รวมรวมและจัดทําโดย

สมคิด นิธเิกียรติชัย นักวิชาการพัสดุชํานาญการ

อธิวัฒน โยอาศรี นักวิชาการพัสดุชํานาญการ

กลุมวิชาการพัสดุ กองพัสดุ

สิงหาคม 2555

คํานํา “คูมือปฏิบัติงาน : สิทธิพิเศษของหนวยงานและรัฐวิสาหกิจ” เปนเอกสารท่ี

จัดทําขึ้นจากการรวบรวมระเบียบ มติคณะรัฐมนตรี คําส่ังนายกรัฐมนตรี หนังสือส่ังการ

ตลอดจนหนังสือเวียนตางๆ ท่ีเกี่ยวของกับสิทธิพิเศษของหนวยงานและรัฐวิสาหกิจตามระเบียบ

สํานักนายกรัฐมนตรีวาดวยการพัสดุ พ.ศ.2535 และท่ีแกไขเพิ่มเติม ขอ 26 โดยมีวัตถุประสงค

เพื่อใชเปนขอมูลอางอิงในการปฏิบัติงานของเจาหนาท่ีพัสดุหรือผูเกี่ยวของ ในการปฏิบัติงานดาน

การพัสดุ เนื่องจากปจจุบันไดมีการแกไขปรับปรุง หรือยกเลิก มติคณะรัฐมนตรีและคําส่ัง

นายกรัฐมนตรีหลายฉบับ หากเจาหนาท่ีพัสดุหรือผูเกี่ยวของไมไดติดตามขอมูลขาวสารหรือไดรับ

หนังสือแจงเวียนดังกลาว อาจทําใหนําไปใชอางอิงในการปฏิบัติงานไมถูกตอง ซึ่งในการดําเนินการ

รวบรวมในคร้ังนี้ ผูจัดทําไดศึกษาคนควาหาจากแหลงขอมูล อาทิเชน เว็บไซตกรมบัญชีกลาง

(www.gprocurement.go.th) เว็บไซตสํานักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี (www.cabinet.thaigov.go.th)

เปนตน เพื่อนํามาใชเปนขอมูลประกอบการจัดทําใหมากท่ีสุดเทาท่ีจะศึกษาคนควาได ซึ่งตอง

ขอขอบคุณแหลงขอมูลดังกลาวเปนอยางย่ิง สําหรับขอมูลท่ีรวบรวมไดในคร้ังนี้เปนเพียงสวนหนึ่ง

เทานั้น ทานสามารถคนควาจากแหลงขอมูลขางตนได และคาดหวังวาเอกสารคูมือปฏิบัติงานเลมนี้

จะเปนประโยชนตอเจาหนาหนาพัสดุ ผูเกี่ยวของ หรือผูสนใจท่ัวไป หากพบขอบกพรองในการ

รวบรวมและจัดทําในคร้ังนี้ โปรดแจงใหทราบดวย เพื่อจะไดปรับปรุง แกไขใหถูกตองตอไป

สมคิด นิธิเกียรติชัย อธิวัฒน โยอาศรี สิงหาคม 2555

athiwatrid@gmail.com

สารบัญ หนา

สิทธิพิเศษของหนวยงานและรัฐวิสาหกิจ (1) รายชื่อสิทธิพิเศษของหนวยงานและรัฐวิสาหกิจ (ประเภทบังคับ) (2) รายชื่อสิทธิพิเศษของหนวยงานและรัฐวิสาหกิจ (ประเภทไมบังคับ) (3) รายชื่อสิทธิพิเศษของหนวยงานและรัฐวิสาหกิจท่ีคณะรัฐมนตรีมีมติใหยกเลิกแลว (4) หนังสือกระทรวงการคลัง ดวนท่ีสุด ท่ี กค 0526.5/ว 103 ลงวันท่ี 9 ธันวาคม 2542

เรื่อง การซ้ือบัตรโดยสารเครื่องบินในการเดินทางไปตางประเทศ (5) หนังสือกระทรวงการคลัง ดวนท่ีสุด ท่ี กค 0408.2/ว 71 ลงวันท่ี 22 สิงหาคม 2546

เรื่อง การซ้ือบัตรโดยสารเครื่องบินในการเดินทางไปตางประเทศ (6) หนังสือกระทรวงการคลัง ดวนท่ีสุด ท่ี กค 0408.2/ว 112 ลงวันท่ี 30 ธันวาคม 2546

เรื่อง การซ้ือบัตรโดยสารเครื่องบินในการเดินทางไปตางประเทศ จากบริษัท การบินไทย จํากัด (มหาชน)

(7) หนังสือสํานักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี ท่ี นร 0205/ว 139 ลงวันท่ี 2 กันยายน 2542 เรื่อง การซ้ือบัตรโดยสารเครื่องบินจากบริษัท การบินไทย จํากัด (มหาชน)

(8) หนังสือสํานักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี ท่ี นร 0205/ว 89 ลงวันท่ี 16 มิถุนายน 2542 เรื่อง การจัดซ้ือน้ํามันเชื้อเพลิงและผลิตภัณฑจากปโตรเลียม

(9) หนังสือสํานักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี ดวนท่ีสุด ท่ี นร 0205/ว 180 ลงวันท่ี 29 ตุลาคม 2541 เรื่อง การจัดซ้ือน้ํามันเชื้อเพลิงและผลิตภัณฑจากปโตรเลียม

(10) หนังสือสํานักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี ดวนท่ีสุด ท่ี นร 0506/ว 46 ลงวันท่ี 19 กุมภาพันธ 2553 เรื่อง การทบทวนระบบบริหารจัดการนมโรงเรียน

(11) หนังสือสํานักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี ดวนท่ีสุด ท่ี นร 0506/ว 155 ลงวันท่ี 19 สิงหาคม 2553 เรื่อง การทบทวน ปรับปรุง หรือยกเลิกมติคณะรัฐมนตรีเก่ียวกับสิทธิพิเศษของหนวยงานตางๆ

(12) หนังสือกระทรวงการคลัง ดวนท่ีสุด ท่ี กค 0421.3/5613 ลงวันท่ี 24 มีนาคม 2553 เรื่อง การทบทวน ปรับปรุง หรือยกเลิกมติคณะรัฐมนตรีเก่ียวกับสิทธิพิเศษของหนวยงานตางๆ

(13) หนังสือสํานักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี ดวนท่ีสุด ท่ี นร 0506/ว 217 ลงวันท่ี 2 ธันวาคม 2553 เรื่อง การทบทวน ปรับปรุง หรือยกเลิกมติคณะรัฐมนตรีเก่ียวกับสิทธิพิเศษของหนวยงานตางๆ

(14) หนังสือสํานักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี ท่ี นร 0505/ว 50 ลงวันท่ี 18 กุมภาพันธ 2546 เรื่อง การปรับปรุงแกไขและทบทวนการใชสิทธิพิเศษ แกกลุมอาชีพตางๆ ในหมูบาน-ตําบล ในการสั่งซ้ือหรือสั่งจางทําผลิตภัณฑตางๆ ไวใชในราชการ

1 – 2 3 – 7

8 – 22 23 – 33 34 – 41

42 – 44

45 – 46

47 – 51

52 – 53

54 – 55

56 – 60

61 – 62

63 - 93

94 - 123

124 – 126

หนา (15) หนังสือสํานักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี ดวนท่ีสุด ท่ี นร 0506/ว 301

ลงวันท่ี 26 ธันวาคม 2546 เรื่อง การปรับปรุงแกไขและทบทวนการใชสิทธิพิเศษ แกกลุมอาชีพตางๆ ในหมูบาน-ตําบล ในการสั่งซ้ือหรือสั่งจางทําผลิตภัณฑตางๆ ไวใชในราชการ

(16) หนังสือสํานักเลขาธิการนายกรัฐมนตรี ท่ี นร 0505 (ลน)/6079 ลงวันท่ี 23 มิถุนายน 2553 เรื่อง การทบทวน ปรับปรุง หรือยกเลิก คําสั่งนายกรัฐมนตรีเก่ียวกับสิทธิพิเศษของการไฟฟานครหลวง การไฟฟาสวนภูมิภาค การประปานครหลวง และการประปาสวนภูมิภาค

(17) หนังสือกระทรวงการคลัง ดวนท่ีสุด ท่ี กค 0421.3/ว 60 ลงวันท่ี 24 มิถุนายน 2553 เรื่อง ซอมความเขาใจเก่ียวกับสิทธิพิเศษของมหาวิทยาลัยของรัฐ และแนวทางปฏิบัติในการจางมหาวิทยาลัยของรัฐในการบริการดานวิชาการและการวิจัย

(18) หนังสือกระทรวงการคลัง ดวนท่ีสุด ท่ี กค 0408.2/ว 46 ลงวันท่ี 21 สิงหาคม 2550 เรื่อง ซอมความเขาใจเก่ียวกับสิทธิพิเศษในการสั่งซ้ือหรือสั่งจางผลิตภัณฑขององคการสงเคราะหทหารผานศึก

(19) หนังสือกระทรวงการคลัง ท่ี กค 0502/ว 138 ลงวันท่ี 21 พฤศจิกายน 2534 เรื่อง สิทธิพิเศษในการสั่งจางและสั่งซ้ือผลิตภัณฑขององคการสงเคราะหทหารผานศึก

(20) หนังสือกระทรวงการคลัง ดวนท่ีสุด ท่ี กค 0408/ว 25 ลงวันท่ี 26 มีนาคม 2546 เรื่อง สิทธิพิเศษในการสั่งจางและสั่งซ้ือผลิตภัณฑขององคการสงเคราะหทหารผานศึก

(21) หนังสือสํานักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี ท่ี นร 0505/ว 84 ลงวันท่ี 4 มิถุนายน 2550 เรื่อง สิทธิเศษของบริษัท โรงงานอุตสาหกรรมกระดาษบางประอิน จํากัด

127 – 131

132 – 135

136 – 138

139 – 140

141

142 – 146

147 – 153

คูมือปฏิบัติงาน : สิทธิพิเศษของหนวยงานและรัฐวิสาหกิจ 1

สิทธิพิเศษของหนวยงานและรัฐวิสาหกิจ

สิทธิพิเศษของหนวยงานและรัฐวิสาหกิจ หมายถึง สิทธิพิเศษท่ีใหแกสวนราชการ

หนวยงานตามกฎหมายวาดวยระเบียบบริหารราชการสวนทองถิ่น หนวยงานอื่นท่ีมีกฎหมาย

บัญญัติใหมีฐานะเปนราชการบริหารสวนทองถิ่น หรือรัฐวิสาหกิจ รวมถึงหนวยงานอื่นในฐานะ

ท่ีเปนผูผลิต หรือจําหนายพัสดุ หรือทํางานจาง ท้ังนี้ โดยนายกรัฐมนตรี หรือโดยมีกฎหมายหรือ

มติคณะรัฐมนตรีอนุมัติใหสวนราการ รัฐวิสาหกิจ หรือหนวยงานอื่นของรัฐในฐานะท่ีเปนผูซื้อ

หรือจางอีกฝายหนึ่ง หากดําเนินการซื้อหรือจางจากหนวยงานท่ีไดรับสิทธิพิเศษดังกลาวขางตน

ใหดําเนินการโดยใชวิธีกรณีพิเศษตามระเบียบวาดวยการพัสดุท่ีหนวยงานนั้นๆ ถือปฏิบัติ

ตามระเบียบสํานักนายกรัฐมนตรีวาดวยการพัสดุ พ.ศ.2535 และท่ีแกไขเพิ่มเติม

ขอ 26 ไดกําหนดการซื้อหรือการจางโดยวิธีกรณีพิเศษ ไดแก การซื้อหรือการจางจากสวน

ราชการ หนวยงานตามกฎหมายวาดวยระเบียบบริหารสวนราชการสวนทองถิ่น หนวยงานอื่นซึ่ง

กฎหมายบัญญัติใหมีฐานะเปนราชการบริหารสวนทองถิ่น หรือรัฐวิสาหกิจในกรณีดังตอไปนี้

(1) เปนผูผลิตพัสดุ หรือทํางานจางนั้นเอง และนายกรัฐมนตรีอนุมัติใหซื้อหรือจาง

(2) มีกฎหมายหรือมติคณะรัฐมนตรีกําหนดใหซื้อ หรือจาง และกรณีนี้ใหรวมถึง

หนวยงานอื่นท่ีมีกฎหมาย หรือมติคณะรัฐมนตรีกําหนดดวย

ปจจุบันสิทธิพิเศษของสวนราชการ รัฐวิสาหกิจ และหนวยงานตางๆ ในเร่ืองการส่ังซื้อ

หรือส่ังจาง มีอยู 2 ประเภท ไดแก

(1) ประเภทบังคับ หมายถึง สิทธิพิเศษท่ีบังคับ ใหสวนราชการ รัฐวิสาหกิจ และ

หนวยงานอื่นของรัฐ ตองส่ังซื้อหรือส่ังจางจากหนวยงานและรัฐวิสาหกิจท่ีไดรับสิทธิพิเศษโดยตรง

เทานั้น

(2) ประเภทไมบังคับ หมายถึง สิทธิพิเศษท่ีเปดโอกาสใหสวนราชการ รัฐวิสาหกิจ และ

หนวยงานอื่นของรัฐ พิจารณาส่ังซื้อหรือส่ังจางหนวยงานท่ีไดรับสิทธิพิเศษหรือไมก็ได

เนื่องจากการจัดซื้อจัดจางในเร่ืองตางๆ ตองคํานึงถึงสิทธิพิเศษของหนวยงานตางๆ

โดยเฉพาะสิทธิพิเศษประเภทบังคับ ท่ีบังคับใหตองจัดซื้อจัดจางจากหนวยงานท่ีไดรับสิทธิพิเศษ

หากไมดําเนินการจัดซื้อจัดจางจากหนวยงานดังกลาว ก็จะเปนการไมปฏิบัติตามมติคณะรัฐมนตรี

ซึ่งปรากฏวาบางหนวยงานไมไดดําเนินการจัดหาโดยวิธีกรณีพิเศษ ถือไมทราบวามีหนวยงาน

ใดบางท่ีไดรับสิทธิพิเศษ หรือไดรับสิทธิพิเศษในเร่ืองใด เง่ือนไขใด ดังนั้น ในชั้นนี้ จึงไดรวบรวม

คูมือปฏิบัติงาน : สิทธิพิเศษของหนวยงานและรัฐวิสาหกิจ 2

รายชื่อสิทธิพิเศษของหนวยงานและรัฐวิสาหกิจตางๆ เทาท่ีตรวจสอบไดท้ังประเภทบังคับ

ไมบังคับ และท่ียกเลิกแลวมาเผยแพรเปนความรู เพื่อใชประกอบการจัดหาพัสดุใหถูกตองตอไป

อยางไรก็ดี โดยท่ีปจจุบันสํานักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี และคณะกรรมการสิทธิพิเศษอยูใน

ระหวางดําเนินการทบทวน ปรับปรุง หรือยกเลิกการใหสิทธิพิเศษแกหนวยงานและรัฐวิสาหกิจ

ตางๆ ท่ีหมดความจําเปนแลว หรือไมสอดคลองกับสถานการณปจจุบันตอคณะรัฐมนตรีอีกหลาย

เร่ือง และหลายหนวยงานดวยกัน ดังนั้น จึงขอใหตรวจสอบมติคณะรัฐมนตรี หรือคําส่ัง

นายกรัฐมนตรีท่ีมีมติในเร่ืองดังกลาวใหเปนปจจุบันทางเว็บไซต (www.cabinet.thaigov.go.th)

ของสํานักนายกรัฐมนตรี และเว็บไซต (www.gprocurement.go.th) ของกรมบัญชีกลาง กอน

การจัดหาทุกคร้ังดวย