี (คําพิพากษา ศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๖๗/๒๕๔๗) (๔.๓) การพิจารณาความผิดไมไดกระทําโดยเจาหนาที่ผูมีอํานาจ จํานวน ๑ คดี (คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๑๓๓/๒๕๔๘)

∗

คดีนี้ คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๑๔๒/๒๕๔๙ พิพากษากลับ เปนใหยกฟอง

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๓๓

(๕) การพิจารณาโทษ จํานวน ๓ คดี คิดเปนรอยละ ๑๐.๐ ไดแก (๕.๑) การกําหนดโทษไมไดกระทําโดยเจาหนาที่ผู มี อํานาจ จํานวน ๑ คดี (คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๑๓๓/๒๕๔๘) (๕.๒) ออกคําสั่งลงโทษปลดออกจากราชการโดยใหมีผลยอนหลังไมชอบดวยกฎหมาย จํานวน ๑ คดี (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๘๘/๒๕๔๗) (๕.๓) สั่ งลงโทษในขอกลาวหาที่ มิได มีการแจงขอกลาวหา จํานวน ๑ คดี (คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๑๙๗/๒๕๔๘) (๖) การพิจารณาอุทธรณ จํานวน ๑ คดี คิดเปนรอยละ ๓.๓ ไดแก กรณีที่ศาลวินิจฉัยวา การพิจารณาอุทธรณลาชาเกินสมควร (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๓๐๙/๒๕๔๗) (๗) กรณีอ่ืนๆ จํานวน ๒ คดี คิดเปนรอยละ ๖.๗ ไดแก (๗.๑) ละเลยตอหนาที่ในการเพิกถอนคําสั่งลงโทษทางวินัยที่ไมชอบดวยกฎหมาย จํานวน ๑ คดี (คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๑๓๓/๒๕๔๘) (๗.๒) เม่ือคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการถูกเพิกถอนแลว หนวยงานทางปกครองดําเนินการเบิกจายเงินเดือนในระหวางถูกลงโทษไลออกจากราชการโดยไมชอบดวยกฎหมายใหแกผูฟองคดีลาชาเกินสมควร จํานวน ๑ คดี (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๑๓๔/๒๕๔๗)

๖.๒ การพิจารณาตามประเภทคดีปกครอง เปนการพิจารณาตามผลการวินิจฉัยในเนื้อหาคดีของศาล ซ่ึงอาจแยกตามประเภทคดีตามมาตรา ๙ วรรคหนึ่ง แหง พ.ร.บ. จัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ ไดดังน้ี (๑) คดีพิพาทเก่ียวกับการที่หนวยงานทางปกครองหรือเจาหนาที่ของรัฐกระทําการโดยไมชอบดวยกฎหมาย (มาตรา ๙ วรรคหนึ่ง (๑)) จํานวน ๒๘ คดี คิดเปนรอยละ ๙๓.๓๖ ซ่ึงอาจแยกเหตุที่ศาลอางในการเพิกถอนคําสั่งลงโทษทางวินัยออกเปนเหตุความไมชอบดวยกฎหมายภายนอกและเหตุความไมชอบดวยกฎหมายภายใน๗

๘ ไดดังน้ี

๖ บางคดีมีการฟองมากกวาหนึ่งประเภทคดี จึงทําใหเมื่อรวมจํานวนรอยละของทุกประเภทคดีแลว

เกินกวารอยละ ๑๐๐ ของจํานวนคดี ๗ เหตุความไมชอบดวยกฎหมายภายนอก ครอบคลุม ๓ กรณี คือ กระทําโดยไมมีอํานาจหรือนอกเหนือ

อํานาจหนาที่ ไมถูกตองตามรูปแบบอันเปนสาระสําคัญที่กําหนดไวสําหรับการกระทํานั้น หรือไมถูกตอง ตามขั้นตอนหรือวิธีการอันเปนสาระสําคัญที่กําหนดไวสําหรับการกระทํานั้น เหตุความไมชอบดวยกฎหมาย ภายใน ครอบคลุม ๖ กรณี คือ ไมถูกตองตามกฎหมาย โดยไมสุจริต มีลักษณะเปนการเลือกปฏิบัติที่ไมเปนธรรม มีลักษณะเปนการสรางขั้นตอนโดยไมจําเปน สรางภาระใหเกิดกับประชาชนเกินสมควร หรือเปนการใชดุลพินิจโดยมิชอบ (สรุปจาก ประสาท พงษสุวรรณ, “เหตุที่ใชอางในการเพิกถอนนิติกรรมทางปกครอง”, เอกสารประกอบการบรรยาย) ๘

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๓๔

(๑.๑) เหตุความไมชอบดวยกฎหมายภายนอก จํานวน ๑๓ คดี ไดแก - การดําเนินการทางวินัยไมถูกตองตามรูปแบบ ขั้นตอน หรือวิธีการอันเปนสาระสําคัญตามที่กฎหมายกําหนด จํานวน ๑๒ คดี (คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๑๓๓/๒๕๔๘, อ.๑๙๗/๒๕๔๘, อ.๒๑๔/๒๕๔๘ และ อ.๒๑๘/๒๕๔๘ คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๕๕๔/๒๕๔๖, ๖๐๗/๒๕๔๗, ๑๕๒๘/๒๕๔๗, ๒๑๐/๒๕๔๘, ๒๕๐/๒๕๔๘, ๔๗๑/๒๕๔๘, ๕๐๖/๒๕๔๘ แ ล ะ ๖๒๐/๒๕๔๘) - คําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนออกโดยผูบังคับบัญชาที่ไมมีอํานาจออกคําสั่ง จํานวน ๑ คดี (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๕๔/๒๕๔๘) (๑.๒) เหตุความไมชอบดวยกฎหมายภายใน จํานวน ๑๕ คดี ไดแก - การดํ า เนิ นการทางวิ นั ยไม ถู กต องตามกฎหมาย จํานวน ๕ คดี (คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๒๘/๒๕๔๗ (ป.) คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๘๘/๒๕๔๗, ๑๒๓๓/๒๕๔๗, ๙๘๔/๒๕๔๘ และ ๑๓๓๐/๒๕๔๘) - เปนการใชดุลพินิจโดยมิชอบ จํานวน ๑๐ คดี (คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๙๘/๒๕๔๘ คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๕๖๒/๒๕๔๗, ๖๐๗/๒๕๔๗, ๖๐๘/๒๕๔๗, ๘๖๕/๒๕๔๗, ๑๙/๒๕๔๘*, ๙๑๙/๒๕๔๘, ๑๐๙๓/๒๕๔๘, ๑๕๗๖/๒๕๔๘, และ ๑๗๐๔/๒๕๔๘) (๒) คดีพิพาทเกี่ยวกับการที่หนวยงานทางปกครองหรือเจาหนาที่ของรัฐละเลยตอหนาที่ตามที่กฎหมายกําหนดใหตองปฏิบัติหรือปฏิบัติหนาที่ดังกลาวลาชาเกินสมควร (มาตรา ๙ วรรคหนึ่ง (๒)) จํานวน ๔ คดี คิดเปนรอยละ ๑๓.๓ ไดแก - การละเลยตอหนาที่ตามที่กฎหมายกําหนดใหตองปฏิบัติ จํานวน ๑ คดี (คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๑๓๓/๒๕๔๘) - การปฏิบัติหนาที่ตามที่กฎหมายกําหนดใหตองปฏิบัติลาชาเกินสมควร จํานวน ๓ คดี (คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ .๖๗/๒๕๔๗ คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๓๐๙/๒๕๔๗ และ ๑๑๓๔/๒๕๔๗) (๓) คดีพิพาทเกี่ยวกับการกระทําละเมิดของหนวยงานทางปกครองหรือเจาหนาที่ของรัฐอันเกิดจากการใชอํานาจตามกฎหมาย หรือจากกฎ คําสั่งทางปกครอง หรือคําสั่งอ่ืน หรือจากการละเลยตอหนาที่ตามที่กฎหมายกําหนดใหตองปฏิบัติหรือปฏิบัติหนาที่ดังกลาวลาชาเกินสมควร (มาตรา ๙ วรรคหนึ่ง (๓)) จํานวน ๒ คดี คิดเปนรอยละ ๖.๗ ไดแก - กระทําละเมิดอันเกิดจากคําสั่งทางปกครอง จํานวน ๒ คดี (คําพิพากษา ศาลปกครองกลางที่ ๑๙/๒๕๔๘* และ ๕๐๖/๒๕๔๘)

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๓๕

บทที่ ๔

บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดี

จากสมมุติฐานเบื้องตนของการศึกษาที่กําหนดไววา เหตุแหงการฟองคดีปกครอง อาจเกิดจากกรณีตางๆ จํานวน ๕ กรณีน้ัน ในการศึกษาพบวา การฟองคดีปกครองเกี่ยวกับวินัยขาราชการมีสาเหตุมาจาก ๓ กรณีดวยกัน คือ ๑) เกิดจากหนวยงานทางปกครองหรือเจาหนาที่ของรัฐ ๒) เกิดจากขาราชการผูฟองคดี และ ๓) เกิดจากระบบหรือขั้นตอนการปฏิบัติงานของหนวยงานทางปกครอง โดยมีรายละเอียดดังตอไปน้ี

๑. เหตุอันเกิดจากหนวยงานทางปกครองหรือเจาหนาที่ของรัฐ

เหตุแหงการฟองคดีกรณีน้ี ไดแก คดีที่ศาลวินิจฉัยวา การดําเนินการทางวินัยของหนวยงานทางปกครองหรือเจาหนาที่ของรัฐไมชอบดวยกฎหมาย โดยอาจจะเปนการดําเนินการในขั้นตอนใดขั้นตอนหนึ่งของกระบวนการดําเนินการทางวินัยก็ได และผูฟองคดีก็กลาวอางความไมชอบดวยกฎหมายนั้นเปนเหตุผลในการฟองคดีดวย ซ่ึงทําใหพิจารณาไดวา เหตุแหงการฟองคดีเกิดจากการกระทําของหนวยงานทางปกครองหรือเจาหนาที่ของรัฐน่ันเอง อยางไรก็ดี คดีที่ศาลพิพากษายกฟองบางกรณีก็อาจถือวาเหตุแหงการฟองคดีเกิดจากหนวยงานทางปกครองหรือเจาหนาที่ของรัฐได อยางเชนที่พบในการศึกษา เปนกรณีที่ขาราชการ ผูฟองคดีเห็นวาหนวยงานตนสังกัดดําเนินการทางวินัยลาชาเกินสมควร ทําใหตนเองเสียสิทธิในการเขารวมโครงการเปลี่ยนเสนทางชีวิต : เกษียณกอนกําหนด รุนที่ ๓ จึงนําคดีมาฟองตอศาลขอใหหนวยงานชดใชคาเสียหาย ศาลวินิจฉัยวา หนวยงานดําเนินการทางวินัยลาชาเกินสมควร แตความเสียหายที่ผูฟองคดีกลาวอางมิใชผลโดยตรงจากการดําเนินการทางวินัยลาชาเกินสมควรนั้น การปฏิบัติหนาที่ดังกลาวลาชาเกินสมควรจึงมิไดเปนการกระทําละเมิดตอผูฟองคดี พิพากษายกฟอง (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๑๕๙/๒๕๔๗) จากคดีที่ศึกษาทั้งหมด ๑๕๘ คดี พบวาเหตุแหงการฟองคดีเกิดจากหนวยงานทางปกครองหรือเจาหนาที่ของรัฐ จํานวน ๒๗ คดี โดยสามารถแยกออกเปน ๓ กรณี ดังน้ี ๑.๑ เกิดจากเจาหนาที่ของรัฐไมปฏิบัติตามหลักเกณฑ ข้ันตอนหรือวิธีการที่กฎหมายกําหนด ไดแก (๑) อธิบดีกรมปาไมมีคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนความผิดทางวินัยอยางรายแรงขาราชการในสังกัด จํานวน ๒๓ ราย โดยเปนขาราชการระดับ ๘ จํานวน ๑ ราย สวนที่เหลือ เปนขาราชการระดับ ๗ ลงมา ซ่ึงถูกกลาวหาวากระทําความผิดในเรื่องเดียวกัน เม่ือคณะกรรมการสอบสวนรายงานผลการสอบสวนวาเห็นควรลงโทษลดขั้นเงินเดือนขาราชการระดับ ๘ จํานวน ๑ ขั้น เห็นควรลงโทษปลดขาราชการระดับ ๗ กับพวกอีกสามคนออกจากราชการ ลงโทษไลออก ๑ คน สําหรับคนอ่ืนๆ ที่เหลือมีทั้งเสนอใหลงโทษทางวินัยไมรายแรงและยุติเรื่อง อธิบดีฯไดสงเรื่องน้ีให อ.ก.พ. กรมพิจารณา ซ่ึง อ.ก.พ. กรมพิจารณาแลวมีมติใหลงโทษปลดขาราชการระดับ ๗ กับพวก

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๓๖

อีกสี่คนออกจากราชการ อธิบดีฯจึงมีคําสั่งตามมติ อ.ก.พ. กรมใหลงโทษปลดขาราชการระดับ ๗ กับพวกออกจากราชการ และรายงานการดําเนินการทางวินัยตอปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ เพ่ือพิจารณา ปลัดกระทรวงฯไดนําเสนอตอ อ.ก.พ. กระทรวง ที่ประชุม อ.ก.พ. กระทรวงมีมติใหลงโทษลดขั้นเงินเดือนขาราชการระดับ ๘ จํานวน ๑ ขั้น และรับทราบรายงานการลงโทษขาราชการระดับ ๗ กับพวก แตในการพิจารณาอุทธรณคําสั่งลงโทษของ ก.พ. เห็นวา การที่อธิบดีฯ ไมสงเรื่องของขาราชการระดับ ๗ กับพวกที่ถูกกลาวหาเรื่องเดียวกันกับขาราชการระดับ ๘ ไปให อ.ก.พ. กระทรวงพิจารณา แตกลับสงให อ.ก.พ. กรมพิจารณา เปนการดําเนินการที่ไมถูกตองตามมาตรา ๑๐๔ วรรคสอง (๑)๑ แหง พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ ก.พ. จึงมีมติใหรายงานนายกรัฐมนตรีเพ่ือพิจารณา นายกรัฐมนตรีไดสั่งการใหอธิบดีฯ สงเรื่องให อ.ก.พ. กระทรวง และเม่ือ อ.ก.พ. กระทรวง มีมติเปนประการใดแลวจึงเพิกถอนคําสั่งลงโทษและดําเนินการตามมติ อ.ก.พ. กระทรวงตอไป ขาราชการระดับ ๗ กับพวกที่ถูกลงโทษปลดออกจากราชการไดมีหนังสือขอใหอธิบดีฯ ยกเลิกคําสั่งลงโทษและขอกลับเขารับราชการ แตอธิบดีฯ มีหนังสือชี้แจงวาเรื่องดังกลาวยังอยูในระหวางการพิจารณาของ อ.ก.พ. กระทรวง จึงไมมีอํานาจเพิกถอนคําสั่งลงโทษและสั่งใหกลับเขารับราชการได ขาราชการระดับ ๗ กับพวกจึงนําคดีมาฟองตอศาลขอใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษและใหอธิบดีฯ มีคําสั่งรับกลับเขารับราชการ ศาลวินิจฉัยวา คําสั่งลงโทษปลดผูฟองคดีทั้งสี่ออกจากราชการตามมติ อ.ก.พ. กรม เปนคําสั่งทางปกครองที่ไมถูกตองตามรูปแบบ ขั้นตอน หรือวิธีการอันเปนสาระสําคัญที่กําหนดไวในมาตรา ๑๐๔ วรรคสอง (๑) แหง พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ และเปนคําสั่งทางปกครองที่มิไดกระทําโดยเจาหนาที่ซ่ึงมีอํานาจพิจารณา เปนคําสั่งที่ไมชอบดวยกฎหมาย อธิบดีฯ ซ่ึงเปนเจาหนาที่ผูทําคําสั่งทางปกครองมีหนาที่เพิกถอนคําสั่งและสั่งใหผูฟองคดีกลับเขารับราชการกอน จึงจะมีผลใหผูฟองคดีมีสถานะเปนขาราชการพลเรือนสามัญที่อาจถูกดําเนินการ ทางวินัยได และเม่ือ อ.ก.พ. กระทรวงมีมติเปนประการใดแลว อธิบดีฯ มีหนาที่สั่งหรือปฏิบัติใหเปนไปตามนั้น โดยออกคําสั่งลงโทษใหมีผลไมกอนวันที่ อ.ก.พ. กระทรวงมีมติเทานั้น การที่อธิบดีฯ สงเรื่องให อ.ก.พ. กระทรวงพิจารณาและมีมติโดยไมมีการเพิกถอนคําสั่งลงโทษและสั่งใหผูฟองคดีกลับเขารับราชการกอน จึงเปนการละเลยตอหนาที่ตามที่กฎหมายกําหนดใหตองปฏิบัติ พิพากษา

๑ พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ มาตรา ๑๐๔ ฯลฯ ฯลฯ ในกรณีที่คณะกรรมการสอบสวนที่แตงตั้งตามมาตรา ๑๐๒ หรือผูมีอํานาจตามมาตรา ๑๐๒ วรรคสาม

วรรคส่ี หรือวรรคหา แลวแตกรณี เห็นวาขาราชการพลเรือนสามัญผูใดกระทําผิดวินัยอยางรายแรง สมควรลงโทษปลดออกหรือไลออก ใหดําเนินการดังนี้

(๑) สําหรับผูดํารงตําแหนงตั้งแตระดับ ๑๑ ลงมาถึงระดับ ๘ และสําหรับผูดํารงตําแหนงตั้งแตระดับ ๗ ลงมาที่กระทําผิดวินัยอยางรายแรงรวมกันกับผูดํารงตําแหนงตั้งแตระดับ ๘ ขึ้นไป หรือที่นายกรัฐมนตรีแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนตามมาตรา ๑๐๒ วรรคหา ในราชการบริหารสวนกลางและสวนภูมิภาค ใหนายกรัฐมนตรี หรือผูมีอํานาจสั่งบรรจุตามมาตรา ๕๒ สงเรื่องให อ.ก.พ. กระทรวงซึ่งผูถูกกลาวหาสังกัดอยูพิจารณา และเมื่อ อ.ก.พ. กระทรวงมีมติเปนประการใด ใหนายกรัฐมนตรีหรือผูมีอํานาจสั่งบรรจุดังกลาว แลวแตกรณี ส่ังหรือปฏิบัติ ใหเปนไปตามนั้น

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๓๗

ยืนใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษและใหอธิบดีฯ มีคําสั่งใหผูฟองคดีทั้งสี่กลับเขารับราชการภายใน ๓๐ วัน นับแตวันที่มีคําพิพากษา (คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๑๓๓/๒๕๔๘) คดี น้ีผูถูกฟองคดีทั้ งสอง (อธิบดีกรมปาไม ผูถูกฟองคดีที่ ๑ นายกรัฐมนตรี ผูถูกฟองคดีที่ ๒) อุทธรณประเด็นหนึ่งวา คําสั่งลงโทษผูฟองคดีเปนคําสั่งทางปกครองแมจะออก โดยไมถูกตองตามหลักเกณฑ ขั้นตอนและวิธีการที่กฎหมายกําหนดไวก็ตาม ก็ไมไดทําใหคําสั่งดังกลาวไมสมบูรณตามมาตรา ๔๑ (๔)๒ แหง พ.ร.บ. วิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ เม่ือ อ.ก.พ. กระทรวง ลงมติเห็นชอบกับความเห็นของอธิบดีฯ แลวก็ไมมีความจําเปนที่จะตองสั่งให ผูฟองคดีกลับเขารับราชการเพื่อใหมีสถานะเปนขาราชการพลเรือนสามัญเสียกอนแตอยางใด แตศาลวินิจฉัยวา กรณีน้ี อ.ก.พ. กระทรวงมิใชองคกรที่จะใหความเห็นชอบตามมาตรา ๔๑ (๔) แหง พ.ร.บ. ดังกลาว แตเปนองคกรที่มีหนาที่พิจารณาความผิดและกําหนดโทษขาราชการที่มีกรณี ถูกกลาวหาวากระทําผิดวินัยอยางรายแรง และคณะกรรมการสอบสวนหรือผู มีอํานาจตาม มาตรา ๑๐๒ แหง พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ เห็นวาผูถูกกลาวหากระทําผิดวินัยอยางรายแรง ซ่ึงการพิจารณาดังกลาว อ.ก.พ. กระทรวงมีอํานาจในการใชดุลพินิจอยางใดก็ไดภายในกรอบของกฎหมาย โดยอาจจะเห็นแตกตางจากความเห็นของคณะกรรมการสอบสวนหรือ ผูมีอํานาจตามมาตรา ๑๐๒ แหง พ.ร.บ. ดังกลาวก็ได กรณีน้ีจึงมิใชกรณีตามมาตรา ๔๑ (๔) แหง พ.ร.บ. วิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ และไมมีกรณีเขาขอยกเวนตามมาตรา ๔๑ ดังกลาว จึงตองเพิกถอนคําสั่งลงโทษปลดออก เพ่ือคืนสภาพความเปนขาราชการใหแกผูฟองคดีเสมือนวาไมมีการสั่งลงโทษ หลังจากนั้น เม่ือมีการพิจารณาตามหลักเกณฑ วิธีการของทางราชการโดยองคกรที่มีอํานาจหนาที่ตามกฎหมายแลว ผลการพิจารณาเปนประการใด ผูมีอํานาจจึงออกคําสั่งทางปกครองใหม ทั้งน้ี คําสั่งทางปกครองที่ออกมาภายหลังจะไมมีผลบังคับยอนหลังไปกอนการพิจารณาจัดทําคําสั่งทางปกครองนั้น ขอเท็จจริงที่ปรากฏในคําพิพากษาดังกลาว ทําใหเห็นวา การที่เจาหนาที่ของรัฐ ไมปฏิบัติตามหลักเกณฑ ขั้นตอน หรือวิธีการของการพิจารณาความผิดและกําหนดโทษขาราชการที่มีกรณีถูกกลาวหาวากระทําผิดวินัยอยางรายแรงและไมปฏิบัติตามหลักเกณฑ ขั้นตอน หรือวิธีการของการเพิกถอนคําสั่งทางปกครองเปนเหตุใหมีการฟองคดีน้ีขึ้น

(๒) เม่ือครั้งผูฟองคดีดํารงตําแหนงรองผูกํากับการหัวหนาสถานีตํารวจภูธรแหงหน่ึง ถูกกลาวหาวากระทําผิดวินัยอยางรายแรงกรณีมีสวนเกี่ยวของกับการตั้งโรงงานผลิตยาเสพติด

๒ พ.ร.บ. วิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ มาตรา ๔๑ คําส่ังทางปกครองที่ออกโดยการฝาฝนหรือไมปฏิบัติตามหลักเกณฑดังตอไปนี้ ไมเปนเหตุ

ใหคําส่ังทางปกครองนั้นไมสมบูรณ ฯลฯ ฯลฯ

(๔) คําส่ังทางปกครองที่ตองใหเจาหนาที่อ่ืนใหความเห็นชอบกอน ถาเจาหนาที่นั้นไดใหความเห็นชอบในภายหลัง

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๓๘

ในพ้ืนที่สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว ผูบัญชาการตํารวจแหงชาติจึงมีคําสั่งลงวันที่ ๓๑ มกราคม ๒๕๔๐ แตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนผูฟองคดี และมีคําสั่งใหผูฟองคดีออกจากราชการไวกอนเพ่ือรอผลการสอบสวนพิจารณา คณะกรรมการสอบสวนเสนอสํานวนการสอบสวนเมื่อวันที่ ๒ เมษายน ๒๕๔๑ วาพยานหลักฐานยังรับฟ งไมไดวาผูฟ องคดีกระทําผิดวิ นัยตาม ขอกลาวหา เห็นควรยุติ เร่ือง แตกองวินัย สํานักงานตํารวจแหงชาติ พิจารณาแลวเห็นวา ผูบัญชาการตํารวจแหงชาติมีคําสั่งใหกองบัญชาการตํารวจภูธรภาค ๔ ทําการสอบสวนหาพยานหลักฐานเพื่อดําเนินคดีอาญากับผูฟองคดีดวย เห็นควรรอผลการดําเนินคดีอาญาเพื่อเสนอ ผูบัญชาการตํารวจแหงชาติสั่งการในคราวเดียวกัน จึงยังไมมีคําสั่งในเรื่องการสอบสวนทางวินัย ผูฟองคดีมีหนังสือถึงผูบัญชาการตํารวจแหงชาติขอใหพิจารณาผลการสอบสวนเมื่อวันที่ ๑ พฤษภาคม ๒๕๔๔ แตไมไดรับคําตอบ จึงฟองคดีตอศาลขอใหมีคําสั่งใหผูบัญชาการตํารวจแหงชาติสรุปผลการสอบสวนทางวินัยและสั่งใหผูฟองคดีกลับเขารับราชการ ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยวา เม่ือคณะกรรมการสอบสวนเสนอสํานวนการสอบสวนแลว เปนอํานาจของผูบัญชาการตํารวจแหงชาติที่จะสั่งการตามสมควร ตามกฎ ก.พ. ฉบับที่ ๑๘ (พ.ศ. ๒๕๔๐) ออกตามความใน พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ วาดวยการสอบสวนพิจารณา และการดําเนินการทางวินัยใหยุติไมจําตองรอผลการพิจารณาทางอาญากอน ผลการลงโทษทางวินัยและผลการลงโทษอาญาหาจําตองมีผลไปทางเดียวกันไม เพราะกระบวนการพิจารณาทางวินัยและทางอาญามีความแตกตางกัน การรับฟงพยานหลักฐานก็แตกตางกัน ทั้งการมีอยูของพยานหลักฐานและการใหถอยคําหรือการเบิกความของพยานอาจจะมีความแตกตางกันได ที่ศาลปกครองชั้นตนเห็นวาผูบัญชาการตํารวจ แหงชาติปฏิบัติหนาที่ลาชาเกินสมควรตามที่กําหนดไวในขอ ๓๒๓ ของกฎ ก.พ . ฉบับที่ ๑๘ (พ.ศ. ๒๕๔๐)ฯ น้ัน ศาลปกครองสูงสุดเห็นพองดวย พิพากษายืนใหผูบัญชาการตํารวจแหงชาติพิจารณาสั่งการให เสร็จสิ้นภายในหกสิบวันนับแตวันที่ศาลมีคําพิพากษา คําขออ่ืนใหยก (คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๖๗/๒๕๔๗) ขอเท็จจริงในคดีน้ีปรากฏวา ผูบัญชาการตํารวจแหงชาติไมไดพิจารณาสั่งการ ตามรายงานผลการสอบสวนทางวินัยนับแตไดรับรายงานการสอบสวนจนถึงวันที่ผูฟองคดีฟองตอ

๓ กฎ ก.พ. ฉบับท่ี ๑๘ (พ.ศ. ๒๕๔๐)ฯ วาดวยการสอบสวนพิจารณา ขอ ๓๒ เมื่อคณะกรรมการสอบสวนไดเสนอสํานวนการสอบสวนมาแลว ใหผูส่ังแตงตั้งคณะกรรมการ

สอบสวนตรวจสอบความถูกตองของสํานวนการสอบสวนตามขอ ๓๔ ขอ ๓๕ ขอ ๓๖ และขอ ๓๗ แลวดําเนินการดังตอไปนี้

(๑) ในกรณีที่คณะกรรมการสอบสวนเห็นวาผู ถูกกลาวหาไมไดกระทําผิดหรือไมมีเหตุที่จะให ออกจากราชการตามมาตรา ๑๑๕ สมควรยุติเรื่อง หรือกระทําผิดที่ยังไมถึงขั้นเปนการกระทําผิดวินัยอยางรายแรง ใหผูส่ังแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนพิจารณาสั่งการตามที่เห็นสมควรโดยเร็ว

(๒) ในกรณีที่จะตองสงเรื่องให อ.ก.พ .กระทรวง อ.ก.พ .กรม หรือ อ.ก.พ .จังหวัด พิจารณาตาม มาตรา ๑๐๔ วรรคสอง (๑) (๒) หรือ (๓) มาตรา ๑๑๕ หรือมาตรา ๑๑๖ ใหผูมีอํานาจตามมาตราดังกลาวดําเนินการโดยไมชักชา และให อ.ก.พ.กระทรวง อ.ก.พ.กรม หรอื อ.ก.พ.จังหวัด พิจารณาโดยเร็ว

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๓๙

ศาลปกครองชั้นตน รวมเปนระยะเวลาประมาณเกือบ ๔ ป โดยใหเหตุผลตามที่ปรากฏในคําอุทธรณวา สาเหตุที่ตองรอผลการดําเนินคดีอาญากอนเพราะถาสั่งการเด็ดขาดทางวินัยไปแลว ตอมา หากมีหลักฐานชัดแจงวาผูฟองคดีกระทําผิดตามขอกลาวหา ก็ไมสามารถดําเนินการทางวินัยแก ผูฟองคดีไดอีก เพราะจะเปนการดําเนินการทางวินัยซํ้าซอน โดยเฉพาะถาเปนการกระทําผิดอาญาแตใหรอการลงโทษหรือยกประโยชนแหงความสงสัยใหกับผูถูกกลาวหา ซ่ึงในทางวินัยอาจถือวาพฤติการณของผูถูกกลาวหาอยูในลักษณะมีมลทินหรือมัวหมองในกรณีที่ถูกสอบสวน ผูบังคับบัญชาผูมีอํานาจสามารถพิจารณาสั่งใหออกจากราชการเพื่อรับบําเหน็จบํานาญเหตุทดแทนได จึงยังไมสมควรที่จะสั่งการทางวินัยไปกอนโดยที่ยังไมไดสอบสวนพยานสําคัญซ่ึงอยูในสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว เพ่ือยืนยันการกระทําความผิดของผูฟองคดี และที่การสืบสวนรวบรวมพยานหลักฐานลาชาก็เน่ืองจากมีเหตุขัดของเหนือวิสัยที่จะสามารถปฏิบัติใหรวดเร็วได มิไดเปนความผิดของสํานักงานตํารวจแหงชาติที่กอใหเกิดความลาชาดังกลาว แตศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยวา หากปรากฏภายหลังวา ผูฟองคดีกระทําความผิดอาญาจนไดรับโทษจําคุกหรือโทษที่หนักกวาจําคุกโดยคําพิพากษาถึงที่สุดใหจําคุก หรือใหรับโทษที่หนักกวาจําคุก เวนแตเปนโทษสําหรับความผิดที่ไดกระทําโดยประมาทหรือความผิดลหุโทษ ผลของการไดรับโทษจําคุกดังกลาว ถือเปนการกระทําผิดวินัยอยางรายแรงซึ่งจะตองดําเนินการทางวินัยตามมาตรา ๗๙ (๔)๔ และมาตรา ๘๗ วรรคสาม๕ แหง พ.ร.บ. ตํารวจแหงชาติ พ.ศ. ๒๕๔๗ ตอไป ในกรณีที่ยังไมมีการออกกฎ ก.ตร. เพ่ือดําเนินการทางวินัยในกรณีดังกลาว มาตรา ๑๒๗ แหง พ.ร.บ. ตํารวจแหงชาติ พ.ศ. ๒๕๔๗ กําหนดใหนํากฎ ก.พ. มาใชโดยอนุโลม ซ่ึงในกรณีน้ีก็คือกฎ ก.พ. ฉบับที่ ๑๓ (พ.ศ. ๒๕๓๙) ออกตามความใน พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ วาดวยกรณีความผิดที่ปรากฏชัดแจง ที่กําหนดใหการกระทําผิดวินัยอยางรายแรงในกรณีดังกลาวถือเปนความผิดที่ปรากฏชัดแจง เม่ือลงโทษทางวินัยผูฟองคดีในขอหาดังกลาวก็ไมถือวาเปนการดําเนินการทางวินัยซํ้าซอนกับผลการดําเนินการทางวินัยในเหตุแหงคดีน้ี ถึงแมมูลกรณีการกระทําความผิดเปนเหตุเดียวกัน แตเน่ืองจากการดําเนินการทางวินัยที่มีผลมาจากการกระทําผิดทางอาญาจนไดรับโทษจําคุกดังกลาวกับผลการดําเนินการทางวินัยที่เปนเหตุแหงคดีน้ีเปนการดําเนินการทางวินัยที่มีความแตกตางกัน ผูบัญชาการตํารวจแหงชาติจึงดําเนิน

๔ พ.ร.บ. ตํารวจแหงชาติ พ.ศ. ๒๕๔๗ มาตรา ๗๙ การกระทําผิดวินัยอยางรายแรง ไดแก การกระทําดังตอไปนี้

ฯลฯ ฯลฯ (๔) กระทําความผิดอาญาจนไดรับโทษจําคุกหรือโทษที่หนักกวาโทษจําคุกโดยคําพิพากษาถึงที่สุด ใหจําคุกหรือใหรับโทษที่หนักกวาโทษจําคุก เวนแตเปนโทษสําหรับความผิดที่ไดกระทําโดยประมาทหรือความผิด ลหุโทษ

๕ พ.ร.บ. ตํารวจแหงชาติ พ.ศ. ๒๕๔๗ มาตรา ๘๗ ฯลฯ ฯลฯ ในกรณีที่เปนความผิดที่ปรากฏชัดแจงตามที่กําหนดในกฎ ก.ตร. จะดําเนินการทางวินัยโดยไมตองสืบ

สวนหรือสอบสวนก็ได

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๔๐

การทางวินัยแกผูฟองคดีโดยอาศัยเหตุตามมาตรา ๗๙ (๔) แหง พ.ร.บ. ดังกลาวได สวนการสั่งใหขาราชการตํารวจออกจากราชการเพราะเหตุมีมลทินหรือมัวหมองเปนมาตรการที่รักษาประโยชนของทางราชการโดยสวนรวม เปนมาตรการทางปกครองที่มิใชการลงโทษทางวินัย โดยมาตรา ๑๐๒ แ ห ง พ .ร .บ . ตํ า ร ว จ แ ห ง ช า ติ พ .ศ . ๒๕๔๗ บั ญ ญั ติ ว า “เม่ือขาราชการตํารวจผูใดถูกกลาวหาวากระทําผิดวินัยอยางรายแรงและไดมีการสอบสวนตามมาตรา ๘๖ แตไมไดความแนชัดวาผูน้ันกระทําผิดที่จะถูกลงโทษปลดออกหรือไลออกแตมีมลทินหรอืมัวหมองในกรณีที่ถูกสอบสวนนั้น หากจะใหรับราชการตอไปจะเปนการเสียหายแกราชการก็ใหผูมีอํานาจตามมาตรา ๗๒ สั่งใหผูน้ันออกจากราชการเพื่อรับบําเหน็จบํานาญเหตุทดแทนได” สําหรับเหตุผลความจําเปนที่ตองรอผลการสอบสวนทางอาญากอนเน่ืองจากเหตุเกิดในสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาวน้ัน ก็เปนขั้นตอนที่จะดําเนินการสืบสวนสอบสวนเพื่อดําเนินคดีแกผูกระทําผิดทางอาญา หากไดความวาผูฟองคดีมีสวนรวมในการกระทําความผิด ก็จะตองถูกดําเนินคดีอาญาตางหากตอไปตามที่กลาวไวแลว คําอุทธรณของผูบัญชาการตํารวจแหงชาติจึงฟงไมขึ้น กรณีจึงเห็นไดวา เปนการไมปฏิบัติตามหลักเกณฑของการพิจารณาสั่งการทางวินัยจนทําใหผูฟองคดีตองนําคดีมาฟองตอศาล

(๓) อธิบดีกรมประมงมีคําสั่งลงวันที่ ๒๙ มีนาคม ๒๕๔๒ แตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัยผูฟองคดีเน่ืองจากมีกรณีถูกกลาวหาวากระทําผิดวินัยอยางรายแรง คณะกรรมการสอบสวนไดรายงานผลตออธิบดีฯ เม่ือวันที่ ๑๔ กันยายน ๒๕๔๒ โดยเห็นสมควรใหวากลาวตักเตือนผูฟ องคดี แต เจาหนาที่ ฝ ายวิ นัย กรมประมง เห็นวายังไม มีการสอบสวนผู รองเรียนกลาวหา ผูฟองคดี ผูอํานวยการกองการเจาหนาที่จึงมีหนังสือลงวันที่ ๓ พฤษภาคม ๒๕๔๓ แจงประธานกรรมการสอบสวนใหพิจารณาดําเนินการ ตอมาเมื่อวันที่ ๒๘ กรกฎาคม ๒๕๔๓ คณะกรรมการสอบสวนไดรายงานผลการสอบสวนตออธิบดีฯ อีกครั้งหน่ึง อธิบดีฯ ไดลงนามใหความเห็นชอบตามความเห็นของคณะกรรมการสอบสวนและมีหนังสือลงวันที่ ๒๘ พฤศจิกายน ๒๕๔๓ วากลาวตักเตือนผูฟองคดี พรอมทั้งรายงานการดําเนินการทางวินัยตอ อ.ก.พ. กระทรวงเกษตรและสหกรณ ตอมาผูฟองคดีไดยื่นหนังสือขอลาออกจากราชการตามโครงการเปลี่ยนเสนทางชีวิต : เกษียณกอนกําหนด รุนที่ ๓ เม่ือวันที่ ๔ มิถุนายน ๒๕๔๔ แตไมสามารถเขารวมโครงการฯ ได เน่ืองจาก ผูฟองคดีอยูในระหวางการพิจารณารายงานการลงโทษทางวินัย จึงขาดคุณสมบัติในการเขารวมโครงการฯ ผูฟองคดีเห็นวาการที่ผูฟองคดีไมมีสิทธิเขารวมโครงการฯ เปนเพราะการดําเนินการ ทางวินัยและการรายงานการดําเนินการทางวินัยลาชาเกินสมควร จึงฟองคดีตอศาลขอใหกรมประมงและกระทรวงเกษตรและสหกรณชดใชคาเสียหายเทากับสิทธิที่จะไดรับเงินจํานวน ๗ เทาของเงินเดือน ศาลวินิจฉัยวา แมการดําเนินการของเจาหนาที่ฝายวินัยในการตรวจสอบสํานวนและเสนอความเห็นตออธิบดีฯ จะไมมีกฎหมายกําหนดขั้นตอนและระยะเวลาการดําเนินการไวเหมือนกับกรณีของการสอบสวนโดยคณะกรรมการสอบสวนซึ่งกําหนดไวในกฎ ก.พ. ฉบับที่ ๑๘ (พ.ศ. ๒๕๔๐)ฯ ว า ด ว ย ก า รส อบ ส วน พิ จ า รณ า ก็ ต าม แ ต ก็ ค ว รจ ะดํ า เนิ น ก า ร ใน เว ล าอั น ส ม ค ว ร

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๔๑

ตามนัยมาตรา ๑๐๒ วรรคหนึ่ง๖ แหง พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ เม่ือไมมีเหตุผลอันสมควรที่จะชี้แจงไดวาเหตุใดเจาหนาที่ฝายวินัยจึงใชเวลาดําเนินการในสวนความรับผิดชอบเปนเวลาถึ ง ๓๓๓ วัน หรือเกือบหน่ึงป กรณี จึงฟ งไดวาการดําเนินการทางวิ นัยแก ผูฟองคดีลาชาเกินสมควร สวนการพิจารณารายงานการดําเนินการทางวินัยน้ัน ใชเวลาดําเนินการนับแตไดรับรายงานเมื่อวันที่ ๓๐ พฤศจิกายน ๒๕๔๓ จนถึงวันที่ ๒๒ สิงหาคม ๒๕๔๔ ซ่ึงเปนวันที่ อ.ก.พ. กระทรวงฯ มีมติรับทราบรายงานดังกลาว เปนเวลา ๒๖๕ วัน หรือเกือบ ๙ เดือน ทั้งที่ การดําเนินการจริงๆ เม่ืออธิบดีฯ มีหนังสือขอทราบผลการพิจารณาใชเวลาดําเนินการเพียง ๒๕ วันเทานั้น ยอมแสดงใหเห็นวาหากดําเนินการอยางจริงจังก็สามารถแลวเสร็จไดภายในเวลาหนึ่งเดือน จึงถือไดวาการดําเนินการในเรื่องดังกลาวลาชาเกินสมควรเชนกัน แตเม่ือขอเท็จจริงปรากฏวา ผูฟองคดีไดขอถอนใบลาออกจากราชการตามโครงการฯ และรับราชการตอมา ผูฟองคดียอมไมมีสิทธิไดรับเงินขวัญถุงจํานวน ๗ เทาของเงินเดือน กรณีจึงยังฟงไมไดวาความเสียหายที่ผูฟองคดีกลาวอางมีผลโดยตรงมาจากการดําเนินการทางวินัยลาชาเกินสมควร การปฏิบัติหนาที่ดังกลาวลาชาเกินสมควรจึงมิได เปนการกระทําละเมิดตอผูฟองคดี พิพากษายกฟอง (คําพิพากษา ศาลปกครองกลางที่ ๑๑๕๙/๒๕๔๗) ผูฟองคดีกลาวไวอยางชัดเจนวา การที่ผูฟองคดีขาดคุณสมบัติในการเขารวมโครงการฯ เกิดจากความลาชาในการดําเนินการทางวินัย ทําใหผูฟองคดีเสียสิทธิในการลาออกจากราชการตามโครงการฯ จึงนําคดีมาฟองตอศาลขอใหหนวยงานทางปกครองชดใชคาเสียหาย และ ศาลก็วินิจฉัยวา การดําเนินการทางวินัยของหนวยงานทางปกครองดังกลาวลาชาเกินสมควรตามที่ ผูฟองคดีกลาวอางจริง เหตุแหงการฟองคดีน้ีจึงเกิดจากเจาหนาที่ของรัฐไมปฏิบัติใหเปนไป ตามนัยมาตรา ๑๐๒ วรรคหนึ่ง แหง พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕

(๔) เดิมผูฟองคดีเปนอาจารยสอนอยูที่โรงเรียนแหงหนึ่ง มีปญหาขัดแยงกับนาย อ. ซ่ึงเปนอาจารยใหญ ตอมาสํานักงานการประถมศึกษาจังหวัดฯ มีคําสั่งยายผูฟองคดีไปปฏิบัติหนาที่ที่โรงเรียนอ่ืน หลังจากนั้น ไดเกิดกรณีทํารายรางกายระหวางผูฟองคดีกับนาย อ. และนาย อ. รับสารภาพตอพนักงานสอบสวนวาเปนผูทํารายรางกายผูฟองคดี จึงถูกปรับเปนเงิน ๒๐๐ บาท ผูฟองคดีไดรองเรียนกลาวโทษใหดําเนินการทางวินัยกับนาย อ. โดยหนังสือรองเรียนไดกลาวถึงความไมเปนธรรมกรณีที่ผูฟองคดีถูกยายจากโรงเรียนเดิมดวย สํานักงานการประถมศึกษาจังหวัดฯ มีคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสืบสวนขอเท็จจริงกรณีที่ผูฟองคดีกลาวหาวานาย อ. ทํารายรางกาย ผลการสืบสวนขอเท็จจริง คณะกรรมการฯ เห็นวาเปนการทะเลาะวิวาทกัน อันมีสาเหตุมาจาก เรื่องสวนตัว สํานักงานประถมศึกษาจังหวัดฯ จึงมีคําสั่งลงโทษตัดเงินเดือนผูฟองคดีและนาย อ. คนละ ๑๐% เปนเวลา ๑ เดือน ผูฟองคดีอุทธรณคําสั่งลงโทษและ อ.ก .ค . จังหวัดฯ มีมติให

๖ พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ มาตรา ๑๐๒ การดําเนินการทางวินัยแกขาราชการพลเรือนสามัญ ซึ่งมีกรณีอันมีมูลที่ควรกลาวหาวา

กระทําผิดวินัย ใหสอบสวนเพื่อใหไดความจริงและยุติธรรมโดยไมชักชา ฯลฯ ฯลฯ

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๔๒

ยกอุทธรณ แตสํานักงานคณะกรรมการการประถมศึกษาแหงชาติซ่ึงไดรับรายงานการดําเนินการทางวินัยมีมติลดโทษผูฟองคดีเปนภาคทัณฑ นอกจากนั้น ผูอํานวยการการประถมศึกษาจังหวัดฯ เห็นวาหนังสือรองเรียนของผูฟองคดีมีขอความพาดพิงเกี่ยวกับการสั่งยายจึงใหผูฟองคดีชี้แจง เม่ือไดรับคําชี้แจงแลว ผูอํานวยการการประถมศึกษาจังหวัดฯ เห็นวาเปนการรองเรียนโดยใชถอยคําไมสุภาพเรียบรอย มีลักษณะเปนการสั่งสอนผูบังคับบัญชา สอเสียด เปรียบเปรย ไมสมควรอยางยิ่งที่ ผู ใตบั งคับบัญชาจะกลาวถอยคํ าเชนน้ัน จึงมีคํ าสั่ งลงโทษตัดเงิน เดือนผูฟ องคดี ๑๐% มีกําหนด ๑ เดือน ผูฟองคดีอุทธรณคําสั่งลงโทษและ อ.ก.ค. จังหวัดฯ มีมติลดโทษเปนภาคทัณฑ ผูฟองคดีไดนําคดีมาฟองตอศาลขอใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษทั้งสองฉบับ ศาลวินิจฉัยวา การดําเนินการทางวินัยแกขาราชการไมวาจะเปนกรณีกลาวหาวากระทําผิดวินัยอยางรายแรงหรืออยางไมรายแรงก็ตองทําการสอบสวนเพื่อใหไดความจริงและยุติธรรม โดยมีขั้นตอนอันเปนสาระสําคัญคือ ตองแจงขอกลาวหาและสรุปพยานหลักฐานที่ สนับสนุนขอกลาวหาเท าที่ มี ให ผูถูกกลาวหาทราบ เพ่ือใหผูถูกกลาวหาชี้แจงและนําสืบแกขอกลาวหา เพียงแตวิธีการที่จะใชในการสอบสวนกรณีกลาวหาวากระทําผิดวินัยอยางไมรายแรงเทานั้นที่กฎหมายเปดโอกาสใหผูบังคับบัญชาเลือกใชวิธีการตามที่ตนเห็นสมควรได ตามมาตรา ๑๐๒ วรรคหนึ่ง และวรรคสอง๗ แหง พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ ประกอบมาตรา ๓๐ และมาตรา ๓๑๘ แหง พ.ร.บ. วิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ ซ่ึงการดําเนินการทางวินัยแกผูฟองคดีกรณีทะเลาะวิวาทกันไมปรากฏขอเท็จจริงวาผูอํานวยการการประถมศึกษาจังหวัดฯ หรือคณะกรรมการสืบสวนขอเท็จจริงไดแจงขอกลาวหาใหผูฟองคดีทราบแตอยางใด และเม่ือสืบสวนแลวก็ไมปรากฏวาไดมีการสรุปพยานหลักฐานที่สนับสนุนขอกลาวหาใหผูฟองคดีทราบและเปดโอกาสใหผูฟองคดีโตแยง

๗ พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ มาตรา ๑๐๒ การดําเนินการทางวินัยแกขาราชการพลเรือนสามัญ ซึ่งมีกรณีอันมีมูลที่ควรกลาวหาวา

กระทําผิดวินัย ใหสอบสวนเพื่อใหไดความจริงและยุติธรรมโดยไมชักชา การดําเนินการตามวรรคหนึ่ง ถาเปนกรณีกลาวหาวากระทําผิดวินัยอยางไมรายแรง ใหดําเนินการ

ตามวิธีการที่ผูบังคับบัญชาเห็นสมควร ถาเปนกรณีกลาวหาวากระทําผิดวินัยอยางรายแรง ใหแตงตั้งคณะกรรมการขึ้นทําการสอบสวน และในการสอบสวนนี้ตองแจงขอกลาวหา และสรุปพยานหลักฐานที่สนับสนุน ขอกลาวหาเทาที่มีใหผูถูกกลาวหาทราบ โดยจะระบุหรือไมระบุชื่อพยานก็ได ทั้งนี้ เพ่ือใหผูถูกกลาวหาชี้แจง และนําสืบแกขอกลาวหา เมื่อดําเนินการแลวถาฟงไดวาผูถูกกลาวหาไดกระทําผิดวินัยก็ใหดําเนินการตาม มาตรา ๑๐๓ หรือมาตรา ๑๐๔ แลวแตกรณี ถายังฟงไมไดวาผูถูกกลาวหากระทําผิดวินัย จึงจะยุติเรื่องได

ฯลฯ ฯลฯ ๘ พ.ร.บ. วิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ มาตรา ๓๐ ในกรณีที่คําส่ังทางปกครองอาจกระทบถึงสิทธิของคูกรณี เจาหนาที่ตองใหคูกรณีมีโอกาส

ที่จะไดทราบขอเท็จจริงอยางเพียงพอและมีโอกาสไดโตแยงและแสดงพยานหลักฐานของตน ฯลฯ ฯลฯ

มาตรา ๓๑ คูกรณีมีสิทธิขอตรวจดูเอกสารที่จําเปนตองรูเพ่ือการโตแยงหรือชี้แจงหรือปองกันสิทธิของตนได แตถายังไมไดทําคําส่ังทางปกครองในเรื่องนั้น คูกรณีไมมีสิทธิขอตรวจดูเอกสารอันเปนตนรางคําวินิจฉัย

ฯลฯ ฯลฯ

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๔๓

หรือนําสืบแกขอกลาวหาแตอยางใด สําหรับกรณีที่ นําขอความบางตอนในหนังสือรองเรียน ของผูฟองคดีมาเปนมูลกลาวหาวาผูฟองคดีกระทําผิดวินัยอีกกรณีหน่ึงตางหากนั้น ก็ไมปรากฏวา มีการแจงขอกลาวหาใหผูฟองคดีทราบเพื่อจะไดนําพยานหลักฐานมานําสืบแกขอกลาวหาดังกลาว การสั่งลงโทษทางวินัยผูฟองคดีทั้งสองกรณีจึงเปนการสั่งลงโทษโดยมิชอบดวยกฎหมาย เน่ืองจากไมไดปฏิบัติตามขั้นตอนหรือวิธีการอันเปนสาระสําคัญในการออกคําสั่ง พิพากษายืนตาม คําพิพากษาศาลปกครองชั้นตนที่ใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษผูฟองคดีทั้งสองคําสั่ง (คําพิพากษา ศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๒๑๔/๒๕๔๘) คดีน้ีศาลฟงขอเท็จจริงวา การสั่งลงโทษกรณีทะเลาะวิวาทกันไมไดมีการแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัย แตมีการแตงตั้งคณะกรรมการสืบสวนขอเท็จจริง และไมปรากฏวาผูอํานวยการการประถมศึกษาจังหวัดฯ หรือคณะกรรมการสืบสวนขอเท็จจริงไดแจงขอกลาวหาให ผูฟองคดีทราบแตอยางใด ในสวนของคําสั่งแตงตั้งก็ระบุไวชัดเจนวาเปนการแตงตั้งคณะกรรมการสืบสวนขอเท็จจริงกรณีนาย อ. ถูกผูฟองคดีรองเรียนกลาวหาวาทํารายรางกายไดรับบาดเจ็บ ไมมีขอความใดที่จะอนุโลมไดวาผูฟองคดีเขาใจอยูในตัวแลวถึงมูลกรณีที่ควรกลาวหาวาตนกระทําผิดวินัยดวย และเม่ือสืบสวนแลวก็ไมปรากฏวาไดมีการสรุปพยานหลักฐานที่สนับสนุนขอกลาวหาให ผูฟองคดีทราบและเปดโอกาสใหผูฟองคดีโตแยงหรือนําสืบแกขอกลาวหาแตอยางใด สําหรับกรณีนําขอความบางตอนในหนังสือรองเรียนของผูฟองคดีมาเปนมูลกลาวหาวาผูฟองคดีกระทําผิดวินัยอีกกรณีหน่ึงตางหาก ก็ปรากฏวาการสั่งลงโทษอาศัยเพียงรายงานการสืบสวนขอเท็จจริงของ งานวินัยและนิติการ ฝายพัฒนาบุคคล โดยไมปรากฏวามีการแจงขอกลาวหาใหผูฟองคดีทราบ แมจะเปดโอกาสใหผูฟองคดีชี้แจงขอเท็จจริงก็เปนการชี้แจงโดยที่ยังไมทราบชัดวาตนถูกกลาวหาวากระทําผิดวินัยฐานใด ในสวนของผูฟองคดีก็กลาวในคําฟองวา “…เปนการสั่งลงโทษโดยไม ชอบธรรมเนื่องจากไมมีการสอบสวน และการพิจารณาของ อ.ก.ค. จังหวัดฯ ขาดความเปนกลาง ไมเปนธรรมตอผูฟองคดี…” กรณีจึงเห็นวา การฟองคดีเกิดจากการไมปฏิบัติตามหลักเกณฑ ขั้นตอน หรือวิธีการที่กฎหมายกําหนดไวในสวนที่เกี่ยวกับการดําเนินการทางวินัย

(๕) ผูฟองคดีเปนขาราชการครูกรุงเทพมหานคร มีกรณีถูกผูปกครองนักเรียนรองเรียนเกี่ยวกับพฤติกรรมที่ไมเหมาะสม ผูบังคับบัญชาจึงแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนขอเท็จจริงและมีคําสั่งลงโทษภาคทัณฑผูฟองคดี ผูฟองคดีอุทธรณคําสั่งลงโทษแลวแตคณะอนุกรรมการสามัญประจําสํานักปลัดกรุงเทพมหานครมีมติใหยกอุทธรณ ผูฟองคดีจึงนําคดีมาฟองตอศาลขอใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษ ศาลวินิจฉัยวา การที่มาตรา ๑๐๒ แหง พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ กําหนดวา ถาเปนกรณีที่กลาวหาวากระทําผิดวินัยอยางไมรายแรงแลวใหดําเนินการตามวิธีการที่ผูบังคับบัญชาเห็นสมควร ทําใหไมจําเปนตองมีการแจงขอกลาวหาและสรุปพยานหลักฐานที่สนับสนุนขอกลาวหาเทาที่มีใหผูถูกกลาวหาทราบเชนเดียวกับกรณีที่เปนการกลาวหาวากระทําผิดวินัยอยางรายแรง จึงถื อว าการดํ าเนินการตามวิธีการที่ เห็นสมควรดั งกลาวนั้ น เปนการกํ าหนด วิธีปฏิบัติราชการทางปกครองซึ่งมีหลักเกณฑที่ประกันความเปนธรรมหรือมีมาตรฐานในการปฏิบัติราชการที่ต่ํากวาหลักเกณฑที่กําหนดใน พ.ร.บ. วิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ จึงอยู

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๔๔

ในบังคับที่กําหนดใหการดําเนินการทางวินัยอยางไมรายแรงตองปฏิบัติใหเปนไปตามที่กําหนด ใน พ.ร.บ. วิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ ตามนัยมาตรา ๓ วรรคหนึ่ง แหง พ.ร.บ. ดังกลาว เม่ือปรากฏขอเท็จจริงวาการดําเนินการทางวินัยแกผูฟองคดี คณะกรรมการสอบสวนขอเท็จจริงไดดําเนินการสอบปากคําพยานบุคคลและใหผูฟองคดีชี้แจง โดยมิไดมีการแจงสิทธิและหนาที่ใหผูฟองคดีทราบตามความจําเปน และมิไดใหผูฟองคดีไดทราบขอเท็จจริงเกี่ยวกับเรื่องที่ถูกรองเรียนและพยานหลักฐานที่สนับสนุนการรองเรียนอยางเพียงพอ ทําใหไมมีโอกาสไดโตแยงและแสดงพยานหลักฐานของตน ตลอดจนผูฟองคดีไมไดรับสิทธิในการตรวจดูเอกสารที่จําเปนตองรูเพ่ือการโตแยงหรือชี้แจงหรือปองกันสิทธิของตนได จึงเปนการดําเนินการที่ไมชอบดวยมาตรา ๒๗ มาตรา ๓๐ และมาตรา ๓๑ แหง พ.ร.บ. วิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ การที่ผูบังคับบัญชาพิจารณารายงานการสอบสวนขอเท็จจริงที่ไมชอบดวยกฎหมายดังกลาวแลวมีคําสั่งลงโทษภาคทัณฑผูฟองคดี จึงเปนคําสั่งที่ไมชอบดวยกฎหมาย เน่ืองจากกระทําโดยไมถูกตองตามรูปแบบ ขั้นตอน หรือวิธีการอันเปนสาระสําคัญที่กําหนดไวสําหรับการกระทํานั้น พิพากษายืนใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษภาคทัณฑผูฟองคดี (คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๒๑๘/๒๕๔๘) ขอเท็จจริงในคดีน้ี คณะกรรมการสอบสวนขอเท็จจริงไดมีการสอบสวนผูฟองคดีและพยานบุคคลที่เกี่ยวของทั้งสิ้น ๑๖ ราย แตการสอบสวนผูฟองคดีน้ัน ผูฟองคดีกลาวไวในคําแกอุทธรณวา เม่ือผูฟองคดีมาใหถอยคํา คณะกรรมการสอบสวนขอเท็จจริงไมไดแจงขอกลาวหาและสรุปพยานหลักฐานที่สนับสนุนขอกลาวหาใหผูฟองคดีทราบ เพียงแตสอบถามวามีพฤติกรรมตามขอกลาวหาหรือไม อยางไร ซ่ึงศาลวินิจฉัยวา ขอเท็จจริงรับฟงไดตามที่ผูฟองคดีกลาวอาง

(๖) ผูอํานวยการโรงเรียนแหงหน่ึง มีคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการตรวจสอบขอเท็จจริงกรณีมีผูจัดทําใบปลิวรองเรียนวาการพิจารณาความดีความชอบของโรงเรียนไมใหความเปนธรรม คณะกรรมการสอบสวนปากคําผูเกี่ยวของรวมทั้งผูฟองคดีดวย แตผูฟองคดีไมยอมลงลายมือชื่อในบันทึกดังกลาว คณะกรรมการไดเสนอความเห็นวาควรแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัย อยางรายแรงแกผูฟองคดี ตอมาผูอํานวยการการประถมศึกษาจังหวัดเพชรบูรณมีคําสั่งลงโทษ ตัดเงินเดือนผูฟองคดีจํานวน ๕% เปนเวลา ๑ เดือน กรณีมีสวนรวมในการจัดทําเอกสาร ผูฟองคดีอุทธรณคําสั่ งลงโทษแต อ .ก .ค . จังหวัดเพชรบูรณ มีมติยกอุทธรณ และเม่ือผู อํานวยการ การประถมศึกษาจังหวัดฯ รายงานผลการดําเนินการทางวินัย สํานักงานคณะกรรมการการประถมศึกษาแหงชาติมีคําสั่งใหสอบสวนขอเท็จจริงเพ่ิมเติม และใหแจงขอกลาวหาพรอมทั้งสรุปพยานหลักฐานให ผูถูกกลาวหาทราบเพื่อใหสามารถชี้แจงขอกลาวหาไดถูกตอง ผูอํานวยการการประถมศึกษาจังหวัดฯ จึงแตงตั้งคณะกรรมการสืบสวนขอเท็จจริงเพ่ิมเติม คณะกรรมการไดเชิญผูที่ใหถอยคําไวทั้งหมด มายืนยันคําใหการ ซ่ึงไมปรากฏวามีขอเท็จจริงใดเพิ่มเติมหรือเปลี่ยนแปลงไป จึงรายงานผลการสืบสวนดังกลาว และ อ.ก.ค. สํานักงานคณะกรรมการการประถมศึกษาแหงชาติมีมติเห็นชอบกับคําสั่งลงโทษผูฟองคดี ผูฟองคดีเห็นวากระบวนการลงโทษไมถูกตอง ผูฟองคดีไมไดกระทําผิดตามที่ถูกกลาวหา จึงนําคดีมาฟองตอศาลขอใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษ ศาลวินิจฉัยวา การสั่งแตงตั้งคณะกรรมการตรวจสอบขอเท็จจริงมีลักษณะเปนการสืบสวนขอเท็จจริงเบื้องตนกอนที่จะเขาสูกระบวน

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๔๕

การดําเนินการทางวินัย และไมปรากฏวามีการแจงขอกลาวหาและสรุปพยานหลักฐานที่สนับสนุนขอกลาวหาใหผูฟองคดีทราบ ผูฟองคดีไมมีโอกาสโตแยงและนําสืบแกขอกลาวหา จึงเปนการดําเนินการทางวินัยที่ไมถูกตองตามรูปแบบ ขั้นตอน หรือวิธีการอันเปนสาระสําคัญที่กําหนดไวในมาตรา ๑๐๒ แหง พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ คําสั่งลงโทษตัดเงินเดือนผูฟองคดีจึงเปนคําสั่งที่ไมชอบดวยกฎหมาย สวนกรณีที่สํานักงานคณะกรรมการการประถมศึกษาแหงชาติสั่งใหสอบสวนขอเท็จจริงเพ่ิมเติมและแจงขอกลาวหาพรอมทั้งสรุปพยานหลักฐานที่สนับสนุนขอกลาวห า ให ผู ฟ อ งค ดี ท ราบ นั้ น เป น ก ารดํ า เนิ น ก ารห ลั ง จ ากที่ มี ก า รอ อก คํ าสั่ ง ล ง โท ษ โดยมิชอบไปแลว ไมมีผลทําใหคําสั่งที่ไมชอบดวยกฎหมายกลับเปนคําสั่งที่ชอบดวยกฎหมายขึน้มาได พิพากษาใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษตัดเงินเดือนผูฟองคดี (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๕๕๔/๒๕๔๖) ผูฟองคดีกลาวไวในคําฟองวา “ผูฟองคดีมิไดกระทําผิดตามที่ถูกลงโทษ กอนที่จะสั่งลงโทษ ผูฟองคดีไมไดรับการแจงขอกลาวหา ไมมีโอกาสลวงรูขอกลาวหาและไมมีโอกาส แกขอกลาวหาดังที่ปรากฏตามคําสั่งลงโทษ ผูฟองคดีมิไดถูกสอบสวนหรือถูกเรียกไปใหปากคําตอคณะกรรมการสอบสวนแมแตครั้งเดียว... ผูอํานวยการการประถมศึกษาจังหวัดฯ สั่งลงโทษ ผูฟองคดีโดยมิไดดําเนินการสอบสวนเพื่อใหไดขอเท็จจริงเปนที่ยุติ กระบวนการดําเนินการทางวินัยจึงไมเปนไปตามมาตรา ๑๐๒ วรรคหนึ่ง แหง พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ ... ตอมา (หลังจาก อ.ก.ค. จังหวัดฯ มีมติยกอุทธรณคําสั่งลงโทษของผูฟองคดีแลว) มีคณะกรรมการสืบสวนขอเท็จจริงมาสอบปากคําผูฟองคดีและแจงขอกลาวหาใหมใหผูฟองคดีทราบ ... ผูฟองคดีเห็นวา การสั่งลงโทษแลวกลับมาแจงขอกลาวหาและสอบสวนยอนหลังไมตรงกับความเปนจริงและไมเปนธรรมกับผูฟองคดี” เม่ือพิจารณาคําฟองดังกลาวของผูฟองคดีประกอบกับคําวินิจฉัยของศาลที่วินิจฉัยวา การดําเนินการทางวินัยผูฟองคดีไมถูกตองตามรูปแบบ ขั้นตอน หรือวิธีการอันเปนสาระสําคัญตามที่กฎหมายกําหนดไว ทําใหวิเคราะหไดวา เหตุแหงการฟองคดี น้ี เกิดจากเจาหนาที่ของรัฐ ไมปฏิบัติตามหลักเกณฑ ขั้นตอน หรือวิธีการที่กฎหมายกําหนด

(๗) ผูฟองคดีเปนขาราชการพลเรือนสามัญ ถูกคําสั่งลงโทษตัดเงินเดือน ๕% เปนเวลา ๑ เดือนรวมสองคําสั่ง คือ คําสั่งสํานักงานสาธารณสุขจังหวัดเพชรบุรีที่ ๑๓๖/๒๕๔๓ ลงวันที่ ๑๐ สิงหาคม ๒๕๔๓ เน่ืองจากถูกกลาวหาวาหยุดราชการโดยยังไมไดรับอนุญาตใหลาพักผอน จํานวน ๑ วัน ละทิ้งหรือทอดทิ้งหนาที่ราชการครึ่งวัน ขาดราชการ ๑ วัน และไมปฏิบัติตามระเบียบของ ทางราชการในการขออนุญาตไปราชการทองที่ และคําสั่งสํานักงานสาธารณสุขจังหวัดเพชรบุรีที่ ๑๗๐/๒๕๔๓ ลงวันที่ ๒๘ กันยายน ๒๕๔๓ เน่ืองจากถูกกลาวหาวาไปเขารวมแขงขันกีฬาแหงชาติ โดยไมได รับอนุญาตจากผูบังคับบัญชา ผูฟองคดีได อุทธรณคําสั่งลงโทษทั้งสองคําสั่งแลว แต อ.ก.พ. จังหวัดฯ มีมติใหยกอุทธรณทั้งสองคําสั่ง ผูฟองคดีจึงนําคดีมาฟองตอศาลขอใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษ ศาลวินิจฉัยวา การสั่งลงโทษตัดเงินเดือนผูฟองคดีตามคําสั่งที่ ๑๓๖/๒๕๔๓ ผูฟองคดีไมมีโอกาสชี้แจงโตแยงแสดงเหตุผลกับคณะกรรมการสืบสวนขอเท็จจริง และไมปรากฏขอ

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๔๖

เท็จจริงวาคณะกรรมการสืบสวนไดใหโอกาสแกผูฟองคดีในการชี้แจงโตแยงแสดงเหตุผลแตอยางใด จึงเปนการดําเนินการทางวินัยที่ไมชอบดวยกฎหมายตามมาตรา ๑๐๒ วรรคหนึ่ง และวรรคสอง แหง พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ สวนการสั่งลงโทษตัดเงินเดือนผูฟองคดีตามคําสั่งที่ ๑๗๐/๒๕๔๓ น้ัน เม่ือปรากฏวาผูวาราชการจังหวัดเพชรบุรีมีหนังสือถึงนายแพทยสาธารณสุขจังหวัด เพชรบุ รีแจ ง เหตุ ผลความจํ า เป นต องขอตั วผู ฟ องคดี เพ่ื อ เก็ บตั วฝ กซ อมและ เขารวมการแขงขันกีฬา จึงถือเปนกรณีที่ผูวาราชการจังหวัดฯ ไดอนุญาตใหผูฟองคดีไปรวมแขงขันกีฬาตามมติคณะรัฐมนตรีเม่ือวันที่ ๒๖ มีนาคม ๒๕๒๘ และมติคณะรัฐมนตรีดังกลาวใหถือวาการเดินทางไปเขารวมการแขงขันกีฬาแหงชาติเปนการเดินทางไปราชการ ผูฟองคดีจึงมิไดละทิ้งหนาที่ราชการ หรือกระทําผิดวินัยฐานไมปฏิบัติหนาที่ราชการตามกฎหมาย ระเบียบของทางราชการ หรือมติคณะรัฐมนตรี การสั่งลงโทษตัดเงินเดือนผูฟองคดีจึงเปนการกระทําที่ไมชอบดวยกฎหมาย พิพากษาใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษทั้งสองคําสั่ง (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๖๐๗/๒๕๔๗) เน่ืองจากคดีน้ีผูฟองคดีขอใหศาลเพิกถอนคําสั่งลงโทษสองคําสั่ง และศาลพิพากษาใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษดวยเหตุผลที่แตกตางกัน ซ่ึงเม่ือพิจารณาประกอบกับเหตุผลที่ผูฟองคดีกลาวอางในการฟองคดีวา ตนเองไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหาและกรรมการสอบสวนขาดความเปนกลางแลว จึงอาจพิจารณาไดวา เหตุแหงการฟองคดีน้ีเกิดจากคณะกรรมการสอบสวน ไมปฏิบัติตามหลักเกณฑ ขั้นตอน หรือวิธีการที่กฎหมายกําหนด และเปนประเด็นเกี่ยวกับการใชดุลพินิจรับฟงพยานหลักฐานในการสั่งลงโทษของผูบังคับบัญชาดวย

(๘) ผูฟองคดีเปนขาราชการครู มีกรณีถูกกลาวหาวากระทําผิดวินัยเนื่องจากไมยอมคืนเอกสารราชการใหแกโรงเรียน และนําเอาขอความในการเกษียนหนังสือของผูอํานวยการโรงเรียน ที่แตกตางกันระหวางเอกสารตนฉบับกับสําเนาหนังสือไปเปนเหตุฟองผูอํานวยการโรงเรียนและขาราชการครูรวม ๓ ราย เปนคดีอาญา คณะกรรมการสืบสวนขอเท็จจริงเสนอผลการสืบสวนวา การกระทําของผูฟองคดีเปนความผิดวินัยอยางไมรายแรงฐานไมถือและปฏิบัติตามระเบียบและแบบธรรมเนียมของทางราชการ ไมรักษาความสามัคคีระหวางขาราชการดวยกัน และกระทําการอันไดชื่อวา เปนผูประพฤติชั่วตามมาตรา ๙๑ มาตรา ๙๓ และมาตรา ๙๘ วรรคหนึ่ง แหง พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ สมควรลงโทษตัดเงินเดือนจํานวน ๕% เปนเวลา ๑ เดือน เลขาธิการคณะกรรมการการศึกษาขั้นพ้ืนฐานมีคําสั่งลงโทษตัดเงินเดือนผูฟองคดีจํานวน ๕% เปนเวลา ๑ เดือน ผูฟ อ งค ดี อุ ท ธ รณ คํ า สั่ ง ล ง โท ษ แล ว แ ต อ .ก .ค . สํ านั ก งาน คณ ะก รรม ก ารก ารศึ ก ษ า ขั้นพ้ืนฐานมีมติใหยกอุทธรณ ผูฟองคดีจึงนําคดีมาฟองตอศาลขอใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษ ศาลวินิจฉัยวา ในการสืบสวนขอเท็จจริงของคณะกรรมการสืบสวนขอเท็จจริง ไมปรากฏวามีการแจงขอกลาวหาวาผูฟองคดีถูกกลาวหาวากระทําผิดวินัยในเร่ืองใด ตามมาตราใด มีพยานหลักฐานสนับสนุนขอกลาวหาอยางไรบาง และเลขาธิการคณะกรรมการการศึกษาขั้นพ้ืนฐานมีคําสั่งลงโทษ ตัดเงินเดือนผูฟองคดีโดยพิจารณาจากรายงานของคณะกรรมการสืบสวนขอเท็จจริง ไมไดมีการแจงขอกลาวหาและสรุปพยานหลักฐานที่สนับสนุนขอกลาวหาใหผูฟองคดีทราบ เพ่ือใหผูฟองคดีไดมีโอกาสโตแยงและนําสืบแกขอกลาวหาได จึงเปนการออกคําสั่งลงโทษโดยไมถูกตองตามรูปแบบ ขั้น

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๔๗

ตอน หรือวิธีการอันเปนสาระสําคัญตามมาตรา ๑๐๒ แหง พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ ประกอบกับมาตรา ๓๐ แห ง พ .ร .บ . วิธีปฏิบั ติ ราชการทางปกครอง พ .ศ . ๒๕๓๙ และเปนคําสั่งที่ไมชอบดวยกฎหมาย พิพากษาใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษตัดเงินเดือนผูฟองคดี (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๒๑๐/๒๕๔๘) คดีน้ีเปนอีกคดีหน่ึงที่การสอบสวนความผิดวินัยอยางไมรายแรงไมไดมีการแจง ขอกลาวหาและใหโอกาสขาราชการที่ถูกกลาวหาโตแยงและนําสืบแกขอกลาวหา และศาลวินิจฉัยวา เปนการไมปฏิบัติตามขั้นตอนหรือวิธีการอันเปนสาระสําคัญตามที่กฎหมายกําหนดไว ซ่ึงผูฟองคดี ก็กลาวอางความไมชอบดวยกฎหมายดังกลาวไวในคําคัดคานคําใหการดวย

(๙) ขณะผูฟองคดีรับราชการในตําแหนงศึกษานิเทศก ๗ สํานักงานการประถมศึกษาอําเภอแหงหน่ึง ไดมีผูรองเรียนกลาวหาวาผูฟองคดีมีพฤติการณไมเหมาะสมหลายประการ ผูอํานวยการการประถมศึกษาจังหวัดฯ จึงมีคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสืบสวนขอเท็จจริงแลวรายงานตอเลขาธิการคณะกรรมการการประถมศึกษาแหงชาติ ตอมาเลขาธิการฯ แจงใหผูอํานวยการการประถมศึกษาจังหวัดฯ แตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนวินัยอยางรายแรง เม่ือคณะกรรมการสอบสวนสรุปผลการสอบสวนแลวผูอํานวยการการประถมศึกษาจังหวัดฯ ไดมีคําสั่งลงโทษภาคทัณฑผูฟองคดี แตเม่ือผูฟองคดีอุทธรณคําสั่งลงโทษ อ.ก.ค. จังหวัดฯ มีมติใหดําเนินการทางวินัยใหมเน่ืองจากไมมีการแจงขอกลาวหาและสรุปพยานหลักฐานที่สนับสนุนขอกลาวหาตามแบบ สว.๓ ใหผูฟองคดีทราบ ผูอํานวยการการประถมศึกษาจังหวัดฯ จึงมีคําสั่งเปล่ียนแปลงกรรมการสอบสวนบางคนและคณะกรรมการดังกลาวไดดําเนินการแจงขอกลาวหาและสรุปพยานหลักฐานที่สนับสนุนขอกลาวหาใหผูฟองคดีทราบตามแบบ สว.๓ และสรุปสํานวนเสนอวาผูฟองคดีมีพฤติการณตามที่ถูกกลาวหาจริง ควรลงโทษตัดเงินเดือน ๕% เปนเวลา ๑ เดือน แตเปนการกระทําความผิดครั้งแรกเห็นควรลงโ ท ษ ภ า ค ทั ณ ฑ ผู อํ า น ว ย ก า ร ก า ร ป ร ะ ถ ม ศึ ก ษ า จั ง ห วั ด ฯ จึงเสนอ อ.ก.ค.จังหวัดฯ พิจารณาตามคําสั่งลงโทษภาคทัณฑเดิมโดยมิไดมีการออกคําสั่งลงโทษใหม อ.ก.ค.จังหวัดฯ พิจารณาแลวมีมติใหยกอุทธรณ ผูฟองคดีจึงนําคดีมาฟองตอศาลขอใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษ ศาลวินิจฉัยวา เม่ือปรากฏวาในการสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนวินัยอยางรายแรงชุดเดิมไมไดแจงขอกลาวหาและสรุปพยานหลักฐานที่สนับสนุนขอกลาวหาใหผูฟองคดีทราบ และไมปรากฏวาไดมีการใหโอกาสผูฟองคดีใหถอยคําและนําสืบแกขอกลาวหา อันเปนการสอบสวนที่ไมชอบดวยกฎหมาย เน่ืองจากไมถูกตองตามรูปแบบ ขั้นตอนและวิธีการอันเปนสาระสําคัญตามกฎ ก.พ. ฉบับที่ ๑๘ (พ.ศ. ๒๕๔๐)ฯ วาดวยการสอบสวนพิจารณา คําสั่งลงโทษภาคทัณฑผูฟองคดีจึงไมชอบดวยกฎหมาย ซ่ึงผูอํานวยการการประถมศึกษาจังหวัดฯ ชอบท่ีจะยกเลิกคําสั่งลงโทษดังกลาวแลวดําเนินการสอบสวนและมีคําสั่งลงโทษใหมใหถูกตอง แตผูอํานวยการการประถมศึกษาจังหวัดฯ ไมไดยกเลิกคําสั่งลงโทษเดิมแลวออกคําสั่งลงโทษใหม คําสั่งลงโทษภาคทัณฑผูฟองคดี จึงเปนคําสั่งที่ไมชอบดวยกฎหมาย มติของ อ.ก.ค. จังหวัดฯ ที่ใหยกอุทธรณจึงไมชอบดวยกฎหมายเชนเดียวกัน พิพากษาใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษภาคทัณฑผูฟองคดี (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๒๕๐/๒๕๔๘)

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๔๘

ขอเท็จจริงเพ่ิมเติมในคดีน้ี ศาลไดไตสวนผูรับมอบอํานาจจากรักษาการผูอํานวยการสํานักงานคณะกรรมการขาราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา (เลขาธิการ ก.ค. เดิม) ไดรับการชี้แจงวา แนวทางปฏิบัติของ ก.ค. กรณีขาราชการครูถูกแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนวินัยอยางรายแรง แตถูกลงโทษทางวินัยอยางไมรายแรง เชน ภาคทัณฑ แมจะปรากฏวาคณะกรรมการสอบสวนไมไดแจง สว.๓ ใหผูถูกกลาวหาทราบ ก.ค. จะมีมติรับทราบ เพราะเห็นวาขาราชการครูถูกลงโทษฐานกระทําผิดวินัยอยางไมรายแรง โดยไมจําเปนตองสอบสวนใหมและยกเลิกคําสั่งลงโทษเดิมแตอยางใด แตหากเปนกรณีถูกลงโทษทางวินัยอยางรายแรง เชน ไลออก ถาคณะกรรมการสอบสวนไมแจง สว.๓ แกผูถูกกลาวหา ก.ค. จะมีมติวาคําสั่งลงโทษไมชอบดวยกฎหมายและนําเสนอนายกรัฐมนตรี เพ่ือสั่งการใหยกเลิกคําสั่ งลงโทษดังกลาว และใหคณะกรรมการสอบสวนแจงแบบ สว .๓ แกผูถูกกลาวหาและพิจารณาออกคําสั่งลงโทษอีกครั้งหน่ึง สําหรับกรณีของผูฟองคดีเม่ือไดรับรายงานการดําเนินการทางวินัยแลว ก.ค. รับทราบโดยมิไดสั่งใหยกเลิกคําสั่งเดิมและออกคําสั่งใหม ซ่ึงศาลวินิจฉัยในประเด็นแนวทางปฏิบัติของ ก.ค. น้ีวา ไมถูกตองตามรูปแบบ ขั้นตอน และวิธีการอันเปนสาระสําคัญในการสอบสวนขาราชการผูถูกกลาวหาวากระทําผิดวินัยอยางรายแรงและเปนแนวทางปฏิบัติที่ไมชอบดวยกฎหมาย

(๑๐) ผูฟองคดีเปนขาราชการครูกรุงเทพมหานคร ตําแหนงผูอํานวยการโรงเรียน มีกรณีถูกผูปกครองนักเรียนและคณะครูรองเรียนเกี่ยวกับการบริหารงานและพฤติกรรมที่ ไมเหมาะสม ปลัดกรุงเทพมหานครมีคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนขอเท็จจริงและลงโทษ ตัดเงินผูฟองคดีจํานวน ๕% เปนเวลา ๓ เดือน ตอมามีผูรองเรียนวาเม่ือครั้งผูฟองคดีดํารงตําแหนงผูอํานวยการโรงเรียนอีกแหงหนึ่ง ผูฟองคดีนําเงินบํารุงการศึกษาไปจัดซื้อเคร่ืองคอมพิวเตอรโดย ไมถูกตองตามระเบียบและมีการทุจริตโครงการอาหารกลางวัน จึงถูกแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนขอเท็จจริงและถูกลงโทษลดขั้นเงินเดือน ๑ ขั้น ในการสอบสวนขอเท็จจริงทั้งสองกรณีดังกลาว คณะกรรมการสอบสวนไมไดแจงสถานะใหผูฟองคดีทราบวาผูฟองคดีเปนผูถูกกลาวหาวากระทําผิดวินัย และมิไดมีการสรุปพยานหลักฐานที่สนับสนุนขอกลาวหาใหผูฟองคดีทราบ ผูฟองคดีอุทธรณคําสั่งลงโทษทั้งสองกรณีแลว แตรัฐมนตรีวาการกระทรวงมหาดไทยมีคําสั่งใหยกอุทธรณตามมติของคณะกรรมการขาราชการกรุงเทพมหานคร (ก.ก.) ผูฟองคดีจึงนําคดีมาฟองตอศาลขอใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษ ศาลวินิจฉัยวา คําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนขอเท็จจริงทั้งสองคําสั่งเปนเพียงกระบวนการชี้มูลเบื้องตน เม่ือไดรับรายงานการสอบสวนขอเท็จจริงแลวกรุงเทพมหานครตองพิจารณาสั่งการอยางหนึ่งอยางใด คือ หากเห็นวากรณีไมมีมูลก็ตองสั่งยุติเรื่อง หากเห็นวากรณีมีมูลที่จะตองดําเนินการทางวินัยก็ตองสั่งการใหดําเนินการสอบสวนตามมาตรา ๑๐๒ แหง พ.ร.บ. ระเบียบขาราชก า ร พ ล เรื อ น พ .ศ . ๒๕๓๕ ก ร ณี ที่ เ ห็ น ว า ผู ฟ อ ง ค ดี ก ร ะ ทํ า ผิ ด วิ นั ย ไ ม ร า ย แ ร ง การสอบสวนเพื่อใหไดความจริงและความยุติธรรมนั้น อาจดําเนินการตามวิธีที่ผูบังคับบัญชาเห็นสมควรได แต จะต องแจ งข อกล าวหาและสรุปพยานหลักฐานที่ สนั บสนุ นข อกล าวหาให ผูถูกกลาวหาทราบเพื่อใหผูถูกกลาวหาชี้แจงและนําสืบแกขอกลาวหา แตขอเท็จจริงรับฟงไดวา กรุงเทพมหานครไมไดดําเนินการตามขั้นตอนของกฎหมาย กลับใชอํานาจสั่งการลงโทษผูฟองคดีโดย

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๔๙

ไมสอบสวน ซ่ึงเปนการใชดุลพินิจสั่งการหลังจากที่ไดรับรายงานการสืบสวนขอเท็จจริงเบื้องตนเทาน้ัน คําสั่งลงโทษตัดเงินเดือนและคําสั่งลงโทษลดขั้นเงินเดือนผูฟองคดีจึงเปนคําสั่งที่ไมชอบดวยกฎหมาย เน่ืองจากเปนการออกคําสั่งโดยไมถูกตองตามขั้นตอนและวิธีการอันเปนสาระสําคัญ พิพากษาใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษผูฟองคดีทั้งสองคําสั่ง (คําพิพากษาศาลปกครองกลาง ที่ ๔๗๑/๒๕๔๘) คดีน้ีเปนอีกคดีหน่ึงที่หนวยงานทางปกครองออกคําสั่งลงโทษความผิดวินัยอยางไมรายแรงโดยพิจารณาจากรายงานการสอบสวนขอเท็จจริงของคณะกรรมการสอบสวนขอเท็จจริง ซ่ึงไมปรากฏวามีการแจงขอกลาวหาและสรุปพยานหลักฐานที่สนับสนุนขอกลาวหาใหผูถูกกลาวหาทราบเพื่อใหผูถูกกลาวหาชี้แจงและนําสืบแกขอกลาวหา และศาลวินิจฉัยวา เปนการออกคําสั่งโดยไมถูกตองตามขั้นตอนและวิธีการอันเปนสาระสําคัญ

(๑๑) ผูฟองคดีเปนขาราชการพลเรือนสามัญ ไดรับคําสั่งใหไปปฏิบัติหนาที่ที่ศูนยปลอดภัยคมนาคม แตไมไดไปปฏิบัติหนาที่โดยไมไดแลกเปลี่ยนเวรใหผูอ่ืนปฏิบัติงานแทน ผูบังคับบัญชาจึงใหผูฟองคดีชี้แจงขอเท็จจริง หลังจากนั้น ผูฟองคดีก็ไมไดไปปฏิบัติหนาที่โดยไมไดแลกเปลี่ยนเวรอีกเปนครั้งที่สองและครั้งที่สามโดยไดยื่นใบลาปวย อธิบดีกรมอุตุ นิยมวิทยาได นําเรื่องของ ผูฟองคดีเสนอที่ประชุม อ.ก.พ. กรมฯ พิจารณา ที่ประชุมพิจารณาแลวมีมติใหลงโทษตัดเงินเดือน ผูฟองคดี ๕% เปนเวลา ๒ เดือน ฐานขัดคําสั่งผูบังคับบัญชาและฐานละทิ้งหนาที่ราชการ ผูฟองคดียื่นอุทธรณคําสั่งลงโทษแลวแตยังไมไดรับแจงผลการพิจารณา จึงนําคดีมาฟองตอศาลขอใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษตัดเงินเดือน ใหชดใชเงินคืนพรอมดอกเบี้ย และใหหนวยงานชดใชคาสินไหมทดแทนความเสียหายตอชื่อเสียง เกียรติศักดิ์และอนามัยของผูฟองคดี ศาลวินิจฉัยวา การที่ อ.ก.พ. กรมฯ พิจารณาพฤติการณของผูฟองคดีจากการรายงานของอธิบดีฯ แลวมีมติใหลงโทษตัดเงินเดือน ผูฟองคดีโดยที่ยังไมไดดําเนินการทางวินัยตามขั้นตอนและวิธีการในมาตรา ๑๐๒ แหง พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ กลาวคือ ยังไมมีการสอบสวนผูฟองคดี หรือไมไดแจง ขอกลาวหาและสรุปพยานหลักฐานที่สนับสนุนขอกลาวหาใหผูฟองคดีทราบ คําสั่งลงโทษตัดเงินเดือนผูฟองคดีจึงไมชอบดวยกฎหมาย เน่ืองจากเปนการกระทําที่ไมถูกตองตามรูปแบบ ขั้นตอน หรือวิธีการอันเปนสาระสําคัญ เม่ือคําสั่งลงโทษตัดเงินเดือนผูฟองคดีไมชอบดวยกฎหมายและคําสั่งดังกลาวมีผลกระทบโดยตรงตอผูฟองคดี จึงเปนการละเมิดตอผูฟองคดีตามมาตรา ๔๒๐ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณิชย กรมอุตุนิยมวิทยาจึงมีหนาที่ตองรับผิดชอบชดใชเงินคืนใหแก ผูฟองคดี และผูฟองคดีมีสิทธิไดรับดอกเบี้ยสําหรับเงินจํานวนน้ีตามที่มีคําขอ แตคาสินไหมทดแทนตอชื่อเสียง เกียรติศักดิ์และอนามัยตามที่ผูฟองคดีกลาวอาง มิใชเปนผลโดยตรงจากคําสั่งลงโทษ ตัดเงินเดือนผูฟองคดี อีกทั้งศาลไดเยียวยาความเสียหายโดยใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษดังกลาว ผูฟองคดีจึงไมมีสิทธิไดรับคาสินไหมทดแทนในกรณีน้ี พิพากษาใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษตัดเงินเดือนผูฟองคดี และใหคืนเงินที่ถูกตัดใหแกผูฟองคดีพรอมดวยดอกเบี้ยในอัตรารอยละ ๗.๕ นับแตวันที่ตัดเงินเดือนจนถึงวันที่ชําระเงินดังกลาวเสร็จสิ้น คําขออ่ืนใหยก (คําพิพากษา ศาลปกครองกลางที่ ๕๐๖/๒๕๔๘)

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๕๐

คดีน้ีแตกตางจากคดีอ่ืนเพราะผูฟองคดีมีคําขอใหหนวยงานชดใชคาสินไหมทดแทนจากการกระทําละเมิดเนื่องจากออกคําสั่งลงโทษทางวินัยโดยไมชอบดวยกฎหมายดวย ซ่ึงศาลวินิจฉัยวา ผูฟองคดีมีสิทธิไดรับดอกเบี้ยสําหรับจํานวนเงินที่ถูกตัดเงินเดือน แตความเสียหายอ่ืนๆ ที่ผูฟองคดีกลาวอางมิใชผลโดยตรงจากคําสั่งลงโทษ หนวยงานทางปกครองจึงไมตองรับผิดชดใชคาสินไหมทดแทน คดีพิพาทเกี่ยวกับการดําเนินการทางวินัยอยางไมรายแรงที่หนวยงานทางปกครองออกคําสั่งลงโทษโดยไมมีการแจงขอกลาวหาและสรุปพยานหลักฐานที่สนับสนุนขอกลาวหาให ผูฟองคดีทราบเพื่อชี้แจงและนําสืบแกขอกลาวหา โดยผูฟองคดีกลาวอางวาเปนการสอบสวน เพ่ือลงโทษทางวินัยโดยไมชอบดวยกฎหมาย และศาลวินิจฉัยวาเปนการออกคําสั่งลงโทษ โดยไมถูกตองตามขั้นตอนและวิธีการอันเปนสาระสําคัญที่กําหนดไวสําหรับการกระทํานั้นมีอีก หน่ึงคดี คือ คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๖๒๐/๒๕๔๘ ซ่ึงมีลักษณะขอพิพาทในทาํนองเดยีวกนักับคดีอ่ืนๆ

(๑๒) ผูฟองคดีเปนพนักงานสวนตําบล มีกรณีถูกรองเรียนวาเบิกคาเชาบานเปนเท็จ จังหวัดจึงมอบหมายใหอําเภอดําเนินการสอบสวนขอเท็จจริง ผลการตรวจสอบของคณะกรรมการ เห็นวายังไมมีพยานหลักฐาน ควรสืบสวนเพ่ิมเติม ตอมาจังหวัดมอบหมายใหนายอําเภอดําเนินการสอบสวนและพิจารณาโทษทางวินัย คณะกรรมการสอบสวนตามคําสั่งของอําเภอเห็นวายังไมสามารถสรุปไดวาผูฟองคดีทุจริตในการเบิกคาเชาบานหรือไม จึงหารือไปยังกรมการปกครอง เม่ือไดรับการตอบขอหารือแลว จังหวัดจึงแจงใหอําเภอดําเนินการตามกฎหมายและระเบียบที่เกี่ยวของ นายอําเภอไดแจงใหนายกองคการบริหารสวนตําบลในฐานะผูบังคับบัญชาโดยตรงดําเนินการ ทางวินัย นายกองคการบริหารสวนตําบลจึงแตงตั้งคณะกรรมการพิจารณาโทษทางวินัยโดยมิไดแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนวินัย คณะกรรมการพิจารณาโทษทางวินัยตรวจสอบขอเท็จจริงแลวเห็นวาผูฟองคดีไมมีสิทธิเบิกคาเชาบาน เปนกรณีกระทําผิดวินัยฐานไมปฏิบัติตามกฎหมาย ระเบียบของทางราชการ เห็นควรลงโทษภาคทัณฑ แตคณะกรรมการพนักงานสวนตําบลจังหวัดพิจารณาแลวเห็นวาเปนความผิดวินัยอยางรายแรงใหไลออกจากราชการและชดใชเงินคืน นายกองคการบริหารสวนตําบลจึงออกคําสั่ งไลผูฟ องคดีออกจากราชการและเรียกเงินคาเชาบ านคืน ผูฟองคดีอุทธรณคําสั่งดังกลาวแลวแตคณะกรรมการพนักงานสวนตําบลจังหวัดมีมติใหยกอุทธรณ ผูฟองคดีจึงนําคดีมาฟองตอศาลขอใหเพิกถอนคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการพิจารณาโทษทางวินัย คําสั่งลงโทษและเรียกเงินคาเชาบานคืน ศาลวินิจฉัยวา กระบวนการพิจารณาโทษทางวินัยดําเนินการโดยไมชอบดวยกฎหมาย เน่ืองจากไม มีการแตงตั้ งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัย อยางรายแรง และไมปรากฏวามีการดําเนินการสอบสวนตามหลักเกณฑที่กําหนดในกฎ ก.พ. ฉบับที่ ๑๘ (พ.ศ. ๒๕๔๐)ฯ วาดวยการสอบสวนพิจารณา ไมวาจะเปนการแจงขอกลาวหาและ สรุปพยานหลักฐานที่สนับสนุนขอกลาวหา หรือใหโอกาสผูฟองคดีไดชี้แจงหรือนําสืบแกขอกลาวหา อีกทั้งในการพิจารณาอุทธรณก็ปรากฏวาทนายความของผูรองเรียนกลาวหาผูฟองคดีไดเขารวมประชุมคณะกรรมการพนักงานสวนตําบลดวย ถือวาเปนกรรมการที่จะทําการพิจารณาทางปกครอง

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๕๑

ไมไดเน่ืองจากมีเหตุซ่ึงมีสภาพรายแรงอันอาจทําใหการพิจารณาทางปกครองไมเปนกลาง และการเบิกคาเชาบานของผูฟองคดีก็เปนไปโดยชอบดวยกฎหมาย พิพากษาใหเพิกถอนคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการพิจารณาโทษทางวินัย คําสั่ งลงโทษไลผูฟ องคดีออกจากราชการและเรียกเงิน คาเชาบานคืน (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๕๒๘/๒๕๔๗) ขอเท็จจริงของคดีน้ีเห็นไดชัดเจนวา เปนการลงโทษทางวินัยโดยไมไดดําเนินการสอบสวนทางวินัยใหเปนไปตามหลักเกณฑและวิธีการอันเปนสาระสําคัญที่กฎหมายกําหนดไว เพราะเปนการลงโทษทางวินัยอยางรายแรงที่จะตองดําเนินการใหเปนไปตามหลักเกณฑและวิธีการที่กําหนดไวในกฎ ก.พ. ฉบับที่ ๑๘ (พ.ศ. ๒๕๔๐)ฯ วาดวยการสอบสวนพิจารณา และนอกจากนั้น ศาลยังเห็นวา เปนการปรับขอกฎหมายเกี่ยวกับการเบิกคาเชาบานเขากับขอเท็จจริงที่ผิดพลาดอีกดวย

(๑๓) ขณะผูฟองคดีดํารงตําแหนงปลัด อบต. แหงหน่ึง นางสาว ณ. ซ่ึงเปนผูใตบังคับบัญชาของผูฟองคดีไดทุจริตยักยอกเงินของทางราชการและถูกดําเนินคดีอาญา ตอมาผูฟองคดี ไดโอนยายไปดํารงตําแหนงปลัด อบต. แหงที่สอง ตั้งแตวันที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๔๓ แตประธานกรรมการบริหาร อบต. แหงแรกไดมีคําสั่งลงวันที่ ๒๔ มกราคม ๒๕๔๔ แตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวิ นัยผูฟ องคดีและอดีตผู บ ริหาร อบต . อีก ๒ คน เกี่ ยวกับกรณี การทุ จ ริตของ นางสาว ณ. ดังกลาว คณะกรรมการสอบสวนรายงานผลการสอบสวนวาผูฟองคดีกับพวกมีความผิดวินัยตามมาตรา ๘๔ วรรคหนึ่ง และมาตรา ๘๕ วรรคหนึ่ง๙ แหง พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ เห็นควรลงโทษตัดเงินเดือนผูฟองคดีรอยละ ๕ เปนเวลา ๓ เดือน ระหวางนั้นผูฟองคดีไดโอนยายไปดํารงตําแหนงปลัด อบต. แหงที่สาม อบต. แหงแรก จึงรายงานผลการสอบสวนดังกลาว ไปใหประธานกรรมการบริหาร อบต. แหงที่สาม พิจารณาตอไป ประธานกรรมการบริหาร อบต.แหงที่สามจึงมีคําสั่งลงโทษตัดเงินเดือนผูฟองคดีรอยละ ๕ เปนเวลา ๓ เดือน แลวรายงาน ผลการลงโทษทางวินัยตอ ก.อบต.จังหวัดฯ ก.อบต.จังหวัดฯ พิจารณาและมีมติวาผูฟองคดี มีความผิดวินัยอยางรายแรงฐานประมาทเลินเลอในหนาที่ราชการอันเปนเหตุใหเสียหายแกราชการอยางรายแรง ตามมาตรา ๘๔ วรรคสอง แหง พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ ใหเพ่ิมโทษเปนปลดออกจากราชการ ประธานกรรมการบริหาร อบต. แหงที่สาม จึงมีคําสั่งลงโทษปลดผูฟองคดีออกจากราชการ ผูฟองคดีอุทธรณคําสั่งลงโทษแลว แต ก.อบต. จังหวัดฯ มีมติให ยกอุทธรณ ผูฟองคดีจึงนําคดีมาฟองตอศาลขอใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษและมติให เพ่ิมโทษ

๙ พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ มาตรา ๘๔ ขาราชการพลเรือนสามัญตองปฏิบัติหนาที่ราชการดวยความอุตสาหะ เอาใจใส ระมัดระวัง

รักษาประโยชนของทางราชการ และตองไมประมาทเลินเลอในหนาที่ราชการ ฯลฯ ฯลฯ

มาตรา ๘๕ ขาราชการพลเรือนสามัญตองปฏิบัติหนาที่ราชการใหเปนไปตามกฎหมาย ระเบียบของ ทางราชการ มติคณะรัฐมนตรี และนโยบายของรัฐบาลโดยไมใหเสียหายแกราชการ

ฯลฯ ฯลฯ

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๕๒

ศาลวินิจฉัยวา ขณะที่ประธานกรรมการบริหาร อบต. แหงแรก มีคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนวินัยน้ัน ผูฟองคดีไมไดอยูในฐานะเปนผูใตบังคับบัญชาของประธานกรรมการบริหาร อบต. แหงแรก แลว ประธานกรรมการบริหาร อบต. แหงแรก จึงไมมีอํานาจสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัยผูฟองคดีได คําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนจึงเปนคําสั่งที่ไมชอบดวยกฎหมาย การที่ประธานกรรมการบริหาร อบต. แหงที่สาม พิจารณารายงานผลการสอบสวนของคณะกรรมการสอบส ว น ดั ง ก ล า ว แ ล ว มี คํ า สั่ ง ล ง โท ษ ตั ด เ งิ น เ ดื อ น ผู ฟ อ ง ค ดี จึ ง เป น คํ า สั่ ง ล ง โท ษ ที่ออกมาโดยไมถูกตองตามขั้นตอนหรือวิธีการอันเปนสาระสําคัญที่กําหนดไวและเปนคําสั่งที่ไมชอบดวยกฎหมาย และการที่ ก.อบต.จังหวัดฯ มีมติเพ่ิมโทษผูฟองคดีจากโทษตัดเงินเดือนซ่ึงเปนโทษทางวินัยอยางไมรายแรงเปนปลดออกจากราชการอันเปนโทษทางวินัยอยางรายแรง โดยไมไดสั่งใหมีการสอบสวนพิจารณาใหมใหถูกตองตามขั้นตอนหรือวิธีการอันเปนสาระสําคัญที่กฎหมายกําหนด มติดังกลาวจึงเปนมติที่ไมชอบดวยกฎหมาย และสงผลใหคําสั่งลงโทษปลดผูฟองคดีออกจากราชการเปนคําสั่งที่ไมชอบดวยกฎหมายไปดวย และมติใหยกอุทธรณของผูฟองคดีก็ไมชอบดวยกฎหมายเชนกัน พิพากษาเพิกถอนคําสั่งลงโทษปลดผูฟองคดีออกจากราชการ และเพิกถอนมติที่ใหเพ่ิมโทษและที่ยกอุทธรณของผูฟองคดี (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๕๔/๒๕๔๘) คดีน้ีผูฟองคดีกลาวอางในคําฟองวา การดําเนินการทางวินัยไมเปนไปตามขั้นตอนหรือวิธีการที่กฎหมายกําหนดหลายประการดวยกัน คือ การสอบสวนผูฟองคดีเปนการสอบสวนความผิดวินัยอยางไมรายแรงมาโดยตลอด แตนําขอเท็จจริงจากการสอบสวนนั้นมาเพิ่มโทษโดยไมมีการสอบสวนใหม ไมมีการแจงขอกลาวหาตอผูฟองคดีวากระทําผิดวินัยอยางรายแรง การแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนลาชามาก นอกจากนั้น ก็ยังโตแยงในประเด็นของมาตรฐานการลงโทษและ การพิจารณาอุทธรณอีกดวย แตศาลพิจารณาวา เม่ือไดวินิจฉัยแลววาคําสั่งลงโทษ มติใหเพ่ิมโทษและมติใหยกอุทธรณไมชอบดวยกฎหมายแลว จึงไมจําตองวินิจฉัยขออางหรือขอเถียงเกี่ยวกับกระบวนการออกคําสั่งลงโทษในประเด็นอ่ืนๆ และไมจําเปนตองวินิจฉัยเกี่ยวกับประเด็นความชอบดวยกฎหมายในการใชดุลพินิจของผูมีอํานาจออกคาํสั่งอีกตอไป

๑.๒ เกิดจากการใชดุลพินิจของเจาหนาที่ของรัฐ ไดแก

(๑) บริษัท ร. ไดมีหนังสือรองขอความเปนธรรมตออธิบดีกรมการขนสงทางบกวา ผูฟองคดีซ่ึงดํารงตําแหนงขนสงจังหวัดปฏิเสธการขอจดทะเบียนเพ่ือบรรจุรถโดยสารขนาดเล็ก ใหครบตามเงื่อนไขที่ระบุไวในใบอนุญาตประกอบการ โดยไมยอมรับฟงคําชี้แจงอีกทั้งไมแนะนําวาจะตองปฏิบัติอยางไร และใชวาจาหยาบคายไมเหมาะสมกับตําแหนง อธิบดีฯ สั่งใหผูฟองคดีรายงานขอเท็จจริงใหทราบ ผูฟองคดีรายงานวา เสนทางตามใบอนุญาตประกอบการเปนเสนทาง ที่กําหนดขึ้นเพ่ือจัดระเบียบรถโดยสารสองแถวผิดกฎหมาย ปจจุบันกําหนดใหใชรถจํานวน ๔ คันถึง ๑๐ คัน บริษัท ร. ซ่ึงมีรถบรรจุอยูในบัญชีจํานวน ๔ คัน ยื่นคําขอบรรจุรถอีก ๖ คัน เม่ือพนระยะเวลาที่นายทะเบียนกําหนด ไมเขาหลักเกณฑที่จะไดรับการอนุมัติตามหนังสือแจงแนวปฏิบัติของกรมการขนสงทางบก อธิบดีฯ จึงมีหนังสือแจงบริษัท ร. วา การไมอนุมัติใหบรรจุรถอีก ๖ คัน

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๕๓

เปนการปฏิบัติตามหลักเกณฑการจัดระเบียบรถโดยสารสองแถวผิดกฎหมายแลว ตอมา บริษัท ร. ยื่นฟองผูฟองคดีเปนคดีอาญาฐานแจงขอความอันเปนเท็จตออธิบดีฯ วาเสนทางดังกลาว เปนเสนทางที่กําหนดขึ้นเพ่ือจัดระเบียบรถโดยสารสองแถวผิดกฎหมาย อธิบดีฯ ไดสั่งใหมีการสอบขอเท็จจริงตามหนังสือรองเรียนฉบับเดิมของบริษัท ร. และมีคําสั่งลงโทษตัดเงินเดือนผูฟองคดี ๕ เปอรเซ็นต เปนเวลา ๒ เดือน โดยใหเหตุผลวาเสนทางสายนี้ไดมีการปรับปรุงเง่ือนไขเกี่ยวกับจํานวนรถ กําหนดเวลาและจํานวนเที่ยวของการเดินรถใหมแลว รวมทั้งมีการประกาศรับคําขออนุญาตประกอบการโดยผูประกอบการเดิมเปนผูไดรับใบอนุญาต จึงไมใชเสนทางเดินรถที่กําหนดขึ้น เพ่ือจัดระเบียบรถโดยสารสองแถวผิดกฎหมายแลว ผูฟองคดีเปลี่ยนแปลงเงื่อนไขเกี่ยวกับจํานวน รถโดยไมไดขออนุมัติปรับปรุงเง่ือนไขในใบอนุญาตประกอบการขนสงโดยรถขนาดเล็กตอคณะกรรมการควบคุมการขนสงทางบกประจําจังหวัด เปนการไมปฏิบัติตามระเบียบของกรมการขนสงทางบก ผูฟองคดีรายงานไมตรงกับขอเท็จจริงและไมปฏิบัติตามหนังสือเวียนของกรมการขนสงทางบกทําใหการชี้แจงผูประกอบการเปนไปตามที่ผูฟองคดีรายงาน เปนผลใหผูประกอบการเขาใจผิด และเม่ื อ ผู ป ระกอบการสอบถามก็ มีการโต เถี ยงและพูดทํ านองท าท ายให ไปรองเรียน ที่กรมการขนสงทางบก พฤติการณของผูฟองคดีเปนการกระทําผิดวินัยอยางไมรายแรงฐาน ไมปฏิบัติหนาที่ราชการดวยความอุตสาหะ เอาใจใสระมัดระวังรักษาประโยชนของทางราชการ ฐานไมปฏิบัติหนาที่ราชการใหเปนไปตามกฎหมายและระเบียบของทางราชการ และฐานไมใหความสะดวก ไมใหความเปนธรรม และไมใหการสงเคราะหแกประชาชนผูมาติดตอราชการตาม มาตรา ๘๔ วรรคหนึ่ง มาตรา ๘๕ วรรคหนึ่ง และมาตรา ๙๔ วรรคหนึ่ง แหง พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ .ศ . ๒๕๓๕ ผูฟองคดี อุทธรณคําสั่งลงโทษแลว แต อ.ก .พ . กระทรวงมีมติให ยกอุทธรณ ผูฟองคดีจึงนําคดีมาฟองตอศาลขอใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษและมติยกอุทธรณ ศาลวินิจฉัยวา หนังสือเวียนแจงแนวทางปฏิบัติของกรมการขนสงทางบกไมไดกําหนดไวอยางชัดเจนวาเม่ือไดมีการจัดระเบียบรถผิดกฎหมายในเสนทางสายใดแลว ใหถือวาการจัดระเบียบรถผิดกฎหมายดังกลาวสิ้นสุดลงเมื่อใด โดยวิธีใด การที่ผูฟองคดีมีหนังสือแจงบริษัท ร. วาไมสามารถพิจารณาคําขอบรรจุรถตามที่ขอมาได เน่ืองจากผูฟองคดีมีความเขาใจวาเสนทางดังกลาวยังคงเปนเสนทางการจัดระเบียบรถผิดกฎหมาย จึงไมอาจถือไดวาผูฟองคดีไมปฏิบัติหนาที่ราชการดวยความอุตสาหะ เอาใจใสระมัดระวังรักษาประโยชนของทางราชการ และไมปฏิบัติหนาที่ราชการใหเปนไปตามกฎหมายและระเบียบของทางราชการ และไมอาจถือไดวาเปนการรายงานไมตรงตาม ขอเท็จจริง อีกทั้งอธิบดีฯ ไดวินิจฉัยและมีความเห็นในเรื่องนี้แลววาการกระทําของผูฟองคดีชอบดวยกฎหมาย แตเม่ือเวลาลวงพนไปเกือบ ๓ ป อธิบดีฯ ไดร้ือเรื่องน้ีขึ้นมาพิจารณาใหมและมีคําสั่งลงโทษดวยเหตุผลดังกลาวนั้น ไมอาจรับฟงไดและไมเปนธรรมตอผูฟองคดี เปนคําสั่งที่อาศัยขอเท็จจริงเดิมมาวิ นิจฉัยลงโทษผูฟ องคดี อัน เปนการขัดแย งกับความเห็น เดิม คํ าสั่ งลงโทษ ผูฟองคดีในกรณีน้ีจึงเปนคําสั่งที่ไมชอบดวยกฎหมาย สําหรับการลงโทษฐานไมใหความสะดวก ไมใหความเปนธรรม และไมใหการสงเคราะหแกประชาชนผูมาติดตอราชการนั้น อธิบดีฯ ไดรับฟงขอเท็จจริงจากหนังสือรองเรียนของบริษัท ร. และนักวิชาการขนสง ๖ ซ่ึงใหการเพียงวาไดยินเสียงโตเถียง

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๕๔

กันเทานั้น ไมมีการสอบขอเท็จจริงในเรื่องน้ีใหไดความชัดเจน จึงยังไมอาจรับฟงเปนที่ยุต ิไดวาผูฟองคดีมีพฤติกรรมดังกลาว คําสั่งลงโทษผูฟองคดีในกรณีน้ีจึงเปนคําสั่งที่ไมชอบดวยกฎหมายเชนกัน เม่ือคําสั่งลงโทษไมชอบดวยกฎหมาย จึงมีผลใหมติยกอุทธรณของ อ.ก.พ. กระทรวงไมชอบดวยกฎหมายไปดวย พิพากษากลับใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษและมติที่ใหยกอุทธรณ และใหอธิบดีฯ คืนสิทธิที่ผูฟองคดีเสียไปเนื่องจากคําสั่งลงโทษภายใน ๖๐ วัน นับแตวันที่ศาลมี คําพิพากษา (คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๙๘/๒๕๔๘)

ขอสังเกต ผูฟองคดีเขาใจวาเสนทางพิพาทสายนี้ยังคงเปนเสนทางที่กําหนดขึ้นเพ่ือจัดระเบียบรถโดยสารสองแถวผิดกฎหมาย จึงถือปฏิบัติตามหลักเกณฑที่กรมการขนสงทางบกเวียนแจงใหขนสงจังหวัดทุกจังหวัดถือปฏิบัติ จนเปนเหตุใหผูประกอบการรองเรียนตออธิบดีฯ และมีการสั่งลงโทษทางวินัยเกิดขึ้น ซ่ึงศาลไดพิจารณาหนังสือเวียนของกรมการขนสงทางบกเกี่ยวกับเรื่องน้ี จํานวน ๔ ฉบับแลว เห็นวาทําใหผูฟองคดีมีความเขาใจดังกลาวได และแมแตอธิบดีฯ เอง ก็ยอมรับในครั้งแรกวาผูฟองคดีปฏิบัติตามระเบียบและกฎหมายในเรื่องน้ีโดยถูกตองแลว การที่ ผูฟองคดีปฏิบัติงานไปตามความเขาใจและความเห็นของตนเองในกรณีน้ีจึงไมเปนความผิดวินัยฐานไมปฏิบัติหนาที่ราชการดวยความอุตสาหะ เอาใจใสระมัดระวังรักษาประโยชนของทางราชการ ตามมาตรา ๘๔ วรรคหนึ่ง๑๐ แหง พ .ร.บ . ระเบียบขาราชการพลเรือน พ .ศ . ๒๕๓๕ และฐาน ไมปฏิบัติหนาที่ราชการใหเปนไปตามกฎหมายและระเบียบของทางราชการ ตามมาตรา ๘๕ วรรคหนึ่ง๑๑ แหง พ.ร.บ. เดียวกัน และการที่ผูฟองคดีรายงานตออธิบดีฯ วาเสนทางดังกลาว เปนเสนทางจัดระเบียบรถผิดกฎหมาย ก็ไมอาจถือไดวาเปนการรายงานไมตรงตามขอเท็จจริง เพราะเปนความเขาใจและความเห็นของผูฟองคดี นอกจากนั้น ในกรณีความผิดฐานไมใหความสะดวก ไมใหความเปนธรรม และไมใหการสงเคราะหแกประชาชนผูมาติดตอราชการ ศาลก็วินิจฉัยวาอธิบดีฯ ไมมีการรับฟงขอเท็จจริงอยางเพียงพอ การฟองคดีน้ีจึงเปนผลมาจากการใชดุลพินิจในการสั่งลงโทษทางวินัยของอธิบดีฯ

(๒) ผูฟองคดีเปนขาราชการตํารวจสถานีตํารวจภูธร ถูกดําเนินคดีอาญาฐานยิงปน ซ่ึงใชดินระเบิดโดยใชเหตุในเมือง หมูบานหรือชุมชน พนักงานสอบสวนไดเปรียบเทียบปรับ ๑๐๐ บาท และตํารวจภูธรจังหวัดฯ มีคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนกรณีกระทําผิดวินัยอยางรายแรงเนื่องจากตองหาคดีอาญาดังกลาว ผลการสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนเห็นวาผูฟองคดียิงปนเนื่องจากความเครียดสาเหตุจากปญหาครอบครัว ขณะยิงปนไมไดยิงดวยความคึกคะนอง จุดเกิดเหตอุยูระเบยีงหนาหองพักและเปนการยิงขึ้นฟาไมไดทําอันตรายแกบุคคลและทรัพยสินแตอยางใด และไมไดยิงเนื่องจากเมาสุรา จึงไมเปนการกระทําผิดวินัยอยางรายแรง แตเปนการกระทําผิดวินัยฐานไมประพฤติตนใหเครงครัดตอมารยาทและระเบียบแบบแผนของตํารวจและประพฤติตนไมสมควร เห็นควรลงทณัฑกกัขงั

๑๐ โปรดดูเชิงอรรถที่ ๙ หนา ๕๑ ๑๑ โปรดดูเชิงอรรถที่ ๙ หนา ๕๑

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๕๕

๖๐ วัน ตํารวจภูธรจังหวัดฯ จึงไดมีคําสั่งลงทัณฑกักขังมีกําหนด ๓๐ วัน และรายงานผลการดําเนินการสอบสวนวินัยใหผูบัญชาการตํารวจภูธรภาค ๕ ทราบ ผูบัญชาการตํารวจภูธรภาค ๕ พิจารณาแลวเห็นวา การลงทัณฑกักขัง ๓๐ วัน ไมเปนไปตามระดับโทษที่คณะกรรมการขาราชการตํารวจ (ก.ตร.) กําหนดไววา เมาสุรายิงปนดวยความคึกคะนองหรือยิงปนดวยความคึกคะนอง ระดับโทษปลดออกหรอืไล ออกแล วแต ก รณี จึ ง มี คํ าสั่ งล งโทษปลดผู ฟ อ งคดี ออกจากราชการฐานประพฤติ ชั่วอยางรายแรง ตามมาตรา ๙๘ วรรคสอง แหง พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ ผูฟองคดีไดยื่นอุทธรณคําสั่งลงโทษ แตนายกรัฐมนตรีมีคําสั่งใหยกอุทธรณตามมติ ก.ตร. ผูฟองคดี จึงนําคดีมาฟองตอศาลขอใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษ คดีน้ีศาลวินิจฉัยวา จากสํานวนการสอบสวนและขอเท็จจริงที่ปรากฏสอดคลองกันวาสาเหตุการยิงปนเนื่องจากเกิดความเครียดซึ่งมีปญหามาจากครอบครัว มิไดยิ งเพราะเมาสุรา การสั่ งเพ่ิมโทษเปนปลดออกจากราชการจึงเปนการออกคําสั่ ง ที่ขัดกับขอเท็จจริงและระดับโทษที่กําหนดไว เปนคําสั่งที่ไมชอบดวยกฎหมาย พิพากษาใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษและคําสั่งใหยกอุทธรณ (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๐๕๔/๒๕๔๗) ผูถูกฟองคดีทั้งสอง (ผูบัญชาการตํารวจภูธรภาค ๕ ผูถูกฟองคดีที่ ๑ นายกรัฐมนตรี ผูถูกฟองคดีที่ ๒) อุทธรณวา จากขอเท็จจริงตามคําใหการของผูเกี่ยวของที่ปรากฏในสํานวนการสอบสวน ยืนยันไดวา ขณะเกิดเหตุผูฟองคดีอยูในอาการมึนเมาสุรา การยิงปนในขณะที่มึนเมาสุรา ถือไดวาเปนการยิงปนดวยความคึกคะนอง และแมวาสาเหตุที่ผูฟองคดีใชอาวุธปนยิงขึ้นฟาเกิดจากความเครียดในปญหาครอบครัว แตพฤติการณที่ผูฟองคดีใชอาวุธปนยิงถึง ๔ นัด ในขณะมึนเมาสุรา ยอมยืนยันไดวาผูฟองคดีกระทําดวยความคึกคะนองไมเกรงกลัวตอการถูกลงโทษทั้งในทางอาญาและทางวินัย การกระทําของผูฟองคดีจึงเปนความผิดวินัยอยางรายแรง ตามมาตรา ๙๘ วรรคสอง แหง พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ ซ่ึงมีระดับโทษไลออกหรือปลดออกตามที่ ก.ตร.กําหนดไว อยางไรก็ตาม หากศาลเห็นวาการยิงปนดวยความเครียดมิใชการยิงปนดวยความคึกคะนอง แตพฤติการณดังกลาวเปนการกระทําผิดอาญาอันอาจกอใหเกิดอันตรายแกชีวิตและทรัพยสินของผูอ่ืน เปนการกระทําใหประชาชนแตกตื่นตกใจและเดือดรอนรําคาญ อันเปนการกระทําที่ขัดตอความสงบเรียบรอยของประชาชนเชนเดียวกับการยิงปนดวยความคึกคะนอง อันถือไดวาเปนความผิดวิ นั ย อยางรายแรงตามมาตรา ๙๘ วรรคสอง แหง พ.ร.บ. ดังกลาว ซ่ึงมีระดับโทษไลออกหรือปลดออก ตามที่อนุกรรมการ ก.ตร. กําหนดไว คําสั่งลงโทษและคําสั่งใหยกอุทธรณจึงเปนคําสั่งที่ชอบดวยกฎหมาย ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยวา ผูฟองคดีถูกตั้งคณะกรรมการสอบสวนกรณีกลาวหาวา ผูฟองคดีกระทําผิดวินัยอยางรายแรง โดยตองหาคดีอาญาฐานยิงปนซ่ึงใชดินระเบิดโดยใชเหตุในเมือง หมูบานหรือชุมชน และไมปรากฏวามีการแจงขอกลาวหาตอผูฟองคดีวาเมาสุรายิงปนดวยความ คึกคะนองหรือยิงปนดวยความคึกคะนอง แตคําสั่งลงโทษปลดผูฟองคดีออกจากราชการระบุวา ผูฟองคดีมีความผิดฐานเมาสุรายิงปนดวยความคึกคะนองหรือยิงปนดวยความคึกคะนอง เทากับ ผูฟองคดีไมมีโอกาสที่จะไดทราบขอเท็จจริงในขอกลาวหาอันนําไปสูการลงโทษไดเพียงพอ และไมมี

(มีตอหนาถัดไป)

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๕๖

โอกาสไดโตแยงและแสดงพยานหลักฐานของตน ตามมาตรา ๓๐ วรรคหนึ่ง๑๒ แหง พ.ร.บ. วิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ อีกทั้งไมปรากฏวามีเหตุจําเปนที่ไมตองปฏิบัติตามมาตรา ๓๐ วรรคหนึ่ง แหง พ.ร.บ. ดังกลาว คําสั่งลงโทษปลดผูฟองคดีออกจากราชการจึงเปนคําสั่งที่ไมชอบ ดวยกฎหมาย สวนอุทธรณอีกประเด็นหนึ่งน้ัน เปนขอที่มิไดวากลาวกันมาโดยชอบตั้งแตศาลปกครองชั้นตน เปนขออุทธรณที่ไมชอบดวยขอ ๑๐๑ แหงระเบียบของที่ประชุมใหญตุลาการในศาลปกครองสูงสุด วาดวยวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๓ ศาลปกครองสูงสุดไมรับวินิจฉัยให พิพากษายืน (คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๑๙๗/๒๕๔๘) คดีน้ีศาลปกครองชั้นตนและศาลปกครองสูงสุดพิพากษาเพิกถอนคําสั่งทางปกครองดวยเหตุผลที่แตกตางกัน กลาวคือ ศาลปกครองชั้นตนเห็นวาเปนการใชดุลพินิจโดยมิชอบ แต ศาลปกครองสูงสุดเห็นวาเปนการไมปฏิบัติตามขั้นตอน หรือวิธีการอันเปนสาระสําคัญตามที่กฎหมายกําหนดไว ซ่ึงสงผลตอการวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีดวยเชนกันวาจะวิเคราะหไปในทางใด การวิเคราะหวา เหตุแหงการฟองคดีเกิดจากเจาหนาที่ของรัฐไมปฏิบัติตามหลักเกณฑ ขั้นตอน หรือวิธีการที่กฎหมายกําหนดนั้น การกระทําของเจาหนาที่ของรัฐดังกลาวตองเปนสาเหตุหลักที่ผูฟองคดีเห็นวาทําใหผูฟองคดีไมไดรับการปฏิบัติโดยเปนธรรมหรือถูกตองตามกฎหมายจนตองนําคดีมาฟองตอศาล และศาลวินิจฉัยวา เจาหนาที่ของรัฐไมปฏิบัติตามหลักเกณฑ ขั้นตอน หรือวิธีการที่กฎหมายกําหนดตามที่ผูฟองคดีกลาวอาง แตในคดีน้ีไมปรากฏกรณีดังกลาว โดยผูฟองคดีกลาวไวในคําฟองวา “ผูฟองคดีไดรับการลงทัณฑกักขัง ๓๐ วันแลว และผูฟองคดีกระทําความผิดเน่ื องจากความเครียดที่ เกิ ดจากปญ หาครอบครัว มิ ได ยิ งด วยความคึ กคะนอง ขอให ศาลปกครองพิจารณาใหกลับเขารับราชการตามเดิม” จึงเห็นไดวา ผูฟองคดีเห็นวาคําสั่งลงโทษปลดออกจากราชการไมชอบดวยกฎหมายเนื่องจากเปนการลงโทษซ้ําซอนและเปนการพิจารณาความผิดและกําหนดโทษโดยไมถูกตอง สวนผูถูกฟองคดีที่ ๑ ก็ใหการวา “ตามที่ผูบังคับการตํารวจภูธรจังหวัดฯ สั่งลงทัณฑกักขังผูฟองคดี ๓๐ วัน ยังไมเหมาะสมกับกรณีกระทําความผิด จึงมีคําสั่ง... ลงโทษปลดผูฟองคดีออกจากราชการ” ขอเท็จจริงดังกลาว ทําใหเห็นวา การรับฟงขอเท็จจริงเกี่ยวกับพฤติการณการกระทําของผูฟองคดีแตกตางกัน โดยคณะกรรมการสอบสวนเห็นวาผูฟองคดียิงปนเน่ืองจากความเครียดในปญหาครอบครัว ไมไดยิงเนื่องจากเมาสุราหรือยิงดวยความคึกคะนอง ในขณะที่ผูบัญชาการตํารวจภูธรภาค ๕ เห็นวาผูฟองคดียิงปนในขณะที่มึนเมาสุราถือไดวาเปนการยิงปนดวยความคึกคะนอง สวนที่ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยวา คําสั่งลงโทษปลดผูฟองคดีออกจากราชการขัดตอมาตรา ๓๐ วรรคหนึ่ง แหง พ.ร.บ. วิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ เน่ืองจากไมมีการแจงขอกลาวหาอันนําไปสูการลงโทษ เปนกรณีที่ศาลเพิกถอนคําสั่งเพราะเหตุความไมชอบ

๑๒ พ.ร.บ. วิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙

(ตอจากเชิงอรรถที่ ๑๒ หนา ๕๕) มาตรา ๓๐ ในกรณีที่คําส่ังทางปกครองอาจกระทบถึงสิทธิของคูกรณี เจาหนาที่ตองใหคูกรณีมีโอกาส

ที่จะไดทราบขอเท็จจริงอยางเพียงพอและมีโอกาสไดโตแยงและแสดงพยานหลักฐานของตน ฯลฯ ฯลฯ

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๕๗

ดวยกฎหมายภายนอก โดยศาลยังมิไดวินิจฉัยไปถึงเหตุความไมชอบดวยกฎหมายภายในดังที่ ศาลปกครองชั้นตนวินิจฉัย

(๓) ผูฟองคดีเปนขาราชการพลเรือนในมหาวิทยาลัย ผูฟองคดีขาดราชการติดตอกัน เปนเวลาสิบเจ็ดวัน โดยไมไดแจงสาเหตุใหผูบังคับบัญชาทราบ แตไดกลับมาปฏิบัติราชการและยื่นใบลาพักผอน ๒ ฉบับ ใบลาปวย ๒ ฉบับ โดยใบลาปวยฉบับที่สองมีใบรับรองแพทยมาแสดงวาควร ลางานสามวัน ผูบังคับบัญชาพิจารณาแลวยังไมอนุมัติการลาทั้งหมดและแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนขอเท็จจริง คณะกรรมการฯ ไดเชิญแพทยที่ออกใบรับรองแพทยมาใหถอยคําดวย ซ่ึงแพทยยืนยันวา ผูฟองคดีปวยจริง เน่ืองจากเครียด ปวดศีรษะ และนอนไมหลับ โดยมีการรักษามาแลวประมาณ ๒ ป คณะกรรมการฯ สรุปความเห็นวาผูฟองคดีไมไดปวยหนักถึงขนาดไมสามารถมาทํางานไดหรือมีเหตุสุดวิสัยที่ทําใหไมสามารถมาทํางานได ผูบังคับบัญชาพิจารณาแลวเห็นวาพฤติการณของผูฟองคดี เปนการกระทําผิดวินัยฐานละทิ้งหนาที่ราชการติดตอในคราวเดียวกันเปนเวลาเกินกวาสิบหาวัน โดยไมมีเหตุผลอันสมควรและมีพฤติการณ อันแสดงถึงความจงใจไมปฏิบัติตามระเบียบของ ทางราชการดวย เปนการกระทําผิดวินัยอยางรายแรงและเปนกรณีความผิดที่ปรากฏชัดแจงตาม กฎ ก .พ . ฉบับที่ ๑๓ (พ .ศ . ๒๕๓๙)ฯ วาดวยกรณี ความผิดที่ปรากฏชัดแจง จึงเสนอ อ .ก .ม . มหาวิทยาลัยพิจารณา อ.ก.ม.ฯ มีมติไลผูฟองคดีออกจากราชการ อธิการบดีฯจึงมีคําสั่งไลผูฟองคดีออกจากราชการ ผูฟองคดีอุทธรณคําสั่งลงโทษตอ ก.ม. ในการพิจารณาของ ก.ม. เห็นวาการปวยเปนโรคจิตถือเปนเหตุใหลดโทษได จึงมีมติใหลดโทษเปนปลดออกจากราชการ ผูฟองคดีไดนําคดีมาฟองตอศาลขอใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษ ศาลวินิจฉัยวา เม่ือแพทยผูรักษาผูฟองคดีมาแลวประมาณ ๒ ป ใหถอยคํารับรองวาผูฟองคดีปวยจริง ควรลางานสามวัน ซ่ึงสอดคลองกับบันทึกวินิจฉัยโรคในประวัติผูปวยทั่วไปของโรงพยาบาล จึงฟงไดวาผูฟองคดีปวยและควรลางานสามวัน ไมอาจนําวันลาปวยดังกลาวมานับรวมเปนระยะเวลาของการละทิ้งหนาที่ราชการได การขาดราชการติดตอกันในครั้งน้ี จึงนับไดเพียงสิบสี่วัน เม่ือผูฟองคดีไมไดละทิ้งหนาที่ราชการติดตอกันเกินกวาสิบหาวัน โดยไมมีเหตุผลอันสมควร การสั่งลงโทษปลดผูฟองคดีออกจากราชการจึงเปนคําสั่งที่ไมชอบดวยกฎหมาย พิพากษาใหเพิกถอนมติและคําสั่งลงโทษปลดผูฟองคดีออกจากราชการ (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๖๐๘/๒๕๔๗) เม่ือพิจารณาคําใหการของผูบังคับบัญชาผูมีอํานาจอนุมัติการลาของผูฟองคดี ที่ใหการตอคณะกรรมการสอบสวนขอเท็จจริงวา “...ยังไมไดเซ็นอนุมัติการลาเพราะรอใหคณะกรรมการสอบสวนกอน และที่ยังไมไดเซ็นเพราะเห็นวาไมถูกตอง ไมถูกระเบียบ การที่ผูฟองคดีหยุดงานไป สิบเจ็ดวัน ก็ถือวาไมสมควร และเปนเหตุผลยืนยันกับที่ตนคิด คือ ผูฟองคดีไมมีความสามารถในการทํางานได ตอนแรกที่รับผูฟองคดีเขามาทํางาน ผูฟองคดีก็ยังปกติดีอยู อาจจะดวยความสามารถ และสภาพการทํางานบีบคั้นจนตองเปนประสาท ยอมรับวาผูฟองคดีเปนโรคที่ไมปกติแตก็ไมรุนแรง ระยะหลังคิดวาผูฟองคดีทํางานไมไดและมีปญหาเรื่องการขาดงานบอยๆ” ประกอบกับขอเท็จจริง ในคดีน้ีแลว แสดงใหเห็นวาการฟองคดีเปนผลมาจากการใชดุลพินิจของผูบังคับบัญชาของผูฟองคดี ที่ไมอนุมัติการลาเนื่องจากไมเชื่อในใบรับรองแพทยที่ผูฟองคดีนํามาใชประกอบการลา จึงดําเนินการทางวินัยกับผูฟองคดี

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๕๘

คดีน้ี ตอมาศาลปกครองสูงสุดพิพากษายืนตามคําพิพากษาศาลปกครองชั้นตน โดยใหเหตุผลของการเพิกถอนคําสั่งลงโทษวา การสั่งลงโทษปลดผูฟองคดีออกจากราชการเนื่องจากการงดเวนไมอนุญาตใหลาปวยดังกลาว เปนการใชดุลพินิจโดยไมชอบดวยกฎหมาย (คําพิพากษา ศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๒/๒๕๔๙) และตุลาการผูแถลงคดีในศาลปกครองสูงสุดก็มีความเห็นวา การลงโทษปลดผูฟองคดีออกจากราชการเปนการกระทําที่ไมชอบดวยกฎหมาย เน่ืองจากการงดเวน ไมอนุญาตใหผูฟองคดีลาปวยเปนการใชดุลพินิจที่ไมชอบดวยกฎหมาย

(๔) ผูฟองคดีเปนขาราชการตํารวจ เม่ือครั้งดํารงตําแหนงผูบังคับหมู งานปองกันและปราบปราม สถานีตํารวจภูธรอําเภอเมืองฯ ถูกกลาวหาวากระทําผิดวินัยอยางรายแรงกรณีละทิ้งหนาที่ราชการเกินกวาสิบหาวัน ผูบัญชาการตํารวจภูธรภาค ๗ พิจารณาสํานวนการสอบสวนทางวินัยและความเห็นของคณะกรรมการสอบสวนแลวเห็นวา พฤติการณของผูฟองคดีเปนการกระทําผิดวินัย อยางรายแรงฐานละทิ้งหนาที่ราชการเกินกวาสิบหาวัน โดยไมมีเหตุผลอันสมควรหรือโดยมีพฤติการณ อันแสดงถึงความจงใจไมปฏิบัติตามระเบียบของทางราชการ เห็นควรลงโทษปลดออกจากราชการ อนุกรรมการขาราชการตํารวจเกี่ยวกับการดําเนินการทางวินัยพิจารณาแลวมีมติลงโทษไลออกจากราชการ ผูบัญชาการตํารวจภูธรภาค ๗ จึงมีคําสั่งลงโทษไลผูฟองคดีออกจากราชการ ผูฟองคดีอุทธรณคําสั่งลงโทษแตนายกรัฐมนตรีมีคําสั่งใหยกอุทธรณตามมติของ ก.ตร. ผูฟองคดีเห็นวาตนเองมิไดกระทําความผิดตามที่ถูกกลาวหา เพราะไดอยูปฏิบัติหนาที่ราชการมาโดยตลอด จึงนําคดีมาฟองตอศาลขอใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษและคําสั่งที่ใหยกอุทธรณผูฟองคดี ศาลวินิจฉัยวา การลงโทษขาราชการวากระทําผิดวินัยฐานละทิ้งหนาที่ราชการติดตอในคราวเดียวกันเปนเวลาเกินกวาสิบหาวันโดยไมมีเหตุผลอันสมควรนั้น ขอเท็จจริงจะตองฟงโดยปราศจากขอสงสัยวาผูถูกกลาวหาไดละทิ้งหนาที่ราชการเปนระยะเวลาติดตอในคราวเดียวกันเกินกวาสิบหาวันโดยไมมีเหตุผลอันสมควร กรณีของผูฟองคดี แมจะไมมีคําใหการของพยานยืนยันวาเห็นผูฟองคดีมาปฏิบัติงานตลอดเวลา แตเม่ือมีคําใหการของพยานวาเห็นผูฟองคดีมาปฏิบัติงานเปนประจํา และเปนคําใหการที่นาเชื่อถือ ก็เพียงพอที่จะรับฟงไดวาผูฟองคดีไมไดละทิ้งหนาที่ราชการติดตอในคราวเดียวกันเปนเวลาเกินกวาสิบหาวันตามที่ถูกกลาวหา คําสั่งลงโทษไลผูฟองคดีออกจากราชการและคําสั่งที่ใหยกอุทธรณผูฟองคดี จึงเปนคําสั่งที่ไมชอบด วยกฎหมาย พิ พ ากษาให เพิ กถอนคํ าสั่ งลงโทษและคํ าสั่ งที่ ให ยก อุทธรณ ผู ฟ องคดี (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๗๐๔/๒๕๔๘) ขอเท็จจริงในคดี น้ีปรากฏวา ในขณะที่ผูฟองคดีดํารงตําแหนงผูบังคับหมู งานปองกันและปราบปราม ไดรับคําสั่งใหไปชวยปฏิบัติราชการเปนการชั่วคราวที่งานงบประมาณ และการเงินเพ่ือมอบหมายงานเดิมที่เคยปฏิบัติ แตไมมีโตะเกาอ้ีใหน่ัง ผูฟองคดีใหการวาไดไปนั่งปฏิบัติงานที่หองงานปองกันและปราบปรามซึ่งอยูตึกเดียวกันตรงขามกับหองงบประมาณและการเงิน และผูฟองคดีใหการวาไมเคยลงเวลาปฏิบัติราชการในบัญชีลงเวลาการปฏิบัติราชการจริง เน่ืองจาก ถูกสงตัวมาชวยราชการที่งานงบประมาณและการเงิน ไมไดมาเพื่อปฏิบัติหนาที่ประจํา แตตนเอง มาทํางานโดยตลอดและปรากฏวาในบัญชีลงเวลาในชวงระยะเวลาดังกลาวมีจํานวนขาราชการลงชื่อแตกตางกันคือ บางวันมีจํานวน ๑๒ คน ๔ คน ๓ คน และบางวันมีผูลงชื่อมาปฏิบัติงานเพียงคนเดียว

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๕๙

แตมีขอความระบุวาผูฟองคดีไมมาทํางาน หรือขาดราชการทุกวันเพียงคนเดียว ซ่ึงศาลวินิจฉัยวา บัญชีลงเวลาดังกลาวจึงมิใชหลักฐานยืนยันวาผูฟองคดีละทิ้งหนาที่ราชการติดตอในคราวเดียวกัน เปนเวลาเกินกวาสิบหาวันโดยไมมีเหตุผลอันสมควร เพราะจะตองพิจารณาขอเท็จจริงอ่ืนประกอบดวย เหตุแหงการฟองคดีน้ีจึงเกิดจากการใชดุลพินิจของเจาหนาที่ของรัฐในการรับฟงขอเท็จจริงเกี่ยวกับพฤติการณของผูฟองคดี

(๕) ขณะผูฟองคดีปฏิบัติงานอยูที่สุขาภิบาลแหงหน่ึง ตําแหนงเจาหนาที่การเงินและบัญชี ๓ ถูกกลาวหาวาละเลยการปฏิบัติหนาที่ทําใหเกิดความเสียหายแกทางราชการ กรณีไมไดจัดทําหลักฐานสงใชเงินยืมทดรองราชการที่สุขาภิบาลฯ อนุมัติใหยืมตามโครงการศึกษาและดูงานการอนุรักษทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม ประธานกรรมการสุขาภิบาลฯ มีคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนขอเท็จจริง ผลการสอบสวนฟงไดวาผูฟองคดีกระทําผิดวินัย ผูวาราชการจังหวัดจึงมีคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัย ผูฟองคดีมีหนังสือคัดคานขอใหเปลี่ยนแปลงคณะกรรมการดังกลาว เน่ืองจากประธานกรรมการ คือ ปลัดสุขาภิบาลฯและกรรมการอีกหนึ่งคน เปนผูมีสวนไดเสีย แตผูวาราชการจังหวัดฯ ยกคําคัดคานโดยใหเหตุผลวา การใหผูถูกคัดคานซึ่งเปนผูรูเห็นเหตุการณในขณะทําผิดวินัยเปนกรรมการสอบสวนดวยจะเปนประโยชนเพราะจะทําใหไดรับความจริง ผูฟองคดีขอใหผูวาราชการจังหวัดฯพิจารณาอีกครั้งหน่ึงโดยช้ีแจงวา ประธานกรรมการเปนผูยืมเงินทดรองเพื่อใชจายในโครงการฯ แตไมสงคืนเงินยืมในฐานะผูยืมตามระเบียบ กรรมการอีกคนหนึ่งเปนผูรวมเดินทางไปศึกษาดูงานในโครงการฯ แตผูวาราชการจังหวัดฯยืนยันตามคําสั่งเดิม หลังจากนั้น คณะกรรมการสอบสวนร า ย ง า น ผ ล ก า ร ส อ บ ส ว น ส รุ ป ไ ด ว า ผู ฟ อ ง ค ดี ก ร ะ ทํ า ผิ ด ต า ม ที่ ถู ก ก ล า ว ห า เห็นควรไลออกจากราชการ แตผูฟองคดีไดโอนไปปฏิบัติราชการที่สุขาภิบาลอีกแหงหน่ึงซ่ึงตอมา ยกฐานะเปนเทศบาล นายกเทศมนตรีฯจึงมีคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัยผูฟองคดี คณะกรรมการฯ ไดใชสํานวนการสอบสวนเดิมโดยใหผูฟองคดีชี้แจงขอกลาวหาและสรุปความเห็นวาควรไลผูฟองคดีออกจากราชการ ตอมา อ.ก.ท.จังหวัดมีมติใหลงโทษปลดผูฟองคดีออกจากราชการ ผูฟองคดีอุทธรณคําสั่งลงโทษตอ ก.ท. แลว แตยังไมทราบผลการพิจารณา จึงนําคดีมาฟองตอศาลขอใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษ ศาลวินิจฉัยวา ปลัดสุขาภิบาลฯ และผูฟองคดีมีขอโตแยงกันวาผูใด มีหนาที่ในการจัดทําเอกสารหลักฐานเพื่อหักลางเงินยืมทดรองราชการ การพิจารณาวาใครมีหนาที่จัดทําเรื่องเพื่อสงคืนเงินยืมทดรองจึงเปนประเด็นสําคัญในการสอบสวนวินัยผูฟองคดี ปลัดสุขาภิบาลฯ จึงเปนผูมีประโยชนไดเสียในประเด็นสอบสวนดังกลาวตามขอ ๕ วรรคหนึ่ง (๒) ของกฎ ก.สภ. ฉบับที่ ๑ (พ.ศ. ๒๕๓๑) วาดวยการสอบสวนพิจารณา การใหปลัดสุขาภิบาลฯ เปนประธานกรรมการสอบสวนตอไปยอมทําใหเกิดความไมเปนธรรมแกผูฟองคดีและเปนการใชดุลพินิจโดยมิไดคํานึงถึงวัตถุประสงคในการสอบสวนที่ตองการใหไดความจริงและเปนธรรมแกผูที่ถูกกลาวหา การใชดุลพินิจยกคําคัดคาน ของผูวาราชการจังหวัดฯ จึงเปนการใชดุลพินิจโดยมิชอบ และเม่ือไมมีคําสั่งใหเปลี่ยนกรรมการสอบสวนที่ถูกคัดคาน คําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัยผูฟองคดีจึงเปนคําสั่ง ที่ไมชอบดวยกฎหมาย ผลการสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนที่ไมชอบดวยกฎหมายยอม ไมอาจนํามารับฟงเพ่ือพิจารณาโทษทางวินัยผูฟองคดีได คําสั่งลงโทษปลดผูฟองคดีออกจากราชการ

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๖๐

จึงเปนคําสั่งที่ไมชอบดวยกฎหมาย พิพากษาใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษผูฟองคดี (คําพิพากษา ศาลปกครองกลางที่ ๘๖๕/๒๕๔๗) ขอเท็จจริงที่ทําใหวิเคราะหวา เหตุแหงการฟองคดีน้ีเกิดจากการใชดุลพินิจ ของเจาหนาที่ของรัฐคือ ผูวาราชการจังหวัดฯ มีคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัยผูฟองคดี โดยมีผูถูกฟองคดีที่ ๔ ปลัดอําเภอ (เจาพนักงานปกครอง ๖) เปนประธานกรรมการ ผูถูกฟองคดีที่ ๕ ปลัดอําเภอ (เจาพนักงานปกครอง ๔) และผูถูกฟองคดีที่ ๖ เจาพนักงานการเงินและบัญชี ๖ เปนกรรมการ เม่ือผูฟองคดีทราบคําสั่งก็ไดมีหนังสือคัดคานและขอใหพิจารณาเปลี่ยนแปลงคณะกรรมการ โดยเฉพาะผูถูกฟองคดีที่ ๔ ประธานกรรมการ ซ่ึงดํารงตําแหนงปลัดสุขาภิบาล โดยอางวาผูถูกฟองคดีที่ ๔ เปนผูมีสวนไดเสียกับการสอบสวนทางวินัย ผูฟองคดีเกรงวาจะไมไดรับความเปนธรรม ผูวาราชการจังหวัดฯ มีหนังสือแจงผูฟองคดีวา การใหผูถูกคัดคานซึ่งเปนผูรูเห็นเหตุการณในขณะทําผิดวินัยตามที่กลาวหารวมในคณะกรรมการสอบสวนดวยจะเปนประโยชนยิ่งกวา เพราะจะทําใหได รับ ความจริง และคณะกรรมการประกอบดวยกรรมการ ๓ คน ความเห็นของคณะกรรมการอาศัย เสียงขางมาก ประธานกรรมการไมสามารถกลั่นแกลงได เพราะกรรมการอีก ๒ คน เปนผูไมมีสวน ไดเสียหรือเกี่ยวของรูเห็น จึงใหยกคําคัดคานและใหคณะกรรมการปฏิบัติหนาที่ตอไป ผูฟองคดีไดมีหนังสือคัดคานความเห็นดังกลาว โดยชี้แจงสรุปไดวา ผูซ่ึงกระทําความผิดและไดรับแตงตั้งใหเปนคณะกรรมการรวมในการสอบสวนทางวินัยเปนผูมีสวนไดเสียกับการสอบสวนทางวินัยจะไมเปนธรรม เพราะเม่ือรูวาตนเองมีสวนรวมและมีสวนไดเสียรูเห็นเหตุการณทั้งหมด จะตองพยายามปดความรบัผดิชอบใหผูฟองคดี ผูถูกฟองคดีที่ ๔ ประธานกรรมการ เปนผู มีสวนไดเสีย เน่ืองจากไดยืมเงิน ของสุขาภิบาลเพื่อใชจายในโครงการฯ เม่ือครบกําหนดการสงใชเงินตามระเบียบ ก็ไมดําเนินการ สงใชเงินยืม สําหรับผูถูกฟองคดีที่ ๕ ไดรับมอบหมายจากประธานกรรมการสุขาภิบาลฯ ใหเขารวมเดินทางไปในโครงการฯ จึงเปนผูที่เกี่ยวของ เม่ือกรรมการ ๒ คน เปนผูมีสวนไดเสียเกี่ยวของรูเห็น ผูฟองคดีจะไดรับความเปนธรรมไดอยางไร ซ่ึงผูวาราชการจังหวัดฯ มีหนังสือแจงผูฟองคดีวา จังหวัดไดยกคําคัดคานไปแลว และผูฟองคดีไดรับการแตงตั้งโยกยายไปดํารงตําแหนงที่สุขาภิบาลอ่ืน ดังน้ัน แมจะเปลี่ยนแปลงคําสั่งหรือยืนยันตามคําสั่งเดิม ก็ไมสามารถดําเนินการทางวินัยผูฟองคดีไดเพราะตามขอ ๒๓ ของกฎ ก.สภ. ฉบับที่ ๑ (พ.ศ. ๒๕๓๑)ฯ เปนหนาที่ของผูบังคับบัญชาคนใหม ที่จะออกคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัยขึ้นใหม ซ่ึงผูฟองคดีสามารถขอความเปนธรรมได แตปรากฏวา เม่ือนายกเทศมนตรีฯมีคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัยแลว คณะกรรมการสอบสวนดังกลาวไมไดสอบสวนใหม แตถือเอาสํานวนการสอบสวนเดิมเปนสํานวนการสอบสวนตามกฎ ก.ท. ฉบับที่ ๒ (พ.ศ. ๒๕๔๐) วาดวยการสอบสวนพิจารณา และไดใหผูฟองคดีชี้แจงแกขอกลาวหาเปนหนังสือเทานั้น จนในที่สุดผูฟองคดีถูกลงโทษปลดออกจากราชการ ขอเท็จจริงในคดีดังกลาว เม่ือนํามาพิจารณาประกอบกับคําวินิจฉัยของศาลแลว ทําใหวิเคราะหไดวา การฟองคดีน้ีเปนผลมาจากการใชดุลพินิจยกคําคัดคานกรรมการสอบสวน ของผูวาราชการจังหวัดฯ ซ่ึงอาจสืบเนื่องมาจากการไมใหความสําคัญตอหลักความเปนกลางของเจาหนาที่ผูทําหนาที่พิจารณาทางปกครองตามที่บัญญัติไวใน พ.ร.บ. วิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๖๑

(๖) ผูฟ องคดี เปนอดีตขาราชการตํารวจ เม่ือครั้งดํารงตําแหนงลูกแถว งาน ๒ กองกํากับการ ๒ กองตํารวจสันติบาล ๒ ถูกกลาวหาวากระทําผิดวินัยอยางรายแรง กรณีตองหาวากระทําความผิดในคดีอาญาขอหาลักทรัพยในเวลากลางคืนหรือรับของโจร คณะกรรมการสอบสวน มีความเห็นวา นาเชื่อวาผูฟองคดีกระทําความผิดตามขอกลาวหาจริง ผูบัญชาการสํานักงานตํารวจสันติบาลมีคําสั่งลงโทษไลผูฟองคดีออกจากราชการฐานประพฤติชั่วอยางรายแรง ผูฟองคดีอุทธรณคําสั่งลงโทษแตนายกรัฐมนตรีมีคําสั่งใหยกอุทธรณตามมติ ก.ตร. ผูฟองคดีเห็นวาตนไมไดกระทําความผิ ดตามข อกล าวห า คณ ะกรรมการสอบสวน ไม ให ค วาม เป น ธรรม และในคดี อ าญ า ศาลอุทธรณพิพากษายืนใหยกฟอง คดีถึงที่สุดแลว จึงนําคดีมาฟองตอศาลขอใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษ ศาลวินิจฉัยวา การดําเนินการสอบสวนและพิจารณาสั่งลงโทษผูฟองคดีเปนไปตามขั้นตอนที่กฎหมายกําหนด แตจากขอเท็จจริงยังมีเหตุที่นาสงสัยอยูหลายประการวา ผูฟองคดีไดกระทําผิดตาม ขอกลาวหาหรือไม กลาวคือ ไมมีประจักษพยานที่รูเห็นวาผูฟองคดีเปนผูลักวิทยุสื่อสารไปจาก เตียงนอนของพลฯ ช. มีเพียงนางสาว น. เพียงคนเดียวที่ใหการระบุตัวผูฟองคดีวาเปนผูนําวทิยสุือ่สารไปขายใหแกทางราน และความคลาดเคลื่อนแตกตางกันระหวางขอมูลที่ปรากฏในสําเนาสมุดรายงานประจําวันแบบธุรการของกองรักษาการณที่พลฯ ช. เปนผูแจงใหลงรายงานประจําวันไวเปนหลักฐาน กับที่ปรากฏในสํานวนการสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวน ทั้งในเรื่องของชื่อรานที่รับซ้ือวิทยุสื่อสารไว วิธีการไดวิทยุสื่อสารคืนมา ลักษณะรูปรางหนาตาและทรงผม รวมทั้งการแตงกายของผูที่ นําวิทยุสื่อสารมาขาย นอกจากนั้น ก็ไมมีการรายงานใหผูบังคับบัญชาระดับสูงทราบและดําเนินการทางวินัยแกผูฟองคดีทันที กลับปลอยใหเวลาลวงเลยมาเปนปจึงมีการออกคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัย จากขอเท็จจริงและพฤติการณของผูฟองคดี จึงยังฟงไมไดชัดเจนวาผูฟองคดี ไดกระทําความผิดวินัยตามขอกลาวหา อาจถือไดเพียงเขาขั้นมีมลทินมัวหมองในกรณีที่ถูกสอบสวนเทานั้น คําสั่งลงโทษไลผูฟองคดีออกจากราชการและคําสั่งใหยกอุทธรณของผูฟองคดีจึงเปนคําสั่ง ที่ไมชอบดวยกฎหมาย พิพากษาใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษและคําสั่งที่ ใหยกอุทธรณ (คําพิพากษา ศาลปกครองกลางที่ ๙๑๙/๒๕๔๘) มูลกรณีของคดีน้ีเกิดขึ้นจาก พลฯ ช. ไดเบิกวิทยุสื่อสารของทางราชการเพื่อใชในการปฏิบัติหนาที่นายยามกองรักษาการณ พลฯ ช. ไดขึ้นไปบนโรงนอนเพื่อเขาหองนํ้าโดยนําวิทยุสื่อสารวางไวบนเตียงนอนของตนเองและใชหมวกปดทับไว เม่ือออกจากหองนํ้าปรากฏวาวิทยุสื่อสารหายไปโดยไมมีผูใดรูเห็น วันรุงขึ้นไดติดตามวิทยุสื่อสารคืนไดจากรานคาซึ่งตั้งอยูในแหลงรับซ้ือวิทยุมือถือแถวตลาดบานหมอ จึงได นําแฟมประวัติ รูปถายของขาราชการตํารวจกองกํากับการ ๒ กองตํารวจสันติบาล ๒ ไปใหเจาของรานดู แตเจาของรานไมสามารถระบุไดและไดใหนางสาว น. พนักงานขายของหนารานดูแฟมประวัติ นางสาว น. ชี้ไปที่รูปถายของผูฟองคดีและบอกวาจําไดวา เปนผูนําวิทยุสื่อสารมาขายที่ราน พลฯ ช. จึงรองทุกขตอพนักงานสอบสวนใหดําเนินคดีกับผูฟองคดี ในขอหาลักทรัพยในเวลากลางคืน ซ่ึงตอมาศาลอาญากรุงเทพใตพิพากษายกฟองเน่ืองจากพยานหลักฐาน ไม อ าจรับฟ งได ว าผู ฟ อ งคดี ก ระทํ าความผิ ดฐานลั กท รัพ ย ห รือ รับ ของโจร และ

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๖๒

ศาลอุทธรณพิพากษายืน สําหรับการดําเนินการทางวินัยน้ัน ปรากฏวามีการแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนวินัยผูฟองคดีหลังจากที่มีการดําเนินคดีอาญาแลวประมาณหนึ่งป (๗) ขณะผูฟองคดีเปนขาราชการพลเรือนในมหาวิทยาลัย ตําแหนงนักวิชาการศึกษา ระดับ ๗ คณะแพทยศาสตร โรงพยาบาลรามาธิบดี อธิการบดีมหาวิทยาลัยมหิดล มีคําสั่งลงโทษปลด ผูฟองคดีออกจากราชการ ฐานประมาทเลินเลอในหนาที่ราชการอันเปนเหตุใหเสียหายแกราชการอยางรายแรง กรณีไมกํากับดูแลการปฏิบัติงานของผูใตบังคับบัญชาจนเปนเหตุใหเกิดการทุจริตเบียดบัง เอาเงินของทางราชการไปเปนประโยชนสวนตัวโดยมิชอบ ผูฟองคดีอุทธรณคําสั่งลงโทษ แต ก.ม. มีมติใหยกอุทธรณ ผูฟองคดีเห็นวาตนเองไมควรตองรับผิดถูกลงโทษถึงปลดออก จึงนําคดีมาฟอง ตอศาลขอใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษ ศาลวินิจฉัยวา การปฏิบัติงานเกี่ยวกับการเบิกจายเงินของ คณะแพทยศาสตร โรงพยาบาลรามาธิบดี ขาดการกํากับดูแลที่สมควรจากผูมีหนาที่ เกี่ยวของ ทุกระดับ การจายเงินไมเปนไปตามระเบียบมหาวิทยาลัยมหิดล วาดวยการเบิกจายเงินรายไดของมหาวิทยาลัย พ.ศ. ๒๕๓๓ เชน จายเปนเช็คเงินสดแทนการจายเปนเช็คในนามเจาหนี้ หนวยงานตางๆ ในคณะแพทยศาสตร สามารถเปดบัญชีเงินฝากธนาคารไดโดยไมตองขออนุมัติ เม่ือเปดบัญชีแลวก็มิไดมีการกํากับดูแลการเบิกจาย มีการมอบอํานาจใหเจาหนาที่ระดับ ๔ และระดับ ๕ รวมลงชื่อถอนเงินในบัญชีที่ เปดไดโดยไมมีขอจํากัดของวงเงิน และการกระทําดังกลาวไดปฏิบัติมานาน อยางตอเน่ือง ดังน้ัน แมจะฟงไดวาผูฟองคดีประมาทเลินเลอในหนาที่ราชการ แตความเสียหาย ที่เกิดขึ้นเปนผลโดยตรงจากระบบและวิธีปฏิบัติที่มีขอบกพรองการกระทําของผูฟองคดีเปนเพียง สวนหน่ึงที่ทําใหความเสียหายเกิดขึ้นไดเทานั้น ไมอาจถือไดวาความเสียหายที่เกิดขึ้นเปนผลโดยตรงจากการกระทําของผูฟองคดี คําสั่งลงโทษปลดผูฟองคดีออกจากราชการจึงเปนคําสั่งที่ไมถูกตอง ตามกฎหมาย เปนคําสั่งที่ ไมชอบดวยกฎหมาย พิพากษาใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษผูฟองคดี (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๙๘๔/๒๕๔๘) ขอเท็จจริงในคดีน้ีทําใหพิจารณาไดวา สาเหตุที่ทําใหเกิดมูลกรณีกลาวหาวา ผูฟองคดีกระทําผิดวินัย คือ ความบกพรองของระบบและขั้นตอนการปฏิบัติงานของหนวยงาน ทางปกครอง แตสาเหตุที่ทําใหผูฟองคดีตองนําคดีมาฟองตอศาลหรือเหตุแหงการฟองคดีน้ัน เกิดจากการใชดุลพินิจของเจาหนาที่ของรัฐในการพิจารณาความผิดของผูฟองคดี กลาวคือ ผูฟองคดีเห็นวาตนเองไมควรตองรับผิดถึงขั้นถูกลงโทษปลดออกจากราชการ แมวาจะตองรับผิดชอบในฐานะผูบังคับบัญชาก็ตาม เพราะพฤติกรรมของผูใตบังคับบัญชาที่กระทําความผิดอยูนอกเหนอืความคาดหมาย และความเสียหายที่เกิดขึ้นเปนเพราะความผิดพลาดของผูเกี่ยวของหลายฝาย ทั้งระบบงาน ขั้นตอนการปฏิบัติ งานที่ ไม มีกฎกติกากํ าหนดใหปฏิบัติ และถือปฏิบัติติดตอกันมานานแลว ซ่ึ งศาล ก็วินิจฉัยวา ไมอาจถือวาความเสียหายที่เกิดขึ้นเปนผลโดยตรงจากการกระทําของผูฟองคดี

(๘) ผูฟองคดีเปนขาราชการครู ระดับ ๗ ตําแหนงศึกษาธิการอําเภอ ถูกกลาวหาวากระทําผิดวินัยอยางรายแรงฐานทุจริตตอหนาที่ราชการรวมกับขาราชการอีก ๒ ราย เน่ืองจากขณะที่ ผูฟองคดีดํารงตําแหนงศึกษาธิการอําเภอแหงหน่ึง และปฏิบัติหนาที่ผูอํานวยการสํานักงานคณะกรรมการคุรุสภาอําเภอฯอีกตําแหนงหน่ึง ไดมีการตรวจสอบพบวาเงินในบัญชีกองทุนคุรุสภาอําเภอฯ ขาดหายไปจํานวนหนึ่ง คณะกรรมการสอบสวนสรุปผลการสอบสวนวาผูฟองคดีกระทําผิดวินัยอยาง

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๖๓

รายแรงตามที่ถูกกลาวหา ตอมาปลัดกระทรวงศึกษาธิการมีคําสั่งไลผูฟองคดีออกจากราชการ ผูฟองคดี ยื่ น อุทธรณ คํ าสั่ งลงโทษแต นายกรั ฐมนตรี มี คํ าสั่ งให ยก อุทธรณ ตามมติ ของ ก .ค . ผูฟองคดีเห็นวาตนเองไมไดกระทําความผิดตามที่ถูกกลาวหา ผูกระทําผิดคือนาง ม. เจาหนาที่การเงนิและบัญชีซ่ึงขาดราชการแลว อีกทั้งพนักงานอัยการมีคําสั่งไมฟองผูฟองคดีตามขอกลาวหาแลว จึงนําคดีมาฟองตอศาลขอใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษและคําสั่งที่ใหยกอุทธรณ ศาลวินิจฉัยวา คณะกรรมการสอบสวนไดสอบสวนโดยไมไดรวบรวมพยานหลักฐานใหครบถวนสมบูรณ มีการงดการสอบสวนพยานหลักฐานตางๆ รวม ๑๐ รายการ ทําใหยังรับฟงไมไดวาผูฟองคดีรวมมือกับนาง ม. เจาหนาที่การเงินและบัญชี กระทําผิดวินัยฐานทุจริตตอหนาที่ราชการตามที่ถูกลงโทษ คําสั่งลงโทษ ไลผูฟองคดีออกจากราชการ จึงเปนคําสั่งที่ไมชอบดวยกฎหมาย คําสั่งที่ใหยกอุทธรณผูฟองคดีจึงไมชอบดวยกฎหมายเชนเดียวกัน พิพากษาใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษและคําสั่งที่ใหยกอุทธรณผูฟองคดี (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๕๗๖/๒๕๔๘) ปลัดกระทรวงศึกษาธิการใหการถึงเหตุผลที่สั่งลงโทษผูฟองคดีวา พิจารณาเจตนาและการกระทําของผูฟองคดีโดยตรวจเอกสารหลักฐานและขอเท็จจริงของคดีคือ การลงลายมือชื่อ ในใบเบิกถอนเงินจากธนาคาร การลงลายมือชื่อในใบสําคัญรับเงิน เม่ือมีการตรวจสอบวาเงินคุรุสภาขาดบัญชีแลวผูฟองคดีก็ไดนําเงินมาคืนเขาบัญชี และพฤติการณของผูฟองคดีที่ไมกํากับดูแลตรวจสอบตามอํานาจหนาที่ใหเปนไปตามระเบียบกฎหมายที่เกี่ยวของ ยอมแสดงใหเห็นวาผูฟองคดี มีพฤติการณเปนผูมีสวนรวมในการกระทําความผิดหรือเปนผูกระทําความผิดเสียเอง สวนในการพิจารณาอุทธรณของ อ.ก.ค. วิสามัญเกี่ยวกับการอุทธรณและการรองทุกขซ่ึงทําการแทน ก.ค. ก็มีความเห็นออกเปนสองฝาย และในการพิจารณาของนายกรัฐมนตรีครั้งแรกนั้นก็เห็นวา ขอเท็จจริงไมปรากฏพยานหลักฐานใดที่แสดงวาผูฟองคดีมีสวนรูเห็นหรือมีสวนรวมในการทุจริตกับนาง ม. จึงให ก.ค. พิจารณาทบทวน อ.ก.ค. วิสามัญฯ ประชุมพิจารณาแลวเห็นวาอุทธรณของผูฟองคดีกลาวอางพยานบุคคลซึ่งไมปรากฏในสํานวนการสอบสวน ประกอบกับสํานวนการสอบสวนยังขาดพยานหลักฐานและพยานบุคคลที่ยังสอบสวนไมสิ้นกระแสความในหลายประเด็น จึงแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนเพ่ือสอบสวนเพิ่มเติมใหไดความชัดเจน หลังจากสอบสวนเพิ่มเติมแลว อ.ก.ค. วิสามัญฯ ก็ยังมีความเห็นออกเปนสองฝาย ก.ค. จึงมีมติตามเสียงสวนใหญยกอุทธรณผูฟองคดี นายกรัฐมนตรีพิจารณาแลวใหยกอุทธรณผูฟองคดีตามมติของ ก.ค. ในการพิจารณาของศาลเห็นวา การแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนและการดําเนินการสอบสวนชอบดวยกฎหมายแลว แตในการวินิจฉัยวาผูฟองคดีก ร ะ ทํ า ผิ ด วิ นั ย ฐ า น ร ว ม มื อ กั บ น า ง ม . ทุ จ ริ ต ต อ ห น า ที่ ร า ช ก า ร ห รื อ ไ ม น้ั น ศาลเห็นวา จากพยานหลักฐานยังรับฟงไมไดวาผูฟองคดีรวมมือกับนาง ม. กระทําผิดวินัยฐานทุจริตตอหนาที่ราชการตามที่ถูกลงโทษ เหตุแหงการฟองคดีน้ีจึงเกิดจากการใชดุลพินิจในการรับฟงพยานหลักฐานของผูมีหนาที่ในกระบวนการดําเนินการทางวินัย

(๙) ผูฟองคดีเปนอดีตขาราชการตํารวจ ตําแหนงผูบังคับหมู งานปองกันปราบปราม สถานีตํารวจภูธรฯ ถูกแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัยกรณีผูตองหาในคดีความผิดตาม พ.ร.บ. ปาไมฯ รองเรียนวาผูฟองคดีมีสวนเกี่ยวของในการกระทําความผิด คณะกรรมการสอบสวนมีความเห็นวา ผูกลาวหาและพยานของผูกลาวหาใหการตอพนักงานสอบสวนเมื่อถูกเจาหนาที่ตํารวจจับกุมในวัน

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๖๔

เกิดเหตุ ใหการตอคณะกรรมการสอบสวนขอเท็จจริงและใหการตอคณะกรรมการสอบสวนทางวินัยแตกตางกันในรายละเอียดเกี่ยวกับขอเท็จจริงหลายเรื่อง จึงฟงไมไดวา ผูฟองคดีไดกระทําผิดวินัย ตามขอกลาวหา สมควรยุติเร่ือง แตผูบัญชาการตํารวจภูธร ภาค ๕ เห็นวาพยานที่ใหการสนับสนุน ขอกลาวหาฟงขึ้น พยานเหลานี้ไมรูจักกับผูฟองคดีและคงไมกลาใหการปรักปรําผูฟองคดี จึงเชื่อวา ผูฟองคดีมีสวนเกี่ยวของในการกระทําความผิด อันเปนความผิดวินัยฐานประพฤติชั่วอยางรายแรง และ อ.ก.ตร. เกี่ยวกับการดําเนินการทางวินัย มีความเห็นในขอเท็จจริงเชนเดียวกับผูบัญชาการตํารวจภูธร ภาค ๕ จึงมีมติใหลงโทษไลผูฟองคดีออกจากราชการ ผูฟองคดีไดยื่นอุทธรณคําสั่งลงโทษแตนายกรัฐมนตรีมีคําสั่งใหยกอุทธรณตามมติ ก.ตร. ผูฟองคดีเห็นวาตนเองไมไดกระทําความผิด จึงนําคดีมาฟองตอศาลขอใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษ ศาลวินิจฉัยวา การดําเนินการทางวินัยเปนไปตามหลักเกณฑและวิธีการที่กฎหมายกําหนด แตเม่ือพิจารณาหนังสือรองเรียน คําใหการของ ผูกลาวหา คําใหการของพยานที่ใหการสนับสนุนขอกลาวหา คําใหการของเจาหนาทีต่าํรวจผูทาํการจบักุมผูกลาวหาแลว ปรากฏวาไมสอดคลองกันและขัดแยงกันเอง มีแตคําใหการของเจาหนาที่ตํารวจ ผูจับกุมผูกลาวหาเทานั้นที่ใหการไมแตกตางกันในชั้นพนักงานสอบสวน ชั้นสืบสวนขอเท็จจริง และชั้นสอบสวนทางวินัยอยางรายแรง นอกจากนั้น ยังปรากฏวาผูกลาวหามีเหตุโกรธเคืองผูฟองคดีมากอน และทําหนังสือรองเรียนใหสอบสวนพฤติการณของผูฟองคดีหลังจากถูกจับกุมและถูกดําเนินคดีแลว กรณีนาเชื่อวาความเดือดรอนดังกลาวของผูกลาวหาเกิดจากการทําผิดกฎหมายของผูกลาวหาเองไมไดเกิดจากการกระทําของผูฟองคดี ขอเท็จจริงยังไมพอฟงเปนที่ยุติวาผูฟองคดีกระทําผิดวินัยตามที่ถูกกลาวหา การใชดุลพินิจสั่งลงโทษไลผูฟองคดีออกจากราชการ จึงเปนคําสั่งที่ไมชอบดวยกฎหมาย คําสั่งที่ใหยกอุทธรณก็เปนคําสั่งที่ไมชอบดวยกฎหมายดวย พิพากษาใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษและคําสั่งที่ใหยกอุทธรณ (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๐๙๓/๒๕๔๘) ผูกลาวหาผูฟองคดีถูกจับกุมดําเนินคดีในขอหามีไมหวงหาม (ไมสัก) อันยังมิได แปรรูปไวในครอบครองโดยไมไดรับอนุญาต และไดรองเรียนผูฟองคดีตอผูบังคับการตํารวจภูธรจังหวัดลําปางวา ผูฟองคดีเปนผูวาจางใหตนทําการแปรรูปไมสัก ผูบังคับการตํารวจภูธรจังหวัดฯ จึงมีคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสืบสวนขอเท็จจริง คณะกรรมการสืบสวนขอเท็จจริงไดสอบสวนผูกลาวหากับพยานบุคคลของผูกลาวหา ๓ คน และเจาหนาที่ตํารวจผูจับกุมผูกลาวหาแลวเห็นวาพยานหลักฐาน มีมูลความจริงจึงมีการแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนวินัยผูฟองคดี คณะกรรมการสอบสวนวินัยสอบสวนแลวเห็นวาพยานหลักฐานยังรับฟงไมไดวาผูฟองคดีกระทําผิดวินัยตามขอกลาวหา แตผูบัญชาการตํารวจภูธร ภาค ๕ ไมเห็นดวยกับความเห็นของคณะกรรมการสอบสวนวินัยและรายงานให ก.ตร. พิจารณาดําเนินการทางวินัยแกผูฟองคดี จนในที่สุดไดมีคําสั่งลงโทษไลผูฟองคดีออกจากราชการ เม่ือพิจารณาจากคําวินิจฉัยของศาลที่เห็นวา ขอเท็จจริงยังไมพอฟงเปนที่ยุติวาผูฟองคดีกระทําผิดวินัยตามที่ถูกกลาวหา เหตุแหงการฟองคดีน้ีจึงเกิดจากการใชดุลพินิจที่แตกตางกันของเจาหนาที่ของรัฐในการรับฟงพยานหลักฐาน

(๑๐) ผูบัญชาการตํารวจภูธรภาค ๖ มีคําสั่งแตงตั้ งคณะกรรมการสอบสวนวินัย อยางรายแรงผูฟองคดีที่ ๑ ซ่ึงขณะนั้นดํารงตําแหนงผูกํากับการสถานีตํารวจภูธรอําเภอแหงหน่ึง และผูฟองคดีที่ ๒ ซ่ึงขณะนั้นดํารงตําแหนงสารวัตรปองกันปราบปราม สถานีตํารวจเดียวกัน เน่ืองจาก

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๖๕

มีหนังสือรองเรียนวานําเงินที่ยึดไดจากการตรวจคนยาบา จํานวน ๑ ลานบาทเศษไปแบงกับผูใตบังคับบัญชา โดยสงใหพนักงานสอบสวนดําเนินคดี เพียง ๒๐,๐๐๐ บาท และมีคําสั่ งใหผูฟ องคดี ทั้งสองออกจากราชการไวกอนดวย ผูฟองคดีทั้งสองเห็นวาการสืบสวนขอเท็จจริงกอนออกคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนวินัยไมชอบดวยกฎหมาย เปนการกลั่นแกลงและมีอคติตอผูฟองคดี ทั้งสอง เลือกปฏิบัติโดยไมเปนธรรมและใชดุลพินิจโดยมิชอบ จึงรองทุกขตอผูบัญชาการตํารวจแหงชาติ แตยังไมไดรับแจงผลการพิจารณา จึงนําคดีมาฟองตอศาลขอใหเพิกถอนคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนวินัยอยางรายแรงและคําสั่งใหออกจากราชการไวกอน แตในระหวางการพิจารณาของศาล ผูบัญชาการตํารวจภูธรภาค ๖ มีคํ าสั่ งใหลงโทษภาคทัณฑผูฟ องคดีทั้ งสองและ ใหกลับเขารับราชการ ศาลวินิจฉัยวา หนังสือรองเรียนมีลักษณะเปนบัตรสนเทห แมจะระบุชื่อ ผูรองเรียนเปนเจาหนาที่ตํารวจซึ่งมีตัวตนจริง แตก็มิไดลงลายมือชื่อ และเมื่อผูสืบสวนขอเท็จจริงเรียกมาสอบปากคําก็ปฏิเสธวาไมทราบเนื่องจากไปชวยราชการที่อ่ืนแลว และเม่ือสอบปากคําเจาหนาที่ตํารวจในชุดที่จับกุมก็ใหการขัดกันและไมมีผูใดใหการวาเห็นของกลางมีมากกวา ๒๐,๐๐๐ บาท สวนในการสอบปากคําผูตองหาที่ถูกจับกุมทั้งสองคนก็ใหการไมสอดคลองกันในจํานวนเงินของกลาง จึงเห็นวากรณียังไมมีมูลเพียงพอที่จะฟงวาผูฟองคดีทั้งสองกระทําผิดวินัยตามขอกลาวหา การตั้งคณะกรรมการสอบสวนวินัยอยางรายแรงจึงเปนการกระทําโดยไมชอบดวยกฎหมาย เม่ือคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนไมชอบดวยกฎหมายจึงไมมีเหตุที่จะสั่งใหผูฟองคดีทั้งสองออกจากราชการไวกอนตามกฎ ก.พ. ฉบับที่ ๑๑ (พ.ศ. ๒๕๓๘)ฯ วาดวยการสั่งพักราชการและการสั่งใหออกจากราชการไวกอน การสั่งลงโทษภาคทัณฑโดยอาศัยผลการสอบสวนที่ไมชอบดวยกฎหมายจึงไมชอบดวยกฎหมายดวย พิพากษาใหเพิกถอนคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนวินัยอยางรายแรง คําสั่งใหออกจากราชการไวกอน และคําสั่งลงโทษภาคทัณฑผูฟองคดีทั้งสอง (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๓๓๐/๒๕๔๘) คดีน้ีขอเท็จจริงปรากฏวา มีการรองเรียนไปยังผูบังคับการตํารวจภูธรจังหวัด และนายอําเภอดวย ซ่ึงผูบังคับการตํารวจภูธรจังหวัดและนายอําเภอไดสืบสวนขอเท็จจริงแลวเห็นวา คดีไมมีมูล จึงสั่งยุติเรื่อง สวนที่รองเรียนไปยังตํารวจภูธรภาค ๖ น้ัน ผูบัญชาการตํารวจภูธรภาค ๖ มอบหมายใหผูชวยผูบัญชาการตํารวจภูธรภาค ๖ สืบสวนขอเท็จจริงแลวสรุปผลวามีมูลพอที่จะรับฟงวาผูฟองคดีทั้งสองปฏิบัติหนาที่โดยมิชอบ เปนการทุจริตตอหนาที่ราชการ ผูบัญชาการตํารวจภูธรภาค ๖ พิจารณาแลว มีคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการบริหารตํารวจภูธรภาค ๖ พิจารณา คณะกรรมการชุดดังกลาวพิจารณาแลวเชื่อวามีมูลความผิดเกิดขึ้นจริง จึงมีมติใหแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนวินัยอยางรายแรงและควรมีคําสั่งใหผูฟองคดีทั้งสองออกจากราชการไวกอน ผูบัญชาการตํารวจภูธรภาค ๖ เห็นชอบดวย จึงมีการออกคําสั่งอันเปนที่มาของขอพิพาท เหตุแหงการฟองคดีน้ีจึงเกิดจากการใชดุลพินิจรับฟงพยานหลักฐานของเจาหนาที่ของรัฐ อน่ึง ไดกลาวไวแลววาตอมาศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยวา คําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนวินัยอยางรายแรงไมเปนคําสั่งทางปกครอง ซ่ึงจะไดนําไปวิเคราะหในสวนของขอเสนอแนะในการปฏิบัติราชการตอไป

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๖๖

๑.๓ เกิดจากการใชและการตีความกฎหมายของเจาหนาที่ของรัฐ ไดแก

(๑) ประธานกรรมการตรวจเงินแผนดินมีคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัย ผูฟองคดีซ่ึงเปนขาราชการสํานักงานการตรวจเงินแผนดิน ตําแหนงผูอํานวยการสํานักงานการตรวจเงินแผนดิน เน่ืองจากมีกรณีถูกกลาวหาวากระทําผิดวินัยอยางรายแรงรวมสองสํานวน และมีคําสั่งใหผูฟองคดีพักราชการเพื่อรอฟงผลการสอบสวนทั้งสองสํานวน ผูฟองคดีเห็นวาคําสั่งทั้งสี่คําสั่งดังกลาวไมชอบดวยกฎหมาย เน่ืองจากเปนคําสั่งที่กระทําโดยปราศจากอํานาจ การแตงตั้ง พลเอก ธ. ปลัดกระทรวงกลาโหม เปนประธานกรรมการสอบสวน มิใชขาราชการฝายพลเรือน และกรรมการบางคนมีสาเหตุโกรธเคืองกับผูฟองคดี ขัดตอกฎ ก.พ. ฉบับที่ ๑๘ (พ.ศ. ๒๕๔๐) ออกตามความใน พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ วาดวยการสอบสวนพิจารณา จึงรองทุกขตอคณะกรรมการขาราชการสํานักงานการตรวจเงินแผนดิน (ก.ตง.) แต ก.ตง. มีมติใหยกคํารองทุกข ตอมาประธานกรรมการตรวจเงินแผนดินมีคําสั่งแตงตั้งนาย อ. ปลัดกระทรวงแรงงานและสวัสดิการสังคม เปนประธานกรรมการสอบสวนแทน พลเอก ธ. ที่ เกษียณอายุราชการ ผูฟองคดีขอใหศาล เพิกถอนคําสั่งของประธานกรรมการตรวจเงินแผนดินทั้งสี่คําสั่งดังกลาว ศาลวินิจฉัยวา เม่ือระเบียบคณะกรรมการตรวจเงินแผนดินวาดวยการบริหารงานบุคคล พ.ศ. ๒๕๔๓ มิไดกําหนดหลักเกณฑใดๆ เกี่ยวกับการดําเนินการทางวินัยของขาราชการสํานักงานการตรวจเงินแผนดินไว จึงตองนํากฎหมายวาดวยระเบียบขาราชการพลเรือนในสวนที่เกี่ยวกับขาราชการพลเรือนสามัญ กฎ ก.พ. และระเบียบที่ออกตามความในกฎหมายวาดวยระเบียบขาราชการพลเรือนมาใชบังคับ โดยอนุโลมตามที่กําหนดไวในขอ ๗๑๓ ของระเบียบดังกลาว การแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน ทางวินัยขาราชการสํานักงานการตรวจเงินแผนดินจึงตองนํากฎ ก.พ. ฉบับที่ ๑๘ (พ.ศ. ๒๕๔๐)ฯ วาดวยการสอบสวนพิจารณา มาใชบังคับโดยอนุโลม โดยนํามาใชเทาที่สามารถใชไดมาใชทั้งหมด โดยเฉพาะในสวนของรายละเอียดเกี่ยวกับจํานวนและคุณสมบัติของคณะกรรมการสอบสวน เม่ือประธานกรรมการตรวจเงินแผนดินไมไดแตงตั้งกรรมการตรวจเงินแผนดินคนหนึ่งเปนประธาน

๑๓ ระเบียบคณะกรรมการตรวจเงินแผนดินวาดวยการบริหารงานบุคคล พ.ศ. ๒๕๔๓

ขอ ๗ การกําหนดคุณสมบัติ การคัดเลือก การบรรจุ การแตงตั้ง การทดลองปฏิบัติหนาที่ราชการ การโอน การยาย การเล่ือนตําแหนง การพนจากตําแหนง การเลื่อนขั้นเงินเดือน คาตอบแทนพิเศษ การออกจากราชการ การส่ังพักราชการ การสั่งใหออกจากราชการไวกอน วินัย การสอบสวนและการลงโทษทางวินัย การรองทุกขและการอุทธรณ การลงโทษสําหรับขาราชการ การรักษาทะเบียนประวัติ และควบคุมการเกษียณอายุของขาราชการสํานักงานการตรวจเงินแผนดินใหเปนไปตามที่กําหนดในระเบียบนี้ การใดมิไดกําหนดไวในระเบียบนี้ใหนํากฎหมายวาดวยระเบียบขาราชการพลเรือนในสวนที่เกี่ยวกับขาราชการพลเรือนสามัญ กฎ ก.พ. และระเบียบที่ออกตามความในกฎหมายวาดวยระเบียบขาราชการพลเรือนมาใชบังคับโดยอนุโลม

(มีตอหนาถัดไป)

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๖๗

กรรมการสอบสวน ตามขอ ๘ วรรคสอง๑๔ ของระเบียบคณะกรรมการตรวจเงินแผนดินวาดวย การบริหารงานบุคคล พ.ศ. ๒๕๔๓ จึงตองแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนจากขาราชการฝายพลเรือนจํานวนไมนอยกวาสามคน การมีคําสั่งแตงตั้งปลัดกระทรวงกลาโหมซึ่งเปนขาราชการทหาร เปนประธานกรรมการสอบสวนทางวินัยผูฟองคดี จึงเปนคําสั่งที่ไมถูกตองตามขอ ๗ และขอ ๘ ของระเบียบคณะกรรมการตรวจเงินแผนดินวาดวยการบริหารงานบุคคล พ.ศ. ๒๕๔๓ ประกอบกับ ขอ ๓๑๕ ของกฎ ก.พ. ฉบับที่ ๑๘ (พ.ศ. ๒๕๔๐)ฯ แมตอมาจะมีคําสั่งแตงตั้ง นาย อ. ซ่ึงเปนขาราชการฝายพลเรือนเปนประธานกรรมการสอบสวนแทนก็ตาม แตก็เปนการแกไขเพิ่มเติมคําสั่งเดิมและ เปนการปฏิบัติหนาที่ตอเน่ืองจากการปฏิบัติหนาที่ประธานกรรมการสอบสวนของพลเอก ธ. มิใชการแตงตั้งแทนตั้งแตแรกอันเนื่องจากพลเอก ธ. ขาดคุณสมบัติ คําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน ทางวินัยผูฟองคดีจึงเปนคําสั่งที่ไมชอบดวยกฎหมาย สําหรับคําสั่งใหผูฟองคดีพักราชการนั้น เปนผลสืบเนื่องมาจากการมีคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนและประธานกรรมการตรวจเงินแผนดินเห็นวามีเหตุใหสั่งพักราชการแลว การใชอํานาจสั่งใหผูฟองคดีพักราชการจึงเขาองคประกอบตามที่กําหนดไวในมาตรา ๑๐๗ แหง พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ ประกอบกับ กฎ ก.พ. ฉบับที่ ๑๑ (พ.ศ. ๒๕๓๘)ฯ วาดวยการสั่งพักราชการและการสั่งใหออกจากราชการไวกอน สวนการที่คําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัยไมชอบดวยกฎหมายซึ่งจะตองมีคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนใหมใหถูกตองตอไปน้ัน หาไดมีผลทําใหคําสั่งที่สั่งโดยชอบใหผูฟองคดี พักราชการดังกลาวเสียไปดวยไม คําสั่งใหผูฟองคดีพักราชการจึงเปนคําสั่งที่ชอบดวยกฎหมาย

๑๔ ระเบียบคณะกรรมการตรวจเงินแผนดินวาดวยการบริหารงานบุคคล พ.ศ. ๒๕๔๓

ขอ ๘ ฯลฯ ฯลฯ

(ตอจากเชิงอรรถที่ ๑๔ หนา ๖๖) สําหรับกรณีการสั่งพักราชการ การสั่งใหออกจากราชการไวกอน การสอบสวนทางวินัยขาราชการ

ต้ังแตระดับรองผูวาการตรวจเงินแผนดินหรือเทียบเทาขึ้นไป ใหเปนอํานาจหนาที่ของประธานกรรมการ และประธานกรรมการอาจแตงตั้งกรรมการตรวจเงินแผนดินคนหนึ่งเปนประธานกรรมการสอบสวนทางวินัย ดวยก็ได

๑๕ กฎ ก.พ. ฉบับท่ี ๑๘ (พ.ศ. ๒๕๔๐)ฯ วาดวยการสอบสวนพิจารณา ขอ ๓ การแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนใหแตงตั้งจากขาราชการฝายพลเรือนจํานวนอยางนอยสาม

คน ประกอบดวย ประธานกรรมการซึ่งดํารงตําแหนงระดับไมตํ่ากวาหรือเทียบไดไมตํ่ากวาผูถูกกลาวหา และกรรมการอยางนอยอกีสองคนโดยใหกรรมการคนหนึ่งเปนเลขานุการ

ในกรณีจําเปนจะใหมีผูชวยเลขานุการซึ่งเปนขาราชการฝายพลเรือนดวยก็ได และใหนําขอ ๘ ขอ ๙ ขอ ๑๐ ขอ ๒๐ และขอ ๒๑ มาใชบังคับโดยอนุโลม

คณะกรรมการสอบสวนตองมีผูดํารงตําแหนงนิติกร หรือผูไดรับปริญญาทางกฎหมาย หรือผูไดรับการฝกอบรมตามหลักสูตรการดําเนินการทางวินัย หรือผูมีประสบการณดานการดําเนินการทางวินัยอยางนอยหนึ่งคน

เมื่อมีการแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนแลว แมภายหลังประธานกรรมการจะดํารงตําแหนงระดับ ตํ่ากวาหรือเทียบไดตํ่ากวาผูถูกกลาวหา ก็ไมกระทบถึงการที่ไดรับแตงตั้งเปนประธานกรรมการ

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๖๘

พิพากษาแกเปนใหเพิกถอนคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัย และยกคําขอที่ขอให เพิกถอนคําสั่งพักราชการ (คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๒๘/๒๕๔๗ (ประชุมใหญ)) จากการศึกษาขอเท็จจริงในคดี ประธานกรรมการตรวจเงินแผนดินใหการวา ผูฟองคดีมีหนังสือถึงตนเองและ ก.ตง. คัดคานประธานกรรมการสอบสวนและกรรมการสอบสวน แต ก.ตง. พิจารณาแลวเห็นวาการแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนไดดําเนินการโดยถูกตองตามกฎหมายแลว จึงไดยกคําคัดคานและใหการอีกวา ในการนํากฎ ก.พ. ฉบับที่ ๑๘ (พ.ศ. ๒๕๔๐)ฯ มาใชบังคับโดยอนุโลมนั้น ไดยกเวนไมนําขอ ๓ วรรคหนึ่งทั้งวรรค และวรรคสองเฉพาะที่ระบุใหผูชวยเลขานุการตองเปนขาราชการฝายพลเรือนมาใชบังคับ เน่ืองจากขาราชการสํานักงานการตรวจเงินแผนดินไมใชขาราชการฝายพลเรือนตาม พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ แตเปนขาราชการสํานักงานการตรวจเงินแผนดิน ซ่ึงเปนหนวยงานอิสระตามรัฐธรรมนูญ และอยูในบังคับบัญชาของประธานกรรมการตรวจเงินแผนดินโดยตรง การแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนโดยมีพลเอก ธ. ปลัดกระทรวงกลาโหม เปนประธานกรรมการ จึงชอบดวยระเบียบคณะกรรมการตรวจเงินแผนดินวาดวยการบริหารงานบุคคล พ.ศ. ๒๕๔๓ และ พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ เม่ือศาลปกครองชั้นตนพิพากษาใหเพิกถอนคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน ทางวินัยผูฟองคดี ประธานกรรมการตรวจเงินแผนดินก็ยังอุทธรณคําพิพากษาดวยเหตุผลเดิมวา การแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัยผูฟองคดีซ่ึงเปนขาราชการสํานักงานตรวจเงินแผนดิน ระดับ ๑๑ ตองนําหลักเกณฑในขอ ๘ วรรคสอง ของระเบียบคณะกรรมการตรวจเงินแผนดินวาดวยการบริหารงานบุคคล พ.ศ. ๒๕๔๓ มาใชบังคับ ไมจําตองนํากฎ ก.พ. ฉบับที่ ๑๘ (พ.ศ. ๒๕๔๐)ฯ ขอ ๓ มาใชบังคับ ซ่ึงเม่ือพิจารณาขอเท็จจริงดังกลาวประกอบกับคําฟองของผูฟองคดีและ คําวินิจฉัยของศาลแลวจึงเห็นไดวา เหตุแหงการฟองคดีน้ีเกิดจากการใชและการตีความกฎหมายของ ก.ตง. ในสวนของการนํา พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ มาใชโดยอนุโลม

(๒) เม่ือครั้งผูฟองคดีดํารงตําแหนงอัยการจังหวัด มีกรณีถูกรองเรียนวากระทําผิดวินัยอยางรายแรงและถูกลงโทษปลดออกจากราชการตั้งแตวันที่ ๑๕ มิถุนายน ๒๕๓๖ โดยมีพระบรม ราชโองการโปรดเกลาฯ ใหพนจากตําแหนงนับแตวันดังกลาวดวยแลว ผูฟองคดีไดยื่นฟองคดีตอ ศาลแพงขอใหเพิกถอนมติและคําสั่งลงโทษทางวินัย ในที่สุดศาลฎีกามีคําพิพากษาใหเพิกถอนคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัย เพิกถอนมติคณะกรรมการอัยการ (ก.อ.) และเพิกถอนคําสั่งลงโทษปลดออกจากราชการ เน่ืองจากศาลฎีกาวินิจฉัยวา พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการฝายอัยการ พ.ศ. ๒๕๒๑ ไมไดใหอํานาจอัยการสูงสุดในฐานะรองประธาน ก.อ. ทําหนาที่แทนประธาน ก.อ. ในการออกคําสั่งแตงตั้งกรรมการสอบสวนและคําสั่งลงโทษขาราชการอัยการระดับน้ีได เม่ือศาลฎีกา มีคําพิพากษาดังกลาวแลว สํานักงานอัยการสูงสุดมิไดดําเนินการเพื่อใหผูฟองคดีกลับเขารับราชการ แตมีคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัยอยางรายแรงใหม และในที่สุดไดมีคําสั่งลงวันที่ ๑ กุมภาพันธ ๒๕๔๒ ลงโทษปลดผูฟองคดีออกจากราชการอีกโดยใหมีผลยอนหลังตั้งแตวันที่ ๑๕ มิถุนายน ๒๕๓๖ ผูฟองคดีจึงยื่นฟองคดีตอศาลปกครองขอใหเพิกถอนมติและคําสั่งลงโทษทางวินัย และขอใหบรรจุผูฟองคดีกลับเขารับราชการ ศาลวินิจฉัยวา การออกคําสั่งลงโทษปลดออกจากราช

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๖๙

การโดยสั่งลงโทษยอนหลังไปถึงวันพนจากตําแหนงตามผลการดําเนินการทางวินัยครั้งแรก ที่ศาลฎีกามีคําพิพากษาใหเพิกถอนแลว เปนการสั่งลงโทษยอนหลังไปกอนที่จะดําเนินการทางวินัยแกผูฟองคดี ซ่ึงขัดตอหลักเหตุผลเปนอยางยิ่ง และไมมีบทกฎหมายใดบัญญัติใหกระทําเชนนั้นได นอกจากนั้น คําสั่งปลดผูฟองคดีออกจากราชการเปนคําสั่งทางปกครอง จึงไมอาจออกคําสั่งยอนหลั งใหกระทบสิทธิของผูฟ องคดี ได ตามนัยมาตรา ๔๒ แห ง พ .ร .บ . วิธีปฏิบัติ ราชการ ทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ มติและคําสั่งที่ลงโทษปลดผูฟองคดีออกจากราชการเฉพาะในสวนที่ให ผูฟองคดีออกจากราชการตั้งแตวันที่ ๑๕ มิถุนายน ๒๕๓๖ เปนตนไป จึงไมชอบดวยกฎหมาย พิพากษาใหเพิกถอนมติและคําสั่งเฉพาะในสวนที่เกี่ยวกับวันออกจากราชการ โดยใหแกไขเปนปลดออกจากราชการตั้งแตวันที่ออกคําสั่งเปนตนไป (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๘๘/๒๕๔๗ (มีความเห็นแยง)) คดีน้ี คูกรณีโตแยงกันทั้งปญหาขอกฎหมายและปญหาขอเท็จจริง โดยในสวนของปญหาขอกฎหมายนั้น ผูฟองคดีเห็นวา เม่ือศาลฎีกาเพิกถอนคําสั่งลงโทษปลดออกจากราชการแลว ก.อ. ตองดําเนินการแตงตั้งผูฟองคดีกลับเขารับราชการในตําแหนงอัยการจังหวัดประจํากรม (ตําแหนงกอนออกจากราชการ) เสียกอน ตามมาตรา ๒๗๑๖ แหง พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการฝายอัยการ พ.ศ. ๒๕๒๑ แลวจึงแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัยตามมาตรา ๕๔๑๗ แหง พ.ร.บ. ดังกลาวตอไป การแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัยใหมโดยที่ผูฟองคดียังไมมีสถานะเปนขาราชการอัยการไมอาจกระทําได ทั้งตามมาตรา ๕๘๑๘ แหง พ.ร.บ. ดังกลาว ก็เปนกรณีการแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัยขาราชการอัยการที่ออกจากราชการไปแลวโดยชอบดวยกฎหมายเทานั้น

๑๖ พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการฝายอัยการ พ.ศ. ๒๕๒๑ มาตรา ๒๗ การแตงตั้งขาราชการอัยการใหดํารงตําแหนงนอกจากตําแหนงอัยการผูชวย ใหรัฐมนตรี

เสนอ ก.อ. โดยคํานึงถึงความรูความสามารถ ความรับผิดชอบ ประวัติการปฏิบัติราชการของบุคคลนั้นเทียบกับ งานในตําแหนงขาราชการอัยการที่จะไดรับแตงตั้งนั้นๆ เพ่ือใหความเห็นชอบกอน เมื่อไดรับความเห็นชอบแลว จึงนําความกราบบังคับทูลเพ่ือทรงพระกรุณาโปรดเกลาฯ แตงตั้ง

๑๗ พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการฝายอัยการ พ.ศ. ๒๕๒๑ มาตรา ๕๔ ขาราชการอัยการผูใดซึ่งผูบังคับบัญชาเห็นวากระทําผิดวินัยอยางรายแรงที่มีโทษถึง

ไลออก ปลดออก หรือใหออก ใหผูบังคับบัญชาตอไปนี้แตงตั้งคณะกรรมการขึ้นอยางนอยสามคน เพ่ือทําการสอบสวน คือ

(๑) ประธาน ก.อ. สําหรับขาราชการอัยการทุกชั้น (๒) อัยการสูงสุด สําหรับขาราชการอัยการซึ่งไดรับเงินเดือนชั้น ๑ และชั้น ๒

ฯลฯ ฯลฯ ๑๘ พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการฝายอัยการ พ.ศ. ๒๕๒๑

มาตรา ๕๘ ขาราชการอัยการผูใดถูกกลาวหาวากระทําผิดวินัยอยางรายแรง หรือตองหาวากระทําความผิดอาญา หรือถูกฟองคดีอาญา เวนแตเปนความผิดที่ไดกระทําโดยประมาทหรือความผิดลหุโทษ แมภายหลังผูน้ันจะพนจากตําแหนงขาราชการอัยการไปแลวก็อาจมีการสอบสวนหรือพิจารณาเพื่อลงโทษ หรือเปล่ียนแปลงคําส่ังใหเปนไปตามลักษณะนี้ได เวนแตขาราชการอัยการผูนั้นจะพนจากตําแหนงเพราะตาย

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๗๐

จะนํามาใชกับกรณีของผูฟองคดีไมได และคําสั่งลงโทษก็จะสั่งลงโทษยอนหลังไมได เพราะศาลฎีกาเพิกถอนคําสั่งลงโทษแลว จึงเทากับผูฟองคดียังไมเคยถูกลงโทษปลดออกจากราชการ แตผูถกูฟองคดีที ่๑ (อัยการสูงสุด) เห็นวา ผูฟองคดีพนจากราชการเมื่อวันที่ ๑๕ มิถุนายน ๒๕๓๖ โดยมีพระบรม ราชโองการโปรดเกลาฯ ใหพนจากตําแหนงนับแตวันดังกลาวดวยแลว แมตอมาจะมีคําพิพากษา ศาลฏีกาเพิกถอนคําสั่งลงโทษปลดออกจากราชการก็ตาม ก็ไมมีผลทําใหผูฟองคดีกลับคืนสูสถานะเปนขาราชการดังเดิมทันที เพราะการแตงตั้งใหขาราชการอัยการดํารงตําแหนงตองดําเนินการตามมาตรา ๒๗ แหง พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการฝายอัยการ พ.ศ. ๒๕๒๑ โดยจะตองนําความกราบบังคมทูลเพ่ือโปรดเกลาฯ แตงตั้ง แตโดยที่มาตรา ๕๘ กําหนดใหมีการสอบสวนหรือพิจารณาโทษขาราชการอัยการที่พนจากตําแหนงขาราชการอัยการไปแลวได ยกเวนเพียงกรณีเดียวคือ การพนจากตําแหนงเพราะความตายเทานั้น เม่ือคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัยระบุวาอาศัยอํานาจตามความในมาตรา ๕๔ และมาตรา ๕๘ แหง พ .ร.บ . ระเบียบขาราชการฝายอัยการ พ.ศ. ๒๕๒๑ จึงเปนคําสั่งที่ชอบดวยกฎหมายทุกประการ และเม่ือยังไมมีพระบรมราชโองการ โปรดเกลาฯ ใหผูฟองคดีกลับเขาดํารงตําแหนงขาราชการอัยการ และตอมาไดมีการแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัยอยางรายแรงแกผูฟองคดี ซ่ึงคณะกรรมการมีความเห็นวาผูฟองคดีกระทําผิดวินัยอยางรายแรง และผูถูกฟองคดีที่ ๒ (ก.อ.) มีมติลงโทษปลดผูฟองคดีออกจากราชการ ผูถูกฟองคดีที่ ๓ (ประธาน ก.อ.) ผูมีอํานาจตามกฎหมายสั่งลงโทษปลดออกจากราชการจึงตองใหมีผลยอนหลังไปถึงวันที่ไดมีพระบรมราชโองการโปรดเกลาฯ ใหออกจากราชการ คือ วันที่ ๑๕ มิถุนายน ๒๕๓๖ เปนตนไป มติและคําสั่งลงโทษจึงถูกตองตามกฎหมายทุกประการ ศาลวินิจฉัยประเด็นที่คูกรณีโตแยงกันทั้งสองประเด็นวา เม่ือพิจารณา พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการฝายอัยการ พ .ศ . ๒๕๒๑ มาตรา ๒๕๑๙ มาตรา ๒๗๒๐ มาตรา ๓๑๒๑ และ มาตรา ๓๖๒๒ แลว จะเห็นไดวา การบรรจุบุคคลใหเปนขาราชการอัยการนั้น เปนอํานาจของนายก

๑๙ พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการฝายอัยการ พ.ศ. ๒๕๒๑

มาตรา ๒๕ การบรรจุบุคคลเปนขาราชการอัยการและแตงตั้งใหดํารงตําแหนงอัยการผูชวย ใหนายกรัฐมนตรีหรือผูบังคับบัญชาที่ไดรับมอบหมายจากนายกรัฐมนตรีเปนผู ส่ังโดยวิธีการสอบคัดเลือก ตามความในหมวด ๒ แหงลักษณะนี้

ฯลฯ ฯลฯ ๒๐ โปรดดูเชิงอรรถที่ ๑๖ หนา ๖๙ ๒๑ พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการฝายอัยการ พ.ศ. ๒๕๒๑

มาตรา ๓๑ ขาราชการอัยการผูใดพนจากตําแหนงขาราชการอัยการไปโดยมิไดมีความผิด หรือ มีมลทินหรือมัวหมองในราชการ หรือไปรับราชการ ในกระทรวง ทบวง กรมอ่ืนเมื่อจะกลับเขารับตําแหนงขาราชการอัยการโดยรับเงินเดือนไมสูงกวาขณะพนจากตําแหนงขาราชการอัยการ ถาไมเปนผูขาดคุณสมบัติ ตามมาตรา ๓๓ (๒) ถึง (๑๒) ก็ใหรัฐมนตรีส่ังบรรจุไดเมื่อ ก.อ. เห็นชอบ

๒๒ พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการฝายอัยการ พ.ศ. ๒๕๒๑ มาตรา ๓๖ ขาราชการอัยการพนจากตําแหนง เมื่อ (๑) ตาย

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๗๑

รัฐมนตรีห รือรัฐมนตรีโดยความเห็นชอบของ ก .อ . ตามมาตรา ๒๕ และมาตรา ๓๑ สวน การแตงตั้ง หมายถึง การสั่งใหขาราชการอัยการมีอํานาจหนาที่ในตําแหนงที่ไดรับแตงตั้ง ถาเปนตําแหนงอัยการผูชวย ใหนายกรัฐมนตรีเปนผูมีอํานาจสั่งแตงตั้งตามมาตรา ๒๕ หากเปนตําแหนงอ่ืน ใหรัฐมนตรีเสนอ ก.อ. ใหความเห็นชอบแลวนําความกราบบังคมทูลเพ่ือทรงพระกรุณาโปรดเกลาฯ แตงตั้ง ตามมาตรา ๒๗ สําหรับการพนจากตําแหนงของขาราชการอัยการตามนัยมาตรา ๓๖ หมายถึง การสั่งใหขาราชการอัยการผูน้ันพนจากสถานภาพการเปนขาราชการอัยการและพนจากอํานาจหนาที่ในตําแหนงที่ไดรับแตงตั้งดวย เชน กรณีขาราชการอัยการที่มิใชผูดํารงตําแหนงอัยการผูชวยแตดํารงตําแหนงอ่ืนซึ่งไดรับการโปรดเกลาฯ แตงตั้ง ถูกสั่งลงโทษไลออก ปลดออก หรือใหออก มาตรา ๓๖ กําหนดใหนําความกราบบังคมทูลเพ่ือทรงมีพระบรมราชโองการใหพนจากตําแหนง คําสั่งลงโทษไลออก ปลดออก หรือใหออกจากราชการตามนัยมาตรา ๕๔๒๓ ในกรณีน้ี จึงเปนการสั่งใหพนจากสภาพการเปนขาราชการอัยการเทานั้น บทบัญญัติของกฎหมายเหลานี้แสดงใหเห็นวาการมีสถานภาพเปนขาราชการอัยการกับการมีหนาที่ในตําแหนงหรือการดํารงตําแหนงมีความแตกตางกัน ดังนั้น คําสั่งที่ลงโทษปลดผูฟองคดีออกจากราชการตั้งแตวันที่ ๑๕ มิถุนายน ๒๕๓๖ จึงหมายถึงการสั่งใหผูฟองคดีพนจากสถานภาพการเปนขาราชการอัยการ สวนพระบรมราชโองการโปรดเกลาฯ ใหผูฟองคดีพนจากตําแหนงอัยการจังหวัดประจํากรม จึงหมายถึงการใหผูฟองคดีพนจากตําแหนงหนาที่อัยการจังหวัดประจํากรมเทานั้น หาไดเปนการให

(๒) พนจากราชการตามกฎหมายวาดวยบําเหน็จบํานาญขาราชการ (๓) ไดรับอนุญาตใหลาออก (๔) โอนไปรับราชการทางอื่น (๕) ออกจากราชการเพื่อไปรับราชการทหารตามกฎหมายวาดวยการรับราชการทหาร

(ตอจากเชิงอรรถที่ ๒๒ หนา ๗๐) (๖) ถูกส่ังใหออกจากราชการตามมาตรา ๒๖ หรือมาตรา ๓๗ หรือมาตรา ๓๙ (๗) ถูกส่ังลงโทษไลออก ปลดออก หรือใหออก การพนจากตําแหนงของขาราชการอัยการ เวนแตตําแหนงอัยการผูชวยหากเปนกรณีตาม (๑) (๒)

หรือ (๓) ใหนําความกราบบังคมทูลเพ่ือทรงทราบ แตถาเปนการพนจากตําแหนงตาม (๔) (๕) (๖) หรือ (๗) ใหนําความกราบบังคมทูลเพ่ือทรงมีพระบรมราชโองการใหพนจากตําแหนง พระบรมราชโองการดังกลาวใหมีผลตั้งแตวันโอนหรอืวันออกจากราชการแลวแตกรณี

๒๓ พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการฝายอัยการ พ.ศ. ๒๕๒๑ มาตรา ๕๔ ฯลฯ ฯลฯ เมื่อคณะกรรมการสอบสวนไดทําการสอบสวนเสร็จแลว ใหรายงานเสนอความเห็นตออัยการสูงสุด

โดยใหผูบังคับบัญชาของผูถูกกลาวหาตามลําดับไดแสดงความเห็นเสียกอนดวย ถาคณะกรรมการหรือผูบังคับบัญชาดังกลาวหรืออัยการสูงสุดเห็นวาผูถูกกลาวหากระทําผิดวินัย ก็ใหอัยการสูงสุดทําความเห็นรายงานไปยัง ก.อ. เมื่อ ก.อ. ไดพิจารณาเห็นสมควรลงโทษไลออก ปลดออก หรือใหออกจากราชการจึงใหประธาน ก.อ. ส่ังไลออก ปลดออก หรือใหออกจากราชการตอไป

ฯลฯ ฯลฯ

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๗๒

ผูฟองคดีพนจากสถานภาพการเปนขาราชการไม เม่ือศาลฎีกามีคําพิพากษาเพิกถอนคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัยผูฟองคดี เพิกถอนมติและคําสั่งลงโทษปลดผูฟองคดีออกจากราชการ มติและคําสั่งดังกลาวยอมสิ้นผลไป ซ่ึงหมายความไดวา ผูฟองคดีไมมีกรณีที่ถูกตั้งกรรมการสอบสวนทางวินัย ไมไดถูกสั่งลงโทษปลดออกจากราชการ ผูฟองคดีจึงกลับคืนสูสถานภาพการเปนขาราชการอัยการตามเดิม ตั้งแตวันที่ ๑๕ มิถุนายน ๒๕๓๖ และเปนหนาที่ของผูบังคับบัญชาผูมีอํานาจจะตองสั่งใหผูฟองคดีเขาปฏิบัติหนาที่ราชการและนําความกราบบังคมทูลเพ่ือทรงพระกรุณาโปรดเกลาฯ แตงตั้งใหดํารงตําแหนงอัยการจังหวัดประจํากรมหรือตําแหนงระดับเดียวกันตอไป เม่ือปรากฏวามิไดมีการสั่งใหผูฟองคดีเขาปฏิบัติหนาที่ราชการและไมไดนําความกราบบังคมทูลเพ่ือทรงพระกรุณาโปรดเกลาฯ แตงตั้งผูฟองคดีใหดํารงตําแหนงอัยการจังหวัดประจํากรม ผูฟองคดีจึงมีสถานภาพเปนขาราชการอัยการเพียงแตมิไดดํารงตําแหนงอัยการจังหวัดประจํากรม ผูบังคับบัญชาย อ ม มี อํ าน าจที่ จ ะ ดํ า เนิ น ก ารท างวิ นั ย แก ผู ฟ อ งค ดี ได ต ามห ลั ก เกณ ฑ แ ล ะวิ ธี ก า ร ที่บัญญัติไวใน พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการฝายอัยการ พ.ศ. ๒๕๒๑ กรณีจึงไมมีประเด็นตองวินิจฉัยวาจะดําเนินการทางวินัยแกผูฟองคดีไดหรือไมตามนัยมาตรา ๕๘๒๔ แหง พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการฝายอัยการ พ.ศ. ๒๕๒๑ ตามที่คูกรณีโตแยงกัน สวนประเด็นเรื่องการสั่งลงโทษปลดออกจากราชการยอนหลังไปถึงวันพนจากตําแหนงตามผลการดําเนินการทางวินัยครั้งแรกนั้น ศาลไดวินิจฉัยตามที่สรุปไวขางตน เหตุแหงการฟองคดีน้ีจึงเกิดจากการใชและการตีความกฎหมายของเจาหนาที่ของรัฐ

(๓) ผูฟองคดีเปนขาราชการครู ตําแหนงหัวหนาการประถมศึกษาอําเภอ (เจาหนาที่บริหารการประถมศึกษา ๗) ไดขับรถยนตของทางราชการเพื่อเดินทางไปเขารวมประชุมสัมมนา แตขับออกนอกเสนทางจนประสบอุบัติเหตุไดรับความเสียหาย ผูบังคับบัญชาไดดําเนินการสอบสวนหาผูรับผิดทางแพงแลวเห็นวาเกิดจากความประมาทเลินเลออยางรายแรงของผูฟองคดี ใหผูฟองคดีชดใชคาเสียหายเปนเงิน ๑๘๕,๐๐๐ บาท แตผูฟองคดีปฏิเสธความรับผิด ผูบังคับบัญชาจึงฟองคดีแพงเรียกคาเสียหาย และออกคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัยอยางรายแรงในกรณีดังกลาวดวย และในที่สุดไดมีคําสั่งลงโทษลดขั้นเงินเดือน ๑ ขั้น ผูฟองคดีไดรองทุกขตอคณะกรรมการวินิจฉัยรองทุกขขอใหเพิกถอนคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัยและคําสั่งลงโทษ และเรื่องรองทุกขไดโอนมาเปนคดีของศาลปกครอง ศาลวินิจฉัยวา กรณีน้ีผูฟองคดีไมมีหนาที่ราชการในการขับรถยนต ขอหาวาผูฟองคดีขับรถยนตของทางราชการออกนอกเสนทางและประสบอุบัติเหตุเสียหายนี้เปนกรณีความรับผิดทางละเมิดของเจาหนาที่ ไมใชกรณีที่จะสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวิ นัยแกผูฟ องคดี โดยกลาวหาวาขาดความเอาใจใสระมัดระวังรักษาประโยชนของ ทางราชการ และประมาทเลินเลอในการปฏิบัติหนาที่ราชการ ตามมาตรา ๘๔๒๕ แหง พ.ร.บ.

๒๔ โปรดดูเชิงอรรถที่ ๑๘ หนา ๖๙ ๒๕ พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๗๓

ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ คําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัยอยางรายแรงแกผูฟองคดีจึงเปนคําสั่งที่ไมชอบดวยกฎหมาย เน่ืองจากการกระทําดังกลาวไมเปนมูลกรณีที่จะเปนความผิดวินัยได คําสั่งลงโทษลดขั้นเงินเดือนผูฟองคดีจํานวน ๑ ขั้น จึงเปนคําสั่งที่ไมชอบดวยกฎหมาย พิพากษาใหเพิกถอนคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนวินัยอยางรายแรงและคําสั่งลงโทษลดขั้นเงินเดือนผูฟองคดี (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๒๓๓/๒๕๔๗) คดีน้ีตุลาการผูแถลงคดีเห็นวา การกระทําของผูฟองคดีอาจถือไดวาผูฟองคดีมิไดปฏิบัติตามระเบียบและแบบธรรมเนียมของทางราชการ ตาม พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ มาตรา ๙๑ แตการกระทําดังกลาวเปนเพียงการกระทําความผิดวินัยไมรายแรงเทานั้น และเม่ือผูฟองคดีมิไดมีหนาที่ขับรถยนตของทางราชการ จึงไมอาจเปนการกระทําผิดวินัยฐาน ไมปฏิบัติหนาที่ราชการใหเปนไปตามกฎหมายและระเบียบของทางราชการ อันอาจเปนความผิดวินัยอยางรายแรง ตามมาตรา ๘๕ แหง พ.ร.บ. เดียวกัน จึงไมอาจอางเหตุในการกระทําดังกลาวของผูฟองคดีมาเปนมูลกลาวหาวาผูฟองคดีกระทําผิดวินัยอยางรายแรงได ดังนั้น เม่ือศาลและ ตุลาการผูแถลงคดีเห็นวา การกระทําของผูฟองคดีไมเปนมูลกรณีที่จะเปนความผิดวินัยได จึงเห็นวาเหตุแหงการฟองคดีน้ีเกิดจากการใชและการตีความกฎหมายของเจาหนาที่ของรัฐ ๒. เหตุอันเกิดจากขาราชการผูฟองคดี การวิเคราะหวาเหตุแหงการฟองคดีเกิดจากขาราชการผูฟองคดีเองนี้ พิจารณาจากคดีที่ ศาลวินิจฉัยวากระบวนการดําเนินการทางวินัยในขั้นตอนตางๆ ชอบดวยกฎหมายและพิพากษายกฟองคดีน้ัน ซ่ึงแสดงใหเห็นวา หนวยงานทางปกครองหรือเจาหนาที่ของรัฐดําเนินการทางวินัยโดยชอบดวยกฎหมายแลว และหากในการศึกษาจากคําพิพากษาก็ไมปรากฏวามีเหตุอ่ืนใดทีเ่ปนสาเหตใุหมีการนําคดีมาฟองตอศาล ก็อาจสรุปไดวา เหตุแหงการฟองคดีน้ันเกิดจากตัวขาราชการผูฟองคดีเอง อยางไรก็ดี คดีที่ศาลพิพากษาใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษบางกรณีก็อาจพิจารณาไดวาเหตุ แหงการฟองคดีเกิดจากขาราชการผูฟองคดีได ดังเชนที่พบในการศึกษาคือ กรณีคําสั่งลงโทษไดสั่งลงโทษตัดเงินเดือนขาราชการในสองฐานความผิดคือ ฐานไมปฏิบัติหนาที่ราชการใหเปนไปตามกฎหมายและระเบียบของทางราชการจนเกิดความเสียหายแกราชการ ตามมาตรา ๘๕ วรรคหนึ่ง แหง พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ และฐานขัดคําสั่งผูบังคับบัญชาซึ่งสั่งในหนาที่ราชการโดยชอบดวยกฎหมายและระเบียบของทางราชการ ตามมาตรา ๘๘ วรรคหน่ึง แหง พ.ร.บ. ดังกลาว แตศาลวินิจฉัยวา ผูฟองคดีกระทําผิดวินัยตามมาตรา ๘๕ วรรคหนึ่ง เพียงฐานเดียว มิไดกระทําความผิดตามมาตรา ๘๘ วรรคหนึ่ง จึงไมอาจออกคําสั่งลงโทษผูฟองคดีในกรณีที่ผูฟองคดีไมมีความผิดได พิพากษาใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษ โดยใหหนวยงานทางปกครองพิจารณาออกคําสั่งลง

มาตรา ๘๔ ขาราชการพลเรือนสามัญตองปฏิบัติหนาที่ราชการดวยความอุตสาหะ เอาใจใสระมัดระวัง

รักษาประโยชนของทางราชการ และตองไมประมาทเลินเลอในหนาที่ราชการ การประมาทเลินเลอในหนาที่ราชการ อันเปนเหตุใหเสียหายแกราชการอยางรายแรง เปนความผิด

วินัยอยางรายแรง

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๗๔

โทษใหมในฐานความผิดตามมาตรา ๘๕ วรรคหนึ่ง เพียงฐานความผิดเดียว (คําพิพากษา ศาลปกครองกลางที่ ๕๖๒/๒๕๔๗) ในคดีน้ีศาลวินิจฉัยวา การใชอํานาจและกระบวนการในการสอบสวนพิจารณาโทษผูฟองคดีเปนไปโดยถูกตองตามบทบัญญัติของกฎหมาย สวนผูฟองคดีก็กลาวอางวา “การสั่งลงโทษเปนการกลั่นแกลงของผูบังคับบัญชา เหตุที่ผูฟองคดีไมปฏิบัติตามคําสั่งของผูบังคับบัญชา เพราะผูบังคับบัญชาวางฎีกาเบิกเงินคาใชจายไมถูกตอง...” ขอเท็จจริงดังกลาว ทําใหวิเคราะหไดวา การวินิจฉัยฐานความผิดไมถูกตองมิไดเปนเหตุใหเกิดการฟองคดีน้ี เพียงแตเปนความไมชอบดวยกฎหมายของคําสั่งลงโทษที่ศาลตรวจพบและนํามาเปนเหตุเพิกถอนคําสั่งเทาน้ัน เหตุแหงการฟองคดีอันเกิดจากขาราชการผูฟองคดีน้ีพบวาเปนสาเหตุของการฟองคดีมากที่สุดคือ จํานวน ๑๒๗ คดี และไดจําแนกออกเปนสองกรณี คือ กรณีขาราชการผูฟองคดีไมยอมรับผลการลงโทษทางวินัย และกรณีขาราชการผูฟองคดีขาดความรูความเขาใจในกฎหมายหรือสิทธิหนาที่ของตนเอง

๒.๑ ขาราชการผูฟองคดีไมยอมรับผลการลงโทษทางวินัย การฟองคดีอันเนื่องมาจากสาเหตุน้ี ขาราชการผูฟองคดีจะยกเหตุผลหรือขออางวากระบวนการดําเนินการทางวินัยขั้นตอนใดขั้นตอนหนึ่งหรือหลายขั้นตอนไมชอบดวยกฎหมาย แตศาลวินิจฉัยวา ขออางของผูฟองคดีไมอาจรับฟงได การลงโทษทางวินัยชอบดวยกฎหมาย ซ่ึงคดีในลักษณะนี้มีเปนจํานวนมาก และเนื่องจากศาลวินิจฉัยวากระบวนการดําเนินการทางวินัยของหนวยงานทางปกครองชอบดวยกฎหมายแลว จึงนํามาสรุปไวเฉพาะประเภทขาราชการ ประเภทการดําเนินการทางวินัย และเหตุผลที่ผูฟองคดีกลาวอางในการฟองคดี เพ่ือเปนขอมูลในการศึกษาวิเคราะหตอไปเทานั้น ไดแก (๑) อดีตขาราชการตํารวจฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการฐานประพฤติชั่วอยางรายแรง โดยอางวาไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๙๑๙/๒๕๔๗, ๖๓๒/๒๕๔๘, ๖๕๒/๒๕๔๘, ๘๒๕/๒๕๔๘, ๘๖๒/๒๕๔๘, ๙๘๗-๙๘๘/๒๕๔๘ และ ๑๓๒๙/๒๕๔๘) (๒) อดีตขาราชการตํารวจฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการฐานประพฤติชั่วอยางรายแรง โดยอางวาการสอบสวนไมชอบดวยกฎหมายและไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๒๑๓๔/๒๕๔๕, ๑๗๓๙/๒๕๔๖, ๑๑๓๑/๒๕๔๗, ๑๐๖๑/๒๕๔๘ และ ๑๔๔๒/๒๕๔๘) (๓) อดีตขาราชการตํารวจฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการฐานประพฤติชั่วอยางรายแรง โดยอางวาการกําหนดโทษไมเหมาะสม (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๘๘๖/๒๕๔๘, ๙๐๒/๒๕๔๘, ๑๒๘๔/๒๕๔๘ และ ๑๗๗๖/๒๕๔๘) (๔) อดีตขาราชการตํารวจฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการฐานประพฤติชั่วอยางรายแรง โดยอางวาการสอบสวนไมชอบดวยกฎหมาย ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๗๕

และการกําหนดโทษไมเหมาะสม (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๘๑๒/๒๕๔๖, ๑๔๒๓/๒๕๔๘ และ ๑๖๗๖/๒๕๔๘) (๕) อดีตขาราชการตํารวจฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการฐานประพฤติชั่วอยางรายแรงและขอใหชดใชคาเสียหาย โดยอางวาการสอบสวนไมชอบดวยกฎหมาย กรรมการสอบสวนมีสวนไดเสีย การใช ดุลพิ นิจพิจารณาความผิดและกําหนดโทษไมชอบดวยกฎหมาย การออกคําสั่งลงโทษไมสุจริต (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๙/๒๕๔๘ คดีน้ี ศาลปกครองชั้นตนพิพากษาใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษและใหหนวยงานทางปกครองชดใชคาสินไหมทดแทน แต คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๑๔๒/๒๕๔๙ พิพากษากลับ เปนใหยกฟอง) (๖) อดีตขาราชการตํารวจซึ่งถูกลงโทษไลออกจากราชการฐานประพฤติชั่วอยางรายแรงเสียชีวิตระหวางการพิจารณาอุทธรณคําสั่งลงโทษ บิดามารดาจึงยื่นฟองคดีขอใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษดังกลาว โดยอางวาการสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนและการพิจารณาอุทธรณไมชอบดวยกฎหมาย (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๗๘๓/๒๕๔๕) (๗) อดีตขาราชการตํารวจฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการฐานทุจริตตอหนาที่ ราชการ โดยอางวาการสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนไมชอบดวยกฎหมาย (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๔๔๘/๒๕๔๖) (๘) อดีตขาราชการตํารวจฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการฐานทุจริตตอหนาที่ราชการ โดยอางวาการสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนไมชอบดวยกฎหมาย ลาชา และศาลฎีกาพิพากษายกฟองคดีอาญา (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๓๘๒/๒๕๔๖) (๙) อดีตขาราชการตํารวจฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการฐานทุจริตตอหนาที่ราชการ โดยอางวาไมไดแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนในฐานความผิดดังกลาว การกําหนดโทษไมเหมาะสม และไมไดนําประเด็นเกี่ยวกับการไดรับการลางมลทินมาพิจารณา (คําพิพากษา ศาลปกครองกลางที่ ๔๙๖/๒๕๔๘) (๑๐) อดีตขาราชการตํารวจฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการฐานทุจริตตอหนาที่ราชการและประพฤติชั่วอยางรายแรง โดยอางวาคณะกรรมการสอบสวนไมไดแจงขอกลาวหา ในฐานความผิดดังกลาว และไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา (คําพิพากษาศาลปกครองกลาง ที่ ๕๑/๒๕๔๗ และ ๑๐๓๒/๒๕๔๘) (๑๑) อดีตขาราชการตํารวจฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการฐานทุจริตตอหนาที่ราชการและประพฤติชั่วอยางรายแรง โดยอางวาการสอบสวนไมชอบดวยกฎหมาย และไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๔๒๔/๒๕๔๗, ๑๐๖๐/๒๕๔๘ และ ๑๗๑๐/๒๕๔๘) (๑๒) อดีตขาราชการตํารวจฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการฐานทุจริตตอหนาที่ราชการและประพฤติชั่วอยางรายแรง โดยอางวาคณะกรรมการสอบสวนตั้งขอกลาวหา ไมถูกตอง และคณะกรรมการที่พิจารณาอุทธรณวางตัวไมเปนกลาง (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๖๑๙/๒๕๔๗)

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๗๖

(๑๓) อดีตขาราชการตํารวจฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการฐานทุจริต ตอหนาที่ราชการและประพฤติชั่วอยางรายแรง โดยอางวาไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา และพนักงานอัยการมีคําสั่งเด็ดขาดไมฟองคดีอาญาแลว (คําพิพากษาศาลปกครองกลาง ที่ ๙๘๑/๒๕๔๗, ๑๔๐๙/๒๕๔๗ และ ๗๙๖/๒๕๔๘) (๑๔) อดีตขาราชการตํารวจฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการฐานทุจริตตอหนาที่ราชการและประพฤติชั่วอยางรายแรง โดยอางวาการกําหนดโทษไมเหมาะสม (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๓๐๗/๒๕๔๗ และ ๓๕๒/๒๕๔๘) (๑๕) อดีตขาราชการตํารวจฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการฐานละทิ้งหนาที่ราชการติดตอในคราวเดียวกันเปนเวลาเกินกวาสิบหาวัน โดยมีพฤติการณอันแสดงถึงความ จงใจไมปฏิบัติตามระเบียบของทางราชการ โดยอางวาไมไดมีเจตนาละทิ้งหนาที่ราชการ (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๒๙๓/๒๕๔๗, ๔๑๘/๒๕๔๘, ๕๒๕/๒๕๔๘ และ ๑๕๔๒/๒๕๔๘) (๑๖) อดีตขาราชการตํารวจฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการฐานละทิ้งหนาที่ราชการติดตอในคราวเดียวกันเปนเวลาเกินกวาสิบหาวัน โดยมีพฤติการณอันแสดงถึงความ จงใจไมปฏิบัติตามระเบียบของทางราชการ โดยอางวาผูออกคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนและคําสั่งลงโทษไมมีอํานาจออกคําสั่ง เน่ืองจากการมอบอํานาจใหออกคําสั่งไมชอบดวยกฎหมาย (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๑๑๓/๒๕๔๘) (๑๗) อดีตขาราชการตํารวจฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการฐานประมาทเลินเลอในหนาที่ราชการอันเปนเหตุใหเสียหายแกราชการอยางรายแรง โดยอางวาไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๔๗๑/๒๕๔๖) (๑๘) อดีตขาราชการตํารวจฟองขอใหเปลี่ยนแปลงคําสั่งลงโทษจากไลออกจากราชการเปนใหออกจากราชการเพราะมีมลทินหรือมัวหมองเพื่อรับบํานาญเหตุทดแทน หรือเปลี่ยนเปนปลดออกจากราชการเพื่ อรับบํ าเหน็จบํ านาญ โดยอางวาพยานหลักฐานตามขอกลาวหา ไมชัดเจนเพียงพอที่จะนํามารับฟงลงโทษตนเองและการกําหนดโทษไมเหมาะสม (คําพิพากษา ศาลปกครองกลางที่ ๙๖/๒๕๔๗) (๑๙) อดีตขาราชการตํารวจเพิกถอนคําสั่งใหออกจากราชการเพราะมีมลทินหรือ มัวหมองในกรณีที่ถูกสอบสวน โดยอางวาไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา (คําพิพากษา ศาลปกครองกลางที่ ๑๔๘๙/๒๕๔๗, ๑๖๐๙/๒๕๔๗, ๙๐๐/๒๕๔๘ และ ๑๗๑๓/๒๕๔๘) (๒๐) ขาราชการตํารวจฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษกักขังมีกําหนด ๓ วัน โดยอางวาผูบังคับบัญชาใชดุลพินิจเลือกบทลงโทษไมเหมาะสมกับความผิดเพราะตนเองไมไดกระทําผิด ทางอาญา และคําสั่งลงโทษทางวินัยขัดตอมาตรา ๓๑ และมาตรา ๓๒ ของรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย รวมทั้งอํานาจในการสั่งกักขังตัวบุคคลเปนอํานาจของศาลตามมาตรา ๒๓๗ ของรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย (คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๑๘๑/๒๕๔๘) (๒๑) ขาราชการตํารวจฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษกักขังมีกําหนด ๓ วัน โดยอางวา เปนการลงโทษที่ไมเหมาะสมกับความผิด (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๖๑๓/๒๕๔๗)

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๗๗

(๒๒) ขาราชการตํารวจฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษกักขังมีกําหนด ๕ วัน โดยอางวาตนเองไมมีเจตนากระทําความผิด การลงโทษซ้ําซอนและเลือกปฏิบัติโดยไมเปนธรรม (คําพิพากษา ศาลปกครองกลางที่ ๑๖๖๘/๒๕๔๘) (๒๓) ขาราชการตํารวจฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษกักยามมีกําหนด ๕ วัน โดยอางวาไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๖๗๘/๒๕๔๘) (๒๔) ขาราชการตํารวจฟองเพิกถอนคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนวินัย อยางรายแรง โดยอางวาเปนการออกคําสั่งโดยไมสุจริต ปราศจากพยานหลักฐานสนับสนุนและไมรับฟงพยานหลักฐานในสํานวนการสืบสวนขอเท็จจริง (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๐๐/๒๕๔๘) (๒๕) ขาราชการตํารวจฟองเพิกถอนคําสั่งใหออกจากราชการไวกอน โดยอางวาเปนการออกคําสั่งที่ขัดตอระเบียบการตํารวจไมเกี่ยวกับคดีและไมมีการสอบสวนเบื้องตนโดยละเอียดกอนพิจารณาออกคําสั่ง (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๕๑๘/๒๕๔๘) (๒๖) อดีตขาราชการครูฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการฐานประพฤติชั่วอยางรายแรง โดยอางวาไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา (คําพิพากษาศาลปกครองกลาง ที่ ๑๐๐๖/๒๕๔๗, ๗๘๗/๒๕๔๘ และ ๑๐๒๒/๒๕๔๘) (๒๗) อดีตขาราชการครูฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการฐานประพฤติชั่วอยางรายแรง โดยอางวาไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหาและการกําหนดโทษไมเหมาะสม (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๒๓๙/๒๕๔๖) (๒๘) อดีตขาราชการครูฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษปลดออกจากราชการฐานประพฤติชั่วอยางรายแรง โดยอางวาการสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนและการพิจารณาอุทธรณไมชอบดวยกฎหมาย (คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๙๖/๒๕๔๗) (๒๙) อดีตขาราชการครูฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษปลดออกจากราชการฐานประพฤติชั่วอยางรายแรง โดยอางวาการแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนและการสอบสวนไมชอบดวยกฎหมาย และไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๖๗๖/๒๕๔๗ และ ๖๗๙/๒๕๔๘) (๓๐) อดีตขาราชการครูฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษปลดออกจากราชการฐานประพฤติชั่วอยางรายแรง โดยอางวาการกําหนดโทษไมเหมาะสม (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๓๘๓/๒๕๔๗ และ ๑๖๐๘/๒๕๔๗) (๓๑) อดีตขาราชการครูฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการฐานทุจริต ตอหนาที่ราชการ โดยอางวาการสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนไมชอบดวยกฎหมาย และไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๖๓๑/๒๕๔๗ และ ๑๖๖๔/๒๕๔๗) (๓๒) อดีตขาราชการครูฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการฐานทุจริต ตอหนาที่ราชการและประพฤติชั่วอยางรายแรง โดยอางวาผูบังคับบัญชาดําเนินการทางวินัยโดย

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๗๘

ไมสุจริต ตนเองไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา และการสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนไมชอบดวยกฎหมาย (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๔๐๑/๒๕๔๘ และ ๙๘๕/๒๕๔๘) (๓๓) อดีตขาราชการครูฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการฐานทุจริตตอหนาที่ราชการ ประพฤติชั่วอยางรายแรง และปฏิบัติหนาที่ราชการโดยจงใจไมปฏิบัติตามกฎหมาย ระเบียบของทางราชการ มติคณะรัฐมนตรีหรือนโยบายของรัฐบาลอันเปนเหตุใหเสียหายแกราชการอยางรายแรง โดยอางวาไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา (คําพิพากษาศาลปกครองกลาง ที่ ๑๖๑๖/๒๕๔๘) (๓๔) อดีตขาราชการครูฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการฐานไมปฏิบัติตามคําสั่งของผูบังคับบัญชาซึ่งสั่งในหนาที่ราชการโดยชอบดวยกฎหมายและระเบียบของทางราชการ รายงานเท็จตอผูบังคับบัญชา ไมถือและปฏิบัติตามแบบธรรมเนียมของทางราชการ ละทิ้งหรือทอดทิ้งหนาที่ราชการโดยไมมีเหตุอันสมควรเปนเหตุใหเสียหายแกราชการอยางรายแรง หรือละทิ้งหนาที่ราชการติดตอในคราวเดียวกันเปนเวลาเกินกวาสิบหาวันโดยไมมีเหตุผลอันสมควรและมีพฤติการณอันแสดงถึงความจงใจไมปฏิบัติตามระเบียบของทางราชการ และประพฤติชั่วอยางรายแรง โดยอางวาการสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนและการพิจารณาอุทธรณไมชอบดวยกฎหมาย และไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๓๔๕/๒๕๔๖) (๓๕) อดีตขาราชการครูฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษปลดออกจากราชการฐานประมาทเลินเลอในหนาที่ราชการอันเปนเหตุใหเสียหายแกราชการอยางรายแรง โดยอางวาการกําหนดโทษ ไมเหมาะสม (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๒๒๕/๒๕๔๗) (๓๖) ขาราชการครูฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษตัดเงินเดือน โดยอางวาไมมีการแจง ขอกลาวหาและใหโอกาสชี้แจงและนําสืบแกขอกลาวหา (คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุด ที่ อ.๔/๒๕๔๗ และคําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๕๔๘/๒๕๔๖) (๓๗) ขาราชการครูฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษตัดเงินเดือน โดยอางวาการสอบสวน ไมชอบดวยกฎหมายและการสั่งลงโทษไมสุจริต (คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๑๖๗/๒๕๔๘ คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๓๑๐/๒๕๔๗ และ ๕๙๖/๒๕๔๘) (๓๘) ขาราชการครูฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษตัดเงินเดือน โดยอางวาไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๗๗๕/๒๕๔๘) (๓๙) ขาราชการครูฟองเพิกถอนคําสั่งใหออกจากราชการไวกอน โดยอางวาการออกคําสั่งไมชอบดวยกฎ ก.ค. และการดําเนินการสืบสวนขอเท็จจริงไมชอบดวยกฎหมาย (คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๑๖๒/๒๕๔๘ และคําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๙๔๓/๒๕๔๘) (๔๐) ขาราชการครูฟองเพิกถอนคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนวินัยอยางรายแรง โดยอางวาเปนการออกคําสั่งโดยไมสุจริต (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๖๗๗/๒๕๔๗) (๔๑) อดีตขาราชการพลเรือนสามัญฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการฐานประพฤติชั่วอยางรายแรง โดยอางวาไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหาและการพิจารณาอุทธรณ ไมชอบดวยกฎหมาย (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๑๖๒/๒๕๔๗)

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๗๙

(๔๒) อดีตขาราชการพลเรือนสามัญฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการฐานประพฤติชั่วอยางรายแรง โดยอางวาการสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนไมชอบดวยกฎหมาย (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๑๙๔/๒๕๔๗) (๔๓) อดีตขาราชการพลเรือนสามัญฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการฐานประพฤติชั่วอยางรายแรง โดยอางวาคําสั่งใหออกจากราชการไวกอนไมชอบดวยกฎหมาย และคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการใหมีผลยอนหลังตั้งแตวันสั่งใหออกจากราชการไวกอนขัดกับการไดรับการลางมลทิน (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๖๘๖/๒๕๔๘) (๔๔) อดีตขาราชการพลเรือนสามัญฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการฐานทุจริตตอหนาที่ราชการ โดยอางวาการสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวน การพิจารณาความผิด การกําหนดโทษ และการพิจารณาอุทธรณไมชอบดวยกฎหมาย (คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๓๙/๒๕๔๗) (๔๕) อดีตขาราชการพลเรือนสามัญฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการ ฐานทุจริตตอหนาที่ราชการ โดยอางวาไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา (คําพิพากษา ศาลปกครองกลางที่ ๑๔๓๖/๒๕๔๘ และ ๑๖๖๗/๒๕๔๘) (๔๖) อดีตขาราชการพลเรือนสามัญฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการฐานทุจริตตอหนาที่ราชการและขอใหชดใชคาเสียหาย โดยอางวาไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหาและการกําหนดโทษไมเหมาะสม (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๕๘๖/๒๕๔๖) (๔๗) อดีตขาราชการพลเรือนสามัญฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการฐานทุจริตตอหนาที่ราชการและประพฤติชั่วอยางรายแรง โดยอางวาผูสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนขอเท็จจริงไมมีอํานาจออกคําสั่ง การสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนไมชอบดวยกฎหมาย และ ผูออกคําสั่งลงโทษรวมพิจารณาอุทธรณดวย (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๒๔๔/๒๕๔๘) (๔๘) อดีตขาราชการพลเรือนสามัญฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการฐานทุจริตตอหนาที่ราชการและประพฤติชั่วอยางรายแรง โดยอางวาไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหาและการพิจารณาอุทธรณไมชอบดวยกฎหมาย (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๘๖๙/๒๕๔๘) (๔๙) อดีตขาราชการพลเรือนสามัญเพิกถอนคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการฐานทุจริตตอหนาที่ราชการ รายงานเท็จตอผูบังคับบัญชาอันเปนเหตุใหเสียหายแกราชการอยางรายแรง และประพฤติชั่วอยางรายแรง ตามการชี้มูลความผิดของคณะกรรมการ ป.ป.ช. โดยอางวาไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา การสั่งลงโทษและการพิจารณาอุทธรณใชหลักฐานการชี้มูลความผิดของคณะกรรมการ ป.ป.ช. ซ่ึงไมถูกตองมาพิจารณา โดยไมแสวงหาขอมูลและหลักฐานอื่น (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๑๗๔/๒๕๔๘) (๕๐) อดีตขาราชการพลเรือนสามัญฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการฐาน ละทิ้งหนาที่ราชการติดตอในคราวเดียวกันเปนเวลาเกินกวาสิบหาวัน โดยไมมีเหตุผลอันสมควร โดยอางวาไดยื่นใบลาพักผอนและใบลาออกจากราชการแลว (คําพิพากษาศาลปกครองกลาง ที่ ๑๑๕๐/๒๕๔๕)

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๘๐

(๕๑) อดีตขาราชการพลเรือนสามัญฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการฐานละทิ้งหนาที่ราชการติดตอในคราวเดียวกันเปนเวลาเกินกวาสิบหาวัน โดยไมมีเหตุผลอันสมควร และทุจริตตอหนาที่ราชการ โดยอางวาไมไดจงใจละทิ้งหนาที่ราชการ ไมไดทุจริตตอหนาที่ราชการและไดชดใชเงินคืนหมดแลว (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๒๕๗/๒๕๔๗ และ ๑๔๐๘/๒๕๔๗) (๕๒) อดีตขาราชการพลเรือนสามัญฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษปลดออกจากราชการฐานละทิ้งหนาที่ราชการติดตอในคราวเดียวกันเปนเวลาเกินกวาสิบหาวัน โดยไมมีเหตุผลอันสมควรและมีพฤติการณอันแสดงถึงความจงใจไมปฏิบัติตามระเบียบของทางราชการ โดยอางวาไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๑๐๗/๒๕๔๘) (๕๓) อดีตขาราชการพลเรือนสามัญฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษปลดออกจากราชการฐานประมาทเลินเลอในหนาที่ราชการอันเปนเหตุใหเสียหายแกราชการอยางรายแรง โดยอางวาการกําหนดโทษไมเหมาะสมและการพิจารณาอุทธรณไมชอบดวยกฎหมาย (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๗๙๑/๒๕๔๘) (๕๔) อดีตขาราชการพลเรือนสามัญฟองเพิกถอนคําสั่งใหออกจากราชการเพราะมีมลทินหรือมัวหมองในกรณีที่ถูกสอบสวน โดยอางวาการสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวน ไมชอบดวยกฎหมาย การกําหนดโทษไมเหมาะสม และกรณีของตนไดรับการลางมลทินแลว (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๙๒๗/๒๕๔๗) (๕๕) ขาราชการพลเรือนสามัญฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษลดขั้นเงินเดือน โดยอางวาผูบังคับบัญชากลั่นแกลงลงโทษ (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๖๒๘/๒๕๔๗) (๕๖) ขาราชการพลเรือนสามัญฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษภาคทัณฑ โดยอางวาไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๐๘๕/๒๕๔๗) (๕๗) ขาราชการพลเรือนสามัญฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษภาคทัณฑ โดยอางวาไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหาและการพิจารณาอุทธรณไมชอบดวยกฎหมาย (คําพิพากษา ศาลปกครองกลางที่ ๑๕๗๕/๒๕๔๗ และ ๑๗๖๘/๒๕๔๘) (๕๘) อดีตขาราชการพลเรือนในมหาวิทยาลัยฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการฐานทุจริตตอหนาที่ราชการ โดยอางวาการสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนไมชอบดวยกฎหมายและไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๗๐๖/๒๕๔๘) (๕๙) อดีตขาราชการพลเรือนในมหาวิทยาลัยฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการฐานทุจริตตอหนาที่ราชการและประพฤติชั่วอยางรายแรง โดยอางวาการสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนไมชอบดวยกฎหมายและไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๖๙๔/๒๕๔๖) (๖๐) อดีตขาราชการพลเรือนในมหาวิทยาลัยฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษปลดออกจากราชการฐานเปดเผยความลับของทางราชการอันเปนเหตุใหเสียหายแกราชการอยางรายแรง โดยอางวาการสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนไมชอบดวยกฎหมาย ไมไดกระทําความผิดตาม ขอกลาวหาและการกําหนดโทษไมเหมาะสม (คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๑๕๓/๒๕๔๗)

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๘๑

(๖๑) ขาราชการพลเรือนในมหาวิทยาลัยฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษภาคทัณฑ โดยอางวาผูบังคับบัญชาสั่งลงโทษโดยไมสุจริต (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๓๙๒/๒๕๔๗) (๖๒) อดีตพนักงานเทศบาลฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษปลดออกจากราชการฐานประพฤติชั่วอยางรายแรง โดยอางวาการแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนและการสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนไมชอบดวยกฎหมาย การสั่งลงโทษไมเปนไปตามขั้นตอน และการเพิ่มโทษ ไมชอบดวยกฎหมาย (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๙๑๗/๒๕๔๗) (๖๓) อดีตพนักงานครูเทศบาลฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษปลดออกจากราชการฐานประพฤติชั่วอยางรายแรง โดยอางวาไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา (คําพิพากษา ศาลปกครองกลางที่ ๑๖๔๕/๒๕๔๘) (๖๔) อดีตขาราชการกรุงเทพมหานครสามัญฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการฐานทุจริตตอหนาที่ราชการและประพฤติชั่วอยางรายแรง โดยอางวาการสั่งเพ่ิมโทษจาก ตัดเงินเดือนเปนไลออกจากราชการไมชอบดวยกฎหมาย (คําพิพากษาศาลปกครองกลาง ที่ ๑๗๔๐/๒๕๔๘) (๖๕) พนักงานครูเทศบาลฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษลดขั้นเงินเดือน โดยอางวาผูบังคับบัญชาสั่งลงโทษโดยไมสุจริต (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๒๐๕๗/๒๕๔๕) (๖๖) พนักงานครูเทศบาลฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษภาคทัณฑ โดยอางวาการสั่งลงโทษไมเปนธรรม (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๐๓๑/๒๕๔๘) (๖๗) พนักงานสวนตําบลฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษตัดเงินเดือน โดยอางวาเปนการ กลั่นแกลงของผูบังคับบัญชา (คดีน้ีศาลพิพากษาใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษเนื่องจากสั่งลงโทษในฐานความผิดที่ผูฟองคดีมิไดกระทําผิดรวมอยูดวย โดยใหพิจารณาออกคําสั่งลงโทษใหมในฐานความผิดเดียว) (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๕๖๒/๒๕๔๗) (๖๘) ขาราชการกรุงเทพมหานครสามัญฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษตัดเงินเดือน โดยอางวาเปนการกลั่นแกลงของผูบังคับบัญชา (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๕๕/๒๕๔๘) (๖๙) พนักงานสวนตําบลฟองเพิกถอนคําสั่งพักราชการ โดยอางวาออกคําสั่งพักราชการโดยมิไดมีการแตงตั้งคณะกรรมการตรวจสอบขอเท็จจริงในช้ันสอบสวนขอเท็จจริง และไมใหโอกาสชี้แจงโตแยงขอกลาวหา (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๙๔๖/๒๕๔๘) (๗๐) อดีตขาราชการอัยการฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษใหออกจากราชการฐาน ประพฤติชั่วอยางรายแรง โดยอางวาไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา (คําพิพากษา ศาลปกครองกลางที่ ๑๔๔๓/๒๕๔๘)

๒.๒ ขาราชการผูฟองคดีขาดความรูความเขาใจในกฎหมายหรือสิทธิหนาที่ของตนเอง กรณีน้ีนอกจากขาราชการผูฟองคดีไมยอมรับผลการลงโทษทางวินัยที่ชอบดวยกฎหมายแลว เม่ือพิจารณาจากเหตุผลหรือขออางที่ใชในการฟองคดียังแสดงใหเห็นวาขาราชการ ผูน้ันขาดความรูความเขาใจในกฎหมายหรือสิทธิหนาที่ของตนเองเกี่ยวกับวินัยขาราชการหรือการใชสิทธิโตแยงคัดคานคําสั่งลงโทษทางวินัย ซ่ึงมีขอเท็จจริงในคดีและขออางของผูฟองคดีโดยสรุป ดังน้ี

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๘๒

(๑) กรณีที่ เปนคดีปกครองที่โอนมาจากเรื่องรองทุกขตอคณะกรรมการวินิจฉัย รองทุกขตามมาตรา ๑๐๓ แหง พ.ร.บ. จัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ ปรากฏวามีหลายคดีที่ศาลปกครองไมอาจรับไวพิจารณาไดเน่ืองจากเปนเรื่องรองทุกขที่คณะกรรมการวินิจฉัยรองทุกขไมอาจรับไวพิจารณาไดตาม พ .ร .บ . คณะกรรมการกฤษฎีกา พ.ศ. ๒๕๒๒ ซ่ึงแสดงใหเห็นวาขาราชการที่รองทุกขยังขาดความรูความเขาใจในกฎหมายหรือการใชสิทธิโตแยงคัดคานคําสั่งลงโทษทางวินัย ไดแก กรณีรองทุกขขอใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษที่นายกรัฐมนตรีในฐานะหัวหนารัฐบาลมีมติเด็ดขาดแลวดวยการใหยกอุทธรณ ซ่ึงตองหามมิใหคณะกรรมการวินิจฉัยรองทุกขรับไวพิจารณาตามมาตรา ๒๐ (๒) แหง พ.ร.บ. คณะกรรมการกฤษฎีกา พ .ศ . ๒๕๒๒ กรณี ยื่ นคํ ารอ งทุ กข เม่ื อพ นกํ าหนด เวลายื่ นคํ ารองทุ กข ต ามมาตรา ๒๓ แหง พ.ร.บ. เดียวกัน กรณีรองทุกขใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษตัดเงินเดือนโดยที่ไมไดอุทธรณคําสั่งลงโทษดังกลาว จึงเปนเรื่องที่ยังมิไดดําเนินการเพื่อแกไขความเดือดรอนหรือเสียหายครบขั้นตอนตามที่กฎหมายกําหนดไว ตามมาตรา ๒๐ (๔) แหง พ.ร.บ. ดังกลาว (คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ .๓๓/๒๕๔๗, อ .๗๘/๒๕๔๗, อ .๑๓๒/๒๕๔๗ แ ล ะ อ .๘๑/๒๕๔๘ แ ล ะ คํ า พิ พ า ก ษ า ศาลปกครองกลางที่ ๘๒๙/๒๕๔๖) แตในปจจุบัน พ.ร.บ. จัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ ไมมีขอจํากัดอยางเชน มาตรา ๒๐ (๒) แหง พ.ร.บ. คณะกรรมการกฤษฎีกา พ.ศ. ๒๕๒๒ ดังน้ัน เม่ือนายกรัฐมนตรีสั่งการใหยกอุทธรณคําสั่งลงโทษทางวินัยตามมติ ก.พ. แลว ผูเสียหายยอมนําคดีมาฟองตอศาลปกครองได (๒) อดีตขาราชการครูยื่นอุทธรณคําสั่งลงโทษปลดออกจากราชการตอ ก.ค. เม่ือพนระยะเวลา ๓๐ วัน นับแตวันทราบคําสั่ง เม่ือ ก.ค. มีมติไมรับอุทธรณจึงนําคดีมาฟองตอศาลขอใหมี คําพิพากษาหรือคําสั่งให ก.ค. รับอุทธรณไวพิจารณา โดยอางวาไดยื่นหนังสืออุทธรณภายในระยะเวลาที่กฎหมายกําหนด แตเปนความผิดพลาดของเจาหนาที่ ในการลงทะเบียนรับหนังสือ (คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๙๘/๒๕๔๗) (๓) ขาราชการพลเรือนในมหาวิทยาลัยฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษตัดเงินเดือน โดยอางวาคณะกรรมการสอบสวนขอเท็จจริงไมไดแจงขอกลาวหาและใหโอกาสชี้แจงขอเท็จจริง ทั้งที่ตนเองใหการตอคณะกรรมการสอบสวนขอเท็จจริงวาไดกระทําการตามที่ถูกกลาวหาจริงโดยมีการบันทึกคําใหการไวแลว ถือไดวาเปนการใหถอยคํารับสารภาพตอผูมีหนาที่สืบสวนหรือคณะกรรมการสอบสวนตามกฎหมายวาดวยระเบียบขาราชการพลเรือน และไดมีการบันทึกถอยคํารับสารภาพ เปนหนังสือแลว เปนกรณีความผิดที่ปรากฏชัดแจงตามขอ ๓ (๒)๒๖ ของกฎ ก.พ. ฉบับที่ ๑๓

๒๖ กฎ ก.พ. ฉบับท่ี ๑๓ (พ.ศ. ๒๕๓๙)ฯ วาดวยกรณีความผิดท่ีปรากฏชัดแจง

ขอ ๓ ขาราชการพลเรือนสามัญผูใดกระทําผิดวินัยอยางไมรายแรงในกรณีดังตอไปนี้ ถือเปนกรณีความผิดที่ปรากฏชัดแจง ซึ่งผูบังคับบัญชาจะดําเนินการทางวินัยตามมาตรา ๑๐๓ หรือมาตรา ๑๐๙ โดยไมสอบสวนหรืองดการสอบสวนก็ได

ฯลฯ ฯลฯ

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๘๓

(พ.ศ. ๒๕๓๙)ฯ วาดวยกรณีความผิดที่ปรากฏชัดแจง ซ่ึงผูบังคับบัญชาจะดําเนินการทางวินัย โดยไมสอบสวนก็ได ตามมาตรา ๑๐๒ วรรคแปด๒๗ แหง พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ (คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๑๔๔/๒๕๔๗) (๔) อดีตขาราชการกรุงเทพมหานครยื่นอุทธรณคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการฐานละทิ้งหนาที่ราชการติดตอในคราวเดียวกันเปนเวลาเกินกวาสิบหาวันโดยไมมีเหตุผลอันสมควร ตอคณะกรรมการขาราชการกรุงเทพมหานคร (ก.ก.) เม่ือพนระยะเวลา ๓๐ วัน นับแตวันทราบคําสั่ง เม่ือ ก.ก. มีมติไมรับอุทธรณเพราะไมไดยื่นภายในกําหนดเวลาตามกฎหมายจึงนําคดีมาฟองตอ ศาลขอใหมีคําพิพากษาหรือคําสั่งให ก.ก. รับอุทธรณไวพิจารณาและเพิกถอนคําสั่งลงโทษ โดยอางวาไมไดรับแจงคําสั่งลงโทษและไมไดมีพฤติการณละทิ้งหนาที่ราชการแตอยางใด (คําพิพากษา ศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๑๔๖/๒๕๔๗) (๕) ผูวาราชการจังหวัดมีคําสั่งลงโทษปลดขาราชการพลเรือนสามัญ ตําแหนงปลัดอําเภอ (เจาพนักงานปกครอง ๕) ออกจากราชการตามมติ อ.ก.พ. จังหวัด เน่ืองจากเห็นวากระทําผิดวินัยอยางรายแรง ๔ ฐานความผิด แตอธิบดีกรมการปกครองซึ่งไดรับรายงานการดําเนินการทางวินัยตามมาตรา ๑๐๙ วรรคหนึ่ง๒๘ แหง พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ ไมเห็นดวยกับคําสั่งลงโทษในเรื่องของการปรับบทความผิดและระดับโทษ โดยเห็นวาควรปรับบทความผิดวากระทํ าผิ ดวิ นั ยอย างร ายแรงเพี ย ง ๒ ฐานความผิ ดและระดั บ โทษควรลงโทษ ไล ออก จากราชการ อธิบดีฯ จึงสงเรื่องให อ.ก.พ. กระทรวงมหาดไทยพิจารณาตามมาตรา ๑๐๙ วรรคสี่๒๙ แหง

(๒) กระทํ าผิดวินัยอยางไม รายแรงและได รับสารภาพเปนหนั งสือตอผู บั งคับบัญชา หรือ

ใหถอยคํารับสารภาพตอผูมีหนาที่สืบสวนหรือคณะกรรมการสอบสวนตามกฎหมายวาดวยระเบียบขาราชการพลเรือน และไดมีการบันทึกคํารับสารภาพเปนหนังสือ

๒๗ พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ มาตรา ๑๐๒ ฯลฯ ฯลฯ ในกรณีที่ เปนกรณีความผิดที่ปรากฏชัดแจงตามที่กําหนดในกฎ ก.พ . จะดําเนินการทางวินัย

โดยไมสอบสวนก็ได ๒๘ พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ มาตรา ๑๐๙ เมื่อผูบังคับบัญชาไดดําเนินการทางวินัยตามพระราชบัญญัตินี้หรือตามกฎหมาย วาดวย

วินัยขาราชการในสวนราชการใดโดยเฉพาะ หรือดําเนินการสอบสวนตามมาตรา ๑๑๔ (๔) หรือมาตรา ๑๑๕ แกขาราชการพลเรือนสามัญผูใด หรือส่ังใหขาราชการพลเรือนสามัญผูใดออกจากราชการไปแลว ใหรายงานการดําเนินการทางวินัยหรือการสอบสวนหรือการสั่งใหออกจากราชการตอผูบังคับบัญชาของขาราชการพลเรือนสามัญ ผูนั้นตามลําดับจนถึงอธิบดี ในกรณีที่เปนขาราชการพลเรือนสามัญในสํานักงานเลขานุการรัฐมนตรีหรือราชบัณฑิตยสถาน ใหรายงานตามลําดับจนถึงรัฐมนตรีเจาสังกัด ทั้งนี้ ตามระเบียบวาดวยการรายงานการดําเนินการทางวินัยที่ ก.พ. วางไว

๒๙ พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ มาตรา ๑๐๙ ฯลฯ ฯลฯ ในกรณีที่อธิบดีที่ไดรับรายงานตามวรรคหนึ่ง มีความเห็นขัดแยงกับความเห็นของผูวาราชการจังหวัด

หรือความเห็นหรือมติของ อ.ก.พ.จังหวัด ตามมาตรา ๑๐๔ วรรคสอง มาตรา ๑๑๔ (๔) มาตรา ๑๑๕ มาตรา ๑๑๖

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๘๔

พ.ร.บ. ฉบับดังกลาว เม่ือ อ.ก.พ. กระทรวงฯ เห็นชอบดวย อธิบดีฯ จึงมีคําสั่งเพ่ิมโทษเปนไลออกจากราชการ ขาราชการผูน้ันไดนําคดีมาฟองตอศาลขอใหเพิกถอนคําสั่งเพ่ิมโทษ โดยอางวาอธิบดีฯ ไม มี อํานาจทําความเห็นแยงกับคําสั่ งของผู วาราชการจังหวัดในกรณี น้ีได (คําพิพากษา ศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๘๓/๒๕๔๘) (๖) มีผูรองเรียนกลาวหาขาราชการพลเรือนสามัญ สังกัดกระทรวงศึกษาธกิาร วารวมกนัทุจริตและประพฤติมิชอบในการจัดซื้อวัสดุอุปกรณการศึกษาตามโครงการขยายโอกาสทางการศึกษา ปลัดกระทรวงศึกษาธิการจึงสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสืบสวนขอเท็จจริง คณะกรรมการสืบสวนขอเท็จจริงเห็นวามีมูลควรกลาวหาเพียงสองกรณีคือ กรณีการจัดซื้อโตะเกาอ้ีนักเรียน และกรณีการจัดซื้อสไลดประกอบการเรียนการสอน ซ่ึงปลัดกระทรวงฯ ไดสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนวินัยอยางรายแรงทั้งสองกรณีดังกลาว สวนการกลาวหากรณีการจัดซื้อวีดีโอเทปประกอบการเรียนการสอนนั้น คณะกรรมการสืบสวนขอเท็จจริงและปลัดกระทรวงฯ เห็นวาไมมีมูลควรกลาวหาและใหยุติเรื่อง ตอมา คณะกรรมการ ป.ป.ป. ไดชี้มูลความผิดเกี่ยวกับการทุจริตและประพฤติมิชอบในการจัดซื้อวัสดุอุปกรณการศึกษาทั้งสามกรณีดังกลาว ผูบังคับบัญชาจึงสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนวินัยอยางรายแรงกรณีการจัดซื้อวีดีโอเทปประกอบการเรียนการสอนที่เคยสั่งใหยุติเรื่อง ผูฟองคดีเปนขาราชการผูหน่ึงที่ถูกสอบสวน จึงนําคดีมาฟองขอใหเพิกถอนคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนวินัยอยางรายแรงตามการชี้มูลความผิดของคณะกรรมการ ป.ป.ป. โดยอางวาเปนการดําเนินการทางวินัยที่ซํ้าซอนกับการดําเนินการทางวินัยที่เสร็จสิ้นไปแลว อีกทั้งไดรับการลางมลทินตาม พ .ร .บ . ล า ง ม ล ทิ น ใ น ว โ ร ก า ส ที่ พ ร ะ บ า ท ส ม เด็ จ พ ร ะ ป ร มิ น ท ร ม ห า ภู มิ พ ล อดุลยเดชทรงครองสิริราชสมบัติครบ ๕๐ ป พ.ศ. ๒๕๓๙ ดวยแลว แตศาลวินิจฉัยวา ถึงแมมูลคดีจะมีที่มาจากโครงการเดียวกันและปงบประมาณเดียวกันก็ตาม แตเปนการจัดซื้อที่แยกออกจากกันคนละสัญญา จึงไมเปนการออกคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัยที่ซํ้าซอนแตประการใด สวนการอางวาไดรับการลางมลทินไปแลวน้ัน ตามมาตรา ๕ แหง พ.ร.บ. ฉบับดังกลาว กําหนดไวใหลางมลทินแกบรรดาผูถูกลงโทษทางวินัย ซ่ึงไดกระทํากอนหรือในวันที่ ๙ มิถุนายน ๒๕๓๙ และไดรับโทษหรือรับทัณฑทั้งหมดหรือบางสวนไปกอนหรือในวันที่ พ.ร.บ. น้ีใชบังคับ โดยใหถือวา ไมเคยถูกลงโทษหรือลงทัณฑทางวินัยในกรณีน้ันๆ แตกรณีการกระทําความผิดเกี่ยวกับการจัดซื้อวีดีโอเทปยังไมมีการสอบสวนหรือลงโทษมากอนแตประการใดจึงไมไดรับการลางมลทินตามที่ ผูฟองคดีเขาใจ (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๕๔๓/๒๕๔๖) (๗) ขาราชการพลเรือนสามัญฟองวาผูบังคับบัญชาดําเนินการทางวินัยลาชาเกินสมควร ทําใหไดรับความเสียหายจากการถูกสั่งพักราชการเปนเวลานาน ขอใหผูบังคับบัญชาปฏิบัติ

หรือมาตรา ๑๒๕ เกี่ยวกับการพิจารณาขอเท็จจริง ขอกฎหมาย หรือการอื่นใดตามพระราชบัญญัตินี้ ไมวาจะในทางเปนโทษหรือเปนคุณแกขาราชการพลเรือนสามัญผูใด ก็ใหสงเรื่องให อ.ก.พ. กระทรวงซึ่งผูนั้นสังกัดอยูพิจารณา เมื่อ อ.ก.พ.กระทรวงมีมติเปนประการใด ใหอธิบดีหรือรัฐมนตรีเจาสังกัด แลวแตกรณี ส่ังหรือปฏิบัติใหเปนไปตามนั้น และในกรณีที่จะตองส่ังใหผูซึ่ งออกจากราชการไปแลวกลับเขารับราชการตามมติของ อ.ก.พ.กระทรวง ก็ใหนํามาตรา ๑๐๗ มาใชบังคับโดยอนุโลม

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๘๕

หนาที่ภายในเวลาอันสมควร และขอใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษลดขั้นเงินเดือน แตปรากฏวาไดยื่นฟองคดีเม่ือผูบังคับบัญชามีคําสั่งใหกลับเขารับราชการแลว และเปนการฟองคดีในวันเดียวกันกับการยื่นอุทธรณคําสั่งลงโทษลดขั้นเงินเดือน จึงเปนกรณีที่ศาลไมจําตองมีคําบังคับใหผูบังคับบัญชาปฏิบัติหนาที่ภายในเวลาอันสมควร และเปนกรณีที่ยังมิไดมีการดําเนินการแกไขความเดือดรอนหรือเสียหายตามขั้นตอนและวิธีการที่กฎหมายกําหนด (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๖๒๔/๒๕๔๖) (๘) อดีตขาราชการครูฟองคดีขอใหศาลมีคําสั่งให ก.ค. พิจารณาทบทวนการดําเนินการทางวินัยกรณีถูกลงโทษไลออกจากราชการฐานประพฤติชั่วอยางรายแรง โดยใหนําขอเท็จจริงที่ศาลมีคํ าพิพากษาถึ งที่ สุด ให ยกฟ องคดีอาญามาประกอบการพิ จารณา เพ่ื อประโยชน ในการรับเงินบําเหน็จบํานาญ แตศาลวินิจฉัยวา การสั่งลงโทษทางวินัยไดกระทําไปโดยชอบดวยกฎหมายและเปนที่สุดตามกฎหมาย การที่ศาลมีคําพิพากษายกฟองคดีอาญาเนื่องจากยังมีความสงสัยตามสมควรวาผูฟองคดีกระทําผิดหรือไม จึงยกประโยชนแหงความสงสัยใหแกผูฟองคดีน้ัน ยังไมเปนเหตุเพียงพอที่ทําให ก.ค. ตองหยิบยกเรื่องการดําเนินการทางวินัยตอผูฟองคดีมาพิจารณาทบทวนใหม (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๕๔๐/๒๕๔๖) (๙) อดีตขาราชการตํารวจฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการฐานทุจริต ตอหนาที่ราชการ โดยอางวากระบวนการสอบสวนทางวินัยและการพิจารณาอุทธรณไมชอบดวยกฎหมาย รวมทั้งไมรอฟงผลคดีอาญาซึ่งในที่สุดศาลฎีกามีคําพิพากษายกฟองคดีอาญาแลว แตศาลวินิจฉัยวา กระบวนการดําเนินการทางวินัยเปนไปโดยชอบดวยกฎหมายแลว และการพิจารณาสั่งลงโทษทางวินัยไมจําตองรอฟงผลคดีอาญา (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๕๕๘/๒๕๔๖) (๑๐) ขาราชการครูฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษตัดเงินเดือน โดยอางวาไมมีการแจง ขอกลาวหาและใหโอกาสแสดงพยานหลักฐานแกขอกลาวหาทั้งที่มีการแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนและคณะกรรมการสอบสวนไดมีหนังสือแจงขอกลาวหาและเชิญผูฟองคดีมาใหถอยคําแลว แตผูฟองคดีไมยอมไปใหถอยคําตอคณะกรรมการสอบสวน ศาลวินิจฉัยวา การดําเนินการสอบสวนความผิดวินัยไมรายแรงเปนไปโดยชอบดวยกฎหมายแลว (คําพิพากษาศาลปกครองกลาง ที่ ๑๖๖๙/๒๕๔๖) (๑๑) ขาราชการครูฟองเพิกถอนคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนวินัยอยางรายแรง โดยอางวาเปนการกระทําโดยไมมีเหตุผลอันสมควร ตนเองไมไดกระทําผิดวินัยอยางรายแรง ซ่ึงศาลวินิจฉัยวา เม่ือกรณีมีมูลอันควรกลาวหาวาขาราชการกระทําผิดวินัยอยางรายแรงผูบังคับบัญชายอมมีอํานาจและหนาที่ตองแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน ขออางของผูฟองคดีจะตองไปวากลาวกันในชั้นสอบสวนเพื่อพิสูจนวาผูฟองคดีกระทําผิดวินัยหรือไมประการใด ไมใชขออางที่จะนํามาอางเพ่ือโตแยงใหเพิกถอนคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนอยางรายแรงแตอยางใด (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๘๒/๒๕๔๗) (๑๒) ขาราชการตํารวจฟองคณะกรรมการสอบสวนวินัยอยางรายแรงวาดําเนินการสอบสวนไมชอบดวยกฎหมาย ซ่ึงคณะกรรมการสอบสวนมิใชคูกรณีพิพาททางปกครองกับผูฟองคดี ศาลจึงมีคําสั่งไมรับคําฟอง และฟองขอใหเพิกถอนความเห็นของผูบังคับบัญชาที่เสนอไปยัง ก.ตร.

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๘๖

วาเห็นควรลงโทษไลผูฟองคดีออกจากราชการ ซ่ึงศาลวินิจฉัยวา ความเห็นของผูบังคับบัญชาดังกลาวไมมีผลกระทบตอสถานภาพของสิทธิหรือหนาที่ของผูฟองคดี หรือทําใหผูฟองคดีเดือดรอน หรือเสียหาย ผูฟองคดีจึงไมมีสิทธิฟองคดีตอศาลปกครอง (คําพิพากษาศาลปกครองกลาง ที่ ๔๐๕/๒๕๔๗) (๑๓) อดีตขาราชการครูซ่ึงพนจากราชการเพราะเหตุเกษียณอายุราชการฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการฐานกระทําความผิดอาญาจนไดรับโทษจําคุกโดยคําพิพากษาถึงที่สุดใหจําคุก โดยอางวาการออกคําสั่งลงโทษผูฟองคดีในขณะที่ผูฟองคดีไมมีสถานภาพเปนขาราชการแลวไมอาจกระทําได และคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการใหมีผลยอนหลังไปถึงวันเกษียณอายุราชการไมชอบดวยกฎหมาย ทั้งที่ผูฟองคดีมีกรณีถูกกลาวหาวากระทําผิดวินัยอยางรายแรง และถูกฟองคดีอาญาอยูกอนจากราชการ ผูบังคับบัญชามีอํานาจดําเนินการทางวินัยตอไปไดตามมาตรา ๑๐๖ แหง พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ ซ่ึงอนุโลมใชกับขาราชการครูตามนัยมาตรา ๔ วรรคหนึ่ง แหง พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการครู พ.ศ. ๒๕๒๓ และสามารถสั่งลงโทษไลออกจากราชการยอนหลังไปถึงวันเกษียณอายุราชการไดตามระเบียบ ก.ค. วาดวยวันออกจากราชการของขาราชการครู พ.ศ. ๒๕๔๑ ขอ ๗ (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๙๒๒/๒๕๔๘) ๓. เหตุอันเกิดจากระบบหรือข้ันตอนการปฏิบัติงานของหนวยงานทางปกครอง

คดีพิพาทที่พิจารณาวาสาเหตุของการฟองคดีเกิดจากระบบหรือขั้นตอนการปฏิบัติงานของหนวยงานทางปกครอง มีจํานวน ๔ คดี โดยแยกออกเปน ๒ กรณี ดังน้ี

๓.๑ เกิดจากหนวยงานทางปกครองไมมีแนวทางการปฏิบัติงานที่ชัดเจน ไดแก - ผูฟองคดีเปนขาราชการครูซ่ึงถูกลงโทษไลออกจากราชการ ผูฟองคดีไดยื่นอุทธรณคําสั่งลงโทษและนายกรัฐมนตรีมีคําสั่งใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษตามมติ ก.ค. ที่พิจารณาวาการสอบสวนมิไดดําเนินการตามขั้นตอนและวิธีการอันเปนสาระสําคัญ กลาวคือ ไมไดแจงขอกลาวหาและสรุปพยานหลักฐานที่สนับสนุนขอกลาวหา (สว.๓) ใหผูฟองคดีทราบ คําสั่งลงโทษจึงเปนคําสั่งที่ไมชอบดวยกฎหมาย ผูฟองคดีไดรับแจงผลการพิจารณาอุทธรณตามหนังสือสํานักงาน ก.ค. ลงวันที่ ๒๗ สิงหาคม ๒๕๔๕ หลังจากนั้น ผูฟองคดีมีหนังสือเรงรัดเกี่ยวกับการกลับเขารับราชการหลายครั้ง ตอมา กรมสามัญศึกษาไดมีคําสั่งลงวันที่ ๔ กรกฎาคม ๒๕๔๖ เพิกถอนคําสั่งลงโทษและให ผูฟองคดีกลับเขารับราชการ ในขณะเดียวกันก็มีคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัย ผูฟองคดีใหม ผูฟองคดีไดรายงานตัวเพ่ือกลับเขารับราชการตั้งแตวันที่ ๒๗ สิงหาคม ๒๕๔๖ แตยังไมไดรับเงินเดือนในชวงเวลาที่ผูฟองคดีถูกไลออกจากราชการเปนเวลา ๔ ป ผูฟองคดีติดตามทวงถามหลายครั้งแตยังไมทราบผลการดําเนินการ จึงนําคดีมาฟองตอศาลเมื่อวันที่ ๙ เมษายน ๒๕๔๗ ขอใหกรมสามัญศึกษาเบิกจายเงินเดือนใหแกผูฟองคดี ศาลวินิจฉัยวา ตามขอ ๖ ของระเบียบกระทรวงการคลัง วาดวยการจายเงินเดือนใหแกขาราชการซึ่งถูกสั่งใหออก ปลดออก หรือไลออกจากราชการโดยไมชอบดวยกฎหมาย และขาราชการซึ่งถูกสั่งใหออก ปลดออก หรือไลออกจากราช

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๘๗

การแลวตอมาไดรับการพิจารณายกโทษ พ.ศ. ๒๕๓๘ กําหนดใหกรมเจาสังกัดที่สั่งลงโทษพิจารณาสั่งจายเงินเดือนระหวางที่มิไดมาปฏิบัติราชการใหแกขาราชการที่ถูกสั่งลงโทษไลออกและตอมาผูมีอํานาจตามกฎหมายวินิจฉัยวาคําสั่งลงโทษดังกลาวเปนคําสั่งที่ไมชอบดวยกฎหมาย ภายในเวลา ๑ ป นั บ แต วั นที่ ผู มี อํ าน าจตามกฎหมายได วิ นิ จฉั ยว าเป นคํ าสั่ งที่ ไม ชอบด วยกฎหมาย ซ่ึงปรากฏขอเท็จจริงวา นับแตสํานักงาน ก.ค. มีหนังสือลงวันที่ ๒๗ สิงหาคม ๒๕๔๕ แจงผลการพิจารณาอุทธรณใหผูฟองคดีทราบถึงวันที่ผูฟองคดีนําคดีมาฟองตอศาลเปนระยะเวลาเกินกวา ๑ ป แตกรมสามัญศึกษายังมิไดจายเงินเดือนในระหวางที่ถูกไลออกจากราชการใหแกผูฟองคดี จึงเปนการปฏิบัติหนาที่ตามที่กฎหมายกําหนดใหตองปฏิบัติลาชาเกินสมควร พิพากษาใหจายเงินเดือนใหแกผูฟองคดีตามระเบียบกระทรวงการคลังดังกลาวใหแลวเสร็จภายในสามสิบวันนับแตวันที่ มี คําพิพากษา (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๑๓๔/๒๕๔๗) ความลาชาของการปฏิบัติราชการในคดีน้ีเกิดขึ้นตั้งแตขั้นตอนของการเพิกถอนคําสั่งลงโทษตามคําสั่งของนายกรัฐมนตรี จะเห็นไดวา นับแตทราบผลการพิจารณาอุทธรณแลว หนวยงานใชเวลาเกือบ ๑ ป จึงจะออกคําสั่งเพิกถอนคําสั่งลงโทษและใหผูฟองคดีกลับเขารับราชการ ซ่ึงไมปรากฏขอเท็จจริงในคดีวาเปนเพราะสาเหตุใด และความลาชาในขั้นตอนดังกลาวสงผลถึงระยะเวลาในการสั่งจายเงินเดือนระหวางที่มิไดมาปฏิบัติราชการใหแกผูฟองคดีดวย กรมสามัญศึกษาใหการถึงสาเหตุที่ยังไมมีการจายเงินเดือนยอนหลังใหแก ผูฟองคดีวา การจายเงินเดือนของผูฟองคดีตามระเบียบกระทรวงการคลังวาดวยการจายเงินเดือนใหแกขาราชการซึ่งถูกสั่งใหออก ปลดออก หรือไลออกจากราชการโดยไมชอบดวยกฎหมาย และขาราชการซึ่งถูกสั่งใหออก ปลดออก หรือไลออกจากราชการแลวตอมาไดรับการพิจารณายกโทษ พ.ศ. ๒๕๓๘ เปนอํานาจหนาที่ของรัฐมนตรีเจาสังกัดที่จะพิจารณาและวินิจฉัยการจาย จึงไดเสนอสํานักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการตามหนังสือลงวันที่ ๑๑ ธันวาคม ๒๕๔๖ ขณะจัดทําคําใหการเรื่องอยูระหวางดําเนินการหารือกระทรวงการคลัง และตอมาไดรับคําชี้แจงจากสํานักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการวา การดําเนินการทางวินัยตอผูฟองคดียังไมแลวเสร็จ จึงถือวากรณีน้ียังไมถึงที่สุด ยังมิอาจกําหนดการจายเงินเดือนระหวางถูกลงโทษไลออกจากราชการใหแกผูฟองคดีได และไดรอผลการหารือจากกระทรวงการคลัง ซ่ึงคาดวาหากไดรับแจงผลแลวจะพิจารณาใหแลวเสร็จไดภายใน ๑๐ วันทําการ กระทรวงการคลังมีหนังสือชี้แจงตอศาลวา กระทรวงการคลังไดกําหนดระเบียบกระทรวงการคลังวาดวยการจายเงินเดือนใหแกขาราชการซึ่งถูกสั่งใหออก ปลดออก หรือไลออกจากราชการโดยไมชอบดวยกฎหมายฯ ไวชัดเจนแลว ในทางปฏิบัติสวนราชการจึงสามารถปฏิบัติตามหลักเกณฑที่กําหนดไวในระเบียบดังกลาวโดยไมจําเปนตองหารือกระทรวงการคลังแตอยางใด สําหรับกรณีของผูฟองคดี หากขอเท็จจริงปรากฏวาถูกแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัยรายแรงในเรื่องเดิม การจายเงินเดือนในชวงเวลาดังกลาวตองรอผลการสอบสวนในครั้งหลังใหกรณีถึงที่สุดเสียกอน

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๘๘

กฎหมายที่เกี่ยวของกับการจายเงินเดือนยอนหลังของผูฟองคดีในคดีน้ี คือพระราชกฤษฎีกาการจายเงินเดือน เงินป บําเหน็จ บํานาญ และเงินอ่ืนในลักษณะเดียวกัน พ.ศ. ๒๕๓๕ ซ่ึงมาตรา ๑๖ วรรคสอง กําหนดวา ขาราชการที่มิไดมาปฏิบัติราชการในกรณีอ่ืน (นอกจากกรณีละทิ้งหนาที่ราชการโดยไมมีเหตุผลอันสมควรหรือหนีราชการ) จะมีสิทธิไดรับเงินเดือนหรือไมใหเปนไปตามกฎหมายวาดวยการนั้น หรือตามที่รัฐมนตรีวาการกระทรวงการคลังเห็นสมควรแลวแตกรณี และระเบียบกระทรวงการคลังวาดวยการจายเงินเดือนใหแกขาราชการซึ่งถูกสั่งใหออก ปลดออก หรือ ไลออกจากราชการโดยไมชอบดวยกฎหมาย และขาราชการซึ่งถูกสั่งใหออก ปลดออก หรือไลออกจากราชการแลวตอมาไดรับการพิจารณายกโทษ พ.ศ. ๒๕๓๘ ไดกําหนดหลักเกณฑการจายเงินเดือนไวดังน้ี “ขอ ๔ ขาราชการผูใดถูกสั่งใหออก ปลดออก หรือไลออกจากราชการแลวตอมา ผูมีอํานาจพิจารณาตามกฎหมายไดพิจารณาวินิจฉัยวา คําสั่งที่สั่งใหออก ปลดออก หรือไลออกจากราชการดังกลาวเปนคําสั่งที่ไมชอบดวยกฎหมาย หรือขาราชการผูใดถูกสั่งใหออก ปลดออก หรือ ไลออกจากราชการ แลวตอมาผูมีอํานาจพิจารณาตามกฎหมายไดพิจารณาวินิจฉัยวาขาราชการ ผูน้ันไมไดกระทําผิด จึงสั่งยกโทษและใหกลับเขารับราชการ ทั้งนี้ โดยกรณีถึงที่สุดแลว ใหขาราชการดังกลาวไดรับเงินเดือนในระหวางที่มิไดมาปฏิบัติราชการดังน้ี “(๑) ถาปรากฏวา ขาราชการผูน้ันมิไดกระทําผิดและไมมีมลทินหรือมัวหมอง ใหจายใหตามที่ผูมีอํานาจพิจารณาตามกฎหมายตามวรรคหนึ่งกําหนด ในกรณีที่มิไดกําหนดใหจายใหเต็ม “(๒) ถาปรากฏวา ขาราชการผูน้ันไดกระทําความผิด หรือมีมลทินหรือมัวหมองใหจายไดไมเกินครึ่งหนึ่งของเงินเดือนที่ไดรับอยูในขณะออกจากราชการ ตามที่รัฐมนตรีเจาสังกัดกําหนด “ขอ ๖ การจายเงินเดือนระหวางที่มิไดมาปฏิบัติราชการตามขอ ๔ หรือขอ ๕ ใหกระทรวง ทบวง กรมเจาสังกัดที่สั่งลงโทษพิจารณาสั่งจายใหภายในเวลา ๑ ป นับแตวันที่ผูมีอํานาจตามกฎหมายไดวินิจฉัยวาเปนคําสั่งที่ไมชอบดวยกฎหมาย หรือวันที่ไดรับการยกโทษ หรือวันที่รัฐมนตรีเจาสังกัดวินิจฉัยวาใหจายเงินเดือนระหวางที่มิไดมาปฏิบัติราชการได แลวแตกรณี” ในประเด็นความเห็นของสํานักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการและกระทรวงการคลังที่วา การจายเงินเดือนระหวางที่ผูฟองคดีถูกไลออกจากราชการตองรอผลการสอบสวนวินัยอยางรายแรงในครั้งหลังใหกรณีถึงที่สุดกอน ศาลวินิจฉัยวา เม่ือนายกรัฐมนตรีสั่งการใหเพิกถอนคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการเนื่องจากเปนคําสั่งที่ไมชอบดวยกฎหมายตามขอเสนอของ ก.ค. คําสั่งของนายกรัฐมนตรีจะอุทธรณตอไปอีกไมไดตามกฎหมาย ถือวากรณีถึงที่สุดแลวตามขอ ๔ ของระเบียบกระทรวงการคลังฯ ดังกลาว เม่ือไมปรากฏขอเท็จจริงวาผูฟองคดีกระทําผิดหรือมีมลทินหรือมัวหมอง ยอมมีสิทธิไดรับเงินเดือนในระหวางที่มิไดมาปฏิบัติราชการเนื่องจากถูกคําสั่งไลออกจากราชการตามที่กําหนดไวในระเบียบกระทรวงการคลังฯ การดําเนินการทางวินัยผูฟองคดีหลังจากนั้นจึงเปนการดําเนินการทางวินัยครั้งใหมเน่ืองจากการดําเนินการทางวินัยครั้งกอนกรณีถึงที่สุดแลว การบรรจุผูฟองคดีกลับเขารับราชการมีความหมายชัดเจนวาการดําเนินการทางวินัยไดสิ้นสุดแลว โดยผูฟองคดียังไมใชผูกระทําผิดวินัย จึงตองใหสิทธิตางๆ ของผูฟองคดีกลับคืนมาเสมือนหน่ึงวามิไดถูกลงโทษไลออกจากราชการ

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๘๙

ในประเด็นวา การพิจารณาจายเงินเดือนระหวางที่ผูฟองคดีไมไดมาปฏิบัติราชการเน่ืองจากถูกไลออกจากราชการเปนอํานาจหนาที่ของรัฐมนตรีวาการกระทรวงศึกษาธิการหรือไม ศาลวินิจฉัยวา เม่ือนายกรัฐมนตรีวินิจฉัยวาคําสั่งไลผูฟองคดีออกจากราชการเปนคําสั่งที่ไมชอบดวยกฎหมายและสั่งใหกลับเขารับราชการโดยกรณีถึงที่สุด และเปนกรณีที่ไมปรากฏวาผูฟองคดี ไดกระทําความผิดหรือมีมลทินหรือมัวหมอง ระเบียบกระทรวงการคลังฯ กําหนดวิธีการจายเงินเดือนในระหวางที่มิไดมาปฏิบัติราชการไวตามขอ ๔ (๑) วา ใหจายตามที่ผูมีอํานาจพิจารณาตามกฎหมายกําหนด ในกรณีที่มิไดกําหนดใหจายใหเต็ม หนาที่ในการกําหนดเงินเดือนที่ควรจาย ใหผูฟองคดีในระหวางที่มิไดมาปฏิบัติราชการเนื่องจากถูกคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการจึงมิใชหนาที่ของรัฐมนตรีวาการกระทรวงศึกษาธิการ กรมสามัญศึกษาจึงมีหนาที่จายเงินเดือนตามระเบียบดังกลาว โดยไมตองรอความเห็นจากสํานักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการตามที่ไดหารือไป อน่ึง กรณีทํานองเดียวกันน้ีก็เกิดขึ้นกับขาราชการพลเรือนในมหาวิทยาลัย โดย ผูฟองคดีเปนขาราชการที่ถูกสั่งใหออกจากราชการเพื่อรับบําเหน็จบํานาญเหตุทดแทน เม่ือผูฟองคดีรองทุกขและนายกรัฐมนตรีมีคําสั่งใหดําเนินการตามมติ ก.ม. โดยใหยกเลิกคําสั่งใหออกจากราชการและสั่งใหผูฟองคดีกลับเขารับราชการตามเดิม แตหนวยงานตนสังกัดพิจารณาสั่งจายเงินเดือนในระหวางที่มิไดมาปฏิบัติราชการลาชา ทําใหผูฟองคดีนําคดีมาฟองตอศาลขอใหสั่งใหหนวยงานตนสังกัดรีบดําเนินการเบิกจายเงินเดือนและชดใชคาเสียหาย (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๙๘๒/๒๕๔๗)

๓.๒ เกิดจากปญหาปริมาณงานและขอจํากัดในระบบราชการ ไดแก กรณีที่ขาราชการซ่ึงถูกลงโทษทางวินัยไดยื่นอุทธรณคําสั่งลงโทษแลวแตเห็นวาการพิจารณาอุทธรณลาชาเกินสมควร ทําใหตนเองไดรับความเดือดรอนหรือเสียหาย จึงนําคดีมาฟองตอศาลขอใหมีคําสั่งใหผูมีอํานาจพิจารณาอุทธรณดําเนินการพิจารณาอุทธรณใหแลวเสร็จภายในระยะเวลาที่ศาลกําหนดหรือขอใหชดใชคาเสียหายจากการพิจารณาอุทธรณลาชาเกินสมควรดังกลาว ซ่ึงเม่ือพิจารณาขอเท็จจริง ในคดีโดยเฉพาะคําใหการของผูถูกฟองคดีที่ใหการเกี่ยวกับสาเหตุของการพิจารณาอุทธรณลาชาแลว ทําใหเห็นวาการฟองคดีกรณีน้ีเกิดจากปญหาปริมาณงานที่จะตองดําเนินการเปนจํานวนมากและขอจํากัดในระบบราชการ เชน ขอจํากัดดานอัตรากําลังเจาหนาที่ ความรูและประสบการณของเจาหนาที่ และภารกิจเรงดวนอ่ืนๆ ที่หนวยงานทางปกครองจะตองดําเนินการกอน เปนตน คดีพิพาทในลักษณะนี้พบวามีอยู ๓ คดี คือ (๑) ผูฟองคดีเปนขาราชการพลเรือนสามัญ ถูกลงโทษไลออกจากราชการฐานทุจริตตอหนาที่ราชการและประพฤติชั่วอยางรายแรง ผูฟองคดีอุทธรณคําสั่งลงโทษตอ ก.พ. เม่ือวันที่ ๗ มิถุนายน ๒๕๔๒ และไดติดตามสอบถามผลการพิจารณาอุทธรณหลายครั้งทั้งโดยการเดินทาง ไปพบเจาหนาที่ที่สํานักงาน ก.พ. มีหนังสือสอบถาม และสอบถามทางโทรศัพท แตปรากฏวา การพิจารณาอุทธรณยังไมแลวเสร็จตลอดมา ผูฟองคดีเห็นวา ก.พ. พิจารณาอุทธรณลาชาเกินสมควรและคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการไมชอบดวยกฎหมาย จึงฟองคดีตอศาลตามคําฟอง ลงวันที่ ๓๑ พฤษภาคม ๒๕๔๕ ขอใหศาลสั่งให ก.พ. พิจารณาอุทธรณของผูฟองคดีโดยเร็ว ตอมา สํานักงาน ก.พ. มีหนังสือลงวันที่ ๑๘ มิถุนายน ๒๕๔๕ แจงผูฟองคดีวานายกรัฐมนตรีมีคําสั่ง ยกอุทธรณตามมติของ ก.พ. ผูฟองคดีจึงเพ่ิมเติมคําฟองโดยเรียกคาเสียหายจากการพิจารณาอุทธรณลาชาเกินสมควรเปนเงินจํานวน ๘๐,๐๐๐ บาท ศาลวินิจฉัยวา เม่ือนายกรัฐมนตรีมีคําสั่ง

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๙๐

ยกอุทธรณของผูฟองคดีแลว เหตุแหงการฟองคดีที่วา ก.พ. พิจารณาอุทธรณลาชาจึงหมดไป ไมมีความจําเปนที่ศาลจะตองพิจารณาคําขอให ก.พ . แจงผลการพิจารณาอุทธรณ อีกตอไป สําหรับประเด็นที่ผูฟองคดีเรียกคาเสียหายจากการพิจารณาอุทธรณลาชานั้น ศาลเห็นวา แม พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ และกฎ ก.พ. ฉบับที่ ๑๖ (พ.ศ. ๒๕๔๐)ฯ วาดวยการอุทธรณและการพิจารณาอุทธรณ จะไมไดกําหนดระยะเวลาในการพิจารณาอุทธรณไวโดยชัดเจนก็ตาม แตสํานักงาน ก.พ. ไดออกระเบียบวาดวยการกําหนดขั้นตอนและระยะเวลาการปฏิบัติราชการเกี่ยวกับคําขออุทธรณคําสั่งลงโทษใหออก ปลดออก หรือไลออกจากราชการ และคําขอรองทุกขคําสั่งใหออกจากราชการ พ.ศ. ๒๕๓๖ ซ่ึงตอมาถูกยกเลิกโดยระเบียบสํานักงาน ก.พ. วาดวยการกําหนดขั้นตอนและระยะเวลาการปฏิบัติราชการเกี่ยวกับคําขอยกเวนในกรณีที่ขาดคุณสมบัติทั่วไป คําขออุทธรณคําสั่งลงโทษและคําขอรองทุกขคําสั่งใหออกจากราชการ พ.ศ. ๒๕๔๓ โดยระเบียบทั้งสองฉบับไดกําหนดขั้นตอนและระยะเวลาการปฏิบัติราชการเกี่ยวกับคําขออุทธรณคําสั่งลงโทษไว แตเจาหนาที่ของสํานักงาน ก.พ. ใชระยะเวลาในการปฏิบัติหนาที่เกี่ยวกับคําขออุทธรณของผูฟองคดีเกินกวาระยะเวลาที่ระเบียบทั้งสองฉบับกําหนดไวในหลายขั้นตอน และในการดําเนินการแสวงหาขอเท็จจริงเพ่ิมเติมตามมติที่ประชุม อ.ก.พ. วิสามัญเกี่ยวกับการอุทธรณและการรองทุกขในหลายกรณีก็ใชระยะเวลานาน รวมใชเวลาในการพิจารณาทั้งสิ้น ๓ ปเศษ จึงถือไดวา การพิจารณาคําขออุทธรณ คํ าสั่ งลงโทษไลออกจากราชการของผูฟ องคดีลาช าเกินสมควร แตการที ่ผูฟองคดีตองพนจากราชการและไมไดรับเงินเดือนเปนผลมาจากการที่ผูฟองคดีกระทําผิดวินัย อยางรายแรงและถูกคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการ สวนการที่ผูฟองคดีตองเสียดอกเบี้ยจากการกูยืมเงินลงทุน การที่บุตรชายของผูฟองคดีไมไดศึกษาตอ รวมถึงการที่ตองเสียคาใชจายจากการติดตามสอบถามผลการพิจารณาคําขออุทธรณน้ัน มิไดเปนผลโดยตรงมาจากการพิจารณาคําขออุทธรณของผูฟองคดีลาชาเชนเดียวกัน จึงไมอาจถือไดวาเปนการกระทําละเมิดตอผูฟองคดีที่จะเปนเหตุใหสํานักงาน ก.พ. จะตองชดใชคาเสียหายแกผูฟองคดี พิพากษายกฟอง (คําพิพากษา ศาลปกครองกลางที่ ๒๘๕/๒๕๔๗) คดีน้ีศาลวินิจฉัยวา การพิจารณาอุทธรณของ ก.พ. ซ่ึงใชเวลาในการพิจารณาทั้งสิ้น ๓ ปเศษ เปนการพิจารณาอุทธรณที่ลาชาเกินสมควร เพียงแตความเสียหายที่ผูฟองคดีกลาวอางมิไดเปนผลโดยตรงมาจากการพิจารณาอุทธรณลาชาดังกลาว จึงพิพากษายกฟอง

(๒) ผูฟองคดีเปนขาราชการพลเรือนสามัญ ถูกลงโทษไลออกจากราชการตามคําสั่งกรมการจัดหางาน ลงวันที่ ๓๐ กรกฎาคม ๒๕๔๖ ผูฟองคดีไดอุทธรณคําสั่งลงโทษตอ ก.พ . เม่ือวันที่ ๒๙ สิงหาคม ๒๕๔๖ และมีหนังสือทวงถามผลการพิจารณา ๒ ครั้ง ตอมาสํานักงาน ก.พ. มีหนังสือลงวันที่ ๒๖ พฤษภาคม ๒๕๔๗ แจงผูฟองคดีวาเรื่องอยูในระหวางดําเนินการ แตไมไดกําหนดระยะเวลาที่จะพิจารณาอุทธรณแลวเสร็จ ผูฟองคดีเห็นวาไดยื่นอุทธรณไปประมาณ ๑๑ เดือนแลว แต ก.พ. ยังพิจารณาไมแลวเสร็จและไมอาจทราบไดวาจะพิจารณาแลวเสร็จเม่ือใด จึงนําคดีมาฟองตอศาลขอใหศาลมีคําสั่งให ก.พ. ดําเนินการพิจารณาอุทธรณของผูฟองคดีใหแลวเสร็จภายใน ๒ เดือนนับแตวันฟอง ศาลวินิจฉัยวา สํานักงาน ก.พ. ไดรับสํานวนการสอบสวนและเอกสารตามที่ขอไปจากกรมการจัดหางานเมื่อวันที่ ๒๘ ตุลาคม ๒๕๔๖ และผูฟองคดีมีหนังสืออุทธรณเพ่ิมเติมเม่ือวันที่ ๕ พฤศจิกายน ๒๕๔๖ ถือไดวา ก.พ. ไดรับอุทธรณของผูฟองคดีไว

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๙๑

พิจารณาตั้งแตวันที่ ๕ พฤศจิกายน ๒๕๔๖ เม่ือนับถึงวันฟองคดีคือวันที่ ๑๕ กรกฎาคม ๒๕๔๗ เปนเวลา ๒๕๓ วัน และเม่ือหักระยะเวลาระหวางที่สํานักงาน ก.พ. สงเรื่องคืนกรมการจัดหางาน จนไดรับเรื่องคืนจํานวน ๓๔ วัน คิดเปนระยะเวลาที่รับอุทธรณของผูฟองคดีไวพิจารณาเปนเวลา ๒๑๙ วัน แตปรากฏวาการดําเนินการเกี่ยวกับอุทธรณของผูฟองคดีมิไดคืบหนาไปเทาที่ควร และความลาชาในการดําเนินการคงมีอยูโดยตอเน่ืองเพราะจนถึงวันที่ ๖ สิงหาคม ๒๕๔๗ ซ่ึงเปนวันยื่นคําใหการหรือ ๒๔๔ วัน หลังจากที่ไดรับอุทธรณของผูฟองคดีไวพิจารณาก็ยังไมอาจกําหนดโดยประมาณไดวาจะพิจารณาอุทธรณใหแลวเสร็จไดเม่ือใด เม่ือเปรียบเทียบกับกรอบระยะเวลา ๒๔๐ วัน ที่ พ.ร.บ. ตํารวจแหงชาติ พ.ศ. ๒๕๔๗ มาตรา ๑๐๕ วรรคสาม กําหนดให ก.ตร. พิจารณาอุทธรณคําสั่งลงโทษทางวินัยขาราชการตํารวจใหแลวเสร็จแลว เห็นไดวา การดําเนินการพิจารณาอุทธรณของผูฟองคดีเปนการปฏิบัติหนาที่ลาชาเกินสมควร พิพากษาใหเลขาธิการ ก.พ. จัดทําบันทึกเสนอ ก.พ. พิจารณาอุทธรณของผูฟองคดี รวมทั้งจัดทํารายงานเสนอนายกรัฐมนตรีเพ่ือพิจารณาสั่งการใหแลวเสร็จภายในเกาสิบวันนับแตวันที่มีคําพิพากษาถึงที่สุด (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๓๐๙/๒๕๔๗) ก.พ. และเลขาธิการ ก.พ. (ผูถูกฟองคดีที่ ๑ และที่ ๒) ใหการถึงสาเหตุที่ยัง ไมอาจพิจารณาอุทธรณของผูฟองคดีใหแลวเสร็จไดวา เน่ืองจากมีคําขออุทธรณและคําขออ่ืนๆ ที่จะตองดําเนินการเปนจํานวนมาก และมีขอจํากัดเกี่ยวกับนิติกรผูตรวจสํานวนทั้งเรื่องอัตรากําลังและประสบการณ รวมทั้งขอจํากัดอ่ืนๆ โดยปกติสํานักงาน ก.พ. จะพิจารณาดําเนินการตามลําดับเรื่องที่เขามาแตก็มีบางเรื่อง เชน คํารองทุกขซ่ึงมีกฎหมายกําหนดระยะเวลาบังคับไว จําเปนตองดําเนินการใหกอน บางเรื่องที่มีผลกระทบตอประโยชนสาธารณะหรือสาธารณชนใหความสนใจ ก็จําเปนตองดําเนินการกอน หรือเร่ืองที่ยุงยากก็จําเปนตองรอจายสํานวนใหนิติกรผูมีประสบการณเปนผูตรวจสํานวน เปนตน ซ่ึงเปนปญหาในการดําเนินการคําขออุทธรณใหเปนไปตามระเบียบทั้งสิ้น และเรื่องอุทธรณคําสั่งของผูฟองคดีจัดอยูในประเภทเรื่องยุงยากมากเปนพิเศษ มีเอกสาร เปนจํานวนมากคือ ๔,๕๗๐ แผน จึงตองใชเวลาในการพิจารณา สําหรับขั้นตอนและระยะเวลาดําเนินการเกี่ยวกับการอุทธรณคําสั่งน้ัน เดิมสํานักงาน ก.พ. ไดออกระเบียบสํานักงาน ก.พ. วาดวยการกําหนดขั้นตอนและและระยะเวลาการปฏิบัติราชการเกี่ยวกับคําขอยกเวนในกรณีที่ขาดคุณสมบัติทั่วไป คําขออุทธรณคําสั่งลงโทษและคําขอรองทุกขคําสั่งใหออกจากราชการ พ.ศ. ๒๕๔๓ แตตอมาระเบียบสํานักนายกรัฐมนตรี ลงวันที่ ๑๘ มกราคม ๒๕๔๖ ยกเลิกระเบียบสํานักนายกรัฐมนตรีวาดวยการปฏิบัติราชการเพื่อประชาชนของหนวยงานของรัฐ พ.ศ. ๒๕๓๒ มีผลใหระเบียบสํานักงาน ก.พ. ฉบับดังกลาวถูกยกเลิกไปดวย แตสํานักงาน ก.พ. ก็ยังใชระเบียบดังกลาวเปนแนวทางการปฏิบัติงานภายในอยู ซ่ึงตามระเบียบน้ี เม่ือสํานักงาน ก.พ. ไดรับสํานวนการสอบสวนทางวินัยครบถวนแลว จะมอบหมายใหนิติกรตรวจสํานวนและจัดทําบันทึกเพื่อเสนอ อ.ก.พ. วิสามัญเกี่ยวกับการอุทธรณและการรองทุกข (ทําการแทน ก.พ.) พิจารณา โดยถาเปนเรื่องไมยุงยากภายใน ๕๕ วัน (ทําการ) เรื่องยุงยากภายใน ๗๕ วัน เร่ืองยุงยากมากภายใน ๑๑๐ วัน และเรื่องยุงยากมากเปนพิเศษภายใน ๒๐๐ วัน ทั้งน้ี ระยะเวลาดําเนินการดังกลาวตองเปนกรณีที่มีเอกสารหรือขอเท็จจริงครบถวน และหากนิติกรผูตรวจสํานวนมีเรื่องที่จะตองดําเนินการพรอมกันหลายเรื่องและไมสามารถดําเนินการใหแลวเสร็จตามระยะเวลา ก็อาจขอขยายระยะเวลาตอเลขาธิการ ก.พ. หรือผูไดรับมอบหมาย

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๙๒

ตอไปไดตามความจําเปนโดยใชระยะเวลาดังกลาวเปนเกณฑ ในกรณีของผูฟองคดี ยังไมอาจกําหนดไดในขณะนี้วาจะพิจารณาอุทธรณใหแลวเสร็จไดเม่ือใด แตจากมาตรการที่สํานักงาน ก.พ. เรงรัดการดําเนินการอยูก็คาดวาจะมีผลใหอุทธรณของผูฟองคดีไดรับการพิจารณาใหแลวเสร็จไดรวดเร็วขึ้น

(๓) ผูฟองคดีเปนอดีตขาราชการตํารวจยศนายดาบตํารวจ ถูกลงโทษไลออกจากราชการฐานประพฤติชั่วอยางรายแรง ตามคําสั่งตํารวจภูธรภาค ๓ ลงวันที่ ๒๑ ตุลาคม ๒๕๔๐ ผูฟองคดีไดอุทธรณคําสั่งลงโทษตอ ก.ตร. เม่ือวันที่ ๑๙ มกราคม ๒๕๔๑ ขณะที่เรื่องอยูระหวางการพิจารณาอุทธรณ ผูฟองคดีไดรองทุกขตอคณะกรรมการวินิจฉัยรองทุกขเม่ือวันที่ ๒๘ มกราคม ๒๕๔๒ วาผูฟองคดีไดรับความเดือดรอนและเสียหายจากการกระทําโดยไมถูกตองตามกฎหมายและไมมีเหตุผลอันสมควร และปฏิบัติหนาที่ดังกลาวลาชาเกินสมควรจากเจาหนาที่ของรัฐ ตอมา นายกรัฐมนตรีมีคําสั่งใหยกอุทธรณของผูฟองคดีตามมติ ก.ตร. ตามหนังสือสํานักเลขาธิการนายกรัฐมนตรีล งวั น ที่ ๙ สิ งห าค ม ๒๕๔๒ แ ล ะ เรื่ อ ง ร อ งทุ ก ข ได โอ น ม า เป น ค ดี ข อ งศ าลป ก ค รอ ง ศาลพิจารณาแลวเห็นวาคําฟองมีสองขอหา คือ ขอหาแรก คําสั่งลงโทษไลผูฟองคดีออกจากราชการชอบดวยกฎหมายหรือไม ขอหาที่สอง ก.ตร. พิจารณาอุทธรณคําสั่งลงโทษลาชาเกินสมควรหรือไม และวินิจฉัยวา ในขอหาแรกน้ัน ผูฟองคดียื่นเรื่องรองทุกขในขณะที่ยังมิไดมีการสั่งการอุทธรณจากนายกรัฐมนตรี จึงเปนกรณีที่ยังมิไดดําเนินการเพื่อแกไขความเดือดรอนหรือเสียหายครบขั้นตอนตามที่กฎหมายกําหนดไว เปนเรื่องรองทุกขที่คณะกรรมการวินิจฉัยรองทุกขจะรับไวพิจารณาไมไดตามมาตรา ๒๐ (๔) แหง พ.ร.บ. คณะกรรมการกฤษฎีกา พ.ศ. ๒๕๒๒ กรณีจึงถือไมไดวาคํารองทุกข ในขอหานี้อยูในระหวางการพิจารณาของคณะกรรมการวินิจฉัยรองทุกขที่อาจโอนมาเปนคดีของ ศาลปกครองตามมาตรา ๑๐๓ วรรคสาม แหง พ.ร.บ. จัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ ได ดังน้ัน เม่ือสํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกาโอนเรื่องรองทุกขน้ีมายังศาลปกครอง การฟองคดีในขอหานี้จึงไมเปนไปตามเงื่อนไขในการฟองคดีตามมาตรา ๔๒ วรรคสอง แหง พ.ร.บ. จัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ จึงไมมีความจําเปนตองวินิจฉัย ในประเด็นที่เปนเนื้อหาแหงคดีในขอหานี้อีกตอไป สวนขอหาที่สองนั้น ผูฟองคดีไดรับทราบผลการพิจารณาอุทธรณคําสั่งลงโทษตามคําสั่งนายกรัฐมนตรีแลว เหตุแหงความเดือดรอนหรือเสียหายของผูฟองคดีในขอหานี้จึงหมดไป ศาลไมอาจกําหนดคําบังคับใดๆ ได และไมเปนประโยชนที่จะพิจารณาในขอหานี้ตอไป พิพากษายกฟอง (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๘๓๙/๒๕๔๖) คดีน้ีแมศาลจะมิไดวินิจฉัยวา การพิจารณาอุทธรณของ ก.ตร. ลาชาเกินสมควรหรือไม ก็ตาม แตเห็นไดวา การที่ ก.ตร. ใชเวลาในการพิจารณาอุทธรณประมาณ ๑ ปเศษแลว โดยผูฟองคดีไมทราบวา ก.ตร. จะใชเวลาในการพิจารณาอุทธรณอีกนานเทาใด ทําใหผูฟองคดีตองนําเรื่องไป รองทุกขตอคณะกรรมการวินิจฉัยรองทุกข

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๙๓

บทที่ ๕

ขอเสนอแนะในการปฏิบัติราชการ

การจัดทําขอเสนอแนะในการปฏิบัติราชการในสวนนี้ เปนการนําผลการศึกษาสาเหตุของการฟองคดีมากําหนดแนวทางการปฏิบัติราชการเกี่ยวกับการดําเนินการทางวินัย โดยมีวัตถุประสงคเพ่ือปองกันหรือลดมิใหเกิดขอพิพาทในลักษณะเดียวกันอีก ทั้งน้ี ไดจัดทําขอเสนอแนะตามขั้นตอนของกระบวนการดําเนินการทางวินัย ตั้งแตขั้นตอนของการแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัย กระบวนการสอบสวนทางวินัย การพิจารณาความผิด การกําหนดโทษ การลงโทษ และกระบวนการพิ จารณาอุทธรณ คํ าสั่ งลงโทษทางวิ นัย รวมทั้ งกรณี อ่ืนๆ ที่เกี่ยวของกับการดําเนินการทางวินัยดวย

๑. การแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัย การแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัยเปนกระบวนการดําเนินการทางวินัยขั้นตน ที่จัดใหมีขึ้นเพ่ือเปนหลักประกันแกขาราชการไดเกิดความมั่นใจวาจะไดรับความคุมครองและความเปนธรรมในการสอบสวน (คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ .๒๘/๒๕๔๗ (ประชุมใหญ )) แต พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ มาตรา ๑๐๒ วรรคสอง กําหนดใหมีการแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนในกรณีกลาวหาวากระทําผิดวินัยอยางรายแรงเทานั้น สวนกรณีกลาวหาวากระทําผิดวินัยอยางไมรายแรง สามารถดําเนินการสอบสวนตามวิธีการที่ผูบังคับบัญชาเห็นสมควรได อยางไรก็ดี เพ่ือใหการดําเนินการทางวินัยมีหลักประกันที่จะใหความมั่นใจแกขาราชการวาจะ ไดรับความเปนธรรมในการสอบสวนทุกกรณีดังคําวินิจฉัยของศาลปกครอง จึงควรจะมีการแกไข พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ กําหนดใหมีการแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน เพ่ือดําเนินการสอบสวนทางวินัยแกขาราชการที่ถูกกลาวหาวากระทําผิดวินัยทุกกรณี โดยไมยกเวนกรณีกลาวหาวากระทําผิดวินัยอยางไมรายแรง เชนเดียวกับ พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา พ.ศ. ๒๕๔๗ ซ่ึงกําหนดใหผูบังคับบัญชาตองแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนเพ่ือดําเนินการทางวินัยแกขาราชการครูและบุคลากรทางการศึกษาซึ่งมีกรณีอันมีมูลที่ควรกลาวหาวากระทําผิดวินัยทุกกรณี๑

สําหรับขอเสนอแนะในขั้นตอนของการแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนนั้น อาจแยกพิจารณาออกเปน ๔ ประเด็น ดังน้ี ๑) การออกคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนจะตองกระทําโดยเจาหนา

๑ พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา พ.ศ. ๒๕๔๗ มาตรา ๙๘ การดําเนินการทางวินัยแกขาราชการครูและบุคลากรทางการศึกษาซึ่งมีกรณีอันมีมูลที่ควร

กลาวหาวากระทําผิดวินัย ใหผูบังคับบัญชาแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนเพื่อดําเนินการสอบสวนใหไดความจริงและความยุติธรรมโดยมิชักชา และในการสอบสวนจะตองแจงขอกลาวหาและสรุปพยานหลักฐานที่สนับสนุน ขอกลาวหาเทาที่มีใหผูถูกกลาวหาทราบ โดยระบุชื่อหรือไมระบุชื่อพยานก็ได เพ่ือใหผูถูกกลาวหามีโอกาสชี้แจง และนําสืบแกขอกลาวหา

ฯลฯ ฯลฯ

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๙๔

ที่ผูมีอํานาจตามกฎหมาย ๒) กรรมการสอบสวนจะตองมีคุณสมบัติตามที่กฎหมายกําหนด ๓) กรรมการสอบสวนจะตองมีความเปนกลาง และ ๔) สิทธิในการฟองเพิกถอนคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัย

๑.๑ การออกคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนจะตองกระทําโดยเจาหนาที่ ผูมีอํานาจตามกฎหมาย พ .ร.บ . ระเบียบขาราชการพลเรือน พ .ศ . ๒๕๓๕ กําหนดผู มีอํานาจแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนกรณีกลาวหาวากระทําผิดวินัยอยางรายแรงไวหลายกรณี คือ นายกรัฐมนตรี (มาตรา ๑๐๒ วรรคหา) ผูมีอํานาจสั่งบรรจุตามมาตรา ๕๒ (มาตรา ๑๐๒ วรรคสาม) ผูบังคับบัญชาที่ไดรับรายงานใชอํานาจตามมาตรา ๑๐๙ วรรคสาม และ ก.พ. (มาตรา ๑๑๐) สวนกรณีของขาราชการประเภทอื่น กฎหมายวาดวยระเบียบขาราชการประเภทนั้นๆ จะกําหนดผู มี อํานาจ สั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนไวโดยเฉพาะเชนกัน สําหรับเหตุความไมชอบดวยกฎหมาย ของคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนเนื่องจากกระทําโดยเจาหนาที่ที่ไมมีอํานาจตามกฎหมายเปนสิ่งที่ไมนาเกิดขึ้นเพราะเปนกรณีที่กฎหมายบัญญัติไวอยางชัดเจน แตในขอเท็จจริงเหตุดังกลาวก็ยังเกิดขึ้นดังเชนกรณีที่นายกองคการบริหารสวนตําบลมีคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน เพ่ือดําเนินการทางวินัยกับพนักงานสวนตําบลจํานวน ๓ คน โดยปรากฏวาในขณะที่ออกคําสั่ง พนักงานสวนตําบลผูหน่ึงไดโอนยายไปดํารงตําแหนงที่องคการบริหารสวนตําบลอ่ืนแลว จะเห็นไดวา ในขณะที่นายกองคการบริหารสวนตําบลมีคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน พนักงานสวนตําบลผูน้ันไมไดอยูในฐานะเปนผูใตบังคับบัญชาของนายกองคการบริหารสวนตําบลนั้นแลว นายกองคการบริหารสวนตําบลนั้นจึงไมมีอํานาจสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทั้งกรณีที่กลาวหาวากระทําผิดวินัยอยางรายแรงและไมรายแรงได คําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนจึงเปนคําสั่งที่ ไมชอบดวยกฎหมาย๒

ขอเสนอแนะ กรณีที่ขาราชการซึ่งถูกกลาวหาวากระทําผิดวินัยยายหรือโอนไปรับราชการตางสังกัดนี้ ในการออกคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัย หนวยงานทางปกครองควรนําหนังสือแจงเวียนกระทรวง ทบวง กรม จํานวน ๒ ฉบับ มาเปนแนวทางการปฏิบัติ คือ หนังสือ ก.พ. ที่ น.ว.๓/๒๔๙๔ ลงวันที่ ๒๙ มกราคม ๒๔๙๔ เรื่อง การสอบสวนพิจารณาโทษขาราชการตางสั งกั ด กรม กระท รวง ที่ ก ระทํ าผิ ด ร วมกั น และหนั งสื อกรม เลขาธิ การคณ ะรั ฐมนตรี ที่ น.ว. ๑๗๘/๒๔๙๒ ลงวันที่ ๑๐ ตุลาคม ๒๔๙๒ เรื่อง การแตงตั้งขาราชการในสังกัดตางกระทรวงเปนกรรมการรวมกับขาราชการในกระทรวงหนึ่งกระทรวงใดโดยเฉพาะ นอกจากนี้ ยังเคยมีกรณีพิพาทเกิดขึ้นกับขาราชการอัยการ เน่ืองจาก พ .ร.บ . ระเบียบขาราชการฝายอัยการ พ.ศ. ๒๕๒๑ มาตรา ๕๔ กําหนดผูมีอํานาจสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนไววา ประธาน ก.อ. เปนผูมีอํานาจสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนสําหรับขาราชการอัยการทุกชั้น และอัยการสูงสุดเปนผูมีอํานาจสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนสําหรับขาราชการอัยการซึ่งไดรับเงินเดือนชั้น ๑ และชั้น ๒ โดยไมไดบัญญัติไววา ในกรณีที่ประธาน ก.อ. ไมอาจ

๒ โปรดดู คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๕๔/๒๕๔๘ ในบทที่ ๔ หนา ๕๑ - ๕๒

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๙๕

ปฏิบัติหนาที่ดังกลาวได (ยกเวนกรณีประธาน ก.อ. พนจากตําแหนง) ผูใดจะเปนผูปฏิบัติหนาที่แทน จึงเกิดเปนขอพิพาทไปสูคณะกรรมการวินิจฉัยรองทุกขและศาลยุติธรรม กรณีอัยการสูงสุดในฐานะรองประธาน ก.อ. ทําหนาที่แทนประธาน ก.อ. ลงนามในคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน คําสั่งพักราชการและคําสั่งลงโทษทางวินัยขาราชการอัยการ โดยปรากฏวามีคําวินิจฉัยที่แตกตางกันเกี่ยวกับอํานาจของอัยการสูงสุดในฐานะรองประธาน ก.อ. ทําหนาที่แทนประธาน ก.อ. ในการออกคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน คําสั่งพักราชการและคําสั่งลงโทษทางวินัยขาราชการอัยการ๓ ขอเสนอแนะ กรณีดังกลาวเปนปญหาขอกฎหมายเกี่ยวกับการปฏิบัติราชการ แทนและการรักษาราชการแทน ซ่ึงเปนสาระสําคัญประการหนึ่งของเงื่อนไขเกี่ยวกับอํานาจของเจาหนาที่ผูออกคําสั่งทางปกครอง ดังน้ัน หากมีการกลาวอางความไมชอบดวยกฎหมายในกรณีน้ี หนวยงานทางปกครองจะตองตรวจสอบวาการปฏิบัติราชการแทนหรือการรักษาราชการแทนเปนไปตามหลักเกณฑ วิธีการ และเง่ือนไขที่กฎหมายกําหนดไวหรือไม โดยมีแนวทางการตรวจสอบกรณีการมอบอํานาจใหปฏิบัติราชการแทนวาจะตองเปนไปตามเงื่อนไข ๓ ประการ๔ คือ ๑) กฎหมายกําหนดใหมีการมอบอํานาจได ๒) การมอบอํานาจไดมอบใหแกเจาหนาที่ตามที่กฎหมายกําหนด และ ๓) การมอบอํานาจกระทําตามแบบที่กฎหมายกําหนด

๑.๒ กรรมการสอบสวนจะตองมีคุณสมบัติตามที่กฎหมายกําหนด ขอพิพาทเกี่ยวกับคุณสมบัติของคณะกรรมการสอบสวนที่ เกิดขึ้น ไดแก กรณีที่ประธานกรรมการตรวจเงินแผนดินแตงตั้งขาราชการทหาร ตําแหนงปลัดกระทรวงกลาโหม เปนประธานกรรมการสอบสวนทางวินัยผูวาการตรวจเงินแผนดิน โดยมิไดแตงตั้งจากขาราชการฝายพลเรือนหรือกรรมการตรวจเงินแผนดิน อันเปนการออกคําสั่งที่ไมถูกตองตามขอ ๗ และขอ ๘ ของระเบียบคณะกรรมการตรวจเงินแผนดิน วาดวยการบริหารงานบุคคล พ.ศ. ๒๕๔๓ ประกอบกับขอ ๓ ของกฎ ก.พ. ฉบับที่ ๑๘ (พ.ศ. ๒๕๔๐)ฯ วาดวยการสอบสวนพิจารณา คําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนจึงเปนคําสั่งที่ไมชอบดวยกฎหมาย๕ ปญหาดังกลาวเกิดขึ้นเนื่องจากการใชและการตีความ พ.ร.บ. ประกอบรัฐธรรมนูญ วาดวยการตรวจเงินแผนดิน พ.ศ. ๒๕๔๒ มาตรา ๓๘๖ และระเบียบคณะกรรมการตรวจเงินแผนดิน

๓ คําวินิจฉัยคณะกรรมการวินิจฉัยรองทุกขที่ ๑๔/๒๕๓๗ (ประชุมใหญ ) คําพิพากษาศาลฎีกา

ที่ ๑๗๔๕/๒๕๔๐ (ประชุมใหญ) คําวินิจฉัยคณะกรรมการวินิจฉัยรองทุกขที่ ๑๔/๒๕๓๗ (คณะที่ ๒) และความเห็นคณะกรรมการรางกฎหมาย (ที่ประชุมใหญ) เรื่องเสร็จที่ ๒๗๓/๒๕๓๙

๔ สรุปจากคําบรรยายของ รศ.ดร.วรพจน วิศรุตพิชญ, หัวขอวิชา “เง่ือนไขความสมบูรณของนิติกรรม ทางปกครอง”, ในการฝกอบรมหลักสูตรพนักงานคดีปกครองระดับตน รุนที่ ๑๐ เมื่อวันที่ ๑ ธันวาคม ๒๕๔๗

๕ โปรดดู คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๒๘/๒๕๔๗ (ประชุมใหญ) ในบทที่ ๔ หนา ๖๖ - ๖๘ ๖ พ.ร.บ. ประกอบรัฐธรรมนูญวาดวยการตรวจเงินแผนดิน พ.ศ. ๒๕๔๒ มาตรา ๓๘ ใหมีสํานักงานการตรวจเงินแผนดินเปนสวนราชการที่เปนหนวยงานอิสระตามรัฐธรรมนูญ

มีฐานะเปนกรมตามกฎหมายวาดวยระเบียบบริหารราชการแผนดิน

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๙๖

วาดวยการบริหารงานบุคคล พ.ศ. ๒๕๔๓ ขอ ๗๗ ซ่ึงประธานกรรมการตรวจเงินแผนดินเห็นวา เม่ือขาราชการสํานักงานการตรวจเงินแผนดินมิใชขาราชการพลเรือนหรือขาราชการฝายพลเรือน การแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัยจึงไมตองนํากฎ ก.พ. มาใชทั้งหมด แตนํามาใชโดยแกไขในรายละเอียดตามควรแกกรณี แตศาลปกครองสูงสุดโดยที่ประชุมใหญวินิจฉัยในประเด็นน้ีวา “การนํากฎหมายอื่นมาใชบังคับโดยอนุโลมนั้น ในทางกฎหมาย หมายความวา การนําหลักการและรายละเอียดของกฎหมายอื่นมาใชบังคับเพ่ือใหการดําเนินการตามกฎหมายที่กําหนด ใหมีการอนุโลมกฎหมายอื่นมาใชบังคับบรรลุผล แตทั้งนี้ตองไมขัดหรือแยงกับเจตนารมณและหลักการของกฎหมายที่กําหนดใหมีการอนุโลมนั้น ดังน้ัน การแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน ทางวินัยขาราชการสํานักงานการตรวจเงินแผนดินซึ่งตองนํากฎ ก.พ. ฉบับที่ ๑๘ (พ.ศ. ๒๕๔๐)ฯ วาดวยการสอบสวนพิจารณา มาใชบังคับโดยอนุโลม จึงตองนําขอกําหนดหรือหลักเกณฑของกฎ ก.พ. ฉบับที่ ๑๘ (พ.ศ. ๒๕๔๐)ฯ ดังกลาว เทาที่สามารถใชไดมาใชทั้งหมด โดยเฉพาะในสวนของรายละเอียดเกี่ยวกับจํานวนและคุณสมบัติของคณะกรรมการสอบสวน ซ่ึงถือเปนสาระสําคัญของการออกคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัย เชน ตองแตงตั้งจากขาราชการฝายพลเรือน อยางนอยสามคน ประธานกรรมการสอบสวนตองดํารงตําแหนงระดับไมต่ํากวาหรือเทียบเทาได ไมต่ํากวาผูถูกกลาวหา คณะกรรมการสอบสวนตองมีผูดํารงตําแหนงนิติกร หรือผูไดรับปริญญา ทางกฎหมาย หรือผูไดรับการฝกอบรมตามหลักสูตรการดําเนินการทางวินัย หรือผูมีประสบการณดานการดําเนินการทางวินัยอยางนอยหนึ่งคน เปนตน...” ขอเสนอแนะ โดยที่รายละเอียดเกี่ยวกับจํานวนและคุณสมบัติของคณะกรรมการสอบสวนเปนสาระสําคัญของการออกคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัย ดังน้ัน หนวยงานทางปกครองพึงปฏิบัติตามหลักเกณฑเกี่ยวกับการแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนโดยเครงครัด กลาวคือ จํานวนและคุณสมบัติของคณะกรรมการสอบสวนทางวินัยขาราชการพลเรือนสามัญจะตองถือปฏิบัติตามขอ ๓ ของกฎ ก.พ. ฉบับที่ ๑๘ (พ.ศ. ๒๕๔๐)ฯ วาดวยการสอบสวนพิจารณา หรือในกรณีของขาราชการประเภทอื่นก็จะตองเปนไปตามหลักเกณฑที่กฎหมายเฉพาะกําหนดไว เชน กรณีของขาราชการตํารวจ ตองแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนจากขาราชการประจําอยางนอยสามคน ประกอบดวยขาราชการตํารวจอยางนอยกึ่งหน่ึง ประธานกรรมการตองดํารงตําแหนงระดับไมต่ํากวาหรือเทียบไดไมต่ํากวาผูถูกกลาวหา คณะกรรมการสอบสวนจะตองมีผูเปนหรือเคยเปนพนักงานสอบสวน หรือนิติกร หรือผูไดรับปริญญาทางกฎหมาย หรือผูไดรับการฝกอบรมตามหลักสูตรการดําเนินการทางวินัย หรือผูมีประสบการณดานการดําเนินการทางวินัยอยางนอยหนึ่งคน๘ เปนตน

๗ ระเบียบคณะกรรมการตรวจเงินแผนดิน วาดวยการบริหารงานบุคคล พ.ศ. ๒๕๔๓ ขอ ๗ การกําหนดคุณสมบัติ การคัดเลือก การบรรจุ การแตงตั้ง การทดลองปฏิบัติหนาที่ราชการ

การโอน การยาย การเล่ือนตําแหนง การพนจากตําแหนง การเลื่อนขั้นเงินเดือน คาตอบแทนพิเศษ การออกจากราชการ การสั่งพักราชการ การสั่งใหออกจากราชการไวกอน วินัย การสอบสวน และการลงโทษทางวินัย การรองทุกขและการอุทธรณ การลงโทษสําหรับขาราชการ การรักษาทะเบียนประวัติ และควบคุมการเกษียณอายุของขาราชการสํานักงานการตรวจเงินแผนดิน ใหเปนไปตามที่กําหนดในระเบียบนี้ การใดมิไดกําหนดไวในระเบียบนี้ใหนํากฎหมายวาดวยระเบียบขาราชการพลเรือนในสวนที่เกี่ยวกับขาราชการพลเรือนสามัญ กฎ ก.พ. และระเบียบที่ออกตามความในกฎหมายวาดวยระเบียบขาราชการพลเรือนมาใชบังคับโดยอนุโลม

๘ กฎ ก.ตร. วาดวยการสอบสวนพิจารณา พ.ศ. ๒๕๔๗ ขอ ๔

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๙๗

๑.๓ กรรมการสอบสวนจะตองมีความเปนกลาง คณะกรรมการสอบสวนทางวินัยถือเปนคณะกรรมการที่มีอํานาจพิจารณาทางปกครองจึงตองมีความเปนกลางหรือไมมีสวนไดเสียในเรื่องที่สอบสวน เพ่ือเปนหลักประกันแหงสิทธิของ ผูถูกกลาวหาที่จะไดรับการพิจารณาโดยปราศจากอคติ ทั้งน้ี จะเห็นไดจากหลักเกณฑในการสอบสวนพิจารณาทางวินัยของขาราชการ ที่กําหนดใหขาราชการที่ถูกกลาวหาวากระทําผิดวินัย มีสิทธิคัดคานผูไดรับแตงตั้งเปนกรรมการสอบสวนที่ตนเห็นวามีเหตุอยางหนึ่งอยางใดอันอาจทําใหการสอบสวนเสียความเปนธรรมได และหากผูมีอํานาจพิจารณาคําคัดคานใชดุลพินิจยกคําคัดคานโดยมิชอบดวยกฎหมายแลว ยอมสงผลถึงความชอบดวยกฎหมายของคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนนั้นดวย ดังเชนที่ปรากฏในคดีที่ศาลวินิจฉัยวา เม่ือกรรมการสอบสวนเปนผูมีประโยชน ไดเสียในประเด็นการสอบสวน การใชดุลพินิจยกคําคัดคานของผูสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน จึงเปนการใชดุลพินิจโดยมิชอบ และเมื่อไมมีคําสั่งใหเปลี่ยนกรรมการสอบสวนที่ถูกคัดคาน คําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนจึงเปนคําสั่งที่ไมชอบดวยกฎหมาย๙

การคัดคานกรรมการสอบสวนนี้ กฎ ก.พ. ฉบับที่ ๑๘ (พ.ศ. ๒๕๔๐) ฯ วาดวยการสอบสวนพิจารณา ขอ ๘ กําหนดใหผูถูกกลาวหาวากระทําผิดวินัยมีสิทธิยื่นหนังสือคัดคานผูไดรับแตงตั้งเปนกรรมการสอบสวนที่ตนเห็นวามีเหตุอยางหนึ่งอยางใดอันอาจทําใหการสอบสวนเสียความเปนธรรม โดยยื่นตอผูสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนภายใน ๗ วัน นับแตวันรับทราบคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนหรือวันทราบเหตุแหงการคัดคาน ซ่ึงเปนการบัญญัติที่สอดคลองกับหลักความเปนกลางของเจ าหน าที่ ต าม พ .ร .บ . วิธีปฏิบั ติ ราชการทางปกครอง พ .ศ . ๒๕๓๙ มาตรา ๑๓ และมาตรา ๑๖ ที่กําหนดวา เจาหนาที่หรือกรรมการที่มีสวนไดเสียโดยมีความสัมพันธสวนตัวกับคูกรณีหรือมีเหตุอ่ืนที่มีสภาพรายแรงอันอาจทําใหการพิจารณาทางปกครองไมเปนกลาง จะทําการพิจารณาทางปกครองในเรื่องนั้นไมได

อน่ึง สําหรับ กฎ ก.ตร. วาดวยการสอบสวนพิจารณา พ.ศ. ๒๕๔๗ กําหนดใหนําเหตุคัดคานกรรมการสอบสวนมาใชบังคับกับผูสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนดวย โดยผูถูกกลาวหาวากระทําผิดวินัยมีสิทธิคัดคานทั้งผูสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนและกรรมการสอบสวน ถาผูน้ันมีเหตุแหงการถูกคัดคานตามที่กําหนดไว๑๐ ซ่ึงเปนการนําหลักความเปนกลางของเจาหนาที่ตาม พ.ร.บ. วิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ มาบัญญัติไวใหชัดเจน เพ่ือปองกันมิใหเกิด ขอโตแยงเกี่ยวกับอํานาจของผูสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน เพราะถึงแมจะไมไดบัญญัติ ใหนําเหตุคัดคานกรรมการสอบสวนมาใชบังคับกับผูสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนก็ตาม หากปรากฏวาผูสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนมีสวนไดเสียกับการดําเนินการทางวินัยดังเชนที่กําหนดใหเปนเหตุคัดคานกรรมการสอบสวน และไดมีการสั่งลงโทษตามกระบวนการสอบสวนทางวินัยดังกลาวไปแลว ขาราชการที่ถูกลงโทษทางวินัยก็อาจยกเหตุความเปนผูมีสวนไดเสียของผูสั่งแตงตั้ง

๙ โปรดดู คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๘๖๕/๒๕๔๗ ในบทที่ ๔ หนา ๕๙ - ๖๐ ๑๐

กฎ ก.ตร. วาดวยการสอบสวนพิจารณา พ.ศ. ๒๕๔๗ ขอ ๓ และขอ ๓๗

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๙๘

คณะกรรมการสอบสวนขึ้นโตแยงในชั้นอุทธรณคําสั่งลงโทษหรือโตแยงในชั้นการพิจารณาของ ศาลปกครองไดตามหลักความเปนกลางของเจาหนาที่ดังกลาว ซ่ึงก็อาจทําใหคําสั่งลงโทษทางวินัยน้ันถูกเพิกถอนได และหนวยงานทางปกครองก็ตองเร่ิมกระบวนการสอบสวนทางวินัยใหมอีก

ขอเสนอแนะ (๑) ผูสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนควรใหความสําคัญกับการตรวจสอบความเปนกลางของคณะกรรมการสอบสวนตามที่กฎหมายกําหนดไว โดยเฉพาะในกรณีที่ผูถูกกลาวหาวากระทําผิดวินัยยื่นหนังสือคัดคานผูไดรับแตงตั้งเปนกรรมการสอบสวน

(๒) ก.พ. หรือคณะกรรมการขาราชการประเภทอื่นหากเห็นความจําเปนในการใหสิทธิคัดคานผูมีอํานาจออกคําสั่งเชนเดียวกับกรณีของขาราชการตํารวจ ก็อาจกําหนด เปนหลักเกณฑใหมีการนําเหตุคัดคานกรรมการสอบสวนไปใชบังคับกับผูสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนดวย ดังเชนที่บัญญัติไวในกฎ ก.ตร. วาดวยการสอบสวนพิจารณา พ.ศ. ๒๕๔๗

๑.๔ สิทธิในการฟองเพิกถอนคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัย มีปญหาขอกฎหมายที่ตองพิจารณาเบื้องตนวา ผูถูกดําเนินการทางวินัยจะนําคดี

มาฟองตอศาลปกครองเพื่อขอเพิกถอนคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัยไดหรือไม จากการศึกษาพบวา มีผูฟองเพิกถอนคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัยอยางรายแรงโดยตรง จํานวน ๘ คดี หรือคิดเปนรอยละ ๕.๑ ของจํานวนคดี (ไมรวมกรณีที่ฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษทางวิ นั ยโดยอ างความไมชอบด วยกฎหมายของการแต งตั้ งคณ ะกรรมการสอบสวน ) ซ่ึงสามารถสรุปแนวคําวินิจฉัยของศาลปกครองสูงสุดในขณะนี้ไดวา แมคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัยอยางรายแรงจะเปนการใชอํานาจบังคับบัญชาตามที่กฎหมายกําหนดก็ตาม แตการแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัยเปนเพียงกระบวนการดําเนินการเพื่อนําไปสูการออกคําสั่งทางปกครองวาผูถูกกลาวหากระทําผิดวินัยหรือไม ซ่ึงหมายถึงการพิจารณาทางปกครอง คําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัยอยางรายแรงจึงไมเปนคําสั่งทางปกครองตามมาตรา ๕ แหง พ.ร.บ. วิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ ขาราชการที่ถูกกลาวหาจึงไมใชผูไดรับความเดือดรอนหรือเสียหายหรืออาจจะเดือดรอนหรือเสียหายโดยมิอาจหลีกเลี่ยงไดอันเนื่องมาจากคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัยอยางรายแรงที่จะมีสิทธิฟองขอใหเพิกถอนคําสั่งดังกลาวตามมาตรา ๔๒ วรรคหนึ่ง แหง พ.ร.บ. จัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ (คําสั่งศาลปกครองสูงสุดที่ ๗๓๓/๒๕๔๘ ที่ ๗๓๔/๒๕๔๘ และที่ ๑๗๑/๒๕๔๙)

ขอเสนอแนะ แมขาราชการที่ถูกแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัยจะไมสามารถฟองเพิกถอนคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัยได แตเม่ือมีการฟองเพิกถอนคําสั่งลงโทษ ทางวินัย ขาราชการผูฟองคดีก็สามารถกลาวอางความไมชอบดวยกฎหมายของคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัยขึ้นเปนเหตุสนับสนุนคําขอทายฟองของตนเพ่ือขอใหศาลเพิกถอน คําสั่งลงโทษทางวินัยได ซ่ึงหากคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัยไมชอบดวยกฎหมาย ก็จะสงผลใหกระบวนการดําเนินการทางวินัยที่ตามมาคือ คําสั่งลงโทษทางวินัยไมชอบดวย

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๙๙

กฎหมายและถูกเพิกถอนดวย ดังเชนในการศึกษาครั้งน้ีที่พบวาการดําเนินการทางวินัยไมชอบดวยกฎหมายในขั้นตอนของการแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัย จํานวน ๕ คดี จากคดีที่ศาล มีคําบังคับตามมาตรา ๗๒ แหง พ.ร.บ. จัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ ทั้งหมด ๓๐ คดี หรือคิดเปนรอยละ ๑๖.๗ ของจํานวนคดีที่ศาลมีคําบังคับ ดังน้ัน หนวยงาน ทางปกครองจึงตองตรวจสอบความชอบดวยกฎหมายของคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนตามที่กฎหมายกําหนดไว โดยเฉพาะในกรณีตางๆ ดังที่กลาวไวในขอ ๑.๑ ถึง ๑.๓ ๒. การสั่งพักราชการและการสั่งใหออกจากราชการไวกอน จากคดีที่ศึกษาทั้งหมด จํานวน ๑๕๘ คดี พบวาเปนกรณีของการฟองเพิกถอนคําสั่ง พักราชการ จํานวน ๒ คดี และฟองเพิกถอนคําสั่งใหออกจากราชการไวกอน จํานวน ๔ คดี และปรากฏวามีคดีที่ศาลพิพากษาใหเพิกถอนคําสั่งใหออกจากราชการไวกอน จํานวน ๑ คดี โดยเปนกรณีที่ศาลวินิจฉัยวา กรณียังไมมีมูลเพียงพอที่จะฟงวาขาราชการผูฟองคดีกระทําผิดวินัยตาม ขอกลาวหา การแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัยอยางรายแรงจึงเปนการกระทําโดยไมชอบดวยกฎหมาย เม่ือคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัยไมชอบดวยกฎหมาย จึงไมมีเหตุที่จะสั่งใหผูฟองคดีออกจากราชการไวกอนตามกฎ ก.พ . ฉบับที่ ๑๑ (พ .ศ. ๒๕๓๘)ฯ วาดวยการสั่ง พักราชการและการสั่งใหออกจากราชการไวกอน๑๑ ในกรณีที่คําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัยไมชอบดวยกฎหมายซึ่งหนวยงานทางปกครองจะตองมีคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนใหมใหถูกตองตอไปน้ัน ศาลปกครองสูงสุดโดยที่ประชุมใหญวินิจฉัยวา หาไดมีผลทําใหคําสั่งพักราชการที่สั่งโดยชอบดวยองคประกอบ ตามที่กําหนดไวในมาตรา ๑๐๗ แหง พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ ประกอบกับกฎ ก.พ. ฉบับที่ ๑๑ (พ.ศ. ๒๕๓๘) ออกตามความใน พ.ร.บ. ดังกลาว เสียไปดวยไม คําสั่งพักราชการ จึงเปนคําสั่งที่ชอบดวยกฎหมาย (คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๒๘/๒๕๔๗ (ประชุมใหญ))๑๒ ขอสังเกต ในประเด็นเกี่ยวกับสถานะทางกฎหมายของคําสั่งพักราชการและคําสั่งใหออกจากราชการไวกอนน้ัน ศาลปกครองสูงสุดเคยวินิจฉัยวา คําสั่งใหขาราชการตํารวจสํารองราชการและคําสั่งใหขาราชการตํารวจออกจากราชการไวกอนเปนคําสั่งทางปกครอง (คําสั่งศาลปกครองสูงสุดที่ ๔๓๗/๒๕๔๖) ทั้งน้ี ตามกฎกระทรวง ฉบับที่ ๒ (พ.ศ. ๒๕๔๐) ออกตามความใน พ.ร.บ. วิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ กําหนดวา การสั่งพักงาน การสั่งใหออกจากงานไวกอน เปนคําสั่งทางปกครองตามมาตรา ๓๐ วรรคสอง (๖) กลาวคือ เปนคําสั่งทางปกครองที่ไมอยูในบังคับวาเจาหนาที่ตองใหคูกรณีมีโอกาสที่จะไดทราบขอเท็จจริงอยางเพียงพอและมีโอกาสไดโตแยงและแสดงพยานหลักฐานของตน ๓. หลักเกณฑและวิธีการสอบสวนทางวินัย

๑๑ โปรดดู คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๓๓๐/๒๕๔๘ ในบทที่ ๔ หนา ๖๔ – ๖๕ ๑๒ โปรดดูรายละเอียดในบทที่ ๔ หนา ๖๖ - ๖๘

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๑๐๐

กระบวนการสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนนับวาเปนขั้นตอนที่สําคัญของการดําเนินการทางวินัย เพราะเปนการรวบรวมพยานหลักฐานเพ่ือแสวงหาความจริงในเรื่องที่มีการกลาวหา เพ่ือใหการดําเนินการทางวินัยเปนไปดวยความยุติธรรม ซ่ึงในข้ันตอนของการสอบสวนนี้ หากคณะกรรมการสอบสวนมิไดดําเนินการสอบสวนที่ถูกตองตามหลักเกณฑและวิธีการที่กฎหมายกําหนดไวในสาระสํ าคัญ แล ว ย อม เป น เหตุ ให คํ าสั่ งล งโทษทางวิ นั ย ไม ชอบด วยกฎหมายและ ถูกเพิกถอนได ดังเชนที่ปรากฏในการศึกษาพบวาคดีที่ศาลมีคําบังคับ จํานวน ๓๐ คดี เปนกรณีที่ศาลเพิกถอนคําสั่งลงโทษทางวินัยดวยเหตุวาการสอบสวนไมชอบดวยกฎหมาย จํานวน ๑๑ คดี หรือคิดเปนรอยละ ๓๖.๗ ของจํานวนคดีที่ศาลมีคําบังคับ พ .ร .บ . ระเบียบขาราชการพลเรือน พ .ศ . ๒๕๓๕ มาตรา ๑๐๒ กําหนดหลักเกณฑ และวิธีการสอบสวนทางวินัยโดยแยกออกเปน ๒ กรณี คือ กรณีกลาวหาวากระทําผิดวินัยอยางไมรายแรง และกรณีกลาวหาวากระทําผิดวินัยอยางรายแรง ซ่ึงผลการศึกษาปรากฏวา คดีที่ศาลวินิจฉัยวาการสอบสวนทางวินัยไมชอบดวยกฎหมาย จํานวน ๑๑ คดีน้ัน เปนกรณีของการสอบสวนความผิดวินัยอยางไมรายแรงโดยไมมีการแจงขอกลาวหาและใหโอกาสผูถูกกลาวหาไดชี้แจงและ นําสืบแกขอกลาวหาถึง ๙ คดี มีเพียง ๒ คดีเทานั้นที่เปนกรณีของการสอบสวนความผิดวินัย อยางรายแรง จากสถิติของขอมูลที่พบดังกลาว อาจเปนภาพสะทอนของการไมเห็นความสําคัญในกระบวนการสอบสวนทางวินัยไมรายแรง ทั้งน้ี คณะกรรมการสอบสวนหรือผูบังคับบัญชาผูทําการสอบสวนอาจเห็นวาเปนเรื่องความผิดที่มีโทษทางวินัยเพียงเล็กนอย จึงละเลยสิทธิของผูถูกกลาวหา ซ่ึงศาลปกครองสูงสุดไดวินิจฉัยไวแลววา จะตองมีการแจงขอกลาวหาและสรุปพยานหลักฐานที่สนับสนุนขอกลาวหาใหผูถูกกลาวหาทราบ เพื่อใหผูถูกกลาวหาชี้แจงและนําสืบแกขอกลาวหาเชนเดียวกับการสอบสวนกรณีกลาวหาวากระทําผิดวินัยอยางรายแรง เพียงแตวิธีการที่จะใชในการสอบสวนกรณีกลาวหาวากระทําผิดวินัยอยางไมรายแรงเทานั้นที่กฎหมายเปดโอกาสใหผูบังคับบัญชาเลือกใชวิธีการตามที่ตนเห็นสมควรได๑๓ อน่ึง ในป พ .ศ . ๒๕๔๗ สํานักงาน ก .พ . ได มีห นังสือที่ นร ๑๐๑๑/ว๑๙ ลงวันที่ ๑๔ กรกฎาคม ๒๕๔๗ เรื่อง วิธีการกอนดําเนินการทางวินัยและการสอบสวนทางวินัยอยางไมรายแรง แจงเวียนมติของ ก.พ. ใหสวนราชการถือปฏิบัติเกี่ยวกับการสอบสวนในกรณีกลาวหาวาขาราชการพลเรือนสามัญกระทําผิดวินัยอยางไมรายแรงวา “... การสอบสวนทางวินัยตามกฎหมายวาดวยระเบียบขาราชการพลเรือน เปนวิธีปฏิบัติราชการทางปกครองอยางหนึ่งตาม พ.ร.บ. วิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ ดังน้ัน การสอบสวนในกรณีที่กลาวหาวาขาราชการพลเรือนสามัญกระทําผิดวินัยอยางไมรายแรงจึงตองใหหลักประกันความเปนธรรมแกผูถูกกลาวหาตามกฎหมายวาดวยวิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง ดวยการแจงขอกลาวหาและสรุปพยานหลักฐานที่สนับสนุนขอกลาวหาเทาที่มีใหผูถูกกลาวหาทราบ เพ่ือใหผูถูกกลาวหาชี้แจงและนําสืบแกขอกลาวหาทํานองเดียวกับที่ พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพล

๑๓ คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๔/๒๕๔๗ และโปรดดู คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๒๑๔/๒๕๔๘

และ อ.๒๑๘/๒๕๔๘ ในบทที่ ๔ หนา ๔๑ – ๔๔

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๑๐๑

เรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ มาตรา ๑๐๒ วรรคสอง บัญญัติไวสําหรับการสอบสวนในกรณีกลาวหาวากระทําผิดวินัยอยางรายแรง ทั้งน้ี ควรดําเนินการเปนขั้นตอนตามหลักเกณฑและวิธีการสอบสวนพิจารณาที่กําหนดในกฎ ก.พ. ฉบับที่ ๑๘ (พ.ศ. ๒๕๔๐)ฯ ขอ ๑๔ และขอ ๑๕ โดยอนุโลม...” ในประเด็นเกี่ยวกับหลักเกณฑและวิธีการสอบสวนทางวินัยน้ี คณะรัฐมนตรีก็เคยมีมติใหสวนราชการถือปฏิบัติวา คณะกรรมการสอบสวนจะตองดําเนินการสอบสวนใหเปนไปตามกฎ ระเบียบ ขอบังคับ ที่เกี่ยวกับ “วิธีพิจารณาวินัย” โดยเครงครัด และใหเจาหนาที่ผูมีอํานาจสั่งลงโทษตรวจสอบการดําเนินการของคณะกรรมการสอบสวนโดยรอบคอบกอนที่จะออกคําสั่งลงโทษ ทางวินัย ตลอดจนใหคณะกรรมการขาราชการประเภทตางๆ จัดใหมีการอบรมบุคลากรและปรับปรุงระเบียบ กฎ ขอบังคับตามสมควรโดยเร็ว๑๔ ดังนั้น หนวยงานทางปกครองหรือเจาหนาที่ของรัฐ จึงควรดําเนินกระบวนการสอบสวนทางวินัยใหเปนไปตามบทบัญญัติของกฎหมาย แนวคําวินิจฉัยของศาล มติคณะรัฐมนตรีและหนังสือสั่งการดังกลาวโดยเครงครัด และผูสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน ผูบังคับบัญชาผูมีอํานาจ หรือ อ.ก.พ.กระทรวง อ.ก.พ.กรม อ.ก.พ.จังหวัด แลวแตกรณี ก็จะตองตรวจสอบกระบวนการสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนตามที่กําหนดไวในขอ ๓๒, ๓๕, ๓๖ และ ๓๗ ของกฎ ก.พ. ฉบับที่ ๑๘ (พ.ศ. ๒๕๔๐)ฯ โดยเครงครัดดวย ขอเสนอแนะ ขอสังเกตเก่ียวกับการสอบสวนทางวินัยที่พบในการศึกษาประการหนึ่ง คือ คณะกรรมการสอบสวนมักแจงขอกลาวหาโดยระบุขอกลาวหาที่ปรากฏตามพยานหลักฐานวาเปนความผิดวินัยกรณีใด ตามมาตราใด โดยไมถูกตอง เน่ืองจากปรากฏขอเท็จจริงในคําพิพากษาวามีการแกไขฐานความผิดโดยผูสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนหรือแกไขฐานความผิดในขั้นตอนของการพิจารณาความผิด การพิจารณาโทษ หรือในขั้นตอนของการรายงานการดําเนินการทางวินัย หรือขั้นตอนของการพิจารณาอุทธรณอยูเปนจํานวนมาก ซ่ึงการเปลี่ยนแปลงขอกลาวหาที่สั่งลงโทษนี้ บางกรณีอาจทําใหคําสั่งลงโทษทางวินัยไมชอบดวยกฎหมายได ดังจะไดกลาวถึงในสวนของการ สั่งลงโทษตอไป ดังน้ัน หนวยงานทางปกครองควรจัดใหมีคูมือการปฏิบัติงาน และการอบรมบุคลากร ที่จะทําหนาที่คณะกรรมการสอบสวนใหมีความรูความเขาใจเกี่ยวกับการแจงขอกลาวหาและการปรับบทฐานความผิดตางๆ ที่บัญญัติไวในกฎหมายดวย ๔. การพิจารณาความผิด ในขั้นตอนของการพิจารณาความผิดนี้ เปนขั้นตอนที่เกิดการโตแยงความชอบดวยกฎหมายโดยผูฟองคดีมากที่สุด และในการพิจารณาของศาลก็ปรากฏวา มีจํานวนคดีที่ศาลวินิจฉัยวาการดําเนินการทางวินัยไมชอบดวยกฎหมายในขั้นตอนของการพิจารณาความผิดมากที่สุดเชนกัน คือ จํานวน ๑๒ คดี จากจํานวนคดีที่ศาลมีคําบังคับทั้งหมด ๓๐ คดี หรือคิดเปนรอยละ ๔๐.๐ คดีที่ศาลวินิจฉัยวาการพิจารณาความผิดไมชอบดวยกฎหมายนั้น สามารถแยกเหตุความ ไมชอบดวยกฎหมายออกเปน ๒ กรณี คือ การกระทําของผูฟองคดีไมเปนความผิดวินัยตามที่สั่งลงโทษและกรณีที่การพิจารณาความผิดไมไดกระทําโดยเจาหนาที่ผูมีอํานาจ ทั้งนี้ การพิจารณา

๑๔ หนังสือสํานักเลขาธิการคณะรัฐมนตรีที่ สร ๐๒๐๓/ว๒๐๐ ลงวันที่ ๒๖ พฤศจิกายน ๒๕๒๕

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๑๐๒

สั่งการทางวินัยจะตองไมลาชาเกินสมควรดวย ดังน้ัน ขอเสนอแนะในขั้นตอนนี้จึงแยกออกเปน ๓ ประเด็น คือ ๑) ระยะเวลาในการพิจารณาสั่งการทางวินัย ๒) การพิจารณาความผิดกรณีขาราชการระดับ ๗ ลงมาที่กระทําผิดวินัยอยางรายแรงรวมกันกับขาราชการระดับ ๘ ขึ้นไป และ ๓) การพิจารณาความผิดวินัยบางฐานความผิด

๔.๑ ระยะเวลาในการพิจารณาสั่งการทางวินัย คดีที่ศาลวินิจฉัยวา การพิจารณาสั่งการทางวินัยลาชาเกินสมควรมีอยู ๒ คดี คดีหน่ึง เปนกรณีที่หนวยงานทางปกครองไมพิจารณาสั่งการทางวินัยนับแตไดรับสํานวนการสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนจนถึงวันที่มีการฟองคดีเปนระยะเวลาประมาณเกือบ ๔ ป โดยใหเหตุผลวาตองรอผลการดําเนินคดีอาญาเพื่อพิจารณาสั่งการในคราวเดียวกัน๑๕ อีกคดีหน่ึง เปนกรณีที่หนวยงานทางปกครองใชเวลาในการพิจารณาสั่งการทางวินัย ๓๓๓ วัน และ อ.ก.พ. กระทรวง ใชเวลาในการพิจารณารายงานการดําเนินการทางวินัย ๒๖๕ วัน หรือเกือบ ๙ เดือน โดยใหเหตุผลวามีเจาหนาที่ในการตรวจพิจารณากลั่นกรองไมเพียงพอและงานเรื่องวินัยมีเปนจํานวนมาก๑๖ มาตรา ๑๐๒ วรรคหนึ่ง แหง พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ บัญญัติไววา “การดําเนินการทางวินัยแกขาราชการพลเรือนสามัญซ่ึงมีกรณีอันมีมูลที่ควรกลาวหาวากระทําผิดวินัย ใหสอบสวนเพื่อใหไดความจริงและยุติธรรมโดยไมชักชา” และกฎ ก.พ. ฉบับที่ ๑๘ (พ.ศ. ๒๕๔๐)ฯ วาดวยการสอบสวนพิจารณา ก็กําหนดระยะเวลาของการดําเนินการทางวินัยไวเชนกัน โดยในชั้นสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนไดกําหนดระยะเวลาไวแนนอนวาจะตองดําเนินการขั้นตอนใดภายในระยะเวลาเทาไร สวนชั้นการพิจารณาสั่งการของผูสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนนั้น กําหนดไววา เม่ือไดรับสํานวนการสอบสวนจากคณะกรรมการสอบสวนแลวใหผูสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนพิจารณาสั่งการตามที่เห็นสมควรโดยเร็วหรือดําเนินการโดยไมชักชา และคณะรัฐมนตรีก็เคยมีมติรวมทั้งกําชับใหสวนราชการเรงรัดการดําเนินการทางวินัยขาราชการใหเสร็จสิ้นไปโดยเร็วทุกเรื่อง ไมปลอยใหเรื่องคั่งคางอยูเปนเวลานานหลายๆ เดือน หรือแรมป โดยให ก.พ. ติดตามและเรงรัดควบคุมใหเปนไปตามนโยบายของทางราชการ๑๗ ขอเสนอแนะ (๑) การที่กฎหมายกําหนดใหมีการพิจารณาดําเนินการทางวินัยขาราชการโดยเร็วน้ัน เปนการบัญญัติกฎหมายใหมีความยืดหยุน คือ ผูใชกฎหมายยอมตองพิจารณาตามสถานการณในแตละยุคแตละสมัยวาระยะเวลาที่รวดเร็วควรเปนเทาใดตามความเหมาะสมในแตละกรณีและแตละหนวยงาน โดยอาจมีเหตุผลที่ทําใหการดําเนินการทางวินัยไมแลวเสร็จโดยเร็วได แตเห ตุ ผ ล บ า ง ป ร ะ ก า ร เป น เห ตุ ผ ล ที่ ไ ม อ า จ รั บ ฟ ง ไ ด เช น ก า ร ร อ ผ ล ค ดี อ า ญ า เพ่ือพิจารณาสั่งการในคราวเดียวกัน (คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๖๗/๒๕๔๗) สําหรับเหตุผลที่วามีเจาหนาที่ไมเพียงพอ หรืองานเรื่องวินัยมีเปนจํานวนมากนั้น อาจนํามาอางประกอบ

๑๕ โปรดดู คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๖๗/๒๕๔๗ ในบทที่ ๔ หนา ๓๗ - ๔๐ ๑๖ โปรดดู คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๑๕๙/๒๕๔๗ ในบทที่ ๔ หนา ๔๐ - ๔๑ ๑๗ หนังสือกรมสารบรรณคณะรัฐมนตรีฝายบริหาร ที่ น.ว.๔๑/๒๔๙๗ ลงวันที่ ๑๓ กุมภาพันธ ๒๔๙๗

และหนังสือสํานักทําเนียบนายกรัฐมนตรี ที่ สร ๐๒๐๖/ว ๘๘ ลงวันที่ ๑๙ กันยายน ๒๕๐๙

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๑๐๓

การดํ าเนินการที่ ล าช าได ในระดับห น่ึง แต ไม อาจนํ ามาใชอ างสําหรับการดํ าเนินการที่ ลาชาเกินสมควรได ทั้งน้ี เพราะความลาชายิ่งเนิ่นนานเทาใดผลกระทบที่ผูถูกกลาวหาไดรับยิ่งเพ่ิมมากขึ้น โดยเฉพาะผลกระทบตอความกาวหนาในตําแหนงหนาที่ราชการซึ่งในบางกรณีไมอาจยอนกลับมาเยียวยาความเสียหายได ดังน้ัน จึงเปนหนาที่ของหนวยงานทางปกครองหรือเจาหนาที่ของรัฐที่จะตองตระหนักถึงผลกระทบของเรื่องดังกลาวและดําเนินการใหเปนไปตามเจตนารมณของกฎหมายรวมทั้งนโยบายที่ทางราชการกําหนดไว (๒) ในกรณีของขาราชการตํารวจนั้น เม่ือมีการตรา พ.ร.บ. ตํารวจแหงชาติ พ.ศ. ๒๕๔๗ ซ่ึงไดกําหนดระยะเวลาการพิจารณาสั่งการทางวินัยของผูบังคับบัญชาไววา จะตองพิจารณาสั่ งการใหแลวเสร็จภายในสองรอยสี่สิบวันนับแตวันได รับสํานวน และสามารถ ขอขยายระยะเวลาไดอีกไมเกินสองครั้ง โดยแตละครั้งจะตองไมเกินหกสิบวัน นับเปนกฎหมาย ฉบับแรกที่กําหนดระยะเวลาการพิจารณาสั่งการทางวินัยไวอยางชัดเจน นอกจากนี้ ยังมีบทบัญญัติกําหนดผลกรณีผูบังคับบัญชาไมพิจารณาสั่งการทางวินัยใหแลวเสร็จภายในระยะเวลาดังกลาว ไวดวย๑๘ ซ่ึงเปนบทบัญญัติที่ มีหลักการแตกตางจาก พ .ร.บ . ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ อยางชัดเจน ดังน้ัน ในการปรับปรุงแกไขกฎหมายวาดวยระเบียบขาราชการพลเรือน จึงควรพิจารณาถึงประเด็นนี้ดวย

๔.๒ การพิจารณาความผิดกรณีขาราชการระดับ ๗ ลงมาที่กระทําผิดวินัยอยางรายแรงรวมกันกับขาราชการระดับ ๘ ข้ึนไป ขอพิพาทที่ เกิดขึ้น เปนปญหาเกี่ยวกับการแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนวินัย อย างรายแรงกรณี ข าราชการจํ านวนหนึ่ งถู กกล าวหาวารวมกันกระทํ าผิ ดวิ นั ย โดยมี ขาราชการตั้งแตระดับ ๗ ลงมาและขาราชการระดับ ๘ รวมอยูดวย ในกรณีน้ีผูบังคับบัญชาจะดําเนินการทางวินัยแกขาราชการระดับ ๘ และขาราชการตั้งแตระดับ ๗ ลงมาอยางไรจึงจะชอบดวยกฎหมาย

ในคําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ. ๑๓๓/๒๕๔๘๑๙ ศาลปกครองสูงสุดไดวางแนวทางการปฏิบัติราชการไว ซ่ึงสามารถสรุปสาระสําคัญไดดังน้ี

๑๘ พ.ร.บ. ตํารวจแหงชาติ พ.ศ. ๒๕๔๗ มาตรา ๘๗ ฯลฯ ฯลฯ ในการพิจารณาของผูบังคับบัญชาผูมีอํานาจตามมาตรา ๘๕ มาตรา ๘๖ มาตรา ๘๙ หรือมาตรา ๙๐

ใหพิจารณาสั่งการใหแลวเสร็จภายในสองรอยส่ีสิบวันนับแตวันไดรับสํานวน เวนแตมีเหตุจําเปนตามที่กําหนดในระเบียบ ก.ตร. ซึ่งทําใหการพิจารณาไมแลวเสร็จภายในกําหนดระยะเวลาดังกลาว ก็ใหขยายระยะเวลา ไดอีกไมเกินสองครั้ง โดยแตละคร้ังจะตองไมเกินหกสิบวัน ในการนี้ หากยังพิจารณาไมแลวเสร็จ ใหขาราชการตํารวจผูถูกกลาวหากลับคืนสูฐานะเดิมกอน และใหถือวาไมเปนผูที่อยูระหวางถูกสืบสวนหรือสอบสวน แลวแตกรณี นับแตวันครบกําหนดเวลาดังกลาวจนกวาการพิจารณาสั่งการในเรื่องนั้นจะเสร็จส้ินและมีคําส่ัง

๑๙ โปรดดูรายละเอียดในบทที่ ๔ หนา ๓๕ - ๓๗

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๑๐๔

(๑) ในกรณีเชนน้ีอธิบดีตองดําเนินการสงสํานวนการสอบสวนทางวินัยของขาราชการตั้งแตระดับ ๗ ลงมาที่ถูกกลาวหาวากระทําผิดวินัยอยางรายแรงรวมกับขาราชการระดับ ๘ ให อ.ก.พ.กระทรวงพิจารณาพรอมกัน ตามมาตรา ๑๐๔ วรรคสอง (๑)๒๐ แหง พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ การที่อธิบดีสงเรื่องให อ.ก.พ.กรมพิจารณา และมีคําสั่งลงโทษปลดขาราชการตั้ งแต ระ ดับ ๗ ลงมาออกจากราชการตามมติ อ .ก .พ .กรม น้ั น คํ าสั่ ง ดั งกล าว เปนคําสั่งทางปกครองที่ไมถูกตองตามรูปแบบ ขั้นตอน หรือวิธีการอันเปนสาระสําคัญ เปนคําสั่ง ทางปกครองที่ไมชอบดวยกฎหมาย (๒) กรณีตามมาตรา ๑๐๔ วรรคสอง (๑) (๒) และ (๓) แหง พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ .ศ . ๒๕๓๕ เปนกรณี ที่ กฎหมายกําหนดให อ .ก .พ .กระทรวง อ .ก .พ .กรม หรือ อ.ก.พ.จังหวัด แลวแตกรณี เปนองคกรที่มีหนาที่พิจารณาความผิดและกําหนดโทษขาราชการที่มีกรณีถูกกลาวหาวากระทําผิดวินัยอยางรายแรงและคณะกรรมการสอบสวนหรือผูมีอํานาจตามมาตรา ๑๐๒ แหง พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ เห็นวาผูถูกกลาวหากระทําผิดวินัยอยางรายแรง ซ่ึงการพิจารณาดังกลาว อ.ก.พ.กระทรวง อ.ก.พ.กรม หรือ อ.ก.พ.จังหวัด มีอํานาจในการใชดุลพินิจอยางใดก็ไดภายในกรอบของกฎหมาย อ.ก.พ.กระทรวง อ.ก.พ.กรม หรือ อ.ก.พ.จังหวัด จึงมิใชองคกรที่จะใหความเห็นชอบตามมาตรา ๔๑ วรรคหนึ่ง (๔)๒๑ แหง พ.ร.บ. วิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ (๓) เม่ือคําสั่งลงโทษทางวินัยไมชอบดวยกฎหมายซึ่งจะตองมีการดําเนินการทางวินัยใหมใหถูกตองดังเชนใน (๑) อธิบดีซ่ึงเปนเจาหนาที่ผูทําคําสั่งมีหนาที่เพิกถอนคําสั่งลงโทษเดิม และมีคําสั่งใหขาราชการที่ถูกลงโทษกลับเขารับราชการกอน จึงจะมีผลใหขาราชการดังกลาว มีสถานะเปนขาราชการพลเรือนสามัญที่อาจถูกดําเนินการทางวินัยได และเมื่อ อ.ก.พ. กระทรวงพิจารณาและมีมติเปนประการใดแลว อธิบดียอมมีหนาที่ที่จะสั่งหรือปฏิบัติการใหเปนไปตามมติดังกลาวโดยออกคําสั่งลงโทษทางวินัยใหมีผลไมกอนวันที่ อ.ก.พ. กระทรวงมีมติเทานั้น ไมอาจมีคําสั่งลงโทษทางวินัยใหมีผลยอนหลังไปกอนวันที่มีมติได ตามมาตรา ๔๒ วรรคหนึ่ง๒๒ แหง พ.ร.บ. วิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙

๔.๓ การพิจารณาความผิดวินัยบางฐานความผิด จากการศึกษาแนวคําวินิจฉัยของศาลปกครองในชวง ๔ ปแรกของการเปดทําการ อาจสรุปแนวทางการพิจารณาความผิดทางวินัย ไดดังน้ี

๒๐ โปรดดูเชิงอรรถที่ ๑ ในบทที่ ๔ หนา ๓๖ ๒๑ โปรดดูเชิงอรรถที่ ๒ ในบทที่ ๔ หนา ๓๗ ๒๒ พ.ร.บ. วิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ มาตรา ๔๒ คําส่ังทางปกครองใหมีผลใชยันตอบุคคลตั้งแตขณะที่ผูนั้นไดรับแจงเปนตนไป

ฯลฯ ฯลฯ

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๑๐๕

(๑) ฐานประพฤติชั่วอยางรายแรง ตามมาตรา ๙๘ วรรคสอง๒๓ แหง พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ ในการศึกษาพบวา ขาราชการถูกลงโทษไลออกหรือปลดออกจากราชการดวยความผิดฐานประพฤติชั่วอยางรายแรงเปนจํานวนมาก ในการพิจารณาวาการกระทําอยางไรจึงจะถือเปนการประพฤติชั่วอยางรายแรงนั้น พ .ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ ไมได ใหนิยามไวโดยเฉพาะ จึงตองพิจารณาจากรายละเอียดขอเท็จจริงและพฤติการณเปนเรื่องๆ ไป โดยมีคําวินิจฉัยของศาลเกี่ยวกับแนวทางพิจารณาความผิดฐานนี้ ไดแก คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๖๓/๒๕๔๙ วินิจฉัยไววา “…การกระทําอันไดชื่อวาเปนผูประพฤติชั่วอยางรายแรง เปนคําที่บัญญัติไว อยางกวางๆ มิไดใหนิยามความหมายเฉพาะเจาะจงไว ดังน้ัน จึงตองพิจารณาจากความรูสึกของวิญูชนโดยทั่วไปหรือความรูสึกของสังคมวารูสึกรังเกียจตอการกระทํานั้นๆ วาเปนการประพฤติชั่วอยางรายแรงหรือไม ทั้งน้ี โดยพิจารณาจากตําแหนงหนาที่ราชการ หนาที่ความรับผิดชอบ และความรูสึกหรือเจตนาในการกระทํา กลาวคือ กระทําโดยประสงคตอผลหรือยอมเล็งเห็นผลของการกระทําหรือไม …” อน่ึง ในคําแถลงการณของคดีน้ีตุลาการผูแถลงคดีไดเสนอความเห็นประกอบการพิจารณาของศาลปกครองสูงสุดไววา “…การกระทําที่จะไดชื่อวาเปน “ผูประพฤติชั่วอยางรายแรง” ตามนัยมาตรา ๙๘ วรรคสอง แหง พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ น้ัน แมกฎหมายจะไมไดใหนิยามไวโดยเฉพาะ แตก็สามารถกําหนดกรอบในการพิจารณาได ๓ ประการ ดังน้ี “(๑) เม่ือการกระทําอยางไรจะไดชื่อวาเปน “ผูประพฤติชั่ว” มีการกําหนดไว ในมาตรา ๙๘ วรรคหนึ่ง ดังนั้น กรณีที่จะเปนผูประพฤติชั่วอยางรายแรงจึงตองมีลักษณะเปนการกระทําตามมาตรา ๙๘ วรรคหน่ึง ซ่ึงกําหนดวา ขาราชการตองรักษาชื่อเสียงของตนและรักษาเกียรติศักดิ์ของตําแหนงหนาที่ราชการของตนมิใหเสื่อมเสีย โดยไมกระทําการใดๆ อันไดชื่อวา เปน “ผูประพฤติชั่ว” ดวย เพียงแตระดับความรุนแรงของการกระทําจะมากกวา โดยถึงขั้นรายแรง “(๒) เม่ือความผิดดังกลาวกําหนดไวในมาตรา ๙๘ วรรคสอง ระดับความรุนแรง เชนวานี้ จึงตองเทียบเคียงไดกับความผิดวินัยอยางรายแรงกรณี อ่ืนๆ ที่กําหนดในมาตรา ๙๘ วรรคสอง ซ่ึงไดแก การกระทําความผิดอาญาจนไดรับโทษจําคุก หรือโทษที่หนักกวาจําคุกโดย

๒๓ พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕

มาตรา ๙๘ ขาราชการพลเรือนสามัญตองรักษาชื่อเสียงของตนและรักษาเกียรติศักดิ์ของตําแหนงหนาที่ราชการของตนมิใหเส่ือมเสีย โดยไมกระทําการใดๆ อันไดชื่อวาเปนผูประพฤติชั่ว

การกระทําความผิดอาญาจนไดรับโทษจําคุก หรือโทษที่หนักกวาจําคุกโดยคําพิพากษาถึงที่สุดใหจําคุก หรือใหรับโทษที่หนักกวาจําคุก เวนแตเปนโทษสําหรับความผิดที่ไดกระทําโดยประมาท หรือความผิดลหุโทษ หรือกระทําการอื่นใดอันไดชื่อวาเปนผูประพฤติชั่วอยางรางแรง เปนความผิดวินัยอยางรายแรง

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๑๐๖

คําพิพากษาถึงที่สุดใหจําคุก หรือใหรับโทษที่หนักกวาจําคุก เวนแตเปนโทษสําหรับความผิดที่ไดกระทําโดยประมาทหรือความผิดลหุโทษ “(๓) ในหลักการ กรณีจะตองไมเขาขายเปนความผิดวินัยอยางรายแรงฐานอื่น...” คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๑๔๒/๒๕๔๙ วินิจฉัยไววา “...การพิจารณาวาการกระทําอ่ืนใดอันไดชื่อวาเปนผูประพฤติชั่วอยางรายแรงนั้น จะตองพิจารณาถึงเกียรติของขาราชการผูน้ันและความรูสึกของสังคมที่มีตอการกระทําของขาราชการผู น้ัน ประกอบกับเจตนาในการกระทําโดยคํานึงถึงพฤติการณของขาราชการผู น้ันวา ไดกระทําการอันทําใหราชการไดรับความเสียหายตอภาพพจนชื่อเสียงหรือไม...” ตัวอยางการกระทําที่ศาลวินิจฉัยวาเปน “ผูประพฤติชั่วอยางรายแรง” ตามนัย มาตรา ๙๘ วรรคสอง แหง พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ กรณีขาราชการตํารวจ - เมาสุราและแสดงกิริยาวาจาทาทายและกาวราวผูบังคับบัญชา (คําพิพากษา ศาลปกครองกลางที่ ๑๘๑๒/๒๕๔๖ ที่ ๖๓๒/๒๕๔๘ และที่ ๘๘๖/๒๕๔๘) - เมาสุราและยิงปนดวยความคึกคะนอง (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๓๒๙/๒๕๔๘ และที่ ๑๖๗๖/๒๕๔๘) - นําอาวุธปนของทางราชการไปจํานํา (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๙๐๒/๒๕๔๘) - มีพฤติการณเสพและติดยาเสพติดใหโทษ (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๒๘๔/๒๕๔๘ ที่ ๑๔๒๓/๒๕๔๘ และที่ ๑๗๗๖/๒๕๔๘) - มียาเสพติดใหโทษประเภทที่ ๑ (ยาบา) ไวในครอบครองโดยไมไดรับอนุญาต (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๘๖๒/๒๕๔๘) - มีอาวุธปนและเครื่องกระสุนปนที่นายทะเบียนไมสามารถออกใบอนุญาตใหมีและใชไดไวในครอบครอง (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๘๒๕/๒๕๔๘) - มีพฤติการณเปนผูจัดใหมีการเลนการพนันชนไกเอาทรัพยสินกันโดยไมไดรับอนุญาต (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๗๓๙/๒๕๔๖) - มีสวนรูเห็นหรือเปนผูสนับสนุนการกระทําความผิดขอหามีไวเพ่ือขายซึ่งยาสูบตางประเทศที่มิไดปดแสตมปยาสูบ (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๐๖๑/๒๕๔๘) - เรียกเก็บเงินจากนักเรียนพลตํารวจ เพ่ืออนุญาตใหนักเรียนพลตํารวจออกไปพักผอนนอกโรงเรียนไดเปนกรณีพิเศษ (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๑๓๑/๒๕๔๗) - เรียกและรับเงินเพ่ือชวยเหลือใหผูตองหาไดรับการประกันตัว (คําพิพากษา ศาลปกครองกลางที่ ๑๔๔๒/๒๕๔๘) กรณีขาราชการครู

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๑๐๗

- ใชเอกสารหนังสือรับรองเงินเดือนปลอมไปประกันตัวจําเลยในคดีอาญาจนถูกศาลพิพากษาลงโทษฐานใชเอกสารปลอมและละเมิดอํานาจศาล (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๖๐๘/๒๕๔๗) - มียาเสพติดให โทษประเภทที่ ๑ (ยาบา) ไว ในครอบครองเพื่ อ จําหน าย (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๐๒๒/๒๕๔๘) - กระทําอนาจารเด็กนักเรียนหญิงซ่ึงเปนศิษยของตน (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๒๓๙/๒๕๔๖ และที่ ๖๗๖/๒๕๔๗) - ลอลวงนักเรียนหญิ งซ่ึ งเปนศิษย ไปขมขืนกระทํ าชํ าเรา (คําพิพากษา ศาลปกครองกลางที่ ๑๐๐๖/๒๕๔๗ และที่ ๗๘๗/๒๕๔๘) - มีความสัมพันธฉันทชูสาวกับนักศึกษาหญิงซ่ึงเปนศิษยในขณะที่ตนเองมีภรรยาโดยชอบดวยกฎหมายอยูแลว (คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๙๖/๒๕๔๗) - กระทําอนาจารและขมขืนกระทําชําเราขาราชการครูสตรีซ่ึงเปนผูใตบังคับบัญชา (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๖๗๙/๒๕๔๘) กรณีขาราชการพลเรือนสามัญ - เรียกรับเงินหรือผลประโยชนจากผูมาติดตอราชการ (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๑๖๒/๒๕๔๗ ที่ ๑๑๙๔/๒๕๔๗ และที่ ๘๖๙/๒๕๔๘)

(๒) ฐานละทิ้งหนาที่ราชการติดตอในคราวเดียวกันเปนเวลาเกินกวาสิบหาวัน โดยไมมีเหตุผลอันสมควร หรือโดยมีพฤติการณอันแสดงถึงความจงใจไมปฏิบัติตามระเบียบของทางราชการ ตามมาตรา ๙๒ วรรคสอง๒๔ แหง พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ ในการศึกษาพบวา ขาราชการถูกลงโทษดวยความผิดฐานนี้เปนจํานวนมากเชนกัน และมีคดีที่ศาลปกครองพิพากษาเพิกถอนคําสั่งลงโทษขาราชการตามฐานความผิดนี้ จํานวน ๒ คดี และมีเรื่องรองทุกขที่คณะกรรมการวินิจฉัยรองทุกขเสนอความเห็นตอนายกรัฐมนตรีเพ่ือพิจารณาสั่งการใหหนวยงานทางปกครองเพิกถอนคําสั่งลงโทษอีกหนึ่งกรณี กรณีขาราชการยื่นใบลาปวยโดยมีใบรับรองแพทยมาแสดง ผูบังคับบัญชาผู มี อํานาจอนุญาตการลาจะตองพิจารณาวาสมควรอนุญาต การลาหรือไมกอน หากฟงไดวาขาราชการผูน้ันปวยจริงและไดยื่นใบลาโดยชอบดวยระเบียบของ ทางราชการแลว ก็ไมอาจนําวันลาปวยดังกลาวมานับรวมเปนระยะเวลาของการละทิ้งหนาที่ราชการ

๒๔ พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕

มาตรา ๙๒ ขาราชการพลเรือนสามัญตองอุทิศเวลาของตนใหแกราชการจะละทิ้งหรือทอดทิ้งหนาที่ราชการมิได

การละทิ้งหรือทอดทิ้งหนาที่ราชการโดยไมมีเหตุผลอันสมควรเปนเหตุใหเสียหายแกราชการอยางรายแรง หรือละทิ้งหนาที่ราชการติดตอในคราวเดียวกันเปนเวลาเกินกวาสิบหาวันโดยไมมีเหตุผลอันสมควร หรือโดยมีพฤติการณอันแสดงถึงความจงใจไมปฏิบัติตามระเบียบของทางราชการ เปนความผิดวินัยอยางรายแรง

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๑๐๘

ได (คํ าพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๖๐๘/๒๕๔๗ และคํ าพิพากษาศาลปกครองสู งสุดที่ อ.๒/๒๕๔๙)๒๕ การลงโทษในฐานความผิดดังกลาว ขอเท็จจริงจะตองฟงโดยปราศจาก ขอสงสัยวาผูถูกกลาวหาไดละทิ้งหนาที่ราชการเปนระยะเวลาติดตอในคราวเดียวกัน เกินกวาสิบหาวันโดยไมมีเหตุผลอันสมควรหรือโดยมีพฤติการณอันแสดงถึงความจงใจไมปฏิบัติตามระเบียบของทางราชการ มิฉะนั้น คําสั่งลงโทษยอมเปนคําสั่งที่ ไมชอบดวยกฎหมาย (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๗๐๔/๒๕๔๘)๒๖ นอกจากนี้ สํานักงาน ก.พ. ไดวางแนวทางไวในหนังสือสํานักงาน ก.พ. ที่ นร ๑๗๑๑/ป ๒๓๖ ลงวันที่ ๓๐ มกราคม ๒๕๓๐ วา กรณีจะตองฟงขอเท็จจริงโดยแนชัดวา ผูซ่ึงไมมาปฏิบัติหนาที่ราชการนั้นยังมีตัวตนอยูและมีเจตนาจงใจที่จะละทิ้งหนาที่ราชการ จึงจะลงโทษทางวินัยฐานละทิ้งหนาที่ราชการเกินกวาสิบหาวันโดยไมมีเหตุผล อันสมควรได ดังนั้น หากพยานหลักฐานไมอาจชี้ชัดไดวาขาราชการยังมีชีวิตอยูในขณะนั้น และ จงใจละทิ้งหนาที่ราชการติดตอในคราวเดียวกันเปนเวลาเกินกวาสิบหาวัน ยอมถือไมไดวาเปนการ ละทิ้งหนาที่ราชการติดตอในคราวเดียวกันเปนเวลาเกินกวาสิบหาวันโดยไมมีเหตุผลอันสมควร และถอืไมไดวามีพฤติการณอันแสดงถึงความจงใจไมปฏิบัติตามระเบียบของทางราชการ คําสั่งลงโทษ ไลออกจากราชการเนื่องจากเหตุดังกลาว จึงเปนคําสั่งที่ขัดหรือไมถูกตองตามกฎหมาย (คําวินิจฉัยคณะกรรมการวินิจฉัยรองทุกขที่ ๒๘๒/๒๕๔๓)

(๓) ฐานประมาทเลินเลอในหนาที่ราชการ อันเปนเหตุใหเสียหายแกราชการอยางรายแรง ตามมาตรา ๘๔ วรรคสอง๒๗ แหง พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ ความเสียหายที่เกิดขึ้นแกทางราชการตามนัยมาตรานี้ จะตองเปนผลโดยตรง มาจากการประมาทเลินเลอในหนาที่ราชการของขาราชการที่ถูกกลาวหา หากความเสียหาย ที่เกิดขึ้นมิใชผลโดยตรงของการประมาทเลินเลอในหนาที่ราชการ การลงโทษวินัยรายแรงดวยเหตุดังกลาวยอมไมชอบดวยกฎหมาย ดังเชนในคดีของขาราชการพลเรือนในมหาวิทยาลัย ซ่ึงถูกอธิการบดีลงโทษปลดออกจากราชการตามฐานความผิดนี้ เน่ืองจากไมกํากับดูแล การปฏิบัติงานของผูใตบังคับบัญชาจนเปนเหตุใหเกิดการทุจริตเบียดบังเอาเงินของทางราชการไปเปนประโยชนสวนตัวโดยมิชอบ ซ่ึงศาลปกครองวินิจฉัยวา การปฏิบัติงานเกี่ยวกับการเบิกจายเงินของหนวยงานที่ผูฟองคดีรับผิดชอบ ขาดการกํากับดูแลที่สมควรจากผูมีหนาที่เกี่ยวของทุกระดับ การจายเงินไมเปนไปตามระเบียบของมหาวิทยาลัยหลายประการ และปฏิบัติกันมานานอยางตอ

๒๕ โปรดดูรายละเอียดในบทที่ ๔ หนา ๕๗ - ๕๘ ๒๖ โปรดดูรายละเอียดในบทที่ ๔ หนา ๕๘ - ๕๙ ๒๗ พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕

มาตรา ๘๔ ขาราชการพลเรือนสามัญตองปฏิบัติหนาที่ราชการดวยความอุตสาหะ เอาใจใส ระมัดระวังรักษาประโยชนของทางราชการ และตองไมประมาทเลินเลอในหนาที่ราชการ

การประมาทเลินเลอในหนาที่ราชการ อันเปนเหตุใหเสียหายแกราชการอยางรายแรง เปนความผิดวินัยอยางรายแรง

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๑๐๙

เน่ือง ดังน้ัน แมจะฟงไดวาผูฟองคดีประมาทเลินเลอในหนาที่ราชการ แตความเสียหายที่เกิดขึ้นเปนผลโดยตรงจากระบบและวิธีปฏิบัติที่มีขอบกพรอง การกระทําของผูฟองคดีเปนเพียงสวนหนึ่งที่ทําใหความเสียหายเกิดขึ้นไดเทานั้น ไมอาจถือไดวาความเสียหายที่เกิดขึ้นเปนผลโดยตรงจากการกระทําของผูฟองคดี คําสั่งลงโทษปลดผูฟองคดีออกจากราชการจึงเปนคําสั่งที่ ไมถูกตอง ตามกฎหมาย๒๘ กรณีตัวอยางที่ศาลวินิจฉัยวา การกระทําของขาราชการเปนการประมาทเลินเลอ ในหนาที่ราชการ และกอใหเกิดความเสียหายแกราชการอยางรายแรง ไดแก - ขาราชการตํารวจ ตําแหนงสารวัตรงานที่ ๒ ฝายการเงิน กองการเงิน ซ่ึงมีหนาที่ ในการควบคุมดูแลการปฏิบัติงานของเจาหนาที่ที่ มีหนาที่จายเงินงบประมาณ เงินนอกงบประมาณ และจัดทําทะเบียนและเอกสารควบคุมการจายเงิน ปลอยปละละเลย ไมใชความระมัดระวัง เอาใจใส ควบคุมกํากับดูแลการเบิกจายเงินใหเปนไปตามระเบียบ จนเปนเหตุใหเกิดการนําใบสั่งจายเงินงบประมาณของทางราชการที่มีการแกไขขอความอันเปนสาระสําคัญมาขอเบิกเงิน และไดจายเงินใหไปโดยไมตรวจสอบ ทําใหทางราชการไดรับความเสียหายเปนจํานวนเงิน ๑,๒๓๐,๐๐๐ บาท (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๔๗๑/๒๕๔๖) - กรณีขาราชการครูซ่ึงไดรับแตงตั้งเปนประธานกรรมการดําเนินการสอบแขงขันเพ่ือบรรจุและแตงตั้งบุคคลเขารับราชการเปนขาราชการครูสังกัดสํานักงานการประถมศึกษาจังหวัด ไดรับแจงจากคณะกรรมการตรวจกระดาษคําตอบวามีการแกไขกระดาษคําตอบของผูเขาสอบ บางราย แตกลับเพิกเฉยไมดําเนินการตามอํานาจหนาที่ เปนเหตุใหทางราชการตองยกเลิกประกาศผลการสอบและแตงตั้งคณะกรรมการตรวจทานกระดาษคําตอบใหม (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๒๒๕/๒๕๔๗) ๕. การพิจารณาโทษ จากคดีที่ศึกษา พบวามีคดีที่ศาลปกครองพิพากษาเพิกถอนคําสั่งลงโทษทางวินัยดวยเหตุที่การสั่งลงโทษไมชอบดวยกฎหมาย จํานวน ๒ คดี คดีหน่ึงเปนกรณีของการสั่งลงโทษในขอกลาวหาที่มิไดมีการแจงขอกลาวหา๒๙ และอีกคดีหน่ึงเปนกรณีของการออกคําสั่งลงโทษปลดออกจากราชการโดยใหมีผลยอนหลังไมชอบดวยกฎหมาย๓๐ ดังนั้น ขอเสนอแนะในขั้นตอนของการพิจารณาโทษจึงขอเสนอเปน ๒ ประเด็นดังกลาว ไดแก ๕.๑ การสั่งลงโทษในขอกลาวหาที่มิไดมีการแจงขอกลาวหานั้นมากอน

๒๘ โปรดดู คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๙๘๔/๒๕๔๘ ในบทที่ ๔ หนา ๖๒ ๒๙ โปรดดู คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๑๙๗/๒๕๔๘ ในบทที่ ๔ หนา ๕๔ - ๕๖ ๓๐ โปรดดู คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๘๘/๒๕๔๗ ในบทที่ ๔ หนา ๖๘ - ๗๒

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๑๑๐

ประเด็นที่พิจารณาก็คือ หนวยงานทางปกครองสามารถออกคําสั่งลงโทษในขอกลาวหาที่คณะกรรมการสอบสวนมิไดมีการแจงขอกลาวหานั้นมากอนไดหรือไม เพ่ือความเขาใจเกี่ยวกับเรื่องนี้ โปรดเปรียบเทียบคําวินิจฉัยของศาลตอไปน้ี (๑) ผูฟองคดีเปนขาราชการพลเรือนในมหาวิทยาลัย ตําแหนงพนักงานธุรการ ๔ ปฏิบัติหนาที่เลขานุการคณะวิทยาศาสตร มีกรณีถูกกลาวหาวานําขอสอบวิชา SC 101 (วิชาวิทยาศาสตรและเทคโนโลยีกับสิ่งแวดลอม) ออกจากหองทําเอกสารไปใหลูกจางซึ่ งปฏิบัติงาน อยูในสังกัดเดียวกันกับผูฟองคดีและลงทะเบียนเรียนวิชานี้ดวย จนเปนเหตุใหมหาวิทยาลัยตองยกเลิกผลการสอบวิชานั้นในภายหลัง ผูฟองคดีใหถอยคํารับสารภาพ คณะกรรมการสอบสวนไดแจงใหผูฟองคดีทราบวา การกระทําของผูฟองคดี เปนความผิดวินัยฐานทุจริตตอหนาที่ ราชการ ฐานเปดเผยความลับของทางราชการ ฐานไมปฏิบัติตามจรรยาบรรณของขาราชการพลเรือน และประพฤติชั่ว ตามมาตรา ๘๒ วรรคสาม มาตรา ๘๗ วรรคหนึ่ง มาตรา ๙๑ และมาตรา ๙๘ วรรคหนึ่ง แหง พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ ซ่ึงการกระทําความผิดตาม มาตรา ๘๒ วรรคสาม เปนความผิดวินัยอยางรายแรง สวนความผิดฐานอื่นเปนความผิดวินัย ไมรายแรง เห็นสมควรลงโทษปลดออกจากราชการ อ.ก.ม. มหาวิทยาลัย พิจารณาแลวมีมติ ใหลงโทษปลดผูฟองคดีออกจากราชการ อธิการบดีจึงมีคําสั่งลงโทษปลดผูฟองคดีออกจากราชการตามมติดังกลาว แตในการพิจารณาอุทธรณของ ก.ม. เห็นวา การกระทําของผูฟองคดีไมเปนการทุจริตตอหนาที่ราชการ แตเปนการกระทําผิดวินัยฐานเปดเผยความลับของทางราชการอันเปนเหตุใหเสียหายแกราชการอยางรายแรง ตามมาตรา ๘๗ วรรคสอง แหง พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ สวนการลงโทษปลดออกจากราชการนั้น เหมาะสมแกกรณีความผิดแลว นายกรัฐมนตรีพิจารณาแลวมีคําสั่งใหอธิการบดีแกไขคําสั่งลงโทษในสวนที่เกี่ยวกับฐานความผิดตามมติ ก .ม . ศ าล วิ นิ จ ฉั ย ว า พ ฤติ ก รรม แล ะก ารก ระทํ าที่ ถู ก ก ล า วห า เป น เรื่ อ ง เดิ ม ซ่ึงคณะกรรมการสอบสวนไดดําเนินการตามขั้นตอนและวิธีการโดยชอบดวยกฎหมายแลว จึงชอบที่ ก.ม. จะพิจารณาความผิดใหถูกตองตามกฎหมายและเหมาะสมในฐานะผูมีอํานาจพิจารณาอุทธรณที่จะกําหนดความผิดในการลงโทษใหตรงกับบทบัญญัติกฎหมายที่ถูกตองได ตามมาตรา ๘ (๘) และ มาตรา ๑๒๖ แหง พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ ขอ ๑๓ (๙) ขอ ๑๗ และขอ ๑๘ ของกฎ ก.พ. ฉบับที่ ๑๖ (พ.ศ. ๒๕๔๐) ออกตามความใน พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ .ศ. ๒๕๓๕ วาดวยการอุทธรณและการพิจารณาอุทธรณ ประกอบกับขอ ๑๐ ของกฎทบวง ฉบับที่ ๒ (พ.ศ. ๒๕๑๙) ซ่ึงแกไขเพิ่มเติมโดยกฎทบวง ฉบับที่ ๙ (พ.ศ. ๒๕๓๙) ออกตามความใน พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือนในมหาวิทยาลัย พ.ศ. ๒๕๐๗ เม่ือพฤติกรรมและการกระทําของ ผูฟ องคดี เปนการกระทํ าอัน เดียวกันกับที่ คณ ะกรรมการสอบสวนไดตั้ งข อกล าวหาไว ซ่ึงคณะกรรมการสอบสวนไดแจงขอหาใหผูฟองคดีทราบแลว จึงไมอาจถือไดวาเปนการกลาวหา ในขอหาใหมที่จะตองมีการสอบสวนตามมาตรา ๑๐๒ แหง พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ และกฎ ก.พ ฉบับที่ ๑๘ (พ.ศ. ๒๕๔๐)ฯ วาดวยการสอบสวนพิจารณา ทั้งไมปรากฏความบกพรองสวนที่ เปนสาระสําคัญ ในสํานวนการสอบสวน ตามขอ ๓๗ ของกฎ ก .พ . ฉบับเดียวกัน เม่ือ ก.ม. เปลี่ยนแปลงฐานความผิดซึ่งเปนความผิดวินัยอยางรายแรงเชนเดียวกัน

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๑๑๑

จึงมิใชการเปลี่ยนแปลงในสาระสําคัญอันจะทําใหเสียความเปนธรรมที่จะตองดําเนินการใหมีการสอบสวนใหม (คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๑๕๓/๒๕๔๗) (๒) ผูฟองคดีเปนขาราชการตํารวจ ตําแหนงผูบังคับหมู มีกรณีกระทําความผิดโดย เอาปนพกประจํากายออกมายิงขึ้นฟา จํานวน ๔ นัด และถูกดําเนินคดีอาญา ผูบังคับบัญชามีคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนผูฟองคดีกรณีกระทําผิดวินัยอยางรายแรง คณะกรรมการสอบสวนแจงขอกลาวหาแกผูฟองคดีวา กระทําผิดวินัยอยางรายแรงโดยตองหาคดีอาญาฐานยิงปนซึ่งใชดินระเบิดโดยใชเหตุในเมือง หมูบานหรือที่ชุมชน เปนความผิดตาม พ.ร.บ. วาดวยวินัยตํารวจ พุทธศักราช ๒๔๗๗ มาตรา ๕ ขอ ๓ ขอ ๗ และขอ ๑๒ ประกอบกับระเบียบการตํารวจไมเกี่ยวกับคดีประเภทบุคคล ลักษณะ ๑ บทที่ ๑ ขอ ๒ (๓) (๗) และ (๑๒) เม่ือสอบสวนเสร็จแลว คณะกรรมการสอบสวนมีความเห็นวาผูฟองคดียิงปนเนื่องจากเกิดความเครียดจากปญหาครอบครัว ไมไดยิงดวยความคึกคะนองและไมไดยิงเนื่องจากการเมาสุรา การกระทําของผูฟองคดีจึงไมเปนการกระทาํผดิวนัิยอยางรายแรง แตเปนการกระทําผิดวินัยฐานไมประพฤติตนใหเครงครัดตอมารยาทและระเบียบแบบแผนของตํารวจและประพฤติตนไมสมควรตาม พ.ร.บ. วาดวยวินัยตํารวจ พุทธศักราช ๒๔๗๗ มาตรา ๕ ขอ ๓ และขอ ๗ ประกอบกับระเบียบการตํารวจไมเกี่ยวกับคดี ประเภทบุคคล ลักษณะ ๑ บทที่ ๑ ข อ ๒ (๓) แ ล ะ (๗) เ ห็ น ค ว ร ล งทั ณ ฑ กั ก ขั ง ผู ฟ อ ง ค ดี ๖๐ วั น ตํ า ร ว จ ภู ธ ร จั งห วั ด มีคําสั่งลงทัณฑกักขังผูฟองคดีมีกําหนด ๓๐ วัน และรายงานผลใหผูบัญชาการตํารวจภูธรภาค ๕ ทราบ ผูบัญชาการตํารวจภูธรภาค ๕ พิจารณาแลวเห็นวา ขณะนั้นผูฟองคดีอยูในอาการเมาสุรา การกระทําของผูฟองคดีถือไดวาเปนกรณีเมาสุรายิงปนดวยความคึกคะนองหรือยิงปนดวยความคึกคะนอง ซ่ึงมีระดับการลงโทษไลออกหรือปลดออกตามที่ ก.ตร. กําหนดไว จึงมีคําสั่งเพ่ิมโทษ ผูฟองคดีเปนปลดออกจากราชการ และรายงาน ก.ตร. ผูฟองคดีไดยื่นอุทธรณตอ ก.ตร. ซ่ึง อ.ก.ตร. เกี่ยวกับอุทธรณและรองทุกขพิจารณาแลวเห็นวา ผูฟองคดีกระทําผิดตามที่ถูกกลาวหาจริง พฤติการณและการกระทําเปนการกระทําอันไดชื่อวาเปนการประพฤติชั่วอยางรายแรง ตามมาตรา ๙๘ วรรคสอง แหง พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ จึงรายงาน ก.ตร. และนายกรัฐมนตรีพิจารณาโดยเห็นควรยกอุทธรณ นายกรัฐมนตรีมีคําสั่งใหยกอุทธรณ ศาลวินิจฉัยวา ผูฟองคดี ถูกตั้งคณะกรรมการสอบสวนกรณีกระทําผิดวินัยอยางรายแรง โดยตองหาคดีอาญาฐานยิงปน ซ่ึงใชดินระเบิดโดยใชเหตุในเมือง หมูบานหรือที่ชุมชน ซ่ึงเปนการสอบสวนที่นําไปสูการลงโทษปลดผูฟองคดีออกจากราชการ โดยระบุวาผูฟองคดีมีความผิดฐานเมาสุรายิงปนดวยความคึกคะนองหรือยิงปนดวยความคึกคะนอง โดยไมปรากฏวามีการแจงขอกลาวหาตอผูฟองคดีวาเมาสุรายิงปนดวยความคึกคะนองหรือยิงปนดวยความคึกคะนอง คงตั้งขอกลาวหาเพียงวาตองหาคดีอาญาฐานยิงปนซ่ึงใชดินระเบิดโดยใชเหตุในเมือง หมูบานหรือที่ชุมชนเทานั้น ซ่ึงเทากับผูฟองคดีไมมีโอกาสที่จะไดทราบขอเท็จจริงในขอกลาวหาอันนําไปสูการลงโทษไดเพียงพอ และไมมีโอกาสไดโตแยงแสดงพยานหลักฐานของตนตามมาตรา ๓๐ วรรคหนึ่ง แหง พ.ร.บ. วิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ อีกทั้งไมปรากฏวามีเหตุจําเปนที่ไมจําตองปฏิบัติตามมาตรา ๓๐ วรรคหนึ่ง แหง

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๑๑๒

พ.ร.บ. ดังกลาว คําสั่งลงโทษปลดผูฟองคดีออกจากราชการ จึงเปนคําสั่งที่ไมชอบดวยกฎหมาย (คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๑๙๗/๒๕๔๘) เม่ือเปรียบเทียบคําวินิจฉัยของศาลดังกลาว อาจทําใหเกิดขอสงสัยวา ศาลวินิจฉัยแตกตางกันออกเปน ๒ แนวทาง แตหากพิจารณาใหถองแทแลวจะเห็นไดวา คําวินิจฉัยของศาลดังกลาวมิไดแตกตางกัน และหนวยงานทางปกครองไมสามารถออกคําสั่งลงโทษใน “ขอกลาวหา” ที่มิไดมีการแจงขอกลาวหานั้นมากอนได แตสามารถแกไขหรือเปลี่ยนแปลง “ฐานความผิด” ที่สั่งลงโทษใหถูกตองได ดวยเหตุผลดังน้ี กฎ ก.พ. ฉบับที่ ๑๘ (พ.ศ. ๒๕๔๐)ฯ วาดวยการสอบสวนพิจารณา กําหนดเรื่องการแจงขอกลาวหาของคณะกรรมการสอบสวนไว ๒ ขั้นตอน กลาวคือ ขั้นตอนแรก ขอ ๑๔ กําหนดใหคณะกรรมการสอบสวนเรียกผูถูกกลาวหามาเพื่อแจงและอธิบาย ขอกลาวหา ที่ปรากฏตาม เรื่องที่กลาวหา ใหทราบวาผูถูกกลาวหาไดกระทําการใด เมื่อใด อยางไร และใหคณะกรรมการสอบสวนแจงดวยวาผูถูกกลาวหามีสิทธิที่จะไดรับแจงสรุปพยานหลักฐานที่สนับสนุนขอกลาวหา และมีสิทธิที่จะใหถอยคําหรือชี้แจงแกขอกลาวหา ตลอดจนอางพยานหลักฐานหรือนําพยานหลักฐานมาสืบแกขอกลาวหาไดตามที่กําหนดไวในขอ ๑๕ การแจงตามขอน้ี ใหแจงตามแบบ สว.๒ สวนขั้นตอนที่สอง ขอ ๑๕ กําหนดใหคณะกรรมการสอบสวนเรียกผูถูกกลาวหามาพบเพื่อแจง “ขอกลาวหา” โดยระบุขอกลาวหาที่ปรากฏตามพยานหลักฐานวาเปนความผิดวินัยกรณีใดตามมาตราใด และสรุปพยานหลักฐานที่สนับสนุนขอกลาวหาเทาที่มีใหผูถูกฟองกลาวหาทราบ โดยใหแจงตามแบบ สว.๓ ซ่ึงการแจงขอกลาวหาทั้งสองขั้นตอนนี้ กฎ ก.ตร. วาดวยการสอบสวนพิจารณา พ.ศ. ๒๕๔๗ ขอ ๑๗ และขอ ๑๘ ก็กําหนดไวในทํานองเดียวกัน เม่ือพิจารณาหลักเกณฑและวิธีการแจง “ขอกลาวหา” ดังกลาวแลว เห็นไดวา ตาม แบบ สว.๓ น้ัน “ขอกลาวหา” ที่คณะกรรมการสอบสวนจะตองแจงและอธิบายใหผูถูกกลาวหาทราบในขั้นตอนที่สอง สามารถแยกออกเปน ๒ สวน คือ สวนที่ เปน พฤติการณและการกระทํา ที่อางวาผูถูกกลาวหากระทําความผิด ซ่ึงปรากฏตามพยานหลักฐานที่รวบรวมได (หลังจากที่ไดแจงและอธิบายตาม “เรื่องที่กลาวหา” ในคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน โดยใชแบบ สว.๒ มาแลว ในขั้นตอนแรก) และสวนที่เปนการอธิบายขอกลาวหาใหชัดเจนวาพฤติการณและการกระทําในเรื่องที่กลาวหานั้น กรณีใดเปนความผิดวินัยตามมาตราใด ซ่ึงอาจเรียกวาเปน ฐานความผิด น่ันเอง การแจงขอกลาวหาของคณะกรรมการสอบสวนในลักษณะนี้ เปนการแจงในทํานองเดียวกันกับการแจงขอหาของพนักงานสอบสวน ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา ๑๓๔ ที่กําหนดใหพนักงานสอบสวนตองแจงใหผูตองหาทราบถึงขอเท็จจริงเกี่ยวกับการกระทําที่กลาวหาวาผูตองหาไดกระทําผิด แลวจึงแจงขอหาใหทราบ เม่ือพิจารณาขอเท็จจริงที่ปรากฏในคําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๑๕๓/๒๕๔๗ เปรียบเทียบกับคําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๑๙๗/๒๕๔๘ จะเห็นวา ในคําพิพากษา ศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๑๕๓/๒๕๔๗ คณะกรรมการสอบสวนไดแจงขอกลาวหาในสวนของ “พฤติการณและการกระทํา” คือ นําขอสอบออกจากหองทําเอกสารไปใหบุคคลอื่นซึ่งลงทะเบียนเรียนวิชา

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๑๑๓

น้ัน จนนําไปสูการลงโทษปลดออกจากราชการอันเนื่องมาจากการกระทําดังกลาว โดยมิไดมีการแกไขเปลี่ยนแปลงในสวนนี้แตอยางใด ในคําสั่งลงโทษเพียงแตแกไข “ฐานความผิด” ใหถูกตองเทานั้น สวนคําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๑๙๗/๒๕๔๘ น้ัน ผูบังคับบัญชามีคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนผูฟองคดีโดยตั้ง “เรื่องที่กลาวหา” วา “ผูฟองคดีตองหาคดีอาญาฐานยิงปน ซ่ึงใชดินระเบิดโดยใชเหตุในเมือง หมูบานหรือที่ชุมชน” และคณะกรรมการสอบสวนก็แจงขอกลาวหา ในสวนของ “พฤติการณและการกระทํา” วาผูฟองคดีตองหาคดีอาญาฐานยิงปนซ่ึงใชดินระเบิด โดยใชเหตุในเมือง หมูบานหรือที่ชุมชนเชนเดียวกัน แตผูบัญชาการตํารวจภูธรภาค ๕ สั่งลงโทษ ผูฟองคดีในขอกลาวหาวาผูฟองคดีเมาสุรายิงปนดวยความคึกคะนองหรือยิงปนดวยความคึกคะนอง จึงเปนการสั่งลงโทษใน “พฤติการณและการกระทํา” ที่คณะกรรมการสอบสวนยังมิไดแจง ขอกลาวหาใหผูฟองคดีทราบ ดังน้ัน ขอเท็จจริงในคําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๑๙๗/๒๕๔๘ จึงแตกตางจากคําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๑๕๓/๒๕๔๗ ซ่ึงเปนการสั่งลงโทษใน “พฤติการณและการกระทํา” ที่คณะกรรมการสอบสวนไดแจงขอกลาวหาแลวเพียงแตคณะกรรมการสอบสวนไดแจง “ฐานความผิด” ไมถูกตอง ผูมีอํานาจวินิจฉัยอุทธรณจึงปรับบทกฎหมายใหถูกตอง ขอเสนอแนะ การสั่งลงโทษในขอกลาวหาที่คณะกรรมการสอบสวนมิไดมีการแจง ขอกลาวหาใน “พฤติการณและการกระทํา” น้ันมากอน หรือการสั่งลงโทษโดยเปลี่ยนแปลง ขอกลาวหาใน “พฤติการณและการกระทํา” ใหม กรณีน้ีจะสั่งลงโทษไมได เพราะเปนการลงโทษ ในขอกลาวหาที่ไมเคยมีการสอบสวนมากอน หรือเปนการไมใหโอกาสผูถูกกลาวหาไดทราบขอเท็จจริงในขอกลาวหาอันนําไปสูการลงโทษไดเพียงพอและไมมีโอกาสไดโตแยงและแสดงพยานหลักฐานของตน แลวแตกรณี สวนการลงโทษในขอกลาวหาที่ “พฤติการณและการกระทํา” น้ันมีการแจงขอกลาวหาและสอบสวนแลว แตผูมีอํานาจสั่งลงโทษหรือผูพิจารณาความผิดและกําหนดโทษหรือผูมีอํ า น า จ วิ นิ จ ฉั ย อุ ท ธ รณ เ ห็ น ว า ค ณ ะ ก ร ร ม ก า ร ส อ บ ส ว น แ จ ง “ฐ า น ค ว า ม ผิ ด ” ไมถูกตอง ผูมีอํานาจดังกลาวยอมสามารถแกไขฐานความผิดหรือปรับบทกฎหมายใหถูกตองได อยางไรก็ตาม กฎ ก.ตร. วาดวยการสอบสวนพิจารณา พ.ศ. ๒๕๔๗ ขอ ๔๑ วรรคสอง บัญญัติไววา “ในกรณีที่ผู มีอํานาจ สั่งลงโทษผูถูกกลาวหาไปตามบทมาตราหรือ ฐานความผิดที่แตกตางจากที่คณะกรรมการสอบสวนไดแจงใหผูถูกกลาวหาทราบ แตการสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนผูถูกกลาวหาไมไดหลงตอสู หรือไมทําใหเสียความเปนธรรมใหถือวา การสอบสวนและการพิจารณานั้นใชได” บทบัญญัติดังกลาว ถือเปนหลักเกณฑที่ประกันความเปนธรรมใหกับ ผูถูกกลาวหาอยางชัดเจน ดังน้ัน หากจะมีการแกไขกฎ ก.พ. วาดวยการสอบสวนพิจารณา ก็ควรพิจารณาในประเด็นนี้ดวย

๕.๒ การออกคําสั่งลงโทษปลดออกหรือไลออกจากราชการโดยใหมีผลยอนหลัง ระเบียบ ก.พ. วาดวยวันออกจากราชการของขาราชการพลเรือนสามัญ พ.ศ. ๒๕๓๕ ขอ ๖ กําหนดไววา การสั่งลงโทษปลดออกหรือไลออกจากราชการ หามมิใหสั่งปลดออกหรือไลออกยอนหลังไปกอนวันออกคําสั่ง เวนแตจะเปนกรณีตามขอยกเวน ซ่ึงมีอยู ๘ กรณี หลักเกณฑดังกลาวสอดคลองกับหลักความไมมีผลยอนหลังของนิติกรรมทางปกครองซึ่งเปนหลักกฎหมายทั่วไปที่

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๑๑๔

หน วยงานทางปกครองหรือเจ าหน าที่ ของรัฐจะตองคํ านึ งถึ งอยู เสมอในการออกคํ าสั่ ง ทางปกครอง กรณีศึกษาตามคําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๘๘/๒๕๔๗ เปนกรณีที่ขาราชการอัยการที่ถูกลงโทษปลดออกจากราชการ โดยมีพระบรมราชโองการโปรดเกลาฯ ใหพนจากตําแหนงแลว ตอมาศาลฎีกาพิพากษาเพิกถอนคําสั่งลงโทษปลดออกจากราชการ แตสํานักงานอัยการสูงสุดมิไดดําเนินการเพื่อใหขาราชการอัยการผูน้ันกลับเขารับราชการ และมีคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนวินัยอยางรายแรงใหม จนในที่สุดไดมีคําสั่งลงโทษปลดขาราชการผูน้ันออกจากราชการ โดยใหมีผลยอนหลังไปถึงวันออกจากราชการตามผลการดําเนินการทางวินัยครั้งแรก ศาลวินิจฉัยประเด็นนี้วา เปนการออกคําสั่งลงโทษปลดออกจากราชการยอนหลังไปกอนที่จะดําเนินการทางวินัย ซ่ึงขัดตอหลักเหตุผลอยางยิ่ง ประกอบกับไมมีบทกฎหมายใดบัญญัติใหกระทําเชนนั้นได นอกจากน้ี คําสั่งลงโทษปลดออกจากราชการเปนคําสั่งทางปกครอง จึงไมอาจออกคําสั่งยอนหลัง ใหกระทบสิทธิของผูถูกสั่งลงโทษได ตามนัยมาตรา ๔๒ แหง พ.ร.บ. วิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ .ศ . ๒๕๓๙ กรณี น้ีควรจะมีคําสั่งปลดออกจากราชการโดยให มีผลตั้งแตวันที่ ไดออกคําสั่ง เปนตนไป๓๑ ขอสังเกต ขอเท็จจริงในคดีน้ีไมเขาขอยกเวนตามระเบียบ ก.พ. วาดวยวันออกจากราชการของขาราชการพลเรือนสามัญ พ.ศ. ๒๕๓๕ ที่จะออกคําสั่งปลดออกจากราชการใหมีผลยอนหลังไปกอนวันออกคําสั่งได ถึงแมขอ ๖ (๘) ของระเบียบดังกลาว จะกําหนดไววา กรณีใดมีเหตุสมควรสามารถสั่งปลดออกหรือไลออกจากราชการยอนหลังไปถึงวันที่ควรจะตองออกจากราชการตามกรณีน้ันได โดยตองไมเปนการทําใหเสียประโยชนตามสิทธิโดยชอบธรรมของผูถูกสั่งลงโทษนั้นก็ตาม ดังน้ัน ในการออกคําสั่งลงโทษปลดออกหรือไลออกจากราชการโดยใหมีผลยอนหลังหนวยงานทางปกครองควรถือปฏิบัติตามระเบียบของ ก.พ. โดยเครงครัด ๖. การอุทธรณคําสั่งลงโทษทางวินัย พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ บัญญัติเร่ืองการอุทธรณคําสั่งลงโทษ ทางวินัยไวโดยเฉพาะและแยกเปน ๒ กรณี คือ การอุทธรณคําสั่งลงโทษวินัยอยางไมรายแรง (คําสั่งลงโทษภาคทัณฑ ตัดเงินเดือน หรือลดขั้นเงินเดือน) และการอุทธรณคําสั่งลงโทษวินัยอยางรายแรง (คําสั่งลงโทษปลดออกหรือไลออกจากราชการ) สําหรับการอุทธรณคําสั่งลงโทษวินัยอยางไมรายแรง ใหอุทธรณตอ อ.ก.พ. จังหวัด อ.ก.พ. กรม อ.ก.พ. กระทรวง หรือ ก.พ. แลวแตกรณี ภายใน ๓๐ วัน นับแตวันทราบคําสั่ง สวนการอุทธรณคําสั่งลงโทษวินัยอยางรายแรง ใหอุทธรณตอ ก.พ. ภายใน ๓๐ วัน นับแตวันทราบคําสั่ง ซ่ึงการอุทธรณและการพิจารณาอุทธรณทั้งสองกรณีตองเปนไปตามหลักเกณฑและวิธีการที่กําหนดในกฎ ก.พ. ฉบับที่ ๑๖ (พ.ศ. ๒๕๔๐) ออกตามความใน พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ วาดวยการอุทธรณและการพิจารณาอุทธรณ

๓๑ โปรดดูรายละเอียด คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๘๘/๒๕๔๗ ในบทที่ ๔ หนา ๖๘ - ๗๒

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๑๑๕

ประเด็นพิพาทที่สําคัญเกี่ยวกับการอุทธรณคําสั่งลงโทษทางวินัยที่พบในการศึกษาครั้งน้ี คอื ระยะเวลาในการพิจารณาอุทธรณคําสั่งลงโทษปลดออกหรือไลออกจากราชการ เน่ืองจากปรากฏวามีการนําคดีมาฟองตอศาลหลายคดี โดยขาราชการผูถูกลงโทษทางวินัยฟองวา การพิจารณาอุทธรณคําสั่งลงโทษปลดออกหรือไลออกจากราชการลาชาเกินสมควร ทําใหไดรับความเดือดรอนหรือเสียหาย ขอใหศาลมีคําสั่งใหผูมีอํานาจพิจารณาอุทธรณดําเนินการพิจารณาอุทธรณใหแลวเสร็จภายในระยะเวลาที่ศาลกําหนด หรือขอใหชดใชคาเสียหายจากการปฏิบัติหนาที่ลาชาเกินสมควร ซ่ึงเปนกรณีการพิจารณาอุทธรณของ ก.พ. และ ก.ตร. (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๘๓๙/๒๕๔๖ ที่ ๒๘๕/๒๕๔๗ และที่ ๑๓๐๙/๒๕๔๗)๓๒ และเม่ือตรวจสอบเรื่องรองทุกขตอคณะกรรมการวินิจฉัย รองทุกขก็ปรากฏวา มีการรองทุกขในลักษณะนี้อยูหลายเรื่องเชนกัน ไดแก คําวินิจฉัยคณะกรรมการวิ นิ จ ฉั ย ร อ งทุ ก ข ที่ ๘๐/๒๕๒๔ ที่ ๒๐/๒๕๒๗ ที่ ๗/๒๕๒๙ แ ล ะที่ ๑/๒๕๔๔ ซ่ึ ง เป น ก รณี การพิจารณาอุทธรณของ ก.ค. ก.พ. ก.ตร. และ ก.ท. สํานักงาน ก.พ.ไดใหการเกี่ยวกับขั้นตอนและระยะเวลาการพิจารณาอุทธรณคําสั่งลงโทษทางวินัยวา ไดออกระเบียบสํานักงาน ก.พ.วาดวยการกําหนดขั้นตอนและระยะเวลาการปฏิบัติราชการเกี่ยวกับคําขอยกเวนในกรณีที่ขาดคุณสมบัติทั่วไป คําขออุทธรณคําสั่งลงโทษ และ คําขอรองทุกขคําสั่งใหออกจากราชการ พ.ศ.๒๕๔๓ แตตอมาไดมีระเบียบสํานักนายกรัฐมนตรี ลงวันที่ ๑๘ มกราคม ๒๕๔๖ ยกเลิกระเบียบสํานักนายกรัฐมนตรีวาดวยการปฏิบัติราชการ เพ่ือประชาชนของหนวยงานของรัฐ พ.ศ.๒๕๓๒ มีผลใหระเบียบสํานักงาน ก.พ. ฉบับดังกลาว ถูกยกเลิกไปดวย แตสํานักงาน ก.พ. ก็ยังใชระเบียบดังกลาวเปนแนวทางปฏิบัติงานเปนการภายในอยู ซ่ึงตามระเบียบดังกลาว เม่ือสํานักงาน ก.พ. ไดรับสํานวนการสอบสวนวินัยครบถวนแลว จะมอบหมายใหนิติกรตรวจสํานวนและจัดทําบันทึกเพื่อเสนอ อ.ก.พ. วิสามัญเกี่ยวกับการอุทธรณและการรองทุกข (ทําการแทน ก.พ.) พิจารณา โดยกําหนดระยะเวลาไววา ถาเปนเรื่องไมยุงยากภายใน ๕๕ วัน (ทําการ) เรื่องยุงยากภายใน ๗๕ วัน เร่ืองยุงยากมากภายใน ๑๑๐ วัน และเรื่องยุงยากมากเปนพิเศษภายใน ๒๐๐ วัน ทั้งนี้ ระยะเวลาดําเนินการดังกลาวตองเปนกรณีที่มีเอกสารหรือขอเท็จจริงครบถวน และหากนิติกรผูตรวจสํานวนมีเร่ืองที่จะตองดําเนินการพรอมกันหลายเรื่องและไมสามารถดําเนินการใหแลวเสร็จตามระยะเวลาที่กําหนดได ก็อาจขอขยายระยะเวลาตอเลขาธิการ ก.พ. หรือผูไดรับมอบหมายไดตามความจําเปน ปญหาที่สํานักงาน ก.พ. ประสบก็คือ มีคําขออุทธรณและคําขออื่นๆ ที่จะตองดําเนินการเปนจํานวนมาก ขอจํากัดเกี่ยวกับนิติกรผูตรวจสํานวนทั้งเรื่องอัตรากําลังและประสบการณ ขอจํากัดอ่ืน ๆ เชน ตองดําเนินการคําขอรองทุกข ซ่ึงมีกฎหมายกําหนดเวลาบังคับไวกอน ตองดําเนินการเรื่องที่มีผลกระทบตอประโยชนสาธารณะหรือที่สาธารณชนใหความสนใจกอน เปนตน (คําใหการของสํานักงาน ก.พ. ตามคําพิพากษา ศาลปกครองกลางที่ ๒๘๕/๒๕๔๗ และที่ ๑๓๐๙/๒๕๔๗) การพิจารณาอุทธรณคําสั่งลงโทษทางวินัยขาราชการนี้ ศาลวินิจฉัยวาเปนการปฏิบัติราชการที่เกี่ยวของกับการบริการประชาชนซึ่งจะตองกําหนดระยะเวลาดําเนินการจนแลวเสร็จ

๓๒ โปรดดูรายละเอียดในบทที่ ๔ หนา ๘๙ - ๙๒

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๑๑๖

ใหสอดคลองกับมาตรา ๓๗๓๓ แหงพระราชกฤษฎีกาวาดวยหลักเกณฑและวิธีการบริหารกิจการบานเมืองที่ ดี พ .ศ . ๒๕๔๖ แตขณะนี้ยังมิได มีการกําหนดขั้นตอนและระยะเวลาดําเนินการจน แลวเสร็จในการพิจารณาอุทธรณไว ซ่ึงทําใหการจะพิจารณาวาเปนการปฏิบัติหนาที่ลาชาเกินสมควรหรือไม ตองพิจารณาวาระยะเวลาอันสมควรที่จะใชในการดําเนินการและพิจารณาอุทธรณคําสั่งลงโทษทางวินัยใหแลวเสร็จเปนระยะเวลาเทาใด (คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๓๐๙/๒๕๔๗) ซ่ึงกรณีน้ี ศาลปกครองสูงสุดโดยที่ประชุมใหญไดวินิจฉัยเรื่องระยะเวลาการพิจารณาอุทธรณของ ก.ตร. ไววา “ระยะเวลาอันสมควร” ที่จะถือเปนเกณฑเบื้องตนวา ก.ตร. ควรพิจารณาอุทธรณคําสั่งลงโทษทางวินัยขาราชการตํารวจใหเสร็จสิ้นน้ัน ควรเปนระยะเวลาเกาสิบวันนับแตวันที่ ก.ตร. ไดรับอุทธรณ โดยเทียบเคียงจากระยะเวลาขั้นสูงในการพิจารณาอุทธรณคําสั่งทางปกครองของ ฝายปกครองตามที่บัญญัติไวใน พ .ร.บ . วิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ .ศ .๒๕๓๙ (คําสั่ง ศาลปกครองสูงสุดที่ ๒๖๐/๒๕๔๖ (ประชุมใหญ)) ตอมา มีการประกาศใช พ.ร.บ. ตํารวจแหงชาติ พ.ศ. ๒๕๔๗ โดย พ.ร.บ. ฉบับดังกลาวมีบทบัญญัติที่กําหนดระยะเวลาการพิจารณาอุทธรณคําสั่งลงโทษขาราชการตํารวจไวโดยชัดแจง กลาวคือ ในมาตรา ๑๐๕๓๔ วรรคสาม ไดกําหนดระยะเวลาพิจารณาอุทธรณไวสองรอยสี่สิบวัน และยังสามารถขอขยายระยะเวลาไดอีกไมเกินสองครั้ง โดยแต

๓๓ พระราชกฤษฎีกาวาดวยหลักเกณฑและวิธีการบริหารกิจการบานเมืองท่ีดี พ.ศ. ๒๕๔๖

มาตรา ๓๗ ในการปฏิบัติราชการที่ เกี่ยวของกับการบริการประชาชนหรือติดตอประสานงาน ระหวางสวนราชการดวยกัน ใหสวนราชการกําหนดระยะเวลาแลวเสร็จของงานแตละงานและประกาศใหประชาชนและขาราชการทราบเปนการทั่วไป สวนราชการใดมิไดกําหนดระยะเวลาแลวเสร็จของงานใด และ ก.พ.ร. พิจารณาเห็นวางานนั้นมีลักษณะที่สามารถกําหนดระยะเวลาแลวเสร็จได หรือสวนราชการไดกําหนดระยะเวลาแลวเสร็จไว แต ก.พ.ร. เห็นวาเปนระยะเวลาที่ลาชาเกินสมควร ก.พ.ร. จะกําหนดเวลาแลวเสร็จใหสวนราชการนั้นตองปฏิบัติ ก็ได

ใหเปนหนาที่ของผูบังคับบัญชาที่จะตองตรวจสอบใหขาราชการปฏิบัติงานใหแลวเสร็จตามกําหนดเวลาตามวรรคหนึ่ง

๓๔ พ.ร.บ. ตํารวจแหงชาติ พ.ศ. ๒๕๔๗ มาตรา ๑๐๕ ขาราชการตํารวจผูใดถูกส่ังลงโทษหรือถูกส่ังใหออกจากราชการตามพระราชบัญญัตินี้

ใหผูนั้นมีสิทธิอุทธรณไดดังตอไปนี้ (๑) กรณีถูกส่ังลงโทษภาคทัณฑ ทัณฑกรรม กักยาม กักขัง หรือตัดเงินเดือน ใหอุทธรณคําส่ังดังกลาว

ตอผูบังคับบัญชาของผูบังคับบัญชาที่ ส่ังลงโทษ แตในกรณีที่ผู บัญชาการตํารวจแหงชาติเปนผู ส่ังลงโทษ ใหอุทธรณตอ ก.ตร.

(๒) กรณีถูกส่ังลงโทษปลดออก หรือไลออก หรือถูกส่ังใหออกจากราชการ ใหอุทธรณคําส่ังดังกลาวตอ ก.ตร.

การอุทธรณตาม (๑) และ (๒) ใหอุทธรณภายในสามสิบวันนับแตวันทราบคําส่ัง ระยะเวลาการพิจารณาอุทธรณตาม (๑) และ (๒) ใหพิจารณาใหแลวเสร็จภายในสองรอยส่ีสิบวัน

นับแตวันที่ไดรับอุทธรณ เวนแตมีเหตุจําเปนตามที่กําหนดในระเบียบ ก.ตร. ที่ทําใหการพิจารณาไมแลวเสร็จภายในระยะเวลาดังกลาว ก็ใหขยายระยะเวลาไดอีกไมเกินสองครั้ง โดยแตละครั้งจะตองไมเกินหกสิบวัน

ฯลฯ ฯลฯ

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๑๑๗

ละครั้งจะตองไมเกินหกสิบวัน รวมระยะเวลาการพิจารณาอุทธรณคําสั่งลงโทษขาราชการตํารวจทั้งสิ้น คือ สามรอยหกสิบวันหรือประมาณหนึ่งป ซ่ึงนับวาเปนระยะเวลาที่แตกตางกับระยะเวลาที่ ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยไวเปนอยางมาก อันแสดงใหเห็นวาในการพิจารณาอุทธรณของขาราชการตํารวจนั้น ผูรางกฎหมายเห็นวาระยะเวลาเกาสิบวัน ตามคําวินิจฉัยของศาลปกครองสูงสุดนั้น เปนระยะเวลาที่ไมอาจปฏิบัติไดจริง ในขณะที่ใน พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา พ.ศ. ๒๕๔๗ มาตรา ๑๒๒๓๕ และ พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือนในสถาบันอุดมศึกษา พ.ศ. ๒๕๔๗ มาตรา ๖๒๓๖ กําหนดระยะเวลาพิจารณาอุทธรณไวเกาสิบวัน ซ่ึงเปนระยะเวลาที่แตกตางกันอยางมาก ขอเสนอแนะ นอกจากการแกไขปญหาทางการบริหารในเรื่องของขอจํากัดตางๆ ที่ประสบอยูแลว สํานักงาน ก.พ. ควรพิจารณากําหนดระยะเวลาการพิจารณาอุทธรณคําสั่งลงโทษทางวินัยใหเหมาะสม และแกไขกฎหมายวาดวยระเบียบขาราชการพลเรือนโดยบัญญัติเรื่องระยะเวลาการพิจารณาอุทธรณคําสั่งลงโทษทางวินัยของขาราชการไวใหชัดเจนตอไป เพราะหาก ไมมีการกําหนดระยะเวลาที่ชัดเจนไวในกฎหมายแลว เม่ือเปนคดีมาสูศาลปกครองก็จะเกิดประเด็นใหศาลปกครองวินิจฉัยวา “ระยะเวลาอันสมควร” คือ ระยะเวลาเทาใด ซ่ึงตามคําวินิจฉัยของ ศาลปกครองสูงสุดที่ ๒๖๐/๒๕๔๖ (ประชุมใหญ ) กําหนดไวเปนเกาสิบวัน ซ่ึงเม่ือเทียบกับ ระยะเวลาตามระเบียบของสํานักงาน ก.พ.แลวเปนระยะเวลาที่กําหนดไวสําหรับการพิจารณาเรื่องในระดับ “ยุงยาก” เทานั้น แตไมครอบคลุมถึงเรื่องในระดับ “ยุงยากมาก” และ “ยุงยากมากเปนพิเศษ” จึงอาจทําใหเกิดปญหาในการปฏิบัติงานได ๗. กรณีอ่ืนๆ นอกจากขอเสนอแนะในขั้นตอนตางๆ ของกระบวนการดําเนินการทางวินัยตามที่กลาวไวแลว ยังมีกรณีอ่ืนๆ ที่พบในการศึกษาและสมควรกลาวถึงเพ่ือประโยชนในการปฏิบัติราชการเกี่ยวกับเรื่องน้ีตอไป คือ กรณีการเบิกจายเงินเดือนในระหวางถูกลงโทษไลออกจากราชการโดยไมชอบดวย

๓๕ พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา พ.ศ. ๒๕๔๗

มาตรา ๑๒๒ ขาราชการครูและบุคลากรทางการศึกษาผูใดถูกส่ังลงโทษปลดออก ไลออก หรือถูกส่ัง ใหออกจากราชการ ใหมีสิทธิอุทธรณหรือรองทุกข แลวแตกรณี ตอ ก.ค.ศ.ภายในสามสิบวันนับแตวันที่ไดรับแจงคําส่ัง และให ก.ค.ศ.พิจารณาใหแลวเสร็จภายในเกาสิบวัน

๓๖ พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือนในสถาบันอุดมศึกษา พ.ศ. ๒๕๔๗ มาตรา ๖๒ ขาราชการพลเรือนในสถาบันอุดมศึกษาผูใดถูกส่ังใหออกจากราชการ หรือถูกส่ังลงโทษ

ปลดออก หรือไลออก มีสิทธิอุทธรณตอ ก.พ.อ. ไดภายในสามสิบวันนับแตวันที่ไดรับแจงคําส่ัง ตามหลักเกณฑและวิธีการที่ ก.พ.อ. กําหนด

ให ก.พ .อ. พิจารณาอุทธรณใหแลวเสร็จภายในระยะเวลาท่ีกําหนดไวในขอบังคับของ ก.พ.อ. ซึ่งตองไมเกินเกาสิบวัน

ฯลฯ ฯลฯ

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๑๑๘

กฎหมายใหแกขาราชการที่กลับเขารับราชการ และกรณีที่ขาราชการผูฟองคดียังขาดความรู ความเขาใจในกฎหมายหรือสิทธิหนาที่ของตนเองจนเปนเหตุใหมีการนําคดีมาฟองตอศาล

๗.๑ การเบิกจายเงินเดือนในระหวางถูกลงโทษไลออกจากราชการโดยไมชอบดวยกฎหมายใหแกขาราชการที่กลับเขารับราชการ ปญหาที่เกิดขึ้น คือ ในกรณีที่คําสั่งลงโทษไลออกจากราชการ (ซ่ึงรวมถึงคําสั่งลงโทษปลดออกจากราชการและคําสั่งใหออกจากราชการดวย) ถูกเพิกถอนดวยเหตุอ่ืนที่มิใชการวินิจฉัยวาขาราชการผูถูกกลาวหาไมไดกระทําความผิด เชน ถูกเพิกถอนดวยเหตุวาเปนคําสั่งที่ออกโดย ไมถูกตองตามรูปแบบ ขั้นตอน หรือวิธีการอันเปนสาระสําคัญที่กฎหมายกําหนดไว เปนตน ซ่ึงหนวยงานทางปกครองตองแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัยในเร่ืองเดิมใหมน้ัน ปรากฏจากกรณีศึกษาวาหนวยงานทางปกครอง (บางหนวยงาน) ยังไมมีแนวทางการปฏิบัติงานที่ชัดเจนวา จะเบิกจายเงินเดือนในระหวางที่ถูกลงโทษไลออกจากราชการใหแกขาราชการที่กลับเขารับราชการไดหรือไม จึงตองมีการหารือตามระบบราชการจนทําใหการเบิกจายเงินเดือนดังกลาวลาชาและขาราชการนําคดีมาฟองตอศาลขอใหมีคําสั่งใหหนวยงานทางปกครองดําเนินการเบิกจายเงินเดือนใหแกตนเองโดยเร็ว๓๗ ขอเสนอแนะ กระทรวงการคลังควรพิจารณากําหนดแนวทางการปฏิบัติงานเกี่ยวกับเรื่องนี้ใหชัดเจน และเวียนแจงสวนราชการตางๆ เพ่ือถือปฏิบัติเปนแนวทางเดียวกันตอไป

๗.๒ กรณีขาราชการผูฟองคดีขาดความรูความเขาใจในกฎหมายหรือสิทธิหนาที่ของตนเอง จากการศึกษาพบวาสาเหตุประการหนึ่งที่ทําใหเกิดการฟองคดี คือ ขาราชการ ผูฟองคดียังมีความรูความเขาใจเกี่ยวกับกฎหมายหรือสิทธิหนาที่ของตนไมถูกตอง โดยพิจารณาจากเหตุผลที่ผูฟองคดีนํามากลาวอางในการฟองคดี ซ่ึงเหตุผลที่มักจะมีการนํามากลาวอางอยูเสมอ ไดแก ผลการดําเนินคดีอาญาที่มีผลแตกตางจากผลการดําเนินการทางวินัย เชน พนักงานอัยการ มีคําสั่งเด็ดขาดไมฟองคดีอาญา หรือศาลมีคําพิพากษาถึงที่สุดใหยกฟองคดีอาญาแลว เปนตน หรือการกลาวอางผลของกฎหมายลางมลทินตางๆ กรณีที่การกระทําผิดวินัยของขาราชการเขาลักษณะความผิดทางอาญาดวยนั้น ผลการดําเนินการทางวินัยอาจแตกตางจากผลการดําเนินคดีอาญาได เพราะการดําเนินการทางวินัยกับการดําเนินคดีอาญาเปนกระบวนการที่แยกตางหากจากกัน และแมจะปรากฏวาผลการดําเนินคดีอาญาแตกตางออกไปแตก็ไมกระทบตอการพิจารณาลงโทษทางวินัยที่ไดดําเนินการไปโดยชอบดวยกฎหมายแลว ดังที่ คําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.๑๔๒/๒๕๔๙ วินิจฉัยไว ดังน้ี “การดําเนินคดีอาญานั้นมุงหมายควบคุมการกระทําของบุคคลในสังคมมิใหกระทําการที่กฎหมายกําหนดวาเปนความผิดอาญาเพื่อคุมครองสังคมโดยรวมใหมีความสงบสุข สวนการดําเนินการทางวินัยน้ันเปนมาตรฐานในการรักษาวินัยของขาราชการที่มุงปราบปรามขาราชการ

๓๗ โปรดดู คําพิพากษาศาลปกครองกลางที่ ๑๑๓๔/๒๕๔๗ ในบทที่ ๔ หนา ๘๖ - ๘๙

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๑๑๙

ที่กระทําการฝาฝนขอหามตามที่กฎหมาย ระเบียบ ขอบังคับกําหนด ซ่ึงรวมถึงขนบธรรมเนียมของทางราชการดวย โดยใชวิธีการลงโทษทางวินัย ซ่ึงมีผลเปนการปรามไมใหขาราชการอื่นกระทําผิดวินัยเพราะเกรงกลัวการลงโทษดวย นอกจากนี้ การสอบสวนพิจารณาโทษทางวินัยมี กฎ ก.พ. ฉบับที่ ๑๘ (พ .ศ. ๒๕๔๐) ออกตามความใน พ .ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือน พ .ศ. ๒๕๓๕ วาดวยการสอบสวนพิจารณา กําหนดขั้นตอนและวิธีการสอบสวนแยกตางหากจากการดําเนนิคดอีาญาที่ตองดําเนินการตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญาอยูแลว อีกทั้งการรับฟงพยานหลักฐานเพ่ือจะลงโทษทางวินัยของผูบังคับบัญชาก็แตกตางจากการรับฟงพยานหลักฐานเพื่อลงโทษ ในคดีอาญาของศาล โดยในคดีอาญานั้น ศาลจะพิพากษาลงโทษจําเลยไดตอเม่ือมีพยานหลักฐานปรากฏชัดแจงปราศจากขอสงสัย สวนการลงโทษทางวินัยผูบังคับบัญชาสามารถใชดุลพินิจ สั่งลงโทษผูถูกกลาวหาไดโดยพิจารณาจากพยานหลักฐานและพฤติการณของผูถูกกลาวหาที่ปรากฏในสํานวนของคณะกรรมการสอบสวนเปนสําคัญ โดยไมจําเปนตองปรากฏพยานหลักฐานชัดแจงปราศจากขอสงสัยดังเชนคดีอาญาและไมตองรอฟงผลคดีอาญาแตอยางใด เพราะแมเร่ืองน้ันพนักงานสอบสวน พนักงานอัยการหรือศาล จะมีความเห็นแตกตางออกไป ผูพิจารณาโทษทางวินัย ก็หาจําตองรับผิดแตอยางใดไมถาหากการกระทํานั้นไดกระทําไปโดยถูกตองตามกฎหมาย ดังนั้น แมจะปรากฏขอเท็จจริงภายหลังวาพนักงานอัยการไดยื่นคํารองขอถอนฟองในคดีอาญาและศาล ไดจําหนายคดีออกจากสารบบความไปโดยชอบแลวก็ตาม แตก็ไมกระทบตอการพิจารณาลงโทษทางวินัยที่ไดดําเนินการไปแลว” ขอเสนอแนะ หนวยงานทางปกครองควรจัดใหมีหัวขอวิชาความรูเกี่ยวกับวินัยขาราชการไวในหลักสูตรการฝกอบรมขาราชการในสังกัดตามความเหมาะสม หรือจัดทําเอกสารเผยแพรความรูเกี่ยวกับวินัยขาราชการใหแกขาราชการในสังกัด เพ่ือใหขาราชการมีความรูความเขาใจในกฎหมายหรือสิทธิหนาที่ของตนเองอยางถูกตอง อันจะเปนการชวยลดขอพิพาทที่ เปนคดี มาสูศาลปกครองไดทางหนึ่ง

บทที่ ๖

บทสรุปและขอเสนอแนะ

๑. บทสรุป จากสมมุติฐานเบื้องตนของการศึกษาที่ตั้งไววา เหตุแหงการฟองคดีปกครองอาจมีสาเหตุมาจากกรณีตางๆ จํานวน ๕ กรณี คือ ๑) เกิดจากหนวยงานทางปกครองหรือเจาหนาที่ ของรัฐ ๒) เกิดจากผูฟองคดี ๓) เกิดจากระบบหรือขั้นตอนการปฏิบัติงานของหนวยงาน ทางปกครอง ๔) เกิดจากบทบัญญัติของกฎหมาย และ ๕) เกิดจากกรณีอ่ืนๆ ผลการศึกษา คําวินิจฉัยของศาลปกครองในชวง ๔ ป ตั้งแตเปดทําการ ปรากฏวาสาเหตุหลักที่ทําใหเกิดการฟองคดีปกครองเกี่ยวกับวินัยขาราชการ คือ ขาราชการผูฟองคดีเอง และหนวยงานทางปกครองหรือเจาหนาที่ของรัฐ ตามลําดับ โดยมีรายละเอียดดังน้ี - เกิดจากขาราชการผูฟองคดี จํานวน ๑๒๗ คดี คิดเปนรอยละ ๘๐.๔ - เกิดจากหนวยงานทางปกครอง หรือเจาหนาที่ของรัฐ จํานวน ๒๗ คดี คิดเปนรอยละ ๑๗.๑ - เกิดจากระบบหรือขั้นตอนการปฏิบัติงาน ของหนวยงานทางปกครอง จํานวน ๔ คดี คิดเปนรอยละ ๒.๕

เหตุแหงการฟองคดีที่เกิดจากขาราชการผูฟองคดีน้ัน แยกออกเปนสองกรณี คือ เกิดจากการไมยอมรับผลการลงโทษทางวินัยของขาราชการผูฟองคดี และเกิดจากการขาดความรูความเขาใจในกฎหมายหรือสิทธิหนาที่ของขาราชการผูฟองคดี เหตุแหงการฟองคดีที่ เกิดจากหนวยงานทางปกครองหรือเจาหนาที่ของรัฐ แยกออกเปนสามกรณี คือ เกิดจากเจาหนาที่ของรัฐไมปฏิบัติตามหลักเกณฑ ขั้นตอน หรือวิธีการที่กฎหมายกําหนด เกิดจากการใชดุลพินิจของเจาหนาที่ของรัฐ และเกิดจากการใชและการตีความกฎหมายของเจาหนาที่ของรัฐ เหตุแหงการฟองคดีที่เกิดจากระบบหรือขั้นตอนการปฏิบัติงานของหนวยงาน ทางปกครอง แยกออกเปนสองกรณี คือ เกิดจากหนวยงานทางปกครองไมมีแนวทางการปฏิบัติงาน ที่ชัดเจน และเกิดจากปญหาปริมาณงานและขอจํากัดในระบบราชการ เม่ือพิจารณาผลของการวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีดังกลาวประกอบกับสถิติที่ไดในการศึกษาพบวาศาลมีคําพิพากษายกฟองถึงรอยละ ๘๑.๐ ของจํานวนคดีทั้งหมด ทําใหสรุปไดประการหนึ่งวา กระบวนการดําเนินการทางวินัยของหนวยงานทางปกครองสวนใหญเปนไป โดยชอบดวยกฎหมายแลว การฟองคดีเปนผลมาจากขาราชการผูฟองคดีซ่ึงเห็นวาตนเองยังมีชองทางในการใชสิทธิโตแยงการลงโทษทางวินัยตามกฎหมายดวยการใชสิทธิทางศาล ไมวาจะเปนเพราะตนเองยังไมยอมรับผลของการลงโทษทางวินัยหรือเปนเพราะการขาดความรูความเขาใจ ในกฎหมายหรือสิทธิหนาที่ของตนเองก็ได สวนการฟองคดีที่มีสาเหตุมาจากฝายของหนวยงาน

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ

๑๒๑

ทางปกครองหรือเจาหนาที่ของรัฐก็ไดนํามาจัดทําขอเสนอแนะอันอาจจะมีประโยชนตอการปฏิบัติราชการในเรื่องนี้ตามสมควร ๒. ขอเสนอแนะ คดีปกครองเกี่ยวกับวินัยขาราชการเกือบทั้งหมดเปนการฟองโตแยงคําสั่งลงโทษ ทางวินัยของขาราชการที่ถูกผูบังคับบัญชาดําเนินการทางวินัย ซ่ึงหากศาลมีคําพิพากษาใหเพิกถอนคําสั่งดังกลาวยอมมีผลกระทบตอกระบวนการดําเนินการทางวินัย หนวยงานทางปกครอง อาจตองกลับไปเริ่มกระบวนการใหม หรืออาจตองใชเวลาดําเนินการในขั้นตอนที่ตามมาเพิ่มขึ้น รวมทั้งอาจตองสูญเสียงบประมาณเพื่อจายเปนเงินเดือน คาตอบแทน หรือชดใชคาสินไหมทดแทนแกขาราชการดวย ดังน้ัน การศึกษาวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีเพ่ือนําไปแกไขขอบกพรองที่อาจเกิดขึ้นในกระบวนการดําเนินการทางวินัยจึงเปนวิธีหน่ึงในการปองกันมิใหหนวยงานทางปกครองไดรับความเสียหายอันเกิดจากการดํ าเนินการทางวิ นัยที่ ไมชอบดวยกฎหมาย นอกจากนั้น ยังสามารถนําผลการศึกษาไปปรับปรุงกระบวนการดําเนินการทางวินัยใหมีประสิทธิภาพ และความมีประสิทธิภาพนั้นอยูภายใตกรอบและวัตถุประสงคที่กฎหมายกําหนดไวดวย การศึกษาวิเคราะหครั้งน้ีอาจถือไดวาเปนเพียงบทเริ่มตนเทานั้น เพราะเปนการศึกษาจากคดีพิพาทในชวงระยะเวลาประมาณ ๔ ปแรกของการจัดตั้งศาลปกครอง ซ่ึงอาจเปนปจจัยหน่ึงที่มีอิทธิพลตอผลของการศึกษาได การศึกษาวิเคราะหจากคดีพิพาทในชวงระยะเวลาตอไปอาจทําใหเห็นภาพรวมที่เปลี่ยนแปลงไปได ประกอบกับในป พ.ศ. ๒๕๔๗ ไดมีการประกาศใชกฎหมายวาดวยระเบียบขาราชการหลายฉบับ ไดแก พ.ร.บ. ตํารวจแหงชาติ พ.ศ. ๒๕๔๗ พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา พ.ศ. ๒๕๔๗ พ.ร.บ. ระเบียบขาราชการพลเรือนในสถาบันอุดมศึ กษ า พ .ศ . ๒๕๔๗ จึ งอาจมีผลกระทบต อผลการศึ กษ าในระยะต อไป ได ดั ง น้ั น จึงควรใหมีการศึกษาวิเคราะหที่ตอเน่ืองตอไป และควรขยายขอบเขตของการศึกษาใหครอบคลุมคดีพิพาทของศาลปกครองในภูมิภาคดวย นอกจากนี้ ยังอาจจัดใหมีการศึกษาวิเคราะหเปรียบเทียบระหวางขาราชการประเภทตางๆ ที่มีสถิติการฟองคดีเปนจํานวนมาก เชน ขาราชการตํารวจ ขาราชการครู และขาราชการพลเรือนสามัญ เปนตน หรือศึกษาเฉพาะกรณีของขาราชการหรือพนักงานสวนทองถิ่น ซ่ึงมีสภาพปญหาและขอกฎหมายที่แตกตางออกไป

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ/ภาคผนวก ก.

(๑)

ภาคผนวก ก. บัญชีแสดงประเภทคดี เหตุผลที่ผูฟองคดีกลาวอางในการฟองคดี และผลการพิจารณาของศาล

ลําดับ คําพิพากษา

หมายเลขคดีแดง ประเภทคดี ตาม ม.๙

เหตุผลที่ผูฟองคดีกลาวอางในการฟองคดี ผลการพิจารณา

ของศาล เหตุผลตามคําวินิจฉัยของศาล หมายเหตุ

ศาลปกครองสูงสุด

๑. อ.๔/๒๕๔๗ (๑) - ถูกลงโทษทางวินัยโดยไมมีการแจงขอกลาวหาและใหโอกาส โตแยงแสดงพยานหลักฐาน

ยกฟอง - การดําเนินการทางวินัยเปนไปตามขั้นตอนและ วิธีการอันเปนสาระสําคัญ

๒. อ.๒๘/๒๕๔๗ (ป.) (๑) - ผูบังคับบัญชาออกคําสั่งโดยปราศจากอํานาจและไมสุจริต - กรรมการสอบสวนขาดคุณสมบัติ

เพิกถอนคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนฯ และ ยกคําขอที่ขอให เพิกถอนคําสั่งพักราชการ

- ประธานกรรมการสอบสวนขาดคุณสมบัติ เนื่องจากมิใชขาราชการฝายพลเรือน - คําสั่งพักราชการชอบดวยกฎหมาย

คําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนวินัยอยางรายแรงและคําสั่งพักราชการ

๓. อ.๓๓/๒๕๔๗ (๑) - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา - ศาลฎีกายกฟองคดีอาญา

ยกฟอง - รองทุกขตอ ครท. เมื่อพนระยะเวลารองทุกข - รองทุกขในเรื่องที่นายกรัฐมนตรีในฐานะหัวหนา รัฐบาลมีมติเด็ดขาดแลว

๔. อ.๓๙/๒๕๔๗ (๑) - การสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวน การพิจารณา ความผิด การกําหนดโทษ และการพิจารณาอุทธรณ ไมชอบดวยกฎหมาย

ยกฟอง - ยื่นฟองเมื่อพนระยะเวลาการฟองคดี

๕. อ.๖๗/๒๕๔๗ (๒) - การพิจารณาสั่งการทางวินัยลาชาเกินสมควร ใหพิจารณาสั่งการ ใหเสร็จสิ้นภายใน ๖๐ วัน นับแตวันมี คําพิพากษา

- ขออางวาตองรอผลการสอบสวนคดีอาญา ไมสามารถรับฟงได - ปฏิบัติหนาที่ลาชาเกินสมควรตามที่กําหนดไว ในขอ ๓๒ ของกฎ ก.พ. ฉบับที่ ๑๘ (พ.ศ. ๒๕๔๐)ฯ

การพิจารณาสั่งการทางวินยั

๖. อ.๗๘/๒๕๔๗ (๑) - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา ยกฟอง - รองทุกขตอ ครท. ในเรื่องที่นายกรัฐมนตรี ในฐานะหัวหนารัฐบาลมีมติเด็ดขาดแลว

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ/ภาคผนวก ก.

(๒)

ลําดับ คําพิพากษา

หมายเลขคดีแดง ประเภทคดี ตาม ม.๙

เหตุผลที่ผูฟองคดีกลาวอางในการฟองคดี ผลการพิจารณา

ของศาล เหตุผลตามคําวินิจฉัยของศาล หมายเหตุ

๗. อ.๙๖/๒๕๔๗ (๑) - การสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนและการพิจารณา อุทธรณไมชอบดวยกฎหมาย

ยกฟอง - การดําเนินการทางวินัยเปนไปตามขั้นตอนและ วิธีการที่กฎหมายกําหนด

๘. อ.๙๘/๒๕๔๗ (๑) - ยื่นอุทธรณคําสั่งลงโทษภายในระยะเวลาที่กฎหมายกําหนด - ความผิดพลาดของเจาหนาที่ในการลงทะเบียนรับหนังสือ

ยกฟอง - ขออางของผูฟองคดีไมสามารถรับฟงได คําสั่งไมรับอุทธรณไวพิจารณา

๙. อ.๑๓๒/๒๕๔๗ (๑) - ไมรอฟงผลคดีอาญาตามที่คณะกรรมการสอบสวนมี ความเห็น

ยกฟอง - รองทุกขตอ ครท. เมื่อพนระยะเวลารองทุกข - รองทุกขในเรื่องที่นายกรัฐมนตรีในฐานะหัวหนา รัฐบาลมีมติเด็ดขาดแลว

๑๐. อ.๑๔๔/๒๕๔๗ (๑) - ไมมีการแจงขอกลาวหาและใหโอกาสโตแยง - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา

ยกฟอง - กระบวนการดําเนินการทางวินัย การพิจารณา ความผิดและการกําหนดโทษชอบดวยกฎหมาย

๑๑. อ.๑๔๖/๒๕๔๗ (๑) - ไมไดรับแจงคําสั่งลงโทษ - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา

ยกฟอง - ยื่นอุทธรณคําสั่งลงโทษเมื่อพนระยะเวลาการ ยื่นอุทธรณ - ไมไดดําเนินการแกไขความเดือดรอนหรือ เสียหายตามขั้นตอนและวิธีการฯ

คําสั่งไมรับอุทธรณไวพิจารณา

๑๒. อ.๑๕๓/๒๕๔๗ (๑) - การสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนไมชอบดวย กฎหมาย - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา - การกําหนดโทษไมเหมาะสม

ยกฟอง - การสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวน การพิจารณาความผิด การกําหนดโทษ และ การแกไขฐานความผิดชอบดวยกฎหมาย

๑๓. อ.๘๑/๒๕๔๘ (๑) - การสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนไมชอบดวย กฎหมาย - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา

ยกฟอง - รองทุกขตอ ครท. ในเรื่องที่นายกรัฐมนตรี ในฐานะหัวหนารัฐบาลมีมติเด็ดขาดแลว

๑๔. อ.๘๓/๒๕๔๘ (๑) - การสั่งเพิ่มโทษของอธิบดีจากปลดออกเปนไลออกไมถูกตอง ตามกฎหมาย

ยกฟอง - อธิบดีเปนผูมีอํานาจและไดดําเนินการตาม ขั้นตอนที่กฎหมายกําหนด - การเพิ่มโทษเปนการใชดุลพินิจโดยชอบ

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ/ภาคผนวก ก.

(๓)

ลําดับ คําพิพากษา

หมายเลขคดีแดง ประเภทคดี ตาม ม.๙

เหตุผลที่ผูฟองคดีกลาวอางในการฟองคดี ผลการพิจารณา

ของศาล เหตุผลตามคําวินิจฉัยของศาล หมายเหตุ

๑๕. อ.๙๘/๒๕๔๘ (๑) - การสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนไมชอบดวย กฎหมาย - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา

เพิกถอนคําสั่งลงโทษและมติยกอุทธรณและใหคืนสิทธิที่เสียไป

- การกระทําของผูฟองคดีไมเปนความผิดวินัย ตามที่สั่งลงโทษ - การสอบสวนพยานหลักฐานไมครบถวน

การพิจารณาความผิด

๑๖. อ.๑๓๓/๒๕๔๘ (๑) (๒) - ละเลยตอหนาที่ในการเพิกถอนคําสั่งลงโทษที่ไมชอบดวย กฎหมาย

เพิกถอนคําสั่งลงโทษและใหอธิบดีฯ มีคําสั่งใหผูฟองคดีกลับเขารับราชการ

- ออกคําสั่งลงโทษโดยไมถูกตองตามรูปแบบ ขั้นตอนหรือวิธีการอันเปนสาระสําคัญ - ละเลยตอหนาที่ในการเพิกถอนคําสั่งลงโทษ ที่ไมชอบดวยกฎหมาย

การพิจารณาความผิดและการกําหนดโทษ

๑๗. อ.๑๖๒/๒๕๔๘ (๑) - การสืบสวนขอเท็จจริงไมชอบดวยกฎหมาย - การออกคําสั่งใหออกจากราชการไวกอนไมเปนไปตาม หลักเกณฑที่กําหนดในกฎ ก.ค.

ยกฟอง - เปนการใชดุลพินิจโดยชอบ คําสั่งใหออกจากราชการไวกอน

๑๘. อ.๑๖๗/๒๕๔๘ (๑) - ไมไดใหโอกาสชี้แจงและนําสืบแกขอกลาวหา - การสั่งลงโทษไมสุจริต

ยกฟอง - การสอบสวนเปนไปตามขั้นตอนและวิธีการที่ กฎหมายกําหนด - เปนการใชดุลพินิจโดยชอบ

๑๙. อ.๑๘๑/๒๕๔๘ (๑) - การกําหนดโทษไมเหมาะสม - การสั่งลงโทษกักขังขัดตอรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย

ยกฟอง - การพิจารณาความผิดและการกําหนดโทษชอบ ดวยกฎหมาย - การสั่งลงโทษกักขังไมขัดตอรัฐธรรมนูญฯ

๒๐. อ.๑๙๗/๒๕๔๘ (๑) - การกําหนดโทษไมเหมาะสม - ไดรับการลงทัณฑกักขังแลวจึงไมควรไดรับโทษปลดออกอีก

เพิกถอนคําสั่งลงโทษ และคําสั่งใหยกอุทธรณ

- สั่งลงโทษในขอกลาวหาที่มิไดมีการแจง ขอกลาวหา

การลงโทษ

๒๑. อ.๒๑๔/๒๕๔๘ (๑) - สั่งลงโทษโดยไมมีการสอบสวน - กรรมการที่พิจารณาอุทธรณขาดความเปนกลาง

เพิกถอนคําสั่งลงโทษ (๒ คําสั่ง)

- การสอบสวนไมถูกตองตามรูปแบบ ขั้นตอน หรือวิธีการอันเปนสาระสําคัญ

การสอบสวน

๒๒. อ.๒๑๘/๒๕๔๘ (๑) - การสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนไมชอบดวย กฎหมาย - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา

เพิกถอนคําสั่งลงโทษ - การสอบสวนไมถูกตองตามรูปแบบ ขั้นตอน หรือวิธีการอันเปนสาระสําคัญ

การสอบสวน

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ/ภาคผนวก ก.

(๔)

ลําดับ คําพิพากษา

หมายเลขคดีแดง ประเภทคดี ตาม ม.๙

เหตุผลที่ผูฟองคดีกลาวอางในการฟองคดี ผลการพิจารณา

ของศาล เหตุผลตามคําวินิจฉัยของศาล หมายเหตุ

ศาลปกครองกลาง ๑. ๑๑๕๐/๒๕๔๕ (๑) - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา ยกฟอง - การสอบสวน การพิจารณาความผิด การลงโทษ

และการพิจารณาอุทธรณชอบดวยกฎหมาย

๒. ๑๗๘๓/๒๕๔๕ (๑) - การสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนไมชอบดวย กฎหมาย - การพิจารณาอุทธรณไมชอบดวยกฎหมาย

ยกฟอง - การดําเนินการทางวินัยและการพิจารณา อุทธรณชอบดวยกฎหมาย

๓. ๒๐๕๗/๒๕๔๕ (๑) - ผูบังคับบัญชาสั่งลงโทษโดยไมสุจริต ยกฟอง - การกําหนดโทษและการสั่งลงโทษชอบดวย กฎหมาย

๔. ๒๑๓๔/๒๕๔๕ (๑) - การสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนไมชอบดวย กฎหมาย - พนักงานอัยการมีคําสั่งเด็ดขาดไมฟองคดีอาญา

ยกฟอง - การสอบสวน การพิจารณาความผิดและ การกําหนดโทษชอบดวยกฎหมาย

๕. ๕๔๓/๒๕๔๖ (๑) - เปนการดําเนินการทางวินัยที่ซ้ําซอนกับการดําเนินการ ทางวินัยที่เสร็จสิ้นไปแลวและไดรับการลางมลทินแลว

ยกฟอง - เปนมูลกรณีความผิดที่ยังมิไดมีการดําเนินการ ทางวินัย และไมไดรับการลางมลทิน

คําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนวินัยอยางรายแรง

๖. ๕๘๖/๒๕๔๖ (๑) (๓) - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา - การกําหนดโทษไมเหมาะสม

ยกฟอง - การพิจารณาความผิด การกําหนดโทษ การลงโทษและการพิจารณาอุทธรณชอบดวย กฎหมาย ไมเปนการกระทําละเมิด

๗. ๖๒๔/๒๕๔๖ (๒) - การดําเนินการทางวินัยลาชาเกินสมควร - ผูบังคับบัญชาสั่งลงโทษโดยไมสุจริต

ยกฟอง - ศาลไมจําตองกําหนดคําบังคับ - มิไดดําเนินการแกไขความเดือดรอนหรือ เสียหายตามขั้นตอนและวิธีการฯ

๘. ๘๒๙/๒๕๔๖ (๑) - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา - การดําเนินการทางวินัยลาชาเกินสมควร

ยกฟอง - เรื่องรองทุกขที่ ครท. ไมอาจรับไวพิจารณาได

๙. ๘๓๙/๒๕๔๖ (๑) (๒) - การกําหนดโทษไมเหมาะสม - การพิจารณาอุทธรณของ ก.ตร. ลาชาเกินสมควร

ยกฟอง - เรื่องรองทุกขที่ ครท. ไมอาจรับไวพิจารณาได - เหตุแหงความเดือดรอนหรือเสียหายหมดสิ้นไป

การพิจารณาอุทธรณลาชา

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ/ภาคผนวก ก.

(๕)

ลําดับ คําพิพากษา

หมายเลขคดีแดง ประเภทคดี ตาม ม.๙

เหตุผลที่ผูฟองคดีกลาวอางในการฟองคดี ผลการพิจารณา

ของศาล เหตุผลตามคําวินิจฉัยของศาล หมายเหตุ

๑๐. ๑๒๓๙/๒๕๔๖ (๑) - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา - การกําหนดโทษไมเหมาะสม

ยกฟอง - การสอบสวน การพิจารณาความผิด การกําหนดโทษและการลงโทษชอบดวย กฎหมาย

๑๑. ๑๓๔๕/๒๕๔๖ (๑) - การสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนไมชอบดวย กฎหมาย - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา - การพิจารณาอุทธรณไมชอบดวยกฎหมาย

ยกฟอง - คําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน การสอบสวน การพิจารณาความผิด การกําหนดโทษ และการลงโทษชอบดวย กฎหมาย

๑๒. ๑๓๘๒/๒๕๔๖ (๑) - การสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนไมชอบดวย กฎหมาย - ศาลฎีกาพิพากษายกฟองคดีอาญา

ยกฟอง - การสอบสวน การพิจารณาความผิด การลงโทษและการพิจารณาอุทธรณชอบดวย กฎหมาย

๑๓. ๑๔๔๘/๒๕๔๖ (๑) - การสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนไมชอบดวย กฎหมาย

ยกฟอง - การสอบสวนชอบดวยกฎหมาย

๑๔. ๑๔๗๑/๒๕๔๖ (๑) - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา ยกฟอง - การสอบสวนและการพิจารณาความผิดชอบดวย กฎหมาย

๑๕. ๑๕๔๐/๒๕๔๖ (๑) - ศาลมีคําพิพากษาถึงที่สุดใหยกฟองคดีอาญา ยกฟอง - การที่ศาลพิพากษายกฟองเนื่องจากยกประโยชน แหงความสงสัยใหแกผูฟองคดียังไมเปนเหตุ เพียงพอที่ทําใหตองพิจารณาทบทวนการ ดําเนินการทางวินัยใหม

ขอใหศาลมีคําสั่งให ก.ค. พิจารณาทบทวนการดําเนินการ ทางวินัย

๑๖. ๑๕๔๘/๒๕๔๖ (๑) - ไมใหโอกาสชี้แจงและนําสืบแกขอกลาวหา ยกฟอง - มีการแจงขอกลาวหาและใหโอกาสชี้แจงโตแยง ขอกลาวหาแลว - การพิจารณาความผิดและสั่งลงโทษชอบดวย กฎหมาย

๑๗. ๑๕๕๔/๒๕๔๖ (๑) - ไมมีการแจงขอกลาวหาและใหโอกาสชี้แจงและนําสืบ แกขอกลาวหา

เพิกถอนคําสั่งลงโทษ - การสอบสวนไมถูกตองตามรูปแบบ ขั้นตอน หรือวิธีการอันเปนสาระสําคัญ

การสอบสวน

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ/ภาคผนวก ก.

(๖)

ลําดับ คําพิพากษา

หมายเลขคดีแดง ประเภทคดี ตาม ม.๙

เหตุผลที่ผูฟองคดีกลาวอางในการฟองคดี ผลการพิจารณา

ของศาล เหตุผลตามคําวินิจฉัยของศาล หมายเหตุ

๑๘. ๑๕๕๘/๒๕๔๖ (๑) - การสอบสวนและการพิจารณาอุทธรณไมชอบดวยกฎหมาย - ศาลฎีกาพิพากษายกฟองคดีอาญา

ยกฟอง - การสอบสวนชอบดวยกฎหมาย - การสั่งลงโทษทางวินัยไมจําตองรอฟงผล คดีอาญา

๑๙. ๑๖๖๙/๒๕๔๖ (๑) - ไมมีการแจงขอกลาวหาและใหโอกาสชี้แจงและนําสืบ แกขอกลาวหา

ยกฟอง - การสอบสวน การพิจารณาความผิดและ การสั่งลงโทษชอบดวยกฎหมาย

๒๐. ๑๖๙๔/๒๕๔๖ (๑) - การสอบสวนไมชอบดวยกฎหมาย - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา

ยกฟอง - การแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน การสอบสวน การพิจารณาความผิด การกําหนดโทษ และการลงโทษชอบดวยกฎหมาย

๒๑. ๑๗๓๙/๒๕๔๖ (๑) - การสอบสวนไมชอบดวยกฎหมาย - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา

ยกฟอง - การสอบสวน การพิจารณาความผิด และการสั่ง ลงโทษชอบดวยกฎหมาย

๒๒. ๑๘๑๒/๒๕๔๖ (๑) - การสอบสวนไมชอบดวยกฎหมาย - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา - การกําหนดโทษไมเหมาะสม

ยกฟอง - การแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน การสอบสวน การพิจารณาความผิด การกําหนดโทษ และการลงโทษชอบดวยกฎหมาย

๒๓. ๕๑/๒๕๔๗ (๑) - คณะกรรมการสอบสวนไมไดแจงขอกลาวหาในฐานความผิด ที่สั่งลงโทษ - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา

ยกฟอง - การสอบสวน การพิจารณาความผิด และการลงโทษชอบดวยกฎหมาย

๒๔. ๘๒/๒๕๔๗ (๑) - ไมมีเหตุอันควรที่จะแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนทางวินัย - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา

ยกฟอง - การกระทําที่ผูฟองคดีถูกกลาวหาเปนการ กระทําผิดวินัยอยางรายแรง และกรณีมีมูล อันควรกลาวหาวาผูฟองคดีไดกระทําผิดวินัย ตามที่ถูกกลาวหา

คําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนวินัยอยางรายแรง

๒๕. ๘๘/๒๕๔๗ (๑) - ออกคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนโดยที่ยังมิไดมีคําสั่ง ใหผูฟองคดีกลับเขารับราชการ - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา

เพิกถอนมติและคําสั่งเฉพาะในสวนที่เกี่ยวกับวันออกจากราชการ

- การออกคําสั่งลงโทษปลดออกจากราชการ โดยใหมีผลยอนหลังไมชอบดวยกฎหมาย

การลงโทษ

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ/ภาคผนวก ก.

(๗)

ลําดับ คําพิพากษา

หมายเลขคดีแดง ประเภทคดี ตาม ม.๙

เหตุผลที่ผูฟองคดีกลาวอางในการฟองคดี ผลการพิจารณา

ของศาล เหตุผลตามคําวินิจฉัยของศาล หมายเหตุ

๒๖. ๙๖/๒๕๔๗ (๑) - พยานหลักฐานตามขอกลาวหาไมชัดเจนเพียงพอที่จะนํามา รับฟงลงโทษผูฟองคดี - การกําหนดโทษไมเหมาะสม

ยกฟอง - การแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน การสอบสวน การพิจารณาความผิด การกําหนดโทษ การลงโทษและการพิจารณาอุทธรณชอบดวย กฎหมาย

๒๗. ๒๒๕/๒๕๔๗ (๑) - การกําหนดโทษไมเหมาะสม ยกฟอง - การแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน การสอบสวน การพิจารณาความผิด การกําหนดโทษ และการลงโทษชอบดวยกฎหมาย

๒๘. ๒๘๕/๒๕๔๗ (๒) (๓) - การพิจารณาอุทธรณของ ก.พ. ลาชาเกินสมควร ทําให ผูฟองคดีไดรับความเสียหาย

ยกฟอง - การพิจารณาอุทธรณลาชาเกินสมควร แตความเสียหายมิใชผลโดยตรง

การพิจารณาอุทธรณลาชา

๒๙. ๓๘๓/๒๕๔๗ (๑) - การกําหนดโทษไมเหมาะสม ยกฟอง - การแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน การสอบสวน การพิจารณาความผิด การกําหนดโทษ และการลงโทษชอบดวยกฎหมาย

๓๐. ๔๐๕/๒๕๔๗ (๑) - การสอบสวนไมชอบดวยกฎหมาย ยกฟอง - คําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน และการสอบสวนชอบดวยกฎหมาย

คําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน

๓๑. ๔๒๔/๒๕๔๗ (๑) - การสอบสวนไมชอบดวยกฎหมาย - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา

ยกฟอง - การสอบสวน การพิจารณาความผิด การกําหนดโทษ และการลงโทษชอบดวย กฎหมาย

๓๒. ๕๖๒/๒๕๔๗ (๑) - เปนการกลั่นแกลงของผูบังคับบัญชา เพิกถอนคําสั่งลงโทษ - สั่งลงโทษในฐานความผิดที่ผูฟองคดีมิได กระทําผิดรวมอยูดวย

การพิจารณาความผิด

๓๓. ๖๐๗/๒๕๔๗ (๑) - กรรมการสอบสวนขาดความเปนกลาง - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา

เพิกถอนคําสั่งลงโทษ (๒ คําสั่ง)

- การสอบสวนไมถูกตองตามขั้นตอนหรือวิธีการ อันเปนสาระสําคัญ - การกระทําของผูฟองคดีไมเปนความผิดวินัย ตามที่สั่งลงโทษ

การสอบสวนและการพิจารณาความผิด

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ/ภาคผนวก ก.

(๘)

ลําดับ คําพิพากษา

หมายเลขคดีแดง ประเภทคดี ตาม ม.๙

เหตุผลที่ผูฟองคดีกลาวอางในการฟองคดี ผลการพิจารณา

ของศาล เหตุผลตามคําวินิจฉัยของศาล หมายเหตุ

๓๔. ๖๐๘/๒๕๔๗ (๑) - กรรมการสอบสวนขาดความเปนกลาง - การสอบสวนไมชอบดวยกฎหมาย - ไมมีเจตนาละทิ้งหนาที่ราชการ

เพิกถอนมติและคําสั่งลงโทษ

- การกระทําของผูฟองคดีไมเปนความผิดวินัย ตามที่สั่งลงโทษ (ยืนโดย อ.๒/๒๕๔๙ เนื่องจากเปนการใช ดุลพินิจโดยมิชอบ)

การพิจารณาความผิด

๓๕. ๖๑๙/๒๕๔๗ (๑) - คณะกรรมการสอบสวนตั้งขอกลาวหาไมถูกตอง - คณะกรรมการที่พิจารณาอุทธรณวางตัวไมเปนกลาง

ยกฟอง - การสอบสวนและการพิจารณาอุทธรณชอบดวย กฎหมาย

๓๖. ๖๒๘/๒๕๔๗ (๑) - ผูบังคับบัญชากลั่นแกลงลงโทษ ยกฟอง - การสอบสวน การพิจารณาความผิด และการลงโทษชอบดวยกฎหมาย

๓๗. ๖๓๑/๒๕๔๗ (๑) - การสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนไมชอบดวย กฎหมาย - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา

ยกฟอง - การแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน การสอบสวน การพิจารณาความผิด การกําหนดโทษ และการลงโทษชอบดวย กฎหมาย

๓๘. ๖๗๖/๒๕๔๗ (๑) - การแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนและการสอบสวนไมชอบ ดวยกฎหมาย - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา

ยกฟอง - การแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน การสอบสวน การพิจารณาความผิด การกําหนดโทษและการ ลงโทษชอบดวยกฎหมาย

๓๙. ๖๗๗/๒๕๔๗ (๑) - ออกคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนวินัยอยางรายแรง โดยไมสุจริต

ยกฟอง - เปนการดําเนินการภายในกรอบอํานาจหนาที่ ถูกตองตามรูปแบบ ขั้นตอนและวิธีการอันเปน สาระสําคัญ

คําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนวินัยอยางรายแรง

๔๐. ๘๖๕/๒๕๔๗ (๑) (๓) - กรรมการสอบสวนขาดความเปนกลาง - การสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนไมชอบดวย กฎหมาย - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา

เพิกถอนคําสั่งลงโทษ - ใชดุลพินิจยกคําคัดคานกรรมการสอบสวน โดยมิชอบ

คําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนฯ

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ/ภาคผนวก ก.

(๙)

ลําดับ คําพิพากษา

หมายเลขคดีแดง ประเภทคดี ตาม ม.๙

เหตุผลที่ผูฟองคดีกลาวอางในการฟองคดี ผลการพิจารณา

ของศาล เหตุผลตามคําวินิจฉัยของศาล หมายเหตุ

๔๑. ๙๑๗/๒๕๔๗ (๑) - การแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนและการสอบสวนไมชอบ ดวยกฎหมาย - การสั่งลงโทษไมเปนไปตามขั้นตอน - การเพิ่มโทษไมชอบดวยกฎหมาย

ยกฟอง - การแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน การสอบสวน การพิจารณาความผิด การกําหนดโทษ การเพิ่มโทษและการสั่งลงโทษชอบดวย กฎหมาย

๔๒. ๙๑๙/๒๕๔๗ (๑) - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา ยกฟอง - การสอบสวน การพิจารณาความผิด และการกําหนดโทษชอบดวยกฎหมาย

๔๓. ๙๒๗/๒๕๔๗ (๑) - การสอบสวนไมชอบดวยกฎหมาย - การลงโทษรุนแรงเกินสมควร - ไดรับการลางมลทินแลว

ยกฟอง - การดําเนินการทางวินัยและการออกคําสั่ง ใหออกจากราชการชอบดวยกฎหมาย - กรณีของผูฟองคดีไมอยูในหลักเกณฑที่จะไดรับ การลางมลทิน

คําสั่งใหออกจากราชการเพราะมลทินหรือ มัวหมองฯ

๔๔. ๙๘๑/๒๕๔๗ (๑) - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา - พนักงานอัยการมีคําสั่งไมฟองคดีอาญาแลว

ยกฟอง - การสอบสวน การพิจารณาความผิด และการกําหนดโทษชอบดวยกฎหมาย

๔๕. ๑๐๐๖/๒๕๔๗ (๑) - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา ยกฟอง - การแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน การสอบสวน การพิจารณาความผิดและการกําหนดโทษชอบ ดวยกฎหมาย

๔๖. ๑๐๘๕/๒๕๔๗ (๑) - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา ยกฟอง - กระบวนการดําเนินการทางวินัย การพิจารณา ความผิดและการกําหนดโทษชอบดวยกฎหมาย

๔๗. ๑๑๓๑/๒๕๔๗ (๑) - การสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนไมชอบดวย กฎหมาย - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา

ยกฟอง - การสอบสวน การพิจารณาความผิด และการกําหนดโทษชอบดวยกฎหมาย

๔๘. ๑๑๓๔/๒๕๔๗ (๒) - ปฏิบัติหนาที่เบิกจายเงินเดือนในระหวางถูกลงโทษไลออก จากราชการใหแกผูฟองคดีลาชาเกินสมควร

ใหจายเงินเดือนใหแลวเสร็จภายใน ๓๐ วัน นับแตวันที่มี คําพิพากษา

- ปฏิบัติหนาที่ตามที่กฎหมายกําหนดใหตอง ปฏิบัติลาชาเกินสมควร

การเบิกจายเงินเดือนในระหวางถูกลงโทษไลออกฯ

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ/ภาคผนวก ก.

(๑๐)

ลําดับ คําพิพากษา

หมายเลขคดีแดง ประเภทคดี ตาม ม.๙

เหตุผลที่ผูฟองคดีกลาวอางในการฟองคดี ผลการพิจารณา

ของศาล เหตุผลตามคําวินิจฉัยของศาล หมายเหตุ

๔๙. ๑๑๕๙/๒๕๔๗ (๓) - ดําเนินการทางวินัยลาชาเกินสมควรทําใหผูฟองคดีไดรับ ความเสียหาย

ยกฟอง - การดําเนินการทางวินัยลาชาเกินสมควร แตความเสียหายที่ผูฟองคดีกลาวอางมิใชผล โดยตรง

การพิจารณาสั่งการทางวินัย

๕๐. ๑๑๖๒/๒๕๔๗ (๑) - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา - การพิจารณาอุทธรณไมชอบดวยกฎหมาย

ยกฟอง - การดําเนินการทางวินัย การพิจารณาความผิด การสั่งลงโทษและการพิจารณาอุทธรณชอบดวย กฎหมาย

๕๑. ๑๑๙๔/๒๕๔๗ (๑) - การสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนไมชอบดวย กฎหมาย

ยกฟอง - การสอบสวน การพิจารณาความผิด และการกําหนดโทษชอบดวยกฎหมาย

๕๒. ๑๒๓๓/๒๕๔๗ (๑) - ออกคําสั่งตั้งคณะกรรมการสอบสวนโดยไมชอบดวย กฎหมาย

เพิกถอนคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนฯ และคําสั่งลงโทษ

- การกระทําของผูฟองคดีไมเปนมูลกรณีที่จะเปน ความผิดวินัยตามขอกลาวหา

คําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนฯ

๕๓. ๑๒๕๗/๒๕๔๗ (๑) - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา ยกฟอง - การลงโทษทางวินัยชอบดวยกฎหมาย ๕๔. ๑๒๙๓/๒๕๔๗ (๑) - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา ยกฟอง - การลงโทษทางวินัยชอบดวยกฎหมาย ๕๕. ๑๓๐๗/๒๕๔๗ (๑) - การกําหนดโทษไมเหมาะสม ยกฟอง - การพิจารณาความผิดและการกําหนดโทษ

ชอบดวยกฎหมาย

๕๖. ๑๓๐๙/๒๕๔๗ (๒) - การพิจารณาอุทธรณของ ก.พ. ลาชาเกินสมควร ใหพิจารณาอุทธรณเสนอนายกรัฐมนตรีภายใน ๙๐ วัน นับแตวันที่คําพิพากษาถึงที่สุด

- การปฏิบัติหนาที่พิจารณาอุทธรณลาชาเกิน สมควร

การพิจารณาอุทธรณลาชา

๕๗. ๑๓๑๐/๒๕๔๗ (๑) - ผูบังคับบัญชาและคณะกรรมการสอบสวนกลั่นแกลง - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา

ยกฟอง - การสอบสวน การพิจารณาความผิด การกําหนดโทษและการลงโทษชอบดวย กฎหมาย

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ/ภาคผนวก ก.

(๑๑)

ลําดับ คําพิพากษา

หมายเลขคดีแดง ประเภทคดี ตาม ม.๙

เหตุผลที่ผูฟองคดีกลาวอางในการฟองคดี ผลการพิจารณา

ของศาล เหตุผลตามคําวินิจฉัยของศาล หมายเหตุ

๕๘. ๑๓๙๒/๒๕๔๗ (๑) - ผูบังคับบัญชาสั่งลงโทษโดยไมสุจริต ยกฟอง - การสอบสวน การพิจารณาความผิด และการกําหนดโทษชอบดวยกฎหมาย

๕๙. ๑๔๐๘/๒๕๔๗ (๑) - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา ยกฟอง - การดําเนินการทางวินัยและการลงโทษ ชอบดวยกฎหมาย

๖๐. ๑๔๐๙/๒๕๔๗ (๑) - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา - พนักงานอัยการมีคําสั่งเด็ดขาดไมฟองคดีอาญา

ยกฟอง - การพิจารณาความผิดชอบดวยกฎหมาย - การลงโทษทางวินัยกับการดําเนินคดีอาญา เปนคนละสวนกัน

๖๑. ๑๔๘๙/๒๕๔๗ (๑) - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา ยกฟอง - การใชดุลพินิจออกคําสั่งชอบดวยกฎหมาย คําสั่งใหออกจากราชการเพราะมีมลทินหรือ มัวหมองฯ

๖๒. ๑๕๒๘/๒๕๔๗ (๑) - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา

เพิกถอนคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการพิจารณาโทษทางวินัยและคําสั่งลงโทษ

- ไมมีการแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนวินัย อยางรายแรงและการสอบสวนไมเปนไปตาม กฎ ก.พ.ฯ - ผูฟองคดีไมไดกระทําผิดวินัย

การสอบสวนและการพิจารณาความผิด

๖๓. ๑๕๗๕/๒๕๔๗ (๑) - การกระทําของผูฟองคดีไมเปนความผิดวินัย - การพิจารณาอุทธรณไมชอบดวยกฎหมาย

ยกฟอง - กระบวนการออกคําสั่งลงโทษ การพิจารณา ความผิด และการพิจารณาอุทธรณชอบดวย กฎหมาย

๖๔. ๑๖๐๘/๒๕๔๗ (๑) - การกําหนดโทษไมเหมาะสม ยกฟอง - การสอบสวน การพิจารณาความผิด การกําหนดโทษและการลงโทษชอบดวย กฎหมาย

๖๕. ๑๖๐๙/๒๕๔๗ (๑) - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา ยกฟอง - การใชดุลพินิจออกคําสั่งชอบดวยกฎหมาย คําสั่งใหออกจากราชการเพราะมีมลทินหรือ มัวหมองฯ

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ/ภาคผนวก ก.

(๑๒)

ลําดับ คําพิพากษา

หมายเลขคดีแดง ประเภทคดี ตาม ม.๙

เหตุผลที่ผูฟองคดีกลาวอางในการฟองคดี ผลการพิจารณา

ของศาล เหตุผลตามคําวินิจฉัยของศาล หมายเหตุ

๖๖. ๑๖๑๓/๒๕๔๗ (๑) - การกําหนดโทษไมเหมาะสม ยกฟอง - ไมเปนการใชดุลพินิจลงโทษเกินสัดสวนหรือ เปนการกระทําโดยไมสุจริต

๖๗. ๑๖๖๔/๒๕๔๗ (๑) - การสอบสวนไมชอบดวยกฎหมาย - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา

ยกฟอง - กระบวนการสั่งลงโทษ การพิจารณาความผิด และการกําหนดโทษชอบดวยกฎหมาย

๖๘. ๑๙/๒๕๔๘ (๑) (๓) - กรรมการสอบสวนมีสวนไดเสีย - ไมแจงขอกลาวหาลวงหนาและใหโอกาสโตแยง - ใชดุลพินิจพิจารณาความผิดและกําหนดโทษโดยมิชอบ - ออกคําสั่งลงโทษโดยไมสุจริต

เพิกถอนคําสั่งลงโทษและใหชดใชคาสินไหมทดแทน

- การกระทําของผูฟองคดีไมไดเปนการกระทําผิด วินัย - ละเวนการปฏิบัติหนาที่ตามกฎหมายทําให ผูฟองคดีไดรับความเสียหาย

การพิจารณาความผิด (ถูกกลับโดย อ.๑๔๒/๒๕๔๙)

๖๙. ๑๐๐/๒๕๔๘ (๑) - ออกคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนโดยปราศจาก พยานหลักฐานสนับสนุน

ยกฟอง - คําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนชอบดวย กฎหมาย

คําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนวินัยอยางรายแรง

๗๐. ๑๕๔/๒๕๔๘ (๑) - ออกคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนลาชา - ไมมีการแจงขอกลาวหาและใหโอกาสโตแยง - นําขอเท็จจริงจากการสอบสวนวินัยไมรายแรงมาลงโทษ ปลดออกจากราชการ - การกําหนดโทษไมเหมาะสม - องคกรที่พิจารณาอุทธรณเปนองคกรเดียวกันกับองคกร ที่มีมติใหเพิ่มโทษ

เพิกถอนคําสั่งลงโทษและมติที่ใหเพิ่มโทษและที่ยกอุทธรณ

- คําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนออกโดย ผูไมมีอํานาจ - คําสั่งลงโทษออกโดยไมถูกตองตามขั้นตอน หรือวิธีการอันเปนสาระสําคัญ

คําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนฯ และการสอบสวน

๗๑. ๑๕๕/๒๕๔๘ (๑) - ผูบังคับบัญชากลั่นแกลงลงโทษ ยกฟอง - คําสั่งลงโทษชอบดวยกฎหมาย ๗๒. ๒๑๐/๒๕๔๘ (๑) - ผูบังคับบัญชากลาวหาวากระทําผิดวินัยโดยไมสุจริต

- คณะกรรมการสืบสวนขอเท็จจริงไมใหโอกาสในการโตแยง แสดงพยานหลักฐาน

เพิกถอนคําสั่งลงโทษ - คําสั่งลงโทษออกโดยไมถูกตองตามรูปแบบ ขั้นตอนหรือวิธีการอันเปนสาระสําคัญ

การสอบสวน

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ/ภาคผนวก ก.

(๑๓)

ลําดับ คําพิพากษา

หมายเลขคดีแดง ประเภทคดี ตาม ม.๙

เหตุผลที่ผูฟองคดีกลาวอางในการฟองคดี ผลการพิจารณา

ของศาล เหตุผลตามคําวินิจฉัยของศาล หมายเหตุ

๗๓. ๒๔๔/๒๕๔๘ (๑) - ผูสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนขอเท็จจริงไมมีอํานาจ ออกคําสั่ง - การสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนขอเท็จจริงและ คณะกรรมการสอบสวนวินัยอยางรายแรงไมชอบดวย กฎหมาย - ผูออกคําสั่งลงโทษรวมพิจารณาอุทธรณดวย

ยกฟอง - การแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน การสอบสวน การลงโทษ และการพิจารณาอุทธรณชอบดวย กฎหมาย

๗๔. ๒๕๐/๒๕๔๘ (๑) - ผูบังคับบัญชาออกคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสืบสวน ขอเท็จจริงโดยไมสุจริต - คณะกรรมการสอบสวนวินัยอยางรายแรงไมเปนกลาง - การสอบสวนไมแจงขอกลาวหาและสรุปพยานหลักฐาน ที่สนับสนุนขอกลาวหาใหทราบ - ผูฟองคดีไมมีพฤติกรรมตามที่ถูกกลาวหา

เพิกถอนคําสั่งลงโทษ - การสอบสวนไมถูกตองตามรูปแบบ ขั้นตอน หรือวิธีการอันเปนสาระสําคัญ

การสอบสวน

๗๕. ๓๕๒/๒๕๔๘ (๑) - การกําหนดโทษไมเหมาะสม - การดําเนินการทางวินัยลาชาเกินสมควร

ยกฟอง - การแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน การสอบสวน การพิจารณาความผิด การกําหนดโทษ และการลงโทษชอบดวยกฎหมาย

๗๖. ๔๐๑/๒๕๔๘ (๑) - ผูบังคับบัญชาดําเนินการทางวินัยโดยไมสุจริต - การสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนไมชอบดวย กฎหมาย - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา

ยกฟอง - กระบวนการในการใชอํานาจและการสอบสวน ชอบดวยกฎหมาย - การกําหนดโทษเหมาะสมกับความผิด

๗๗. ๔๑๘/๒๕๔๘ (๑) - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา ยกฟอง - การแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน การสอบสวน การพิจารณาโทษ และการลงโทษชอบดวย กฎหมาย

๗๘. ๔๗๑/๒๕๔๘ (๑) - การออกคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนขอเท็จจริง และ การสอบสวนไมไดดําเนินการตามขั้นตอนและวิธีการที่ กฎหมายกําหนด - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา

เพิกถอนคําสั่งลงโทษ (๒ คําสั่ง)

- คําสั่งลงโทษออกโดยไมถูกตองตามขั้นตอน และวิธีการอันเปนสาระสําคัญ

การสอบสวน

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ/ภาคผนวก ก.

(๑๔)

ลําดับ คําพิพากษา

หมายเลขคดีแดง ประเภทคดี ตาม ม.๙

เหตุผลที่ผูฟองคดีกลาวอางในการฟองคดี ผลการพิจารณา

ของศาล เหตุผลตามคําวินิจฉัยของศาล หมายเหตุ

๗๙. ๔๙๖/๒๕๔๘ (๑) - แตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนในขอหาละเวนการปฏิบัติ หนาที่ แตลงโทษในขอหาทุจริตตอหนาที่ราชการ - การกําหนดโทษไมเหมาะสม - ไมไดนําประเด็นเดียวกับการไดรับการลางมลทินมาพิจารณา

ยกฟอง - กระบวนการดําเนินการทางวินัยชอบดวย กฎหมาย

๘๐. ๕๐๖/๒๕๔๘ (๑) (๓) - กรรมการสอบสวนไมเปนกลาง - ไมมีการแจงขอกลาวหาและใหโอกาสโตแยง - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา - มีการเลือกปฏิบัติโดยไมเปนธรรม

เพิกถอนคําสั่งลงโทษและคืนเงินเดือนพรอมจายดอกเบี้ย

- คําสั่งลงโทษออกโดยไมถูกตองตามรูปแบบ ขั้นตอน หรือวิธีการอันเปนสาระสําคัญ

การสอบสวน

๘๑. ๕๑๘/๒๕๔๘ (๑) - ออกคําสั่งใหออกจากราชการไวกอนขัดตอระเบียบการ ตํารวจไมเกี่ยวกับคดี - ไมมีการสอบสวนเบื้องตนโดยละเอียดกอนออกคําสั่ง

ยกฟอง - ไมปรากฏขอเท็จจริงที่จะรับฟงไดวาเปนการใช ดุลพินิจออกคําสั่งโดยบิดเบือนขอเท็จจริงหรือ ผิดพลาดอยางชัดเจงแตประการใด

คําสั่งใหออกจากราชการไวกอน

๘๒. ๕๒๕/๒๕๔๘ (๑) - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา ยกฟอง - พฤติการณของผูฟองคดีเปนการละทิ้งหนาที่ ราชการเกินกวาสิบหาวัน โดยไมมีเหตุผล อันสมควร

๘๓. ๕๙๖/๒๕๔๘ (๑) - การสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนไมชอบดวย กฎหมาย - การลงโทษไมสุจริต

ยกฟอง - คําสั่งลงโทษดําเนินการตามขั้นตอนและวิธีการ อันเปนสาระสําคัญ และการลงโทษเหมาะสมกับ ความผิด

๘๔. ๖๒๐/๒๕๔๘ (๑) - การสั่งลงโทษไมไดดําเนินการตามหลักเกณฑและวิธีการที่ กฎหมายกําหนด - ไมมีการแจงขอกลาวหาและใหโอกาสโตแยง

เพิกถอนคําสั่งลงโทษ - คําสั่งลงโทษออกโดยไมถูกตองตามขั้นตอนและ วิธีการอันเปนสาระสําคัญ

การสอบสวน

๘๕. ๖๓๒/๒๕๔๘ (๑) - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา - การกําหนดโทษไมเหมาะสม

ยกฟอง - การแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน การสอบสวน การพิจารณาความผิด และการกําหนดโทษ ชอบดวยกฎหมาย

๘๖. ๖๕๒/๒๕๔๘ (๑) - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา ยกฟอง - การแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนการพิจารณา ความผิด และการกําหนดโทษชอบดวย กฎหมาย

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ/ภาคผนวก ก.

(๑๕)

ลําดับ คําพิพากษา

หมายเลขคดีแดง ประเภทคดี ตาม ม.๙

เหตุผลที่ผูฟองคดีกลาวอางในการฟองคดี ผลการพิจารณา

ของศาล เหตุผลตามคําวินิจฉัยของศาล หมายเหตุ

๘๗. ๖๗๘/๒๕๔๘ (๑) - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา ยกฟอง - การแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน การสอบสวน การพิจารณาความผิด และการกําหนดโทษ ชอบดวยกฎหมาย

๘๘. ๖๗๙/๒๕๔๘ (๑) - การสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนไมชอบดวย กฎหมาย - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา

ยกฟอง - การแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน การสอบสวน การพิจารณาความผิด การกําหนดโทษ และการลงโทษชอบดวยกฎหมาย

๘๙. ๖๘๖/๒๕๔๘ (๑) - คําสั่งใหออกจากราชการไวกอนไมชอบดวยกฎหมาย - คําสั่งลงโทษไลออกจากราชการใหมีผลยอนหลังตั้งแตวันที่ สั่งใหออกจากราชการไวกอนขัดกับการไดรับการลางมลทิน

ยกฟอง - คําสั่งใหออกจากราชการไวกอน การดําเนินการ ทางวินัย และการสั่งลงโทษชอบดวยกฎหมาย

๙๐. ๗๘๗/๒๕๔๘ (๑) - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา ยกฟอง - การดําเนินการทางวินัยเปนไปตามขั้นตอนและ วิธีการที่กฎหมายกําหนด การพิจารณา ความผิดและการกําหนดโทษชอบดวยกฎหมาย

๙๑. ๗๙๑/๒๕๔๘ (๑) - การกําหนดโทษไมเหมาะสม - การพิจารณาอุทธรณไมชอบดวยกฎหมาย

ยกฟอง - การสอบสวน การสั่งลงโทษและการพิจารณา อุทธรณชอบดวยกฎหมาย

๙๒. ๗๙๖/๒๕๔๘ (๑) - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา - การกําหนดโทษไมเหมาะสม

ยกฟอง - การดําเนินการทางวินัยเปนไปตามหลักเกณฑ และวิธีการที่กฎหมายกําหนด การพิจารณา ความผิดและการกําหนดโทษชอบดวยกฎหมาย

๙๓. ๘๒๕/๒๕๔๘ (๑) - ไมมีเจตนากระทําความผิดตามที่ถูกกลาวหา ยกฟอง - การสอบสวน การพิจารณาความผิดและการสั่ง ลงโทษชอบดวยกฎหมาย

๙๔. ๘๖๒/๒๕๔๘ (๑) - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา ยกฟอง - คําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน การสอบสวน การพิจารณาความผิด และ การลงโทษชอบดวยกฎหมาย

๙๕. ๘๖๙/๒๕๔๘ (๑) - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา - การพิจารณาอุทธรณไมชอบดวยกฎหมาย

ยกฟอง - การสอบสวน การพิจารณาความผิด การกําหนด โทษ และการสั่งลงโทษชอบดวยกฎหมาย

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ/ภาคผนวก ก.

(๑๖)

ลําดับ คําพิพากษา

หมายเลขคดีแดง ประเภทคดี ตาม ม.๙

เหตุผลที่ผูฟองคดีกลาวอางในการฟองคดี ผลการพิจารณา

ของศาล เหตุผลตามคําวินิจฉัยของศาล หมายเหตุ

๙๖. ๘๘๖/๒๕๔๘ (๑) - การกําหนดโทษไมเหมาะสม ยกฟอง - คําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน การสอบสวน การพิจารณาความผิด และการลงโทษ ชอบดวยกฎหมาย

๙๗. ๙๐๐/๒๕๔๘ (๑) - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา - ศาลมีคําพิพากษาถึงที่สุดใหยกฟองคดีอาญา

ยกฟอง - ผูบังคับบัญชาผูมีอํานาจใชดุลพินิจโดยชอบดวย กฎหมาย

คําสั่งใหออกจากราชการเพราะมีมลทินหรือ มัวหมองฯ

๙๘. ๙๐๒//๒๕๔๘ (๑) - การกําหนดโทษไมเหมาะสม ยกฟอง - การดําเนินการทางวินัยเปนไปตามหลักเกณฑ และวิธีการที่กฎหมายกําหนด การพิจารณา ความผิดและการกําหนดโทษชอบดวยกฎหมาย

๙๙. ๙๑๙/๒๕๔๘ (๑) - การสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนไมชอบดวย กฎหมาย - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา

เพิกถอนคําสั่งลงโทษและคําสั่งยกอุทธรณ

- ขอเท็จจริงยังฟงไมไดชัดเจนวา ผูฟองคดีได กระทําความผิดตามขอกลาวหา

การพิจารณาความผิด

๑๐๐. ๙๒๒/๒๕๔๘ (๑) - ออกคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการในขณะที่ผูฟองคดีไมมี สถานภาพเปนขาราชการแลว - ออกคําสั่งลงโทษไลออกจากราชการโดยใหมีผลยอนหลัง ไปถึงวันเกษียณอายุราชการ

ยกฟอง - การดําเนินการทางวินัยเปนไปตามขั้นตอนและ วิธีการที่กฎหมายกําหนด การสั่งลงโทษ ชอบดวยกฎหมาย

๑๐๑. ๙๔๓/๒๕๔๘ (๑) - ออกคําสั่งใหออกจากราชการไวกอนโดยไมชอบกฎ ก.ค. - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา

ยกฟอง - เปนการใชดุลพินิจออกคําสั่งตามที่กฎหมาย ใหอํานาจไว

คําสั่งใหออกจากราชการไวกอน

๑๐๒. ๙๔๖/๒๕๔๘ (๑) - ออกคําสั่งพักราชการโดยมิไดมีการแตงตั้งคณะกรรมการ ตรวจสอบขอเท็จจริงในชั้นสอบสวนขอเท็จจริงและไมให โอกาสชี้แจงโตแยงขอกลาวหา

ยกฟอง - การออกคําสั่งเปนไปตามหลักเกณฑและวิธีการ ที่กฎหมายกําหนด

คําสั่งพักราชการ

๑๐๓. ๙๘๔/๒๕๔๘ (๑) - การพิจารณาความผิดและการกําหนดโทษไมเหมาะสม เพิกถอนคําสั่งลงโทษ - คําสั่งลงโทษไมถูกตองตามกฎหมาย การพิจารณาความผิด

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ/ภาคผนวก ก.

(๑๗)

ลําดับ คําพิพากษา

หมายเลขคดีแดง ประเภทคดี ตาม ม.๙

เหตุผลที่ผูฟองคดีกลาวอางในการฟองคดี ผลการพิจารณา

ของศาล เหตุผลตามคําวินิจฉัยของศาล หมายเหตุ

๑๐๔. ๙๘๕/๒๕๔๘ (๑) - การสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนไมชอบดวย กฎหมาย - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา

ยกฟอง - การสอบสวน การพิจารณาความผิด และ การกําหนดโทษชอบดวยกฎหมาย

๑๐๕. ๙๘๗-๙๘๘/๒๕๔๘ (๑) - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา - การลงโทษไมรอผลคดีอาญา

ยกฟอง - การสอบสวน การพิจารณาความผิด และ การกําหนดโทษชอบดวยกฎหมาย

๑๐๖. ๑๐๒๒/๒๕๔๘ (๑) - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา - การลงโทษโดยไมรอผลคดีอาญาขัดตอมาตรา ๓๓ ของรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย

ยกฟอง - การสอบสวน การพิจารณาความผิด และ การกําหนดโทษชอบดวยกฎหมาย

๑๐๗. ๑๐๓๑/๒๕๔๘ (๑) - การลงโทษไมเปนธรรม ยกฟอง - การสอบสวน การพิจารณาความผิด และ การกําหนดโทษชอบดวยกฎหมาย

๑๐๘. ๑๐๓๒/๒๕๔๘ (๑) - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา - สั่งลงโทษในขอหาที่ไมไดมีการแจงขอกลาวหาและไมมีการ สอบสวน

ยกฟอง - การดําเนินการทางวินัยเปนไปตามหลักเกณฑ และวิธีการที่กฎหมายกําหนด การพิจารณา ความผิดและการกําหนดโทษชอบดวยกฎหมาย

๑๐๙. ๑๐๖๐/๒๕๔๘ (๑) - การสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนไมชอบดวย กฎหมาย - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา

ยกฟอง - การแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน การสอบสวน การพิจารณาความผิด การกําหนดโทษ และการลงโทษชอบดวยกฎหมาย

๑๑๐. ๑๐๖๑/๒๕๔๘ (๑) - การสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนไมชอบดวย กฎหมาย - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา

ยกฟอง - การสอบสวน การพิจารณาความผิด และการกําหนดโทษชอบดวยกฎหมาย

๑๑๑. ๑๐๙๓/๒๕๔๘ (๑) - ไมไดกระทําความผิดตามขอถูกกลาวหา - การพิจารณาความผิดของผูบังคับบัญชาไมชอบดวย กฎหมาย

เพิกถอนคําสั่งลงโทษและคําสั่งยกอุทธรณ

- ใชดุลพินิจโดยมิชอบ การพิจารณาความผิด

๑๑๒. ๑๑๐๗/๒๕๔๘ (๑) - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา ยกฟอง - การพิจารณาความผิดและการกําหนดโทษชอบ ดวยกฎหมาย

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ/ภาคผนวก ก.

(๑๘)

ลําดับ คําพิพากษา

หมายเลขคดีแดง ประเภทคดี ตาม ม.๙

เหตุผลที่ผูฟองคดีกลาวอางในการฟองคดี ผลการพิจารณา

ของศาล เหตุผลตามคําวินิจฉัยของศาล หมายเหตุ

๑๑๓. ๑๑๑๓/๒๕๔๘ (๑) (๒) (๓) - ผูออกคําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนและคําสั่งลงโทษ ไมมีอํานาจออกคําสั่งเนื่องจากการมอบอํานาจใหออกคําสั่ง ไมชอบดวยกฎหมาย

ยกฟอง - ผูออกคําสั่งไดรับมอบอํานาจโดยชอบดวย กฎหมาย - เหตุแหงความลาชาหมดสิ้นแลว - คําสั่งลงโทษชอบดวยกฎหมายจึงไมเปนการ กระทําละเมิด

๑๑๔. ๑๑๗๔/๒๕๔๘ (๑) - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา - การสั่งลงโทษและการพิจารณาอุทธรณใชหลักฐานการชี้มูล ความผิดของคณะกรรมการ ป.ป.ช. โดยไมแสวงหาขอมูล และหลักฐานอื่น

ยกฟอง - การพิจารณาความผิด การสั่งลงโทษ และการพิจารณาอุทธรณชอบดวยกฎหมาย

๑๑๕. ๑๒๘๔/๒๕๔๘ (๑) การกําหนดโทษไมเหมาะสม ยกฟอง - การกําหนดโทษและการสั่งลงโทษชอบดวย กฎหมาย

๑๑๖. ๑๓๒๙/๒๕๔๘ (๑) - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา - ผูฟองคดีถูกกลั่นแกลง

ยกฟอง - การสอบสวน การพิจารณาความผิด และการลงโทษชอบดวยกฎหมาย

๑๑๗. ๑๓๓๐/๒๕๔๘ (๑) - การสืบสวนขอเท็จจริงไมชอบดวยกฎหมาย - ผูบังคับบัญชากลั่นแกลง มีอคติ เลือกปฏิบัติโดยไมเปนธรรม และใชดุลพินิจโดยมิชอบ

เพิกถอนคําสั่งแตงตั้งกรรมการสอบสวนฯ คําสั่งใหออกจากราชการไวกอนและคําสั่งลงโทษ

- ออกคําสั่งโดยไมถูกตองตามกฎหมาย คําสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนฯ และคําสั่งใหออกจากราชการไวกอน

๑๑๘. ๑๔๒๓/๒๕๔๘ (๑) - การสั่งลงโทษไมปฏิบัติตามขั้นตอนที่กฎหมายกําหนด - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา - การกําหนดโทษไมเหมาะสม

ยกฟอง - การพิจารณาความผิด การกําหนดโทษ และการสั่งลงโทษชอบดวยกฎหมาย

๑๑๙. ๑๔๓๖/๒๕๔๘ (๑) - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา - ผูฟองคดีถูกกลั่นแกลง

ยกฟอง - การสอบสวน การพิจารณาความผิด และการลงโทษชอบดวยกฎหมาย

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ/ภาคผนวก ก.

(๑๙)

ลําดับ คําพิพากษา

หมายเลขคดีแดง ประเภทคดี ตาม ม.๙

เหตุผลที่ผูฟองคดีกลาวอางในการฟองคดี ผลการพิจารณา

ของศาล เหตุผลตามคําวินิจฉัยของศาล หมายเหตุ

๑๒๐. ๑๔๔๒/๒๕๔๘ (๑) - การสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนไมชอบดวย กฎหมาย - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา

ยกฟอง - การแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน การสอบสวน การพิจารณาความผิด และการลงโทษชอบดวย กฎหมาย

๑๒๑. ๑๔๔๓/๒๕๔๘ (๑) - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา ยกฟอง - การดําเนินการทางวินัยเปนไปตามขั้นตอน ที่กฎหมายกําหนด การพิจารณาความผิดและ การกําหนดโทษชอบดวยกฎหมาย

๑๒๒. ๑๕๔๒/๒๕๔๘ (๑) - การสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนไมชอบดวย กฎหมาย - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา

ยกฟอง - การแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน การสอบสวน การพิจารณาความผิด การกําหนดโทษ และการลงโทษชอบดวยกฎหมาย

๑๒๓. ๑๕๗๖/๒๕๔๘ (๑) - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา เพิกถอนคําสั่งลงโทษและคําสั่งยกอุทธรณ

- พยานหลักฐานยังรับฟงไมไดวาผูฟองคดี กระทําผิดวินัยตามที่ถูกลงโทษ

การพิจารณาความผิด

๑๒๔. ๑๖๑๖/๒๕๔๘ (๑) - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา - ผูฟองคดีถูกกลั่นแกลง

ยกฟอง - กระบวนการออกคําสั่ง การพิจารณาความผิด และการกําหนดโทษชอบดวยกฎหมาย

๑๒๕. ๑๖๔๕/๒๕๔๘ (๑) - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา ยกฟอง - การสอบสวน การพิจารณาความผิด และการกําหนดโทษชอบดวยกฎหมาย

๑๒๖. ๑๖๖๗/๒๕๔๘ (๑) - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา - การกําหนดโทษไมเหมาะสม

ยกฟอง - การพิจารณาความผิดและการลงโทษชอบดวย กฎหมาย

๑๒๗. ๑๖๖๘/๒๕๔๘ (๑) - ไมมีเจตนากระทําความผิด - การลงโทษซ้ําซอน - เลือกปฏิบัติโดยไมเปนธรรม

ยกฟอง - การพิจารณาความผิดและการลงโทษชอบดวย กฎหมาย

๑๒๘. ๑๖๗๖/๒๕๔๘ (๑) - การสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนไมชอบดวย กฎหมาย - การลงโทษไมสุจริตและเลือกปฏิบัติโดยไมเปนธรรม

ยกฟอง - การสอบสวน การพิจารณาความผิด และการกําหนดโทษชอบดวยกฎหมาย

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ/ภาคผนวก ก.

(๒๐)

ลําดับ คําพิพากษา

หมายเลขคดีแดง ประเภทคดี ตาม ม.๙

เหตุผลที่ผูฟองคดีกลาวอางในการฟองคดี ผลการพิจารณา

ของศาล เหตุผลตามคําวินิจฉัยของศาล หมายเหตุ

๑๒๙. ๑๗๐๔/๒๕๔๘ (๑) - การสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนไมชอบดวย กฎหมาย - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา

เพิกถอนคําสั่งลงโทษและคําสั่งยกอุทธรณ

- พยานหลักฐานยังรับฟงไมไดวาผูฟองคดี กระทําผิดวินัยตามที่ถูกลงโทษ

การพิจารณาความผิด

๑๓๐. ๑๗๐๖/๒๕๔๘ (๑) - การสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนไมชอบดวย กฎหมาย - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา

ยกฟอง - การแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน การสอบสวน การพิจารณาความผิดและการลงโทษชอบดวย กฎหมาย

๑๓๑. ๑๗๑๐/๒๕๔๘ (๑) - การสอบสวนของคณะกรรมการสอบสวนไมชอบดวย กฎหมาย - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา

ยกฟอง - การแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน การสอบสวน การพิจารณาความผิดและการลงโทษชอบดวย กฎหมาย

๑๓๒. ๑๗๑๓/๒๕๔๘ (๑) - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา ยกฟอง - การแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน การสอบสวน และการใชดุลพินิจสั่งใหออกจากราชการ ชอบดวยกฎหมาย

คําสั่งใหออกจากราชการเพราะมีมลทินหรือ มัวหมองฯ

๑๓๓. ๑๗๔๐/๒๕๔๘ (๑) - คําสั่งเพิ่มโทษจากตัดเงินเดือนเปนไลออกจากราชการ ไมชอบดวยกฎหมาย

ยกฟอง - การพิจารณาความผิดและการสั่งเพิ่มโทษชอบ ดวยกฎหมาย

๑๓๔. ๑๗๖๘/๒๕๔๘ (๑) - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา - กระบวนการพิจารณาอุทธรณไมชอบดวยกฎหมาย

ยกฟอง - การแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน การสอบสวน การพิจารณาความผิดและการลงโทษชอบดวย กฎหมาย

๑๓๕. ๑๗๗๕/๒๕๔๘ (๑) - ไมไดกระทําความผิดตามขอกลาวหา ยกฟอง - การดําเนินการทางวินัย การพิจารณาความผิด และการลงโทษชอบดวยกฎหมาย

๑๓๖. ๑๗๗๖/๒๕๔๘ (๑) - การกําหนดโทษไมเหมาะสม ยกฟอง - การแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน การสอบสวน การพิจารณาความผิด การกําหนดโทษ และการลงโทษชอบดวยกฎหมาย

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ/ภาคผนวก ข.

(๒๑)

ภาคผนวก ข. บัญชีแสดงประเภทการดําเนินการทางวินัย ประเภทขาราชการที่ฟองคดี เหตุแหงการฟองคดีและดรรชนีคําพิพากษา

ลําดับ คําพิพากษาหมายเลข คดีแดง

ประเภทวินัย ประเภทขาราชการที่ฟองคดี เหตุแหงการฟองคดี หนา หมายเหตุ

หนวยงานทางปกครอง หรือเจาหนาที่ของรัฐ

ขาราชการ ผูฟองคดี

ระบบหรือขั้นตอนการปฏิบัติงาน

รายแรง ไม ราย แรง

พลเรือน สามัญ

ตํารวจ ครู

พลเรือน ใน

สถาบัน อุดมศึกษา

สวนทองถิ่น

อื่นๆ การใชและการตีความกฎหมาย

ไมปฏิบัติตามหลักเกณฑขั้นตอนหรือวิธีการ

การใชดุลพินิจ

ไมยอมรับผลการลงโทษ

ขาดความรูความเขาใจ

ไมมีแนวทางปฏิบัติงานที่ชัดเจน

ขอจํากัดในระบบราช

การ

ศาลปกครองสูงสุด

๑. อ.๔/๒๕๔๗ ๗๘ ยืน ๒. อ.๒๘/๒๕๔๗

(ป.) ๖๖ แก

๓. อ.๓๓/๒๕๔๗ ๘๑ ยืน ๔. อ.๓๙/๒๕๔๗ ๗๙ ยืน ๕. อ.๖๗/๒๕๔๗ ๓๗ ยืน ๖. อ.๗๘/๒๕๔๗ ๘๑ ยืน ๗. อ.๙๖/๒๕๔๗ ๗๗ ยืน ๘. อ.๙๘/๒๕๔๗ ๘๒ ยืน ๙. อ.๑๓๒/๒๕๔๗ ๘๑ ยืน ๑๐. อ.๑๔๔/๒๕๔๗ ๘๒ ยืน ๑๑. อ.๑๔๖/๒๕๔๗ ๘๓ ยืน ๑๒. อ.๑๕๓/๒๕๔๗ ๘๐ กลับ ๑๓. อ.๘๑/๒๕๔๘ ๘๑ ยืน

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ/ภาคผนวก ข.

(๒๒)

ลําดับ คําพิพากษาหมายเลข คดีแดง

ประเภทวินัย ประเภทขาราชการที่ฟองคดี เหตุแหงการฟองคดี หนา หมายเหตุ

หนวยงานทางปกครอง หรือเจาหนาที่ของรัฐ

ขาราชการ ผูฟองคดี

ระบบหรือขั้นตอนการปฏิบัติงาน

รายแรง ไม ราย แรง

พลเรือน สามัญ

ตํารวจ ครู

พลเรือน ใน

สถาบัน อุดมศึกษา

สวนทองถิ่น

อื่นๆ การใชและการตีความกฎหมาย

ไมปฏิบัติตามหลักเกณฑขั้นตอนหรือวิธีการ

การใชดุลพินิจ

ไมยอมรับผลการลงโทษ

ขาดความรูความเขาใจ

ไมมีแนวทางปฏิบัติงานที่ชัดเจน

ขอจํากัดในระบบราช

การ

๑๔. อ.๘๓/๒๕๔๘ ๘๓ ยืน ๑๕. อ.๙๘/๒๕๔๘ ๕๒ กลับ ๑๖. อ.๑๓๓/๒๕๔๘ ๓๕ ยืน ๑๗. อ.๑๖๒/๒๕๔๘ ๗๘ ยืน ๑๘. อ.๑๖๗/๒๕๔๘ ๗๘ ยืน ๑๙. อ.๑๘๑/๒๕๔๘ ๗๖ ยืน ๒๐. อ.๑๙๗/๒๕๔๘ ๕๔ ยืน ๒๑. อ.๒๑๔/๒๕๔๘ ๔๑ ยืน ๒๒. อ.๒๑๘/๒๕๔๘ ๔๓ ยืน

ศาลปกครองกลาง ๑. ๑๑๕๐/๒๕๔๕ ๗๙ ๒. ๑๗๘๓/๒๕๔๕ ๗๕ ๓. ๒๐๕๗/๒๕๔๕ ๘๑ ๔. ๒๑๓๔/๒๕๔๕ ๗๔ ๕. ๕๔๓/๒๕๔๖ ๘๔ ๖. ๕๘๖/๒๕๔๖ ๗๙ ๗. ๖๒๔/๒๕๔๖ ๘๔ ๘. ๘๒๙/๒๕๔๖ ๘๑ ๙. ๘๓๙/๒๕๔๖ ๙๒ ๑๐. ๑๒๓๙/๒๕๔๖ ๗๗ ๑๑. ๑๓๔๕/๒๕๔๖ ๗๘ ยืนโดย

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ/ภาคผนวก ข.

(๒๓)

ลําดับ คําพิพากษาหมายเลข คดีแดง

ประเภทวินัย ประเภทขาราชการที่ฟองคดี เหตุแหงการฟองคดี หนา หมายเหตุ

หนวยงานทางปกครอง หรือเจาหนาที่ของรัฐ

ขาราชการ ผูฟองคดี

ระบบหรือขั้นตอนการปฏิบัติงาน

รายแรง ไม ราย แรง

พลเรือน สามัญ

ตํารวจ ครู

พลเรือน ใน

สถาบัน อุดมศึกษา

สวนทองถิ่น

อื่นๆ การใชและการตีความกฎหมาย

ไมปฏิบัติตามหลักเกณฑขั้นตอนหรือวิธีการ

การใชดุลพินิจ

ไมยอมรับผลการลงโทษ

ขาดความรูความเขาใจ

ไมมีแนวทางปฏิบัติงานที่ชัดเจน

ขอจํากัดในระบบราช

การ

อ.๕๗/๔๙ ๑๒. ๑๓๘๒/๒๕๔๖ ๗๕ ๑๓. ๑๔๔๘/๒๕๔๖ ๗๕ ๑๔. ๑๔๗๑/๒๕๔๖ ๗๖ ๑๕. ๑๕๔๐/๒๕๔๖ ๘๕ ๑๖. ๑๕๔๘/๒๕๔๖ ๗๘ ๑๗. ๑๕๕๔/๒๕๔๖ ๔๔ ๑๘. ๑๕๕๘/๒๕๔๖ ๘๕ ๑๙. ๑๖๖๙/๒๕๔๖ ๘๕ ๒๐. ๑๖๙๔/๒๕๔๖ ๘๐ ๒๑. ๑๗๓๙/๒๕๔๖ ๗๔ ๒๒. ๑๘๑๒/๒๕๔๖ ๗๔ ๒๓. ๕๑/๒๕๔๗ ๗๕ ๒๔. ๘๒/๒๕๔๗ ๘๕ ๒๕. ๘๘/๒๕๔๗ ๖๘ ๒๖. ๙๖/๒๕๔๗ ๗๖ ๒๗. ๒๒๕/๒๕๔๗ ๗๘ ๒๘. ๒๘๕/๒๕๔๗ ๘๙ ๒๙. ๓๘๓/๒๕๔๗ ๗๗ ๓๐. ๔๐๕/๒๕๔๗ ๘๕ ๓๑. ๔๒๔/๒๕๔๗ ๗๕

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ/ภาคผนวก ข.

(๒๔)

ลําดับ คําพิพากษาหมายเลข คดีแดง

ประเภทวินัย ประเภทขาราชการที่ฟองคดี เหตุแหงการฟองคดี หนา หมายเหตุ

หนวยงานทางปกครอง หรือเจาหนาที่ของรัฐ

ขาราชการ ผูฟองคดี

ระบบหรือขั้นตอนการปฏิบัติงาน

รายแรง ไม ราย แรง

พลเรือน สามัญ

ตํารวจ ครู

พลเรือน ใน

สถาบัน อุดมศึกษา

สวนทองถิ่น

อื่นๆ การใชและการตีความกฎหมาย

ไมปฏิบัติตามหลักเกณฑขั้นตอนหรือวิธีการ

การใชดุลพินิจ

ไมยอมรับผลการลงโทษ

ขาดความรูความเขาใจ

ไมมีแนวทางปฏิบัติงานที่ชัดเจน

ขอจํากัดในระบบราช

การ

๓๒. ๕๖๒/๒๕๔๗ ๘๑ ๓๓. ๖๐๗/๒๕๔๗ ๔๕ ๓๔. ๖๐๘/๒๕๔๗ ๕๗ ยืนโดย

อ.๒/๔๙ ๓๕. ๖๑๙/๒๕๔๗ ๗๕ ๓๖. ๖๒๘/๒๕๔๗ ๘๐ ๓๗. ๖๓๑/๒๕๔๗ ๗๗ ๓๘. ๖๗๖/๒๕๔๗ ๗๗ ๓๙. ๖๗๗/๒๕๔๗ ๗๘ ๔๐. ๘๖๕/๒๕๔๗ ๕๙ ๔๑. ๙๑๗/๒๕๔๗ ๘๑ ๔๒. ๙๑๙/๒๕๔๗ ๗๔ ๔๓. ๙๒๗/๒๕๔๗ ๘๐ ยืนโดย

อ.๗๒/๔๙ ๔๔. ๙๘๑/๒๕๔๗ ๗๕ ๔๕. ๑๐๐๖/๒๕๔๗ ๗๗ ๔๖. ๑๐๘๕/๒๕๔๗ ๘๐ ๔๗. ๑๑๓๑/๒๕๔๗ ๗๔ ๔๘. ๑๑๓๔/๒๕๔๗ ๘๖ ๔๙. ๑๑๕๙/๒๕๔๗ ๔๐ ๕๐. ๑๑๖๒/๒๕๔๗ ๗๘

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ/ภาคผนวก ข.

(๒๕)

ลําดับ คําพิพากษาหมายเลข คดีแดง

ประเภทวินัย ประเภทขาราชการที่ฟองคดี เหตุแหงการฟองคดี หนา หมายเหตุ

หนวยงานทางปกครอง หรือเจาหนาที่ของรัฐ

ขาราชการ ผูฟองคดี

ระบบหรือขั้นตอนการปฏิบัติงาน

รายแรง ไม ราย แรง

พลเรือน สามัญ

ตํารวจ ครู

พลเรือน ใน

สถาบัน อุดมศึกษา

สวนทองถิ่น

อื่นๆ การใชและการตีความกฎหมาย

ไมปฏิบัติตามหลักเกณฑขั้นตอนหรือวิธีการ

การใชดุลพินิจ

ไมยอมรับผลการลงโทษ

ขาดความรูความเขาใจ

ไมมีแนวทางปฏิบัติงานที่ชัดเจน

ขอจํากัดในระบบราช

การ

๕๑. ๑๑๙๔/๒๕๔๗ ๗๘ ๕๒. ๑๒๓๓/๒๕๔๗ ๗๒ ๕๓. ๑๒๕๗/๒๕๔๗ ๗๙ ๕๔. ๑๒๙๓/๒๕๔๗ ๗๖ ๕๕. ๑๓๐๗/๒๕๔๗ ๗๖ ๕๖. ๑๓๐๙/๒๕๔๗ ๙๐ ๕๗. ๑๓๑๐/๒๕๔๗ ๗๘ ๕๘. ๑๓๙๒/๒๕๔๗ ๘๐ ๕๙. ๑๔๐๘/๒๕๔๗ ๗๙ ศาลสูง

ไมรับอุทธรณ

๖๐. ๑๔๐๙/๒๕๔๗ ๗๕ ๖๑. ๑๔๘๙/๒๕๔๗ ๗๖ ๖๒. ๑๕๒๘/๒๕๔๗ ๕๐ ๖๓. ๑๕๗๕/๒๕๔๗ ๘๐ ๖๔. ๑๖๐๘/๒๕๔๗ ๗๗ ๖๕. ๑๖๐๙/๒๕๔๗ ๗๖ ๖๖. ๑๖๑๓/๒๕๔๗ ๗๖ ๖๗. ๑๖๖๔/๒๕๔๗ ๗๗ ๖๘. ๑๙/๒๕๔๘ ๗๔ กลับโดย

อ.๑๔๒/

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ/ภาคผนวก ข.

(๒๖)

ลําดับ คําพิพากษาหมายเลข คดีแดง

ประเภทวินัย ประเภทขาราชการที่ฟองคดี เหตุแหงการฟองคดี หนา หมายเหตุ

หนวยงานทางปกครอง หรือเจาหนาที่ของรัฐ

ขาราชการ ผูฟองคดี

ระบบหรือขั้นตอนการปฏิบัติงาน

รายแรง ไม ราย แรง

พลเรือน สามัญ

ตํารวจ ครู

พลเรือน ใน

สถาบัน อุดมศึกษา

สวนทองถิ่น

อื่นๆ การใชและการตีความกฎหมาย

ไมปฏิบัติตามหลักเกณฑขั้นตอนหรือวิธีการ

การใชดุลพินิจ

ไมยอมรับผลการลงโทษ

ขาดความรูความเขาใจ

ไมมีแนวทางปฏิบัติงานที่ชัดเจน

ขอจํากัดในระบบราช

การ

๔๙ ๖๙. ๑๐๐/๒๕๔๘ ๗๗ ๗๐. ๑๕๔/๒๕๔๘ ๕๑ ๗๑. ๑๕๕/๒๕๔๘ ๘๑ ๗๒. ๒๑๐/๒๕๔๘ ๔๖ ๗๓. ๒๔๔/๒๕๔๘ ๗๙ ๗๔. ๒๕๐/๒๕๔๘ ๔๗ ๗๕. ๓๕๒/๒๕๔๘ ๗๖ ๗๖. ๔๐๑/๒๕๔๘ ๗๗ ๗๗. ๔๑๘/๒๕๔๘ ๗๖ ๗๘. ๔๗๑/๒๕๔๘ ๔๘ ๗๙. ๔๙๖/๒๕๔๘ ๗๕ ๘๐. ๕๐๖/๒๕๔๘ ๔๙ ๘๑. ๕๑๘/๒๕๔๘ ๗๗ ๘๒. ๕๒๕/๒๕๔๘ ๗๖ ๘๓. ๕๙๖/๒๕๔๘ ๗๘ ๘๔. ๖๒๐/๒๕๔๘ ๕๐ ๘๕. ๖๓๒/๒๕๔๘ ๗๔ ๘๖. ๖๕๒/๒๕๔๘ ๗๔ ๘๗. ๖๗๘/๒๕๔๘ ๗๗ ๘๘. ๖๗๙/๒๕๔๘ ๗๗

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ/ภาคผนวก ข.

(๒๗)

ลําดับ คําพิพากษาหมายเลข คดีแดง

ประเภทวินัย ประเภทขาราชการที่ฟองคดี เหตุแหงการฟองคดี หนา หมายเหตุ

หนวยงานทางปกครอง หรือเจาหนาที่ของรัฐ

ขาราชการ ผูฟองคดี

ระบบหรือขั้นตอนการปฏิบัติงาน

รายแรง ไม ราย แรง

พลเรือน สามัญ

ตํารวจ ครู

พลเรือน ใน

สถาบัน อุดมศึกษา

สวนทองถิ่น

อื่นๆ การใชและการตีความกฎหมาย

ไมปฏิบัติตามหลักเกณฑขั้นตอนหรือวิธีการ

การใชดุลพินิจ

ไมยอมรับผลการลงโทษ

ขาดความรูความเขาใจ

ไมมีแนวทางปฏิบัติงานที่ชัดเจน

ขอจํากัดในระบบราช

การ

๘๙. ๖๘๖/๒๕๔๘ ๗๙ ๙๐. ๗๘๗/๒๕๔๘ ๗๗ ๙๑. ๗๙๑/๒๕๔๘ ๘๐ ๙๒. ๗๙๖/๒๕๔๘ ๗๕ ๙๓. ๘๒๕/๒๕๔๘ ๗๔ ๙๔. ๘๖๒/๒๕๔๘ ๗๔ ๙๕. ๘๖๙/๒๕๔๘ ๗๙ ๙๖. ๘๘๖/๒๕๔๘ ๗๔ ๙๗. ๙๐๐/๒๕๔๘ ๗๖ ๙๘. ๙๐๒/๒๕๔๘ ๗๔ ๙๙. ๙๑๙/๒๕๔๘ ๖๑ ๑๐๐. ๙๒๒/๒๕๔๘ ๘๖ ๑๐๑. ๙๔๓/๒๕๔๘ ๗๘ ๑๐๒. ๙๔๖/๒๕๔๘ ๘๑ ๑๐๓. ๙๘๔/๒๕๔๘ ๖๒ ๑๐๔. ๙๘๕/๒๕๔๘ ๗๗ ๑๐๕. ๙๘๗-๙๘๘/

๒๕๔๘ ๗๔

๑๐๖. ๑๐๒๒/๒๕๔๘ ๗๗ ๑๐๗. ๑๐๓๑/๒๕๔๘ ๘๑ ๑๐๘. ๑๐๓๒/๒๕๔๘ ๗๕

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ/ภาคผนวก ข.

(๒๘)

ลําดับ คําพิพากษาหมายเลข คดีแดง

ประเภทวินัย ประเภทขาราชการที่ฟองคดี เหตุแหงการฟองคดี หนา หมายเหตุ

หนวยงานทางปกครอง หรือเจาหนาที่ของรัฐ

ขาราชการ ผูฟองคดี

ระบบหรือขั้นตอนการปฏิบัติงาน

รายแรง ไม ราย แรง

พลเรือน สามัญ

ตํารวจ ครู

พลเรือน ใน

สถาบัน อุดมศึกษา

สวนทองถิ่น

อื่นๆ การใชและการตีความกฎหมาย

ไมปฏิบัติตามหลักเกณฑขั้นตอนหรือวิธีการ

การใชดุลพินิจ

ไมยอมรับผลการลงโทษ

ขาดความรูความเขาใจ

ไมมีแนวทางปฏิบัติงานที่ชัดเจน

ขอจํากัดในระบบราช

การ

๑๐๙. ๑๐๖๐/๒๕๔๘ ๗๕ ๑๑๐. ๑๐๖๑/๒๕๔๘ ๗๔ ๑๑๑. ๑๐๙๓/๒๕๔๘ ๖๓ ๑๑๒. ๑๑๐๗/๒๕๔๘ ๘๐ ๑๑๓. ๑๑๑๓/๒๕๔๘ ๗๖ ๑๑๔ ๑๑๗๔/๒๕๔๘ ๗๙ ๑๑๕. ๑๒๘๔/๒๕๔๘ ๗๔ ๑๑๖. ๑๓๒๙/๒๕๔๘ ๗๔ ๑๑๗. ๑๓๓๐/๒๕๔๘ ๖๔ ๑๑๘. ๑๔๒๓/๒๕๔๘ ๗๔ ๑๑๙. ๑๔๓๖/๒๕๔๘ ๗๙ ๑๒๐. ๑๔๔๒/๒๕๔๘ ๗๔ ๑๒๑. ๑๔๔๓/๒๕๔๘ ๘๑ ๑๒๒. ๑๕๔๒/๒๕๔๘ ๗๖ ๑๒๓. ๑๕๗๖/๒๕๔๘ ๖๒ ๑๒๔. ๑๖๑๖/๒๕๔๘ ๗๗ ๑๒๕. ๑๖๔๕/๒๕๔๘ ๘๑ ๑๒๖. ๑๖๖๗/๒๕๔๘ ๗๙ ๑๒๗. ๑๖๖๘/๒๕๔๘ ๗๖ ๑๒๘. ๑๖๗๖/๒๕๔๘ ๗๔ ๑๒๙. ๑๗๐๔/๒๕๔๘ ๕๘

สพร./บทวิเคราะหเหตุแหงการฟองคดีวินัยขาราชการ/ภาคผนวก ข.

(๒๙)

ลําดับ คําพิพากษาหมายเลข คดีแดง

ประเภทวินัย ประเภทขาราชการที่ฟองคดี เหตุแหงการฟองคดี หนา หมายเหตุ

หนวยงานทางปกครอง หรือเจาหนาที่ของรัฐ

ขาราชการ ผูฟองคดี

ระบบหรือขั้นตอนการปฏิบัติงาน

รายแรง ไม ราย แรง

พลเรือน สามัญ

ตํารวจ ครู

พลเรือน ใน

สถาบัน อุดมศึกษา

สวนทองถิ่น

อื่นๆ การใชและการตีความกฎหมาย

ไมปฏิบัติตามหลักเกณฑขั้นตอนหรือวิธีการ

การใชดุลพินิจ

ไมยอมรับผลการลงโทษ

ขาดความรูความเขาใจ

ไมมีแนวทางปฏิบัติงานที่ชัดเจน

ขอจํากัดในระบบราช

การ

๑๓๐. ๑๗๐๖/๒๕๔๘ ๘๐ ๑๓๑. ๑๗๑๐/๒๕๔๘ ๗๕ ๑๓๒. ๑๗๑๓/๒๕๔๘ ๗๖ ๑๓๓. ๑๗๔๐/๒๕๔๘ ๘๑ ๑๓๔. ๑๗๖๘/๒๕๔๘ ๘๐ ๑๓๕. ๑๗๗๕/๒๕๔๘ ๗๘ ๑๓๖. ๑๗๗๖/๒๕๔๘ ๗๔ รวม ๑๕๘ คดี ๑๒๖ ๓๒ ๓๑ ๖๔ ๓๘ ๘ ๑๔ ๓ ๓ ๑๔ ๑๐ ๑๑๐ ๑๗ ๑ ๓

รอยละ ๑๐๐ ๗๙.๗ ๒๐.๓ ๑๙.๖ ๔๐.๕ ๒๔.๐ ๕.๑ ๘.๙ ๑.๙ ๑.๙ ๘.๙ ๖.๓ ๖๙.๖ ๑๐.๘ ๐.๖ ๑.๙