ปฏรปการศกษาไทย

รายงานของคณะกรรมการอสระเพอการปฏรปการศกษา

ก

สารบาญ หนา

ความเปนมาของการปฏรปการศกษาไทย ๑

ตอนท ๑ การศกษาไทย: วกฤตทไมตระหนก ๕ ๑. คณภาพการศกษาไทย ๘

๑.๑ คณภาพการศกษาต าไมไดมาตรฐานตามเกณฑภายในประเทศ ๘ ๑.๒ คณภาพการศกษาไทยต าเม อเทยบมาตรฐานสากล ๑๐ ๑.๓ ความสามารถทางภาษาองกฤษของคนไทยต ามาก ๑๒ ๑.๔ การพฒนาเดกปฐมวยของไทยยงไมท วถงและดอยคณภาพ ๑๓ ๑.๕ การศกษาภาษาไทยดอยคณภาพ ผเรยนไมเกดความสามารถอานออกเขยนได ๑๔ ๑.๖ คณภาพของการศกษาระดบมธยมตนในโรงเรยนขยายโอกาส ๑๕ ๑.๗ ปญหาของการจดการเรยนการสอน ๑๖

๒. ความไมเสมอภาคทางการศกษา ๑๗ ๒.๑ ความเหล อมล าในโอกาสทางการศกษา ๑๘ ๒.๒ ความเหล อมล าท เกดจากความแตกตางในคณภาพการศกษา ๒๐

๓. ความสามารถในการแขงขนของชาต และของการศกษาไทย ๒๒ ๓.๑ ความสามารถในการแขงขนของชาตอยในระดบต ากวาท พงจะเปน ๒๒ ๓.๒ การอาชวศกษาไมสามารถสรางความสามารถของกาลงแรงงานของชาต เพ อรองรบการ

พฒนาเศรษฐกจและสงคม สเปาหมายประเทศไทย ๔.๐ ๒๔

๓.๓ ความสามารถในการแขงขนของสถาบนอดมศกษาไทย อยในระดบต ากวาท พงเปน ๒๖

๔. การดอยประสทธภาพและธรรมาภบาลในการบรหารจดการระบบการศกษา ๒๘ ๔.๑ ผลสมฤทธทางการศกษาของไทยต า แมจะใชจายในการลงทนสง ๒๘ ๔.๒ ประเทศไทยลงทนในการศกษาในระดบสง ๒๘ ๔.๓ ปญหาการบรหารจดการงบประมาณการศกษา ๒๙ ๔.๔ ปญหาการบรหารจดการเก ยวกบคร ๓๑ ๔.๕ ปญหาการเรยนการสอนท ไมทนการเปล ยนแปลงในโลก ๓๔ ๔.๖ อปสงคของการศกษาตลอดชวต ๓๖ ๔.๗ ปญหาโรงเรยนขนาดเลก ๓๘ ๔.๘ ปญหาจากการขาดขอมลท ดในการบรหารจดการการศกษา ๓๙

ตอนท ๒ ตนตอสาเหตของปญหาการศกษาไทย ๔๑ ๑. หลกคด คานยมของสงคมท เก ยวกบการศกษา โครงสรางของระบบ และการบรหาร

จดการระบบการศกษา ไมเหมาะสม ทาใหระบบการศกษาขาดประสทธภาพ และผลสมฤทธ ๔๒

ข

หนา

๒. ปญหาคณภาพการศกษาเปนผลท เร มจากคณภาพของการศกษาต งแตชวงอายเร มตน และสงผลตอเน องไปสการศกษาระดบสงข นไปท งระบบ

๕๑

๓. การบรหารจดการเพ อลดความเหล อมล าทางการศกษา รวมท งการจดสรรทรพยากรเพ อแกปญหาการเขาถงและการดอยคณภาพการศกษา

๕๓

๔. การบรหารจดการโรงเรยนขาดความคลองตว และประสทธภาพ จนเปนเหตใหเกดการดอยคณภาพ และผลสมฤทธทางการศกษา ตลอดจนความสามารถในการแขงขน

๕๕

๕. การบรหารจดการเก ยวกบคร มกลไกท ไมเอ อใหครทาการสอนไดอยางมคณภาพ ๕๙

๖. การเรยนการสอน หลกสตร และการประเมนผลสมฤทธทางการศกษา ลาสมย ไมทนโลก ๖๑

๗. การศกษาของไทยยงไมไดใชประโยชนจากเทคโนโลยดจทลอยางเตมท ๖๔

๘. การอาชวศกษาของไทยไมตรงกบความตองการของตลาดแรงงาน ท งในดานทกษะ และสาขาวชา

๖๕

๙. การอดมศกษาของไทยจาเปนตองไดรบการปฏรป

๖๖

ตอนท ๓ แนวทางในการปฏรปการศกษาไทย

๖๘

ตอนท ๔ แผนการปฏรปการศกษาไทย ๗๔

เปาหมายของการปฏรปการศกษาไทยเม อครบ ๑๐ ป ๗๗ วตถประสงคของการปฏรปการศกษา ๗๗

เรองท ๑ : การปฏรประบบการศกษาและการเรยนรโดยรวมของประเทศ โดยพระราชบญญตการศกษาแหงชาตฉบบใหมและกฎหมายล าดบรอง

๗๙

ประเดนการปฏรปท ๑.๑ : การยกรางพระราชบญญตการศกษาแหงชาต ฉบบใหม และการทบทวน จดทา แกไข และปรบปรงกฎหมายท เก ยวของ

๘๑

ประเดนการปฏรปท ๑.๒ : การสรางความรวมมอระหวางรฐ องคกรปกครองสวนทองถ นและเอกชน เพ อการจดการศกษา

๘๓

ประเดนการปฏรปท ๑.๓ : การขบเคล อนการจดการศกษาเพ อการพฒนาตนเองและการศกษาเพ อการเรยนรตลอดชวตเพ อรองรบการพฒนาศกยภาพคนตลอดชวงชวต

๘๘

ประเดนการปฏรปท ๑.๔ : การทบทวนและปรบปรงแผนการศกษาแหงชาต ๙๐

ประเดนการปฏรปท ๑.๕ : การจดต งสานกงานคณะกรรมการนโยบายการศกษาแหงชาต ๙๔

ค

หนา

เรองท ๒ : การปฏรปการพฒนาเดกเลกและเดกกอนวยเรยน ๙๗

ประเดนการปฏรปท ๒.๑ : การพฒนาระบบการดแล พฒนา และจดการเรยนร เพ อใหเดกปฐมวยไดรบการพฒนา รางกาย จตใจ วนย อารมณ สงคม และสตปญญาใหสมกบวย

๙๗

ประเดนการปฏรปท ๒.๒ : การส อสารสงคมเพ อสรางความเขาใจในการพฒนาเดกปฐมวย ๙๙

เรองท ๓ : การปฏรปเพอลดความเหลอมล าทางการศกษา ๑๐๐

ประเดนการปฏรปท ๓.๑ : การดาเนนการเพ อลดความเหล อมล าทางการศกษา ๑๐๐

ประเดนการปฏรปท ๓.๒ : การจดการศกษาสาหรบบคคลพการ บคคลท มความสามารถพเศษ และบคคลท ตองการการดแลเปนพเศษ

๑๐๒

ประเดนการปฏรปท ๓.๓ : การยกระดบคณภาพการจดการศกษาในพ นท หางไกล หรอในสถานศกษาท ตองมการยกระดบคณภาพอยางเรงดวน

๑๐๗

เรองท ๔ : การปฏรปกลไกและระบบการผลต คดกรอง และพฒนาผประกอบวชาชพครและอาจารย

๑๐๙

ประเดนการปฏรปท ๔.๑ : การผลตคร และการคดกรองคร เพ อใหไดครท มคณภาพตรงกบความตองการของประเทศ และมจตวญญาณของความเปนคร

๑๐๙

ประเดนการปฏรปท ๔.๒ : การพฒนาวชาชพคร ๑๑๒

ประเดนการปฏรปท ๔.๓ : เสนทางวชาชพคร เพ อใหครมความกาวหนา ไดรบคาตอบแทนและสวสดการท เหมาะสม

๑๑๓

ประเดนการปฏรปท ๔.๔ : การพฒนาผบรหารสถานศกษา เพ อยกระดบคณภาพการจดการศกษาในสถานศกษา

๑๑๔

ประเดนการปฏรปท ๔.๕ : องคกรวชาชพคร และปรบปรงกฎหมายท เก ยวของ ๑๑๖

เรองท ๕ : การปฏรปหลกสตร การเรยนร และการประเมนผลการศกษา ๑๑๖

ประเดนการปฏรปท ๕.๑ : การปรบหลกสตรพรอมกระบวนการจดการเรยนการสอน และการประเมนเพ อพฒนาการเรยนรเปนหลกสตรฐานสมรรถนะ

๑๑๖

ประเดนการปฏรปท ๕.๒ : การจดการศกษาเพ อเสรมสรางคณธรรมและจรยธรรม ๑๒๔

ประเดนการปฏรปท ๕.๓ : การประเมนคณภาพการจดการศกษาระดบชาตและระบบคดเลอกเขาศกษาตอ

๑๒๗

ง

หนา

ประเดนการปฏรปท ๕.๔ : การพฒนาระบบคณภาพการศกษา

ประเดนการปฏรปท ๕.๕ : ระบบความปลอดภย และระบบสวสดภาพของผเรยน

๑๒๙

๑๓๑

ประเดนการปฏรปท ๕.๖ : การปฏรปอาชวศกษา เพ อสรางขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ

๑๓๓

ประเดนการปฏรปท ๕.๗ : การปฏรปอดมศกษาเพ อยกระดบคณภาพ เพ มขดความสามารถในการแขงขนประสทธภาพ และธรรมาภบาลของระบบอดมศกษา

๑๓๖

ประเดนการปฏรปท ๕.๘ : การจดต งสถาบนหลกสตรและการเรยนรแหงชาต ๑๓๙

เรองท ๖ : การปรบโครงสรางของหนวยงานในระบบการศกษา เพอบรรลเปาหมายในการปรบปรงการจดการเรยนการสอนและยกระดบคณภาพของการจดการศกษา

๑๔๑

ประเดนการปฏรปท ๖.๑ : สถานศกษามความเปนอสระในการบรหารและจดการศกษา ๑๔๑

ประเดนการปฏรปท ๖.๒ : พ นท นวตกรรมการศกษา ๑๔๓

ประเดนการปฏรปท ๖.๓ : การปรบปรงโครงสรางของกระทรวงศกษาธการ ๑๔๔

เรองท ๗ : การปฏรปการศกษาและการเรยนรโดยการพลกโฉมดวยระบบดจทล(Digitalization for Educational and Learning Reform)

๑๔๔

ประเดนการปฏรปท ๗.๑ : การปฏรปการเรยนรดวยดจทลผานแพลตฟอรมการเรยนรดวยดจทลแหงชาต

๑๔๔

ประเดนการปฏรปท ๗.๒ : ระบบขอมลสารสนเทศเพ อการศกษา (Big Data for Education)

๑๔๘

ประเดนการปฏรปท ๗.๓ : การพฒนาความเปนพลเมองดจทล (digital citizenship) ในดานความฉลาดรดจทล (digital literacy) ความฉลาดรสารสนเทศ (information literacy) ความฉลาดรส อ (media literacy) เพ อการรวธการเรยนร (learning how to learn) ในการเรยนรตลอดชวต ตลอดจนการมพฤตกรรมท สะทอนการรกตกา มารยาท จรยธรรมเก ยวกบการใชส อและการส อสารบนอนเทอรเนต

๑๔๙

ตอนท ๕ ขอเสนอแนะ ๑๕๒

ขอเสนอแนะตอรฐบาล ๑๕๓ ขอเสนอแนะตอสงคม ๑๕๕ ขอเสนอแนะตอส อมวลชน ๑๕๖

๑

ความเปนมาของการปฏรปการศกษาไทย พ.ศ. ๒๕๖๒ นบแตพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวไดวางระบบการศกษาของไทยเมอกวารอยป

มาแลว พฒนาการของการศกษาไทยไดเจรญขนโดยล าดบ จนปจจนน มโรงเรยนกระจายออกไปถวน ทวทกหมบานในประเทศ โดยเฉพาะอยางยงในระดบประถมศกษา และไดยกระดบสงขนไปเปนระดบมธยมศกษา อาชวศกษา และอดมศกษา รวมทงมโรงเรยน และมหาวทยาลยจ านวนหนงทไดพฒนาคณภาพ จนไดมาตรฐานสากล สามารถไปแขงขนในระดบโลกได

ไดมการปฏรปการศกษาของไทยมา เปนระยะๆ และมการปรบเปลยนใหญหลายคร ง การแยกการศกษาทางวชาการออกมาจากการศกษาทางศาสนา การปรบขอก าหนดชวงการศกษาเปนประถมศกษา กบมธยมศกษาตอนตนและตอนปลาย โดยปรบจ านวนปในแตละชวง เปนไปตามสภาพ การพฒนาสงคมในแตละระยะ จนไดเปนการศกษาพนฐาน ๑๒ ป ตามแบบสากล และมการศกษาระดบอนบาลดวย มการก าหนดการศกษาภาคบงคบ ใหผปกครองตองรบผดชอบใหเดกในความดแลตองเขารบการศกษา มการจดสรรงบประมาณแผนดนเพมขนโดยล าดบจนเปนสดสวนสงสดในบรรดาดานตางๆ ขยายโอกาสทางการศกษาออกไปสประชาชนทกคน ทกพนทและทกสภาพทงดวยการสนบสนนใหเงนชวยเหลอ และเงนกยมเพอการศกษา แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท ๘ (พ.ศ. ๒๕๔๐- ๒๕๔๔) ใหความส าคญโดยก าหนดใหคนเปนศนยกลางการพฒนา

การปฏรปการศกษา พ.ศ. ๒๕๔๒ ไดกระท าเปนภารกจใหญ ดวยการออกกฏหมายใหมการปฏรปการศกษา และออกพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒ ทมการแกไขเพมเตม พ.ศ. ๒๕๔๕ และ ๒๕๕๓ กอใหเกดการเปลยนแปลงโครงสรางและการบรหารจดการการศกษาในทกดาน มผลใหการศกษาของชาตกาวหนาขน แตเมอเวลาผานไป ๒ ศตวรรษ การศกษาของไทยกยงมปญหาอยอยางมา

ความจ าเปนตองปรบแกพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒ และทแกไขเพมเตม พ.ศ. ๒๕๔๕ และ พ.ศ. ๒๕๕๓ เนองจากการปฏรปครงนน เนนการปรบโครงสรางของกระทรวงศกษาธการ แตในการปฏบต ความเปนเอกภาพของการศกษาทมงหวงเกดขนนอย และเกดความไมสมดลของสวนงาน โดยการศกษาขนพนฐานมปรมาณงานและงบประมาณมากกวาครงหนงของกระทรวงศกษาธการทงหมด อกทงการด าเนนงานของหนวยงานในกระทรวงศกษาธการมการวางนโยบาย การก ากบดแล และการปฏบตอยภายใตองคกรเดยว ขาดการถวงดล และการประเมนปรบแกทมประสทธภาพ

เจตนารมณทก าหนดไวในกฎหมายหลายอยาง ไมไดน าไปสการปฏบต เชน การกระจายอ านาจไมเกดขน คงมการกระจกตวของอ านาจสงการอยทส านกงานเลขาธการตางๆ การกระจายอ านาจจากสวนกลางไปสสวนพนทคงลงไปกระจกตวอยทเขตพนทการศกษา ไมลงไปถงสถานศกษาตามทก าหนดไว ระบบการบรหารงานจงเปนระบบทสงการจากบนลงลาง และเปนระบบบรหารความเหมอนทใชกระบวนการ หรอกลไก หรอวธการทเหมอนกนทงประเทศ โรงเรยนจงขาดความเปนอสระ และขาดความคลองตวใน

๒

การบรหารจดการเพอใหมประสทธภาพ ตรงตามบรบท และสภาพแวดลอมของพนททแตกตางกน ประสทธภาพและประสทธผลทางการศกษาจงเปนปญหา

อกประการหนง สภาพของโลกเปลยนไป ทงในระบบความร ระบบสงคมเศรษฐกจ ระบบงาน และการปฏวตดจทล ตลอดจนการพฒนาและปฏรปประเทศในกระแสโลกาภวตน ทตองเพมความสามารถ ในการแขงขน การศกษาไทยปรบตวไมทนกบการเปลยนแปลง และใชประโยชนจากเทคโนโลยใหมไดไมเตมท ความกาวหนาดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารแบบกาวกระโดดไดสงผลตอระบบเศรษฐกจและสงคมของประเทศ ภมภาค และโลก การเปลยนแปลงโครงสรางประชากร โดยประเทศไทยไดเรมเขาสสงคมสงวยตงแต พ.ศ. ๒๕๓๘ ทกษะของประชากรในศตวรรษท ๒๑ เปลยนไปจากเดมเปนอนมาก จนประชากรตองสรางสมทกษะใหมๆจงจะสามารถมชวตทดได เศรษฐกจและอตสาหกรรมกาวเขาสยค ๔.๐ ก าลงคนทตองการจงมองคประกอบ ๔.๐ ดวย สภาวการณการเปลยนแปลงในดานธรรมชาตและสงแวดลอมทวความรนแรง มากขน แนวโนมการเปลยนแปลงทางสงคมกไมยงหยอนกวากน เกดความขดแยงและความรนแรงในสงคม

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ไดก าหนดหลกการและเจตนารมณเกยวกบการศกษา เพมเตมและแตกตางจากทปรากฏในพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.๒๕๔๒ แกไขเพมเตม พ.ศ.๒๕๔๕ และ ๒๕๕๓ หลายประการ ดวยมาตรา ๒๕๘ จ. โดยสรปไดบญญตใหมการด าเนนการปฏรปประเทศดานการศกษา ครอบคลมใหเดกเลกไดรบการดแลและพฒนากอนเขารบการศกษา เพอใหเดกเลกไดรบการพฒนารางกาย จตใจ วนย อารมณ สงคมและสตปญญาใหสมกบวยโดยไมเกบคาใชจาย ใหด าเนนการตรากฎหมายเพอจดตงกองทนเพอลดความเหลอมล าทางการศกษา ใหมกลไกและระบบการผลต คดกรองและพฒนา ผประกอบวชาชพครและอาจารยใหไดผมจตวญญาณของความเปนคร มความรความสามารถอยางแทจรง ไดรบคาตอบแทนทเหมาะสมกบความสามารถและประสทธภาพในการสอน รวมทงมกลไกสรางระบบคณธรรมในการบรหารงานบคคลของผประกอบวชาชพคร ใหมการปรบปรงการจดการเรยนการสอนทกระดบเพอใหผเรยนสามารถเรยนไดตามความถนดและปรบปรงโครงสรางของหนวยงานทเกยวของเพอบรรลเปาหมายดงกลาว โดยสอดคลองกนทงในระดบชาตและระดบพนท ทงนบทบญญตของรฐธรรมนญฯ มาตรา ๒๖๑ ก าหนดใหการปฏรปตามมาตรา ๒๕๘ จ. ดานการศกษา มคณะกรรมการทมความเปนอสระคณะหนง ทคณะรฐมนตรแตงตงด าเนนการศกษาและจดท าขอเสนอแนะและรางกฎหมายทเกยวของในการด าเนนการใหบรรลเปาหมายเพอเสนอคณะรฐมนตรด าเนนการตอไป

นอกจากน การปฏรปการศกษายงเปนสวนหนงของการปฏรปประเทศเพอสนบสนนการบรรลตามยทธศาสตรชาตทก าหนดไวในดานตางๆ เนองดวยการศกษาเปนพนฐานทส าคญของการพฒนาประเทศ ดงนนแผนปฏรปประเทศดานการศกษาจงเปนองคประกอบส าคญทจะสนบสนนการด าเนนการตามยทธศาสตรชาตทกดาน โดยเฉพาะอยางยงดานการพฒนาทรพยากรมนษยของประเ ทศ ดานความ เทาเทยมและความเสมอภาคของสงคม และดานขดความสามารถในการแขงขน การพฒนาเศรษฐกจและการกระจายรายได ประกอบกบนโยบายของรฐบาลทเกยวกบการศกษา และยทธศาสตรชาต ระยะ ๒๐ ป

๓

(พ.ศ.๒๕๖๐-๒๕๗๙) ตางชถงความจ าเปนตองมกฎหมายใหมมารองรบ นอกจากนนประชาชนและกลมบคคลตางๆ ไดตงความหวงไวกบการปฏรปการศกษาครงนเปนอนมาก

สภาปฏรปแหงชาต ไดเสนอใหมการปฏรประบบการจดการศกษา การปฏรประบบการคลงดานการศกษา และดานอปสงคหลายประการ เชน การปรบเปลยนวธการจดสรรงบประมาณเพอการศกษา การจดท าคปองการศกษา และการปฏรประบบการเรยนร สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ ไดเสนอแนะ การปฏรป ๔ เรอง คอ ๑) การปฏรประบบการเรยนร ๒) การปฏรประบบการจดการศกษา ๓) การปฏรประบบมาตรฐานและการประกนคณภาพการศกษา และ ๔) การปฏรประบบวทยาศาสตร เทคโนโลย และการวจยเพอนวตกรรม สวนคณะกรรมาธการการศกษาและการกฬา สภานตบญญตแหงชาต ไดใหขอเสนอเชงนโยบายยทธศาสตรปฏรปการศกษาของประเทศไทยไว ๑๔ ประเดน ใน ๕ กลมไดแก “เรง รวม เรม เพม พฒนา” อาทเชน เรงปรบปรงกฎหมายและโครงสรางการปฏรปการศกษา ปรบปรงระบบหลกสตรและการจดการเรยนร พฒนาอาชวศกษาและอดมศกษาเพอพฒนาชาต และสนบสนนและสงเสรมโรงเรยนนตบคคล เพมการมสวนรวมทางการศกษา พฒนาคณภาพครและบคลากรทงระบบพฒนาประสทธภาพโรงเรยนขนาดเลก พฒนาระบบประเมนคณภาพการศกษา และพฒนาระบบการศกษาตลอดชวงชวต เปนตน นบเปนการขยายขอบเขตของการศกษาลกและกวางออกไปจากแนวคดเดม

รฐบาล พลเอกประยทธ จนทรโอชา แถลงเมอวนท 12 กนยายน พ.ศ. 2557 ก าหนดนโยบาย 11 ดานไว ส าหรบดานการศกษา มดงน

4. การศกษาและเรยนร การทะนบ ารงศาสนา ศลปะและวฒนธรรม

4.1 จดใหมการปฏรปการศกษาและการเรยนร โดยใหความส าคญทงการศกษาในระบบและการศกษาทางเลอกไปพรอมกน เพอสรางคณภาพของคนไทยใหสามารถเรยนร พฒนาตนไดเตมตามศกยภาพ เพอลดความเหลอมล า และพฒนาก าลงคนใหเปนทตองการเหมาะสมกบพนท ทงในดานการเกษตร อตสาหกรรม และธรกจบรการ

4.2 ในระยะเฉพาะหนา จะปรบเปลยนการจดสรรงบประมาณสนบสนนการศกษาใหสอดคลองกบความจ าเปนของผเรยนและลกษณะพนทของสถานศกษา จดระบบการสนบสนนใหเยาวชนและประชาชนทวไปมสทธเลอกรบบรการการศกษาทงในระบบโรงเรยนและนอกโรงเรยน โดยอาจจะพจารณาจดใหมคปองการศกษาเปนแนวทางหนง

4.3 ใหองคกรภาคประชาสงคม ภาคเอกชน องคกรปกครองสวนทองถน และประชาชนทวไปมโอกาสรวมจดการศกษาทมคณภาพและทวถง และรวมในการปฏรปการศกษาและการเรยนร

4.4 พฒนาระบบการผลตและพฒนาครทมคณภาพและมจตวญญาณของความเปนคร เนนครผสอนใหมวฒตรงตามวชาทสอน น าเทคโนโลยสารสนเทศและเครองมอทเหมาะสมมาใชในการเรยนการสอนเพอเปนเครองมอชวยครหรอเพอการเรยนรดวยตวเอง

๔

4.5 ท านบ ารงและอปถมภพระพทธศาสนาและศาสนาอนๆ สนบสนนใหองคกรทางศาสนามบทบาทส าคญในการปลกฝงคณธรรม จรยธรรม ตลอดจนพฒนาคณภาพชวต สรางสนตสขและความปรองดองสมานฉนทในสงคมไทยอยางยงยน

คณะกรรมการอสระเพอการปฏรปการศกษาไดรบการแตงตงจากคณะรฐมนตรตามบทบญญตมาตรา ๒๖๑ แหงรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย เมอวนท ๓๐ พฤษภาคม พ.ศ.๒๕๖๐ ใหมหนาทท าการศกษา จดท าขอเสนอแนะ และยกรางกฎหมายทจ าเปน โดยใหมวาระการด าเนนงาน ๒ ป

คณะกรรมการอสระฯ ไดท าการศกษาจากขอมลตางๆ ทงรายงานของสภาปฏรปประเทศ สภาขบเคลอนการปฏรปแหงชาต สภานตบญญตแหงชาต กระทรวงศกษาธการ และรายงานผลการศกษาวจยทเกยวของ ตลอดจนการรบฟงความคดเหนของผทเกยวของกบการศกษา และประชาชนในทองถนตางๆ ทวประเทศ รวมทงไดศกษาขอเทจจรงจากสถานศกษาในระบบตางๆ ระดบตางๆ ในทองททหลากหลาย แลวน ามาวเคราะหถงปญหา ตนตอของปญหา และจดท าแผนปฏรปประเทศดานการศกษา น าเสนอรฐบาล ซงไดใหความเหนชอบแลว คณะกรรมการอสระฯ ไดยกรางกฎหมายการศกษาแหงชาตฉบบใหม ซงเปน การถอดหลกการและเจตนารมณของรฐธรรมนญออกมาเปนธรรมนญดานการศกษา น าเสนอรฐบาลไปแลว ทงยงไดยกรางกฎหมายระดบรองทเหนวาจ าเปนอยางเรงดวน คอ พระราชบญญตกองทนเพอความเสมอภาคทางการศกษา พ.ศ. ๒๕๖๑ พระราชบญญตการพฒนาเดกปฐมวย พ.ศ. ๒๕๖๒ พระราชบญญตพนทนวตกรรมการศกษา พ.ศ. ๒๕๖๒ และพระราชบญญตการอดมศกษา พ.ศ. ๒๕๖๒ น าเสนอรฐบาล และไดผานขนตอนจนประกาศใชเปนกฎหมายแลว

คณะกรรมการอสระฯ ไดจดท ารายงานฉบบนขนเพอรวบรวมขอมลจากการศกษาไวเพอจะเปนประโยชนตอไป

๕

ตอนท ๑

การศกษาไทย : วกฤตทไมตระหนก

๖

นบแตพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวไดวางระบบการศกษาของไทยเมอกวารอยปมาแลว พฒนาการของการศกษาไทยไดเจรญขนโดยล าดบ แตการศกษาของไทยยงมปญหาอยมาก จนตองมการปฏรปการศกษาอกครงหนง

การเสนอขอมลการปฏรปการศกษาคร งน ไดทาการศกษาและรวบรวมขอมลท งหมดจากแหลงตาง ๆ ดงเชนรายงานของสภาปฏรปแหงชาต (สปช.) สภาขบเคล อนการปฏรปประเทศ (สปท.) กรรมาธการของสภานตบญญตแหงชาต (สนช. ) แผนการศกษาแหงชาต รายงานของหนวยงานตาง ๆ ของกระทรวงศกษาธการ และผลการศกษาวจยรวมท งจากการรบฟงความคดเหนในภมภาคตางๆ และไปเย ยมศกษาเกบขอมลจากโรงเรยนตางๆ แลววเคราะหผลปรากฏเปนท ชดเจนวา การศกษาไทยมปญหาในระดบวกฤต โดยไมใชวกฤตธรรมดาแตเปนวกฤตอยางย งยวด เพราะมปญหาท รนแรงมาก สลบซบซอน และฝงลกอยในระบบ ทาใหยากแกการแกไข สาหรบคณภาพของผลสมฤทธของการศกษาอยในระดบต ามาก โดยไมไดมาตรฐานท งตามมาตรฐานของไทยเอง ซ งต าอยแลว ย งเม อเทยบกบมาตรฐานสากล กลาวไดวา ผลการศกษาของไทยต ากวาของประเทศท มการพฒนาแลวอยางมาก ขณะเดยวกนการศกษาของไทยมความเหล อมล าสง โรงเรยนช นนาท มคณภาพการศกษาดน น มอยนอย โรงเรยนสวนใหญมผลสมฤทธทางการศกษาต า ทาใหประชาชนท ยากจน และดอยโอกาสตดกบดกความยากจนขามยคหรอช วคน คอ คนท ยากจนเอาลกเขาเรยนในโรงเรยนดวยความคาดหวงจะใหลกไดพนจากความยากจน แตจากผลของการท คณภาพการศกษาไมด ลกกยงไมสามารถเรยนสงข นไปและหลดพนจากความยากจนได เปนปญหาสงคม ความสามารถในการแขงขนของชาตอยในระดบต ากวาท พงจะเปน สาเหตสาคญสวนหน งเกดมาจากคณภาพการศกษา การอาชวศกษายงไมสามารถสนองความจาเปนของการอาชพในโลกปจจบน ระบบอดมศกษาของไทยยงไมสามารถแขงขนไดในวงการอดมศกษาของโลก การศกษาจงเปนตวถวงการพฒนาและการสรางความสามารถในการแขงขนของประเทศ โดยเฉพาะอยางย ง การมเปาหมายท จะพฒนาประเทศใหเปนประเทศไทย ๔.๐ อกประการหน งของปญหาการศกษาไทยคอการดอยประสทธภาพและดอยประสทธผลของระบบการจดการการศกษา ปญหาท หนกท สดคอ สงคมไทย และผท รบผดชอบในวงการตางๆ ท เก ยวของกบการศกษายงไมตระหนกเพยงพอถงความรนแรงของสภาพปญหา

๗

ภาพ ๑ วกฤตการศกษาไทย

๘

๑. คณภาพการศกษาไทย แมวาประเทศไทยจะประสบความส าเรจจากพฒนาการทมมากวา ๑๐๐ ป มการกระจายบรการ

การศกษาออกไปทวทกสวนของประเทศ มโรงเรยนกระจายออกไปทหมบานทวประเทศ แมแตทองถนหางไกล บนยอดดอย หรอตามเกาะ และบางโรงเรยนสามารถจดการศกษาทมคณภาพ จนนกเรยนสามารถไปแขงขนไดในระดบนานาชาต สวนระบบอดมศกษากไดขยายจนมชองทางรบนสตนกศกษาเขาเรยนครอบคลมครบไดทกคน และบางสถาบนมคณภาพเปนทยอมรบของวงการอดมศกษาในโลก ตลอดจนไดปรบใหการวจยเปนบทบาทส าคญของการอดมศกษาแลวกตาม การศกษาของไทยยงมปญหาทตองแกไขและพฒนาอยมาก จงมบทบญญตในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ใหมการปฏรปการศกษา

คณภาพการศกษาไทยโดยรวมอยในระดบต ากวาทพงจะเปนอยอยางมาก ผลสมฤทธจากการศกษาต ามาก โดยเปนมาอยางตอเนองในระยะนบหลายสบปทผานมา และในทกระดบของการศกษา ดงเหนไดจากขอมลการประเมนผลการศกษา ทไดมการกระท าทงภายในและภายนอกประเทศ ในดานตาง ๆ (รายละเอยดอยในรายงานเฉพาะเรองท ๒)

๑.๑ คณภาพการศกษาตาไมไดมาตรฐานตามเกณฑภายในประเทศ

มาตรฐานการศกษาไทยบนฐานหลกสตรแกนกลางทประกาศใชมาตงแต พ.ศ. ๒๕๔๑ เปนมาตรฐานทต ากวามาตรฐานสากล แมจะแกไขดวยมาตรฐาน พ.ศ. ๒๕๖๑ แลวกยงอย ในระดบต า โดยหลกสตรไทยเนนเนอหาสาระ และการเรยนดวยการทองจ า กระนนกตามการประเมนผลสมฤทธของผเรยนดวยการสอบของสถาบ นทดสอบแห งชาต หร อ การสอบ โอเนต ซงประเมนตามสงทมในหลกสตร ปรากฏผลวา นกเรยนสวนใหญสอบตก โดยไดคะแนนต ากวารอยละ ๕๐ ในเกอบทกวชา ทงในระดบประถมศกษาปท ๖ มธยมศกษาปท ๓ และมธยมศกษาปท ๖ สภาพดงกลาวนคงเดมไมดขน ตลอดเวลาตดตอกนมากวาสบป

๙

ผลการสอบโอเนตในป พ.ศ. ๒๕๖๑ เปรยบเทยบคะแนนระหวางชนประถมศกษาปท ๖ มธยมศกษาปท ๓ และมธยมศกษาปท ๖ ปรากฏวาคะแนนไดต าลงในชนเรยนทสงขนเปนสวนใหญ

๑๐

๑.๒ คณภาพการศกษาไทยตาเมอเทยบมาตรฐานสากล

เมอเปรยบเทยบผลการศกษาของไทยกบของประเทศอน ๆ ดวยผลการสอบ PISA (Programme for International Student Assessment) ซงองคการเพอความรวมมอทางเศรษฐกจและการพฒนา (Organisation for Economic Co-operation and Development หรอ OECD) เปนผ จ ดขน ท าการสอบส าหรบคนทมอาย ๑๕ ป (ตรงกบเดกทก าลงศกษาอยในชนมธยมศกษาปท ๓) มงวดผลสมฤทธทางการศกษาในดานความสามารถดานการอาน ดานคณตศาสตร และวทยาศาสตร ผลปรากฏวามาตรฐานโดยเฉลยทกประเทศทจดสอบทวโลก จะไดคะแนนราว ๕๐๐ คะแนน ส าหรบประเทศไทย ผลการสอบเฉลยทงประเทศอยระดบ ๔๐๐ คะแนน และคงทในระดบนอยตลอด ๑๕ ปมการสอบน แสดงวาผลการศกษาของไทยต ากวามาตรฐานโลก หากพจารณาในแงพฒนาการของความสามารถทควรจะเปนตามอายเดกไทยทอาย ๑๕ ป มความสามารถเทาระดบของเดกชาตอนทอายเพยง ๑๒.๕ ป หรอชากวาอย ๒.๕ ป

เมอตดตามดการขนลงของคะแนนผลการสอบตงแต PISA ๒๐๐๐ ถง PISA ๒๐๑๕ ซงไดจดการประเมนทกสามป ใน ๓ ความสามารถหลก คอ การอาน คณตศาสตรหรอวทยาการค านวณ และวทยาศาสตร พบวา ประเทศไทยมคะแนนเฉลยในดานการอาน ๔๐๙ คะแนน (คาเฉลยของประเทศในกลม OECD ๔๙๓ คะแนน) ดานวทยาศาสตร ๔๒๑ คะแนน (คาเฉลย OECD ๔๙๓ คะแนน) และดานคณตศาสตร ๔๑๕ คะแนน (คาเฉลย OECD ๔๙๐ คะแนน) กลาวไดวาเดกไทยสอบไดผลต ากวามาตรฐานสากลในทกดาน และไมดขนตลอดชวงเวลา ๑๕ ป ผลในระดบนต ากวาประเทศตางๆ ในกลม OECD และประเทศ และเขตปกครอง สงคโปร ญปน จน เกาหล ไตหวน ฮองกง มาเกาและเวยดนาม

การสอบ PISA ใชมาตรฐานสากล ในดานวทยาศาสตรถอวาเปนการวดความสามารถทางความคดทจะน าความรไปใชในชวตจรง สวนดานคณตศาสตร เปนการน าความสามารถเชงปรมาณ ทเปนตวเลข ไปใชประโยชน การอานเปนความสามารถในการใชประโยชนจากภาษา ปรากฏวา ผลการวดนกเรยนไทยมสดสวนคะแนนความสามารถในระดบสง (ระดบ ๓ ถง ๖) นอยมาก นกเรยนสวนใหญมผลในระดบต า(ระดบ ๑) และมไมนอยทอยในระดบต ามาก หรอวดความสามารถในการใชประโยชนไมได

จากผลการสอบของเดกไทยสรปไดวาเดกทจบชนมธยมศกษาปท ๓ หรอการศกษา ภาคบงคบ สวนใหญยงมความสามารถในระดบต า หรอยงเปนแรงงานไรฝมอ และมศกยภาพของทรพยากรมนษยทไมอาจสามารถแขงขนไดในอนาคต

ผลการสอบ PISAมาตรฐานโดยเฉลยทกประเทศทวโลกไดคะแนนราว

๕๐๐ คะแนน ประเทศไทย ผลการสอบเฉลยทงประเทศอยระดบ ๔๐๐ คะแนน

ตากวามาตรฐานโลก

เดกไทยชากวาโลก ๒.๕ ป

๑๑

การประเมนผลสมฤทธทางการศกษา จากการด าเนนการเปรยบเทยบระหวางประเทศ อ ก ร ะบบหน ง ค อ ก า ร สอบท เ ร ย ก ว า Trends in International Mathematics and Science Study หรอ TIMSS โดยสมาคมเ พอการประเมนผลสมฤทธทางการศกษา โครงการนจดใน ๒๙ ประเทศและ ๗ รฐ และประเทศไทยโดยสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท) ไดเขารวมในฝายไทยตงแตเรมตน เมอ พ.ศ. ๒๕๓๘ ท าการสอบทก ๓ ป ในวชาคณตศาสตร และวทยาศาสตร ใน ๓ ระดบ คอ นกเรยนในระดบ ๔ (เทากบประถมศกษาปท ๔) ระดบ ๘ (เทากบมธยมศกษาปท ๒) และเมอจบมธยมศกษา (มธยมศกษาปท ๖) ผลการศกษาในการสอบครงหลงทสด คอ TIMSS 2015 ปรากฏวา เดกไทย วชาคณตศาสตร (คะแนน ๔๓๑) อยท ๓๐

คณตศาสตรระดบ

ไทย

มาเลเซย

ญปน

ฮองกง

ไตหวน

เกาหลใต

สงคโปร

เฉลย 39ประเทศ

4 3 3 34 37 44 43 54 5

3 7 15 33 38 28 32 27 21

2 19 27 22 17 16 18 13 36

1 33 31 9 6 9 6 5 22 <1 38 24 2 2 3 1 1 16

วทยาศาสตรระดบ

ไทย

มาเลเซย

ญปน

ฮองกง

ไตหวน

เกาหลใต

สงคโปร

เฉลย 39ประเทศ

4 2 3 24 12 27 19 42 7 3 10 18 39 39 36 35 32 22 2 29 31 26 34 23 37 16 35 1 34 25 9 11 10 12 7 20 <1 35 23 2 4 4 3 3 16

จากตารางขางตนผลการสอบ TIMSS ส าหรบวชาคณตศาสตร และ วชาวทยาศาสตร แยกการกระจายตามระดบผลการสอบ เปรยบเทยบประเทศตางๆ โดยมผเขาสอบ 39 ประเทศ (ระดบ 4 เปนผลสมฤทธสงสด ระดบ 1 เปนผลสมฤทธต าสด แต ระดบต ากวา 1 เปนระดบทต ากวาทพงจะรบได) (ระดบ 4 หรอระดบกาวหนา (Advanced International Benchmark) มคะแนนตงแต 625 คะแนนขนไป ระดบ 3 หรอระดบสง (High International Benchmark) มคะแนนตงแต 550 - 624 คะแนน ระดบ 2 หรอระดบปานกลาง (Intermediate International Benchmark) มคะแนนตงแต 475 - 549 คะแนน ซงเปนระดบทโครงการ TIMSS ก าหนดใหเปนระดบความสามารถพนฐานของการประเมน ระดบ 1 หรอระดบ

๑๒

ต า (Low International Benchmark) มคะแนนตงแต 400 -474 คะแนน) ระดบต ากวา 1 หรอระดบต ามาก (Lowest International Benchmark) มคะแนนเฉลยต ากวา400 คะแนน

สวนวชาวทยาศาสตร (คะแนน ๔๕๖) อยในอนดบท ๒๘ ใน ๓๙ ประเทศ ต ากวาประเทศอน ๆ ในเอเชยตะวนออก ๕ ประเทศซงไดคะแนนสงทสด เปน ๕ อนดบแรกในโลก คอ สงคโปร (คะแนน สงสด เทากบ ๖๒๑) เกาหลใต ไตหวน ฮองกง และ ญปน ส าหรบประเทศมาเลเซย (คะแนน ๔๖๕) อนดบดกวาไทย อยท ๒๒

ไดมการวเคราะหเทยบกลมทไดคะแนนแยกเปนระดบกาวหนา ด ปานกลาง ต า และต ามาก ปรากฏวา เดกไทย รอยละ ๖๙ และรอยละ ๗๑ ไดคะแนนในระดบต าและต ามาก ในวชาวทยาศาสตร

และคณตศาสตร ตามล าดบ โดย สงคโปร ญปน ฮองกง ไทเป และเกาหลใต มเดกในกลมนเพยง รอยละ ๖ ถง ๑๒ เทานน ตรงกนขามสวนใหญเขาไดระดบกาวหนา และด ถง รอยละ ๖๗ ถง ๘๒ (เดกไทยอยในระดบกาวหนาและด เพยงรอยละ ๑๐ ถง ๑๒) ขอมลนยนยนวา การศกษาวชาคณตศาสตร และวทยาศาสตร ของ

ไทยไดผลสมฤทธต าอยางไมนาเชอทงระดบความร การประยกตใชความร และการใชเหตผล ตลอดระยะเวลา ๒๐ ป ทมการสอบน ประเทศไทยอยในอนดบใกลเคยงเดม ไมสามารถยกระดบขนได

๑.๓ ความสามารถทางภาษาองกฤษของคนไทยตามาก โดยทประเทศไทยเปนประเทศเอกราชมาตลอด และภาษาไทยเปนภาษาแม ตลอดจน

กระแสชาตนยมในระยะระหวางและหลงสงครามโลกครงท ๒ ภาษาราชการและภาษาทเนนในการศกษาจงเปนภาษาไทย การเรยนภาษาองกฤษจงเรมเมอเรยนถงชนมธยมศกษาในโรงเรยนทวไปเทานน มแตโรงเรยนเอกชนทอยในกลมสถาบนศาสนาครสตทสอนภาษาองกฤษตงแตชนประถมศกษา จนถง พ.ศ. ๒๕๓๘ จงมนโยบายใหเรยนภาษาองกฤษ และมหลกสตรภาษาองกฤษในชนประถมศกษา แตคณภาพการศกษาภาษาองกฤษยงเกดไดชาเนองจากการขาดแคลนครสอนภาษาองกฤษ คนไทยสวนใหญจงมขอเสยเปรยบเกยวกบภาษาองกฤษ เนองจากเรมเรยนภาษาองกฤษเมออายมากแลว และไมสามารถออกส าเนยงทถกตองได แมจะไดไปเรยนตอในตางประเทศแลวกตาม จนใน พ.ศ. ๒๕๔๙ จงเกดยทธศาสตรปฏรปการเรยนการสอนภาษาองกฤษ เพอเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ มการจดโปรแกรมส าหรบนกเรยนทเนนภาษาองกฤษ และเกดโรงเรยนทสอนเปนสองภาษาขน

ขอจ ากดในภาษาองกฤษของคนไทย ยงเปนปญหามากขนเมอมการปรบเปลยนระบบความร ทท าใหการเขาถงความรดวยตนเองเขามามบทบาทส าคญ มากกวาการเรยนจากแหลงความรหรอหนงสอภาษาไทย แหลงความรและความกาวหนาของความร ตลอดจนขอคนพบใหม จะปรากฏเปนภาษาองกฤษทคนหาไดทางระบบดจทลไดงายและเรว ความสามารถทจะเจรญทางวชาการ ตองอาศย

ภาพ:

http://www.nationmultimedia.com/det

ail/national/๓๐๓๐๑๖๔๐

๑๓

ความสามารถในการอาน การฟง การเขยน และการพด เพอรบและสอสาร ซงตองใชภาษาองกฤษเปนสวนส าคญ นกวชาการไทยในอดตจงแสดงความคดเหนไดไมเตมทเมอเขาประชมนานาชาต

อยางไรกตาม พฒนาการนเกดขนในวงจ ากด การศกษาในสวนภมภาคและทองถนหางไกลยงไมสามารถยกระดบภาษาองกฤษในเดกไทยขน ผลการสอบโอเนต ส าหรบชนประถมศกษาปท ๖ มธยมศกษาปท ๓ และมธยมศกษาปท ๖ คาเฉลยผลการสอบท เดกไทยไดคะแนนต าในทกวชานน คะแนนภาษาองกฤษเปนวชาทไดต าทสด คอไดคะแนนเพยง ๒๐ ถง ๓๕ (คะแนนเตม ๑๐๐) เทานน และอยในระดบนมาตลอด ๖ ปทผานมา คงมแตระดบมธยมศกษาปท ๖ เทานนทคะแนนกระเตองขน จาก ๒๐ เมอ พ.ศ. ๒๕๕๔ เปน ๒๗ ใน พ.ศ. ๒๕๖๐

ผลการสอบ TOEFL ของคนไทยเมอ พ.ศ. ๒๕๖๐ ไดคะแนนเฉลย ๗๘ คะแนนจากคะแนนเตม ๑๒๐ ซงต ากวาคาเฉลยทวโลกทอยท ๘๒ และต ากวาหลายประเทศในทวปเอเชย คอ อนเดย มาเลเซย ฟลปปนส ฮองกง อนโดนเซย เกาหลใต เมยนมาร และจน ทได คะแนน ๙๔, ๙๑, ๘๙, ๘๘, ๘๕, ๘๓, ๘๑ และ ๗๙ ตามล าดบ

ความสามารถทางภาษาองกฤษของผทจบอาชวศกษามขอจ ากดอยางมาก ท าให การท างานทใชเทคโนโลยใหมพฒนาขนล าบากและเปนขอจ ากดของแรงงานไทย ความสามารถทางภาษาองกฤษในนสตนกศกษาระดบอดมศกษากยงดอยเปนอนมาก ผทจบเปนบณฑตยงมผลการสอบสมรรถนะทางภาษาองกฤษ เชน การสอบ TOFEL, TOEIC และอนๆ ยงอยในระดบต า

อาจสรปไดวา การสรางสมรรถนะทางภาษาองกฤษเปนพนฐานส าคญในการแกปญหาคณภาพการศกษาโดยรวม โดยทภาษาองกฤษเปนภาษาหลกในการเขาหาความรในศตวรรษท ๒๑ การดอยสมรรถนะทางภาษาเปนขอจ ากดส าคญในการสรางทรพยากรมนษยของชาตในการท จะเปนก าลงทางปญญาตอไป

๑.๔ การพฒนาเดกปฐมวยของไทยยงไมทวถงและดอยคณภาพ

รายงานของกรมอนามย เมอ พ.ศ. ๒๕๕๗ เกยวกบปญหาเดกปฐมวยในเวลา ๑๘ ป ทผานมาพบวา เดกปฐมวย รอยละ ๓๐ หรอ ๑ ใน ๓ มพฒนาการลาชา โดยเฉพาะพฒนาการดานภาษามความลาชาอยางมาก ซงภาษานนมความสมพนธกบความฉลาดทางปญญา หรอ IQ และความฉลาดทางอารมณ EQ

รายงานวจยส ารวจพฒนาการดานทกษะสมองสวนหนา โดยนวลจนทร จฑาภกดกล เมอ พ.ศ. ๒๕๕๙ อนเปนสมรรถนะขนสงของเดก หรอ executive functions (EF) ซงเปนสมองสวนทใชคดและจดการชวต ในชวงป ๒๕๕๘ – ๒๕๕๙ พบวาเดกปฐมวยไทยประมาณรอยละ ๒๙ มพฒนาการดาน EF นลาชา โดยเปนเดกทมพฒนาการดาน EF ต ากวาเกณฑอยางชดเจนถงรอยละ ๑๔ และต ากวาเกณฑเลกนอยรอยละ ๑๕ ทกษะทมความลาชาจ านวนมากทสดคอ ยงคดไตรตรอง ทกษะดานความจ าขณะท างาน และทกษะ การควบคมอารมณ ซงสงผลตอความพรอมและความส าเรจทางการเรยนในระดบทสงขนไป

๑๔

ในรายงานประจ าป พ.ศ.๒๕๕๘ ของกรมอนามย กระทรวงสาธารณสข เกยวกบสถานการณอนามยแมและเดกของประเทศไทย พบวาหญงตงครรภฝากครรภครงแรกเม ออายครรภนอยกวาหรอเทากบ ๑๒ สปดาหมเพยงรอยละ ๕๗.๑ หมายความวามเดกทารกในครรภมารดาประมาณรอยละ ๔๓ ยงไมไดรบการดแล ขณะทในระยะนนสมองและระบบประสาทมการเจรญเตบโตคอนขางมากและรายงานในป พ.ศ.๒๕๕๙ กรมอนามยยงพบวาเมอเดกคลอดออกมาแลว เดกรอยละ ๙.๔ มน าหนกแรกเกดต ากวาเกณฑมาตรฐาน (๒,๕oo กรม) ซงเปนเดกกลมทมความเสยงตออาการเกดโรคเรอรงในกลม Metabolic Syndrome เมอเตบโตเปนผใหญ นอกจากนเดกในชวงอาย o-๕ ปมภาวะทพโภชนาการ คอมภาวะเตย (ซงมกสะทอนถงภาวะขาดอาหารเรอรง) รอยละ ๑o.๕ อวนรอยละ ๘.๒ และผอมรอยละ ๕.๔

ขณะทผลการส ารวจสถานการณเดกและสตรในประเทศไทยป ๒๕๕๘-๒๕๕๙ โดยส านกงานสถตแหงชาตและองคการยนเซฟประเทศไทย พบวามเดกทกนนมแมอยางเดยวตลอด ๖ เดอน มเพยงรอยละ ๒๓ เทานน ทงน เนองจากพอแมยงขาดความเขาใจถงความส าคญของนมแมและโภชนาการทมผลตอสมองและพฒนาการโดยรวมของเดก อกทงแมตองรบกลบไปท างาน ซงกฎหมายแรงงานยงก าหนดใหแมลาคลอดไดไมเกน ๓ เดอน และขาราชการลาคลอดโดยไดรบเงนเดอนเพยง ๖ เดอน

การพฒนาเดกปฐมวยทมคณภาพจะสงผลยาวนานตอความสามารถทางสตปญญา บคลกภาพ และพฤตกรรมทางสงคมของบคคล เดกปฐมวยทไดรบการพฒนาอยางมคณภาพจะมความพรอมตอการเรยนในโรงเรยนมากกวา มโอกาสซ าชนหรอออกจากโรงเรยนกลางคนนอยกวา ซงเปนการลดคาใชจายในภาพรวมของระบบการศกษา เมอเตบโตขน งานวจยกชวา เดกทไดรบโอกาสพฒนาตงแตปฐมวยสรางรายไดไดสงกวา และยงเกยวกบปญหาอาชญากรรมนอยกวา

หลกฐานทางวชาการยงยนยนวา การดแลเดกเลกทไมถกตอง มผลทางลบตอเดก การสรางอปนสยทเนนการแขงขนดวยการเรงสรางการอานและทองจ า ตลอดจนการใชเทคโนโลยตงแตอาย ยงนอย จะท าใหพฒนาการดานอนๆ เชน การรจกตนเอง การรจกสงรอบตว และความสามารถทจะอยในสงคมจงถกละเลย

๑.๕ การศกษาภาษาไทยดอยคณภาพ ผเรยนไมเกดความสามารถอานออกเขยนได

ผเรยนมความบกพรองท าใหอานไมออก เขยนไมได ในระดบประถมศกษาและมธยมศกษา ยงมผเรยนทมปญหาอานไมออก-เขยนไมได หรออานไมคลองเขยนไมคลอง ซงถอวาเปนเรองพนฐานและหวใจหลกของการศกษาในทกวชา ท าใหไมสามารถเรยนรไดเตมท โดยเฉพาะเดกทมความบกพรองในทกษะการเรยนร จะมพฒนาการดานการพดชา เรยนรค าศพทใหม ๆ ไดชา มปญหาในการจดจ าและเขยนตวอกษร หากปญหาเหลานไมไดรบการแกไขตงแตเรมตนจะมผลกระทบเพมมากขนตอการเรยนร

๑๕

ผลการสอบเอนท และโอเนต วชาภาษาไทย แสดงวาผทจบชนประถมศกษาปท ๓ ปท ๖ มธยมศกษาปท ๓ และปท ๖ ยงสอบตก มความสามารถต า แมจะมบางคนทสอบไดคะแนนเตม ๑๐๐ คะแนน แตนกเรยนไมนอยโดยเฉพาะอยางยงโรงเรยนขนาดเลกทไดคะแนนต า จนบางคนไดคะแนน ๐ กระบวนการเรยนการ

สอนในโรงเรยนขนาดเลกยงไมมประสทธผล

ปญหาทซอนอยอยางหนงคอ เดกทภาษาทใชทบาน หรอภาษาแมไมใชภาษาไทยกลาง แตเปนภาษาเฉพาะถน ท าใหเกดความยากล าบากในการเรยนยงขน โดยเฉพาะอยางยงเดกในทองถนทใชภาษาอนทมรากตางไปจากภาษาไทย เชน ในเขต ๔ จงหวดชายแดนใต ซงใชภาษายาว หรอ ในหมบานชาวไทยภเขา หรอบนเกาะ

การเรยนภาษาไทยในสภาพเชนนมปญหาเปนพเศษ ทตองไดรบการดแล และความคลองตวทงในดานระยะเวลาและวธการเรยน ในเรองนไดมการศกษาวจยทมหาวทยาลยหลายแหงไดรวมกบองคการยนเซฟ พบวธการทสามารถท าใหการศกษาภาษาไทยไดผลดยงขน

การทภาษาไทยมผลสมฤทธต า น าไปสปญหาคณภาพของการศกษาวชาอนๆ ทลาชาไปดวย

๑.๖ คณภาพของการศกษาระดบมธยมตนในโรงเรยนขยายโอกาส

ความพยายามทจะเพมโอกาสในการศกษาระดบมธยมศกษาส าหรบนกเรยนทอยในพนทหางไกล ดวยการปรบโรงเรยนประถมศกษาในพนทเปนโรงเรยนขยายโอกาส ใหการสอนในระดบมธยมศกษาตอนตน ซงเกดขนตงแต พ.ศ. ๒๕๓๓ เพอเพมสดสวนของประชากรทไดเขาเรยนในระดบมธยมศกษาตอนตน ตามนโยบายขยายการศกษาภาคบงคบขนเปน ๙ ป เพมจาก ๖ ป แตเดม โดยตงเปาหมายใหอตราการเรยนตอจากชน ป.6 เขาเรยนตอชนมธยมศกษาตอนตนเพมขนจากอตรารอยละ 46.2 เปนไมต ากวารอยละ 73 ของผจบชนประถมศกษา

ผลการสอบโอเนต PISA และ TIMSS ลวนแสดงวาคณภาพการศกษาชนมธยมศกษาตอนตนของนกเรยนจากโรงเรยนขยายโอกาสอยในระดบต ากวาคาเฉลยของประเทศ อนมผลใหเกดความเหลอมล าทางการศกษา และโอกาสในการศกษาระดบทสงขนตอไป การดอยคณภาพนเกดจากการมครและอปกรณการศกษาไมเพยงพอ แมจะมเกณฑอตราก าลงคร และการลงทนเพมขน กยงไมเพยงพอ และ สภาพเชนนเปนมาตลอดเกอบ ๓๐ ป จงจ าเปนตองมการจดการศกษาเพอยกระดบคณภาพในโรงเรยนขยายโอกาส โดยใชผลสมฤทธเปนตวชวด จนเกดคณภาพทพงประสงค

๑.๗ ปญหาของการจดการเรยนการสอน

เดกไทยทจบการศกษา

ภาคบงคบ จานวนมากยง

อานไมออกเขยนไมได

๑๖

สบเนองจากปญหาคณภาพการศกษาภายในประเทศไทยทมมาตรฐานต ากว าเกณฑ ขาดความเสมอภาค และมคณภาพต าเมอเทยบกบมาตรฐานการศกษาสากล ซงจากการศกษาสภาพของ การจดการเรยนการสอนหรอหองเรยนของไทยในปจจบน พบวามลกษณะดงน

๑.๗.๑ เนอหาสาระทตองเรยนมากแตเชอมโยงกบการใชประโยชนในชวตนอย สงทผเรยนไดเรยนรตามหลกสตร ไมเชอมโยงกบการใชประโยชนในชวต แมแตเรองพนฐาน เชน การดแลสขภาพตนเอง การตดสนใจ การแกปญหาชวต ทผเรยนยงขาดอยมาก จนเกดปญหาสงคมตามมาอกหลาย เรอง การเรยนรในหองเรยนเปนไปเพอใชในการสอบและการศกษาตอ ซงเนนความจ าและความเขาใจ ในรายละเอยดของเนอหาทเฉพาะ มากกวาทจะฝกทกษะคดและมมมองในเรองตางๆ จนท าใหเกดวงจรซ าซากในการเรยนรของผเรยน ไดแก การฟง จด ทอง สอบ และลม สงผลใหผเรยนไมสามารถคดวเคราะหและ น าความรไปใชประโยชนหรอแกปญหาในสถานการณจรงได ดงเชนผลการสอบ PISA ทปรากฏ

๑.๗.๒ ครจานวนไมนอยมความแตกตางกนสงในความเชยวชาญ ทงในเนอหาและการจดการเรยนการสอน รวมทงความสามารถในการจงใจผเรยน จากผลการทดสอบระดบชาต (O-NET) แสดงให เหนวาผ เรยนในระดบการศกษาขน พนฐ านมผลสมฤทธทางการเรยนต าในทกกลมสาระ และไมสามารถแขงขนไดในโลก ดงปรากฏในผลการสอบ PISA ผลการวจยและขอมลเชงประจกษพบวา ปญหาเกดจากกระบวนการเรยนการสอนเปนเชงรบ (Passive Learning) ท าใหผเรยนไมสามารถสรางปญญาไดดวยตนเอง

๑.๗.๓ การจดการเรยนการสอน และการวดและประเมนผลไมสอดคลองกบวตถประสงคของการเรยนร การเรยนการสอน การวดและประเมนผล เนนเนอหาและความจ า ไมสอดคลองกบวตถประสงคของการเรยนร ผเรยนจงจ าเปนตองไปเรยนพเศษ เพอเตรยมตวทดสอบระดบชาต และ การคดเลอกเขามหาวทยาลย

เปาหมายเชงผลสมฤทธของการศกษาไมไดเนนผลสมฤทธทแทจรง ซงไดแกสมรรถนะ ทกษะ เจตคต และศกยภาพทเกดขนกบผเรยนตามเกณฑทก าหนดไว แตเปนการใชขอมลการไดผานการศกษาตามระยะเวลาทก าหนด ผทสอบทดสอบทางการศกษาทไดคะแนนต ามาก กยงไดรบการเลอนชนขนไปเรยนชนทสงขน มผลใหผลการเรยนถดถอยลง ไมสามารถเกดการเรยนรทางวชาการทมความซบซอนยงขน ดงจะเหนไดจากคาเฉลยผลการสอบลดต าลงเมออยในชนทสงขน

๑.๗.๔ ความเหลอมลาในโอกาสและความสามารถในการเขาถงแหลงทรพยากรการเรยนร ครไมสามารถจดการเรยนรในสภาพทผเรยนมความเหลอมล าทงทางเศรษฐกจและสงคม หรอ ความแตกตางของรางกายและสตปญญา จงท าใหผลสมฤทธการเรยนรแตกตางกนมาก

๑.๗.๕ ระบบการศกษาของไทยรองรบเฉพาะผท มผลสมฤทธทางวชาการสง ระบบการศกษาของไทยจะรองรบเฉพาะผทมผลสมฤทธทางวชาการสงทประสบความส าเรจในการสอบ และ

๑๗

เขาสวชาชพชนสงได ผเรยนทมความถนดและความสนใจในดานอนๆ ทไมใชวชาการหลก จงไมไดรบ ความสนใจจากครและโรงเรยน กลายเปนผแพ (Loser) ทถกทง ไมมคณคา ไมมความหวง ไมมอนาคต

๑.๗.๖ ผบรหารสถานศกษาจานวนมาก ขาดภาวะผนาทางวชาการ การเขาสต าแหนงผบรหารสถานศกษาใชการสอบกลางทเนนความร เกยวกบการบรหารงานราชการเปนหลก สวนการสอบดานการบรหารการศกษา และความสามารถอนๆ ทจ าเปนกกระท า ในลกษณะเดยวกนทวประเทศ และขนทะเบยนไวรอการบรรจ ซงอาจไมตรงกบความตองการหรอความสามารถเฉพาะพนท ในการปฏบตงานผบรหารสถานศกษาไมมเวลาบรหารสถานศกษาไดอยางเตมทเพราะนอกจากไมสามารถรบผดชอบในการปรบโรงเรยนใหมผลสมฤทธทพงประสงค และเปนผน าทางวชาการไดแลว ยงเปนฝายรบนโยบายใหมๆ มาปฏบต แมวาจะไมสอดคลองกบบรบทโรงเรยนในการคดคนวธการเปนของตนเองได การพจารณาผลงานกใชผลการสอบ ONET ของนกเรยนในโรงเรยนซงมการใชการตวหรอการสอนพเศษเขามาใช ในความเปนจรงมตวอยางผบรหารทมความสามารถจ านวนหนงทท าใหผลการศกษาดขนดวยความสามารถในการเลยงระบบทก าหนดอยางรดกมได

จากสภาวการณทงหกประการดงกลาวขางตน ท าใหผเรยนในระบบการศกษาไทยมปญหาเปนทประจกษในสงคม ตงแตการเปนผเรยนทมผลสมฤทธต า ไมสามารถคดวเคราะห ไมสามารถประยกตใชความร และแกปญหาในชวตได รวมทงการไมสามารถชวยเหลอตนเองและครอบครวไดเมอส าเรจการศกษาภาคบงคบ และตกอยในวงวนของปญหาสงคม อาท ความรนแรง อาชญากรรม ยาเสพตด และปญหาทางเพศ การปฏรปชนเรยน (Classroom Reform) ในครงน จงตองเปลยนแปลงสภาวการณดงกลาวในชนเรยนเพอน าไปสการหลดพนจากปญหาและสรางสรรคสงคมไทยใหกาวหนา มนคง มงคง และยงยนตอไป

๒. ความไมเสมอภาคทางการศกษา ในปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชนของสหประชาชาต (United Nations Universal

Declaration of Human Rights) ก าหนดให การศกษาเปนสทธขนพนฐานททกคนควรไดรบ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. ๒๕๖๐ กก าหนดใหเปนหนาทของรฐทจะตองจดใหคนไทยไดรบการศกษาอยางถวนหนา ความเหลอมล าทางการศกษาของประเทศไทยทงในแงโอกาส และผลสมฤทธทางการศกษาเปนปญหาทรนแรงมาก (รายละเอยดอยในเอกสารเฉพาะเรองท ๓)

๒.๑ ความเหลอมลาในโอกาสทางการศกษา

๑๘

นบแตพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว จดใหมโรงเรยนเพอใหการศกษาแกประชาชนทวราชอาณาจกร ทงการเรยนการสอนวชาสามญในโรงเรยนทตงอยในวด การสรางโรงเรยนของรฐในจงหวดตางๆ และใหเทศบาล และเอกชนจดตงโรงเรยนขน ระบบโรงเรยนจงกระจายออกไปทวทกพนทในประเทศ ในปจจบนมโรงเรยนในประเทศไทย ซงเปนโรงเรยนในสงกดตาง ๆ มการศกษานอกระบบโรงเรยนเข ามาเสรม ตลอดจนมการขยายการอาชวศกษา และการอดมศกษาขนดวย แมในพนททรกนดารหางไกล ตามยอดดอย และบนเกาะตาง ๆ โอกาสทางการศกษาในประเทศไทยจงมอยางกวางขวาง ทวทงประเทศ จนกลาวไดวาประเทศไทยไดประสบความส าเรจในการกระจายการศกษาส าหรบประชาชนอยางถวนหนาแลว

อยางไรกตาม ขอมลการส ารวจของส านกงานสถตแหงชาตเมอ พ.ศ. ๒๕๔๒ทพบวา ในบรรดาเดกและเยาวชนอาย ๑๓ ถง ๒๔ ป จ านวน ๑๓.๗ ลานคนมผก าลงศกษาเลาเรยน ๖.๖ ลานคน สวนอก ๗.๑ ลานคน (รอยละ ๕๒) ไมอยในระบบการศกษา เนองจากไมมทนทรพยเรยน หรอจ าเปนตองท างานเลยงตนเองและครอบครวถงรอยละ ๗๔ และรอยละ ๑๐ ไมสนใจและเหนวาไมมประโยชนทจะเรยน

สวนการศกษาในป พ.ศ. ๒๕๕๑ พบมเดกในอาย ๓ ถง ๑๗ ป ไมไดเรยนในโรงเรยน ๑,๖๗๕,๑๖๕ คน (หรอรอยละ ๑๑.๒ ของประชากรในอายนน)

เมอพ.ศ. ๒๕๕๕ เดกดอยโอกาสทางการศกษาท เกดจากความยากจนมจ านวนถง ๔,๑๔๔,๗๘๓ คน ปจจยทเปนตนเหตนนสวนใหญอาศย

อยกบครอบครวทเปนกลมแรงงานรายไดต าซงมจ านวนถง ๑๓.๘ ลานคน และจ านวนหนงตองยายทท าอาชพอยบอย ๆ นอกจากนนเปนเดกทอยในชนบทหางไกล เดกพการ และเดกเจบปวยเรอรง

โอกาสการเขารบการศกษานแตกตางกนตามภมสงคมคอ การกระจกตวอย ในกรงเทพมหานครมากกวาภมภาคอน ในเขตเทศบาลสงกวานอกเขตเทศบาล ในพนทเมองมากกวาพนทชนบท

โอกาสการศกษาในระดบมธยมศกษามความเหลอมล ามากกวาระดบประถมศกษา แมวาจะมการจดใหโรงเรยนประถมศกษาในทองถนหางไกลใหปรบเปนโรงเรยนขยายโอกาสทใหการศกษาถง ชนมธยมศกษาตอนตนแลวตงแต พ.ศ. ๒๕๓๓ และไดเพมจ านวนขนเปนระยะๆ จนมากกวา ๗,๐๐๐ โรงแลวกตาม

เมอวเคราะหโดยตดตามกลมนกเรยนตงแตเลกจนโต เมอเขาเรยนในระดบประถมศกษาปท ๑ ในปการศกษา ๒๕๔๖ อตราการคงอยของนกเรยนเหลาน เมอถงปการศกษา ๒๕๕๒ หรอ

ประเทศไทยไดประสบความสาเรจ

ในการกระจายการศกษาสาหรบ

ประชาชนอยางถวนหนาแลว

ยงมเดกและเยาวชน ๗.๑ ลานคนไมอยในระบบการศกษา

๑๙

ชนมธยมศกษา รอยละ ๘๙.๕ และในปการศกษา ๒๕๕๕ ซงเปนระดบมธยมศกษาตอนปลาย สายสามญ หรอสายอาชวศกษาแลว มเดกคงอยในระบบรอยละ ๗๔.๕ เปนชวงทมการตกหลนของนกเรยนมากทสด และในปการศกษา ๒๕๕๗ มนกเรยนกลมนคงอยในระบบการศกษาเพยงรอยละ ๖๖.๔ และอตราการเขาศกษาในระดบอดมศกษาในปการศกษา ๒๕๕๘ คงเหลอเพยงรอยละ ๖๑.๔ เทานน

ปจจบนรฐบาลไทยใชจายงบประมาณจ านวนมากทกปเพอลดความเหลอมล าทางการศกษา ในหลายโครงการ เชน โครงการเงนอดหนนนกเรยนยากจน โครงการตามนโยบายเรยนฟร ๑๕ ปอยางมคณภาพ หรอ โครงการกองทนอาหารกลางวนใหนกเรยนยากจนขาดแคลน โครงการนกเรยนพกนอน (ส าหรบเดกทอยหางไกลโรงเรยนตองอาศยพกนอนทโรงเรยน) เปนตน มการจายในหลายรายการ เชน คาจดการเรยนการสอน คาใชจายรายหว คาหนงสอและอปกรณการเรยน คาเสอผาและเครองแตงกายนกเรยน คาอาหารกลางวน คาพาหนะในการเดนทางมาเรยน คาปจจยพนฐานส าหรบนกเรยนยากจน คากจกรรมพฒนาคณภาพผเรยนและคาจางครอตราจาง และคาอาหารนกเรยนพกนอน และยงมเงนส าหรบกจกรรมพฒนาคณภาพผเรยน กจกรรมวชาการเสรมความร และกจกรรมปลกฝงคณลกษณะทพงประสงค เชน คายคณธรรมลกเสอ เนตรนาร ยวกาชาด และกจกรรมเพมทกษะการใชเทคโนโลยสารสนเทศ การอดหนนเหลานชวยลดปญหาส าหรบเดกทดอยโอกาสลงไปไดบางสวน แตกยงมอกไมนอยทยงไมไดรบโอกาสเขาศกษาดวยเหตตาง ๆ

โดยสรป กลมประชาชนหลกทไดรบผลกระทบจากความเหลอมล าในโอกาสทางการศกษา ไดแก

(๑) เดกเลก อายตงแตแรกเกด ถงอาย ๒ ขวบทอยในครอบครวทมรายไดต าทสดรอยละ ๔๐ ของประเทศประมาณ ๗๗๐,๐๐๐ คน

(๒) เดกกอนวยเรยนทยงไมไดรบโอกาสการดแลทดและโอกาสทางการศกษา ซงรฐธรรมนญก าหนดใหรฐด าเนนการจดใหโดยไม เกบคาใชจายจ านวนประมาณ ๒๓๐,๐๐๐ คน และเดกวยเรยนทยงอยในการศกษาภาคบงคบ แตอยนอกระบบการศกษาอก จ านวนประมาณ ๒๐๐,๐๐๐ คน

(๓) เดกจากครอบครวยากจน ระยะกอนวยเรยนในโรงเรยนอนบาล ทตองไดรบการชวยเหลอ จ านวนประมาณ ๖๑๐,๐๐๐ คน นกเรยนยากจนในระบบการศกษาภาคบงคบทกสงกด ๑.๘ ลานคน และนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายหรอ ปวช. ทมฐานะยากจน ทตองไดรบการชวยเหลอจ านวนประมาณ ๓๖๐,๐๐๐ คน

ร ฐ บ า ล ไ ท ย ใ ช จ า ย

งบประมาณจ านวนมากทกป

เ พ อ ล ด ค ว า ม เ ห ล อ ม ล า

ทางการศกษา แตกยงมอก

ไมนอยทยงไมไดรบโอกาส

เ ขาศกษาดวย เหตตา ง ๆ

๒๐

(๔) เยาวชนอาย ๑๕ ถง ๑๗ ปทไมสามารถศกษาตอชนมธยมศกษาตอนปลาย ปวช. หรอ กศน. หลงส าเรจการศกษาภาคบงคบ อนเนองมาจากปญหาความยากจน ประมาณ ๒๔๐,๐๐๐ คน

(๕) ครในพนทหางไกลและครผดแลเดกเยาวชนกลม (๑) ถง (๔)

(๖) เยาวชนอาย ๑๘ ถง ๒๕ ปทไมศกษาตอระดบอดมศกษา ปวส. หรอ กศน. หลงส าเรจการศกษาขนพนฐานอนเนองมาจากปญหายากจนขาดแคลนทนทรพย

๒.๒ ความเหลอมลาทเกดจากความแตกตางในคณภาพการศกษา ผลการสอบโอเนตของนกเรยน

ชนมธยมศกษาปท ๖ ทแยกตามประเภทของโรงเรยนตามสงกดตางๆ และตามทตงของโรงเรยนยนยนชดเจนถงความแตกตางของผลสมฤทธทางการศกษา โรงเรยนทจดตงขนเปนพเศษ เชน โรงเรยนมหดลวทยานสรณ และโรงเรยนวทยาศาสตร ในก ากบกระทรวงศกษาธการ เปนโรงเรยนทมคะแนนเฉลยในรายวชาตางๆ สงกวาคาเฉลยของประเทศอยางมากและชดเจน โรงเรยนสาธตทสงกดมหาวทยาลยตาง ๆ มคะแนนเฉลยถดลงมา และสงกวาคะแนนเฉลยทงประเทศทกวชาเชนเดยวกน ในขณะทโรงเรยนสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ซงเปนโรงเรยนสวนใหญ โรงเรยนสงกดอนๆ และโรงเรยนเอกชน ซงมจ านวนนกเรยนรวมกนถงกวารอยละ ๙๕ ของประเทศมคะแนนต ากวาคะแนนเฉลยของประเทศทกรายวชา โรงเรยนในสงกดองคกรปกครองสวนทองถนมคะแนนต าทสด

ผลการสอบโอเนตยงแตกตางกนตามขนาดของโรงเรยนโดยโรงเรยนขนาดใหญพเศษ โรงเรยนขนาดใหญ โรงเรยนขนาดกลาง กบ โรงเรยนขนาดเลกมผลลดหลนกนลงไปตามล าดบ และเมอเปรยบเทยบระหวางโรงเรยนในเมองกบนอกเมอง พบวาโรงเรยนในเมองมคะแนนสงกวาโรงเรยนทตงอยนอกเมองในทกรายวชาโดยเฉพาะอยางยงวชาภาษาองกฤษมชองวางของโรงเรยนทงสองกลมน มากกวาวชาอนๆ

า

๒๑

ผลการสอบมแนวโนมท านองเดยวกน ทงในระดบ ประถมศกษาปท ๖ มธยมศกษาปท ๓ และ มธยมศกษาปท ๖ แสดงวาผลการศกษาไมไดดขนเมอเรยนในระดบสงขน

ขอมลคะแนนการสอบ PISA สาหรบนกเรยนอาย ๑๕ ป (ช นมธยมศกษาปท ๓) โดยแยกผลตามชนดโรงเรยน ปรากฏวา โรงเรยนของไทยจานวนหน งมคะแนนสงกวา ๕๐๐ คะแนน ซ งอยในระดบเดยวกบสงคโปร แสดงวาเปนกลมโรงเรยนท ดของประเทศไทย ซ งเปนนกเรยนกลมท ไปแขงขนชนะโอลมปกวชาการระหวางประเทศจนไดเหรยญทอง สวนโรงเรยนสาธตในสงกดมหาวทยาลยตาง ๆ มคะแนนประมาณ ๕๐๐ คะแนน เทากบเกณฑเฉล ยของประเทศ OECD โรงเรยนสวนใหญของประเทศไทย ซ งมนกเรยนอยมากกวารอยละ ๙๘ ของนกเรยนไทยท งหมด มคะแนนต ากวาคาเฉล ยของโลก โรงเรยนของรฐท ต งอยในเมองมผลดกวาโรงเรยนในชนบท โรงเรยนเอกชนมผลโดยเฉล ยต ากวาโรงเรยนของรฐ โรงเรยนในสงกดองคกรปกครองสวนทองถ น กบในสงกดกรงเทพมหานคร มคะแนนต า

ผลการศกษาดงกลาวน ทาใหองคการตาง ๆ สรปไดวาผท จบการศกษาภาคบงคบของไทย หรอผท จบช นมธยมศกษาปท ๓ สวนใหญยงมความสามารถทางวชาการต า และตองเปนแรงงานไรฝมอ

จากการประเมนผลการสอบ TIMSS ในวชาคณตศาสตรและวทยาศาสตร ส าหรบชนประถมศกษาปท ๔ มธยมศกษาปท ๒ และมธยมศกษาปท ๖ จ าแนกตามสงกดของโรงเรยน โรงเรยนทเนนวทยาศาสตร และโรงเรยนสาธต ได คะแนนสงกวาคาเฉลยของประเทศ แตโรงเรยนทเหลอสวนใหญมคะแนนต า โรงเรยนขนาดใหญ มคะแนนสงกวาโรงเรยนขนาดกลาง และขนาดเลก โรงเรยนในสงกดองคกรปกครองสวนทองถน และในสงกดกรงเทพมหานคร ลวนมคะแนนต า โดยไดต าในดานการใชเหตผล การใชขอมลและการใชโอกาสแสดงถงวธการเรยนทยงเนนการทองจ า และท าตามค าสง ผลการศกษาดงกลาวนไมดขนเมอเปรยบเทยบผลการสอบตลอดนบสบปทผานมา

เมอพจารณาคณภาพการศกษาโดยใชขอมลผลสมฤทธทางการเรยนจากการทดสอบมาตรฐานทงในประเทศและตางประเทศมาพจารณารวมกน อนไดแก ผลการทดสอบแหงชาต โอเนต PISA และ TIMSS ยนยนตรงกนถงปญหาความเหลอมล าดานคณภาพทางการศกษาทไมดขน แมจะมความพยามยามปฏรปการศกษามาเกอบสองทศวรรษ ความเหลอมล าทางการศกษานน าไปสปญหาความเหลอมล าทางสงคมดานอนๆ เชน โอกาสในการเขาศกษาตอในระดบทสงขนและความเหลอมล าทางดานการงานอาชพ คณภาพชวต และสถานะทางสงคมเศรษฐกจ ความเหลอมล านยงมผลตอการพฒนาประเทศดวย หากทรพยากรมนษยของชาตยงมผลสมฤทธทางการศกษาในระดบต าแลว การพฒนาประเทศจะเปนไปไดยาก

ผลการทดสอบแหงชาตโอเนต

PISA และ TIMSS ยนยน

ตรงกนถงปญหาความ

เหลอมล าดานคณภาพทาง

การศกษาทไมดข น

๒๒

ยงขนนบเปนกบดกความยากจนทสงผลขามชวคนไปสลกหลาน อนเปนปญหารายแรงเกยวกบความไมยตธรรมในสงคม

๓. ความสามารถในการแขงขนของชาต และของการศกษาไทย

คณภาพการศกษา และความเหล อมล า ทาง การศกษา เปนปจจยส าคญท าใหความสามารถในการแขงขนของชาตโดยรวมดอยลง ทรพยากรทางสมองของประเทศไมไดรบพฒนาศกยภาพ ยงกวานน แมในสวนทอย ในสภาพสงของประเทศกยงไมเทาเทยมและไมสามารถแขงขนไดในโลก ใน การจดอนดบมหาวทยาลยของโลกและของอาเซยน มหาวทยาลยของไทยอยในระดบต ากวาทพงจะเปน ตามฐานะและสภาพดานตาง ๆ ของประเทศ และมแนวโนมทแสดงไดวาถดถอยลงมาเรอย ท าใหประเทศไทยถกประเทศเ พอนบานพฒนาแซงหนา (รายละเอยดอยในรายงานเฉพาะเรองท ๔)

๓.๑ ความสามารถในการแขงขนของชาตอยในระดบตากวาทพงจะเปน อนดบความสามารถในการแขงขนของประเทศไทย อางองไดจาก ดชนชวดความสามารถ

ในการแขงขน (Global Competitive Index หรอ GCI) ซงจดท าโดย World Economic Forum (WEF)ปรากฏในรายงาน Global Competitive Report ดวยนยามความสามารถในการแขงขน (Competitiveness) ใหหมายถงการวดความมประสทธภาพของนโยบาย และปจจยตางๆทบงชถงประสทธภาพของประเทศ รายงานดงกลาวไดสะทอนใหเหนถงจดแขงและจดออนของแตละประเทศ ซงเปนขอมลทสามารถน าไปใชประโยชนในการก าหนดแนวทางการพฒนา ทศทางของนโยบายในภาคสวนตางๆ เพอยกระดบความสามารถในการแขงขนและเพมประสทธภาพของประเทศ อนจะสงผลถงความอยดกนดของประชากรและการเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศ

ส าหรบผลการจดอนดบในป พ.ศ. ๒๕๖๑ น ประเทศไทยอยในอนดบท ๓๘ จาก ๑๓๗ ประเทศ ดวยคะแนน ๖๗.๕ (ประเทศสหรฐอเมรกา อยทอนดบ ๑ ดวยคะแนน ๘๕.๖ สวนประเทศสงคปรเปนอนดบ ๒ ของโลก และอนดบ ๑ ของ ASEAN ดวยคะแนน ๘๓.๕) ส าหรบประเทศในอาเซยน นอกจากสงคโปรดงกลาวแลว มอนดบสงกวาไทย คอ ญปน ฮองกง ไทเป เกาหล มาเลเซย และจน อยทอนดบ ๕,

ประเทศไทยมบางปจจย

ทด จนถงเปนอนดบท ๓

ของโลก..... การศกษา..

อนดบท ๕๔ เปนตวถวง

ความสามารถในการ

แขงขนของชาต

ประเทศไทยมความสามารถ

ในการแข งขนต า และถก

ประเทศอน ๆ ทตงขนใหม

แซง ไป (ส งค โปร ฮ อ งกง

ไตหวน มาเลเซย)

๒๓

๗, ๑๓, ๑๕, ๑๘ และ ๑๙ ตามล าดบ แสดงวาประเทศไทยมความสามารถในการแขงขนต า และถกประเทศอนๆ ทตงขนใหมแซงไป ทง ๆ ทประเทศไทยมขอไดเปรยบในดานตาง ๆ

ในรายงานดงกลาวนน ไดจ าแนกปจจยตาง ๆ ทน ามาใชในการค านวณคาดชนความสามารถในการแขงขนของชาต ปรากฏวาประเทศไทยมบางปจจยทด จนถงเปนอนดบท ๓ ของโลก คอการคาระหวางประเทศ และอตราการจางงาน เปนอนดบ ๔ ของโลก ในดานนโยบายภาษ และ อนดบ ๘ ของโลกในดานตลาดแรงงาน สาเหตทท าใหความสามารถในการแขงขนของประเทศไทยต านน คอ การศกษา ซงอยอนดบท ๕๔ และ สขภาวะกบสภาวะแวดลอม อยอนดบท ๕๗ กลาวคอ สองประการหลงนเปนตวถวงความสามารถในการแขงขนของชาต

เมอวเคราะหเจาะลงในรายละเอยด จากขอมล World Economic Forum เพอใหทราบปญหาและอปสรรคตอการท าธรกจในประเทศไทย และเปนอปสรรคตอความสามารถในการแขงขน พบวาปจจยทเปนปญหาส าคญของไทย ๖ ล าดบแรกไดแก ๑) ความไมมเสถยรภาพของรฐบาล ๒) การขาดประสทธภาพของระบบราชการ ๓) ความไมมเสถยรภาพของนโยบาย ๔) การขาดการสรางนวตกรรม ๕) การคอรปชน และ ๖) การศกษาของแรงงานไมเพยงพอ ซงประเดนเหลานเกยวของกบการจดการศกษาดวย

อกสถาบนหนงทจดอนดบความสามารถในการแขงขนของชาต คอ สถาบนการพฒนาธ ร ก จ น าน าช าต ( International Institute for Management Development หร อ IMD) ป ร ะ เ ท ศสวตเซอรแลนด ไดจดอนดบขดความสามารถทางการแขงขนของประเทศตาง ๆ ในโลก ส าหรบรายงานประจ าป ๒๐๑๗ ซงจดอนดบ ๖๓ ประเทศ ปรากฏวาในปน ฮองกงยงคงเปนอนดบ ๑ และสวตเซอรแลนดอยในอนดบท ๒ สงคโปรเลอนขนมา ๑ อนดบโดยอยในอนดบ ๓ สวนสหรฐอเมรกาตกลง ๑ อนดบโดยอยในอนดบ ๔ ประเทศจนเลอนขนมาถง ๗ อนดบมาอยท ๑๘

ประเทศไทยมผลทดขนทงโดยคะแนนและอนดบ โดยมคะแนนรวมในปน เทากบ ๘๐.๐๙๕ เปรยบเทยบกบ ๗๔.๖๘๑ ในป ๒๐๑๖ และมอนดบทดขน ๑ อนดบ โดยเลอนขนจากอนดบท ๒๘ ในป ๒๐๑๖ เปนอนดบท ๒๗ ในป ๒๐๑๗

เมอพจารณาปจจยหลกทใชในการจดอนดบ ๔ ดาน ไดแก ๑) สภาวะทางเศรษฐกจ (Economic Performance) ประเทศไทยอยในอนดบท ๑๐ ๒) ประสทธภาพของภาครฐ (Government Efficiency) อนดบท ๒๐ ๓) ประสทธภาพของภาคธรกจ (Business Efficiency) อนดบท ๒๕ และ ๔) โครงสรางพนฐาน (Infrastructure) อนดบท ๔๙

โครงสรางพนฐานเปนปจจยทฉดความสามารถในการแขงขนของชาตประกอบดวยปจจยยอย ๒ ดาน คอ โครงสรางพนฐานทางเทคโนโลย (Technological Infrastructure) ซงประเทศไทยไดปรบตวดขน ๖ อนดบในปน จากอนดบ ๔๒ เปนท ๓๖ และโครงสรางพนฐานทวไป (Basic Infrastructure) ซงปรบตวขนนอยหรอลดลง อนไดแกโครงสรางพนฐานทางวทยาศาสตร ดานสาธารณสขและสงแวดลอม และดานการศกษา

๒๔

จะเหนไดวาทงสององคกรทจดล าดบความสามารถในการแขงขนของประเทศตาง ๆ ไดบงชดเจนวา ประเทศไทยมปญหาดานการศกษาทจ าเปนตองแกไขในความพยายามทจะยกความสามารถในการแขงขนของชาต

แมวาผลการจดอนดบดานโครงสรางพนฐานทางวทยาศาสตรยงอยในระดบคอนขางต า (อนดบ ๔๘) แตตวชวดเกยวกบการลงทนดานวจยและพฒนาและบคลากรดานการวจย ปรบตวดขนในทกตวชวด โดยเฉพาะเรองการลงทนดานการวจยและพฒนาของภาคเอกชนทมมลคาเพมขนอยางมนยส าคญ ท าใหอนดบของตวชวดดานมลคาการลงทนปรบตวดขนถง ๔ อนดบ และสดสวนคาใชจายดาน R&D ของภาคธรกจตอ GDP (Business Expenditure on R&D (%)) ปรบตวดขนถง ๑๐ อนดบ นอกจากนน ความสามารถในการสรางนวตกรรม (Innovation Capacity) ของประเทศกปรบตวดขนถง ๙ อนดบจากป ๒๐๑๖ ทงนประเดนทตองปรบปรง คอ ดานการจดสทธบตร ซงทงจ านวนการยนขอและการจดสทธบตร รวมถงจ านวนสทธบตรทมผลบงคบใชยงอยในอนดบต า (อนดบ ๖๐)

โครงสรางพนฐานดานสาธารณสขและสงแวดลอม และการศกษา ยงคงเปนเรองทตองเรงพฒนาเปนอยางมาก โดยยงอยในอนดบต าทงสองหมวด ซงประเทศไทยอยอนดบทายๆ ของโลกในหลายประเดน โดยเฉพาะการปรบปรงอตราสวนของครตอนกเรยนในระดบมธยมศกษา (อนดบ ๖๓) ในขณะทประเดนส าคญทตองปรบปรงในดานสาธารณสขและสงแวดลอมไดแกการเพมจ านวนบคลากรทางการแพทยตอประชากร (อนดบ ๖๐) คาใชจายดานสขภาพโดยรวม (อนดบ ๖๐) และการประหยดพลงงาน (อนดบ ๖๐) เปนตน

๓.๒ การอาชวศกษาไมสามารถสรางความสามารถของกาลงแรงงานของ

ชาต เพอรองรบการพฒนาเศรษฐกจและสงคม สเปาหมายประเทศไทย ๔.๐

คานยมของสงคมเกยวกบการอาชวะเปนปญหาทงในการแสวงหาผเรยนในระดบอาชวศกษา ผทจบการศกษาระดบมธยมศกษาปท ๓ เลอกเขาเรยนตอสายสามญ มากกวาสายอาชวะ

ระบบการศกษาไทย โดยเฉพาะอยางยงการอาชวศกษาปรบตวไมทนกบสถานการณของความตองการแรงงาน ไมสามารถผลตก าลงแรงงานทมความรความสามารถเฉพาะดานไดเพยงพอกบความตองการทเพมขน และผลผลตยงมทกษะไมตรงกบความตองการในการท างานโดยมขอจ ากดเชงระเบยบ กฎเกณฑอยมาก สถานศกษาอาชวะมจ านวน ๘๗๕ แหง ในขณะทสถานศกษาสายสามญมจ านวน ๓,๖๓๔ แหง สดสวนนกเรยนสายอาชวศกษามแนวโนมลดลงตงแตปการศกษา ๒๕๕๐ ทอยรอยละ ๓๙.๘ ลดลงอยางตอเนอง ในปการศกษา ๒๕๕๘ สดสวนนกเรยนสายสามญตออาชวะอยทรอยละ ๖๗.๓ ตอ ๓๒.๗ ทางเลอก

....

ำ

๒๕

หลกของเดกทมาจากครอบครวฐานะด มแนวโนมทจะมงไปเรยนตอในมหาวทยาลย สถานอาชวศกษาจงกลายเปนสถานศกษาส าหรบเดกจากครอบครวฐานะดอยกวาในสงคมทงนกเรยนอาชวศกษามปญหาการออกกลางคนดวย

การอาชวศกษายงผลตคนไมตรงกบความตองการของตลาดงาน จากการศกษาของธนาคารแหงประเทศไทยพบวา ผประกอบการจ านวนมากประสบปญหาขาดแคลนแรงงานทมทกษะตามทตองการ ท าใหเปนอปสรรคของการด าเนนธรกจ โดยเฉพาะอยางยงส าหรบธรกจตางชาตทใชเทคโน โลยกาวหนา สาขาวชาและเนอหาของหลกสตรอาชวศกษาลาสมย แรงงานไทยยงขาดโอกาสในการพฒนาทกษะอยางจรงจงตลอดชวงชวตของการท างาน แรงงานจ านวนมากยงท างานแบบเดมๆ

ระบบอาชวศกษาไดรบงบประมาณตอหวต ากวาสายสามญ งบประมาณคาใชจายตอหวนกเรยน ปวช.อยท ๒๕,๐๔๒ บาท ต ากวางบประมาณตอหวนกเรยนมธยมปลายท ๒๘,๒๖๑ บาท ทงทอาชวศกษามตนทนการจดการศกษาสงกวา เพราะตองลงทนดานครภณฑ เครองจกรและวสดส าหรบการ ฝกทกษะ ระบบอาชวศกษายงมการลงทนคอนขางต า เพยงรอยละ ๗.๓ ของงบประมาณทงหมด จนเปนเหตใหการเรยนการสอนไมทนตอความกาวหนาทางเทคโนโลย การขาดแคลนครในระบบอาชวศกษาอยในสภาวะวกฤต การลงทนส าหรบอาชวศกษากเปนปญหา วทยาลยอาชวศกษาไดรบงบบคลากรตอหวของอาชวศกษาระดบ ปวช. อยท ๖,๗๕๓ บาท ต ากวางบตอหวสายสามญ ซงอยท ๒๐,๔๖๐ บาท ในชวงปพ.ศ. ๒๕๔๘ ถง พ.ศ.๒๕๕๕ จ านวนขาราชการครสงกดส านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษาลดลงถงรอยละ ๙.๗ ในปจจบน สดสวนนกเรยนตอขาราชการครอาชวศกษาอยท ๔๔:๑ ในขณะทการศกษาสายสามญ ภายใตส านกงานคณะกรรมการการศกษาพนฐาน มจ านวนขาราชการครเพมขนรอยละ ๑.๗ และมสดสวนนกเรยนตอขาราชการครอยท ๒๒ : ๑ ในป ๒๕๕๕ สถานศกษาในสงกดส านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษามครทงหมด ๒๖,๕๔๑ คน แตมขาราชการครเพยง ๑๕,๑๐๙ คน หรอคดเปนรอยละ ๕๗ ของครทงหมดเทานนจงตองจางเพมครทไมใชขาราชการอก ๓,๒๘๔ คน

การอาชวศกษายงมปญหาระดบพนฐาน จากคณภาพการศกษา ซงการดอยความรความสามารถในหลายดาน เชนคณตศาสตร ทงพชคณต เรขาคณตและตรโกณมต ซงจ าเปนตองใชในงานเทคนคหลายอยาง

ผลการประเมนคณภาพการอาชวศกษา ดวย V-NET ในปการศกษา ๒๕๕๙ พบวา ทง ปวช. และ ปวส. ไดคะแนนไมถง ๕๐ คะแนน จากคะแนนเตม ๑๐๐ โดย ปวส. มคะแนนต ากวา ปวช. ในทกดานดวย ในการประเมนเปรยบเทยบระหวางประเทศในภมภาคโดย World Economic Forum ประเทศไทยอยในอนดบรงทาย คออนดบท ๘ เปนรองจากประเทศเวยดนามทไดอนดบ ๗ และประเทศกมพชาอนดบ ๖

การแกปญหาของระบบอาชวศกษาตองมการปรบหลกคด นโยบายและปฏรปกระบวนการอยางขนานใหญในหลายดาน

๒๖

๓.๓ ความสามารถในการแขงขนของสถาบนอดมศกษาไทย อยในระดบตากวาทพงเปน

ในระยะ ๑๐๐ ปทผานมา พฒนาการของการอดมศกษาในประเทศไทยไดขยายระบบการอดมศกษาเพมขนเปนอนมากเพอสนองความตองการของประชาชนทประสงคจะไดยกระดบของตนดวยการจบการศกษาและไดรบปรญญาตลอดจนสนองความจ าเปนดานทรพยากรมนษยในการพฒนาประเทศ จ านวนสถาบนอดมศกษาทงภาครฐ และเอกชน จ านวนทรบนกศกษา และจ านวนบณฑตทจบไดเพมขน จนเพยงพอส าหรบผจบการศกษาขนพนฐานทกคน แตดวยการปรบดานประชากรทมผเกดนอยลง จ านวนทเรยนจงมากเกนความตองการ การกระจายของบรการอดมศกษาไปสทกทองถน และการขยายขอบเขตของหลกสตรและสาขาวชาไดเพมขน ตามวตถประสงคของการอดมศกษา จากการเปนนกวชาชพดานตางๆ ไป เปนการสนองความจ าเปนของทองถน และสนองพฒนาการทางเศรษฐกจและสงคมของชาต บทบาทใน การวจย และบรการทางวชาการกเพมขน นบไดวาการอดมศกษาของไทยไดเจรญกาวหนาขนเปนอนมาก

ในขณะเดยวกน ยงมปญหาในระบบการอดมศกษาอยไมนอยทจ าเปนตองไดรบการปฏรป สถาบนอดมศกษาไทยยงมความสามารถในการแขงขนระดบตาในโลก ในการจด

อนดบมหาวทยาลยระดบนานาชาตโดย QS World University Ranking ส าหรบป ๒๐๑๘ ปรากฏวา มหาวทยาลยของประเทศไทยไมตดอนดบ ๒๐๐ ของโลก ทงท ในขณะทมหาวทยาลยญปน จน เกาหล ฮองกง สงคโปร ไตหวน และมาเลเซย อยในอนดบ ๒๐๐ แรกของโลก ถง ๘, ๗, ๗, ๔, ๒, ๒ และ ๑ แหงตามล าดบ เมอพจารณาถง ๓๐๐ อนดบแรกของโลก ประเทศไทยจงมมหาวทยาลยเพยงแหงเดยวทไดเขาอนดบใน ๕๐๐

อนดบของโลก มหาวทยาลยไทยตดเพยง ๒ แหง และ ใน ๑,๐๐๐ แรกของโลก มหาวทยาลยไทยตดอย ๘ แหง ในบรรดาสถาบนอดมศกษาของไทยทมถงกวา ๑๗๐ สถาบน แสดงใหเหนถงคณภาพของการอดมศกษาของไทยไมดพอ หลายประเทศได พฒนาน าหนาไปก อนเปนเวลานานแลว แต มหาวทยาลยของไตหวน ฮองกงและมาเลเซย เพงพฒนาขน ไดแซงมหาวทยาลยไทยไป

การจดอนดบมหาวทยาลยมอกองคกรหน งทด าเนนการ โดยอาศยขอมลเชงประจกษทงหมด คอ นตยสารไทม ผลการจดอนดบส าหรบป ๒๐๑๘ ไมมมหาวทยาลยไทยตดอนดบ ๒๐๐ แรกของโลก โดยมมหาวทยาลยของฮองกง ๒ แหง และของไตหวน ๑ แหง อยในอนดบน มหาวทยาลยแหงชาตสงคโปรอยในอนดบท ๒๒ ของโลก และมมหาวทยาลยของฮองกงตด ในอนดบ ๑๐๐ แรกของโลกถง ๓ แหง เมอดท ๓๐๐ อนดบแรกของโลก จงมมหาวทยาลยของไทย ๑ แหง โดยมมหาวทยาลยของฮองกง ไตหวน และมาเลเซย จดอยในอนดบน ถง ๕, ๔ และ ๓ แหงตามล าดบ

สงคโปร ฮองกง ไตหวน และมาเลเซยแซงไป

๒๗

เมอแยกมาจดอนดบเฉพาะมหาวทยาลยในทวปเอเชย ประเทศสงคโปรมมหาวทยาลยตดอนดบ ๑ และ ๒ ของเอเชย และของกลมประเทศอาเซยน (National University of Singapore และ Nanyang Technological University) มหาวทยาลยไทย จดอยในอนดบ ๒๐๐ แรกของอาเซยน ๔ แหง ในขณะท มหาวทยาลยของไตหวน มาเลเซย และฮองกง ตดอนดบน ถง ๑๘, ๘ และ ๗ แหง ตามล าดบ

สถาบนอดมศกษาไทยกาวไมทนการเปลยนแปลงในโลก ในรายงานการศกษาความสามารถในการแขงขนของชาต โดย World Economic Forum ไดแจกแจงปจจยทมสวนในการก าหนดความสามารถในการแขงขนของชาตไว ซงหลายปจจยเปนหนาทของสถาบนอดมศกษาในประเทศ ไดแก

๑) คณภาพของการใหการศกษาและฝกอบรมระดบอดมศกษา ทตองสามารถสรางทรพยากรบคคลทไดรบการศกษาดจ านวนมากพอ ๒) ความพรอมทางเทคโนโลยทสามารถบกเบกความรขนแนวหนา และ ๓) นวตกรรมทน าไปสผลตผล หรอกระบวนการทแหลมคม ปจจยเหลานมหาวทยาลยไทยยงพฒนาไปไดนอย

จากรายงานของ OECD เกยวกบพฒนาการของมหาวทยาลยตางๆ ในภมภาคอาเซยน ซงไดแสดงวา ผลงานจากประเทศมาเลเซยอยในระดบต ากวาประเทศไทยมาตลอด จนถง

ป ๒๐๐๘ จงไดเทากน และ หลงจากนน ประเทศมาเลเซยไดเพมขนอยางรวดเรวน าหนาประเทศไทยไป เหนไดวา แมวามหาวทยาลยของไทยไดใหความส าคญกบหนาทการวจยมานานนบสบป และไดใชผลงานวจยเปนองคประกอบส าคญในการเลอนต าแหนงทางวชาการแลว แตผลงานทไดตพมพในระดบนานาชาต และมคณภาพดจนเปนทอางองยงมอยางจ ากด

ความเปนนานาชาตของมหาวทยาลยไดเปนดชนชวดระดบคณภาพของมหาวทยาลยมาหลายป ดวยอาศยจ านวนและอตราสวนนกศกษาตางชาต และจ านวนและอตราสวนอาจารยตางชาตในมหาวทยาลย พฒนาการดานนของมหาวทยาลยไทยกยงมอยางจ ากด

การผลตบณฑตของสถาบนอดมศกษาไมตรงความตองการทรพยากรบคคลของประเทศ สถาบนอดมศกษาไทยผลตบณฑตในสาขาวชาทลงทนนอย เชน ดานสงคมศาสตร และมนษยศาสตร มากเกนต าแหนงงานทรองรบ มผลใหเกดบณฑตวางงานจ านวนมาก ในขณะทบณฑตขาดแคลนอยางหนกในสาขาทจ าเปน ทงยงไมมความคลองตวทจะผลตใหทนกบการเปลยนแปลงของทกษะทจ าเปนในโลก

า

บณฑตวางงานในสาขาสงคมศาสตรเพมข น

๒๘

ขอมลของกระทรวงแรงงานในเดอนมกราคม พ.ศ. ๒๕๑๗ รายงานวา มผทวางงานในประเทศไทย อย ๔๔๙,๐๐๐คน และในจ านวนน ราว ๑๕๐,๐๐๐ คนเปนผจบอดมศกษา และยงไมมมาตรการทเพยงพอส าหรบบณฑตวางงานเหลาน ขณะเดยวกนยงมบณฑตทท างานต ากวาวฒการศกษาทไดเรยนจบมา

การรบนสตนกศกษาใหม หลายสาขาวชา มากกวาต าแหนงงานทคาดวาจะมในอนาคตอนใกล ในบางสาขาวชาทางสงคมศาสตรและครศาสตร ศกษาศาสตรมการผลตเกนจนจะมบณฑตวางงานในสาขาเหลานเพมขนส าหรบสาขาวชายอยทผลตกไมตรงกบสภาพความขาดแคลนในตลาดการจางงาน

๔. การดอยประสทธภาพและธรรมาภบาลในการบรหารจดการระบบการศกษา

ปจจยส าคญในปญหาการศกษาไทยดานหนงคอประสทธภาพของการบรหารจดการระบบการศกษา นอกจากดานธรรมาภบาลแลว ยงมการจดองคกร กระบวนการและกฎเกณฑทสรางขนใช ทไดสะสมมาเปนเวลานาน (รายละเอยดอยในรายงานเฉพาะเรองท ๕)

๔.๑ ผลสมฤทธทางการศกษาของไทยตา แมจะใชจายในการลงทนสง

McKinsey and Associates ไ ด ว เ ค ร า ะ หเปรยบเทยบการลงทนกบการศกษาในประเทศตาง ๆ โดยจดแบงระดบผลสมฤทธทางการศกษาในโรงเรยนเปนโรงเรยนระดบตาง ๆ คอ Poor Fair Good Great และ Excellent ประเทศไทยไดรบการประเมนการศกษาเปนระดบ Poor และไดเทยบกบการใชงบประมาณทางการศกษาซงประเทศไทยใชไปถงรอยละ ๒๐ของยอดรวมงบประมาณแผนดนแตละปหรอรอยละ ๓.๙ ของผลผลตมวลรวมของชาต (GDP) สวนประเทศเวยดนามใชงบประมาณนอยกวาไทยแตผลการศกษาอยในระดบ Great ท านองเดยวกบไตหวนทใชเงนใกลเคยงก บ ไทยแต ผลอย ท Great แสดงว า กา ร ใช เ ง น ของ ไทยด อยประสทธภาพ โดยในชวงทศวรรษทสองของการปฏรปการศกษาตามพระราชบญญตการศกษา พ.ศ. ๒๕๔๒ การศกษาของชาตยงมปญหารนแรงทเปนวกฤตการปฏรปทผานมายงไมประสบความส าเรจนบเปน

ปญหาทกวางขวางลกซงและฝงลกยากแกการแกไข ๔.๒ ประเทศไทยลงทนในการศกษาในระดบสง

เมอพจารณายอดเงนทประเทศไทยใชไปในการศกษาในรอบ ๙ ป ตงแต พ.ศ. ๒๕๕๑ ถง พ.ศ.๒๕๕๙ พบวายอดงบประมาณทจดสรรใหทางการศกษาเปนยอดทมสดสวนสงทสด ในบรรดางานดาน

เปนงบแผนดน กวา ๕ แสนลานบาท

งบการศกษาข นพ นฐานกวา ๓.๕ แสนลานบาท

๒๙

ตางๆ ของรฐ คอ ใหงบประมาณราว รอยละ ๒๐ ของงบประมาณแผนดนประจ าป หรอประมาณ รอยละ ๔.๒ ของรายไดมวลรวมของชาต

เมอรวมเงนทภาคเอกชนและบคคลใชจายไปในการศกษาเขาไปดวย ปรากฏวา ประเทศไทยใชเงนทางการศกษา ในระยะสปหลงน ไปถงกวาแปดแสนลานบาท หรอเทากบ รอยละ ๖.๑ ของจดพ ซงสงกวาคาเฉลยของประเทศในกลม OECD

ในป พ.ศ. ๒๕๕๑ เงนไปทางการศกษา ๕๖๐,๔๗๙ ลานบาท หลงจากนนไดเพมขนทกป จนเปน ๘๗๘,๘๗๘ ลานบาท แตนาจะสงเกตวา การใชจายเงนจ านวนมาก และเพมขน ไมไดท าใหการศกษาไทยพนจากสภาพวกฤตดานคณภาพการศกษา และความเหลอมล าทางการศกษา

ใน ป พ.ศ.๒๕๕๙ งบประมาณแผนดนทจดสรรใหในสวนการศกษาขนพนฐาน ของกระทรวงศกษาธการ เปนยอดเงน ๓๑๙,๔๗๑ ลานบาท เมอรวมกบเงนใชจายคานมและอาหารกลางวน ซงมาจากงบขององคกรปกครองสวนทองถน ๑๘,๓๐๓ ลานบาท และเงนจากประชาชน เปนคาธรรมเนยมการศกษา เงนบ ารงการศกษา และเงนบรจาค อก ๑๖,๐๘๔ ลานบาท กรวมเปนเงนทงสน ๓๕๓,๘๕๘ ลานบาท อนเปนเงนทใชส าหรบการศกษาของนกเรยนในระดบพนฐานทงสนเกอบเจดลานคน จงเปนคาใชจายตอหวเฉลย คนละ ๕๕,๐๘๕ บาท ตอป

๔.๓ ปญหาการบรหารจดการงบประมาณการศกษา

ปงบประมาณ พ.ศ. 2559 งบประมาณแผนดนทจดสรรใหในสวนการศกษาขนพนฐาน เปนเงนรวม 319,471 ลานบาท และมงบเงนทจายจากองคการปกครองสวนทองถนจายใหโรงเรยนเปน คานม และอาหารกลางวนส าหรบนกเรยน ๑๘,๓๐๓ ลานบาท กบมเงนทประชาชนจายใหโรงเรยนเปนคาธรรมเนยมการศกษา เงนบ ารงการศกษา และเงนบรจาค รวม ๑๖,๐๘๔ ลานบาท รวมเปนเงนทใชไปในการศกษาขนพนฐานทงสน ๓๕๓,๘๕๘ ลานบาท หากคดเปนคาใชจายส าหรบนกเรยนในสงกดการศกษา ขนพนฐาน จะเปนคาใชจายตอหว คนละ ๕๕,๐๘๕ บาทตอคนตอป นบเปนคาใชจายทสง เมอเทยบกบประเทศอนๆ แตผลสมฤทธทางการศกษาของไทยในสวนการศกษาขนพนฐานโดยเฉลยยงต า เมอเทยบกบประเทศเวยดนาม ซงใชเงนนอยกวาไทย แตผลการศกษาดกวาไทยมาก หรอประเทศไตหวนซงใชเงนในระดบใกลเคยงกบไทย แตผลการศกษาดกวามาก

เมอแยกรายละเอยดในยอดงบประมาณส าหรบการศกษาขนพนฐาน ส าหรบปงบประมาณ พ.ศ.๒๕๖๑ ซงมยอดงบรวม ๓๐๓,๗๕๙ ลานบาท จะแยกไดเปนงบบคลากร ๒๒๑,๗๗๐ ลานบาท หรอรอยละ ๗๓.๐๑ ของยอดรวม งบด าเนนการ ๒๓,๓๘๗ ลานบาท งบลงทน ๑๙,๖๒๐ ลานบาท งบอดหนน ๓๘,๔๖๘ ลานบาท กบงบรายจายอนอก ๕๑๔ ลานบาท คอ มงบด าเนนการ งบลงทน และงบอดหนนรวมกน เทากบ 81,475 ลานบาท ซงเปนงบส าหรบโรงเรยน 30,324 โรง จงเฉลยไดโรงเรยนละ 2.7 ลานบาท/ป โรงเรยนขนาดใหญทมชองทางหารายไดจากแหลงอนกน ามาใชในการพฒนาได แตโรงเรยนขนาดเลกทอยในทองถนทยากจน จ านวนกวาหนงหมนโรง ไมสามารถหารายไดจากแหลงอน แมจะมเงนอดหนนพเศษอยบางกไมมทาง

๓๐

พฒนา หรอรกษาคณภาพการเรยนการสอนได ปญหาการดอยคณภาพทางการศกษาจงเปนผลจากการจดสรรงบประมาณ และการทตองใชงบประมาณไปในสวนบคลากรสงมาก สภาพดงกลาวนคงอยตอเนองกนเปนเวลาหลายป ดงจะเหนไดจากการกระจายในงบประมาณป พ.ศ.๒๕๕๙ ซงมสดสวนคลายคลงกน

งบคาใชจาย ในการบรหารสวนทเหนอขนจากระดบโรงเรยนใชไปในอตราสวนรอยละ ๕.๙ ของยอดรวม เมอเทยบกบการบรหารองคการภาคธรกจ นบวาอยในระดบทไมสงมาก

งบประมาณของการศกษาขน พนฐาน ในสวนกลาง ๒๕ ส านก และหนวยงานระดบเขตพนท ๒๒๕ เขต (ประถม ๑๘๓ เขต และ มธยม ๔๒ เขต) รวม ๑๗,๘๔๔ ลานบาท เปนงบบคลากร ๙,๐๙๓ ลานบาท งบด าเนนการ ๘,๒๙๗ ลานบาทและรายจายอน ๕๑๔ ลานบาท จงตองพจารณาถงประสทธภาพและประสทธผล ของการใชเงนสวนน

หากแยกงบประมาณเปนสวนทใชตามภารกจพนฐานและงบลงทน ๒๕๙,๖๘๐ ลานบาท ซงมขอก าหนดการใชชดเจน กบงบประมาณทมส าหรบการพฒนาคณภาพการศกษา ๕๙,๗๙๑ ลานบาท จงมงบประมาณทสามารถใชในการพฒนาเพยงรอยละ ๑๘.๗ ซงเปนงบเงนอดหนนเพยง ๔๑,๒๘๒ ลานบาท (รอยละ ๑๒.๘ ของยอดรวม) จงมความจ าเปนตองพจารณาแนวทางในการเพมประสทธภาพ และลดขนาดของการบรหารสวนกลางลงและแนวทางในการปรบโครงสราง บทบาทและประสทธภาพของการบรหารระดบทองถน เพอเพมประสทธภาพ และความรบผดชอบของการจดการภาครฐ

ส าหรบงบประมาณทจดสรรใหโรงเรยน สวนใหญเปนงบส าหรบงบบคลากร (๒๒๗,๑๑๘ ลานบาท) หรอรอยละ ๗๑ ของงบสวนทจดสรรใหโรงเรยนโดยทโรงเรยนมหนาทใหการศกษา ซงครเปนปจจยหลกทส าคญ คณภาพการศกษาขนกบคณภาพของงานของคร แตโรงเรยนไดรบงบเพยงรอยละ ๒๙ เทานนทใชในการบรหารจดการโรงเรยนโดยมงบลงทน ๑๔,๑๕๕ ลานบาท ส าหรบงานตามปกต และงบลงทนใน การพฒนาการศกษาเพยง ๑,๑๔๘ ลานบาท (ส าหรบโรงเรยนกวาสามหมนโรง) จงมความจ าเปนไมนอยทตองรอนาน งบอดหนนส าหรบการพฒนาการศกษาทโรงเรยนตดสนใจใชได รวมทกโรงเรยน ๔๑,๐๘๑ ลานบาท ราวครงหนงเปนงบเงนรายหว ทจดสรรใหตามจ านวนนกเรยน โรงเรยนขนาดเลกจงไมมเงนในการพฒนา

งบเงนอดหนนรายหวทโรงเรยนไดรบตามโครงการเรยนฟร ๑๕ ปม ๕ รายการ โดยรายการท ๒, ๓ และ ๔ ตองจายตามทก าหนด คงเหลอทโรงเรยนสามารถจดการไดไมเพยงพอเพยงรอยละ ๖๙

ขอยกตวอยาง เขตพนทประถมศกษาจงหวดกระบ ซงไดรบงบประมาณสวนทไมใชงบบคลากร 1,961,414 บาท รบผดชอบนกเรยน 40,513 คน ใน 203 โรงเรยน โดยเปนโรงเรยนขนาดเลก 87 โรง และมหลายโรงเรยนตงอยบนเกาะ การใชงบเงนน ก าหนดเปนการจายในงานแผน 200,000 บาท ในการประชมสมมนา 319,000 บาท ในการนเทศเชงพนท 276,000 บาท และใชจดงานศลปะ 312,000 บาท ผปฏบตงานในเขตพนทกลาวในการรบฟงความคดเหนวาในส านกงานเขตพนทมงานเอกสารจ านวนมาก เพราะตองท ารายงานแผน ซงรวบรวมมาจากโรงเรยนในพนท ทง แผน 3 ป และแผนประจ าปเอกสาร

งบประมาณสวนใหญเปน งบบคลากร

ะ

๓๑

ประเมนผลโครงการตางๆ ทไดรบจากกระทรวงศกษาธการและกระทรวงอนๆ ปละ ราว ๘๐๐ ถง ๑,๐๐๐ โครงการ และยงมงานจรอกมาก ท าใหงบประมาณส าหรบการดแลใหถงโรงเรยนมนอย ไมเพยงพอทจะเดนทางไปดแลโรงเรยนตามเกาะ ซงมอยมาก ขณะเดยวกนโรงเรยนหลายแหงไดรวมกนเปนกลม เพอชวยเหลอกนเอง และระดมเงนเพมจากทองถน

ส าหรบนกเรยนยากจน มการจดเงนชวยเหลอเปนพเศษเกณฑเงนอดหนนจดใหเพมเปนระยะๆ ตามความคด และนโยบายในขณะนนสวนใหญจดสรรไมตรงตวนกเรยน และไมทวถง จงเก ดความไมเหมาะสม และไมตรงความจ าเปน ตวอยางเชน เงนอดหนนปจจยพนฐานไมเกนรอยละ 40 ของนกเรยนประถมศกษา 1,000 บาท/คน/ปและเงนอดหนนส าหรบนกเรยนยากจนไมเกนรอยละ 30 ของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน 3,000 บาท/คน/ป เทากนทวประเทศ และยงมเงนชวยเหลอ โรงเรยนขนาดเลกโรงเรยนประถมศกษา ทไมเกน 120 คน ไดรบ 500 บาท/คน โรงเรยนขยายโอกาสทจดการเรยนระดบมธยมตนขนาดไมเกน 300 คน ไดรบ 1,000 บาท/คน และโรงเรยนมธยมทไมเกน 300 คน ไดรบ 1,000 บาท/คนเปนเกณฑเหมอนกนทงประเทศ เมอค านวณคาใชจายตอหวนกเรยน บนฐานงบบคลากร และงบอดหนน ท าใหคาใชจายลงทนเพอการศกษาตอหว แตกตางกน คอ โรงเรยนขนาดเลก (14,756 โรง) 45,501 บาท/คน/ป โรงเรยนขนาดกลาง (6,17 โรง) 30,422 บาท/คน/ป โรงเรยนขนาดใหญ (359 โรง) 21,458 บาท/คน/ป จากผลสมฤทธทางการศกษา การจดเงนอดหนนในลกษณะนไมไดชวยใหโรงเรยนขนาดเลกมคณภาพดขน และแกปญหาความเหลอมล า

๔.๔ ปญหาการบรหารจดการเกยวกบคร ขอมลเกยวกบการผลต การคดกรอง การใชงาน การพฒนา การดแลความกาวหนาทาง

วชาชพ และระบบวทยฐานะของคร เปนประเดนทตองไดรบการศกษาใหเหนปญหาทแทจรง และหาทางแกปญหา

ดานการผลตครไมตรงกบความจ าเปนของชาต ยงขาดการวางแผนมหภาค มผลใหมปญหาครวางงาน และครไมตรงกบงานทจ าเปน คณะครศาสตร/ศกษาศาสตร ในประเทศไทยม ๗๑ สถาบนจดการสอนหลกสตรครศาสตร/ศกษาศาสตร ๕ ป ซงม ๙๑ หลกสตร และหลกสตร ๔ ป จ านวน ๖๒ หลกสตรในปการศกษา พ.ศ. ๒๕๕๙ รบนสตนกศกษาครศาสตรศกษาศาสตร ๓๑,๐๐๐ คนและก าลงศกษาอยในปจจบน โดยต าแหนงครทจะรบใน ๔-๕ ปขางหนา มเพยง ๒๔,๐๐๐ ต าแหนง เปนการผลตเกน และจะมบณฑตวางงาน ๗,๐๐๐ คน

สาขาวชายอยของครศาสตร/ศกษาศาสตรกเปนปญหา ตวอยางเชน มหาวทยาลย ก. รบนกศกษาศกษาศาสตรใหม ๑,๐๐๐ คน เปนสาขาประถมศกษา ๖๐ คน สาขาปฐมวย ๓๐ คน สวนทเหลอเปนสาขาเฉพาะตางๆ เชน ครวทยาศาสตร ครภาษาไทย ครภาษาองกฤษ ครคณตศาสตร ครสงคมศาสตร

๓๒

ครศลปศกษา ครดนตรศกษา ครพลศกษาและสาขายอยอนๆ รวมทงหมด ๙๑๐ คน แมวาการสอนในสาขาเฉพาะเปนเครองมอใหสามารถสรางการเรยนรอยางไดคณภาพ โดยเฉพาะอยางยงในระดบมธยมศกษา สวนในระดบประถมศกษา มโรงเรยนจ านวนมาก ทเปนโรงเรยนขนาดเลก ทมนกเรยนนอยกวา ๑๒๐ คน ท าใหมครจ านวนนอย ไมสามารถมครครบทกสาขา จ าเปนตองใหครสอนไมตรงกบสาขาวชาเฉพาะ การขาดแคลนครทโรงเรยนขนาดเลกในทองถนหางไกล จงเปนผลจากรปแบบสดสวนในการผลต ครทขาดแคลนในระดบวกฤตในขณะนจงเปนครทมสมรรถนะความเปนครทสามารถปรบตนไปสอนวชาตางๆไดตามความจ าเปน ตลอดจนมความเปนครทสามารถดแลเดกนกเรยนใหมการพฒนาไดตามความถนด ไมใชการก ากบใหเกดความรตามหลกสตรเนอหาสาระวชาการเทานน คานยม และโครงสรางของคณะครศาสตร/ศกษาศาสตรในปจจบน ซงเนนการศกษาเฉพาะทาง จงจ าเปนตองปรบเปลยน สภาคณบดคณะครศาสตร/ศกษาศาสตรแหงประเทศไทยซงจดตงขนตงแต พ.ศ. ๒๕๔๒ และองคกรวชาชพ หรอครสภา ควรท าหนาทวางแผนมหภาคของการผลตครใหเหมาะสม ตรงความจ าเปนของชาต ในความเปนจรง ไดมโครงการทมงแกปญหาน เชนโครงการครทายาท และโครงการครคนถนแตยงมผลอยางจ ากด ไมเพยงพอทจะแกปญหา

การคดกรองคร ส าหรบใหใบอนญาตประกอบวชาชพคร และการบรรจเขาท างาน เปนงานของครสภา ซงไดตงขนเมอ พ.ศ. 2488 และพระราชบญญตสภาครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ. 2546 รวมทงการปรบหลกสตรการศกษา ทมทงระบบ ๔ ป และระบบ ๕ ป โดยมสทธในการขอใบอนญาตประกอบวชาชพคร และการบรรจเขาท างานทแตกตางกน ตลอดจนการรบรองหลกสตร และสถาบนทท าการสอน ระบบดงกลาวนไดมพฒนาการทบถมกน และปรบเปลยนเปนระยะๆ ปญหาทยงแกไมไดคอการผลตเกน ทท าใหผจบการศกษาวชาครศาสตร/ศกษาศาสตรเปนผวางงาน หรอท างานไมเตมศกยภาพเปนจ านวนมาก มาตรการในการดแลและจดการกบปญหานยงไมเตมท ผจบการศกษาจ านวนหน งตองไปรบเปนครอตราจาง หรอครจางเหมา ซงขาดสวสดการ และความมนคงในการงาน ตลอดจนไดรบคาตอบแทนต า ดงปรากฏวา ในการเปดสอบเพอบรรจครผชวยสองพนกวาอตรา มผสมครเขาสอบถงกวาหนงแสนคน

บทบาทของครสภา ในฐานะองคกรวชาชพ ซงใชหลกการของคนในวชาชพปกครองกนเอง โดยมภารกจเพอประโยชนสงคมสวนรวมครสภาไดพยายามพฒนางานในหนาท โดยก าหนดหลกเกณฑใน การเปนครทด กระบวนการในการทดสอบเพอขอรบใบอนญาตประกอบวชาชพครพ.ศ. ๒๕๖๐ การรบรองคณวฒการศกษาเพอการประกอบวชาชพ ตลอดจนแผนยทธศาสตรครสภา พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๖๔ แตโครงสรางครสภา และ การบรหารงานบคคลทางการศกษาไดผนแปรไปเปนการคมครองปกปองวชาชพ กฎเกณฑตางๆ มขอก าหนดท

ละเอยดตายตว เนนการใชเอกสารเปนหลก จนความคลองตว และความสามารถในการปรบใหเกดความเหมาะสมกระท าไดยาก ทงมการฟองรองเกยวกบการปฏบตทไมตรงกบเกณฑ และกระทบกบผลประโยชนของบคคล จนการบรหารงานและการก ากบดแลมการเมองเขาไปแทรกแซง

ครสภา ในฐานะองคกรวชาชพ ซงใชหลกการของคนในวชาชพ

ปกครองกนเอง โดยมภารกจเพอประโยชนสงคมสวนรวม

๓๓

การบรหารงานบคคลทางการศกษา มการใหทงใบอนญาตประกอบวชาชพคร ใบอนญาตเปนศกษานเทศก ใบอนญาตเปนผบรหารสถานศกษา และใบอนญาตเปนผบรหารการศกษา โดยมกฎเกณฑก าหนดคณสมบตและขนตอนแตละเรอง ท าใหงานบรหารงานบคคลทางการศกษาเพมปรมาณขน เชน ในป พ.ศ. ๒๕๖๐ มผขนทะเบยนใบอนญาตประกอบวชาชพทางการศกษา ๖๑,๐๙๗ ราย มการตออายใบอนญาตประกอบวชาชพทางการศกษา ๖๗,๘๑๕ ราย ออกใบอนญาตปฏบตการสอน ๕,๕๓๘ ราย และออกหนงสออนญาตใหประกอบวชาชพครโดยไมมใบอนญาตประกอบวชาชพ ๓๖,๕๖๖ ราย ในการดแลงานทมปรมาณมากเชนน มการกระจายงานจากส านกงานคณะกรรมการขาราชการครและบคลกรทางการศกษาในสวนกลาง ออกไปทอนกรรมการขาราชการครและบคลากรทางการศกษาในสวนภมภาค ทวประเทศ แนวทางปฏบตจงเกดความลกลน และมความลาชา แมวาผทรบหนาทสวนใหญไดพยายามท าตามระเบยบกฎเกณฑทมอย แตระบบดงกลาวเปดโอกาสใหมการใชอ านาจในทางทมชอบ โดยผทรบผดชอบในการบรหารจดการทโรงเรยนไมมสวนเพยงพอในการพจารณา จนมความเหนจากโรงเรยนวาไดบคลากรทไมตรงกบความตองการและกบสภาพของพนทนบเปนสาเหตหนงทท าใหการศกษาไมเกดคณภาพของผลสมฤทธเทาทควร

ในดานการใชงานครในป พ.ศ.2561 ในสวนราชการทงประเทศมขาราชการคร 386,129 อตรา และครอตราจางอก 61,517 คน นบเปนกลมขาราชการทมากทสด

ขอมลการกระจายจ านวนคนตามระดบวทยฐานะของขาราชการครในป ๒๕๕๗ ปรากฏวา ครทไมมวทยาฐานะมเพยง รอยละ ๑๒.๔ ของครทงหมด ๓๔๐,๕๘๔ คน ครรอยละ ๘๗.๖ เปนครช านาญการ และช านาญการพเศษ

เมอพจารณาคาตอบแทนทครไดรบ ซงรวมเงนเดอน เงนวทยฐานะ และเงนประจ าต าแหนงแลว ปรากฏวา ครเชยวชาญพเศษ ไดรบโดยเฉลย เดอนละ ๗๔,๑๘๓ บาท ครเชยวชาญ เดอนละ ๔๒,๖๘๕ บาท ครช านาญการพเศษ เดอนละ ๓๖,๑๐๙ บาท และคร/ครผชวย เดอนละ ๑๔,๔๙๖ บาทจงอาจกลาวไดวา เมอครไดรบวทยฐานะสงขน จะไดรบเงนตอบแทนในระดบทดพอสมควร หากภาระงาน และผลตภาพ ตลอดจนบทบาทหนาทไดเพมพนขนตามวทยฐานะ นาจะท าใหการศกษาไดผลดมคณภาพ แตเมอพจารณาเกณฑ และวธการในการเขาสวทยฐานะ ในระยะหลายปทผานมา ไดอาศยผลงานทแสดงเปนเอกสารเปนหลกและวธพจารณายงไมตรงกบเปาหมาย ระบบการบรหารครจงเกดการใชงบประมาณดานงานบคคลไปสงมาก และไมไดประสทธผล และผลตภาพทางการศกษา ในป พ.ศ. ๒๕๖๐ ไดมการปรบเกณฑ และวธการเขาสวทยฐานะ ตลอดจนเกดสถาบนครพฒนาขน ซงหวงไดวาจะแกไขปญหานทงเมอมการปรบบทบาทของผทมวทยฐานะสงใหท าหนาทชวยครทเขาปฏบตงานใหมใหสามารถท าหนาทครไดดยงขน และชวยแกปญหาทม

ใบอนญาตประกอบวชาชพคร ใบอนญาตศกษานเทศก

ใบอนญาตผบรหารสถานศกษา ใบอนญาตผบรหารการศกษา

๓๔

ความยงยากขน เชน การจดหลกสตรสถานศกษาทตรงกบความจ าเปนของพนท และผเรยน กจะเพมประสทธภาพของการเรยนการสอน สวนครทมวทยฐานะและไดรบหนาทเปนผบรหารสถานศกษา หากมบทบาทในการบรหารวชาการใหเกดการศกษาทมความคลองตวตามสภาพของภมสงคม กนาจะชวยยกระดบคณภาพการศกษาขนได

๔.๕ ปญหาการเรยนการสอนทไมทนการเปลยนแปลงในโลก

ววฒนาการของการจดหลกสตรการศกษาในประเทศไทยในรปแบบปจจบน นบไดวา เรมต งแตรชสมยของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว โดยเมอ พ.ศ.๒๔๒๘ มการตงกระทรวงธรรมการ เกดการศกษาตามระบบโรงเรยนเกดขนเปนครงแรก และขยายการศกษาออกทวในกรงเทพฯและตามหวเมองอยางกวางขวาง มการจดวาง "พกดส าหรบการศกษา พ.ศ.๒๔๓๕" ซงนบไดวาเปนหลกสตรฉบบแรกตอมาม "หลกสตรหลวง พ.ศ. ๒๔๕๖" แบงเปนระดบ ประถมศกษาสายสามญ (๓ ป) กบสายวสามญ (๒ ป) กบระดบ มธยมศกษา ตอนตน (๓ ป) ตอนกลาง (๓ ป) และตอนปลาย (๒ ป) เพอมงแก ความนยมในการเปนเสมยน และมงใหราษฎรเหนความส าคญ มความร ความสามารถในวชาสามญจนน าไปประกอบอาชพไดในทองถนของตนตามความสามารถ ตามดวย "พระราชบญญต ประถมศกษา พ.ศ.๒๔๖๔"

การประถมศกษาไดเปนการศกษาภาคบงคบ ระหวาง พ.ศ. ๒๔๙๔ ถง ๒๕๒๐ ม การประกาศใชแผนพฒนาการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๐๓ และปรบปรงหลกสตรระดบการศกษาขยายการศกษาภาคบงคบเปน ๗ ปใน พ.ศ. ๒๕๐๖ แผนพฒนาการศกษา แหงชาตฉบบท ๔ (พ.ศ. ๒๕๒๐ - ๒๕๒๔) ไดเปลยนระบบการศกษาจาก ๔ : ๓ : ๓ : ๒ (๓) เปน ๖ : ๓ : ๓

หลงจากนนมการปรบปรงเนอหาสาระในหลกสตร เปนระยะๆ จนเกดหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๔๔ ซงก าหนดสาระการเรยนรในแตละกลมไวเฉพาะสวนทจ าเปนในการพฒนาคณภาพผเรยนทกคนเทานนส าหรบสวนทตอบสนองความสามารถความถนดและความสนใจของผเรยนแตละคนนนสถานศกษาสามารถก าหนดเพมขนไดใหสอดคลองและสนองตอบศกยภาพของผเรยนแตละคนหลกสตรการศกษาขนพนฐานก าหนดมาตรฐานการเรยนรตามกลมสาระการเรยนร ๘ กลมทเปนขอก าหนดคณภาพผเรยนดานความรทกษะกระบวนการคณธรรมจรยธรรมและคานยมของแตละกลมเพอใชเปนจดมงหมายในการพฒนาผเรยนใหมคณลกษณะทพงประสงคมาตรฐานการเรยนรในหลกสตรการศกษาขนพนฐานก าหนดไวเฉพาะมาตรฐานการเรยนรทจ าเปนส าหรบการพฒนาคณภาพผเรยนทกคนเทานนส าหรบ

หลกสตรการศกษาข นพ นฐานก าหนดมาตรฐานการเรยนรตาม

กลมสาระการเรยนร ๘ กลมสาระ ในทกชวงช น

ะ

ครทไมมวทยาฐานะมเพยง

รอยละ ๑๒.๔ ของครทงหมด

๓๔๐,๕๘๔ คน

ครรอยละ ๘๗.๖ เปนครช ำนำญกำร

และช ำนำญกำรพเศษ

๓๕

มาตรฐานการเรยนรทสอดคลองกบสภาพปญหาในชมชนและสงคมภมปญญาทองถนคณลกษณะอนพงประสงคเพอเปนสมาชกทดของครอบครวชมชนสงคมและประเทศชาตตลอดจนมาตรฐานการเรยนรทเขมขนตามความสามารถความถนดและความสนใจของผเรยนใหสถานศกษาพฒนาเ พมเตมไดส าหรบเวลาเรยนไดก าหนดไวดวย

จะเหนไดวา หลกสตรแกนกลางทก าหนดไวเมอ พ.ศ.๒๕๔๔ มทงความยดหยน และกรอบทชดเจน โดยใหสามารถจดท าหลกสตรสถานศกษาแตละแหงทเหมาะสมได แตเมอน าไปใชในทางปฏบต ดวยกรอบทก าหนดไวตงตว ทตองใชเวลาอยางนอย รอยละ ๘๐ ไปกบเนอหาสาระ ซงมอยอยางชดเจนในหนงสอเรยน ชองทางในการท าหลกสตรของสถานศกษาจงมจ ากดอยางมาก โรงเรยนสวนมากโดยเฉพาะอยางยงในระดบประถมตอนตน จงมกยดใหการเรยนตามหนงสอเปนหลก เอกสารหลกสตรสถานศกษาจงไมไดใชจรง และเปนการงายทจะลอกตามกน น าไปสการเรยนทเนนการทองจ าสาระในหนงสอเรยน ทงยงตองท าใหครบตามเกณฑเวลา และการครอบคลมครบตามเนอหาสาระดวย

ไดมการวจยและตดตามประเมนผลการศกษาหลงจากการใชหลกสตรนไปเปนเวลา ๖ ป และสรปไววา "เพอแกจดออนทหลกสตรจากสวนกลาง การศกษาขนพนฐาน พ.ศ.๒๕๔๔ ไมสามารถสะทอนสภาพความตองการทแทจรงของสถานศกษาและ ทองถน และใหมการจดหลกสตรและการเรยนรเพอใหมทกษะกระบวนการเจตคตทด และมความคดสรางสรรคตอวชาคณตศาสตร วทยาศาสตร และเทคโน โลยมทกษะในการจดการ และทกษะในการด าเนนชวต จนสามารถเผชญปญหาสงคมและเศรษฐกจทเปลยนแปลงอยางรวดเรวได ตลอดจนการเรยนรภาษาตางประเทศโดยเฉพาะอยางยงภาษาองกฤษ เพอใชในการตดตอสอสารและการคนควาหาความร และเพมเตมจากหลกสตรสวนกลาง ใหสถานศกษาขนพนฐานแตละแหง จดท าสาระของหลกสตร ในสวนทเกยวของกบสภาพปญหาในชมชน สงคม และภมปญญาทองถน"หลกสตรแกนกลางการศกษา ขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ จงเกดขนโดยสาระส าคญยงคงมหลกสตรแกนกลาง ทมกลมสาระการเรยนร 8 กลมสาระเชนเดม

ในการรบฟงความคดเหนจากโรงเรยนประถมศกษา และผบรหารเขตพนทการศกษา มไมนอยทเหนวา เนอหาสาระ ๘ สาระ เปนปญหาในการจดการเรยนการสอน เพราะไมตรงกบสภาพเฉพาะ ในพนทและขาดความคลองตวในการปรบ โอกาสทจะมหลกสตรสถานศกษาทแตกตางจากหลกสตรแกนกลางมนอย ทงการเรยนการสอนทเนนการทองจ า ไมสามารถกระตนความสนใจของนกเรยนตอการเรยนร

พฒนาการของการศกษาในโลกไดปรบไปจากการเนนเนอหาสาระ และการทองจ าไปหลายสบปแลว ยงในระยะหลง พ.ศ.๒๕๕๓ ทชชดถงคณลกษณะจ าเปนของคนในครสตศตวรรษท ๒๑ ตองเนนสมรรถนะ และการเรยนรเชงรกดวยแลว การศกษาไทยโดยรวมยงไมสามารถปรบตนไดทน แมจะมเจตนารมณตามทปรากฏในขอก าหนดหลกสตรการศกษาแกนกลาง พ.ศ. ๒๕๔๔ แลวกตาม โรงเรยนขนาด

การเรยนทเนนการทองจ าสาระในหนงสอเรยน ท งยงตองท าใหครบตามเกณฑเวลา และการครอบคลมครบตามเน อหาสาระดวย

๓๖

ใหญทมความพรอมเพรยงดานทรพยากร มโอกาสและชองทางทจะปรบใหทนสมยไดบาง แตโรงเรยนขนาดเลกทอยในทองถนมขอจ ากดอยมาก และไมสามารถปรบใหทนสมยได จงเปนโรงเรยนทมคณภาพต า และเปนปญหาความเหลอมล า

การปฏรปการศกษาจงตองมการปรบเปลยนหลกสตร กระบวนการเรยนร การประเมนผลสมฤทธทางการศกษา และกฎเกณฑตางๆ ตลอดจนคานยมหลกในการจดการศกษา

๔.๖ อปสงคของการศกษาตลอดชวต รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยไดก าหนดขอบเขตของการศกษาออกไปกวางเปน

การศกษาตลอดชวต ทกชวงวย และเปนการศกษาของประชาชนทกกลม ไมวาจะมขอจ ากดดานใด ใหมโอกาสรบการศกษาและสรางความเชยวชาญตามความถนดของตน ดงทกลาววาไมทงใครไวขางหลง

การศกษาจงตองพจารณาทงการศกษาในระบบ ทมงใหไดคณวฒตามระดบ การศกษาเพอการพฒนาตนเอง และการศกษาเพอการเรยนรตลอดชวต ครอบคลมประชากรทงกวา ๖๗ ลานคนของประเทศ

เมอพจารณาการศกษาทมงใหไดคณวฒตามระดบ หรอการศกษาในระบบ จะครอบคลมประชากรราว ๑๑ หรอ ๑๒ ลานคน ทยงมปญหาทงในเชงปรมาณ และคณภาพ

การศกษาส าหรบการพฒนาเดกปฐมวย ตงแตเมออยในครรภมารดา จนถงอาย ๖ หรอ ๘ ขวบ ซงมหลกฐานจากการวจยวาเปนชวงทมความส าคญอยางมาก เพราะจะเปนตวก ากบความเจรญของสมอง เพอใชในการศกษาระดบสงขนไป และคณภาพชวตในอนาคต มหลกฐานวาการลงทนในการศกษาปฐมวยจะไดรบผลตอบแทนมากกวาการศกษาในระดบสงขนไป มากกวา ๗ เทา ในประเทศไทยความตนตวในเรองนเกดขนแลว แตอยในวงจ ากด ยงไมสามารถครอบคลมประชากรในชวงอายน ทมจ านวนถงกวา ๕ ลานคน ทกระจายอยทวไปทงประเทศ และมปญหาทางสงคม และ เศรษฐกจทตองน ามาพจารณาดวย

ส าหรบการศกษาในระบบ หรอการศกษาเพอคณวฒขนพนฐานนนยงมปญหาดานคณภาพ ดงไดกลาวมาแลว และยงมปญหาความเหลอมล า ทงผทเขาไมถง และผทหลดออกไปจากระบบการศกษาดวยสาเหตตางๆ ประมาณการไดวามผทอยในครอบครวยากจนอนเปนอปสรรคตอการไดรบการศกษาอย หนงลานหาแสนคน และมผดอยโอกาสจากสาเหตอน เชน ระยะทาง สถานะพลเมองตามกฎหมาย และอนๆ อกราวสองลานคน ทงยงมผพการทางกายทเปนอปสรรค และตองมการดแลเปนพเศษ ตลอดจนผทมปญหาทางสมอง และการเรยนรทชากวาคนทวไป ซงตองไดรบการดแล และมคาใชจายเพมขนเปนพเศษดวย รวมแลวไมนอยกวา สามแสนคน นอกจากนยงมเดกทมอจฉรยะ หรอ

ผทอยในครอบครวยากจนอนเปนอปสรรคตอการไดรบการศกษาอย หนงลานหาแสนคน และมผดอยโอกาสจากสาเหตอน เชน ระยะทาง สถานะพลเมองตามกฎหมาย และอนๆ อก

ราวสองลานคน

๓๗

ความสามารถเปนพเศษในดานใดดานหนง ทถกการศกษาทจดแบบเดยวเหมอนๆกนกดไวใหไมสามารถเจรญไดตามศกยภาพของตน การจดการศกษาจงตองมความหลากหลาย และคลองตวตามสภาวะความตองการจ าเปนพเศษตางๆ

การอาชวศกษา จะเปนฐานส าคญในการสรางก าลงคนของชาตทมความสามารถทาง เทคนคตางๆ ซงจ าเปนตองใชในการพฒนาประเทศ และสรางความสามารถในการแขงขนของชาต ขณะน การอาชวศกษายงมปญหาอยมากทตองไดรบการแกไขปรบปรง

การอดมศกษาของไทยไดพฒนามามากจนสามารถรองรบจ านวนประชากรไดครบถวน แตยงมปญหาทงการกระจายตามสาขาวชา การศกษาเพอรองรบอนาคต และคณภาพการศกษา บทบาทในการวจยเพอสรางความร บกเบกสรางนวตกรรม และการน าความรและนวตกรรมไปใชประโยชนยงตองเรงรดด าเนนการอกมาก ปญหาใหมเชนการลดของประชากร ท าใหมทวางในระบบอดมศกษา และการปรบโครงสรางของกจการงาน กจะเพมมากขน โครงสรางของระบบอดมศกษาคงตองไดรบการพจารณาแกไข

การศกษาตลอดชวต ทครอบคลมการศกษานอกระบบ และการศกษาในรปแบบอนๆ อกมาก ทจะสนองความตองการของประชากรท เหลอ กวาหาสบลานคน การศกษานอกระบบในปจจบนไดพฒนามาเปนอนมาก ทงในความหลากหลายของรปแบบ และการกระจายครอบคลมไปทกทองถน แมในพนทหางไกล แตยงมขอจ ากด ทงในดานขอบเขตของงาน การสนบสนนดานงบประมาณและก าลงคน การเชอมโยงกบระบบการศกษาอนๆ และกฎเกณฑการเทยบเทาและเทยบโอนผลการศกษา

การพฒนาฝมอแรงงาน เปนสวนส าคญของการศกษา ทมสภาพผนแปรไดอยางมาก และรวดเรว จนการด าเนนการภาครฐนาจะไมสามารถปรบใหทนกบการเปลยนแปลงในโลกได บทบาทของภาคผประกอบการและธรกจ ทมความคลองตวจะมความส าคญ โดยตองไดรบการสนบสนน และปลดขอจ ากดตางๆ ได

การศกษาส าหรบผสงวย จะมความจ าเปนเพมขน เพอใชศกยภาพของผทเกษยณอายจากราชการ หรองาน ใหสามารถมผลตภาพได และสามารถสงผลตอการพฒนาสงคมและเศรษฐกจตอไป

การศกษาตลอดชวต จะมรปแบบทแตกตางหลากหลาย ไมจ ากดอยทรปการศกษาแตเดม เชน การจดการสงแวดลอม พพธภณฑ ศนยการเรยนร การทองเทยว และองคกรชมชน เปนตน

๔.๗ ปญหาโรงเรยนขนาดเลก โรงเรยนขนาดเลกเปนปญหาของการศกษาขนพนฐาน และไดมมาตรการในการแกไขมา

เปนเวลานบสบป แตกยงคงเปนปญหาอยในปจจบน แมวาพฒนาการทางเศรษฐกจสงคม และการคมนาคมจะ

การศกษาตลอดชวตครอบคลมการศกษานอกระบบ และการศกษาในรปแบบอนๆ ทจะสนองความ

ตองการของประชากร กวาหาสบลานคน

๓๘

ดขนและเพมชองทางในการแกปญหา แตในระยะสบกวาปทผานมา เมอมสภาพการลดการเกดและมจ านวนเดกทเขาสระบบการศกษาลดลง ท าใหปญหาโรงเรยนขนาดเลกแกไขไดยากยงขน

ใน พ.ศ.๒๕๖๑ มโรงเรยนของรฐในสงกดการศกษาขนพนฐานทงสน ๓๐,๑๒๒ โรง เปนโรงเรยนขนาดเลกทมนกเรยนนอยกวา ๑๒๐ คน อยถง ๑๕,๐๘๙ โรง ทรบนกเรยนอย ๙๘๑,๔๔๗ คน เปนรอยละ ๑๔.๔๗ ของนกเรยนในชนน ซงม ๖,๗๘๑,๑๒๕ คน ทงยงมโรงเรยนขนาดเลกทมลกษณะพเศษ เชน โรงเรยนในพนทสงหางไกล (๕๕๗ โรง) โรงเรยนตามชายแดน โรงเรยนบนเกาะ (๕๔ โรง)

โรงเรยนขนาดเลกเหลาน มปญหาทรพยากรการเงนทไมเพยงพอ แมจะมการเพมการอดหนนขนแลว และท าใหคาใชจายตนทนทคดเปนรายหว สงกวาโรงเรยนขนาดกลาง และขนาดใหญ แตผลการศกษาโดยเฉลยยงต ามาก เปนตวฉดคาเฉลยของชาตใหลดลงดวย ปญหาการขาดแคลนครทมความสามารถตรงตามความจ าเปนเปนปญหาหลก เกณฑจ านวนครตอนกเรยนทส านกงานการศกษาขนพนฐานก าหนด เชน ครหนงคนตอนกเรยน ๒๐ คน ท าใหโรงเรยนทมนกเรยนนอย มครจ านวนนอยไปดวย จงเปนสภาพมครไมครบชนเรยน นอกจากนนครสวนใหญเปนผจบในวชาครสาขาเฉพาะทางตางๆ เชน

สาขาภาษาไทย ภาษาองกฤษ คณตศาสตร วทยาศาสตร ศลปะ และคณตศาสตร เปนตน ท าใหเปนปญหาครไมตรงกบสาขาวชาทตองสอน ความสามารถทจะสอนวชาทไมถนด และความสามารถทจะจดการสอนนกเรยนคละชนกมจ ากด เกณฑการพจารณาผลงานของครและการใหความดความชอบกใชเกณฑกลางของทงระบบ จงเปนผลใหมการยายครบอย และกระทบตอคณภาพการศกษา

หลกสตร และการจดการเรยนการสอนกขาดความคลองตว ทจะปรบตามสถานการณ หลกสตร ๘ เนอหาสาระจงเปนปญหาหนกส าหรบชนประถมศกษาในโรงเรยนขนาดเลก แมวาการศกษาทางไกลผานดาวเทยมไดชวยใหนกเรยนไดเขาถงความรตามล าดบชนไปได แตสงจ าเปนขนพนฐานตางๆ เชนการมพลงงานไฟฟา วสดครภณฑในการสอน อปกรณทใชงานได และสงแวดลอมยงเปนขอขดของอย

การบรหารจดการเปนปญหาทระบบการสรรหา และแตงตงผอ านวยการสถานศกษา หากไดผอ านวยการทสามารถ กพอจะชวยบรรเทาขอขดของลง แตสวนใหญยงขาดประสบการณ โดยฉพาะอยางยงการสรางความสมพนธกบชมชน ซงมกเปนชมชนทประชาชนมความยากจน

ผลการศกษาทขณะนมแตผลการสอบโอเนตเปนตววด ปรากฏวา คาเฉลยผลการสอบใน พ.ศ. ๒๕๖๐ ส าหรบโรงเรยนขนาดเลก ไดรอยละ ๔๔.๒๖ ในวชาภาษาไทย รอยละ ๓๗.๔๐ ในวชาวทยาศาสตร รอยละ ๓๔.๕๕ ในวชาคณตศาสตร และรอยละ ๓๑.๑๘ ในวชาภาษาองกฤษ ในเมอโรงเรยนขนาดใหญพเศษ มผลการสอบ เทากบรยละ ๕๓.๖๙, ๔๔.๙๒, ๔๖.๘๐ และ ๕๑.๒๕ ตามล าดบ โรงเรยนทตง

โรงเรยนขนาดเลกทมนกเรยนนอยกวา ๑๒๐ คน มอยถง ๑๕,๐๘๙ โรง ทรบนกเรยนอย ๙๘๑,๔๔๗ คนหรอ รอยละ ๑๔.๔๗ ของ

นกเรยนในช นน

๓๙

อยในเมองมผลการสอบสงกวาโรงเรยนนอกเมอง จะเหนไดวามความเหลอมล าอยางมาก แมวาจะมตวอยางโรงเรยนขนาดเลกจ านวนหนงทมการจดการด สามารถท าผลการสอบไดสงเทาเทยมกบคาเฉลยระดบชาต แสดงวาปญหาโรงเรยนขนาดเลกสามารถจดการศกษาใหมคณภาพได

การแกปญหาโรงเรยนขนาดเลกไดมมาตรการตางๆ หลากหลายมาตรการ เชน การยบเลกโรงเรยน การยายนกเรยนไปยงโรงเรยนขนาดใหญกวา โดยมความชวยเหลอเพมเตม (คาใชจายใน การเดนทาง ทพกนอนส าหรบนกเรยน) โดยจดเปนโรงเรยนแมเหลกทมการสนนสนนใหเกดแรงดงดดใหผปกครองยนดยายนกเรยนไป การจดเครอขายโรงเรยน การถายโอนโรงเรยนใหองคกรปกครองสวนทองถ น และการจดการอดหนนเปนพเศษ ส าหรบโรงเรยนทไมสามารถยบได เปนตน การแกปญหาน อาจส าเรจไดหากมการด าเนนงานทชดเจนและตอเนองทหลากหลายแตกตางตามสภาพภมสงคม และเปนทรบไดของประชาชน

๔.๘ ปญหาจากการขาดขอมลทดในการบรหารจดการการศกษา การวางนโยบาย การปฏบต เ พอขบ เคล อนนโยบาย ตลอดจนการด า เนนงาน และ

การประเมนผลดานการศกษา ยงเปนปญหา เนองจากการขาดขอมล และการไมใชขอมลทม นโยบายและแผนงานมกเกดจากความคดเหนและรายงานบนฐานความเหน มากกวาฐานขอมลเชงประจกษ

การบรหารจดการขอมลในแตละสงกดของกระทรวงศกษาธการเอง และอก ๘ กระทรวงมรปแบบทหลากหลาย แตกตางกน กระทรวงศกษาธการไดรบความรวมมอไมเตมท ท าใหมขอมลไมครบถวน และไมสามารถวเคราะหใหไดสภาพมหภาคของการศกษาของชาตได ถงแมจะท าบนทกความเขาใจเพอรวมมอกนแลวกยงไมเกดบรณาการของขอมลการศกษาไดจรง การเปดเผยขอมลรายบคคลมขอมลบางสวนทตองคมครองสทธสวนบคคล จงจ าเปนตองมพฒนาการของระบบขอมล รวมทงระบบความมนคงของขอมลดวย

จากการวเคราะหประมวลผลฐานขอมลนกเรยนดวยตวเลขประจ าตวบคคล ๑๓ หลกทรวบรวมโดยของศนยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการขอมลลาสดเมอวนท ๑๐ พฤศจกายนพ.ศ.๒๕๖๐ พบวาตวเลขเดกลงทะเบยนซ าซอนในสถานศกษาทงภายในสงกดเดยวกนและตางสงกดกนมจ านวนถง ๑๑๗,๔๓๑ คน คอ นกเรยนคนหนงทมเลขประจ าตวหนงไดรบเงนไปซ าซอนและเบกจายคาใชจายรายหวของนกเรยนเกนไปจ านวนมาก ทงน ขอมลตวเลขดงกลาวยงไมรวมนกเรยนในสงกดอนๆ นอกกระทรวง เชน ต ารวจตระเวนชายแดนเทศบาลเมองพทยาองคกรปกครองสวนทองถนและกรงเทพมหานคร

ตลอดจนนกเรยนทยงไมมสญชาตไทย ซงไดรบเขาศกษาโดยโรงเรยนเปนผออกเลขทะเบยนบคคลให ความไมถกตองครบถวน และความซ าซอนของขอมลนท าใหสญเสยงบประมาณของรฐจ านวนไมนอยโดยไมจ าเปนและยงเปนผลตอการวางนโยบายการศกษาการวางแผนทรพยากรและงบประมาณทางการศกษาอกดวยนบเปนการดอยประสทธภาพทส าคญระบบขอมลนกเรยนทมความถกตอง

ครบถวนจงเปนสงทจ าเปนเรงดวน

๔๐

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒ และทแกไขเพมเตม (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๔๕ มาตรา ๖๒ ก าหนดใหมกฎกระทรวงเกยวกบหลกเกณฑ และวธการในการตรวจสอบ ตดตาม และการประเมนประสทธภาพและประสทธผลการใชจายงบประมาณการจดการศกษา แตในขณะน ยงไมมการประกาศใชกฎกระทรวงดงกลาว

โดยสรป จะเหนไดวาการศกษาไทยมปญหาอยมาก ทสลบซบซอน และฝงลกอยในระบบ ท าใหยากแกการแกไข เพราะการแกปญหาเฉพาะหนาดานหนงจะน าไปสการเพมปญหาอกดานหนง จงจ าเปนตองวเคราะหและสงเคราะหใหเหนตนตอของปญหา แลวแกปญหาท งระบบ หรอการปฏรปการศกษา

๔๑

ตอนท ๒

ตนตอสาเหตของปญหาการศกษาไทย

๔๒

ปญหาการศกษาไทยเปนปญหาทซบซอน ทบถมกนเปนเวลานานและฝงลก โดยมปจจยทเกยวของหลายปจจย ซงท าใหการแกปญหาการศกษาเปนไปไดยากและตองใชระยะเวลาพอสมควร จากสภาพทกขทางการศกษาทประเทศไทยก าลงเผชญอย ทงเรอง คณภาพการศกษาต า ความเหลอมล าทางการศกษา การดอยความสามารถในการแขงขนของประเทศชาต ของชมชนและบคคล รวมทงของสถาบนทางการศกษา ตลอดจนความดอยประสทธภาพและธรรมาภบาลในระบบบรหารจดการการศกษา ดงขอมลและสถตตาง ๆ ทปรากฏ การแกไขปญหาจ าเปนตองมองลกลงไปถงตนตอสาเหตของปรากฏการณเหลานนเพอหาแนวทางการปฏรปการศกษาทเหมาะสมตอไป สงทปรากฏเปนปญหานนเปรยบไดกบกอนน าแขง Iceberg ทสวนทปรากฏเปนปญหาใหเหนเหนอน าเปนเพยงสวนนอย ปญหาสวนใหญยงซอนอยใตน า ทรวมเปนตนตอสาเหตของปญหา การปฏรปจงตองเปนการแกทตนตอสาเหต จงจะเปนผล

พอทจะสรปสาเหตของปญหาไดดงน

๑. หลกคด คานยมของสงคมทเกยวกบการศกษา โครงสรางของระบบ และการบรหารจดการระบบการศกษาไมเหมาะสม ทาใหระบบการศกษาขาดประสทธภาพและผลสมฤทธ

คานยมของสงคมประการแรกทเปนตนเหต คอ การใหความสาคญมากกบปรญญาและคณวฒการศกษาเ พอ “ใบปรญญา” ดจะเปนเปาหมายการศกษาของสงคมไทย เปนคานยมทางสงคมทม อทธพลตอพอ แม ผปกครอง และลงสเดกไทยในทสด คานยมแบบนกลายเปน

“คานยมปรญญา” ซงคนไทยใหความสนใจและความส าคญมากกวาคณภาพการศกษา ระบบการศกษาไทยท าใหทก ๆ คนจะตองมงมนและขวนขวายไปสความส าเรจตามล าดบขนของระบบการศกษาและส าเรจสดทายท “ปรญญา” โดยอาจถอไดวาปรญญานเปนสงสงสดของวฒนธรรมการศกษาแบบไทย ๆ ปจจบนมหาวทยาลยไดผลตบณฑตผส าเรจปรญญาในระดบตาง ๆ ออกมามาก ระบบงานสวนหนงกก าหนดใหรบเฉพาะผจบปรญญา และมอตราเงนเดอนขนต าส าหรบผทมปรญญาดวย แตมไมนอยทผลตออกมาแลวประกอบอาชพไมตรงกบสาขาทตนศกษามา หรอตองท างานทต ากวาเกณฑของปรญญา ในขณะทบางกรณมการทจรตซอขายปรญญากนดวย มหาวทยาลยบางแหงมงผลตแตเพยงบณฑตออกสตลาดตามคานยมโดยไมค านงถงสาระส าคญแหงการเรยนร แทนทจะค านงถงพนธกจและภาระหนาทโดยแทของตน การศกษาถกน ามาใชแบงชนชนของคนในสงคม

สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย (TDRI) กลาวถงการศกษาของเดกไทยวา ปจจบนเมอจบชนมธยมศกษาตอนตนแลว ความรสกในการตดสนใจส าหรบพอแมผปกครอง คอ ถาเดกเรยนเกงกมคานยมเรยนตอในระดบมธยมศกษาตอนปลายในสายสามญเพอตอไปยงระดบอดมศกษา โดยคดวาจะไดท างาน

า

๔๓

มคาตอบแทนทดและมความมนคงกวาผทจบชนมธยมศกษาตอนตน มสดสวนประมาณรอยละ 67.5 ทเขาสสายสามญดงกลาว เหลออกประมาณ 1 ใน 3 หนไปเรยนสายอาชวศกษา ทงน อาศยคานยมทแบงแยกมาตงแตเรยนมธยมตนแลววา ผทไปสายสามญไมไดดวยเหตผลตางๆ เชน สตปญญาและผลการเรยนไมด หรอฐานะทางเศรษฐกจไมด เปนตน ประกอบกบมการเพมสถานศกษาหรอยกระดบสถานศกษาเปนสถาบนอดมศกษาอยางมาก และรวดเรว จงมอยไมนอยทไมตรงกบความถนดและความประสงคของเดกและไมตรงกบความตองการของตลาดงาน โครงสรางตลาดแรงงานไทยในปจจบนยงคงใชแรงงานระดบลางและระดบกลางเปนหลก งานในภาคเกษตรใชคนทมการศกษาไมสงมาก แตมทกษะและเจตคตทเหมาะสม ภาคอตสาหกรรมของไทยในระยะทผานมากตองการใชคนทมฝมอ แมการศกษาจะสงไมมากเชนกน ประกอบกบผลการศกษาจากระดบอดมศกษากไมไดสรางคนทพรอมจะท างาน สาขาวชาทผลตกไมตรงกบความตองการ โดยมทงการผลตเกนจนมบณฑตวางงานจ านวนมาก และการขาดแคลนก าลงคนในหลายสาขาวชา เนองจากไมมแผนการผลตก าลงคน จงตองไดรบการปรบปรง และมความคลองตวพอทจะปรบตามการเปลยนแปลงทเกดขนอยางรวดเรว วฒนธรรมปรญญายงปลกฝงใหเดกแกงแยงชงดชงเดนกนตงแตเลก ๆ อนเปนการกดดนเดก และปดบงความถนดและความใฝฝนของเดกทงยงกกผเรยนไวในโรงเรยนยาวนานในลกษณะยดเวลาวางงานออกไป

คานยมในสงคมไทยท มงใหไดรบการศกษาเพ อคณวฒสงย ง ๆ ข นไปน น ไมใชเร องผดเพราะสงคมจาเปนตองมทรพยากรมนษยระดบสงสาหรบงานตาง ๆ ดวย ย งในปจจบนท ประเทศไทยตองเพ มความสามารถในการแขงขนกบนานาชาตในโลก แตตองเนนคณภาพของการศกษาระดบสงดวย

คานยมทก าหนดใหการศกษาเปนหนาทของรฐเปนหลกน น ไดปรบเปนแนวโนมในระยะหลายสบปทผานมา หากพจารณาขอบญญตในรฐธรรมนญไทยหลายฉบบในระยะหลงจะชถงหลกคด และขอก าหนดตาง ๆ ใหเปนหนาท

ของรฐทจะตองจดใหเดกและเยาวชนไทยทกคนตองไดรบการศกษาโดยก าหนดใหรฐจดใหมขน และประชาชนไมตองเสยคาใชจายส าหรบการศกษาภาคบงคบ ซงเปนเวลาการศกษา ๑๒ ป สวนในทางปฏบตพฒนาการไดปรบเปนระยะ ๆ ใหรฐมบทบาทหลกทงในการจดบรการการศกษาและการใชเงนงบประมาณ ทงน เปนการตอบสภาพปญหาทประเทศไทยยงมผยากจน ผทอยหางไกล และผทยงไมไดรบการศกษาอยเปนจ านวนมาก

ดวยหลกการและเจตนารมณดงกลาว จงเกดระบบบรการจดการศกษาในภาครฐขยายตวอยางมาก และมการจดงบประมาณออกไปอดหนนอยางถวนหนา ทงคาใชจายรายหว คาใชจายหนงสอและอปกรณการศกษา คาใชจายอาหารกลางวน คาใชจายในการเดนทาง ตลอดจนคาใชจายพเศษส าหรบผพการ เมอการด าเนนการในลกษณะนเกดขนทวไป และเปนเวลานาน คานยมในสงคมไทยจงปรบใหเปนหนาทของรฐไปทงหมด เมอผปกครองน าบตรหลานไปเขาสถานศกษา กถอวาเปนหนาทของโรงเรยนไปทงหมดในการดแลใหการศกษาและฝกอบรมทกๆ มต ลมบทบาทหนาทของพอแมผปกครองนกเรยนไป ไดมความพยายามดง

า หนาทของพอแมผปกครองและภาคสวนอนถกบดบงไป

๔๔

ผปกครองและสงคมเขามามสวนในการศกษาของบตรหลานอย แตกมกจ ากดอยทการอดหนนโรงเรยน โดยทการศกษาในปจจบนมงพฒนาทงวชาการ ความคด ทกษะ จตใจ อปนสย อารมณ คณธรรม จรยธรรม และสงคม พอแมผปกครอง ชมชน และสงคมตองรวมมบทบาทในการศกษาดวยการเขาไปมสวนรวมในคณะกรรมการสถานศกษา และคณะกรรมการระดบพนทและจงหวดซงจะมสวนชวยไดอยางมาก ในหลายจงหวดไดมการรวมตวกนในรปสมชชาการศกษาหรอภาคเพอการศกษา เพอขบเคลอนการมสวนรวมอยบางแลว

หลกคดเกยวกบบทบาทของการจดการศกษาภาคเอกชน ทงทไมมงหาก าไร และทด าเนนการ เชงธรกจ ในปจจบนยงเปนปญหา เพราะการบรหารของรฐมกจะมวธคดวาเปนคแขง และตองก ากบดแล อยางเขมงวด ในหลายกรณรฐจดบรการทแขงขนกบเอกชนดวย การสนบสนนของรฐตอบรการการศกษาภาคเอกชนยงตองไดรบการแกไข ยงในสภาพปจจบนทโลกเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว ซงเอกชนมความคลองตวมากกวาในการบกเบกสรางความกาวหนาดวยแลว แนวคดหลกเกยวกบบทบาทของภาคเอกชนจ าเปนตองมการปรบปรง โดยเฉพาะในสวนของอาชวศกษาซงตองมความรวมมอกนอยางด จงจะสามารถสนอง ความจ าเปนของชาตได ขอก ากบควบคมตาง ๆ ยงเปนปญหาอยไมนอย การใหเอกชนเขามารวมในการบรหารจดการสถานศกษาของรฐกเปนชองทางหนงในการปรบปรงการบรหารการศกษา การศกษาทางเลอก การศกษาตามอธยาศย และบรการเพอการศกษาในรปแบบอนๆ จ าเปนตองไดรบความสนใจ และ การสนบสนนอยางเปนรปธรรมมากขนกวาในปจจบน

ชมชน รวมทงองคการปกครองสวนทองถนกตองเขามามบทบาทในการจดการและดแลการศกษา โดยเฉพาะอยางยงสวนทอยใกลชด เชน การดแลใหการศกษาทเหมาะสม กบเดกปฐมวย การจดการศกษาทมงเนนเสรมสรางทกษะชวตทดในวยเดก เปนตน รวมในการเปนแหลงการเรยนรใหกบเดกในชมชน ท าใหชมชนกลายเปนแหลงการเรยนรของคนทกวย รวมทงพอแมผปกครองของเดกทตองไดรบการศกษาเพอใหสามารถท าหนาทไดอยางเหมาะสม ทกองคกรการศกษาจะตองปรบปรงตนเองใหเปนองคกรแหงการเรยนร เพอใหการศกษาเปนของทกคนอยางแทจรง (Education for All) และทกสวนในสงคมจะตองเปนไปเพอเออตอการศกษาดวย (All

for Education) จงเปนตนทนส าคญส าหรบการใชชวตเมอพวกเขาเตบโต ดงนนเปาหมายส าคญของการจดศกษา จงเปนการจดกระบวนการทชวยใหเดกๆ ทกคนคนพบศกยภาพของตนเองใหไดมากทสด

หลกคดอกประการหนงทเปนปญหา คอ การเนนขาเขาของการศกษา คอ การสอน มากกวาผลสมฤทธทเกดขนจรงในตวผเรยน เนนการสอนแลวมากกวาการเรยนรแลว ความรบผดชอบของโรงเรยนเปนการจดใหมการสอนครบตามทหลกสตรก าหนด เมอมการสอบวด ผเรยนกสามารถเลอนขนชนได เนองจากไดเรยนครบแลว แมวาผลการสอบจะไดต าเพยงใด

ความไมมนคงของนโยบายการศกษา

จากการเปลยนรฐมนตรวาการและผบรหารระดบสง บอยมาก

๔๕

สภาพการ ณ เหนประโยชนส วนตนมากกวาผลประโยชนของสวนรวม ตลอดจนการทจรต คอรปชน ไดเขามาในระบบการศกษาจากการเปลยนแปลงคานยมเชงวตถนยมในสงคมสวนรวม มผลเสยตอการศกษา โดยเปลยนไปจากคานยมเดมของไทยทครเปนบพการทมงท าคณกบศษย โดยไมหวงผลสวนตน

โครงสรางของระบบการศกษาไมเหมาะสม เพราะเกดความไมเปนเอกภาพของระบบบรหารจดการการศกษา การศกษาของชาตมการด าเนนการอย ในหลายกระทรวง นอกจากกระทรวงศกษาธการซงเปนกระทรวงหลกแลว ยงมกระทรวงการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม

กระทรวงแรงงาน กระทรวงมหาดไทย กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย และกระทรวงอนๆ เกอบทกกระทรวงทตองอาศยก าลงคน หรอตองพฒนาก าลงคน การประสานงานใหการศกษาสวนตางๆ สอดคลองและสนบสนนกน ตองอาศยกลไกขามกระทรวง ซงรฐบาลเพงไดจดใหมคณะกรรมการทเรยกวา Super Board ขน โดยมนายกรฐมนตรเปนประธาน

การปฏรปการศกษาครงทแลว เมอ พ.ศ. ๒๕๔๒ ไดตราพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒ ขนสงผลใหมการปรบโครงสรางการบรหารงานสวนกลางของกระทรวงศกษาธการ จาก ๑๔ กรมมาเปน ๔ องคกร และตอมาเพมขนเปน ๕ องคกรหลก ซงประกอบดวย ๑) ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ ๒) ส านกงานคณะกรรมการการศ กษาข น พ นฐ าน ๓ ) ส าน ก ง านคณะกรรมการการอาชวศกษา ๔) ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษาและ ๕) ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา โดยมวตถประสงคเพอใหการบรหารงานของกระทรวงฯ มความเขมขน เหมาะสมสอดคลองกบแนวทางการปฏรปการศกษาตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒ อยางไรกตามตลอดระยะเวลาทผานมากลบพบปญหาในการบรหารงานทไมคลองตวและการท างานทมความซ าซอนกนทงภายในแตละองคกรหลก และระหวางองคกรหลก เนองจากขาดกลไกในการท างานทเชอมโยงกน นอกจากนต าแหนงสงสดของแตละองคกร

มระดบเทากนกลาว คอ ระดบ ๑๑ (ซ ๑๑) ซงท าใหการบรหารจดการไมมจดรวมของนโยบาย ทกองคกรหลกมสถานะเทากนและแยกกนท าหนาท โดยขนตรงตอรฐมนตรวาการกระทรวง นอกจากนยงพบความไมสมดลของขนาดแตละองคกร ด งจะเหนไดจากส าน กงาน

ปญหาการประสานงานของหนวยงานตางองคกรหลก

า

การศกษาของชาต มการด าเนนการ อยในหลายกระทรวง นอกจากกระทรวงศกษาธการ

๔๖

คณะกรรมการการศกษาขนพนฐานมขนาดทใหญกวาอก ๔ องคกรอยางมาก ทงในเรองก าลงคนงบประมาณ

แตการท างานยงไมตอบโจทยการพฒนาคณภาพการศกษาเทาทควร

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒ ไดน าทบวงมหาวทยาลย เขาไปรวมกบกระทรวงศกษาธการ ดวยมงหวงวาจะมการประสานงานของการอดมศกษากบการศกษาขนพนฐานไดมากยงขนเพราะอดมศกษาตองรบผทเรยนจบการศกษาขนพนฐานเขาไปศกษาตอ และการศกษาขนพนฐานตองพฒนาคณภาพและปรบการเรยนการสอนใหกาวหนาขน โดยเฉพาะอยางยงความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย รวมทงการอดมศกษาตองท าหนาทสรางครใหการศกษาขนพนฐาน ดวยการสรางบณฑตทางครศาสตรและอกษรศาสตร แตในความเปนจรงการประสานงานและสรางความรวมมอกนยงไมเกดขนเทาทควร การจดการสอบคดเลอกเพอเขาศกษาตอในระดบอดมศกษากยงตองพฒนาและปรบแกกนอย

การศกษาระดบอดมศกษาเพอประกาศนยบตรและปรญญามกระท าอยในสถาบนทสงกดกระทรวงอน ๆ อยไมนอย เชน กระทรวงสาธารณสข มอยถง ๘๓ หลกสตร กระทรวงกลาโหม ๕๙ หลกสตรกระทรวงวฒนธรรม 36 หลกสตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ ๑๗ หลกสตร กระทรวงคมนาคม ๑๔ หลกสตร กระทรวงมหาดไทย ๑๑ หลกสตร กระทรวงการคลง ๒ หลกสตร กระทรวงวทยาศาสตรเทคโนโลยและสงแวดลอม ๒ หลกสตร และหนวยงานอนๆ อกจ านวนมาก โดยหนวยงานเหลานไดจดการเรยนการสอนตามความเชยวชาญของตนเอง ถงแมในระดบปรญญาอาจอางองก าหนดมาตรฐานจากส านกงานคณะกรรมการ การอดมศกษา แตสถานศกษาเหลานจะอยภายใตนโยบายการจดการศกษาตามกระทรวงตนสงกดเปนหลก แผนพฒนาอดมศกษาแหงชาตในลกษณะมหภาคจงยงขาดการประสานงาน ทงยงมองคกรวชาชพอกจ านวนมากทมบทบาทเกยวกบนโยบายและการก ากบดแลบคลากรชนน าทางวชาการ สภาพนมผลใหทศทางการพฒนาทรพยากรมนษยของประเทศโดยรวมไมสามารถตอบสนองการพฒนาประเทศในภาพรวม และสรางความสามารถในการแขงขนของชาตในอนาคตไดอยางเตมท

ปญหาโครงสรางของระบบการศกษาอกดานหนง คอ ความไมมนคงของนโยบายการศกษา เปนททราบกนดวาประเทศไทยมการเปลยนแปลงทางการเมองบอยคร ง และรฐบาลในแตละยค แตละสมยกก าหนดนโยบายในการบรหารประเทศทแตกตางกน รวมถงนโยบายทางการศกษาทไมใชแคเ ป ล ย น ไ ป ต า ม ร ฐ บ า ล แ ต เ ป ล ย น ไ ป ต า ม ร ฐ ม น ต ร ท เ ข า ม า ร บ ผ ด ช อบ ง า น ด า น ก า ร ศ ก ษ า ในขณะนน ซงในระยะเวลา ๘๖ ป ตงแตมต าแหนงรฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ ในป ๒๔๗๕ จนถงปจจบนมจ านวนรฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการทงหมด ๕๓ คน จากคณะรฐมนตร ๖๑ คณะ ในระยะ ๒๐ ปทแลว มรฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ ๒๑ คน

การเปลยนรฐบาลและปรบคณะรฐมนตรบอยครง รฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการกตองปรบตามไปดวย ท าใหนโยบายดานการศกษาขาดความตอเนอง เพราะแตละรฐบาล แตละรฐมนตร แมจะเปนพรรคเดยวกนกมโครงการและแผนงานใหม ๆ เปนของตนเอง ท าใหระบบการศกษาไทยขาดความมนคงและยงยนเชงนโยบาย เปนเหตใหการแกปญหาเปนการแกระยะสนตามสภาพโจทยเฉพาะหนา น าไปสปญหา

๔๗

คณภาพการศกษาและความเหลอมล าทไมไดรบการแกไขทเปนผลจรง ทงทกระทรวงศกษาธการมอายกวา 100 ปแลว และไดรบงบประมาณมากเปนอนดบหนงระหวางกระทรวงตางๆ มาอยางตอเนอง

ผบรหารสงสดของแตละองคกรกมการเปลยนและการยายบอย อนเปนผลจากอทธพลทางการเมอง ความเปนนกบรหารวชาการทางการศกษาถดถอยลง เหตผลทางวชาการถกแทนทดวยเหตผล ทางการเมอง

ในการสอบถามผทเกยวของในวงการการศกษาและในการศกษาวจย ตลอดจนมบทความจ านวนไมนอยทกลาวถงการ เปล ย นร ฐ มนตร ว า ก ารและร ฐ มนตร ช ว ยว า ก า รก ร ะ ท ร ว ง ศ ก ษ า ธ ก า ร แ ล ะ ผ บ ร ห า ร ร ะ ด บ ส ง ข อ งกระทรวงศกษาธการทเกดขนบอย จนนโยบายทางการศกษามการเปลยนแปลงบอยตามความคดเหนของผรบผดชอบ ซงมกมแนวทางของตนเอง การพฒนาและการแกปญหาทางการศกษาจงขาดตอนเปนชวงๆ ไมสามารถด าเนนการใหเปนผลดทยงยนได ปญหาตางๆ กทบถมและโยงใยเปนปมแนนหนาและยากทจะแกในหลายกรณผปฏบตการขาดความรบผดชอบในระบบการศกษาของชาต ขาดความมงมนและตอเนองในการแกปญหาและการพฒนา ตวอยางเชน การผลตครทขาดความตอเนองในหลายๆ โครงการ ซงสงผลใหไมสามารถจงใจใหคนเกงมาเรยนครได ผบรหารบางคนกลบไปอาศยการเอาตวรอด และการคาดคะเนถงการเปลยนแปลงของการเมอง ซงเขาไปครอบง าการศกษาอย งานการบรหารระบบการศกษาจงชะงก คงท างานเปนการเฉพาะหนาเทานน รอเวลาเปลยนผบรหาร ปญหาธรรมาภบาลในระบบทยอหยอนจงเกดขน

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒ มาตรา ๓๙ ก าหนดไววา “ใหกระทรวงกระจายอ านาจการบรหารและการจดการศกษาทงดานวชาการ งบประมาณ การบรหารงานบคคล และการบรหารทวไป ไปยงคณะกรรมการสถานศกษาและส านกงานเขตพนทการศกษาและสถานศกษาในเขตพนทการศกษาโดยตรงหลกเกณฑและวธการกระจายอ านาจดงกลาวใหเปนไปตามทก าหนดในกฎกระทรวง” ขอก าหนดในพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒ ดงกลาวน มเจตนารมณทจะกระจายอ านาจจากสวนกลางไปทสวนภมภาคและโรงเรยนใหมากทสด ดงปรากฏในหมวด ๕ วาดวยระบบการบรหารจดการแนวคดหลก คอ “การสรางเอกภาพขององคกรก าหนดนโยบายและมาตรฐานการศกษาโดยกระจายบทบาทหนาทในการด าเนนงานไปสสถานศกษาและเขตพนทการศกษาใหมากทสดเทาทจะท าได” การกระจายอานาจการจดการศกษาไปสสวนภมภาค และในทสดสโรงเรยนไมเปนผลในการปฏบต การกระจายอ านาจทางการศกษานนนบเปนปจจยทส าคญทสดประการหนง โดยกระทรวงศกษาธการมหนาทก ากบดแลเฉพาะดานการก าหนดนโยบายแผนและมาตรฐานการศกษา เจตนารมณของการกระจายอ านาจและความรบผดชอบไปสเขตพนทการศกษาสถานศกษา และองคกรปกครองสวนทองถน มงจะชวยใหเกดการเขามามสวนรวมในการสรางหลกสตรอนเหมาะสมของทองถนททนสมยและทนโลกอยางผสมผสานกบภมปญญาดงเดมของทองถนและตรงกบความตองการของชมชนผเรยนเกดการประหยดการใชทรพยากร เพมการเขามามสวนรวมรวมทงจะชวย

๔๘

ยกระดบคณภาพการจดการศกษาจากการเขามารวมตดตามตรวจสอบผลการจดการศกษาในทองถนของตนโดยชมชนเองอกดวย แตในความเปนจรงทผานมา การกระจายอ านาจและการใหความเปนอสระในการจดการศกษายงไมลงไปถงสถานศกษา โดยอ านาจไปอยทเขตพนทการศกษาเปนหลกและเขตพนทการศกษาเปนผสงตอนโยบายจากสวนกลางไปยงสถานศกษาเพอใหปฏบตตาม สวนทกระจายไปทโรงเรยนกถกก ากบดวยกรอบทแขงตว ท าใหไมมความเปนอสระ และความคลองตวในการด าเนนงานทจะท าใหเกดประสทธภาพ สภาพดงกลาวนเปนสาเหตใหการพฒนาคณภาพการศกษาในสวนภมภาคเปนไปไดยาก ผปฏบตไมสามารถมการรเรมสรางสรรคของตนเองได เพราะตองท าตามค าสงจ านวนมากจากสวนบนทเปนแบบเดยวกนทวประเทศ โดยไมไดค านงถงความแตกตางหลากหลายของบรบทในแตละพนท ขอก าหนดใหกระจายอ านาจไปยงโรงเรยนทจะตองออกเปนกฎกระทรวงไมเกดขน

โรงเรยนในสงกดองคกรปกครองสวนทองถน ขณะนมอยถง ๑,๗๐๑ แหง มนกเรยนทงหมด ๗๕๐,๑๗๐คนเปนโรงเรยนทมผลสมฤทธทางการศกษาต า จ าเปนตองไดรบการแกไข เพอแกปญหาคณภาพการศกษาของชาต และความเหลอมล าทางการศกษา เดกในทองถนเหลาน มคนทมสมองดทสามารถรบการศกษาในระดบสงขนได แตโดยทการศกษาทไดรบอยในปจจบนไมเออใหสามารถยกระดบตนเองขนได ท าใหประเทศขาดก าลงคนทควรจะม องคการบรหารสวนทองถนซงรบผดชอบดแลโรงเรยนเหลานอยในสงกดของกระทรวงมหาดไทย จงยงมปญหาการไดรบการสนบสนน และการแกไขขอขดของตาง ๆ รวมทงการประสานงานขามสงกด และขามกระทรวง การจดการศกษาขององคกรปกครองสวนทองถนมผลมาจากพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และฉบบท 2 (แกไขเพมเตม) พ.ศ. 2545 พระราชบญญตก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ.2542 และ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 จงมหนาทในการจดการศกษา โดยอาศยรปแบบ กฎเกณฑ หลกสตร เนอหาสาระวธจดการเรยนการสอน และการวดผลประเมนผล ตามอยางของกระทรวงศกษาธการ ซงก าหนดไปจากสวนกลาง ท าใหมความแขงตว และไมหลากหลาย จนไมสอดคลองกบความแตกตางทางบรบทสงคมวฒนธรรมของทองถนมผลใหการศกษาท าใหผเรยนขาดความเชอมนในความเปนทองถนของตน

จากเหตการณทผาน สะทอนใหเหนการไมประสานงานกนระหวางหนวยงานการจดการศกษา เชน จดการศกษาปฐมวยในเดกอายต ากวา 5 ป โดยเฉพาะเดก 3 ขวบ ทมอยประมาณ 7 แสนกวาคน ซงอธบดกรมสงเสรมการปกครองทองถนไดแจงเวยนซกซอมแนวทางการจดการศกษาใหองคกรปกครอง สวนทองถน โดยศนยพฒนาเดกเลก (ศพด.) สามารถจดการเรยนการสอนเดกปฐมวยอาย 2-5 ป ตอมาใน พ.ศ. ๒๕๖๐ มนโยบายของส านกงานการศกษาขนพนฐานใหโรงเรยนในสงกดเปดใหการศกษาชนอนบาลส าหรบเดกอาย ๕ ขวบ หรออนบาล ๑ โดยมเงนงบประมาณอดหนนรายหวดวย ซงมองคกรปกครองสวนทองถน และภาคเอกชนหลายแหงจดการอยแลว และเกดปญหาการยายของเดก แสดงถงปญหาการประสานงานขามสงกด และหลกคดทมองเฉพาะในสงกดของตนไมไดมหลกคดการรวมมอกน และการกระจายอ านาจสทองถน

โรงเรยนในสงกดองคกรปกครองสวนทองถน ขณะน มอยถง ๑,๗๐๑

โรงเรยน มนกเรยนท งหมด๗๕๐,๑๗๐ คน เปนโรงเรยนทมผลสมฤทธทางการศกษาต า จ าเปนตองไดรบการแกไข

๔๙

แมวาในพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒ ก าหนดใหมโรงเรยนขนพนฐานของรฐปรบเปนนตบคคลได และมรายงานของธนาคารโลกทแสดงวาความเปนอสระของโรงเรยนชวยใหเกดคณภาพของการศกษาได แตในความเปนจรงไมเกดขนเลย นอกจากโรงเรยนมหดลวทยานสรณ ซงจดตงขนเปนพเศษเทานน

การบรหารงานในระบบการศกษาเปนระบบราชการทยงบรหารในลกษณะดงเดมใชการสงก า ร ใ น ร ป แ บ บ อ า น า จ จ า ก บ น ล ง ล า ง ผรบค าสงตองปฏบตตาม พรอมทงรายงานผลการปฏบตเปนลายลกษณอกษร ท าใหมงานเอกสารจ านวนมาก เปนภาระทท าใหโรงเรยนตองใชงานครไปในกจการทไมใชการสอนไป

มาก การประเมนผลกมกดจากรายงานทสงจากหนวยลางขนไป จงมกไมไดความจรง และไมน าไปสการแกไขในสวนทจ าเปน ทงโครงการตาง ๆ มกไมมการประเมนโครงการอยางแทจรง เมอเปลยนนโยบาย หรอเสรจสนโครงการ งานกหยดหรอระงบไป โดยไมเกดบทเรยนทจะชวยในการบรหารจดการตอไป

การด าเนนงานของระบบการศกษาโดยเฉพาะอยางยงการศกษาในระบบมการสงการโดยละเอยดรวมทงวธปฏบตทก าหนดไปจากสวนกลางใหหนวยปฏบตซงกระจายอยทวประเทศตองท าตาม ตวอยางเชน การก าหนดหลกสตรทอยบนฐานเนอหาสาระซ งปรากฏในต าราเรยนส าหรบแตละชนปการศกษา ทงมค าแนะน าส าหรบครผสอนทก าหนดเวลาจ านวนชวโมงในการสอนแตละตอน การก าหนดเกณฑคณภาพอาหารกลางวน โดยใหมการตงคณะกรรมการขนดแลเปนการเฉพาะ รวมทงกรณทมค าสงใหเพมรายวชาขนหรอการเพมเวลาเรยนจ านวนชวโมงตอสปดาหในบางวชา เปนตน

ระบบการบรหารการศกษาเปนการบรหารในลกษณะเหมอนกนทวทงประเทศ อนท าใหงายในการสงการแตโดยทสภาพการศกษาในทตางๆ มความแตกตางหลากหลายมสภาพพนท ทแตกตาง มสภาพประชาชนทแตกตาง มสภาพเปาหมายของการศกษาทแตกตาง แตวธการทจะจดการเปนวธการอนเดยวเหมอนกนทงประเทศ วธการนเปนผลใหเกดการปฏบตทไมเหมาะสมกบสภาพสงแวดลอมทรพยากร และบรบทของพนททแตกตางกน ทงอาจไมตรงกบความประสงคหรอความถนดในแตละพนท ส าหรบหนวยงานขนาดใหญทมความสามารถสงทจะปรบตวอาจสามารถปรบตวและกระท าตามได แตหนวยงานหรอโรงเรยนขนาดเลกทมความสามารถจ ากดกไมสามารถท าใหบรรลผลได อาจตองละทงงานเดมทกระท าและไดผลอย เพอสนองการสงการทตองสงรายงานการปฏบต หรอมการตรวจตราตามหลง สภาพดงกลาวนมผลใหการศกษาของโรงเรยนขนาดเลกดอยคณภาพลง เจตนารมณทจะใหเกดความคลองตวใน การจดการศกษาทแตกตางกนไดตามความหลากหลายแตกตางของพนท โดยก าหนดใหแตละโรงเรยนจดท าหลกสตรสถานศกษาของตนเองจงเกดขนไมไดจรง ตองอาศยขอก าหนดแกนกลางอยางเครงครด การวเคราะหและสงเคราะหงานวจยดานการศกษากวา 7,410 เรอง ในระยะเวลา 23 ป ตงแต พ.ศ. 2535 ถง

การบรหารในลกษณะเหมอนกนทวท งประเทศ อนท าใหงายในการสงการ

๕๐

พ.ศ. 2558 บงชวา ปญหาใหญของระบบการศกษาไทย คอ ปญหาการบรหารการศกษา ซงไดแก การกระจายอ านาจการบรหารการศกษาไปยงสถานศกษาตามพนทตางๆ ไมเพยงพอ ซงการบรหารหลกสตรของสถานศกษายงองสวนกลางทถกควบคมจากสวนกลางเปนหลก และไมมความยดหยนส าหรบปรบใหเหมาะสมกบทองถน เชน หลกสตรแกนกลางบงคบใหโรงเรยนเนนสอนภาษาไทยภาคกลาง แตในบางพนททมผใชภาษาอนเปนภาษาแมทใชในชวตประจ าวน การแกปญหาเฉพาะหนาหรอการตงหนวยงานขนใหมเพอจดการปญหาเฉพาะทสงผลกระทบอยางมากในระยะยาว เชน การขยายตวและตงหนวยงานใหมในสวนกลาง การขยายตวของหนวยงานภายใตการดแลของเขตพนทการศกษา การแบงสวนราชการแยกการก ากบดแลระหวางระดบประถมศกษาและระดบมธยมศกษาออกจากกนอยางเดดขาด เปนตน ภาระงาน อ านาจ และงบประมาณของสวนกลางและเขตพนทการศกษาจงมากขน สภาพการบรหารทเนนความเหมอนจงมากขน การกระจายอ านาจไปสสถานศกษาจงไมเกดขนอยางจรงจง

การทการศกษาของไทยมปญหาดานตาง ๆ อยมากและรนแรง ยงหาผรบผดชอบไมได นกการเมองผก าหนดนโยบายไมตองรบผดชอบเพราะมการเปลยนรฐมนตรบอย และมการปรบนโยบายบอย จนไมเหนผลของนโยบายเดม ทงในดานความส าเรจและความลมเหลว ทงยงไมสามารถก ากบใหกระทรวงศกษาธการท าตามนโยบายทวางไวไดทงหมด โดยเฉพาะอยางยงการแปล งนโยบายสการปฏบตสวนกระทรวงศกษาธการเองกไมสามารถก ากบการด าเนนงานไดเนองจากการขาดระบบขอมลทดเพยงพอทจะตดตามผลงานทเกดขนจรง ขนตอนในระบบการสงการยาวจนการแปลงนโยบายสการปฏบตผนแปรไป และการรายงานผลการปฏบตมกไมสะทอนความเปนจรงทงหมด ระบบงานในดานตาง ๆ มความสลบซบซอน จนเกดการหาผทรบผดชอบจรงไดยาก และไมมการประเมนผลโครงการทเชอถอได การบรหารงานมกฎเกณฑทวางไว แตมชองโหวใหการด าเนนงานไมเปนไปตามเปาประสงคเดมไดงาย ส าหรบโรงเรยนเองกไมสามารถก ากบการสอนของครทกคนไดอยางมประสทธภาพ เนองจากระบบบรหารงานบคคลไมเออใหจดการไดอยางมประสทธภาพ ความรบผดชอบตอนกเรยนและผปกครอง กบความรบผดชอบตอนโยบายและการสงการจากหนวยเหนอ อาจไมตรงกน แนวทางการพฒนาโรงเรยนใหเปนโรงเรยนทดมคณภาพอาจเกดความขดแยงกนเองไดงาย ขอจ ากดตาง ๆ ของโรงเรยนท าใหไมสามารถรบผดชอบตอผลสมฤทธได แมจะพยายามภายใตขอก าหนดกฎเกณฑทก ากบอย ความไมเพยงพอของทรพยากร เปนปจจยทโรงเรยนใชเปนค าอธบายสาเหตได

การบรหารจดการระบบการศกษาจงขาดผรบผดชอบในผลสมฤทธ

จากการศกษาของ ดร. สมเกยรต ตงกจวานชย ประธานสถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทยระบวา ปญหาการศกษาของไทยอยทหาผรบผดชอบไมได และใหความเหนวาการแกปญหาทตรงจดมากทสดคอ ท าใหโรงเรยนและครมความรบผดชอบตอผปกครองโดยตรงและตอบทบาทหนาทในการใหบรการของโรงเรยน ซงมหลกการ คอ 1)

การศกษาของไทย

มปญหาดานตาง ๆ

อยมาก และรนแรง

ยงหาผรบผดชอบไมได

๕๑

จะตองมการปฏรปขอมลโดยเปดเผยขอมลตาง ๆ ทงกจกรรมการเรยนการสอนผลสมฤทธทางการศกษา ทรพยากรของโรงเรยน ซงจะท าใหผปกครองและนกเรยนมขอมลเพยงพอทจะเลอกเขาศกษาในโรงเรยนทมคณภาพ 2) การปฏรปการบรหารโรงเรยนโดยกระจายอ านาจการตดสนใจใหโรงเรยนมอสระทงในการจดการศกษาเนอหาและในการด าเนนการ และ ๓) การปฏรปแรงจงใจของครใหเกดการสอนอยางมคณภาพ เกดการเปล ยนแปลงพฤตกรรมการสอน และสร า งความสามารถ รวมทงความเอาใจใสของครเพอใหเกดความรบผดชอบตอผลสมฤทธทางการศกษาของนกเรยน การวางนโยบายการปฏบตเพอขบเคลอนนโยบาย ตลอดจนการด าเนนงาน และการประเมนผลดานการศกษายงเปนปญหา เนองจากการขาดขอมลทดในการบรหารจดการการศกษาและการไมใชขอมลทม นโยบายและแผนงานมกเกดจากความคดเหนและรายงานบนฐานความเหนมากกวาฐานขอมลเชงประจกษ การบรหารจดการขอมลในแตละสงกดของกระทรวงศกษาธการเอง และอก ๘ กระทรวงมรปแบบทหลากหลายแตกตางกน กระทรวงศกษาธการไดรบความรวมมอไมเตมท ท าใหมขอมลไมครบถวน และไมสามารถวเคราะหใหไดสภาพมหภาคของการศกษาของชาตได ถงแมจะท าบนทกความเขาใจเพอรวมมอกนแลวกยงไมเกดบรณาการของขอมลการศกษาไดจรง การเปดเผยขอมลรายบคคลมขอมลบางสวนทตองคมครองสทธสวนบคคล จงจ าเปนตองมพฒนาการของระบบขอมล รวมทงระบบความมนคงของขอมลดวย ความไมถกตองครบถวนและความซ าซอนของขอมลตวเลขเดกนกเรยนทรฐจายเงนอดหนนรายหวท าใหสญเสยงบประมาณของรฐจ านวนไมนอยโดยไมจ าเปน

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒ และทแกไขเพมเตม (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๔๕ มาตรา ๖๒ ก าหนดใหมกฎกระทรวงเกยวกบหลกเกณฑ และวธการในการตรวจสอบ ตดตาม และการประเมนประสทธภาพและประสทธผลการใชจายงบประมาณการจดการศกษา แตในขณะนย งไมมการประกาศใชกฎกระทรวงดงกลาว

โดยสรป จะเหนไดวาทงโครงสราง กระบวนการและวธการในการดาเนนงานระบบการศกษา เปนสาเหตใหญของปญหาทางการศกษาของไทย

๒. ปญหาคณภาพการศกษาเปนผลทเรมจากคณภาพของการศกษา

ตงแตชวงอายเรมตน และสงผลตอเนองไปสการศกษาระดบสงขนไปทงระบบ จากการศกษาวจยในโลกในระยะ ๒๐ ปทผานมาเกยวกบพฒนาการของเดกเลก โดยเฉพาะอยางยงการพฒนาสมอง อนเปนฐานของสตปญญา พฤตกรรม บคลกภาพและความสามารถในการเรยนร ยนยนถงความส าคญของการพฒนาเดกในระยะปฐมวย พฒนาการดานประสาทสมผส การมองเหน การไดยน การใชภาษา และการสอสาร ตองตงตนในอายนอยน พฒนาการของสมองเดกในชวงปแรกมความส าคญตอการเรยนภาษาทสอง จนองคการระหวางประเทศ เชน ยนเซฟและยเนสโกไดแนะน ารฐบาลประเทศตางๆ ใหลงทนในดานน โดยเฉพาะอยางยง

สงคมไทยยงมกรอบคดทไมถกตองตาม

หลกวชาการในปจจบน ในการพฒนา เดกปฐมวย

๕๒

ศาสตราจารย James Heckman ผไดรบรางวลโนเบลสาขาเศรษฐศาสตร เมอป ค.ศ. ๒๐๐๐ ทไดแสดงวา ผลตอบแทนทางเศรษฐศาสตรจากการลงทนในชวงปฐมวยจะสงกวาการลงทนทางการศกษาในระดบสงขนถง ๗ เทา โดยเพมสขภาพกายและใจ เพมสมรรถนะในการเรยนรและการท างาน สรางความมนคงทางเศรษฐกจทงในระดบบคคลและสงคม เพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ ตลอดจนลดปญหาสงคมและอาชญากรรม

รายงานของกรมอนามย สถานการณอนามยแมและเดกของประเทศไทย เมอ พ.ศ. ๒๕๕๗ และ พ.ศ. ๒๕๕๙ แจงวาหญงตงครรภฝากครรภครงแรกเมออายครรภนอยกวาหรอเทากบ ๑๒ สปดาห มเพยงรอยละ ๕๗.๑ หมายความวา มเดกทารกในครรภมารดาประมาณรอยละ ๔๓ ยงไมไดรบการดแล ซงเปนระยะท สมองและระบบประสาทมการเจรญเตบโตอยางมาก เดกรอยละ ๙.๔ มน าหนกแรกเกดต ากวาเกณฑมาตรฐาน (คอ ๒,๕oo กรม) ซงเปนเดกกลมทมความเสยงตออาการเกดโรคเรอรงเมอโตขน มเดกทกนนมแมอยางเดยวตลอด ๖ เดอน เพยงรอยละ ๒๓ เทานน เดกในชวงอาย o ถง ๕ ป มภาวะทโภชนาการ คอ มภาวะเตย ซงมกสะทอนถงภาวะขาดอาหารเรอรงถงรอยละ ๑o.๕ และมปญหาทางโภชนาการ คอ อวน รอยละ ๘.๒ และผอม รอยละ ๕.๔ นอกจากนนรอยละ ๓๐ หรอ ๑ ใน ๓ มพฒนาการสตปญญา และอารมณลาชา โดยเฉพาะพฒนาการดานภาษามความลาชาอยางมาก

รายงานวจยเมอ พ.ศ. ๒๕๕๙ ส ารวจพฒนาการดานทกษะสมองสวนหนาหรอ Executive Functions ซงเปนสมองสวนคดและจดการชวตในเดกปฐมวยไทย พบวา พฒนาการดานนลาชา โดยต ากวาเกณฑอยางชดเจน รอยละ ๑๔ และต ากวาเกณฑเลกนอย รอยละ ๑๕ ทกษะทมความลาชามากทสด คอ ยงคดไตรตรอง ทกษะดานความจ าขณะท างาน และทกษะการควบคมอารมณ ตามล าดบ ซงสงผลตอความพรอมและความส าเรจทางการเรยนในระดบทสงขนไป

สงคมไทยยงมกรอบคดทไมถกตองตามหลกวชาการในปจจบนในการพฒนาเดกปฐมวยในเรองน รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยไดใหความส าคญกบการพฒนาเดกปฐมวยไว โดยก าหนดใหรฐตองด าเนนการใหเดกทกคนไดรบการศกษาตงแตกอนวยเรยน แตสภาพทมกระทรวงทเกยวของกบการพฒนาเดกปฐมวยอยางนอย ๔ กระทรวง คอ กระทรวงสาธารณสข กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย กระทรวงศกษาธการ และกระทรวงมหาดไทยจงมปญหาการขาดเอกภาพและประสทธภาพในการบรณาการงาน จนมการจดตงคณะกรรมการพฒนาเดกปฐมวยแหงชาตขนตงแต พ.ศ. ๒๕๕๑ เพอก าหนดนโยบายการพฒนาดแลเดกปฐมวย แตกยงขาดกลไกเชอมประสานสการปฏบต และการขบเคลอนการพฒนา พ.ศ. ๒๕๕๕ มศนยเดกเลก ๑๙,๘๒๐ แหงทวประเทศ แตคณภาพยงอยในเกณฑตองปรบปรง บคลากรดแลเดกปฐมวยยงตองเพมทงปรมาณและคณภาพ

พฒนาการของเดกเลก โดยเฉพาะอยางยงการพฒนาสมอง อนเปนฐานของสตปญญา พฤตกรรม

บคลกภาพ และความสามารถในการเรยนร เกดข นใน ๘ ปแรกของเดก จะเปนรากฐานของความฉลาด และ

พฤตกรรมของคนน น

๕๓

ชวงรอยตอระหวางการศกษาอนบาลกบประถมศกษาเปนระยะทเปนวกฤต เพราะแนวคดทเนนการแขงขนไดน าไปสการสอบเขาชนประถมศกษาปท ๑ ส าหรบโรงเรยนทมชอเสยง น าไปสการเนนการเรยนทางหนงสอและวชาการ จนเกดการกวดวชาส าหรบเดกอาย ๓ หรอ ๔ ขวบขน โดยไมตระหนกถงผลเสยทจะเกดขนกบพฒนาการของเดก และเปนการสรางอปนสยหลายอยางทไมพงประสงค

๓. การบรหารจดการเพอลดความเหลอมลาทางการศกษา รวมทงการจดสรรทรพยากรเพอแกปญหาการเขาถงและการดอยคณภาพการศกษา

ความเหลอมล าทางการศกษานอกจากจะท าใหเกดความไมยตธรรมในสงคม และการเสยโอกาสของเดกและเยาวชนของชาต ตลอดจนแรงงาน ในการทจะพฒนาใหไดเตมความสามารถของตนแลว ยงท าใหเกดความเสยหายทางเศรษฐกจของชาตทไมสามารถประเมนมลคาเปนตวเงนไดแลว มลคาความเสยหายทางสงคมทเกดขนจากปญหาเดกเยาวชนนอกระบบการศกษายงมอกมากมาย เชน ดานสขภาพ และปญหาสงคมในดานตาง ๆ ผลงานวจยจ านวนมากในระดบนานาชาต แสดงวา ประชากรทดอยการศกษาขนพนฐานมอายขยทสนและคณภาพชวตต ากวาผไดรบการศกษาดอยางมนยส าคญทางสถต และมโอกาสสรางปญหาสงคม ปญหาการเสพตด และพฤตกรรมไดมากกวาดวย

ดงนนการลดความเหลอมล าในโอกาสทางการศกษาของประชาชนไทยผขาดแคลนทนทรพย ยอมสงผลตออายขยและคณภาพชวตทดขนของประชาชนผดอยโอกาสและขาดแคลนทนทรพยกลมน ใหเปนทรพยากรมนษยทมคณภาพและเปนก าลงส าคญในการพฒนาเศรษฐกจสงคมไทยอยางยงยนในระยะยาว

แมวาปจจบนภาครฐจะมการลงทนงบประมาณจ านวนมากทกปเพอลดความเหลอมล าทาง การศกษา และแมการลงทนดงกลาวจะชวยลดความเหลอมล าทางการศกษาไดบาง เชน โครงการเรยนฟร ๑๕ ป เงนอดหนนนกเรยนยากจน และกองทนอาหารกลางวน แตมาตรการดงกลาวยงคงไมสามารถสรางความเสมอภาคทางการทางการศกษาไดอยางแทจรง เนองจากการบรหารจดการการศกษา รวมทงการบรหารจดการทรพยากรทใชในการศกษา ดงขอเทจจรงเชงประจกษตางๆ

การจดสรรงบประมาณดานการศกษาทางฝงอปทาน (Supply-side Financing) ไปยงหนวยงานผจดการศกษา ยอมไมสามารถสรางความเสมอภาคในโอกาสทางการศกษาใหแกเดกเยาวชนไทยอาย ๓ - ๑๘ ปมากกวา ๖๗๐,๐๐๐ คน ทยงอยนอกระบบการศกษาในปจจบนได เนองจากระบบงบประมาณไมสามารถจดสรรงบประมาณผานระบบการศกษาไปสเดกเยาวชนทอยนอกระบบการศกษาได

บรการพนฐานทโรงเรยนส าหรบนกเรยนผขาดแคลนทนทรพยมปญหาในหลายดาน จ าเปนตองไดรบการดแลเปนพเศษเหนอไปกวาการจดสรรเงนอดหนนรายหวใหแกนกเรยน การใหเงนอดหนนรายหวเทากบนกเรยนทวไปซงมเศรษฐสถานะทดกวา ยอมไมสามารถสรางความเสมอภาคในโอกาสทางการศกษาท มคณภาพใหแกประชาชนไดทกคนตามหนาทของรฐทบญญตเอาไวในรฐธรรมนญ

๕๔

การสนบสนนงบประมาณดานการศกษาแตเพยงตนทนของผใหบรการทางการศกษา ยอมสรางความเหลอมล าในโอกาสทางการศกษาใหแกประชาชนผขาดแคลนทนทรพยซงไมสามารถแบกรบตนทน การเขารบการศกษาไดดวยตนเอง เชน คาเดนทางและคาใชจายทเกยวของกบการศกษาทรฐไมอดหนนให หรออดหนนใหไมเพยงพอ และเงนอดหนนทรฐจดสรรใหเพมแกนกเรยนยากจนในปจจบนเพยงวนละ ๕ บาทยอมไมเพยงพอกบคาใชจายเหลานในปจจบน ท าใหมนกเรยนยากจนจ านวนมากไมสามารถมาโรงเรยนได หรอตองออกจากระบบการศกษา ทงทเปนสทธตามกฎหมายรฐธรรมนญของประชาชนทกคนทรฐพงจดใหอยางมคณภาพโดยไมเกบคาใชจาย

กองทนเพอความเสมอภาคทางการศกษา เปนกลไกใหมทจะใชในการลดปญหาการเขาถงการศกษา ปญหาการตองออกจากการศกษากลางคน และปญหาความเหลอมล าในคณภาพของการศกษา โดยวตถประสงคของกองทนเพอความเสมอภาคทางการศกษา ตามมาตรา ๕๔ ของรฐธรรมนญแหง

ราชอาณาจกรไทย บญญตใหกองทนมวตถประสงคส าคญ ๓ ประการ คอ ๑) ชวยเหลอผขาดแคลนทนทรพยใหมความเสมอภาคในโอกาสทางการศกษาตงแตกอนวยเรยนจนส าเรจการศกษาขนพนฐานอยางม

คณภาพ ๒) ลดความเหลอมลาในการศกษาเพอพฒนาทรพยากรมนษยของชาตใหมความรความสามารถ

และคณธรรม รวมทงมศกยภาพทจะด ารงชวตโดยพงพาตนเองไดอยางมนคง และ ๓) เสรมสรางและพฒนาคณภาพและประสทธภาพคร ใหมความเสมอภาคในการไดรบการเสรมสรางและพฒนาคณภาพและประสทธภาพ ใหมความสามารถในการจดการเรยนการสอน และการพฒนาเดกเยาวชนทขาดแคลนทนทรพย และดอยโอกาสทงในและนอกระบบการศกษาไดเตมศกยภาพ

การจดสรรงบประมาณดานการศกษา

ทางฝงอปทาน (Supply-side Financing) ไปยง

หนวยงานผจดการศกษา ไมสามารถสราง

ความเสมอภาคในโอกาสทางการศกษา

ตองอาศยกองทนทมบทบาทชวยเหลอผขาดแคลน

ทนทรพยโดยเฉพาะ

ลดความเหลอมล าในการจดการศกษา และ

เสรมสรางและพฒนาคณภาพและประสทธภาพคร

๕๕

๔. การบรหารจดการโรงเรยนขาดความคลองตว และประสทธภาพ จนเปนเหตใหเกดการดอยคณภาพ และผลสมฤทธทางการศกษา ตลอดจนความสามารถในการแขงขน

สาเหตของสภาพปญหาการจดการเรยนการสอนหรอหองเรยนของไทยในปจจบน ไดแก ๔.๑ หลกสตรในปจจบนเปนหลกสตรองมาตรฐาน

(Standard-based Curriculum) ไดก าหนดมาตรฐานการเรยนรและตวชวดไวจ านวนมากทง ๘ กลมสาระในทกระดบชน แตยงไมไดใหความส าคญกบสมรรถนะอยางเพยงพอ ซงแมจะมการก าหนดสมรรถนะหลกไว ๕ สมรรถนะ แตกยงขาดแนวทางการพฒนาสมรรถนะทเชอมโยงกบการจดการเรยนการสอนในสาระวชาตาง ๆ ประกอบกบครยงมความเขาใจไมเพยงพอ จงท าใหผเรยนยงไมเกดสมรรถนะทพงประสงคดงกลาว

๔.๒ เนอหาทสอนมมากในขณะทเวลาการสอนถกเบยดบงดวยภารกจอน ครจงเรงการสอน ดวยวธงายทสด คอ บอกความรแกผเรยน รวมทงไมมเวลาดแลผเรยนอยางใกลชด เพอพฒนาคณลกษณะ (Character) และความสมพนธทสงเสรมกระบวนการเรยนร นอกจากนครยงขาดทกษะการจดกระบวนการเรยนรเชงรก (Active Learning) ทสงเสรมทกษะการคดขนสง รวมทงสภาพการณในโรงเรยนทไมสงเสรมใหครสอนเปนทม (Team Teaching) ในสาระการเรยนรตาง ๆ ท าใหการสอนและการเรยนรบรณาการไมสมฤทธผล

๔.๓ ครขาดความรความเขาใจและทกษะการวดและประเมนผลดวยวธการทหลากหลาย และสอดคลองกบวตถประสงคของการเรยนร ทงการประเมนเพอการเรยนร (Formative Assessment) และ การประเมนเพอตดสนผลการเรยนร (Summative Assessment)

๔.๔ ครมประสบการณหรอมความเชยวชาญในการสอนแตกตางกน รวมทงแหลงทรพยากร การเรยนรทใหครสามารถคนควาและน าไปใชไดยงมนอย นอกจากนไมมระบบการคดกรองผทมความตองการจ าเปนพเศษ ท าใหมความเหลอมล าระหวางผเรยนทมฐานะทาง เศรษฐกจและสงคม หรอรางกายและสตปญญาแตกตางกน

เมอศกษาถงสาเหตของสภาพปญหาแลว การปฏรปการจดการเรยนการสอนหรอการปฏรปหองเรยน (Classroom Reform) จงเปนหวใจส าคญของการปฏรปการศกษา เนองจากมผลถงผเรยนโดยตรง ในการเปลยนแปลงผเรยนใหเกดสมรรถนะและคณลกษณะทพงประสงคส าหรบอนาคตของประเทศไทย จ าเปนตองมการออกแบบขอเสนอแนะทจะน าไปสนโยบายและมาตรการทตอบโจทยปญหาของการจด การเรยนการสอนหรอหองเรยนในปจจบนของไทย

โรงเรยนทผบรหารด มความสามารถ และความเปนผน า อาจหาชองทางในการปรบปรงได และชวยใหมการพฒนาคณภาพได

๕๖

โรงเรยนหรอสถานจดการการศกษาเปนสวนทส าคญทสดในกระบวนการทางการศกษา กลาวไดวาเปนหนวยผลตในหวงโซการศกษา มปญหาประสทธผลและผลตภาพ จนเปนปจจ ยหลกในปญหาคณภาพการศกษาและความเหลอมล าของการศกษา ตลอดจนความสามารถในการแขงขนของชาต

อาจกลาวไดวาปญหาการศกษาในปจจบน เกดขนเพราะการดอยประสทธภาพของโรงเรยน และ การขาดศรทธาตอครและนกเรยน ซงเปนองคประกอบหลกของการเรยนร การบรหารจดการการศกษาของไทยไดเนนทการบรหารจดการระบบมากกวาการใหความส าคญกบโรงเรยน ท าใหโรงเรยนตองปฏบตตามนโยบาย ค าสงและขอก าหนดตางๆ ทลงไปจากระบบบรหาร รวมทงระบบการพจารณาผลความส าเรจและระบบความดความชอบกอาศยกฎเกณฑทก าหนดโดยระบบ และสรางแรงผลกดน รวมทงแรงจงใจใหการบรหารมงไปสการตอบสนองค าสงมากกวาคณภาพทแทจรง แมวาในกฎหมายจะไดก าหนดใหมการกระจายอ านาจใหโรงเรยน เพอใหเกดความคลองตวและความเปนอสระในการปรบกระบวนการและวธการใหเหมาะสมกบสภาพภมสงคม ความสามารถ และความถนดของผเรยนแตละคน รวมทงเปดโอกาสใหมโรงเรยนของรฐทเปนนตบคคล แตในความเปนจรงการกระจายอ านาจไมเกดขนจรง คงเปนเพยงในลายลกษณอกษรเทานน โรงเรยนยงอยใตขอก าหนดทเขมงวด และค าสงทลงไปยงโรงเรยนเปนจ านวนมาก ทงยงตองท ารายงานถงการท าตามขอก าหนดและค าสงเหลานนดวย การบรหารจดการจงใชเวลาและก าลงของโรงเรยนไปมากในระบบการจดการโรงเรยนทเปนนตบคคลเกดขนเพยงแหงเดยวทมเปาหมายพเศษ โดยโรงเรยนชนแนวหนาและมขนาดใหญ เชน โรงเรยนหลายแหงในกรงเทพมหานคร และโรงเรยนประจ าจงหวดตาง ๆ นาจะมสมฤทธผลมากขนได หากไดความคลองตวมากขน และสามารถใชทรพยากรทมอยและหาไดอยางมประสทธภาพยงขน

ระบบบรหารภายในโรงเรยนถกกระทบดวยสภาพการบรหารระบบอยางทกลาวมา ท าใหระบบบรหารภายในโรงเรยนมความออนแอ โรงเรยนทผบรหารดและมความสามารถอาจหาชองทางในการปรบปรงได และชวยใหมการพฒนาคณภาพได แตหลายคนกกลาวถงความยากล าบากในการด าเนนการ หากผบรหารเปนผทเครงครดในการท าตามกฎ หรอขาดความเปนผน า โรงเรยนกพฒนาไดอยางยากล าบาก กระบวนการไดมาซงผบรหารโรงเรยนกเปนปญหาทส าคญ ตามระเบยบราชการตองมการสอบ ๓ ขน โดยขนแรกเปนการสอบรวมและเนนระเบยบกฎเกณฑของทางราชการ สวนขนท ๒ และ ๓ เนนคณลกษณะอนทจ าเปน ซงขนกบผทรบผดชอบในการคดเลอก อนประกอบดวยการบรหารในระบบทเหนอกวาโรงเรยน จงมความเหนอยมากวาผบรหารโรงเรยนมคณลกษณะไมตรงกบความจ าเปนของโรงเรยนแตละแหงนน ทงการตดสนใจจากสวนกลาง และการอาศยกฎเกณฑทรดรง ไดท าใหเกดความลาชาในการตดสนในการเลอก และเกดปญหารองเรยนอยไมนอย

คณะกรรมการสถานศกษาจ านวนมากไมไดปฏบตหนาทตามทควร ซงอาจเกดจากกลไกการไดมา การปฏบตหนาท และความสมพนธกบผบรหารและครในโรงเรยน นาจะเปนทคาดหวงไดวาคณะกรรมการ

า

ปญหาการศกษาในปจจบน เกดข นเพราะการดอยประสทธภาพของโรงเรยน และการขาดศรทธา

ตอคร และนกเรยน

๕๗

สถานศกษาซงประกอบดวย คนจากชมชน และผมสวนไดเสยในผลการศกษา เชน พอแมผปกครองของนกเรยน นาจะเปนผทจะชวยในการบรหารจดการโรงเรยนไดมาก จงจ าเปนตองพจารณาจดการเกยวกบคณะกรรมการสถานศกษาใหเหมาะสม ตามสภาพทแตกตางของโรงเรยน

ครและบคลากรสนบสนนการศกษาเปนปจจยทส าคญอยางมากในการพฒนาคณภาพของโรงเรยน โดยจะไดยกไปกลาวถงในหวขอการปฏรปคร

โรงเรยนของรฐสวนใหญตองอาศยความชวยเหลอสนบสนนจากระบบบรหารทอยเหนอโรงเรยน ในการแกปญหาและในการพฒนา โดยเฉพาะอยางยงโรงเรยนขนาดเลกและโรงเรยนทอยหางไกล หรอมปญหาในลกษณะพเศษ ความชวยเหลอเหลานบางแหงกไดรบอยางดและสามารถแกปญหาได แตมโรงเรยนจ านวนไมนอยทการดแลไมทวถง เชน โรงเรยนทอยทหางไกล และตองอาศยพลงงานแสงอาทตยในการรบการเรยนการสอนทางโทรทศนทางไกล แตเกดปญหาระบบพลงงานเสยเปนเวลานบภาคการศกษา จนไมสามารถจดการเรยนการสอนได หรอโรงเรยนทไ ดรบอบตภยทไมไดรบการชวยเหลออยางทนทวงท เปนตน

หลกสตร คมอคร และตวชวดผลการศกษาเปนปญหาส าหรบโรงเรยนขนาดเลกเปนอนมาก ซ ง ได ใหความเหนวา หลกสตรแกนกลางทก าหนดเปน ๘ กลมสาระ ในทกชนเรยน ตงแตระดบประถมศกษาตอนตน ไปจนถงมธยมศกษาตอนปลาย ทมขอก าหนดโดยละเอยด น าไปปฏบตไดยากส าหรบชนตน ๆ แมจะมบางสวนของหลกสตรทใหโรงเรยนจดเองได รอยละ ๒๐ ส าหรบชนประถมศกษา และมากกวานนในชนมธยมศกษา ตลอดจนใหโรงเรยนจดท าหลกสตรสถานศกษาทวางใหเหมาะสมกบสภาพภมสงคม และในระยะหลงมค าสงใหสามารถยดหยนไดในความเปนจรง โรงเรยนมชองทางในการสรางความแตกตางไดนอย ซงอาจเกดจากขอจ ากดของโรงเรยนเอง หลกสตรสถานศกษาจงมอยไมนอยเปนเพยงวาทกรรม โรงเรยนอาศยคดลอกตามกน จงไมสรางความเหมาะสมของหลกสตร ดงนนการเรยนการสอนจงเนนเนอหาสาระและอาศยการทองจ าตามทมในหนงสอต ารา

ตงแตกอน พ.ศ. ๒๕๔๓ หรอ ค.ศ. ๒๐๐๐ โลกไดมความเขาใจเกยวกบการเรยนร ทตองปรบเปนเชงรก (Active Learning) ทสรางสมรรถนะและทกษะตาง ๆ ส าหรบคนในโลก ความตนตวในเรองนในวงการการศกษาไทยกมอยไมนอย และมบางโรงเรยนทไดปรบไป แตขอก าหนดการศกษาไทยยงเนนหลกสตรอยางเดมทอยบนฐานเนอหาสาระ การสรางสมรรถนะส าหรบศตวรรษท ๒๑ เกดขนนอย โรงเรยนสวนใหญยงอาศยหนงสอต าราเรยนทไดรบเงนอดหนนเพอซอใหนกเรยนใชอย การเรยนดวยการทองจ าไมกระตนใหเกดความอยากรของนกเรยน การสอบทก าหนดใหอยภายในกรอบของหนงสอต ารา เปน

คณะกรรมการสถานศกษา จ านวนมากไมไดปฏบตหนาท

ตามทควร

โรงเรยนจ านวนไมนอยไดรบ การดแลไมทวถง

"หลกสตรสถานศกษา" จงมอย ไมนอยทเปนเพยงวาทกรรม

๕๘

เครองจ ากดการเรยนและปดกนการสรางความคดและสตปญญา จงมผลสมฤทธทางการศกษาต า แมดวยการสอบของไทยเอง และยงต ามากเมอเทยบกบมาตรฐานการศกษาสากล โรงเรยนทมขนาดเลกหรออยหางไกล และมศกยภาพจ ากดจงปรบตวไดยาก อนเปนตนเหตส าคญของความเหลอมล าในคณภาพการศกษา

ในการปฏรปการศกษาจงตองอาศยการปรบกระบวนการการศกษาใหทนการเปลยนแปลงในโลก โดยปรบตามแนวโนมในโลกทการศกษาในศตวรรษท ๒๑ ตองปรบการเนนเนอหาสาระ ซงจะหาไดงายในปจจบนและอนาคต ไปเปนการศกษาเพอสรางสมรรถนะทจ าเปน รวมไปกบการใชความกาวหนาของเทคโนโลยดจทลเขาไปชวยในการศกษา ใหสามารถสรางสมรรถนะทจ าเปนไดทงของนกเรยนเอง และของคร

โรงเรยนขนาดเลกเปนปญหาหนกของระบบประถมศกษาในปจจบน และจะเปนปญหามากขน เพราะจ านวนเดกเกดลดนอยลง ท าใหโรงเรยนกลายเปนขนาดเลกเพมจ านวนขน ใน พ.ศ. ๒๕๖๑ มโรงเรยนขนาดเลก ซงหมายถง การมนกเรยนนอยกวา ๑๒๐ คน อยถง ๑๕,๐๘๙ โรง หรอ รอยละ ๕๐.๑๑ ของโรงเรยนทงหมด ๓๐,๑๒๒ โรง มเดกอยในโรงเรยนขนาดเลกประมาณ ๗ ลานคน ผลสมฤทธทางการศกษาจากโรงเรยนขนาดเลกต ากวาโรงเรยนขนาดทใหญกวา ในการสอบโอเนตส าหรบชนประถมศกษาปท ๖ พบวา เดกจากโรงเรยนขนาดเลกไดคะแนนต ามากทสด โดยไดคะแนน ๓๘.๐๙, ๒๑.๔๗. ๒๓.๓๘, ๒๐.๖๙ และ ๒๖.๑๕ ส าหร บ ว ช าภาษา ไทย ส ง คมศ กษา ภาษา อ งกฤษ คณตศาสตร และวทยาศาสตรตามล าดบ (คะแนนเฉลยระดบชาต เทากบ ๔๗.๓๑, ๓๕.๑๖, ๓๑.๔๑, ๓๐.๗๒ และ ๓๐.๕๑ ในวชาดงกลาวตามล าดบ) ไดมความพยายามแกปญหานมาเปนเวลาหลายป แตกลาวไดวายงไมประสบความส าเรจ ตองมมาตรการทเหมาะสมกบสภาพทแตกตาง และเปนมาตรการทเปนทยอมรบของชมชนและผทเกยวของ

๕. การบรหารจดการเกยวกบคร มกลไกทไมเออใหครทาการสอนไดอยางมคณภาพ

อาจกลาวไดวา ครเปนปจจยทจ าเปนในการสรางคณภาพการศกษา จตวญญาณความเปนคร เปนคณลกษณะทส าคญทสดของคร วฒนธรรมไทยถอวาครเปนผทควรบชาดวยเปนบพการ คอ เปนผใหการอปการะกอนโดยไมยดตดกบผลตอบแทน ครเกดปตเมอศษยไดเรยนรและออกไปประสบความส าเรจในการงานและชวต ครไทยโดยธรรมชาตยงมคตอยางนอย แตสภาพแวดลอมในสงคมโดยรอบทเนนวตถนยม บรโภคนยม การแขงขนกน และการยดประโยชนสวนตน ไดเขาไปมอทธพลตอคร อยางมอาจหลกเลยงได กลไกทางการเมองทขาดธรรมาภบาลไดผลกดนใหระบบขยบไปในทศตรงกนขามกบจตวญญาณความเปนครทเปนหลกอยเดม เปรยบไดกบมพายแรกทมากระทบกระแทกคร

การผลตครเปนสวนทถกกระทบอยางแรง ผทอยากเปนครดวยความมงมนทจะเปนครทด ประสงคทจะท าประโยชนมอยมาก แตกระบวนการคดเลอกผเขามาเรยนไดเนนความสามารถและทกษะทางวชาการตาม

การเรยนดวยการทองจ าไมกระตนใหเกดความอยากรของนกเรยน

๕๙

แนวโนมความส าคญของเทคโนโลยสมยใหม และเมอเขารบการศกษาฝกอบรมเปนบณฑตครศาสตรศกษาศาสตร การศกษากใหความส าคญกบการสรางความรและสมรรถนะของคร โดยเฉพาะอยางยงสมรรถนะในการสอนในวชาเฉพาะตาง ๆ ซงไดกาวหนาไปเปนอนมาก แมวาจะมการสอน และฝกอบรมเกยวกบจรรยาบรรณและจตวญญาณความเปนคร แตกถกเบยดบงดวยเทคโนโลยกาวหนาทอาจนาสนใจกวา การคดเลอกนสตนกศกษาโดยเนนอปนสยและเจตคต พรอมกบขอตกลงทจะท างานเปนครตาม

ความจ าเปนของชาต เปนเวลานานพอสมควรอาจมสวนชวยปรบการรบผจะเรยนเปนครได

แผนการผลตครของชาตกมปญหา เพราะการผลตไมตรงกบความจ าเปนในระบบการศกษา ท าใหมบณฑตทจบการศกษาแลวหางานไมได กลายเปนคนวางงานจ านวนมาก หรอตองท างานทต ากวาความสามารถของตน ในบรรดาสาขาวชาทเขาเรยนสวนใหญกเปนสาขาเฉพาะทางยอยของการศกษา ทมงานในระดบมธยมศกษา ทอยในเมองมากกวาในทองถนหางไกล ในขณะทปญหาขาดแคลนครในปจจบนมความรนแรงสงในระดบประถมศกษา โดยเฉพาะตามโรงเรยน

ขนาดเลกในทองทหางไกล จงปรากฏเปนปญหามครไมตรงกบสาขาวชาทครไดรบการฝกอบรมมา มหาวทยาลยทท าการผลตครมเสรภาพ และขอจ ากดทางการเงน ทท าใหตองผลตตามแผนงานของตน ซงไมตรงกบความจ าเปนของประเทศ

การคดกรองและบรรจคร รวมท งการใหใบอนญาตประกอบวชาชพครไดมการปรบแกเปนระยะ ๆ ทมการปรบเปลยนหลกสตรดวย จนเปนปญหาการใชคร และมครจ านวนหนงตองท าหนาทคร ในต าแหนงครอตราจาง และครจางเหมา ซงไมมความมนคงและสวสดการของวชาชพ

การจดระบบงานในโรงเรยนใหครไดท าหนาทของตนมความส าคญมาก ใน พ.ศ. ๒๕๕๗ ส านกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและคณภาพเยาวชน (สสค.) ไดท าการส ารวจการท างานของคร ๔๒๗ คน พบวา ใน ๑ ปการศกษาทมจ านวนวนเปดเรยน ๒๐๐ วนนน ครตองใชเวลาท ากจกรรมภายนอกชนเรยนทไมใช การเรยนการสอนถง ๘๔ วน คดเปนรอยละ ๔๒ ของเวลาทงหมด โดยกจกรรมนอกชนเรยนทไมใชการเรยนการสอนทครตองใชเวลามากทสด ไดแก การประเมนของหนวยงานภายนอก (๔๓ วน) การแขงขนทางวชาการ

การผลตครไมตรงกบ ความจ าเปนในระบบการศกษา

ใน ๑ ปการศกษา ทมจานวนวนเปดเรยน ๒๐๐ วนนน ครตองใชเวลาทากจกรรมภายนอกชนเรยนทไมใชการเรยนการสอนถง ๘๔ วน

๖๐

(๒๙ วน) และการอบรมจากหนวยงานภายนอก (๒๐ วน) ท าใหครมเวลาในการสอนจรงนอยลงไปมาก ครจ านวนมากมความเหนอยากใหคนครใหกบหองเรยนและนกเรยน

ผบรหารโรงเรยนกถกดงออกไปจากโรงเรยนเชนเดยวกน ดวยการไปประชมและการรบทราบนโยบายและการสงการตาง ๆ รวมทงการจดท าเอกสารรายงานผลการด าเนนงาน ตลอดจนเอกสารเพอ การเพมวทยฐานะของตน ท าใหกระทบตองานในหนาทในการบรหารจดการโรงเรยนเพอเพมคณภาพ

การพฒนาครและการสรางความกาวหนาในวชาชพครถกกระทบจากพายอยางแรง วทยฐานะของครเปนเครองมอส าคญในการเปนแรงขบเคลอนใหครไดมความกาวหนา แตกฎเกณฑและวธการไมเออใหการไดวทยฐานะสงขนนน น าไปสการสรางความสามารถทพงประสงคในงานระดบทสงขน ตลอดจนการท า

หนาทภายหลงการไดวทยฐานะไปชวยเหลอครในโรงเรยน และท าหนาท สร างนวตกรรมเ พอให เกดคณภาพของการศกษา หากประสบการณและความรความสามารถทพฒนาขนไดเขาไปชวยยกระดบหลกสตรและการเรยนรในโรงเรยนกจะเปนประโยชนไดมาก

ระบบการบรหารงานบคคลของโรงเรยนจงควรไดรบการปรบปรงใหมประสทธภาพและผลตผลมากขน การสรางคานยมจตวญญาณความเปนคร และปทสถานสงคมทาง

การศกษาทเนนดานน ไมนอยกวาความรความสามารถทางวชาการดวยระบบและกลไกทเหมาะสม จะชวยปรบระบบงานครได

๖. การเรยนการสอน หลกสตร และการประเมนผลสมฤทธทางการศกษา ลาสมย ไมทนโลก

หลกสตรการศกษาฉบบแรกของไทย ทเรยกวา พกดส าหรบการศกษา เกดขนเมอ พ.ศ. ๒๔๓๕ ประกอบดวย ชนมลศกษาขนต า ชนมลศกษาขนสง มธยมศกษา ชนกลางสามญ และชนกลางสง มงใหราษฎรไดรบประโยชนเตมทในการประกอบอาชพ จน พ.ศ. ๒๔๕๖ จงไดจดเปนประถมศกษา สามญและ วสามญ กบมธยมศกษาตอนตน ตอนกลาง และตอนปลาย มงใหเหนความส าคญในความรความสามารถในวชาสามญ จนถงภายหลงสงครามโลกครงท ๒ จงเกดการศกษาภาคบงคบ และมแผนพฒนาการศกษาแหงชาต พ.ศ.๒๕๐๓ ขยายการศกษาทงดานปรมาณและคณภาพ มการปรบปรงหลกสตร จดเปนระบบ ๔, ๓, ๓, ๒ แลวใน พ.ศ. ๒๕๒๑ ปรบเปนระบบ ๖, ๓, ๓ มการปรบปรงหลกสตรวชาตางๆ เปนหลกสตรกลางทใชทงประเทศ

ในการปฏรปหลกสตรการศกษา พ.ศ. ๒๕๔๔ เกดขนตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒ มาตรา ๓๒ ก าหนดแนวทางในการจดการศกษาไววา การจดการศกษาตองยดหลกวา ผเรยนทกคน มความสามารถเรยนรและพฒนาตนเองได และถอวาผเรยนมความส าคญทสด ฉะนน คร ผสอน และผจดการศกษาจะตองเปลยนแปลงบทบาทจากการเปนผชน า ผถายทอดความร ไปเปนผชวยเหลอ สงเสรม และ

กฎเกณฑ และวธการไมเออใหการไดวทยฐานะสงขนนน

น าไปสการสรางความสามารถทพงประสงคในงานระดบท

สงขน

๖๑

สนบสนนผเรยนในการแสวงหาความรจากสอและแหลงการเรยนรตางๆ และใหขอมลทถกตองแกผเรยน เพอน าขอมลเหลานนไปใชสรางสรรคความรของตน มการวางหลกสตรการศกษาขนพนฐานขนใหมดวยเหตผลทวาหลกสตรเดมมจดออนในเรองส าคญ คอ การก าหนดหลกสตรจากสวนกลางไมสามารถสะทอนสภาพ ความตองการทแทจรงของสถานศกษาและทองถน การจดหลกสตรและการเรยนรคณตศาสตร วทยาศาสตร และเทคโนโลยยงไมสามารถผลกดนใหประเทศไทยเปนผน าดานวทยาศาสตร คณตศาสตร และเทคโนโล ย ในภมภาค จงจ าเปนตองปรบปรงกระบวนการเรยนการสอนให คนไทยมทกษะกระบวนการและเจตคตทด ทางคณตศาสตร วทยาศาสตร และเทคโนโลย มความคดสรางสรรค การน าหลกสตรไปใชยงไมสามารถสรางพนฐานในการคดสรางวธการเรยนรใหคนไทยมทกษะในการจดการ และทกษะในการด าเนนชวต สามารถเผชญปญหาสงคมและเศรษฐกจทเปลยนแปลงอยางรวดเรวไดอยางมประสทธภาพ การเรยนรภาษาตางประเทศยงไมสามารถทจะท าใหผเรยนใชภาษาตางประเทศโดยเฉพาะภาษาองกฤษในการตดตอสอสารและการคนควาหาความรจากแหลงการเรยนรทมอยหลากหลายในยคสารสนเทศ

นอกจากนพระราชบญญตการศกษาแหงชาตดงกลาวไดก าหนดใหมการจดท าหลกสตรการศกษาขนพนฐาน เพอความเปนไทย ความเปนพลเมองทดของชาต การด ารงชวตและการประกอบอาชพ ตลอดจนเพอการศกษาตอและใหสถานศกษาขนพนฐานจดท าสาระของหลกสตร ในสวนทเกยวของกบสภาพปญหาในชมชน และสงคม ภมปญญาทองถน คณลกษณะอนพงประสงคเพอเปนสมาชกทดของครอบครวชมชน สงคม และประเทศชาตและพระราชบญญตการศกษาแหงชาตดงกลาวก าหนดใหมการศกษาภาคบงคบ จ านวน 9 ป จงไดมการประกาศใชหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. ๒๕๔๔ ขน โดยไดก าหนดเปนกลมสาระการเรยนร ๘ กลมสาระ และใหมกลมสาระเพมเตมไดตามความเหมาะสมเปนกลมสาระท ๙ ได กลมสาระทก าหนดนจะตองเรยนตงแตชนประถมศกษาปท ๑ ถงชนมธยมศกษาปท ๖ โดยก าหนดมาตรฐานการเรยนรในแตละชวงชนใหเหมาะสม ซงกลมสาระการเรยนรทง ๘ กลมสาระ มดงน ๑) กลมสาระการเรยนรภาษาไทยแบงเปน ๕ สาระ ๕ มาตรฐานการเรยนร ๒) กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร แบงเปน ๖ สาระ ๒๐ มาตรฐานการเรยนร ๓) กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร แบงเปน ๘ สาระ ๑๓ มาตรฐานการเรยนร ๔) กลมสาระการเรยนรสงคม ศาสนาและวฒนธรรม แบงเปน ๕ สาระ ๑๑ มาตรฐานการเรยนร ๕) กลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษาแบงเปน ๕ สาระ ๖ มาตรฐานการเรยนร ๖) กลมสาระการเรยนรศลปะแบงเปน ๓ สาระ ๖ มาตรฐานการเรยนร ๗) การงานอาชพและเทคโนโลย แบงเปน ๕ สาระ ๖ มาตรฐานการเรยนร และ ๘) กลมสาระการเรยนรภาษาตางประเทศ แบงเปน ๔ สาระ ๘ มาตรฐานการเรยนร ในแตละกลมสาระการเรยนรซงแบงเปนสาระและมาตรฐานการเรยนรตามทหลกสตรก าหนด และมหลกสตรแกนกลางก าหนดเนอหาใหรอยละ ๗๐ และใหสถานศกษาน าไปปรบใชตามความเหมาะสมอกรอยละ ๓๐

การจดการศกษาตองยดหลกวา ผเรยนทกคนมความสามารถเรยนรและพฒนาตนเองได และถอวาผเรยนมความส าคญทสด

๖๒

พ.ศ. ๒๕๕๑ ไดมการปรบปรงหลกสตรใหมอกครงหนง โดยสาระส าคญยงคงใกลเคยงกบ หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. ๒๕๔๔ ยงคงมหลกสตรแกนกลางและใหโรงเรยนจดท าสาระของหลกสตรเอง โดยมกลมสาระการเรยนร 8 กลมสาระ และกจกรรมพฒนาผเรยนเชนเดม แตไดเพมตวชวดขนมาเพอการจดการเรยนการสอนใหสนองตวชวดทก าหนดครบทกตวชวด

จากการวจยและตดตามประเมนผลการใชหลกสตรในชวงระยะ ๖ ปทผานมา พบวา หลกสตรดงกลาวมขอดหลายประการ เชน สงเสรมการกระจายอ านาจทางการศกษา ท าใหทองถนและสถานศกษามสวนรวมและมบทบาทพฒนาหลกสตรใหสอดคลองกบความตองการของทองถน มแนวคดและหลกการสงเสรมพฒนาผเรยนแบบองครวมอยางแทจรง

ส าหรบสอการเรยนรไดมขอก าหนดใหสอทผเรยนและผสอนใชศกษาคนควาหาความรดวยตนเอง ผเรยน ผสอนสามารถจดท าและพฒนาสอการเรยนรขนเองหรอน าสอตาง ๆ ทมอยรอบตว และในระบบสารสนเทศมาใชในการเรยนร โดยใชวจารณญาณในการเลอกใชสอและแหลงความร โดยเฉพาะหนงสอเรยน ควรมเนอหาสาระครอบคลมตลอดชวงชน สอสงพมพควรจดใหมอยางเพยงพอ ทงน ควรใหผเรยนสามารถยมไดจากศนยสอหรอหองสมดของสถานศกษา จากนนจงมการแตง ปรบปรง และจดพมพ หนงสอเรยนสาระการเรยนรพนฐานขน บนฐานของหลกสตรแกนกลาง เชน กลมสาระการเรยนรภาษาไทย มหนงสอเรยนสาระการเรยนรพนฐาน ชนประถมศกษา ๑๒ เลม และชนมธยมศกษา ๑๒ เลม แตละเลมก าหนดส าหรบชวงชน ภาคเรยน และชนเรยน เปนตน

จะเหนไดวา หลกการทก าหนดไวส าหรบหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. ๒๕๔๔ และแกไขเพมเตม พ.ศ. ๒๕๕๑ ไดครอบคลมเจตนารมณตามความจ าเปนไวเปนอยางด อยางไรกตามในทางปฏบต มโรงเรยนขนาดใหญบางแหงทมบคลากรเพยงพอ สามารถสรางหลกสตรสถานศกษาของตนเอง ตามทกฏเกณฑไดเปดชองใหไว แตส าหรบโรงเรยนขนาดเลกและขนาดกลางทมคนจ ากดไมมความสามารถทจะจดท าหลกสตรของตนเองได คงอาศยการลอกตามกน และไมเกดสภาพความเหมาะสมกบทองถน ยงส าหรบชนประถมศกษาตอนตนดวยแลว การจดการเรยนการสอนตามโครงสราง ๘ กลมสาระ ทมขอก าหนดโดยละเอยด และมหนงสอเรยนก ากบอย ความคลองตวจงหายไป ท าใหตองจดการเรยนการสอนตามทปรากฏในหนงสอเรยน และตองใชการทองจ าเนอหาสาระเปนหลก

หลกการทก าหนดไวส าหรบหลกสตรการศกษาขนพนฐาน

ไดครอบคลมเจตนารมณ ตามความจ าเปนไวเปนอยางด

๖๓

ส าหรบวชาวทยาศาสตร คณตศาสตร และเทคโนโลยนน ประเทศไทยไดเหนความส าคญและจดตงสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.) ขนตงแต พ.ศ. ๒๕๑๕ แตตองอยในกรอบของหลกสตรแกนกลาง

แมจะมการปรบปรงหนงสอเรยนเปนระยะ ๆ แตสวนใหญจะไมไดปรบใหกาวหนาตามการเปลยนแปลงขององคความรในโลก หลกสตรการศกษาของไทยจงลาสมย ในการสงนกเรยนไทยไปแขงขนโอลมปควชาการระหวางประเทศ จงปรากฏวานกรยนไทยในระยะแรกไมสามารถแขงขนได จนมการจดหลกสตรและต าราเฉพาะเรองขนใหมตามมาตรฐานสากล และมการจดคายอบรม นกเรยนไทยจงสามารถแขงขนชนะได ในการสอบโอเนต ทเปนการสอบวดความรตามหลกสตรของไทย ผลการสอบกปรากฏวาคาเฉลยทงประเทศอยในเกณฑต า ยงเมอเขารวมสอบกบโครงการตาง ๆ ทจดในระดบนานาชาต ปรากฏวาเดกไทยจ านวนมากมผลการสอบต าอยางมาก คงมนกเรยนจากบางโรงเรยนเทานนทสามารถท าคะแนนดได การทเปนดงน สวนหนงเกดจากการเรยนรของเดกไทยอาศยการทองจ าตามหลกสตรทแคบ แตการศกษาทวโลกในปจจบน จะเนนการมสมรรถนะตาง ๆ ทจ าเปนตองเกดขนในการศกษา เพอเตรยมก าลงคนส าหรบโลกอนาคต ทกษะของคนในศตวรรษท ๒๑ จงเปนสงทจ าเปนส าหรบผทจะมชวตในโลกปจจบนและอนาคต

พฒนาการทางการศกษาในโลกทเนนการเรยนรบนฐานสมรรถนะ และใชวธการเรยนรเชงรก หรอการเรยนรดวยตนเอง เรยนรวธการเรยนร ตลอดจนการสรางวจารณญาณ และความคดรเรมสรางสรรคมากกวาการทองจ า ทงยงตองมความหลากหลายปรบใหตรงกบความถนด และความประสงคของผเรยน จงจ าเปนตองปรบหลกสตร กระบวนการเรยนร และการประเมนผลของการศกษาของไทยอยางเรงดวน ใหทนการเปลยนแปลงในโลก และมการพฒนาครและผทเกยวของใหสามารถปรบเปลยนดวย

เปาหมายของการศกษาไทยตามทก าหนดไวในรฐธรรมณญ ครอบคลมกวางขวาง ทงคณธรรมจรยธรรม ความเปนพลเมองดทภมใจในชาต สามารถสรางความเชยวชาญไดตามความถนดของตน และ มความรบผดชอบตอครอบครว ชมชน สงคม และประเทศชาต รวมทงมคณภาพและไดมาตรฐานสากล ความสามารถทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย คณตศาสตร เทคโนโลยดจทล ทกษะการใชขอมล การสอสาร และการออกแบบนวตกรรม รวมทงการน าความรและทกษะไปใชประโยชน จงตองพฒนาใหทน การเปลยนแปลงในโลก ขณะเดยวกนตองมความรความเขาใจเกยวกบวฒนธรรม ประวตศาสตร และความดงามของความเปนไทย

พฒนาการทางการศกษา ในโลกทเนนการเรยนรบนฐานสมรรถนะ และใชวธการเรยนร

เชงรก หรอการเรยนร ดวยตนเอง เรยนรวธการเรยนร

ตลอดจนการสรางวจารณญาณ และความคด

รเรมสรางสรรค

๖๔

๗. การศกษาของไทยยงไมไดใชประโยชนจากเทคโนโลยดจทลอยางเตมท

พฒนาการดานดจทลไดมอทธพลทรนแรงตอระบบงานตางๆ ของโลก กจการและแรงงานของทรพยากรบคคลหลายอยางจะถกแทนทดวยความกาวหนาทางดจทลเทคโนโลย ในขณะเดยวกนเทคโนโลยดจทลไดเปนโอกาสในการพฒนาและแกปญหาตาง ๆ ไดอยางด สามารถเอาชนะขอจ ากดดานระยะทางและเวลาได การศกษาของไทยยงปรบใชโอกาสจากการเปลยนแปลงดงกลาวไดนอย

โอกาสท เกดขนจากเทคโนโลยดจทลจะเปนประโยชนในการปฏรปการศกษาของไทยไดหลายอยางคณภาพการศกษาและความเหลอมล าทางการศกษามสาเหตสวนหนงจากการจ ากดความรอยทหนงสอต าราเรยน โดยการขาดสอทมคณภาพและตองใชประกอบเพอขยายความรความคด ทงดวยตนเอง ศกษาเปนกลม หรอศกษารวมกบคร เทคโนโลยดจทลชวยใหสามารถขามขอจ ากดดานระยะทางและเวลา อนเปนการสรางพลงและโอกาสส าหรบนกเรยนในการยกระดบคณภาพการศกษา เทคโนโลยดจทลยงชวยในการพฒนาคร การฝกอบรมและเพมสมรรถนะของครกระท าได โดยไมตองใหครตองทงนกเรยนและโรงเรยน นอกจากนนอาจเกดชมชนเพอการเรยนรระหวางครในโรงเรยน หรอขามโรงเรยนดวยแพลตฟอรมดจทล แมแตแพลตฟอรมระหวางนกเรยนกเกดขนได การใชปญญาประดษฐกจะพลกโฉมการจดการศกษา ในการยกระดบคณภาพ ลดความเหลอมล า และสรางความสามารถในการเพอเรงรดพฒนาการศกษาใหไดมาตรฐานสากลและสามารถแขงขนได อนจะเสรมความสามารถในการแขงขนของชาตตามแผนยทธศาสตรชาต ในการศกษาทกระดบ ทกรปแบบ ตลอดชวต ประชาชนกเกดสมรรถนะทจ าเปนส าหรบการงานและชวตในอนาคตได พอแม ผปกครอง ตลอดจนปยาตายายทดแลเดก อาจไดรบขอมลและการศกษาใหสามารถรวมในการดแล และแกปญหาใหเกดได

ในการนจ าเปนตองอาศยโครงสรางพนฐานดานดจทล ทงทสงผานทางอากาศ ทผานสายพลงสงทกระจายไปทวทกทองถน และดวยเครองมอทมสมรรถนะในการเกบ คนหาและน าความรไปใชไดดวยในการน าสอและกจกรรมไปยงผเรยนและสถานศกษา

เดกและเยาวชนทอยในระบบการศกษาในปจจบน นบไดวาเปนผอยใน Generation Z ซงมความสามารถ ความถนด และวธคดทแตกตางไปจากคนรนเกา ทก า ลงเปนผสอนและผบรหารอย ความพยายามทจะปรบทศนคตและสมรรถนะของผทรบผดชอบเหลานใหสามารถใชประโยชนและปรบตนสการเปลยนแปลงยงเกดขนนอย

คณภาพการศกษาและ ความเหลอมล าทาง

การศกษามสาเหตสวนหนงจากการจ ากดความรอยท

หนงสอต าราเรยน โดยการขาดสอทมคณภาพและตองใชประกอบเพอขยาย

ความรความคด

๖๕

๘. การอาช ว ศกษาของไทยไม ตรง กบความ ตองการของตลาดแรงงานทงในดานทกษะ และสาขาวชา

การอาชวศกษาของไทยเปนปญหาทคางคามาเปนเวลาหลายสบป และไดมความพยายามปรบแกอยหลายระยะ แตยงไมเปนผล คานยมและภาพลกษณของอาชวศกษาในสายตาสงคมคอนไปทางลบ ในขณะทโลกก าลงเปลยนไป และการศกษากผนแปรไปเปนอนมาก การศกษาเพอสะสมทฤษฎความรทเปนฐานของการศกษาอยเดม ไดเปนทตระหนกวาไมเพยงพอ จ าเปนตองมการศกษาในทางปฏบตทส าคญพอๆ กนประกอบดวย ทรพยากรบคคลทเปนก าลงของชาตตองมผทมทกษะและฝมอในการงานตางๆ การศกษาทไดผลผลตทไมสามารถท างานในหนาทของตนไดนน นบเปนการศกษาทไมตรงเปาและไมบรรลผล

การศกษาในสมยใหมจงตองมการฝกภาคปฏบตในทกระดบ ตงแตระดบตน ๆ ไปจนถงอดมศกษา ตลอดจนการศกษาตลอดชวต การจดการศกษาบางสวนในสถานประกอบการส าหรบงานทเตรยมไปท าจงเปนสงทหลกเลยงไมได

ความจรงขอน มความส าคญมากเปนพเศษส าหรบอาชวศกษาซงเปนการเตรยมผเรยนส าหรบการประกอบอาชพ และโดยทอาชพมหลากหลายและตองปรบเปลยนตามความเจรญอยเปนนจ การศกษาดานอาชวศกษาจงจ าเปนตองมทงทกษะและฝมอในการท างานไดเลย และสมรรถนะในการปรบเปลยน ในโลกปจจบนนงานบางอยางจะถกทดแทนดวยปญญาประดษฐ และจะม งานใหม เกดข น เสมอ สถานประกอบการจ าเปนตองปรบตวใหทนการเพอความอยรอด แตสถานศกษาอยในสภาพทปรบเปลยนไดชากวา ความรวมมอกบของทงสองฝายจงเปนสงทจ าเปน ขณะนมสถานประกอบการหลายแหงตองใหการฝกอบรมเพมเตมเพอใหท างานได หรอตองเปดสถานศกษาของตนเองเ พอสรางก าล งคนทตองการ อตสาหกรรมจากตางประเทศทเขามาประกอบธรกจในประเทศไทยมกมปญหาการขาดแคลนก าลงคนในระดบทตองการ

ระบบการก ากบดแลและสนบสนนการอาชวศกษา ซงอยในภาครฐมการปรบเปลยนชา และในบางสวนใชระบบอ านาจตามแนวของราชการเดม ท า ให เปนปญหาของการจดการอาชวศ กษา การสรางความสามารถในการแขงขนของประเทศ ให เปนประเทศไทย ๔.๐ จ าเปนตองแกปญหา การอาชวศกษาใหได

การศกษาเพอสะสมทฤษฎความร ทเปนฐานของ

การศกษาอยเดม ไดเปนทตระหนกวาไมเพยงพอ จ าเปนตองมการศกษา

ในทางปฏบต ทส าคญพอๆ กนประกอบดวย

การศกษาดานอาชวศกษา จงจ าเปนตองมท งทกษะและฝมอในการท างานไดเลย

๖๖

๙. การอดมศกษาของไทยจาเปนตองไดรบการปฏรป

พฒนาการของอดมศกษาไทยในระยะ ๑๐๐ ป ท ผ า นมา ได เ ก ดผลส มฤทธ ไ ม น อ ย มหาวทยาลยไทยไดรบการยอมรบนบถอในวงการนานาชาต และไดสนองความจ าเปนของประเทศ รวมทงมการปรบเปลยนเปนระยะๆ ระบบอดมศกษาไทยไดขยายเตมท ไดเพมจ านวนสถาบนอดมศกษาและทเรยนมากเพยงพอ จนถอไดวา การครอบคลมประชากร (Massification of Higher Education) ไ ด ส า เ ร จ ล ล ว ง แ ล ว ม ก า ร ก ร ะ จ า ย ข อ งสถาบนอดมศกษาไปครอบคลมทวประเทศและม

ทางเลอกทหลากหลาย ทงในเชงสาขาวชา ระดบการศกษา สถาบนภาครฐและเอกชน และกระบวนวธการศกษา สวนการวจยได เปนบทบาทหนาทมหาวทยาลย และเปนตวช วดผลงานทางวชาการ สถาบนอดมศกษายงมบทบาทใหบรการทางวชาการแกสงคม และท านบ ารงศลปะและวฒนธรรม ระบบบรหารมหาวทยาลยกไดรบการพฒนา มผบรหารมหาวทยาลย ซงไดแก อธการบด และผบรหารระดบรองลงไปเปนผรบผดชอบ และมสภามหาวทยาลยเปนองคคณะบคคล รบผดชอบในระดบนโยบายของสถาบน และก ากบดแลกจการ เพอใหมเสรภาพทางวชาการและความเปนอสระในการบรหารงาน

อยางไรกตามอดมศกษาไทยกยงมปญหาอยมาก ความเปนอสระของมหาวทยาลยชวยใหเกดความกาวหนาทางวชาการ แตยงดอยในดานความรบผดชอบตอสงคม ผลผลตทกดานของมหาวทยาลย ยงสนองความจ าเปนของประเทศไดไมเตมท ในการประเมนจดอนดบมหาวทยาลยในระดบโลก และระดบภมภาค มหาวทยาลยไทยไมสามารถแขงขนไดในโลก ตามตวชวดของการจดอนดบ สมหาวทยาลยของสงคโปร ญปน จน และเกาหลไมได และในระยะหลงมแนวโนมทมหาวทยาลยจะถดถอยลงดวย โดยถกแซงจากมหาวทยาลยใหม ๆ ในหลายประเทศ เชน มาเลเซย ฮองกง และไตหวน

นโยบายอดมศกษาของไทยไมชดเจน ไมมนคง และปรบไมทนกบการเปลยนแปลงในโลก ท าใหความสามารถในการแขงขนของชาตดอยลงไปดวย การขบเคลอนประเทศไทยไปสประเทศ ๔.๐ ยงตดกบดกทอดมศกษา

มหาวทยาลยจ านวนหนงมหนาทท าการวจยทควรเปนชนแนวหนาของศาสตรของโลก เพอยกระดบประเทศใหอยในกลมทกาวหนา แขงขนไดในอนาคต แตผลงานวจยของไทย และการจดสทธบตรยงอยในระดบต า นวตกรรมทลกซงและกาวกระโดด จ าเปนตองอาศยวชาการขนลกซงและพนฐาน ประกอบกบวสยทศนทครบวงจรของการวจย และบกเบกเพอใหเปนผลใชประโยชนไดจรง การปรบนวตกรรมไปสผลผลตทงทเปนกายภาพ หรอเปนกระบวนการ ทมการจดการเชงธรกจยงมอยนอยมาก มหาวทยาลยจ านวนหนงอาจมงท าการวจยเพอแกปญหาของประเทศ และเพอการพฒนาทองถนทมความหลากหลายและลกษณะ

ผลผลตทกดานของมหาวทยาลย ยงสนองความจ าเปนของประเทศได

ไมเตมท ในการประเมนจดอนดบ

มหาวทยาลยในระดบโลก และระดบภมภาค มหาวทยาลยไทยไมสามารถ

แขงขนไดในโลก

๖๗

จ าเพาะยงมอยางจ ากด บทบาทการใหบรการทางวชาการแกสงคมทมกเปนแนวตงรบอยแตเดม ตองปรบเปนเชงรก ทน าความรและศกยภาพทมอยออกไปชวยขบเคลอนการปฏรปเศรษฐกจและสงคมในการศกษา ตลอดชวต โดยเปนหนสวนในการพฒนาประเทศ และชมชน

สงคมไทยมปญหาความเหลอมล าอยมาก ขาดความเสมอภาคในดานตาง ๆ ท าใหเกดความไมยตธรรมในสงคม อนเปนผลรบกวนความสขสงบสนต และความมนคง ในฐานะทเปนสมองของชาต มหาวทยาลยตองใชศกยภาพของตนชวยในการแกปญหามากกวาในปจจบน

การบรหารกลางของระบบอดมศกษาขาดประสทธภาพ ขาดแผนทรพยากรมนษยท ใชการได แมวาจะมการปรบการบรหารระบบมาเปนระยะ ๆ ระบบอดมศกษาโดยรวมยงตองไดรบการแกไข ยงในกรณของอดมศกษา ๔.๐ แลว ตองมการปรบแกระบบในหลายดาน จะเหนไดวาการศกษาของไทยทกดาน มตนตอของปญหาทรนแรง ลกซ งหลากหลายซบซอนและฝงลกอยางมากจนอาจกลาวไดวา มาตรการในการแกไขหรอปฏรปเกอบจะเปนไปไมได (Mission Impossible)

จากการศกษาขอมลขอคดเหนขอเสนอแนะและสภาพความเปนจรงในทต างๆ แลว คงจะเหนแสงสวางทปลายอโมงคอยบาง หากทกภาคสวนของสงคมตนข นและตระหนกในปญหาและรวมกนแกไขตลอดจนเหนประโยชนสวนรวมเปนทต งกจะเปนไปได

๖๘

ตอนท ๓

แนวทางในการปฏรปการศกษาไทย

๖๙

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยแสดงถงเจตนารมณและหลกการอยางแจมชดทจะใหเกด การแกไขขนานใหญหรอการปฏรปการศกษาไทย รฐบาลกมความมงมนในการปฏรปการศกษา ประชาชนทใหความเหนในชองทางตางๆ ไดตงความหวงไวกบการปฏรปการศกษา ดงนนขณะนมความมงมนทางการเมอง (Political Will) อยางชดเจน

ในการศกษาจากสภาพความเปนจรงในทตางๆ ทวประเทศ พบโรงเรยนและนกเรยนทสามารถปรบตวและสรางกจกรรมใหเกดคณภาพได ตลอดจนมโรงเรยนและบคลากรทางการศกษาและจตอาสาจ านวนไมนอยทมงมนตอสกบขอจ ากดและความยากล าบากจนเปนผลส าเรจ และมชมชนและภาคเอกชนเขาไปชวยเหลอ โดยมตวอยางโรงเรยนจ านวนไมนอยทมนวตกรรมจนสามารถบรรลผล สรางนกเรยนทมความรความสามารถและแขงขนได ประกอบกบในโลกขณะนเปนระยะของการเปลยนแปลงขนานใหญอนจ าเปนตองปรบระบบการศกษา เมอเขาสศตวรรษใหม ค.ศ. ๒๐๐๐ องคการสหประชาชาตไดก าหนดใหประเทศตางๆ

ทวโลกรวมกนพฒนาโดยมเปาหมาย Millennium Development Goals (MDG) ซงการยกระดบการศกษา

เปนเปาหมายหนง เมอครบก าหนด ๑๕ ปทตงไวเดมคอ ค.ศ. ๒๐๑๕ ปรากฏวายงไมบรรลผลตามทตงไวไดอยางเตมทและมปญหาใหมเกดขน จงจดท า Sustainable Development Goals (SDG) ทขยายเพมเปาขน การปฏรปการศกษาปรากฏเดนชดขนอก

โลกไดเขาสยคปฏวตดจทลเปน S Curve ทสองหลงจาก Knowledge Explosion เมอ ๖๐ ปกอนการศกษาจงตองปรบเปลยนอยางมาก เนอหาสาระทางวชาการไดรวมกนอยและหาไดงาย ถาสามารถเขาไปหาและรวธทใชสบคนโดยทเนอหาทางวชาการจะอยในภาษาองกฤษเปนหลก ความสามารถทางภาษาองกฤษจงเปนสมรรถนะทจ าเปน ยงตองการเขาไปสบคนใหลกกวาทไดมผจดท าไวเปนภาษาไทยความสามารถทางภาษาองกฤษกยงจ าเปนมากขน เปาหมายของการศกษาจงปรบจากการสะสมเนอหาสาระไปเปนการสรางสมรรถนะ ทงสมรรถนะทางภาษาในการสอสาร ในการสบคนและการมวจารณญาณทจะเลอกเชอและสมรรถนะในการใชคอมพวเตอรและอนเทอรเนต

Political Will

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

นโยบายของรฐบาล

ความคาดหวงของสงคม

า

๗๐

อกดานหนงของการเปลยนแปลงในปจจบนคอ การปฏวตดจทล (digital revolution) ซงเปนการเปลยนแปลงทมผลกระทบตอกจกรรมตางๆ ของมนษยจนมคนเรยกวาเปนการปฏวตอกครงหนงของมนษยชาต กระบวนการดจทลไดท าใหเกดความสามารถทจะขามระยะทางและเวลาได ความรและขอมลตางๆ

Knowledge explosion

Tacit knowledge

Digital revolution

Technologies

1960

โลกไดเขาสยคปฏวตดจทลเปน S Curve ทสอง

หลงจาก Knowledge Explosion เมอ ๖๐ ปกอน

๗๑

สามารถไปถงทตางๆ ไดโดยเรว สงทเกดในสวนหนงของโลกสามารถรบรไดทวโลกในเวลาเดยวกน ความรสามารถน าไปสทองถนหางไกล ไดท าใหเปนโอกาสใหมของผคนทกภมศาสตรทหลากหลาย ยคดจทลยงท าใหวธคดและพฤตกรรมของมนษยเปลยนไปดวย ผทเกดหลงจากป ค.ศ. ๑๙๙๕ ซงเปนปทคอมพวเตอรสวนบคคลไดกระจายออกไปกวางขวางจงไดรบการขนานชอวาเปนรน Z หรอรน i (Generation Z, Generation i) คนรนนจะถนดทจะเรยนรจากสอผสมทมทงตวอกษรภาพนง ภาพเคลอนไหว แสง เสยง และการแสดงอารมณไปพรอมกน แทนทจะเปนการเรยนรจากหนงสอต ารา หรอบทเรยน คนรนกอนนนเรยนรจากหนงสอซงสามารถเลอกบททตองการหรอคนตอไปไดแตดวยความยากล าบาก ตางจากคนรน Z ทมทางเลอกมากมายบนจอทเลอกคนตอไปไดโดยสะดวก สภาพดงกลาวนมผลอยางมากส าหรบการเตรยมคนส าหรบการมชวตและงานอาชพในโลกอนาคต คนในรนกอนๆ ซงก าลงท างานอยหรอเปนผบรหาร หรอแมแตผสงอายกไดรบผลจากการเปลยนแปลงนดวย หากสามารถปรบและสรางสมรรถนะและวธคดไดทนกจะไดประโยชน ดจทลแพลตฟอรมเพอการเรยนรจงเปนกลไกทส าคญในการจดการศกษาทงทอยในโรงเรยนและการศกษาในรปแบบอน

โดยสรปจะเหนวาประเทศไทยไดท าการปฏรปการศกษาครงหนงเมอป พ.ศ. ๒๕๔๒ น าไปสการเปลยนแปลงเปนอนมาก การศกษาของชาตไดกาวหนาไป แตหลายอยางทตงใจไวท าใหเกดผลสมฤทธไมไดตองยอมรบวาการปฏรปยงไมส าเรจ การเปลยนแปลงของการศกษาไทยไมสามารถตามการเปลยนแปลงในโลก ไดทนเมอมาถงปจจบนนมความตงใจทจะปฏรปการศกษาอกครงหนง สงทควรกงวลขณะนคออก ๔ - ๕ ปหรอ ๑๐ ปขางหนา หากมองยอนกลบมาแลว การปฏรปการศกษาไมส าเรจ ประเทศไทยจะเปนอยางไร นคอปญหาทใหญมาก คงตองตงความหวงไววาการปฏรปครงนจะส าเรจได

Knowledge explosion

Tacit knowledge

Digital revolution

Technologies

1960

๗๒

โดยทการเปลยนแปลงในโลกเกดขนอยางรวดเรว และสภาพการศกษาของไทยยงลาหลงประเทศอนอย จงจ าเปนตองเรงรดการปฏรปการศกษาดวยอตราเรงสงเปนพเศษ จงจะสามารถกาวทน ประเทศอนๆ ได บางประเดนตองท าเปนการเรงดวน ทจะท าใหส าเรจไดโดยเรว บางประเดนตองเสรจไดในเวลา ๓ ถง ๕ ป แตการปฏรปโดยรวมตองจดท าใหเสรจในเวลาไมเกน ๑๐ ป จงจะมโอกาสกาวทนโลก

ในการทจะปฏรปใหเกดความส าเรจนน จ าเปนตองวางเปาหมายทเปนไปได และจดล าดบความส าคญกอนหลง ทงในดานความรายแรงของปญหาทตองรบแกไข กบดานความยากงายของการปรบแก มหลายปญหาทตองใชเวลา จงจะคลคลายปญหาได

คณะกรรมการอสระเพอการปฏรปการศกษา ไดน าขอสรปจากปญหาและความทาทายของระบบการศกษาของไทยทไดวเคราะหไว ขอเสนอเพอการปฏรปการศกษาจากหนวยงานตางๆ ขอเสนอจากการ รบฟงความคดเหนสาธารณะในภมภาคตางๆ เวททางวชาการ และเวบไซตของ กอปศ. แลวไดยกรางพระราชบญญตการศกษาแหงชาต ฉบบใหม เพอใชแทนฉบบปจจบน โดยจะเปนกฎหมายแมบทดานการศกษา น าเสนอใหรฐบาลพจารณา ตลอดจนไดเสนอรางพระราชบญญตระดบรอง ทไดรบพระราชโองการประกาศใชเปนกฎหมายแลว คอ พระราชบญญตกองทนเพอความเสมอภาคทางการศกษา พ.ศ. ๒๕๖๑ พระราชบญญตการพฒนาเดกปฐมวย พ.ศ. ๒๕๖๒ และพระราชบญญตพนทนวตกรรมการศกษา พ.ศ. ๒๕๖๒ พรอมทงไดเสนอรางพระราชบญญตการอดมศกษา พ.ศ. .... ซงไดไปประกอบในพระราชบญญตการอดมศกษา พ.ศ. ๒๕๖๒ ทไดประกาศ พรอมไปกบไดประสานงานกบกระทรวงศกษาธการและหนวยงานทเกยวของด าเนนการปรบเปลยน และบกเบกการปฏรปในสวนทเปนไปไดอยางเรงดวนแลว คณะกรรมการอสระเพอการปฏรปการศกษา ไดยกรางแผนปฏรปประเทศดานการศกษาขน เพอใหสอดคลองกบยทธศาสตรชาต และแผนปฏรปประเทศดานอนๆ โดยมเปาหมายใหเกดการปฏรปทจะส าเรจไดในเวลา ๑๐ ป แลวไดรบขอเสนอเพมเตมจากการรบฟงความคดเหนของประชาชนเกยวกบรางแผนปฏรปประเทศดานการศกษา มาประกอบการพจารณาปรบปรงแผนการปฏรปประเทศดานการศกษาอกครงหนง ท าใหแผนการปฏรปประเทศดานการศกษานประกอบดวยวตถประสงคของการปฏรป ๔ ดาน มแผนงานเพอการปฏรป ๗ เรอง จ าแนกในรายละเอยดเปนประเดนปฏรป รวม ๒๙ ประเดน

๗๓

ในการปฏรปการศกษาใหส าเรจนนตองอาศยความรวมมอรวมใจของทกภาคสวนในสงคม โดยเฉพาะอยางยงผทรบผดชอบ และมบทบาทอยในระบบการศกษาในปจจบน การปรบคานยมตองม กศโลบายและมาตรการทเปนทยอมรบได การปรบแกหลายอยางอาจกระท าไดอยางเรงดวน ใหเกดความกาวหนาและแกปญหาไดทนท เปนประโยชนกบทกสวนทเกยวของ แตมหลายอยางทมขอจ ากดเกยวกบผลกระทบทตองใชเวลาในการด าเนนการ โดยเฉพาะอยางยงในการบรหารงานบคคล อาจตองปรบเปนสวนๆ และเปนระยะๆ โดยปรบใหเหมาะสมกบสภาพและผลกระทบทเกดขน ทงนอาจตองใชเวลา ๕ ถง ๑๐ ปจงจะไดผล เปนทนายนดทผทมสวนเกยวของไดใหความรวมมออยางด สอมวลชนไดชวยเสนอขาว และใหขอเทจจรงแกสงคม นกวชาการและผทสนใจในทกภาคสวนของสงคมไดเขารวมในการรบฟงความคดเหน ใหขอมลและขอเสนอแนะจ านวนมาก หนวยงานตางๆ ของกระทรวงศกษาธการไดใหขอมล ความรวมมอและรวมในการพจารณาหาแนวทางการปฏรป โดยเฉพาะอยางยงส านกงานเลขาธการสภาการศกษาซงท าหนาทเลขานการของคณะกรรมการอสระเพอการปฏรปการศกษา ไดใหความอนเคราะหในทกดานจนคณะกรรมการอสระฯ สามารถด าเนนการไดลลวงในเวลาทจ ากด จงเปนทหวงไดวาการปฏรปการศกษาครงนนาจะประสบความส าเรจได

การปฏรปคร งน ไมส าเรจไมได

ในการปฏรปการศกษาใหส าเรจน น ตองอาศยความรวมมอรวมใจของ

ทกภาคสวนในสงคม ท งพอแมผปกครอง ชมชน เอกชน ประชาสงคม สอมวลชน และ

องคกรของรฐทกระดบ โดยเฉพาะอยางยงผทรบผดชอบ และมบทบาทอยในระบบการศกษา

ในปจจบน และอนาคต

๗๔

ตอนท ๔

แผนการปฏรปการศกษาไทย

๗๕

ดวยรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. ๒๕๖๐ มาตรา ๒๕๘ จ ไดบญญตใหมการด าเนนการปฏรปประเทศดานการศกษา ครอบคลมใหเดกเลกไดรบการดแลและพฒนากอนเขารบการศกษา เพอใหเดกเลกไดรบการพฒนารางกาย จตใจ วนย อารมณ สงคมและสตปญญาใหสมกบวยโดยไมเกบคาใชจาย ใหด าเนนการตรากฎหมายเพอจดตงกองทนเพอลดความเหลอมล าทางการศกษา ใหมกลไกและระบบการผลต ค ดกรองและพฒนาผ ป ระกอบว ชาชพคร และอาจารย ให ได ผ ม จ ต วญญาณของ ความ เป นคร มความร ความสามารถอยางแทจรง ไดร บคาตอบแทนท เหมาะสมกบความสามารถและประสทธภาพ ในการสอน รวมทงมกลไกสรางระบบคณธรรมในการบรหารงานบคคลของผประกอบวชาชพคร ใหมการปรบปรงการจดการเรยนการสอนทกระดบเพอใหผเรยนสามารถเรยนไดตามความถนดและปรบปรงโครงสรางของหนวยงานทเกยวของเพอบรรลเปาหมายดงกลาว โดยสอดคลองกนทงในระดบชาตและระดบพนท ทงนบทบญญตของรฐธรรมนญฯ มาตรา ๒๖๑ ก าหนดใหการปฏรปตามมาตรา ๒๕๘ จ. ดานการศกษา

มคณะกรรมการทมความเปนอสระคณะหนงทคณะรฐมนตรแตงตงด าเนนการศกษาและจดท าขอเสนอแนะและรางกฎหมายท เกยวของใน การด าเนนการใหบรรล เปาหมายเ พอเสนอคณะรฐมนตรด าเนนการตอไป

นอกจากน การปฏรปการศกษายงเปนสวนหนงของการปฏรปประเทศเพอสนบสนนการบรรลตามยทธศาสตรชาตทก าหนดไวในดานตางๆ เนองดวยการศกษาเปนพนฐานทส าคญของการพฒนาประเทศ ดงนนแผนปฏรปประเทศดานการศกษาจงเปนองคประกอบส าคญทจะสนบสนนการด าเนนการตามยทธศาสตรชาตทกดาน โดยเฉพาะอยางยงดานการพฒนาทรพยากรมนษยของประเทศ ดานความเทาเทยมและความเสมอภาคของสงคม และดานขดความสามารถในการแขงขน การพฒนาคณะกรรมการอสระเพอการปฏรปการศกษา (กอปศ.) ไดด าเนนการศกษาและทบทวนผลการเศรษฐกจและการกระจายรายได

ศกษาวจย ขอเสนอเพอการปฏรปการศกษาของหนวยงานตางๆ ของสภาการปฏรปแหงชาต สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ และคณะกรรมาธการการศกษาและการกฬา ของสภานตบญญตแหงชาต ตลอดจนทบทวนผลลพธและผลสมฤทธของการจดการศกษาของประเทศทมการทดสอบและส ารวจไว จากแหลงอางองทงภายในและภายนอกประเทศ รวมถงสรปขอคดเหนจากการเยยมพนทและการจดเวทรบฟงความคดเหนสาธารณะท กอปศ.จดขนกวา ๒๐ ครง รวมกบขอคดเหนทไดรบผานทางเวบไซตของ กอปศ.(www.thaiedreform.org) และสอสงคมออนไลนตางๆ

บรบทของประเทศและของโลกก าลงเปลยนแปลงอยางรวดเรว ทงการพฒนาเศรษฐกจ การเปลยนแปลงทางสงคมตลอดจนนวตกรรมของเทคโนโลยตางๆ การพฒนาและขยายตวของเทคโนโลย

แผนปฏรปประเทศดานการศกษาจงเปนองคประกอบส าคญทจะสนบสนนการด าเนนการตามยทธศาสตรชาตทกดาน

๗๖

ดจทล ในการสอสาร และการศกษา มแหลงความรใหมๆ เกดขนอยางหลากหลาย ซงเหมอนเปนโอกาสในทางหนง แตในอกทางหนงการเปลยนแปลงขางตนสงผลใหประชาชนตองมความสามารถและสมรรถนะใน การเลอกเรยนรสงใหมและการปรบตวเพอการด ารงชวตและการประกอบอาชพ ระบบการศกษาจงตองมงพฒนาสมรรถนะของผเรยน เปดทางเลอกใหผเรยนสามารถพฒนาตนเองไดเตมศกยภาพ เชยวชาญในเรองทถนด และสามารถเรยนรตลอดชวต สามารถดแลสขภาวะของตนเองและครอบครว ในขณะเดยวกบทยงคงตองมงเนนการใหมคณธรรมและจรยธรรมเพอใหบคคลเหลานนเปนคนด รบผดชอบตอสงคมและสามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข นอกจากนทศทางของการพฒนาประเทศจากการก าหนดยทธศาสตรชาตดานการพฒนาทรพยากรมนษย ยงก าหนดประเดนส าคญทเกยวของกบการศกษาใหตองมการปรบเปลยนคานยมและวฒนธรรมเพอสรางคนด มความรบผดชอบตอครอบครว ชมชนและสงคม มการพฒนาศกยภาพของคนตลอดชวงชวต ปฏรปกระบวนการเรยนรทตอบสนองตอการเปลยนแปลงในศตวรรษท ๒๑ ตระหนกถงพหป ญ ญ า ข อ ง ม น ษ ย ท ห ล า ก ห ล า ย ต ล อ ด จ น ส ร า ง ส ภ า พ แ ว ด ล อ ม ท เ อ อ ต อ การพฒนาและเสรมสรางศกยภาพทรพยากรมนษยดวย

ปญหาทางการศกษาไทยมความสลบซบซอน และฝงลกในระบบ จนไมสามารถแกไขใหส าเรจไดทงหมดในเวลาอนสน จ าเปนตองใชเวลาในการปรบแก แตผลของสภาพปญหาในปจจบนตอสภาพทางเศรษฐกจและสงคมของประเทศ ตลอดจนความสามารถในการแขงขนของชาต ซงอยในสภาพทเกดความเสยหายอยางมาก ดงปรากฏอยในปจจบน ความจ าเปนเรงดวนทจะตองท าการปฏรปใหส าเรจภายในเวลาอยางมาก ๑๐ ป จงเปนเปาหมายหลกของการปฏรปครงน บางประเดนอาจท าไดส าเรจในเวลากอนนน เชนใน ๓ หรอ ๕ ป ทงนมสงทจ าเปนตองตงตน และด าเนนการโดยเรวในปจจบน

๗๗

เปาหมายของการปฏรปการศกษาไทยเมอครบ ๑๐ ป คอ

๑. คณภาพของการศกษาทกระดบไดมาตรฐานสากล และทนสมย ๒. ความเหลอมล าทางการศกษาหายไป คงมความหลากหลายในโอกาส ททกคนสามารถ

เชยวชาญไดตามความถนด และความประสงคของตน ๓. การศกษาของไทยสามารถแขงขนไดในโลก และเปนพลงขบเคลอนความสามารถ

ในการแขงขนของชาต ๔. ระบบการบรหารจดการการศกษามประสทธภาพ ประสทธผล ผลตภาพ และธรรมาภบาล

วตถประสงคของการปฏรปการศกษา มดงน

วตถประสงคโดยรวม สามารถแกปญหาการศกษาของชาตในปจจบนไดทกดาน ใหบรรลผลส าเรจในเวลาทสนทสด โดยมวตถประสงคจ าเพาะ ดงน

๑. ยกระดบคณภาพของการจดการศกษา (Enhancing Quality of Education) โดยครอบคลมดานตอไปน

๑.๑ ผลลพธทางการศกษาและการเรยนร (Learning Outcomes) ทงดานความร ทกษะ เจตคตทถกตอง และรจกดแลสขภาพ เพอการจดการในเรองการด ารงชวตของตนเองและการใช ชวตรวมกบผอนตามเจตนารมณของรฐธรรมนญมาตรา ๕๔ วรรค ๔

๑.๒ คร อาจารยและบคลากรทางการศกษา ทตองเปนผมความรความเชยวชาญ ครม จตวญญาณของความเปนคร

๑.๓ หลกสตรและกระบวนการจดการศกษาและการเรยนร (Educational Core Processes) ทยดหยน หลากหลาย ถกตอง ทนสมย ทนเวลา และมงเนนการสรางเสรมคณธรรม จรยธรรมและคานยมทางสงคมทถกตอง

๑.๔ สถานศกษาและระบบสนบสนน (Educational Institutions and Support Systems) ทตอบสนองตอความตองการของการจดการศกษา ตลอดจนทรพยากรดานการศกษาทมคณภาพ ไดแก งบประมาณและเทคโนโลย

๒. ลดความเหลอมลาทางการศกษา (Reducing Disparity in Education) เปนสวนหนงของ การสรางความเสมอภาคทางการศกษา (Equity in Education) ประกอบดวย

๒.๑ โอกาสในการเขาถงการศกษาและเทคโนโลยทสนบสนนการเรยนร (Equity in Access) ๒.๒ โอกาสในการไดรบทางเลอกในการศกษาและการเรยนรพฒนาทเหมาะสมกบศกยภาพ

ของผเรยน (Equity in Choosing appropriate process in Education) ๒.๓ โอกาสในการไดรบประโยชนจากการเรยนรและการพฒนาทกษะในการประกอบอาชพท

เหมาะสมกบศกยภาพตามความถนดของผเรยน (Equity in Benefiting from Aptitude-based Quality of Education) ทงในและนอกระบบการศกษา รวมถงการเรยนรตลอดชวตอยางมคณภาพ

๗๘

๓. มงความเปนเลศและสรางขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ (Leverage Excellence and Competitiveness) หมายถง การสรางสมรรถนะและคณลกษณะของผเรยนทมศกยภาพสง มความเปนผน า รเรมสรางสรรคนวตกรรมใหมๆ และการผลตนกวจยและนกเทคโนโลยชนแนวหนาใหสามารถตอยอดงานวจยทสามารถตอบโจทยการพฒนาประเทศ การสรางความรวมมอและเชอมตอกบสถาบนวจยอนๆ ทวโลก สอดคลองกบทศทางการขบเคลอนทางเศรษฐกจ สงคมและสงแวดลอมของประเทศ อกทงสถาบนการศกษาของไทยและระบบการศกษาไทยตองไดรบการยอมรบวาเทยบเคยงไดกบประเทศชนน าอนๆ

๔. ปรบปรงระบบการศกษาใหมประสทธภาพในการใชทรพยากร เพมความคลองตวใน การรองรบความหลากหลายของการจดการศกษา และสรางเสรมธรรมาภบาล (Improving Efficiency, Agility and Good Governance) โดยเฉพาะการสงเสรมและสรางสมดลของความคมคา ความโปรงใส ความรบผดชอบ คณธรรมและจรยธรรม ทงน ระบบการศกษาของประเทศทมธรรมาภบาลจะเออตอการบรรลตอวตถประสงคขอ ๑-๓ ขางตนอยางครอบคลมและสมดล (Balanced and Inclusive Achievement)

ทงน การศกษาทจะไดรบการปฏรปตามวตถประสงคทกลาวถงขางตนน จะครอบคลมถงการเรยนรตลอดชวต มไดจากดเฉพาะการจดการศกษาเพอคณวฒตามระดบเทานน

๗๙

คณะกรรมการอสระเพอการปฏรปการศกษา ไดน าขอสรปจากปญหาและความทาทายของระบบการศกษาของไทยทไดวเคราะหไว ขอเสนอเพอการปฏรปกา รศ กษาจากหน ว ย ง านต า งๆ ข อ เ สนอจากการ รบฟงความคดเหนสาธารณะในภมภาคตางๆ เวททางวชาการ และเวบไซตของ กอปศ. ตลอดจนขอเสนอเพมเตมจากการรบฟงความคดเหนของประชาชนเกยวกบรางแผน

ปฏรปประเทศดานการศกษาระหวางวนท ๑๕-๓๑ สงหาคม พ.ศ.๒๕๖๑ มาประกอบการพจารณาปรบปรงแผนการปฏรปประเทศดานการศกษา ท าใหแผนการปฏรปประเทศดานการศกษานประกอบดวยวตถประสงคของการปฏรป ๔ ดาน

แผนการปฏรปการศกษาไดจดท าเปน ๗ เรอง ทจ าแนกในรายละเอยดเปน ๒๙ เรอง

เรองท ๑ : การปฏรประบบการศกษาและการเรยนรโดยรวมของประเทศ โดยพระราชบญญตการศกษาแหงชาตฉบบใหมและกฎหมายล าดบรอง

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒ และฉบบแกไขเพมเตม พ.ศ. ๒๕๔๕ และ ๒๕๕๓เปนผลจากความพยายามทจะแกปญหาการศกษาของชาตในขณะนน ไดมขอบญญตทดหลายประการ ทท าใหเกดการเปลยนแปลง และมขอบญญตทดอกหลายประการทไมไดด าเนนการใหเปนผลทเปนรปธรรม จงไมเปนผลในทางปฏบต ประกอบกบในระยะยสบปทผานมา ไดมการเปลยนแปลงดานการศกษาเกดขนในโลกเปนอนมาก ทประเทศไทยจ าเปนตองปรบใหทนสมยดวย โ ด ย เ ฉ พ า ะ อ ย า ง ย ง ร ฐ ธ ร ร ม น ญ แ ห งราชอาณาจกรไทย ฉบบใหม ไดมหลกการและเจคนารมณใหมทางการศกษา และในหลายประการทมผลตอการศกษาของชาตดวย จงมความจ า เปนตองยกร างพระราชบญญตการศกษาแหงชาตขนใหม เปนกฎหมายหลก ท านองธรรมนญทางการศกษา โดยก าหนดขยายความหลกการและเจตนารมณของรฐธรรมนญออกมา แลวกมความจ าเปนตองมการตรากฎหมายล าดบรองในรายละเอยดตอไป

โดยทปญหาการศกษาของไทยมฐานมาจากคานยมทไมถกตองเหมาะสมในสงคมไทยหลายประการ ทจ าเปนตองปรบเปลยนเพอเปนรากฐานของการจดการศกษาทงระบบ การเหนความส าคญของการศกษาเปนฐานรากส าคญของการพฒนาการศกษา ในระยะแรกๆ อาจจ าเปนตองวางเปาทเหนและจบตอง

พระราชบญญตการศกษาแหงชาตฉบบใหม

เปนกฎหมายหลก ท านองธรรมนญทาง

ออกมา แลวกมความจ าเปนตองมการตรา

กฎหมายล าดบรองในรายละเอยดตอไป

ปรญญา หรอการรบรองไมเปนเครองชวดทเชอถอได สงทจ าเปนอยางแทจรงจงเปนผลสมฤทธคณภาพทแทจรงของการศกษา

๘๐

ได นนคอผลสมฤทธทางการศกษาทมการรบรอง ในรปของใบปรญญา หรอประกาศนยบตรทผรบรองเปนทเชอถอได และผทไดรบการรบรองกไดการตอบแทนทสมควร นบเปนเครองมอทด แตเมอระบบขยายขนมาก และมการปรบเปลยนไปโดยรวดเรว การรบรองไมเปนเครองชวดทเช อถอได สงทจ าเปนอยางแทจรงจงเปนผลสมฤทธทแทจรงของการศกษา ซงไดแกระดบความร ความสามารถ ทกษะ และคณลกษณะของผทจบการศกษาไป ยงเมอกระบวนการทางการศกษาไดขยายตว และมรปแบบทหลากหลาย คณภาพทแทจรงจงมความหมายมากกวาใบรบรอง ไดมสญญาณของการปรบเปลยนเกดขนแลว ผประกอบการเรมมองหาความสามารถทแทจรง มากกวาใบรบรอง แตสงคมโดยทวไปยงปรบคานยมและความคดไมทน พระราชบญญตการศกษาแหงชาตจงไดก าหนดเปาหมายเชงสมรรถนะ ศกยภาพ คณลกษณะและคณสมบตของผส าเรจการศกษาในแตละระดบไว ซงสถาบนการศกษาตองมงสรางใหเกด และผเรยนมเปาหมายขนต าทชดเจน และมโอกาสทแตกตางกนไดตามความถนดและความประสงค

การใหรฐมหนาทรบผดชอบอยางเอกเทศกบการศกษาและการเรยนร ตลอดจนพฒนาการของเดกและเยาวชนของชาต ตลอดจนแรงงานและประชาชนทงหมด ประสบกบขอจ ากดอยางมาก หลกการนใชไดในสงคมทการศกษายงมอยในลกษณะจ ากด และประชาชนยงไมมความสามารถทจะรบผดชอบเองได สภาพการณดงกลาวไดปรบเปลยนไป การศกษาไดขยายขนและปรบเปลยนไปอยางรวดเรวมาก ในหลากหลายรปแบบและชองทาง จนตองมความคลองตวในการจดการทปรบเปลยนไดเรว และตลอดจนมความจ าเปนตองอาศยบทบาทของพอแมผปกครอง ชมชน และภาคสวนตางๆ ของสงคม การบรหารจดการทดตองเกดขนในระบบราชการ บทบาทของศาสนาและกลไกสงคมดานคณธรรมจรยธรรมตองเขามามบทบาทจงจะเปนการศกษาทไดคณลกษณะทพงประสงคตามทก าหนดไวในรฐธรรมนญ คานยมสงคมทถอวาเปนบทบาทของรฐโดยสนเชงนนไมใชค าตอบอกตอไป พระราชบญญตการศกษาแหงชาตจงตองก าหนดชองทางรองรบการรวมรบผดชอบของภาคสวนตางๆ และปรบบทบาทของรฐให เออทจะสนองความจ าเปนในปจจบนและอนาคต

โดยตองมการบรหารจดการแบบใหมททนสมย และใชขอดของวฒนธรรมความเชอของไทยทดเกยวกบการศกษา เชน จตวญญาณของความเปนคร การเอออาทรตอกน และการเหนประโยชนสวนรวมกอนประโยชนสวนตนเปนตน

พระราชบญญตฉบบใหมจงเนนการมสวนรวมของทกภาคสวนในสงคมในการรบผดชอบการศกษา และการเรยนรบทบาทของรฐในส วนกลางในการวางนโยบายมหภาค และ ในการสนบสนนสงเสรม และก ากบดแล พรอมไปกบบทบาทของการปกครองสวนทองถ น ใน

การดแลประชาชนในพนทของตน และบทบาทของภาคเอกชนในการจดการศกษาทงทเปนการกศล และ การมงหาก าไร และยงไดเนนบทบาทของภาคประชาสงคมทบคคล และกลมบคคลในทองถนมความรบผดชอบ

คานยมสงคมทถอวาการศกษาเปนหนาทของรฐโดยส นเชงน นไมใชค าตอบอกตอไป โดยตองก าหนดชองทางรองรบการรวมรบผดชอบของภาคสวนตางๆ และปรบบทบาทของรฐใหเอ อทจะสนองความ

จ าเปนในปจจบนและอนาคต

๘๑

ดวย จดส าคญอยทการแบงภาระหนาท และความสมดลของบทบาทหนาท ทอาจหลากหลายตามสภาพของแตละเรอง แตละทองท และตามสภาพทเปลยนแปลงไป

แมวาวฒนธรรมดงเดมของไทย จะเนนการเออเฟอเผอแผ ชวยเหลอกน มจตสาธารณะ และซอสตยสจรต การเปลยนแปลงทางเศรษฐกจสงคมไดสรางปทสถานสงคมใหม ทการแขงขนกน การถอโอกาสเอารดเอาเปรยบกน และการถอประโยชนสวนตนเหนอประโยชนสวนรวมเขามามบทบาท เกดคอรปชน ในวงการตางๆ สภาพนไดสงอทธพลเชาไปในระบบการศกษาดวย การปฏรปการศกษาตองสรางคณลกษณะ ทดของคนไทยใหกบเยาวชนและประชาชน จงจะเปนการศกษาทดอยางสมบรณ พระราชบญญตการศกษาแหงชาต ไดจดระบบการศกษาทมโครงสรางและกระบวนการทเออใหเกดคณลกษณะทดดงกลาว ซงจะตองก าหนดรายละเอยดในกฎหมายล าดบรองตอไป

ประเดนท ๑.๑ การมพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. .... และมการทบทวน จดทา แกไข และปรบปรงกฎหมายทเกยวของ

ตนตอของปญหาการศกษาไทยทสงผลใหเกดการดอยคณภาพของผลสมฤทธ ความเหลอมล า และความดอยความสามรถในการแขงขน อยท โครงสรางและการจดการของระบบบรหารการศกษา ในหลายประเดน เชน ความไมมนคงในนโยบายการศกษา การขาดความเปนเอกภาพ การดอยประสทธภาพ ในการประสานงานในระบบการศกษา และการปรบเปลยนทไมทนความจ าเปน สภาพปญหามความสลบซบซอน และเกยวโยงกน จนตองท าการปฏรปในสวนทเปนจดวกฤตทสามารถสงผลไปในระบบในวงกวางตอไป

เมอวนท ๑๗ เดอนมนาคม พ.ศ. ๒๕๕๘ คณะรฐมนตรมมตแตงตงคณะกรรมการนโยบายและพฒนาการศกษา เปนคณะกรรมการระดบสงทนายกรฐมนตรเปนประธาน เพอสรางเอกภาพ และ การประสานงานระหวางหลายกระทรวงท มบทบาทหนาท ด านการศกษา โดยเฉพาะอยางย ง กระทรวงศกษาธการ กระทรวงแรงงาน กระทรวงพฒนาสงคมและทรพยากรมนษย และกระทรวงมหาดไทย ท าหนาทระดบนโยบาย ขบเคลอนการพฒนาการศกษาเชงรก และการยกระดบคณภาพการศกษาและ การเรยนร พระราชบญญตการศกษาแหงชาตฉบบใหม จงก าหนดใหมคณะกรรมการนโยบายการศกษาแหงชาตขน ท าหนาทวางนโยบายและแผนการศกษาของชาต รวมทงการตดตามประเมนผลการบรหารจดการการศกษา โดยมอ านาจวางกรอบงบประมาณเพอการศกษาดวย มคณะกรรมการวชาการ และคณะกรรมการขบเคลอนการปฏรปการศกษาชวยงาน

ในการปฏรปการศกษา ดวยการปรบโครงสรางของระบบการบรหารจดการการศกษา จะกระท าไดยากเปนอยางมาก เพราะเปนรปแบบทปรบแกกนมาเปนสวนๆ ททบซอนกน ม งานทซ าซอนกน และระเบยบทกระทบกนจนการแกไขทสวนหนงจะไปกระทบกบสวนอน และกลายเปนปญหาเพมเตมขนอก เชนกลไกการบรหารงานบคคล ทมครสภาเปนกลไกก ากบการใหใบอนญาตวชาชพ ซงนอกจากวชาชพคร ยงจดใหผบรหารสถานศกษา และผบรหารการศกษา รวมทงศกษานเทศก ตางกเปนวชาชพ ในขณะทส านกงานคณะกรรมการครและบคลากรทางการศกษา เปนผวางกฎเกณฑ ในการคดเลอก บรรจ แตงตง และโยกยาย

๘๒

ขาราชการในกระทรวงศกษาธการ แตการบรหารระบบงาน ซงรบผดชอบตอผลสมฤทธของการศกษา ท าหนาทด าเนนการและออกค าสงเกยวกบบคลากร ตามทคณะอนกรรมการขาราชการครและบคลากรทางการศกษาในพนท เปนผอนมต หรอการบรหารวชาการทมหลกสตรแกนกลางเปนขอก าหนดหลก ตามทส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานเปนผวาง และใหการรบรองหนงสอต าราเรยน ทองคการคาครสภาเปนผดแลจดการประมลโควตาการจดพมพ หรอการสอบเพอวดระดบผลการเรยนของผจบการศกษาในชนประถมศกษาปท ๖ มธยมศกษาปท ๓ และปท ๖ จดท าโดยสถาบนทดสอบทางการศกษา ซงเปนองคกรมหาชนทเปนอสระ แตจดการสอบภายใตเนอหาสาระของหลกสตรทส านกงานการศกษาขนพนฐานเปนผก าหนด และปรากฏในต าราเรยนตามระดบขน หากจะจดการสอบเพอวดสมรรถนะ และเปนการสอบนอกต าราเรยนกเปนปญหาได ขณะเดยวกนส านกงานการศกษาขน

พนฐาน โดยส านกทดสอบการศกษากจดการสอบทวประเทศส าหรบชนประถมศกษาปท ๓ เปนตน ความจ าเปนทจะตองจดวางระบบทก าหนดบทบาทหนาทใหชดเจนและเหมาะสม ตลอดจนประสานเชอมโยงกนจงเปนปจจยส าดญในการเพมประสทธภาพการศกษา

คณะกรรมการอสระเพอการปฏรปการศกษาไดพจารณาแนวทางในการปฏรประบบงานในการจดการศกษา แลวเหนวา การปฏรปการศกษา ตองเรมทระบบ โดยตงตนทสวนบนทสด คอระดบเหนอกระทรวงขนไป เพราะการศกษามการด าเนนงานในหลายกระทรวง ความจ าเปนตองมเอกภาพของระบบ โดยมแผนการศกษาแหงชาต เปนแผนกลาง พรอมไปกบการมการประสานงานและรวมมอกนขามกระทรวง และระหวางหนวยงานตางๆ ภายในกระทรวงทเกยวของตลอดไปถงกรอบการจดสรรงบประมาณของรฐใหตรงตามแผน ทงยงตองมความสามารถทจะปรบแผนใหทนการเปลยนแปลงในโลก ตลอดจนมการขบเคลอนการปฏรปใหเปนพลงในทศทางเดยวกน ในอกดานหนงควรตงเปาการปฏรป โดยใหใชโรงเรยนเปนศนยกลางของการปฏรป เนองจากโรงเรยนหรอสถานศกษาเปนหนวยผลตหลกของระบบการศกษา ทเปนจดก าหนดคณภาพของผลสมฤทธ กลาวไดวา เปนการปรบเปลยนจากดานลาง แบบ Disruptive Technology พระราชบญญตการศกษาฉบบใหม จงมบทบญญตหลายประการทจะปฏรปโรงเรยนใหสามารถบรรลวตถประสงคได

การขบเคลอนการปฏรปการศกษาภายหลงการประกาศใชพระราชบญญตการศกษาแหงชาต ฉบบใหม คอการทบทวน จดท า แกไข และปรบปรงกฎหมายทเกยวของกบการศกษาใหเปนกลไกส าคญ

การปฏรปการศกษา ตองเรมทระบบ โดยตงตนทสวนบนทสด คอระดบเหนอกระทรวงขนไป

การขบเคลอนการปฏรปการศกษา... คอการทบทวน จดท า แกไข และปรบปรงกฎหมายทเกยวของกบการศกษาใหเปนกลไกส าคญ

... Disruptive Technology

๘๓

ตอการบรหารและจดการศกษาทมประสทธภาพอยางเหมาะสม โดยตองจดล าดบความส าคญของกฎหมายล าดบรอง

กฎหมายล าดบรองทมความจ าเปนเรงดวน ซงคณะกรรมการอสระเพอการปฏรปการศกษาได ยกราง และน าเสนอรฐบาลเพอด าเนนงานจนออกประกาศใชเปนกฎหมายแลว ไดแก พระราชบญญตกองทนเพอความเสมอภาคทางการศกษา พระราชบญญตการพฒนาเดกปฐมวย พระราชบญญตพนทนวตกรรมทาง

การศกษา และพระราชบญญตการอดมศกษา

ในระยะตอไป จะมพระราชบญญต พระราชกฤษฎและกฎกระทรวง ทตองบญญตขนตอไป

ประเดนการปฏรปท ๑.๒ : การสร างความรวมมอระหว างร ฐ องคกรปกครองสวนทองถนและเอกชน เพอการจดการศกษา

โดยทการศกษาเปนภารกจของหลายกระทรวง นอกจากกระทรวงศกษาธการ และกระทรวงอดมศกษา วทยาศาสตร วจย และนวตกรรม ซงมหนาทหลกดานการศกษา ยงมกระทรวงมหาดไทย ซงดแลการปกครองสวนทองถนทวประเทศ กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย ซงมสวนรบผดชอบ

ดานการศกษาของประชาชน และกระทรวงแรงงาน ซงรบผดชอบดานการพฒนาฝมอแรงงาน นอกจากนยงมก ร ะ ท ร ว ง อ น ๆ ท ต อ ง ใ ช ก า ล ง ค น ซงตองมการผลตและพฒนาทรพยากรมนษยในดานของตน

ในระดบการจดการศกษา มกจกรรมหลายอยางทตองมการประสานงานระหวางกน การใชกฎเกณฑรวมกน และการชวยเหลอรวมมอสงเสรมกน หากมงานซ า ซ อ น ก น ห ร อ ข ด แ ย ง ก น อ า จ เ ป น ป ญ ห า

การใชทรพยากรงบประมาณ ก าลงคน และสงสนบสนนทไมประหยด ตลอดจนปญหาความย งยาก ในการจดการ การก าหนดบทบาทหนาทและความรบผดชอบของผทเกยวของใหชดเจน และการมกลไก ตลอดจนเจตคตทดตอกน จะชวยขจดปญหาได

องคกรปกครองสวนทองถน มหนาทในการดแลประชาชนในทองถนของตน รวมทง การดแลเดกปฐมวย การศกษาระดบอนบาล ระดบประถมศกษา และระดบมธยมศกษา บางแหงสามารถมสถาบนอดมศกษาในความรบผดชอบไดดวย ในการด าเนนงานตองอาศยระเบยบ กฎเกณฑ และวธปฏบตทก าหนดโดยหนวยงานทท าหนาทนน ซงตงอยในกระทรวงศกษาธการ หรอกระทรวงอนดวย เชน ครสภ า

องคกรปกครองสวนทองถน มหนาทในการดแลประชาชนในทองถนของตน รวมท งการดแลเดกปฐมวย และรวมจด

การศกษาทจ าเปน

๘๔

หนวยงานก าหนดมาตรฐานการศกษา และหนวยงานประเมนผลการศกษา เปนตน ในการทองคการปกครองสวนทองถนจะท าบทบาทหนาทดงกลาวไดด ตองมกฎหมายทเหมาะสมรองรบ โดยทการดแลเดกเลก อายราว ๓ ขวบ ตองอาศยศนยเดกเลกทตงอยในชมชน และมปญหาการเดนทาง และการมสวนของพอแมและผปกครองในการรวมดแลดวย การดแลตองอาศยคณภาพทางวชาการตามมาตรฐานการดแลเดกเลก ซงตองมการพฒนาผดแลดวย สวนการศกษาระดบอนบาล และการศกษาระดบสงขนไป จะมขอก าหนดกฎเกณฑก ากบอยดวย งบประมาณเพอการด าเนนงานอยางมคณภาพจ าเปนตองมรายไดขององคการปกครองสวนทองถน ห ร อ ค า ใ ช จ า ย ร า ย ห ว ท จ ด ส ร ร จ า ก ก ร ะ ท ร ว ง ก า ร ค ล ง ผานกระทรวงมหาดไทย โดยตองมขอมลเดกทมสทธ และการใชเงนตามขอก าหนดดวย องคการปกครองสวนทองถนยงมหนาทจายคาอาหารกลางวนใหแกนกเรยนในโรงเรยนสงกดกระทรวงศกษาธการดวย ในเรองนอาจตองมการปรบปรงกฎหมายขององคการปกครองสวนทองถนดวย

ภาคเอกชน มบทบาทในการจดการศกษามาเปนเวลานาน นบหลายรอยป โดยมกเปนกจการเชงการกศล ตอมาจงมภาคเอกชนทด าเนนการเปนธรกจทมงหาก าไร มกฎหมายและกฎเกณฑของรฐมาใหอนญาตและก ากบดแลตามระดบของการศกษา การเปลยนแปลงในการศกษา ระดบประเทศ และระดบโลกเกดขนและเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว เกดความหลากหลายแตกตางไดมาก มผลท าใหตองมการปรบปรงกฎเกณฑ ระเบยบและวธการตางๆ เชน การแบงกลมสถานศกษาเอกชน เปนสถานศกษาทเปนการกศลและรบการชวยเหลอทางการเงน หรอเงนอดหนนรายหวจากรฐอยางเตมท โดยไมเกบคาใชจายจากผปกครองเดกสถานศกษาทรบความชวยเหลอเพยงรอยละ ๗๐ และเรยกเกบทเหลอ รอยละ ๓๐ จากผปกครอง และสถานศกษาทไมรบความชวยเหลอทางการเงนจากรฐ และมสทธในการเรยกเกบคาใชจายจากผปกครอง เปนตน ในปจจบนมการขยายตวของการศกษาขามแดนจากตางประเทศเขามาดวย มผลตอการจดกระบวนการดแลและสนบสนน ส านกงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน เปนหนวยงานในสงกดส านกปลดกระทรวงศกษาธการเปนผรบผดชอบดแล

ในป พ.ศ. ๒๕๖๑ สถานศกษาทเปนการกศลและรบการชวยเหลอทางการเงน หรอเงนอดหนนรายหวจากรฐอยางเตมท ม ๕๖๐ โรง เปนโรงเรยนในพระราชปถมภ ๓ โรง โรงเรยนการกศลของวดในพระพทธศาสนา ๑๖๘ โรง โรงเรยนการศกษาสงเคราะห ๒๒๑ โรง โรงเรยนสอนศาสนาอสลามควบควชาสามญ ๑๕๖ โรง และ โรงเรยนการศกษาพเศษ ๒๐ โรง มนกเรยนรวมทงสน ๒๓๗,๐๗๒ คน เปนนกเรยน ชนอนบาล ๗๘,๘๕๒ คน และชนประถมศกษา ๑๕๘,๒๒๐ คน ไดรบคาใชจายรายหวและคาอาหารกลางวน เทากบโรงเรยนของรฐ

สถานศกษาทรบความชวยเหลอเพยงรอยละ ๗๐ ม ๓,๐๓๐ โรง รบนกเรยน ๑,๔๓๘,๖๓๗ คน โดยมขอก าหนดวาใหเกบคาใชจายจากผปกครองนกเรยนไดไมเกนอตรารอยละ ๓๐ ทขาดไป ในโรงเรยนเหลาน เดกทมภาวะทพโภชนาการ และเดกยากจน ไดรบเงนคาอาหารกลางวนดวย เปนจ านวน ๒๒๐,๙๒๔ คน

๘๕

ระบบงบประมาณใหการอดหนนแกสถานศกษาเอกชนนนบเปนการจายงบประมาณอดหนนการศกษาตามจ านวนนกเรยน ท านองการอดหนนตามอปสงค

สถานศกษาเอกชนทไมรบเงนสนบสนนจากรฐ สามารถเกบคาใชจายจากผปกครองในอตรา ไมจ ากด โดยมกลไกตลาดเปนเครองก าหนด เปนโอกาสใหเกดการแขงขนกน ในระยะหลงน โรงเรยนสามญศกษานานาชาตทท าการสอนดวยหลกสตรตางประเทศ และท าการสอนในหลายภาษาไดเกดขนเปนอนมาก บางโรงเรยนเกบอตราคาใชจายสงมาก เชน เปนคาแรกเขา หลายแสนบาท และคาใชจายประจ าภาคเรยนอกภาคละหลายแสนบาทดวย นบเปนโอกาสส าหรบผทมฐานะด แตกท าใหความเหลอมล าเพมขน

การศกษาเอกชนจงมหลายลกษณะ และหลายบทบาท ดวยสภาพเศรษฐกจสงคม และ ความเหลอมล าทมในสงคม ประกอบกบการเปลยนแปลงในโครงสรางประชากร ทจ านวนเดกนอยลง ท าใหเกดปญหาส าหรบโรงเรยนทเปนการกศล และโรงเรยนทรบเงนอดหนนบางสวน น าไปสปญหาทไมสามารถยกระดบคณภาพการศกษาได และบางโรงเรยนตองปดลง โดยเฉพาะอยางยงโรงเรยนการศกษาพเศษ เชนโรงเรยนส าหรบคนพการทางกาย หรอทางสมอง ทตองมคาใชจายสง ซงท าหนาทชวยงานของรฐ การพจารณาแนวทางการ

ใหความชวยเหลอ เชน การยกเวนภาษโรงเรอนและทดน หรอการใหงบประมาณลงทนทจ าเปน การใหเงนอดหนนคาอาหารกลางวน เปนตน อาจเปนมาตรการทไดประโยชนโดยรวม

ขอดของการศกษาทจดโดยภาคเอกชน คอ ความคลองตวในการปรบเปลยน และการพฒนาใหทนกบการเปลยนแปลง และสนองความตองการของผเรยน เชน การใหการศกษาภาษาองกฤษ ซงโรงเรยนเอกชนหลายแหงเรมใหเรยนตงแตชนประถมตนมาเปนเวลานานหลายปแลว กอนทโรงเรยนของรฐจะมนโยบายในเรองน หลกสตรและการเรยนรกสามารถปรบไดรวดเรว นบเปนการใหโอกาสแกประชาชนใน การรบการศกษาทแตกตางได การสงเสรมใหสถานศกษาเอกชนมอสระ สามารถพฒนานวตกรรม และจดบรการใหแกผทมความตองการในลกษณะพเศษ หรอความตองการเฉพาะ อยางหลากหลาย จะเปนการเพมทางเลอกในการศกษา แตในทางปฏบต องคกรของรฐอาจมความรสกทเหนการศกษาเอกชนเปนคแขง และวางกฎระเบยบทเปนปญหากบสถานศกษาเอกชน ในหลายกรณมการด าเนนการทมผลกระทบท าใหเปนปญหารายแรงส าหรบเอกชนไดดวย ขอก าหนดบทบาทของรฐกบเอกชนในการจดการศกษาควรไดรบการพจารณาใหถองแท และจดใหเหมาะสม จะเปนประโยชนตอทงสองสวน และเปนประโยชนตอสงคมโดยรวม การก ากบดแลทเหมาะสม และรางกฎหมายทเกยวของ

หลกการส าคญใหเอกชนเขามาชวยบรหารจดการโรงเรยนของรฐ

โดยมความเปนอสระใน การออกแบบหลกสตร และอสระใน

การบรหารงานบคคล

๘๖

ส านกงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน ตงขนเมอ พ.ศ. ๒๕๔๕ เปนหนวยงานในสงกดส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการและมคณะกรรมการประสานและสงเสรมการศกษาเอกชนในระดบจงหวด (ปสกช.) เปนเครอขายในทกจงหวด รบผดชอบงานการศกษาในภาคเอกชนทงการศกษาในระบบ

การศกษานอกระบบ และการศกษาพเศษ โดยทนโยบายและกระบวนการบรหารจดการ ตลอดจนการแกปญหาของสถานศกษาเอกชนมความสลบซบซอน และผนแปรไดเรว ประสทธภาพของหนวยงานนจงมความส าคญส าหรบระบบการศกษาของชาต

รฐมหนาทตามรฐธรรมนญใหรบผดชอบใหประชาชนทกคนไดรบการศกษาภาคบงคบ และการศกษาอนๆ โดยเฉพาะอยางยงเดกเยาวชนและบคคลทดอยโอกาส

และบคคลทมความตองการจ าเปนพเศษทไมสามารถชวยตนเองได จะตองไดรบการศกษาโดยไมเกบคาใชจาย แตการจดใหมการศกษาไมจ าเปนตองจดโดยรฐทงหมด หลกคดดงกลาวนเปนฐานของการจดการศกษาในปจจบน แตมหลายกรณทยงไมใชวธการทดทสด ควรไดมการทบทวน และปรบปรงระบบ ตลอดจนกฎหมายทเกยวของใหเปนประโยชนสงสดตอไป

ในพฒนาการของรปแบบการศกษาทงการศกษาเพอคณวฒตามระดบ การศกษาเพอการด ารงชวต และการศกษาตามอธยาศย ดวยเทคนคการศกษาหลากหลายนน ความรวมมอในการจดการศกษาอยางสมดลระหวางบรการภาครฐสวนกลางรวมทงสวนภมภาคบรการขององคการปกครองสวนทองถน กบบรการภาคเอกชนใหมสวนรวมกนในการจดการศกษาในรปแบบตางๆ จะสนองความจ าเปนไดเพมขน

เปาหมายเรงดวน

๑) ไดมตวอยางของความรวมมอในบทบาทของรฐและองคกรปกครองสวนทองถน กบภาคเอกชนในรปแบบตางๆ ของการจดการศกษาการใชประสบการณ และบทเรยนจากโครงการเหลานในการพฒนา การบรหารจดการการศกษาของชาต จะเปนชองทางทส าคญ ตวอยางเชน

โครงการโรงเรยนประชารฐเปนสวนหนงของโครงการสานพลงประชารฐในการขบเคลอนเศรษฐกจของประเทศ เปนการท างานรวมกนของภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาสงคม มงเนนการพฒนาศกยภาพของคนไทยในอนาคตผานการจดการศกษาขนพนฐานในทกมต ใหเปนทงคนดและคนเกง โรงเรยนประชารฐเปนโรงเรยนขนาดเลกและขนาดกลาง ในสงกดส านกงานการศกษาขนพนฐาน จ านวน ๔,๖๐๘ โรงจากทวประเทศ ธรกจเอกชนชนน าขนาดใหญ ๑๒ กลมบรษทไดใหความรวมมอกอตงโครงการผน าเพอพฒนาการศกษาทยงยน (CONNEXT ED) ใชยทธศาสตร ๑๐ ดานในการด าเนนการขบเคลอน มการใหการสนบสนนสงทจ าเปน โดยเฉพาะอยางยงเทคโนโลยดจทล ปรบปรงหลกสตรทเนนผเรยนเปนศนยกลางจดการพฒนาการบรหารใหทนสมยดวยการพฒนาผน ารนใหม โดยใชบคลากรระดบกลางเปนอาสาสมครลงไปชวยโรงเรยน

รฐมหนาทตามรฐธรรมนญใหรบผดชอบใหประชาชนทกคนไดรบ

การศกษาภาคบงคบ และ

๘๗

มความโปรงใสของขอมลดวยการจดท าตวชวดคณภาพ และใชกลไกตลาดเขาชวย เพอสรางความรวมมอของชมชน ตลอดจนมแผนพฒนาโรงเรยนและการประเมนเปนระยะๆ

โรงเรยนรวมพฒนา เรมขนใน พ.ศ. ๒๕๖๐ เปนโครงการใหมทมหลกการส าคญใหเอกชน เขามาชวยบรหารจดการโรงเรยนของรฐ เพอใหโรงเรยนมความคลองตวและสามารถบรหารจดการโรงเรยน ใหไดคณภาพ และยกระดบผลสมฤทธทางการเรยน โดยมความเปนอสระในการออกแบบหลกสตร และอสระในการบรหารงานบคคล ดวยการใหมคณะอนกรรมการครและบคลากรการศกษา (อกคศ.) วสามญเฉพาะกจฯ ปจจบนมโรงเรยนเขารวมโครงการรนท ๑ จ านวน ๕๐ โรงเรยนมผสนบสนนภาคเอกชนจาก ๑๑ หนวยงาน และรนท ๒ จ านวน ๘๔ โรงเรยนใน ๒๗ จงหวด ทงทสงกด สถานศกษาสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) ส านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา (สอศ.) ส านกงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน (สช.) ส านกบรหารงานการศกษาพเศษ สพฐ. กรมสงเสรมการปกครองทองถน และกรงเทพมหานคร โดยมผสนบสนนโครงการฯ จากบรษท มลนธ สถาบน สมาคม ตลอดจนสภาอตสาหกรรมและโรงเรยนนานาชาต รวม ๒๗ แหง ตลอดจนมแผนทจะขยายใหครอบคลมทง ๗๖ จงหวด

๒) ประสบการณขององคการปกครองสวนทองถนในการจดบรการ "ศนยเดกเลก" กอนอนบาล และการจดการศกษาชนอนบาล จะชวยใหการจดการศกษาสวนนในทองถนตางๆ ทกระจายไปทวประเทศ มโอกาสพฒนาใหดยงขน และเปนไปตามมาตรฐานของชาต และมาตรฐานสากล อนจะเปนการลดปญหาความเหลอมล าทจดเรมตน การพฒนาผดแล และครในชนเดกเลกนตองไดรบการสนบสนนอยางเรงดวน การจดการสถานเลยงเดก และโรงเรยนอนบาลใหเออตอการมคณภาพ จ าเปนตองมการลงทน ซงอาจเกนก าลงและความสามารถขององคการปกครองสวนทองถน และตองอาศยการจดเปนโครงการพเศษของรฐ ขอเสนอวาดวยแผนความรวมมอในการจดการศกษาระดบปฐมวย ครอบคลมการจดการทางการคลง การสนบสนนงบประมาณดานอปสงค เกณฑคณภาพ และการพฒนาผจดการสถานศกษา

เปาหมายระยะสน ๑) มการปรบปรงกฎหมายทเกยวของกบบทบาท

หนาทและอ านาจขององคกรปกครองสวนทองถนทเกยวของกบการศกษาเพอเพมบทบาทองคกรปกครองสวนทองถนและเอกชนในการจดการศกษาในระดบกอนวยเรยน การจดการศกษารวมกบภาคเอกชนในรปแบบตาง ๆการสนบสนนและก ากบดแลสถานศกษาส าหรบการจดการศกษาขนพนฐานใหสอดคลองกบหลกการและสาระส าคญตามทระบไวในพระราชบญญตการศกษาแหงชาตทไดรบการปรบปรงแกไขใหมตามหลกการและแนวทางการปฏรปปการศกษา

๒) มการเพมจ านวนสถานศกษารวมถงศนยเดกเลกทองคกรปกครองสวนทองถนด าเนนการหรอมสวนรวมสนบสนนทรพยากรเพมขนอยางนอยรอยละ ๑๐ภายในป ๒๕๖๕เปรยบเทยบกบป ๒๕๖๒

๘๘

๓) มการออกกฎหมายหรอแกไขปรบปรงกฎหมายท เกยวของเพอลดอปสรรค ตลอดจนสงเสรมและสนบสนนการใหภาคเอกชนเขามาสนบสนนหรอมสวนรวมในการจดการศกษาในสถานศกษาของรฐส าหรบการศกษาขนพนฐานตามแนวทางของกลมโรงเรยนทมความรวมมอระหวางภาครฐและเอกชน

๔) มการก าหนดหลกเกณฑ วธการ และกลไกสนบสนนเครอขายความรวมมอของภาครฐ ภาคเอกชนและองคกรปกครองสวนทองถน ทมอย เพอธ ารงรกษาหรอขยายขอบเขต และรปแบบความรวมมอใหมาก และมประสทธภาพยงขน

๕) ลดความแตกตางของงบประมาณตอผเรยนเพออดหนนการจดการศกษาภาคบงคบระหวางสถานศกษาภาครฐ และสถานศกษาภาคเอกชน

๖) มการออกกฎหมายหรอแกไขปรบปรงกฎหมายทเกยวของกบการสงเสรมการเรยนรตลอดชวต ทมสาระส าคญทสนบสนนบทบาทการมสวนรวมขององคกรปกครองสวนทองถนและภาคเอกชน ใหเขามามสวนรวมอยางส าคญในการสงเสรม หรอจดการศกษาเพอการเรยนรตลอดชวต รวมถงใหมมาตรการของรฐในการอ านวยความสะดวก สงเสรม สนบสนน สรางความรวมมอและก ากบดแลการด าเนนการตางๆ ทเหมาะสม มการจดตงสมชชาการศกษาระดบจงหวดตามความพรอมและความสมครใจ โดยความรวมมอของภาคสวนตางๆ ในระดบจงหวด

ประเดนการปฏรปท ๑.๓ : การขบเคลอนการจดการศกษาเพอการพฒนาตนเองและการศกษาเพอการเรยนรตลอดชวตเพอรองรบการพฒนาศกยภาพคนตลอดชวงชวต

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยก าหนดไววา การศกษาของไทยครอบคลมการศกษาทกชวงวย ตลอดชวต มใชเพยงการศกษาของเดกนกเรยนและเยาวชน โดยตระหนกถงการเปลยนแปลงทเกดขนในโลก ทท าใหคนทกวยมความจ าเปนตองไดรบการศกษา การงานอาชพทท าอยในปจจบนไมนอยจะหายไปในอนาคต เนองจากการใชปญญาประดษฐ หนยนต และเทคโนโลยตางๆ ท าใหทกคนตองรบการศกษาเพอใหส ามารถท างานอาชพใหมในการยงชพ การใชชวตกเปลยนแปลงไป ตองมความรความสามารถใหม เพอใชประโยชนในการเพมคณภาพชวตของตน

โลกก าลงเขาสยคใหมทเทคโนโลยดจทลเขามามบทบาทเพมขนเปนอนมาก ทงการสอสารระหวางกน และในการท ากจกรรมตางๆ การศกษากปรบเปลยนไปดวย สามารถขมระยะทางและเวลาได จงเกดการศกษาไดทกแหงหน ในหลากหลายรปแบบ สถาบนการศกษากเปลยนรปโฉมไป เพมโอกาสในการศกษาขนเปนอนมาก

การศกษาตลอดชวต เรมตงแตยงเปนทารกในครรภ แมและครอบครวตองไดรบการเรยนรเพอดแลตนเอง ทมงใหทารกในครรภมการเจรญเตบโตไดดทสด ภายหลงจากคลอดออกมาเปนทารกกตองไดรบสงทอาจเรยกไดวาเปนการศกษา เพราะสมองจะเจรญขนดวยสงทอยรอบตว การไดรบอาหารทเหมาะสมจะเปน

ะ

๘๙

ปจจยพนฐานใหรางกายและสมองไดพฒนาขนเตมศกยภาพ แมแตการพฒนาความสามารถทางภาษากเกดขนกอนทเดกจะพดไดเสยอก การศกษาของแมและผดแลเดกจงจ าเปนอยางยงในการสรางพฤตกรรม และอปนสยของเดก

เมอเขาโรงเรยน การศกษาในยคปจจบนตองสรางทกษะส าหรบการมชวตในโลกอนาคต การปฏรปการศกษาในระบบโรงเรยนจงตองไดรบการจดการใหเกดคณภาพ ทงในการจดหลกสตร การเรยนรและการประเมนผล ตลอดจนการปรบใหตรงกบความถนดของแตละคน การศกษาในรปแบบเดมทเนนความเหมอนกนของนกเรยนทกคน และการทองจ าเนอหาสาระตองไดรบการปรบเปลยน ความแปรผนของการศ กษา (education transformation) จงเปนสงทตองเกดขนใหทนกบพฒนาการในโลก และสรางความพรอมส าหรบการศกษาในระดบสงขน และการใชชวตตอไป เดก เยาวชน และนสตนกศกษาในปจจบน เปนผทเกดในโลกดจทล มโอกาสและความเคยชนกบโลกดจทล จงถอไดวามความเคยชนกบโลกอนาคตมากกวาผสอนดวยซ า

อดมศกษา และอาชวศกษา ท เนนการเรยนรทฤษฎ และความรทมอย ในโลกมาแตเดม ตองปรบเปลยนไปสความร ทกษะ สมรรถนะและพฤตกรรมทครบทกดาน ตลอดจนสรางพฒนาการของสมองทกดาน ทง IQ EQ และ EF หรอสต สมาธ อารมณและปญญา การสรางทกษะตองอาศยการท าในสภาพจรง หรอสภาพจ าลอง และตองท าซ าๆ หลายๆครง กระบวนการทซบซอนและเขาใจยาก สามารถท าใหเขาใจไดดวยการใช augmented reality และ virtual reality โอกาสในการศกษาเปลยนไปอยางมาก ขามชาตไดอยางงายดาย และสนองความตองการของผเรยนมากกวาจดตามผสอน มผลใหตองเปลยนระบบ และโครงสรางของอดมศกษาและอาชวศกษา การศกษาจงไมไดจบลงทการไดรบปรญญาหรอประกาศนยบตร แตตองศกษาไปตลอดชวต

แรงงานตองมการศกษาเพอพฒนาทกษะและฝมออยเสมอ อาจตองไดรบการศกษาใหม เพอเขาท างานใหม

ผสงวย แมจะเกนก าหนดอายทเรยกวาเกษยณอาย กไมจ าเปนตองไปอยในภาวะพงพา อาจรบการศกษาเพอพฒนาดานการงานอาชพ สรางความเปนอสระของตน และชวยการด าเนนชวตทมคณภาพตอไป

ประเทศไทยไดเหนความส าคญของการศกษานอกระบบโรงเรยนมามากกวา ๗๐ ป เมอมการศกษาผใหญขน จนเปนกองการศกษาผใหญ และเปนกรมการศกษานอกโรงเรยน จนในการปฏรปการศกษา พ.ศ. 2545 จงเกดส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย (ก.ศ.น.) ขน เปนหนวยงานอยในสงกดส านกปลดกระทรวงศกษาธการ งานดานนในระยะตนเนนการใหการศกษาส าหรบผทพลาดโอกาสจากการศกษาในโรงเรยน ตอมาจงไดขยายออกไปครอบคลมอยางกวางขวาง และหลากหลายรปแบบ มเครอขายออกไปสสวนภมภาค ทวทงประเทศ รวมทงผดอยโอกาสในทองถนหางไกลดวย อยางไรกตาม ดวยความจ ากดในดานงบประมาณ และดานอนๆ สามารถมโครงการเตมทครอบคลมประชากร

การศกษาทางเลอกเปนรปแบบการศกษาทจะชวยเสรมการศกษาใน

ระบบหลกไดมาก

๙๐

ไดราว ๓ ลานคน และใหบรการบางสวนส าหรบคน ๒๒ ลานคน ความจ าเปนตองวางนโยบาย ระบบการบรหารจดการ รวมทงการก ากบดแล การประเมนผล การคมครองผบรโภค และการเทยบเคยงและเทยบโอนคณวฒการศกษาใหครอบคลมประชากรทกชวงวย โดยท าหนาทผใหบรการ

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒ ไดกาหนดใหมการศกษาทางเลอกไวแลว และไดมการดาเนนงานในภาคเอกชนอยสวนหน ง แตยงมปญหาเชงขอจากดอย พระราชบญญตการศกษาแหงชาตฉบบใหมไดกาหนดใหมการศกษาทางเลอกเปนรปแบบการศกษาท จะชวยเสรมการศกษาในระบบหลกไดมาก พรอมท งไดกาหนดใหมการเทยบเคยงและเทยบโอนผลการศกษาดวย

ประเดนการปฏรปท ๑.๔ : การทบทวนและปรบปรงแผนการศกษาแหงชาต

ประเทศไทยไดมแผนพฒนาการศกษาแหงชาตมาตงแต พ.ศ.๒๕๐๔ เปนแผน ๕ ป จนถง พ.ศ. ๒๕๐๙ เนนเศรษฐกจเปนหลก มงใหประเทศอดมสมบรณมรายไดด ดวยการเรงรดพฒนาการศกษาในทกๆดาน ทงดานอาชวศกษา และอดมศกษาซงประเทศไทยยงขาดผมความรระดบกลาง และขาดก าลงคนในสาขาวชาตางๆ เชน วศวกรรมศาสตร วทยาศาสตรแพทยศาสตร และสถาปตยกรรมศาสตร พรอมไปกบการพฒนาการศกษาภาคบงคบ และการผลตครอาจารย ตอมาในแผนฉบบท ๒ มงปรบปรงคณภาพการศกษา ทงในเรองหลกสตรแบบเรยน อาคารเรยน คณวฒคร สงเสรมการศกษาในโรงเรยนราษฎร แผนพฒนาการศกษาแหงชาตฉบบท ๓ เนนการปรบปรงคณภาพและการขยายปรมาณการศกษา ดวยจดการศกษาอยางประหยดและเกดประโยชนมากทสด ส าหรบแผนฉบบท ๔ ถง ๖ เปนระยะทมการเปลยนแปลงทางการเมอง เศรษฐกจ สงคมของประเทศอยางมาก จงมงสรางความเปนธรรมในสงคม ลดความเหลอมล าของบคคลในทางเศรษฐกจ ทงยดถอเอาความมนคงปลอดภยของชาตเปนหลกดวย แผนพฒนาการศกษาแหงชาตฉบบท ๗ ถ ง ๙ เนนการพฒนาคนให เปนพลเม องมคณธรรม จรยธรรม ปญญา และมสขภาพพลานามยสมบรณ มความรและทกษะในการประกอบอาชพ สามารถพงตนเองและด ารงชวตไดอยางเปนสข ภายใตการปกครองตามระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยเปนประมข แผนฉบบท ๑๐ (พ.ศ. ๒๕๕๐ - ๒๕๕๔) และแผนการศกษาแหงชาตฉบบปรบปรง (พ.ศ. ๒๕๕๒ – ๒๕๕๙) มงใหคนเปนศนยกลางการพฒนา ตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง การขบเคลอนตองใช “ความร” ในการพฒนาดานตางๆ สอดคลองกบวถสงคมไทย ตลอดจนสรางศลธรรมและจตส านกใน “คณธรรม” ด ารงตนอยางมนคงในกระแสโลกาภวตน

กระทรวงศกษาธการ โดยส านกงานเลขาธการสภาการศกษาจงไดจดท าแผนการศกษาแหงชาต ระยะยาว ๒๐ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๗๙) เพอวางกรอบเปาหมายและทศทางการจดการศกษาของประเทศ

ประเทศไทยไดเหนความส าคญของการศกษานอกระบบโรงเรยนมามากกวา ๗๐ ป

กศน. มโครงการเตมทครอบคลมประชากร ไดถง ๓ ลานคน และบรการบางสวนส าหรบคน

๒๒ ลานคน ความจ าเปนของการศกษาตลอดชวตท าให

ตองปรบขยายองคกรและบทบาท

๙๑

โดยมงจดการศกษาใหคนไทยทกคนสามารถเขาถงโอกาสและความเสมอภาคในการศกษาทมคณภาพ พฒนาระบบการบรหารจดการศกษาทมประสทธภาพ พฒนาก าลงคนใหมสมรรถนะในการท างานทสอดคลองกบความตองการของตลาดงานและการพฒนา ดวยค านงถงความส าเรจในหลายดาน และอกหลายดานทยงเปนปญหาทตองไดรบการพฒนาอยางเรงดวนในระยะตอไป ไดแก ดานโอกาสทางการศกษา ดานคณภาพการศกษา ดานประสทธภาพของการจดการเรยนการสอน การบรหารจดการ และการใชจายงบประมาณทางการศกษา ตลอดจนไดพจารณาสภาวการณและบรบทแวดลอมทมผลกระทบตอการพฒนาการศกษาของประเทศ ทงดานความกาวหนาของเทคโนโลยดจทลแบบกาวกระโดดทสงผลตอระบบเศรษฐกจและสงคมของประเทศ ภมภาค และโลก การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรไปสสงคมสงวย และทกษะของประชากรในศตวรรษท ๒๑ ททวโลกตางตองเผชญกบความทาทายและมงพฒนาประเทศไปสการพฒนาเศรษฐกจและสงคมยค ๔.๐

แผนการศกษาแหงชาต ระยะยาว ๒๐ ปนมเปาหมายของการจดการศกษา ๕ ประการ ๖ ยทธศาสตร ซงม ๕๓ ตวชวด

ยทธศาสตรท ๑ : การจดการศกษาเพอความมนคงของสงคมและประเทศชาต มเปาหมาย ดงน

๑.๑ คนทกชวงวยมความรกในสถาบนหลกของชาต และยดมนการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

๑.๒ คนทกชวงวยในเขตพฒนาพเศษเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใตและพนทพเศษไดรบการศกษาและเรยนรอยางมคณภาพ

๑.๓ คนทกชวงวยไดรบการศกษา การดแลและปองกนจากภยคกคามในชวตรปแบบใหม ยทธศาสตรท ๒ : การผลตและพฒนาก าลงคน การวจย และนวตกรรรม เพอสรางขด

ความสามารถในการแขงขนของประเทศ มเปาหมาย ดงน ๒.๑ กาลงคนมทกษะทสาคญจาเปนและมสมรรถนะตรงตามความตองการของตลาดงาน

และการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศ ๒.๒ สถาบนการศกษาและหนวยงานทจดการศกษาผลตบณฑตทมความเชยวชาญและ

เปนเลศเฉพาะ ๒.๓ การวจยและพฒนาเพอสรางองคความร และนวตกรรมทสรางผลผลตและมลคาเพม

ทางเศรษฐกจ ยทธศาสตรท ๓ : การพฒนาศกยภาพคนทกชวงวย และการสรางสงคมแหงการเรยนร

มเปาหมาย ดงน ๓.๑ ผเรยนมทกษะและคณลกษณะพนฐานของพลเมองไทย และทกษะและคณลกษณะท

จาเปนในศตวรรษท ๒๑

แผนการศกษาแหงชาต เปนแผนระยะยาว ๒๐ ป

ะ

๙๒

๓.๒ คนทกชวงวยมทกษะ ความรความสามารถ และสมรรถนะตามมาตรฐานการศกษาและมาตรฐานวชาชพ และพฒนาคณภาพชวตไดตามศกยภาพ

๓.๓ สถานศกษาทกระดบการศกษาสามารถจดกจกรรม/กระบวนการเรยนรตามหลกสตรอยางมคณภาพและมาตรฐาน

๓.๔ แหลงเรยนร สอตาราเรยน นวตกรรม และสอการเรยนรมคณภาพและมาตรฐาน และประชาชนสามารถเขาถงไดโดยไมจากดเวลาและสถานท

๓.๕ ระบบและกลไกการวด การตดตาม และประเมนผลมประสทธภาพ ๓.๖ ระบบการผลตคร อาจารย และบคลากรทางการศกษา ไดมาตรฐานระดบสากล ๓.๗ คร อาจารย และบคลากรทางการศกษา ไดรบการพฒนาสมรรถนะตามมาตรฐาน ยทธศาสตรท ๔ : การสรางโอกาส ความเสมอภาค และความเทาเทยมทางการศกษา

มเปาหมาย ดงน ๔.๑ ผเรยนทกคนไดรบโอกาสและความเสมอภาคในการเขาถงการศกษาทมคณภาพ ๔.๒ การเพมโอกาสทางการศกษาผานเทคโนโลยดจทลเพอการศกษาสาหรบคนทกชวงวย ๔.๓ ระบบขอมลรายบคคลและสารสนเทศทางการศกษาทครอบคลม ถกตองเปนปจจบน

เพอการวางแผนการบรหารจดการศกษา การตดตามประเมน และรายงานผล ยทธศาสตรท ๕ : การจดการศกษาเพอสรางเสรมคณภาพชวตท เปนมตรกบ

สงแวดลอม มเปาหมาย ดงน ๕.๑ คนทกชวงวย มจตสานกรกษสงแวดลอม มคณธรรม จรยธรรม และนาแนวคดตาม

หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสการปฏบต ๕.๒ หลกสตร แหลงเรยนร และสอการเรยนรทสงเสรมคณภาพชวตทเปนมตรกบ

สงแวดลอม คณธรรม จรยธรรม และการนาแนวคดตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสการปฏบต

๕.๓ การวจยเพอพฒนาองคความรและนวตกรรมดานการสรางเสรมคณภาพชวตทเปนมตรกบสงแวดลอม

ยทธศาสตรท ๖ : การพฒนาประสทธภาพของระบบบรหารจดการศกษา มเปาหมาย ดงน ๖.๑ โครงสราง บทบาท และระบบการบรหารจดการการศกษามความคลองตวชดเจน

และสามารถตรวจสอบได ๖.๒ ระบบการบรหารจดการศกษามประสทธภาพและประสทธผลสงผลตอคณภาพและ

มาตรฐานการศกษา ๖.๓ ทกภาคสวนของสงคมมสวนรวมในการจดการศกษาทตอบสนองความตองการของ

ประชาชนและพนท

๙๓

๖.๔ กฎหมายและรปแบบการบรหารจดการทรพยากรทางการศกษารองรบลกษณะทแตกตางกนของผเรยน สถานศกษา และความตองการกาลงแรงงานของประเทศ

๖.๕ ระบบบรหารงานบคคลของคร อาจารย และบคลากรทางการศกษามความเปนธรรม สรางขวญกาลงใจ และสงเสรมใหปฏบตงานไดอยางเตมตามศกยภาพ

โดยทไดมการวางยทธศาสตรชาต ๒๐ ป พรอมทงแผนแมบทยทธศาสตรชาต แผนปฏรปประเทศดานการศกษา และพระราชบญญตการศกษาแหงชาต และกฎหมายล า ด บรอง อกหลายฉบบ จ ง ไ ด ก าหนดใหคณะกรรมการนโยบายการศกษาแหงชาตเปนผพจารณาปรบปรงแผนการศกษาแหงชาตใหสอดคลองกบขอกาหนดใหมตางๆ

เปาหมายรวม การศกษาไทยมทศทางและการบรหารจดการทมประสทธภาพและเปนเอกภาพ ตามแผนการ

ศกษาแหงชาต เพอใหสามารถยกระดบคณภาพ ลดความเหลอมล า และสามารถแขงขนได

เปาหมายเรงดวน ภายในเดอนพฤษภาคม ๒๕๖๒ มขอเสนอการปรบปรงแผนการศกษาแหงชาต และรางหลกเกณฑ วธการในการจดท าและ

ระยะเวลาบงคบใช

เปาหมายระยะสน มการปรบปรงแผนการศกษาแหงชาต และการจดท าแผนระดบตางๆ ใหสอดคลองกบแผน

การศกษาแหงชาต

ประเดนการปฏรปท ๑.๕ : การจดต งส านกงานคณะกรรมการนโยบายการศกษาแหงชาต

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย มาตรา ๕๔ ก าหนดเปาหมายของการศกษาไทย และบทบาทหนาทของรฐ และมาตรา ๒๕๘ จ. ก าหนดใหมการปฏรปการศกษา และมคณะกรรมการอสระเพอการปฏรปการศกษาขน คณะกรรมการดงกลาวไดท าการศกษา และยกรางกฎหมายทจ าเปนขน และเสนอคณะรฐมนตรเพอตราเปนกฎหมาย

เพอใหมการปฏรปโครงสรางและกระบวนการดานการศกษาท ม งใหเกดเอกภาพ และประสทธภาพ ตลอดจนสมฤทธผล แกปญหาคณภาพการศกษา ความเหลอมล าทางการศกษา และความสามารถในการแขงขน รางพระราชบญญตการศกษาแหงชาตฉบบใหม จงก าหนดใหม คณะกรรมการนโยบายการศกษาแหงชาต โดยใหเปนกลไกระดบสงสดครอบคลมหลายกระทรวงทมหนาทดานการศกษา และมนายกรฐมนตรเปนประธานคณะกรรมการดงกลาว และเพอใหการด าเนนการเกดผลสมฤทธ จงไดก าหนดใหม

บทบาทหนาทของส านกงาน

คณะกรรมการนโยบายการศกษา

แหงชาตจงมความส าคญอยาง

มาก และตองมประสทธภาพสง

๙๔

ส านกงานคณะกรรมการนโยบายการศกษาแหงชาตรบหนาทเลขานการกจ ตลอดจนมคณะกรรมการวชาการ และคณะกรรมการขบเคลอนการปฏรปการศกษา ขนเปนคณะกรรมการประจ า บทบาทหนาทของส านกงานคณะกรรมการนโยบายการศกษาแหงชาตจงมความส าคญอยางมาก และตองมประสทธภาพสง

ร างพระราชบญญต การศกษาแห งชาต พ.ศ . . . . . ไดก าหนดอ านาจและหนาท ของคณะกรรมการนโยบายการศกษาแหงชาตไว ๙ ขอ ไดแก

(๑) เสนอแนะนโยบายเกยวกบการศกษาตอคณะรฐมนตร (๒) พจารณาใหความเหนชอบรางแผนการศกษาแหงชาตของส านกงานเพอเสนอตอคณะรฐมนตร

ตามมาตรา ๖๐ (๓) เสนอแนะเกยวกบการจดสรรงบประมาณดานการศกษาเพอประกอบการพจารณาของ

คณะรฐมนตร (๔) เสนอแนะเกยวกบแผนอตราก าลงคนดานการศกษาทต ากวาระดบอดมศกษาเพอใหเปนไป

ตามแผนการศกษาแหงชาต (๕) จดใหมกลไกใหประชาชนมสวนรวมในการจดการศกษาอยางทวถงและก าหนดมาตรการทจะ

ใหหนวยงานของรฐทเกยวของกบการจดการศกษาและจงหวดชชวน สงเสรม และสนบสนนใหเกดการม สวนรวมของประชาชนดงกลาว

(๖) ตดตามดแลการจดการศกษาใหเปนไปตามพระราชบญญตนและแผนการศกษาแหงชาต ในกรณความปรากฏวามการปฏบตหรอด าเนนการไมเปนไปตามพระราชบญญตนหรอแผนการศกษาแหงชาต ใหรายงานตอคณะรฐมนตรและเปดเผยใหประชาชนทราบ แตในกรณทเหนวามการไมปฏบตตามมาตรา ๑๕ ใหแจงใหหนวยงานทเกยวของเพอด าเนนการปรบปรงแกไขใหถกตองภายในเวลาทคณะกรรมการนโยบายก าหนดกอน หากมไดมการปรบปรงแกไขใหถกตอง ใหรายงานคณะรฐมนตรและเปดเผยใหประชาชนทราบ

(๗) พจารณาเสนอแนะใหม หรอ ปรบปรง หรอยกเลก กฎหมายเกยวกบการศกษาตอคณะรฐมนตร รวมทงใหความเหนหรอขอสงเกตเกยวกบรางกฎหมายทมผลกระทบตอการศกษาเพอประกอบการพจารณาของคณะรฐมนตรหรอรฐสภา

(๘) แตงตงคณะกรรมการ หรอคณะอนกรรมการเพอปฏบตงานตามทคณะกรรมการนโยบายมอบหมาย

(๙) ปฏบตหนาทอนตามทบญญตไวในพระราชบญญตนหรอกฎหมายอน

พระราชบญญตดงกลาวยงก าหนดไวในบทเฉพาะกาลใหส านกงานเลขาธการสภาการศกษาแหงชาตไปรบหนาทเปนส านกงานคณะกรรมการนโยบายการศกษาแหงชาต

นอกจากนนยงมพระราชบญญตการพฒนาเดกปฐมวย ซงก าหนดใหมการปฏรปกจการดาน การดแลและการศกษาของเดกปฐมวย ซงเปนระยะตนของการพฒนารางกาย และสมองของเดก อนมผลอยางส าคญตอการเจรญเตบโต และการศกษาในระยะตอไป พระราชบญญตฉบบนไดประกาศใชเปนกฎหมายแลว โดยมขอก าหนดใหมคณะกรรมการนโยบายการพฒนาเดกปฐมวย ซงมนายกรฐมนตรเปนประธาน และให

๙๕

เลขาธการสภาการศกษาเปนกรรมการและเลขานการ โดยใหคณะกรรมการนโยบายการพฒนาเดกปฐมวย มหนาทและอ านาจดงน

(๑) จดท านโยบาย ยทธศาสตรและแผนพฒนาเดกปฐมวยเสนอตอคณะรฐมนตรเพอใหความเหนชอบ โดยนโยบาย และแผนดงกลาวตองสอดคลองกบยทธศาสตรชาต แผนและขนตอนการปฏรปประเทศ แผนพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต แผนการศกษาแหงชาต และแผนอนทเกยวของ

(๒ ) ประสานงาน ก ากบ ต ดตาม และประเมนผล การด าเนนการใหเปนไปตามแผนพฒนาเดกปฐมวยทคณะรฐมนตรใหความเหนชอบ

(๓) ก าหนดนโยบายการด าเนนงานของส านกงาน และใหความเหนชอบแผนงาน โครงการและงบประมาณของส านกงาน

(๔) ก าหนดมาตรฐานและแนวปฏบตทดเกยวกบการพฒนาเดกปฐมวย (๕) อนมตหลกสตรแกนกลางเพอการพฒนาเดกปฐมวย (๖) เสนอแนะตอคณะรฐมนตรใหด าเนนการเสนอหรอแกไขกฎหมายทเกยวของกบการพฒนา

เดกปฐมวย (๗) ออกระเบยบ ประกาศ หรอค าสงทเกยวของกบการพฒนาเดกปฐมวยเพอปฏบตใหเปนไป

ตามพระราชบญญตน (๘) จดใหมและพฒนาฐานขอมลเดกปฐมวยและวเคราะหขอมลดงกลาวเพอพฒนามาตรการและ

แนวปฏบตทดเพอการพฒนาเดกปฐมวยในแตละชวงวยใหบรรลวตถประสงคตามมาตรา ๗ และการด าเนนการตามมาตรา ๘ และมาตรา ๙ กบเชอมโยงฐานขอมลดงกลาวกบฐานขอมลของหนวยงานอนของรฐเพอประโยชนในการพฒนาเดกปฐมวยและเพอการจดการศกษาตามกฎหมายวาดวยการศกษาแหงชาตรวมทงเพอประโยชนในการจดท าหรอใหบรการสาธารณะ

(๙) เสนอความเหนตอคณะรฐมนตรเกยวกบการจดท างบประมาณแบบบรณาการของหนวยงานของรฐทเกยวของกบการพฒนาเดกปฐมวย

(๑๐) บรณาการการท างานรวมกนระหวางหนวยงานของรฐหรอองคกรอนใดทเกยวของท งในระดบชาต ระดบจงหวด ระดบทองถน และระดบชมชน

(๑๑) แตงตงคณะกรรมการเฉพาะกจหรอคณะอนกรรมการหรอคณะท างานเพอด าเนนการตามทคณะกรรมการมอบหมาย

(๑๒) ปฏบตการอนใดทเกยวของเพอใหบรรลวตถประสงคตามพระราชบญญตนหรอตามทคณะรฐมนตรมอบหมาย

เมอรางพระราชบญญตการศกษาแหงชาตมผลบงคบใช ส านกงานคณะกรรมการนโยบายการศกษาแหงชาตจงคงมหนาทดานการศกษาปฐมวยตามพระราชบญญตการพฒนาเดกปฐมวย พ.ศ. ๒๕๖๒ ดวย

ขอมลการศกษาของชาต ตองสามารถน ามาใชในการก าหนดนโยบายบนฐานประจกษ ถกตอง

ครบถวน และทนการณ

๙๖

โดยทคณะกรรมการนโยบายการศกษาแหงชาตมบทบาทหนาทอนส าคญในการวางนโยบาย มหภาคดานการศกษา การปรบปรงแผนการศกษาแหงชาต การก ากบดแลใหเกดเอกภาพ และการประสานงานการศกษาใหไปในทศทางเดยวกน รวมทงสนองเปาหมายการพฒนาประเทศ ตลอดจนการวางกรอบงบประมาณของร ฐ ในการด า เนนการและพฒนาการศ กษา จ งจ า เป นต อ งม ส าน กงานคณะกรรมการนโยบายการศกษาแหงชาตทมสมรรถนะ และประสทธภาพสง

ในรางพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. .... ไดก าหนดใหมระบบขอมลดานการศกษาเปนสวนหนงของระบบขอมลของชาต และใหสามารถน ามาใชในการก าหนดนโยบายบนฐานประจกษ ถกตอง ครบถวน และทนการณ ตลอดจนรบฟงความคดเหนและปญหาจากทกภาคสวนของสงคม โดยเฉพาะอยางยงจากองคกรภาคประชาสงคมระดบจงหวด ส านกงานคณะกรรมการนโยบายการศกษาแหงชาตจงตองท าหนาทขาวกรองดานการศกษา (Education Intelligence)

ในการวางนโยบายการศกษานน ตองอาศยความรททนโลก และประสบการณในทางวชาการ เทคโนโลยทางการศกษา และการบรหารวชาการ ซงมความกวางขวาง หลากหลาย และปรบเปลยนอยเสมอ คณะกรรมการนโยบายการศกษาแหงชาตจงมคณะกรรมการวชาการเปนสวนชวยในการด าเนนการ

คณะกรรมการนโยบายการศกษาแหงชาตยงมหนาทขบเคลอนการปฏรปการศกษา โดยการปรบหลกคดไปสการปฏบต ทเปนรปธรรม ท าการตดตามประเมนผล และปรบแกปญหาขอขดของตางๆ

ส านกงานคณะกรรมการนโยบายการศกษาแหงชาต ซงเปนสวนราชการคงตองมการปฏรประบบงานใหเปนส านกงานทมสมรรถนะสง ซงตองมทรพยากรบคคลทมความสามารถเปนพเศษดวย

เรองท ๒ : การปฏรปการพฒนาเดกเลกและเดกกอนวยเรยน

วทยาการดานพฒนาการของสมอง สตปญญาและการเรยนร ไดกาวหนาไปอยางมากในระยะสบหรอ ยสบปหลงน จนเปนทเชอกนวา การดแลเอาใจใสกบเดกเลกตงแตกอนเกด จนถงการเขาสระบบ การประถมศกษา มความส าคญอยางมากตอความสามารถในการศกษา การงานอาชพ และคณภาพชวต เมออายเพมขน คณะกรรมการอสระเพอการปฏรปการศกษาจงไดเรงจดรางพระราชบญญตการพฒนาเดกปฐมวย ตามทก าหนดไวในรฐธรรมนญ จนไดรบการตราเปนกฎหมาย พรอมไปกบการด า เนนงานรวมกบ สวนงานตางๆทเกยวของเพอเรมงานดานนโดยเรงดวนตอไป

ประเดนการปฏรปท ๒.๑ : การพฒนาระบบการดแล พฒนา และจด การเรยนรเพอใหเดกปฐมวยไดรบการพฒนา รางกาย จตใจ วนย อารมณ สงคม และสตปญญาใหสมกบวย

หลกฐานทางวชาการยนยนวาการพฒนาเดกปฐมวยเปนกญแจดอกส าคญทน าสชวตทสมบรณและมพลงผลตภาพ ชวงปฐมวยเปนชวงเวลาของการพฒนาทส าคญยงยวด ดวยเปนชวงของการกอฐานรากทแขงแกรงเพอชวตทอยดมสขและการเรยนรในอนาคตของเดก การสงเสรมการพฒนาเดกปฐมวยทมคณภาพจะ

๙๗

สงผลยาวนานตอความสามารถทางสตปญญา บคลกภาพ และพฤตกรรมทางสงคมของบคคล ท าใหมความพรอมตอการเรยนในโรงเรยนในระดบสงขนไป ทงจะเปนก าลงคนทดของสงคม และมโอกาสเปนปญหาตอสงคมนอยลง

โดยทเดกในชวงปฐมวย ประกอบดวยเดกเกดใหมปละประมาณ ๖ ถง ๗ แสนคน จงเปนเดกทตองไดรบการดแลทงสนหลายลานคน และจ านวนมากอยในทองทตางๆ ทวประเทศ รวมทงทองทหางไกล และจากครอบครวทยากจน ซ ายงมปญหาสงคมดานครอบครวทเดกตองอยในความดแลของปยาตายาย ในขณะทพอแมไปท างานในทองทหางไกล หรอครอบครวทไมมทอยเปนหลกแหลง ปญหาการดแลเดกปฐมวยจงมความสลบซบซอน และหลากหลาย จ าเปนตองมมาตรการทแตกตางกน และมความคลองตวทปรบไดตามสภาพความจ าเปน ผทมบทบาทหนาทส าคญในการพฒนาเดกปฐมวยจงไดแกองคกรปกครองสวนทองถน รวมกบชมชน และพอแมผปกครองและเครอญาต การใหความรทถกตอง ทกษะทจ าเปน และความเขาใจแกผทเกยวของจงมความส าคญอยางมาก ตลอดถงการมผดแลเดกและนกวชาชพในเรองนใหเพยงพอ รวมทงมการสนบสนนและการลงทนเพอใหเกดสงแวดลอม และปจจยตางๆ ทเออตอไดพฒนาการทดของเดกไดมการก าหนดมาตรฐานการดแลเดกเลกทดไวแลว และตองแปลใหเกดการน าไปใชจรง

ส าหรบโรงเรยนอนบาล กมขอก าหนดทควรจะเปนไว ดงน (๑) โรงเรยนจะตองเปดโอกาสให พอแมผปกครองไดเขาเยยมชมโรงเรยน (๒) โรงเรยนตองมขอมลส าคญเกยวกบหลกสตร ปรชญา วสยทศนของโรงเรยนทชดเจน (๓) สภาพแวดลอมมปลอดภย มการดแลความปลอดภยใหกบเดกๆ อยางเครงครด

(๔) มสดสวนทเหมาะสมของครตอนกเรยน ส าหรบเดกอาย ๓ ถง ๕ ปควรมคร ๒ คนตอนกเรยนไมเกน ๒๕ คน (๕) มการจดสงแวดลอมในโรงเรยนใหมสขนสยในเรองการกน การนอน การรกษาความสะอาด การขบถายเปนอยางด (๖) มกจกรรมการเรยนการสอนทเปนการสงเสรมพฒนาการของเดกทกๆ ดาน ทงรางกาย สตปญญา อารมณ สงคม คณธรรมและจรยธรรม ส ง เสรมความคดสร างสรรค (๗) มสภาพแวดลอมการเรยนรทเนนเดกๆ เปนส าคญ ท าใหเดกนกเรยนมแรงจงใจและเกดความใฝรจากตวเดกเอง ไมใชการบงคบจากภายนอก (๘) ครตองรบ

ฟงและใหความส าคญกบความคดเหนของเดกๆ และ (๙) มมาตรการในการเฝาระวงและปองกนโรคตดตอดวย

เปาหมายรวม ๑. เดกปฐมวย สามารถเขาถง และไดรบการดแลและการศกษาระดบปฐมวยอยางเหมาะสม

มคณภาพ ทวถง และเทาเทยมกน โดยมมาตรฐานการดแลทถกตอง ครบถวนตามมาตรฐานสากล ซงในการนตองมกจกรรมหลายประการ เชน การพฒนาบคลากรส าหรบดแลเดกเลก การจดสถานทและสงแวดลอมทเหมาะสม ตลอดจนผรบผดชอบส าหรบงานดานตางๆ

ผทมบทบาทหนาทส าคญในการพฒนาเดกปฐมวยจงไดแกองคกรปกครองสวนทองถน รวมกบชมชน และพอแมผปกครองและเครอญาต การใหความรทถกตอง ทกษะทจ าเปน

และความเขาใจแกผทเกยวของจงมความส าคญอยางมาก

๙๘

ระบบคดเลอกเดกเขาเรยนระดบชนประถมศกษาปท ๑ ในปจจบนยงมปญหา ทเนนการเรยนดานวชาการ และแขงขนกนเขาสถานศกษาทมชอเสยง จนมการกวดวชาส าหรบเดกเลกดวย ซงการด าเนนการดงกลาวจะเปนผลเสยตอพฒนาการของสมอง และพฤตกรรม

การจดการเรยนรท เหมาะสมกบเดกวยน ตองเออใหเดกแตละคนไดพฒนาเตมตามความสามารถและความถนดของแตละคน ทอาจแตกตางกน ผทมความรและทกษะดานจตวทยาเดกเลก และการจดใหมมาตรการทเหมาะสมจงมความส าคญอยางมาก โดยเฉพาะอยางยงเดกจ านวนมากถง ๖ หรอ ๗ แสนคน ทเกดขนใหมทกป ในทองถนตางๆ ทวประเทศ เปนภาระหนาท และบทบาทของพอแมผปกครอง และชมชน และโดยทการเปลยนแปลงของระบบสงคมในชนบททพอแมมกตองไปท างานในเมอง การดแลเดกเปนภาระของปยาตายาย ทงยงมครอบครวทเปนปญหา ลกทเกดจากแมอายนอย และการหยาราง ท าใหเปนภาระขององคการปกครองสวนทองถน

เดกเลกทมความพการทางกาย หรอทางการเรยนร เปนปญหาทตองไดรบการดแลเปนพเศษ ตงแตการวนจฉยทแมนย า การมมาตรการทเหมาะสม การใหการดแลรวมไปกบเดกปกต นอกจากกรณทจ าเปนจรงๆ ในการนตองมการเตรยมการ เตรยมผดแล และการลงทนทเพมขนเปนพเศษดวย

เดกทมความสามารถพเศษ ทงความสามารถทางวชาการ หรอความสามารถเฉพาะทาง เชน ทางดนตร ทางศลปะ และทางการกฬา อาจถกระบบการดแลศกษาตามปกตท าใหขาดโอกาสในการพฒนาตนเองใหเตมความสามารถ จงตองมการแนะน าและดแลเปนพเศษดวย

ระบบฐานขอมลทเออตอการดแลทเชอมโยงกนได ระหวางหนวยงาน และมการพฒนาบคลากรทเกยวของ มกลไกขบเคลอนและบรณาการการท างานระหวางกระทรวงและหนวยงานทเกยวของใหสอดคลอง เปนเอกภาพทงเดกกลมทวไป และกลมทมความตองการจ าเปนพเศษ จงตองมการจดตง และ การลงทนเปนการเฉพาะ

๒. พอ แม ผปกครองและบคลากรทเกยวของไดรบปรบเปลยนกรอบคด (Mindset) เกยวกบความรความเขาใจทถกตองในการเตรยมความพรอมกอนการตงครรภ การเลยงด ดแล และพฒนาเดกปฐมวย อาสาสมครในชมชน ทไดรบการฝกฝนอบรมทถกตองเหมาะสม จะมสวนชวยไดมาก

ประเดนการปฏรปท ๒.๒ :การสอสารสงคมเพอสรางความเขาใจใน การพฒนาเดกปฐมวย

ความเขาใจเกยวกบเดกปฐมวย และการพฒนาทเหมาะสม ยงเปนปญหาในประเทศไทย โดยเฉพาะอยางยงความส าคญของปญหา ทมผลในระยะยาว ทงส าหรบผรบผดชอบดานนโยบายระดบตางๆ และสงคมทกภาคสวน การสอสารสงคมเพอสรางความเขาใจทถกตองจงตองด าเนนการอยางเตมทและเรงดวน

ดจทลแพลตฟอรมเพอการเรยนร และสอสารมวลชนในชองทางตางๆ ทงทางอากาศ ทางสาย และทางวสดความรตางๆ อาจชวยใหสามารถพฒนาก าลงคนในทองทหางไกลไดผลดยงขน แพลตฟอรมยงชวยใหเกดการสอสารระหวางกน แลกเปลยนความรและประสบการณกนไดดวย

๙๙

เปาหมายรวม

พอ แม ผปกครองและบคลากรทเกยวของปรบเปลยนกรอบคด (Mindset) เกยวกบความร ความเขาใจทถกตองในการเตรยมความพรอมกอนการตงครรภ การเลยงด ดแล และพฒนาเดกปฐมวย

เปาหมายเรงดวน ภายในเดอนพฤษภาคม ๒๕๖๒

มขอเสนอแผนในการประชาสมพนธและผลตสอเพอสรางความร ความเขาใจกบหนวยงาน และสงคมเกยวกบการดแล พฒนา และเตรยมความพรอมเดกปฐมวยทถกตอง และเหมาะสมตามวย

เปาหมายระยะสน ภายในป ๒๕๖๔ ๑) พอแม ผปกครอง และบคลากรทเกยวของกบเดกปฐมวยทวไปไดรบความร และปรบทศนคต

ตามแผน

๒) พอแม ผปกครอง และบคลากรทเกยวของกบเดกทมความตองการจ าเปนพเศษไดรบความรและปรบทศนคตตามแผน

เรองท ๓ การปฏรปเพอลดความเหลอมล าทางการศกษา

ความเหลอมล าทางการศกษา นอกจากจะท าใหเกดความไมยตธรรมในสงคม และการเสยโอกาสของเดกและเยาวชนของชาต ตลอดจนแรงงาน ในการทจะพฒนาใหไดเตมความสามารถของตนแลว ยงท าใหเกด ความเสยหายทางเศรษฐกจและสงคมของชาต ดงนนการลดความเหลอมล าในโอกาสทางการศกษาของประชาชนไทยผขาดแคลนทนทรพยยอมสงผลตออายขยและคณภาพชวตทดขนของประชาชนผดอยโอกาสและขาดแคลนทนทรพย แมวาปจจบนภาครฐจะมการลงทนงบประมาณจ านวนมากทกปเพอลดความ เหลอมล าทางการศกษา แตกยงไมสามารถสราง ความเสมอภาคทางการทางการศกษาไดอยางแทจรง เนองจากปญหาดานการบรหารจดการการศกษา รวมทงการบรหารจดการทรพยากรทใชในการศกษา

ประเดนการปฏรปท ๓.๑ : การดาเนนการเพอลดความเหลอมลาทางการศกษา

กองทนเพอความเสมอภาคทางการศกษา เปนกลไกใหมทจะใชในการลดปญหาการเขาถงการศกษา ปญหาการตองออกจากการศกษากลางคน และปญหาความเหลอมล าในคณภาพของการศกษา โดยวตถประสงคของกองทนเพอความเสมอภาคทางการศกษา ตามมาตรา ๕๔ ของรฐธรรมนญแหง

ราชอาณาจกรไทย บญญตใหกองทนมวตถประสงคส าคญ ๓ ประการ คอ (๑) ชวยเหลอผขาดแคลนทนทรพย ใหมความเสมอภาคในโอกาสทางการศกษาตงแตกอนวยเรยนจนส าเรจการศกษาขนพนฐานอยางม

คณภาพ (๒) ลดความเหลอมลาในการศกษา เพอพฒนาทรพยากรมนษยของชาตใหมความรความสามารถ และคณธรรม รวมทงมศกยภาพทจะด ารงชวตโดยพงพาตนเองไดอยางมนคง และ

(๓) เสรมสรางและพฒนาคณภาพและประสทธภาพคร ใหมความเสมอภาคในการไดรบการ เสรมสราง

๑๐๐

และพฒนาคณภาพและประสทธภาพใหมความสามารถในการจดการเรยนการสอน และการพฒนาเดก เยาวชน ทขาดแคลนทนทรพย และ ดอยโอกาสทงในและนอกระบบการศกษาไดเตมศกยภาพ

การเพมความเสมอภาคทางการศกษายงครอบคลมไปถงการปรบคณภาพการศกษาในโรงเรยน และสวนการศกษาตางๆ เพอใหผเรยนมโอกาสไดรบการศกษาทมคณภาพทดเทยมกน ดวยการปรบปรงคณภาพของครและปจจยทจ าเปนในการจดการศกษาทมคณภาพ เพอใหสามารถสรางคณภาพการศกษาในทองถนตางๆ ทงทอยหางไกล และมขอจ ากดตางๆ การปรบหลกสตรและกระบวนการเรยนร ใหสามารถสรางคณภาพทจ าเปนตามสมรรถนะของศตวรรษท ๒๑ และการใชดจทลแพลตฟอรมเพอการศกษาจะเปนโอกาสในการลดความเหลอมล าในคณภาพการศกษาได

การประเมนผลสมฤทธทางการศกษาทมความเหมาะสม ตลอดจนกลไกการเทยบโอนและ การเทยบเคยงผลสมฤทธทางการศกษาจะชวยใหผดอยโอกาสสามารถไดรบการรบรองคณภาพ และสามารถรบการศกษาในระดบสงขนได และสามารถใชในการเขาท างาน อนเปนการสรางความเสมอภาคทางการศกษาดวย

เปาหมายรวม

เดก เยาวชน และประชาชน ทขาดแคลนทนทรพยหรอดอยโอกาส ทกคนมความเสมอภาค ในโอกาสพฒนาตนเองตามศกยภาพและเขาถงการศกษาทมคณภาพ รวมถงเสรมสรางพฒนาครและสถานศกษาใหมประสทธภาพและคณภาพ ตลอดจนวจยพฒนาองคความรทน าไปใชไดจรงเพอยกระดบความสามารถของคนไทยไดอยางยงยน

เปาหมายเรงดวน ภายในเดอนพฤษภาคม ๒๕๖๒ ๑) นกเรยนยากจนและยากจนพเศษในสถานศกษาในระดบการศกษาขนพนฐานทกสงกดไดรบ

การจดสรรเงนอดหนนอยางมเงอนไขใหเพยงพอตอภาระคาใชจายดานการศกษาของครอบครวผขาดแคลนทนทรพยและสอดคลองกบคาครองชพในปจจบนมากกวารอยละ ๗๕

๒) ครและสถานศกษาทมนกเรยนยากจนและยากจนพเศษมากกวารอยละ ๕๐ จ านวนไมนอยกวา ๕๐๐ แหง ไดรบการสนบสนนการจดการเรยนการสอนใหแกนกเรยนผขาดแคลนทนทรพย

๓) มระบบสารสนเทศและฐานขอมลระดบชาตเพอบรณาการขอมลเลข ๑๓ หลกจากหนวยงานทเกยวของ ๖ กระทรวงเพอสรางความเสมอภาคทางการศกษาใหแกเดกเ ย า ว ช น ผ ข า ด แ ค ล น ท น ท ร พ ย แ ล ะ ดอยโอกาส

๔) สนบสนนทนการศกษาใหแกนกเรยนทยตการศกษาทงกอนและหลงส าเรจการศกษา ภาคบงคบเนองจากความยากจนและดอยโอกาส เพอใหสามารถศกษาตอจนส าเรจการศกษาขนพนฐานปละ ๑๒,๐๐๐ ทน

เปาหมายระยะสน ภายในป ๒๕๖๔

การส อ สา รสง ค ม เพ อ ส ร า งค ว า ม เ ข า ใ จ ท ถ ก ต อ ง จ ง ต อ งด าเนนการอยางเตมทและเรงดวน

๑๐๑

๑) นกเรยนยากจนและยากจนพเศษในสถานศกษาในระดบการศกษาขนพนฐานทกสงกดไดรบการจดสรรเงนอดหนนอยางมเงอนไขใหเพยงพอตอภาระคาใชจายดานการศกษาของครอบครวผขาดแคลนทนทรพยและสอดคลองกบคาครองชพในปจจบนมากกวารอยละ ๙๕

๒) ครและสถานศกษาทมนกเรยนยากจนและยากจนพเศษมากกวารอยละ ๕๐ จ านวนไมนอยกวา รอยละ ๕๐ ไดรบการสนบสนนการจดการเรยนการสอนใหแกนกเรยนผขาดแคลนทนทรพย

๓) จ านวนเดกเยาวชนนอกระบบการศกษาขนพนฐานลดลงมากกวารอยละ ๒๕ ๔) อตราการหลดออกจากระบบการศกษาภาคบงคบลดลงมากกวารอยละ ๒๕ ๕) อตราการศกษาตอระดบมธยมศกษาตอนปลายหรอ ปวช.ของนกเรยนยากจนดอยโอกาส

เพมสงขนมากกวา ๒ เทา ๖) อตราสวนครตอนกเรยนในสถานศกษาทมมนกเรยนยากจนและดอยโอกาสมากกวารอยละ ๕๐

มแนวโนมเพมสงขนมากกวารอยละ ๑๐ เกดสถาบนตนแบบการผลตและพฒนาครผดแลเดกเยาวชนผขาดแคลนทนทรพยและดอยโอกาสเพอความเสมอภาคทางการศกษา

๗) สดสวนเดกปฐมวยในครอบครวผขาดแคลนทนทรพยมากกวารอยละ ๕๐ มความพรอม ในการเขาสระบบการศกษา (School Readiness)

๘) การจดสรรงบประมาณดานศกษาของประเทศเพอความเสมอภาคทางการศกษา (Equity-based Budgeting) มสดสวนไมต ากวารอยละ ๕

เปาหมายระยะกลาง- ระยะยาว ภายใน ๕ - ๑๐ ป ๑) นกเรยนยากจนและยากจนพเศษในสถานศกษาในระดบการศกษาขนพนฐานทกสงกด ไดรบ

การจดสรรเงนอดหนนอยางมเงอนไขใหเพยงพอตอภาระคาใชจายดานการศกษาของครอบครวผขาดแคลนทนทรพยและสอดคลองกบคาครองชพในปจจบนมากกวารอยละ ๙๙

๒) ครและสถานศกษาทมนกเรยนยากจนและยากจนพเศษมากกวารอยละ ๕๐ จ านวนไมนอยกวา รอยละ ๗๕ ไดรบการสนบสนนการจดการเรยนการสอนใหแกนกเรยนผขาดแคลนทนทรพย

๓) จ านวนเดกเยาวชนนอกระบบการศกษาขนพนฐานลดลงมากกวารอยละ ๕๐ ๔) อตราการหลดออกจากระบบการศกษาภาคบงคบลดลงมากกวารอยละ ๕๐ ๕) อตราการศกษาตอระดบมธยมศกษาตอนปลายหรอ ปวช.ของนกเรยนยากจนดอยโอกาส

เพมสงขนมากกวา ๓ เทา ๖) อตราสวนครตอนกเรยนในสถานศกษาทมมนกเรยนยากจนและดอยโอกาสมากกวารอยละ

๕๐ มแนวโนมเพมสงขนมากกวารอยละ ๒๕ ๗) เกดสถาบนตนแบบในการผลตพฒนาครผดแลเดกเยาวชนผขาดแคลนทนทรพยและ

ดอยโอกาสเพอความเสมอภาคทางการศกษาใน ๕ ภมภาคของประเทศ ๘) ผขาดแคลนทนทรพยไดโอกาสทเสมอภาคในการศกษาและการพฒนาทกษะอาชพไมนอยกวา

ปละ ๕๐,๐๐๐ คน

๑๐๒

๙) สดสวนเดกปฐมวยในครอบครวผขาดแคลนทนทรพยมากกวารอยละ ๘๐ มความพรอม ในการเขาสระบบการศกษา (School Readiness)

๑๐) การจดสรรงบประมาณดานศกษาของประเทศเพ อความเสมอภาคทางการศกษา (Equity-based Budgeting) มสดสวนไมต ากวารอยละ ๕

ประเดนการปฏรปท ๓.๒ : การจดการศกษาสาหรบบคคลพการ บคคลทมความสามารถพเศษ และบคคลทตองการการดแลเปนพเศษ

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยก าหนดใหบคคลทกสถานะไดรบการศกษาอยางถวนหนา รวมทงบคคลพการทงการพการทางกาย และทางสมอง ตลอดจนบคคลทมความสามารถพเศษ และบคคลทตองการการดแลเปนพเศษ ซงการศกษาทจดส าหรบบคคลโดยทวไปไมสามารถสรางใหบคคลเหลานสามารถพฒนาตนเองไดตามความถนดของตน จ าเปนตองมการจดการเปนการเฉพาะ อนอาจตองมการลงทน และการใชจายเพมขน

แนวทางในการปฏรปการจดการเรยนการสอนส าหรบบคคลทมความตองการจ าเปนพเศษ มดงน

(๑) รปแบบการจดการศกษาสาหรบบคคลทมความตองการจาเปนพเศษ ใหยดหลกการบรณาการ การประสานงานและการดแลชวยเหลอ ระหวางสถานศกษา สหวชาชพ ครอบครว และองคกรตางๆ ทเกยวของ จดหลกสตรและกระบวนการเรยนรทเปดกวาง ยดหยน หลากหลาย ทงการศกษาในระบบ นอกระบบ การศกษาตามอธยาศย และการศกษาทางเลอกในรปแบบอนๆครอบคลมการศกษาตงแตระดบปฐมวย การศกษาภาคบงคบ การศกษาขนพนฐาน อาชวศกษา จนถงระดบอดมศกษา และจดการเรยนการสอนแบบเรยนรวม โดยมหลกสตรกลมเปาหมายเฉพาะทชดเจน มงเนนพฒนาตามธรรมชาต ความสามารถของบคคลทมความตองการจ าเปนพเศษเปนรายบคคล รวมทงใชครผสอน นกวชาชพทเกยวของและบคลากรทไดรบการอบรมใหมความรความเขาใจเกยวกบบคคลทมความตองการจ าเปนพเศษ สรางโอกาสและความเสมอภาค เพอใหบคคลทมความตองการจ าเปนพเศษไดรบการพฒนาอยางตอเนอง เพอการมคณภาพชวต ทดขนและการมสมมาอาชพตามความถนดและความสนใจของแตละบคคล

(๒) หลกสตรและกระบวนการจดการ มการส ารวจ คนหา คดกรองหรอคดสรรบคคลทมความตองการจ าเปนพเศษโดยชมชน สถานศกษา องคกรปกครองสวนทองถน และหนวยงานทเกยวของ จดท าเปนขอมลสารสนเทศเพอชวยเหลอพฒนาเปนรายบคคลใหตรงกบความตองการและความสามารถของแตละบคคล มกระบวนการและเครองมอทมประสทธภาพในการส ารวจหรอคดกรองบคคลทมความตองการจ าเปนพเศษตองหลากหลาย เฉพาะเจาะจงตามความสามารถและกลมทตองการวด เรมด าเนนการ คดกรอง และคดสรรนกเรยนตงแตชน ป.๑ - ป.๓ ทวประเทศ เพอใหไดรบการคดกรอง และคดสรรทเหมาะสม (ไมเนนการวนจฉยความบกพรอง ๙ ประเภท) ส าหรบบคคลทมความสามารถพเศษ จะตองด าเนนการวดและคดสรรตามหลกวชาการโดยผเชยวชาญและศนยปฏบตการพเศษดานการคดสรรผทมความสามารถพเศษ

๑๐๓

การจดท าหรอพฒนาหลกสตรส าหรบผเรยนทมความตองการจ าเปนพเศษ เปดโอกาสใหภาคเอกชน สถาบนทางสงคม และองคกรปกครองสวนทองถน โดยมการจดท าหลกสตรเฉพาะและ แนวทางการปรบปรงตนแบบหลกสตรใหตอบสนองความตองการจ าเปนเฉพาะของผเรยนแตละกลมโดยการมสวนรวมของทกภาคสวนจดการศกษาส าหรบบคคลทมความตองการจ าเปนพเศษ ใหมหลกสตร กระบวนการจดการเรยนร การวดและประเมนผล การสงตอ การเทยบโอน ทเปดกวาง ยดหยน หลากหลาย มงเนนพฒนาตามธรรมชาต ความสามารถของบคคลทมความตองการจ าเปนพเศษเปนรายบคคลใหปรบปรง/พฒนาหลกสตรและเกณฑการส าเรจการศกษาทกระดบ ทมความยดหยนและเปนธรรม เพอใหบคคลทม ความตองการจ าเปนพเศษสามารถเขาถง มสวนรวมและไดรบการพฒนา เพอเอออ านวยใหบคคลทม ความตองการจ าเปนพเศษไดเรยนรตามความตองการและความสนใจอยางเตมตามศกยภาพ

(๓) การผลต การสรรหา และการพฒนาบคลากร มการส ารวจสภาพปญหาและ วางแผนการผลตคร นกวชาชพทเกยวของ และบคลากรส น บ ส น น ท ส อ ด ค ล อ ง ก บ จ า น ว น ข อ ง บ ค ค ล ท ม ความตองการจ าเปนพเศษ สถาบนผลตครตองบรรจวชาการศกษาส าหรบบคคลทมความตองการจ าเปนพเศษ ไมนอยกวา 9 หนวยกต ในทกสาขาวชา หรอจดการเรยนการสอนระดบประกาศนยบตรบณฑตวชาชพครการศกษาพเศษ

รฐหรอหนวยงานทเกยวของตองจดอตราก าลง เตรยม และพฒนา คร นกวชาชพ ทเกยวของ และบคลากรสนบสนนดแลบคคลทมความตองการจ าเปนพเศษ อยางเ พ ย ง พ อ ท จ ะ พ ฒ น า ผ เ ร ย น อยางรอบดานเตมตามศกยภาพ เชน นกจตวทยา นกสงคมสงเคราะห นกกายภาพบ าบด นกกจกรรมบ าบด นกแกไขการพด เจาหนาทอนามย/พยาบาล ครปกครองหอนอน

ก าหนดใหมการพฒนาครและบคลากรทางการศกษาทจ ดการศกษาส าหรบบคคลทม ความตองการจ าเปนพเศษโดยสถาบนพฒนาครและบคลากรการศกษาพเศษแหงชาต กอนบรรจแตงตงและหรอระหวางปฏบตการสอนภายในระยะเวลาทเหมาะสม รวมถงการสรางแรงจงใจ คาตอบแทน คาตอบแทนพเศษ และความกาวหนาทางวชาชพ และวธการประเมนผลการปฏบตงานใหสอดคลองเหมาะสมกบลกษณะงานและภาระงานทรบผดชอบ

(๔) การจดระบบขอมลสารสนเทศ พฒนาระบบขอมลสารสนเทศของบคคลทมความตองการจ าเปนพเศษ เพอเปนฐานขอมลในการบรหารจดการดานการศกษาใหเปนปจจบนและทนสมย มการเชอมโยงฐานขอมลของทกหนวยงานใหเปนเอกภาพ โดยก าหนดใหมหนวยงานกลางทรบผดชอบขอมลสารสนเทศในการจดการศกษาส าหรบบคคลทมความตองการจ าเปนพเศษ

บคคลพการท งการพการทางกาย และทางสมอง ตลอดจนบคคลทมความสามารถพเศษ และบคคลทตองการการดแลเปนพเศษ ซงการศกษาทจดส าหรบบคคล

โดยทวไปไมสามารถสรางใหบคคลเหลาน สามารถพฒนาตนเองไดเตมทตามความถนดของตน

๑๐๔

(๕) การจดสรรทรพยากรและงบประมาณ ใหรฐจดสรรทรพยากรทางการศกษา งบประมาณ อาคารสถานท สอ เทคโนโลยบรการ สงอ านวยความสะดวก และความชวยเหลออนใดทาง

การศกษาแกสถานศกษาทจดการศกษาส าหรบบคคลทมความตองการจ าเปนพเศษใหเหมาะสม และสอดคลองกบความจ าเปนในการจดการศกษาส าหรบผ เรยนแตละกลม โดยค านงถงความเสมอภาคในโอกาสทางการศกษาและความเปนธรรม อกทงการสรางแรงจงใจ เงนเดอน คาตอบแทนและคาตอบแทนพเศษใหแกผบรหาร ครและบคลากรทางการ

ศกษาทสอดคลองกบภาระงาน และมวธการประเมนผลการปฏบตงานทเหมาะสม จดสรรคาใชจายรายหวและงบประมาณอนๆ ใหเหมาะสมสอดคลองกบความตองการจ าเปนของผเรยน ตลอดจนสามารถใชงบประมาณจาก “กองทนเพอความเสมอภาคทางการศกษา พ.ศ. 2561” และกองทนอนๆ มาชวยสงเสรม สนบสนน การจดการศกษาและการพฒนาคณภาพชวตส าหรบบคคลทมความตองการจ าเปนพเศษได

ผพการทางสายตา การไดยน และการเคลอนไหว จ าเปนตองมอปกรณ และสภาพแวดลอมทเออใหสามารถท าการศกษาได มหลกฐานไมนอยทแสดงวาบคคลเหลานสามารถทจะเรยนรจนถงระดบสงได หากใชเทคโนโลยทเหมาะสมกบความพการนนๆ ในหลกการควรใหผพการไดเรยนรวมกบผทไมพการ นอกจากกรณทมความจ าเปนเปนพเศษ

ผทมความพการทางสมอง และท าใหการเรยนในรปแบบปกตกระท าไดชา จงจ าเปนตองมมาตรการและการเอาใจใสเปนพเศษ การอยรวมกบผอนเปนปจจยส าคญในการกระตนใหเกดการพฒนาของสมอง บางคนมความสามารถในบางดานสงกวาคนทวไปดวยซ า การวนจฉยสภาพความพการและความสามารถจงตองกระท าอยางถกตองตามหลกวชาการ

บคคลทมความสามารถทางวชาการเปนพเศษ อาจเรยนไดเรวกวาบคคลทวไป การบงคบใหตองเรยนตามระยะเวลา หรอจ านวนปตามทก าหนด จะเปนการจ ากดพฒนาการและความสามารถทมเปนพเศษนน ระบบการศกษาในปจจบนยงไมเออใหมความยดหยน และโอกาสส าหรบคนเหลาน ระบบการสอบขามชน และระบบการสอบเทยบ ซงมอยแตเดมกไดยกเลกไปแลว ประเทศโดยสวนรวมจงขาดประโยชนทพงจะไดจากความเปนพเศษน

บคคลทตองการการดแลเปนพเศษ เนองจากการมขอจ ากดตางๆ จ าเปนตองมความยดหยน หรอการสนบสนนเปนพเศษ จงจะสามารถรบการศกษาได ตวอยางเชน เดกทมความเจบปวยเรอรงทตองอยในสถานพยาบาลเปนเวลานาน ตองสามารถเรยนและรบการสอนไดโดยไมขาดตอน บคคลทครอบครวมอาชพทตองเคลอนยายสถานทท างานเปนระยะๆ จ าเปนตองมระบบทเออใหสามารถยายสถานศกษาได บคคลทไมมสญชาตไทยแตมถนพ านกอยในประเทศมสงตดขดเกยวกบการเขาศกษา และการไดรบเงนอดหนน เปนตน

ประชาชนจ านวนไมนอยทอยในกลมเหลาน จงจ าเปนตองมกฎหมายเพอรองรบการจดการศกษาเปนการเฉพาะ ตลอดจนมกระบวนการและขอก าหนดตางๆทเหมาะสม ทงตองมการลงทนและคาใชจาย

เทคโลยกาวหนา เชน ดจทลแพลตฟอรมเพอการศกษา และเทคโนโลยการสอสารจะชวยเพม

โอกาสข นไดมาก

๑๐๕

เปนพเศษ การใชเทคโลยกาวหนา เชน ดจทลแพลตฟอรมเพอการศกษา และเทคโนโลยการสอสารจะชวยเพมโอกาสขนไดมาก การพฒนาบคคลทมความรความสามารถและเจตคตทดเพอจดการศกษาดานน ยงตองเรงรดพฒนาเปนการเฉพาะ

เปาหมายรวม

บคคลพการ บคคลท มความสามารถพเศษ และบคคลท ตองการการดแลเปนพเศษ ไดรบ การพฒนาอยางท วถงเตมศกยภาพ และสามารถดารงชวตอยในสงคมไดอยางมความสขและมศกดศร

เปาหมายเรงดวน ภายในเดอนพฤษภาคม ๒๕๖๒ ๑) คดกรองบคคลท มความบกพรองตางๆ เชน บคคลเรยนรชา บคคลออทสตกแลวเสรจ และม

ระบบขอมลสารสนเทศบคคลพการ บคคลท มความสามารถพเศษ และบคคลท ตองการการดแลเปนพเศษ เพ อเปนฐานขอมล ในการบรหารจดการท เช อมโยงฐานขอมลใหเปนเอกภาพ

๒) บคลากรท เก ยวของท วประเทศมความเขาใจเก ยวกบการจดการศกษาสาหรบบคคลพการบคคลท มความสามารถพเศษ และบคคลท ตองการการดแลเปนพเศษ

กลมเปาหมายบคคลพการ - มนวตกรรมในการสงเสรมสนบสนนการจดการเรยนรสาหรบบคคลพการท งดาน

การเรยนรและการดารงชวต กลมเปาหมายบคคลทมความสามารถพเศษ

- มระเบยบหรอขอบงคบใหมกลไกการคดกรองเดกท มความสามารถพเศษ ในสถานศกษาทกสงกดท งของรฐและภาคเอกชน

- มขอเสนอแนะตอรฐบาลวาดวยยทธศาสตรการพฒนาผมความสามารถพเศษและสรางเสรมศกยภาพใหสามารถตอยอดการประกอบอาชพไดอยางม นคง

กลมเปาหมายบคคลทมความตองการการดแลเปนพเศษ - มนวตกรรมในการสงเสรมสนบสนนการจดการเรยนรโดยเฉพาะดานการอานออก

เขยนได คดเลขเปน และทกษะการดารงชวต - มขอเสนอแนะตอรฐบาลวาดวยยทธศาสตรการพฒนาผท ตองการการดแล

เปนพเศษและสรางเสรมศกยภาพใหสามารถตอยอดการประกอบอาชพไดอยางม นคง

เปาหมายระยะสน ภายในป ๒๕๖๔

๑) มนกจตวทยาโรงเรยน คร และผเก ยวของในการวนจฉยผเรยนกลมท มความบกพรอง ออทสตก กลมท มความสามารถพเศษ อยางถกตอง ใหการสนบสนนโรงเรยนครอบคลมทกพ นท

๒) พฒนานกจตวทยาในโรงเรยน คร และผเก ยวของในการดแล ชวยเหลอ ใหคาปรกษาอยางถกตอง ๓) มระบบคดกรองและวนจฉยท นกจตวทยาโรงเรยน คร และผเก ยวของ สามารถดาเนนการได

๑๐๖

๔) เดกทกคนต งแตเดกปฐมวยไดรบการสารวจและวดแววความสามารถ เพ อคดกรองเดกท มความสามารถพเศษ

เปาหมายระยะกลาง ถง ระยะยาว ภายใน ๕ – ๑๐ ป ผเรยนพการ ผเรยนท มความสามารถพเศษ และผเรยนท มความตองการการดแลเปนพเศษ

ไดรบการพฒนาอยางท วถงเตมศกยภาพ และสามารถดารงชวตอยในสงคมไดอยางมความสขและมศกดศร

ประเดนการปฏรปท ๓.๓ :การยกระดบคณภาพการจดการศกษาในพ นทหางไกล หรอในสถานศกษาทตองมการยกระดบคณภาพอยางเรงดวน

ในประเทศไทยมโรงเรยนขนาดเลกในพนทสง ๕๕๗ โรง โรงเรยนบนเกาะ ๕๗ โรง โรงเรยนในทองถนหางไกลทการคมนาคมไมสะดวก (อาจเปนตามฤดกาล) อกหลายแหง ทเปนปญหาคณภาพการศกษา และความเหลอมล าทางการศกษา สวนใหญเปนประชากรทมฐานะยากจน โรงเรยนเหลานไมสามารถยบเลกได เพราะความจ าเปน และไมสามารถใชทางเลอกอนได เชน การใหนกเรยนไปเรยนในโรงเรยนอนทม

หอพกนอน หรอมการใหคาใชจายในการเดนทาง บางโรงเรยนมปญหาอยางอนทบซอนดวย เชน การทภาษาแมทใชทบานไมใชภาษาไทย เดกทไมมทะเบยนเปนคนมสญชาตไทย เดกทเขามาเรยนผานทางชายแดน คณภาพผลสมฤทธของการศกษามกจะอยในระดบต า สาเหตอาจมาจากการขาดแคลนคร การขาดแคลนอปกรณการศกษา สถานทไมเหมาะสม และการทเดกตองเดนทางไกลไปโรงเรยน เปนตน

ไดมมาตรการทจดขนโดยกระทรวงศกษาธการ กระทรวงมหาดไทย และองคกรปกครองสวนทองถน ตลอดจนภาคเอกชน อยบางแลว และบางโรงเรยนสามารถขามอปสรรคไปได หลายแหงอาศยการเรยนทางไกลผานดาวเทยม แตบางแหงยงมปญหาขาดพลงงานไฟฟาทเสถยรเพยงพอ บางทองทมการรวมเขาเปนกลมโรงเรยนเพอการเรยนการสอนและการบรหาร แตสวนใหญยงไมเพยงพอ จ าเปนตองไดรบการแกไข อยางเรงดวน

ขณะนไดมโครงการพเศษในบางพนท เพอบกเบกทดลองหาวธการทจะแกไขปญหาอย รวมทงเปนพนทนวตกรรมการศกษา

โรงเรยนขนาดเลกทไมสามารถยบรวมได จากสภาพทตง เปนทหางไกล หรออยบนเกาะ และโรงเรยนหรอกลมโรงเรยนขนาดเลกทมศกยภาพทจะพฒนาใหเปนโรงเรยนขนาดเลกทมคณภาพสงได สามารถพฒนาใหมสมฤทธผลทางการศกษาทดมคณภาพไดหากไดรบการดแลและชวยเหลอ

ด าเนนการใหมมาตรการ หรอความชวยเหลอทจ าเปน ตามความเหมาะสมของแตละสภาพ อนไดแก

โรงเรยนขนาดเลกในพ นทสง ๕๕๗ โรง โรงเรยนบนเกาะ ๕๗ โรง...ไมสามารถยบเลกได เพราะความจ าเปน และไมสามารถใช

ทางเลอกอนได

๑๐๗

(๑) จดสรรงบประมาณ ดานการลงทนและดานการด าเนนการใหเหมาะสม ในการนตองพจารณาบนฐานขอเทจจรงของแตละโรงเรยนในแตละพนท เหนอไปจากเกณฑทใชส าหรบโรงเรยนโดยทวไป

(๒) จดการพฒนาคร ใหมสมรรถนะในความเปนคร ทสามารถสอนคละชน และขามสาขาวชาได โดยอาศยสภาพทมนกเรยนนอย และครมความใกลชดกบนกเรยนไดมาก อนเออตอการสรางคณภาพการเรยนร โดยสรางความเชยวชาญทหลากหลายตามความถนดของแตละคนได และมสมรรถนะตางๆทจ าเปนส าหรบการอาชพและการมชวตในอนาคต ซงเปนไปไดดวยอาศยความใกลชดของครกบนกเรยน และความคลองตวในการจดการศกษาตามชวงวย มากกวาการเรยนการสอนแบบทองจ าเนอหาสาระทก าหนดตายตวตามปการศกษา

(๓) ปรบหลกสตรทเนนเนอหาสาระตามชนป เปนหลกสตรฐานสมรรถนะในมาตรฐานสากล อนเกดขนไดจากความคลองตวในการสรางการเรยนรตามชวงวย (ตามทเปนหลกการในพระราชบญญตการศกษาแหงชาต และไดเรมใชในพนทนวตกรรมการศกษาแลว) โดยตองมการฝกอบรมพฒนาคร ซงมตวอยางการด าเนนการทไดผลแลวทโครงการอางขาง จงหวดเชยงใหม

(๔) จดสถานทและสภาพแวดลอมในโรงเรยนและในชมชนใหเออตอการเรยนร โดย เฉพาะ อยางยงการเรยนรจากประสบการณ และจากสภาพจรง เพมขนจากการเรยนในหองเรยน ตลอดจนมสงจ าเปนพนฐานตามสภาพพนท เชน ศนยพกนอนทโรงเรยน

(๕) จดดจทลแพลตฟอรมเพอการเรยนร เพอใหนกเรยนและครสามารถเขาถงแหลงความรไดตามความสนใจ ผานทางโทรทศนทางไกล ทางสายอนเตอรเนต และการใชโทรศพทมอถอ ทงยงตองใหโอกาสเกดชมชนการเรยนร ระหวางครกนเอง ครกบนกเรยน และระหวางนกเรยนกนเอง อนจะเปนชองทาง ในการพฒนาและสรางสมรรถนะดานดจทล หรอทกษะส าหรบศตวรรษท ๒๑ โดยไมตองดงครออกจากหองเรยน

ในการนตองพจารณาสภาพอปกรณ และโครงสรางพนฐานในทองถน ตลอดจนสมรรถนะ ในการดแลแกไขทางเทคโนโลยการสอสาร ซงมตวอยางในโรงเรยนประชารฐ และพนทนวตกรรมจงหวดสตลแลว

(๖) สรางความรบผดชอบรวมของชมชน โดยมบทบาท ทงในการใหความชวยเหลอเกอกล ดานอปกรณ การเงน และผชวยสอน ซงมตวอยางไดผลอยแลวในหลายพนท ส าหรบโรงเรยนในพนททชมชนมศกยภาพและทรพยากร อาจตองก าหนดพนธะของชมชนทชดเจนดวย

(๗) ระดมการชวยเหลอของสถาบนอดมศกษาในพนทใกลเคยง ทงดานวชาการและการพฒนา เชน การจดท าหลกสตรสถานศกษาเปนกรณเฉพาะของแตละโรงเรยนใหไดคณภาพ และการจดวธการเรยนรทเหมาะสม การพฒนาคร ความชวยเหลอดานเทคโนโลยการศกษา เปนตน ในระยะยาวอาจมสวนในการผลตครทมความสามารถ สมรรถนะและเจตคตเหมาะสมกบงานได

(๘) พฒนาบทบาทและการมสวนรวมของภาคธรกจ ผประกอบการ และภาคประชาสงคม ทงในพนทและจากระดบชาต เชน การสนบสนนดานการเงน เทคโนโลย การบรหารจดการ เปนตน ดงทไดม การด าเนนงานอยางไดผลอยแลวในหลายพนท

๑๐๘

(๙) กองทนเพอความเสมอภาคทางการศกษา ใหความชวยเหลอส าหรบนกเรยนทขดสน ตามความจ าเปน ตลอดจนในการผลตครเพอลดความเหลอมล าทางการศกษา

เปาหมายรวม ๑) โรงเรยนขนาดเลกในพนทหางไกลและโรงเรยนขนาดกลางทตองการการยกระดบคณภาพของ

การจดการศกษาอยางเรงดวน ไดรบการแกปญหาอยางเปนระบบ ๒) คร บคลากรทางการศกษา ไดรบเงนเดอน คาตอบแทน สวสดการ และสทธประโยชนเกอกล

อนทเหมาะสม โดยใหค านงถงการปฏบตงานทมความยากล าบาก หรอการปฏบตงานในพนททเสยงภยหรอหางไกล

๓) ครและผเรยนในโรงเรยนขนาดเลกในพนทหางไกลและโรงเรยนขนาดกลางทตองการ การยกระดบคณภาพของการจดการศกษาอยางเรงดวนสามารถเขาถงการสนบสนนทางวชาการไดอยางเพยงพอ

เปาหมายเรงดวน ภายในเดอนพฤษภาคม ๒๕๖๒ ๑) มขอเสนอเพอแกปญหาโรงเรยนขนาดเลกในพนทหางไกลอยางเปนระบบ ๒) มขอเสนอเพอแกปญหาโรงเรยนขนาดกลางทตองการการยกระดบคณภาพของการจด

การศกษาอยางเรงดวนอยางเปนระบบ

เปาหมายระยะสน ภายในป ๒๕๖๔ ๑) ขอเสนอเพอการแกปญหาโรงเรยนขนาดเลกในพนทหางไกล และโรงเรยนขนาดกลาง

ทตองการการยกระดบคณภาพของการจดการศกษาอยางเรงดวนไดรบการด าเนนการและมความกาวหนาอยางเปนรปธรรม

๒) มระบบในการสอบบรรจและแตงตงคร ใหกระจายตวออกไปในพนท ทมความขาดแคลนคร ๓) มระบบจงใจใหครกระจายตวไปยงโรงเรยนทมความขาดแคลน

เรองท ๔ : การปฏรปกลไกและระบบการผลต คดกรอง และพฒนาผประกอบวชาชพครและอาจารย

ประเดนการปฏรปท ๔.๑ : การผลตคร และการคดกรองคร เพอใหไดครทมคณภาพตรงกบความตองการของประเทศ และมจตวญญาณของความเปนคร

สภาพปญหา

จากสภาวการณของการผลต และการคดกรองครในปจจบนจะพบวานกศกษาคร ไมมความสามารถโดดเดนหรอความถนดบณฑตครไมมความลกซงและแมนย าในเนอหาวชาทสอนและสนใจในวชาชพครอยางแทจรง ภาครฐไมมเอกภาพเชงนโยบายในการผลตครบณฑตครบางสาขาเกนความตองการและบางสาขาขาดแคลน นอกจากน ครไมสามารถจงใจผเรยนหรอสรางบรรยากาศการเรยนรได การบรหารจดการชนเรยนไมมประสทธภาพนกศกษาครกไมสามารถแสดงใหเหนสมรรถนะทส าคญของการเปนครได

๑๐๙

อยางชดเจนรวมทงอาจารยผสอนในสถาบนผลตครสวนใหญสอนไดเฉพาะหลกการทางการศกษาทวไป ในสถานการณสมมตไมสามารถเปนตวแบบทดและสรางแรงบนดาลใจใหกบนกศกษาครได

สาเหตของปญหา

จากสภาพปญหาดงกลาวมสาเหตสบเนองมาจากระบบการคดเลอกบคคลเขาเรยนครเนนปรมาณมากกวาคณภาพไมมเอกภาพในระบบการคดเลอกอกทงบางสถาบนมไดมการคดเลอกผเขาเรยนครไมมหนวยงานรบผดชอบในการดแลก ากบตดตามวางระบบการผลตครในภาพรวม ประกอบกบสถาบนผลตครจ านวนมากและมก าลงผลตครแตละปเกนความตองการโดยไมมการวางแผนการผลตครของประเทศและไมไดมการพจารณาความพรอมและคณภาพในการผลตครของแตละสถาบนหลกสตรผลตครเปนหลกสตรทเนนรายวชามากกวาทจะเนนการสรางสมรรถนะหลกของครโดยมรายวชายอยจ านวนมากเนนหลกการทฤษฎมากกวาการฝกปฏบตสงผลใหบณฑตครไมบรรลสมรรถนะหลกของการเปนครหลกสตรครมความออนแอ ในดานเนอหาวชาเอกหลายสถาบนเปดสอนวชาเอกดานเนอหาเฉพาะทางโดยไมมคณะวชาทเชยวชาญรองรบเชน คณะวทยาศาสตร คณะอกษรศาสตร คณะศลปศาสตรหรอคณะสงคมศาสตร เปนตนอาจารยผสอน ในสถาบนผลตครสวนใหญไมมความเชยวชาญในเนอหาวชาเอกและประสบการณในการสอนนกเรยน ในโรงเรยนมากอนและการฝกประสบการณวชาชพของนกศกษาครไมมความเขมขนแยกขาดจากรายวชาและไมมรปแบบของการฝกประสบการณวชาชพทชดเจนและมนใจไดในประสทธผลแมวาจะมการก าหนดการฝกประสบการณวชาชพไวมากกวาหนงชนปแตนกศกษามไดเรยนรและพฒนาสมรรถนะทางวชาชพในการฝกประสบการณวชาชพอยางเตมท

เปาหมายรวม

เพอใหการผลต การคดกรองคร และเพอใหไดครทมคณภาพตรงกบความตองการของประเทศ และมจตวญาณของความเปนคร จงเหนควรก าหนดใหมกองทนผลตและแผนการผลตและพฒนาคร โดยมวตถประสงคเพอคดกรองผทมคณสมบตเหมาะสม สนบสนนทนการศกษา คดเลอกสถาบนการศกษาทมคณภาพในการผลตครเพอใหผรบทนเขาศกษา ไดครทมสมรรถนะสงและตรงกบความตองการของประเทศ ทจบการศกษาจากสถาบนทใชหลกสตรฐานสมรรถนะทท าใหนสตนกศกษาครมความศรทธาตอวชาชพคร มจตวญญาณของความเปนคร มความรความสามารถอยางแทจรง ไดรบประสบการณดานวชาชพครและ การนเทศทมประสทธภาพอยางตอเนองตลอดหลกสตรรวมทงมครอาชวศกษาทมความเชยวชาญในการจด การเรยนการสอน ทงภาคทฤษฎ และภาคปฏบต

๑) มแผนการผลตและพฒนาครตามความตองการของประเทศ (Demand-side Financing) โดยมวตถประสงคเพอคดกรองผทมคณสมบตเหมาะสม สนบสนนทนการศกษา คดเลอกสถาบนการศกษาทมคณภาพในการผลตครเพอใหผรบทนเขาศกษา เพอใหไดครทมสมรรถนะตรงกบความตองการของประเทศ ด าเนนการโดยส านกงานเลขาธการสภาการศกษา ในระยะเวลาอยางนอย ๑๐ ป รวมถงใหมการจดอตราก าลงเพมเตมเพอบรรจในพนททขาดแคลนคร

๑๑๐

๒) ไดครสมรรถนะสงและตรงตามความตองการของประเทศ ทจบการศกษาจากสถาบนทใชหลกสตรฐานสมรรถนะทท าใหนสตนกศกษาครมความศรทธาตอวชาชพคร มจตวญญาณของความเปนคร มความรความสามารถอยางแทจรง ไดรบประสบการณดานวชาชพครและการนเทศทมประสทธภาพ อยางตอเนองตลอดหลกสตร

๓) ไดครอาชวศกษาทมจตวญญาณความเปนคร มสมรรถนะสง มความเชยวชาญในการจดการเรยนการสอน ทงภาคทฤษฎ และภาคปฏบต

เปาหมายเรงดวน ภายในเดอนพฤษภาคม ๒๕๖๒

๑) มแผนการผลตและพฒนาครทกระดบ โดยใหมการประเมนและทบทวนโครงการผลตคร เพอพฒนาทองถน น าผลการประเมนมาบรณาการรวมกบแนวทางปฏรปคร และบรรจแผนไวเปนสวนหนงของแผนการศกษาแหงชาต รวมถงก าหนดเปนแผนการผลตและพฒนาครระยะ ๑๐ ป ด าเนนการโดยส านกงานเลขาธการสภาการศกษา

๒) ม ระบบข อม ลคร (Teacher Data System) เ พ อรวบรวมข อม ลการผล ต การใช และการคาดการณอตราก าลงครในสาขาทขาดแคลน

๓) ไดกรอบมาตรฐานสมรรถนะของวชาชพครและกรอบมาตรฐานสมรรถนะวชาชพครอาชวศกษา

๔) มการปรบปรงหลกสตรการผลตครเปนหลกสตรทเนนสมรรถนะของวชาชพคร ซงใชระยะเวลาในการศกษาสปโดยเนนการฝกปฏบตในสถานการณจรงตงแตปแรกจนถงปสดทาย และนสตหรอนกศกษาครตองไดรบการฝกประสบการณวชาชพกบครประจ าการทมประสบการณหรอความเชยวชาญ

๕) อาจารยทสอนในสถาบนผลตครมประสบการณสอนในสถานศกษา และมกจกรรมทางวชาการทเชอมโยงกบสถานศกษา

เปาหมายระยะสน ภายในป ๒๕๖๔ ๑) นสตนกศกษาครในหลกสตรปจจบนไดรบการเสรมสมรรถนะทางวชาชพคร ๒) การผลตครเฉพาะทางใหเปนการรวมผลตกบคณะทมความเชยวชาญดานเนอหา ๓) ใหมการจดท าแผนอตราก าลงครและบคลากรการศกษาระดบชาต และระดบพนทตลอดจนวาง

ระบบคดเลอกและจดสรรอตราก าลงคร โดยเฉพาะในพนททมความขาดแคลน ๔) มระบบและมาตรฐานกลางในการคดเลอกบคคลทมใบอนญาตประกอบวชาชพครเขาเปนคร ๕) มครและอาจารยผสอนในระดบอาชวศกษาทมมาตรฐานวชาชพครอาชวซกษาและใบประกอบ

วชาชพครอาชวศกษาเปนการเฉพาะ เพอใหมความสมพนธและสอดคลองกบการจดการเรยนการสอนอาชวศกษา ๖) มผเชยวชาญหรอผมประสบการณดานการปฏบตมาเปนครฝกอาชวศกษาในสถานศกษาหรอ

สถานประกอบกจการ ๗) มหลกสตรผลตครอาชวศกษาทเนนการปฏบตในสถานประกอบการใหมความเชยวชาญ

ในทกษะวชาชพ

๑๑๑

เปาหมายระยะกลาง- ระยะยาว ภายใน ๕ – ๑๐ ป ๑) ครรนใหมทไดรบการบรรจไมนอยกวากงหนงจบการศกษาโดยผานระบบกองทนผลตและ

พฒนาคร ๒) มอตราก าลงครอาชวศกษาและบคลากรสายสนบสนนเปนไปตามเกณฑมาตรฐานอตราก าลง

ในสถานศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา

ประเดนการปฏรปท ๔.๒ : การพฒนาวชาชพคร

สภาพปญหา จากแนวทางในการพฒนาวชาชพครของประเทศไทยในปจจบนจะพบวาสมรรถนะของครแตละ

บคคลยงไมมมาตรฐานของรปแบบการพฒนาครประจาการท มประสทธผลและยงไม เกดชมชน การเรยนรทางวชาชพ (professional learning community) อยางแทจรงครสวนใหญยงปรบตวไมทนกบรปแบบการเรยนรของผเรยนท เปล ยนแปลงไปตามความกาวหนาทางเทคโนโลยและการส อสารและครไมมเวลาและสมาธท จะเอาใจใส และทาความเขาใจเพ อพฒนาผเรยนเปนรายบคคลได

สาเหตของปญหา จากสภาพปญหาดงกลาว มสาเหตสบเน องมาจากการพฒนาครประจาการไมไดอยบนพ นฐานของ

การวเคราะหความตองการจาเปน (need assessment) ครยงผกขาดบทบาทในการจดการเรยนร ในรปแบบของการถายทอดความร (knowledge transmission) มากกวาท จะใหผเรยนมสวนรวมในการสรางการเรยนรของตนโดยอาศยส อเทคโนโลยและแหลงความร (resource) ท เหมาะสมครยงคงใชการวดและประเมนผลดวยขอสอบมากกวาการประเมนสมรรถนะท แสดงออกไดในการแกปญหาจรงของผเรยน และใชการวดและประเมนเพ อตดสนผลการเรยนรมากกวาท จะใชในการวนจฉยและพฒนาผเรยนเปนรายบคคลและครมภาระงานนอกเหนอการสอนเปนจานวนมาก รวมท งการตองเขารบการอบรมในหลกสตรตางๆ ในวนหยดสดสปดาห จนไมมเวลาพอท จะเอาใจใสและพฒนาผเรยนเปนรายบคคล

เปาหมายรวม เพ อใหการพฒนาวชาชพคร เปนไปอยางมประสทธภาพจงเหนควรสงเสรมใหคร บคลากร

ทางการศกษา ไดรบโอกาสในการพฒนาความรและทกษะ มความกาวหนาในการประกอบอาชพ และมระบบและวธการท หลากหลายและเหมาะสมในการพฒนาคร และบคลากรทางการศกษา ใหสามารถเรยนรรวมกนพฒนาสมรรถนะ และพฒนาตนเองไดอยางตอเน อง โดยใหคานงถงการปฏบตงานท มความยากลาบาก หรอ การปฏบตงานในพ นท ท เส ยงภยหรอหางไกลดวย นอกจากน ครจะไดลดภาระงานนอกเหนอจากงานสอน จนมเวลาพฒนาผเรยนไดเปนรายบคคล

คร บคลากรทางการศกษา มการพฒนาความรและทกษะ และสมรรถนะในการปฏบตหนาทของตนอยางตอเนอง เพอความกาวหนาทางวชาชพดวยระบบและวธการทหลากหลายและเหมาะสม ในการพฒนาแตละกลม โดยค านงถงการปฏบตงานในพนทหางไกล เสยงภย ยากล าบาก และทรกนดาร ใหไดรบความสะดวกในการพฒนา

๑๑๒

เปาหมายเรงดวน ๑) มหนวยงานกลางภายในกระทรวงศกษาธการในการบรหารจดการการพฒนาทางวชาชพใหกบ

ครและบคลากรทางการศกษา ๒) มการพฒนาครมการวเคราะหสมรรถนะทเปนความตองการจ าเปน (Need Analysis) ๓) มการนเทศ ตดตาม ชวยเหลอ ครทสอนไมตรงสาขาวชาทจบ หรอครทยงไมมนใจในการสอน ๔) มการพฒนาครประจ าการและผบรหาร ทเนนสมรรถนะทจ าเปนของครแตละคนผานระบบ

Professional Teacher Development Platform ๕) มระบบและกลไกใหครมการพฒนาตนเองทางวชาชพอยางตอเนอง ๖) ใหครแนะแนว ครการศกษาพเศษ มความเชยวชาญในสาขาวชาทสอน และใหครปฐมวย

มทกษะในการจดการจดการเรยนการสอนไดทกวชา ๗) ใหครอาชวศกษาไดเรยนรในสถานประกอบการ เพอเพมพนประสบการณ และความเชยวชาญ

ส าหรบใชในการจดการเรยนการสอน

เปาหมายระยะสน ภายในป ๒๕๖๔ ๑) มศนยฝกอบรมและพฒนาครอาชวศกษา เพอพฒนาครใหเกงปฏบต ๒) มครพเลยงทมคณภาพใหค าแนะน าปรกษาในการท าหนาทครประจ าชนและครประจ าวชา

๓) มระบบในการประเมนการปฏบตงานและสมรรถนะหลกกอนทจะบรรจเปนครช านาญการ

เปาหมายระยะกลาง- ระยะยาว มระบบเทคโนโลยสารสนเทศขบเคล อนเครอขายคร National Professional Teacher

Platform (NPTP)

ประเดนการปฏรปท ๔.๓ : เสนทางวชาชพคร เพอใหครมความกาวหนา ไดรบคาตอบแทนและสวสดการทเหมาะสม

สภาพปญหา จากเสนทางวชาชพคร คาตอบแทนและสวสดการของครในปจจบน จะพบวาหลกเกณฑและ

วธการประเมนเพ อใหมวทยฐานะยงไมเหมาะสมกบภาระหนาท และไมสะทอนคณภาพของผเรยนและการจดการศกษาไมสามารถสรางสมรรถนะใหมใหผเรยนได

สาเหตของปญหา จากสภาพปญหาดงกลาว มสาเหตสบเน องมาจากความกาวหนาทางวชาชพของคร ยงไมไดอย

บนพ นฐานของความสามารถและความเช ยวชาญในการปฏบตงานคร รวมท งผลลพธในการปฏบตงานคร โดยเฉพาะผลลพธท เกดแกผเรยนอยางเตมท โรงเรยนและเขตพ นท การศกษาไมมบคลากรวชาช พท ม ความจาเปนตอการจดการศกษา เชน นกจตวทยาโรงเรยน (School Psychologist) นกเทคโนโลยการศกษา (Educational Technologist)

๑๑๓

เปาหมายรวม เพ อใหครมความกาวหนา มคาตอบแทน และสวสดการท เหมาะสม จงเหนควรใหคร บคลากร

ทางการศกษา มความกาวหนาในการประกอบอาชพท ย งยนและม นคง สรางแรงจงใจโดยใหคานงถง การปฏบตงานท มความยากลาบาก หรอการปฏบตงานในพ นท ท เส ยงภยหรอหางไกลดวย นอกจากน ใหสถานศกษาไดรบการบรการทางวชาชพจากบคลากรวชาชพ เชน นกจตวทยาโรงเรยนและนกเทคโนโลยการศกษา เปนตน

คร บคลากรทางการศกษา มความกาวหนาในการประกอบอาชพ ไดรบคาตอบแทนทเหมาะสมกบความสามารถ ประสทธภาพในการสอน และผลลพธในการพฒนาผเรยน โดยค านงถงผปฏบตงานในพนทหางไกล เสยงภย ยากล าบาก และทรกนดาร

เปาหมายเรงดวน ๑) มมาตรฐานวชาชพคร ๒) มระบบในการพจารณาคาตอบแทนทเหมาะสม รวมทงมกลไกในการเลอนวทยฐานะทไดรบ

การปรบปรงใหม และการคงวทยฐานะของคร

ประเดนการปฏรปท ๔.๔ : การพฒนาผบรหารสถานศกษาเพอยกระดบคณภาพการจดการศกษาในสถานศกษา

สภาพปญหา จากระบบการพฒนาผบรหารสถานศกษาของประเทศในปจจบน จะพบวาผบรหารไมสามารถ

เปนผนาทางดานวชาการไดไมมกรอบในการคดเลอก และพฒนาผบรหารสถานศกษา และผบรหารสวนหน ง ไมสามารถวางระบบการพฒนาคณภาพผเรยน ไมสามารถชวยเหลอครในการพฒนางาน และพฒนาผเรยน ไดเตมท

สาเหตของปญหา จากสภาพปญหาดงกลาว มสาเหตสบเนองมาจากแผนการศกษาชาต ไมชดเจนในดานการจด

ระดบการศกษา เชนการประถมศกษาหายไป กลายเปนการศกษาภาคบงคบและการศกษาขนพนฐาน และปญหาการสรางผบรหารทมไดเตบโตมาจากการเปนครผเชยวชาญ/ช านาญการมากอนขาดระบบการพฒนาผบรหารทเนนการฝกใหมประสบการณการบรหารอยางเขมขน และการเรยนรจากพเลยงทเปนผบรหาร มออาชพซงมประสบการณสงไมมการก าหนดสมรรถนะกลางของผบรหารทชด เจนผบรหารสวนหนงขาดความรดานหลกสตร การบรหารวชาการ และศาสตรการสอน เนองจากระบบการคดเลอกไมไดใหความส าคญกบประสบการณเกยวกบการสอนและดานการบรหารวชาการ ไมมหลกสตร และหนวยงาน/สถาบนทไดมาตรฐานในการพฒนาผบรหารใหมสมรรถนะครบถวนรวมทงในพนทขาดแคลนยงขาดผบรหารโรงเรยนทมแรงจงใจในการท างานบรหารโรงเรยนประกอบกบขาดระบบการประเมนผบรหารทเนนการน าผลการพฒนา

๑๑๔

โรงเรยนและนกเรยน ตลอดจนขาดระบบการประเมนผบรหารรอบดานโดยผเกยวของทกภาคสวน นอกจากน ผบรหารยงขาดแรงจงใจในการพฒนาโรงเรยนสความเปนเลศในระดบนานาชาต

เปาหมายรวม เพอใหระบบการพฒนาผบรหารสถานศกษาของประเทศ เปนไปอยางมประสทธภาพ สามารถ

ยกระดบการศกษาในสถานศกษาได จงเหนควรใหผบรหารสถานศกษามคณสมบต สมรรถนะ และความรความเชยวชาญ ประสบการณ โดยจดหรอสนบสนนใหผบรหารสถานศกษาไดรบการพฒนาความร สมรรถนะ และประสบการณทจ าเปนส าหรบการปฏบตหนาท รวมไปถงการพฒนาผทมโอกาสจะไดรบการคดเลอกหรอสรรหาเปนผบรหารสถานศกษาและผทไมผานการประเมน

ผบรหารสถานศกษามคณสมบต สมรรถนะ และความรความเชยวชาญ ประสบการณ และจดหรอสนบสนนใหผบรหารสถานศกษาไดรบการพฒนาความร สมรรถนะ และประสบการณทจ าเปนส าหรบ การปฏบตหนาท รวมไปถงการพฒนาผทมโอกาสจะไดรบการคดเลอกหรอสรรหาเปนผบรหารสถานศกษาและผทไมผานการประเมน

เปาหมายเรงดวน ๑) มการก าหนดสมรรถนะหลกของผบรหาร ๒) มมาตรฐานการปฏบตงานของผบรหารในดานตางๆ ๓) ยกรางกฎกระทรวงวาดวยคณสมบต สมรรถนะ และความรความเชยวชาญ ประสบการณตาม

มาตรา ๕๑ ของราง พ.ร.บ.การศกษาแหงชาต พ.ศ. .... ๔) มขอเสนอวาดวยระบบและกลไกในการสรางแรงจงใจผบรหารในการพฒนาโรง เรยนใหมผล

การด าเนนงานทดขนตามบรบทของพนทและสถานศกษา

เปาหมายระยะสน ๑) มการคดเลอกผบรหารสถานศกษาทมคณสมบต สมรรถนะ และความรความเชยวชาญ

ประสบการณตามทก าหนดในกฎกระทรวง โดยค าแนะน าของคณะกรรมการนโยบายฯ ๒) มระบบการดแลผบรหารใหมใหมความพรอมในการปฏบตงาน ๓) มระบบและกลไกใหผบรหารพฒนาตนเองใหมความเปนผน าทางวชาการอยตลอดเวลา ๔) มหลกสตรพฒนาผบรหารในแตละระดบทมมาตรฐาน ๕) มการเปดเผยขอมลผลการพฒนาโรงเรยนในดานตางๆ ตอสาธารณะชน ๖) มหนวยงานก าหนดนโยบาย การคดกรอง และพฒนาผบรหาร เพอวเคราะหอตราก าลงและ

ศกยภาพของผบรหาร ๗) ม National Digital Learning Platform (NDLP) ทเปนหนวยงานมาตรฐานทมหนาทพฒนา

หลกสตรการพฒนาผบรหารในแตละระดบทมมาตรฐาน

๑๑๕

๘) มระบบหรอมาตรการสรางแรงจงใจใหผบรหารทมศกยภาพในการพฒนาโรงเรยน ไปประจ าการในพนทขาดแคลน

๙) มระบบการเลอนระดบของผบรหาร โดยพจารณาถงผลลพธทเกดขนจากความกาวหนา ในการพฒนาสถานศกษาและการยกระดบคณภาพของผเรยนเปนส าคญ รวมทงมระบบการคงวทยฐานะ ใหผบรหารพฒนาทางวชาชพ

ไดมการจดท าเกณฑมาตรฐานสมรรถนะผบรหารสถานศกษา และเกณฑมาตรฐานสมรรถนะของผบรหารการศกษา ขนเปนตนแบบแลว

ประเดนการปฏรปท ๔.๕ : องคกรวชาชพคร และปรบปรงกฎหมายทเกยวของ

สภาพปญหา ดวยบทบาทหนาท และอานาจของครสภา องคการคาของ สกสค. คณะกรรมการขาราชการคร

และบคลากรทางการศกษา (กคศ.) คณะกรรมการสงเสรมสวสดการและสวสดภาพครและบคลากรทาง การศกษา (สกสค.) ไมตอบสนองตอการพฒนาการศกษาภายใตบรบทในปจจบน

สาเหตของปญหา จากสภาพปญหาดงกลาว มสาเหตเน องมาจากกฎหมายท เก ยวของกบครและบคลากรทาง

การศกษาและองคกรดงกลาวท ดาเนนการในปจจบนไมเอ อตอการพฒนาการศกษาของประเทศ

เปาหมายรวม เพ อใหหนวยงานท เก ยวของกบครและบคคลากรทางการศกษาสามารถตอบสนองตอการพฒนา

การศกษาภายใตบรบทในปจจบนได จงเหนควรใหมระบบการตรวจสอบ ตดตาม และประเมนประสทธภาพและประสทธผลของคร และบคลากรทางการศกษา ใหสอดคลองกบความมงหมายและหลกการของการจดการศกษา ขอกาหนดดานคณภาพ และแผนการศกษาแหงชาต

๑) ใหครสภาเปนองคกรวชาชพครท มหนาท กาหนดมาตรฐานวชาชพและจรรยาบรรณของวชาชพ ควบคมความประพฤตและการดาเนนงานของผประกอบวชาชพทางการศกษา รวมท งสงเสรม สนบสนน ยกยอง และผดงเกยรตผประกอบวชาชพทางการศกษา

๒) ใหระบบงานในการบรหารครและบคลากรทางการศกษาภาครฐ เปนระบบท มการดาเนนการเปนไปตามหลกธรรมาภบาล มความคลองตว มการกระจายอานาจท เหมาะสมเอ อตอการบรหารสถานศกษา ท มความเปนอสระ

เปาหมายเรงดวน ๑) มขอเสนอในการปรบบทบาทหนาท และอานาจของครสภา และเร มดาเนนการ ๒) มขอเสนอในการปรบบทบาทหนาท และอานาจของสานกงานคณะกรรมการสงเสรมสวสดการ

และสวสดภาพครและบคลากรทางการศกษา (สกสค.) รวมถงองคการคาของ สกสค.

๑๑๖

๓) มขอเสนอในการปรบบทบาทหนาท และอานาจของสานกงาน ก.ค.ศ. และยกรางหรอปรบแกกฎหมายท เก ยวของกบครและบคลากรทางการศกษา

เปาหมายระยะส น

๑) กฎหมายท เก ยวของกบครสภา รวมถงการบรหารขาราชการครและบคลากรทางการศกษาไดรบการปรบปรงใหสอดคลองกบบทบญญตของกฎหมายการศกษาแหงชาตฉบบใหม และสนบสนนแนวทางของการปฏรปการศกษาท กาหนดไวในเร องและประเดนการปฏรปดานอ นๆ ท เก ยวของ

๒) กฎหมายท เก ยวของกบ สกสค. และองคการคาของ สกสค. ไดรบการปรบปรงใหสอดคลองกบขอเสนอฯ ขางตน

เรองท ๕ : การปฏรปการจดการเรยนการสอนเพอตอบสนอง

การเปลยนแปลงในศตวรรษท ๒๑

ประเดนการปฏรปท ๕.๑ : การปรบหลกสตรพรอมกระบวนการจดการเรยนการสอน และการประเมนเพอพฒนาการเรยนรเปนหลกสตรฐานสมรรถนะ

เจตนารมณของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย และนโยบายประเทศไทย ๔.๐ ของรฐบาล ตลอดจนแผนแมบทยทธศาสตรชาต ตองการปรบการศกษาของชาตใหมผลสมฤทธทไดมาตรฐานสากล เพอมงใหการศกษาเปนการสรางทรพยากรมนษยทสามารถเปนก าลงส าคญในการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศจนสามารถแขงขนไดกบนานาอารยประเทศ หลกสตร กระบวนการเรยนร และ การประเมนผลสมฤทธทางการศกษาจงเปนหวใจหลกดานหนงของการปฏรป

แนวทางในการปฏรปการจดการเรยนการสอน ตองปฏรปหองเรยน (Classroom Reform) ซงเปนหวใจส าคญของการปฏรปการศกษา การปฏรปหองเรยนใหมบรรยากาศการเรยนเชงรกดวยเทคโนโลยทปรบเหมาะตามสภาพพนท ผเรยนชน าตนเองในการเรยนร มวนยในการเรยนร มความใฝรใฝเรยน และม การฝกฝนทกษะการคดขนสง จงเปนสงส าคญ

ปจจยส าคญในการปฏรปหองเรยนกคอ การสรางสงแวดลอมการเรยนดวยเทคโนโลยสารสนเทศ และ การจดกระบวนการเรยนการสอนทใหโอกาสและกระตนใหผเรยนเปนผด าเนนการเรยนรตามความถนดและตามความสนใจของตน ดวยสารสนเทศทหลากหลาย โดยมครเปนผอ านวยความสะดวก ใหค าปรกษา และชแนะการเรยนร

การปฏรปหองเรยนตองลดความเหลอมล าของหองเรยนทครอาจมประสบการณความช านาญ ในการสอนและสาระความรในบางเรองไมเพยงพอ ชนเรยนตองใหความส าคญกบผเรยนทมความแตกตางกนทงลกษณะการเรยนร ความแตกตางทางกายภาพ และ เศรษฐฐานะ

๑๑๗

การปรบหลกสตรเปนหลกสตรฐานสมรรถนะ (Competency-based Curriculum) จากสภาพปญหา สถานการณ ความตองการ และความคดเหนดงกลาวขางตน จงมขอเสนอแนะใหมการปรบหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ ใหเปนหลกสตรฐานสมรรถนะเพอ

(๑) ชวยใหผเรยนไดรบการพฒนาสมรรถนะหลกทส าคญตอการ ใชชวต การท างาน และ การเรยนร ซงจ าเปนตอการเรยนด ารงชวตอยางมคณภาพในโลกแหงศตวรรษท ๒๑ ทมการเปลยนแปลง อยางรวดเรว

(๒) ชวยใหการจดการเรยนรมงเปาหมายทการพฒนาผเรยน ใหเกดสมรรถนะทตองการ มใชมงไปทเนอหาความรจ านวนมาก ซงผเรยนไมไดใชประโยชน

(๓) ชวยลดสาระการเรยนรทไมจ าเปน อนจะสงผลใหสถานศกษามพนทในการจดการเรยนรอน ทเปนความตองการทแตกตางกนของผเรยน วถชวต วฒนธรรม ชาตพนธ และบรบทไดมากขน

(๔) ชวยลดภาระและเวลาเรยนในการสอบตามตวชวดจ านวนมาก โดยมการวดสมรรถนะผเรยน ทชวยใหเหนความสามารถทเปนองครวมของผเรยน

(๕) ชวยเออใหสถานศกษาสามารถออกแบบหลกสตรทเหมาะสมกบความตองการและบรบทของตนได โดยยดสมรรถนะกลางเปนเกณฑเทยบเคยง เปนการสงเสรมใหเกดรปแบบหลกสตรทหลากหลาย

แนวทางในการดาเนนการปรบหลกสตร ใหเปนหลกสตรฐานสมรรถนะ (Competency-based Curriculum) มดงน

(๑) ใหมการปรบหลกสตรการศกษาขนพนฐานใหเปนหลกสตรฐานสมรรถนะ ทชใหเหนถงสมรรถนะหลกทเปนจดเนนอยางชดเจนในแตละชวงชนและระดบชน

(๒) ด าเนนการปรบหลกสตรขนพนฐานในระดบประถมศกษาปท ๑ - ๓ ใหมงเนนสมรรถนะ การอาน การเขยนและการคดค านวณ และจดโครงสรางหลกสตรใหเหมาะสมกบพฒนาการของเดกในชวงรอยเชอมตอระหวางปฐมวยกบประถมศกษา โดยยงไมมการตดสนผลเปนเกรดหรอระดบคะแนนในระดบชนประถมศกษาปท ๑ - ๒ แตใหใชการรายงานพฒนาการของเดกเปนส าคญ และใหมระบบคดกรองและระบบชวยเหลอผเรยนในสมรรถนะดานการอานออก เขยนได คดเลขเปน รวมทงการคดกรองเดกทมความตองการพเศษทกประเภทเพอใหความชวยเหลอตามความเหมาะสม

(๓) ด าเนนการพฒนากรอบสมรรถนะหลกทจ าเปนส าหรบผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน (๔) ด าเนนการพฒนาหลกสตรฐานสมรรถนะใหสมบรณอยางเปนระบบ (๕) ประชาสมพนธ สรางความเขาใจเกยวกบหลกสตรการเรยนการสอนและการวดประเมนผล

ฐานสมรรถนะ ใหแกคร ผบรหารสถานศกษา บคลากร รวมทงผทเกยวของทกฝาย เชน ผบรหารการศกษา ศกษานเทศก หนวยงานผลตคร อาจารย หนวยงานทเกยวของกบการจดการเรยนรตลอดชวต ผปกครอง และชมชน

การปรบเปลยนการจดการเรยนการสอนและการวดและประเมนผล แนวทางใน การจดการเรยนการสอนและการวดและประเมนผลใหมประสทธภาพและมคณภาพ มดงน

๑๑๘

(๑) จดสาระการเรยนรใหเชอมโยงกบการใชประโยชนในชวตจรงโดยเนนการบรณาการเนอหาจากศาสตรสาขาตางๆ ทเกยวของ

(๒) จดการเรยนการสอนใหมงเนนการพฒนาผเรยนใหเกดสมรรถนะและคณลกษณะทจ าเปนตอการใชชวตและการท างานในโลกทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว และสามารถตอบสนองความแตกตางทหลากหลายของผเรยน บรบทและภมสงคม

(๓) ใหมการจดการเรยนรเชงรกทสงเสรมใหผเรยน สรางความรความเขาใจจากการมสวนรวมในกระบวนการคด การปฏบต การน าความรไปใช การถอดบทเรยน การสะทอนคด รวมทงการปฏสมพนธ การท างานและการแลกเปลยนเรยนรกบผอน

(๔) จดกระบวนการเรยนรใหผเรยนไดเรยนรวธการเรยนร วธคด และวธประยกตใชความร ทกษะ และเจตคตในการปฏบตงาน รวมทงไดพฒนาคณลกษณะและทกษะแหงศตวรรษท ๒๑ ทจ าเปนตอชวตและการท างานในยคน

(๕) จดใหผเรยนไดเรยนรจากบรบทรอบตวโดยใชหลกการวจยในระบบ “ผลเกดจากเหต” มาสรางกระบวนการคนหาความร โดยครท าหนาทเปนผชแนะ ตงค าถามใหผเรยนคดหาค าตอบไดดวยตนเอง

(๖) จดกจกรรมพฒนาผเรยนทมงสรางอปนสยและคณลกษณะทพงประสงค อกทงชวยฝกฝนสมรรถนะตางๆทไดเรยนรใหเกดเปนความช านาญ

(๗) มการบรหารจดการอยางเปนระบบในการดแล ตดตาม และชวยเหลอผเรยน ในการแกปญหาตางๆ เพอใหผเรยนเกดความอบอนใจ ไดรบค าปรกษาชแนะ และความชวยเหลออยางทนการณ ทนเวลา รวมท งการชวยดแล อบรมบมนสย ส ง เสรมใหผ เ รยนประสบความส า เรจในดานทมความถนด เกดความภาคภมใจในตนเองและเปนคนด มคณธรรม จรยธรรม

(๘) มการวดและประเมนผลการเรยนรทใหความส าคญกบการใหและการใชขอมลยอนกลบ เพอการปรบปรงและพฒนาการเรยนรของผเรยน และลดการประเมนในลกษณะตดสนหรอแขงขนใหนอยลง

(๙) วดและประเมนผลการเรยนรโดยใชวธการหลากหลายใหเปนไปอยางเหมาะสมตามหลกพฒนาการเดก การประเมนเพอตดสนผลใหกระท าดวยความรอบคอบโดยค านงถงผลกระทบทอาจเกดขนแกผเรยน

(๑๐) ใหมการทดสอบระดบชาต โดยมงเนนการทดสอบสมรรถนะ โดยการสมทดสอบ เพอใหไดขอมลเพอใชในการบรหารจดการการศกษาใหมคณภาพสงขน

(๑๑) ใหผเรยนเขาถงแหลงเรยนรทมคณภาพอยางทวถง เทาเทยมกน เพอลดความเหลอมล าทางการศกษาและเพมศกยภาพในการแขงขน

(๑๒) ใหมการพฒนาทรพยากรการเรยนร ดวยแพลตฟอรมการเรยนร เพอรวบรวม พฒนา ชดการเรยนการสอน สอการเรยนรและสอการสอน ตวอยางรายวชาเพมเตมและกจกรรมพฒนาผเรยน ทไดรบการคดกรองจากผเชยวชาญแลว เพอใหบรการแกครอาจารย

(๑๓) ใหสถานศกษามหนาทในการใหความร ความเขาใจ เกยวกบการพฒนาเดก แกพอแมผปกครอง และรวมมอกนดแล ชวยเหลอ และพฒนาเดกอยางสอดคลองกน

๑๑๙

(๑๔) ใหรฐสนบสนนการพฒนาครในการจดการเรยนร เชงรก รวมทงการพฒนาความร และสมรรถนะดานเนอหาสาระทสอน ดานศาสตรการสอน ดานการใชสอและเทคโนโลยในการเรยนรและการสอนดานการพฒนาทกษะแหงศตวรรษท ๒๑ และดานบทบาทใหมของครในยคใหม

(๑๕) ใหรฐสนบสนนสถานศกษาใหมการจดระบบและวธการพฒนาคร ในสถานศกษา ใหม การเรยนรรวมกนและมการพฒนาตนเองและวชาชพอยางตอเนอง

การประกนคณภาพการศกษา เปนองคประกอบส าคญในการสรางคณภาพ และผลสมฤทธทางการศกษา แนวทางในการปฏรปการประกนคณภาพการศกษา มดงน

(๑) หนวยงานตนสงกดตองก าหนดมาตรฐานการศกษาแตละระดบและแตละประเภทของสถานศกษา โดยใหสถานศกษาสามารถก าหนดมาตรฐานการศกษาของตนเองตามความพรอม ใหสอดคลองเหมาะสมกบบรบทของสถานศกษา โดยควรมทงมาตรฐานส าหรบสถานศกษาแตละระดบและแตละประเภทโดยเฉพาะ

(๒) ใหการประกนคณภาพภายในและการประเมนคณภาพภายนอกมความสมพนธกน เกดประสทธภาพในการพฒนาคณภาพการศกษา และเออตอการด าเนนการตามมาตรฐานการศกษาของแตละระดบการศกษา รวมทงเปนเครองมอในการสะทอนความเปนจรง ไมเปนการสรางภาระแกสถานศกษาและบคลากรในสถานศกษา

(๓) การประเมนคณภาพภายนอก ใหประเมนสถานศกษาทขอรบการประเมนตามความสมครใจ และสถานศกษาทมปญหาอยางชดเจนจนตองเรงวนจฉยและใหขอเสนอแนะเพอการปรบปรงอยางเรงดวน

(๔) การประเมนคณภาพภายนอกเปนการยนยนผลการประเมนคณภาพทสถานศกษาประเมนตนเอง และมวตถประสงคเพอการสนบสนนและพฒนาคณภาพสถานศกษา ผประเมนคณภาพภายนอกตองเปนผเชยวชาญอยางแทจรงทงในดานการประเมนและความลมลกในศาสตรหรอธรรมชาตของสถานศกษาท

เขาไปประเมน

หลกสตรการศกษาทใชในปจจบนนนใชมานานหลายสบป แมจะมการแกไขเปนระยะๆ กย งไม ท นการเปล ยนแปลงทางวชาการของโลก โดยเฉพาะอยางยงการองเนอหาเปนหลก ในโลกป จจ บ น เน อหาสาระม การเปล ยนแปลงอยางรวดเรว และสามารถหาไดงายจากแหลงตางๆ ผานทางอนเทอร เน ต ความสามารถของมนษย ในปจจบ นและอนาคตจงข นกบสมรรถนะตางๆ ท

จ าเปนมากกวาการทองจ าเนอหาสาระ ความสามารถในการเขาถงความร ความสามารถในการคนลงลกในสงทตองการร วจารณญาณและความสามารถในการเลอก ตลอดจนความสามารถในการวเคราะหและสงเคราะหความร จงมความส าคญ อนไมสามารถเกดขนไดดวยกระบวนการเรยนรทใชการทองจ า ด วยเหต

ในโลกปจจบน เน อหาสาระ มการเปลยนแปลงอยางรวดเรว และ

สามารถหาไดงายจากแหลงตางๆ ผานทางอนเทอรเนต ความสามารถของมนษยในปจจบนและอนาคตจงข นกบสมรรถนะตางๆ ทจ าเปนมากกวา

การทองจ าเน อหาสาระ

๑๒๐

นจงจ าเปนตองท าการเปลยนแปลงหลกสตร กระบวนการเรยนรและการประเมนผลสมฤทธทางการศกษาไปจากเดมเปนอนมาก ท งการเรยนร ในอนาคตจะตองตรงกบส งท จะตองน าไปใชในสถานการณทหลากหลาย หลกสตรกลางจงตองมความยดหยน และมชองทางทจะปรบใหเหมาะสมกบสภาพภมสงคม และความถนดของผเรยน แนวทางการปรบหลกสตรกลางการศกษาข นพ นฐานใหเปน หลกสตรฐานสมรรถนะ ทใหเนนทกษะศตวรรษท ๒๑ รวมทงตนแบบของระบบการประเมนผลสมฤทธของผเรยน พรอมดวยการใหมกลไก และองคกรทมความสามารถสงในการระดมผ เชยวชาญในสาขาตางๆมารวมในการด าเนนงาน ขอเสนอใหมสถาบนหลกสตรและการเรยนรแหงชาต ทเปนองคกรสมรรถนะสงมความเปนอสระ คลองตวในการวจยพฒนา และผลตหลกสตรและตนแบบการเรยนร ตลอดจนสามารถขบเคลอนหลกสตรสการปฏบตในหองเรยน สถานศกษา และแหลงเรยนรทหลากหลาย

เปาหมายของหลกสตรฐานสมรรถนะ มงจะใหคนไทยมคณลกษณะ ๔ ดาน คอ คนไทยฉลาดร

คนไทยอยดมสข คนไทยสามารถสง และ พลเมองไทยสนใจสงคม โดยสรางสมรรถนะของผเรยน ๑๐ ประการ ไดแก (๑) ภาษาไทยเพอการสอสาร (๒) คณตศาสตรในชวตประจ าวน (๓) การสบสอบทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตร (๔) ภาษาองกฤษ (และภาษาอน) เพอการสอสาร (๕) ทกษะชวตและความเจรญแหงตน (๖) ทกษะอาชพและการเปนผประกอบการ (๗) ทกษะและการคดขนสงและนวตกรรม (๘) การรเทาทนสอสารสนเทศและดจทล (๙) การท างานแบบรวมพลงเปนทมและภาวะผน า และ (๑๐) พลเมองตนรทมส านกสากล

๑๒๑

ในการใชหลกสตรฐานสมรรถนะนน ตองจดให เหมาะสมกบชว งวยของผ เ ร ยน ในพระราชบญญตการศกษาแหงชาต มาตรา ๘ ก าหนดใหการศกษา ตองด าเนนการใหบรรลเปาหมายตามระดบชวงวย ดงตอไปน

(๑) ชวงวยทหนง ตงแตแรกเกดจนมอายครบหนงป ตองไดรบการเลยงดใหมสขภาพทสมบรณ การพฒนาทางอารมณ และการกระตนการรบรทางประสาทสมผส ใหสามารถเรยนรใน การชวยเหลอตนเองและสามารถมปฏสมพนธกบผอนไดตามวย

(๒) ชวงวยทสอง เมอมอายเกนหนงปจนถงสามป นอกจากตองด าเนนการ เพอใหบรรลเปาหมายตาม (๑) แลว ตองฝกฝนใหชวยเหลอตนเองไดมากขน เรยนรผานการเลน การสงเกตและการมปฏสมพนธกบผ อนและสภาพแวดลอม เรยนรการพดและการสอสารทด เรยนรการสรางวนย เขาใจความรสกของผอน เรมรจกเผอแผ และเรมซมซบวฒนธรรมไทยพนฐาน

(๓) ชวงวยทสาม เมอมอายเกนสามปจนถงหกป นอกจากตองด าเนนการเพอใหบรรลเปาหมายตาม (๒) แลว ตองฝกฝนใหเกดสมาธอยางตอเนอง ควบคมอารมณได สามารถใชกลามเนอมดใหญและมดเลก เรมรจกรบผดชอบตอตนเอง รจกระมดระวงภยนตราย ซอสตยสจรต มวนย เคารพกฎกตกา เหนคณคาและมนใจในตนเอง รบรความเหนตาง เขาใจและเหนใจผอนชวยเหลอบดามารดาหรอผปกครองและผอนตามก าลงความสามารถ รจกความส าคญของอาชพทสจรต เรมรจกรเรมสรางสรรค รบรถงความงามทางศลปะ เขาใจในสงรอบตว มทกษะการคดพนฐาน สามารถสงเกต จดกลม เปรยบเทยบ และแยกแยะไดตามวย รจกใชเหตผล เขาใจการนบจ านวนและอกษรภาษาไทย รจกสงคมไทย วฒนธรรม วถชวต และความเปนไทย และเรมเรยนรเกยวกบโลกซงรวมถงธรรมชาตและสงแวดลอมดวย

(๔) ชวงวยทส เมอมอายเกนหกปจนถงสบสองป นอกจากตองด าเนนการเพอใหบรรลเปาหมายตาม (๓) อยางตอเนองและในระดบทสงขนแลว ตองฝกฝนใหมทกษะบรหารจดการตนเอง ดแลสขภาพทงกายและจตของตนเอง เรยนรการเปลยนแปลงของรางกาย รจกสทธและหนาทของตนเอง มจตอาสา ภาคภมใจในความเปนไทย ซมซบในหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง รบรถงความงามของธรรมชาต มนสยในการสงเกตและใฝร มทกษะในการเรยนร รจกและรเทาทนในการใชเทคโน โลยหาความร รจกคดและกลาแสดงออกอยางสรางสรรคและมเหตผล รจกการวางแผนลวงหนา รจกวเคราะหและแกไขปญหารกการท างานเปนหมคณะ มทกษะในการอาน เขยนและใชภาษาไทย มความฉลาดรทางคณตศาสตร วทยาศาสตรและเทคโนโลย และวทยาการค านวณ สามารถใชภาษาตางประเทศในชวตประจ าวน มความรเกยวกบประเทศไทย ประวตศาสตร วฒนธรรม ตลอดจนวถชวตของชนชาตไทยและประเทศเพอนบาน มความรในภาพกวางของโลกและพฒนาการของเทคโนโลย รกษาธรรมชาตและสงแวดลอม และเรมหาลทางในการประกอบอาชพ

การใชหลกสตรฐานสมรรถนะนน ตองจดใหเหมาะสมกบชวงวยของ

ผเรยน

๑๒๒

(๕) ชวงวยทหา เมอมอายเกนสบสองปจนถงสบหาป นอกจากตองด าเนนการ เพอใหบรรลเปาหมายตาม (๔) อยางตอเนองและในระดบทสงขนแลว ตองฝกฝนใหรจกพฒนาสขภาพกาย ควบคมอารมณ เขาใจในพฒนาการของสมองวยรน รบผดชอบทจะเรยนรดวยตนเอง รความถนดและเชอม นในความสามารถของตน เรยนรทจะตดสนใจและวางแผนชวต ปรบตวใหเขากบการเปลยนแปลง ยอมรบความคดเหนทแตกตางหลากหลาย สามารถแกไขปญหาชวตทซบซอนขน ยดมนในจรยธรรม เชอมนและเขาใจการธ ารงความเปนไทย สามารถสอสารภาษาไทยทสมบรณ รและเขาใจในหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงจนสามารถน าไปใชในชวตได ซาบซงในความงามของศลปะและธรรมชาต เรยนรการด ารงชวตทเปนมตรกบสงแวดลอม ใฝรและมทกษะในการเรยนรทสอดคลองกบพฒนาการของโลก ใชเทคโนโลยสารสนเทศอยางสรางสรรค สามารถคดในเชงสงเคราะห มความคดสรางสรรค สอสารไดอยาง มประสทธภาพ ใชภาษาตางประเทศเปนสอในการเรยนร เขาใจในพนฐานเกยวกบเศรษฐกจและการเงน มความรในศาสตรและมสมรรถนะสามารถเลอกเสนทางการศกษาตอหรอเสนทางอาชพและการท างานได

(๖) ชวงวยทหก เมอมอายเกนสบหาปจนถงสบแปดป นอกจากตองด าเนนการ เพอใหบรรลเปาหมายตาม (๕) อยางตอเนองและในระดบทสงขนแลว ตองฝกฝนใหดแลตนเองไดอยางสมบรณ แสวงหาความรและขอมลใหทนการณ รวธตรวจสอบขอมลและสถานการณทถกตอง ยดมนในหลกคณธรรม ขยน อดทน และไมทอถอย พรอมปรบปรงเปลยนแปลงและแกไขปญหา เขาใจบทบาทของประเทศไทยในสงคมโลก และรภาษาตางประเทศในระดบทสามารถเจรจาตอรองและแสวงหาความรไดอยางคลองแคลว โดยใหแยกเปาหมายออกเปน สองดาน แตละดานตองบรรลเปาหมาย ดงตอไปน

(ก) เปาหมายดานการประกอบอาชพ มความพรอม ความร หรอฝมอในการประกอบอาชพหรอวชาชพดานใดดานหนงหรอหลายดานทตนเองถนด หรอรเรมประกอบกจการของตนเอง รหลกตนทนและการตลาดเบองตน รจกใชเทคโนโลยเพอประโยชนในการประกอบอาชพหรอวชาชพของตน

(ข) เปาหมายดานการศกษาตอในระดบอดมศกษา มทกษะและความรในวชาพนฐานในสาขาทตนถนดและประสงคจะศกษาตอ

(๗) ชวงวยทเจด การศกษาในระดบอดมศกษาหรอทกษะอาชพชนสง นอกจากตองด าเนนการเพอใหบรรลเปาหมายตาม (๖) อยางตอเนองและในระดบทสงขนแลว ตองฝกฝนใหรจกแสวงหาความสขสงบทางจตใจ เปนพลเมองทเขมแขง เคารพกฎกตกาอยางเครงครด เปนปฏปกษตอ การทจรตหรอประพฤตมชอบ มความกลาหาญทจะแสดงออกในสงทถกตองชอบธรรม มสวนรวมรบผดชอบตอปญหาของบานเมองและสงคม มทกษะในการคนควาและแสวงหาความรเพมเตม แกไขอปสรรคหรอสถานการณทเลวรายได มความรในภาษาตางประเทศในระดบทใชประกอบอาชพได และเชยวชาญในสาขาวชาทตนศกษา สามารถน าไปใชในการปฏบตงาน สรางสรรคสงใหมๆ หรอสรางความรใหมขนได

๑๒๓

การจดการศกษาเพอใหบรรลเปาหมายตามวรรคหนง ใหค านงถงพฒนาการของรางกายและจตใจของผเรยนตามระดบชวงวย โดยเฉพาะในชวงวยทสใหเรมเนนความรทางวชาการหรอทกษะเฉพาะทางตามความสนใจในชวงหลงจากอายแปดปเปนตนไป

เปาหมายรวม

การจดการศกษาทกระดบใชหลกสตรทเปนหลกสตรฐานสมรรถนะ และแนวทางการจด การเรยนรเชงรกและการวดประเมนผลเพอพฒนาผเรยน

เปาหมายระยะเรงดวน ภายในเดอนพฤษภาคม ๒๕๖๒ ๑) มกรอบสมรรถนะหลกของผเรยนระดบการศกษาขนพนฐานทครอบคลมการสรางคนด

มวนย ภมใจในชาต เชยวชาญไดตามความถนด มความรบผดชอบ และคณลกษณะตางๆ ทจ าเปนตอ การเรยนร การท างานและการใชชวต

๒) มแนวทางการจดการเรยนรเชงรก และการวดประเมนผลเพอพฒนาผเรยน ๓) มกรอบสมรรถนะหลกของผเรยนระดบชนประถมศกษาปท ๑-๓ มแนวทางการปรบ

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานระดบชนประถมศกษาปท ๑-๓ ในชวงเปลยนผาน รวมทงม แนวทางการจดการเรยนรเชงรก และการวดประเมนผลเพอพฒนาผเรยน ทมงเนนสมรรถนะและม ความเหมาะสมกบการเรยนรในชวงรอยเชอมตอระหวางปฐมวยและประถมศกษา

เปาหมายระยะสน ภายในป ๒๕๖๔ ๑) สถาบนหลกสตรและการเรยนรแหงชาตน ากรอบสมรรถนะหลกไปใชในการพฒนาหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานใหเปนหลกสตรฐานสมรรถนะทสมบรณ ๒) น าหลกสตรฐานสมรรถนะไปใช รวมทงมการนเทศ ตดตามประเมนผล และปรบปรง

หลกสตรฐานสมรรถนะเปนระยะ

เปาหมายระยะกลาง- ระยะยาว ผเรยนเกดสมรรถนะหลกตามเปาหมายทก าหนด

ประเดนการปฏรปท ๕.๒ :การจดการศกษาเพอเสรมสรางคณธรรมและจรยธรรม

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย เนนการสรางคณธรรมและจรยธรรม เปนเปาหมายของการจดการศกษา ทงไดก าหนดเกณฑทางคณธรรมและจรยธรรมทพงประสงคไวดวย ไดแก การเปนคนด ม วนย ภมใจในชาต และมความรบผดชอบตอครอบครว ชมชน สงคม และประเทศชาต เพอเปนเครองมอใน การปองกน และแกไขปญหาสงคมทมอย

แมวาในอดต ไดมกจกรรมหลายอยางทมงใหผเรยนเกดคณธรรมและจรยธรรมทพงประสงค เชน การฝกอบรมลกเสอ เนตรนาร ยวกาชาด และการปฏบตกจทางศาสนา แตผลสมฤทธยงเกดขนอยางจ ากด

๑๒๔

ในบางระยะเวลา จดเนนทางวชาการมมาก และการสอบเพอประเมนผลการศกษากใชวชาการเปนหลก ปญหาการดอยและถดถอยลงดานคณธรรมและจรยธรรมของคนในสงคม จงยงเปนสงทตองด าเนนการแกไขอยางจรงจง ในอดตโรงเรยนมความสมพนธใกลชดกบวด และศาสนสถานของศาสนาตางๆ และสถานภาพนมสวนชวยในการสรางคณธรรมและจรยธรรม แตความสมพนธนไดลดลง จงจ าเปนตองมกศโลบายเพอการนเปนพเศษ

การสงเสรมการคณธรรมและจรยธรรมในระบบการศกษาไทยจากอดตจนถงปจจบนโดยในปจจบนมรปแบบในการสงเสรมคณจรยธรรมในสถานศกษาทหลากหลายรปแบบ เชน การจดกจกรรมลกเสอ เนตรนาร ยวกาชาด โรงเรยนคณธรรมมลนธยวสถรคณ โรงเรยนวถพทธ โรงเรยนกบศาสนาอสลาม โรงเรยนครสตธรรม

ซงหากโรงเรยนทจะประสบความส าเรจไดควรจะตองด าเนนการใน ๓ ประเดนดงน ๑) เนนทการบรณาการลงสการปฏบต ไมใช การสอนเนอหาวชาความรแตเพยงอยางเดยว และ

ตองกระท าอยางตอเนอง การจดสภาพแวดลอมเปนสงส าคญ

๒) คร ผปกครอง สงคม จะตองเปนตวแบบทดเพอคอยหลอหลอมใหผเรยนเกดคณธรรมและจรยธรรมตามทมงหวงไว จากงานวจยของส านกงานเลขาธการสภาการศกษา (2552) ไดใหขอเสนอแนะวา การปลกฝงคณธรรมใหกบผเรยนจะส าเรจไดตองมการปฏบตอยางจรงจง ตอเนอง โดยบรณาการกบการสอนในวชาตางๆ โดยครในโรงเรยนตองรวมมอกนด าเนนการ มการแลกเปลยนเรยนรซงกนและกน นอกจากน ครตองปฏบตตนเปนแบบอยาง ซงจะท าใหผเรยนไดเรยนรและซมซบไปเปลยนแปลงพฤตกรรมโดยธรรมชาต ทงนอาจจดสภาพแวดลอมของโรงเรยนทเออตอการสรางเสรมคณธรรมควบคไปดวย

๓) ชวตกบการศกษาตองอยทเดยวกน ศาสตราจารย นายแพทยประเวศ วะส (2550) กลาววา อปสรรคทท าใหการศกษาไมสามารถท าใหเกดคณธรรม จรยธรรมไดเนองจาก ระบบการศกษาเอาวชาเปน ตวตง ไมไดเอาชวตเปนตวตง ซงการศกษาแบบนจะท า ใหคนไทยขาดจากรากเหงา พระมหาสมณเจา กรมพระยาวชรญาณวโรรสเคยกลาวเตอนไวตงแตครงรชกาลท 5 วา เรองการศกษา รากเหงาคอวฒนธรรม วฒนธรรมอยในฐานชวต การเอาวชาเปนตวตงกจะขาดรากเหงาของชวต และอนนจะเปนปญหาใหญทกระทบเรองสงคม เศรษฐกจ จตใจ และสงแวดลอมทงหมด สอดคลองกบทศาสตราจารยวจตร ศรสอาน กลาววา หากน าจรยธรรมไปท าเปนวชา จรยธรรมกจะไมเกด เพราะจรยธรรมไมใชวชา จรยธรรมคอวถชวต ทานพทธทาสจะย าไวเสมอวา การเรยนรทส าคญทสด คอ การปฏบตและการไดผลจากการปฏบต เพราะผลจากการปฏบตจะชวยบอกวาการปฏบตนนถกหรอไม

ภาคสวนทควรมสวนรวมในการรบผดชอบและด าเนนการแบงไดเปน 3 สวนหลก ไดแก

1) นโยบายภาครฐ หนวยงานของรฐทท าหนาทออกกฎระเบยบ ค าสง และมสายงานบงคบบญชา ควรด าเนนการใหมหาวทยาลยและสถาบนการศกษาตางๆ สามารถด าเนนการน าศาสนาเขาสสถาบนการศกษาไดอยางถกตอง มระเบยบปฏบตทชดเจน มกฎหมายรองรบการปฏบตงานของผปฏบตงาน

2) การผลกดนภาคสงคม องคกรภาคเอกชนและพลงมวลชนในสงคม ควรรวมมอกนผลกดนใหสถาบนการศกษามการด าเนนการเพอสงเสรมใหนกเรยน นสต นกศกษาในสถานศกษา มสง

๑๒๕

ยดเหนยวจตใจใหเหมาะสมกบปจเจกบคคล และผลกดนใหสถาบนการศกษาเปนผน าทางความคดใหกบสงคมมากกวาทเปนอย

3) การตระหนกแหงตน สถาบนการศกษาควรใหความส าคญกบการสรางความเขมแขงทางจตใจควบคกบการสรางความเขมแขงทางวชาการและวชาชพใหกบนกเรยน นสต นกศกษาในสถานศกษาและในสวนประชาชนแตละคนควรตระหนกและเตรยมพรอมในการใชชวตกบสงคมทมความหลากหลายในความคด ความเชอ ศรทธาและศาสนา การเปน “บคคลผมศาสนา” ควรเปนคานยมทประชาชนยดถอและยอมรบความแตกตาง อกทงใหความสนใจใฝรในลทธ ความเชอ และศาสนาตางๆ ในสงคม

คณธรรมจรยธรรมจงมความส าคญอยางมากรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยจงกลาวค าปรารภในตอนหนงวา

“...การปกครองกมไดมเสถยรภาพหรอราบรนเรยบรอยเพราะยงคงประสบปญหาและขอขดแยงตางๆ บางครงเปนวกฤตทางรฐธรรมนญทหาทางออกไมได เหตสวนหนงเกดจากการทมผไมน าพาหรอไมนบถอย าเกรงกฎเกณฑการปกครองบานเมองทจรตฉอฉลหรอบดเบอนอ านาจ หรอขาดความตระหนกส านก ความรบผดชอบตอประเทศชาตและประชาชนจนท าใหการบงคบใชกฎหมายไมเปนผล ซงจ าตองปองกนและแกไขดวยการปฏรปการศกษา และการบงคบใชกฎหมาย และเสรมสรางความเขมแขงของระบบคณธรรมและจรยธรรม..”

จงอาจกลาวไดวาสภาพปญหาของประเทศทเกดขนในปจจบนมความจ าเปนตองปองกนและแกไขปญหาดวยการปฏรปการศกษา และการบงคบใชกฎหมาย ตลอดจนเสรมสรางความเขมแขง โดยเฉพาะระบบคณธรรมและจรยธรรม ดานการศกษาปรากฏในรฐธรรมนญมาตรา ๕๐ ก าหนดหนาทของปวงชนชนชาวไทยในการเขารบการศกษาอบรมในการศกษาภาคบงคบ และรฐธรรมนญมาตรา ๕๔ ไดก าหนดหนาทของรฐดานการศกษาโดยวางเปาหมายหลกในการศกษาไวในวรรคสความวา “การศกษาทงปวงตองมงพฒนาผเรยนใหเปน คนด มวนย ภมใจในชาต สามารถเชยวชาญไดตามความถนดของตน และมความรบผดชอบตอครอบครว ชมชน สงคม และประเทศชาต”

ดงนน การเสรมสรางความเขมแขงของระบบคณธรรมจรยธรรมจงเปนกลไกหลกทมความส าคญอนจะน าไปสการบรรลหนาทของรฐดานการศกษาตามรฐธรรมนญ รวมทงสอดคลองตามค าปรารถขางตน จงไดก าหนดเรองนไวในแผนการปฏรปดานการศกษา โดยมเปาหมายดงตอไปน

เปาหมายรวม

ผเรยนไดรบการพฒนาคณธรรมและจรยธรรม เพอเปนคนดของสงคม มวนยและภมใจในชาต

เปาหมายเรงดวน มขอเสนอแนวทางการจดการศกษาและการจดกจกรรมพฒนาผเรยนเพอเสรมสรางคณธรรมและ

จรยธรรมใหกบผเรยน

๑๒๖

เปาหมายระยะสน ๑) มการปรบปรง พฒนา มนวตกรรมและด าเนนการในการสอดแทรกเนอหาดานคณธรรมและ

จรยธรรมใหแกผเรยนในการจดการศกษาในสถานศกษา ผานหลกสตรฐานสมรรถนะการจดการเรยนการสอนในชนเรยน กจกรรมเสรมหลกสตร กจกรรมนอกหลกสตร กจกรรมในวถชวต ประจ าวนในสถานศกษา และการประเมนผลการเรยนร และการประเมนผลผเรยน

๒) ใหการจดท าจรรยาบรรณ (Code of Conduct) ทมงสงเสรมการประพฤตปฏบตอยางมคณธรรมและจรยธรรมของครและบคลากรทางการศกษาในระดบสถานศกษา ตลอดจนการจดสงแวดลอมในสถานศกษาและโดยรอบสถานศกษา และมการน าสการปฏบต การตดตามประเมนผลและการปรบปรงในเรองดงกลาวไดรบการบรณาการไวเปนสวนหนงของขอก าหนดคณภาพการศกษา เพอการประกนคณภาพและการประเมนคณภาพ ตามความเหมาะสมของประเภท ระดบ และบรบทเชงพนทของสถานศกษา

๓) หนวยงานทเกยวของตามขอเสนอวาดวยการจดการศกษาเพอบรรลผลดานการเสรมสรางคณธรรมและจรยธรรมใหแกผเรยนจดใหมระบบเพอการแลกเปลยนเรยนร เชอมโยงกบ National Digital Learning Platform เพอเผยแพรแนวปฏบตทดและแนวปฏบตทเปนเลศในการจดการศกษาเพอบรรลผลดานการเสรมสรางคณภาพและจรยธรรมใหแกผเรยน ท งในระบบการศกษาเพอคณวฒต ามระบบ และการศกษาตามอธยาศย ตลอดจนสงเสรมและสนบสนนการขยายผลเพอน าแนวปฏบตดงกลาวในวงกวางตอไป

๔) มรปแบบและกลไกการบรณาการกนทงระบบ ตงแต ผปกครอง คนในครอบครว บาน วดหรอองคกรดานศาสนา โรงเรยนและชมชน ทกระดบตงแตระดบทองถนจนถงระดบชาต มบรณาการและแผนงานรวมกนระหวางกระทรวงศกษาธการและกระทรวงวฒนธรรม เพอขบเคลอนการพฒนาคณธรรมและจรยธรรมของคนในชมชนและสงคม

เปาหมายระยะกลาง- ระยะยาว ๑) มปรบหลกสตรและวธการเรยนการสอนของการจดการศกษาในระดบตางๆ ทมงเนนการเปน

คนด มวนย มจตอาสา มความรบผดชอบ ๒) มการปรบปรงหลกเกณฑการประเมนผลเพอการเรยนรในการจดการศกษาทเพมความส าคญ

กบประเดนดานคณธรรมและจรยธรรมในทกระดบชน รวมถงมหลกเกณฑทบรณาการประเดนส าคญดานคณธรรมและจรยธรรมในการสอบหรอคดเลอกเพอจดสรรโอกาสเขาศกษาตอในระดบมหาวทยาลย ตลอดจนการสมครเขาท างาน

๓) มรปแบบของการสรางแรงเสรมใหเกดการพฒนาคณธรรมและจรยธรรมของผเรยนขยายผลไปในวงกวางของสงคม เชน ยกยองคนดใหมทยนในสงคมอยางสงางาม มผลตอการเรยน มแนวทางการวดและ

การปฏรปจงตองปรบการวดผลสมฤทธทางการศกษา ซงเปนเครองผลกดนความมงมนในการเรยน

ควบคไปกบการปรบเปลยนหลกสตรเปนฐานสมรรถนะ และการเรยนร

เชงรก (Active Learning)

๑๒๗

ประเมนผลเปนสวนหนงของกระบวนการเรยนรในทกระดบอยางจรงจง มทนการศกษาทสนบสนนผทมคณธรรมและจรยธรรมดเดนจนมงานท า พบเหนประเดนคณธรรมและจรยธรรมสงผลตอการรบสมครเขาท างานและมผลตอความกาวหนาในอาชพ เปนตน

ประเดนการปฏรปท ๕.๓ : การประเมนคณภาพการจดการศกษาระดบชาตและระบบคดเลอกเขาศกษาตอ

แตเดมประเทศไทยมการสอบไลระดบชาตส าหรบผทจบการศกษาขนพนฐานชนสงสด เพอประกนคณภาพการศกษาทวประเทศ จนถง พ.ศ. ๒๕๒๒ จงไดเลกการสอบไลระดบชาต และใหโรงเรยนเปน ผรบรองการจบการศกษา แลวไดจดตงสถาบนทดสอบทางการศกษาแหงชาต (องคการมหาชน) ขนเมอ พ.ศ.๒๕๔๘ จดการสอบระดบปกต หรอ O-NET กบการสอบระดบกาวหนา หรอ A-NET เพอใหโรงเรยนน าผลประเมนไปปรบปรงการเรยนการสอน และใชเปนองคประกอบหนงในการจบการศกษา ตลอดจนน าคะแนนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๖ มาใชพจารณาเปนองคประกอบในการรบเขาศกษาในมหาวทยาลย ตอมาไดขยายการสอบไปใชกบนกเรยนทเรยนจบชนประถมศกษาปท ๖ และมธยมศกษาปท ๓ ดวย โดยประเมนตามมาตรฐานการเรยนรในหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พ.ศ.๒๕๕๑ จ านวน ๖๗ มาตรฐานการเรยนร ครอบคลม ๘ กลมสาระการเรยนร และจดสอบส าหรบอาชวศกษา หรอ V-NET การสอบวดความถนดทวไป หรอ GAT และความถนดวชาชพ หรอ PAT ๑ ถง ๗ ดวย บรการการทดสอบรวม ๒๐ ประเภท มผเขาสอบ ปละกวาสองลานแปดแสนคน โดยมศนยสอบ สนามสอบ และสนามหองสอบ ทวประเทศ กวาแสนแหง

ขอจ ากดของการด าเนนการคอปรมาณงาน และการตรวจผลซงตองด าเนนการภายใตเวลาทจ ากด ไมเกน ๑ ถง ๓ เดอน จงตองใชขอสอบในลกษณะปรนยทใชเครองมอในการตรวจ ไดมความพยายามทจะปรบใชปญญาประดษฐชวยแตกระท าไดในวงจ ากด อกประการหนงการสอบตองใชฐานหลกสตรแกนกลาง ซงเปนหลกสตรบนฐานเนอหาสาระ นอกจากนนไดน าผลการสอบของนกเรยนไปใชในการประเมนโรงเรยนและครดวย ท าใหเกดการกวดวชาใหนกเรยนกอนการสอบ และเมอมขอก าหนดใหยกเวนใหนกเรยนทมปญหาการเรยนไมตองเขาสอบ กมโรงเรยนจ านวนหนงทวนจฉยเดกนกเรยนใหเปนผเรยนชาและไมตองเขาสอบเกนกวาความเปนจรง

สภาพดงกลาวนไปเนนการเรยนทมงเนอหาสาระ และการทองจ า มผลใหสมรรถนะและผลสมฤทธทางการศกษาของไทยต าในมาตรฐานสากล การปฏรปจงตองปรบการวดผลสมฤทธทางการศกษา ซงเปนเครองผลกดนความมงมนในการเรยน ควบคไปกบการปรบเปลยนหลกสตรเปนฐานสมรรถนะ และ การเรยนรเชงรก (Active learning) โดยในปจจบนสามารถใชปญญาประดษฐ ชวยในการวดผลสมรรถนะตางๆ เชนการออกเสยง การฟงเสยง และการเขาใจความหมายทมความสลบซบซอนมากขน ตลอดจนทกษะชวต ทกษะอาชพ และการคดขนสงและนวตกรรมได การประเมนเพอคดเลอกผเขาเรยนในระดบอดมศกษาจะไดมความแมนย ายงขนดวย

๑๒๘

ไดมความพยายามทจะจดการสอบสมรรถนะดานภาษาองกฤษ โดยแยกสมรรภนะดานการอาน การฟง การเขยนและการพด ตลอดจนการใชภาษาในการสอสารตามสภาพตางๆ โดยสถาบนภาษาของมหาวทยาลยหลายแหงรวมกนด าเนนงาน คอ โครงการจดสอบสมรรถนะภาษาองกฤษ ระหวางมหาวทยาลย เปนโครงการทกลมสถาบนภาษาเพอพฒนาการสอบสมรรถนะภาษาองกฤษ จากมหาวทยาลย ๑๐ แหงไดรวมมอกนในการจดประเมนสมรรถนะทางภาษาองกฤษกอนเขามหาวทยาลย ดวยเหตผลทวาสมรรถนะทางภาษาองกฤษเปนองคประกอบส าคญในการศกษาระดบอดมศกษาในปจจบนและอนาคต เนองจากเปนเครองมอในการศกษาคนควาหาความรจากแหลงตางๆ และในการสอสาร แตการสอบทใชในปจจบนในการคดเลอกนสตนกศกษาเขาเรยนในมหาวทยาลยนน ยงไมสามารถวดระดบสมรรถนะดานตางๆ เชน การอาน ฟง เขยน และพดไดอยางถกตอง ครบถวน และแมนย า จงมความจ าเปนทจะตองพฒนากระบวนและวธการประเมนสมรรถนะดงกลาวใหดยงขน ประกอบกบในปจจบนไดมความกาวหนาทางเทคโนโลยดจทล และปญญาประดษฐ อนสามารถน ามาใชในการด าเนนการได อาศยกรอบอางองความสามารถทางภาษาองกฤษของประเทศไทย (Framework of Reference for English Language Education in Thailand - FRELE-TH) ทไดพฒนาขนจากกรอบสมรรถนะกลางนานาชาต (CEFR) โดยมความรวมมอกนพฒนาวธการทดสอบ จนสามารถมความไววางใจซงกนและกน สามารถท าการสอบทสถาบนภาษาของหลายมหาวทยาลยโดยมมาตรฐานเดยวกน และยอมรบผลการสอบของตางสถาบนได

เปาหมายรวม การจดการศกษาทกระดบใชหลกสตรท เปนหลกสตรฐานสมรรถนะ และแนวทางการจด

การเรยนรเชงรกและการวดประเมนผลเพอพฒนาผเรยน ตลอดจนการคดเลอกนสตนกศกษาเขามหาวทยาลย

เปาหมายระยะเรงดวน ภายในเดอนพฤษภาคม พ.ศ.๒๕๖๒ ๑) มกรอบสมรรถนะหลกของผเรยนระดบการศกษาขนพนฐานทครอบคลมการสรางคนด มวนย

ภมใจในชาต เชยวชาญไดตามความถนด มความรบผดชอบ และคณลกษณะตางๆ ทจ าเปนตอการเรยนร การท างานและการใชชวต

๒) มแนวทางการจดการเรยนรเชงรก และการวดประเมนผลเพอพฒนาผเรยน ๓) มกรอบสมรรถนะหลกของผเรยนระดบชนประถมศกษาปท ๑-๓ มแนวทางการปรบหลกสตร

แกนกลางการศกษาขนพนฐานระดบชนประถมศกษาปท ๑-๓ ในชวงเปลยนผาน รวมทงมแนวทางการจด การเรยนรเชงรก และการวดประเมนผลเพอพฒนาผเรยน ทมงเนนสมรรถนะและมความเหมาะสมกบ การเรยนรในชวงรอยเชอมตอระหวางปฐมวยและประถมศกษา

๔) มการบกเบกทดลองการประเมนผลสมฤทธทางการศกษาบนฐานสมรรถนะ

เปาหมายระยะสน ๑) ปฏรปการด าเนนงานของสถาบนทดสอบทางการศกษาแหงชาตใหเปนการประเมนตาม

หลกสตรฐานสมรรถนะทสมบรณ และครอบคลมทกษะทจ าเปนตามชวงวยของผเรยน

๑๒๙

๒) น าผลการประเมนฐานสมรรถนะไปใช ในการปรบปรงการเล อนชนของนกเรยนขามชวงการศกษา และในการคดเลอกนกศกษาทมความพรอมทจะเขาศกษาในสาขาวชาตางๆ

เปาหมายระยะกลาง- ระยะยาว ผเรยนเกดสมรรถนะหลกตามเปาหมายทก าหนด

ประเดนการปฏรปท ๕.๔ : การพฒนาระบบคณภาพการศกษา คณภาพการศกษา หมายถง ความสามารถในการด าเนนการเพอตอบสนองตอขอก าหนด

ความตองการและความคาดหวงของผมสวนไดสวนเสยทส าคญทมตอการจดการศกษาไดอยางเหมาะสม สมดลและรอบดาน ทงนมใชจ ากดแตเฉพาะการผานมาตรฐานท เกยวของกบการจดการศกษาหรอผลสมฤทธทางการศกษาเทานน โดยการพฒนาคณภาพการศกษาควรมงเนนใหเกดระบบและวฒนธรรมคณภาพในสถานศกษาเพอการพฒนาคณภาพของการจดการศกษาและสถานศกษาอยางตอเนองและเปนระบบ และอาจประกอบดวยการด าเนนการหลายเรองทมความสอดคลองและหนนเสรมไปในทางเดยวกนตอไปน

การประกนคณภาพ หมายถง การประเมนผล การตดตามตรวจสอบ การทบทวน การปรบปรง และพฒนาคณภาพการจดการศกษาและกระบวนการทเกยวของของสถานศกษาหรอผจด การศกษาจากภายใน โดยบคลากรของสถานศกษา หรอโดยหนวยงานตนสงกดทมหนาทก ากบดแลสถานศกษาหรอหนวยงานนน

สถาบนการศกษาตองจดใหมการประเมนผลสมฤทธของการศกษาของผเรยนเพอใหไดคณภาพการศกษาตามเกณฑคณลกษณะและสมรรถนะตามชวงวย เพอใหสามารถรบรและปรงปรงคณภาพตลอดระยะเวลาการศกษา

การประเมนคณภาพ หมายถง การประเมนผล ตดตาม ตรวจสอบ และจดท าผลการประเมนและขอเสนอแนะเพอการทบทวน ปรบปรงและพฒนาคณภาพของสถานศกษาหรอผจดการศกษา โดยหนวยงานจากภายนอกสถานศกษา

การประเมนคณภาพผลสมฤทธทางการศกษานนตองจดท าเพอเปนการยนยนผลส าเรจของผทส าเรจการศกษาเพอใชในการพจารณาปรบปรงสถาบนการศกษาและในการคดเลอกเขาศกษาตอในระดบทสงขน ในการนเปนหนาทของสถาบนทด าเนนการเปนอสระใหสามารถประเมนไดถกตอง และเทยงธรรม ตลอดจนสามารถใชความกาวหนาทางเทคโนโลยในการประเมนชวย

การรบรองคณภาพ หมายถง การประเมนคณภาพโดยหนวยงานภายนอกสถานศกษาเพอใหการรบรองหลกสตร หรอการบรหารหลกสตร หรอการจดการศกษา หรอสถานศกษา หรอผจดการศกษา หรอหนวยงานทเกยวของกบการจดการศกษาเรองใดเรองหนงหรอหลายเรอง วาสามารถด าเนนการได สอดคลองกบขอก าหนดการรบรองคณภาพ ทงนสถานศกษาอาจขอใหมการรบรองคณภาพไดเมอมความพรอม

การประเมนสถาบนการศกษาตามกรอบคณภาพสถาบนน นอกเหนอจากผลสมฤทธของผเรยนแลว ยงตองพจารณาปจจยอนๆ ทจ าเปนดวย เชน คณภาพผน าองคกร คณภาพของการบรหารจดการ

๑๓๐

คณภาพของสภาพแวดลอมทสรางคณลกษณะทประสงค และเสรมใหเกดการเรยนร การคมครองความปลอดภยและสวสดภาพของผเรยนและบคลากร เปนตน

เปาหมายรวม

สถานศกษาสามารถจดการศกษาไดอยางมคณภาพ ประสทธภาพ มธรรมาภบาลโดยม การสงเสรมใหเกดการพฒนาคณภาพอยางตอเนองและไดรบการสนบสนนทเหมาะสมกบบรบทเพอพฒนาคณภาพการจดการศกษาทกระดบตามปรชญาและเปาหมายของสถานศกษา และมระบบความรบผดชอบทางการศกษา (Educational Accountability) บนพนฐานสมรรถนะหลกของผเรยน

เปาหมายเรงดวน

มขอ เสนอว าดวยการพฒนาคณภาพของการจดการศกษา ตามบทบญญตของร างพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. ....

เปาหมายระยะสน

มการด าเนนการดานการพฒนาคณภาพของการศกษาตามบทบญญตของกฎหมายการศกษาแหงชาตทมการปรบปรงใหม โดยปรบปรงบทบาทและวธด าเนนการของสถาบนทดสอบทางการศกษา (องคการมหาชน) และส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน)

เปาหมายระยะกลาง- ระยะยาว

มวฒนธรรมคณภาพในการจดการศกษาของคร ผบรหาร และบคลากรทางการศกษาทสามารถสรางความเชอมนใหผมสวนเกยวของและสาธารณชนได

ประเดนการปฏรปท ๕.๕ : ระบบความปลอดภย และระบบสวสดภาพของผเรยน

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย มาตรา ๒๕๘ จ. ก าหนดใหมการปรบปรงการจดการเรยน การสอนเพอใหผเรยนสามารถเรยนไดตามความถนด ซงการทผเรยนจะสามารถเรยนรอยางมคณภาพนนกลไกทมความส าคญอยางย งกลไกหน ง คอ ความปลอดภ ยในสถานศกษา โดยวางหลกการปรากฏ ใน รางพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. .... มาตรา ๒๐ ก าหนดใหหนวยงานของรฐทท าหนาทในการจดการศกษาจดใหมสถานศกษาของรฐเพอจดการศกษาใหเพยงพอ มสภาพและสงแวดลอมและสภาวะทปลอดภย

หลกการของความปลอดภยในสถานศกษาสามารถพจารณาออกเปนสองสวน กลาวคอ

๑๓๑

สวนท 1 ระบบความปลอดภยในสถานศกษาและระบบสวสตภาพในสถานศกษาจากผลการวจยความปลอดภยในสถานศกษาซงเกดไดทงภายในและภายนอกโรงเรยนและตองไดรบการดแลควบคกนไปแบงไดเปน 5 มต ดงน

มตท 1 อบตเหต ไดแก การเดนทาง อาคารเรยน สภาพแวดลอมทเปนปญหา เครองเลน อปกรณการเรยน เครองมอเครองใชในโรงเรยนทขาดคณภาพ

มตท 2 ความรนแรง ไดแก ความรนแรงทเกดจากผปกครอง จากครตอเดก และเดกตอเดก ซงมผลกระทบตอทางดานรางกาย ทางวาจา และทางใจ ถงแมวาจะมพระราชบญญตคมครองเดก พ.ศ. 254๖ แตยงพบความรนแรงทเกดขนกบเดก โดยสถตตงแตป 2558-2560 พบวาสถตความรนแรงสงสดและมแนวโนมเพมขนเกดจากเดกกบเดก รองลงมาคอบคคลในครอบครว บคคลอน คร และการท ารายตวเอง ทงนยงไมรวมความรนแรงแฝง เชน Cyber bullying / E-sport การกฬา และการแขงขนมวยเดก

มตท 3 มลพษ ไดแก สงแวดลอมภายในและภายนอกโรงเรยน คอ น า และอากาศ มตท 4 สงปนเปอน ในอาหาร อปกรณของใชในการจดการเรยนการสอน และของเลน มตท 5 ภยพบตและโรคตดตอ ทจ าเปนตองมมาตรการและแผนเฝาระวง

การด าเนนการทผานมาใน 5 มต อาท การออกกฎหมายตางๆ มมาตรการรกษาความปลอดภยของสถานศกษา และกลไกการตดตามประเมนผลเปนรปธรรม แตยงไมประสบความส าเรจเนองจาก การด าเนนการไมเปนเชงรกและเปนการปองกนปญหา ดงนน จงมขอเสนอ ดงตอไปน

๑) ยกระดบระบบความปลอดภยและสวสดภาพในโรงเรยน ใหเปนสวนหนงของการประกนคณภาพ และใชโรงเรยนเปนฐานในการสรางองคความรใหแกนกเรยนและชมชนใหมสวนชวยกนแกปญญา

๒) พฒนาผน าองคกรใหมความตระหนกและใหความส าคญกบระบบความปลอดภยและ สวสดภาพในสถานศกษา

๓) ใช Digital platform เพอสรางองคความร จดท าแผนเฝาระวง และตดตามประเมนผล

สวนท ๒ ระบบการดแล ตดตาม และชวยเหลอผเรยน และระบบขนสงหรอทพกของผเรยน การดแลชวยเหลอนกเรยน ใหความส าคญกบเดกทมความตองการจ าเปนพเศษจากการไดรบ

ผลกระทบจากความรนแรงทงทางดานรางกาย จตใจ ใหดขน และปองกนโดยการปลกฝงใหเดกมคณธรรม จรยธรรม มคณลกษณะ ทพงประสงค และมจดใจทเขมแขง

ระบบการขนสงเพออ านวยความสะดวกใหแกผ เรยนในเขตพนททรบผดชอบของสถานศกษาทอยหางไกลทตงของสถานศกษาหรอระหวางสถานศกษาทมการจดการศกษารวมกน (Road Safety) เนนไปทโรงเรยนขนาดเลก ทมการควบรวม ตองมการขนสงซงอาจไมมความปลอดภย ขาดระบบการดแล และไมม การก าหนดมาตรฐาน ซงจากขอมลของศนยวชาการเพอความปลอดภยทางถนน (ศวปถ.) พบวามสถตการเสยชวตของนกเรยนจากอบตเหตบนทองถนนตอปสงถง 2 พนกวาราย และจ านวนสงสดคออาย 15-19 ป ทงน ศวปถ. ไดจดท าโครงการวจย มาตรฐานความปลอดภยรถรบสงนกเรยน น ารองพนทจ งหวดจนทบร โดยมกรอบแนวคดการลดความเสยงของอบตเหตทมองคประกอบคอ รถ (ลกษณะของรถ) คนขบ (ความพรอม) และจดจดการ (กระบวนการ) โดยจดท าขอเสนอในรปแบบของโมเดลความส าเรจในการลดความเสยง แบงออกเปน

๑๓๒

3 ระยะ ไดแก ระยะท 1 ศกษาขอมล สภาพปญหา และจดท ากรอบแนวคด ระยะท 2 จดตงภาคเครอขาย ชมรม จดท าคมอและมาตรฐานรถ คนขบ การจดการของโรงเรยน และระยะท 3 ตดตามและตรวจสอบใหเปนไปตามมาตรฐาน

เนองจากประเดนนมความส าคญ กระทรวงศกษาธการ โรงเรยน และคร ควรมบทบาทหนาทหลกในเรองการสรางองคความร ความเขาใจ และความตระหนก โดยการปลกฝงวนย คณธรรม จรยธรรม สรางวฒนธรรมความปลอดภยในโรงเรยนแก เดก ผปกครอง รวมถงชมชน สวนการด าเนนการท เปน การสนบสนนอาจเปนหนวยงานภายในหรอภายนอกกได เชน งบประมาณ อาคารสถานท วสดอปกรณ เปนตน

นอกจากนน ควรสรางระบบกลไกการขบเคลอนของกระทรวงศกษาธการ เสนอให ความปลอดภยในโรงเรยนเปนสวนหนงในระบบประกนคณภาพ และตองเชอมตอกบระบบจดสรรงบประมาณเพอใหโรงเรยนสามารถด าเนนการในสวนทตองใชงบประมาณได รวมถงการก าหนดขอบงคบในกฎกระทรวงเพอใหเกดผลบงคบในการน าไปปฏบตและมความยงยน ในสวนหนวยงานภายนอกเสนอใหวเคราะหขอก าหนด กฎหมาย กฎระเบยบทเกยวของและสาเหตของความลมเหลวทไมสามารถปฏบตได และจดท าขอเสนอแนวทางการแกไขเพอใหการด าเนนการเกดผลส าเรจและมประสทธภาพยงขน

รวมทง การจดท าแนวทางการด าเนนงาน ควรเปนในรปแบบของกลมโรงเรยนแตละประเภท ตามความส าคญของประเดนความเสยง หรอรปแบบของ Roadmap by Risk area โดยแบงโซนจดระดบ ความเสยง และด าเนนการขบเคลอนในระดบจงหวด อ าเภอ และพนทเพอการจดการทคลองตวแล ะ ทกหนวยงานเขามามสวนรวมไดงาย

เปาหมายรวม

สถานศกษาระดบตางๆ มระบบคมครองดานความปลอดภย สขภาพ และสวสดภาพอยางเหมาะสม

เปาหมายเรงดวน ๑) มมาตรฐานความปลอดภยในสถานศกษา ๒) มขอเสนอวาดวยมาตรการ และแนวทางสนบสนนระบบความปลอดภย และระบบสวสดภาพของ

ผเรยน

เปาหมายระยะสน ๑) มการจดบรการเพอคมครองผเรยน ครอบคลมประเดนดานความปลอดภย สขภาพและ

สวสดภาพในสถานศกษา โดยสถานศกษาหรอหนวยงานทเกยวของในทกพนททวประเทศ ๒) แนวทางหรอมาตรการเพอการคมครองผเรยนในสถานศกษาตามทระบในขอเสนอวาดวย

การคมครองผเรยนในสถานศกษา ไดรบการบรณาการไวเปนสวนหนงของขอก าหนดคณภาพการศกษาเพอการประกนคณภาพและการประเมนคณภาพ ตามความเหมาะสมของประเภท ระดบ และบรบทเชงพนทของสถานศกษา

๓) ประเดนส าคญเกยวกบการคมครองผเรยนในสถานศกษาไดรบการบรรจไวเปนสวนหนงของหลกสตรในการผลตและพฒนาครและบคลากรทางการศกษา

๑๓๓

๔) ใหมการระบเปาหมาย แนวทางการพฒนาและการตดตามประเมนผลเรองการคมครองผเรยนในสถานศกษาเปนสวนหนงของแผนการศกษาแหงชาต ตามความเหมาะสม

ประเดนปฏรปท ๕.๖ : การปฏรปอาชวศกษา เพอสรางขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ

คณภาพการศกษา หมายถง ความสามารถในการด าเนนการเพอตอบสนองตอขอก าหนด ความตองการและความคาดหวงของผมสวนไดสวนเสยทส าคญทมตอการจดการศกษาไดอยางเหมาะสม สมดลและรอบดาน ทงนมใชจ ากดแตเฉพาะการผานมาตรฐานทเกยวของกบการจดการศกษาหรอผลสมฤทธ ทางการศกษาเทานน โดยการพฒนาคณภาพการศกษาควรมงเนนใหเกดระบบและวฒนธรรมคณภาพในสถานศกษาเพอการพฒนาคณภาพของการจดการศกษาและสถานศกษาอยางตอเนองและเปนระบบ และอาจประกอบดวยการด าเนนการหลายเรองทมความสอดคลองและหนนเสรมไปในทางเดยวกนตอไปน

การประกนคณภาพ หมายถง การประเมนผล การตดตามตรวจสอบ การทบทวน การปรบปรง และพฒนาคณภาพการจดการศกษาและกระบวนการทเกยวของของสถานศกษาหรอผจดการศกษาจากภายใน โดยบคลากรของสถานศกษา หรอโดยหนวยงานตนสงกดทมหนาทก ากบดแลสถานศกษาหรอหนวยงานนน

การประเมนคณภาพ หมายถง การประเมนผล ตดตาม ตรวจสอบ และจดท าผลการประเมนและขอเสนอแนะเพอการทบทวน ปรบปรงและพฒนาคณภาพของสถานศกษาหรอผจดการศกษา โดยหนวยงานจากภายนอกสถานศกษา

การรบรองคณภาพ หมายถง การประเมนคณภาพโดยหนวยงานภายนอกสถานศกษาเพอใหการรบรองหลกสตร หรอการบรหารหลกสตร หรอการจดการศกษา หรอสถานศกษา หรอผจดการศกษา หรอหนวยงานทเกยวของกบการจดการศกษาเรองใดเรองหนงหรอหลายเรอง วาสามารถด าเนนการไดสอดคลองกบขอก าหนดการรบรองคณภาพ ทงนสถานศกษาอาจขอใหมการรบรองคณภาพไดเมอมความพรอม

สถานศกษาสามารถจดการศกษาไดอยางมคณภาพ ประสทธภาพ มธรรมาภบาลโดยม การสงเสรมใหเกดการพฒนาคณภาพอยางตอเนองและไดรบการสนบสนนทเหมาะสมกบบรบทเพอพฒนาคณภาพการจดการศกษาทกระดบตามปรชญาและเปาหมายของสถานศกษา และมระบบความรบผดชอบทางการศกษา (Educational Accountability) บนพนฐานสมรรถนะหลกของผเรยน

เปาหมายรวม ๑) เพมจ านวนผเรยนอาชวศกษาในสาขาทสอดคลองกบความตองการของภาคเอกชนและ

ประเทศและผจบอาชวศกษามงานท า ๒) ผเรยนอาชวศกษามความร ทกษะ เกงปฏบต มสมรรถนะเปนทยอมรบ หรอผานการศกษา

อาชวศกษาระบบทวภาค และการฝกงานในสถานประกอบการ ๓) ผเรยนทจบการศกษาอาชวศกษามความสามารถทจะเปนผประกอบการไดเอง

๑๓๔

เปาหมายเรงดวน ภายในเดอน พฤษภาคม พ.ศ.๒๕๖๒ มขอเสนอวาดวยการพฒนาคณภาพของการจดการศกษา ตามบทบญญตของรางพระราชบญญต

การศกษาแหงชาต พ.ศ. ....

เปาหมายระยะสน ภายใน ๒ หรอ ๓ ป มการด าเนนการดานการพฒนาคณภาพของการศกษาตามบทบญญตของกฎหมายการศกษา

แหงชาตทมการปรบปรงใหม

เปาหมายระยะกลาง- ระยะยาว

มวฒนธรรมคณภาพในการจดการศกษาของคร ผบรหาร และบคลากรทางการศกษาทสามารถสรางความเชอมนใหผมสวนเกยวของและสาธารณชนได

เปาหมายเรงดวน ๑) มขอเสนอวาดวยระบบคาตอบแทนตามสมรรถนะใหผจบการศกษาสายอาชพ โดยมการปรบ

ฐานเงนเดอนแรกบรรจของบคลากรภาครฐและเพมคาตอบแทนพเศษใหผจบการศกษาสายอาชพ ทเกงปฏบต หรอมความเชยวชาญพเศษ เพอจงใจใหผเรยนและผปกครองเหนความส าคญในกรณทเรยนอาชวศกษาและมความสามารถในทางปฏบตสามารถไดรบคาตอบแทนเทยบเทาผจบปรญญาตร

๒) มระบบเรยนฟรโดยไมเกบคาใชจายส าหรบอาชวศกษาในสาขาทก าหนด สนบสนนเดกดอยโอกาสทางการศกษา กลมทมผลการเรยนด กลมทมภมล าเนาอยในพนทหางไกล กนดาร และโรงเรยนขยายโอกาส กลมเดกออกกลางคน กลมเดกผหญง เพอจงใจใหเดกสายสามญมาเรยนสายอาชพ และใหผเรยนกลบมาเปนครอาชวศกษา โดยมการใหทนการศกษาส าหรบผเรยนอาชวศกษาในสาขาขาดแคลนและสาขาทเปน ความตองการของประเทศ

๓) เพมการจดอาชวศกษาระบบทวภาค หรอการฝกงาน และระบบอนๆ ทเนนการฝกปฏบต โดยการใชมาตรการสรางแรงจงใจ เพมการลดหยอนภาษจาก ๒๐๐% เปน ๓๐๐% พฒนากระบวนการยนขอลดหยอนภาษใหงายขน และสรางกลไกความรวมมอจากภาคเอกชนและภาคประชาสงคม และจด Road Show สรางความรความเขาใจทชดเจนและถกตองเกยวกบการจดการอาชวศกษาระบบทวภาค

๔) จดตง Training Center และม Mobility Training Center ในลกษณะ PPP (Public Private Partnership) เพอใชเปนศนยฝกอบรมและพฒนาทกษะในการปฏบตงานส าหรบนกเรยน นกศกษา พนกงานในสถานประกอบการ ครอาชวศกษาในสาขาชางพนฐาน สาขาเกษตรกรรมและเทคโนโลยทางการเกษตร และระบบเทคโนโลยพนฐานเพอการปฏบตงาน ในแตละภมภาคทสามารถใชประโยชนรวมกนได และลดความเหลอมล าทางการศกษา

๕) สนบสนนใหสถานศกษา/นกศกษาหารายไดดวยตนเอง ๖) ปลกฝงและสรางทกษะพนฐานในการเปนผประกอบการใหแกผเรยนอาชวศกษา

เปาหมายระยะสน

๑๓๕

๑) ปรบหลกสตรและรปแบบการเรยนการสอนอาชวศกษาใหมความหลากหลาย และยดหยน ภาครฐสนบสนนคาใชจายในการจดการศกษาแกอาชวศกษาเอกชนและรฐอยางเทาเทยมในฐานะหนวยผลตก าลงคนเพอตอบสนองความตองการดานแรงงานของประเทศ อยางมคณภาพและเพยงพอตอความตองการของสถานประกอบการเพอใหสถานศกษาอาชวศกษาเอกชนสามารถเปดหลกสตรในสาขาทผเรยนมความสนใจและผประกอบการมความตองการ

๒) สงเสรมการจดอาชวศกษานอกระบบ ส าหรบกลมแรงงาน และกลมคนพการ ๓) จดหาแหลงเงนทน หรอแหลงเงนกดอกเบยต า เพอสงเสรมการลงทนใหแกผเรยนอาชวศกษา

ประเดนการปฏรปท ๕.๗ : การปฏรปอดมศกษาเพอยกระดบคณภาพ

เพมขดความสามารถในการแขงขนประสทธภาพ และธรรมาภบาลของระบบอดมศกษา

การปฏรปการอดมศกษาเปนดานทจ าเปนอยางมากในปจจบน การขยายตวของอดมศกษาไดเนนปรมาณ ตองปรบมาทการพฒนาเพอคณภาพ แกปญหาความไมสมดลระหวางสาขาวชา ดวยการมนโยบายอดมศกษาทเหมาะสมและปรบไดทนความจ าเปนและการเปลยนแปลงในโลก ในดานการวจยตองปรบใหสนองความจ าเปนของประเทศ และปรบใหมงสการมนวตกรรมและการใชประโยชนตอการพฒนาประเทศ รวมทงการพฒนาสภามหาวทยาลยและการบรหารมหาวทยาลยทกระดบใหมความเปนอสระ และความรบผดชอบตอสงคม ตลอดจนแกสภาพอนรกษนยมและความฝดตอการเปลยนแปลง เพอปรบสถาบนอดมศกษาเขาสยค ๔.๐ และ ๕.๐

๑) แกปญหาคณภาพการเรยนการสอน และการสรางบณฑต อดมศกษาในอนาคต ตองสรางบณฑตทมคณลกษณะตามทพงประสงค เปนผมความสามารถ ทกษะ และคณธรรมจรยธรรม ในระดบสง ทจะเปนก าลงส าคญของชาตในการพฒนาและปฏรปประเทศ ทงเปนผน า ผปฏบต หรอผประกอบการ ทสามารถขบเคลอนประเทศไทยไปส ประเทศ ๔.๐ ได

ในการน สถาบนอดมศกษาตองปรบกระบวนการการเรยนการสอน สงแวดลอม เครองมออปกรณ และความรวมมอกนระหวางสถาบนอดมศกษา สถาบนการศกษา และหนวยงานอนๆ เพอใหเกดผลสมฤทธตามทพงประสงค โดยสามารถปรบตนและมนวตกรรมทจ าเปน ตลอดจนมหลกการพฒนา ประเมนผล มงสราง และแกไขใหดขนอยเสมอ

อาจารยในมหาวทยาลยตองปรบแนวคดใหมงสความเปนเลศ มจตวญญาณของอาจารยและนกวชาการ อทศตนเปนบพการ และผรวมบกเบกทางวชาการกบนสตนกศกษา

จดส าคญทตองสรางคอคณธรรม จรยธรรม และจรรยาบรรณ ทตองเสรมสรางทงในกจการนสตนกศกษา และบรณาการเขาสการเรยนทกสวนทกขนตอน รวมทงจดสงแวดลอม และปทสถานสงคมในมหาวทยาลยใหเออตอพฒนาการน

๑๓๖

๒) แกปญหาความไมเหมาะสม ไมตรงเปา ตรงปญหาของการศกษา มหาวทยาลยตองปรบสาขาวชา หลกสตร การเรยนการสอน ใหครอบคลมและตรงกบการงาน

ทงในสมรรถนะทจ าเปน ความสามารถในการท างานอาชพ และการมชวตทด ควรจดการศกษาใหสอดคลองกบความจ าเปนของสงคม ทกชวงชวต เชน การผลตครอาจารย

ส าหรบสถานศกษาตางๆ การศกษาส าหรบแรงงาน การศกษาตอเนองส าหรบบณฑตเพอเปนการศกษา ตลอดชวต และการศกษาส าหรบผสงวย ใหคงผลตภาพ และการมชวตทด

๓) ท าการวจย สรางนวตกรรม และการน าความรและนวตกรรมไปใชประโยชน มหาวทยาลยตองเปนพลงส าคญในการขบเคลอนการปฏรปประเทศ ใหเกดความสามารถใน

การแขงขนของชาต อาจมความจ าเปนตองแบงสถาบนอดมศกษาเปนกลมทมเปาหมายหลกตางกน มหาวทยาลยจ านวนหนงมหนาทท าการวจยทเปนชนแนวหนาของศาสตรของโลก เพอยกระดบ

ประเทศใหอยในกลมทกาวหนา แขงขนไดในอนาคต นวตกรรมทลกซงและกาวกระโดด จ าเปนตองอาศยวชาการขนลกซงและพนฐาน ประกอบกบวสยทศนทครบวงจรของการวจย และบกเบกเพอใหเปนผลใชประโยชนไดจรง

มหาวทยาลยจ านวนหนงอาจมงท าการวจยเพอแกปญหาของประเทศ และเพอการพฒนาทองถนทมความหลากหลาย และลกษณะจ าเพาะ การสรางความรความเขาใจ และนวตกรรมเฉพาะกรณ หรอเฉพาะถน มความส าคญในการพฒนาและปฏรปประเทศ ทงในความเจรญทางเศรษฐกจ ทางสงคม และ ความอยดกนด มความสขของชมชน

มหาวทยาลยหลายแหงอาจสรางนวตกรรมทกอประโยชนไดทนท ในการสรางสงผลต ในการผลต หรอในการใชผลผลต ตลอดจนการปรบใหสงประดษฐตรงกบสภาพเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรมของทองถน

มหาวทยาลยทมงการสอน เพอเปดโอกาสสอดมศกษา และสรางความเสมอภาคทางการศกษา กสามารถท าการวจย สรางนวตกรรมในการศกษา เพอใหเกดผลสมฤทธอยางด ส าหรบผเรยน หรอท าการวจยเชงประเมนหรอคดเลอกความรและเทคโนโลยใหม เพอประโยชนในการพฒนาประเทศ

๔) ปรบการใหบรการทางวชาการ เปนเชงรก ใหเปนหนสวนกบภาคอนๆ ในสงคม บทบาทการใหบรการทางวชาการแกสงคมทมกเปนแนวตงรบอยแตเดม ตองปรบเปนเชงรก ทน า

ความรและศกยภาพทมอย ออกไปชวยขบเคลอนการปฏรปเศรษฐกจและสงคม โดยเปนหนสวนในการพฒนาประเทศ และชมชน

การมสวนรวมในการรเรมงาน เชน Start-ups นน หากมสถาบนอดมศกษาน าวชาการเขาไปรวมเพอท าใหกจการมความแปลกใหม มการบกเบกรเรมสรางสรรค ตลอดจนมกระบวนการหรอวธการทดกวากจะสามารถมความกาวหนา แขงขนได และยงยนยงขน ดงทไดมการด าเนนการเปนผลมาแลวในบางประเทศ

เปาหมายรวม ๑) บณฑตในระดบอดมศกษามสมรรถนะสอดคลองกบความตองการของตลาดแรงงานเพอเพม

การผลตในสาขาทประเทศตองการ และลดการผลตบณฑตในสาขาทไมตรงกบความตองการของตลาด

๑๓๗

๒) สถาบนอดมศกษาของไทยสามารถตอบสนองความตองการของประเทศไปในอนาคต ทงในดานการพฒนาคน การวจยและสรางสรรคนวตกรรม ตลอดจนท าใหสถาบนอดมศกษาไทยสามารถปรบตวและแขงขนไดในโลก หรอเปนสถาบนทสามารถสนบสนนการพฒนาชมชนและสงคมไดอยางมประสทธผล

๓) ลดปญหาความเหลอมล าทางการศกษาในระดบอดมศกษา โดยเปดโอกาสใหผทมศกยภาพ ในการเรยนในระดบอดมศกษา สามารถเขาเรยนในสาขาทตนถนด ไดอยางเตมศกยภาพ

๔) เ พมประสทธภาพของการใชงบประมาณของรฐในการสนบสนนการจดการศกษา ในระดบอดมศกษาของประเทศ รวมถงปรบปรงธรรมาภบาลในการจดการระบบอดมศกษาและธรรมาภบาลภายในสถาบนอดมศกษา ใหการจดการมความรบผดชอบ ความโปรงใส ตรวจสอบไดและสงเสรมการม สวนรวมอยางเหมาะสม

เปาหมายเรงดวน มขอเสนอวาดวยการปฏรปการจดการศกษาระดบอดมศกษา

เปาหมายระยะสน ๑) มการจดระบบใหมในการก ากบดแลสถาบนอดมศกษา และระบบอดมศกษาของประเทศ

ทสงเสรมความเปนอสระทางวชาการ ภายใตความรบผดรบชอบดานการงบประมาณและการจดการทชดเจน ตลอดจนสอดคลองกบหลกธรรมาภบาลโดยมจดบทบาทการก าหนดนโยบาย การก ากบดแล และ การด าเนนการแบงแยกจากกนใหมความชดเจนเพอใหเกดความรบผดรบชอบแตบรณาการด าเนนการรวมกน

๒) มการก าหนดและจดกลมยทธศาสตรของสถาบนอดมศกษาเพอก าหนดทศทางการพฒนาสถาบนอดมศกษาในแตละกลมอยางเหมาะสม ตลอดจนใหมระบบในก ากบดแลและมาตรการสนบสนน การพฒนาสถาบนอดมศกษาทสอดคลองกบกลมยทธศาสตร

๓) มแนวทางทชดเจนในการสงเสรมศกยภาพดานการวจยและการสรางสรรคนวตกรรมทสามารถน าไปสการใชประโยชน โดยใหมความเชอมโยงกบระบบและกลไกของประเทศในการพฒนางานดานวจยและนวตกรรม ทงในระดบนโยบาย การก าหนดแผนการอดมศกษา ไดรบการก ากบดแลอยางเปนระบบและคลองตว

๔) มมาตรการสงเสรมการมสวนรวมและความรวมมอกบภาคเอกชน และชมชนในดานการวจยและสรางสรรคนวตกรรมทเปนรปธรรม ซงอาจเกดขนในฐานะผก าหนดโจทยและผใชงาน ผใหการสนบสนนทรพยากร การใชทรพยากรรวมกน การแลกเปลยนและจดการความรระหวางกน ตลอดจนการทสถาบนอดมศกษาเขาไปมสวนรวมในการชวยสรางหรอเตมเตมศกยภาพของบคลากรในการวจยใหแกองคกรภาคเอกชน

๕) ใหมการใชแนวทางการสนบสนนทรพยากรโดยเฉพาะงบประมาณของรฐ แบบมงเปา โดยก าหนดใหตามความสอดคลองกบแผนงานดานวจยและนวตกรรมของชาต ทงนใหพจารณากลมยทธศาสตร ศกยภาพและผลการด าเนนการทผานมาของสถาบนอดมศกษาประกอบ และใหมการตดตามประเมนผลอยางเปนระบบเพอสรางความมนใจในระดบหนงวาทรพยากรของรฐจะถกใชไปอยางมประสทธผลและประสทธภาพ

๑๓๘

เปาหมายระยะกลาง- ระยะยาว ตามทจะก าหนดในแผนปฏรปประเทศดานการศกษาทจะมการทบทวนปรบปรงในระยะตอไป

หรอตามทจะก าหนดในแผนการศกษาแหงชาตทจะมการทบทวนและปรบปรงในล าดบตอไป

ประเดนการปฏรปท ๕.๘ : การจดตงสถาบนหลกสตรและการเรยนรแหงชาต ( National Institute of Curriculum and Learning)

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย แผนแมบทยทธศาสตรชาต ๒๐ ป และ พระราชบญญตการศกษาแหงชาต ไดมหลกการใหปรบปรงหลกสตร วธการเรยนร และการประเมนผลสมฤทธทางการศกษา เพอใหการศกษาไทยมคณภาพท พงประสงค แกปญหาความเหลอมล าทเกดขนจากความแตกตางดานคณภาพ และเพมความสามารถในการแขงขนของชาต ตงแตพ.ศ. ๒๕๔๒ ไดมการเปลยนแปลงในกระบวนการก าหนดหลกสตร และไดปรบแกเปนระยะๆ อาศยฐานหลกสตรแกนกลางทเนนเนอหาสาระ และแปลหลกสตรออกเปนต าราแตละชนปการศกษา รวมทงคมอการสอนทใชเตมเวลา พรอมกบก าหนดจ านวนชวโมงในการสอนแตละตอนก ากบไวดวย ท า ใหการเรยนการสอนเนนการทองจ า การประเมนผล หรอการสอบทเนนเนอหาสาระไดน าไปสการกวดวชาและการเกงขอสอบ และไมเปนทนาสนใจของผเรยน ประกอบกบพฒนาการทางการศกษาในโลกทเนนการเรยนรบนฐานสมรรถนะ และใชวธการเรยนรเชงรกมากกวาการทองจ า ท งยงตองมความหลากหลาย ปรบใหตรงกบความถนด และความประสงคของผเรยน จงจ าเปนตองปรบหลกสตร กระยวนการเรยนร และการประเมนผลใหทนการเปลยนแปลงในโลก และมการพฒนาครและผทเกยวของใหสามารถปรบเปลยนดวย

เปาหมายของการศกษาไทยตามทก าหนดไวในรฐธรรมณนญ ครอบคลมกวางขวาง ทงคณธรรมจรยธรรม ความเปนพลเมองดทภมใจในชาต สามารถสรางความเชยวชาญไดตามความถนดของตน และมความรบผดชอบตอครอบครว ชมชน สงคม และประเทศชาต รวมทงมคณภาพและไดมาตรฐานสากล ความสามารถทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย คณตศาสตร เทคโนโลยดจทล ทกษะการใชขอมล การสอสาร และการออกแบบ นวตกรรม รวมทงการน าความรและทกษะไปใชประโยชน จงตองพฒนาใหทนการเปลยนแปลงในโลก ขณะเดยวกนตองมความรความเขาใจเกยวกบวฒนธรรม ประวตศาสตร และความดงามของความเปนไทย

การปฏรปหลกสตร การเรยนร และการประเมนผลน ตองอาศยนกวชาการทมความร

ความเชยวชาญ และประสบการณเกยวกบงานพฒนาหลกสตร ทตองระดมจากทวประเทศ จดเปนเครอขาย ทสามารถสรางเอกภาพ ความมนคงทาง

วชาการ และความคลองตวในการปฏบต งานตามนโยบาย

และเปาหมายรวม

๑๓๙

ในปจจบนมหนวยงาน กลมพฒนาหลกสตรและมาตรฐานการเรยนร ซงเปน ๑ ใน ๑๑ กลมงานของส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ก าลงคนทรบผดชอบท าหนาทนมนอย มผลใหเกดขอจ ากดหลายประการในการด าเนนภารกจส าคญนใหส าเรจล ลวงอยางมประสทธภาพ

การปฏรปหลกสตร การเรยนร และการประเมนผลน ตองอาศยนกวชาการทมความร ความเชยวชาญ และประสบการณเกยวกบงานพฒนาหลกสตร ทตองระดมจากทวประเทศ จดเปนเครอขาย ทสามารถสรางเอกภาพ ความมนคงทางวชาการ และความคลองต วในการปฏบตงานตามนโยบายและเปาหมายรวม องคกรในการนจงตองเปนศนยรวมของการพฒนาหลกสตรและการเรยนการสอน อยางครบวงจร ชวยใหการด าเนนงานมความเปนเอกภาพสอดคลองสมพนธกนทงระบบ ตงแตการศกษาวจยเกยวกบ การจดท าหลกสตร การน าไปใชในการเรยนการสอน การพฒนาบคลากร การวดและประเมนผล รวมทงการตดตามประเมนผลการใชหลกสตร ทงยงแกปญหาความซ าซอนในการด าเนนงานและความสนเปลองงบประมาณดวย

ขอเสนอการจดตงสถาบนหลกสตรและการเรยนรแหงชาต ไดรบการเหนชอบจากคณะรฐมนตร และคณะกรรมาธการดานการศกษาฯ สภานตบญญตแหงชาตแลว (รายละเอยดอยในเอกสารประกอบ ๘)

เปาหมายรวม

มสถาบนหลกสตรและการเรยนรแหงชาต เปนหนวยงานของรฐทไมเปนสวนราชการหรอรฐวสาหกจตามกฎหมายวาดวยวธการงบประมาณหรอกฎหมายอน เปนหนวยงานทไมแสวงหาผลก าไร ท าหนาทเปนองคกรกลางในการพฒนาหลกสตร วธการจดการเรยนร การวดและประเมนผล ในระดบการศกษาขนพนฐาน รวมทงการจดท า สงเสรม สนบสนนการน าหลกสตรไปใช ตลอดจนตดตามผล

เปาหมายเรงดวน

มบทบญญตตามกฎหมายเพอใหสามารถจดตงสถาบนหลกสตรและการเรยนรแหงชาต

เปาหมายระยะสน มสถาบนหลกสตรและการเรยนรแหงชาต ท าหนาทวจย และพฒนาหลกสตรแกนกลาง

การจดการเรยนการสอน ระดบกอนวยเรยน ประถมศกษา มธยมศกษาตอนตน และมธยมศกษาตอนปลายสายสามญ สอและเทคโนโลยการศกษา การวดและประเมนผล ระบบการเทยบเคยงและเทยบโอน รวมทงระบบนวตกรรมทางการศกษา เพอใหเกดการเผยแพรสการใชงานสงสด

เปาหมายระยะปานกลางและระยะยาว สถาบนหลกสตรและการเรยนรแหงชาตด าเนนการนเทศ ตดตามประเมนผลการใชหลกสตรทงใน

ดานการจดการเรยนการสอนของคร และผลการเรยนรของผเรยน

๑๔๐

เรองท ๖ : การปรบโครงสรางของหนวยงานในระบบการศกษา

เพอบรรลเปาหมายในการปรบปรงการจดการเรยนการสอนและ

ยกระดบคณภาพของการจดการศกษา

ประเดนการปฏรปท ๖.๑ : สถานศกษามความเปนอสระใน การบรหารและจดการศกษา

ประเดนหลกอยางหนงในการปฏรปการศกษา คอ การใชโรงเรยนเปนศนยกลางของการปฏรป อนเปนหวใจของการปฏรปครงน โรงเรยน หรอสถานศกษาเปนหนวยผลตหลกของระบบการศกษา ทเปนจด

ก าหนดคณภาพของผลสมฤทธ หากโรงเรยนสามารถท าหนาทไดด ผลการศกษาจงจะดดวย

ครเปนองคประกอบส าคญของการเรยนรของผ เรยน จงจ าเปนทจะตองมครทดและสามารถปฏบตหน าท ไ ด ด กฎหมายจ งต อ งต ง อย บนฐานการ ให

ความส าคญกบครอยางครบวงจร สวนนจ าเปนตองไดรบการแกไข และการสนบสนนทตรงจด ตองคนศรทธาไปยงคร และระบบบรหารทอยในระดบเหนอขนไป ตองท าหนาทสงเสรมสนบสนน ชวยเหลอ และก ากบดแล แทนทการเปนผบงคบบญชาทเขมงวดดวยระเบยบ

ในหลากหลายกรณ มตวอยางของผเรยนทมความมงมน พยายามท าการศกษาใหไดผลสมฤทธทด แมจะมขอจ ากด และความยากล าบาก หากไดคนศรทธาใหกบนกเรยน ใหสามารถท าการเรยนรไดตามความถนด และอปนสยของแตละคน แลว คณภาพการศกษากมโอกาสทจะดขน ยงในโลกปจจบนท เทคโนโลยดจทลเขามามบทบาทมาก เดกและเยาวชนซงเกดในยคดจทล และมความเคยชนการสงแวดลอมทปรบเปลยนไป พรอมกบการสนบสนนทเหมาะสม โอกาสทจะเกดการเรยนรทด ยอมเกดขนได

รางพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. .... ยงไดใหความส าคญกบผบรหารสถานศกษา ซงจ าเปนตองมสมรรถนะพเศษหลายอยาง เชน ความเปนผน า ความสามารถในการสอสาร ความสามารถใน การบรหารวชาการ บรหารคน บรหารการเงนอยางซอสตยสจรต มนษยสมพนธ และความสามารถในการสรางความสมพนธกบชมชน เปนตน ทงนผบรหารโรงเรยนตองมความเปนอสระในการบรหารจดการ และ

ผบรหารสถานศกษา จ าเปนตองมสมรรถนะพเศษหลายอยาง เชน ความเปนผน า ความสามารถในการสอสาร ความสามารถในการบรหารวชาการ บรหารคน บรหาร

การเงนอยางซอสตยสจรต มนษยสมพนธ และความสามารถในการสรางความสมพนธกบชมชน

๑๔๑

การตดสนใจ การไดมาซงผบรหารโรงเรยน และการพฒนาความสามารถ ตลอดจนกลไกการสนบสนน และประเมนผล จงตองไดรบการดแลทด

คณะกรรมการสถานศกษาเปนอกกลไกทจ าเปนเพอสรางความรวมมอ และบทบาทชองชมชน แตตองมกระบวนการในการจดหา การท างานและการก ากบดแล จงจะเกดเปนผลตามทพงประสงค ภายใตบรบททแตกตางหลากหลาย

โรงเรยนยงตองไดรบการสนบสนน ในดานตางๆ ทงดานวชาการ ดานทรพยากร และระบบระเบยบ จงจะสามารถแกปญหาทรนแรงของคณภาพการศกษาและความเหลอมล าในปจจบน

รางพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. .... จงมบทบญญตหลายประการทจะปฏรปโรงเรยนใหสามารถบรรลวตถประสงคได

เปาหมายรวม สถานศกษาของรฐมความเปนอสระและมธรรมาภบาลในการบรหารและจดการศกษา ครอบคลม

ดานการบรหารวชาการดานการบรหารงบประมาณ ดานการบรหารงานบคลากรดานการบรหารงานทวไป และมความรบผดชอบตอคณภาพของการจดการศกษา

เปาหมายเรงดวน ๑) มรางกฎหมายทเกยวของวาดวยหลกเกณฑ รปแบบ หนาท อ านาจ โครงสรางการก ากบดแล

ของสถานศกษาของรฐทมความเปนอสระในการบรหารและจดการศกษา ๒) มรางกฎหมายทเกยวของวาดวยหลกเกณฑและวธการกระจายอ านาจการบรหารและจด

การศกษาไปยงสถานศกษา ทงดานการบรหารวชาการ การบรหารงบประมาณ การบรหารงานบคคล และการบรหารงานทวไป

๓) มรางแผนปฏบตการเพอขบเคลอนสถานศกษาของรฐทมความเปนอสระในการบรหารและจดการศกษา

เปาหมายระยะสน ๑) ประกาศใชกฎหมายทเกยวของวาดวยหลกเกณฑ รปแบบ หนาท อ านาจ โครงสรางการก ากบ

ดแลของสถานศกษาของรฐทมความเปนอสระในการบรหารและจดการศกษา ๒) ประกาศใชกฎหมายทเกยวของวาดวยหลกเกณฑและวธการกระจายอ านาจการบรหารและจด

การศกษาไปยงสถานศกษา ทงดานการบรหารวชาการ การบรหารงบประมาณ การบรหารงานบคคล และการบรหารงานทวไป

๓) ประกาศใชแผนปฏบตการฯ

เปาหมายระยะกลาง- ระยะยาว ไดสถานศกษาของรฐทไดรบการพฒนาใหมความเปนอสระในการบรหารและจดการศกษา

ครอบคลมทง ๔ ดาน ตามแผนปฏบตการเปนระยะ ทก ๒ ป

๑๔๒

ประเดนการปฏรปท ๖.๒ : พนทนวตกรรมการศกษา

พระราชบญญตพ นท นวตกรรมการศกษา พ.ศ. ๒๕๖๒ ไดประกาศใชแลว และมพ นท นวตกรรมไดรบการประกาศแลวใน ๖ จงหวด

ในการปฏรปท มงใหเกดผลสมฤทธทางการศกษาในทองถ นตางๆท วประเทศ ท มความแตกตางหลากหลาย จาเปนตองมการดาเนนการและกลวธท อาจแตกตางกนได การจดการในลกษณะพ นท นวตกรรม ท นาแนวคดและหลกการท ไดพจารณาแลววา นาจะเปนผลดออกไปใชในทางปฏบตจรง และมการทดลองและปรบแกใหเหมาะสมย งข น จะเปนวธการสาคญในการปฏรปการศกษาท งประเทศ เม อไดผลจากการใชนวตกรรมแลว จะไดขยายตวอยางไปใชในท อ นๆตอไป

เปาหมายรวม ๑) ผเรยนในพนทนวตกรรมการศกษาไดรบการศกษาทมคณภาพ เหมาะสมสอดคลองกบ

อตลกษณของชมชนและพนท ๒) มการเรยนรและขยายผลของนวตกรรมทไดจากพนทนวตกรรมการศกษาสการจดการศกษา

ในพนทอนๆ

เปาหมายเรงดวน มขอเสนอและรางกฎหมายท เกยวของกบพนทนวตกรรมการศกษา เพอผ เรยนในพนท

มความเฉพาะดานในเรองวฒนธรรมและภาษา ครอบคลมประเดนเรองคร หลกสตร สถานศกษา การพฒนาคณภาพ และการก ากบดแลสถานศกษา

เปาหมายระยะสน ๑) นโยบายและกฎระเบยบทมความคลองตว และเออการพฒนานวตกรรมการเรยนการสอน

และการบรหารของโรงเรยน ๒) มหลกสตรสถานศกษาและการจดการเรยนการสอนใหแกผเรยนในพนทนวตกรรมการศกษา

มความสอดคลองกบอตลกษณ และความตองการของชมชนและพนท

เปาหมายระยะกลาง- ระยะยาว ผ เร ยนในพนท นวตกรรมการศกษาไดร บการศกษาท มคณภาพเหมาะสม สอดคลองกบ

อตลกษณ และความตองการของชมชนและพนท ตลอดจนบรรลตามความมงหมายของกฎหมายการศกษาแหงชาตฉบบใหม

๑๔๓

ประ เ ดนการปฏร ป ท ๖ .๓ : การปรบปร ง โครงสร า งของกระทรวงศกษาธการ

กระทรวงศกษาธการควรมโครงสรางทมเอกภาพ ตลอดจนการประสานงานเพอประสทธภาพของงาน การแบงแยกหนาทและอ านาจเพอรองรบรปแบบใหมทแยกความรบผดชอบในดานนโยบาย (Policy) ดานก ากบดแลสงเสรม (Regulator) ดานการสนบสนนตางๆ (Supporter) และดานการด าเนนการหรอ การปฏบตการ (Operator) มงเนนการกระจายอ านาจ สรางธรรมาภบาลร บผ ดชอบตอการสนบสนนสถานศกษา และมบทบาท หนาทและอ านาจสอดคลองกบบทบญญตในกฎหมายวาดวยการศกษาแหงชาต

เปาหมายรวม กระทรวงศกษาธการมโครงสรางทแบงแยกหนาทและอ านาจเพอรองรบรปแบบใหมทแ ยก

ความรบผดชอบในดานนโยบาย (Policy) ดานก ากบดแลสงเสรม(Regulator)ดานการสนบสนนตางๆ (Supporter) และดานการด าเนนการหรอการปฏบตการ (Operator) มงเนนการกระจายอ านาจ ธรรมาภบาลรบผดชอบตอการสนบสนนสถานศกษา และมบทบาท หนาท และอ านาจสอดคลองกบบท บญญต ในกฎหมายวาดวยการศกษาแหงชาต

เปาหมายเรงดวน มขอเสนอการปรบปรงบทบาทหนาทและอ านาจเพอใหสอดคลองกบบทบญญตของกฎหมาย

การศกษาแหงชาตฉบบใหม และใหสามารถปรบปรงการจดการศกษาไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล

เปาหมายระยะสน มการปรบปรงกฎหมายวาดวยการบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ และกฎหมายอน

ทเกยวของเพอปรบปรงของหนวยงานของกระทรวงศกษาธการและหนวยงานในก ากบของกระทรวงฯ

เรองท ๗ : การปฏรปการศกษาและการเรยนรโดยการพลกโฉม

ดวยระบบดจทล (Digitalization for Educational and Learning Reform)

ประเดนการปฏรปท ๗.๑ : การปฏรปการเรยนรดวยดจทลผานแพลตฟอรมการเรยนร ด วยด จท ลแห งชาต (Digital Learning Reform :National Digital LearningPlatform (NDLP))

ในโลกปจจบนเทคโนโลยการสอสารสารสนเทศไดกาวหนาไปเปนอนมาก สามารถขามขอจ ากดดานระยะทางและเวลาได รวมทงปรบการสอสารจากการใชตวอกษรเปนหลก ไปสการใชมลตมเดย ทสอไดทงตวอกษร ภาพนง ภาพเคลอนไหว แสง เสยง และการแสดงอารมณตลอดจนปรบใชส าหรบผพการดวย ขอมล

๑๔๔

จ านวนมากสามารถเกบและสง หรอตดตอกนไดอยางรวดเรว การแลกเปลยนขอมลและความรเกดไดเสมอนอยใกลชดกนปญญาประดษฐยงชวยใหสามารถสรางความเขาใจในสงทซบซอนไดงายขน ทงยงเพมประสทธภาพในการประเมนไดดวย ความกาวหนานมผลในการเปลยนโฉมการศกษา จงเกดมรปแบบและวธการในการสอน และการเรยนรอยางหลากหลาย คลายกบเปชานชลาส าหรบใครกไดทประสงคจะเรยนร แพลตฟอรมการเรยนร จงเกดขนเปนอนมากในโลก ทงทเปนสาธารณะ และเปนธรกจ ประเทศไทยไดมโครงสรางพนฐานทงระบบสงทางอากาศ ระบบสงทางสาย และระบบโทรศพทอจฉรยะ จงมความพรอมทจะใชประโยชน

แพลตฟอรมการเรยนรดวยดจทลแหงชาต (National Digital Learning Platform) หมายถง ระบบการคดสรร พฒนา เผยแพร ใชและประเมนคณภาพสอและเทคโนโลยทงในแบบออนไลนและออฟไลนเพอตอบสนองเปาหมายการยกระดบคณภาพการเรยนและการสอน และเปนศนยรวมผร ผเชยวชาญเฉพาะทางทสามารถเขาถงไดในทกท ทกเวลา ดวยกลไกชมชนการเรยนรออนไลน โดยมงเปาใหเปนเครองมอในการแกปญหาการศกษาของชาตทงในดานคณภาพการศกษา ความเหลอมล า และความสามารถในการแขงขน

การจดตงแพลตฟอรมการเรยนดวยดจทลแหงชาต (National Digital Learning Platform - NDLP) ทคดสรรรวบรวม เชอมโยง (Syndicate) และพฒนาปรบปรงสอและเทคโนโลยคณภาพอยางเปนระบบ มงเปาหมายการน าใชเพอการเปลยนแปลงสการเรยนรเชงรก (Active Learning) และกระบวนวธ การสอนทมความเปนนวตกรรมและปรบเหมาะตามความตางของผเรยน

การเรยนรดวยดจทลแหงชาตมเปาหมายเพอสรางมาตรฐานการจดการหลกสตรฯ โดยคดสรรสาระความรเพอสงเสรมการพฒนาทกษะและสมรรถนะของผเรยน เชน บทเรยน สอการสอน และเทคโนโลยทหลากหลาย มคณภาพสงและมกลไกการประกนคณภาพ และมการประเมนใชสารสนเทศ สอ เทคโนโลย เพอการพฒนาอยางตอเนอง

รฐจงตองจดใหมแพลตฟอรมการเรยนรดวยดจทลแหงชาต (National Digital Learning Platform) ประกอบดวย

(๑) เทคโนโลยระบบการจดการความร ในลกษณะของทา (Portal) ทรพยากรเรยนร สอ และแอปพลเคชนทมคณภาพสงและตอบสนองตอวตถประสงคความตองการของผ เรยน ระบบจะตองประกอบดวยเทคนคการคดกรอง เชอมโยง สอ เทคโนโลย แหลงความร และผรทกระจายกนอยดวยการจดกลมประเภทพฒนาเพอการน าใชดวยเทคโนโลยชาญฉลาดอจฉรยะ ทเกดจากการวเคราะหตรระกะส าคญของลกษณะการเรยนร ความร เปาหมายการเรยนร และปฏสมพนธทตอบสนองตอผเรยนรายบคคลได

(๒) ยทธศาสตรขบเคลอนคณภาพและการน าใชสอเทคโนโลยทตอบสนองตอการเรยน การสอน และชมชนการเรยนร ด าเนนงานโดยคณะกรรมการเรยนรดวยดจทลแหงชาต ประกอบดวยกรรมการฝายตางๆ อยางเหมาะสม

แนวทางการปฏรปการเรยนรดวยดจทล : แพลตฟอรมการเรยนรดวยดจทลแหงชาต (Digital Learning Reform : National Digital Learning Platform (NDLP)) มดงน

๑๔๕

(๑) รฐตองใชกลไกในการรวมพลง (Synergy) จดตงหนวยงานของสถาบนหลกสตร ประกอบดวย นกปฏบต นกวชาการ และหนวยงานรฐหนวยงานทองถน หนวยงานทเกยวของ หนวยงานภาคเอกชน หนวยงานไมหวงผลก าไร รวมทง หนวยงานแหลงทนวจยและผลตเทคโนโลยทางการศกษา โดยจดสรรทนด าเนนการจากหนวยงานทเขารวม

(๒) หนวยงานท าหนาทก าหนดนโนบาย วางแผน ยทธศาสตร การคดกรอง พฒนาสอและเทคโนโลยการศกษาทใชไดจรง เกดผลและวดผลกระทบในเชงประจกษได

(๓) จดใหมแพลตฟอรมดจทลเพอการเรยนรแหงชาต จดเกบ รวบรวม คดกรอง จดประเภท วงจรคณภาพ ปรบเหมาะและพฒนาสอ แอปพปลเคชน และเทคโนโลยทสรางการปฏสมพนธเชงสรางสรรคทางสงคม และการรวมตวของผเรยน ผร และเครอขายจตอาสาเพอบงเพาะคณลกษณะนสยทพงประสงคของประชากรไทย

(๔) จดระบบและกลไก ความรวมมอและการลงทนและบรการรวมระหวางรฐและเอกชน ทจะจดใหมวสดการเรยนร ทรพยากรและแหลงเรยนร ทงในวสดทจบตองไดและในรปแบบดจทลทมคณภาพ

(๕) จดใหมระบบกองทน และการแขงขน และนวตกรรมทไดใชไดผลจรงในการยกระดบความร เกดผลกระทบทางเศรษฐกจ และสามารถสรางผลตอบแทนไดจากผลตภณฑนวตกรรม

(๖) จดใหใหมการเขาถงบคคลผเชยวชาญใหการขบเคลอนการใชโดยผเชยวชาญและเปนชมชนการเรยนรเฉพาะทางในแตละดานภายใตการดแล ใหการสนบสนนตรวจสอบจากหนวยงาน

(๗) จดใหมกลไกขยายขอบขายการเรยนรดวยดจทลแหงชาต เปนระบบการเรยนรทตอบสนองตอเปาหมายในแตละชวงวยของประชากรไทย การเรยนรรวมกนระหวางวยดวยเทคโนโลย สงผลกระทบตอผลตภาพทางสงคมทเอออาทร ถายทอด วฒนธรรมความร บรรทดฐานของสงคมทเปนอตลกษณของไทย ทแตกตางและสรางการแขงขนไดในระดบนานาชาต

เปาหมายรวม

เพอพฒนาระบบดจทลแพลตฟอรมเพอการเรยนรแหงชาต (National Digital Learning Platform) ในการปรบเปลยนระบบการศกษา สรางคณภาพ ลดความเหลอมล า และสรางความสามารถใน การแขงขน เพอใหกาวกระโดดทนกบพฒนาการในโลก ตามแผนยทธศาสตรชาตในการพฒนาทรพยากรมนษย โดยมเปาหมายจ าเพาะ ดงน

(๑) เพอใชประโยชนจากแหลงขอมลความรตางๆ ทมอยและจะมการสรางขนตอไป ทงในประเทศ และตางประเทศ ใหสามารถใชประโยชนไดอยางกวางขวางและทวถง ทงเปนทรวบรวมขอมลสอการเรยนรเดมทมอยแลว

(๒) เปนกลไกในการรวบรวม คดกรอง พฒนาสอการเรยนรทมคณภาพ ใหอยในรปแบบทสามารถใชประโยชนไดอยางกวางขวาง และทวถงตลอดจนมกลไกในการเขาถงและคดเลอกสงทตองการไดโดยงาย

๑๔๖

(๓) เปนเวททมการเขามาแลกเปลยนเรยนรในลกษณะชมชน น าไปสการเปดโอกาสใหทกคน เขามาเรยนซงจะลดความเหลอมล า และน าแหลงขอมลสอการเรยนรใหมเขามาได และมการแลกเปลยนเรยนรกน ตลอดจนเปนเวททมการใหบรการเพอการเรยนร (Service) ตางๆ

(๔) เพอเรงรดแกปญหาความเหลอมล าและสรางเสรมคณภาพการศกษา ทงระบบการศกษาโดยเฉพาะอยางยงส าหรบผทอยในทองถนหางไกล หรอผดอยโอกาส หรอผทมความจ าเปนพเศษ อนเปน การสรางพลงใหกบผเรยน คร และโรงเรยน

(๕) เพอพฒนาคณภาพคร และบคลากรทางการศกษา ใหสามารถปรบบทบาทให เปนผอ านวยการเรยนร (Facilitator) โดยเนนใหผเรยนมวธหาความรในโลกแหงความรอนมากมายมหาศาล ใหเทาทนกบความเปลยนแปลงของยคดจทลในศตวรรษท ๒๑

เปาหมายเรงดวน ภายในเดอนพฤษภาคม พ.ศ.๒๕๖๒ ๑) จดตงโครงการดจทลแพลตฟอรมเพอการเร ยนรแหงชาต โดยมคณะกรรมการอ านวยการ

คณะกรรมการด าเนนงาน และมผรบผดชอบโครงการ ๒) วางนโยบายเกยวกบขอบเขต แนวทางและการด าเนนงานของดจทลแพลตฟอรมเพอ

การเรยนรแหงชาตท าการศกษา วางหลกเกณฑ และวธการด าเนนงานในการจดตงดจทลแพลตฟอรมเพอการเรยนรแหงชาตท าการรวบรวมขอมลสอทางการศกษาทอยในรปดจทล เพอคดเลอกสอทเหมาะสม และหาชองว างทมอย จ ดท าส อ เ พอการศกษาระดบประถมศกษาตอนตน เ พอเปนตนแบบส าหรบส อ การเรยน และการประเมนผลเพอพฒนาการเรยน ส าหรบวชาภาษาไทย ภาษาองกฤษ ภาษาจน คณตศาสตร และวทยาศาสตรตลอดจนทดลองและวจยการน าไปใชในพนทนวตกรรมการศกษา

เปาหมายระยะสน

๑) จดท าแผนปฏบตการดจทลแพลตฟอรมเพอการเรยนรแหงชาตและจดตงดจทลแพลตฟอรมเพอการเรยนรแหงชาต

๒) เปนวสาหกจเพอสงคม แลวขยายผลการใชดจทลแพลตฟอรมเพอการเรยนรแหงชาตไปใชทงระบบการศกษา

เปาหมายระยะกลาง- ระยะยาว

มแพลตฟอรมการเรยนรดวยดจทลทเกดจากการมสวนรวมของทกภาคสวนในลกษณะ Social Enterprise และคนทกชวงวยน าไปใชอยางแพรหลาย เกดเครอขายทวประเทศและน า ไปสการเรยนรตลอดชวตและการยกระดบคณภาพชวตของคนไทยไปสสากล

๑๔๗

ประเดนการปฏรปท ๗.๒ : ระบบขอมลสารสนเทศเพอการศกษา (Big Data for Education)

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒ และทแกไขเพมเตมฉบบท ๒ พ.ศ. ๒๕๔๕ ในหมวด ๕ การบรหารและจดการศกษา ไดก าหนดใหมเปาหมายทจะเรงรดด าเนนการใหทกหนวยงานม การออกแบบ การพฒนาระบบฐานขอมลกลางและระบบสารสนเทศ เพอการศกษารวมทงการจดเกบรวบรวมขอมลในการบรหารจดการ เพอรองรบการตดสนใจวางแผนและการด าเนนงานดานการปฏรปการศกษาในทกระดบ ตงแตระดบสถานศกษาเขตพนทการศกษาจนถงระดบกระทรวง รวมทงใหมการพฒนาระบบขอมลสารสนเทศทสอดคลองกบมาตรฐานขอมลตามนโยบายทมงเนนปรบระบบบรหารจดการหน วยงานของรฐ (กระทรวงศกษาธการ, ๒๕๔๖ : ๖๖) ซงปจจบนรฐบาลไดมการบรณาการ Big Data ภาครฐ ททกกระทรวงตองมการบรหารจดการขอมลในกระทรวงของตนเองรวมกบกระทรวงอนๆ ในการแกปญหาและการวางแผนทรพยากรของประเทศ

ทผานมา การพฒนาดานขอมลสารสนเทศเพอใชประโยชนในการจดการศกษามความกาวหนาและความส าเรจอยหลายประการ โดยในระยะทผานมาน ไดแก

๑) รายงานประเมนผลการด าเนนการตามแผนการศกษาแหงชาตฉบบปรบปร ง (พ.ศ.๒๕๕๒-๒๕๕๙) ระบวามการด าเนนการตามแนวนโยบายในแผนการศกษาแหงชาตใหพฒนาและน าเทคโนโลยสารสนเทศมาใชเพอการพฒนาคณภาพ เพมโอกาสทางการศกษาและการเรยนรตลอดชวต สงผลใหมการ ใชเทคโนโลยสารสนเทศสนบสนนการบรหารจดการในสถานศกษาระดบตางๆ มากขน

๒) มการขยายและปรบปรงโครงสรางพนฐานของระบบเครอขายสารสนเทศของสถานศกษา เชน การเขาถงอนเตอรเนตความเรวสง เพอปรบปรงการเชอมตอขอมลเพอสนบสนนการเขาถงสอการศกษา และการสงตอขอมลระหวางหนวยงานใหมประสทธภาพสงขน ลดความซ าซอนและสวนทไมไดใชประโยชน

๓) มความพยายามในการพฒนาการจดเกบขอมลของสถานศกษาเพอลดความซ าซอนของขอมล อบรมและพฒนาสมรรถนะของบคลากรจ านวนหนง รวมถงจดท าแผนปฏบตการดจทลเพอการศกษาของส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ

ในการปฏ รปการศกษา ตองมการด า เนนการบ รณาการขอมลจากฐานข อม ลของกระทรวงศกษาธการรวมกบแหลงขอมลตางๆ เพอสนบสนนการด าเนนการของกองทนเพอเสมอภาคทางการศกษาในระดบขอมลรายบคคลเพอจดสรรความชวยเหลอแกกลมเปาหมายทดอยโอกาส รวมถงการพฒนาตอยอดระบบสารสนเทศเชอมโยงแหลงขอมลเพอตรวจสอบความถกตอง ใหการด าเนนการเปนไปอยางโปรงใส ตรวจสอบไดการปฏรประบบขอมลสารสนเทศเพอการจดการศกษาตองด าเนนการทงระบบอยางเปนระบบ โดยใชประโยชนจากความกาวหนาของเทคโนโลยดจทล ซงจะท าใหการปฏรปการศกษาดวยดจทลเปนรากฐานส าคญในการสนบสนนและขบเคลอนการปฏรปการศกษาในสวนอนๆ ทงนขอมลและสารสนเทศจะตองมความเพยงพอ ถกตอง เชอถอได และพรอมใช เพอใหเออตอการตดตามผลระยะยาว การวเคราะห การตดสนใจและการวางแผนการศกษาระดบตางๆการด าเนนการและการตดตามประเมนผล

๑๔๘

ระบบขอมลและสารสนเทศเพอการจดการศกษา (Big Data for Education) จะตองไดรบ การพฒนาอยางเรงดวน จรงจง เปนรปธรรม โดยมการวางแผน ด าเนนการและตดตามผลเพอทบทวนและปรบปรงอยางเปนระบบ มผรบผดชอบทชดเจน ตอบสนองความตองการใชประโยชนของหนวยปฏบตการตางๆ เพอใหเกดการบรหารจดการผลการปฏบตงานดวยขอมลในเรองตางๆ และระดบตางๆ ของระบบการศกษา ทสนบสนนและบรณาการกบการปฏรปการศกษาในสวนอนๆ ตามแนวทางพฒนาเชงดจทล ๖ แนวทาง เพอแกปญหาและเรงพฒนาระบบการศกษาของประเทศไทย

เปาหมายรวม มระบบขอมลและสารสนเทศเพอการบรหารจดการระบบการศกษา ครอบคลมการจดท าขอมล

รายบคคลของผเรยน คร และบคลากรทางการศกษา สถานศกษา หนวยงาน และกระบวนการทเกยวของในทกระดบการศกษาและทกระบบการศกษา

เปาหมายเรงดวน ๑) มขอเสนอของการบรณาการขอมลและสารสนเทศเพอการศกษา โดยปรบยาย ถายโอน

ควบรวมและปรบปรงหนวยงานทมหนาทอยเดม ๒) มขอเสนอและแผนปฏบตการระบบบรณาการขอมลและสารสนเทศเพอการศกษา

เปาหมายระยะสน ๑) มการด าเนนการเพอใหเกดศนยสารสนเทศเพอการศกษา (ภายใน ๑ ป นบแตวนทแตงตง

คณะกรรมการนโยบายการศกษาแหงชาต และสามารถด าเนนการไดภายใน ๒ ป) ๒) มระบบบรณาการขอมลรายบคคล ๔ องคประกอบ ไดแก ๑) ผเรยน ๒) ครและบคลากร

ทางการศกษา ๓) สถานศกษา ๔) หนวยงานทเกยวของในทกระดบการศกษาและทกระบบการศกษา (อาท สทศ., สมศ.)

๓) มระบบขอมลรายบคคลของผเรยน ครและบคลากรทางการศกษา สถานศกษา หนวยงาน และกระบวนการทเกยวของในทกระดบการศกษา ทกระบบการศกษา สามารถใชประกอบการจดสรรงบประมาณดานการศกษาไดอยางครอบคลมการจดการศกษาเพอคณวฒตามระบบ

ประเดนการปฏรปท ๗.๓ : การพฒนาความเปนพลเมองดจทล (Digital citizenship) ในดานความฉลาดรดจทล (Digital literacy) ความฉลาดรสารสนเทศ ( Information literacy)ความฉลาดรสอ (Media literacy) เพอการรวธการเรยนร (Learning how to learn) ในการเรยนรตลอดชวต ตลอดจนการมพฤตกรรมทสะทอนการรกตกา มารยาท จรยธรรมเกยวกบ การใชสอและการสอสารบนอนเทอรเนต

การเปลยนแปลงดานเทคโนโลยสอสารสารสนเทศในโลกไดมผลตอชวตมนษย การงานอาชพ และการศกษาเพอสรางทรพยากรมนษยเปนอนมาก โดยเฉพาะผทเกดหลงป พ.ศ. ๒๕๓๘ ซงเปนปทการใชโทรศพทมอถอและคอมพวเตอรสวนบคคลไดขยายตวอยางกวางขวางนน ถอวาเปนคนยค Z อนเกดมาในโลกทตางจากเดม มโอกาสใชเทคโนโลยกาวหนาไดเตมท

๑๔๙

ในปจจบน ขอมลและขอความรหาไดงายจากแหลงตางๆ ทงทเปนของสาธารณะและทตองซอ สมรรถนะอยางหนงของคนในปจจบนและอนาคต คอความสามารถในการเขาถงความร ดวยการคนจากแหลงทเหมาะสม ความรยงซอนกนอยเปนระดบ จงตองมความสามารถทจะคนหาลงลกไปย งสงทตองการ ซงอาจไปถงตนตอของความร แตโดยทขอมลและความรมมาก ดวยความเชอถอไดทตางกน ความสามารถในการเลอกและพจารณาขอมลทจะน ามาใชจงเพมความส าคญขน จะไดไมถกหลอกหรอชกจงไปใหเชออยางไมถกตอง การวเคราะหและสงเคราะหขอมลจงมบทบาทมากขน การศกษาจงตองสรางสมรรถนะเหลาน เปนเบองตน ขอมลในปจจบนไมไดมาในรปตวอกษรอยางเดยว แตมาในสอผสม ดงจะเหนไดวา YouTube เปนแหลงความรทมผใชมากทสด ขอมลในรปความเหนและประสบการณมกมาในรปของ Social media ซงมความหลากหลายอยางมาก การแลกเปลยนกนของผทมความสนใจในเรองเดยวกนกลายเปนแหลงความรทมความหมายมากขน ชมชนเพอการเรยนรจงเปนกลไกส าคญในการพฒนาคร และผบรหารสถานศกษา ตลอดจนการเรยนรของผเรยนระหวางผเรยนกนเอง

การแสดงออกของบคคล หรอการสอสารไปยงผอนกเปลยนไปจากเดม เนองจากการสอสารดวยมเดยหลายอยางผสมกน มสมรรถนะมากกวาดวยตวอกษรอยางเดยว พฒนาการดานนท าใหหนงสอพมพและนตยสารหลายแหงตองปดตวลง Meme วดโอสน เกม และรปแบบอนๆตลอดจนปญญาประดษฐ (Artificial Intelligence) และ Machine learning ไดขยายการสอสารออกไปในมตใหม แมแตการเสนอศลปะไดเขามามบทบาทในสงคมเพมขน Virtual reality และ Augmented reality ท าใหสามารถสอและสรางความเขาใจในสงทสลบซบซอนไดดกวาเดมมาก คนในอนาคตจงตองสามารถสอสารไดอยางมประสทธภาพดวยเทคโนโลยทหลากหลาย และตองรจกและใชเกณฑคณธรรม และจรยธรรมส าหรบการสอสารในลกษณะใหมดวย

การบรหารจดการทงขอมล ความรและองคกร กเปลยนแปลงไป โดยอาศยเทคโนโลยสารสนเทศ นโยบาย การปฏบต และการประเมนผลสามารถตงอยบนฐานขอมลทครบถวนและถกตองเชอถอได การผนแปรดจทลจงเปนเครองมอส าคญในการบรหารจดการทงองคกร การงานและชวตของบคคล สมรรถนะดานขอมลทมขนาดเหมาะสมจงเปนสงทไมอาจหลกเลยงไดแลว ขอมลบญชครวเรอนมบทบาทในการรกษาความมนคงทางการเงนของบคคล ยงเปนระดบทสงขนและสลบซบซอนมากขน ความสามารถในการจดการขอมลจะยงส าคญมากขน องคกรหรอประเทศชาตทบรหารขอมลไมด จะไมสามารถแขงขนได ในโลกธรกจความสามารถน รวมทงความสามารถดานนของบคลากรในองคกรหมายถงการความด ารงอยของธรกจนนๆ อาชพใหมๆ จงเกดขน แทนอาชพเดมทถกทดแทนดวยหนยนต ความทาทายนมผลตอระบบการศกษาอยางมาก เปาหมายและวสยทศนของการศกษาทปรบตวไมทนโลก จะทงตวถวงการพฒนาและความสามารถใน การแขงขน แผนยทธศาสตร แผนปฏบต แผนบคลากร และแผนการเงนจงตองอยในบรบทใหม ส าหรบการปฏรปการศกษาตองสรางระบบการศกษาทพรอมจะตอบการทาทายของยคใหมหลกสตรการศกษาตองเปนหลกสตรฐานสมรรถนะทเนนพฒนาทกษะและสมรรถนะในศตวรรษท 21 โดย เนนเนอหา วชาความรทสอดคลองกบบรบททเปลยนแปลงไปและความตองการของสงคมพหวฒนธรรมวถการด าเนนชวต และตลาดแรงงานในยคเทคโนโลย 4.0 วธการเรยนการสอนตองปรบใหสงเสรมการเรยนการสอนแบบมปฏสมพนธ (Interactive Learning) ซงผเรยนเปนผควบคมการเรยนรของตนเอง แสวงหาและสรางความรไดดวยตนเอง (Active Learning) รวมทงเปนผสรางสรรคนวตกรรมดวย โดยอาศยสอเทคโนโลยดจทลตางๆ ทงน บทบาทของครกจะเปลยนไปดวย กลาวคอ ตองเปน Facilitator คอยแนะน า และใหขอเสนอแนะเพอใหผเรยนสามารถเรยนรไดอยางเหมาะสม รวมทงตองพฒนาศกยภาพของตนเองใหสามารถใชสอดจทลเพอกระตนการเรยนรของผเรยน และออกแบบการสอนทเหมาะสมสอดคลองกบพฤตกรรมและศกยภาพของ

๑๕๐

ผเรยน ซงเปนคนรนใหมทเกดมาในยคใหม กระบวนการบรหารจดการการศกษาจะตองมความยดหยนและมความหลากหลายมากขน ผบรหารซงเกดและเตบโตมาในสมยกอนยคดจทลตองใจกวางและเขาใจ ตลอดจนปรบความสามารถใหทนกาลดวย การพลกโฉมการศกษาดวยเทคโนโลยดจทล (Digital Transformation for Education) จงไมใชแคการน าเทคโนโลยมาใชในการเรยนการสอนเทานน แตตองเปนการปรบหลกคด วธการ และพฤตกรรมดวย

การบรหารระบบการศกษาของรฐ และการก ากบดแลการศกษาโดยรวม จงตองมการปฏรปการบรหารราชการแผนดน ใหเกดการบรหารทมประสทธภาพ สมฤทธผล ผลตภาพ และโปรงใส มธรรมาภบาล โดยใชเทคโนโลยดจทลเปนเครองมอ

(รายละเอยดขอมล และแหลงอางอง ปรากฏในรายงานคณะกรรมการอสระเพอ การปฏรปการศกษา เฉพาะเรองท ๙ Digital Transdformation in Education)

เปาหมายรวม คนไทยมความฉลาดร มความเขาใจ สามารถตดสนใจและตอบสนองตอการใชสอและระบบดจทลได

อยางเหมาะสมในแตละชวงวย

เปาหมายเรงดวน มการจดท าขอเสนอวาดวยการเสรมสรางสมรรถนะดานดจทลและการรเทาทนสอของประชาชน

เปาหมายระยะสน ประชาชนในวยเรยนและผสงอายมระดบสมรรถนะดานดจทลและการรเทาทนสออยในระดบดมาก

อยางนอยรอยละ ๖๐ ครอบคลมการเขาถง ความเขาใจ การวเคราะห การตความ การประเมนคณคา ความนาเชอถอของสอ สารสนเทศ และเทคโนโลยดจทล เพอเลอกรบและใชประโยชน รวมทงสรางสรรคสอ ขาวสาร และสอสารอยางเปนผรเทาทนตนเอง โดยค าถงผลกระทบตอผ อนและสงคมโดยรวม รวมทงสามารถใชประโยชนจากสอ สารสนเทศและเทคโนโลยดจทลเพอพฒนาตนเอง ชมชน และสงคม โดยค านงถงคณ โทษและผลกระทบทจะเกดตอผอนและสงคม

เปาหมายระยะกลาง-ยาว คนไทยทกชวงวยมระดบสมรรถนะดานดจทลและการรเทาทนสออยในระดบดมาก

๑๕๑

ตอนท ๕

ขอเสนอแนะ

๑๕๒

ขอเสนอแนะตอรฐบาล ๑. สรางความตระหนกใหสงคมทกภาคสวนเหนความจ าเปนตองมการปฏรปการศกษาของชาต

และการมสวนรวมในการปฏรป โดยตระหนกถงความรนแรงและหนกหนวงของปญหา ทรฐบาลตองด าเนนการแกไขอย างจร งจ งและตอเน อง ตลอดจนเหนผลเสยทจะเก ดขนกบประชาชนและประเทศชาต ในอนาคต หากการปฏรปไมสมฤทธผล

๒. ผลกดนใหเกดคณะกรรมการนโยบายการศกษาแหงชาต ส านกงานคณะกรรมการนโยบายการศกษาแหงชาต คณะกรรมการวชาการ และคณะกรรมการขบเคลอนการปฏรป โดยเรว รวมทงใหสามารถด าเนนงานไดอยางมประสทธภาพ

๓. ปรบปรงงานการศกษาของชาตตามแนวทางและเจตนารมณของพระราชบญญตการศกษาแหงชาตฉบบใหม และแผนการปฏรปประเทศดานการศกษา รวมทงเนนการประสานงาน และการสรางเครอขายเพอความความรวมมอกน โดยการด าเนนการอยางมประสทธภาพ และมเปาหมายของการปฏรปอยทผลสมฤทธสดทายทเกดขนในสมรรถนะของผเรยน อนจะเปนประโยชนตอผเรยน และตอสงคมโดยรวม ตลอดจนปรบการจดสรรงบประมาณของชาต และการเงนเพอการศกษาใหมประสทธภาพ ประสทธผล ความเปนธรรมและธรรมาภบาล

๔. จดการกองทนเพอความเสมอภาคทางการศกษาใหมประสทธภาพ และเกดผลสามารถลดและแกไขความเหลอมล าทางการศกษา โดยมการจดสรรงบประมาณใหอยางเพยงพอ มการบรหารจดการอยางเปนอสระ ทมประสทธภาพและธรรมาภบาล ตามเจตนารมณของรฐธรรมนญ

๕. ผลกดนใหเกดการปรบเปลยนโรงเรยนในระบบการศกษา เพอใหเกดสมฤทธผลของผเรยนทมคณภาพระดบสากลและสามารถสรางความเชยวชาญไดตามความถนด โดยบกเบกจากพนทนวตกรรมการศกษา ตามพระราชบญญตพนทนวตกรรมการศกษา และขยายผลออกไปยงโรงเรยนตางๆ ทวประเทศ

๖. เรงรดการพฒนาเดกปฐมวย ตามพระราชบญญตการพฒนาเดกปฐมวย พ.ศ. ๒๕๖๒ ๗. จดท าแผนการผลตคร สภาพการท างาน การพฒนา และการสรางความกาวหนาในวชาชพคร

ทงระยะสนและระยะยาว รวมทงด าเนนการสงเสรมสนบสนนครใหเปนปจจยหลกในการปฏรปการศกษา จนสามารถสรางคณภาพ ขจดความเหลอมล า และสรางความสามารถในการแขงขนทางการศกษาของชาตได

๘. สงเสรมการบรหารจดการโรงเรยน โดยมผบรหารทมภาวะผน า ความเปนคร และสมรรถนะทจ าเปนในการสรางคณภาพการศกษาได

๙. เรงรดการจดการศกษาส าหรบผพการ และผทมความตองการจ าเปนพเศษ ดวยการจดใหมผรบผดชอบเปนการเฉพาะ ท าหนาทวางแผนบรหารจดการดานการศกษาพเศษทมประสทธภาพ ทงขบเคลอนใหมการจดการศกษาเรยนรวมในชนเรยน และมการพฒนาครใหมสมรรถนะดานน ตลอดจนมทมสหวชาชพเพอชวยดแล

๑๐. จดการบรหารงานตลอดจนการสนบสนนการศกษาในลกษณะรปแบบพเศษทเหมาะสม ส าหรบเดก เยาวชน และประชาชนในทองถนหางไกล และทองถนทมภมสงคมจ าเพาะและภาษาเฉพาะถน

๑๕๓

๑๑. จดโครงสรางและการบรหารงานกระทรวงศกษาธการ ใหสอดรบกบพระราชบญญตการศกษาแหงชาตฉบบใหม และแผนการปฏรปประเทศดานการศกษา

๑๒. จดการปรบแกกฎหมายขององคกรปกครองสวนทองถนใหมสทธในการจดการศกษาไดตามความพรอม สามารถสนบสนนการจดการศกษาทกสงกดไดตามความจ าเปน เหมาะสม แตไมซ าซอนกบโครงการของตนสงกดอนทไดจดสรรงบประมาณแลว รวมถงจดการดานงบประมาณขององคกรปกครองสวนทองถนใหมเพยงพอ ทจะรบภาระหนาทดานการศกษาทงในบทบาทการศกษาตลอดชวต และการดแลเดกปฐมวย

๑๓. สนบสนนใหเกดความรวมมอระหวางภาครฐและเอกชนในการจดการอาชวศกษา เพอให การอาชวศกษาสามารถรองรบความกาวหนาในการใชเทคโนโลยททนสมย สามารถผลตก าลงแรงงานทมทกษะความเชยวชาญสอดคลองกบความตองการของตลาดแรงงานและสงเสรมการพฒนาสมรรถนะในเชงปฏบตแกครและผเรยนอยางเปนรปธรรมโดยมงใชมาตรฐานสมรรถนะเปนตวตง เนนการฝกปฏบตและทกษะพนฐานของการเปนผประกอบการ รวมทงใหผเรยนสามารถเรยนรจากการปฏบตทงน จ าเปนตองมการพจารณามาตรการสรางแรงจงใจในการสรางความรวมมอในการจดการอาชวศกษาโดยอาจใชมาตรการสทธประโยชนทางภาษใหมากขน เพอเปนกลไกส าคญในการขบเคลอนความรวมมอใหไปสการด าเนนการในทางปฏบตตอไป

๑๕๔

ขอเสนอแนะตอสงคม ๑. ทกภาคสวนของสงคม ทงรฐ องคกรปกครองสวนทองถน ภาคธรกจเอกชน ภาคประชาสงคม

ชมชน และปจเจกชน สรางความตระหนกใหเหนความจ าเปนตองมการปฏรปการศกษาของชาต และสรางบทบาทหนาทและการมสวนรวมของทกฝายในการปฏรปการศกษา โดยเฉพาะอยางยง หนาทของพอแมผปกครอง และชมชนในการดแลอบรมเดกและเยาวชน

๒. ทกภาคสวนของสงคมสรางเสรมเจตคตและคานยมทดในสงคม ไดแก การใหความส าคญกบคณภาพทแทจรงของการศกษา มากกวาปรญญาบตรและการรบรอง การมสวนรวมรบผดชอบและสงเสรมสนบสนนการศกษาในสวนตางๆ แทนทการยกใหเปนหนาทของรฐทงหมด การเหนประโยชนของสวนรวมเหนอประโยชนสวนตน และการมจตสาธารณะ ไมดดาย และชวยเหลอเมอสามารถชวยได

๓. สงคมตระหนกถงความจ าเปนตองสรางการพฒนาทรพยากรมนษยของชาต ในทกภาคสวนของสงคมและลดความเหลอมล าทางการศกษา เพอสรางความยตธรรมในสงคม และพลงรวมกนในการพฒนาประเทศใหเจรญกาวหนา

๔. ทกภาคสวนของสงคมเขาไปมบทบาทในการสงเสรมการศกษาในลกษณะและรปแบบตางๆ ตามความเหมาะสม เพอใหเกดคณภาพทด และเพมโอกาสการศกษา

๕. ภาคสวนตางๆ ในสงคมสรางการรวมตวกนในรปแบบทเหมาะสม เพอรวมพฒนาการศกษา ๖. สงคมตองมความเขาใจถงความสลบซบซอนของปญหาการศกษา และสภาพทการปฏรป

ในหลายดานตองอาศยเวลา และความละมนละมอมในการแกไข รวมทงความกลาหาญอดทนในการด าเนนการ

๑๕๕

ขอเสนอแนะตอสอมวลชน ๑. ส อมวลชนทกสวนสรางความตระหนกและความรบผดชอบในการมบทบาททางการศกษาของชาต ๒. ส อมวลชนทกสวนใชการเสนอของส อใหมผลในการเพ มความร ความเขาใจ เจตคตท ด และ

สตปญญาใหสงคม พรอมกบดแลไมใหเกดผลทางลบตอสงคมอยางสม าเสมอ ๓. ส อมวลชนดานการศกษาทกแขนงชวยกนนาเสนอขอมลวชาการและขอมลเชงประจกษ

ท จาเปนตองรและเขาใจ รวมถงการสรางเจตคตท เหมาะสมตอการปฏรปการศกษาในประเดนท สาคญและมความสลบซบซอน เพ อใหสงคมไทยสามารถขบเคล อนวาระการปฏรปการศกษาท สาคญได ดวยการสนบสนนจากสงคมทกภาคสวน อยางเปนอสระ และปลอดจากผลประโยชนและวาระทางการเมองตางๆ

๔. ส อมวลชนทกแขนงเพ มพ นท ส อสารใหแกกลมเปาหมายผดอยโอกาส และหนวยงาน ดานการศกษาท ทางานเพ อผดอยโอกาส และผท อยในพ นท หางไกลและทรกนดารใหสามารถส อสารถงแหลงทรพยากรและนโยบายท จาเปนในการสนบสนนงานเพ อความเสมอภาคทางการศกษา

๑๕๖

รายชอคณะกรรมการอสระเพอการปฏรปการศกษา ๑. ศาสตราจารยกตตคณนายแพทยจรส สวรรณเวลา ประธานกรรมการ ๒. รองศาสตราจารยดารณ อทยรตนกจ กรรมการ ๓. ผชวยศาสตราจารยนายแพทยเฉลมชย บญยะลพรรณ

(ลาออกวนท ๑๑ กนยายน ๒๕๖๑) กรรมการ

๔. นางกอบกล อาภากร ณ อยธยา (ลาออกวนท ๑ พฤษภาคม ๒๕๖๒)

กรรมการ

๕. นายไกรยส ภทราวาท กรรมการ

๖. รองศาสตราจารยนายแพทยจรตม ศรรตนบลล กรรมการ

๗. รองศาสตราจารยชยยทธ ปญญสวสดสทธ กรรมการ

๘. นางชตนาฏ วงศสบรรณ กรรมการ

๙. นายตวง อนทะไชย (ลาออกวนท ๒๘ พฤศจกายน ๒๕๖๐)

กรรมการ

๑๐. รองศาสตราจารยธตพนธ เช อบญชย กรรมการ

๑๑. รองศาสตราจารยทศนา แขมมณ กรรมการ

๑๒. รองศาสตราจารยนชรา เรองดารกานนท กรรมการ

๑๓. นายนพดล เภรฤกษ กรรมการ

๑๔. รองศาสตราจารยนภดล รมโพธ กรรมการ ๑๕. นายปกรณ นลประพนธ กรรมการ

๑๖. นายประสาร ไตรรตนวรกล กรรมการ

๑๗. ผชวยศาสตราจารยปารณา ศรวนชย กรรมการ ๑๘. นางเพชรชดา เกษประยร กรรมการ

๑๙. นายไพรนทร ชโชตถาวร (ลาออกวนท ๑๗ พฤศจกายน ๒๕๖๐)

กรรมการ

๒๐. นางภทรยา สมะโน กรรมการ

๒๑. ผชวยศาสตราจารยยวด นาคะผดงรตน กรรมการ

๒๒. นางเรยม สงหทร กรรมการ

๒๓. นายววฒน ศลยกาธร (ลาออกวนท ๑๗ พฤศจกายน ๒๕๖๐)

กรรมการ

๒๔. ศาสตราจารยวรยะ นามศรพงศพนธ (ลาออกวนท ๗ พฤษภาคม ๒๕๖๒)

กรรมการ

๒๕. รองศาสตราจารยศรเดช สชวะ กรรมการ

๒๖. นายศภชย เจยรวนนท กรรมการ

๒๗. นายอนสรณ แสงน มนวล กรรมการ

๑๕๗

รายนามคณะอนกรรมการตางๆ

๑. คณะอนกรรมการปฏรปโครงสรางหนวยงานทเกยวของกบการศกษา ๑. นายไพรนทร ชโชตถาวร ประธานอนกรรมการ

(ลาออกวนท ๑๗ พฤศจกายน ๒๕๖๐) ผชวยศาสตราจารย นายแพทยเฉลมชย บญยะลพรรณ (ลาออกวนท ๑๑ กนยายน ๒๕๖๑) รองศาสตราจารยชยยทธ ปญญสวสดสทธ

๒. นายตวง อนทะไชย รองประธานอนกรรมการ (ลาออกวนท ๒๘ พฤศจกายน ๒๕๖๐)

๓. นางกอบกล อาภากร ณ อยธยา อนกรรมการ (ลาออกวนท ๑ พฤษภาคม ๒๕๖๒)

๔. นายไกรยส ภทราวาท อนกรรมการ ๕. รองศาสตราจารย นายแพทยจรตม ศรรตนบลล อนกรรมการ ๖. นายนนทกร กาญจนะจตรา อนกรรมการ ๗. นางเบญจวรรณ สรางนทร อนกรรมการ ๘. นางเพชรชดา เกษประยร อนกรรมการ ๙. นางภทรยา สมะโน อนกรรมการ ๑๐. ผชวยศาสตราจารยยวด นาคะผดงรตน อนกรรมการ ๑๑. นายศภชย เจยรวนนท อนกรรมการ (ลาออกวนท ๑ มกราคม ๒๕๖๑) ๑๒. นายสวสด ภทอง อนกรรมการ ๑๓. ศาสตราจารยสรพล นตไกรพจน อนกรรมการ

๒. คณะอนกรรมการเฉพาะกจเพอพจารณารางพระราชบญญตการอดมศกษา พ.ศ. .... ๑. ศาสตราจารยกตตคณ นายแพทยจรส สวรรณเวลา ประธานอนกรรมการ ๒. รองศาสตราจารย นายแพทยจรตม ศรรตนบลล อนกรรมการ ๓. ผชวยศาสตราจารย นายแพทยเฉลมชย บญยะลพรรณ อนกรรมการ

(ลาออกวนท ๑๑ กนยายน ๒๕๖๑) ๔. รองศาสตราจารยชยยทธ ปญญสวสดสทธ อนกรรมการ ๕. นางชตนาฏ วงศสบรรณ อนกรรมการ ๖. นายตวง อนทะไชย อนกรรมการ

(ลาออกวนท ๒๘ พฤศจกายน ๒๕๖๐) ๗. รองศาสตราจารยธตพนธ เช อบญชย อนกรรมการ ๘. นายปกรณ นลประพนธ อนกรรมการ ๙. รองศาสตราจารยโศภณ นภาธร อนกรรมการ ๑๐. ศาสตราจารยอดม คชนทร อนกรรมการ ๑๑. ศาสตราจารยสมคด เลศไพฑรย อนกรรมการ

๑๕๘

๑๒. ศาสตราจารยบวรศกด อวรรณโณ อนกรรมการ ๑๓. ศาสตราจารยกตตคณ สทธพร จตตมตรภาพ อนกรรมการ ๑๔. นายพรชย มงคลวนช อนกรรมการ ๑๕. นางสาววลาวลย ตานอย อนกรรมการ ๑๖. นายสมศกด ดลประสทธ อนกรรมการ

๓. คณะอนกรรมการเฉพาะกจศกษาแนวทางการจดท าพระราชบญญตการศกษาแหงชาต ๑. ศาสตราจารยกตตคณ นายแพทยจรส สวรรณเวลา ท ปรกษา ๒. นายววฒน ศลยกาธร ประธานอนกรรมการ (ลาออกวนท ๑๗ พฤศจกายน ๒๕๖๒) รองศาสตราจารย นายแพทยจรตม ศรรตนบลล ประธานอนกรรมการ ๔. นางกอบกล อาภากร ณ อยธยา อนกรรมการ ๕. ผชวยศาสตราจารยนายแพทยเฉลมชย บญยะลพรรณ อนกรรมการ (ลาออกวนท ๑๑ กนยายน ๒๕๖๑) ๖. รองศาสตราจารยดารณ อทยรตนกจ อนกรรมการ ๗. นายตวง อนทะไชย อนกรรมการ (ลาออกวนท ๒๘ พฤศจกายน ๒๕๖๐) ๘. รองศาสตราจารยประวต เอราวรรณ อนกรรมการ ๙. นางเพชรชดา เกษประยร อนกรรมการ ๑๐. นางภทรยา สมะโน อนกรรมการ ๑๑. นางสาวภาระว สวรรณดษฐากล อนกรรมการ ๑๒. ผชวยศาสตราจารยยวด นาคะผดงรตน อนกรรมการ ๑๓. นางเรยม สงหทร อนกรรมการ ๑๔. นางวรรธนมน บญญาธการ อนกรรมการ ๑๕. นางสาววชชกาญจน พฒนพนธชย อนกรรมการ ๑๖. ศาสตราจารยวรยะ นามศรพงศพนธ อนกรรมการ

(ลาออกวนท ๗ พฤษภาคม ๒๕๖๒) ๑๗. เลขาธการสภาการศกษา อนกรรมการ

๔. คณะอนกรรมการเดกเลก ๑. ศาสตราจารยชนตา รกษพลเมอง ท ปรกษา ๒. ศาสตราจารยวรยะ นามศรพงศพนธ (ลาออกวนท ๗ พฤษภาคม ๒๕๖๒)

ประธานกรรมการ

๓. รองศาสตราจารยจระพนธ พลพฒน อนกรรมการ ๔. นางชตนาฏ วงศสบรรณ อนกรรมการ ๕. รองศาสตราจารยดารณ อทยรตนกจ อนกรรมการ ๕. นางธดา พทกษสนสข อนกรรมการ ๖. รองศาสตราจารยนชรา เรองดารกานนท อนกรรมการ ๗. นายนชากร มาศฉมาดล อนกรรมการ

๑๕๙

๘. นางสาวพรชล ลงกา อนกรรมการ ๙. ผชวยศาสตราจารยพเชฐ โสวทยสกล (ลาออกวนท ๒๘ พฤศจกายน ๒๕๖๐)

อนกรรมการ

๑๐. นายยงยทธ วงศภรมยศานต อนกรรมการ ๑๒. นางเรยม สงหทร อนกรรมการ ๑๓. ผชวยศาสตราจารยเลขา ปยะอจฉรยะ อนกรรมการ ๑๔. นางสาววรนาท รกสกลไทย อนกรรมการ ๑๕. นายววฒน ศลยกาธร

(ลาออกวนท ๑๗ พฤศจกายน ๒๕๖๒) อนกรรมการ

๑๖.นางสมพร หวานเสรจ อนกรรมการ ๑๗. นางสรกร มณรนทร อนกรรมการ ๑๘. นางสภาวด หาญเมธ อนกรรมการ ๑๙. รองศาสตราจารยสรยเดว ทรปาต อนกรรมการ

๕. คณะอนกรรมการครและอาจารย ๑. นายววฒน ศลยกาธร ประธานอนกรรมการ

(ลาออกวนท ๑๗ พฤศจกายน ๒๕๖๒) รองศาสตราจารยศรเดช สชวะ

๒. นางกอบกล อาภากร ณ อยธยา รองประธานอนกรรมการ (ลาออกวนท ๑ พฤษภาคม ๒๕๖๒)

๓. รองศาสตราจารยกตพงค มะโน อนกรรรมการ ๔. นางเกศทพย ศภวานช อนกรรมการ ๔. รองศาสตราจารยใจทพย ณ สงขลา อนกรรมการ ๕. ผชวยศาสตราจารยเฉลมชย บญยะลพรรณ อนกรรมการ

(ลาออกวนท ๑๑ กนยายน ๒๕๖๑) ๖. รองศาสตราจารยเฉลยวศร พบลชล อนกรรมการ ๗. รองศาสตราจารยดารณ อทยรตนกจ อนกรรมการ ๘. รองศาสตราจารยทศนา แขมมณ อนกรรมการ ๙. นายนพปฎล เดชอดม อนกรรมการ ๑๐. รองศาสตราจารยบงอร เสรรตน อนกรรมการ ๑๑. รองศาสตราจารยประภาภทร นยม อนกรรมการ (ลาออกวนท ๑๘ ธนวาคม ๒๕๖๐) ๑๒. นางสาวพรรณราย พหลโยธน อนกรรมการ (ลาออกวนท ๑๒ ธนวาคม ๒๕๖๐) ๑๓. นางเพชรชดา เกษประยร อนกรรมการ ๑๔. นางเรยม สงหทร อนกรรมการ ๑๕. รองศาสตราจารยลดดา ภเกยรต อนกรรมการ

๑๖๐

๑๖. นายศภชย เจยรวนนท อนกรรมการ (ลาออกวนท ๑ มกราคม ๒๕๖๑) ๑๗. นางเอ อมพร ลอยประดษฐ อนกรรมการ (ลาออกวนท ๑๒ ธนวาคม ๒๕๖๐) ๑๘. นางสาวสมรชนกร อองเอบ อนกรรมการและเลขานการ

๖. คณะอนกรรมการกองทน ๑. นายประสาร ไตรรตนวรกล ประธานอนกรรมการ ๒. นายขจร ธนะแพสย อนกรรมการ ๓. รองศาสตราจารยจรตม ศรรตนบลล อนกรรมการ ๔. ผชวยศาสตราจารยเฉลมชย บญยะลพรรณ อนกรรมการ

(ลาออกวนท ๑๑ กนยายน ๒๕๖๑) ๕. รองศาสตราจารยชยยทธ ปญญสวสดสทธ อนกรรมการ ๖. นายปกรณ นลประพนธ อนกรรมการ ๗. นางสาววลยรตน ศรอรณ อนกรรมการ ๘. ศาสตราจารยวรยะ นามศรพงศพนธ อนกรรมการ

(ลาออกวนท ๗ พฤษภาคม ๒๕๖๒) ๙. นายววฒน ศลยกาธร อนกรรมการ (ลาออกวนท ๑๗ พฤศจกายน ๒๕๖๒) ๑๐. นายสมเกยรต ต งกจวานชย อนกรรมการ ๑๑. นายอนสรณ แสงน มนวล อนกรรมการ ๑๒. อธบดกรมบญชกลาง อนกรรมการ ๑๓. ผอานวยการสานกงานเศรษฐกจการคลง อนกรรมการ

(นายมยร บญยะรตน) ผแทน ๑๔. นายไกรยส ภทราวาท อนกรรมการและเลขานการ

๗. คณะอนกรรมการการเรยนการสอน ๑. ผชวยศาสตราจารยยวด นาคะผดงรตน ประธานอนกรรมการ ๒. รองศาสตราจารยดารณ อทยรตนกจ รองประธานอนกรรมการ ๓. รองศาสตราจารยศรเดช สชวะ รองประธานอนกรรมการ ๔. นางกอบกล อาภากร ณ อยธยา

(ลาออกวนท ๑ พฤษภาคม ๒๕๖๒) อนกรรมการ

๕. รองศาสตราจารยใจทพย ณ สงขลา อนกรรมการ ๖. รองศาสตราจารยทศนา แขมมณ อนกรรมการ ๗. นายตวง อนทะไชย (ลาออกวนท ๒๘ พฤศจกายน ๒๕๖๐)

อนกรรมการ

๘. รองศาสตราจารยนภดล รมโพธ อนกรรมการ ๙. นายประดษฐ นวลจนทร (ลาออกวนท ๑๐ กนยายน ๒๕๖๑)

อนกรรมการ

๑๖๑

๑๐. รองศาสตราจารยพมพนธ เดชะคปต อนกรรมการ ๑๑. นายวรยะ ฤๅชยพาณชย อนกรรมการ ๑๒. นายวระศกด วงษสมบต อนกรรมการ ๑๓. รองศาสตราจารยสธระ ประเสรฐสรรพ อนกรรมการ

๘. คณะอนกรรมการเฉพาะกจดานอาชวศกษา ๑. นายอนสรณ แสงน มนวล ประธานอนกรรมการ ๒. นายตวง อนทะไชย รองประธานอนกรรมการ

(ลาออกวนท ๒๘ พศจกายน ๒๕๖๐) ๓. รองศาสตราจารยวฒชย กปลกาญจน อนกรรมการ ๔. นายชยพฤกษ เสรรกษ อนกรรมการ ๕. นายไกรยส ภทราวาท อนกรรมการ ๖. นายถาวร ชลษเฐยร อนกรรมการ ๗. นายอรรถการ ตฤษณารงส อนกรรมการ ๘. นายวระศกด วงษสมบต อนกรรมการ ๙. นายวรยะ ฤาชยพาณชย อนกรรมการ ๑๐. นายประดษฐ ระสตานนท อนกรรมการ ๑๑. นายโพธวฒน เผาพงศชวง อนกรรมการ ๑๒. นายสมศกด ดลประสทธ อนกรรมการ ๑๓. นายอดศร สนประสงค อนกรรมการ ๑๔. นางสาวสมรชนกร อองเอบ อนกรรมการและเลขานการ ๑๕. นางพรพมล เมธรานนท อนกรรมการและเลขานการ ๑๖. นางสาวดวงทพย วบลยศกดชย อนกรรมการและเลขานการ ๑๗. นางสาวทตายา รชตาธวฒน อนกรรมการและเลขานการ ๑๘. นายภทรธนชาต อาษากจ อนกรรมการและเลขานการ

๙. คณะอนกรรมการเฉพาะกจการมสวนรวมของเอกชน ๑. รองศาสตราจารยดารณ อทยรตนกจ ประธานอนกรรมการ ๒. นางกอบกล อาภากร ณ อยธยา อนกรรมการ (ลาออกวนท ๑ พฤษภาคม ๒๕๖๒) ๓. รองศาสตราจารยชยยทธ ปญญสวสดสทธ อนกรรมการ ๔. นางเพชรชดา เกษประยร อนกรรมการ ๕. ศาสตราจารยวรยะ นามศรพงศพนธ อนกรรมการ (ลาออกวนท ๗ พฤษภาคม ๒๕๖๒)

๑๖๒

๑๐. คณะอนกรรมการรบฟงความคดเหน ๑. นายตวง อนทะไชย ประธานอนกรรมการ

(ลาออกวนท ๒๘ พศจกายน ๒๕๖๐) นางกอบกล อาภากร ณ อยธยา (ลาออกวนท ๑ พฤษภาคม ๒๕๖๒) นางเรยม สงหทร

๒. รองศาสตราจารยธตพนธ เช อบญชย รองประธานอนกรรมการ ๓. นายปรชา บววรตนเลศ อนกรรมการ (ลาออกวนท ๑๔ พฤศจกายน ๒๕๖๑) ๔. นายสมศกด ดลประสทธ อนกรรมการ ๕. นายบรพาทศ พลอยสวรรณ อนกรรมการ ๖. นายภทระ คาพทกษ อนกรรมการ ๗. นายองคกร อมรสรนนท อนกรรมการ (ลาออกวนท ๒๒ พฤศจกายน ๒๕๖๑) ๘. นายประสทธ จนทรดา อนกรรมการ ๙. นายศกดสน โรจนสราญรมย อนกรรมการ (ลาออกวนท ๑๘ กนยายน ๒๕๖๑) ๑๐. นายอธปปรชญ ภควฒนภกด อนกรรมการ ๑๑. นายกล น สระทองเนยม อนกรรมการ ๑๒. นายพสฐ นาคราไพ อนกรรมการ ๑๓. นายอครเดช สพรรณฝาย อนกรรมการ ๑๔. นางศรพร ศรพนธ อนกรรมการ ๑๕. นายสมพงษ ผยสาธรรม อนกรรมการ ๑๖. นายอานาจ จาปาทอง อนกรรมการ ๑๗. นายพเชษฐ นนทพละ อนกรรมการ ๑๘. นายชาญชย มาณจกร อนกรรมการและผชวยเลขานการ ๑๙. นายเฉลมพล เอยดพล อนกรรมการและผชวยเลขานการ ๒๐. นายวรพจน หาญใจ อนกรรมการและผชวยเลขานการ ๒๑. นายอรรถพล ไชยนรกษ อนกรรมการและผชวยเลขานการ ๒๒. นายสราวธ สงศร อนกรรมการและผชวยเลขานการ ๒๓. นางสาวสรรตน ขจรศกด อนกรรมการและผชวยเลขานการ

๑๑. คณะอนกรรมการสอสารสงคม ๑. นางภทรยา สมะโน ประธานอนกรรมการ ๒. ผชวยศาสตราจารยเฉลมชย บญยะลพรรณ (ลาออกวนท ๑๑ กนยายน ๒๕๖๑)

รองประธานอนกรรมการ

พลเอกจระ โกมทพงศ

นายชยพฤกษ เสรรกษ

๑๖๓

๓. นายววฒน ศลยก าธร (ลาออกวนท ๑๗ พฤศจกายน ๒๕๖๒)

อนกรรมการ

๔. ศาสตราจารยวรยะ นามศรพงศพนธ (ลาออกวนท ๗ พฤษภาคม ๒๕๖๒)

อนกรรมการ

๕. รองศาสตราจารยศรเดช สชวะ อนกรรมการ ๖. นายนมต สทธไตรย อนกรรมการ ๗. รองศาสตราจารย วาทรอยโท พชย สดภบาล อนกรรมการ ๘. นายบญเลศ คชายทธเดช อนกรรมการ ๙. นายจอมพจน ภรกศกดศร อนกรรมการ ๑๐. นางฐาณญา พงษศร อนกรรมการ ๑๑. นายธนตย ธรรมจรส อนกรรมการ ๑๒. พลเรอตรหญง สรชฎา ชลออย อนกรรมการ ๑๓. นายพฤทธยา รมาคม อนกรรมการ ๑๔. นายฤทธณรงค กลประสตร อนกรรมการ ๑๕. นางสาววชชลาวณย พทกษผล อนกรรมการ ๑๖. นางสาวชนญญา อนจนทร อนกรรมการและเลขานการ ๑๗. นางฐตวรดา แหวเพชร อนกรรมการและผชวยเลขานการ ๑๘. นายธนพงศ ภกดเจรญ อนกรรมการและผชวยเลขานการ ๑๙. นางสาวมณฑล ทมา (ลาออกวนท ๓ ธนวาคม ๒๕๖๑)

อนกรรมการและผชวยเลขานการ

๒๐. นายเอกกพล เลศไกร อนกรรมการและผชวยเลขานการ ๒๑. นายบรชาต ทมพทกษ อนกรรมการและผชวยเลขานการ

๑๒. ฝายเลขานการคณะกรรมการอสระเพอการปฏรปการศกษา ๑. นายกมล รอดคลาย เลขาธการสภาการศกษา

(ต งแตวนท ๓๐ พ.ค. ๒๕๖๐ ถง วนท ๒๖ ส.ค. ๒๕๖๐ ) ๒. นายชยพฤกษ เสรรกษ เลขาธการสภาการศกษา

(ต งแตวนท ๒๒ ก.ย. ๒๕๖๐ ถง วนท ๑๗ พ.ย. ๒๕๖๑ ) ๓. นายสภทร จาปาทอง เลขาธการสภาการศกษา

(ต งแตวนท ๒๕ ธ.ค. ๒๕๖๑ ถง วนท ๒๙ พ.ค. ๒๕๖๒) ๒. นายชยยศ อ มสวรรณ รองเลขาธการสภาการศกษา

(ต งแตวนท ๑๘ พ.ย. ๒๕๖๑– ๓๐ ก.ย. ๒๕๖๑) ๓. นายสมศกด ดลประสทธ รองเลขาธการสภาการศกษา ๔. นางวฒนาพร ระงบทกข รองเลขาธการสภาการศกษา ๕. นายเฉลมชนม แนนหนา ผตรวจราชการกระทรวงศกษาธการ ๖. นางสาวสมรชนกร อองเอบ ผชวยเลขาธการสภาการศกษา ๗. นายสวสด ภทอง ผอ.สานกพฒนากฎหมายการศกษา ๘. นายสมพงษ ผยสาธรรม นกวชาการศกษาชานาญการพเศษ

๑๖๔

๙. นายอศรฎฐ รนไธสง อาจารยประจ าคณะวทยาการจดการ

(มหาวทยาลยสงขลานครนทร) ๑๐. นายเนต รตนากร นตกรชานาญการพเศษ

๑๓. คณะบคคลผตรวจรายงาน ๑. นางสาวณฐกา นตยาพร เจาหนาท สานกงานเลขาธการสภาการศกษา ๒. นางสาวอไรวรรณ พนธสจรต เจาหนาท สานกงานเลขาธการสภาการศกษา ๓. นางสาววภาดา วานช เจาหนาท สานกงานเลขาธการสภาการศกษา ๔. นางสาวจอมหทยาสนท พงษเสฐยร เจาหนาท สานกงานเลขาธการสภาการศกษา ๕. นางสาวนวพร กาญจนศร เจาหนาท สานกงานเลขาธการสภาการศกษา ๖. นางสาวศนชา ภาวโน เจาหนาท สานกงานเลขาธการสภาการศกษา ๔. นางสาวรงทพย มานะกจ เจาหนาท สานกงานเลขาธการสภาการศกษา ๕. นายชษณ วญญพนธ เจาหนาท สานกงานเลขาธการสภาการศกษา ๖. นายเธยรพฒน ชปวา ผชวยนกวชาการ สานกงานเลขาธการสภาการศกษา ๗. นายดษฎ ศรราช ผชวยนกวชาการ สานกงานเลขาธการสภาการศกษา