พฒนาเยาวชนดานบวก คดเปน รกเปน เลอกได ปลอดภย รบผดชอบ รวมเนอหาจากการประชมวชาการเพศศกษา

และบทความจากโครงการกาวยางอยางเขาใจ เลม ๒

ISBN ๙๗๘-๙๗๔-๐๙-๘๕๗๐-๙ พมพครงท ๑(พฤศจกายน๒๕๕๐)จำนวนพมพ ๕,๐๐๐เลมพมพท พ.เอส.ซพพลายจดพมพโดย องคการแพธ(PATH) ๓๗/๑ซ.เพชรบร๑๕ถ.เพชรบรกทม.๑๐๔๐๐ โทรศพท (๐๒)๖๕๓-๗๕๖๓ถง๖๕ โทรสาร (๐๒)๖๕๓-๗๕๖๘

โครงการกาวยางอยางเขาใจ เปนโครงการปองกนเอดสในกลมเยาวชนในสถานศกษา(HIV/AIDSPreventionProgramforInandOut-of-SchoolYouth)ดำเนนงานภายใตกรอบความรวมมอระหวางกระทรวงศกษาธการ และกรมควบคมโรคกระทรวงสาธารณสข โดยการสนบสนนของกองทนโลกเพอแกไขปญหาเอดส วณโรค และมาเลเรย (Global Fund to FightAIDS, Tuberculosis and Malaria-GFATM) มระยะเวลาดำเนนการ๕ป (๑ตลาคม๒๕๔๖–๓๐กนยายน๒๕๕๑)โดยองคการแพธ(PATH)เปนผบรหารโครงการ

องคการแพธยนดใหมการเผยแพรเนอหาในเอกสารนอยางแพรหลายตอไป อยางไรกตาม หากบคคลหรอหนวยงานใดตองการนำเนอหาจากเอกสารไปใชอางองในเอกสารหรอสออนๆขอความกรณาแจงใหองคการแพธทราบลวงหนา และ/หรอขอความกรณาอางองทมาของขอความนนๆ ตามมาตรฐานสากลดวยขอบพระคณยง

สนใจดาวนโหลดไฟลเอกสารไดทwww.teenpath.net

final ��� ��� �����.indb 2 15/11/2550 15:39:49

คำนำ

วตกจรตของสงคมไทยตอ “เรองเพศ” ของเยาวชนนนเปนเรองซบซอน

เพราะแมจะมการยอมรบถงความสำคญตอเรองเพศในฐานะองคประกอบ

สำคญของชวตแต“เรองเพศ”ไดถกกำกบดวยบรบททางวฒนธรรมใหเปน

เรองของ“ผใหญ”ทอยใน“วยอนควร”และการมเพศสมพนธในหมเยาวชน

ถอเปน “ความผดพลาด” และเปนปญหาใหญโตในระดบท “ถอเปนวาระ

แหงชาต”

บทความคดสรรจากเวทวชาการ และวารสาร S-exchange

ท “โครงการกาวยางอยางเขาใจ” นำมารวบรวมไวเปนสามชดแนวคด

ทเกยวพนกบสามแนวคดหลกทโครงการใชเปนแนวทางในการนำเสนอ

วธคด สาระหลก และการออกแบบกจกรรมสรางการเรยนรเรองเพศศกษา

อนไดแก เพศวถ (Sexuality) การพฒนาเยาวชนในดานบวก (Positive

Youth Development) และการสรางการเรยนร (Learning) โดยเลมท

ทานถออยในมอ “พฒนาเยาวชนดานบวก: คดเปน รกเปน เลอกได

ปลอดภย รบผดชอบ” คอชดท ๒ ทวาดวย การถกเถยงจากตางมมมอง

ถงการหาวธทำงานรวมกน ในการเปดโอกาสแหงการเรยนรแกเยาวชน

ใหเทาทนและรบมอกบความเปลยนแปลงในเรองระบบคณคาของสงคมอยาง

เหมาะสม และตงคำถามตอความพยายามทจะบอกใหเยาวชนมพฤตกรรม

ทางเพศทปลอดภยนน วาควรจะเปนการบอกเรองทผใหญเชอ หรอบอก

final ��� ��� �����.indb 3 15/11/2550 15:39:50

ขอมลทเปนขอเทจจรงเพอใหเยาวชนคดและประเมนตวเองและสถานการณ

ใหด รวมไปถงการตงคำถามตอความพยายามทจะปลกฝงคานยมและสำนก

รบผดชอบทงตอตนเองและผอนนน วาสามารถถายทอดโดยการสงสอน

หรอแทจรงแลวคอการเปดโอกาสใหไดรวมเปนผสรางการเปลยนแปลงโดยใช

ศกยภาพของตน เรยนรคไปกบผใหญ เพอไดเหนแบบอยาง เรยนรจากการ

ไดทำจรง หรอเทยบเคยงประสบการณ และเมอผดพลาด ควรถอเปน

ประสบการณชวตหรอควรถกลงโทษซำเตมและตตรา

โครงการฯ หวงเปนอยางยงวาหนงสอเลมน จะชวยใหผอานชวน

กนทบทวนถงการสรางบรรยากาศการสอสารเรองเพศอยางสรางสรรค และ

ตงคำถามตอแนวทางการแกปญหาพฤตกรรมทางเพศของสงคมกบเยาวชน

วาเรา“เกาถกทคน”มากนอยเพยงใด

โครงการกาวยางอยางเขาใจ

พฤศจกายน๒๕๕๐

final ��� ��� �����.indb 4 15/11/2550 15:39:51

สารบญ

เพศศกษาวฒนธรรมและคณธรรม-เราจะบอกอะไรแกเยาวชน

ศ.ดร.นธเอยวศรวงศ

สทธพลเมองและสทธเยาวชนกบเสรภาพทางเพศ และความรบผดชอบตอสงคม

อภสทธเวชชาชวะ

เยาวชนไมมปญหาแตอยากมโอกาส ภาวนาเหวยนระว เพศวถของวยรนในวนทโลกหมนเปลยน

กตตพนธกนจนะ การพฒนาเยาวชนกบการเรยนรเรองเพศเรองชวต

ธวชชยไทยเขยว,สรนทรรณเกยรต,ทชาณนคร,สรลกษณองกลพรยะ

สรางเยาวชนอยางไรใหรบมอโลกอนาคต

แคทเธอรนบอนด,ใจองภากรณ,ชลบนนาค

๗ ๑๕ ๒๕ ๓๓ ๓๗ ๔๗

final ��� ��� �����.indb 5 15/11/2550 15:39:52

เขาใจชวตผานยาและเซกสวฒและต

เปดหวอกแมหวใจครเมอรวาลก(ศษย)เปนเกย

ม.ร.ว.ลกษณสอางคเกษมสนต,ยวดคฤหบด,กมลเศรษฐเกงการเรอ,สมนกกำลงเดช

ครอบครวของเรา

นายแพทยประเสรฐผลตผลการพมพ

ผใหญในชวตของเดก นายแพทยประเสรฐผลตผลการพมพ, สราวฒมาตรทอง,ปอและแมอย

เราจะชวยนกเรยนอยางไรกนด

สมวงศอไรวฒนา พนทปลอดภย

กตตพนธกนจนะ

การปองกนเอดสทไดผลคอการเพมอำนาจใหคน สมวงศอไรวฒนา

เยาวชนพนธใหมไมมหรอก(ถาไมมผใหญพนธใหมซะกอน) ภาวนาเหวยนระว

๕๑ ๕๕ ๕๙ ๖๓ ๖๙ ๗๓ ๗๗ ๘๑

final ��� ��� �����.indb 6 15/11/2550 15:39:53

เพศศกษา วฒนธรรม และคณธรรม-เราจะบอกอะไร แกเยาวชน* ศ.ดร.นธเอยวศรวงศ

ผมขอใหคำตอบจากชอเรองทตงไววาผมตอบไมได

แตแคนนไมพอ เราตองพดใหแรงขนวา เราไมควรบอกอะไรแก

เยาวชนตรงกนขามเราควรจะทำอะไรในเรองนเพราะเราไมตองการคำตอบ

สำเรจรป

เวลาพดถงเรองเพศ กามารมณในวฒนธรรมไทยโบราณ เราพด

เหมอนเราสามารถชใหดงายๆ ซงไมเปนความจรง เพราะเมอยอนกลบไปด

เราจะพบวาครอบครวกบกามารมณเปนเรองทแยกไมออกไมไดหมายความ

วาคนโบราณไมมเพศสมพนธนอกการสมรสแตกลบมเยอะมาก

ขนแผนไดเสยกบเมยทกคนกอนจะยกยองเปนเมยทงนน

คำวา “การแตงงาน” ในวฒนธรรมไทยโบราณไมใชการทำพธรด

นำสงข การแตงงานเปนเรองทเกดโดยไมมพธกรรม เชน หนตามกนไป

ลกพาตว รวมทงการทผหญงมชกเปนเรองทเกดขนมากในสมยโบราณ และ

เมอสามรวามชกสามารถฟองเรยกคาเสยหายผานศาลจากชายชและมทาง

เลอกวาจะเลกกบภรรยาหรอรบภรรยากลบมา ดงนน แมแตเพศสมพนธใน

การมชกยงสมพนธกบครอบครว

*ปาฐกถานำเนองในการประชมเชงปฏบตการคณะทำงานและวทยากรหลก โครงการกาวยางอยางเขาใจ เมอวนท ๑๑

มถนายน๒๕๔๗ณโรงแรมรอยลเบญจากรงเทพฯ

๕๑ ๕๕ ๕๙ ๖๓ ๖๙ ๗๓ ๗๗ ๘๑

�

เพศศกษา วฒนธรรมแล ะคณธรรม - เร าจ ะบอกอ ะ ไรแก เ ย าวชน

final ��� ��� �����.indb 7 15/11/2550 15:39:54

อาจารยธาวต สขพานช* เคยกลาวไววา ผชายสมยกอนนอนกบผหญงคนไหนกถอวาคนนนเปนเมยแลว ไมเหมอนกบคนสมยนทมความคดตางไป การพดวา “ครอบครวแยกไมออกกบกามารมณ” ยงหมายถงความสมพนธในกลมเครอญาต ภาระทางเศรษฐกจของครอบครว ผชายไทยสมยกอนแตงงานแลวจะไปอยบานผหญง นนแสดงวา ตองไปสรางทรพยสมบตขนใหม เพราะไมมมรดกเกาตดตวไปดวย จนกวาพอตาจะไววางใจและอดหนนใหไปบกเบกทนาใหม ดงนน ผชายทจะเอาผหญงเปนเมยยอมตองคดถงพอตาวามกำลงในการทำใหตนเองมทนาใหมไดหรอไม การกดกนคนจนถอเปนเรองปกตธรรมดา ไมใชเรองแปลกเหมอนทเหนในละครถาใครมทดนมากและมลกชายกยอมตองคำนงถงลกสะใภทจะเขามาอยเนองจากการแตงงานหมายถงมรดก ดงนน คนสมยกอนถงตองทำใหพวกคนจนกลายเปนผปอบ เพอใหลกตวเองไมไปของแวะดวย ความสมพนธในกลมเครอญาตหรอกลมบารม จงเขามาเปนปจจยทางสงคมในการกำกบการเลอกคของคน คนโบราณไมอาจตดสนใจทจะนอนหรอไมนอนจากความตองการของตวเองคนเดยว มแตคนรวยเทานนทสามารถมเมยนอยได ภาระทางเศรษฐกจจงเขามามความเกยวของทจะตองคำนงถงในการมค ถาเชนนนเพศศกษาแบบโบราณคออะไร

ยอมไมใชกามารมณเพยงอยางเดยว เพราะเปนเพยงปจจยเดยวเทานน แตตองรวมถงบทบาทของผชายในครอบครว ผหญงในครอบครวซงบทบาทพวกนเปลยนแปลงไปตลอดเวลา เชน การสอนใหผหญงเกบหอมรอมรบทรพยทเปนเงนหรอแลกเปนเงนได

*อาจารยประจำคณะศลปศาสตรมหาวทยาลยธรรมศาสตร

�

พฒนา เยาวชนด านบวก คด เป น ร ก เป น เลอกได ปลอดภย ร บผดชอบ

final ��� ��� �����.indb 8 15/11/2550 15:39:55

ทำไมตองสอน

เพราะในสงคมโบราณ ทรพยทเปนเงนนนผหญงเปนคนเกบ ผชาย

ทำหนาทออกไปสรางเกยรตยศนอกบานผชายไทยไดเงนมาเทาไหรกใหเมย

หมดและขอเงนเมยใชไปเรอยๆ ผหญงจงเปนฝายดแลทรพยสน (และอาจ

เปนเหตผลททำใหผชายไทยใชเงนไมเปน) การทเดกผหญงตองออกไปทำงาน

ในนาถอเปนสวนหนงของเพศศกษาเพราะชาวนายอมตองทำนาใหเปน

ดงนนเราจงควรมองเพศศกษาในความหมายทกวางกวากามารมณ

กามารมณบนโลกนไมไดเกดขนลอยๆ นอกจากในหนงโป มนม

เงอนไขทางเศรษฐกจ สงคมทแวดลอมกามารมณตลอดเวลา การสอน

เพศศกษาทนกถงแตกามารมณจงเปนการบดเบอนความจรง การพดถงแต

ความปลอดภย อายทจะมได จงยงไมพอทจะใชเปนเงอนไขสอนเดกถงเรองน

ควรสอนเงอนไขทรอบดานมากกวานไมเนนเพยงแตดานรางกายเทานน

คนทจะเรยนเรองเพศศกษาจำเปนตองเขาใจเงอนไขทางวฒนธรรม

ไปพรอมกน การทผมใชคำวาวฒนธรรมไทยโบราณ อาจฟงดไมคนห

เพราะปจจบน เราสรางคำใหมๆ ขนมา ซงไมเคยเกดในสงคมโบราณ เชน

คตเรอง การรกนวลสงวนตว เพงเกดขนในเขตรอบกรงเทพฯ เมอตน

รตนโกสนทรมานเอง ในวรรณกรรมสมยปลายอยธยา เชน กฤษณาสอน

นอง สอนเรองการเปนเมยทด แตไมเคยสอนเรองรกนวลสงวนตว แตหลง

จากทความแตกตางทางเศรษฐกจมมากขน คนในสงคมจงจำเปนตองสอน

ตองสรางเงอนไขใหมๆขน

ลองกลบมาดเรองความเปลยนแปลงในปจจบน เรามกใชคำวา

อทธพลทางตะวนตก คำๆ นไมชวยใหเราเขาใจความเปลยนแปลงทเกดขน

ในสงคมไทยแตอยางใด ความเปลยนแปลงทเกดขนและเหนไดชดคอ

ความเปนปจเจกซงมมากกวาสมยโบราณ เชน ในกฎหมายตราสามดวง

�

เพศศกษา วฒนธรรมแล ะคณธรรม - เร าจ ะบอกอ ะ ไรแก เ ย าวชน

final ��� ��� �����.indb 9 15/11/2550 15:39:55

มการลงโทษใหเอามะพราวหาวยดปากผทเรยกชอเดมของผทมตำแหนง

หนาทการงานใหม เปนตน นสะทอนใหเหนวาสำนกคนสมยกอนในเรอง

ปจเจกของตนเองไมหนกแนนมากเทาทกวนน

การปลกฝงเรองความเปนปจเจก จงลดทอนความสมพนธระหวาง

บคคลทแวดลอมในครอบครว ใหกลายเปนเรองของคนสองคนทไมตองคดถง

เรองใดๆไมวาจะเปนทนาพอแมฐานะปรากฏการณนมใหเหนมากขน

ความสำคญของความรสกของบคคลกลายมาเปนสงทอยเหนอความ

สมพนธของคนอนๆ เชน ในนวนยายยคแรกๆ ทพระเอกเปนคนขบรถแลว

มาหลงรกนางเอกซงมฐานะสงกวา กไมใชอปสรรคสำคญอกตอไป นคอ

ตวอยางการเรมใหความสำคญกบปจเจก สะทอนใหเหนวาความรกไดกลาย

เปนสญลกษณของสงคมแบบใหม

ครอบครวคนปจจบนกลายเปนครอบครวเดยว แยกบานอยตางหาก

จากพอแมปยา ซงสงเสรมความเปนปจเจกของคนสองคนใหเปนอสระจาก

ความสมพนธเครอญาต อทธพลของชมชนแมแตในชนบทเองกเปลยนไป

เพราะคนทไมมทนาเปนของตนเองมมากขน เกดความหลากหลายทางอาชพ

มากขน ความเปลยนแปลงนเกดอยางรวดเรวจนคนตามไมทน ฐานทาง

เศรษฐกจทสำคญของครอบครวจากทเคยใหผหญงทเปนเมยทำหนาทเกบ

ทรพยสนนนจงเปลยนมาเปนวามเงนฝากในธนาคารมากหรอนอย

นอกจากนน ยงเกดความเปลยนแปลงดานเพศสภาพขนมาวา

ความเปนหญง เปนชาย ไมไดเกดจากสภาวะธรรมชาตเพยงอยางเดยวแลว

หากเกดจากเงอนไขแวดลอมทางสงคมดวย

คนสองคนทตดสนใจอยรวมกนแตงงานกนกไมไดเปนคนเดยวกน

อยางแทจรง ตางกมอาชพ มเงนของตนเอง เมอการจะทำใหครอบครวอย

รอดขนอยกบคนสองคนเทานน จงเกดอดมคตใหม โลกทรรศนใหมเขามา

เปลยนความคดของคนเชนเรองปจเจกดงทกลาวมา

10

พฒนา เยาวชนด านบวก คด เป น ร ก เป น เลอกได ปลอดภย ร บผดชอบ

final ��� ��� �����.indb 10 15/11/2550 15:39:56

เมอเปนเชนน วฒนธรรมเรองเพศทเราเคยยดถอกนมา จงไม

สามารถนำกลบมาใชเปนมาตรฐานวดไดสงคมไทยขาดศลธรรมคณธรรมท

เหมาะสมกบสภาพสงคมในปจจบน แมหลกศาสนธรรมเชนเรองนพพานจะ

ยงคงเปนสากลอยแตกทำไดไมงายอกแลว

เราพยายามยดเยยดกฎเกณฑทเคยใชกบคนโดยไมคดจะปรบเปลยน

ประยกตเลย กามารมณทแยกออกจากครอบครวในปจจบนจงไมสามารถใช

กฎเกณฑเดมๆ ได เชน เรองพรหมจรรยผหญง เราจะอธบายอยางไรหาก

มองในสายตาของปจเจก กคอเรองเดยวกบการทำแทง เพราะสทธเสรภาพ

ของผหญงอยเหนอรางกายของตวเธอ

นาแปลกทวฒนธรรมปจจบนใหสทธกบผหญงมากขน แตเราไมเคย

พดเรองพรหมจรรยผชายเลย ผชายไทยถอวานอนกบผหญงคนไหนกได

แตคนทมาเปนเมยตองเปนพรหมจรรย (ซงขดแยงกนมากเพราะจะเหลอ

ผหญงแบบนนไดอยางไร)กลายเปนการหนาไหวหลงหลอก

เราสอนในสงทเราไมเชอแลวคดหรอวาเดกจะเชอ

ระบบการลงโทษของสงคมเชนเรองผหมดไป ทำใหเราตองสราง

วนยแกคนทเปนปจเจก วนยในสงคมไทย เรามกนกถงกฎขอบงคบทมาจาก

ภายนอก ไมใชสงท เกดขนในตวเอง ทงทความเปนจรงมนเปนเรอง

ตรงกนขาม ซงเกดมาตงแตสมยรชกาลท ๕ นบแตเขาเรยนวนแรกจนถง

มหาวทยาลยปหนง เรากยงคดเองไมเปน ตองมรนพมาบงคบ มากำหนด

แตวนยในเรองเพศตองเกดจากคดไดเองเทานน

ปญหาในตอนนของสงคมไทยคอ เราลอกของเกากไมได ลอกฝรงก

ไมได

เราทกคนไมมคำตอบตายตว เราจงไมควรจะบอกอะไรแกเยาวชน

แตเราตองมาคดวาอะไรคอมาตรฐานทางเพศของสองโลกในปจจบน

11

เพศศกษา วฒนธรรมแล ะคณธรรม - เร าจ ะบอกอ ะ ไรแก เ ย าวชน

final ��� ��� �����.indb 11 15/11/2550 15:39:57

มเรองสเรองทสำคญตองคำนงหรอเปนเปาหมายคอ

หนงมาตรฐานทมความรบผดชอบตอตนเองกบคนอน

สองมาตรฐานทมความรบผดชอบตอสงคม

ทงสองอยางทำใหเราตองรจกตนเองใหด รจกคนอนใหด และของ

สงคมใหดดวย

สาม คนตองมความคดวพากษ ไตรตรองถงเรองถกผด ดชว โดย

สำนกถงความเปลยนแปลงทเกดขนในสงคมเสมอถาไมคดถงเรองถกผดดชว

ดวยตนเองกจะไมเขาใจมาตรฐานสงคม

ส ความเปลยนแปลงเปนสงทเกดขนตลอดเวลา ถงเราไมชอบ

ความเปลยนแปลงแตเราตองเขาใจวาคนอนคดอยางไร

นอกจากนน ผมอยากเสรมวาเราตองรจกศาสนธรรมในเชงวพากษ

ไมใชการเชออยางยดเยยด ยกตวอยาง เวลาพระสอนเรองอยาเอาของทเขา

ไมไดใหมาเปนของตวเองนน พระอาจคดถงแคกลวยหวเดยว แตปจจบน

มการโกงกนเปนรอยลานการซอหนความอยากรวยมากกวาปกตการทำให

ตวเองรวยโดยทคนอนมเงนนอยลงถอเปนการขโมยหรอไม เราควรตงคำถาม

เรองนกนสกนด

กาเมสมจฉา ซงสอนใหไมประพฤตผดในกามนน โบราณสอนวา

หามลวงละเมดผหญงประมาณ ๒๐ ประเภท แลวการทผชายเทยวโสเภณ

ถอเปนการทำผดศลหรอไมเพราะเปลยนจากการขมขนโดยใชกำลงมาเปนใช

เงนแทน

โลกปจจบนไมเหมอนเมอกอน ถาเชนนน การสนบสนนใหไปทำ

สงครามนนถอเปนการฆาสตวตดชวตหรอไม เราจงควรสอนใหเดกคดอยาง

สมพนธกบปรากฏการณของสงคม

12

พฒนา เยาวชนด านบวก คด เป น ร ก เป น เลอกได ปลอดภย ร บผดชอบ

final ��� ��� �����.indb 12 15/11/2550 15:39:58

เราไมควรมคำตอบเดยวในการ

สรางมาตรฐานทางศลธรรมทางเพศ

ไมควรใหคำตอบสำเรจรป แตควรดง

เงอนไขตางๆ เขามาเกยวโยงเพอใหเดก

คดไดเองเชนการทเดกมเพศสมพนธกน

ในวยเรยน เราไมควรใชวธหาม แตควร

ทำใหเดกมองถงสงทจะเกดขนอยางถถวน

วาจะกอใหเกดผลกระทบกบใครบาง

การขายบรการทางเพศผดหรอ

ถก ผมไมร แตเราควรจะทำใหเดกรวาม

เงอนไขอะไรบางททำใหคนมาขายบรการ

ทางเพศ และเงอนไขนนหลกเลยงไดหรอ

ไม

การสอนเรองเพศศกษาจงไมใช

การสอนเรองกามารมณ แตเปนการสอน

เรองพฤตกรรมทกอยางในสงคมซงตอง

มองใหรอบดานวาไมใชเพยงเรองทางกาย

ลวนๆ

13

เพศศกษา วฒนธรรมแล ะคณธรรม - เร าจ ะบอกอ ะ ไรแก เ ย าวชน

final ��� ��� �����.indb 13 15/11/2550 15:39:59

กามารมณบนโลกนไมไดเกดขนลอยๆ นอกจากในหนงโป มนมเงอนไขทางเศรษฐกจ สงคมทแวดลอมกามารมณตลอดเวลา การสอนเพศศกษาทนกถงแตกามารมณจงเปนการบดเบอนความจรง การพดถงแตความปลอดภย อายทจะม จงยงไมพอทจะใชเปนเงอนไขสอนเดกถงเรองน ควรสอนเงอนไขทรอบดานมากกวาน ไมเนนเพยงแตดานรางกายเทานน

14

พฒนา เยาวชนด านบวก คด เป น ร ก เป น เลอกได ปลอดภย ร บผดชอบ

final ��� ��� �����.indb 14 15/11/2550 15:40:00

15

สทธพล เมองแล ะส ทธ เ ย าวชนก บ เสร ภ าพทาง เพศ แล ะความร บผดชอบตอส งคม

สทธพลเมองและสทธเยาวชนกบเสรภาพทางเพศ และความรบผดชอบตอสงคม*

อภสทธเวชชาชวะ

หวหนาพรรคประชาธปตย

นบเปนเรองนายนดวาความตนตวทเกยวของกบปญหาสงคมมมาก

ขน โดยเฉพาะอยางยงมการพดถงความตองการแกไขปญหาสงคมของ

รฐบาลอยางเปนระบบมากขน อยางไรกด สงหนงซงตองยอมรบกคอ ทมา

ของความตนตวและความสนใจในเรองปญหาสงคมสวนหนงมาจากสภาพ

ความรนแรงของปญหาทเพมขน เพราะขาวคราวทถกนำเสนอผานสอตางๆ

สะทอนถงสภาพปญหาทเกยวของกบการกระทำความผดเกยวกบเพศและ

ความรนแรงนนมไมเวนแตละวน สงทนาเปนหวงกคอ แนวโนมของคนท

เขาไปเกยวของกบปญหาหรอการกระทำความผดเรมมอายนอยลง ซงขาว

เหลานสะทอนทงในแงของความรนแรงสภาพปญหาและสจธรรมวา เรอง

ของมนษยและสงคมนนมความเปนพลวต เปลยนแปลง และเคลอนไหวอย

ตลอดเวลาทงในทางดและไมด ผลพวงจากสภาพความเปลยนแปลงและ

ปญหาเหลานสงผลกระทบทงตอเศรษฐกจและการเมองควบคไปกบผลตอ

สงคมดวย

*บรรยายพเศษในการประชมวชาการ “เพศศกษาเพอเยาวชน” ครงท ๒ เมอวนท ๒๕ พฤศจกายน ๒๕๔๘

ณหองประชมสนนทานสรณมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

final ��� ��� �����.indb 15 15/11/2550 15:40:01

16

พฒนา เยาวชนด านบวก คด เป น ร ก เป น เลอกได ปลอดภย ร บผดชอบ

ความยากในการจดการปญหาทเยาวชนกำลงเผชญ ผมคดวาเรองสทธและเสรภาพมความเกยวของกบสภาพปญหาใน

ปจจบนโดยตรง ทจรงปญหาเอดสไมใชเปนปญหาใหม ในอดตทผานมา

ประเทศไทยไดรบการยอมรบในระดบสากลวาเปนประเทศทสนใจและ

มแนวทางแกไขปญหานคอนขางถกตอง หลกการสำคญทสดททำใหประเทศ

ไทยไดรบการยอมรบวาประสบความสำเรจในอดตทผานมากคอ เรองของ

ความโปรงใสและการยอมรบความเปนจรงอยางตรงไปตรงมาในการทำให

ประชาชนหรอเยาวชนไดรบขอมลทถกตอง เพอใหสามารถปองกนหรอ

ลดความเสยงของตวเองลง

นคอหวใจของความสำเรจในอดตซงผมคดวา ปญหาสาธารณสข

ทางดานอนควรเกบเกยวบทเรยนความสำเรจในเบองตนหรอความสำเรจใน

อดตของประเทศไทยในการจดการกบปญหาเอดสไปใชดวย เพราะวนนไมวา

ภยคกคามทางดานสาธารณสขทเกดขนในรปแบบของโรคระบาด ความเจบ

ไขไดปวย หรอความสญเสยท เกดจากพฤตกรรมของประชากรกตาม

สงสำคญทสดกคอโรครายตางๆ หรอภยคกคามเหลานปองกนไดถาม

กระบวนการใหขอมลขาวสารทด โปรงใส และมงเนนใหประชาชนและ

เยาวชนมพฤตกรรมปองกนหรอลดความเสยงของตวเอง มากกวาเนนการ

แกไขเมอปญหานนเกดขนหรอเพมความรนแรงขนไประดบหนงแลว

ทผานมาเราไดรบทราบตวเลขทนาตกใจซงเกยวของกบปญหาเอดส

ของประเทศในปจจบน หลงจากทไทยประสบความสำเรจในเรองลดความ

เสยหายหรอความสญเสยทเกดขนจากเอดสตอเนองมานานพอสมควร โดย

ขอมลปจจบนพบวาผตดเชอเอชไอวมเพมขนถงรอยละ๓๐สาเหตหลกของ

การตดเชอเอชไอวคอการมเพศสมพนธ และกลมทตดเชอเอชไอวมากทสด

final ��� ��� �����.indb 16 15/11/2550 15:40:01

1�

สทธพล เมองแล ะส ทธ เ ย าวชนก บ เสร ภ าพทาง เพศ แล ะความร บผดชอบตอส งคม

คอกลมทอยในวย๒๐-๓๙ปขณะทผทมอาย๑๕-๑๙ปกลายเปนกลมทม

ความเสยงหรอมความนาเปนหวงในระดบทสงขนมาก*

จากตวเลขการสำรวจ มขอมลตามมาดวยวาเพราะคนไทยหรอ

เยาวชนไทยมเพศสมพนธเรวขนใชถงยางอนามยปองกนตวเองนอยลงทนา

ตกใจไปกวานนคอ เมอลงไปสำรวจรายละเอยดดานพฤตกรรมและทศนคต

พบวา เหตผลทคนไทยหรอเยาวชนไทยมเพศสมพนธเรว อาจเปนเพราะได

รบการกระตนจากสอตางๆ ทหลากหลาย โดยปรากฏวาสออนดบหนงทถก

ระบ ไดแก การตน สอลามก อนดบสองคอ วซด และอนดบสามคอ

การเผยแพรทางอนเทอรเนต

นอกจากนนยงมการสำรวจความคดหรอทเรยกวาคานยมทศนคต

ของเดกและเยาวชนเกยวกบเรองการมเพศสมพนธ ระบวามคานยมทผด

หรอคานยมทอนตรายกำลงแพรกระจายอยในหมของเยาวชน

สงเหลานคอสภาพปญหาทสะทอนความนาเปนหวงของสถานการณ

ปจจบน ผมอยากกลาวถงในเชงแนวคดวา การรวมกนปองกนหรอแกไข

ปญหานเราคงตองเรมจากกรอบความคดทถกตองเสยกอนทผมตองกลบมา

มองทกรอบความคด เพราะขณะน เวลาเราพดถงปญหาทางสงคม ปญหา

ของเยาวชนหรอแมกระทงการพดถงวยรนหลายครงเราพดจากกรอบความ

คดวาวยรนเปนปญหาเยาวชนเปนปญหาลมมองวาจรงๆแลวคนเหลาน

คอเหยอของปญหา และคำตอบหรอการแกไขปญหากตองอยทคนเหลาน

ดวย ถาเราเรมจากกรอบความคดวาปญหาเกดขนจากเขา แลวกไปโทษเขา

ฝายเดยว ผมคดวาเปนเรองยากทจะแกไขปญหาได เพราะทสด มาตรการ

ทงหลายกจะมงไปในเรองของการบงคบใชกฎหมาย หรอมองการแกปญหา

เฉพาะทปลายเหต แลวกคดวาการเพมโทษทางกฎหมาย หรอการเพมความ

รนแรงในการแสดงออกวาตอตานสงเหลานคอคำตอบ

*ตวเลขทกลาวถง เปนขอมลจากการสำรวจโดยสำนกควบคมโรคเอดส กระทรวงสาธารณสข เนองในงานมหกรรม

เอดสชาตเมอปพ.ศ.๒๕๔๘-บรรณาธการ

final ��� ��� �����.indb 17 15/11/2550 15:40:02

1�

พฒนา เยาวชนด านบวก คด เป น ร ก เป น เลอกได ปลอดภย ร บผดชอบ

ทสำคญคอ ถายงพยายามหลกเลยงการเผชญปญหาอยางตรงไป

ตรงมาวาการกำหนดสภาวะแวดลอมทเปนปจจยตางๆซงนำไปสปญหาเหลา

นแทจรงเกดจากการกระทำของผใหญไมใชเดก ผมวาเราจะแกปญหาไดยาก

ทสดตองถามวา สอตางๆ ทมสวนกระตนใหเยาวชนของเรามเพศสมพนธ

โดยไมปองกนตวเชนน เปนสอททำโดยใครมเปาหมายมวตถประสงคอะไร

ซงกหนไมพนเรองของธรกจ หรอความพยายามแสวงหาโอกาสโดยไมคำนง

ถงความรบผดชอบทพงมตอสงคม

ประเดนทสอง หลายสงหลายอยางซงเปนพฤตกรรมของวยรน

ทจรงถอไดวาเปนพฤตกรรมทเลยนแบบผใหญ เพราะในแงหนงสงคมกขาด

หรอมแบบอยางทดคอนขางนอย นจงเปนเรองยากเชนเดยวกนกบถาเราไม

พยายามมองวาปญหาเหลานตองการความชดเจนหรอการสนบสนนในเชง

นโยบายมากกวายกใหเปนหนาทของฝายใดฝายหนง กคงเปนเรองยากทจะ

แกไขปญหา

สำหรบกรอบความคดหนงทผมอยากนำเสนอคอเราตองระมดระวง

เวลาพดถงปญหาสงคมหรอปญหาพฤตกรรม เพราะเรามกยดตวเองเปน

มาตรฐานเมอไหรทพดถงปญหาของวยรนคำพดหนงทเรามกไดยนเสมอคอ

“เดกสมยนไมเหมอนเดกสมยกอน” ซงเปนการพดในเชงตอวาโดยเราลมวา

สมยทเราเปนวยรน คนรนกอนหนาเรากพดประโยคนเหมอนกน มนเปนไป

ไมไดทจะใหสงคมหยดอยกบท หรอจะใหสงคมแตละรนเตบโตมาโดยอยใน

กรอบทไมมการเปลยนแปลง โดยเฉพาะยคน ถาเรายอมรบถงสภาวะความ

เปลยนแปลงทสงคมถกขบเคลอนทงโดยเทคโนโลย ระบบทนนยม หรออะไร

กตาม เราตองเขาใจวา เดกและเยาวชนกำลงเตบโตขนในสภาวะแวดลอม

ใหม หลายเรองเขามโอกาสดกวาคนรนกอน แตอกหลายเรองเขากตอง

เผชญกบความเสยงและแรงกดดนเชนเดยวกน ฉะนน ถาเราไมพยายาม

final ��� ��� �����.indb 18 15/11/2550 15:40:03

1�

สทธพล เมองแล ะส ทธ เ ย าวชนก บ เสร ภ าพทาง เพศ แล ะความร บผดชอบตอส งคม

เขาใจเงอนไขทเปนธรรมชาตของความเปลยนแปลง และไมยอมรบความ

แตกตางในสวนของเดกและเยาวชนแลวการแกปญหากเปนเรองยาก

ทางออกของการแกปญหาไมใชการออกกฎหมายควบคม หวใจของการแกไขปญหาคอ เรองการใหขอมลขาวสารและการ

สรางคานยมทถกซงจะตองดำเนนการแลวทำพรอมกนหลายๆดานถาพด

ถงหนวยงานของรฐวนน ไมใชมเฉพาะกระทรวงศกษาธการ หรอกระทรวง

สาธารณสขกระทรวงใดกระทรวงหนงเทานน แตตองอาศยทงสองกระทรวง

น รวมทงกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย กระทรวงทดแล

เรองแรงงานและสวสดการสงคม ฯลฯ มารวมกนกำหนดแนวทางทเปน

นโยบายชดเจนในเรองของการสรางความรความเขาใจและคานยมทด

เกยวของกบเพศและครอบครว

นอกจากอาศยความรวมมอในภาครฐแลว ยงตองประสานงานรวม

กบภาคสวนอนของสงคม ลำพงครบาอาจารยทอยในสถานศกษาไมเพยงพอ

ยงตองอาศยสถาบนครอบครวกด สอมวลชนกด หรอสภาวะแวดลอมโดย

ทวไปในสงคมกด ใหเขามาเออใหเดกและเยาวชนไดขอมลโดยอยบนพนฐาน

ของความคดทถกตองฉะนนโครงการทตองการขบเคลอนเพอแกไขปญหาน

จงตองดงทกภาคสวนใหเขามามสวนรวม

ประเดนถดมาคอ ถาการแกไขปญหานไมหยบยกมาพดอยาง

เปดเผยกเปนเรองยากอก ผมสอบถามคนททำงานโดยเฉพาะผทปฏบตทง

หลายวา ในทสดแลววนนมแนวทางทชดเจนไหมวา ความรขอมลขาวสารท

อยากใหแกเดกและเยาวชนของเรานน มนโยบายหรอหนวยงานทรบผดชอบ

ชดเจนวาเปนสวนหนงของระบบการศกษาหรอยง ถาตอบเฉพาะระบบการ

ศกษากอนกตองตอบวายงไมชด แตอาจเกดขนไดในบางสถานศกษาทผบรหาร

final ��� ��� �����.indb 19 15/11/2550 15:40:04

20

พฒนา เยาวชนด านบวก คด เป น ร ก เป น เลอกได ปลอดภย ร บผดชอบ

หรอบคลากรเขาใจ โดยเปนโครงการเฉพาะกจหรอโครงการพเศษ แตด

เหมอนวาในฐานะทเปนสวนหนงของกระบวนการเรยนรหลก เรายงไมคอย

อยากเผชญกบปญหาน ในฐานะทอยในภาคการเมอง ผมบอกไดเลยวาเรอง

แบบนเปนเรองละเอยดออนมาก ในทางการเมอง พอพดเรองเหลานแลวม

ความรสกวา มความคดทหลากหลายอยในสงคมทงจากคนทอนรกษนยม

และหวกาวหนา ฉะนน สงทงายทสดกคอ ฝายการเมองกระโดดหนไปซะ

แตวนนผมคดวาเราไมมเวลาหลกหนปญหานอกแลว

ทามกลางความพยายามทจะไมทำอะไรแบบเปดเผย หรอเตมรป

แบบหรอเปนระบบ ไมไดหมายความวาเดกและเยาวชนของเราไมไดรบ

ขอมลขาวสารหรอไมไดรบความร เพยงแตเขาไปไดขอมลขาวสาร ไปเรยนร

จากแหลงทผด ถงไมพดเรองเพศศกษาในโรงเรยน เขากตองไปศกษาจากท

อนแลวสอทเขารบตางมความรบผดชอบตอสงคมในระดบทแตกตางกนไป

สงเหลานกคอปญหาทเปนอนตราย ผมจงสนบสนนแนวคดวา

จำเปนแลวทจะตองผลกดนเรองนใหเปนนโยบายทมความชดเจน ถอเปน

ภาระและหนาทของหนวยงานหลกทงภาครฐและภาคเอกชนทตองขบเคลอน

เผยแพรตอไป เพราะถาทำอยางน นอกเหนอจากการสนบสนนทมความ

จำเปนอยแลวไมวาจะเปนเรองงบประมาณหรอบคลากร ยงสามารถแลก

เปลยนกนไดในแงของความร ประสบการณอยางเปดเผยมากขน และขบ

เคลอนปรบปรงไปสการทำงานทมประสทธภาพมากขนดวย

ผมไมอยากเจาะจงเฉพาะในแงของการพดถงเพศศกษา แตวนนใน

เรองของการศกษาทเกยวของกบสถาบนครอบครว และทเกยวของกบหญง

ชาย นาจะเปนกระบวนการสำคญทเรมไดตงแตเดกเลก และกอนทจะเปน

เดกเลก กระบวนการจดใหมการศกษาหรอการเรยนรสำหรบคนทจะเรม

ครอบครวกมความสำคญเชนเดยวกน เพราะฉะนน ถาเราเรมจากตรงนน

final ��� ��� �����.indb 20 15/11/2550 15:40:05

21

สทธพล เมองแล ะส ทธ เ ย าวชนก บ เสร ภ าพทาง เพศ แล ะความร บผดชอบตอส งคม

แลวไลไปดตงแตเดกเลก สรางความรบรทเกยวของกบความเปนหญงความ

เปนชายความเปนสวนหนงของครอบครวความสมพนธกบบคคลอนตรงน

เปนสวนสำคญ เพราะจรงๆ แลว นคอทกษะในชวตททกคนจำเปนตองม

ถาเราอยากใหการศกษาเปนสวนหนงของชวตเพอนำไปสกระบวนการเรยนร

และสงคมแหงการเรยนรอยางแทจรง เรากไมอาจแยกการใหทกษะชวตออก

จากระบบการศกษาฉะนน เรองของครอบครวบทบาทหญงชายและความ

สมพนธจงเปนเรองสำคญมาก ถาไมเรมจากตรงนน มาจบเฉพาะเรอง

เพศศกษาระดบมธยม ในวยทเขาเปนวยรนแลว กอาจสายเกนไป เพราะม

หลายอยางในสงคมทเปนตวหลอหลอมกรอบความคดหรอทศนคตทางเพศ

โดยไมรตว

สงทผมอยากเหนคอ การดำเนนการทเปดเผย เปนระบบเกยวกบ

การศกษาในเรองทกษะทเกยวของกบชวต โดยจดใหเหมาะสมกบวยของเดก

และเยาวชนในแตละขน ตงแตเดกเลกจนถงเดกประถมทตองเรมเรยนร

ทกษะทางสงคมการนำเรองเพศศกษาเขาไปในระดบมธยมจนถงวยทมความ

พรอมทจะเรมตนครอบครว ถาผลกดนใหเกดการเรยนรไดในลกษณะนอยาง

เปดเผย ผมคดวานคอแนวทางทยงยนและเปนแนวทางทมหลกประกนในแง

ของความสำเรจทดทสด

คงไมเฉพาะปญหาความรทางดานเพศทเปนสาเหตทำใหเกดการ

กระทำความผดทางเพศ แตยงมปจจยอนทเกยวของ เราตองสำรวจดวา

ผลกระทบจากความเปลยนแปลงทงหลายในเชงโครงสรางเศรษฐกจและ

สงคมไดสงผลกระทบตอสถาบนครอบครว ตลอดจนวถชวตของเดกและ

เยาวชนอยางไรซงแตละพนทกจะไดรบผลกระทบไมเหมอนกนถาเรานกถง

ชนบทในหลายพนท เมอพอแมอพยพหรอยายถนฐานเพอแสวงหาโอกาสใน

การทำงาน เดกกเตบโตขนมาในสภาวะแวดลอมซงเผชญกบปญหาหนง

final ��� ��� �����.indb 21 15/11/2550 15:40:06

22

พฒนา เยาวชนด านบวก คด เป น ร ก เป น เลอกได ปลอดภย ร บผดชอบ

ถาเราพดถงเดกในเมอง สภาพของปญหาชมชนเมองกเปนอกปญหาหนง

หรอแมกระทงเดกทมโอกาสด อยในฐานะมอนจะกนแตเตบโตมาภายใตแรง

กระตนใหเพยงแตอยากมอยากได คดถงแตวตถนยม กเปนการสรางปญหา

อกแบบหนง

ฉะนน นโยบายการใหการศกษาหรอเพศศกษาเพอเยาวชน

ตองเดนภายใตกรอบของนโยบายเรองการพฒนาโอกาสใหเยาวชนสรางความ

หวงสรางเปาหมายและกระตนเยาวชนใหเดนไปในทางทถกตองผมคดวาม

อกหลายอยางทเรายงทำไมเพยงพอในการสรางโอกาสใหแกเดกและเยาวชน

ของเรา เชน การสนบสนนใหทำกจกรรมทสรางสรรคในเวลาวาง การ

สนบสนนในเรองศลปะ ดนตร กฬาหรอกจกรรมเพอสวนรวมอนๆ กยงม

นอยเกนไป ถาหากเดกและเยาวชนของเราไดมโอกาสรบหรอเขารวมทำ

กจกรรมสงตางๆเหลานการเรยนรทกษะชวตกจะดขนตามไปดวย

เชนเดยวกนกบเปาหมาย ถาหากวาระบบการศกษาของเรายงเปน

ระบบทเสมอนสงเสรมในแงของการแขงขนเพอเอาชนะ และมลกษณะของ

การแกงแยงตลอดเวลา นนกจะเปนอกปญหาหนงซงสรางแรงกดดนใหแก

เดกและเยาวชน แตถาเราสามารถขบเคลอนนโยบายเรองการพฒนาคน

พฒนาการศกษาการเรยนร ใหมองเหนวาทจรงแลวคนทกคนมศกดศร

คนทกคนควรจะมทยน คนทกคนสามารถพฒนาสงทเปนทกษะความถนด

ความชอบของตวเองได ทงหมดนนจะชวยเพมความมนใจในคณคาความ

เปนตวของตวเองและเยาวชนและจะเปนการลดปญหาตางๆลงไปดวย

ผมอยากใหกำลงใจและความหวงกบทกทานซงไดมสวนรวมทำงาน

ทเปนประโยชนน ผมมโอกาสพบปะกบเดกนกเรยนในระดบประถม มธยม

และในสถาบนอดมศกษา ผมมองเหนวาเดกปจจบนมความสามารถและ

มความกลาแสดงออกเพมขน เมอใดกตามทเรากระตนใหเขามาสนใจ หรอ

final ��� ��� �����.indb 22 15/11/2550 15:40:07

23

สทธพล เมองแล ะส ทธ เ ย าวชนก บ เสร ภ าพทาง เพศ แล ะความร บผดชอบตอส งคม

ทำสงทดสงทสรางสรรค มนไมใชเรองยากเลยทจะทำใหเขามความรสกตน

เตนวาจะไดมสวนรวมทำสงเหลานแมกระทงเรองการเมอง

หลายโรงเรยน หลายสถาบน หลงจากผมไปเยยมเยยนมา จะม

จดหมายหรออเมลตามกลบมาจากเดกนกเรยนวา เขาไมคอยไดมโอกาสรบร

เรองราวทเกยวของกบสงคมหรอสวนรวม แตเมอไดพบนกการเมองทมา

กระตนใหเขาสนใจเขากอยากรวาเขาจะทำอะไรไดบางเพราะฉะนนผมยง

มความมนใจวา ในทสด พนฐานทดของเดกและเยาวชนคอความบรสทธ

และการสรางสรรค ถามองเขาในแงบวก เชอมนวาเขามศกยภาพทจะรบร

กลนกรองขอมลตามสมควรและเชอมนวาในทสดแลวหากไดรบการกระตน

การชนำโดยมแบบอยางทด เขาจะไมใชสวนหนงของปญหา แตเปนสวน

หนงของคำตอบ และเปนสวนสำคญทจะรวมสรางอนาคตทดตอไป สดทาย

ทกคนตองรวมกนกระตนใหเดกและเยาวชนหรอแมกระทงคนไทยทกคนได

คดตลอดเวลาวาไมมใครใชชวตอยตามลำพง เราลวนเปนสวนหนงของ

สถาบน ขององคกร ของชมชน การจะมชวตทดมคณคา ไมเพยงแตมอง

เฉพาะตวเราเองและความเจรญกาวหนาของตวเราแตตองมองความสมพนธ

ของตวเรากบคนอน และการชวยหรอรวมมอกบคนอนในการสรางสงดๆ

ทเราเรยกวาเปนสภาวะแวดลอมหรอสงคม

ซงสงเหลานจะเกดไดกดวยบรรยากาศของการมสทธเสรภาพความ

โปรงใสความตรงไปตรงมาและเจตนารมณทแนวแนของฝายการเมองและ

ฝายนโยบายทจะเผชญปญหาและทำงานอยางเปนระบบนนเอง

final ��� ��� �����.indb 23 15/11/2550 15:40:08

24

พฒนา เยาวชนด านบวก คด เป น ร ก เป น เลอกได ปลอดภย ร บผดชอบ

ถาเราอยากใหการศกษาเปนสวนหนงของชวตเพอนำไปสกระบวนการเรยนรและสงคมแหงการเรยนรอยางแทจรง เรากไมอาจแยกการใหทกษะชวตออกจากระบบการศกษา ฉะนน เรองของครอบครว บทบาทหญงชายและความสมพนธจงเปนเรองสำคญมาก ถาไมเรมจากตรงนน มาจบเฉพาะเรองเพศศกษาระดบมธยม ในวยทเขาเปนวยรนแลว กอาจสาย เกนไป เพราะมหลายอยางในสงคมทเปนตวหลอหลอมกรอบความคดหรอทศนคตทางเพศโดยไมรตว

final ��� ��� �����.indb 24 15/11/2550 15:40:08

เยาวชนไมมปญหา แตอยากมโอกาส*

ภาวนาเหวยนระว

องคการแพธ

‘วยรนไทยสดเหลวแหลก มวเซกสบนรถเมล’ ‘โจไทยสดฉาว ขายตวมวยา’

‘โรคตดเซกสลามวยโจ ศธ.คมพลอดรก’ ‘ครหยยแฉเซกสโจ ลามเขาหองเรยน แนะเปดวชาปฏเสธวทยา’

เหนพาดหวหนงสอพมพเหลานชวนใหสงสยวาจรงหรอทวยรนไทย

นเลวรายขนาดน หรอวาทจรงกเลวรายพอๆ กบสมย ๒๐-๓๐ ปกอน

เพยงแครปแบบของความไมเหมาะสมนนเปลยนไปจากสมยวยรนของผใหญ

ตอนนเปลยนมากจนทำใจไมไหวรบไมไดเลยคดเอาวาวยรนสมยนเลวราย

จนกลายเปนวกฤตของยคสมย

เปนไปไดไหมวา อารมณรกใคร หวอหวา แรงขบทางเพศในวยรน

เมอสามสบปกอนกอาจไมนอยหนาวยรนสมยน

ยคทสงคมเปนอตสาหกรรมมากขน คนมากขน และทอยอาศย

ใกลชดกนมากขนการสอสารดขนไดรไดเหนเรองเพศเรวขนเขาถงสงเรา

อารมณเพศไดงายกวา แถมโอกาสพบปะอยรวมกบคนตางเพศ กมมากกวา

ตามสภาพสงคมทเปลยนไป

*ตพมพครงแรกในวารสารสงวาสสาระปท๑ฉบบท๘ประจำเดอนตลาคม๒๕๔๗

25

เ ย าวชนไม ม ปญหา แตอยากม โอกาส

final ��� ��� �����.indb 25 15/11/2550 15:40:09

ทสำคญ คำสอน กตกา หรอสญญาณทางสงคมกออกจะนาสบสน

สำหรบวยรนเชนผใหญบอกไมควรทำแตผใหญกทำในทวในสอกมใหด

และผใหญกชอบด ชอบอาน หรอเรองนผชายทำได แตพอผหญงทำกโดน

ประจานยบเยนแลวทำไมคนขาย(ทมกเปนวยรน)โดนดาแตคนซอ(ทมก

เปนผใหญ)ไมยกโดนพาดหวขาว

เพราะฉะนน ‘ขอหาม’ ทงหลายทบรรดาผใหญพยายามบอกวยรน

วยรนฟงแลวกเหมอนวา จะเปน ‘ขออาง’ ของผใหญทจะควบคมเดกใหได

ตามใจผใหญมากกวา เพราะไมเหนวาเปนมาตรฐานเดยวกน แถมยงไมมคำ

อธบายใหเขาใจวา การไปใกลชด กอดจบ มเพศสมพนธกนมนไมดยงไง

ทำไมผใหญทำได ตอนหนทำ หนกวามนด ทำไมถงวาไมด อารมณซซาทม

ทอยากไปพวพนกบคนทเรา‘ปง’ผดตรงไหน

คำหามเหลานขาดคำอธบายททำใหเขาใจหรอคลอยตามไดวา ทำไม

วยรนไมควรแสดงความรสกเรองเพศ สวนเหตผลทวา ‘ไมเหมาะสม’

เพราะยงไมถงวยอนควร ฟงดเหมอนปดบงอำพราง บงคบยงไงกไมร แลว

สงทหนคด หนกำลงรสกอย จะใหจดการยงไง ถาไมทำบนรถเมล แลวทำ

ทไหนไดบางละ

เอาเถอะสมมตวาเรามนใจวาวยรนสมยนยอดแยจรงๆมพฤตกรรม

ไมพงประสงคหลายอยางทตองแกไขและเราตองการใหวยรนสมยนรจกคด

รจกยบยงชงใจทางเพศสวนทวาจะแบบไหนแคไหนรบไดรบไมไดใคร

ควรจะเปนคนกำหนดกฎเกณฑกตกา เอาไวคยกนวนหลง กเลยมขอเสนอ

ชวนผใหญพจารณาแนวทางทใชๆกนในการแกไขปญหาวยรน

เชนตองใหเดกแตงเครองแบบใหเหมอนกนใหหมดเพอปองกนการ

ตกน หรอตดสตกเกอรบนรถเมลวา ‘หญงไทยตองรกนวลสงวนตว’ พบเหน

26

พฒนา เยาวชนด านบวก คด เป น ร ก เป น เลอกได ปลอดภย ร บผดชอบ

final ��� ��� �����.indb 26 15/11/2550 15:40:10

เดกมพฤตกรรมชสาวใหแจงทนนทนรวมไปถงออกกฎกระทรวงศกษาธการ

เพอใหเกดการจดระเบยบเยาวชนเปนระยะๆและอนๆมากมาย

ลองมาฟงความคดอกแบบหนง ซงหากใครคดวาสดโตงตรงกนขาม

ไมตองเหนคลอยตามกไดแตลองเปดใจพจารณาดเพราะแนวทวานมาจาก

บทเรยนการพฒนาเยาวชนในประเทศอน แมวาจะเปนประเทศทเราเหนวา

เปนตนแบบทนำวฒนธรรมอนไมพงปรารถนามาสสงคมไทยแตกตองถอเปน

แหลงความรทางการศกษา และผลตนกการศกษาของไทยมากมาย และท

สำคญแนวคดทจะนำมาเลาสกนฟงใหหมนไสน เปนผลพวงของการคนควา

วจยไมใชนกคดเอาตามกรอบอดมคตทบอกตอกนมา

แนวคดทวาน ขออนญาตแปลเองแบบดวนๆ วาคอ การพฒนาท

เนนดานบวกของเยาวชน หรอ Positive Youth Development๑ ซงเปน

กรอบแนวคดทเปนทถกเถยงในสหรฐอเมรกาในระยะ๒๐ปมาน

นกคดในคาย Positive Youth Development นเปนผลพวงจาก

ความพยายามในชวง๓๐ปกอนซงเปนชวงทสหรฐอเมรกาเผชญอตราการ

เกดอาชญากรรม และปญหาสงคมของวยรนคอนขางสง จนเกดการ

เรยกรองใหมการวจยเพอพฒนานโยบายการแกไขปญหาวยรนอยางจรงจง

และมการจดสรรงบประมาณจำนวนมากใหดำเนนการ จงเกดโครงการวจย

ขนาดใหญตางๆ ทวาดวยการพฒนาเยาวชน เพอคนหาปจจยรวม และบท

เรยนวาอะไรคอตวกำหนด หรอทำนายผลสำเรจของการบมเพาะใหเกด

เยาวชนทพงปรารถนาในสงคม

ผลของการดำเนนการดงกลาวทำใหเกดการพลกผนเชงแนวคด

ไปจนถงนโยบายในการพฒนาเยาวชนทสำคญ และทำใหนกคด นกปฏบต

ของคายPositiveYouthDevelopmentมกองเชยรมากขนเรอยๆ

๑Pittman1991,PittmanandIrby1996,Pittmanetal,2000.

2�

เ ย าวชนไม ม ปญหา แตอยากม โอกาส

final ��� ��� �����.indb 27 15/11/2550 15:40:11

งานวจยทวา๒ทำการประมวลประเมนตดตามสกดบทเรยนจาก

โครงการเยาวชนขนาดใหญ ๒๕ โครงการ ทไดรบการยอมรบวาเกดผล

เชงบวกในการพฒนาเยาวชน โดยดผลจากการเปลยนแปลงในการพฒนา

ของตวเยาวชน อาท ทกษะในการสรางสมพนธภาพกบผอน การเลอก

คบเพอน และหาคนปรกษาทเขาใจ ความสามารถในการควบคมตนเองได

มวนยพงตวเองไดแกปญหาไดดคดวเคราะหไดดเหนคณคาและมความ

ตงใจ และเกดทกษะในการเรยนร และลดพฤตกรรมทเปนผลรายตอสข

ภาวะ

เมอลองสกดวามกลยทธใดบางททำใหเกดการเปลยนแปลงในเชง

บวกดงกลาวกพบวาไดแก

การสงเสรม หรอฝกความสามารถในดานสงคม อารมณ

พฤตกรรมการคดวเคราะหคณธรรมการพงพาตนเอง

การไดรบการบอกเลา ตอกยำ จงใจจากครอบครว ชมชนถง

พฤตกรรมทพงปรารถนา

การมความผกพนกบผใหญทเคารพ และไวใจในชวต และม

เพอนรนนองรนพทผกพน

การไดรบโอกาสและความยอมรบจากบคคลชมชนแวดลอม

การเขาถงบรการ และระบบสนบสนนทเออตอการพฒนา

เยาวชน

นอกจากนนยงพบวา โครงการทประสบความสำเรจตองมระยะ

เวลายาวนานพอควร และดำเนนการโดยอาศยความเปนอนหนงอนเดยวกน

กบชมชน

=

=

=

=

=

๒ Positive Youth Development in the United States: Research Findings on Evaluations of Positive Youth Development Programs: Richard F. Catalano, M. Lisa Berglund, Jeanne A. M. Ryan, Heather S. Lonczak, and J. David Hawkins, University of Washingtonhttp://www.journals.apa.org/prevention/volume5/pre0050015a.html

2�

พฒนา เยาวชนด านบวก คด เป น ร ก เป น เลอกได ปลอดภย ร บผดชอบ

final ��� ��� �����.indb 28 15/11/2550 15:40:12

แนวคดในการพฒนาโดยเนนดานบวกของเยาวชน ไดรบการตอบ

รบใหเปนทางเลอก ทวนกระแสแนวคดหลกทมกมองวาการพฒนาเยาวชน

คอการลดทอนขอบกพรองของเยาวชน (‘deficit model’ of risk

reduction) และเนน ‘การแกปญหา’ ใหกบเยาวชน อนเปนผลจากการ

วเคราะหดวยทศนะทเหนวาเยาวชนเปน ‘ปญหา’ ทตองการ ‘แกไข’ (ซง

เปนผลพวงของพวกนกทฤษฎดานจตวเคราะหทงหลาย)

ขณะทคายการพฒนาโดยเนนดานบวกของเยาวชน กลบมองอกมม

หนงวา ตองสงเสรมศกยภาพของเยาวชน (competence-enhancement

model) ใหเกดการพฒนาแบบองครวม ไมไดมงลดทอน หรอปองกน

เยาวชนจากปจจยเสยง แตสรางความสามารถในการปรบตว ตานทาน

มภมคมกนทงทางกายภาพ และจตวทยา และจตวญญาณ (ไมวาจะนบถอ

ศาสนาใดหรอแมไมนบถอศาสนาใด)ไปพรอมกน

นกการศกษา นกพฒนาในคายนเนนแนวคดวา เยาวชนเปน

ทรพยากร เปนตวชวยทสำคญของการพฒนาสงคม จงตองใหบทบาท

ทรพยากร และความเปนหนสวนทเทาเทยมในการแกไขปญหา ซงกคอ

ปญหาททกฝายมสวนในสาเหต และเปนสวนหนงของคำตอบรวมกน (ไมใช

วาเยาวชนสรางปญหาผใหญแกไข)

จะเหนวานกคด นกปฏบตคายนไมมงเนนการแกไขปญหาในเชง

ปองกน ปองปราม เชน หามเยาวชนออกจากบานยามวกาล สกดกน

อนเทอรเนต เซนเซอรเวบไซต หามแตงตวเปดเผย หามไวผมแบบนน

แบบนหรอสรางกตกาสารพดในการปกปองเยาวชนเพอใหเปนพลเมองด

แตคายนเขาสนบสนนการมสวนรวม และการแสดงออกของ

เยาวชนในการแกไขปญหา แมวาสงทเยาวชนคดอาจจะไมสอดคลองกบ

ความคดความเหนความเชอทผใหญมอยตราบใดทไมละเมดกตกาพนฐาน

2�

เ ย าวชนไม ม ปญหา แตอยากม โอกาส

final ��� ��� �����.indb 29 15/11/2550 15:40:12

ในการเปนพลเมองทด สงเสรมเสรภาพ คณธรรม และความรบผดชอบ

โดยใหทางเลอกและเคารพสทธในการเลอกและตดสนใจของเยาวชน

นกคดในคายน ผลกดนการมนโยบายใหเกดการสงเสรมโอกาสทาง

วฒนธรรมสงคมเศรษฐกจการเมองและการพฒนาทางจตวญญาณของ

เยาวชน๓สงเสรมใหเยาวชนเปนนกกจกรรมสงคมและผนำแมกระทงเปนผ

นำทางการเมอง

และยงเชอวา แมสอจะมอทธพลตอวฒนธรรมและอตลกษณของ

เยาวชน แตเยาวชนสามารถจะเปนอสระในการเลอกรบ และปรบมาสราง

อตลกษณของตน ตราบเทาทเยาวชนยงมอทธพลตอสอในฐานะผบรโภคทม

อำนาจซอและมพนทในการใชสอไดเทาเทยมกบกลมผลประโยชนอนในสงคม

นกคดคายนเชอวา การพฒนาเยาวชนใหเกดสำนกของการเปน

พลเมองด ตองมาจากความเชอมนในศกยภาพ ใหอสรภาพ และการสราง

โอกาสใหเยาวชนไดเรยนร โดยการเปนสมาชกทมสถานภาพเทาเทยม

มสวนไดสวนเสยในความดงามหรอเลวรายของสงคมไดเชนกน เยาวชนจง

จะสามารถเขาใจ เหนคณคาของการรวมรบผดชอบ และสรางสรรคสงคมท

เขารสกเปนสวนหนงของการเปนเจาของไมแปลกแยกโดดเดยว

อานถงตรงน ลองยอนนกถงแนวคดในการจดการ ‘แกไขปญหา

เยาวชน’ ทบานเรากำลงพยายามกนอยางขะมกเขมน โดยเฉพาะวธคด วธ

วเคราะหของเราตอกรณการใชชวตทางเพศของเยาวชน กออกจะนาหวนใจ

ไมนอยนกดวาอกสก๒๐-๓๐ปขางหนาตอนทเราตองฝากชวตบนปลายไว

กบผนำชมชน ผนำทางสงคม ผบรหาร ผใหบรการตางๆ ของเราทตอนน

เปนเยาวชนทกำลงไดรบการดแล ‘แกไข’ ใหเปนเยาวชนทด ผนำเหลานจะ

จดการกบชวตแกๆของเราอยางไรหนอ

๓PositiveYouthDevelopmentWorkingGroup.TheAdolescentSearchforPurpose:The Roles of Moral, Civic and Spiritual Development A Pre-Conference at theSociety for Research on Adolescence Ninth Biennial Meeting New OrleansApril11,2002

30

พฒนา เยาวชนด านบวก คด เป น ร ก เป น เลอกได ปลอดภย ร บผดชอบ

final ��� ��� �����.indb 30 15/11/2550 15:40:13

กลวเหลอเกนวา จะถกจดระเบยบใหเปนคนแกทด ‘ตามแบบฉบบ’

อยาไดแสดงออกถงความปรารถนาใดๆ เพราะพนจากวยอนควรไปแลว

และควรอยใหเปนทเปนทางอยาลำเสนอยาเรยกรองใดๆ

ในทสดกคงไดตายอยางงดงามตามกรอบประเพณ

การพฒนาเยาวชนใหเกดสำนกของการเปนพลเมองด ตองมาจากความเชอมนในศกยภาพ ใหอสรภาพ และการสรางโอกาสใหเยาวชนไดเรยนร โดยการเปนสมาชกทมสถานภาพเทาเทยม มสวนไดสวนเสยในความดงามหรอเลวรายของสงคมไดเชนกน เยาวชนจงจะสามารถเขาใจ เหนคณคาของการรวมรบผดชอบ และสรางสรรคสงคมทเขารสกเปนสวนหนงของการเปนเจาของ ไมแปลกแยก โดดเดยว

31

เ ย าวชนไม ม ปญหา แตอยากม โอกาส

final ��� ��� �����.indb 31 15/11/2550 15:40:14

final ��� ��� �����.indb 32 15/11/2550 15:40:14

33

เพศว ถ ของว ยร นในว นท โ ลกหม น เปล ยน

*ตพมพครงแรกในวารสารสงวาสสาระปท๔ฉบบท๑๙มกราคม–มนาคม๒๕๕๐

เพศวถของวยรนในวนทโลกหมนเปลยน*

กตตพนธกนจนะ

เครอขายเยาวชนดานเอดสประเทศไทย

โลกเปลยนแปลงไปทกขณะ ความสมพนธทางเพศของมนษยม

หลากหลายรปแบบมากขน

สงคมภาคเหนอสมยกอนการจบสาวของคนลานนาจะใช“การคาว”

(คลายลำตดของภาคกลาง) ตอบโตกนไปมา การจบกนตองใหเกยรตผหญง

เปนคนเลอกค หรอหากจะแตงงานกตองมการ “ใสผ” (เงนสนสอดจากฝาย

ชายเพอบอกกบผปผยาของฝายหญงใหทราบวาจะคบกนแบบสามภรรยา)

ขณะทเรองเพศในปจจบนมความแตกตางออกไปตามสภาพการ

เปลยนแปลงของสงคม ความสมพนธทางเพศมความแปลกใหมทงรปแบบ

และเนอหาทหลากหลายขน อาท รกเดยวใจเดยว รกนวลสงวนตว รกเพศ

เดยวกน รกตางเพศ มเซกสทางโทรศพท เซกสทางอนเทอรเนต นยมใช

อารมณทรนแรง (ซาดสต) มเซกสโดยไมสอดใส ชวยเหลอตวเอง จบมอ

รกนอกสมรส คบหากนโดยไมแตงงาน หรอหากเกยวกบวยรนกอาจมการฝง

มกใสแสมาและอนๆ

ในทประชมแหงหนง ผเขารวมประชมเลาวา เขาเคยมเซกสทาง

อนเทอรเนตกบคนทไมเคยพบหนามากอน ทำใหผเขารวมประชมคนอนสาย

หนามองอยางสงสยและแสดงออกทางสายตาวา“รบไมได”

final ��� ��� �����.indb 33 15/11/2550 15:40:15

34

พฒนา เยาวชนด านบวก คด เป น ร ก เป น เลอกได ปลอดภย ร บผดชอบ

ทำไมจงเกดอาการรบไมได?

มคำอธบายจากพทรจกคนหนงวา รปแบบเซกสทไดรบการยอมรบ

จากสงคมคอหนงตองเปนเซกสระหวางชายและหญงสองตองเปนเซกส

ทเกดจากการแตงงานสามตองเปนเซกสทเกดจากความโรแมนตกเปนตน

(ผมขอเสรมวาและสตองเปนเซกสของผใหญเทานน)

ดงนนหากใครบอกวามเซกสกบคนเพศเดยวกนหรอมกอนแตงงาน

หรอมแบบไมโรแมนตก หรอเปนเซกสของวยรน หรอมกบคนทไมไดรจกกน

เลยผานทางอนเทอรเนต จงเปนทมาของแววตาสงสย และสายหนาให

พฤตกรรมทวามาน

อยางไรกตาม แมเพศวถในปจจบนจะมหลายรปแบบ แตไมไดเปน

แคเรองเซกสโดดๆ เพราะการทคนๆ หนงจะมความสมพนธอยางไร กบใคร

ใชวาจๆ จะทำไดบดเดยวน หากยงตองคำนงถงเงอนไข สภาพแวดลอม

และผลกระทบทอาจจะเกดขนตามมาหลงจากทำแบบนนดวย

ทงน เมอเรายอนมองดปรากฏการณทางเพศของวยรน หากผใหญ

มองวาวยรนสมยนมเซกสเมออายยงนอย มคมาก หรอมรปแบบทตางกน

ออกไปผใหญกตองคำนงดวยวาเซกสและความสมพนธทางเพศนนมเงอนไข

ตางๆ เปนตวกำหนดเชนกน ไมใชจะมาตดสนวาเดกเปนปญหา หรอตตรา

วาเดกมเซกสกอนวยอนควร

เพราะการกลาวแบบน อาจทำใหวยรนบางคนมองวาตวเองไมม

คณคา ไมอยากเชอฟงผใหญ หรออาจแสวงหาความรกและความรเรองเพศ

ทผดๆ จากทอน ซงไมใชจากพอ แม หรอคร สงผลทางออมททำใหเขาม

ความรไมรอบดานจนนำไปสเซกสทไมไดปองกน

เปนไปไดไหมวา ถาผใหญยงหวงใยวยรน และไมอยากใหเกดชอง

วางระหวางเดกกบผใหญ กอาจตองยอมรบและเขาใจตอเพศวถของวยรนท

เปนอยและในรปแบบทแปลกใหมและแตกตางกวาเดมในอนาคตขางหนา

final ��� ��� �����.indb 34 15/11/2550 15:40:16

35

เพศว ถ ของว ยร นในว นท โ ลกหม น เปล ยน

แลวมารวมกนคดหาวธการ‘ทเปนมตร’ทผใหญจะสอสารเรองเพศ

กบวยรน เพอใหวยรนมคณภาพชวตทปลอดภยและรบผดชอบทามกลาง

สงคมโลกทหมนไปอยางเรวรและไรทศทาง

หากผใหญมองวาวยรนสมยนมเซกสเมออายยงนอย มคมาก หรอมรปแบบทตางกนออกไป ผใหญกตองคำนงดวยวา เซกสและความสมพนธทางเพศนนมเงอนไขตางๆ เปนตวกำหนดเชนกน ไมใชวาจะมาตดสนวาเดกเปนปญหา หรอตตราวา เดกมเซกสกอนวยอนควร

final ��� ��� �����.indb 35 15/11/2550 15:40:17

final ��� ��� �����.indb 36 15/11/2550 15:40:17

3�

การพฒนา เยาวชน กบการ เร ยนร เ ร อง เพศ เร องช ว ต

การพฒนาเยาวชน กบการเรยนร เรองเพศ เรองชวต* ธวชชยไทยเขยว,สรนทรรณเกยรต,

ทชาณนคร,สรลกษณองกลพรยะ เรองเพศในสงคมของเยาวชนเกดจากการเรยนร

ดวยความสบสนหรอเปนเพยงความกงวลของผใหญ

“งานสรางเยาวชนเปนงานสรางชาต ไมใชงานทธรรมดา ใครท

ทำงานดานเยาวชน นอกจากไดงานแลว ยงไดบญดวย เพราะคนรนถดไป

จะเปนคนทดแลสงคมและประเทศแทนเรา ถาเราดแลพวกเขาไมด ระยะ

เวลาทเหลออยของเขาจะสามารถพฒนาประเทศชาตและสงคม หรอทำลาย

ประเทศชาตไดเทาๆ กน” ธวชชย ไทยเขยว รองอธบดกรมพนจและ

คมครองเดกและเยาวชน กลาวถงความจำเปนของการพฒนาเยาวชนเมอม

การพดถงความสมพนธของการเปดโอกาสใหเยาวชนไดเรยนรเรองเพศเรอง

ชวตในสงคมไทย ซงเปนทรกนวาเมอไหรทสงคมพดถงเรองเพศและมคำวา

เยาวชนอยดวยมกผกโยงสองคำนเขาดวยกนโดยใชคำวา“มปญหา”

*เรยบเรยงจากเวทการอภปรายในงานประชมวชาการ “เพศศกษาเพอเยาวชน” ครงท ๑ เมอวนท ๒๗ ตลาคม ๒๕๔๗

ณโรงแรมแอมบาสเดอรกรงเทพฯ

final ��� ��� �����.indb 37 15/11/2550 15:40:18

3�

พฒนา เยาวชนด านบวก คด เป น ร ก เป น เลอกได ปลอดภย ร บผดชอบ

ในประเดนดงกลาว สรนทร รณเกยรต อาจารยประจำคณะ

ศลปศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร วเคราะหถงความกงวลเมอพดถง

เรองเพศกบเยาวชนของคนในสงคมวา

“เรายงสบสนกบการเรยนรเรองเพศศกษา เพราะไมใชเกยวกบการ

มเพศสมพนธเทานน แตเพศศกษามความซบซอนเกยวของกบอกหลายเรอง

เชนความรบผดชอบอกหลายอยางทตามมาเรองเพศเปนสวนหนงของชวต

ดงนน ผมจงยนดทเราพดเรองชวตกนดวย ไมใชพดแตเรองเพศอยางเดยว

การทเดกตดเพศ เปนเพราะเดกตองการแสวงหาอะไรบางอยาง เพยงแต

พวกเขาแสวงหาดวยวธทเขาใจวาจะเปนการชดเชยแตในความเปนจรงกลบ

ไมใชสถานการณเรองเพศของเยาวชนในปจจบน จะเหนไดวา เดกอยใน

สภาพโดดเดยว ขาดความเขาใจ เพราะเรองเพศเปนเรองความขดแยงใน

จตใจของมนษยเมอเกดความตองการแลวเราจงกงวลถงความถกผดหาก

สงคมใดมความเขมงวดมาก กจะมการบดเบอน เกดการเรยนรผดๆ เสมอ

นอกจากนน เรองเพศยงเปนเรองละเอยดออน และเปนทรวมของปญหา

เมอหาทางออกไมได เรากมกใชการหาทางออกทางเพศ เรองนเปนเรองท

เรยนรกนยาก เราไมรจะพดกบใครสงทเยาวชนตองเผชญคอการเปลยนแปลง

ซงกขาดการเรยนรอยางถกตอง

“ปจจบนเรามสงเรามากมายซงโดยธรรมชาตของเดกกมแรงขบใน

ตนเองอยแลว สงเราตางๆ ทกวนนลวนแตเอาเรองเพศเปนตวดงดด

เยาวชนจงตกอยภายใตกระแสทนาเหนใจ ผใหญยงทนความยวเยาของสอท

ออกมาในทกรปแบบแทบไมได แลวเยาวชนจะทนไดอยางไร สาเหตท

เยาวชนสวนใหญลวนเรยนรเรองเพศดวยตนเองผานจากสอตางๆ และจาก

เพอน เพราะเปนเรองของการอยากลองอยากรจงยากทจะหามเยาวชนไม

ใหแสวงหา เพราะเรองเพศเปนเรองของความตนเตน แตเยาวชนกยง

final ��� ��� �����.indb 38 15/11/2550 15:40:19

3�

การพฒนา เยาวชน กบการ เร ยนร เ ร อง เพศ เร องช ว ต

ออนแอเกนกวาจะเผชญกบอารมณของตนเองทเปลยนแปลงไป เพราะยงไม

ไดถกสอนใหมความเขาใจ แตกลบไดรบการปฏบตอยางผด พอเกด

ความเครยด ความเหงา ไรคา กหาทางออกทางเพศ จงมเยาวชนทกลาย

เปนเหยอทางเพศโดยทผใหญตองรบผดชอบอยมากมาย

“เยาวชนของเรามประสบการณทางเพศหลากหลายและเรวขน

เพราะมสงเราจากสอนนเอง พฤตกรรมทางเพศเปลยนไป ผหญงเปนฝาย

เสนอมากขน และกลาในทางทไมเกดคณคากบตนเอง แตกมอกจำนวนมาก

ทไมรประสประสาแมจะเรยนถงระดบอดมศกษาแลว กไมสามารถวางตวกบ

เพอนเพศตรงขามไดถกตอง ไมรวาจะตอบรบหรอปฏเสธอยางไร ยงม

เยาวชนจำนวนมากสบสนระหวางความรกกบเรองเพศ”

สรลกษณ องกลพรยะ ผมประสบการณกบการทำงานใกลชดกบ

เยาวชนในฐานะ เจาหนาทโครงการวยรนปองกนเอดส เครอขายเยาวชน

ภาคเหนอตอนบนรวมวเคราะหถงสาเหตหนงทสงผลใหเกดการรบรเชนนวา

“เพราะเยาวชนสวนใหญเรยนรเรองเหลานมาดวยตนเอง จากคำ

บอกเลาของเพอนๆ ซงสำหรบพวกเขาแลวคอการใหคำปรกษาในกลมเดยว

กนมการลองผดลองถกแตกใชวาจะมาจากกลมเพอนทงหมดมบางสวนท

เขาไดเรยนรจากคำสงสอนของผใหญ แลวเกดปญหาขน เพราะเขาเรม

สบสน สงทไดเรยนรจากเพอน และสงทผใหญสงสอนมานน ขดแยงกน

ไปดวยกนไมได เยาวชนจงเกดคำถามวา แลวควรจะทำอยางไรด เชน

ผใหญมกบอกเสมอวาเรองเพศเปนเรองของผใหญเดกไมควรรเซกสเปน

เรองไมด อยาเพงเรยนร แตเมอเดกไปเรยนรดวยตนเองกลบกลาย

ตรงกนขามเพราะเขามความสขระหวางมเพศสมพนธจงทำใหเดกสบสนวา

ทผใหญบอกวาเรองเพศไมด แตทำไมทำแลวมความสข จงขดแยงกนตงแต

ตนแลว นยงไมตองพดถงวาสถานการณหรอปญหาทเกดมอะไรบาง และ

final ��� ��� �����.indb 39 15/11/2550 15:40:20

40

พฒนา เยาวชนด านบวก คด เป น ร ก เป น เลอกได ปลอดภย ร บผดชอบ

ขณะทเพอนกวาครงหองมเพศสมพนธมาแลว แตผใหญกลบบอกวา เรอง

เพศเปนเรองของผใหญ เดกจงเกดคำถามวา แลวเปนเรองของผใหญได

อยางไร

“หลงจากทเกดความสบสน สงทตามมากคอ เดกเกดความไมเชอ

ถอในคำพดของผใหญอกตอไป จงทำใหกลายเปนปญหา เปนชองวาง

ระหวางผใหญกบเดกทจะทำการเรยนรเรองเพศกบชวตไปพรอมกน แตดวย

ความหวงดผใหญกลบประพฤตอกแบบหนงเพราะถอวาตนเองมประสบการณ

มากอนแตเดกเกดความไมเชอใจผใหญเสยแลวจงทำใหเกดปญหามากมาย

ตามมาอยางทเรารกนอยแลว”

มองมมใหมในเรองเพศกบเยาวชน

“เยาวชนกำลงเผชญปญหาไมใชเปนปญหา” ในมมมองของผใหญทตองทำหนาทกำกบดแลเยาวชนซงถกสงคม

ตดสนวามความประพฤตทสรางความกงวลใหสงคมทชาณนครผอำนวย

การศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชนบานกาญจนาภเษก กลบชใหเหนวา

การตงคำถามและมอง“เยาวชนเปนปญหา”นนกลบสรางปญหาใหเยาวชน

มากยงขน

“สำหรบเยาวชนทลกขนมากอปรากฏการณทางเพศซงเราตความกน

ไปวา เบยงเบน เลวรายนาหวาดกลวนนลวนแตเปนผลกระทบอนเกดขน

จากกระบวนการกลอมเกลา กระบวนการใหคณคา กระบวนการจดการของ

พวกเราในฐานะผใหญทงสน ดฉนไมเชอวาเยาวชนทกคนทลกขนมาทำอะไร

ทเบยงเบนดงทกลาวมานนจะทำดวยเจตจำนงอนอสระอยางแทจรง ไมใช

เชนนนแนนอน เดกๆ เหลานนลวนสรางปรากฏการณขนมาภายใต

final ��� ��� �����.indb 40 15/11/2550 15:40:21

41

การพฒนา เยาวชน กบการ เร ยนร เ ร อง เพศ เร องช ว ต

การจดการของเราซงสงผลกระทบถงพวกเขา และทำใหเกดเปนพลง

เกดเปนรปแบบของพฤตกรรมขนมาถาผใหญมองไปในสงคมแลวรบไมไดกบ

ปรากฏการณของเยาวชนแลวเราจะจดการกบปรากฏการณดงกลาวอยางไร

นนคอคำถามทเราควรกลบมาตงคำถามตนเองมากกวาจะไปตงคำถามกบ

เยาวชน การตความเกยวกบเรองใดเรองหนงนนมนยยะทสำคญ เชน

อาจารยทานหนงกลาววาเมอกอนเคยมองวา เดกมปญหา แตหลงจากท

เปลยนมมมองใหมเปนวา เดกกำลงเผชญหนากบปญหา ทำใหสองคำน

มนยยะทางพฤตกรรมของผใหญและการบรหารจดการทแตกตางกนโดย

สนเชง

“เมอเราบอกวาเดกมปญหา การจดการของเรากออกมาในรปแบบ

ของการควบคม เปนการจดการเพอใหปญหานนหมดไป ซงอาจจะเตมไป

ดวยการใชอำนาจ คำตอบสำเรจรป การชนำ หรออะไรกตามในนามแหง

ความรกและปรารถนาด แตเมอเราบอกวา เดกคนหนงกำลงเผชญปญหา

เรารวาจะแบงปนความทกขและปญหาของเดกเหลานนไดอยางไร

“ความออนโยนของสองประเดนนตางกนมาก และเปนสงทเยาวชน

ของเรารอคอย ดงนน เราจงตองยอนกลบมาดทการตความ หรอการสราง

วาทกรรมของเรา

“ถาเราตความวาเรองเพศเปนเรองของผใหญกเทากบไมมพนทให

เยาวชนของเราเลยถาเราตความวาเรองเพศเปนเรองสกปรกเรากจะกดกน

เดกทงหมดไมใหเขาใกลเรามาถงจดทเราตองเลอกตความแลว”

final ��� ��� �����.indb 41 15/11/2550 15:40:22

42

พฒนา เยาวชนด านบวก คด เป น ร ก เป น เลอกได ปลอดภย ร บผดชอบ

สรางวาทกรรมอยางไร

ใหการเรยนรเรองเพศของเยาวชน

กลายเปนการพฒนาเยาวชน“ถาเราคดจะเปลยนแปลงเรากตองสรางวาทกรรมใหมไมรบมรดก

ของใครทงสน ความคดใดๆ ทเราคดวาอาจจะไมเปนคณตอการสราง

วาทกรรมของเราเรากอาจตองทาทายตนเองวาจะทำอยางไรและสงสำคญ

คอหากคดจะเปลยนแปลง เราตองเขาไปแตะตองสงทเราไมเคยคดจะ

แตะตองมากอน” นนคอขอเสนอจากผอำนวยการบานกาญจนาภเษก

ผเปลยนมมมองของสถานพนจสำหรบเยาวชนวา บานกาญจนาภเษกไมใชคก

แตเปนบานทดแทนชวคราว

“ดฉนอยากเรมจากประสบการณของตนเองกอน ตอนทไดรบ

มอบหมายใหมาทำหนาทดแลบานเยาวชนชายซงถกศาลสงใหเขามาอยใน

พนททถกจำกดอสรภาพไมวาจะดวยเหตผลใดๆ กตาม ในความคดของคน

ทวไป ยอมมองวาเดกเหลานคอเดกไมด เปนเดกททำความผด จงจำตองอย

ในพนทเชนน และไมจำเปนตองมการตรวจสอบการจดการกบเดกเหลาน

คลายเปนฉนทานมตวา “คณจะทำอะไรกไดกบเดกเหลาน” จงเกดการ

กระทำกบเดกไมดหลายอยางโดยลมไปวาแททจรงยงมอกมมหนงของความ

คดวา การทจบมนษยคนหนงมาคมขงไวเพอจำกดอสรภาพนนเปนการ

ทำลายอตลกษณของเดก ถาเราเลยงไปใชวธอน แทนทจะจำกดอสรภาพ

เราอาจจะแกปญหาเดกไดมากกวาทเปนอยดวยซำไป ทสำคญคอ ชวงเวลา

ของการจำกดอสรภาพ กบชวงเวลาของการเปลยนแปลงในตวมนษยคนหนง

นน บางครงไมสอดคลองกนเลย เดกหนงคนทถกจำกดอสรภาพ ๓ เดอน

เขากอาจเขาถงความรสกทเขาอยากเปลยนแปลงตวเองแลว เพราะเวลาแค

นนเพยงพอสำหรบเขาแลวแตคำสงศาลกลบบอกวาตองอยในน๑ปเมอ

final ��� ��� �����.indb 42 15/11/2550 15:40:23

43

การพฒนา เยาวชน กบการ เร ยนร เ ร อง เพศ เร องช ว ต

เปนเชนน แสงสวางแหงความหวงของเดกกดบมอดไปแลว อะไรกกกลบคน

มาไมไดเพราะขนอยกบศาลเทานน

“นคอตวอยางหนงของการทาทายวา ถาเราอยากเปลยนแปลง

เราตองเขยนวาทกรรมใหมดงนนบานกาญจนาภเษกจงเขยนวาทกรรมใหม

วา “ทนไมใชคก” แมลกหลานของเราจะถกตดสนดวยคำพพากษาของศาล

กตาม เยาวชนเหลานไมใชนกโทษ ไมใชอาชญากร เหมอนทมผกลาววา

ถาคณยงไมเคยลมวนคนแหงความเปนเดก คณจะรดวา ชวงชวตแหงการ

เปนวยรน เปนชวงเวลาทมนษยจดการกบตวเองยากทสด ปราบดา หยน

บอกวา“สำหรบวยรน สงคมอนญาตใหผมเปนไดอยางเดยวเทานนกคอ คน

มปญหา เพราะผมเปนเดก เขากบอกวา ผมไมใชเดก เมอผมจะกาวเขามา

ยนในพนทผใหญ เขากบอกวา ผมไมใชผใหญ” และถาเราไมยอมเงยหฟง

เดก เอาแตพดวา ในนามของความรกและปรารถนาดเทานนทจะเปลยน

แปลงเดกไดแตบทพสจนทผานมากบอกใหเรารแลววานนไมใชวธทถกตอง

“เมอเดกในศนยฝกไมใชนกโทษ ไมใชอาชญากร บทบาทของ

เจาหนาทกตองเปลยนไป ไมใชผคม บานกาญจนาจงเปน “บานทดแทน

ชวคราวของเดกวยรนคนหนงซงเคยกาวผดจงหวะและกาวพลาด” นนคอ

วาทกรรมทถกเขยนขนมาใหม และภายใตวาทกรรมใหม ปฏบตการทกอยาง

กตองเปลยนไปโดยสนเชง ขอทาทายคอ แลวในเรองเพศละ เราจะเขยน

วาทกรรมแบบใดกน เพราะทนททเขยนวาทกรรมลงไปใหม ทกอยางกตอง

ถกออกแบบมาใหสอดคลองกน หากเราซอสตยตอตวเราเอง ไมใชเขยนเพอ

ขอตำแหนงแตควรเขยนเพอใหเกดการเปลยนทางสงคมอยางแทจรง

“ทกลาวมาน เปนเพยงกรณตวอยางของเดกในบานหลงหนงทถกต

ตราอยางเหนยวแนน และแทบจะเปลยนแปลงไมได แตเมอเราเปลยน

วาทกรรมใหม เรากไดสงทเราไมเคยไดมากอนเลย นนคอ เดกกลบคนส

final ��� ��� �����.indb 43 15/11/2550 15:40:24

44

พฒนา เยาวชนด านบวก คด เป น ร ก เป น เลอกได ปลอดภย ร บผดชอบ

ออมกอดของพอแมเชนคนปกตในสงคมคนหนงเมอเราเปลยนวาทกรรมใหม

วาเราไมใชผคมเราจงเลอกทจะรกษาจตวญญาณของเดกๆดงนนหากเดก

รสกวาเวลาเพยง ๖ เดอน กพอแลวทเขาจะรสกวาอยากกลบไปใชชวตตาม

ปกตเรากจะอนญาตใหเดกกลบบานได

“อกตวอยางหนงทอยากยกใหเหนวา เราตองเปลยนวาทกรรมใหม

นนคอ การขมขนกระทำชำเรา เพราะทางกฎหมายไดนยามการขมขนไววา

ตองมเสยงหวดรอง มการขดขน มการสอดใสอวยวะเพศของฝายชายเขาไป

ในรางกายฝายหญง ทงทการขมขนจำนวนมากเกดจากความสมพนธเชง

อำนาจ เชน พอขมขนลก หวหนาขมขนลกนอง หรอฝายชายบงคบใหฝาย

หญงอมอวยวะเพศ เปนตน จงเหนไดวา วาทกรรมของสงคมไทยในเรอง

การขมขนทเขยนไวเดมนนไมสอดคลองกบสถานการณทเกดขนจรง”

สดทายทชาณนครสรปถงความเปลยนแปลงวาตองเรมตนจาก

ผใหญกอนเพราะ

“นคอสงทเราตองเปลยนแปลง เพราะทกคนลวนแตเปนเหยอใน

สงคมไทย เราจะเปลยนภาระใหเปนพลงไมได ถาภาระนนอยบนสงทวาง

เปลาและไมมปฏบตการทสอดคลองกบวาทกรรม”

ขณะทสรนทร รณเกยรต สรปถงการรวมมอกนพฒนาใหเยาวชน

เรยนรเรองเพศใหเปนเรองเดยวกบการเรยนรชวตวา

“จะฝากความหวงไวกบพอแมกคงยาก เพราะความใกลชดทำใหพด

เรองเพศกนยากขนครจงเปนบคคลทสามทตองมาทำหนาทสรางความเขาใจ

ใหแกเดก ในเมอครใชเวลาอยกบเยาวชนมาก กตองชวยคดวาจะมชองทาง

ใดบางทจะใหเยาวชนพดคยเรยนรโดยเปดเผยดวยวธทถกตอง”

final ��� ��� �����.indb 44 15/11/2550 15:40:24

45

การพฒนา เยาวชน กบการ เร ยนร เ ร อง เพศ เร องช ว ต

“เมอเราบอกวา เดกมปญหา การจดการของเรากออกมาในรปแบบของการควบคม เปนการจดการเพอใหปญหานนหมดไป ซงอาจจะเตมไปดวยการใชอำนาจ คำตอบสำเรจรป การชนำ หรออะไรกตามในนามแหงความรกและปรารถนาด แตเมอเราบอกวา เดกคนหนงกำลงเผชญปญหา เราจะรวา เราจะแบงปนความทกขและปญหาของเดกเหลานนไดอยางไร”

ทชา ณ นคร ผอำนวยการศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชน

บานกาญจนาภเษก

final ��� ��� �����.indb 45 15/11/2550 15:40:25

final ��� ��� �����.indb 46 15/11/2550 15:40:26

4�

สร าง เยาวชนอย าง ไรให ร บมอโลกอนาคต

สรางเยาวชนอยางไรใหรบมอโลกอนาคต*

ขอมลลาสดเกยวกบจำนวนประชากรวย๑๐–๒๔ปในทวปเอเชย

พบวา ปจจบนมถง ๑.๖ พนลานคน เมอเทยบกบทวปอนจงถอวามจำนวน

มากทสดและดวยจำนวนประชากรขนาดนแคทเธอรนบอนดนกวชาการ

อสระจงตงคำถามวา

“ทกวนน เหนไดจากสอตางๆ วามกมเสยงวพากษวจารณบนเรอง

เยาวชนอยมาก ในขณะเดยวกน สงคมสรางบรรยากาศอยางไรททำให

เยาวชนมความหวง”

ความสำคญของกระบวนการสรางอนาคตของโลกเรา นเปนเรองททกคนตองชวยกนใครครวญอยางหลกเลยงไมได เพราะ

สภาพปจจบนสะทอนใหเหนวาสงคมยงไมสามารถรบมอกบเยาวชนทเตบโต

มาในยคสมยทโลกเปลยนแปลงไปจากเดมอยางรวดเรว ผใหญปรบทศนคต

ของตนไมทนตอการเปลยนแปลงสงผลใหเกดการสอสารทขาดชวง

แคทเธอรนบอนด

ใจองภากรณ

ชลบนนาค

*เรยบเรยงจากการอภปรายเรอง“เยาวชนกบโลกอนาคต”ซงผรวมอภปรายประกอบดวยแคทเธอรนบอนดนกวชาการ

อสระ ใจ องภากรณ อาจารยประจำคณะรฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย และ ชล บนนาค อาจารยประจำคณะ

เศรษฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร เนองในการประชมวชาการ “เพศศกษาเพอเยาวชน” ครงท ๒ และงานเอดส

ภาคประชาชนณทองสนามหลวงระหวางวนท๒๓-๒๕พฤศจกายน๒๕๔๘

final ��� ��� �����.indb 47 15/11/2550 15:40:27

4�

พฒนา เยาวชนด านบวก คด เป น ร ก เป น เลอกได ปลอดภย ร บผดชอบ

ใจ องภากรณ อาจารยประจำคณะรฐศาสตร จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย แสดงความกงวลตอภาวการณรบรสงคมของวยรนวาเปนผล

จากสงคมไทยไมเคารพวยรนโดยใชคำสอนศลธรรมทไมสอดคลองกบสภาพ

ความเปนจรง และสรางคานยมผดเพยน เยาวชนไมเคยพดถงตวเองบนเวท

ไมมระบบประชาธปไตยในวยรน ผใหญตองสอนตลอด และเมอใดทมวยรน

บกเบกมาตรฐานศลธรรมใหมๆ สงคมกลบมองวาวยรนงมงาย หลงใหลใน

วตถนยม

“สงคมไทยปลอยใหมการซอขายเซกส แตไมสอนใหวยรนเคารพใน

ความเปนมนษย ไมสอนใหรประวตศาสตร ทงทความคดเรองรกนวลสงวน

ตวเปนวฒนธรรมตะวนตกทรบมาในสมยรชกาลท ๕ ไมใชวฒนธรรมไทย

ทกวนน เราตระหนกหรอเปลาวาเราสอสารกบวยรนไมเขาใจกน เพราะการ

เกดคนละยคสมยยอมสงผลใหตความไมเหมอนกน”

ชล บนนาค อาจารยประจำคณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลย

ธรรมศาสตร บรรยายภาพของเยาวชนปจจบนวา ในสายตาของผใหญเหน

วยรนเปนคนชอบเสพสอบนเทง อานการตน หนกไมเอาเบาไมส ขาดการ

เตรยมตวใหรบรขอมลขาวสารทหลากหลาย มแตการแสวงหาความสขทาง

ใจ และมงแขงขนในลกษณะของการเหยยบคนอนขนไปเพอใหตวเองเปน

เลศนน ซงพฤตกรรมเหลาน สวนหนงเปนผลจากระบบโรงเรยนทำใหเขาม

ปญหา

final ��� ��� �����.indb 48 15/11/2550 15:40:28

4�

สร าง เยาวชนอย าง ไรให ร บมอโลกอนาคต

ผใหญตองเปลยนมมมอง

จากสงสอนอบรมเปนใหเดกคดวเคราะหเองการใชกระบวนการสงสอนอบรมแบบทเปนมาของสงคมไทยอาจไม

สอดคลองกบการพฒนาเยาวชนใหพรอมรบมอกบโลกอนาคต เราจงตองเรม

ปรบเปลยนกระบวนการนตงแตการชวยใหเยาวชนผานพฒนาการตางๆ

จากบานสสงคม ทำอยางไรใหเขามทกษะทประเมนขอดขอเสยได รวมทงยง

ควรใหความสนใจในประเดน เชน หนาทของครและพอแมทจะตองดแล

สขภาพอนามยเยาวชนในชวงวยเจรญพนธ ปญหาจากคานยมชายหญงทไม

เทาเทยมกนวาจะมผลอยางไรถาหญงไมไดรบโอกาสทางการศกษา

เชนเดยวกบการสอนเรองเพศศกษา แคทเธอรนชวนใหชวยกน

ทบทวนวา ๒๐ ปทผานมา มคำสอนอะไรบางทใชไมไดผล เชน การหาม

อยางเดยว ไมบอกทางเลอกหรอวธการอยางอน เหลานสงผลใหเดกๆ ไมม

ขอมลเพอตดสนใจอยางรอบดาน นอกจากนน พอแม คร กไมมทศนคต

ยนดรบฟงเดกๆ

ขอเสนอของแคทเธอรนตอการสรางเยาวชนใหมสขภาพทดคอ

เรมจากการขอใหผใหญพงตระหนกวาเยาวชนกคอกระจกของสงคม ฉะนน

สงคมจะเปนแบบไหนอยทเรา ผใหญตองมบทบาทรบผดชอบอนาคตของ

เยาวชน ขณะทรฐบาลกตองมนโยบายสนบสนนการปรบตวของเยาวชน

และประชาสงคมจะตองมสวนในการสรางบรรยากาศสงแวดลอมเพอการ

ปรบตวของเยาวชน ซงสอดคลองกบขอเสนอแนะจากใจทตองการใหผใหญ

หาทางคยกบวยรน ยกเลกกรอบทคบแคบและคานยมทไมสงเสรมใหวยรน

เขาใจตนเอง

เชนเดยวกบชลทเสนอวาผใหญตองเปลยนมมมองมาเปนวาจะไป

ชวยเหลอเยาวชนไมใชสงสอนอบรมพฒนากระบวนการสอนใหรจกการคด

final ��� ��� �����.indb 49 15/11/2550 15:40:28

50

พฒนา เยาวชนด านบวก คด เป น ร ก เป น เลอกได ปลอดภย ร บผดชอบ

และวพากษสรางสรรคเพราะหากระบบคดดการเรยนรกจะดตามไปและ

ควรเนนการทำกจกรรมเสรมการเรยนรนอกหองเรยน เพราะการเรยนใน

หองเรยนไมตอบโจทยเรองทกษะในการดำรงชพ รวมทงปรบวธคดทาง

ศาสนาเพอใหเกดการยอมรบความแตกตางทางวฒนธรรม โดยใชพทธศกษา

กระตนใหคดใชเหตผลเปนเนนสอนผานการปฏบตจรงมากกวาเชงพธกรรม

เนองจากโลกอนาคตจะเตมไปดวยขอมลขาวสารและชองทางเขาถงโดยงาย

เทคโนโลยจะดและมประสทธภาพยงขนเรอยๆ

ดงนน หนาทของผใหญในปจจบนคอ การเตรยมตวเยาวชนให

กลายเปนผใหญทมคณภาพดวยการตดอาวธทางปญญาใหพวกเขา

“การจะใหเยาวชนมปญญาเพออยกบอนาคต จะตองมกระบวนการทไมใชขอหาม แตเปนการทำใหเยาวชนเหนความหมายตรงกบความตองการและเหนเปาหมายของตน”

final ��� ��� �����.indb 50 15/11/2550 15:40:29

51

เ ข า ใ จช ว ต ผ านยา แล ะ เ ซ กส

เขาใจชวต ผานยา และเซกส* วฒและต

“เหลายา เซกส”สามเรองนสำหรบเยาวชนในสงคมไทยดจะได

ยนแตเพยงคำวา“หาม”แตเมอใหโอกาสตวแทนเยาวชนทฝาดานเสนสแดง

ทขดไวมาบอกเลาประสบการณ เราพบความจรงทซอนอยภายใตขอหามวา

สงคมอาจตองกลาทจะใหขอมลทงสองดานแกเยาวชน เพอใหคดแยกแยะได

อยาปดกนจงจะเปนการแกปญหาทถกจด

วฒ เลาถงทมาของการใชยาเสพตดของตวเองวาใชยามานาน

ประมาณ๕ป โดยเรมใชตงแตอาย๑๔จนกระทงอาย๑๙ปทงทในวย

เดก เขากมความรสกกลวจากการเหนภาพคนตดยาในโฆษณา อกทงยงได

สมผสกบคนตดยาทเสพยาเสพตดดวยตนเองตอนอยชนอนบาล

วนหนง ขณะกำลงเดนไปโรงเรยนกบพสาว เขาพบกบคนเสพ

เฮโรอนดวยการฉด ตอนนน แมจะกลววาคนๆ นนอาจจะเขามาทำราย

พสาว แตเขากไมสามารถเลยงไปใชเสนทางอนได เขาจงมภาพในใจนบ

จากนนมาวาคนตดยาเสพตดจะตองทำรายผคน ทำใหตวเองอยากทำรายคน

เหลาน

แตแลวเขากลบเปนฝายหนเขาหายาเสพตดเสยเอง

การตดยาเสพตดนนบางคนอาจเรมดวยเหลาบหรกญชายามา

เฮโรอน แตวฒขามขนใชเฮโรอนเลย วนทใชวนแรก เขาอยในโรงเรยน

ประจำเมอเหนอาการของเพอนทกำลง“เลน”ไมเหมอนภาพคนตดยาทเขา

เคยรบรมาเลยและเมอเหนอาจารยทสอนในโรงเรยนกใชยาในทสดตวเอง

จงรวมวงดวยแลวก“เปรม”ไปกบมน

*เรยบเรยงจากการเสวนาหวขอ“เขาใจชวตผานเหลายาเซกส”ผรวมเสวนาไดแกวฒ(นามสมมต)อดตผเสพเฮโรอน

และต (นามสมมต)อดตชายขายบรการทางเพศดำเนนรายการโดยสมวงศอไรวฒนาตวแทนจากมลนธเขาถงเอดส

การเสวนาครงนเปนสวนหนงของการประชมวชาการ “เพศศกษาเพอเยาวชน” ครงท ๒ ในงานเอดสภาคประชาชน

ณทองสนามหลวงระหวางวนท๒๓-๒๕พฤศจกายน๒๕๔๘

final ��� ��� �����.indb 51 15/11/2550 15:40:30

52

พฒนา เยาวชนด านบวก คด เป น ร ก เป น เลอกได ปลอดภย ร บผดชอบ

วฒบอกเลาความรสกตดใจจากการใชยาวา “เพลน เปนความสข

แบบทเราไมเคยไดรบ ไมคดวาจะมอะไรสขขนาดนอกแลว ฝนดทงทยงตน

อย”

ต ตวแทนของผทใชชวตใกลชดกบเซกสเลาถงสงแวดลอมในชวตท

ผานมาวา ตนเองเคยเปนพนกงานบรษท พนกงานหาง แคชเชยร จนใน

ทสด กมาขายบรการ ทงทตนเองกมทศนคตทไมดตออาชพน เคยมองวา

เซกสเปนเรองสกปรกแพรเชอ

ตใชเวลานานหลายปกวาจะตดสนใจทำอาชพน โดยใชความยากจน

เปนขออางขอแรก เพราะทำงานในโรงงานไดคาแรง ๕๐๐ บาทตอเดอน

ถงโรงงานมขาวเปลาให กตองซอกบขาวเอง และยงตองเลยงดพอแม

เมอเงนไมพอ เพอนจงแนะนำใหเลอกทำอาชพทตนไมชอบ เพราะในชวงป

พ.ศ.๒๕๓๕-๒๕๓๖เรองทำนองนยงไมเปนทยอมรบ

“ตอนทนองสาวมาทำงานในคาเฟ ตวเองยงรงเกยจมองวาสำสอน

ในสงคมไทยถกสงสอนวาสำสอนไมด แตคนเรามเซกสกครง หรอกบกคน

จงจะนยามไดวาสำสอน”

ในเมอวฒและตตางเคยมคานยมไมตางจากคนทวไปในสงคมตอ

เรองเหลายาและการขายบรการเชนนนอะไรคอเงอนไขททำใหความคด

ของพวกเขาเปลยนไป

ตเลาถงความรสกและสงทเกดขนหลงตดสนใจเปลยนเสนทางชวต

วาเปนผลจากการตอง“ปากกดตนถบ”

“ถาจะถามวาอายไหม กอาย แตกตองทำ แรกๆ กเลอกแตคนทด

สะอาด พอมรายไดสงกลบบาน เรมมคอนโดฯ มองวาอาชพนกไมตางกบ

การทำงานในโรงงานไมตางกบเรองเมยนอยเมยหลวงในสงคมเพยงแควา

แบบหลงมนเปนเซกสฟรๆ เทานน แตพอมาทำงานอยางนสงหนงทเปลยน

final ��� ��� �����.indb 52 15/11/2550 15:40:31

53

เ ข า ใ จช ว ต ผ านยา แล ะ เ ซ กส

ไปคอ สงคมทเคยอยเคยมความสขกเรมแยกตวออกจากเรา เชน เดนผาน

เขาไดกลนนำหอมกจะแซววาไดเวลากะหรออกหากนแลว”

สวนวฒนนการทเขาเขามาอยในวงการทตนเองเคยเกลยดและกลว

เปนเพราะยาเสพตดทำใหเขารจกและสมผสกบความสขอยางใกลชด

“เราเรมไดรบความสขมากจากยา ทำใหเราอดใจไมได ตองใชตอ

เพราะเมอหยดเสพจะปวดหว ปวดกระดก” วฒอธบายถงฤทธยาเสพตดวา

แตละประเภทมอำนาจไมเทากนสำหรบเฮโรอนพอเลกแลวจะทำใหผเสพ

รสกไมมนคงวตกมอาการทางกายจงตองใชตอไป

“ทสำคญคอ ภาพหรอสงทสอบอกมนตรงกนขามกบทเราไดรบร

พอเสพแลวมนเปนความสข ฉะนน เมอเดกหลดเขาไป ในขณะทยงไมม

พนฐานความคดความรบผดชอบหรอตดสนใจเมอเขาไมไดรบขอมลทงสอง

ดานเดกจงเลอกทำในสงทจะนำไปสความสข”

เมอถกถามวา “ความสข” ทวานนมาจากอะไร วฒตอบวามน

เหมอนการทเราไดนงสมาธแลวถงจดทมสารแอนโดรฟนหลงออกมา ตนเอง

เคยบวชแลวนงสมาธกไดรบความสขแบบนเชนกน รสกไมทกข ไมกงวล

รสกมความสขเวลากนเหลายงรองไหไดแตใชเฮโรอนจะไมทกขเลย

ถามองยอนไปถงสาเหตททำใหใชยาตอเนอง วฒปอกเปลอกตวเอง

วาไมไดเกดจากความเครยดหรอความทกข แตเปนเพราะเรมใชยามาตงแต

อายนอยๆ

“พอใชยามาตงแตอายนอยๆ เราจะไมรจกการจดการปญหาดวยตว

เอง เวลามปญหา เหมอนเราไมมภมคมกนทางอารมณ ตองพงยาเสพตด

ถาไมเสพจะรสกเศราปญหาทไมเคยถกจดการจะเขามารมเราและมอาการ

ทางกาย เชน ปวดกระดก จะอวก ปวดทอง ทงภาวะทางอารมณ และ

รางกาย ประดงกนจนเกดอาการทเรยกวา เสยนยา พอตดยา มนกม

final ��� ��� �����.indb 53 15/11/2550 15:40:32

54

พฒนา เยาวชนด านบวก คด เป น ร ก เป น เลอกได ปลอดภย ร บผดชอบ

ผลกระทบกบตวเอง ทำใหเราแยกตวออก เพราะไมกลาเขาสงคม สงคมไม

ยอมรบ ทกอยางหยดหมด ทงดานสงคมและการพฒนาตนเอง เวลาเสยน

ยาจะหยบของในบานไปขาย ทบานไมสบายใจ ทำใหรสกผดมาตลอด

เมอรสกแยกจะใชมากขน”

และนนจงเปนสาเหตททำใหวฒเลกยาเสพตดไดหลงจากมโอกาสได

คดทบทวนถงสงทตนเองทำใหครอบครวเดอดรอนและนำความทกขมาให

สำหรบเรองการปราบปรามหรอการทำใหการขายบรการทางเพศ

หมดไปนน ตมองวาทกอยางยอมอยในกรอบ กฎหมาย สงคม วฒนธรรม

อาชพนไมมตวตน ผดตงแตกำเนด จงโดนปราบปราม และถกจดระเบยบ

แตยงตตราหรอจดระเบยบกลบยงกดปญหาเอาไวอกทงสภาพแวดลอมทาง

สงคมและเศรษฐกจลวนมผลตอการจดการทงระบบ

แตสำหรบเยาวชนตองทำใหเยาวชนสามารถคดไดดวยตวเอง พอใชยามาตงแตอายนอยๆ เราจะไมรจกการจดการปญหาดวยตวเอง เวลามปญหา เหมอนเราไมมภมคมกนทางอารมณ ตองพงยาเสพตด ถาไมเสพจะรสกเศรา ปญหาทไมเคยถกจดการจะเขามารมเรา

final ��� ��� �����.indb 54 15/11/2550 15:40:33

55

เ ป ดห วอกแม ห วใ จคร เม อร ว าล ก (ศ ษย ) เป น เกย

เปดหวอกแม หวใจคร เมอรวาลก (ศษย) เปนเกย* ม.ร.ว.ลกษณสอางคเกษมสนต,

ยวดคฤหบด,กมลเศรษฐเกงการเรอ,

สมนกกำลงเดช

*เรยบเรยงจากการเสวนาหวขอ “เมอลกชายหรอลกศษยเปนเกย ควรทำอยางไร” ผรวมเสวนาประกอบดวย

ม.ร.ว.ลกษณสอางค เกษมสนต ตวแทนแมทมลกชายเปนเกย ยวด คฤหบด ผอำนวยการสำนกกจการนกศกษา

มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทาสมนก กำลงเดช ตวแทนเกย และกมลเศรษฐ เกงการเรอ เลขาธการ สมาคมฟาสรง

แหงประเทศไทย การเสวนาครงนเปนสวนหนงของการประชมวชาการ “เพศศกษาเพอเยาวชน” ครงท ๒ ในงานเอดส

ภาคประชาชนณทองสนามหลวงระหวางวนท๒๓-๒๕พฤศจกายน๒๕๔๘

เมอถกถามวารสกอยางไรทมลกชายเปนเกย ม.ร.ว.ลกษณสอางค

เกษมสนต กลาววา “แมไมจำเปนตองทำอะไร เพราะไมวาจะเปนอะไร

ทกคนคอมนษยเทาเทยมกนหมด”

กอนหนานน ม.ร.ว.ลกษณสอางคกมความคาดหวงตอ “ความเปน

ลกชาย” ไมตางจากพอแมคนอนๆ แตเมอลกเดนเขามาสารภาพดวยตนเอง

วาเปนเกย สงทแมพงทำในความเหนของเธอคอ “มนเปนธรรมชาตของเขา

ทเราแกไขอะไรไมไดยงพยายามแกไขกลบจะยงทำใหทงแมและลกเจบปวด

สงทจะใหไดกคอคำแนะนำทดเทานน”

ซงความเขาใจและเปดใจยอมรบในตวลกอยางทลกเปนนน ในความ

เหนของ ยวด คฤหบด ผอำนวยการสำนกกจการนกศกษา มหาวทยาลย

ราชภฏสวนสนนทาไดขยายความวา “หมายถงรจกทกสงทกอยางการเขาใจ

คนไมเหมอนกบการเขาใจคำอธบาย แตตองเขาใจความคด พฤตกรรม

การแสดงออก”

final ��� ��� �����.indb 55 15/11/2550 15:40:34

56

พฒนา เยาวชนด านบวก คด เป น ร ก เป น เลอกได ปลอดภย ร บผดชอบ

สำหรบปญหาการยอมรบตวตนของลกทเปนเกยนน กมลเศรษฐ

เกงการเรอ ในฐานะเลขาธการสมาคมฟาสรง ซงมบรการใหคำปรกษาทาง

โทรศพทไดชสถานการณจากประสบการณทำงานบรการใหคำปรกษาทาง

โทรศพทสำหรบพอแมทมลกเปนเกยวา สามารถจำแนกประเภทของพอแม

ออกไดเปน๓กลมดวยกนคอหนงพอแมทเขาใจลกสองพอแมทเขาใจ

ลกแตคนรอบขางไมเขาใจและกลมทสามคอพอแมทปฏเสธไมยอมรบลก

เลยสาเหตเปนเพราะมความคาดหวงในตวลกสงมากลกในกลมนจะมความ

รสกทกขทรมานอยางมาก และจะไมกลาแสดงออกตอหนา แตจะไป

แสดงออกลบหลงอยางเตมทแทน

สมนก กำลงเดช อธบายถงเรองนดวยประสบการณของเขาเองวา

เมอตอนเปนเดก เคยถกพอแมสงไปโรงเรยนประจำชายลวน เพราะหวงวา

สภาพแวดลอมจะชวยกลอมเกลาพฤตกรรม แตกลบทำใหตนเองรสกกดดน

อยางมากทไมสามารถแสดงตวตนทแทจรงออกมาได เมอถงเวลาทมโอกาส

กเลยแสดงออกมาเตมท ดงนน จงคดวาคนทมลกหรอลกศษยเปนเกยตอง

เปดใจและทำความเขาใจตอความจรง และยำวา “พอแมทมลกเปนอยางน

ตองเปดใจมากๆ สงทกดดนคนทเปนอยางพวกเรามากทสดกคอ หนง พนท

ในการยนอยในสงคมแหงน สอง พอแม และสาม คนรอบขางทไมเขาใจ

เหยยดหยามเราเราตองมองสงทเขาทำนะครบไมใชตดสนจากสงทเขาเปน”

ยวดเปรยบเทยบการเลอกเปนเพศทสามของคนกลมนวาเหมอน

เดกๆ มทงทถนดเขยนหนงสอขางซายและขางขวา เราไมควรบงคบเขาวา

ตองเขยนมอขวาเทานน“ดงนนเมอมลกเปนเพศทสามสงเดยวทพอแมจะ

ทำไดกคอตองเขาใจ ทงครอบครวและโรงเรยนตองมสวนอยางมากทจะให

ความเขาอกเขาใจ เทาทสงเกต เดกเหลานจะมพลงในการสรางสรรคอยาง

มากถาหากไดรบการสงเสรมและสนบสนน”

final ��� ��� �����.indb 56 15/11/2550 15:40:35

5�

เ ป ดห วอกแม ห วใ จคร เม อร ว าล ก (ศ ษย ) เป น เกย

เมอเปนเชนน วธการสอนเรองการมเพศสมพนธทปลอดภยใหลก

และลกศษยทเปนเกย จงควรเนนการสอสาร โดยยวดขยายความถงการ

สอสารทมประสทธภาพวา “เรมจากตองใหเขาตอบจากใจของเขาเอง

ตองอาศยเทคนคความใจเยน ถามแลวฟงความคดของเขา สรางใหเกด

ความไววางใจแลวจงเตอน”

สำหรบความกงวลใจของสงคมทตงคำถามถงครทเปนเกยแลวมา

สอนลกศษยวา อาจทำใหเดกสบสนและมพฤตกรรมเลยนแบบ สมนกใน

ฐานะครฝกสอนทเปนเกยใหความเหนวา “ถาถามวาเปนครทเปนเกยอาย

ไหม กจะตอบวาไมอาย และทบางคนกลาวหาวาใหครเปนเกยมาสอน

หนงสอจะมสวนทำใหเดกมพฤตกรรมเบยงเบนตาม ตนไมเหนดวย เพราะ

ตงแตฝกสอนมากไมเคยเหนวาลกศษยจะกลายเปนเกยอยางตนเองเลย”

แตเพยงการยอมรบทำใจไปจนถงเขาใจจากฝายผใหญครหรอพอ

แมกอาจเปนการตบมอขางเดยว เพราะนอกจากปญหาจากทศนคตของฝาย

พอแมหรอครแลว ทศนคตของลกหรอลกศษยทเปนเกยเองกเปนเรองทตอง

ทบทวน ซงสมนกเสนอแนะวา เจาตวตองยอมรบและเขาใจตนเองกอนเปน

อนดบแรกเพอไมใหปญหาบานปลาย

“พออยากใหเปนตำรวจ ใจไมชอบเลย แตกไปสอบตามทพอ

ตองการทนพอไมไหวกเลยเกดเปนปญหากบพอแมเราตองเรมจากเขาใจตว

เองกอนแลวจงคยกบพอแม กรณของตวเองกเดนเขาไปบอกเขาตรงๆ เลย

วาผมเปนเกยครบ ตอนแรกพอกบแมกตกใจแตกคอยๆ ยอมรบ และหนมา

สงเสรมสนบสนนเรา เพราะรวาเราไมไดทำตวไมด มผลงานใหทานยอมรบ

อยากจะบอกนะครบวาเราไมไดอยากเปนอยางนแตเราborntobe(เกด

มาเพอเปนอยางน)จรงๆ”

final ��� ��� �����.indb 57 15/11/2550 15:40:35

5�

พฒนา เยาวชนด านบวก คด เป น ร ก เป น เลอกได ปลอดภย ร บผดชอบ

อาจตองใชมากกวาเวลา กวาทพอแม คร และสงคมจะยอมรบกบ

เพศสภาพของลกชายลกศษยทเปนเกยและตอบคำถามดวยความ“เขาใจ”

ไมใช“ทำใจ”

พอแมทมลกเปนอยางนตองเปดใจมากๆ สงทกดดนคนทเปนอยางพวกเรามากทสดกคอ หนง พนทใ น ก า ร ย น อย ใ น ส ง ค ม แ ห ง น สอง พอแม และสาม คนรอบขางทไมเขาใจเหยยดหยามเรา เราตองมองสงทเขาทำนะครบ ไมใชตดสนจากสงทเขาเปน

final ��� ��� �����.indb 58 15/11/2550 15:40:36

5�

ครอบคร วของ เรา

ครอบครวของเรา*

นายแพทยประเสรฐผลตผลการพมพ

เชอไดวาสงหนงททกคนรวมทงเดกนกเรยนทกคนเกลยดเขาไสคอ

ถกสงใหเขยนเรยงความเรอง“ครอบครวของเรา”ครอบครวของเรามพอแม

พนองกคนหมาแมวกตวใครรกใครใครทำอะไรเสรจแลวกนำไปสงคณคร

เอาคะแนน

วนนผเขยนจำตองเขยนเรยงความเรอง“ครอบครวของเรา”อกครง

หลงจากเขยนมาแลวหลายครงเมอสมยเปนนกเรยน แตครงนผเขยนมใช

นกเรยนและไมมคะแนน

ลกลงทไดรบอาหารครบแตขาดแมจะไมโต ทารกและเดกเลกใน

สถานเลยงเดกกำพรากเชนกน หากพเลยงอมนอยไปนดเลนดวยนอยไป

หนอย กจะทำใหเดกไมโตเชนกน หรอไมกโตแตตวแตพฒนาการดานอนๆ

ลาชาเชนเดนชาพดชาอานเขยนไดชา

คนเราจงตองมครอบครวทแนๆครอบครวทสมบรณประกอบดวย

พอ แม และลก ครอบครวทดควรประกอบดวยปยาตายายและลงปานาอา

อกดวย

ครอบครวทสมบรณควรมทงพอและแมโดยทพอแมรกกนมากๆและ

รกลกเทาๆกนแตไมตองมากเทาทพอแมรกกนกลาวคอพอกบแมรกกนสก

สบคะแนน แลวแตละคนรกลกคนละหาคะแนน ดวยโครงสรางสามเหลยม

*เรยบเรยงจากสงวาสเสวนาครงท๒ :ผใหญในชวตของเดกจดขนเมอวนท ๓๑มนาคม๒๕๔๘ณโรงแรมหลยส

แทเวรนโดยมผรวมอภปรายไดแกสราวฒมาตรทอง(อน)นกแสดงนายแพทยประเสรฐผลตผลการพมพจตแพทย

โรงพยาบาลเชยงรายประชานเคราะหปอตวแทนเยาวชนและแมอยตวแทนของลกสาวภรรยาและแมการเสวนา

ดงกลาวจดโดยโครงการกาวยางอยางเขาใจรวมกบหนงสอพมพประชาไท

final ��� ��� �����.indb 59 15/11/2550 15:40:37

60

พฒนา เยาวชนด านบวก คด เป น ร ก เป น เลอกได ปลอดภย ร บผดชอบ

ดานเทาเชนนครอบครวจงสมดลความรกความสามคคของพอแมนนมนคง

และมพลงมากพอในการอบรมสงสอนลก

ในทางตรงขาม พอแมไมรกกนหรอรกกนนอย หรอในอกกรณหนง

คอ พอรกลกแตแมไมรกลก เชนน สามเหลยมครอบครวจะเสยสมดลเอยง

กะเทเรเปนเหตใหลกไมเชอฟงคำสงสอนของพอแมไดโดยงาย

หากเราเชอโครงสรางครอบครวเชนน การทลกมแคพอหรอแมหรอ

มผเลยงดเพยงคนเดยวจงอาจจะตดปญหาเรองสมดลของครอบครวไปตงแต

ตน กลาวคอ ถาเดกมพอหรอแมหรอผเลยงดเพยงคนเดยว โครงสราง

ครอบครวจะกลายเปนเสนตรง ขอเพยงพอหรอแมหรอผเลยงดใหความรก

ความอบอนมากเพยงพอเดกกสามารถพฒนาตนเองตอไปไดแตอยางนอยก

ตองมคนเลยงมใชใหทอนไมเลยง

ครอบครวทดควรประกอบดวยปยาตายายและลงปานาอา นนคอ

เปนครอบครวขยาย เพราะในการอบรมสงสอนลกนน แทจรงแลว ไมมใคร

สามารถพดไดเตมปากเตมคำวาวธไหนถกหรอผด เชน ใหลกเลนเกมวนละ

๒ชวโมงถกหรอผดใหลกใชมอถอตงแตเลกถกหรอผดเปนตนการอบรม

สงสอนลกจงควรเกดจากการพดคยและชวยกนสงชวยกนสอนของผใหญ

หลายๆคน ซงยอมผดบางถกบาง เขมงวดเกนไปบางเวลาและหยอนยาน

เกนไปเปนเวลาสลบกนไป แตโดยรวมแลว เดกจะไดมปฏสมพนธกบคน

หลายคน ทำใหสามารถเรยนรและเลยนแบบขอดขอดอยของสมาชก

ครอบครวแตละคนอยางหลากหลาย

พนจากครอบครวจงเปนเรองของสงคม สงคมมสวนชวยเลยงดเดก

แนนอนไมวาจะรตวหรอไมกตาม รวมทงไมวาจะเตมใจหรอไมกตาม เชน

สงคมนอนญาตใหเดกซอเหลาเบยรไดหรอไม สงคมนอนญาตใหเดกขบรถได

หรอไมเปนตน

final ��� ��� �����.indb 60 15/11/2550 15:40:38

61

ครอบคร วของ เรา

หากเราเชอโครงสรางครอบครวเชนน การทลกมแคพอหรอแมหรอ

มคนเลยงดเพยงคนเดยวจงอาจจะมใชเรองสำคญเพราะวงศญาตและสงคม

ตางหากทเปนผเลยงด มใชพอแมจะสำคญอะไรนกหนาแตเพยงผเดยว

อยางไรกตามหากสงคมนนไรระเบยบวนยอยางมาก พอแมหรอคนเลยงด

เพยงคนเดยวจะตองทำงานหนกมากขนเปนทวคณ

ทงหมดนอาจจะเปนคำอธบายวาเพราะอะไรเดกทขาดพอแม

บางคนไมวาจะขาดคนเดยวหรอขาดไปทงคกสามารถพฒนาตนเองเปนผม

ความรความสามารถและมสขภาพจตทดได หากครอบครวนนมเพยงพอหรอ

แม แนนอนวาพอหรอแมเพยงคนเดยวตองทำงานหนกกวาปกตเพราะตอง

ทำหนาทเปน “ตนแบบ” ทงชายและหญงใหแกลก แตทสำคญมากกวา

การเปนตนแบบคอตองทำหนาทเปน “หลกยด” ใหลกยดเกาะพฒนาการ

และเดนหนาตอไป

กอนทพอหรอแมหรอผ เลยงดใดๆ จะเปนหลกยดของเดกได

ขนแรก ผเลยงดตองสราง “สายใยสมพนธ” ขนภายในจตใจของทารกให

สำเรจกอน หากไมสำเรจ ทารกจะไมยอมโตหรอไมยอมพฒนาแมวาจะได

อาหารครบดงทกลาวตอนตน หลงจากสองฝายมสายใยสมพนธแลวเดกเลก

จงจะม “ความมนคง” และเชอวาพอหรอแมหรอผเลยงดเปนท “ไววางใจ”

ไดดวย จนกระทงเมอเดกอายไดประมาณ ๓ ขวบจงถงเวลาทเขาจะ

“แยกตวตน” ออกเปนบคคลอสระจากผเลยงดแลวเรมพฒนาอตลกษณทาง

เพศและอตลกษณสวนตนตอไปตามลำดบ

ทเดกตองการมากทสดจงเปนสายใยสมพนธทแนนแฟนและอย

เหนอบคคลหรอกาลเวลากลาวคอแมพอหรอแมหรอผเลยงดจะอยหางไกล

หรอถงแกกรรมไปแลวกตาม สายใยสมพนธนนกยงคงอยและทำหนาทเปน

สายเชอกใหเดกๆไดยดเกาะแลวเดนตอไปอยางไมหยดยง ประเดนสำคญคอ

final ��� ��� �����.indb 61 15/11/2550 15:40:39

ในการอบรมสงสอนลกนนแทจรงแลว ไมมใครสามารถพดไดเตมปากเตมคำวาวธไหนถกหรอผด เชน ใหลกเลนเกมวนละ ๒ ชวโมง ถกหรอผด ใหลกใชมอถอตงแตเลก ถกหรอผด เปนตน การอบรมสงสอนลกจงควรเกดจากการพดคยและชวยกนสงชวยกนสอนของผใหญหลายๆ คน ซงยอมผดบางถกบาง เขมงวดเกนไปบางเวลาและหยอนยานเกนไปเปนเวลาสลบกนไป แตโดยรวมแลว เดกจะไดมปฏสมพนธกบคนหลายคน ทำใหสามารถเรยนรและเลยนแบบขอดขอดอยของสมาชกครอบครวแตละคนอยางหลากหลาย

62

พฒนา เยาวชนด านบวก คด เป น ร ก เป น เลอกได ปลอดภย ร บผดชอบ

สายใยสมพนธทแนนแฟนนสามารถสรางขนไดจำเพาะเมอเดกอายไมเกน

ขวบปแรกเทานน

มหนงการตนญปนชนดเรองหนงชอเรอง Tokyo Godfathers

ของผกำกบซาโตชคงเนอเรองเกยวกบคนไรบาน๓คนคอชายวยกลาง

คนขเมา กะเทยวยรวงโรย และสาววยรนใจแตกอาศยอยดวยกนขางถนน

สามคนไปพบทารกคนหนงถกทงไวในกองขยะ พวกเขาจงพาทารกนนออก

เดนทางเพอตามหาแมทแทจรง

เปนการตนทสวยสดงดงามและคณภาพสงยง เนอหาชวนให

ตความไดหลากหลาย โดยทหนงในการตความเหลานนคอ คนทงสามเปน

สวนประกอบของครอบครวซงประกอบดวยพอ (คนขเหลา)แม (กะเทยท

อยากเปนแม)และลก(วยรนใจแตก)

ทงสามทำหนาทประคบประคองครอบครว (เดกทารก) ไปใหถงจด

หมายปลายทาง

final ��� ��� �����.indb 62 15/11/2550 15:40:40

*เรยบเรยงจากสงวาสเสวนาครงท๒ :ผใหญในชวตของเดกจดขนเมอวนท ๓๑มนาคม๒๕๔๘ณโรงแรมหลยส

แทเวรนโดยมผรวมอภปรายไดแกสราวฒมาตรทอง(อน)นกแสดงนายแพทยประเสรฐผลตผลการพมพจตแพทย

โรงพยาบาลเชยงรายประชานเคราะหปอตวแทนเยาวชนและแมอยตวแทนของลกสาวภรรยาและแมการเสวนา

ดงกลาวจดโดยโครงการกาวยางอยางเขาใจรวมกบหนงสอพมพประชาไท

ผใหญในชวตของเดก*

นายแพทยประเสรฐผลตผลการพมพ,สราวฒมาตรทอง,ปอและแมอย

ปอ วย ๑๗ ป พอกบแมเลกกนตงแตเกด แตไมเคยโหยหาให

ครอบครวอยกนพรอมหนาดวยเขาใจในเหตผลของผใหญแตทสำคญคอปอม

บคคลแวดลอมภายในบานทงแมพปาทเปนผใหญใจดทคอยสงเสรมและ

เขาใจเขาฯลฯ

“ทคนมกคดวาการไมมครอบครวจะทำใหเดกเสยคนตดยามนไม

ใชเสมอไป บางคนอาจตดยาเพราะพอแม บางคนฐานะดมเกยรตยศ

แตครอบครวไมอบอนถงพอแมปอจะไมไดอยดวยกนแตยงมความสขด”

ปอเคยตองเขยนเรยงความเรองครอบครว กเขยนถงพอ เขยนถง

แม แตเขยนวา “ครอบครวไมตองอยกนพรอมหนา ขอเพยงมคนเอาใจใส”

ปอกลาว

ดานชวตครอบครวของแมอย ซงสมยเดกเคยตองเขยนเรยงความ

เรองครอบครวเชนเดยวกนแตแมอยเขยนวา“มพอมแมแตไมรกพอและ

แม”

แมอยเลาวา พอและแมตางกเปนมายลกตด เครอญาตจงสงเสรม

ใหแตงงานกนเพอใหมองคประกอบครอบครวทสมบรณ แลวใหมลกของกน

63

ผ ใ หญ ในช ว ตของ เด ก

final ��� ��� �����.indb 63 15/11/2550 15:40:41

และกนอกคนหนงเพอสานสมพนธซงกคอเดกหญงอยแตพอของแมอยเปน

คนด บรรยากาศในครอบครวจงมแตความรนแรง ซงแมอยเรยกวาเปน

สนามรบในครอบครว “ภาพทจำไดเมอพอแมทะเลาะกนคอ ตางฝายจะ

ปกปองลกของตนเอง”เหลอแตเดกหญงอยเทานน

สราวฒมาตรทองหรออนนกรองนกแสดงเคยสงสยและคนหา

วาทำไมตวเองเปนฝรง จนวนหนงถงไดรวา ทแทแลวยาและอาทนอนกอด

อยทกวนนนไมใชญาตจรงๆ

“เอาเขาจรง ผมเปนใครกไมร แตกรวาเรายงมพอและแมท

นามสกลมาตรทองอย”

อนเลาวา สมยเปนทารกอายเพยง ๓ เดอน อนนอนอยในเปล

ถกยงกดเตมตวไมมใครดแลตงแตนนเปนตนมาอาของอนซงขณะนนเปน

เดกผหญงอาย๙ขวบกเปนคนทดแลอนแตเพราะสภาพแวดลอมรอบบาน

ไมปลอดภย มทงขเมาและตดยา อาหญงกตองเตบโตมาแบบดแลตวเอง

ตองระวงตวเองจงเปนผหญงแขงๆและไมเคยกอดหรอจบอน

อนมปาคนหนง เปนทนาย เปนลกของยาคนเดยวทเรยนจบ

ปรญญาซงเปนความภาคภมใจของครอบครว เมอไรทปามาหา อนจะดใจ

เพราะปาจะมาพรอมกบของเลน ถงอยางไร อนกเตบโตมากบความเหงาๆ

และเลนคนเดยว

“แถวบานมคนฆากนตายเกอบทกวน มคนตดยา มคนไลตกน

แมแตคนในบานกยงมตรนฟนแทง เหนมาหมด ผมไมชอบ ผมไมอยากถก

ฟน ไมอยากถกตำรวจไล ไมอยากทำใหคนอนเสยใจหรอรองไห ไมอยาก

เลอดไหลไมอยากเมาขอเปนเหมอนอยางปากพอแลว”อนเลา

นายแพทยประเสรฐ ผลตผลการพมพ จตแพทย กลาวถงรปแบบ

ชวตครอบครวของทงปอแมอยและอนวาเปนตวอยางของครอบครวทถก

64

พฒนา เยาวชนด านบวก คด เป น ร ก เป น เลอกได ปลอดภย ร บผดชอบ

final ��� ��� �����.indb 64 15/11/2550 15:40:42

เรยกวา ‘ครอบครวชายขอบ’ หรอ Marginalized Family ซงมกจะถก

ทกทกเอาวาเปนครอบครวทไมดไมสมบรณ

น.พ.ประเสรฐกลาววา ประเดนสำคญของทกคนคอ รกตวเอง

พอรกตวเองแลวยงไงก‘รอด’แตทำอยางไรใหรกตวเองเปน“กตองมใครทรก

เขากอน และคนๆนนกไมจำเปนตองเปนคณพอคณแม ถามคณพอคณแม

แลวไมรกกเสยเปลา เมอเดกรบรไดวามใครรกตวเขา เขากจะรจกรกตวเอง

ซงจะเปนเกราะปองกนในหลายๆเรอง”

เสพตดความดเสพตดความรก

“เดกทกคนจะตองมคนรก ถาเดกทกคนในบานเมองของเรามคนรก

เขาจะเรยนรทจะรกตนเอง เคารพตนเอง ใหเกยรตตนเอง ภาคภมใจใน

ตวเอง”น.พ.ประเสรฐกลาววามเดกจำนวนมากอยในภาวะทยากลำบากเขา

ยงไมไดรบความรกของตนเองเพยงพอทจะพฒนา มหลายกรณทเดกมพอแม

อยครบแตเดกกลบรสกไดวาพอแมไมรก

ความรกตนเอง จำเปนตองเกดจาก ‘รสก’ กอนวามใครสกคนซง

อาจไมใชพอแมทรกเขา เมอเตบโต เดกตองการความภาคภมใจ ซงตอง

อาศยสงคมทตองเปดโอกาสใหเขาแสดงความภาคภมใจ

สำหรบแมอยแลว บงเอญสมยประถมฯ มปหนง เดกหญงอยสอบ

ไดท๓ผใหญรอบขางตางกสนใจและใหความสำคญเธอจงพบวา“การเรยนด

มนด ชวตมคนสนใจ” เมอเขาสมหาวทยาลย แมอยเลอกเรยนจตวทยา

“เลอกเรยนจตวทยาเพราะตอนนนคดวาจะรกษาตวเองบำบดตวเอง”

เมอเรยนจบเธอไปทำงานกบเดกๆเชนเดกกำพรา

“เราทรนทราย เราอยากเปนคนด มคณคา ทำงานกบเดกๆ เดกๆ

กรกจนเราเสพตด”

65

ผ ใ หญ ในช ว ตของ เด ก

final ��� ��� �����.indb 65 15/11/2550 15:40:42

สำหรบอนความสขของอนคอการสงเกตสงรอบขางหรอ‘เกบตก’

สาระรอบตว หรออานหนงสอ หรอพดคยกบผคน หรอเมอมปญหา เขาหา

ทพกใจไมคยกบใครแตอยเพยงลำพงนกถงคำสอนของพระพทธเจาหรอ

อยกบตนไมใหไดสตและไดสงบ

นอกจากน ความสขอกอยางคอการไปโรงเรยน “สมยเดกครจะให

เปนตวแทนใหเตนใหทำการแสดงกคดไดวาเสยงคนปรบมอคนตองการ

คอความสขของเรา อยากทำอะไรกไดททำใหคนมความสขทสด เพราะเราร

วา‘ขาด’คออะไรความจนความเหงามนรสกยงไง”

คนทไมมใครจะทำอยางไร

สำหรบคนทไมมใครแลว ใครจะบอกเขาถงวธการแกปญหา จะให

เขารสกถงการสมผสรกอยางไรใครจะสอนเขา

“คนทเกง มอะไรด กจะเปนทถกรก คนทโงกถกปลอยใหตายไป”

อนเลาจากความทรงจำสมยเดกวาชวงประถมปลายเปนชวงทอนไมไดถนด

เรยนเกงดานไหนเปนพเศษจงรสกไดวาถกละเลยและไมใสใจจากคณครผด

กบชวงขนมธยมซงอนโดดเดนในวชาภาษาองกฤษมาก แตกเปนความภาค

ภมใจทไมตองการใหครมาประคบประหงมอนเพยงเพราะอนเรยนด

“ครอยาปลอยใหคนโงตายไปอยางทเราเคยเจอ”อนกลาว

แมอยบอกวา “การทพนฐานเดกเตบโตตองการคนรก กตองหา

พนทใหเขาสามารถสรางคณคา”

ทงน พนททจะใหวยรนสรางคณคาของตนไดมหลากหลาย

แตผใหญมกพดซำๆวาคนรนใหมไมสนใจสงคม

“เราทกทกเอาเองวาคนรนใหมชอบการประกวดแขงขน แตเรา

ทกทกเอาเองวา เคาไมชอบออกคาย หรอทำงานสาธารณประโยชน”

น.พ.ประเสรฐเสรมวา การประกวดไมผด แตอะไรอยเบองหลงการประกวด

66

พฒนา เยาวชนด านบวก คด เป น ร ก เป น เลอกได ปลอดภย ร บผดชอบ

final ��� ��� �����.indb 66 15/11/2550 15:40:43

ซงนเปนลกษณะเฉพาะของปจจบน ซงในอดตผใหญไมไดฉวยประโยชนจาก

เดกเทายคน ทเราปลอยใหสนคาเขามามากเกนไป เรองบรโภคนยมมนจง

เตมทและรนแรงมาก

สกบสงคม แมอยเสรมวา นอกจากมคนรกเขา แลวเขารกตวเอง เดกทกำลง

เตบโตยงตองการการเอาใจใส และชวยเขาในการเรยนรโลกใบนดวย

ปจจบน แมอยเปนคณแมของสาวนอยวย ๘ ป แตเธอและสามก

ไมรกกนแลว แมอยกลาววา คนชอบคดกนวา ครอบครวทมปญหาตอนเดก

โตมากจะมปญหา

“จะจดการยงไงทจะพยายามใหลกไมตกอยในเงามดของสงคม

พอเขารจกจดการตวเองไดเขาจะอยได”แมอยกลาว

แมอยเคยตองตอบคำถามลกสาวทมาถามวา ทำไมเพอนเขามพอ

แม เมอดทวแลวกมแตภาพคณพอในบานทมบทบาทในการปกปองครอบครว

ลกสาวตวนอยกสงสยวาทำไมพอกบแมไมไดอยดวยกน แมไมรกพอใชไหม

แมอยรบมอกบเรองนดวยการบอกความจรงทงหมด

หลงจากนน เมอลกสาวของแมอยดทวแลวเหนภาพพอแมลก

สาวนอยกลบเปนฝายบอกแมวา“แมไมเปนไรนะเดยวหนจะดแลแมเอง”

“เมอวนหนา เดนออกไปในสงคม สงคมกดดนแน อนนเปนเรอง

ธรรมดา แตเรองรกตนเองเปนเรองสำคญมาก” น.พ.ประเสรฐ กลาวและ

เลาถงกรณทเคยเจอวา “มบอยๆ ทพอแมเอาบตรบญธรรมมาใหหมอปรบ

พฤตกรรมแลวบอกวาอยาบอกเขานะเพราะสบกวาปทผานมาเขาไมเคยร

เลยวาไมใชพอแมแทๆเพราะไมอยากใหเดกมปญหาแตพบวาเดกกมปญหา

สมเปนลกเลยงจรงๆ

6�

ผ ใ หญ ในช ว ตของ เด ก

final ��� ��� �����.indb 67 15/11/2550 15:40:44

ความรกตนเอง จำเปนตองเกดจาก ‘รสก’ กอนวา

มใครสกคน ซงอาจไมไชพอแมทรกเขา เมอเตบโต

เดกตองการความภาคภมใจ ซงตองอาศยสงคมท

ตองเปดโอกาสใหเขาแสดงความภาคภมใจ

ประเดนอยทวา เวลาคนเรากลมใจแลว จำเปนอยางยงทจะตองร

วากลมเรองอะไรเพอจะปรบตวไดดำรงตวไดจงจำเปนอยางมากทเดกตอง

รวาเกดอะไรขนในครอบครว มนไมใชดอกไมสวยงาม แตเดกตองรวาเกด

อะไรขนเพอเขาจะรวาจะทำยงไง”น.พ.ประเสรฐกลาวสรป

6�

พฒนา เยาวชนด านบวก คด เป น ร ก เป น เลอกได ปลอดภย ร บผดชอบ

final ��� ��� �����.indb 68 15/11/2550 15:40:44

6�

เ ร าจ ะช วยน ก เ ร ยนอย าง ไรก นด

*ตพมพครงแรกในวารสารสงวาสสาระปท๔ฉบบท๒๒ตลาคม–ธนวาคม๒๕๕๐

เราจะชวยนกเรยนอยางไรกนด*

สมวงศอไรวฒนา

มลนธเขาถงเอดส

การรกษาผปวยเอดสดวยยาตานไวรส (เออารว) ในประเทศไทย

ไดผลเปนทนาพอใจ เพราะสามารถลดอตราการปวยและเสยชวตของผตด

เชอ/ผปวยไดเปนอยางมากในรอบ๔-๕ปทผานมา

แนวคดใหมในการสงเสรมใหผตดเชอเอชไอว/ผปวยเอดส รบเขาถง

ระบบการรกษาดแลสขภาพอยางตอเนอง จงเปนทางเลอกหนงทมผลดตอ

คณภาพชวตของผตดเชออยางชดเจน

การเขาถงยาตานไวรสในยคปจจบนนกไมยาก เพราะวาเปนสทธ

ประโยชนในการรกษาไมวาจะใชสทธขาราชการรฐวสาหกจประกนสงคม

หรอแมแตบตรทองในระบบหลกประกนสขภาพถวนหนา

ใชไดตามสทธโดยไมตองเสยคาใชจาย

แตขอจำกดของการรกษาดวยยาตานไวรสกคอ การกนยาตานฯ

จะตองกนตลอดชวตและตองกนตรงเวลา

ตวอยางถาเลอกกนยาตอนเจดโมงเชาและหนงทมกตองใชเวลาน

ตลอดไป เพราะการใชยาตานฯ ตรงเวลา จะทำใหมฤทธยาอยในกระแส

เลอดสมำเสมอ จนควบคมและลดปรมาณเชอไวรสได ทำใหภมตานทานท

บกพรองกลบสภาวะปกต

final ��� ��� �����.indb 69 15/11/2550 15:40:46

�0

พฒนา เยาวชนด านบวก คด เป น ร ก เป น เลอกได ปลอดภย ร บผดชอบ

ในทางกลบกน การกนยาทไมตรงเวลาและตอเนอง จะทำให

ปรมาณยาในกระแสเลอดไมคงท สงผลตอประสทธภาพในการควบคมเอชไอว

ทำใหเชอไดเรยนรและพฒนาตวเองกลายเปนเชอทดอยา

การดอยาทำใหกนยาตวเดมไมได ตองเปลยนเปนยาทแพงมากขน

มการกนทซบซอนมากขน ซงเรยกวายาสตรสำรอง และถายงกนยาไมตอ

เนองและไมตรงเวลาอก กอาจดอยาตวใหมไดอก บางคนถาดอยาหลายๆ

ชนดกไมมยาใหมใหเลอกภมตานทานกจะลดลงจนอาจปวยหรอเสยชวตได

ผทใชยาตานไวรสเวลานมประมาณหนงแสนคน ในจำนวนนมเดก

อยราวหนงหมนคนสวนใหญยงเปนนกเรยน

ปญหากคอเดกทดอยามปรมาณสงมากสงกวาผใหญจนเปนทนา

หนกใจสำหรบคนทำงานกบเดกทตดเชอ

การทำงานกบเดกเปนเรองทละเอยดออน เมอเดกดอยากตองมาใช

ยาตวใหม ตองเตรยมตวทงผดแลและตวเดกมากเปนพเศษ การกนยาจะซบ

ซอนมากขน และมกมปญหาใหมๆ ตามมาอยเสมอ โดยเฉพาะถาตองใชยา

ตานฯทชอวารโทนาเวยร(Ritonavir)หรอคาเลทตรา(Kaletra)เพราะ

ยานตองไดรบการแชเยนตลอดเวลา พดงายๆ วาตองแชตเยนหรอแช

นำแขงเอาไว

‘นองหนย’ อาย ๑๑ ป ขณะนกำลงเรยนอยชนประถม ๔ ตอนน

ดอยาตานไวรสในสตรแรกแลว จำเปนตองเปลยนยาใหมและยาทใชในเวลา

นมอยตวหนงกคอรโทนาเวยรซงตองแชเยนตลอด

ทโรงเรยนไมมใครรวานองหนยมเชอ ตวนองหนยและยาซงเปนผ

ดแลกไมอยากใหรเพราะกลวผลลบทอาจจะเกดขน

final ��� ��� �����.indb 70 15/11/2550 15:40:46

�1

เ ร าจ ะช วยน ก เ ร ยนอย าง ไรก นด

แตแลววนหนง โรงเรยนกแจงวานองหนยตองเขาคายลกเสอเปน

เวลาสามวนสองคนนองหนยไมอยากไปเพราะกงวลเรองยายากไมอยากให

ไปเพราะกลววาจะไมมใครดแลเรองแชยาใหอยางจรงจง และถาหลานดอยา

อกจะไมมยาใชจงบอกนองหนยใหไปขออนญาตคณครวาขอไมไปคายน

คณครกตอบกลบมาวา ถาไมไปคายนใหสอบตก

เมอนองหนยกลบมาเลาใหยาฟง ยากบอกหลานวา ถาสอบตกแปล

วาตองเรยนซำชนกใหตกไปเอาชวตไวกอนแตนองหนยไมสบายใจมาก

ใครรวธชวยนองหนยชวยบอกทเถอะ

ผทใชยาตานไวรสเวลานมประมาณหนงแสนคน ในจำนวนนมเดกอยราวหนงหมนคน สวนใหญ ยง เปนนก เรยน ปญหากคอ เดกทดอยา มปรมาณสงมาก สงกวาผใหญ จนเปนทนา หนกใจสำหรบคนทำงานกบเดกทตดเชอ

final ��� ��� �����.indb 71 15/11/2550 15:40:47

final ��� ��� �����.indb 72 15/11/2550 15:40:48

*ตพมพครงแรกในวารสารสงวาสสาระปท๔ฉบบท๒๑กรกฎาคม–กนยายน๒๕๕๐

พนทปลอดภย*

กตตพนธกนจนะ

เครอขายเยาวชนดานเอดสประเทศไทย

คำถามทวา ‘จะเอาถงยางไปทำอะไรกน’ มกเปนประโยคทเพอนๆ

วยรนหลายคนพบเจออยเสมอเมอตองบายหนาไปขอรบถงยางอนามยจาก

เจาหนาทสาธารณสขในชมชน จนทำใหวยรนหลายคนไมกลาทจะเขาไปพด

คยปรกษาหรอขอรบถงยางอนามยอกเลย

นอกจากนคำพดทวา‘อยากรไปทำไม’เมอวยรนตงคำถามเรองเพศ

กบผใหญ เชน ทองเปนยงไง ฝนเปยกคออะไร เพศสมพนธทปลอดภยเปน

อยางไร ฯลฯ คอคำของผทมอายมากกวาสวนกลบทนท โดยไมตระหนกวา

จะสอสารอยางไรใหวยรนไดเขาใจเรองเหลานมากขน

เมอเปนเชนน กคงจะไมแปลกทวยรนหลายคนจะไมคอยพดคยเรอง

เพศกบผใหญ ไมปรกษา ไมถามกบคนทมทาทไมเปนมตรตอเขา เพอนๆ

หลายคนจงตองเรยนรเรองเอดส เรองเพศจากเพอนๆ หรอคนวยใกลเคยง

กนทพอจะมความรอยบาง

มรปธรรมมากมายยนยนไดวา การพดคยเรองเพศกบเพอนวยเดยว

กน เปนปจจยสำคญททำใหวยรนไดเรยนรและเขาใจเรองเพศไดมากกวาคย

กบผใหญ

ดงกรณของกลมเยาวชนตนกลาจ.พะเยาทเมอหลายปกอนการพด

คยเรองเพศกบผใหญเปนเรองทยากมาก จะขอถงยางอนามยกมกพบเจอกบ

�3

พ นท ปลอดภย

final ��� ��� �����.indb 73 15/11/2550 15:40:49

คำถามตางๆ นานา หลงจากนนเยาวชนจงไดรวมกลมเพอนๆ ในชมชน

ทำกจกรรมเรองเอดส เพศศกษา และไดจดรปแบบการทำงานตามแนวคด

‘ศนยบรการทเปนมตร’

การทำงานของ ‘ศนย’ หมายถง ทตง สถานท รวมถง ‘ตวคน’

ทสามารถใหความร คำปรกษาตางๆ ได และเขาถงกลมวยรนทเขาถงงาย

และเขาถงยาก

สวน ‘บรการ’ ทวากมตงแตการจดกจกรรมใหความรเรองเอดส

เพศ และเรองอนๆ ทเกยวของกบคนในชมชน เชน ปาชมชน สอชมชน

สทธเดก การพฒนาอาชพ เปนตน ทงยงใหคำปรกษาและบรการถงยาง

อนามยกบคนในชมชนทงวยรนและผใหญดวย

สวนความ ‘เปนมตร’ นน คอการสรางความไววางใจกบเพอนวย

เดยวกนทเขามาพดคย สอบถาม ปรกษาเรองตางๆ ดวยทาททเปนมตร

รกษาความลบ ไมตดสนถกผดใคร ใหแนวทางกบคนทมาปรกษาโดยใหเขา

หาทางออกดวยขอมลทชดเจนและรอบดานดวยตวเอง

ขณะนมเพอนๆ อกหลายกลมทวประเทศไทยทไดดำเนนการตาม

แนวทางน เพอสราง ‘พนทปลอดภย’ ใหเพอนๆ วยรน ไดเขาถงบรการท

เปนมตร ทงขอมลเรองเอดส เพศ และอปกรณในการปองกนการตดเชอ

เอชไอวรวมทงสอตางๆทเกยวของ

ชวงระยะหลงๆ กลมไดเรมขยายการทำงานกบผใหญ ผปกครอง

เจาหนาทสาธารณสขฯลฯจนทำใหผใหญในสวนตางๆของชมชนไดเขาใจ

วถชวตทางเพศทหลากหลายของเยาวชนและรวมสรางพนทปลอดภยใหเกด

ขนในทตางๆไมวาจะเปนทบานสถานอนามยโรงเรยนหรอแมกระทงในวด

การสรางพนทปลอดภยในการพดคยแลกเปลยนเรยนรในเรองเอดส

เพศหรอเรองตางๆถอเปนหลกคดหนงทใครจะนำไปประยกตใชกนาสนใจ

มนอยนะครบ

�4

พฒนา เยาวชนด านบวก คด เป น ร ก เป น เลอกได ปลอดภย ร บผดชอบ

final ��� ��� �����.indb 74 15/11/2550 15:40:50

คำพดทวา ‘อยากรไปทำไม’ เมอวยรนตงคำถามเรองเพศกบผใหญ เชน ทองเปนยงไง ฝนเปยกคออะไร เพศสมพนธทปลอดภยเปนอยางไร ฯลฯ คอคำวาของผทมอายมากกวาสวนกลบทนท โดยไมตระหนกวา จะสอสารอยางไรใหวยรนไดเขาใจเรองเหลานมากขน

�5

พ นท ปลอดภย

final ��� ��� �����.indb 75 15/11/2550 15:40:50

final ��� ��� �����.indb 76 15/11/2550 15:40:51

*ตพมพครงแรกในวารสารสงวาสสาระปท๔ฉบบท๒๐เมษายน–มถนายน๒๕๕๐

��

การปองก น เอดสท ไ ดผลคอ การ เพ มอำนาจให คน

การปองกนเอดสทไดผลคอ การเพมอำนาจใหคน*

สมวงศอไรวฒนา

มลนธเขาถงเอดส

การลดจำนวนผตดเชอเอชไอวรายใหม เปนหนงในเปาหมายของคน

ทำงานเอดสทวโลกทพยายามทำงานกนอยางแขงขนมาตลอด๒๐ป

มบทเรยนทนาสนใจซงสำคญมากกบคนทคดอยากจะทำงานปองกน

การตดเชอรายใหมเปนบทเรยนทเกยวกบเรองของอำนาจ

การทำใหคนคดอยากจะปองกนเอดส และลกขนมาปองกนตนเอง

จากเอดสไดนน อนดบแรก ตองทำใหรสกวาเอดสเปนเรองใกลตว ไมใชทำ

ใหรสกวานากลวหรออนตราย แตหมายถงทำใหรสกวา ตวเขามโอกาสทจะ

ไดรบเชอเอชไอวจากวถชวตทางเพศและเหนผลทอาจตามมารวมถงโอกาส

การรบเชอถาใชเขมฉดยาเสพตดรวมกนในกรณของผใชยา

เมอเราสามารถสรางการเรยนรจนคนสามารถเชอมโยงวถชวตของ

ตนเองกบโอกาสการรบเชอเอชไอวไดแลวกตองตอกนอกนดวาจะทำอยางไร

หากตองการอยอยางปลอดภยหรอลดโอกาสการตดเชอเอชไอว

คำถามสำคญกคอ ใครเปนผเสยง? ใครเปนผตองเลอกหาทาง

ปองกน? ใครเปนผตดสนใจและกระทำการปองกน? และใครจะตองรบผด

final ��� ��� �����.indb 77 15/11/2550 15:40:52

��

พฒนา เยาวชนด านบวก คด เป น ร ก เป น เลอกได ปลอดภย ร บผดชอบ

ชอบตอผลทตามมาจากการตดสนใจ?

คำตอบคอ กผนนแหละ ใครเสยง คนนนกตองเปนผหาทางปองกน

และรบผดชอบตอสงทจะตามมา

เมอคนเรมเชอมโยงวถชวตของตนเองกบโอกาสการรบเชอเอชไอว

ไดแลว (ซงจะเรยกอกอยางกไดวาเรมตระหนกตอเรองเอดสแลว)กตองเออ

ใหคนเกดการเรยนรเพอใหหาทางปองกนเอดสไดดวย

นแหละคอเหตผลทตองสรางอำนาจใหกบคนเพอปองกนผตดเชอ

รายใหม

การสรางอำนาจกคอ การสรางใหคนเรยนรวา จะเกดอะไรขนได

บางถายงคงเสยงอยและรสกวาตนเองเปนคนทมคา

การสรางอำนาจกคอ ทำใหคนรวา การปองกนตนเองจากการตด

เชอเปนสทธของตวเขาเอง

การสรางอำนาจกคอ ทำใหคนมทางเลอกทหลากหลายในการจะลด

ความเสยงตอการรบเชอ

การสรางอำนาจกคอ ทำใหคนรวา ตนเองมสทธทจะเลอกลดความ

เสยงดวยวธทเหมาะสมกบวถชวต และดำรงอยไดกบแรงเสยดทานจาก

สงคมทตดสนจากความเปนเพศ จากสถานภาพ หรอทศนคตตางๆ โดย

ภมใจในคณคาของตนเอง

การสรางอำนาจกคอ ทำใหคนสามารถเขาถงบรการตางๆ

ทเหมาะสมและเปนมตรกบกลมคนตามเพศตามวยตามสถานภาพ

การสรางอำนาจกคอ การพฒนาทกษะทจำเปนตางๆ ในการ

ปองกนเอดสเพอใหคนๆนนเกดความมนใจในตนเองทจะลงมอปฏบต

การสรางอำนาจกคอ การทำใหคนมขอมลทมากทสดและรอบดาน

เพราะคนจะเลอกสงทดทสดสำหรบตนเอง

final ��� ��� �����.indb 78 15/11/2550 15:40:53

��

การปองก น เอดสท ไ ดผลคอ การ เพ มอำนาจให คน

แนนอนวา ตองใชเวลา ความตอเนอง และความใจเยนของคน

ทำงาน

มาเพมอำนาจใหคนกนเถอะเพอการปองกนเอดส

เมอเราสามารถสรางการเรยนรจนคนสามารถเชอมโยงวถชวตของตนเองกบโอกาสการรบเชอเอชไอวไดแลว (ซงจะเรยกอกอยางกไดวาเรมตระหนกตอเรองเอดสแลว) กตองเออใหคนเกดการเรยนรเพอให หาทางปองกนเอดสไดดวย นแหละคอเหตผลทตองสรางอำนาจใหกบคนเพอปองกนผตดเชอรายใหม

final ��� ��� �����.indb 79 15/11/2550 15:40:53

final ��� ��� �����.indb 80 15/11/2550 15:40:54

*ตพมพครงแรกในวารสารสงวาสสาระปท๔ฉบบท๒๒ตลาคม–ธนวาคม๒๕๕๐

เยาวชนพนธใหม ไมมหรอก (ถาไมมผใหญพนธใหมซะกอน)* ภาวนาเหวยนระว

องคการแพธ

ขณะทกระแสความสนใจหวงใยเยาวชนยงมอยสง โดยเฉพาะในสอ

สาธารณะทงหลาย ท ‘วตกจรต’ ตอวถเพศของเยาวชน ทงการแตงตว

การคบเพอน เรองรกใคร การมกก มแฟนมเซกส และการเสพเซกสผาน

สอเปนเหตใหขอเขยนถง‘วธคดของเรา’ตอสงทเราถอเอาวาคอ‘ปญหา’

ของเยาวชน โดยขอเลาถงแนวทางการพฒนาเยาวชนเชงบวก หรอ

Positive Youth Development อนเปนหนงในสามเสาหลกของแนวคด

ทฤษฎททางองคการแพธ เอามาใชในการออกแบบโครงการกาวยางอยาง

เขาใจ

สาระสำคญของแนวคดPositiveYouthDevelopmentคอการ

ปรบกระบวนทศนในการมองเยาวชน ใหเหนวา ชวงวยรนนเปนระยะผานท

ตองใสใจเปนพเศษ เปนชวงของการพฒนาทกษะในการเรยนรทสำคญ

เพราะการเรยนรทเกดขนจะนำไปสการพฒนา‘ความมสวนรวม’หรอเรยนร

ทจะเปนสมาชกสงคมหรอพลเมองทมคณคา

�1

เ ย าวชนพนธ ใ หม ไม ม หรอก (ถ า ไม มผ ใ หญพ นธ ใ หม ซ ะก อน)

final ��� ��� �����.indb 81 15/11/2550 15:40:54

เยาวชนตองไมถกมองวาเปนปญหาทตองไดรบการแกไขและพากน

มงแกปญหาทตวเยาวชนเปนสำคญ แตเสนอวาเยาวชนคอ ‘หนสวน’

สำคญในการรวมแกปญหาททงสงคมตางรวมเผชญดวยกน โดยตองรวมกน

สรางความสามารถ และเปดพนทใหเยาวชนในการเขามารวมกนวเคราะห

และหาทางจดการปญหารวมกบผใหญ

วธมองแบบPositiveYouthDevelopmentจงไมเหนดวยกบการ

คดกรอง ‘เดกเสยง’ แลวใสยาแกเฉพาะกลม (คงพอนกตวอยางกนออกถง

การจดคายเดกเสยงทงหลาย) แตเสนอใหมองวา เยาวชนมศกยภาพเสมอ

กนแตอาจม ‘จรต’ตางกนตองหาวธการหรอกจกรรมทจะใหเกดการเขา

มามสวนรวมทตางกน

Positive Youth Development ไมเหนดวยกบการทผใหญเปน

ฝาย ‘ใหความเมตตา’และ ‘ปกปอง’ โดยเปนฝายคดให ตดสนใจให แถม

ยงชวยกนสอดสองปดบงสกดกนไมใหเยาวชนไดรไดเหนอะไรท‘ไมควรร’

‘ไมควรเหน’ (คงไมยากทจะลองชวยจนตนาการตวอยาง มาตรการหรอ

กจกรรมประเภทน)

Daniel F. Perkins จากมหาวทยาลย Florida ในสหรฐอเมรกา๑

นกการศกษาทานหนงในคาย Positive Youth Development เลาวา

เวลาเขาตองบรรยายเรองน เขาจะใชตวอยางงายๆ เพอใหผฟงเขาใจ

ความแตกตางของวธคดสามอยางในการวเคราะหเรองราวของเยาวชนคอ

๑)การจดการแกไขปญหาเยาวชน(Interventions)

๒)การปองกนปญหาเยาวชน(Prevention)และ

๓)การพฒนาเยาวชนอยางสรางสรรคหรออยางเปนองครวม

(PositiveYouthDevelopment)

๑http://www.cyfernet.mes.umn.edu/youthdev/perkins.html: A Method on Presenting Key Concepts

Regarding Positive Youth Development to Community Audiences by Daniel F. Perkins, University of

Florida,Writtenin1997.

�2

พฒนา เยาวชนด านบวก คด เป น ร ก เป น เลอกได ปลอดภย ร บผดชอบ

final ��� ��� �����.indb 82 15/11/2550 15:40:55

หากเปรยบเทยบกบการเปนไขหวด วธคดแบบทหนง คอมงจดการ

กบอาการไขดวยการใหยาเพอแกไขอาการทเปนอยและไมใหเปนมากขน

วธคดแบบทสอง เปรยบไดกบการไปรบวคซนปองกน หรอการเพม

ภมคมกนของรางกายเพอไมใหเปนไขหวด

ขณะทวธคดแบบทสามคอ กระบวนการของการทำใหเจาตวหรอ

บคคลรวาเขาจะตองทำอยางไรทจะทำใหตวเองแขงแรง และเกดความ

สามารถทจะทำไดไมวาจะเปนการดแลตวเองใหแขงแรงหรอการไปหาหมอ

เพอจะไดรบวคซน

ดงนนPositiveYouthDevelopmentจงวาดวยการสรางโอกาส

ใหแกเยาวชนในการทจะไดรบการเรยนรในการพฒนาศกยภาพของตน และ

มสมพนธภาพทดกบผอนอนจะเออตอการพฒนาทกษะและความสามารถใน

การสรางชวตทมคณคา และยงวาดวยการปองกนบรบททนำไปสพฤตกรรม

เสยง รวมทงสรางศกยภาพใหเยาวชนสามารถเผชญปญหาหรอสถานการณ

ลอแหลมไดอยางชาญฉลาดและหาทางออกไดอยางเปนผลด

ความคดนสะทอนไดเปนอยางดจากคำคมของ Karen Pittman

นกวจยเรองเยาวชนซงเปนตวหลกของนกคดคายน ทกลาววา ‘Problem

free is not fully prepared.’ แปลงายๆ วา ‘การไมมปญหานน เปน

คนละเรองกบการเตรยมตวรบมอกบปญหา’

PositiveYouthDevelopment๒เสนอวามตวชวยสองประเภทใน

การพฒนาเยาวชนใหเกดคณสมบตดงกลาว

ประเภทแรกเปนตวชวยทมาจากปจจยภายนอก อยนอกเหนอจาก

การควบคมของเยาวชนไดแก

๑)ระบบสนบสนนเชนครอบครวโรงเรยนชมชนหรอสงคม

๒)การไดรบโอกาสหรออำนาจในการเปนผกำหนด(Empowerment)

๒Positive Youth Development Into Practice: A Resource Guide. The National Clearinghouse on

Families&YouthfortheFamilyandYouthServicesBureau.U.S.DeptofHealthandHumanServices,

February2007.

�3

เ ย าวชนพนธ ใ หม ไม ม หรอก (ถ า ไม มผ ใ หญพ นธ ใ หม ซ ะก อน)

final ��� ��� �����.indb 83 15/11/2550 15:40:56

เชน การไดรบความสำคญจากชมชน การมบรการทเออ การมพนท

ปลอดภยไมถกคกคามหรอถกตดสนคณคา

๓) การเรยนรถงขอบเขตและความคาดหวง (Boundaries and

Expectation)ไมวาจะเปนจากทบานโรงเรยนชมชนกลมเพอน

๔)การไดใชเวลาอยางสรางสรรค(ConstructiveUseofTime)

อาทโอกาสในการสนทนาการการไดใชความคดสรางสรรคมโอกาสเขาถง

บรการและพนททเปนมตรตอเยาวชน

ตวชวยประเภททสอง มาจากปจจยภายในทเยาวชนสามารถสราง

ขนมาไดไดแก

๑)ความตงใจทจะเรยนร(CommitmenttoLearning)

๒)การมคานยมท เปนไปทางบวก(PositiveValues)เชน

การเอออาทรตอผอนความรบผดชอบตอตนเองและคนรอบขาง

ความซอสตยฯลฯ

๓)ความสามารถและทกษะในการปฏสมพนธการวางแผนสราง

ทางเลอก ตรกตรองและตดสนใจ รวมถงการตานทานและรจกหาทางออก

จากความขดแยงไดอยางเปนผลด

๔)การรจกและเคารพตวเอง(PositiveIdentity)มทศนะตอตวเอง

และโลกในทางบวก เชอมนวาตนเองมพลงในการเปลยนแปลงตวเอง และ

สงคมมจดมงหมายและมความหวงตออนาคต

ผอานอาจจะเหนวาสงเหลานไมใชเรองใหม และมวาทกรรมทำนอง

นอยแลวเมอมการพดถงการพฒนาเยาวชนในบานเรา แตหากวาเราลอง

ประมวลกจกรรมทเกดขนในการดำเนนงานดานเยาวชนทไดยนไดฟงกนอยใน

ขาวคราวตามสอตางๆ รวมไปถงพนทกจกรรมในโรงเรยน หรอในชมชน

เราๆทานๆอาจตองถามตวเองวา

�4

พฒนา เยาวชนด านบวก คด เป น ร ก เป น เลอกได ปลอดภย ร บผดชอบ

final ��� ��� �����.indb 84 15/11/2550 15:40:57

มาตรการหรอกจกรรมทเราดำเนนการกนอยนนอยบนหลกการดงวา

จรงหรอ หรอยงอยในรปของวธคดแบบ ‘การใหยาแกหวด’ กนอย

นาเสยดายวายงไมมงานวจยในบานเราทพอจะรวบรวมมาประมวล

และประเมนใหเหนไดแบบฟนธงดงทในหลายประเทศทางตะวนตกไดสรปกน

แลวการหนมาใชPositiveYouthDevelopmentในสองทศวรรษทผานมา

เปนคำตอบทใหผลดกวาวธคดแบบเกาทเคยใชมากอนหนานน และเรมเกด

การเปลยนแปลงเชงนโยบาย ยทธศาสตร และระบบบรการกนขนานใหญ

ในการพฒนาเยาวชนและการศกษา

ขณะทบานเรายงทมเทกนสดตวกบมาตรการสกดกน คดกรอง

ตรวจสอบและจดระเบยบไมใหออกนอกกรอบ

สวนมาตรการวาดวยการสงเสรมและเปดโอกาส กยงเปนเรองของ

ผใหญใจดมเมตตาทงหลายชวยกนหวงดคดใหเสรจสรรพแลวคอยเรยก

เดกๆ มาทำตามกจกรรมทออกแบบไว และทสำคญตองทำใหถกใจผใหญ

ดวยนะถงจะไดรางวลไปทำตอแบบเดมอก

ไอทจะใหคดเองทำเองโดยเดกนะ มนนาเปนหวง และนา

หวาดเสยวเกนไป คอยใหไปลอง ไปตดสนใจตอนเปนผใหญกแลวกน

เรากเลยจบลงโดยการมผใหญทเปนหวงเดกอยางเสมอตนเสมอ

ปลาย เปนรนๆ ตอกนมา แลวทเรยกรองกนวาจะหานกการเมองรนใหม

นายกฯแบบใหมรฐมนตรแบบใหมผบรหารแบบใหมครแบบใหมพอแม

แบบใหมจะไปหากนไดทไหนละเนย

กถกเพาะพนธกนมาอยางน

เยาวชนพนธใหมไมมหรอกถาไมมผใหญพนธใหมมาเพาะพนธไว

�5

เ ย าวชนพนธ ใ หม ไม ม หรอก (ถ า ไม มผ ใ หญพ นธ ใ หม ซ ะก อน)

final ��� ��� �����.indb 85 15/11/2550 15:40:58

การหนมาใช Positive Youth Development ในสองทศวรรษท ผานมา เปนคำตอบทใหผลดกวาวธคดแบบเกาทเคยใชมากอนหนานน และเรมเกดการเปลยนแปลงเชงนโยบาย ยทธศาสตร และระบบบรการกนขนานใหญในการพฒนาเยาวชนและการศกษา ขณะทบานเรายงทมเทกนสดตวกบมาตรการสกดกน คดกรอง ตรวจสอบ และจดระเบยบไมใหออกนอกกรอบ

�6

พฒนา เยาวชนด านบวก คด เป น ร ก เป น เลอกได ปลอดภย ร บผดชอบ

final ��� ��� �����.indb 86 15/11/2550 15:40:58

เ ร าไมควรมคำตอบเดยวในการสร าง

มาตรฐานทางศลธรรมทางเพศ ไมควรให

คำตอบสำเรจรป แตควรดงเงอนไขตางๆ

เขามาเกยวโยงเพอใหเดกคดไดเอง

final ��� ��� �����.indb 87 15/11/2550 15:40:59