โครงการศกษา วจยและพฒนาตนแบบวสาหกจพลงงานชมชนสขภาพด(ล าปางโมเดล) การประยกตใชแนวพระราชดารเพอการพฒนาชมชนยงยน มปา มนา มพลงงาน มชวต

รายงานความกาวหนาฉบบท 3 หนา 5-1

นยกลางการประ านการม วนร วม องชมชนผาป งยงยนมลนธพฒนาชมชนผาป ง

บทท 5 สรปผลการด าเนนงานและขอเสนอแนะ

5.1 สรปผลการด าเนนงาน ภาคเหนอ องประเท ไทย การบกรกทาลายปา เพอนาทรพยากรธรรมชาต และนาพชไร มาปลก

ทดแทนยง รางป ญหาผลกระทบตามมาอกมากมาย ในช วงปทผ านมาประชาชนในพนทภาคเหนอตองผจญกบภยธรรมชาต ไม ว าจะเปนนาท วมใหญ ในหลายพนท เกดภยแลงอย างรนแรง จากป ญหาการตดไมทาลายปา ไม ว าจะเปนการบกรกทาลายปาเพอการดารงอย องชวตมนษยในชมชนชนบท หรอเปนกลไก บเคลอนเ รษฐกจชมชนในพนทจงหวดภาคเหนอ โดยการลมปาธรรมชาต ซงประกอบไปดวยปาไผ ปาพร ปาเตงรง ปา ก แลวนาพชไร ทเชอว าเมอปลกแลวจะ ามารถช วยใหคณภาพชวตจะด น เช น าวโพด มน าปะหลง ยคาลปต รวมถงการ "ปลกยางพารา "ทกาลงไดรบความนยมจากชมชน และภาครฐ นบ นน แต ไม มความ อดคลองกบธรรมชาตเดม ป จจบนชชดใหเหนกนอย ทกวนว าการปลกพชไร แทนปาธรรมชาต ไม ไดแกป ญหา และ รางเ รษฐกจชมชนอย างทหวง ประชาชนยงคงยากจน และ"ประทวง"ราคาพชผลทางการเกษตรตกตา เรยกรองใหหน วยงานภาครฐหามาตรการช วยเหลอทกยคทก มย และยงมแนวโนมว าจะมการบกรกปาเพมมากยง นเพอปลก าวโพด มน าปะหลง ยางพารา ทาให "เ ยทงปา เ ยความ มดลทางธรรมชาต ทงเงนงบประมาณ องรฐบาล"และท าคญเปนอย างยงคอ ทาใหเกดผลกระทบต อเ รษฐกจ งคม งแวดลอม และ ภาพชมชนอย างมอาจหลกเลยงได หรอมยอมหลกเลยง จงเปนโจทยทหน วยงานทกภาค วนจะตองร วมมอกนแกไ ต อไป

การแกไ ป ญหาเ รษฐกจ งคม งแวดลอม และ ภาพชมชน นบว าเปนป ญหาหลกททกรฐบาล ใหความตระหนกถงความ าคญโดยกาหนดเปน แผนพฒนาเ รษฐกจและ งคมแห งชาต ฉบบท 11 (พ. . 2555 –2559) ไดจดทา นในช วงเวลาทประเท ไทยตองเผชญกบ ถานการณทาง งคม เ รษฐกจ และ งแวดลอมทเปลยนแปลงไปอย างรวดเรว และ งผลกระทบอย างรนแรงกว าช วงทผ านมา ในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท 8-10 งคมไทยไดอญเชญหลก"ปรชญา องเ รษฐกจพอเพยง" ไปประยกตใชอย างกวาง วางในทกระดบ ตงแต ระดบป จเจก ครอบครวชมชน งคม จนถงระดบประเท ซงไดม วนเ รม รางภมคมกนและช วยให งคมไทย ามารถยนหยดอย ไดอย างมนคงท ามกลางกระแ การเปลยนแปลงดงกล าว ในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ทกภาค วนใน งคมไทยเหนพองร วมกนนอมนาหลกปรชญา องเ รษฐกจพอเพยงมาเปนปรชญานาทางในการพฒนาประเท อย างต อเนอง เพอม งใหเกดภมคมกนและมการบรหารจดการความเ ยงอย างเหมาะ ม เพอใหการพฒนาประเท ความ มดลและยงยน

ต าบลผาป ง เปนตาบลเลก ๆ ม 5 หม บาน มประชากรรวมทงตาบล รวมจานวนทง น 1774 คน จดตงเปน อบต.ไม ไดตามพระราชบญญตองคกรปกครองทองถน ตองยบรวมกบ อบต.แม พรก ซงมระยะห างกนกว า 25 กโลเมตร เปน าเหตป จจยททาใหตาบลผาป ง าดโอกา การพฒนามาอย างต อเนองยาวนาน เพราะงบประมาณ วนใหญ กถกนาไปพฒนาในพนทตาบลแม พรก ซงเปนพนทกวางใหญ กว าตาบลผาป ง งบประมาณทนามาพฒนาตาบลผาป งจงมจานวนนอยนด แต ชาวตาบลผาป งทงกานน-ผใหญ บาน- มาชก อบต. คร อาจารย พระ งฆ หมออนามยและ อ ม.ในยคป จจบน กไม ยอมแพ ดงนนในป 2547 จงรวมกล มกนออกแบบวางแผนพฒนาชมชนผาป งใหมเ รษฐกจด งคมด งแวดลอมด ภาพด โดยยดหลกเ รษฐกจพอเพยง ององคพระบาท มเดจพระเจาอย หว และ มเดจพระนางเจาพระบรมราชนนาถ มาเปนแบบอย างในการดารงชวต ทาใหชมชนมรายไดทยงยน อดคลองกบการดาเนนชวตและความ มดลทางธรรมชาต มทงประ บผล าเรจ และลมเหลวปะปนกนไป จนเปนผลงานเชงประจกษดงน

โครงการศกษา วจยและพฒนาตนแบบวสาหกจพลงงานชมชนสขภาพด(ล าปางโมเดล) การประยกตใชแนวพระราชดารเพอการพฒนาชมชนยงยน มปา มนา มพลงงาน มชวต

รายงานความกาวหนาฉบบท 3 หนา 5-2

นยกลางการประ านการม วนร วม องชมชนผาป งยงยนมลนธพฒนาชมชนผาป ง

1. เปนชมชนทมเ รษฐกจชมชนอย เยนเปน มเงนเดอนประจาจากการรบราชการ และรฐว าหกจ โดยเฉพาะ กฟผ./ปตท. และบรษท เอกชน ชนนา องประเท คนเหล านเมอเกษยณอายราชการจงเปนเ าหลกใหกบชมชนอย างด และประชาชนทอย บานกมอาชพทานา ทาไร ปลกถวล ง หมนเวยนกนไป

2. เปนชมชนทมการรกษาฟนฟวฒนธรรมพนบาน บารง า นา เปน นยรวมพลง รทธา รางพระบรมธาตเจดยหลวง 12 นกษตรเพอเปน นยกลางการ บเคลอนมตทาง า นา องกล มชาตพนธ "คนเหนอเ ยงเหน อ" ม ภาเดกและเยาวชนตาบลผาป ง เปน นยกลางการ บเคลอนการ บ านงานวฒนธรรมประเพณ มโรงเรยนดใกลบาน มครดเด น อนด จนทาใหเดกนกเรยนชนะเล รางวลระดบประเท โดยเฉพาะวชาคณต า ตร และภาษาองกฤษ ซงเปนการเรยนรนอกระบบ จากการจดทาค ายแลกเปลยนวฒนธรรมไทย-อเมรกน ทดาเนนการมาอย างต อเนองกว า 10 ป โดยวธการปฏบตการม วนร วมกจกรรมดวยการปฏบตจรง ท อดคลองกบการดาเนนชวต องวฒนธรรมในชมชนผาป ง ไปทานาร วมกน ห อ นม ฟอนเลบ ซอมมวย และทากจกรรมบญประเพณในชมชนร วมกน อยากพดอะไรกพด แลวจงมาเรยนไวยากรภาษาองกฤษ จงเปนผลทาใหนกเรยนผาป งวทยา และชาวตาบลผาป ง โดยเฉพาะ ด .ช. วรยะ คาภระย ด .ช. รตนพล เ นจม และด .ช. ป ฐว รวง เครอ เก งภาษาองกฤษ และอจฉรยภาพคณต า ตร จากการ ราง รรคผลงานคณต า ตรโดยใชโปรแกรม GSP และการเล านทานภาษาองกฤษ ทง 3 คนไดรบการ นบ นนทนการ กษา องมลนธพฒนาชมชนผาป ง และป จจบนด.ช. วรยะ คาภระย ไดรบทน”นกเรยนพระราชทาน”

3. เปนชมชนตนนา ไม ใช ารเคม รกษา งแวดลอม ไม ตดไมทาลายปา แต กมมอดไมอย บางตามวถชมชนทวไป และนอกจากนผาป งยงเปนชมชนทม ถต องผ งอายทเ ยชวตเฉลย 80 ป นไป และไดรบรางวลชมชนไม มไ เลอดออกตดต อกน 11 ป รปไดว าเปนชมชนทมเ รษฐกจชมชนด งคมด งแวดลอมด และ ภาพดนนเอง

จากการ ะทอน อมลชมชนดงกล าว ทาใหตาบลผาป งไดรบการพจารณาคดเลอกจาก านกงานเล าธการเทดไทองคราชน านกงานใตร มพระบารม การไฟฟา วนภมภาค านกประ านการม วนร วม องภาคประชาชน กระทรวงพลงงาน กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน กระทรวง าธารณ กาหนดใหเปนพนทตนแบบในการ กษา วจย และพฒนาตนแบบว าหกจพลงงานชมชน ยงยน ภาพด (ลาปางโมเดล) ภายใต การดาเนนโครงการ "ใตร มพระบารม" และไดมอบหมายใหนายรง ฤษฏ คณชยมง กรรมการ านกงานใตร มพระบารม และผเชยวชาญการม วนร วม องภาคประชาชน านกงานปลดกระทรวงพลงงาน เ ามาเปนผประ านความร วมมอในการดาเนนงานในพนทและมมลนธ ราง ชมชน(ม ช) เปนองคกรทปรกษาในการ กษา วจย และพฒนากระบวนการม วนร วม องภาคประชาชน

ตาบลผาป งไดตระหนกถงการพงตนเองอย างยงยน เพราะไม ม อบต.เปน องตนเอง ในป พ. . 2549กานน ผใหญ บาน คร อาจารย อบต. ถานอนามยและ ภาเดกและเยาวชน จงไดเรมกจกรรมโครงการต างๆ เพอพฒนาบคลากรในตาบลใหมความร และมจต านกรกบานเกดเพอรองรบแผนพฒนายทธ า ตรการพฒนาชมชนในอนาคต ซงใชระยะเวลากว า 5 ปในการเตรยมความพรอมเพอใหไดซงแผนพฒนาชมชนพงตนเองยงยน วนท 1 มถนายน 2555 จงเปนจดเรมตนในการดาเนนโครงการ โดยปฏบตตามระดบ นตอนการม วนร วม องภาคประชาชน ตงแต การแจงเพอทราบ เพอใหเกดกระบวนการร วมคดเพอแ ดงออกถงความคดเหน การ ารวจ กยภาพภายในชมชน เพอร วมกนกาหนด อบเ ต แนวทางการพฒนาชมชนอย างเปนระบบทยงยน รวมไปถงการ กษาดงานเพมเตมการบรหารจดการชมชนบานนาเกยนจงหวดน าน การจดการปาไผ บานปงเตา จงหวดลาปาง การบรหารจดการชมชนตนนาบาน าม า จงหวดลาปาง และการ กษาดงานโรง าว และระบบผลตไฟฟาพลงงานชวมวลชมชน อง ”มลนธชยพฒนา” จงหวด พระนคร รอยธยา เพอใหไดแผนทความคด ทครบวงจร และคาตอบทตกผลก องการออกแบบการพฒนาชมชนผาป ง คอ การเรมตนปลก และรกษา "ไผ ชมชน" เพราะผาป ง ม ภาพภมประเท เปนราบ

โครงการศกษา วจยและพฒนาตนแบบวสาหกจพลงงานชมชนสขภาพด(ล าปางโมเดล) การประยกตใชแนวพระราชดารเพอการพฒนาชมชนยงยน มปา มนา มพลงงาน มชวต

รายงานความกาวหนาฉบบท 3 หนา 5-3

นยกลางการประ านการม วนร วม องชมชนผาป งยงยนมลนธพฒนาชมชนผาป ง

ล มเชงเ า มปาไผ วนไผ ตามหวไร ปลายนา ทรกษาตนนา อมนา อมดน ทาใหผาป งอดม มบรณในป จจบนน ไผ เปนไมใช อย ไมเ รษฐกจ และไมกนได ตามพระราชดาร อง มเดจพระนางเจาพระบรมราชนนาถ เมอวนท 19 ธ.ค. 2523 เพราะไผ เปนพชตระกลหญา ยงตดยงแตกหน อ ทมอายยนกว า 100 ป

จากการออกแบบ ารวจ และลงทะเบยน มาชกประชากรไผ ในตาบลผาป งเบองตน พบว ามการปลกไผ ตาม วน ไร นา และร องหวย ในทดนทมกรรม ทธรวมจานวน 128 ไร และบรเวณหวไร ปลายนาแต ไม มกรรม ทธทดนกว า 500 ไร มปาไผ ชมชนในทปา งวนแห งชาต 3,500 ไร จาก อมลพนฐานดงกล าว จงได กาหนด อบเ ตการบรหารจดการประชากรไผ และฟนฟปาไผ ชมชนดงน

1. จดตง และจดทะเบยนว าหกจชมชน ตามแผนงานทกาหนดตามพระราชบญญตการ งเ รมว าหกจชมชน พ. . 2554 เพอเปนหน วยงานการผลต จดทะเบยนเครอ ายว าหกจชมชนตาบลผาป ง เพอเปนหน วยงานกากบท ทางการพฒนาชมชน และจดทะเบยนมลนธพฒนาชมชนผาป ง เพอเปนองคกร อานวยการบรหารธรกจเพอ งคม" เปนองคกรนตบคคลภาคประชาชน องกระทรวงมหาดไทย เพอพฒนาชมชน ตามระเบยบ านกนายกรฐมนตรว าดวยการ งเ รมกจการเพอ งคมแห งชาต พ. .2554"

2. กษา วจย เพาะพนธกลาไผ ชมชน ควบค ไปกบการปฏบตการเรยนรดวยการปฏบตจรงในการเพาะพนธกลา การปลก และการตดมาใชประโยชนตามหลกวชาการ

3. นาประชากรไผ บนทดนกรรม ทธ ภายในชมชน 128 ไร จานวน 30-40 ไร /ป แบ งเปนโซน 1-3 หมนเวยนตามวงจรชวต องไผ มาใชประโยชน วนละ 3 ตน/วน หรอ 1,095 ตน/ป ให อดคลองกบแผนการดาเนนงาน องกล มว าหกจชมชนทกาหนดในเบองตน และร วมกบ านกงานทรพยากรธรรมชาต จงหวดลาปาง จดระบบปาชมชน กาหนดทดน ทธทากน ( ทก.) เพอปลกไผ 500 ไร /ป หรอทปาไผ บรเวณเ ตปา งวนแห งชาตเ ตปาเ รษฐกจ โซน E จานวน 2,800 ไร เ ษมาใชประโยชน “ไม ม”การนาไผ บรเวณปาไผ อนรกษโซน C มาใชประโยชน รางรายไดเชงพาณชยแต ประการใด โดยมรายละเอยดดงน

- นาไผ วนละ 3 ตน มาผลตเปนตะเกยบอนามย ไมเ ยบอาหาร อบฆ าเชอราดวยเทคโนโลยตอบพลงงานแ งอาทตย และจดทา อตกลงเพอการจาหน ายกบบรษท ฮอ พอต ประเท ไทย จากด(มหาชน)

- นา เลอยไผ จาการตด มาผลตเปนแท งเชอเพลงเ ยว Pellets ผลตเปนปยดน ยไผ และผลตเปนธปหอมไล ยง

- นาเ ษตอกตะเกยบ ภาษาเหนอเรยกว า" เฮอะ" มาอบดวยเทคโนโลยพลงงานแ งอาทตย เพอ กษาวจยการผลตเปนภาชนะเยอไผ (แกวนา จาน ถวย ชาม กระถางปลกตนไม ถาดอาหาร) และทา อตกลงกบบรษท ยนเวอรแชลไบโอปารค จากด

- นาเ ษตอกตะเกยบ ภาษาเหนอเรยกว า" เฮอะ" อบเปนถ าน แลวนามาผลตเปนถ านอดแท ง Cha coal เพอจาหน ายใหกบบรษท ฮอ พอต ประเท ไทย จากด(มหาชน) และว าหกจชมชนอรญญก จงหวดพระนคร รอยธยา และ งจาหน ายต างประเท โดย บรษท ยนเวอรแชลไบโอปารค จากด

- กล มว าหนาผงละอองถ านไผ มาผลตเปนเวช าอางไผ อาท ครมลางหนา ครมทาความ ะอาดร างกาย บ กอน ครมพอกหนา ครม ดผว ฯลฯ

- นาเ ษ อไผ วนละ 2 ตน มาเปนเชอเพลงพลงงานผลตกระแ ไฟฟาชมชน นาดเลกมาก ระบบ ผลตGasification เปนระบบทไม มผลกระทบ งแวดลอม ไม มควน ไม มกลน ไม มนาเ ย และมเ ยงเครองยนตเบา ามารถดาเนนงานตามปรมาณวตถดบ องเครอ าย มาชกทมอย ในชมชน ม กาลง

โครงการศกษา วจยและพฒนาตนแบบวสาหกจพลงงานชมชนสขภาพด(ล าปางโมเดล) การประยกตใชแนวพระราชดารเพอการพฒนาชมชนยงยน มปา มนา มพลงงาน มชวต

รายงานความกาวหนาฉบบท 3 หนา 5-4

นยกลางการประ านการม วนร วม องชมชนผาป งยงยนมลนธพฒนาชมชนผาป ง

การผลต 0.07 เมกกะวต ต หรอ 70 กโลวตต ร วมกบการ ไฟฟา วนภมภาค(กฟภ) โดยการร วมหนเพอการลงทน คอ กฟภ. 49 เปอรเซนต มลนธพฒนาชมชนผาป ง 30 เปอรเซนต และว าหกจชมชนนาเ ษ อไผ ไปเปนหน วน 21 เปอรเซนต

- นาความรอนและกาชเผาทง ไปอบอฐชมชน องกล มว าหกจผลตอฐชมชน เพอนาไปก อ รางพระบรมธาตเจดยหลวง 12 นกษตรและ า น ถาน

- นานา มควนไมจากระบบผลต Gasification ใน ถานผลตไฟฟาและ ถานเผาถ าน ไปผลตเปนผลตภณฑฆ าเชอรา ลางหองนา นายาทาความ ะอาดพน บ ยา

จากกระบวนการคด และแผนการ ดาเนนงานอย างครบวงจร องรปแบบวธคด หรอแนวคดการพฒนาชมชนยงยน โดยการ นอมนาแนวพระราชดาร องพระ มเดจพระเจาอย หว และ มเดจพระนางเจาพระบรมราชนนารถ บนพนฐานการเรยนรท อดคลองกบการดารงชวตและความ มดลทางธรรมชาต ดวยการบรหารจดการชมชนพงตนเอง “เรยนรไป แกไ ไป” ทาใหมหน วยงานราชการ รฐว าหกจ องคการมหาชน องคกรเอกชน องคกรปกครอง วนทองถน องคกรพฒนาเอกชน ตลอดจน ถาบนการ กษา เ า มา กษาดงานเพอการแลกเปลยนเรยนรร วมกนเปนจานวนมาก อาท มลนธปดทองหลงพระโดย ม.ร.ว.ด นดดา ด กล ภาเกษตรกรแห งชาต โดยนายประพฒน ป ญญาชาตรกษพรอมคณะกรรมการเครอ ายเกษตรกร านกงานกองทนฟนฟเกษตรกร ธนาคารเพอการเกษตรและ หกรณการเกษตร(ธก ) และองคกรปกครองทองท องคกรปกครองทองถนทวประเท รวมถง อมวลชนทองถนภายใตการดาเนนการโครงการ พฒนาเครอ ายการ อ ารดานพลงงานร วมกบ อมวลชนทองถน

ดวยการปฏบตการเรยนรดงกล าว มลนธพฒนาชมชนผาป งจงไดจดตง "กล มว าหกจครวแม บานพลงงานชมชน" เปน นยกลางการ บเคลอน เพอตอนรบผมา กษาดงาน และผมาเยอนตงแต เดอนธนวาคม 2555 จนถงป จจบนมผมา กษาดงานกว า 9,500 คน การเตรยมอาหาร ทพก จงเปน งทหลกเลยงมได จงก อใหเกดกล มว าหกจชมชนโฮม เตย กล มมคคเท น กล ม าวกลอง กล มปลกผกปลอด ารพษ รองรบผมา กษางานไดถง 100 คน มถ าน มตะเกยบ มผก ม าว มกลวยอบพลงงานแ งอาทตย มหตกรรมพนบาน ทาใหชมชนผาป งเ าใจระบบการบรหารจดการแบบบรณาการเชอมโยงโครง ายว าหกจชมชนไดเปนอย างดและมการปรบปรงพฒนาว าหกจชมชนอย างต อเนองดงน

- นาเ ษ อไผ ถ านอดแท ง ซงตะเกยบ เลอย แกลบ มาผลตเปนเชอเพลงผลตกาชซฟเคชนระดบครวเรอนชมชน เพอ ทดแทนการใชกาช LPG ในโรงครว อง "กล มว าหกจครวแม บาน" เพอลดตนทน และการใชพลงงานอย างมประ ทธภาพ

- นาปยชวภาพจากนาหมก และฝอยไผ จากการ ดตะเกยบ งจาหน ายใหกบว าหกจชมชนปลกพช มนไพรพนบาน และว าหกจชมชนปลกผกปลอด ารพษ

- ผลตกลวยอบพลงงานแ งอาทตย งให" "กล มว าหกจครวแม บาน" เพอเปนอาหารว าง าหรบผมา กษาดงานและจาหน ายตลาดภายนอกชมชน

- ผลตผกปลอด ารพษ และ มนไพรพนบาน งให" "กล มว าหกจครวแม บาน" เพอเปนอาหารกลางวน-เยน าหรบผมา กษาดงาน (หมกะทะ)

- ผลต าวกลอง จาหน ายให"กล มว าหกจครวแม บาน" และผมา กษาดงาน - กษา วจย ปรบปรงและพฒนา บ ครมอาบนา จากผงไผ ใหมมาตรฐานตามความตองการ อง

ตลาด และมาตรฐานการผลต อง านกงานอาหารและยา (อย)

โครงการศกษา วจยและพฒนาตนแบบวสาหกจพลงงานชมชนสขภาพด(ล าปางโมเดล) การประยกตใชแนวพระราชดารเพอการพฒนาชมชนยงยน มปา มนา มพลงงาน มชวต

รายงานความกาวหนาฉบบท 3 หนา 5-5

นยกลางการประ านการม วนร วม องชมชนผาป งยงยนมลนธพฒนาชมชนผาป ง

- กษา วจยเทคโนโลยตอบพลงงานแ งอาทตยเพมเตม เพออบอาหารปลอดภย มนไพรพนบาน และการอบถ านอดแท ง ดวยระบบ Gasification ทอณหภม 90 อง า

- เ าร วมโครงการ พฒนาการผลตไฟฟาพลงงานแ งอาทตยชมชน 1 ชมชน 1 เมกกะวตต

พนทการดาเนนงานกจกรรมบาง วนมฐานปฏบตการอย ในบานเรอนชมชน านกงาน และ นยปฏบตเรยนร วนใหญ มลนธพฒนาชมชนผาป ง ไดเช าทดนธรณ งฆ องวดผาป งกลางตามพระราชบญญตคณะ งฆ พ. . 2505 แกไ เพมเตม ฉบบท 2 พ. .2535 จานวน 10 ไร ตงอย ในเล ท 2/1 หม ท 3 ตาบลผาป ง อาเภอแม พรก จงหวดลาปาง ตาแหน งทดนระวาง 48441110842 เล ทดน 235 โฉนดทดนเล ท 18159 เปน ถานทปฏบตการเรยนร จากจานวนพนทธรณ งฆ องวดผาป งกลางทงหมด 38 ไร 1 งาน 80 ตารางวา ทมพนทตดกบวดผาป งกลาง

อย างไรกตาม เมอมการใชทรพยากร ทาใหมลนธฯ ปรบปรงแผนงาน การบรหารจดการปลกไผ บรเวณ วน ไร นา และบรเวณหวไร ปลายนาในพนทปา งวนแห งชาตร วมกบ านกงานทรพยากรธรรมชาตและ งแวดลอม(ท จ) และ านกงานปาไมลาปางกาหนดเปน กตกาชมชนใหเปนพนท ทธทากน ( ทก ) โดย กาหนดใหมการปลกไผ จานวน 50,000 กลา/ปในพนท 500 ไร /ปตดต อกนเปนระยะเวลา 5 ป ควบค ไปกบการเพาะกลา พนธไผ จานวน 600,000 กลา/ปเพอ งใหกบเครอ ายความร วมมอ 13 อาเภอในจงหวดลาปาง ตามความร วมมอกบ ท จ. นอกจากนยงมการกาหนดกตกาชมชน และดแลปาตนนา รางฝายชะลอนา และจดหามาตรการณปองกนไฟปา ซง ในป 2555 มการทดลองปลก ยไผ จานวน 100 ไร บรเวณปา งวนแห งชาตเ ตเ รษฐกจ โซน E และยงมการทดลองปลกไผ แบบต อ ย แบบต อเหงา และแบบต อกง พรอมทด อบการตดไผ อย างถกตองตามหลกวชาการ บรเวณทดนกรรม ทธ 128 ไร องเครอ าย มาชกประชากรไผ ชมชน เมอชมชนเปนเจา อง และช วยกนรกษาปาในพนทปาเ รษฐกจ ตามกฎหมายกาหนด จงเชอมนว ารปแบบการพฒนาชมชนผาป ง แบบเรยนรไป แกไ ไป จากการปฏบตจรง เปนชมชนพงตนเอง จะเปนแผนยทธ า ตรการพฒนาชมชนทเปนประโยชนกบประเท ทงในระยะ น และระยะยาว โดยความร วมกบหน วยงานภาครฐ รฐว าหกจ เอกชน อย างเปนระบบอย างต อเนอง

การดาเนนงานในช วงแรก มมลนธ ราง ชมชน การไฟฟา วนภมภาค กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน และ านกงานพลงงานจงหวดลาปาง เปนพเลยงใหความรดานวชาการอย างใกลชด เพอ บเคลอนการม วนร วม องภาคประชาชนตาบลผาป งในรปแบบคณะกรรมการกากบท ทางการพฒนาชมชนตาบลผาป ง ซงไดตงกล ม นมาตงแต ป พ. .2550 ผาป งเปนชมชนทมเ รษฐกจด งคมด งแวดลอมและ ภาพด เพยงพฒนาต อยอดใน งทมอย ทาใหเปนตวอย างดยง นไป ป จจบนการพฒนา งคมยงดาเนนโครงการลานธรรม วถไทย ร วมกบกรมการ า นา กระทรวงวฒนธรรม มาอย างต อเนอง ซงอย ในระหว างการประเมนผ านกจกรรม “ธนาคารความด”และท าคญและเปน งท รางความภาคภมใจใหคณะกรรมการมลนธพฒนาชมชนผาป ง และคณะคร คอการพฒนาบคลากรเยาวชนดานการ กษาอย างต อเนอง จน งผลให ดช. วรยะ คาภระย ไดรบรางวล เดกนกเรยนพระราชทานขององคพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ ระดบมธยมตน องกล ม 8 จงหวดภาคเหนอ ซงจะไดรบมอบในเดอน งหาคม 2557 นอกจากนยงไดรบรางวลเยาวชนดเด น ประจาป 2557 และชนะเล รองอนดบ อง เดกนกเรยนเยาวชนอาเซยน

าหรบการดาเนนงานในป 2556 การ กษาวจย และพฒนาชมชน ไดม งเนนและปฏบตตามแผนงานพฒนาทชมชนไดร วมกนกาหนด คอการพฒนาดานเ รษฐกจ จากวงจรชวต อง"ไผ " ทาใหคณะกรรมการพฒนาชมชนผาป งแบ งกล มกจกรรมจากไผ ใหเกดการเชอมโยงกน และจดตงเปนองคกรว าหกจชมชนย อยไดทง น 15 กล ม เพอปฏบตกจกรรมครอบคลมการแกป ญหาเ รษฐกจ งคม งแวดลอม และ ภาพอย างยงยน แบ งกล มงานออกเปน 3

โครงการศกษา วจยและพฒนาตนแบบวสาหกจพลงงานชมชนสขภาพด(ล าปางโมเดล) การประยกตใชแนวพระราชดารเพอการพฒนาชมชนยงยน มปา มนา มพลงงาน มชวต

รายงานความกาวหนาฉบบท 3 หนา 5-6

นยกลางการประ านการม วนร วม องชมชนผาป งยงยนมลนธพฒนาชมชนผาป ง

กล มเครอ ายใหญ จงไดจดตงเปนองคกรนตบคคลประเภท าธารณะประโยชน เพอรองรบแผนการบรหารจดการชมชนอย างเปนระบบ คอ 1) มลนธพฒนาชมชนผาป ง รบผดชอบในการพฒนาเครอ ายและการบรหารจดการ 2) เครอ ายว าหกจชมชนผาป ง รบผดชอบในการบรหารกจกรรมใหผลปฏบต าเรจตามเปาหมาย หรอเปนฝายผลตนนเอง และ ามารถจดทะเบยนองคกรต างๆ แลวเ รจตามเปาหมายในวนท 4 มนาคม 2556 รวมถงไดรบเอก าร ทธในกรรม ทธทดนธรณ งฆ องวดผาป งกลางอย างถกตองตามกฎหมายเมอวนท 19 มนาคม 2557 และ 3) มลนธพระมหาธาตเจดย 12 รา ดแล งเ รมการ กษา า นา และ บ านวฒนธรรมประเพณเพอ ราง งคมทด โดยคณะกรรมการบรหารทง 3 คณะจะรวมกนเปนคณะกรรมการอานวยการ "มลนธพฒนาชมชนผาป ง" และรายไดทเกดจากการบรหารโครงการทงหมด จะนามาพฒนาชมชนผาป ง และ รางมวลรวม งคมอย เยนเปน GNH. เปนโมเดลตนแบบความคดการบรหารจดการชมชนพงพาตนเองยงยนควบค ไปกบการพฒนาชมชนทไดรบการ นบ นนจากหน วยงานภาครฐ และองคกรปกครอง วนทองถนต อไป

5.2 ป ญหาและอปสรรคในการด าเนนงาน การพฒนาชมชนตาบลผาป ง ไดกระตนใหชมชนไดมความตระหนกถงความ าคญ องการพฒนาชมชน

เพราะตาบลไม ม อบต.ผาป ง ตองไปยบรวมกบ อบต.แม พรก มบคลากรกล มหนงอนประกอบไปดวยคณะคร อาจารย โรงเรยนผาป งวทยา ผใหญ บาน(กานนไม ใหความร วมมอ) อบต. ภาเดกและเยาวชน มองเหนความเปลยนแปลงทาง งคม และมประชาชนในตาบลอพยพออกจากพนทเหลอเพยงผ งอาย และเดก มนกเรยนจานวนนอย มบานรางเพมมาก น งานประเพณทเคย บ านกนมากไม มการ บ านอย างต อเนองโดยเฉพาะประเพณตานกวย ลากชมชนไม มการจดกจกรรมต อเนองกนเปนระยะเวลา 3 ป ดงนน การจดประเพณตานกวย ลาหลวง จงดาเนน นระหว างวนท 9-11 กนยายน 2548 เพอกระตนการม วนร วม องประชาชนตาบลผาป ง

นอกจากมการจดกจกรรมตามประเพณแลว ยง มการ”จดใหมเวทเ วนาทางวชาการ เพอกาหนด

อบเ ตและท ทางการพฒนาชมชนตาบลผาป งและอาเภอแม พรกทยงยน” โดยมนายชนะเกยรต เจรญหลา นายอาเภอแม พรก นายไกรวทย ป ญญาชย นายกองคการบรหาร วนตาบลแม พรก(อบต) นายประเ รฐ เมองเหมอะ ผอานวยการโรงเรยนผาป งวทยา นายรง ฤษฎ คณชยมงและตวแทน านกงานวฒนธรรมจงหวดลาปางเปนตวแทนการเ วนาหลงจากนนกดาเนนการตามแผนงานทได อ รปจากเวทการเ วนาและการแ ดงความคดเหน องผเ าร วมเ วนา เ นอแนะ มาประกอบแนวคดเพอกาหนดท ทางการพฒนาชมชนผาป งเปนตนมา และเรมก อตวเปนคณะกรรมการพฒนาชมชนตาบลผาป ง”พงตนเอง”

โครงการศกษา วจยและพฒนาตนแบบวสาหกจพลงงานชมชนสขภาพด(ล าปางโมเดล) การประยกตใชแนวพระราชดารเพอการพฒนาชมชนยงยน มปา มนา มพลงงาน มชวต

รายงานความกาวหนาฉบบท 3 หนา 5-7

นยกลางการประ านการม วนร วม องชมชนผาป งยงยนมลนธพฒนาชมชนผาป ง

การไม ม อบต. เรมปฏบตการและดาเนนโ ครงการต างๆ ตามแผนงานทกาหนดในป 2549เพอแกป ญหา

ชมชน โดยม งเนนการพฒนาบคลากรในชมชนใหม ามคค มการแลกเปลยนเรยนร อบรมเดกนกเรยนใหมจต าธารณะ บ านและบารงพระพทธ า นา รกษาวฒนธรรมประเพณ และอนรกษ งแวดลอม ดแล ภาพตนเอง โดยนอมพระราชดารเ รษฐกจพอเพยง ององคพระบาท มเดจพระเจาอย หวมาเปนแนวทางการปฏบตดปฏบตชอบ เพอเตรยมความพรอมในดานการพฒนาบคลากรในชมชนใหมองคความรเพยงพอทจะช วยใหการ บเคลอนการพฒนาชมชนผาป งอย างเปนระบบ ควบค ไปกบการปรบปรง ถานทต างๆ

การดาเนนงาน ป 2550 จง จดตง นยประ านงานการม วนร วมการดาเนนงานในโรงเรยนผาป งวทยา

หม ท 3 และมการปรบปรงแผนงานยทธ า ตรมาอย างต อเนอง จดตงเปน” คณะกรรมการก ากบทศทางการการพฒนาชมชนต าบลผาป งยงยน” อย างเปนรปธรรม เพอพฒนาแผนงานยทธ า ตรการพฒนาอย างยงยน เชอมโยงโครง ายเปนแผนงานโครงการ กษาวจย และพฒนาตนแบบว าหกจพลงงานชมชนยงยน ในป 2555 – ป จจบนน

โครงการศกษา วจยและพฒนาตนแบบวสาหกจพลงงานชมชนสขภาพด(ล าปางโมเดล) การประยกตใชแนวพระราชดารเพอการพฒนาชมชนยงยน มปา มนา มพลงงาน มชวต

รายงานความกาวหนาฉบบท 3 หนา 5-8

นยกลางการประ านการม วนร วม องชมชนผาป งยงยนมลนธพฒนาชมชนผาป ง

ระยะเวลากว า 10 ป การดาเนนงานทผ านมา ใช ว าจะโรยไปดวยกลบกหลาบ ทกครวเรอน ทกหม บานในตาบลผาป ง จะมแนวคดไปในท ทางเดยวกนหมด ยงคงมประชาชนในหม ท 1 และหม ท 2 บางกล มคดเปนรอยละ 5 องประชากร ท แ ดงออกถงความวตกกงวนต อผลกระทบทจะเกด นในอนาคต เช น การจดกจกรรมต างๆ อาจทาใหผลกระทบดาน งคม งแวดลอมจากการท องเทยวชมชน ไม ตองการเปลยนแปลงวถชวต และพฒนามาถง “ไมเชอมน”ว าในอนาคตจะไม มการบกรกตดไผ ในเ ตพนทปา งวนแห งชาต และการ ราง ถานผลตไฟฟาไม ว าระบบใดกตามจะตองมกระทบดาน งแวดลอม นาเ ย ควน เ ม าเปนตน จงมกระบวนการเคลอนไหวในรปแบบการเมองภาคประชาชนเกด น ซงกระบวนการเคลอนไหว องคณะบคคลในตาบลผาป งไดเกดกระแ ยยงชมชน ใหเ าใจผด คลาดเคลอนไปจากความเปนจรง และเหตการณก อตว องการคดคาน มกเกด นหลงจากการประชมแจงเพอทราบ ร วมกนคด ร วมกนการแ ดงความคดเหน และดาเนนกจกรรมเพอการม วนร วม องภาคประชาชนแลวเ รจแลวทง น โดยลาดบ นตอนดาเนนงานไดดงน กาหนดการ รายละเอยดการดาเนนงาน ป ญหาอป รรค และการเคลอนไหว องการเมอง

ภาคประชาชน ผลทไดรบ

กนยายน 2547 1. จดประชมและกาหนดท ทางการพฒนาชมชนผาป งยงยน โดยประยกตใชแนวพระราชดาร

2. จดประชมทบทวนท ทางการพฒนาชมชนผาป งยยยน

3. จดประชมชแจงความเ าใจเพอการพฒนาชมชนผาป งแต ละหม บาน

4. จดทากจกรรมค ายแลกเปลยนไทย-อเมรกน

5. จดมหกรรม”กวย ลากหลวง” 6. จดทาแผนชมชนปลอดไ เลอดออก

และมาตรการณปองกนไฟฟาปา บวชปา

- มตชมชนจากการเ วนา เ นอแนะและ รปแนวทางการพฒนาชมชนผาป งโดยกาหนดให อ ม.

- มการเดน ารวจตนเอง และจดทาแผ นททางเ รษฐกจชมชน แผ นท งคม แผนทความคดคด

- ชมชนทงในตาบลผาป งและตาบล างเคยงใหความร วมมอในการจดกจกรรม

ไดแผ นทการพฒนาชมชนผาป งอย างยงยนฉบบเรมตน

โครงการศกษา วจยและพฒนาตนแบบวสาหกจพลงงานชมชนสขภาพด(ล าปางโมเดล) การประยกตใชแนวพระราชดารเพอการพฒนาชมชนยงยน มปา มนา มพลงงาน มชวต

รายงานความกาวหนาฉบบท 3 หนา 5-9

นยกลางการประ านการม วนร วม องชมชนผาป งยงยนมลนธพฒนาชมชนผาป ง

กนยายน 2548 7. จดเวท รปแนวคดการพฒนาชมชนผาป ง และ กษาดงานเพมเตม

8. จดกจกรรมเ วนา “ท ทางการพฒนาตาบลผาป ง และอาเภอแม พรก”ในงานเท กาลตานกวย ลากหลวง

- มตชมชนจากการเ วนา เ นอแนะและ รปแนวทางการพฒนาชมชนผาป งโดยกาหนดว ยท น และพนธกจ ใหพฒนาเ รษฐกจ งคม งแวดลอม และจดการระบบ ภาพท อดคลองกบการดาเนนชวตและ อดคลองกบความ มดลทางธรรมชาต

ความภาคภมใจ องชมชนตาบลผาป ง และมการจดกล ม Focus Group เพอกาหนดท ทางการพฒนาชมชนผาป ง

วนท 1 มนาคม 2549 มเดจพระญาณ งวร มเดจพระ งฆราช กลมหา งฆปรณายกประทานพระบรมธาต 12 องค และอญเชญประดษฐาน ณ วดผาป งกลาง อาเภอแม พรก จงหวดลาปางวนท 9 ธนวาคม 2549 มเดจ มเดจพระมหารชมงคลาจารย พระราชาคณะใหญ หนเหนอ วดปากนา ภาษเจรญ เปนประธานพธวาง ลาฤกษเพอการก อ ราง

9. มตชมชนใหมการก อ รางพระบรมธาตเจดยหลวง 12 นกษตรเพอเปน นยกลางการ บเคลอนมตทาง า นา เพอใหเปน นยรวมจตใจ องชมชนตาบลผาป งและพฒนา ถานทแห งนใหเปน นยกลางการ บเคลอนยทธ า ตรการพฒนาชมชนตาบลผาป ง

- ชมชนตาบลผาป ง และหน วยงานทงภาครฐ รฐว าหกจ เอกชน และประชาชนในตาบลผาป งและอาเภอแม พรกใหความร วมมอ ม วนร วมในการดาเนนงาน เปนอย างดท ด

- มเ ยงนนทาเล าความ จากกานนใน ณะนนว า “กราบไวกระดกใครกไม ร” และ ”ไมมา”ร วมกจกรรม ชาวบานเรมไม พอใจกานนใน ณะนน

- ชมชน กาย บายใจ ทไดทาบญยงใหญ

- ชาวบานเรมมอคตดานลบต อกานน

โครงการศกษา วจยและพฒนาตนแบบวสาหกจพลงงานชมชนสขภาพด(ล าปางโมเดล) การประยกตใชแนวพระราชดารเพอการพฒนาชมชนยงยน มปา มนา มพลงงาน มชวต

รายงานความกาวหนาฉบบท 3 หนา 5-10

นยกลางการประ านการม วนร วม องชมชนผาป งยงยนมลนธพฒนาชมชนผาป ง

กรกฎาคม 2549 - พฒนา ถานทวดผาป งกลางใหเปน นยกลางการ บเคลอนกจกรรมต างๆ ตาม อเ นอ องการเ วนาอย างต อเนอง และปรบปรง ถานทโดย ดดน ราง ระนาเพอการเกษตรหม ท 4 และนาดนมาถมปรบพนทเพอรองรบการพฒนาโครงการต างๆ ในอนาคตเตรยม รางพระบรมธาตเจดยหลวง 12 นกษตรและจดงานเท กาลตานกวย ลากหลวง บ านวฒนธรรมประเพณอย างต อเนอง

- ไม มการเคลอนไหวคดคาน - มกล มอดตกานน นนทา เล าความ ” ปากตอ

ปาก”ในประเดนว า รางใหญ เกนความ ามารถ องชมชน จะหางบประมาณในการก อ รางจากทไหน “ไมเชอ”ว าจะประ บผล าเรจ

- กานนไม ไดรบการยอมรบจากประชาชน เพราะเปรยบเทยบกบผลงาน องกานนทดารงตาแหน งกานนมายาวนานกว า 20 ปไม มผลงานเปนรปธรรม

มกราคม 2550 10. จดตงคณะกรรมการพฒนาชมชนตาบลผาป ง เพอกาหนดแผนยทธ า ตรการพฒนาชมชนตาม อเ นอ องการเ วนา

- กานน(นายทองคา จนะ ะท ง) และผใหญ บานหม ท 1(นาย รมล วรรณคาวง ) “ไมมาประชม” จงไม ไดรบการแต งตงจากทประชมใหเปนคณะกรรมการกากบท ทางการพฒนาชมชนตาบลผาป ง

- คณะกรรมการพฒนาชมชน รบผดชอบและตงใจประชม เพอหา อ รปแนวทางการพฒนาชมชนผาป งอย างต อเนอง

กมภาพนธ 2551 (วนมาฆบชา) 11. ไดจดพธทาบญอท วนก ลใหเทวดาเ อวดตามประเพณลานนา เพอเรมก อ รางพระบรมธาตเจดยหลวง 12 นกษตร

- ชมชนตาบลผาป ง และหน วยงานทงภาครฐ รฐว าหกจ เอกชน และประชาชนในตาบลผาป งและอาเภอแม พรกใหความร วมมอ ม วนร วมในการดาเนนงาน เปนอย างดท ด

- ความตงใจททกหน วยงานร วมมอกนทาบญครงใหญ องชวต เพอเรมดาเนนโครงการ

โครงการศกษา วจยและพฒนาตนแบบวสาหกจพลงงานชมชนสขภาพด(ล าปางโมเดล) การประยกตใชแนวพระราชดารเพอการพฒนาชมชนยงยน มปา มนา มพลงงาน มชวต

รายงานความกาวหนาฉบบท 3 หนา 5-11

นยกลางการประ านการม วนร วม องชมชนผาป งยงยนมลนธพฒนาชมชนผาป ง

เมษายน 2551

12. เรมก อ รางพระบรมธาตเจดยหลวง 12 นกษตร

- ชมชนตาบลผาป ง และหน วยงานทงภาครฐ รฐว าหกจ เอกชน และประชาชนในตาบลผาป งและอาเภอแม พรกใหความร วมมอ ม วนร วมในการดาเนนงาน เปนอย างดท ด

- เรมก อ รางองคบรเวณนกษตร 11 องคก อนเพอทจะทาพธบรรจกรในองคใหญ ในคราวเดยวกน

กมภาพนธ 2552

13. การเลอกตงกานนตาบลผาป ง เนองจากลาออกไป มคร นายก อบต.แม พรก และการเลอกตงผใหญ บาน หม ท 1 และหม ท 2 ตาบลผาป ง แทนตาแหน งทว างลง

การเปลยนแปลง และความ ดแยงทาง งคมในตาบลผาป งเรมตนมาจากการเลอกตงนายก อบต แม พรก และเลอกตงกานน-ผใหญ บานในหม ท 1-2 - ผใหญ บานหม ท 1 เกษยณอายราชการ และยง

มป ญหาความ ดแยงในชมชนเรองกองทนหม บานชมชนเมอง เพราะไม ยอมจ ายเงนคนกองทนหม บาน ทาใหระบบหมนเวยน องเงนกองทนหม บานไม เคลอนไหวลง มครรบเลอกตง อบต.แม พรก ไม ไดรบการไววางใจจากประชาชนหม ท 1 แต ผใหญ หม ท 1 คนใหม ณะนนอายเพยง 32 ป

- อดตกานนลงเลอกตง นายก อบต. แม พรก ไดรบเ ยงนอยท ดในจานวนท มครเลอกตง เพราะตลอดเวลาทดารงตาแหน งกานนไม มผลงานใดๆ

- ความขดแยงทางสงคม องชมชนในหม ท 1 และหม ท 2 แบ งแยกชมชนออกเปน 2 พวก ญาตใครญาตมน พระ งฆแบ งเปน 2 กล ม “มคนายก” 1วดแบ งเปน 2 คน ระบบบญชวดแบ งออกเปน 2 บญชระหว างบญชวดผาป งหลวง และบญชพระธาต รบญเรอง

- ความขดแยงทางการเมองทองถน: แบ งเปน 2 กล มชดเจนระหว างกล มอดตกานน-ผใหญ บาน และกล มกานน-ผใหญ บานในป จจบน

- (หม ท 3 -4 – 5 ไม เกยว อง)

โครงการศกษา วจยและพฒนาตนแบบวสาหกจพลงงานชมชนสขภาพด(ล าปางโมเดล) การประยกตใชแนวพระราชดารเพอการพฒนาชมชนยงยน มปา มนา มพลงงาน มชวต

รายงานความกาวหนาฉบบท 3 หนา 5-12

นยกลางการประ านการม วนร วม องชมชนผาป งยงยนมลนธพฒนาชมชนผาป ง

14. จดทาโครงการและดาเนนโครงการ พฒนาพลงงานชมชนในพนทชนบท ร วมกบ กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน(พพ)

- กานน-ผใหญ บานหม ท 2 ตาบลผาป งคนใหม ณะนนอาย 36 ป

ไม มการเคลอนไหวคดการการพฒนาพลงงานทดแทนชมชน

พฤษภาคม 2554

15. คณะกรรมการพฒนาชมชนผาป ง กษาดงานบานนาเกยน จงหวดน าน ดงานบาน าม า จงหวดลาปาง อบรมเรยนรวธการกาหนยทธ า ตรการพฒนาชมชน

16. ประ านงานหน วยงานภาครฐ/รฐว าหกจ/เอกชน เ ามาม วนร วมในการพฒนาตามแผนงานทกาหนด โดยเฉพาะการไฟฟา วนภมภาค/กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน(พพ)

ไม มประเดน อ ดแยงและป ญหาอป รรคใด ๆ คณะกรรมการชมชนนาความร มาประยกตใชกบการกาหนดแผนพฒนาชมชนตาบลผาป ง

ตลาคม 2554

17. จดทาโครงการแกป ญหาแหล งนาเพอการเกษตรในตาบลผาป ง โดยไดรบการพฒนาโครงการในพระราชดาร

- นายศรมล สวรรณค าวงศ อดตผใหญบานหมท 1 อย เบองหลงการคดคานโครงการ รางอ างเกบนาในพระราชดารหวยตอง ทาใหกรม

ป ญหายงไมไดรบการแกไข มแต จะเพมเตมเพราะ นาย รมล วรรณคาวง ฟองรองทกเรองทเกด นต อการ

โครงการศกษา วจยและพฒนาตนแบบวสาหกจพลงงานชมชนสขภาพด(ล าปางโมเดล) การประยกตใชแนวพระราชดารเพอการพฒนาชมชนยงยน มปา มนา มพลงงาน มชวต

รายงานความกาวหนาฉบบท 3 หนา 5-13

นยกลางการประ านการม วนร วม องชมชนผาป งยงยนมลนธพฒนาชมชนผาป ง

อ างเกบนาหวยตอง หม ท 1 ตาบลผาป ง อาเภอแม พรก จงหวดลาปาง ดาเนนการโดยกรมชลประทาน เปนผดาเนนการ ารวจและออกแบบ

ชลประทานไม ามารถดาเนนงานไดอย าง ะดวก

- นายศรมล สวรรณค าวงศ อดตผใหญบานหมท 1 อย เบองหลงยยงชาวบานใหเรยกรองค าเวนคนทดน (ทดนไม มกรรม ทธอย ในเ ตปา งวนแห งชาต)เพอตองการกลนแกลงทางการเมองกบผใหญ บานซงมอายนอยและเปนผหญงใหไดรบความกดดนจากชาวบาน แต ผนาชมชนและ อบต.กมความพยายามฟ นฝาแกป ญหา ามารถทาใหกรมชลประทาน ามารถทางานได แต กทาใหการดาเนนล าชา

พฒนาชมชนในตาบลผาป ง

มกราคม 2555

18. คณะกรรมการพฒนาชมชนผาป ง กษาดงานการจดการปาชมชนบานปงเตา อาเภองาว จงหวดลาปาง กษาดงาน นยพฒนาพชไร จงหวดลาปาง และ กษาดงานการพฒนา ถานผลตไฟฟาพลงงานทดแทน มลนธชยพฒนา จงหวด ปทมธาน บานนาเกยน จงหวดน าน บาน าม า จงหวดลาปาง

ไม มประเดน อ ดแยงและป ญหาอป รรคใด ๆ

คณะกรรมการชมชนนาความร มาประยกตใชกบการกาหนดแผนพฒนาชมชนตาบลผาป ง

โครงการศกษา วจยและพฒนาตนแบบวสาหกจพลงงานชมชนสขภาพด(ล าปางโมเดล) การประยกตใชแนวพระราชดารเพอการพฒนาชมชนยงยน มปา มนา มพลงงาน มชวต

รายงานความกาวหนาฉบบท 3 หนา 5-14

นยกลางการประ านการม วนร วม องชมชนผาป งยงยนมลนธพฒนาชมชนผาป ง

19. การไฟฟา วนภมภาค หน วยงานภาครฐ รฐว าหกจเ ามาใหคาแนะนา เ นอแนะและใหคาปรกษา

มนาคม 2555

20. คณะกรรมการพฒนาชมชนผาป ง ปรบปรงแผนพฒนาชมชนผาป ง 5 ป ครงท 1

มตชมชนเหนชอบต อการปรบปรงแผนพฒนาชมชนฉบบแกไ งรายงานอาเภอเพอกาหนดใหเปนแผนพฒนาอาเภอแม พรก

คณะกรรมการชมชนยอมรบมตและแจงใหประชาชนทราบในการประชมประจาเดอน

21. คณะกรรมการพฒนาชมชนผาป ง และเครอ ายว าหกจชมชนผาป ง ทดลองนาป ญญาปฏบต ตามแนวพระราชดารมาประยกตใช ตงแต การเพาะกลาไผ /ปลกไผ /ตดไผ มาใชประโยชน

ชมชนผาป งไดแผนพฒนาชมชนยงยน

ประจาป 2555-2560

บรหารจดการเครอ ายประชากรไผ ชมชน มาชก กล มว าหกจชมชนพงตนเอง“ไผ ”ไมใช อย ไมกนได และเปนไมเ รษฐกจ

ตามแนวพระราชดาร ท อดคลองกบการดาเนนชวต และความ มดลทางธรรมชาตชมชน

เพาะพนธกลาไผ วน เพาะพนธกลาไผ - วน ถานผลตไฟฟาพลงงานชวมวลชมชน ถานผลตถ านอดแท ง Char Coal ถานผลตเชอเพลงกอน Pellets ถานการบรหารจดการพลงงานแ งอาทตย แกชซไฟรเออร ถานว าหกจผลตปยชวภาพ ถานว าหกจผลตถวล ง พลงงานแ งอาทตย ถานว าหกจผลต าวชมชน ถานว าหกจเพาะกลาพนธไผ พชพลงงานยงยน

ถานว าหกจครวพลงงานชมชน กาชซไฟรเออร ถานว าหกจเวช าอาง ไผ

ถานโซล าลฟชมชน หองอบรม มมนา หองอาหาร ทพกโฮม เตย กจกรรม นทนาการ

ถานการเรยนรปฏบตการตามวถ และ มนไพรพนบาน

ถานผลตตะเกยบชมชน และผลตเยอภาชนะไบโอ

ถานการท องเทยวเชงอนรกษและการรกษาตนนา

ลานธรรมวถไทย

ถานการจดการเชอเพลงชวมวล ไผ

ระบบ อง ว างไฟกง LED ทงหม บาน

โครงการศกษา วจยและพฒนาตนแบบวสาหกจพลงงานชมชนสขภาพด(ล าปางโมเดล) การประยกตใชแนวพระราชดารเพอการพฒนาชมชนยงยน มปา มนา มพลงงาน มชวต

รายงานความกาวหนาฉบบท 3 หนา 5-15

นยกลางการประ านการม วนร วม องชมชนผาป งยงยนมลนธพฒนาชมชนผาป ง

มถนายน 2555 22. ดาเนนโครงการ กษา วจยและพฒนาตนแบบว าหกจพลงงานชมชนยงยน(ลาปางโมเดล)

คณะกรรมการพฒนาชมชนดาเนนการม วนร วม องภาคประชาชน และแจงรายงานการประจาเดอนระดบอาเภอ ระดบจงหวดเพอใหเ าใจวตถประ งคการ กษา วจยและการพฒนาโครงการ ประชาชน วนใหญ เหนชอบและเ าใจการพฒนาโครงการ ทกหน วยงานความร วมมอยนดใหการ นบ นนอย างเตมท ยกเวน.บคคลดงต อไปน - นายบญทา จนะสะทง นายโกเมท อนจม าย

นายทองค า จนะสะทง อดตกานนตาบลผาป งไม เคยเ าประชมร วมกบกานนผใหญ บานในยคป จจบน - นายศรมล สวรรณค าวงศ อดตผใหญ บานหม ท

1 ไม เคยเ าร วมประชมเพอการแ ดงความคดเหนในการชแจงโครงการ เพอกาหนด อบเ ตการดาเนนงานระดบหม บานในหม ท 1 กเพยงครงเดยว - นายโสภณ ค าวรรณ อดตครและอดตผจดการ

บรษท ไทยประกนชวต จากด า าลาปาง อดตผ มครนายกองคกรปกครอง วนทองถนในอาเภอแม พรก อาเภอเถน และอาเภอ บปราบ รวม 12 ครงแต ไม ไดความไววางใจจาก

- เรมมกระแ คดคานเกด นจากกล มนายโ ภณ คาวรรณ นายบญทา จนะ ะท ง นาย รมล วรรณคาวง แต ยงไม มการแ ดงออกถงความคดเหนใดๆ แต ได ง าวไปยงลกหลานทอย ในต างจงหวดใหมการเคลอนไหวคดคาน

โครงการศกษา วจยและพฒนาตนแบบวสาหกจพลงงานชมชนสขภาพด(ล าปางโมเดล) การประยกตใชแนวพระราชดารเพอการพฒนาชมชนยงยน มปา มนา มพลงงาน มชวต

รายงานความกาวหนาฉบบท 3 หนา 5-16

นยกลางการประ านการม วนร วม องชมชนผาป งยงยนมลนธพฒนาชมชนผาป ง

ประชาชนเพยงครงเดยวไมเคยเขารวมประชม เปนแกนน าหลกในการจดท าใบปลว สรางขอมลอนเปนเทจ จดรถแห ประกา ไม ใหชาวบานมาร วมประชม

งหาคม 2555

23. คณะกรรมการพฒนาชมชนผาป ง ปรบปรงเปลยนแผนพฒนาชมชนผาป ง 5 ป ครงท 2 และจดทะเบยนกล มว าหกจชมชน จดทะเบยนเครอ ายว าหกจชมชน และจดทะเบยนมลนธพฒนาชมชนตาบลผาป ง เพอมารองรบการบรหารจดการเชงโครง รางองคกรนตบคคล

อดตกานน-ผใหญ บานหม ท 1 ไม มาเ าร วมประชม จงไม ไดรบเลอกใหเปนคณะกรรมการองคกรต างๆ ในการพฒนาชมชนตาบลผาป ง จงมการยยงปลกระดมเครอญาต ใหมการประทวงคดคาน การดาเนนโครงการ โดยดาเนนการดงน - นายศรมล สวรรณค าวงศ ร วมมอกบนายก

อบต.แม พรก ใหมการตรวจ อบว าการดาเนนงานโครงการไม ดาเนนงานตามกฎหมาย และไม ออนญาตการพฒนาพนทกบ อบต.แม พรก

- นายศรมล สวรรณค าวงศ ประชมเครอญาตและชาวบานบาง วน และประ านงานเครอ ายพระ งฆในอาเภอวงชน จงหวดแพร มาร วมใหความรกบชาวบานในเรองกฎหมาย

เครอญาต องนาย รมล วรรณคาวง และนายบญทา จนะ ะท ง รวมประมาณ 30 คน ออกมาเคลอนไหว

- ราง อมล าว ารอนเปนเทจกบลกหลานในกรงเทพ ว าจะมการพฒนาโรงไฟฟาชวมวล ตองมการตดไมทาลายปาในหม บานใหมาร วมคดคานต อตาน

- นายทองค า จนะสะทง นายศรมล สวรรณค าวงศ ชกชวนเครอญาตประมาณ 30 คน บไล กานนผใหญ บานในป จจบน โดยไม ม อหาการกระทาความผด

โครงการศกษา วจยและพฒนาตนแบบวสาหกจพลงงานชมชนสขภาพด(ล าปางโมเดล) การประยกตใชแนวพระราชดารเพอการพฒนาชมชนยงยน มปา มนา มพลงงาน มชวต

รายงานความกาวหนาฉบบท 3 หนา 5-17

นยกลางการประ านการม วนร วม องชมชนผาป งยงยนมลนธพฒนาชมชนผาป ง

29 กนยายน 2555

24. คณะกรรมการชมชนนดหมายใหมการนาเ นอ อมลทง 2 ฝ งม อมล อเทจจรงการความเ าใจทตรงกนหรอมประเดนทคลาดเคลอนอย างไรบาง

- คณะกรรมการชมชนผาป งไดเตรยม อมล อเทจจรงการดาเนนโครงการพรอมทจะนาเ นอว าไม มการตดไผ ปา แต เปนการใชไผ อง มาชกในทดนกรรม ทธ คาว าบรหารจดการปา 3,500 ไร หมายถงการดแลปองกนไฟปาชมชน

- นาย รมล วรรณคาวง นายโ ภณ คาวรรณ นายบญทา จนะ ะท ง นายทองคา จนะ ะท ง“ไมมาประชม”มนายจรญ เกยรตวชพง พนกงานโรงไฟฟาแม เมาะ นาย พจน วง คาลอ และนายมงคล จนะ ะท ง พรอมเครอญาตทอพยพไปอย ในต างถนกว า 30 ปแลวกลบมานาเ นอ อมล”โรงไฟฟาพลงงานนวเคลยร”

- ไม ม อตกลงและความเ าใจ ใหมการนดหมายใหม

โครงการศกษา วจยและพฒนาตนแบบวสาหกจพลงงานชมชนสขภาพด(ล าปางโมเดล) การประยกตใชแนวพระราชดารเพอการพฒนาชมชนยงยน มปา มนา มพลงงาน มชวต

รายงานความกาวหนาฉบบท 3 หนา 5-18

นยกลางการประ านการม วนร วม องชมชนผาป งยงยนมลนธพฒนาชมชนผาป ง

7 ตลาคม 2555

นายจรณ เกยรตวชระพงศ และนายสพจน วงศค าลอ และนายโ ภณ คาวรรณ ยนหนง อรองเรยนต อกานนตาบลผาป ง และเปดเวทไฮปารค โจมตกานนผใหญ บานและโจมตการพฒนาโครงการพระราชดารอ างเกบนาหวยตองโครงการในพระราชดาร ณ วดผาป งหลวง และโครงการพฒนาตนแบบว าหกจพลงงานชมชนยงยน ในเวลาต อมา

นายจรณ เกยรตวชระพงศ และนายสพจน วงศค าลอ ไม เคารพมตทประชม นดหมายชาวบานเปดเวทไฮปารคในอาทตยต อมา

31 ธนวาคม 2555

นาย พจน วง คาลอ และนายจรญ เกยรตวชระพง ประณามผนาชมชน ด าคร ด าเจาอาวา ในเวท”ไฮปารค เลยงโตะจน งทายปเก าตอนรบป 2556

รางความแตกแยกในชมชนระหว างกล มชมชนในหม ท 1-2 แบ งเปน 2 กล มเพราะคณะกรรมการบาง วนโดยเฉาะประธานมลนธ และประธานเครอ ายว าหกจ และคร อย หม ท 2 แต หม ท 3-4-5 ซงเปน ถานทดาเนนโครงการ”ไมม” ความแตกแยก เพราะการดาเนนโครงการดงกล าวไม ไดเปนอย าง อกล าวหา

15 มกราคม 2556 กระทรวง าธารณะ โดย นาพแพทยชลน าน รแกว และผบรหารมาเยยมชมการการบรหารจดการชมชนพงตนเอง องตาบลผาป ง

นายศรมลสวรรณค าวงศ นายโ ภณ คาวรรณ และร วมกบเอนจโอ จงหวดแพร พระยทธ ทปโก ยนหนง อประทวงคดคานการดาเนนโครงการ ต อรฐมนตรช วยว าการกระทรวง าธารณ ใหยกเลก

ผลการตรวจสอบ : รปว าการดาเนนโครงการ ครอาจารย บรณาการบานวดโรงเรยน และ ถานอนามย เปนตนแบบการพฒนาชมชนทถกตองไม มความผด

โครงการศกษา วจยและพฒนาตนแบบวสาหกจพลงงานชมชนสขภาพด(ล าปางโมเดล) การประยกตใชแนวพระราชดารเพอการพฒนาชมชนยงยน มปา มนา มพลงงาน มชวต

รายงานความกาวหนาฉบบท 3 หนา 5-19

นยกลางการประ านการม วนร วม องชมชนผาป งยงยนมลนธพฒนาชมชนผาป ง

โครงการภายใน 7 วน และใหดาเนนคดกบคร ทเอาเวลา อนนกเรยนมาดาเนนโครงการดงกล าว

ป จจบนคณะครไดฟองหมนประมาทอย ระหว าง อบ วน องอยการ

านกงานใตร มพระบารม แนะนาป ญญาปฏบตตามแนวพระราชดาร เพอการพฒนาชมชนยงยน

ไม มการคดคานเคลอนไหว องกล มนาย รมล ประชาชนตาบลผาป ง มความปลมปตยนด และเ าใจแนวทางการดาเนนงานตามพระราชดารอย างแทจรง

นายศรมล สวรรณค าวงศ และพระยทธ ทปโก นายจรญ เกยรตวชระพง ร วมกนฟอง าลปกครอง ง ดจงหวดเชยงใหม ใหดาเนนคดกบผว าราชการจงหวดลาปาง และนายอาเภอแม พรก และใหยตยกเลกการดาเนนโครงการ ครงท 1 – 2 โดยมอบหมายให นาง าว .รตนามณ เปนทนายความใหมอานาจในการฟองรอง

ผลการพจาณาคด: าลปกครอง ง ดยกคารองครงท 1 และครงท 2 รอการพจารณาคดพพากษาคด

โครงการศกษา วจยและพฒนาตนแบบวสาหกจพลงงานชมชนสขภาพด(ล าปางโมเดล) การประยกตใชแนวพระราชดารเพอการพฒนาชมชนยงยน มปา มนา มพลงงาน มชวต

รายงานความกาวหนาฉบบท 3 หนา 5-20

นยกลางการประ านการม วนร วม องชมชนผาป งยงยนมลนธพฒนาชมชนผาป ง

นายสพจน วงศค าลอ ซงมความ มพนธ วนบคคลกบ ดร.ไพบลย ซา รพงษ ประธานอนกรรมาธการพลงงานวฒ ภา ใหมการตรวจ อบการดาเนนโครงการ และใหยตการดาเนนโครงการ

นายศรมล สวรรณค าวงศ อดตผใหญ บานหม ท 1 ร วมกบ นายสพจน วงศค าลอ จงหวดปทมธานรองเรยนอนกรรมาธการพลงงานวฒ ภา ผลการตรวจสอบ: ดร.ไพบลย ซา รพงษ เ นอแนะใหชมชนไปคยกนเองแต ใน ณะเดยวกน ประธานและรองประธานคณะกรรมาธการพลงงานวฒสภา มาตรวจเยยมการประกวดชมชนตนแบบพลงงานชมชน กล มว าหกจผาป งไดรบการตด นไดรางวลชนะเล พลงงานชมชนดเด น ไปโชวในงานนทรร การพลงงานทดแทนเฉลมพระเกยรตฯ

ผลความส าเรจแหงการด าเนนงานทฟ นฝาอปสรรคนานาเรองราว: วนนนายธวชชย เทวราช กานนตาบลผาป ง และรองประธานมลนธพฒนาชมชนผาป ง ไดนาเ นอผลการดาเนนงานต อ ดร.สเมธ ตนตเวชกล เลขาธการมลนธชยพฒนา เปนวนทกรรมการมลนธพฒนาชมชนผาป ง มความภาคภมใจในแนวคดป ญญปฏบตตามพระราชดารมาเปนแนวทางในการพฒนาชมชนตาบลผาป ง ถงแมว าจะมอป รรค จากกล มคดคานกลนแกลงเพยงใด กไม ก อใหเกดความย อทอต อป ญหาอป รรค เพราะมความเชอมนว า ”ท าด”

โครงการศกษา วจยและพฒนาตนแบบวสาหกจพลงงานชมชนสขภาพด(ล าปางโมเดล) การประยกตใชแนวพระราชดารเพอการพฒนาชมชนยงยน มปา มนา มพลงงาน มชวต

รายงานความกาวหนาฉบบท 3 หนา 5-21

นยกลางการประ านการม วนร วม องชมชนผาป งยงยนมลนธพฒนาชมชนผาป ง

พระยทธ ทปโก NGOS วดปางงน อาเภอวงชน จงหวดแพร รองเรยนคณะกรรมการ ทธมนษยชน รองเรยนเจาคณะจงหวดลาปาง ใหมการตรวจ อบการดาเนนคดการดาเนนโครงการ กษา วจยและพฒนาตนแบบว าหกจพลงงานชมชนยงยน หม ท 3 ตาบลผาป ง อาเภอแม พรก จงหวดลาปาง

ผลการตรวจสอบ :คณะกรรมการ ทธไดรบการชแจงจากจงหวดอย างเปนทางการว า อมลทนาย รมล วรรณคาวง เปน อมลทคลาดเคลอนจากความเปนจรง

นายศรมล สวรรณค าวงศ และนายผด ไชยมลกอนรองเรยน านกงานพระพทธ า นาแห งชาต ใหมการตรวจ อบการดาเนนคดการดาเนนโครงการ กษา วจยและพฒนาตนแบบว าหกจพลงงานชมชนยงยน หม ท 3 ตาบลผาป ง อาเภอแม พรก จงหวดลาปางในกรณการใชพนททดนธรณ งฆวดผาป งกลาง

ผลการตรวจสอบ : านกงานพระพทธ า นาจงหวดลาปาง รปว า วดเปนนตบคคล ามารถใหมลนธพฒนาชมชนผาป งเช าเพอ าธารณะประโยชนตาม พ.ร.บ. งฆ พ. . 2505 ได

กรกฎาคม- งหาคม 2556 ดาเนนงานตามแผนพฒนาชมชนยงยน

การไฟฟา วนภมภาค(กฟภ) เ ามาร วมดาเนนโครงการ เพอ รางมลค าทาง งคมร วม CSV อย างเปนทางการ

โครงการศกษา วจยและพฒนาตนแบบวสาหกจพลงงานชมชนสขภาพด(ล าปางโมเดล) การประยกตใชแนวพระราชดารเพอการพฒนาชมชนยงยน มปา มนา มพลงงาน มชวต

รายงานความกาวหนาฉบบท 3 หนา 5-22

นยกลางการประ านการม วนร วม องชมชนผาป งยงยนมลนธพฒนาชมชนผาป ง

กล มรกษผาป ง โดยนาย พจน วง คาลอ ไดโพ อความโจมตมลนธฯ และว าหกจว า การทาฝายชะลอนาบรเวณตรงนจะทาใหนาท วม และให ทธใชนาเฉพาะกล มฯ

ผลขอเทจจรง : การ รางฝายชะลอบรเวณดงกล าว เพอเปนแหล งนาผวดนเพออปโภคบรโภค องบ อนาตน องระบบประปาหม บาน หม ท 3 ซงมการ ดบ อนาประปาห างจากบรเวณดงกล าว 50 เมตร

ป 2557

1. มลนธปดทองหลงพระ ใหเกยรตชมชนหม ท 3 ตาบลผาป ง มาเ นอแนะแนวทางการนาป ญญาปฏบตปราชญองคราชามาประยกตใชในการพฒนาชมชน

โครงการศกษา วจยและพฒนาตนแบบวสาหกจพลงงานชมชนสขภาพด(ล าปางโมเดล) การประยกตใชแนวพระราชดารเพอการพฒนาชมชนยงยน มปา มนา มพลงงาน มชวต

รายงานความกาวหนาฉบบท 3 หนา 5-23

นยกลางการประ านการม วนร วม องชมชนผาป งยงยนมลนธพฒนาชมชนผาป ง

นายชมพล รองปลดกระทรวงพลงงานมาตดตามความคบหนาในการดาเนนงาน และใช ถานทประชม มมนา และ กษาดงาน

นายธานนทร ภาแ น

มาเยยมเยอน ในการทางาน องชมชนตาบลผาป ง และเ นอแนะรปแบบการนาแนวพระราชดารมาเปนแนวในการปฏบตฯ

นายประพฒน ป ญญาชาตรกษ

ประธาน ภาเกษตรแห งชาต มาประชมและใช นยตนแบบว าหกจพลงงานชมชนเปน ถานท กษาดงาน องกล มเกษตรกรในจงหวดลาปาง

กล มเกษตรจงหวดลาปางไดนาแนวคดการพฒนาชมชนยงยนตาบลผาป งไปเปนแนวทางในการปฏบต

โครงการศกษา วจยและพฒนาตนแบบวสาหกจพลงงานชมชนสขภาพด(ล าปางโมเดล) การประยกตใชแนวพระราชดารเพอการพฒนาชมชนยงยน มปา มนา มพลงงาน มชวต

รายงานความกาวหนาฉบบท 3 หนา 5-24

นยกลางการประ านการม วนร วม องชมชนผาป งยงยนมลนธพฒนาชมชนผาป ง

ธนาคาร งเ รมการเกษตรและ หกรณการเกษตร (ธก ) มา กษาดงานแนวทางการลงทนแกป ญหาเกษตรกร ในรปแบบว าหกจการลงทนเพอ งคม

การไฟฟาฝายผลตแห งประเท ไทย โรงไฟฟาแม เมาะ มาแลกเปลยนเรยนร และ กษาดงาน

โครงการศกษา วจยและพฒนาตนแบบวสาหกจพลงงานชมชนสขภาพด(ล าปางโมเดล) การประยกตใชแนวพระราชดารเพอการพฒนาชมชนยงยน มปา มนา มพลงงาน มชวต

รายงานความกาวหนาฉบบท 3 หนา 5-25

นยกลางการประ านการม วนร วม องชมชนผาป งยงยนมลนธพฒนาชมชนผาป ง

บรษท ปตท.จากด(มหาชน) มา กษาดงาน และแลกเปลยนรในการพฒนาการ รรค รางมลค าเพมทาง งคมร วม CSV.

พลงงานจงหวดลาปาง และมณฑลทหารบกท 32 จดกจกรรมปรองดอง ตามนโยบาย ค ช.

นาย รมล วรรณคาวง และกล มรกษผาป งไม มาร วมกจกรรม

มณฑลทหารบกท 32 จดกจกรรมแกป ญหาความ ดแยงเรองการ ารวจทางธรณวทยาในโครงการอนเนองมาจากพระราชดาร อ างเกบนาหวยตอง

นาย รมล วรรณคาวง และกล มรกษผาป งไม มาร วมประชม

โครงการศกษา วจยและพฒนาตนแบบวสาหกจพลงงานชมชนสขภาพด(ล าปางโมเดล) การประยกตใชแนวพระราชดารเพอการพฒนาชมชนยงยน มปา มนา มพลงงาน มชวต

รายงานความกาวหนาฉบบท 3 หนา 5-26

นยกลางการประ านการม วนร วม องชมชนผาป งยงยนมลนธพฒนาชมชนผาป ง

7 ตลาคม 2557

การพพากษา าลปกครองเชยงใหม ต อกรณการพฒนา โครงการศกษา วจยและพฒนาตนแบบวสาหกจพลงงานชมชนสขภาพด(ล าปางโมเดล) การประยกตใชแนวพระราชดารเพอการพฒนาชมชน

เหตผลฟ งไมขน ยกฟองทกขอกลาวหา นายศรมล สวรรณค าวงศ ไม ยอมรบคาตด น ใหอทรณต อ...

วนท 9 ตลาคม 2557 นาย รมล วรรณคาวง ไดเดนทางไปยนใหคณะกรรมการ ทธมนษยชนใหมการตรวจ อบ บวนการ องโรงไฟฟาชวมวลทตาบลผาป งต อ

- -

โครงการศกษา วจยและพฒนาตนแบบวสาหกจพลงงานชมชนสขภาพด(ล าปางโมเดล) การประยกตใชแนวพระราชดารเพอการพฒนาชมชนยงยน มปา มนา มพลงงาน มชวต

รายงานความกาวหนาฉบบท 3 หนา 5-27

นยกลางการประ านการม วนร วม องชมชนผาป งยงยนมลนธพฒนาชมชนผาป ง

ตง อ งเกตไดว า การคดคานดงกล าวเกด นภายหลงการชแจงการดาเนนโครงการ การคดคานทเกด นมกล มคนทยายออกไปตงถนฐานอย ในต างถนนานกว า 30 ปประมาณ 5 คน มาเปนแกนนาทงเปดเวทไฮปารค บไล กานนผใหญ บาน ด าครอาจารย ด าพระ งฆ รางความบนทอนกาลงใจ องคณะกรรมการชมชนอย บาง แต กมอาจทาใหความม งมนตงใจ องคณะกรรมการชมชนย อทอต อป ญหาอป รรคเหล านนแต อย างใด กลบทาใหการปฏบตการเรยนรครงนเปนบทเรยนทแ งแกร ง ไดเรยนรจรง ามารถอธบายเปนค มอการแกป ญหาใหชมชนอนๆ ทมา กษาดงานไดเปนอย างดและเปนแรงกระตนใหคณะกรรมการชมชน หรอมลนธพฒนาชมชนผาป ง องคกร าธารณะประโยชนเพอการพงพาตนเอง ไดมการพฒนาอย างต อเนองภายใต อบเ ตการม วนร วม องภาคประชาชนตามกรอบระบบประชาธปไตย ไม มการ ดแยงหรอโตแยง ทก อใหเกดความแตกแยกในชมชนมากไปกว าการแ ดงความคดเหน

สรปป ญหาอปสรรคในการด าเนนงานไดแบงกลมป ญหาออกเปน 5 ประเดนคอ 1. ความ ดแยงอนเนองมาจากการ อ าร เพราะการเปลยนแปลง อมล าว ารคลาดเคลอนจากความ

เปนจรงในการปฏบต องกล มว าหกจชมชนและมลนธพฒนาชมชนผาป ง 2. ความ ดแยง วนบคคลทมการ ะ ม จากประเดนทางการเมองทองถน การเลอกตงผนาชมชน 3. ความ ดแยงทางความคดระหว างกล มชมชนทอา ยอย ในตาบลผาป งและกล มลกหลานผาป งทยายถน

ฐานไปอย ในเมอง(พลดถน) 4. ป ญหาการบรหารจดการความร เพอรองรบแผนการพฒนาชมชนภายในองคกรว าหกจและมลนธฯ

อาท ระบบการบรหารจดการ และความพงพอใจ อง มาชกชมชน ทจะตองดารงอาชพตามวถ ไม มระเบยบวนย อง มาชกฯ

5. ป ญหาในการปรบปรงและการพฒนาคณภาพผลตภณฑทไดมาตรฐานและเปนความตองการ องตลาด

ขอเสนอแนะตอแนวทางการแกไขป ญหาอปสรรค ป ญหาอป รรคทก อใหเกดความเ าใจทคลาดเคลอนจาก อมลความเปนจรง องการพฒนาโครงการ เปนผล

พวงมาจากการ ะ ม อมล าว าร อมลทเปนเทจ ไม เคยมาประชมร วมกบชาวบาน ไม เคยรบฟ งเหตผล เปนพฤตกรรมเลยนแบบซงเปนการเปลยนแปลงทาง งคมในรปลกษณะใหม ตามหลกวชาการว า New Social Movement เปนการเปลยนแปลงทาง งคมอนเกดมาจาก อมล าว าร ถงแมว าโครงการดงกล าวประชาชนจะเปนเจา อง และเปนหน วนในการพฒนาพลงงานระดบชมชน นาดเลกมากๆ กตาม าหรบการ กษาความ มพนธชมชนกรณการคดคานการดาเนนโครงการ กษา วจยและพฒนาตนแบบว าหกจพลงงานชมชนยงยน ภาพด(ลาปางโมเดล) แต ยงมชมชนอก วนทถอว าตองการ อ ารใหความเปนจรงคลาดเคลอนจากผลประโยชนเฉพาะกล ม องตน ทไม ไดเกดจากการเ ามาม วนร วมตงแต แรกเรมดาเนนโครงการ

ขอเสนอแนะทมต อการ อ ารดงกล าวควรแกไ โดยการใหชมชนหรอคนในชมชนเ ามาม วนร วมในการตรวจ อบตดตามการดาเนนงานและประเมนผลอย างต อเนอง หากคนในชมชนเปนผทเ าใจกระบวนการเรยนรและการพฒนาต างๆ ไดเอง กย อมทจะ อ ารแบบปากต อปากออกไป ยายวงกวางไดมาก น ลดทอนการ อ าร องกล มผลประโยชน เนองจากคนในชมชน อ ารจาก งทเปนรปธรรม องการพฒนา

โครงการศกษา วจยและพฒนาตนแบบวสาหกจพลงงานชมชนสขภาพด(ล าปางโมเดล) การประยกตใชแนวพระราชดารเพอการพฒนาชมชนยงยน มปา มนา มพลงงาน มชวต

รายงานความกาวหนาฉบบท 3 หนา 5-28

นยกลางการประ านการม วนร วม องชมชนผาป งยงยนมลนธพฒนาชมชนผาป ง

ในการดาเนนงานทผ านมา องโครงการ กษา วจย และพฒนาตนแบบว าหกจพลงงานชมชน ภาพด (ลาปางโมเดล) จากทไดรายงาน างตน ถอว ามการบรหารจดการทเปนระบบทดแลว ยงมประเดนทตองทบทวนเพอเปน อเ นอแนะต อการพฒนาไป ความเ มแ งชมชนททาใหชมชนเกดการพฒนาทยงยน และจากผลการ กษาเรอง “กระบวนการ การจดการชมชนเ มแ ง : รปแบบ ป จจย และตวชวด” อง วรรณธรรม กาญจน วรรณ (เปนผลงานทพฒนาองคความร วนหนงจากการวจยใหกบ านกงาน ภาทปรกษาเ รษฐกจและ งคมแห งชาต) พบว ามกระบวนการจดการท าคญ7 ประการ ทก อใหเกด กยภาพ องการพฒนาชมชนไป ความเ มแ ง คอ

1) กระบวนการมสวนรวมของชมชนเปนกระบวนการท าคญในการผลกดนชมชนเ มแ งในระดบชมชน กระบวนการ เช น 1) การเ วนา (Dialogue) ทเนนการรบฟ งความเหน องผอน 2) ความร วมมอระหว างกน (Cooperation) และ 3) การตดต อ อ าร (Communication) ทงหมดนมความเกยว องกบการดาเนนกจกรรม องชมชน ซงมอย ในทก นตอน องการดาเนนกจกรรมโครงการ ซงจะก อใหเกดการ ราง รรควธการใหม ๆ รางนวตกรรมดานการม วนร วม องชมชนททาใหเกดความเ าใจอย างลกซงและ งผลต อประ ทธภาพการทางาน คนในชมชนมองเหน “เปาหมายการพฒนารวมกน” และเมอเกดป ญหาอป รรคใดๆ ย อมทจะร วมมอกนใหบรรลเปาหมายต อไป

2) กระบวนการแลกเปลยนเรยนร เปนการ ราง รรคทางความรและวฒนธรรม และการจดการทรพยากรชมชนในมตต างๆ ทงทางดานวฒนธรรม ภมป ญญา และการพฒนาเ รษฐกจ เปนกระบวนการทเ รม รางให มาชกชมชนมการตด นใจและกาหนดตนเอง ซงการจดกระบวนการเรยนรในชมชนเรมตนจากวงจรการเรยนร โดยการรวมคน ร วมคด ร วม รปบทเรยน และร วมรบผลจากการกระทา ถาวงจรการเรยนรในชมชนใดหมนเรวหรอมพลวต ง แ ดงว า ชมชนนนมพลงการเรยนร ง ซงกระบวนการเรยนรจะเปนไปเพอ นองตอบต อการแกป ญหาและ อดคลองกบแผนการผลต องชมชน จงเปนพลงในการ บเคลอนเมอไดมการพดคยแลกเปลยนความคดเหน วเคราะหป ญหา และหาแนวทางการแกไ เมอไดแนวทางแลวนาไปลงมอปฏบต แลวกลบมาทบทวนวเคราะหร วมกนเพอ รปบทเรยนหาหนทางต อไป กระบวนการทเกด นซาๆ เท ากบเปนการยกระดบ ตป ญญา องชมชน

3) กระบวนการฟนฟผลตซ าและสรางใหม เปนการ รางความเ มแ งใหชมชนดวยการใหความ าคญกบการปรบปรงอย างต อเนอง เช น 1) การตดตามและประเมนผล (Monitoring and Evaluation) 2) การนาผล อมล ะทอนกลบ (Feedback) และ 3) การประเมนถงความจาเปน (Needs Assessment) โดยม งเนนในลกษณะ องการตดตามความกาวหนา รวมถงการท มาชกในชมชนตองช วยให อมล ะทอนกลบเพอใหบรรลถงเปาหมายร วมกนอย างมประ ทธภาพและเกดประ ทธผล นอกจากนยงช วยพฒนาความ ามารถและตดชวดทดได ซงการพฒนาดงกล าวจะทาใหชมชน รางกล มกจกรรมทางเ รษฐกจในชมชน เปนการ งเ รมการผลตและการบรโภคในชมชน รวมถงเปนการ รางความมนคงในอาชพ และชมชน ามารถพงตนเองได

4) กระบวนการใชสทธชมชนและขอบญญตชมชนเปนการ รางความเ มแ งใหชมชนโดยการนา ทธชมชนและกฎเกณฑต างๆ ทเปน อตกลงจากการหารอร วม องชมชนมาใชในการ อความร วมมอหรอการบงคบใชใหคนในชมชนไดปฏบตตาม เพอชมชนจะไดมกฎเกณฑในการจดการตนเอง องชมชน และตองมการ รางและปรบปรง

โครงการศกษา วจยและพฒนาตนแบบวสาหกจพลงงานชมชนสขภาพด(ล าปางโมเดล) การประยกตใชแนวพระราชดารเพอการพฒนาชมชนยงยน มปา มนา มพลงงาน มชวต

รายงานความกาวหนาฉบบท 3 หนา 5-29

นยกลางการประ านการม วนร วม องชมชนผาป งยงยนมลนธพฒนาชมชนผาป ง

กฎหมายและกฎระเบยบต างๆ ใหเหมาะ มกบ ภาวการณ องชมชน ทงนเพอเปนการตรวจ อบ วดผลการปฏบตงาน เพอใหเกดระบบการควบคมตนเอง ซงทาให ามารถผลกดนการดาเนนงาน องชมชนใหบรรลเปาหมายไดอย างมประ ทธภาพ

5) กระบวนการตดสนใจรวมของชมชนเช น การเ รม รางความ มานฉนท การ รางความตระหนก และการทบทวนและรบฟ งเพอนาไป การลงประชามต เปนกระบวนการตด นใจทคานงถงผลกระทบ องชมชนและพฒนาไป การเกด อตกลงร วมกนอย าง ราง รรคและการแ ดงความคดเหนร วมกนอย าง มานฉนท องชมชน ทาใหทกคน ามารถมองเหนความจาเปน อง งทตองดาเนนการร วมกน เปนการ รางความตระหนกทเกยว อง มพนธกบ มาชกทกคน ตลอดจนม วนร วมในการวเคราะหวจารณและถกเถยงกนในแต ละประเดนป ญหาทเกด น ซงถอว าเปนการทบทวนและรบฟ ง นอกจากนประเดนทอย ในการตด นใจต างๆ ยงหมายความร วมถงความยดหย น ประนประนอม ทางเลอกชมชน และเรองอนๆท งผลกระทบต อชมชน

6) กระบวนการของเครอขายการพฒนาการพฒนาภาคเครอ าย เช น 1) การพงพาอา ยซงกนและกน 2) การทางานเปนเครอ าย และ 3) การรวมกล ม จะทาให มาชกในชมชน ามารถนาทนและกระบวนการทมอย ทงในดานทรพยากร ทกษะความชานาญ นามาถ ายทอดแลกเปลยนแบ งป นกนไดโดยความ มครใจ ซงเปนการแ ดงถงความพงพาอา ยในการอย ร วมกน และการมปฏ มพนธระหว างกน อง มาชกชมชนทต างกมผลประโยชนเกยวพนและเกอกลกนได นาไป การ รางเครอ ายในการทางานร วมกนดวยทกษะความชานาญในหลากหลายดาน องแต ละคน และเกดการรวมกล มในการใชทรพยากรร วมกนในการดาเนนกจกรรม ซงหาก ยายเครอ ายในลกษณะทกวางมาก น จะม วนช วยในการหนนเ รมใหชมชนเกดความเ มแ งได

7) กระบวนการดานการจดการตนเองเพอใหเกดความเ มแ งและการบรหารจดการทด เช น ความโปร งใ ความ านกรบผดชอบ และการจดการทมประ ทธภาพ เปนตน จะเปนหลกการ องการจดการตนเอง องชมชนทจะตองเ รม รางพลงอานาจและการเพม ดความ ามารถในการพฒนาตนเอง องชมชน ซงการจดการตนเองทดตองเกดการเ าถง อมล าว ารไดอย างเปนอ ระทม วนเกยว องกบกระบวนการและ อมลชมชนและเพยงพอต อการ รางความเ าใจทถกตองใหกบชมชนในการตดตามตรวจ อบเพอใหเกดความโปร งใ รวมทงเปนการเ รมพลงอานาจใหชมชนเกดความเชอมนและไววางใจในการดาเนนงานร วมกน

องคประกอบ องกระบวนการจดการท าคญ 7 ประการ ทก อใหเกด กยภาพ องการพฒนาชมชนไป ความเ มแ งน หากไดมการพฒนาแนวทางดงกล าวไปใช ซงจะทาใหชมชนผาป งทมการจดการตนเองทดแลว ยงเกดความเ มแ ง องชมชนทนาไป การพฒนาอย างยงยนในอนาคตถดไป นอกจากนน ความเ มแ ง องชมชนดงกล าวจะช วยแกป ญหาหรอลดทอนอป รรคต อการดาเนนงานใน 5 ประเดน างตน ดงน ประเดนป ญหา ขอเสนอแนะ-กระบวนการจดการ 1. ความ ดแยงเพราะการเปลยนแปลง อมล าว ารคลาดเคลอนจากความเปนจรง

ใชกระบวนการม วนร วมโดยการ อ าร “เปาหมายการพฒนาร วมกน” ท มาชกในชมชน (กระบวนการ อ ารแบบปากต อปากทชาวบานเปนผพดเอง) เปนผ อ ารเพอใหเกดความเชอมนและการยอมรบจากบคคลทไม ไดร วมดาเนนการ

โครงการศกษา วจยและพฒนาตนแบบวสาหกจพลงงานชมชนสขภาพด(ล าปางโมเดล) การประยกตใชแนวพระราชดารเพอการพฒนาชมชนยงยน มปา มนา มพลงงาน มชวต

รายงานความกาวหนาฉบบท 3 หนา 5-30

นยกลางการประ านการม วนร วม องชมชนผาป งยงยนมลนธพฒนาชมชนผาป ง

2. ความ ดแยง วนบคคลทมการ ะ ม จากประเดนทางการเมองทองถน

ใชกระบวนการดานการจดการตนเอง ท ามารถทาใหเ าถงการตรวจ อบตดตาม อมลและการดาเนนงาน องชมชนว ามความโปร งใ การบรหารจดการทด และการจดการทมประ ทธภาพ องชมชนท ามารถจดการตนเองได และม อมลทเปน อเทจจรง(fact)

ประเดนป ญหา กระบวนการจดการ าหรบการดาเนนงาน องชมชน เพอใชการ อ ารทเปนประโยชนให ยายวงกวาง

และ รางแนวร วมตามกระบวนการ องภาคเครอ ายการพฒนาในการ อ าร เพอลดทอนความ ดแยงเหนต าง องการเมองทองถน

3. ความ ดแยงทางความคดระหว างกล มชมชนทอา ยอย ในตาบลผาป งและกล มลกหลานผาป งทยายถนฐานไปอย ในเมอง(พลดถน)

ใชกระบวนการแลกเปลยนเรยนร โดยเปดวงการพดคยระหว างกล มชมชนเดมและกล มพลดถนถงเปาหมาย องการพฒนาร วมกน เพอใหเกดวงจรการเรยนร โดยการรวมคน ร วมคด ร วม รปบทเรยน และร วมรบผลจากการกระทา และใชกระบวนการตด นใจร วม องชมชนเพอกาหนด อตกลงในบางเรองร วมกนแบบฉนทามต หรออาจจะใชกระบวนการพฒนาเครอ ายตามทกษะความ ามารถมาทางานร วมกน เช น คนชมชนเดมอาจจะมทกษะความชานาญในดานฝมอ คนพลดถนทเหนเปาหมายร วมกนแลวอาจจะนาความรหรอการบรหารจดการ มยใหม โดยใชความรในการ รางเครอ ายการทางานร วมเพอลดความ ดแยง

4. ป ญหาการบรหารจดการภายในองคกร

ใชกระบวนการแลกเปลยนเรยนรกระบวนการดานการจดการชมชนพงตนเอง กล าวคอ ตองมวงแลกเปลยนเรยนรเพอวเคราะหป ญหาและ ถานการณ องชมชนอย างต อเนอง การตดตามประเมนผลการดาเนนงานทผ านมา เพอเปนการทบทวนและวเคราะหป ญหา เพอหาแนวทางการแกไ ป ญหา รวมทงเปนการ ราง รรคความร รางนวตกรรมใหม ๆ ใหกบชมชน ตลอดจนการประเมนผลการพฒนาทเปนรปธรรม ทคนในชมชน ามารถตรวจ อบและไดรบผลประโยชนในการพฒนาร วมกน และเชญฝายคดคานมาเปนคณะกรรมการตรวจ อบ

ประเดนป ญหา กระบวนการจดการ 5. ป ญหาในการปรบปรงและพฒนาคณภาพผลตภณฑ

ใชกระบวนการแลกเปลยนเรยนรและกระบวนการพฒนาเครอ าย เช น การ อ นบ นนความรจากผเชยวชาญดานการพฒนาคณภาพผลตภณฑ หรอการเ าร วมวงเ วนาทเกยว องการคณภาพผลตภณฑ เพอใหเกดความคด ราง รรคใหม ๆ ท ามารถนามาต อยอดและใชพฒนาและปรบปรงคณภาพผลตภณฑ รวมถงงาน รางความร วมมอ องเครอ ายทเปนธรกจลกษณะเดยวกน เพอเปน base งานฐานความรและความร วมมอในการพฒนางานระยะยาว

โครงการศกษา วจยและพฒนาตนแบบวสาหกจพลงงานชมชนสขภาพด(ล าปางโมเดล) การประยกตใชแนวพระราชดารเพอการพฒนาชมชนยงยน มปา มนา มพลงงาน มชวต

รายงานความกาวหนาฉบบท 3 หนา 5-31

นยกลางการประ านการม วนร วม องชมชนผาป งยงยนมลนธพฒนาชมชนผาป ง