Upload
others
View
0
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
ศกยภาพคนไทย เพออนาคตประเทศไทย
เอกสารประกอบการประชมประจ าป 2560 ของ สศช.
เรอง “ขบเคลอนแผนฯ 12 สอนาคตประเทศไทย” วนจนทรท 3 กรกฎาคม 2560
ณ หองแกรนดไดมอนดบอลรม ศนยแสดงสนคาและการประชมอมแพค เมองทองธาน จงหวดนนทบร
จดโดย ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.)
เดก แรงงาน ผสงอาย
2560 2564 2569 2579
30242017
65 64 60 56
โครงสรางประชากรของประเทศไทยป 2560 - 2579 (รอยละ)
ทมา : สศช. และ UNFPA (2558). รายงานสถานการณประชากรไทย
พ.ศ. 2558 โฉมหนาครอบครวไทย ยคเกดนอย อายยน.
เปาหมายการพฒนาคนและสงคมในอก 20 ป ตามรางกรอบยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579)
คอ“การพฒนาคนใหมศกยภาพในการพฒนาประเทศ มความพรอมทงกาย ใจ สตปญญา มทกษะคด วเคราะห มการเรยนรตลอดชวต
มจตส�านกทดงาม มความรบผดชอบ เพอน�าไปสงานและรายไดทสรางความมนคงใหชวต ครอบครวมความอบอน ชมชนมความเขมแขง
รวมถงสงคมมความปรองดอง สามคค สามารถผนกก�าลงเพอพฒนาประเทศไดตอไป”
ทมา : การคาดประมาณประชากรของประเทศไทย พ.ศ. 2553 - 2583, สศช.
การบรรลเปาหมายการพฒนาคนและสงคมในระยะยาวและประเดนทาทาย
อยางไรกตาม การบรรลเปาหมายดงกลาวตองเผชญกบ
ความทาทายในหลายดาน ทงการเปลยนแปลงดานประชากร
ทประเทศไทยจะเขาส สงคมสงวยอยางสมบรณในป 2564
โดยจะมสดสวนของผสงอายถงรอยละ 20 และสดสวนดงกลาว
จะเพมขนอยางตอเนอง ขณะทวยเดกและวยแรงงานมสดสวน
ลดลง โดยวยเดกมสดสวนคดเปนรอยละ 16 ขณะทวยแรงงาน
คดเปนรอยละ 64 และในป 2579 จะมสดสวนผสงอายมากถง
รอยละ 30 ขณะทวยเดกและวยแรงงานมสดสวนลดลงเหลอ
รอยละ 14 และรอยละ 56 ตามล�าดบ
นอกจากน สถาบนครอบครวซงเปนสถาบนเบองตน
ในการบมเพาะคนใหมความเขมแขงและเปนคนด ไดมการ
เปลยนแปลงไปตามสภาพแวดลอมดานเศรษฐกจและสงคม
สงผลใหลกษณะครอบครวไทย “ตามแบบแผน” ทเปนครอบครว
สามรนทประกอบดวยพอแม ปยาหรอตายาย และเดกสองหรอ
สามคน มรปแบบทหลากหลายขน โดยระหวางป 2533 - 2553
แมครอบครวสามรนจะยงเพมขนประมาณ 1.3 เทา และเปน
ครอบครวประเภทหลก แตรปแบบครอบครวเดยว/ครวเรอน
คนเดยวกมสดสวนสงขนเชนกน โดยครอบครวทเปนคสามภรรยา
ทไมมบตรเพมขนถง 3 เทา เชนเดยวกบลกษณะของการเปน
ครวเรอนคนเดยวเพมขนถง 2 เทา ขณะทครอบครวพอ แม ลก
ซงเคยเปนครอบครวประเภทหลกกลบมสดสวนลดลงประมาณ
ครงหนงสงผลใหระบบเกอกลในระดบครอบครวอาจลดลงได
ศกยภาพคนไทยเพออนาคตประเทศไทย
18 16 16 14
ครอบครว 3 รน ครอบครวเดยว
คสามภรรยาไมมบตร ครวเรอนคนเดยว
การเปลยนแปลงของครอบครวไทยลกษณะตางๆระหวางป 2533 - 2553
2
ขณะเดยวกนยงมการเปลยนแปลงของเจเนอเรชน (Generation)1 คอ กลมประชากรทเกดและเตบโตในแตละ ชวงเวลาภายใตสภาพแวดลอมทแตกตางกน สงผลใหมทศนคตและวถการใชชวตทแตกตางกน โดยประชากรรนใหมเกดมาทามกลางความกาวหนาของเทคโนโลย สงผลใหมแนวความคด และรปแบบการใชชวตตางไปจากร นกอน ซงต องการชดนโยบายสนบสนนการเลยงด การเรยนรและการท�างานในรปแบบทตางออกไป รวมถงศกยภาพในการใชและการเขาถง เทคโนโลยสารสนเทศและความร จะมความแตกตางกนในแตละเจเนอเรชน (Digital divide) อาจน�าไปสโอกาสในการมงานท�าทดทตางกน และสงผลตอความเหลอมล�าทางรายไดขน ในอนาคต
นอกจากน ประชากรในทกกล มวยยงมป ญหาเชงคณภาพ ตงแตปฐมวย วยเดก วยแรงงาน และวยสงอาย อาท เดกปฐมวยมพฒนาการไมสมวย เดกวยเรยนมระดบ IQ EQ ทต�ากวาคามาตรฐาน วยแรงงานมทกษะความรความสามารถไมตรงกบความตองการของผประกอบการ และผสงวยมภาวะพงพงสง นอกจากปจจยในเชงปจเจกแลว สงคมไทยในภาพรวม ยงมป ญหาคณธรรม จรยธรรม โดยขอมลจากสภาปฏรปแหงชาต (2558) และผลส�ารวจคณธรรมของศนยคณธรรมและนดาโพลในป 25592 ระบถงการขาดจตส�านกสาธารณะ การขาดความรบผดชอบตอสงคม การเหนแกประโยชนสวนตวมากกวาสวนรวม ลมหลงบชาวตถ การขาดการคดวเคราะห ซงเปนรากฐานทน�าไปสปญหาทจรตคอรรปชน ปญหาการขาดความสามคคและความขดแยงในสงคม และปญหาการฟงเฟอเกนตว
ทมา: แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12
กลมเดกแรกเกดและปฐมวย
• สดสวนเดกทมพฒนาการสมวยยงอย
ระดบคงทประมาณรอยละ 73
กลมวยเรยน• ระดบ IQ และ EQ ต�ากวาคามาตรฐาน
• คณภาพระบบการศกษาในภาพรวม
คณภาพดานการศกษาวทยาศาสตร
และคณภาพอดมศกษา ซงมความ
ส�าคญตอการยกระดบประเทศไปส
เศรษฐกจทมมลคาสงบนฐานการวจย
พฒนาอยในล�าดบต�า1
กลมวยท�างาน• ผลตภาพแรงงานต�า2
• ทกษะความรความสามารถไมตรงกบ
ความตองการของผประกอบการ
• มแนวโนมเปนโรคไมตดตอเรอรงมาก
ขน
กลมผสงวย• จบชนประถมหรอต�ากวา
• เงนออมไมเพยงพอ
• ขาดหลกประกนในระยะยาว
• มภาวะพงพงสง
• มปญหาสขภาพ
ปญหาคณภาพประชากรในทกกลมวยในปจจบน
ปญหาคณธรรมจรยธรรม
หมายเหต: 1. ล�าดบท 46 จากการจดอนดบโดย IMD2017 ใน 63 ประเทศ
2. ผลตภาพแรงงานอยในอนดบท 57 จาก 63, IMD2017 และในชวง ป 2544 - 2557 ผลตภาพแรงงานเฉลยเพมขนรอยละ 2.9 ตอป ต�ากวาประเทศเพอนบาน อาท มาเลเซย
1 เทาตว สงคโปร 5 เทาตว
ทงน ไมเฉพาะแตสถานการณภายในทถอเปนความทาทาย
อนยงใหญตอการบรรลเปาหมายการพฒนาทตงไว ประเทศไทย
ยงมความทาทายจากการเปลยนแปลงบรบทภายนอก ทจะสง
ผลตอการพฒนาศกยภาพทนมนษยและสงคม โดยเฉพาะ
การเปลยนโลกจากความกาวหนาของเทคโนโลยทสงผลตอการ
เชอมตอโลกทงในเชงกายภาพ การเคลอนยายคน และการเชอม
ด านจตใจ (Soft sides) เช นในเรองการเลอนไหลทาง
วฒนธรรม อกทงยงเปนปจจยสการเปลยนรปแบบการด�าเนน
ธรกจและรปแบบการสรางงานทจะมการใชเทคโนโลยเพม
มากขนในการเพมประสทธภาพการท�างานและการสราง
นวตกรรม ดงนน งานหลายงานจะถกทดแทนดวยระบบ
อตโนมตและจะมอาชพใหม ๆ เพมขนในอนาคต ซงหาก
สามารถพฒนาคนและโครงสรางพนฐานรองรบไดอยางเหมาะสม
กจะสามารถน�าเทคโนโลยมาใชแกไขปญหาสงคมและยกระดบ
มาตรฐานคณภาพชวตไดในหลายดาน
1 ในป 2560 ประเทศไทยมประชากร 5 ร นเจเนอเรชน ได แก 1) ร นก อนเบบบมเมอร (2426 - 2488) 2) ร นเบบบมเมอร (2489 - 2507)
3) เจนฯ เอกซ (2508 – 2524) 4) เจนฯ วาย (2525 – 2548) และ 5) เจนฯ ซและอลฟา (2549 – 2568) 2 ผลส�ารวจคณธรรมของศนยคณธรรมและนดาโพลป 2559 และขอมลจากสภาปฏรปแหงชาต (2558). วาระพฒนาท 4: ระบบคานยม คณธรรม จรยธรรม เพอความเปน
พลเมองทดและมนษยทสมบรณ หนา 21 - 23.
ทมา : แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12
3
ทมา : ประมวลโดย สศช. จาก Frey, C.B. and Osborne, M.A. (2013). The Future of Employment: How Susceptible are Jobs to Computerisation?.University
of Oxford. และบทความตางๆ อาท Cleveland, B. (2017). Creating a Job-Ready Workforce to Power the Digital Economy in the 12st Century.
<https://www.linkedin.com/pulse/creating-job-ready-workforce-power-digital-economy-21st-cleveland>.
ประเดนดานความเหลอมล�ายงเปนปญหามาอยางตอเนอง
แมทผ านมา ประเทศไทยจะสามารถลดสดสวนคนจนจาก
รอยละ 65.17 ในป 2531 เหลอเพยงรอยละ 7.2 ในป
2558 แตความเหลอมล�าทางรายไดทวดจากคาสมประสทธ
ความไมเสมอภาค (Ginicoefficient) กลบลดลงเลกนอย
จาก 0.487 ในป 2531 เหลอ 0.445 ในป 2558 ซงยงคงอยใน
ระดบสงเมอเปรยบเทยบกบหลายประเทศในภมภาคอาเซยน3
และน�ามาสความไมเทากนของทนทมในการพฒนาศกยภาพคน
โดยทสงคมไทยยงมปญหาความเหลอมล�าในการเขาถงการ
ศกษาทมคณภาพ ตงแตระดบกอนวยเรยนไปจนถงระดบ
อดมศกษา และพบวามชองวางผลสมฤทธในระดบทสง จาก
การเปรยบเทยบผลคะแนน PISA ดานทกษะทางวทยาศาสตร
และการอาน พบความแตกตางระหวางนกเรยนจากครอบครวท
สดสวนคนจนและสมประสทธความไมเสมอภาค (Gini) ดานรายได
ทมา : ประมวลโดย สศช.
มฐานะทางเศรษฐกจและสงคมในกลมบนสดรอยละ 20 กบกลมลางสดรอยละ 20 อยางชดเจน ซงเปนผลจากการจดสรรทรพยากร
ทางการศกษาทมากกวาในกลมทมฐานะทางเศรษฐกจและสงคมดกวา ทงในเรองอปกรณการเรยนการสอน คณภาพและปรมาณของคร4
ในดานการเขาถงบรการสาธารณสข แมวาคนไทยทกคนจะมหลกประกนสขภาพตามกฎหมาย แตยงมความเหลอมล�าในการเขาถง
บรการสขภาพ โดยอตราการใชบรการของผสงอายในกลมครวเรอนทมรายไดต�าสดรอยละ 40 ต�ากวาครงหนงของกลมครวเรอนทม
รายไดสงสดรอยละ 40 ทงในเขตเมองและชนบท โดยทคาเดนทางเปนอปสรรคส�าคญทสดในการเขาถง5
‘ถกทดแทน’อาท เสมยน พนกงาน call center
พนกงานธนาคาร พนกงานบรรจของ
‘อาชพ/สายงานใหม’อาท Data scientist,Business scientist,
Drone pilot, 3D printer food chefs,
Big data analyst
‘ถกทดแทนไดยาก’อาท ผคมเครองจกร นกน�าบด ผออกแบบทาเตน
วศวกรฝายขาย นกสงคมสงเคราะห
3 สศช. (2558). ขอมลจากรายงานการวเคราะหสถานการณความยากจนและความเหลอมล�าในประเทศไทย ป 2558 และ Sondergaard et al. (2016). Thailand -
Systematic Country Diagnostic : Getting Back on Track - Reviving Growth and Securing Prosperity for All. Washington, D.C. : World Bank Group.4 ดลกะ ลทธพพฒน. (2560). PISA บทเรยนส�าคญของระบบการศกษาไทย (2): ความเหลอมล�าคณภาพโรงเรยน นยตอผลสมฤทธทวดโดยคะแนน PISA 2015. (online)
available at : http://thaipublica.org/2017/01/pisa2015-2/.5 Osornprasop et al. (2016).Closing the Health Gaps for the Elderly: Promoting Health Equity and Social Inclusion in Thailand.World Bank Working Paper.
การเปลยนแปลงของอาชพจากผลกระทบของการใชเทคโนโลย
ความเหลอมล�า...ปญหาเชงโครงสรางตอการพฒนาคน
4
สถานการณและบรบทของโลกและประเทศทเปลยนแปลงไป ส งผลให การพฒนาทนมนษย จ�าเป นต องมการ
ก�าหนดกรอบแนวคดและเครองมอชดใหมๆ เพอรองรบการเปลยนแปลงทางโครงสรางเศรษฐกจและสงคมทก�าลงจะเกดขน
เพอน�าไปสการพฒนาทนมนษยทมทงทกษะความร (Skillset) ควบคกบความคดและจตใจ (Mindset) ทจะสามารถรวมเปนก�าลง
ส�าคญในการพฒนาประเทศและสงคมโลกไดตอไป ซงตองการทงความรและทกษะการคด รวมถงการมจตใจทเปนจตสาธารณะ เหนใจ
การปรบเปลยนทจ�าเปนตอการพฒนาทนมนษยของไทยสอนาคต
เขาใจ และเหนคณคาของเพอนมนษยและการ
ชวยเหลออยางเหมาะสมและอยรวมกนในสงคม
อยางมความสข ซงถอเปนบรรทดฐานสากล
สการเปนสงคมแหงการเกอกล แบงปน และ
เปนธรรม (Share Care & Fair) อยางไรกตาม จาก
สถานการณของประเทศขางตน จะเหนไดวา
ประเทศไทยมทนเดมในเรองศกยภาพทนมนษย
ทไมสงมาก ดงนน การบรรลเปาหมายในระยะยาวจ�าเปนตองการนโยบายในลกษณะ “ปฏรปหรอการปรบเปลยนทรนแรงมากพอ
(Transform)” จากสงทท�าอยเดม เพอใหสามารถรบมอกบการปรบเปลยนของบรบทตาง ๆ โดยเฉพาะการเปลยน 2 ปจจยส�าคญ
ทถอเปนฐานรากของการพฒนาประเทศและสงคม คอ 1) การเปลยนรปแบบการเรยนร (Transformation of learning) เพอปรบ
และเปลยนกระบวนการเรยนรตงแตระดบปฐมวยไปจนถงระบบการเรยนรตลอดชวต เพอใหคนไทยมสมรรถนะทสอดรบกบ
การด�ารงชวตในศตวรรษท 21 และ 2) การเปลยนคานยมและวฒนธรรม (Transformation of culture) เพอปลกฝงคานยมพงประสงค
ใหคนไทยเปนก�าลงของการสรางสงคมทดใหกบประเทศและโลก โดยคานยมหลกทจะผลกดนเปนล�าดบแรกในระยะ 5 ป คอ
การมจตสาธารณะ ซงถอเปนคณคาพนฐานทจะน�าไปสคานยมพงประสงคอนอกหลายประการ
1. เปลยนรปแบบการเรยนร(Transformation of learning)
เปลยนคานยมและวฒนธรรม(Transformation of culture)
โดยทการ Transform ดงกลาวตองค�านงถงสภาพปญหา ขอจ�ากด และตนทนของคนแตละกลม และปญหาเชงโครงสราง
ในเรองความเหลอมล�าทสงผลตอการพฒนาศกยภาพคนใหสมฤทธผล เพอสรางฐานก�าลงคนทพรอมจะรวมเตบโตและรวมพฒนา
ประเทศไปพรอมกน รวมถงการเขามามสวนรวมของภาคสวนตางๆ เพอเตมเตมบทบาทการด�าเนนงานภาครฐทมขอจ�ากดทงเรอง
ภาระงบประมาณและประสทธภาพการด�าเนนการ ทงน เปาหมายในระยะยาวจะสมฤทธผลไดนน จ�าเปนทตองมการถายระดบมา
สการขบเคลอนในแตละชวง ซงวาระการพฒนาประเทศในระยะ 5 ปจากน ผานแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12
(พ.ศ. 2560 - 2564) มงเนนขบเคลอนใน 4 สรางส�าคญใหเหนผลเปนรปธรรม ไดแก 1) สรางคานยมรวมของคนในสงคมไทยใหม
จตสาธารณะ 2) สราง Skillset ชดใหมใหกบนกเรยนและแรงงาน โดยเปลยนโฉมการเรยนรในทกชวงวย 3) สรางโอกาสใหคนทกกลม
ตามศกยภาพทมอยางเสมอภาค 4) สรางรปแบบความรวมมอใหม ๆ เพอเตมเตมบทบาทภาครฐ
2.
5
วาระการขบเคลอนส�าคญในระยะ 5 ป ผานแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564)
1
3
2
4
สรางคานยมรวมของคนในสงคมไทยใหมจตสาธารณะ ซงเปนคณคาพนฐานสคานยมอน
อกหลายประการ โดยผานการสรางกระบวนการหลอหลอมกลอมเกลาทงในระดบ ปฐมภมคอ ครอบครว และในระดบทตยภม ไดแก โรงเรยน กลมเพอน สอ กลมอาชพ ศาสนา
ตงแตการใหโอกาสการเขาถงบรการทางสงคม โดยเฉพาะเรอง การศกษาทมคณภาพอยางเสมอภาค และการพฒนาทกษะความรความสามารถของ Bottom 40 ทงกลมยากจนและกลมเปราะบางตามศกยภาพ โดยพจารณาการสรางมาตรการเฉพาะส�าหรบผทพรอมจะพฒนาตนเองแตขาดโอกาส
หมายเหต:กลมประชากรรอยละ 40 ทมรายไดต�าสด (Bottom 40) ซงอยในกลมคน
ยากจน คนเกอบจน และคนทเสยงตอความยากจน สวนใหญประกอบอาชพเกษตรกร
และแรงงานทวไป
ผานกระบวนการสรางคนตงแตชวงปฐมวยทงทกษะทางสมองและทกษะทางสงคม ปรบระบบการเรยนรของนกเรยนสการวเคราะหและ ความคดสรางสรรคผานการปฏบตจรง พฒนาทกษะ STEM ภาษาองกฤษ และดานศลปะ การเขยนโปรแกรม รวมถงปลกฝงนสยการใฝรตอเนอง และพฒนาระบบการฝกอบรมแรงงานบนฐานสมรรถนะ โดยเฉพาะกลม SME
สรางรปแบบความรวมมอใหม ๆ เพอเตมเตมบทบาทภาครฐ
โดยสนบสนนเครองมอการสรางความรวมมอใหม ๆ อาท โครงการ
ประชารฐ รปแบบการสรางความรวมมอทเนนผลลพธเพอสงคม (Social
Impact Partnership: SIP) ซงรฐจายผลตอบแทนจากระดบความส�าเรจ
ในการด�าเนนงาน โดยใชทนด�าเนนโครงการจากภาคเอกชน สงเสรมภาค
เอกชน ในการพฒนาบรการทางสงคมทมประสทธภาพมากกวา เสรมจดขาด
และสนบสนนชมชนทองถนทมศกยภาพใหเปนผด�าเนนการ
คานงดส�าคญในการเปลยนโฉมทนมนษยของประเทศไทย ทผานมาหนวยงานภาครฐไดด�าเนนการในสวนทเกยวของ
กบการพฒนาทรพยากรมนษยในหลายดาน เชน การพฒนาดาน
การเรยนรของเดกและนกเรยน มการด�าเนนการของกระทรวง
พฒนาสงคมและความมนคงของมนษย (พม.) ในการปรบปรง
มาตรฐานศนยเดกเลกแหงชาต กระทรวงศกษาธการ (ศธ.)
รวมกบ สสวท. ในการจดการเรยนการสอนรปแบบสะเตม (STEM)
การยกระดบแรงงานใหมความร ทกษะ ตรงตามความตองการ
ของตลาดงาน อาท การยกระดบแรงงานรองรบอตสาหกรรม
เปาหมาย/เขตเศรษฐกจพเศษ โดยกระทรวงแรงงาน (รง.) และ
การจดตงศนยฝกอบรมเทคโนโลยชนสงรองรบอตสาหกรรมแหง
อนาคตการพฒนาศกยภาพของผสงอายใหสามารถเขาสตลาด
งานไดมากขน เชน การฝกอบรมแรงงานผสงอายเพอเพมโอกาส
ในการประกอบอาชพ (รง.)
นอกจากน ในสวนของการสรางคานยมรวมของคนใน
สงคมไทยใหมจตสาธารณะ มการพฒนาสอปลอดภยและสรางสรรค โดยกระทรวงวฒนธรรม (วธ.) การพฒนาโรงเรยนคณธรรม (ศธ.) การพฒนาแผนการสรางนวตกรรมสงคม เพอเสรมสรางภมคมกนทางสงคมใหแกนกเรยน ครอบครว และ
ชมชน (ศธ. รวมกบ พม. และองคกรภาคอนๆ) รวมถงมการ
ด�าเนนงานในเรองลดปญหาความเหลอมล�าและเพมโอกาส
ในการเขาถงการศกษาและสาธารณสข อาท การใหก ยมทางการศกษา การผลตครเพอทองถน การยกระดบคณภาพ การจดการศกษาของโรงเรยนทตองการความชวยเหลอและ
สรางโอกาสใหคนทกกลมตามศกยภาพทมอยางเสมอภาค
สราง Skillset ใหกบนกเรยนและแรงงาน โดยเปลยนโฉมการเรยนรในทกชวงวย
6
พฒนาเปนพเศษอยางเรงดวน ซงด�าเนนการโดย ศธ. การมหลกประกนสขภาพถวนหนา โดยส�านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาตการสงเสรมพฒนาการเขาถงบรการการแพทยฉกเฉนทมคณภาพมาตรฐานโดยไมตองส�ารองจายลวงหนา ผานโครงการเจบปวยฉกเฉนวกฤต มสทธทกท (UCEP) การพฒนาระบบบรการปฐมภมและคลนกหมอครอบครว โดยกระทรวงสาธารณสข อยางไรกตาม การด�าเนนการทผานมา โดยเฉพาะในการพฒนาการเรยนร การสรางศกยภาพ และการสรางคณลกษณะคนไทยทพงประสงค ยงท�าไดในวงจ�ากด อกทงยงขาดจดเนนและระบบรองรบเพอขยายผลและเปนแรงผลกทมากพอในการเปลยนคนและสงคมไทย การด�าเนนการในระยะ 5 ปจากน จงมงเนนการสรางผลลพธส�าคญ ไดแก การพฒนาคนไทยใหมจตสาธารณะ การพฒนาเดกใหมทกษะสมองและสงคมทเหมาะสม การพฒนานกเรยนใหมทกษะคดวเคราะห สรางสรรค และทกษะ ICT การพฒนาแรงงาน ใหมสมรรถนะรองรบ Digital Transformation การพฒนาผสงอายทมศกยภาพใหไดเขาสตลาดงานทเหมาะสม และการพฒนาสขภาพ คนไทยในภาพรวม
การสรางระบบคานยม คณธรรม จรยธรรมของประเทศไตหวน
ประเทศไตหวนมกระบวนการปลกฝงคณธรรม
จรยธรรมทเปนระบบและโดดเดน โดยมศาสนาเปนกญแจ
ส�าคญในการปลกฝงฐานคด และพฒนากระบวนการผลตซ�า
ฐานคดนนอยางเปนระบบ โดยในสวนของฐานคด มแกนและ
รากอยทพทธมหายานบนความเชอทวา ‘ยงใหไป ยงไดมา’
และชนชมการบรการรบใชสงคมควบค ไปกบการปฏบต
ลดกเลส สวนในเรองกระบวนการผลตซ�านน ตองถอวาไตหวน
ม ‘นวตกรรมคณธรรม’ โดยมองคกรศาสนาซงมขนาดใหญ
และมการสรางเครองมอสนบสนนในหลายดาน ทงการมสอ
ของตนเองและการมการจดระบบการศกษาเองทกระดบ ตงแต
ประถม มธยม และอดมศกษา โดยพบวา การบรรจเรองคณธรรม
จรยธรรมไวเพยงบางคาบของการเรยนร ไมเพยงพอตอการ
เปลยนคานยมและพฤตกรรม แตตองท�าใหเปนลกษณะของ
‘วถ’ ไมใชเพยง ‘วชา’ โดยมทงรปแบบวทยาลยสงฆทวประเทศ
เพอผลตบคลากรททรงความรออกสสงคม ท�าใหนกบวชไตหวน
ไมใชคนทสนไรไมตอกแตลวนเปนผมวฒการศกษาสงทเขามา
อทศท�างานใหกบองคกรศาสนา สวนผทเขามาในอาสาสมคร
จะไดรบการฝกตามหลกธรรมทก�าหนดไว ท�าใหศาสนาถกน�า
ไปใชบนฐานของปรชญาทถกตองโดยผเผยแพรทถกตองอยาง
แทจรง มใชอยในระดบของเพยงพธกรรม นอกเหนอจากองคกร
ศาสนา ยงมความพยายามของภาคเอกชนทปลกกระแสการ
เรยนรคมภรโบราณใหกลบมาเปนเครองมอปลกฝงคณธรรม
โดยมการจดท�าในลกษณะทน าอ านพรอมภาพประกอบ
ทงทแจกฟรและขายในราคายอมเยา
ทมา : เดมแท ชาวหนฟา (2548). คณลกษณะและกระบวนการปลกฝงคณธรรมจรยธรรม
ของประเทศไตหวน. ศนยสงเสรมและพฒนาพลงแผนดนเชงคณธรรม (ศนยคณธรรม)
ส�านกงานบรหารพฒนาองคความร (องคการมหาชน)
โดยพลงเสรมทจะเปนจดคานงดส�าคญส เป าหมาย ดงกลาวในเรองการพฒนาคนไทยใหมจตสาธารณะคอการสรางบรณาการภาคสวนตางๆ โดย“ครอบครว ศาสนา การศกษาและสอ” ในการหลอหลอมคนไทยใหมจตสาธารณะในลกษณะทเปน ‘วถ’ การด�าเนนชวต ในเรองการพฒนาเดกใหมทกษะสมองและสงคมทเหมาะสม ท�าโดยการสงเสรมการเลยงดท ถกตอง โดยอาจท�าผานการขยายผลการด�าเนนโครงการ “โรงเรยนพอแม” และการ “พฒนาการศกษาปฐมวยใหมคณภาพ” ผานรปแบบการจดการศกษาทเพมทกษะส�าคญ อาท ทกษะการ
คดเชงบรหาร (Executive function) ขณะทการเปลยนโฉม
การเรยนรในวยเรยนตองการปจจยขบเคลอนส�าคญ คอการม “ครคณภาพจ�านวนเพยงพอ”เพอเปนผอ�านวยความสะดวกในการเรยนร (Facilitator) ในการพฒนาทกษะในศตวรรษท 21 อาท การเรยนแบบ STEM และศลปะ (Art) การเขยนโปรแกรม
(Coding) ทกษะดานภาษาองกฤษ นสยใฝเรยนร การพฒนา
สมรรถนะแรงงาน เนนการม “ระบบฝกอบรมบนฐานสมรรถนะ” ในการ Reskill &Upskill ทสนบสนนการเรยนร ตลอดชวต วยสงอาย เนนการ “พฒนาศกยภาพผสงอายวยตน” เขาส ตลาดงานเพมขน ทงน ในแตละชวงวยจ�าเปนตองสรางทกษะความร พนฐานทจ�าเปน ไดแก ความรทางการเงน (Financial literacy) ความรทางสขภาพ (Health literacy) และความรดานดจทล (Digital literacy) โดยการใชสอและชมชนในการสรางความเขาใจ
7
นอกจากน การสรางโอกาสใหคนทกกลมตามศกยภาพท
มอยางเสมอภาคควรมงเนนการใหความคมครองทางสงคมใหตรง
กลมเปาหมายผดอยโอกาสและกลม Bottom 40 อยางทวถง
อาท การสรางโอกาสการเขาถงบรการของรฐทมคณภาพ
ทงดานหลกประกนทางรายได การพฒนาศกยภาพในการประกอบ
อาชพ การเขาถงบรการศกษาและสาธารณสข ซงจ�าเปนตอง
มการพฒนา“ฐานขอมล”ของกลมเปาหมายทตองการไดรบ
ความชวยเหลอ เพอใหการออกแบบความชวยเหลอมความ
ครอบคลมและเหมาะสมกบความตองการและขอจ�ากดของ
กล มเปาหมาย รวมถงใหการใชงบประมาณเปนไปอยางม
ประสทธภาพ อยางไรกตาม ดวยขอจ�ากดของภาครฐ ประกอบ
กบศกยภาพทเพมขนของภาคสวนอนๆ จงจ�าเปนตองสราง
รปแบบความรวมมอใหม ๆ เพอเตมเตมบทบาทภาครฐโดย
เสรมจดแขงและเตมเตมจดออนใหกบชมชนทองถนในการ
รวมพฒนาคนและสงคม รวมถงการออกแบบเครองมอการ
มสวนรวมใหมๆ อาท รปแบบการสรางความรวมมอทเนน
ผลลพธเพอสงคม (Social Impact Partnership: SIP) ซงรฐ
จายผลตอบแทนจากระดบความส�าเรจในการด�าเนนงาน โดย
ใชทนจากภาคเอกชน รวมถงการพฒนาการด�าเนนโครงการ
รวมกนในดานอนๆ กบภาคเอกชนและประชาสงคม เพอให
ทกภาคสวนในสงคมเกดความตระหนกและรวมกนรบผดชอบ
ในการสรางคนไทยทมคณภาพส�าหรบเปนฟนเฟองทส�าคญ
ในการพฒนาประเทศไปส สงคมแหงการเกอกล แบงป น
และเปนธรรมตอไป
กรอบการพฒนาและจดคานงดส�าคญในระยะ 5 ป
บทสรป การขบเคลอนการพฒนาศกยภาพคนไทยในระยะ 5 ปจากน ถอเปนจดเปลยนผานดานนโยบายทส�าคญ ซงตองการชดเครองมอ
ใหมในลกษณะการเปลยนและปรบขนานใหญ (Transform) ของทงระบบการเรยนรและระบบทเกยวของกบการด�าเนนชวต ในการพฒนา
สมรรถนะและสรางคานยมรวมทพงประสงคของคนกลมตางๆ ตามศกยภาพสงสดทแตละคนม ใหสอดรบกบบรบททงภายในและภายนอก
ประเทศทเปลยนไปจากอดตคอนขางมาก รวมถงแกไขปญหาความเหลอมล�าทสงผลตอการพฒนาทนมนษยมาอยางตอเนองยาวนานใหลลวง
เพอมงยกระดบการพฒนาคนขนไปสอกระดบแทนการตดอยกบกบดกเดมๆ ซงตองอาศยการปรบเปลยนนโยบายภาครฐและความรวมมอ
จากทกภาคสวน ในการขบเคลอนการพฒนาทนมนษยรวมกนตอไป เพอใหคนไทยมความพรอมในทกมตในการพฒนาคณภาพชวตตนเอง
การยกระดบประเทศ และสรางสงคมไทยและสงคมโลก ใหมคณภาพและยงยนตอไป
ทมา : ประมวลโดย สศช.
8