ครบเครอง คดปกครอง 1

“ศาลปกครองของประชาชน”รวมบทความส นคดปกครอง โดยครองธรรม ธรรมรฐ

ครบเคร องคดปกครอง

โดยการสนบสนนของ มลนธคอนราด อาเดนาวร

ครบเครอง คดปกครอง2

สำ�นกง�นศ�ลปกครองISBN 978-616-333-021-5พมพครงท 1 เมษ�ยน 2557

จำ�นวน 10,000 เลม

จดทำ�โดย สำ�นกประช�สมพนธ สำ�นกง�นศ�ลปกครอง เลขท 120 ถนนแจงวฒนะ แขวงทงสองหอง เขตหลกส กรงเทพมห�นคร 10210 โทร. 0-2141-1111

พมพท ห�งหนสวนส�มญ เกท เวอรค เลขท 39/159 ซอยสข�ภบ�ล5 ซอย 82 ถนนรตนโกสนทร แขวงส�มว�ตะวนตก เขตคลองส�มว� กรงเทพมห�นคร 10510

โทรศพท 0-2974-5646 โทรส�ร 0-2974-5646 กด 12

http://www.gwproduce.com

ครบเครองคดปกครอง“ศาลปกครองของประชาชน”

ครบเครอง คดปกครอง 3

ศาลปกครองและสำานกงานศาลปกครองไดรบพระมหากรณาธคณจากพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดชพระราชทานพระบรมราชานญาตใหอญเชญ“พระคทาจอมทพ”ซงเปนพระคทาประจำาพระองคไปประกอบเปนสวนหนงของ “ตราสญลกษณศาลปกครองและสำานกงานศาลปกครอง” เพอเปนการเทดพระเกยรตยศของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดชใหสถตสถาพรตลอดไปโดยประกอบเปนแกนกลางดลพาหประดษฐานบนพานมชอชยพฤกษอยดานลางภายในขอบวงรซงมความหมายของตราสญลกษณดงน วงรวงรมาจากวงกลมทรเปนรปไขหมายถงวงกลมซงมการเคลอนไหวหมนไปตลอดเวลาเปนการพฒนาการอยางไมหยดนงมความกาวหนาอยเสมอ ดลพาหดลหรอตาชงเปนเครองหมายวดหาความเสมอกนหมายถงการสมดลเสมอภาคมความเปนธรรมและไมเอนเอยงแกฝายใดทรงไวซงความยตธรรมเทยงตรง พระคทาจอมทพเปนพระคทาประจำาพระองคในพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดชเปนเครองหมายแสดงวาศาลปกครองและสำานกงานศาลปกครองจดตงขนสำาเรจในรชสมยของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดชเพ อใหความยตธรรมแกประชาชนในพระปรมาภไธยพระมหากษตรยกบทงเปนมงขวญเครองเตอนใจใหตลาการศาลปกครองและขาราชการฝายศาลปกครองปฏบตหนาทใหบรรลเจตนารมณในการจดตงศาลปกครอง พาน ใชสำาหรบอญเชญสงสำาคญ ซงไดแก การอญเชญพระคทาจอมทพซงเปนพระคทาประจำาพระองคในพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช ชอชยพฤกษเปนชอใบไมใชสวมหวเมอมชยชนะหมายถงความมชยชนะในการคดและการดำาเนนการแหงสรรพกจทงปวงของศาลปกครองและสำานกงานศาลปกครอง

ครบเครอง คดปกครอง4

http://www.admincourt.go.th

ครบเครอง คดปกครอง 5คำานำา

หนงสอรวมบทความ “ครบเครองคดปกครอง” เลมน เปนผลงานทเกดขนจากการรวบรวมบทความทใหความรและสรางความเขาใจเกยวกบศาลปกครองคดปกครองและกระบวนการยตธรรมทางปกครองทผมเขยนขนโดยใชนามปากกาวา“ครองธรรม ธรรมรฐ” ซงลงพมพเผยแพรในวารสารและสอสงพมพในวาระตางๆรวมทงลงเผยแพรในสอออนไลนเปนประจำาอาทเวบไซตศาลปกครองเวบไซตผจดการออนไลนนบแตเดอนมถนายน2555เรอยมาจนถงปจจบนโดยไดเลอกสรรแนวคำาวนจฉยทนาสนใจของศาลปกครองสงสดทไดวางบรรทดฐานไวมาเรยบเรยงในรปแบบของการเลาเรอง(StoryTelling)ผานตวละครสมมตในทวงทำานองภาษาทมลกษณะชวนคดชวนตดตามมความเขากบยคสมยและปรบภาษากฎหมายทเปนทางการมาเปนภาษาแบบชาวบานเพอใหงายตอการอานและทำาความเขาใจโดยการจดทำาหนงสอรวมบทความในครงนไดจดแบงบทความเปนหมวดหมตามประเภทเนอหาของเรองเพอสะดวกในการศกษาเรยนรจงเหมาะสำาหรบทงนกกฎหมายหรอผทสนใจโดยทวไปตลอดจนประชาชนหรอบคคลทมไดมความรทางดานกฎหมายใหสามารถเขาใจและเขาถงสาระอนหลากหลายของตวอยางอทาหรณคดปกครองไดงายและสะดวกยงขน ผมหวงเปนอยางยงวาการถายทอดองคความรทางดานกฎหมายปกครองผานเรองราวบทความสนทนาสนใจของหนงสอเลมนจะมสวนในการพฒนากระบวนการยตธรรมทางปกครองของไทยสงเสรมแนวทางการปฏบตราชการทดแกหนวยงานทางปกครองและเจาหนาทของรฐตามหลกธรรมาภบาลตลอดจนการสอสารใหประชาชนหรอชาวบานไดรและเขาใจในการใชสทธทางศาลเกยวกบการฟองคดปกครองเพอปกปองรกษาสทธเสรภาพของตนตามทกฎหมายบญญตรบรองไดอยางถกตองอนเปนภารกจสำาคญประการหนงของสำานกงานศาลปกครองตามมาตรา77แหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครองพ.ศ.2542 ทายทสดนขอขอบคณมลนธคอนราดอาเดนาวรประจำาประเทศไทยทไดใหการสนบสนนการจดพมพหนงสอของสำานกงานศาลปกครองดวยดมาโดยตลอด

ดเรกฤทธ เจนครองธรรมเลขาธการสำานกงานศาลปกครอง

ครบเครอง คดปกครอง6

คดพพาทเกยวกบการออกกฎและคำ�สงทางปกครอง�

คดพพาทเกยวกบการทหนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐละเลยลาชาในการปฏบตหนาทตามทกฎหมายกำ�หนด�

คดพพาทเกยวกบการกระทำ�ละเมดหรอความรบผดอยางอนของหนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐ

ขอตดตงประปา “เกาใหม” คาใชจายทควร “แตกตาง” กฎ “ไมชอบ” เพราะสอความหมาย “ไมชด” ปดคด ถวล เปลยนศร เปดแผนกคดบรหารงานบคคลของ ศาลปกครอง

...กวาจะเปนแพนเคก... (ภาระทเกนสมควร) คนของกลาง นานแคไหนถอวา “ลาชา” “The Noise” เสยงน...ทไมตองการ !!

Thailand only ! อบตเหตครงน...ไมใชเรองบงเอญ! สรางสะพานโดยอาง “ประโยชนสาธารณะ” แตไมชนะ “ประโยชนสวนบคคล” “รถพยาบาล” วง ส ฟด ! พนยกรรม จำ จน ตาย พจาอยาเฉย ! ฝากบานกบ “ตำ รวจ” ตองตรวจตามแผน

สารบญ

303439

4650

535660

29

45

1314

2017

ครบเครอง คดปกครอง 7

ชวตทตองดนรน...ของ “คนใตเมฆ” ”ทดนหลวง” อทศใหแลว...ทวงคนไดไหม? 71

คดพพาทเกยวกบทดน

คดพพาทเกยวกบการดำ�เนนการขององคกรปกครองสวนทองถน

คดพพาทนาสนใจอนๆ

ขยายถนน...จนทางเทาหายไป ! ! ทำ ไดหรอ? ทดนตามแนวถอยรนของอาคาร กรรมสทธรฐหรอเอกชน? “ถนนสาธารณประโยชน” นำ มาเปลยนสภาพเปน “ตลาด” ไดหรอไม? “บตร” เปนคสญญา “บดา” เปนสมาชกสภาทองถน สมาชกภาพตอง สนสด...เพราะเหตมสวนไดเสยในสญญาหรอไม? มสวนไดเสยในสญญาทางปกครอง จนถกรองใหพนจากตำ แหนง!

เจาหนาทผออกคำ สง “เปนกลาง” หรอไม? ดจากอะไรบาง? ความเสมอภาคของมนษย ความเทาเทยมบน “ความเหมอนทแตกตาง” พฤตกรรมเชนน เหนทตองถอด...ยศ ! เสรภาพในการชมนม vs อำ นาจรฐในการสลายการชมนม ความชดเจน บนสถานการณทตอง ปะ ฉะ ดะ !!! หนสอบไมผาน ฟองศาลตรวจสอบอาจารยไดไหม? แพทยสภา องคกรวชาชพทใชอำ นาจทางปกครองแทนรฐ

66

76808387

92

98102

108114

120125

65

75

97

ครบเครอง คดปกครอง8

http://www.admincourt.go.th

ครบเครอง คดปกครอง 9

ครบเครอง คดปกครอง10

แนวคดในการกอตงศาลปกครองนนไดมมายาวนานตงแตรชสมยของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวและตอมาไดสำาเรจเปนรปธรรมเกดเปนศาลปกครองขนในรชสมยของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวรชกาลปจจบนเพอทำาหนาทในการตรวจสอบการใชอำานาจรฐและแกไขปญหาความไมเปนธรรมในการตอสคดของคความหรอคกรณในคดปกครองซงเปนขอพพาททเกดจากการใชอำานาจทางปกครองหรอการดำาเนนการทางปกครองโดยไมชอบดวยกฎหมายของฝายรฐหรอกรณทฝายรฐละเลยลาชาในการปฏบตหนาทตามทกฎหมายกำาหนดซงแตเดมขอพพาทดงกลาวจะอยในอำานาจพจารณาของศาลยตธรรม

ดวยเหตทคดปกครองจะมคกรณอยางนอยฝายหนงเปนผใชอำานาจรฐเสมอฉะนนโดยธรรมชาตคกรณในคดปกครองจงอยในสถานะทไมเทาเทยมกนโดยผท เปนคกรณกบฝายปกครองยอมจะเปนฝายทเสยเปรยบในการตอสคดเพราะเอกสารหลกฐานสำาคญเกอบท งหมดจะอย ในความครอบครองของฝายปกครอง

วธพจารณาคดดวยระบบกลาวหาของศาลยตธรรมจงไมสอดคลองกบลกษณะของคดปกครองเนองจากในการตอสคดคความจะตองนำาพยานหลกฐานตางๆมาพสจนกนเองในคดโดยการวนจฉยชขาดของผพพากษาจะขนอยกบขอเทจจรงและพยานหลกฐานทคความไดนำาเสนอตอศาลเทานนศาลจะไมแสวงหาขอเทจจรงใดๆเพ มเตมอกเพราะจะทำาใหเกดความไมเปนธรรมแกค ความฝายหนงฝายใดซงในความเปนจรง...เปนการยากทประชาชนจะไปแสวงหาหลกฐานตางๆมาตอสคดกบฝายปกครองไดและเปนไปไดยากทอกฝายซงถอครองขอมลจะเสนอขอมลทสงผลใหฝายตนแพคดวธพจารณาคดดวยระบบกลาวหาดงกลาวจงเหมาะสำาหรบการตอสคดทคความอยในสถานะทเทาเทยมกนเชนในคดแพงทวไปแตไมเหมาะกบคดปกครองนนเอง

“ศาลปกครอง” หนาททพเศษและมลกษณะเฉพาะ

ครบเครอง คดปกครอง 11

ดงนนเมอไดมการจดตงศาลปกครองขนศาลปกครองจงไดใชวธพจารณาคดดวยระบบไตสวน เพอเปนการแกไขปญหาดงกลาวซงศาลจะมบทบาทสำาคญทงในการแสวงหาขอเทจจรงและพยานหลกฐานตางๆทจะไมถกจำากดอยแตเฉพาะเทาทคกรณยนเสนอตอศาลเทานนหากศาลเหนวาขอเทจจรงยงไมเพยงพอตอการวนจฉยคดศาลกสามารถเรยกคกรณมาไตสวนหรอเรยกเอกสารหลกฐานตางๆจากฝายปกครองหรอออกเดนเผชญสบเพอใหไดขอเทจจรงทจำาเปนตอการพจารณาคดอยางครบถวนกได

ในการทำาหนาทเชนน...จงจำาเปนตองใชตลาการผชำานาญการในการไตสวนเนองจากตองสามารถพจารณาใหไดวาเอกสารหลกฐานใดมความสำาคญและจำาเปนตอการวนจฉยคดทตองเรยกเอาจากฝายปกครองฉะนนคณสมบตของผทจะเปนตลาการศาลปกครองนอกจากจะเปนผมความรความสามารถทางดานกฎหมายแลวยงตองมประสบการณและมความเชยวชาญในการบรหารราชการแผนดนอกดวยซงผทจะมสทธเขารบการคดเลอกเปนตลาการศาลปกครองจะตองมอาย35ปขนไปและตองมคณสมบตตามทกฎหมายกำาหนด

เชน รบราชการหรอเคยรบราชการไมนอยกวา 3 ป ในตำาแหนงไม กวาขาราชการพลเรอนระดบ 8 หรอตำาแหนงอนในหนวยงานของรฐทเทยบเทาหรอสำาเรจการศกษาระดบปรญญาโทสาขากฎหมายมหาชนและรบราชการในหนวยงานของรฐนบแตสำาเรจการศกษาระดบดงกลาวไมนอยกวา 10 ป หรอสำาเรจการศกษาระดบปรญญาเอกสาขากฎหมายมหาชนและรบราชการในหนวยงานของรฐนบแตสำาเรจการศกษาระดบดงกลาวไมนอยกวา 6 ป เปนตน

ประการสำาคญศาลปกครองยงมระบบถวงดลการใชอำานาจระหวางตลาการดวยกนเองหรอระบบพจารณาคดสองชนดวยการกำาหนดใหมตลาการผแถลงคดโดยตลาการผ แถลงคดน จะมใชตลาการทอย ในองคคณะพจารณาพพากษาคดนนๆแตจะเปนผทไดศกษาขอเทจจรงและขอกฎหมายในคดทงหมดแลวจดทำาคำาแถลงการณเสนอตอองคคณะวาหากตนมหนาทตดสนคดดงกลาวตนจะมคำาพพากษาอยางไรซงคำาแถลงการณนจะไมมผลตอคดแตจะทำาใหองคคณะทมอำานาจในการพจารณาตดสนคดนนๆวนจฉยคดอยางละเอยดรอบคอบและถกตองยงขน

ตำา

ครบเครอง คดปกครอง12

เนองจากหากองคคณะไมเหนดวยกบคำาแถลงการณกจะตองวนจฉยใหเหตผลทมความหนกแนนและนาเชอถอยงกวา...

นอกจากคณลกษณะดงทไดกลาวไปแลว...การฟองคดปกครองยงเนนทความเรยบงายใชเอกสารเปนหลกผฟองคดสามารถยนคำาฟองดวยตนเองหรอสงทางไปรษณยลงทะเบยนกไดและไมตองเสยคาธรรมเนยมศาลเวนแตเปนการฟองคดขอใหศาลสงใหใชเงนหรอสงมอบทรพยสนในคดพพาทเกยวกบการทำาละเมดหรอความรบผดอยางอนของฝายปกครองหรอคดพพาทเกยวกบสญญาทางปกครองรวมทงกฎหมายมไดบงคบใหตองมทนายความแตอยางใดทงนเพอใหประชาชนสามารถเขาถงกระบวนการยตธรรมทางปกครองไดงายและสะดวกทสดนนเอง

ดวยเหตน...หนาทของศาลปกครองจงเปนหนาททพเศษและมลกษณะเฉพาะซงมไดหมายถงเพยงเฉพาะรปแบบหรอวธการพจารณาคดเทานนแตยงหมายถงเนอหาสาระภมหลงแนวคดในการกอตงและบทบาทในการทำาหนาทของตลาการศาลปกครองซงตองมความเปนอสระและยดมนในเจตนารมณของการจดตงศาลปกครองฉะนนโดยหลกในการทำางานของศาลปกครองจงเปนเรองของการใหความเปนธรรมแกประชาชนในการพจารณาคดปกครองดวยกระบวนการทพเศษและใชผ ท มความเชยวชาญเฉพาะเนองจากเปนการตอสคดระหวางฝายปกครองผมอำานาจกบประชาชนคนธรรมดานนเองครบ

ครบเครอง คดปกครอง 13

คดพพาทเกยวกบการออกกฎ

และคำาสงทางปกครอง

ครบเครอง คดปกครอง14

ขอตดตงประปา “เกา-ใหม” คาใชจายทควร “แตกตาง”

คดทครองธรรมนำามาพดคยกนวนน...เปนตวอยางกรณทรฐออกกฎมาบงคบใชแลวประชาชนผไดรบผลกระทบจากกฎดงกลาวรสกวาไมเปนธรรมกบตนและขดแยงกบสภาพความเปนจรงจงนำาคดมาฟองตอศาลปกครองคดนเปนการยนยนวาประชาชนธรรมดากสามารถเปลยนแปลงกฎหมายทไมเปนธรรมไดครบ!

โดยเรองมอยวา...นายจฑาเทพไดซอบานมาจากการขายทอดตลาดของธนาคารแหงหนงซงเจาของบานเดมไดถกการประปานครหลวงยกเลกและยบทะเบยนการใช รวมทงถอดมาตรวด ออกและหกเงนประกนไวเพราะคางคา ประปาเกนระยะเวลาทกำาหนด

เมอจะเขาอย...นายจฑาเทพจงไดยนเรองขอตดตงประปาในบานหลงดงกลาวซงการประปานครหลวงไดทำาการตรวจสอบแลวเหนวาเปนการขอใชสทธตดตงประปาใหมไมใชกรณการขอตดตงประปา จากผใช รายเดมเนองจากการประปานครหลวงไดออกกฎใหมคอระเบยบการประปานครหลวงฉบบท50วาดวยการตดตงประปา(พ.ศ.2544)ซ งในขอ4.1กำาหนดวาการตดตงประปาใหม หมายความวาการตดตงประปาสำาหรบสถานทหรออาคารทไมมการตดตงประปามากอนหรอทเคยมการตดตงประปาแตขอยกเลกการใช หรอถกงดจาย เกนระยะเวลาทการประปานครหลวงกำาหนดประกอบกบคำาสงการประปานครหลวงท109/2544เร องหลกเกณฑและอตราคาใชจายในการตดตงประปาใหมขอ1ซงกำาหนดวากรณทไมตองวางทอจาย ใหคดคาใชจายในการวางทอแยกเขามาตรวด ทมความยาวไมเกน20เมตรตามอตราคาใชจายแบบเหมาจาย

การประปานครหลวงจงไดคำานวณคาใชจายในการขอตดตงประปาของ

นำานำา

นำา นำา

ซำา

นำา นำานำา

นำา

14

ครบเครอง คดปกครอง 15 15

นายจฑาเทพเปนแบบการตดตงประปาใหมในราคาเหมาจายเปนเงน6,000บาทรวมเงนประกนการใช และภาษมลคาเพมเปนเงนทงสน7,020บาทนายจฑาเทพไมเหนดวยกบหลกเกณฑการคดคาใชจายดงกลาวเนองจากตนไดขอตดตงประปาในบานซงเคยมการตดตงประปามาแลวจงไดโตแยงแตการประปานครหลวงยงคงแจงยนยนตามเดมนายจฑาเทพมความจำาเปนตองใช จงไดยอมชำาระเงนดงกลาวไปกอนจากนนจงไดนำาเรองขนสศาลปกครองครบ

คดนมประเดนทศาลตองพจารณาวา การทการประปานครหลวง ไดออกระเบยบการประปานครหลวง ฉบบท 50ฯ วาดวยการตดตงประปา (พ.ศ.2544)ฯ และคำาสงการประปานครหลวงท 109/2544ฯ เรองหลกเกณฑและอตราคาใชจายในการตดตงประปาใหม เปนการกระทำาโดยชอบดวยกฎหมายหรอไม ?

กรณนศาลปกครองสงสดเหนวาการตดตงประปา แบบตดตงประปาใหมและแบบตดตงประปา นน มความแตกตางกนตามลกษณะของงานทจะตองทำาในการตดตง และลกษณะของงานดงกลาวยอมเปนตวกำาหนดใหมการคดคาธรรมเนยมและคาใชจายจากประชาชนผใชบรการทแตกตางกนไปดวย ความหมายของการตดตงประปาใหมจงตองเปนการทำางานในลกษณะเปลยนทอหรอตดตงอปกรณใหมทงหมดหรอสวนใหญแตไมรวมไปถงกรณการทำางานตดตงอปกรณบางสวน

ดงนนบทบญญตตามขอ 4.1 ของระเบยบการประปานครหลวง ฉบบท 50ฯในสวนทวา การตดตงประปาใหม หมายความรวมถง การตดตงประปาสำาหรบสถานทหรออาคารทเคยมการตดตงประปาแตขอยกเลกการใช หรอถกงดจายนน จงเปนขอกำาหนดทไมถกตองตามลกษณะงานทตองดำาเนนการในการตดตงจรงเพราะในกรณผใช เดมไมชำาระหนจนลวงเลยกำาหนดไปเปนเวลานานและมาขอใช อก กเปนเพยงเรองการเรยกรองใหรบผดระหวางการประปานครหลวงกบผใช รายเดมเทานน กรณจงไมใชลกษณะของงานทจะตองทำาในการตดตงประปาใหมแตอยางใด

การคดราคาแบบเหมาจายในกรณของนายจฑาเทพจงยอมถอไดวาเปนการผลกภาระการตดตงประปาใหแกผใช รายใหม ซงไมไดมสวนรบผดในการตดคางชำาระคา ประปาของผใช รายเดมแตอยางใดอกทงทอและอปกรณเดมอาจยง

นำา

นำา

นำานำา

นำา

นำา

ซำา

นำา

นำา

นำา นำา

ครบเครอง คดปกครอง16

ใชงานไดดหรอหากตองมการเปลยนทอและอปกรณเดมจรงกสามารถชแจงคาใชจายกบผใช รายใหมไดกรณนจงตางกบการตดตงประปาใหมซงตองใชอปกรณใหมทงหมดซงจากขอเทจจรงกรณของนายจฑาเทพไมไดมการเปลยนทอหรออปกรณใหมแตอยางใดหากแตมเพยงการบรรจบมาตรวด และการใชวสดอปกรณบางสวนเทานน

ฉะนนการเรยกเกบคาใชจายในการตดตงประปาในราคาเหมาจายใหเหมอนกบกรณการตดตงประปาใหม จงไมสอดคลองกบคาใชจายตามความเปนจรง เปนการสรางภาระเกนสมควรแกนายจฑาเทพ รวมทงผขอใช รายอนในลกษณะเดยวกนทงแตเดมกอนทการประปานครหลวงจะมการเกบคาใชจายในการตดตงแบบเหมาจายดงกลาวกไดเคยมคำาสงในการคดคาใชจายโดยแยกสวนไดจงเหนวาเพอความเปนธรรมตอผใช ประปาการประปานครหลวงยอมสามารถพจารณาโดยแยกสวนคาใชจายการตดตงประปาใหสอดคลองกบราคาตนทนการตดตงประปาตามความเปนจรงได

ศาลปกครองสงสดพพากษาใหยกเลกระเบยบการประปานครหลวง ฉบบท 50ฯ ขอ 4.1 ในสวนทมความหมายรวมถงกรณทมการขอใช ประปาแตลกษณะของการทำางานตดตงไมไดมลกษณะเปนการทำาขนใหมหรอตดตงอปกรณสำาคญเปนสวนใหญ และใหยกเลกคำาส งการประปานครหลวงท 109/ 2544ฯ ขอ 1 ในสวนทกำาหนดอตราคาใชจายเหมาจายในกรณใชทอแยกเขามาตรวด ทมความยาวไมเกน 20 เมตร (คดหมายเลขแดงท อ.230/2553)

คดน...ศาลปกครองไดวางหลกในการปฏบตราชการทดไวสำาหรบการตดตงประปากลาวคอการประปานครหลวงจะตองคดคาใชจายในการตดตงประปาตามสภาพความเปนจรงเพอความเปนธรรมตอประชาชนผใช และเปนตวอยางคดทแสดงใหเหนถงผลสมฤทธของการใชสทธทางศาลเพอปกปองรกษาสทธของประชาชนผไดรบความเดอดรอนเสยหายจากการกระทำาของรฐทไมเปนธรรมดงกลาวสงผลใหการประปานครหลวงตองเปลยนแปลงการคดคาธรรมเนยมการตดตงประปาอยางเปนธรรมซงยงผลใหเกดประโยชนแกประชาชนจำานวนมากทตองขอใช ในลกษณะเดยวกนกบนายจฑาเทพอกดวย

งานน...ตองขอขอบคณ “สภาพบรษจฑาเทพ” สถานเดยวครบ !!

นำา

นำา

นำา

นำา

นำา

นำา

นำา

ครองธรรม�ธรรมรฐ

นำา

16

ครบเครอง คดปกครอง 17

กฎ : “ไมชอบ” เพราะสอความหมาย “ไมชด”

คดทผมนำ�ม�พดคยกนในวนนน�สนใจทเดยวครบ...เพร�ะเปนเรองก�รฟองขอใหเพกถอนกฎทผฟองคดเหนว�ออกม�บงคบใชโดยไมชอบดวยกฎหม�ย เนองจ�กไมอ�จสอคว�มหม�ยใหเข�ใจและปฏบตต�มอย�งชดเจนได เรองร�วของป�ด�วผฟองคดในคดนจะเปนอย�งไร และสดท�ยป�ด�วจะเปนฝ�ยชนะคดหรอไม ม�ดกนเลยครบ...

ปาดาวเจาของกจการรานฟากระจางดาว....ซงเปนรานจำาหนายสารกำาจดศตรพชทเปดกจการมานานแลวอยมาวนหนง...เจาหนาทของกรมวชาการเกษตรไดเขาไปตรวจสอบรานคาของปาดาวและพบวตถอนตราย4รายการทหามครอบครองตามกฎหมายอยภายในรานอนไดแก(1)ชอการคาโมบล600ชอสามญโมโนโครโตฟอส(MONOCROTOPHOS)(2)ชอการคาเอมคารนชอสามญพาราไทออนเมทล(PARATHION-METHYL) (3)ชอการคาประตทอง3-5-9ชอสามญพาราไทออนเมทล(PARATHION-METHYL)และ4.ชอการคาซนตานาชอสามญพาราไทออนเมทล(PARATHION-METHYL)เจาหนาทจงไดทำาการอายดวตถอนตรายดงกลาวไวและนำาตวอยางบางสวนไปตรวจวเคราะห

ตอมาพนกงานสอบสวนกองบงคบการปราบปรามอาชญากรรมทางเศรษฐกจและเทคโนโลยไดออกหมายเรยกกลาวหาปาดาววามวตถอนตรายชนดท4ไวในครอบครองซงตองหามมใหผใดผลตนำาเขาหรอมไวในครอบครองหากฝาฝนมโทษจำาคกไมเกน10ปหรอปรบไมเกน1ลานบาทหรอทงจำาทงปรบ(มาตรา43และมาตรา74แหงพ.ร.บ.วตถอนตรายพ.ศ.2535)

งานนปาดาวถงกบอง !!! พรอมกบรองหายาดมทนท... เมอทราบขอกลาวหาดงกลาวซงมโทษทงจำาทงปรบจงไดพยายามอธบายกบเจาหนาทวาวตถอนตรายทงสรายการนนเปนวตถอนตรายชนดท3ทปาดาวไดรบอนญาตใหมไวในครอบครองเพอ

ครบเครอง คดปกครอง18

ขายไดตามประกาศกระทรวงอตสาหกรรมเรองบญชรายชอวตถอนตรายพ.ศ.2538แลวเหตใดจงกลายมาเปนวาปาดาวกระทำาผดกฎหมายไปได?

เจาหนาทจงชแจงวารฐมนตรวาการกระทรวงอตสาหกรรมไดออกประกาศเรองบญชรายชอวตถอนตรายพ.ศ.2546และประกาศเรองบญชรายชอวตถอนตราย(ฉบบท2)พ.ศ.2547ซงประกาศทออกมาภายหลงทงสองฉบบดงกลาวไดยกเลกรายชอวตถอนตรายในบญชแนบทายประกาศฉบบเดม(พ.ศ.2538)พรอมทงไดกำาหนดใหวตถอนตรายทงสรายการเปลยนจากวตถอนตรายชนดท3เปนวตถอนตรายชนดท4ซงตองหามมใหมไวในครอบครองรวมทงกรมวชาการเกษตรไดออกคำาสงเรองการจดการทำาลายหรอดำาเนนการกบวตถอนตรายชนดท4ทกรมวชาการเกษตรเปนผรบผดชอบ(ฉบบท2)พ.ศ.2547ดงนนปาดาวจงถอเปนผครอบครองวตถอนตรายชนดท4ซงตองถกดำาเนนคดตามกฎหมาย

ปาดาวไดโตแยงกบเจาหนาทวาบญชรายชอวตถอนตรายทแนบทายประกาศทงสองฉบบทออกมาภายหลงไดระบใหวตถอนตรายทงสรายการเปลยนเปนวตถอนตรายชนดท4โดยใชภาษาไทยปนภาษาองกฤษและระบชอวตถอนตรายทงสชนดเปนภาษาองกฤษอยางเดยว โดยไมมคำาแปลเปนภาษาไทยหรอมภาษาไทยกำากบใหชดเจน ทำาใหประชาชนทวไปรวมทงปาดาวซงมอายมากและอานภาษาองกฤษไมออก ไมสามารถอานและเขาใจขอความจงไมอาจปฏบตใหถกตองตามประกาศดงกลาวได

หลงจากนนปาดาวจงรบมาขอรบคำาปรกษาแนะนำาทศาลปกครองวากรณทเกดขนถอเปนขอพพาททางปกครองทอยในอำานาจพจารณาของศาลปกครองหรอไมเมอไดรบคำาตอบวาเปนคดปกครองปาดาวจงยนฟองรฐมนตรวาการกระทรวงอตสาหกรรมและอธบดกรมวชาการเกษตรเพอขอใหเพกถอนประกาศทงสองฉบบรวมทงคำาสงของกรมวชาการเกษตรฯเนองจากตนเหนวาประกาศและคำาสงทพพาทออกโดยไมชอบดวยกฎหมายไมถกตองตามรปแบบและขนตอนอนเปนสาระสำาคญสำาหรบการออกกฎหมายรวมทงมลกษณะเปนการสรางขนตอนโดยไมจำาเปนและเปนการสรางภาระใหเกดกบประชาชนเกนสมควร คดนศาลปกครองสงสดพจารณาแลวเหนวา...ประกาศและคำาสงทพพาทเปนบทบญญตทมผลบงคบเปนการทวไปโดยไมมงหมายใหใชบงคบแกกรณใดหรอบคคลใดเปนการเฉพาะจงเขาลกษณะเปนกฎตามมาตรา5แหงพ.ร.บ.วธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ซงจะตองมความชดเจนและมการประกาศเพอใหบคคลในบงคบกระทำาหรองดเวนการกระทำาดวยโดยในการออกประกาศและคำาสงใดๆควรนำา

18

ครบเครอง คดปกครอง 19

มาตรา34แหงพ.ร.บ.วธปฏบตราชการทางปกครองพ.ศ.2539ซงกำาหนดวาคำาสงทางปกครองอาจทำาเปนหนงสอหรอวาจาหรอโดยสอความหมายในรปแบบอนกไดแตตองมขอความหรอความหมายทชดเจนเพยงพอทจะเขาใจไดและมาตรา46แหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงทบญญตใหบรรดากระบวนพจารณาเกยวดวยการพจารณาและตดสนคดใหทำาเปนภาษาไทย มาเทยบเคยงดวย

คดจงมประเดนทตองพจารณาวา ประกาศทพพาททงสองฉบบและคำาสงของกรมวชาการเกษตรฯ มความชดเจนเพยงพอทจะประชาชนทวไปจะเขาใจไดหรอไม?

จากขอเทจจรง...ประกาศทงสองฉบบไดลงประกาศในราชกจจานเบกษาและมผลใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษาโดยไดจดทำาขนเปนภาษาไทยและมเนอหาสาระทชดเจนเพยงพอทบคคลจะเขาใจเกยวกบการยกเลกรายชอวตถอนตรายตามประกาศฉบบเดมไดแตในการกำาหนดใหเปลยนประเภทจากวตถอนตรายชนดท3มาเปนวตถอนตรายชนดท4และการระบชอวตถอนตรายทงสรายการในบญชแนบทายประกาศฯ เปนภาษาองกฤษอยางเดยว โดยไมมคำาอานและคำาแปลเปนภาษาไทยกำากบไว ทงทวตถอนตรายตามทพพาทน เปนสารกำาจดแมลงซงเกษตรกรจำาเปนตองใชในการกำาจดศตรพช จงถอไดวาไมมความชดเจนเพยงพอทบคคลจะสามารถเขาใจได อกทงผถกฟองคดไดเคยออกประกาศบญชแนบทายวตถอนตรายเปนภาษาไทยโดยมภาษาองกฤษกำากบไวกอนทจะมการออกประกาศทพพาทในคดน ดงนนจงไมมเหตผลทผถกฟองคดจะกำาหนดชอวตถอนตรายเปนภาษาองกฤษเพยงภาษาเดยว

ประกาศของกระทรวงอตสาหกรรมทงสองฉบบรวมทงคำาสงของกรมวชาการเกษตรเรองการจดการทำาลายหรอดำาเนนการกบวตถอนตรายชนดท4ฯจงเปนกฎทไมชอบดวยกฎหมายเนองจากไมมความชดเจนเพยงพอทบคคลจะเขาใจและปฏบตตามไดอยางถกตองศาลปกครองสงสดพพากษาใหเพกถอน!(อ.773/2555)

ขอแสดงคว�มยนดกบป�ด�วดวยนะครบทตอสจนชนะคดสมชอเจ�ของร�นฟ�กระจ�งด�ว... และถอว�คดนศ�ลปกครองไดว�งหลกในก�รออกกฎของหนวยง�นร�ชก�รว�... จะตองมคว�มชดเจนเพยงพอทบคคลทวไปจะอ�น ทำ�เข�ใจและปฏบตต�มไดอย�งถกตอง.... เพอปองกนไมใหเกดปญห�เชนในกรณนขนอกครบ !

19

ครองธรรม�ธรรมรฐ

ครบเครอง คดปกครอง20

ปดคด ถวล เปลยนศร

เปดแผนกคดบรหารงานบคคล

ของศาลปกครอง

10มนาคม2557ศาลปกครองไดเปดทำาการ“แผนกคดบรหารงานบคคล”พรอมกนทวประเทศทงในสวนกลางและสวนภมภาคซงเปนแผนกคดทสองตอจาก“แผนกคดสงแวดลอม”อนเปนวาระครบรอบ13ปทศาลปกครองไดทำาหนาทอำานวยความยตธรรมทางปกครองใหกบสงคมไทยโดยครองธรรมไดมโอกาสไปรวมงานดงกลาวดวย

ในการจดตงแผนกคดบรหารงานบคคลของศาลปกครองมวตถประสงคเพอตองการเพมประสทธภาพใหการบรหารจดการคดประเภทดงกลาวมความรวดเรวทนตอการแกไขเยยวยาความเดอดรอนเสยหายแกคกรณเนองจากเปนททราบดวาคดพพาทเกยวกบบรหารงานบคคลเปนเรองทกระทบตอการบรหารราชการแผนดนประสทธภาพในการปฏบตงานการบรการสาธารณะบรการประชาชนและมผลกระทบโดยตรงตอสถานภาพของตำาแหนงความกาวหนาในงานคาตอบแทนและรายไดตลอดจนบรรทดฐานการบรหารงานบคคลขององคกรนนๆนอกจากนจากสถตคดปกครองนบแตศาลปกครองเปดทำาการจนถงปจจบนจะพบวาคดพพาทเกยวกบการบรหารงานบคคลเปนคดทศาลรบไวพจารณามากทสดเปนอนดบ1โดยมปรมาณคดมากกวารอยละ20ของคดทศาลรบไวพจารณาทงหมดอนเปนการสะทอนใหเหนถงปญหาการใชอำานาจในการบรหารงานบคคลทอาจไมถกตองไมเปนธรรมไมมเหตผลหรอไมไดสดสวนจนเปนเหตใหมการนำาเรองมารองขอความเปนธรรมตอศาลปกครอง

ดวยลกษณะเฉพาะของคดปกครองประเภทบรหารงานบคคลซงจำาเปนตองไดรบการพจารณาคดทรวดเรวศาลปกครองจงไดสรางระบบความเชยวชาญ

ครบเครอง คดปกครอง 21

เฉพาะดานโดยการจดตงแผนกคดบรหารงานบคคลขนซงประกอบดวยตลาการทมความเชยวชาญคดปกครองดานการบรหารงานบคคลโดยในกรณคดทมความจำาเปนเรงดวนเชนการฟองขอใหเพกถอนคำาสงแตงตงโยกยายและผฟองคดมอายใกลจะเกษยณอายราชการหรอกรณฟองขอใหเพกถอนคำาสงไมรบสมครสอบแขงขนเพอบรรจเขารบราชการตลาการหวหนาแผนกจะกำาหนดความเรงดวนของคดไวทหนาปกสำานวนในสวนขนตอนการพจารณาตางๆจะดำาเนนการดวยความรวดเรวตลาการเจาของสำานวนจะวางแผนและกำาหนดกรอบเวลาในการพจารณาไวหากคดใดศาลเหนวาการพจารณาอาจไมทนกาลและจะมผลเสยตอรปคดศาลอาจกำาหนดวธการชวคราวกอนการพพากษาใหไดโดยไมตองรอใหผฟองคดรองขอรวมทงการสงขยายเวลาตางๆของคกรณศาลจะพจารณาอนญาตเทาทจำาเปนเพอมใหคกรณดำาเนนคดไปในทางประวงเวลารวมทงหากมขอเทจจรงชดเจนเพยงพอท ศาลจะวนจฉยช ขาดคดไดกไมจำาตองแสวงหาขอเทจจรงครบทกขนตอนทงนเพราะการพจารณาคดทรวดเรวและมประสทธภาพจะเปนการสรางความ“ยตธรรม”และยงประโยชนใหกบคกรณทงสองฝายอยางแทจรง

สำาหรบคดการโอนยายคณถวล เปลยนศร ซงเปนคดพพาทเกยวกบการบรหารงานบคคลคดหนงทอยในความสนใจของสงคมอยางมากโดยคดนศาลปกครองชนตนไดมคำาพพากษาตดสนไปเมอป2556วาคำาสงยายคณถวลฯไมชอบดวยกฎหมายแตนายกรฐมนตรไมเหนดวยจงยนอทธรณและสดทายศาลปกครองสงสดไดมคำาวนจฉยชขาดคดนเมอวนศกรท7มนาคม2557

คำาวนจฉยของศาลปกครองสงสดในกรณดงกลาว ถอเปนการวางบรรทดฐานทสำาคญและนาสนใจเกยวกบการบรหารงานบคคลโดยเฉพาะในเรองขอบเขตการใชอำานาจดลพนจของฝายบรหาร ครองธรรมจงขอสรปสาระคำาวนจฉยของศาลมาบอกเลากนดงนครบ

เหตแหงการฟองคดน...สบเนองจากในขณะทคณถวลเปลยนศรดำารงตำาแหนงเลขาธการสภาความม นคงแหงชาต(นกบรหารระดบสง)ซ งเปนหนวยงานสงกดสำานกนายกรฐมนตรปฏบตงานขนตรงตอนายกรฐมนตรมอำานาจหนาทโดยตรงเกยวกบกจการความมนคงของประเทศทำาหนาทเปนทปรกษาเสนอแนะ

ครบเครอง คดปกครอง22

นโยบายมาตรการและแนวทางปฏบตดานความมนคงแหงชาตตอสภาความมนคงแหงชาตและคณะรฐมนตรไดถกคำาสงสำานกนายกรฐมนตรฉบบลงวนท7กนยายน2554ใหไปปฏบตราชการทสำานกนายกรฐมนตรในตำาแหนงทปรกษานายกรฐมนตรฝายขาราชการประจำา(นกบรหารระดบสง)สำานกเลขาธการนายกรฐมนตรสงกดสำานกนายกรฐมนตรและตอมาไดมประกาศสำานกนายกรฐมนตรฉบบลงวนท30กนยายน2554ใหคณถวลฯพนจากตำาแหนงเลขาธการสภาความมนคงแหงชาตและแตงตงใหดำารงตำาแหนงทปรกษานายกรฐมนตรฝายขาราชการประจำาซงอยภายใตบงคบบญชาของเลขาธการนายกรฐมนตรการปฏบตงานขนอยกบการมอบหมายของผบงคบบญชาจงไมอาจเสนอแนะนโยบายดานความมนคงตอนายกรฐมนตรไดโดยตรงแตจะตองเสนอผานเลขาธการนายกรฐมนตร

คณถวลฯเหนวาการโอนยายดงกลาวเปนการใชอำานาจหนาทเออประโยชนใหพวกพองเปนการใชอำานาจกลนแกลงลดบทบาทหนาทและศกดศรในทางราชการของตนอนเปนการกระทำาทไมชอบดวยกฎหมายและขดกบระบบคณธรรมจงไดยนคำารองทกขตอคณะกรรมการพทกษระบบคณธรรมซงตอมาไดวนจฉยยกคำารองทกขเปนเหตใหคณถวลฯยนฟองนายกรฐมนตรและคณะกรรมการพทกษระบบคณธรรมเปนผถกฟองคดท1และท2ตามลำาดบตอศาลปกครองเพอขอใหเพกถอนคำาสงยายดงกลาวและขอใหตนกลบคนสตำาแหนงเดม

คดจงมประเดนทตองวนจฉยวาประกาศสำานกนายกรฐมนตรฉบบลงวนท30กนยายน2554ทใหคณถวลฯพนจากตำาแหนงเลขาธการสภาความมนคงแหงชาตและแตงตงใหดำารงตำาแหนงทปรกษานายกรฐมนตรฝายขาราชการประจำานนเปนคำาสงทชอบดวยกฎหมายหรอไม?

โดยในการตรวจสอบความชอบดวยกฎหมายของคำาสงทางปกครอง ศาลจะพจารณาวา 1. ผใชอำานาจไดดำาเนนการออกคำาสงโดยถกตองตามรปแบบขนตอน หรอวธการอนเปนสาระสำาคญทกฎหมายกำาหนดไวหรอไม?และ 2. ผมอำานาจออกคำาสงไดใชดลพนจโดยชอบดวยกฎหมายหรอไม ?

มาดประเดนแรก กระบวนการหรอขนตอนในการออกคำาสง โดยทพระราชบญญตระเบยบขาราชการพลเรอนพ.ศ.2551(มาตรา57และมาตรา63)

ครบเครอง คดปกครอง 23

ประกอบหนงสอสำานกงานก.พ.ทนร1006/ว4ลว.20ก.พ.52ไดกำาหนดใหการโอนขาราชการพลเรอนสามญผดำารงตำาแหนงประเภทบรหารระดบสงซ งสงกดสวนราชการระดบกรมทอยในบงคบบญชาหรอรบผดชอบในการปฏบตราชการขนตรงตอนายกรฐมนตรโดยอยในกระทรวงเดยวกนเปนอำานาจรวมกนของผบงคบบญชาซงมอำานาจบรรจทงสองฝายทจะทำาการตกลงกนและตองไดรบอนมตจากคณะรฐมนตรซงจากขอเทจจรงผมอำานาจสงบรรจทงสองฝายในกรณนคอรองนายกรฐมนตรและเลขาธการนายกรฐมนตรไดมการตกลงยนยอมในการใหโอนและรบโอนคณถวลฯจากตำาแหนงเลขาธการสภาความมนคงแหงชาตไปดำารงตำาแหนงทปรกษานายกรฐมนตรฝายขาราชการประจำาและไดรบอนมตจากคณะรฐมนตรกรณการออกคำาสงโอนยายคณถวลฯจงถอวาไดดำาเนนการตามรปแบบขนตอนหรอวธการอนเปนสาระสำาคญทกฎหมายกำาหนดไวสำาหรบการกระทำานนแลว

ประเดนทพจารณาตอมาคอ ดลพนจทใชในการออกคำาสงประเดนนนายกรฐมนตรไดโตแยงตอศาลวาศาลปกครองมอำานาจเขาไปตรวจสอบการใชอำานาจดลพนจของฝายบรหารซงเปนผบงคบบญชาในการบรหารงานบคคลไดหรอไมเพยงใดและเหนวาศาลปกครองชนตนไดวนจฉยลวง ไปถงการใชดลพนจของฝายบรหารซงเปนผบงคบบญชาในการมอบหมายงานแกผใตบงคบบญชาอนเปนการกระทบกระเทอนกบความรบผดชอบในการปฏบตงานของนายกรฐมนตรซงไดรบมอบหมายจากมหาชนใหเปนผนำาฝายบรหารอกทงนโยบายความมนคงแหงรฐเปนนโยบายสำาคญทนายกรฐมนตรไดแถลงตอรฐสภาจงเปนหนาทของนายกรฐมนตรในการทจะกำาหนดหรอใชยทธศาสตรเพอใหบรรลเปาหมายตามทแถลงตอรฐสภาไวรวมถงยทธศาสตรดานการบรหารงานบคคลดวย

ในประเดนโตแยงของนายกรฐมนตรดงกลาวศาลปกครองสงสดไดวนจฉยใหเหตผลอยางนาสนใจวาแมวาผบงคบบญชาจะมอำานาจดลพนจในการมอบหมายงานแกผใตบงคบบญชาและยอมมดลพนจในดานการบรหารงานบคคลไดตามทเหนวาเหมาะสมเพอใหการบรหารราชการแผนดนเปนไปตามนโยบายทไดแถลงไวและแมวาผดำารงตำาแหนงหวหนาสวนราชการทรบผดชอบงานดานความมนคง

ลำา

ครบเครอง คดปกครอง24

จะตองไดรบความไววางไวจากนายกรฐมนตรวาจะสามารถปฏบตตามนโยบายดานความมนคงไดอยางมประสทธภาพกตามแตการใชอำานาจดลพนจดงกลาวนอกจากจะตองเปนไปตามหลกเกณฑและวธการท กฎหมายกำาหนดไวแลวยงจะตองคำานงถงวตถประสงคของกฎหมายและอยในขอบเขตของกฎหมายรวมทงมความเหมาะสมและเปนธรรมแกผดำารงตำาแหนงดงกลาวดวย

ศาลปกครองยอมไมกาวลวงเขาไปควบคมการใชอำานาจดลพนจของฝายบรหารในแงของความเหมาะสมของการบรหารงานบคคลใหสอดคลองกบนโยบายของรฐบาลแตศาลปกครองยอมมอำานาจตรวจสอบการใชอำานาจดลพนจของฝายบรหารในแงของความชอบดวยกฎหมาย ทงนตามบทบญญตของรฐธรรมนญ(มาตรา26มาตรา27มาตรา28มาตรา29และมาตรา31)ทไดรบรองสทธเสรภาพของบคคลในเรองดงกลาวไวประกอบกบมาตรา9แหงพ.ร.บ.จดตงศาลปกครองฯท ไดใหอำานาจศาลปกครองในการตรวจสอบการใชอำานาจตามกฎหมายของรฐรวมถงกรณการใชอำานาจดลพนจทอาจไมชอบดวยกฎหมายดงนนศาลปกครองจงมอำานาจตรวจสอบความชอบดวยกฎหมายของคำาสงทางปกครองทพพาทกรณทบทบญญตของกฎหมายมอบอำานาจดลพนจใหแกฝายบรหารฝายบรหารจะตองใชดลพนจนนใหสอดคลองกบวตถประสงคของกฎหมายและตองอยภายในขอบเขตของกฎหมายทใหอำานาจเพราะการทกฎหมายใหอำานาจดลพนจแกฝายบรหารมไดหมายความวาฝายบรหารจะสามารถใชอำานาจดลพนจนนอยางไรตามอำาเภอใจไดซงกรณการบรหารงานบคคลพ.ร.บ.ระเบยบขาราชการพลเรอนฯมาตรา52ไดกำาหนดขอบเขตการใชอำานาจดลพนจของผบงคบบญชาในการบรรจและแตงตงขาราชการพลเรอนวาตองเปนไปตามระบบคณธรรมและคำานงถงพฤตกรรมทางจรยธรรมของบคคลตลอดจนประโยชนของทางราชการประกอบกบมาตรา37วรรคหนงแหงพ.ร.บ.วธปฏบตราชการทางปกครองพ.ศ.2539ไดกำาหนดใหในการออกคำาสงทางปกครองตองจดใหมเหตผลไวดวยโดยเหตผลนนอยางนอยตองประกอบดวย 1.ขอเทจจรงอนเปนสาระสำาคญ 2.ขอกฎหมายทอางอง 3.ขอพจารณาและขอสนบสนนในการใชดลพนจอนแสดงใหเหนวาใน

ครบเครอง คดปกครอง 25

การออกคำาสงทางปกครองหรอการใชอำานาจดลพนจของฝายบรหารในการออกคำาสงนนกฎหมายกำาหนดใหตองมเหตผลรบรองในการใชอำานาจโดยตองเปนเหตผลทมอยจรงและสามารถอธบายได

ฉะนนการตรวจสอบความชอบของการใชดลพนจในแงกฎหมายกคอการพจารณาวาการใชดลพนจของฝายบรหารนนมเหตผลรองรบหรอไมอยางไรและสามารถอธบายไดวาเหตใดจงใชอำานาจเชนนนทงนเพราะการใชอำานาจทปราศจากเหตผลรองรบจะเทากบเปนการใชอำานาจตามอำาเภอใจซงไมชอบดวยกฎหมาย

ดงนนในการตรวจสอบเหตผลทฝายบรหารใชอางในการใชดลพนจจงประกอบดวย2สวนคอเหตผลในสวนทเปนขอกฎหมายและเหตผลในสวนทเปนขอเทจจรงเหตผลในสวนทเปนขอกฎหมายคอศาลจะพจารณาวาฝายบรหารมความผดพลาดในการบงคบใชกฎหมายหรอไมโดยจะตรวจสอบวามบทบญญตของกฎหมายใหอำานาจฝายบรหารใชอำานาจดลพนจในเรองนนหรอไมฝายบรหารอางองบทบญญตของกฎหมายทใหอำานาจดลพนจผดพลาดหรอไมและฝายบรหารตความหรอปรบใชบทบญญตของกฎหมายผดพลาดหรอไม สำาหรบเหตผลในสวนทเปนขอเทจจรงศาลยอมมอำานาจตรวจสอบขอเทจจรงทฝายบรหารนำามาอางเปนเหตผลในการใชดลพนจวาขอเทจจรงดงกลาวนนมอยจรงหรอไม

ในกรณการสงโอนยายคณถวลฯนนไมปรากฏวาไดมการเสนอหรอแสดงถงเหตผลในการโอนไวอยางชดแจงโดยปรากฏเปนลายลกษณอกษรในคำาสงสำานกนายกรฐมนตรฉบบลงวนท7กนยายน2554ซงระบเหตผลไวเพยงกวางๆวา“เพอความเหมาะสมและประโยชนของทางราชการ”จงตองถอวาในการดำาเนนกระบวนการโอนยายคณถวลฯตงแตในชนการเสนอผมอำานาจสงบรรจและแตงตงทงสองฝายจนถงในชนเสนอคณะรฐมนตรพจารณาอนมตนนไมปรากฏวาไดมการรายงานความสมควรในการโอนยายพรอมทงเหตผลประกอบจงถอเปนการโอนยายทมไดมการใหเหตผลของการโอนไว

ตอมาเมอคณถวลฯไดนำาเรองนรองทกขตอคณะกรรมการพทกษระบบคณธรรมนายกรฐมนตรกไดอางเหตผลของการมคำาสงโอนยายไวในคำาแกคำารองทกข

ครบเครอง คดปกครอง26

และเมอคณถวลฯนำาเรองนมาฟองคดตอศาลปกครองชนตนนายกรฐมนตรกไดอางเหตผลของการมคำาสงโอนยายไวในคำาใหการซงสรปความไดวานายก-รฐมนตรในฐานะหวหนารฐบาล ไดแถลงนโยบายในการบรหารประเทศตอรฐสภาโดยนโยบายความมนคงถอเปนนโยบายเรงดวนทตองเรงดำาเนนการในปแรกของการบรหารราชการแผนดนและเปนหนาทของนายกรฐมนตรในการกำาหนดหรอใชยทธศาสตรทเหมาะสมเพอใหบรรลนโยบายตามทแถลงตอสภาดงนนจงตองการบคลากรท มความร ความสามารถความเช ยวชาญและประสบการณในการปฏบตราชการเกยวกบความมนคงแหงชาตมาชวยปฏบตราชการในฝายนโยบายซงเหนวาคณถวลฯมคณสมบตครบถวนตามตองการจงไดโอนยายคณถวลฯมาดำารงตำาแหนงทปรกษานายกรฐมนตรฝายขาราชการประจำาดงกลาว

ศาลปกครองจงมอำานาจตรวจสอบวาขอกฎหมายและขอเทจจรงท นายกรฐมนตรใชอางเปนเหตผลดงกลาวซงไดนำามาอางภายหลงจากทไดมการโอนใหคณถวลฯแลวนนเปนไปตามทกลาวอางหรอไมซงศาลไดพจารณาแลวเหนวาตำาแหนงเลขาธการสภาความมนคงแหงชาตเปนตำาแหนงทข นตรงตอนายก-รฐมนตรโดยทำาหนาทเปนทปรกษาเสนอแนะนโยบายดานความมนคงแหงชาตตอนายกรฐมนตรไดโดยตรงอย แลวสวนตำาแหนงท ปรกษานายกรฐมนตรฝายขาราชการประจำานนเปนตำาแหนงขาราชการประจำาทก.พ.กำาหนดขนไวในสำานกเลขาธการนายกรฐมนตรซงมเลขาธการนายกรฐมนตรเปนผบงคบบญชาการปฏบตราชการยอมขนอยกบการมอบหมายงานของเลขาธการนายกรฐมนตรผดำารงตำาแหนงนจงไมอาจเสนอแนะนโยบายตอนายกรฐมนตรไดโดยตรงและตงแตโอนยายมาดำารงตำาแหนงใหมคณถวลฯไดอางในคำาฟองวามไดมการมอบหมายงานใหตนปฏบตตามทอางถงความสำาคญและความจำาเปนเรงดวนในการมคำาสงโอนยายดงกลาวแตอยางใด

ดงนนเหตผลทนายกรฐมนตรใชกลาวอางในการโอนยายจงมไดเปนจรงตามทอางอกทงไมปรากฏเหตผลทมอยจรงและสามารถอธบายไดวาคณถวลฯปฏบตหนาทโดยไมมประสทธภาพมขอบกพรองหรอไมสนองนโยบายของรฐบาลอยางไรอนถอไดวามเหตผลอนสมควรทจะสามารถสงโอนยายตามความเหมาะสมได

ครบเครอง คดปกครอง 27

กรณจงถอวาฝายบรหารไดใชอำานาจดลพนจในการออกคำาสงยายโดยไมมเหตผลรองรบ อนเปนการกระทำาทไมชอบดวยกฎหมาย ศาลปกครองสงสดจงพพากษาใหเพกถอนประกาศสำานกนายกรฐมนตร ฉบบลงวนท 30 กนยายน 2554 โดยกำาหนดใหการเพกถอนมผลยอนหลงไปถงวนทประกาศดงกลาวมผลใชบงคบคอวนท 30 กนยายน 2554 และใหผถกฟองคดดำาเนนการเพอใหผฟองคดกลบคนสตำาแหนงเดมภายใน 45 วน ซงคำาพพากษาของศาลปกครองสงสดถอเปนทสด มผลเปนการผกพนและบงคบใหคกรณจะตองปฏบตตามอยางเครงครด (คดหมายเลขแดงท อ.33/2557)

คดน... ศาลปกครองสงสดไดวางบรรทดฐานสำาคญเกยวกบการใชอำานาจดลพนจของรฐในเรองการบรหารงานบคคลไวอยางชดเจน ซงการออกคำาสงทางปกครองนอกจากจะตองชอบดวยขนตอนกระบวนการตามกฎหมายแลว ยงจะตองมเหตผลรองรบทสมเหตสมผลตามความเปนจรงประกอบดวย เพราะการโยกยายขาราชการเปนเรองทกระทบสทธของขาราชการรวมทงกระทบตอการบรหารราชการแผนดน ตลอดจนการบรการสาธารณะตางๆ จะอางเพยงเพอความเหมาะสมหรอเพอประโยชนของทางราชการ หรออางเหตผลทไมตรงกบความเปนจรง คงไมไดครบ !

งานนจงไดขอสรปสนๆ วา... “เหตผล” คำาเดยวสนๆ แตมความหมาย..ไมสน !

ครองธรรม�ธรรมรฐ

ครบเครอง คดปกครอง28

http://www.admincourt.go.th

ครบเครอง คดปกครอง 29

คดพพาทเกยวกบการท

หนวยงานทางปกครองหรอ

เจาหนาทของรฐละเลยลาชา

ในการปฏบตหนาทตามท

กฎหมายกำาหนด

คดพพาทเกยวกบการท

หนวยงานทางปกครองหรอ

เจาหนาทของรฐละเลยลาชา

ในการปฏบตหนาทตามท

กฎหมายกำาหนด

ครบเครอง คดปกครอง30

...กวาจะเปนแพนเคก... (ภาระทเกนสมควร)

เชานผมไดมโอกาสแวะซอเคกจากรานเคกเจาประจำาซงเปนรานเกาแกทผมรจกมานานถงแมวารานจะไมใหมเหมอนรานเคกเจาอนๆแตเมอนำาฝมอการทำาเคกมาผนวกกบการจดรานทเปนระเบยบเรยบรอยดสะอาดตากไดใจผมไปเลยครบ!แตกวาจะมาเปนรานเคกทลกคาใหความเชอมนเชนนไดเจาของรานกจะตองดำาเนนการขออนญาตใหถกตองและประกอบกจการใหเปนไปตามมาตรฐานทกฎหมายกำาหนดไว

หลงจากทผมแวะซอแพนเคกและทกทายกบคณปาเจาของรานเสรจแลวกขบรถมงหนาตอไปยงบานเพอนในระหวางทางผมกนกไปถงคดพพาททเกยวกบการเปดกจการรานเคกคดหนงทนาสนใจและนาจะเปนประโยชนสำาหรบผทสนใจจะทำาธรกจผลตเคกรวมทงผทชอบทานขนมเคกในการทจะดวาเคกรานไหนเปนเคกทผลตโดยชอบหรอไมชอบดวยกฎหมาย

โดยกฎหมายทเกยวของกบการผลตอาหารกคอพระราชบญญตอาหารพ.ศ.2522ซ งมขอกำาหนดหามมใหผ ใดต งโรงงานผลตอาหารเพ อจำาหนายเวนแตจะไดรบใบอนญาตและกระทรวงสาธารณสขไดมประกาศกำาหนดใหอาหารทผลตเรยบรอยพรอมบรโภคทบรรจในภาชนะพรอมจำาหนายไดทนทเปนอาหารทตองมฉลากและสถานทผลตอาหารทไมเขาขายโรงงานคอใชเครองจกรกำาลงรวม

กวา5แรงมาและมคนงานนอยกวา7คนตองขอรบเลขสถานทผลตอาหารทไมเขาขายโรงงานและตองมเลขสารบบอาหารทฉลากอาหารดวย

ปาจเปนผหนงทชอบทานแพนเคกและเคกเกอบทกชนดและมความฝนทจะมกจการรานเคกเปนของตวเองตอมาเมอปาจมความพรอมทจะเปดราน

ตำา

ครบเครอง คดปกครอง 31

จงไดไปยนคำาขอตอนายแพทยสาธารณสขจงหวด เพอขอรบเลขสารบบอาหารและขอรบเลขสถานทผลตอาหารทไมเขาขายโรงงานตามขอกฎหมายดงกลาว

สำานกงานสาธารณสขจงหวดไดกำาหนดขนตอนและหลกเกณฑในการพจารณาคำาขอดงกลาวไวโดยใหพนกงานเจาหนาทเดนทางไปตรวจสอบสถานทผลตอาหารจรงและตรวจสอบตามรายการทกำาหนดไวในหลกเกณฑสขลกษณะทวไปในการผลตอาหาร(GHP)หรอสขลกษณะทดในการผลตรวม6ประการคอ1.สถานทตงและอาคารผลต2.เครองมอเครองจกรและอปกรณทใชในการผลต3.การควบคมกระบวนการผลต4.การสขาภบาล5.การบำารงรกษาและการทำาความสะอาด6.บคลากรและสขลกษณะผปฏบตงานซงในแตละรายการจะมการกำาหนดรายละเอยดในการตรวจสอบไว

เมอเจาหนาทเขาไปตรวจสอบรานเคกของปาจครงแรกเจาหนาทไดแนะนำาใหปาจแกไขบรเวณผลต (ตไข) ซงพบสงของทไมเกยวกบการผลต เชน ขวด ทพเพอรแวรบานกระจกทแตกลงหนงสอถงยาจงแนะนำาใหจดเกบสงของทไมเกยวของกบการผลตออกไปและใหจดหาทวางรองเทาใหเหมาะสมปาจจงรบดำาเนนการแกไขและแจงใหเจาหนาทมาตรวจสอบอกครง

ในการตรวจสอบครงทสอง เจาหนาทไดแจงใหปาจเกบสงของทไมเกยวของกบการผลตออกใหหมดรวมท งหามนำารถมาจอดในสถานท ผลตดวยปาจ จงดำาเนนการแกไขและตอมาไดนดใหเจาหนาทมาตรวจสอบอกเปนครงท 3 ซงครงนปาจหวงวาจะเปนครงสดทาย...แตผลกลบไมเปนเชนนนเพราะเจาหนาทไดแจงใหปาจแกไขเพมเตมอก4รายการคอ1.ใหเกบสงของทไมใชแลวหรอไมเกยวของกบการผลตออกเชนผายางปรถลงขวด อดลม2.ปรบปรงฝาผนงใหเรยบรอย3.เปลยนหลอดไฟเปนแบบมฝาครอบและ4.ใหใสหมวกและผากนเปอนทกครงทผลตขนมเคก

คราวนปาจเกนจะทนไหว...จงโทรศพทไปรองเรยนทสำานกงานสาธารณสขจงหวดวาตนไดยนคำาขอเลขสารบบอาหารไวแลวแตสถานทผลตยงไมผานการตรวจสอบเสยทไมแนใจวาเจาหนาทมเจตนาอะไรแอบแฝงหรอไมซงตอมาเจาหนาทไดคนเอกสารคำาขอใหปาจโดยใหเหตผลวาปาจยงไมไดปรบปรงสถานทให

นำา

นำา

ครบเครอง คดปกครอง32

เปนไปตามมาตรฐานทกฎหมายกำาหนดและหากไดมการปรบปรงแกไขใหถกตองแลวคอยมายนคำาขอใหม

ปาจเหนวาการกระทำาของเจาหนาทดงกลาวเปนการสรางภาระแกปาจเกนสมควรเนองจากไมแจงใหมการแกไขในคราวเดยวโดยทกครงทตรวจสอบกจะแจงใหปาจแกไขเพมเตมในรายการอนๆใหมทกครงปาจจงยนฟองคดตอศาลปกครองเพอขอใหศาลพพากษาวาการทนายแพทยสาธารณสขจงหวด(ผถกฟองคด)สงคนคำาขอของปาจ เปนการกระทำาทไมชอบดวยกฎหมายและขอใหพจารณาคำาขอดงกลาวใหม

คดนศาลปกครองสงสดทานไดวนจฉยวาแมขอแนะนำาททางเจาหนาทแจงใหปาจแกไขนนเปนการแนะนำาทมสาระสำาคญเพอใหมการผลตอาหารทสะอาดมสขลกษณะทดและเปนการปลอดภยตอผบรโภคกตามแตเจาหนาทกไมไดดำาเนนการตรวจสอบตามรายการในหลกเกณฑสขลกษณะทวไปในการผลตอาหาร(GHP)กลาวคอเมอพบขอบกพรองใดทไมเปนไปตามรายการดงกลาวกสมควรแจงใหผยนคำาขอทราบและแกไขในคราวเดยวโดยมอบใบรายการตามหลกเกณฑทใชตรวจสอบใหผยนคำาขอเกบไวเพอใชเปนแนวทางในการปรบปรงแกไขใหถกตองในคราวเดยวดวยซงเมอเจาหนาทมาตรวจ อกกจะตรวจสอบไดงายโดยหากผยนคำาขอไมมการแกไขจงมคำาสงไมอนญาตตอไปซงจะทำาใหไมเกดกรณการตรวจสอบหลายครงและแนะนำาขอแกไขทแตกตางกนในแตละครงอนจะกอใหเกดความเคลอบแคลงสงสยในการปฏบตงานของเจาหนาทดงเชนทเกดขนในกรณน

การทเจาหนาททำาการตรวจสอบสถานทหลายครงและแนะนำาใหแกไขขอบกพรองในรายการทแตกตางกนจงเปนการตรวจสอบทไมถกตองตามรปแบบหรอวธการอนเปนสาระสำาคญทงยงเปนการสรางภาระใหเกดแกผ ย นคำาขอเกนสมควรเมอนายแพทยสาธารณสขจงหวดซงมหนาทออกใบอนญาตตามคำาขอไมปฏบตหนาทดงกลาวใหเปนไปตามทกฎหมายกำาหนด จงเปนการละเลยตอหนาทหรอปฏบตหนาทดงกลาวลาชาเกนสมควร(มาตรา9วรรคหนง(2)แหงพ.ร.บ.จดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครองพ.ศ.2542)

ศาลปกครองสงสดพพากษาใหนายแพทยสาธารณสขจงหวดดำาเนนการ

ซำา

ครบเครอง คดปกครอง 33

ตรวจสอบสถานทผลตอาหารของผฟองคดใหถกตองตามหลกเกณฑสขลกษณะทวไปในการผลตอาหารใหครบถวนในคราวเดยวและแจงผลการพจารณาใหผฟองคดทราบภายใน30วน(คดหมายเลขแดงทอ.475/2553)

คราวนกขนอยกบปาจแลวละครบ...ถาปาจจดการรานใหถกตองตามมาตรฐานทกฎหมายกำาหนดกจะไดรบอนญาตตามคำาขอภายใน30วนทสำาคญคดนศาลทานไดวางหลกในการปฏบตราชการทดใหกบเจาหนาทในเรองของการตรวจสอบสถานทผลตอาหารรวมทงกรณอนๆทมลกษณะและทำานองเดยวกนเพอใชเปนแนวทางในการปฏบตงานของเจาหนาทดวย

ครองธรรม�ธรรมรฐ

ครบเครอง คดปกครอง34

คนของกลาง

นานแคไหนถอวา “ลาชา” !

ประเดนทจะพดคยกนวนน...เปนเรองเกยวกบระยะเวลาในการประสานงานเพอคนทรพยของกลางระหวางคดหลงจากทพนกงานอยการมความเหนสงไมฟองและเจาหนาทผ มอำานาจไดมคำาสงอนมตใหคนทรพยของกลางนนแกเจาของซงเปนเรองทนาสนใจครบเพราะระยะเวลาในการประสานงานเพอคนทรพยของกลางนมไดมกฎหมายใดกำาหนดเอาไวโดยตรงวาจะตองดำาเนนการใหแลวเสรจภายในเวลาเทาใดเมอเปนเชนน…เจาหนาทผ ปฏบตงานจงไมมกรอบเวลาทชดเจนในการทำางานสงผลใหเกดความลาชาขนในบางกรณซงอาจไปกระทบหรอกอใหเกดความเสยหายตอผเปนเจาของทรพยของกลางนนได ปญหาดงกลาว...มคำาตอบในคดทครองธรรมนำามาพดคยกนในวนนแลว โดยศาลปกครองสงสดไดวนจฉยวางแนวปฏบตเกยวกบกรอบเวลาในการประสานงานเพอคนของกลางทเหมาะสมไว รวมทงประเดนทวานานแคไหนจงจะถอวาลาชา?

เรองมอยวา...เจาหนาทของหนวยปองกนรกษาปาฯกรมอทยานแหงชาตสตวปาและพนธพชไดทำาการตรวจยดไมสกแปรรปผดกฎหมายพรอมรถยนตกระบะบรรทก4ลอซงมนายไผเปนคนขบรถไดทจ.ตากและนายไผไดหลบหนไปเจาหนาทจงนำาสงของกลางใหพนกงานสอบสวนดำาเนนคดตอไป

เมอนายพทธเจาของรถยนตซงไดใหนายไผเชาเปนรายเดอนทราบเรองจงมายนเรองขอรถยนตของกลางคนโดยตอมาจงหวดไดมหนงสอแจงกรมอทยานแหงชาตฯวาพนกงานอยการมความเหนสงฟองนายไผผตองหาแตผตองหาไดหลบหนระหวางประกนตวและอยระหวางออกหมายจบสวนของกลางรถยนต

ครบเครอง คดปกครอง 35

กระบะบรรทก4ลอนนมความเหนสงไมฟองขอใหศาลสงรบใหพนกงานสอบสวนจดการตามมาตรา85แหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาและพนกงานสอบสวนไมขดของเหนควรคนรถยนตของกลางใหแกเจาของ

เวลาผานไปหลายเดอนนายพทธกยงไมไดรถยนตของตนคนจงไดตดตามทวงถามจนกระทงในทสดกวาทนายพทธจะไดรถยนตดงกลาวคนกเปนเวลาถงปเศษนายพทธเหนวาการดำาเนนการประสานงานของเจาหนาทกรมอทยานแหงชาตฯลาชาเกนสมควรจงยนฟองกรมอทยานแหงชาตสตวปาและพนธพชเพอใหชดใชคาเสยหายจากการกระทำาละเมดอนเกดจากการทเจาหนาทของตนปฏบตหนาทลาชาเกนสมควรดงกลาวตอศาลปกครอง

คดมประเดนทตองวนจฉยวา กรมอทยานแหงชาต สตวปาและพนธพช (ผถกฟองคด) ไดกระทำาละเมดตอนายพทธ (ผฟองคด) หรอไม? และหากเปนการกระทำาละเมดจะตองชดใชคาเสยหายเพยงใด?

โดยก�รทจะพจ�รณ�ว�กรมอทย�นแหงช�ตฯ กระทำ�ละเมดตอน�ยพทธหรอไมนน มประเดนยอยทตองวนจฉยในเบองตนกอนว� เจ�หน�ทของกรมอทย�นแหงช�ตฯ ไดปฏบตหน�ทต�มทกฎหม�ยกำ�หนดใหตองปฏบตล�ช�เกนสมควรหรอไม ?

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวาเมอขอพพาทในคดนเปนกรณเกยวกบการประสานงานเพอคนของกลางในระหวางคดซงมไดมกฎหมายกฎระเบยบหรอคำาสงกำาหนดระยะเวลาในการดำาเนนการเอาไวการจะพจารณาวากรมอทยานแหงชาตฯโดยเจาหนาทในสงกดไดปฏบตหนาทลาชาเกนสมควรหรอไมจงควรพจารณาเทยบเคยงจากกฎทกำาหนดเกยวกบขนตอนและระยะเวลาการปฏบตราชการ ในกรณทไดรบการรองขอจากประชาชนทใชบงคบเปนการทวไปอยในขณะนน ซงกคอระเบยบสำานกนายกรฐมนตร วาดวยการปฏบตราชการเพอประชาชนของหนวยงานของรฐ พ.ศ. ๒๕๓๒ ซงระเบยบดงกลาวมจดมงหมายเพอตองการใหการปฏบตราชการของหนวยงานของรฐซงรวมถงผถกฟองคดดวย มมาตรฐานเดยวกน และเปนไปดวยความรวดเรวเรยบรอย โดยมงผลสมฤทธตอการใหบรการประชาชน

ครบเครอง คดปกครอง36

และเมอพจารณาขอกำาหนดของระเบยบดงกลาวจะเหนไดวาโดยหลก...หนวยงานของรฐจะตองพจารณาและดำาเนนการตามคำาขอของประชาชนใหแลวเสรจภายในหนงวนเวนแตคำาขอใดทสภาพแหงเรองไมอาจดำาเนนการใหแลวเสรจภายในหนงวนไดกใหหนวยงานของรฐออกระเบยบเพอกำาหนดขนตอนและระยะเวลาในการปฏบตราชการเองไดแตทงนระยะเวลาดงกลาวสมควรใหแลวเสรจซงในกำาหนดเวลาเกาสบวนอนอาจถอไดวาระยะเวลาเกาสบวนเปนระยะเวลาอยางสงสำาหรบการปฏบตราชการตามคำาขอของประชาชน เวนแตในกรณทมการกำาหนดไวเปนอยางอนแลว

แมวาการประสานงานเพอคนของกลางในระหวางคดจะมใชกรณการปฏบตราชการตามคำาขอของประชาชนแตเปนการประสานงานระหวางหนวยงานราชการกตามกอาจทจะนำาระยะเวลาตามระเบยบสำานกนายกรฐมนตรดงกลาวมาอนโลมใชประกอบการพจารณาสำาหรบการปฏบตราชการทไมมการกำาหนดเวลาไวเปนการเฉพาะดงเชนในเรองนไดทงนเพ อมใหหนวยงานของรฐหรอเจาหนาทของรฐใชเปนขออางในการปฏบตหนาทอยางไมมกำาหนดระยะเวลาอนจะทำาใหการปฏบตราชการไมสำาเรจบรรลผลหรอสำาเรจแตลาชาเกนสมควรจนทำาใหเกดความเสยหายแกรฐหรอประชาชน

ซงจากขอเทจจรง...วนทรฐมนตรวาการกระทรวงเกษตรและสหกรณอนมตใหคนรถยนตของกลางคอวนท23พฤษภาคม2548นนยงไมอาจถอไดวาเปนวนเรมนบระยะเวลาการปฏบตหนาทของผถกฟองคดเพราะเปนขนตอนการพจารณาออกคำาสงของผมอำานาจและหลงจากนนกตองใชเวลาในการตดตอประสานงานภายในหนวยงานเพอถายทอดคำาสงนนไปสการปฏบตดวย

โดยหลงจากทมการอนมตใหคนของกลางผถกฟองคดกไดรบเรองคนไปเมอวนท25พฤษภาคม2548เปนเวลาประมาณ2วนหลงจากวนอนมตซงถอวาเปนระยะเวลาตามปกตในการตดตอประสานงานระหวางหนวยงานแตเมอผถกฟองคดไดรบเรองมาแลวกควรทจะดำาเนนการประสานเพอสงมอบรถยนตของกลางใหแกพนกงานสอบสวนภายในเกาสบวนอนเปนระยะเวลาทไดวนจฉยมาแลววาสมควรนำามาเทยบเคยงใชกบกรณน

ครบเครอง คดปกครอง 37

ดงนนวนทผถกฟองคดควรประสานงานในการคนรถยนตของกลางใหแลวเสรจอยางชาทสดคอวนท90นบแตวนท26พฤษภาคม2548ซงกคอภายในวนท23สงหาคม2548แตปรากฏวาผถกฟองคดไดมหนงสอดวนทสดลงวนท20สงหาคม2549ถงผวาราชการจงหวดขอใหพจารณาสงการใหเจาหนาทผรบผดชอบดำาเนนการสงมอบรถยนตของกลางใหพนกงานสอบสวนซงยอมจะเปนการปฏบตหนาทตามทกฎหมายกำาหนดใหตองปฏบตลาชาเกนสมควรอนเปนผลโดยตรงใหนายพทธไดรบรถยนตคนลาชาและยอมไดรบความเสยหายจากการขาดประโยชนใชสอยรถยนตคนพพาทในชวงท ผ ถ กฟองคดปฏบตหนาท ลาชาเกนสมควรนน

กรณจงตองพจารณาตอไปอกวา การปฏบตหนาทลาชาของเจาหนาทในสงกดผถกฟองคด เปนไปโดยจงใจหรอประมาทเลนเลอจนทำาใหนายพทธ ไดรบความเสยหายหรอไม ?

จากคำาใหการของผถกฟองคดประกอบกบคำาชแจงของเจาหนาทผรบผดชอบศาลเหนวาเจาหนาทนาจะมไดจงใจทจะดำาเนนการสงมอบรถยนตของกลางใหแกพนกงานสอบสวนลาชาแตจากคำาชแจงของเจาหนาททวาเมอกลบจากการปฏบตงานนอกสถานทแลวไมปรากฏเรองขอคนรถยนตคนพพาทของนายพทธวางอยทเดมจงไมไดเฉลยวใจทจะทำาตอลกษณะพฤตการณดงกลาวยอมเขาขายเปนการประมาทเลนเลอ เพราะเมอเอกสารทอยในหนาทความรบผดชอบสญหายไปตวเจาหนาทผรบผดชอบกจะตองตดตามคนหาเพอดำาเนนการใหเสรจสนตามหนาทของตนหรอมการดำาเนนการอนใดเพอรายงานผบงคบบญชาเกยวกบการสญหายของเอกสารนนมใชปลอยใหเอกสารหายไปโดยไมสนใจทจะตดตามคนหาพฤตการณของเจาหนาทดงกลาวจงเปนการมไดใชความระมดระวงใหเพยงพอตามวสยและพฤตการณของเจาหนาทของรฐทงๆทในชวงเวลานนกอยในวสยทจะสามารถคนหาเรองดงกลาวจนพบและดำาเนนการใหแลวเสรจได

ดงนน เมอเจ�หน�ทของผถกฟองคดประม�ทเลนเลอในก�รปฏบตหน�ทจนเปนผลทำ�ใหน�ยพทธไดรบคว�มเสยห�ยจ�กก�รทไดรบคนรถยนตล�ช�เกนสมควร อนเปนก�รกระทำ�ละเมดตอน�ยพทธ ต�มม�ตร� 420 แหงประมวล

ครบเครอง คดปกครอง38

กฎหม�ยแพงและพ�ณชย ผถกฟองคดจงตองรบผดในผลแหงละเมดทเกดขน คอตองชดใชค�เสยห�ยจ�กก�รทน�ยพทธตองข�ดประโยชนใชสอยรถยนตของกล�งในชวงระยะเวล�ทเจ�หน�ทของผถกฟองคดปฏบตหน�ทล�ช�เกนสมควรนน ทงน ต�มม�ตร� 5 แหงพระร�ชบญญตคว�มรบผดท�งละเมดของเจ�หน�ท พ.ศ. 2539

โดยทปกตรถยนตคนพพาทไดใชประโยชนโดยการใหผอ นเชาแมวาตอมาสญญาเชาระหวางนายพทธและนายไผจะหมดอายลงแตนายพทธกอาจใหผอนเชาในอตราคาเชาเทาเดมดงนนรายไดจำานวนดงกลาวจงเปนรายไดทวไปทนายพทธควรจะไดรบเมอนายพทธไดรบรถยนตคนลาชาเกนเวลาทสมควรไป11เดอน27วนศาลปกครองสงสดจงเหนสมควรกำาหนดใหกรมอทยานแหงชาตฯ ชดใชคาเสยหายจากการขาดรายไดเดอนละ 10,000 บาท รวมเปนเงน 119,000 บาท ใหแกนายพทธ(เทยบเคยงจากคดหมายเลขแดงทอ.2/2554)

เปนอนชดเจนแลวนะครบวา...ระยะเวลาในการประสานงานเพอคนทรพยของกลางนนนานแคไหนจงถอวาลาชาเกนสมควรรวมทงวนทใชเรมตนนบระยะเวลา90วนในการประสานงานคนของกลางซงในกรณนกคอวนทหนวยงานเจาของเรองไดรบเรองอนมตใหคนทรพยของกลางจากผมอำานาจสงคน

หลกสำ�คญประก�รหนงทครองธรรมเหนว�ควรใชยดถอในก�รทำ�ง�นกคอ “หลกใจเขาใจเรา” เพร�ะห�กว�เร�คอเจ�ของทรพย กยอมตองก�รทจะไดทรพยของตนคนม�โดยเรว เพร�ะทรพยเหล�นนอ�จเปนสงอำ�นวยคว�มสะดวก มมลค� หรออ�จเปนเครองมอหรออปกรณสำ�คญในก�รประกอบอ�ชพ ซงสงผลตอร�ยไดอนกระทบตอเจ�ของทรพยนนโดยตรงครบ !

ครองธรรม�ธรรมรฐ

ครบเครอง คดปกครอง 39

“The�Noise”�เสยงน... ทไมตองการ !!

นานท... จะไดมโอกาสดรายการทวในวนหยด...จงกดรโมทสำารวจชองตางๆจนกระทงมาหยดท“The Voice”รายการประกวดรองเพลงแนวใหมซงผมจำาไดวาเคยดรายการนเมอหลายสปดาหกอน...กวาจะไดมโอกาสมาดอกครงกเปนรอบชงชนะเลศเลยครบ…ระหว�งทผมนงดไปเชยรไปอย�งสนกสน�นอยๆ กเกดเสยงทไมพงปร�รถน�ดงขนม�จ�กบ�นข�งๆ โครมคราม !! ปงปง !! แถมดวยเสยงเจ�ะสว�น และเสยงจ�กเครองเจยรไฟฟ�…

นานๆทจะมเสยงดงรบกวนแบบน...ไมเปนไรครบผมจงหยบรโมทมากดเพมเสยงแลวกนงดตอจนจบรายการ...แมวาความเพลดเพลนจะลดลงไปบางแตกยงอยในระดบทยอมรบไดครบ“เสยงรบกวนเลกๆ นอยๆ บานใกลเรอนเคยงกตองมกนบางเปนเรองธรรมดา” (ผมพดกบตวเอง)

“แลวเสยงดงขนาดไหน จงจะถอเปน “เสยงรบกวน” ทเกนจะยอมรบไดละ ?” (เสยงแทรกจ�กเพอนบ�นน�มว�โจอทม�นงดทวข�งๆ ผม ตงแตเมอไรกไมร ! ถ�มขนม�)

ผมตกใจเลกนอย กอนจะตอบกลบไปว�... เสยงดงทจดวาเปน “เสยงรบกวน” หรอ “Noise”ซงสงผลเสยตอสขภาพกายและจตใจของผไดยนนนประก�ศคณะกรรมก�รสงแวดลอมแหงช�ต ไดกำ�หนดค�ระดบเสยงดงกล�วเอ�ไวท 10 เดซเบล เอ ดงนน ห�กเสยงดงทเกนปกตหรอเสยงดงตอเนองย�วน�นจนกอใหเกดคว�มรำ�ค�ญหรอกอใหเกดอนตร�ยตอระบบก�รไดยน เชน เสยงจ�กเครองจกร เครองยนต ก�รกอสร�ง เครองขย�ยเสยง ฟ�รมเลยงสตว เครองบน ฯลฯ ซงคำ�นวณไดค�เกนกว� 10 เดซเบล เอ กจะถอเปน “เสยงรบกวน” และ

ครบเครอง คดปกครอง40

ถอเปนเหตรำ�ค�ญต�ม พ.ร.บ.ก�รส�ธ�รณสข พ.ศ. 2535 ซงหนวยง�นผมหน�ทจะตองเข�ม�ควบคมดแลเพอระงบหรอปองกนเหตรำ�ค�ญทเกดขนดงกล�ว อ�ท กรมโรงง�นอตส�หกรรม กองบงคบก�รตำ�รวจจร�จร กรมก�รขนสงท�งบก กรมควบคมมลพษ หนวยง�นทองถนต�งๆ เปนตน

โดยผทไดรบความเดอดรอนหรอเสยหายจากเสยงรบกวนทเกดขนสามารถนำาคดมาฟองตอศาลปกครองไดดวยการตงรปคดวาหนวยงานผมหนาทละเลยหรอลาชาไมปฏบตหนาทตามทกฎหมายกำาหนดไว อนเปนคดปกครองตามมาตรา 9 วรรคหนง (2) แหง พ.ร.บ.จดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครองพ.ศ.2542 และหากผลจากการละเลยหรอลาชาตอหนาทดงกลาวไดกอใหเกดความเสยหายขนดวย ผฟองคดกอาจฟองเรยกคาเสยหายในกรณละเมด ตามมาตรา 9 วรรคหนง (3) แหง พ.ร.บ.เดยวกน ไดอกดวย

ซงในการวนจฉยคดประเภทนศาลจะพจารณาใหไดความกอนวาเสยงดงทเกดขนนนเขาขายเปนเสยงรบกวนตามประกาศคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาตคอเกน10เดซเบลเอหรอไม?และหากเปนกรณเสยงดงทเกนกวามาตรฐานทกฎหมายกำาหนดไวศาลกจะพจารณาตอวาหนวยงานผมหนาทควบคมดแลในเรองนนๆไดละเลยหรอลาชาในการปฏบตหนาทหรอไม? (แลวจงจะพจ�รณ�ตอไปว�เปนก�รกระทำ�ละเมดตอผฟองคดหรอไม? ในกรณทมก�รฟองเรยกค�เสยห�ยจ�กก�รละเลยหรอล�ช�ในก�รปฏบตหน�ทม�ดวย)

เรองนผมมประสบการณตรงจากเฮยสตางคเจาของกจการหองชดใหเชาซงเปนอาคารสง7ชนทเปดกจการมานานแลวแตอยๆกมคอนโดมเนยมสง27ชนผดขนมาอยขางๆซงนอกจากจะสรางอาคารผดแบบแลวยงทำาใหผทพกอาศยอยในอาคารของเฮยสตางคตองทนรำาคาญกบเสยงดงรบกวนทเกดจากเครองกำาเนดไฟฟาขนาด300แรงมาและเสยงดงจากเครองปรบอากาศของคอนโดมเนยมดงกลาวดวยเฮยสตางคไดเคยรองเรยนเรองนตอสำานกงานเขตและกรงเทพมหานครแลวแตกยงไมไดรบการแกไขสดทายจงตองนำาเรองขนสศาลปกครอง คดน....ศาลปกครองไดแตงตงอธบดกรมควบคมมลพษเปนพยานผเชยวชาญในการตรวจสอบเสยงรบกวนทเกดขนซงผลปรากฏวาระดบเสยงทเกดจากการ

ครบเครอง คดปกครอง 41

ทำางานของเครองกำาเนดไฟฟาขนาด300แรงมาซงตงอยในมมตกชนลางของคอนโดมเนยมโดยผลจากการตรวจวดทอาคารของเฮยสตางคณบรเวณขางสระวาย ไดคาระดบท14.3เดซเบลเอและบรเวณหองนอนชน1ไดคาระดบท16.5เดซเบลเอซงอยในระดบทถอเปนเสยงรบกวนตามประกาศคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาตคอเกนกวา10เดซเบลเออนถอเปนเหตรำาคาญตามกฎหมายสาธารณสขในสวนของเสยงทเกดจากการทำางานของเครองปรบอากาศนนผลจากการตรวจวดในเวลากลางวนทบรเวณชน7ไดคาระดบท2.4-5.6เดซเบลเอและในเวลากลางคนไดคาระดบท4.4-9.1เดซเบลเอซงยงไมเขาขายเปนเสยงรบกวนตามกฎหมาย

โดยพ.ร.บ.การสาธารณสขพ.ศ.2535ไดกำาหนดใหเจาพนกงานทองถนมอำานาจในการหามและระงบหรอจดการกบเหตรำาคาญทเกดขนไดไมวาจะเปนเหตรำาคาญจากกลนแสง เสยง ความรอนหรอกรณอนใดททำาใหเสอมหรออาจเปนอนตรายตอสขภาพของบคคลโดยในกรณทมเหตรำาคาญเกดขนจากสถานทเอกชนใหเจาพนกงานทองถนมอำานาจออกคำาสงใหเจาของอาคารระงบเหตรำาคาญภายในเวลาอนสมควรและหากเจาของอาคารหรอผครอบครองอาคารไมยอมปฏบตตามคำาสงเจาพนกงานทองถนกสามารถใชอำานาจเขาดำาเนนการเพอระงบเหตรำาคาญทเกดขนไดโดยจดการตามความจำาเปนและเจาของอาคารจะตองเปนผเสยคาใชจายทเกดขนจากการระงบเหตรำาคาญนนรวมทงหากเหตรำาคาญดงกลาวอาจเกดอนตรายอยางรายแรงตอสขภาพหรอกระทบตอความเปนอยทเหมาะสมกบการดำารงชพของประชาชนเจาพนกงานทองถนสามารถออกคำาสงหามมใหมการใชสถานทนนทงหมดหรอบางสวนจนกวาจะไดมการแกไขหรอระงบเหตรำาคาญนนแลวกได

ซงขอเทจจรงในคดนสำานกงานเขตมไดใชอำานาจดำาเนนการตามทกฎหมายดงกลาวกำาหนดทงทไดมการรองเรยนถงความเดอดรอนตลอดมากรณจงถอเปนการละเลยตอหนาทตามทกฎหมายกำาหนดใหตองปฏบตซงขอโตแยงทวาไดมการออกคำาสงใหเจาของคอนโดมเนยมระมดระวงมใหเกดเสยงรบกวนแลวนนศาลเหนวายงไมเพยงพอทจะระงบเหตรำาคาญทเกดขนไดเนองจากสำานกงานเขตยงมอำานาจทจะใชมาตรการบงคบทางปกครองเพมขนในการเขาไประงบเหตรำาคาญ

นำา

ครบเครอง คดปกครอง42

ครองธรรม�ธรรมรฐ

นอกเหนอจากการออกคำาสงเพยงอยางเดยวรวมทงอาจจดการตามความจำาเปนเพอปองกนมใหมเหตรำาคาญเกดขนไดแตกมไดมการดำาเนนการแตอยางใด...

จงพพากษาใหสำานกงานเขตและกรงเทพมหานครดำาเนนการใหคอนโดมเนยมดงกลาวระงบเหตรำาคาญอนเกดจากเครองกำาเนดไฟฟา รวมทงก ำาหนดวธ การตามท เห นสมควรเพ อปองกนมใหเก ดเสยงรบกวนจากเครองกำาเนดไฟฟาดงกลาวขนอก ทงนภายใน 60 วน (อ.24/2553)

นอกจากน...ไดมกรณผนำาคดมาฟองศาลปกครองเนองจากทนเสยงดงรบกวนจากการเปดใหบรการของสนามฟตซอลทอยหลงบานไมไหวทงเสยงจากเครองขยายเสยงและเสยงทเกดจากผเลนทงในชวงเวลากลางวนไปจนถงชวงเวลากลางคนแมจะเปนเวลาหลง21.00น.อนเปนเวลาพกผอนแลวกตาม

คดนศาลปกครองยงไมไดพพากษาตดสนแตศาลไดกำาหนดวธการคมครองชวคราวโดยมคำาสงใหสนามฟตซอลดงกลาวเปดใหบรการไดถงเวลา21.00น.เทานนจากแตเดมทเคยเปดบรการถง23.00น.ซงเหตผลของผประกอบกจการทอางวาตนไดลงทนสรางสนามดวยจำานวนเงนสงถง13ลานบาทโดยกเงนมากอสรางและมภาระทตองผอนชำาระกบธนาคารสงถงเดอนละ120,000บาทการตองปดสนามในเวลา21.00น.ยอมมผลตอรายรบของตนอยางรนแรงนนศาลเหนวากรณดงกลาวเปนเรองของการลงทนในการประกอบธรกจทผลงทนยอมมเสรภาพและยอมมความเสยงทจะไดกำาไรหรอขาดทนอนเปนเรองในทางธรกจแตในการดำาเนนกจการนนจะตองไมเปนการไปละเมดสทธของผอนทจะดำารงอยอยางปกตสขดวย... ขออ�งดงกล�วจงเปนเหตผลทศ�ลไมอ�จรบฟงได...

ผมวา...ปญหาตางๆจะไมเกดขนถาทกฝายเคารพและปฏบตตามกฎหมายทงฝายเจาหนาทรฐเองรวมทงผประกอบกจการตางๆทอยานกถงแตประโยชนของตวเองฝายเดยวควรนกถงใจเขาใจเราในการอยรวมกนดวย

ครบเครอง คดปกครอง 43

ครบเครอง คดปกครอง44

http://www.admincourt.go.th

ครบเครอง คดปกครอง 45

คดพพาทเกยวกบการกระทำาละเมดหรอความรบผดอยางอน

ของหนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐ

คดพพาทเกยวกบการกระทำาละเมดหรอความรบผดอยางอน

ของหนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐ

ครบเครอง คดปกครอง46

Thailand�only�! อบตเหตครงน... ไมใชเรองบงเอญ!

เปนททร�บกนว�... ในตางประเทศนนใหความสำาคญกบการปกปองรกษาสทธของตนเองอยางมากโดยเฉพาะในประเทศสหรฐอเมรกาทมการฟองคดกนบอยจนถอเปนเรองปกต...ซงแตกตางจากบานเราอยางสนเชงทหากไมจำาเปนจรงๆกจะไมยอมขนโรงขนศาลอยางเดดขาดเพราะถอคตทวา“กนขหม�ดกว�ค�คว�ม”

แตปจจบน...คนไทยไดหนมาใหความสำาคญกบการปกปองรกษาสทธของตนเองมากขนรวมทงภาครฐกไดพยายามใหความรและอำานวยความสะดวกเพอใหประชาชนสามารถเขาถงกระบวนการยตธรรมไดงายขนดงเชนการฟองคดปกครองทเนนความเรยบงายและไมจำาเปนตองมทนายความสงผลใหการฟองคดในบานเรามแนวโนมเพมขน

การฟองคดในตางประเทศบางคดนนในบานเราอาจถอเปนเรองแปลกแตกเปนเรองแปลกแตจรงครบ!เพราะเรองทเรามองวาเลกนอยนนเขาฟองเรยกคาเสยหายกนเปนหลกลานแถมชนะคดอกตางหากคดแปลกทวานกเชนคดทเกดขนในประเทศสหรฐอเมรกากรณลกคาซอกาแฟจากรานแมคโดนลดแลวทำากาแฟทยงรอนอยหกใสตวเองจงฟองรองรานแมคโดนลดในขอหา...ไมเขยนคำ�เตอนไวทถวยก�แฟ…ซงเธอกเปนฝายชนะคดและไดรบชดใชคาเสยหายหรอคดทเกดขนในประเทศเยอรมนกรณทลกคาซงไปซอของในหางสรรพสนคาแลวเหยยบเปลอกกลวยทลกคาอกรายหนงทงลงพนโดยทพนกงานของหางฯเหนแลวแตไมเกบเปนเหตใหลกคาคนดงกลาวลนลมไดรบบาดเจบทขาจงฟองเรยกคาเสยหายจากเจาของหางและชนะคดเชนกน…

สำาหรบขอพพาทเกยวกบคดปกครองในวนนผมมเรองนาสนใจทงจากตางแดนและบานเรามาฝากตองขอออกตวกอนนะครบวาคดนไมใชเรองแปลก

ครบเครอง คดปกครอง 47

เพราะศาลอตาลทานบอกวาเปนเรองบงเอญซง“เรองบงเอญ”ทวานจะมผลอยางไรตอการตดสนคดมาดกน...

เรองกคอ...นางเอมมซงไดขบรถยนตสวนตวดวยความเรวปกตไปตามถนนในเมองอากรเจนโตประเทศอตาลแตพอขบไปถงจดทเปนทางโคงรถกเกดเสยหลกไถลไปชนกบกำาแพงรมถนนเนองจากมคราบ มนทไหลจากรถคนอนอยบนถนนดงกลาวเธอจงรบไปฟองคดตอศาลแพงเมองอากรเจนโตเพอขอใหบรษทเอซงเปนผรบผดชอบในการบำารงรกษาถนนและเทศบาลเมองอากรเจนโตซงเปนผควบคมกำากบบรษทเอใหรวมกนรบผดชดใชคาสนไหมทดแทนแกเธออนเนองมาจากการละเลยไมบำารงรกษาทรพยสนซงอยในความดแลใหอยในสภาพทไมกออนตรายแกผอน

คดนศาลไดพพากษายกฟองเนองจากประมวลกฎหมายแพงไดบญญตยกเวนมใหบคคลตองรบผดชอบในความเสยหายอนเกดจากสงของทอยในความดแลของตนหากความเสยหายนนเกดจาก“เหตบงเอญ”โดยศาลไดใหคำานยามของคำาวา“เหตบงเอญ”วาหมายถงเหตการณซงเกดขนโดยไมอาจคาดหมายลวงหนาไดหรอไมอาจหลกเลยงไดเลยอนอยนอกเหนอจากการควบคมของผดแลรวมทงเปนเหตการณซงโดยลำาพงยอมกอความเสยหายไดเองหรออาจเรยกไดวาเปนอบตเหตโดยแทนอกจากนศาลยงเหนวานอกจากการมคราบ มนรถบนถนนกบอบตเหตทางรถยนตทเกดขนแลวยงมปจจยในเรองของ“ชวงเวลาประจวบเหมาะ”ซงเปนชวงเวลาทสนมากจนฝายปกครองไมมเวลาแมแตจะเขาไปบำารงดแลทรพยสนไดทนการณอกดวย

นางเอมมไมยอมแพและไดตอสคดจนถงชนศาลฎกาแตผลของคดกยงคงเหมอนเดมและศาลฎกายงไดใหเหตผลทนาสนใจในคำาพพากษาอกวาหากความเสยหายเกดจากสาเหตอนทไมใชเกดจากตวทรพยสนของรฐหรอจากสาเหตทไมอาจแยกออกจากตวทรพยสนของรฐเชนไมไดเกดจากความบกพรองในการกอสรางหรอในการบำารงรกษาตวทรพยสนของรฐนนแตเกดจากปจจยภายนอกและเปนเหตการณทเกดขนอยางกะทนหนโดยบคคลทสามเชนการทมบคคลอนทำาสงของตกหลนหรอทงสงของอนตรายบนถนนของหลวงเชนนฝายปกครองยอมไมอาจจะรบรหรอขจดอนตรายนนไดทนแมจะใชความระมดระวงสงสดในการบำารงรกษาทรพยนนแลวกตามฝายปกครองไมจำาตองรบผดชอบในฐานะผดแลทรพยสนเมอเกดเหต

นำา

นำา

ครบเครอง คดปกครอง48

ในลกษณะดงกลาว

คดนถอว�ศ�ลอต�ลไดว�งหลกในเรองอบตเหตทเกดจ�กเหตบงเอญไวอย�งชดเจนว�ฝ�ยปกครองไมตองรบผดในคว�มเสยห�ยทเกดขนครบ...

คราวนมาดคดปกครองในบานเรากนบาง...ซงเปนเรองอบตเหตทเกดขนบนทองถนนเชนกนแตตางกนตรงทอบตเหตครงน...ไมใชเรองบงเอญ !

คดนเทศบาลตนออไดทำาสญญาวาจางบรษทกอไผใหดำาเนนการวางทอรอยสายไฟฟาและสาธารณปโภคใตดนรวมทงปรบปรงผวจราจรและพนททางเทาตลอดจนไฟฟาแสงสวางภายในเขตเทศบาลอนเปนอำานาจหนาทตามกฎหมายเทศบาล

ตอม�ในเทยงวนหนง... นางเอมอรซงไดขบรถยนตกระบะมาตามถนนพอขบมาถงทางแยกทจะเลยวเขาสถนนอกสายหนงปรากฏวามตอมอเสาไฟฟาซงทำาดวยปนซเมนตสงประมาณ 30 เซนตเมตร ตงอยในพนผวจราจร นางเอมอรไมทนเหนเนองจากไมมปายเตอนใดๆจงไดเลยวรถยนตครดไปกบตอมอเสาไฟฟาเปนเหตใหรถยนตของนางเอมอรไดรบความเสยหายโดยชาวบานทอยในละแวกนนไดบอกกบนางเอมอรวา...มรถยนตทเกดอบตเหตแบบนม�หล�ยครงแลว...

นางเอมอรเหนวาเทศบาลตนออซงเปนหนวยงานทมหนาทดแลรบผดชอบการกอสรางเสาไฟฟาดงกลาวไดประมาทเลนเลอไมดำาเนนการตดตงเครองหมายหรอสญญาณเตอนใดๆเพอแสดงใหผใชรถใชถนนรวามตอมอกดขวางรก เขามาในพนผวจราจรจงมหนงสอขอใหเทศบาลชดใชคาเสยหายเทศบาลตนออจงไดมหนงสอใหบรษทกอไผจายเงนคาเสยหายใหแกนางเอมอรตามขอ10ของสญญาทไดกำาหนดใหผรบจางตองรบผดตออบตเหตความเสยหายหรอภยนตรายใดๆอนเกดจากการปฏบตงานของผรบจางแตกมไดมการชดใชแตอยางใดโดยนางเอมอรไดมหนงสอทวงถามแลวหลายครงแตกไมเปนผลจงไดยนฟองเทศบาลตนออตอศาลปกครองเพอขอใหชดใชคาซอมรถแกตนพรอมดอกเบยตามกฎหมาย

กรณนจงเปนคดพพาทเกยวกบการกระทำาละเมดของหนวยงานทางปกครองอนเกดจากการละเลยตอหนาทตามทกฎหมายกำาหนดใหตองปฏบตโดยคดมประเดนทตองพจารณาวาการทเทศบาลตนออไมดำาเนนการตดตงเครองหมายหรอสญญาณใดๆเพอแสดงใหผใชรถใชถนนทราบวามตอมออยในพนผวจราจรจนเปนเหตให

ลำา

ครบเครอง คดปกครอง 49

รถยนตของนางเอมอรเฉยวชนตอมอไดรบความเสยหายเปนการกระทำาละเมดตอนางเอมอรหรอไม?

โดยทพ.ร.บ.ความรบผดทางละเมดของเจาหนาทพ.ศ.2539ซงเปนกฎหมายเฉพาะทบญญตถงความรบผดทางละเมดของเจาหนาทมไดบญญตถงลกษณะของการกระทำาของเจาหนาทไววาการกระทำาของเจาหนาทในลกษณะใดทจะถอวาเปนการกระทำาละเมดดงนนการพจารณาวาการกระทำาใดจะเปนละเมดหรอไมนนจงตองพจารณาตามมาตรา420แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยซงบญญตวาผใดจงใจหรอประมาทเลนเลอทำาตอบคคลอนโดยผดกฎหมายใหเขาเสยหายถงแกชวตกดแกรางกายกดอนามยกดเสรภาพกดทรพยสนหรอสทธอยางหนงอยางใดกดทานวาผนนทำาละเมดจำาตองใชคาสนไหมทดแทนเพอการนน

เมอเทศบาลตนออซงมหนาทตามกฎหมายในการดแลรบผดชอบการกอสรางเสาไฟฟาและปองกนมใหเกดอนตรายจากการดำาเนนการดงกลาวไดละเลยตอหนาทไมทำาเครองหมายหรอสญญาณเตอนใหประชาชนทขบรถไปในเสนทางดงกลาวทราบวามตอมอเสาไฟฟาอยในพนผวจราจรเพอปองกนไมใหเกดอบตเหตขนดงนนการทนางเอมอรขบรถเฉยวชนตอมอจนรถยนตไดรบความเสยหายจงถอวาเทศบาลตนออไดประมาทเลนเลอทำาใหนางเอมอรไดรบความเสยหายแกทรพยสนอนเปนการกระทำาละเมดตามมาตรา420และตองรบผดชดใชคาซอมรถใหแกนางเอมอรพรอมดอกเบยตามกฎหมาย (เทยบเคยงจ�กคำ�พพ�กษ�ศ�ลปกครองสงสดท อ.197/2552)

จะเหนไดวา... อบตเหตทเกดขนนเปนกรณทเทศบาลสามารถปองกนไดเพราะไมใชเหตบงเอญ และแมวาการกระทำาละเมดดงกลาวจะเกดจากการดำาเนนงานของบรษทกอไผกตาม แตเมอเทศบาลตนออเปนผมหนาทรบผดชอบโครงการรวมทงควบคมดแลการทำางานของบรษทกอไผ เทศบาลตนออจงตองเปนผรบผดแหงการละเมดทเกดขนกบบคคลภายนอก สำาหรบในสวนทเทศบาลจะใชสทธเรยกรองกบบรษทกอไผ ตามขอ 10 ของสญญานน เปนเรองระหวางเทศบาลกบบรษทกอไผทตองวากนตอไปครบ...

ครองธรรม�ธรรมรฐ

ครบเครอง คดปกครอง50

สรางสะพานโดยอาง

“ประโยชนสาธารณะ” แต

ไมชนะ “ประโยชนสวนบคคล”

หากทานกำาลงวางแผนทำาธรกจอยดด...รฐกมโครงการสรางสะพานซงอาจจะเปนอปสรรคตอการประกอบธรกจของทาน เกดเรองอยางนคงไมแคลวตองนงกมขมบ...

การดำาเนนกจการตางๆของรฐยอมอาจไปกระทบตอวถชวตและสทธเสรภาพของประชาชนจนเกดเปนขอพพาทขนสศาลไดการพจารณาชง หนกระหวางประโยชนทไดรบกบผลกระทบทจะเกดขนจากการดำาเนนโครงการของรฐจงเปนเหตผลประกอบในการใชดลพนจตดสนคดของศาลซงบางกรณกเปนการชง หนกระหวางประโยชนสาธารณะของคนกลมหนงกบประโยชนสาธารณะของคนอกกลมหนงหรอในบางกรณกเปนการชง หนกระหวางประโยชนสาธารณะกบประโยชนสวนบคคลหรอเอกชน

เมอใดกตามทรฐกระทำาการโดยอางประโยชนสาธารณะกมไดหมายความวาประโยชนของเอกชนจะไมไดรบความคมครองซงเรองเลาดด...ทผมคดสรรมาฝากในวนนเปนตวอยางคดทศาลไดพจารณาชง หนกใหประโยชนสวนบคคลเปนฝายชนะ!โดยไดใหเหตผลของการชขาดไวอยางนาสนใจเพอเปนบทเรยนแกหนวยงานของรฐในการดำาเนนการจดทำาบรการสาธารณะดวยครบ

เรองราวทพพาทมอยวา...ผฟองคดทงสองเปนเจาของกรรมสทธทดนซงอยตดกบคลองธรรมชาตตอมาไดปลกสรางบานพกอาศยและไดพฒนาบรเวณดงกลาวใหมความสวยงามเพอจดทำาโครงการทศนศกษาเชงอนรกษโดยสรางบานพกตากอากาศจำานวน9หลงพรอมทงซอเรอขนาดความยาว16เมตรกวาง5เมตรสำาหรบนำานกทศนศกษาเทยวชมทวทศนรมสองฝงคลองรวมลงทนเปนเงน20ลานบาท

นำา

นำา

นำา

นำา

ครบเครอง คดปกครอง 51

แตยงไมทนเปดกจการฝนกตองสลาย...เมอองคการบรหารสวนจงหวด(ผถกฟองคด)ไดดำาเนนโครงการกอสรางสะพานทางเดนเทาค.ส.ล.ขนาดกวาง1.40เมตรยาว960เมตรผานบรเวณหนาทดนของผฟองคดโดยใหเหตผลวาเนองจากมชาวบานรองเรยนวาไมมทางเขาออกบานและการกอสรางสะพานดงกลาวจะเกดประโยชนแกชาวบานถง41ครวเรอนหรอประมาณ237คน

ผฟองคดโตแยงวาแนวสะพานทกอสรางจะผานหนาทดนของผฟองคดดานทตดคลองทำาใหปดกนการสญจรทาง ของผฟองคดจงตอรองโดยเสนอใหเปลยนแนวเขตกอสรางเขาไปในลำารางสาธารณะประโยชนดานทศตะวนตกของทดนของผฟองคดแทนแตผถกฟองคดเหนวาตำาแหนงทจะใหเปลยนนนเปนทางเปลยวแคบไมปลอดภยจงดำาเนนการกอสรางตามแนวเดมเมอตกลงกนไมไดเรองจงขนส...ศาลปกครอง

คดนศาลปกครองสงสดเหนวาผถกฟองคดมอำานาจตามกฎหมายในการดำาเนนการกอสรางสะพานดงกลาวไดแตสำาหรบประเดนการใชดลพนจของผถกฟองคดในการกอสรางสะพานบรเวณทพพาทนนศาลไดวนจฉยวาหากการกอสรางสะพานเสรจสนจะเปนอปสรรคตอการประกอบธรกจของผฟองคดคอทำาใหไมสามารถนำาเรอเขามาจอดในทดนของผฟองคดไดซงขออางของผถกฟองคดทวาตรงบรเวณทางแยกลำารางสาธารณประโยชนจะยกตวสะพานใหสงขนเพอใหเรอเลกสามารถลอดผานไปไดกมไดเปนการแกไขความเดอดรอนของผฟองคดใหหมดสนไปเพราะหากผฟองคดไมประสงคจะเปลยนเรอใหมขนาดเลกลงเพราะเปนหวงเรองความปลอดภยของผโดยสารหรอกรณหากเปลยนมาใชเรอขนาดเลกเมอถงชวงฤด

หลาก จะขนสงถงตวสะพานกไมสามารถนำาเรอเลกลอดผานใตสะพานไดอกประกอบกบแนวเขตสะพานทกอสรางซงอยหางจากฝงคลองออกมาเปนผลใหลำาคลองแคบลงและทอง ตลอดแนวเขตทกอสรางสะพานไมโปรงโลงตามธรรมชาตเหมอนเดมจงอาจสงผลกระทบตอการดำาเนนธรกจของผฟองคดซงอาศยการเดนทางทสะดวกปลอดภยและสภาพแวดลอมทเปนธรรมชาตอนเปนจดขาย

การกอสรางสะพานของผถกฟองคดจงเปนการคำานงถงแตเฉพาะตองการใหมเสนทางสำาหรบประชาชนไดใชสญจรเพมขนเทานนทงทเดมกมเสนทางอนทสามารถใชสญจรไดอยแลวเพยงแตอาจจะขาดความสะดวกบางนอกจากนเมอศาลไดนำาหลกฐานภาพถายมาพจารณาจงพบวาบานเรอนของราษฎรสวนมากจะปลก

นำา

นำา นำา

นำา

ครบเครอง คดปกครอง52

ตงอยหางแนวเขตสะพานทกอสรางสวนบานทอยใกลแนวเขตสะพานนนมจำานวนนอยไมไดมากตามทผถกฟองคดกลาวอางทงการใชประโยชนจะตองพายเรอเลกจากบานมาขนตอยงสะพานหรอใชไมพาดกบตวสะพานเพอเดนขนสะพานซงกยงขาดความสะดวกในการสญจรอยดขออางของผถกฟองคดทวาการสรางสะพานจะเปนประโยชนตอประชาชนสวนมากนอกจากจะไมม หนกพอทจะรบฟงไดแลวประโยชนทประชาชนจะไดรบเมอเทยบกบผลกระทบทผฟองคดจะไดรบ เหนไดชดวาจะทำาใหฝายผฟองคดไดรบความเดอดรอนหรอเสยหายมากกวา

ดงนนการทผถกฟองคดกอสรางสะพานในลกษณะปดกนทางเขาออกระหวางทดนของผฟองคดกบคลองจงถอเปนการสรางภาระใหเกดกบประชาชนเกนสมควร เปนเหตใหกระทบสทธของผฟองคดกรณจงเปนการกระทำาละเมดตอผฟองคดศาลปกครองสงสดจงพพากษาหามผถกฟองคดกอสรางสะพานบรเวณหนาทดนของผฟองคดและใหรอถอนเสาไมหรอสงกอสรางใดๆทไดดำาเนนการไปแลวออกจากบรเวณหนาทดนของผฟองคด(คดหมายเลขแดงทอ.394/2550)

จะเหนไดวา...กรณนหากผถกฟองคดดำาเนนโครงการแลวเสรจกไดผลผลต(Output)คอ“ตวสะพาน”หากแตขาดประสทธผล(Outcome)คอ“ผใชประโยชน”จากสะพานซงมจำานวนนอยไมเปนไปตามวตถประสงคของการกอสรางเรยกไดวาไมคมคาเมอเทยบกบความเดอดรอนเสยหายทผฟองคดทงสองจะไดรบเมอชง หนกเชนนแลวศาลจงชขาดใหประโยชนสวนบคคลของผฟองคดเปนฝายชนะ!

ครองธรรมธรรมรฐตองขอแสดงความยนดดวยนะครบทธรกจของคณไดไปตอ...

ครองธรรม�ธรรมรฐ

นำา

นำา

ครบเครอง คดปกครอง 53

“รถพยาบาล” วง ส ฟด !

ชวงนเราจะไดยนขาว“แทกซวงสฟด”กนอยบอยๆผมเลยนำาคด“รถพยาบาลวงสฟด”มาฝากกนบาง...ระยะหลงนดวงผมสมพงษกบรถฉกเฉนไปไหนมาไหนมกจะไดยนเสยงไซเรนของรถพยาบาลบางรถดบเพลงบางบอกตามตรงคนหนมอยางผมกยงใจคอไมดรบหลบเขาซายใหเขาแซงไปกอนเลยแถมตายงไปชำาเลองคนอนเหนบางคนกรบหลบใหบางคนกเกๆกงๆไมรจะหลบไปทางไหนดปลอยใหรถฉกเฉนหาทางซกแซกแซงไปเองแบบมออาชพแตบางคนกไมสนใจเพราะตางคนตางรบยงในชวงเวลาเรงดวนเรยกไดวาตวใครตวมนเหนอยางนแลวกใหสะทอนในใจ...บานเมองเรานยงขาดระเบยบวนยบนทองถนนกนอยมาก

อนทจรง...กฎหมายจราจรทางบกไดมบทบญญตกำาหนดหนาทใหผขบขรถฉกเฉนตองปฏบตในขณะปฏบตหนาทรวมทงไดกำาหนดหนาทสำาหรบผขบขรถบนทองถนนตองปฏบตในกรณพบเจอรถฉกเฉนไวดวยซงเรองเลาดดจากคดปกครองทนำามาฝากในวนน จะชวยใหความกระจางเกยวกบบทบาทหนาทของทงสองฝายไดเปนอยางดโดยคดนศาลปกครองสงสดไดตดสนใหความเปนธรรมกบพนกงานขบรถพยาบาลซงปฏบตหนาทโดยชอบดวยกฎหมายใหไมตองชดใชคาเสยหายจากอบตเหตทเกดขนตามคำาสงของหนวยงานตนสงกด เรองราวของคดจะเขมขนและนาสนใจเพยงไร...มาตดตามกนเลยครบ

ผฟองคดเปนพนกงานขบรถของโรงพยาบาลรฐแหงหนงสงกดสำานกงานสาธารณสขจงหวด วนเกดเหตผฟองคดไดรบคำาสงใหขบรถพยาบาลสงตอผปวยไปยงโรงพยาบาลอกแหงหนงโดยขณะปฏบตหนาทผฟองคดไดใชสญญาณไฟวบวาบและเปดเสยงไซเรนตลอดทางจนมาถงบรเวณแยกทเกดเหตผฟองคดไดเรงความเรวเพอจะขบแซงรถสามลอรบจางทวงอยดานหนาโดยหกพวงมาลยออกมาทางดานขวา

คำา

ครบเครอง คดปกครอง54

ขณะเดยวกนรถสามลอรบจางกไดเลยวเขาทางแยกดานขวาเพอเขาหมบานโดยไมใหสญญาณไฟผฟองคดจงเบรกและหกหลบแตไมพนเนองจากถนนลนเพราะฝนตกรถพยาบาลจงพงชนทายรถสามลอเคราะหดทไมมใครเสยชวต...

จงหวด(ผถกฟองคด)จงแตงตงคณะกรรมการสอบขอเทจจรงความรบผดทางละเมดในเหตการณทเกดขนเนองจากพ.ร.บ.ความรบผดทางละเมดของเจาหนาทพ.ศ. 2539 (มาตรา 10 ประกอบมาตรา 8) ไดกำาหนดใหหนวยงานของรฐมสทธเรยกใหเจาหนาทผกระทำาละเมดชดใชคาสนไหมทดแทนแกหนวยงานไดเฉพาะกรณทเจาหนาทไดกระทำาการนนไปดวยความจงใจหรอประมาทเลนเลออยางรายแรงเทานนโดยกรณนคณะกรรมการฯไดรายงานผลการตรวจสอบวาอบตเหตดงกลาวเกดจากรถสามลอรบจางเลยวตดหนาอยางกะทนหนโดยไมใหสญญาณไฟความเสยหายทเกดขนจงมไดเกดจากความจงใจหรอประมาทเลนเลออยางรายแรงของผฟองคดจงไมมผใดตองรบผดชดใชคาเสยหาย

ผถกฟองคดเหนพองดวยจงรายงานผลการตรวจสอบตอกระทรวงการคลงแตกระทรวงการคลงเหนวาอบตเหตเกดจากการทผฟองคดขบรถดวยความเรวสงเพอทจะแซงสามลอรบจางบรเวณใกลทางแยกซงเปนเขตหามแซงผฟองคดควรชะลอความเรวลงประกอบกบฝนตกถนนลนจงควรตองใชความระมดระวงอยางมากพฤตการณดงกลาวถอไดวาผฟองคดไดกระทำาการดวยความประมาทเลนเลออยางรายแรง จงตองรบผดชดใชคาเสยหายในอตรารอยละ60ของคาเสยหายทงหมดผถกฟองคดไดมหนงสอแจงใหผฟองคดชดใชคาสนไหมทดแทนตามความเหนของกระทรวงการคลงผฟองคดไมเหนดวยจงยนอทธรณแตผถกฟองคดพจารณาแลวยนตามคำาสงเดมผฟองคดเหนวาตนไมไดรบความเปนธรรม จงนำาเรองมาฟองตอศาลปกครองเพอขอใหเพกถอนคำาสงทใหผฟองคดชดใชคาสนไหมทดแทนดงกลาว

คดนศาลปกครองสงสดไดวนจฉยวางหลกไววาขณะเกดเหตผฟองคดขบรถพยาบาลซงเปนรถฉกเฉนไปปฏบตหนาทผฟองคดจงมสทธตามมาตรา 75 แหง พ.ร.บ.จราจรทางบก พ.ศ.2522 โดยมสทธขบรถเกนอตราความเรวทกำาหนดไว ขบรถผานสญญาณจราจรหรอเครองหมายจราจรใดๆ ทใหรถหยด แตตองลดความเรวของรถใหชาลงตามสมควร ไมตองปฏบตตามพระราชบญญตดงกลาวหรอขอบงคบการจราจรเกยวกบชองเดนรถ ทศทางของการขบรถหรอการเลยว

ครบเครอง คดปกครอง 55

รถทกำาหนดไว

เมอผฟองคดไดขบรถมาดวยความเรวประมาณ100กม./ชม.โดยเปดสญญาณไฟวบวาบและเปดเสยงสญญาณไซเรนตลอดทางผขบขรถคนอนจงมหนาทตองปฏบตตามมาตรา 76 แหง พ.ร.บ.เดยวกน ซงกำาหนดใหผขบขทเหนรถฉกเฉนในขณะปฏบตหนาท ตองใหรถฉกเฉนผานไปกอนโดยตองหยดรถหรอจอดรถใหอยชดขอบทางดานซายโดยเรวทสดเทาทจะกระทำาได และตองใชความระมดระวงตามควรแกกรณซงขอเทจจรงฟงไดวาเมอผฟองคดขบรถมาถงทเกดเหตผขบขรถสามลอเครองไดเลยวขวาเขาหมบานโดยไมใหสญญาณไฟอนแสดงวาผขบขรถสามลอเครองไมไดปฏบตตามมาตรา76ดงกลาวทงยงเปนการกระทำาทฝาฝนกฎหมายทผขบขซงจะเลยวรถตองใหสญญาณดวยมอและแขนหรอไฟสญญาณอกดวย กรณนจงถอไดวาผฟองคดไดปฏบตหนาทในการขบรถพยาบาลโดยถกตองตามกฎหมายแลวแตอบตเหตทเกดขนเกดจากการทผขบขรถสามลอเครองเปนฝายประมาทเลนเลอจงฟงไมไดวาผฟองคดจงใจหรอประมาทเลนเลออยางรายแรงทำาใหเกดความเสยหายแกผถกฟองคด ผฟองคดจงไมตองรบผดชดใชคาสนไหมทดแทนตามคำาสงของผถกฟองคด(อ.152/2554)

ชดเจนแลวนะครบ! สำาหรบบทบาทและหนาทระหวางผขบขรถฉกเฉนกบผขบขรถทวไปทพบเจอรถฉกเฉนผมวาอาชพขบรถพยาบาลนนาเหนใจ...เพราะตองทำางานอยบนความเปนความตายของผคนผใชรถใชถนนอยางเราๆจงควรชวยกนอำานวยความสะดวกดวยการใหทางเพราะนอกจากจะเปนการปฏบตตามกฎหมายอนแสดงใหเหนถงระเบยบวนยในการใชรถใชถนนของคนไทยแลวเรายงไดบญจากการม ใจชวยเหลอผทเดอดรอนอกดวยเพราะไมแนวาวนหนงเราอาจเปนผทตองอยในรถพยาบาลกเปนได...

งานน... แทกซวงสฟด ยงตองหลกทางให รถพยาบาลวงสฟด เลยนะ คราบ...

ครองธรรม�ธรรมรฐ

นำา

ครบเครอง คดปกครอง56

พนย “กรรม” จำ จน ตาย

ปญหาความวนวายอนเกดจากการแบงทรพยมรดกทไมลงตว...เปนเรองทพบเหนกนอยบอยๆทงในชวตจรงหรอแมแตในละคร...ทงนเพราะเรองเงนๆทองๆทานวาไมเขาใคร...ออกใคร...

ตามกฎหมายแลวเมอเจาของทรพยเสยชวตทรพยมรดกทงหมดยอมตกทอดแกทายาทตามลำาดบชนเวนเสยแตวาเจาของทรพยจะไดทำาพนยกรรมระบวาจะใหทรพยสนทมแกใครจำานวนเทาใดบางกรณเชนนผทมสทธไดรบมรดกจงเปนใครกไดทเจาของทรพยไดระบชอไวในพนยกรรมโดยทไมจำาตองเปนทายาทเทานนและการทำาพนยกรรมกมหลายรปแบบแลวแตจะเลอกใชใหเหมาะสมกบความตองการของผทำา เชน พนยกรรมแบบธรรมดาแบบเขยนเองทงฉบบแบบเอกสารฝายเมองแบบเอกสารลบซงแตละแบบกจะมขอดขอเสยแตกตางกนออกไป...

วนนผมมเรองราวขอพพาททนาสนใจเกยวกบการทำาพนยกรรมฝายเมอง ซงเปนพนยกรรมทมความเปนทางการเพราะตองทำาตอหนานายอำาเภอจงเหมาะสำาหรบผทไมมความรความเขาใจในเรองของการทำาพนยกรรมมากนกและตองการใหเจาหนาทรฐชวยตรวจสอบความถกตองรวมทงดแลเกบรกษาพนยกรรมไวใหการทำาพนยกรรมแบบนโอกาสผดพลาดจงมนอย...เรยกไดวาผทำาสบายใจนอนตายตาหลบแนๆครบ…

แตกไมมอะไรแนเหมอนแชแปง...

ดงเชนกรณของคณยายละมอมทไดตดสนใจเลอกทำาพนยกรรมฝายเมองเพอแบงสมบตใหลกหลานโดยไดแจงความประสงคตอทางการวาหากตวเองเสยชวตตองการแบงทดนใหแกนางหนนาหลานสาวกบหลานเขยจำานวน10ไรสวนทดน

ครบเครอง คดปกครอง 57

ทเหลออก10ไรแบงใหลก4คนคอนางชมพนางลำาไยนายแตงโมและนายแตงไทยในจำานวนเทาๆกนโดยแตงตงใหนางหนนาเปนผจดการมรดก

หลงจากททำาพนยกรรมเสรจแลวปลดบญมซ งรกษาราชการแทนนายอำาเภอกไดลงลายมอชอโดยประทบตราประจำาตำาแหนงไวเปนสำาคญแลวจงผนกซองมอบใหเสมยนตราอำาเภอเกบรกษาไวตามระเบยบของทางราชการพรอมทงไดออกใบรบพนยกรรมใหคณยายละมอมเกบไวเปนหลกฐานดวยคณย�ยละมอมจงโลงอกทไดจดก�รแบงทรพยสนของตวเองเปนทเรยบรอยแลว...

4 ปใหหลง... คณยายละมอมกไดเสยชวตลงจงไดมการนดเปดพนยกรรมกนขนและทนททอานพนยกรรมจบทกคนกตองถงกบตาคางคณพระชวย !!!“คณยายละมอมไมไดลงชอในพนยกรรม”ทำาใหพนยกรรมดงกลาวตองตกเปนโมฆะต�มม�ตร� 1705 แหงประมวลกฎหม�ยแพงและพ�ณชย ทรพยสมบตทงหมดจงตกเปนของทายาทตามกฎหมายซงกคอลกๆทง4คนของคณยายละมอมในจำานวนเทาๆกนหลานสาวอยางนางหนนาจงหมดสทธไปตามระเบยบ

งานน...ผทไดรบผลกระทบในทางลบจากความผดพลาดของปลดบญมเหนทจะเปนนางหนนาหลานรกของคณยายละมอมและสามทตองชวดทดนไปจำานวน10ไรนางหนนาจงยนคำารองขอรบการชวยเหลอจากสำานกงานคมครองสทธและชวยเหลอทางกฎหมายแกประชาชน(สคช.)สำานกงานอยการจงหวดโดยตอมาไดมการนดทายาททง4คนมาพบเพอประนประนอม

ผลการไกลเกลยสรปวาทายาททง4คนไดทำาบนทกตกลงกนวาประสงคทจะตงนางชมพเปนผจดการมรดกเพอทำาการแบงทรพยมรดกคอทดนจำานวน20ไรใหแกทายาททง 4 คน เทาๆ กน โดยมเงอนไขวาเมอนายแตงโมรบทรพยมรดกไปแลวจะแบงทดนใหแกนางหนนาจำานวน2 ไรและนางชมพจะยกทดนในสวนของตนจำานวน5ไรใหแกนางหนนาดวยจงเทากบวานางหนนาจะไดรบทดนรวมทงสนจำานวน7ไรแตอย�งไรกดน�งหนน�กยงข�ดทดนทควรจะไดอกจำ�นวน 3 ไร

นางหนนาและสามจงปรกษากนโดยเหนวาเปนเพราะปลดบญมละเลยตอหนาทไมทำาการตรวจสอบความถกตองของพนยกรรมใหดเสยกอนเปนเหตใหตนไมไดรบกรรมสทธในทดนจำานวน10ไรซงคดเปนเงนกวาหาแสนบาทจงไดยนฟอง

ครบเครอง คดปกครอง58

จงหวด(ผถกฟองคดท1)อำาเภอ(ผถกฟองคดท2)กรมการปกครอง(ผถกฟองคดท3)ตอศาลปกครองเพอขอใหผถกฟองคดทงสามชดใชคาเสยหายแกตน

ประเดนปญห�ของคดนกคอ... ก�รทพนยกรรมของน�งละมอมตกเปนโมฆะ ถอว�เปนก�รกระทำ�ละเมดตอผฟองคดทงสองหรอไม ? และกรมก�รปกครองซงเปนหนวยง�นตนสงกดของปลดบญม จะตองชดใชค�เสยห�ยแกผฟองคดทงสองหรอไม เพยงใด ?

คงอยากทราบกนแลวใชไหมครบวา...กรณเชนนจะลงเอยอยางไรและนางหนนาจะไดรบคาเสยหายจากกรมการปกครองหรอไม?ศาลปกครองสงสดทานไดตดสนไวแลวดงนครบ...

โดยทเจตนารมณของกฎหมายในการจดทำาพนยกรรมฝายเมองกเพอประสงคทจะใหเจาหนาทของรฐ คอ นายอำาเภอซงมความรความเขาใจกฎหมายในเรองดงกลาวเปนผดำาเนนการทำาพนยกรรมให ทงนเพอมงใหพนยกรรมมความถกตองสมบรณ และมผลบงคบไดตามเจตนาของผทำาพนยกรรม

ดงนนจงถอเปนหนาทของเจาหนาทผทำาพนยกรรมทจะตองตรวจสอบความถกตองสมบรณของพนยกรรมวามรายการครบถวนตามทกฎหมายกำาหนดไวหรอไมกอนทตนจะลงนามและประทบตราประจำาตำาแหนงในฐานะเจาหนาทผทำาพนยกรรม การทปลดบญมซงรกษาราชการแทนนายอำาเภอไดปฏบตหนาทโดยทำาพนยกรรมแบบเอกสารฝายเมองใหกบนางละมอมโดยไมไดตรวจสอบความถกตองของพนยกรรมใหละเอยดถถวนวานางละมอมผทำาพนยกรรมไดลงลายมอชอแลวหรอไมถอไดวาเปนการกระทำาโดยประมาทเลนเลอในการปฏบตหนาทอนเปนเหตใหผฟองคดทงสองไดรบความเสยหายโดยไมไดรบทดนตามทระบไวในพนยกรรมกรณจงเปนการละเมดตอผฟองคดทงสองจากการละเลยตอหนาทตามทกฎหมายกำาหนดใหตองปฏบตและตองชดใชคาเสยหายใหแกผฟองคด

เมอผลการไกลเกลยของสำานกงานอยการจงหวดทำาใหนางหนนาไดทดนมาแลวจำานวน7ไรโดยเหลอความเสยหายทยงไมไดรบอกจำานวน3ไรซงคดคำานวณเปนเงน125,104.59บาท(ต�มร�ค�ประเมนทนทรพยเพอเรยกเกบ

ครบเครอง คดปกครอง 59

ค�ธรรมเนยมในก�รจดทะเบยนสทธและนตกรรมทประก�ศไวขณะเกดเหต)และโดยทม�ตร� 5 แหง พ.ร.บ. คว�มรบผดท�งละเมดของเจ�หน�ท พ.ศ. 2539 ไดกำาหนดใหหนวยงานตนสงกดตองรบผดตอผเสยหายในผลแหงละเมดทเจาหนาทของตนไดกระทำาลงไปในการปฏบตหนาทดงนนหนวยงานตนสงกดของปลดบญมจงตองเปนผรบผดในความเสยหายดงกลาวแทนปลดบญมครบ

ศาลปกครองสงสดจงไดพพากษาใหกรมการปกครองในฐานะหนวยงานตนสงกด ชดใชคาสนไหมทดแทนใหแกนางหนนาและสาม เปนเงน 125,104.59 บาท(คดหมายเลขแดงทอ.214/2550)

นาเหนใจปลดบญมนะครบ...ทมกรรมมาบงตาทำาใหไมเหนวาคณยายละมอมยงไมไดลงชอในพนยกรรมและคงตองถกกรมการปกครองไลเบยตอไปตามม�ตร� 8 แหง พ.ร.บ.คว�มรบผดท�งละเมดของเจ�หน�ท พ.ศ. 2539 ... แตกยงโชคดนะครบทราคาประเมนทดนแปลงนอยทหลกแสนเพราะถาหากเปนหลกลานผมวาทงหนวยงานและเจาหนาทคงตองเซโรงงไปตามๆกน...

คดนจงถอเปนบทเรยนสำาคญในเรองของการปฏบตหนาทดวยความละเอยดรอบคอบ ทควรตองจดจำาอยางยงครบ !

ครองธรรม�ธรรมรฐ

ครบเครอง คดปกครอง60

พจาอยาเฉย ! ฝากบานกบ

”ตำ รวจ” ตองตรวจตามแผน

เมอถงเทศกาลพเศษๆทมวนหยดยาวๆทไร...อาชพทตองทำางานหนกอาชพหนงกคอเจาหนาทตำารวจซงนอกจากจะตองทำาหนาทในการรกษาความปลอดภยในชวตของประชาชนแลวยงมหนาทในการรกษาความปลอดภยในทรพยสนของประชาชนดวย เชน “โครงการฝากบานกบตำารวจ” ซงโครงการนไดดำาเนนการเรอยมาตงแตป2544โดยมวตถประสงคเพอปองกนอาชญากรรมเชงรกใหประชาชนเกดความอนใจไมกงวลใจในขณะทไมอยบานและเปนการแสวงหาความรวมมอจากประชาชนตลอดจนเปนการประชาสมพนธใหประชาชนทราบถงความหวงใยของกองบญชาการตำารวจนครบาลทมตอประชาชนในเขตกรงเทพมหานครซงผทสนใจเขารวมโครงการฯ สามารถแจงความประสงคกบทางสถานตำารวจพนทไดดวยตนเองหรอจะแจงทางโทรศพทกได

วนน....ผมจงขอนำาคดพพาททนาสนใจเกยวกบโครงการดงกลาวมาฝากเปนขอมลความรสำาหรบทานทสนใจเขารวม หรอไดเขารวมโครงการฝากบานกบตำารวจในชวงเทศกาลตางๆ ในกรณประชาชนฝากบานไวกบตำารวจแลวบานเกดถกโจรกรรม!ซงคดนศาลปกครองสงสดไดวางหลกในการปฏบตหนาทและความรบผดของตำารวจในโครงการดงกลาวไวอยางชดเจนครบ

โดยเรองมอยวา...น.ส.ใบเตยจะตองเดนทางไปทำาธระทตางจงหวดหลายวนจงไดโทรศพทไปฝากบานไวกบตำารวจตงแตวนท16–22ตลาคมซงทผานมาน.ส.ใบเตยกเคยใชบรการในโครงการดงกลาวนแลวหลายครงกไมพบปญหาอะไร

แตครงน...ไมไดเปนเชนครงกอนๆครบเพราะทนททน.ส.ใบเตยเดนทางกลบมาถงบานในวนท21ตลาคมเธอกถงกบตองรองอทานออกมาอยางสดเสยงวา

ครบเครอง คดปกครอง 61

คณพระชวย!!!เพราะบานของเธอไดถกขโมยขนบานและกวาดทรพยสนไปหลายรายการทงชนเลกชนใหญโทรทศนคอมพวเตอรพระเครองนาฬกาโถเบญจรงคฯลฯแมกระทงกระทะกระตก แปงตรางกไมเวนครบน.ส.ใบเตยจงรบไปแจงความทสถานตำารวจเพอใหสบหาตวคนรายแตกไมมความคบหนา...

น.ส.ใบเตยเหนวาการทสำานกงานตำารวจแหงชาตไดประกาศแจงใหประชาชนเขารวมโครงการฝากบานกบตำารวจซงมลกษณะเปนสญญามหาชนอนกอใหเกดหนาททตองปฏบตตามเมอสำานกงานตำารวจแหงชาตละเลยไมตรวจสอบหรอกำากบดแลใหเจาหนาทในบงคบบญชาของตนตรวจตราบานของผฝากอยางเขมงวดจนเปนเหตใหถกโจรกรรมจงถอเปนการประมาทเลนเลออยางรายแรงอนเปนการกระทำาละเมดตอผฝากบานน.ส.ใบเตยจงย นฟองสำานกงานตำารวจแหงชาตตอศาลปกครองเพอขอใหชดใชคาเสยหายทเกดขนกวาสองแสนบาท

คดมประเดนทตองวนจฉยวา เจาหนาทตำารวจในสงกดของสำานกงานตำารวจแหงชาต (ผถกฟองคด) ไดกระทำาละเมดตอ น.ส.ใบเตย หรอไม ? โดยหากเปนการกระทำาละเมด สำานกงานตำารวจแหงชาตจะตองรบผดชดใชคาเสยหายหรอไม เพยงใด ?

การทจะพจารณาไดวาเจาหนาทตำารวจไดกระทำาละเมดอนเกดจากการละเลยตอหนาทหรอไมนน จำาตองพจารณากอนวาเจาหนาทตำารวจดงกลาวมหนาทตามกฎหมายทตองปฏบตหรอไม ?

โดยทมาตรา46(7)แหงพ.ร.บ.ปรบปรงกระทรวงทบวงกรมพ.ศ.2545กำาหนดวาสำานกงานตำารวจแหงชาตมอำานาจหนาทเกยวกบการรกษาความสงบเรยบรอยและอำานาจหนาทตามทกำาหนดไวในกฎหมายดงนนสำานกงานตำารวจแหงชาตจงมอำานาจหนาทในการรกษาความสงบเรยบรอยและเจาหนาทตำารวจในสงกดจงเปนผปฏบตหนาทตามทกฎหมายกำาหนดซงในการรกษาความสงบเรยบรอยตามอำานาจหนาทนนอาจปฏบตไดทงแนวทางปองกนเชนการจดสายไปตรวจตามพนทหรออาจปฏบตตามแนวทางแกไขเชนตดตามจบกมผกระทำาผดกฎหมายมาดำาเนนคด

ฉะนนเมอโครงการฝากบานกบตำารวจมวตถประสงคเพอเปนมาตรการ

นำา

ครบเครอง คดปกครอง62

ปองกนอาชญากรรมเชงรกจงถอเปนการปฏบตหนาทในการรกษาความสงบเรยบรอยตามทกำาหนดไวในมาตรา46(7)ซงสำานกงานตำารวจแหงชาตไดอนมตโครงการดงกลาวโดยกำาหนดขนตอนในการดำาเนนการวาเมอมผฝากบานตามโครงการฯตำารวจจะรวบรวมขอมลเพอนำามาพจารณาวางแผนการตรวจตราปองกนโดยจะมการนำาจดตรวจ(ตแดง)ไปตดตงหรอสมดตรวจไปวางกบกลองรมรวหนาบานทเขารวมโครงการฯและตดประกาศประชาสมพนธบานทฝากใหเจาหนาทตำารวจทกนายทราบรวมทงสนธกำาลงเจาหนาททกฝายเพอเพมความเขมงวดในการตรวจตราปองกนเหตบานทเขารวมโครงการฯดงนนเจาหนาทตำารวจในสงกดสำานกงานตำารวจแหงชาตจงมหนาทตามกฎหมายทจะตองดำาเนนการตามขนตอนหรอแผนทกำาหนดไวดงกลาว

เมอมหนาทตามกฎหมายแลว ตองมาดกนตอวา... เจาหนาทตำารวจได ปฏบตหนาทตามทกำาหนดไวสำาหรบการรบฝากบานหรอไม ?

ประเดนนทางตำารวจเองยอมรบวามไดนำาตแดงไปตดไวทหนาบานของน.ส.ใบเตยแตไดนำาสมดตรวจไปสอดไวตรงรวประตบานและไดมเจาหนาทไปตรวจลงบนทกไวในสมดดงกลาววนละ8-9ครงโดยไดแสดงสำาเนาบนทกการลงลายมอชอเจาหนาทตำารวจผตรวจเปนหลกฐานตอศาลสวนทางดานน.ส.ใบเตยไดโตแยงวาเจาหนาทตำารวจไมไดไปตรวจบานของตนตามทมการลงลายมอชอเนองจากในสำาเนาสมดบนทกไดมการลงชอวาไปตรวจตงแตวนท16ตลาคมซงขณะนนตนยงไมไดไปตางจงหวดแตกไมเหนวามเจาหนาทตำารวจมาตรวจแตอยางใดนอกจากนในวนท21ตลาคมซงเปนวนทตนกลบบานแลวกไมเหนสมดบนทกการตรวจของเจาหนาทตำารวจตามทกลาวอาง

กรณนศาลปกครองสงสดเหนวาสำาเนาบนทกการลงเวลาและลายมอชอของเจาหนาทตำารวจเปนเพยงวนเวลาและลายมอชอของเจาหนาทเทานนโดยทเอกสารดงกลาวมไดระบขอความอนใดทแสดงใหเหนวาการลงวนทและลายมอชอนนเปนการลงหลกฐานการไปตรวจบานของน.ส.ใบเตยจรงประกอบกบในสำาเนาสมดบนทกซงระบวาวนท 21 ตลาคม เจาหนาทตำารวจไดไปตรวจบานของ น.ส.ใบเตย8ครงซงจากขอเทจจรงเมอน.ส.ใบเตยกลบถงบานในวนท21ตลาคม

ครบเครอง คดปกครอง 63

โดยพบวาบานของตนถกโจรกรรมกไดไปแจงเหตใหเจาหนาทตำารวจทราบโดยมบนทกรายงานประจำาวนเกยวกบคดระบเวลาแจงประมาณ14.30น.ซงแสดงวาสถานตำารวจยอมไดรหรอควรรแลววา น.ส.ใบเตย ไดกลบถงบานแลว แตในสมดบนทกยงมการลงชอเจาหนาทตำารวจวาไปตรวจบานของน.ส.ใบเตยหลงจากนนอก4ครงอนแสดงใหเหนวาสำาเนาสมดบนทกการตรวจดงกลาวไมนาเชอถอและไมอาจใชยนยนวาไดมเจาหนาทตำารวจไปตรวจบานทเกดเหตตามเวลาทระบไวจรง

เมอเจาหนาทตำารวจมไดนำาตแดงไปตดไวหนาบานของน.ส.ใบเตยตามแนวทางทเคยปฏบตเพอใหทราบวาเปนจดตรวจและใสสมดตรวจการทอางวาไดไปตรวจและนำาสมดสอดไวท ประตบานจงไมอาจหกลางคำาช แจงและพยานหลกฐานของน.ส.ใบเตยไดประกอบกบในชวงเวลาเกดเหตประเทศไทยไดมการจดประชมเอเปคซงทางสถานตำารวจไดแบงกำาลงไปชวยดแลความสงบเรยบรอยในการประชมตามคำาสงของผบญชาการตำารวจนครบาลจนทำาใหเหลอเจาหนาทตำารวจ24นายจาก48นายซงการอางวามอตรากำาลงไมเพยงพอนนเปนผลมาจากการทผถกฟองคดอนมตโครงการโดยไมไดประเมนผลเสยกอนวาสามารถปฏบตไดจรงหรอไมซงไมอาจนำามาใชเปนเหตผลในการอางกบประชาชนได

จากขอเทจจรงทงหมดจงเชอไดวาไมมเจาหนาทตำารวจไปตรวจบานของน.ส.ใบเตยในชวงเวลาทไมอยบานกรณจงถอเปนการละเลยตอหนาทตามทกฎหมายกำาหนดใหตองปฏบต ซงเมอเกดความเสยหายแก น.ส.ใบเตย จงเปนการกระทำาละเมด โดยการกระทำาของเจาหนาทตำารวจดงกลาวเปนผลโดยตรงใหทรพยสนในบานตองสญหายเพราะเมอน.ส.ใบเตยไดเขารวมโครงการฝากบานกบตำารวจแลวจงยอมไมดำาเนนการอนๆเพอเปนการปองกนทรพยสนของตนอกเชนฝากเพอนบานหรอใหญาตพนองมาอยบานฉะนนการรบฝากบานแลวไมดำาเนนการตามแนวทางทเคยปฏบตสงผลใหบานของน.ส.ใบเตยซงไมมคนดแลตดตอกนหลายวนจนผรายสงเกตเหนไดและถกโจรกรรมไปในทสดประกอบกบทรพยสนทสญหายมจำานวนหลายรายการซงบางรายการเปนของทมขนาดใหญตองใชพาหนะและตองใชเวลาในการขนโดยหากเจาหนาทตำารวจไปตรวจบานวนละ8-9ครงตามทมการลงชอในสมดบนทกจรงยอมมความเปนไปไดทจะพบ

ครบเครอง คดปกครอง64

ครองธรรม�ธรรมรฐ

เหตการณหรอรองรอยพรธตางๆและสามารถตดตามจบกมคนรายได

ดงนน สำานกงานตำารวจแหงชาตตนสงกดจงตองชดใชคาเสยหายในการกระทำาละเมดของเจาหนาทตนใหแก น.ส.ใบเตย

เมอศาลไดพจารณารายการทรพยสนทสญหายทงหมดโดยพจารณาตามความรายแรงแหงการกระทำาละเมดความเหมาะสมเปนธรรมและหกคาเสอมราคาประกอบดวยแลวจงพพากษาใหสำานกงานตำารวจแหงชาตชดใชคาเสยหายแกน.ส.ใบเตยเปนจำานวนเงนทงสน55,535บาท(ม�ตร� 5 วรรคหนง แหง พ.ร.บ.คว�มรบผดท�งละเมดของเจ�หน�ท พ.ศ. 2539)ภายใน30วนนบแตวนทคดถงทสด(คำ�พพ�กษ�ศ�ลปกครองสงสดท อ.318/2554)

สรปวา... การดำาเนนโครงการฝากบานกบตำารวจนถอเปนการปฏบตหนาทตามกฎหมายซงจะตองปฏบตอยางเครงครดตามแผนหรอแนวทางทไดวางไวโดยไมอาจอางเหตผลอนใดมาลดมาตรฐานในการตรวจตราได....และขอเปนกำาลงใจใหกบเจาหนาทตำารวจทกทานทตงใจปฏบตหนาทนะครบ

ครบเครอง คดปกครอง 65

คดพพาทเกยวกบทดนคดพพาทเกยวกบทดน

ครบเครอง คดปกครอง66

ชวตทตองดนรน...ของ

“คนใตเมฆ” การตอสดนรน...เพอใหไดมาซงสทธในทดนนนเปนเรองทเราพบเหนกนอยเสมอเพราะทดนเปนปจจยสำาคญในการดำารงชวตของมนษยทงเปนทอยอาศยและใชในการประกอบอาชพ...เมอไมนานมานผมกไดยนขาวกรณชาวบานบวจ.บรรมยรองตอสเพอขอใหรฐออกโฉนดในทดนทำากนซงถกประกาศใหเปนพนทสาธารณะโดยตอสกนมายาวนานถง33ปแลว

ประเดนก�รตอสเพอขอใหรฐออกโฉนดในทดนนน ไดมผใชสทธนำ�คดม�ฟองตอศ�ลปกครองอยไมนอย เชน กรณฟองว�คำ�ส งไมออกโฉนดทดนของเจ�หน�ทไมชอบดวยกฎหม�ย ซงเปนประเดนทน�สนใจ โดยในก�รออกโฉนดทดนต�มประมวลกฎหม�ยทดนนน มหลกเกณฑในก�รพจ�รณ�อย 2 ประก�ร ดงน

ประการแรกผขอออกโฉนดทดนตองเปนบคคลซงพนกงานเจาหนาทอาจออกโฉนดทดนใหไดตามมาตรา 58ทวแหงประมวลกฎหมายทดน (ผขอออกโฉนดเปนผซงครอบครองทดนภ�ยหลงวนทประมวลกฎหม�ยทดนใชบงคบ และไมมใบจอง ใบเหยยบ หรอไมมหลกฐ�นว�เปนผมสทธต�มกฎหม�ยว�ดวยก�รจดทดนเพอก�รครองชพ และตองเปนทดนทผมสทธในทดนไดครอบครองและทำ�ประโยชนแลว) มาตรา 59 (ผขอออกโฉนดเปนผมสทธครอบครองทดนและใหหม�ยคว�มรวมถงผซงไดครอบครองและทำ�ประโยชนในทดนตอเนองม�จ�กผซงมหลกฐ�นแจงก�รครอบครองทดนดวย) หรอมาตรา 59 ทว (ผขอออกโฉนดเปนผซงครอบครองและทำ�ประโยชนในทดนอยกอนวนทประมวลกฎหม�ยทดนใชบงคบโดยไมมหนงสอสำ�คญแสดงกรรมสทธทดนและมไดแจงก�รครอบครอง)

ประการทสองทดนทขอออกโฉนดนนตองไมมลกษณะตองหามตาม

ยำ�

ครบเครอง คดปกครอง 67

มาตรา56แหงประมวลกฎหมายท ดนประกอบกบขอ5และขอ14ของกฎกระทรวงฉบบท43(พ.ศ.2537)ฯเชน ไมเปนทดนทร�ษฎรใชประโยชนรวมกน หรอไมเปนท ดนท คณะรฐมนตรสงวนไวเพ อรกษ�ทรพย�กรธรรมช�ตหรอ เพอประโยชนส�ธ�รณะอย�งอน

ลองม�ดเรองร�วก�รตอสคดในชวตจรงเทยบเคยงกนเลยดกว�ครบ...

ลงหนวงผมอาชพปลกไมฟนขายไดซอทดนสองแปลงมาจากเจาของเดยวกนโดยแปลงแรกมหลกฐานทมาของหนงสอรบรองการทำาประโยชน(น.ส.3)วาเจาของเดมไดแจงการครอบครองทดนเพอทำาประโยชนแลวกอนวนทประมวลกฎหมายทดนใชบงคบคอกอนวนท1ธนวาคม2497แตแปลงทสองไมมหลกฐานแจงการครอบครองแตอยางใด...

ตอมาลงหนวงไดมายนคำาขอออกโฉนดทดนโดยเจาพนกงานทดนบอกกบลงหนวงวาสามารถออกโฉนดใหไดเฉพาะแปลงทมหลกฐานน.ส.3แตแปลงทไมมหลกฐานน.ส.3ใหลงหนวงไปยนคำาขอออกโฉนดตามมาตรา59ทวซงจะตองมการสำารวจรงวดและตรวจสอบสภาพทดนกอน

หลงจากไดโฉนดใบแรกแลวลงหนวงจงไปยนคำาขอออกโฉนดทดนแปลงทสองตามมาตรา59ทวดงกลาวซงเจาพนกงานทดนไดทำาการรงวดและเจาของทดนขางเคยงไดลงชอรบรองแนวเขตครบทกดานรวมทงคณะกรรมการซงแตงตงจากจงหวดกไดเขาตรวจสอบสภาพทดนแลวเหนวาเปนทดนซงอยในหลกเกณฑทจะออกโฉนดใหได

แตแลวกเหมอนมใครเอ�เขมม�จมหวใจทพองโตของลงหนวงใหแตกดงเป�ะ ! เมออธบดกรมทรพยากรทางทะเลและชายฝงไดใหเจาพนกงานทดนระบตำาแหนงทดนถายทอดลงในแผนทของกรมแผนททหารใหถกตองและตรวจสอบการทำาประโยชนกบภาพถายทางอากาศดวยโดยผลการตรวจสอบกลบพบวาทดนแปลงดงกลาวไมมรองรอยการทำาประโยชนและมสภาพเปนปาชายเลนอยประมาณรอยละ47ของพนทอนมลกษณะของปาทเกดขนตามธรรมชาตมากกวาปาทจะมผใดปลกขนโดยหากลงหนวงมอาชพปลกไมฟนขายตามทอางจรงกนาจะปลกไมเตมพนทไมควรปลอยใหเปนพนทวางเปลาถงรอยละ53

ครบเครอง คดปกครอง68

อกทงจากการตรวจสอบรปแผนทภมประเทศแลวปรากฏวาทดนแปลงนอยในเขตพนทปาชายเลนตามมตคณะรฐมนตรเมอวนท15ธนวาคม2530กรณจงเปนทดนทตองหามออกโฉนดเวนแตจะมหลกฐานแสดงการครอบครองและทำาประโยชนในทดนทชอบดวยกฎหมายอยกอนวนทคณะรฐมนตรจะมมตซงลงหนวงกไมมหลกฐานดงกลาวมาแสดงเจ�พนกง�นทดนจงมคำ�สงยกเลกคำ�ขอออกโฉนดทดนแปลงดงกล�วของลงหนวง

งานนลงหนวงสตอโดยอทธรณโตแยงวา...ทดนของตนไมใชทปาชายเลนเพราะ ทวมไมถงสวนใหญเปนดงไมปรงมโกงกางและแสมเลกนอยตนไมทปรากฏในแผนทเปนตนไมทปลกขนเพอใชสอยและเอาไวขายตนไมทขนในทดนรอยละ47นนปลกขนตดกบแพรกและอาศย จากแพรกสวนพนทอกรอยละ53 จากแพรกซมไมถงจงไมไดปลกตนไมแตตอมาไดถกยกอทธรณลงหนวงจงนำาเรองมาขอใหศาลปกครองชวยชขาด...

คดมประเดนทตองพจารณาวา การทเจาพนกงานทดนมคำาสงยกเลกคำาขอออกโฉนดทดนของลงหนวง เนองจากทดนแปลงดงกลาวไมไดมการทำาประโยชนกอนวนทประมวลกฎหมายทดนมผลใชบงคบ และเปนทดนปาชายเลนนน ชอบดวยกฎหมายหรอไม ?

ศ�ลปกครองสงสดวนจฉยว�...จากรายงานผลการตรวจสอบและการวเคราะหภาพถายทางอากาศของกรมปาไมซงสรปวาทดนดงกลาวอยในเขตปาชายเลนนนไดวเคราะหโดยเจาหนาทผ มความเชยวชาญอกทงไดมการลงไปตรวจสอบพนทจรงอนแสดงถงความรอบคอบในการดำาเนนงานเจาหนาทประกอบกบหากทดนแปลงทพพาทไดมการทำาประโยชนจรงเจาของเดมกนาจะแจงการครอบครองตอเจาหนาทในคราวเดยวกนกบทดนแปลงแรกเพอใหไดมาซงน.ส.3เชนเดยวกนนอกจากนเมอพจารณาคำาใหการของพยานบคคลตางกไมม หนกเพยงพอแกการรบฟงเพราะเปนพยานทมภมลำาเนาอยตางทองทกบทดนทพพาทหรอเปนผทเพงเขามาครอบครองทดนขางเคยงกบลงหนวงซงไมนาจะทราบไดวาเจาของเดมทลงหนวงซอตอมานนไดทำาประโยชนในทดนดงกลาวกอนวนทประมวลกฎหมายทดนใชบงคบจรงหรอไม

นำา

นำา

นำา

นำา

ครบเครอง คดปกครอง 69

กรณจงนาเชอวาทดนแปลงพพาทนไมมผใดครอบครองและทำาประโยชนมากอนวนทประมวลกฎหมายทดนจะมผลใชบงคบ ดงนนลงหนวงผซงรบมอบ การครอบครองตอมาจากเจาของเดมซงมไดมการทำาประโยชนในทดน จงไมมสทธขอออกโฉนดทดนแปลงน ได คำาส งยกเลกคำาขอออกโฉนดทดนของเจาพนกงานทดน จงชอบดวยกฎหมายแลว (คดหม�ยเลขแดงท อ.206/2552)

คดตอมา...เปนเรองราวการสชวตของตาหลวและยายซซงไดครอบครองทดน2แปลงโดยซอตอมาจากเจาของเดมและมหลกฐานเปนใบส.ค.1เมอกระทรวงมหาดไทยมประกาศทำาการสำารวจรงวดทำาแผนทเพอออกโฉนดทดนในบรเวณทองทดงกลาวตาหลวกบยายซจงไดพากนไปยนคำาขอออกโฉนดตามมาตรา59กรณครอบครองและทำาประโยชนในทดนตอเนองมาจากผซงมหลกฐานแจงการครอบครองทดนโดยเจาหนาทไดตรวจสอบแลวเหนวาผานตามหลกเกณฑและกำาลงจะออกโฉนดใหแตกเกดมผรองเรยนขนมาเสยกอนวาทดนทงสองแปลงตงอยในทสาธารณประโยชนเปนเหตใหผวาราชการจงหวดตองสงใหมการตรวจสอบและผลการตรวจสอบในครงนกลบสรปวาทดนทงสองแปลงเปนทดนสาธารณประโยชนซงใชเลยงสตวประจำาหมบานเจ�พนกง�นทดนจงมคำ�สงไมออกโฉนดทดนใหต�มคำ�ขอ ต�หลวและย�ยซไมยอมแพจงจงมอกนม�ขอคว�มเปนธรรมจ�กศ�ลปกครอง

คดนมประเดนทศาลตองพจารณาวา การทเจาพนกงานทดนมคำาสงไมออกโฉนดทดนใหแกตาหลวและยายซ โดยอางวาทบทสาธารณประโยชนนน ชอบดวยกฎหมายหรอไม ?

จากขอเทจจรงตาหลวกบยายซไดครอบครองและทำาประโยชนในทดนตอเนองมาจากผครอบครองเดมโดยอาศยหลกฐานส.ค.1มาจนถงปจจบนจงถอเปนผมสทธครอบครองทดนตามมาตรา59แหงประมวลกฎหมายทดนและเมอปรากฏผลในการรงวดเปนทชดเจนแลววาทดนแปลงดงกลาวไมเปนทสาธารณ-ประโยชนรวมทงทประชมสภาองคการบรหารสวนตำาบลกมมตเปนเอกฉนทวาทดนทงสองแปลงไมใชทสาธารณประโยชนแตเมอมการรองเรยนเกดขนจนทำาใหตองมการตรวจสอบกนใหมโดยนายอำาเภอไดแตงตงคณะกรรมการสอบสวนขอเทจจรงและดำาเนนการสอบสวนพยานบคคลจำานวน10คนซงสรปผลวาทดน

ซำา

ครบเครอง คดปกครอง70

ครองธรรม�ธรรมรฐ

ทงสองแปลงเปนสวนหนงของทดนสาธารณประโยชนแปลงท5คอเปนทเลยงสตวประจำาหมบานนน

ศาลเหนวาการสอบสวนพยานทง10คนไมมความเปนกลางเนองจากพยาน2คนเคยมกรณพพาทเกยวกบการรบรองแนวเขตทดนกบตาหลวและยายซมากอนและพยานบางคนแมจะเปนผสงอายในพนทแตกไมใชเปนผททราบขอเทจจรงเกยวกบทสาธารณประโยชนดงกลาวดกวาพยานบคคลทองคการบรหารสวนตำาบลไดเคยสอบสวนไปแลวอกทงยงไมปรากฏวาไดมการนำาผลการสอบสวนขององคการบรหารสวนตำาบลในครงแรกมาใชประกอบในการพจารณาดวยการสอบสวนของคณะกรรมการในครงนจงดมพรธและม หนกนาเชอถอนอยประกอบกบทดนสาธารณสมบตของแผนดนแปลงท5ดงกลาวไดถกจดใหมน.ส.ล.เพอแสดงเขตไวเปนหลกฐานแลวซงเปนทดนคนละแปลงกบทดนแปลงทพพาทและไมไดทบซอนกน

ดงนน การทเจาพนกงานทดนมคำาสงไมดำาเนนการออกโฉนดทดนใหแกตาหลวและยายซโดยอางวาทบทสาธารณประโยชน จงเปนคำาสงทไมชอบดวยกฎหมาย ศาลปกครองสงสดพพากษาใหเพกถอนคำาสงดงกลาว และใหเจาหนาทดำาเนนการพจารณาคำาขอออกโฉนดทดนของตาหลวและยายซใหเปนไปตามเงอนไขทกฎหมายกำาหนดตอไป (คดหมายเลขแดงท อ.420/2555) แนนอนครบว�...ในก�รตอสคดนน ยอมตองมผแพและผชนะ ซงกขนอยกบขอเทจจรง ขอกฎหม�ย และเหตผลในก�รพจ�รณ�ของศ�ล และตร�บใดทเร�ยงเปนคนทอยใตเมฆ ชวตกตองตอสดนรนกนตอไป แตควรตองเปนก�รตอสในสงทถกตองและสมเหตสมผลนะครบ... และในอกแงมมหนงของก�รตอส สงทเร�ไดรบคอประสบก�รณชวตทด เพร�ะ “ถาไมมอปสรรค เราคงไมรจกความพยายาม และไมเหนคณคาความสำาเรจ”

นำา

ครบเครอง คดปกครอง 71

“ทดนหลวง” อทศใหแลว...ทวงคนไดไหม ?

หลายทานอาจเคยสงสยหรอมคำาถามวา... กรณการอทศหรอยกทดนใหแกหลวงเพอทำาประโยชนไปแลวนน ผยกใหหรอทายาทของผยกใหจะสามารถเรยกรองขอคนไดหรอไม เชน กรณเหนวาหลวงไมไดใชประโยชนในทดนทอทศใหแลว หรอเหนวาหลวงไมไดใชประโยชนตามวตถประสงคของผอทศให เปนตนซงเมอไดมการอทศทดนใหแกหลวง ทดนดงกลาวจะถกขนทะเบยนเปนทราชพสดซงมกระทรวงการคลงเปนผถอกรรมสทธแทนรฐ อนเปนสาธารณสมบตของแผนดนทใชเพอประโยชนของแผนดนโดยเฉพาะ ตามมาตรา 1304(3) แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย

วนนผมจงไดนำาตวอยางคดกรณการรองขอคนกรรมสทธในทดนทไดมการอทศใหแกหลวงแลวซงมทงกรณทศาลตดสนใหคนไดและกรณทศาลตดสนวาไมสามารถใหคนไดมาเปนขอมลใหพจารณากนครบซงศาลปกครองสงสดไดนำาขอกฎหมายทเกยวของมาวนจฉยวางหลกการในเรองดงกลาวไวแลว

คดแรก เปนกรณการอทศทดนใหแกหลวงแลวตอมาหลวงไมไดใชประโยชน โดยปลอยใหเปนท รกรางวางเปลา กรณเชนนผยกใหหรอทายาทของผยกใหจะมสทธขอคนไดหรอไม มาดกนครบ...

เรองมว�...บดาของนายมากไดอทศทดนจำานวน1งาน68ตารางวาใหแกกรมอนามยเพอกอสรางเปนสถานอนามยกรมอนามยจงไดดำาเนนการสรางสถานอนามยเพอใหบรการประชาชนตามความประสงคของผยกใหแตเนองจากตอมาไดมประชาชนมาใชบรการเพมมากขนจนทำาใหเกดความคบแคบจงตองยายสถานอนามยไปกอสรางในทแหงใหมทดนเดมจงถกปลอยใหเปนทดนรกรางวางเปลาไมไดทำาประโยชนมากวา20ป

ครบเครอง คดปกครอง72

นายมากจงยนหนงสอถงรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงเพอขอคนทดนในฐานะทายาทของผยกใหแตกระทรวงการคลงและกรมธนารกษพจารณาแลวไมคนทดนใหดวยเหตผลวาทดนดงกลาวมสภาพเปนสาธารณสมบตของแผนดนทใชเพอประโยชนของแผนดนโดยเฉพาะซงตองหามตามกฎหมายทไมอาจโอนคนใหแกนายมากไดแตไดอนญาตใหนายมากเชาทดนแปลงดงกลาวแทน

นายมากเหนวากรมธนารกษมหนาทตามกฎหมายทจะตองโอนทดนดงกลาวคนแกตนจงนำาเรองมาฟองตอศาลปกครองวากรมธนารกษละเลยตอหนาทไมดำาเนนการคนทดนซงไมไดใชประโยชนแลวใหแกตนในฐานะทายาทของผยกให

ประเดนนศาลปกครองสงสดวนจฉยวากฎกระทรวงฉบบท11(พ.ศ.2537)ออกตามความในพ.ร.บ.ทราชพสดพ.ศ.2518ขอ8ไดกำาหนดใหก�รโอนกรรมสทธทร�ชพสดคนใหแกผยกใหหรอท�ย�ทของผยกใหจะกระทำ�ได ตอเมอ (1) ทร�ชพสดนนมใชเปนทส�ธ�รณสมบตของแผนดนทใชเพอประโยชนของแผนดน โดยเฉพ�ะ (2) ท�งร�ชก�รไมประสงคจะใชประโยชนในทร�ชพสดนน ต�มวตถประสงคของผยกใหหรอมไดใชประโยชนต�มวตถประสงคของผยกใหภ�ยใน 10 ป นบแตวนทยกทดนใหแกท�งร�ชก�ร (3) ผยกใหหรอท�ย�ทของผยกใหยนเรองร�วขอทร�ชพสดคนภ�ยใน 2 ป นบแตวนทท�งร�ชก�รแจงคว�มประสงคทจะไมใชประโยชนหรอนบแตวนทครบกำ�หนดระยะเวล�ต�ม (2)

จากบทบญญตดงกลาวจะเหนไดวากรมธนารกษอาจคนทดนใหแกผยกใหหรอทายาทของผยกใหไดโดยมเงอนไขใน(1)วาทดนร�ชพสดนนตองมใชเปนทส�ธ�รณ-สมบตของแผนดนทใชเพอประโยชนของแผนดนโดยเฉพ�ะ ซงยอมหม�ยคว�มว� ห�กไดมก�รถอนสภ�พก�รเปนทส�ธ�รณสมบตของแผนดนทใชเพอประโยชนของแผนดนโดยเฉพ�ะแลว กส�ม�รถโอนคนแกผยกใหหรอท�ย�ทของผยกใหไดนนเอง

ซงในการทจะถอนสภาพการเปนทสาธารณสมบตของแผนดนนน มาตรา9 แหง พ.ร.บ.ทราชพสดฯ ไดกำาหนดไววา ทราชพสดเฉพาะทดนทเปนสาธารณสมบตของแผนดนทใชเพอประโยชนของแผนดนโดยเฉพาะ เมอเลกใชเพอประโยชนเชนนน หรอเมอสนสภาพการเปนสาธารณสมบตของแผนดนแลว หรอทราชพสดททางราชการหวงหามไวและทางราชการไมประสงคจะหวงหามอกตอไป ใหถอนสภาพการเปนสาธารณสมบตของแผนดน โดยตราเปนพระราชกฤษฎกา

ครบเครอง คดปกครอง 73

เมอขอเทจจรงในคดนกรมอนามยไดปลอยทดนแปลงพพาททงไวโดยไมมสงปลกสรางและไมมการใชประโยชนใดๆทดนดงกลาวจงมลกษณะเปน “ทราชพสดทเปนสาธารณสมบตของแผนดนซงใชเพอประโยชนของแผนดนโดยเฉพาะ ทไดเลกใชประโยชนแลว”กรณจงตองดวยบทบญญตตามมาตรา9ดงกลาวทกำาหนดใหมการถอนสภาพการเปนสาธารณสมบตของแผนดนโดยการตราเปนพระราชกฤษฎกาซงหากไดมการดำาเนนการถอนสภาพแลวทดนดงกลาวกจะไมมสภาพเปนทราชพสดทเปนสาธารณ-สมบตของแผนดนอกตอไปและไมอยภายใตเงอนไขหามโอนกรรมสทธคนใหแกผยกใหหรอทายาทของผยกใหตามทกำาหนดในกฎกระทรวงฉบบท11ฯดงกลาว

ดงนนกรมธนารกษจงมหนาทตามมาตรา9ทจะตองพจารณารวบรวมขอเทจจรงเกยวกบทดนแปลงพพาทเพอเสนอกระทรวงการคลงพจารณาดำาเนนการตราพระราช-กฤษฎกาถอนสภาพการเปนสาธารณสมบตของแผนดนการทกรมธนารกษยงมไดดำาเนนการในกรณดงกลาวจงถอวาเปนการละเลยตอหนาทตามทกฎหมายกำาหนดใหตองปฏบต ศาลปกครองสงสดพพากษาใหกรมธนารกษเสนอขอเทจจรงและความเหนไปยงกระทรวงการคลงเพอดำาเนนการตราพระราชกฤษฎกาถอนสภาพการเปนสาธารณสมบตของแผนดนภายใน 45 วน เพอพจารณาคนทดนราชพสดแปลงพพาทใหแกนายมากตอไป (อ.152/2555)

คดทสอง เจาของทดนไดอทศทดนใหแกหลวงไปแลว แตหลวงไดนำาไปใชประโยชนไมตรงตามวตถประสงคของผยกให กรณเชนนผยกใหหรอทายาทของผยกใหจะมสทธรองขอคนไดหรอไม มาดกนตอครบ...

ดาบตำารวจมนตรไดยกทดน4ไรใหสำานกงานตำารวจแหงชาตโดยทำาเปนหนงสอระบขอความวา“ยกทดนใหกระทรวงการคลง(เพอใชประโยชนในราชการกรมตำารวจ)”แตกยงไมไดมการใชประโยชนในราชการกรมตำารวจแตอยางใดจนกระทง5ปตอมากรมชลประทานจงไดขอใชทราชพสดดงกลาวเพอกอสรางหวงานโครงการชลประทานเขาระกำาขยายโดยกรมธนารกษไดอนญาตใหกรมชลประทานเขาทำาประโยชนได เมอดาบตำารวจมนตรเสยชวตลงผจดการมรดกและบตรของดาบตำารวจมนตรจงไดยนคำาขอคนทดนแปลงดงกลาวเนองจากเหนวาไมไดมการนำาไปใชประโยชนในราชการตำารวจตามวตถประสงคของดาบตำารวจมนตร แตกรมธนารกษไดแจงวาไมสามารถคนใหไดเนองจากเปนทสาธารณสมบตของแผนดนเรองจงขนสศาลปกครองตามระเบยบครบ!

ครบเครอง คดปกครอง74

ครองธรรม�ธรรมรฐ

กรณนศาลปกครองสงสดไดวนจฉยวาการทดาบตำารวจมนตรอทศทดนโดยระบวตถประสงควาเพอใชประโยชนในราชการกรมตำารวจแตไมไดมการระบขอความทเปนเงอนไขวา เมอทางราชการไมใชหรอเปลยนการใชเพอวตถประสงคอนแลวจะตองคนทดนใหแกผยกให กรณจงเปนการอทศทดนใหแกทางราชการโดยไมมเงอนไขและไมไดคดมลคาอยางใดตอบแทนทดนพพาทจงตกเปนทสาธารณสมบตของแผนดนทใชเพอประโยชนของแผนดนโดยเฉพาะแมวากรมตำารวจจะไมไดใชประโยชนในการกอสรางบานพกตำารวจตามเจตนาของดาบตำารวจมนตรโดยไมไดแจงใหทายาททราบแตทดนพพาทไดตกเปนทสาธารณสมบตของแผนดนและเปนทราชพสดอนเปนกรรมสทธของกระทรวงการคลงโดยมกรมธนารกษเปนผดแลบำารงรกษาซงตอมาไดยนยอมใหกรมชลประทานเขาใชประโยชน

โดยการทจะถอนสภาพการเปนทสาธารณสมบตของแผนดนนนจะตองเปนกรณทเลกใชประโยชนหรอสนสภาพการเปนสาธารณสมบตของแผนดนหรอเปนทราชพสดททางราชการไมประสงคจะหวงหามอกตอไป(ม�ตร� 9 แหง พ.ร.บ.ทร�ชพสด พ.ศ. 2518)ดงนนเมอทดนดงกลาวทางราชการไดใชประโยชนอยกรณจงไมเขาเงอนไขทจะถอนสภาพการเปนสาธารณสมบตของแผนดนไดและไมอาจโอนกรรมสทธคนแกผยกใหหรอทายาทของผยกใหไดนนเอง

การทกรมธนารกษและกระทรวงการคลงไมดำาเนนการโอนคนทดนแกทายาทของผยกใหในกรณนจงเปนการชอบดวยกฎหมายและไมเปนการละเลยตอหนาทตามทกฎหมายกำาหนดศาลปกครองสงสดพพากษายกฟอง(อ.224/2555)

จ�กตวอย�งคดทหยบยกม�นจะเหนไดว�... ทดนทมก�รอทศใหหลวงแลว ห�กหลวงเลกใชประโยชนโดยปลอยใหเปนทรกร�งว�งเปล� ผยกใหหรอท�ย�ทของผยกใหมสทธรองขอคนได สวนกรณทหลวงไดเข�ใชประโยชนแตไมเปนไปต�มวตถประสงคของผยก ห�กมไดมก�รระบเงอนไขอย�งชดเจนว�ถ�มก�รใชประโยชนไมตรงต�มเจตน�ของผยกให ผยกใหมสทธรองขอคนได ทดนนนกจะถอเปนทส�ธ�รณสมบตของแผนดนทมก�รประโยชน และไมเข�เงอนไขทจะถอนสภ�พก�รเปนส�ธ�รณสมบตของแผนดนได ผยกใหหรอท�ย�ทของผยกใหจงไมอ�จขอคนไดนนเองครบ !

ครบเครอง คดปกครอง 75

คดพพาทเกยวกบการดำาเนนการขององคกรปกครองสวนทองถน

คดพพาทเกยวกบการดำาเนนการขององคกรปกครองสวนทองถน

ครบเครอง คดปกครอง76

ขยายถนน…จนทางเทา หายไป !

ทำ ไดหรอ? หล�ยครง...ทผมขบรถไปต�มถนนส�ยต�งๆ แลวสงเกตเหนว�... มก�รขย�ยถนนบ�งส�ยใหรถวงไดอย�งสะดวกสบ�ย แตกลบเหลอพนทท�งเท�สำ�หรบใหคนเดนไมม�กนก หรอบ�งกรณแทบไมเหลอพนทท�งเท�ใหคนเดนเลย สดขอบถนนกเปนพนดน ทำ�ใหประช�ชนตองขนม�เดนบนถนนทรถวงสญจรไปม�ซงอ�จเกดอนตร�ยไดง�ย หล�ยท�นคงสงสยว�แทจรงแลวถนนสำ�หรบใหรถวงกบท�งเท�ทใหคนเดนน มคว�มสำ�คญเท�กนหรอไม ? และก�รขย�ยถนนจนท�งเท�ห�ยไปนนส�ม�รถทำ�ไดหรอ ? คดนมคำ�ตอบครบ...

เทศบาลนครดาวเรองไดจดทำาโครงการกอสรางปรบปรงขยายผวจราจรถนนสายตางๆในพนทรบผดชอบจำานวน24สายโดยทำาการรอทางเทาตดตนไมรวมทงยายตนไมทปลกบนทางเทาออกไปเพอขยายถนนใหกวางขนรวมทงทำาเปนทจอดรถจนไมเหลอพนททางเทาสำาหรบคนเดนหรอเหลอเพยงบางสวนทงสองขางทางหรอเพยงขางใดขางหนงของถนนซงมความกวางของทางเทาขางละไมถง1.50เมตร ผฟองคดทง59คนซงเปนชาวบานในละแวกดงกลาวเหนวาการกระทำาของเทศบาลนครดาวเรอง ทำาใหผทตองใชทางเทาในการสญจรไดรบความเดอดรอนเสยหายอนขดตอหลกความเสมอภาคและละเมดศกดศรความเปนมนษยตามรฐธรรมนญฯตลอดจนขดตอพระราชบญญตทางหลวง พ.ศ.2535 และประกาศกรมโยธาธการเรองมาตรฐานและลกษณะของทางหลวงและงานทางรวมทงกำาหนดเขตทางหลวงทจอดรถระยะแนวตนไมและเสาพาดสายเกยวกบทางหลวงชนบทและทางหลวงเทศบาลพ.ศ.2543จงนำาเรองมาฟองขอความเปนธรรมตอศาลปกครอง

คดจงมประเดนทตองวนจฉยวา การทเทศบาลนครดาวเรองไดจดทำา

โครงการกอสรางปรบปรงและขยายผวจราจรทง 24 สาย โดยรอทางเทาทมอยเดม

ครบเครอง คดปกครอง 77

และตดหรอยายตนไมทปลกบนทางเทาออกไปเพอทำาการขยายถนนและทำาเปนทจอดรถ จนไมเหลอพนททางเทาหรอเหลอเพยงบางสวนซงมความกวางของทางเทาขางละไมถง 1.50 เมตร หรอมพนททางเทาเพยงขางใดขางหนงของฝงของถนนนน เปนการกระทำาทไมชอบดวยกฎหมายหรอไม ?

กรณน...ศาลปกครองสงสดพจารณาเหนวาพระราชบญญตเทศบาลพ.ศ.2496ไดกำาหนดอำานาจหนาทใหเทศบาลตองจดใหมและบำารงทางบกและทาง ...รวมทงจดใหมและควบคมตลาดทาเทยบเรอทาขามและทจอดรถ..ซงในการปฏบตงานของเทศบาลจะตองเปนไปเพอประโยชนสขของประชาชนโดยวธการบรหารกจการบานเมองทดและใหคำานงถงการมสวนรวมของประชาชนในการพฒนาเทศบาลดวย

เทศบาลนครดาวเรองจงเปนหนวยงานทางปกครองทกฎหมายกำาหนดใหมอำานาจหนาทในการจดทำาบรการสาธารณะเพอประโยชนของประชาชนในทองถนซงในการจดใหมและบำารงรกษาทางสาธารณะทอยในเขตเมองหรอในเขตชมชนยอมเปนทางทมไวบรการสำาหรบประชาชนทกคนไมวาผนนจะสญจรดวยการเดนหรอใชรถจกรยานหรอรถจกรยานยนตหรอรถยนตหรอดวยวธการอนใดอนพงใชทางนนในการสญจรไดซงเปนทยอมรบกนโดยทวไปวาทางเทาถอเปนสวนหนงของทางสาธารณะททำาไวใหคนเดน

เมอขอเทจจรงปรากฏวา...ถนนทเทศบาลนครดาวเรองไดทำาการขยายนนลวนเปนถนนทเคยมทางเทาอยทงสองขางทางทงสนการทเทศบาลนครดาวเรอง (ผถกฟองคด) จดทำาโครงการกอสรางปรบปรงขยายผวจราจรโดยการรอทางเทาทมอยเดมออกไปทงหมดหรอบางสวน จงถอเปนการตดโอกาสประชาชนทจะใชทางเทาโดยสนเชง และยอมทำาใหประชาชนตองลงมาเดนบนพนผวจราจรแทน ซงไมมความปลอดภยในชวต รางกาย และทรพยสน และหากการขยายผวจราจรในยานชมชนของเทศบาลดงกลาว มวตถประสงคเพอทำาเปนชองทางจอดรถสองขางทางดงทอางมา กเปนทเหนไดวาประชาชนจะตองลงมาเดนบนผวจราจรในชองทางถดไปแทน ซงนอกจากจะกอใหเกดอนตรายในชวต รางกาย และทรพยสนของประชาชนดงทกลาวแลว ยงเปนการกดขวางการจราจรซงจะทำาใหเกดปญหาการจราจรตดขดหรอไมคลองตวตามมาอกดวย

ประกอบกบอธบดกรมโยธาธการไดอาศยอำานาจตามพ.ร.บ.ทางหลวงพ.ศ.2535ซงใชบงคบอยในขณะทผถกฟองคดจดทำาโครงการดงกลาวออกประกาศเรอง

นำา

ครบเครอง คดปกครอง78

มาตรฐานและลกษณะของทางหลวงและงานทางรวมทงกำาหนดเขตทางหลวงทจอดรถระยะแนวตนไมและเสาพาดสายเกยวกบทางหลวงชนบทและทางหลวงเทศบาลพ.ศ.2543ซงกำาหนดใหแบงทางหลวงเทศบาลออกเปน4ชนโดยทางหลวงเทศบาลชนท3กำาหนดใหตองประกอบดวยลกษณะผวจราจรเปนลกรงหรอวสดอนทดกวามความกวางผวจราจรไมนอยกวา6เมตรและมทางเทาหรอไหลทางทงสองขางกวางขางละไมนอยกวา1.50เมตร

แมเทศบาลนครดาวเรองจะอางวาถนนททำาการขยายทง24โครงการนนไมไดอยในประเภททางหลวงเทศบาลตามพระราชบญญตทางหลวงพ.ศ.2535เนองจากมไดลงทะเบยนไวเปนทางหลวงเทศบาลกตามแตเมอถนนทเทศบาลนครดาวเรองดำาเนนการขยายผวจราจรทง24โครงการนนเปนทางหลวงทอยในเขตของเทศบาลฯจงชอบทจะตองนำามาตรฐานและลกษณะของทางหลวง งานทาง และเขตทางหลวงมาตรฐานทจอดรถระยะแนวตนไมและเสาพาดสายตามประกาศกรมโยธาธการดงกลาวมาประกอบในการพจารณาขยายถนนทง24โครงการโดยอนโลม

เมอถนนทง24โครงการลวนแตมความกวางผวจราจรไมนอยกวา6เมตรซงเทยบเคยงไดกบทางหลวงเทศบาลชนท3ดงนนการทเทศบาลนครดาวเรองรอทางเทาทมอยเดมออกไปทงหมดหรอเหลอไวเพยงบางสวนของสองขางทางหรอเพยงขางใดขางหนงของถนนซงมความกวางของทางเทานอยกวาขางละ1.50เมตรจงไมเปนไปตามมาตรฐานและลกษณะของทางหลวงเทศบาลตามประกาศกรมโยธาธการฯ

การกระทำาดงกลาว จงเปนการคำานงถงแตความสะดวกของผใชรถเทานนอกทงไมไดทำาใหการจราจรคลองตวขนกวาเดม และไมไดทำาใหเกดความปลอดภยในชวต รางกาย และทรพยสนของประชาชนทจะตองใชทางเทา ซงไมเปนไปตามมาตรฐานและลกษณะของทางหลวงเทศบาล กรณจงถอไดวาเปนการกระทำาทไมชอบดวยกฎหมาย เนองจากเปนการใชดลพนจโดยไมมเหตผลอยางชดแจง อนเปนการใชดลพนจโดยมชอบ และยงเปนการละเลยตอหนาทในการจดใหมและบำารงรกษาทางเทาซงเปนการบรการสาธารณะตามทกฎหมายกำาหนดใหตองปฏบตอกดวย

สำาหรบกรณทเทศบาลนครดาวเรองอางผลการสำารวจความคดเหนของประชาชนทตอบแบบสอบถามแลวเหนวาการปรบปรงพนผวจราจรจะสามารถชวย

ครบเครอง คดปกครอง 79

แกปญหาการจราจรไดยอมแสดงใหเหนวาประชาชนสวนมากคำานงถงปญหาจราจรโดยการใชยานพาหนะมากกวาการเดนเทารวมทงประชาชนตองการทจอดรถและความคลองตวในการใชยานพาหนะทสะดวกรวดเรวมากกวา เพราะหากประชาชนไมเหนดวยกนาจะมผฟองคดมากกวาจำานวนทฟองนดงนนเมอเทยบกนแลวจะเหนไดวาประโยชนสวนรวมมากกวาประโยชนของบคคลกลมนอยจงเปนการใชดลพนจโดยชอบแลวนน ประเดนนศาลวนจฉยวาเมอพจารณาคำาถามตามแบบสอบถามจะเหนไดวาเปนเพยงแบบสอบถามความคดเหนของประชาชนเกยวกบปญหาการจราจรการขยายผวจราจรและการเพมพนทจอดรถเพอแกไขปญหาจราจรโดยมไดมการใหขอมลหรอมคำาถามใดในแบบสอบถามทแสดงใหเหนวาจะมการขยายถนนโดยรอทางเทาออกไปทงหมดหรอคงเหลอไวเพยงบางสวน อนเปนขอมลทเปนสาระสำาคญของโครงการทพพาททง24โครงการขอกลาวอางของเทศบาลนครดาวเรองจงไมอาจรบฟงได

ศาลปกครองสงสดพพากษาใหเทศบาลนครดาวเรองดำาเนนการจดใหมทางเทาในถนนทมการขยายผวจราจรทกสายทเคยมทางเทาอยเดม โดยพจารณาความกวางของทางเดนเทารวมทงการปลกตนไมบนทางเทาดงกลาวใหเหมาะสมกบสภาพการใชประโยชนของชมชน และขนาดของถนนแตละโครงการ ซงจะตองมความกวางไมนอยกวาขางละ 1.50 เมตร โดยอนโลมใหใชมาตรฐานของประกาศกรมโยธาธการฯ (อ.54/2553)

คดนถอวาศาลปกครองสงสดไดวางหลกการสำาคญเกยวกบการดำาเนนการกอสรางหรอขยายถนนกบการกำาหนดพนททางเทาสำาหรบคนเดนไว โดยสรปกคอ ไมวาทางรถวงหรอทางคนเดน กฎหมายใหความสำาคญเทาเทยมกน เพราะทางเทาถอเปนสวนหนงของทางสาธารณะ ดงนนในการดำาเนนโครงการปรบปรงหรอขยายถนนจงตองกำาหนดใหมพนททางเทาใหถกตองตามมาตรฐานทกฎหมายกำาหนดไวนนเองครบ !

ครองธรรม�ธรรมรฐ

ครบเครอง คดปกครอง80

ทดนตามแนวถอยรนอาคาร

กรรมสทธรฐหรอเอกชน ?

สบเนองจากบทความกอนหนา...ครองธรรมไดนำากรณของเทศบาลนครดาวเรองซงไดทำาการขยายถนนจนทางเทาหายไปหรอเหลอทางเทาเพยงบางสวนทำาใหผ ท ใชทางเทาในการสญจรนำาเร องมาฟองตอศาลปกครองโดยกรณน ศาลปกครองสงสดไดวนจฉยวางหลกไวแลววาเทศบาลฯไมสามารถทำาเชนนนไดเพราะทางเทาถอเปนสวนประกอบหนงของถนนสาธารณประโยชนซงจะตองมอยทงสองขางทางรวมทงตองมความกวางตามมาตรฐานทกฎหมายกำาหนดไวดวย

โดยในคดเดยวกนน...การขยายถนนทพพาทยงไดรก เขาไปในพนทตามแนวถอยรนอาคารของผฟองคดทง7รายอนเปนพนทตามทกฎกระทรวงฉบบท55(พ.ศ.2543)ออกตามความในพระราชบญญตควบคมอาคารพ.ศ.2522กำาหนดระยะหางระหวางอาคารกบถนนเอาไวซงพนทดงกลาวนจะถอเปนกรรมสทธของรฐหรอเอกชนเจาของอาคารและรฐจะสามารถใชประโยชนโดยการขยายถนนเขาไปไดหรอไม?มาดคำาวนจฉยของศาลปกครองสงสดกนตอเลยครบ...

โดยทรฐธรรมนญฯไดบญญตรบรองสทธของบคคลในทรพยสนวายอมไดรบความคมครองตามกฎหมายโดยประมวลกฎหมายแพงและพาณชยไดกำาหนดใหเจาของทรพยสนมสทธใชสอยและจำาหนายทรพยสนของตนและไดซงดอกผลแหงทรพยสนนนกบทงมสทธตดตามและเอาคนซงทรพยสนของตนจากบคคลผไมมสทธจะยดถอไวและมสทธขดขวางมใหผอนสอดเขาเกยวของกบทรพยสนนนโดยมชอบและกฎกระทรวงฉบบท55ฯไดกำาหนดระยะหางระหวางอาคารกบอาคารหรอเขตทดนของผอนหรอระหวางอาคารกบถนนตรอกซอยทางเทาทางหรอทสาธารณะโดยอาคารทกอสรางหรอดดแปลงใกลถนนสาธารณะทมความกวางนอยกวา6เมตรใหรนแนวอาคารหางจากกงกลางถนนสาธารณะอยางนอย3 เมตร

ลำา

ครบเครอง คดปกครอง 81

และกรณอาคารทสงเกน2ชนหรอเกน8เมตรหองแถวตกแถวบานแถวอาคารพาณชยโรงงานอาคารสาธารณะปายหรอสงทสรางขนสำาหรบตดหรอตงปายหรอคลงสนคาทกอสรางหรอดดแปลงใกลถนนสาธารณะถาถนนสาธารณะนนมความกวางนอยกวา10เมตรใหรนแนวอาคารหางจากกงกลางถนนสาธารณะอยางนอย6เมตรถาถนนนนมความกวางตงแต10เมตรขนไปแตไมเกน20เมตรใหรนแนวอาคารหางจากเขตถนนสาธารณะอยางนอย1ใน10ของความกวางของถนนสาธารณะถาถนนสาธารณะนนมความกวางเกนกวา20เมตรขนไปใหรนแนวอาคารหางจากเขตถนนสาธารณะอยางนอย2เมตร

จะเหนไดวากฎหมายดงกลาวไดกำาหนดใหเวนพนทระหวางอาคารกบถนนสาธารณะเอาไวซงจะมากหรอนอยกขนอยกบประเภทของอาคารและความกวางของถนนประเดนทตองพจารณากคอ พนทตามทกฎหมายกำาหนดใหเวนระยะหางเอาไวนน ถอเปนทสาธารณประโยชนหรอเปนทดนของเจาของอาคารกนแนครบ ?

เรองน...ศาลปกครองสงสดไดวนจฉยวางหลกไวอยางชดเจนและนาสนใจวาการทกฎกระทรวงไดกำาหนดแนวถอยรนอาคารทกอสรางใกลถนนสาธารณะหางจากกงกลางหรอเขตสาธารณะตามระยะทกำาหนดไวกเพอใหเปนไปตามเจตนารมณของกฎหมายวาดวยการควบคมอาคารเพอประโยชนแหงความมนคงแขงแรงปลอดภยการปองกนอคคภยสาธารณสขการรกษาคณภาพสงแวดลอมการผงเมองการสถาปตยกรรมและการอำานวยความสะดวกแกการจราจรเทานนทดนในสวน ทเปนแนวถอยรนของอาคารจงเพยงแตถกจำากดสทธการใชประโยชนโดยบทบญญตของกฎหมาย ซงยงคงเปนกรรมสทธของเจาของทดนตามเดม และการทเจาของทดนยอมถอยรนแนวอาคารของตนตามทกำาหนดในกฎกระทรวง กถอไมไดวาเจาของทดนยอมอทศทดนในสวนนนใหเปนทสาธารณประโยชน

ดงนนเมอไมปรากฏวาผฟองคดทง7รายไดเคยแสดงเจตนาอทศทดนในสวนทเปนแนวถอยรนอาคารใหแกเทศบาลนครดาวเรองเพอใชในการกอสรางหรอขยายถนนทพพาท กรณจงถอไมไดวาทดนในสวนดงกลาวตกเปนทดนของรฐประเภทสาธารณสมบตของแผนดนตามมาตรา 1304 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย

ครบเครอง คดปกครอง82

การทบรษทผรบจางงานกอสรางถนนของเทศบาลฯไดทำาการขยายผวจราจรรก เขาไปในทดนของผฟองคดทงเจดในสวนทเปนแนวถอยรนอาคารตามกฎหมายอนทำาใหทรพยสน (ทดน) ของผฟองคดไดรบความเสยหายจงถอเปนการกระทำาละเมดตอผฟองคดและโดยทสญญาจางไดกำาหนดใหผรบจางตองกอสรางขยายผวจราจรตามรปแบบรายการกอสรางทเทศบาลนครดาวเรองกำาหนดไวทกประการและอยภายใตการควบคมงานของเทศบาลนครดาวเรองกรณจงถอวาเทศบาลนครดาวเรองในฐานะผวาจางเปนผผดในสวนการงานทสงใหทำา จงตองรบผดในความเสยหายทผรบจางไดกอใหเกดขนกบผฟองคดทงเจดราย

การทเทศบาลฯอางวาการดำาเนนการกอสรางขยายถนนเขาไปในทดนของผฟองคดทงเจดนนไมถอเปนการกระทำาละเมดเพราะเปนทดนตามแนวถอยรนของอาคารจงฟงไมขน

ศาลปกครองสงสดพพากษาใหเทศบาลนครดาวเรองดำาเนนการถอยรนผวจราจรของถนนในสวนทรก ทดนของผฟองคดออกไป และปรบสภาพทดนใหกลบคนสสภาพเดม หากไมสามารถดำาเนนการดวยวธการดงกลาวไดกใหชดใชเปนราคาทดนใหแกผฟองคดทงเจดแทน (อ.54/2553)

สรปว� ทดนต�มแนวถอยรนอ�ค�รเปนเพยงแตถกจำ�กดสทธก�รใชประโยชนเท�นน โดยกรรมสทธยงคงเปนของเจ�ของทดนต�มเดม ดงนนห�กรฐรก เข�ไปใชประโยชนโดยทเจ�ของไมยนยอมหรอมไดอทศให กจะถอเปนก�รกระทำ�ละเมดตอเจ�ของทดน คดนจงถอเปนอท�หรณทสำ�คญสำ�หรบหนวยง�นท�งปกครอง รวมทงแสดงใหเหนถงก�รทประช�ชนใชสทธท�งศ�ลในก�รปกปองรกษ�หรอตดต�มเอ�ทรพยสนของตนเองคนจ�ก... ผทไมมสทธครบ !

ลำา

ลำ�

ลำา

ครองธรรม�ธรรมรฐ

ครบเครอง คดปกครอง 83

“ถนนสาธารณประโยชน”นำ มาเปลยนสภาพเปน

“ตลาด” ไดหรอไม ?

เมอไมนานมาน...ครองธรรมมโอกาสดงานณเทศบาลเมองแหงหนงซงไดมการพดคยกนถงโครงการปรบปรงพฒนาการใชประโยชนในทดนสาธารณะครองธรรมจงไดนำาเสนอตวอยางคดท มการฟองรองตอศาลปกครองเกยวกบเร องดงกลาวเพอแลกเปลยนเปนขอมลความรและเหนวาเรองนนาจะเปนประโยชนสำาหรบประชาชนทวไปจงถอโอกาสนำามาพดคยกนในคอลมนครบเครองคดปกครองดวยครบ...

คดน...เปนการฟองรองเพอปกปองและรกษาสทธของผฟองคด3รายคอนายปณณนายธนวาและนางสาวจะจาซงเปนลกพลกนองกนและประกอบการคาอยบรเวณถนนสาธารณะสายหนงโดยตอมาเทศบาลเมองสขแสนไดทำาการเปลยนสภาพการใชประโยชนถนนสาธารณะดงกลาวรวมทงลานจอดรถซงประชาชนยงใชสญจรอยไปเปนตลาดชวคราวเพอใหเชาจำาหนายสนคาอยเกอบถง20ปและหลงจากนนกไดทำาการรอถอนตลาดชวคราวดงกลาวแลวกอสรางเปนตลาดถาวรเสยเลย!!

สามลกพลกนองจงรวมตวกนรองเรยนไปยงเทศบาลเมองเจาของเรองเพอขอตรวจสอบเอกสารหลกฐานเกยวกบการแปรหรอถอนสภาพถนนสาธารณประโยชนทพพาทเพอนำามาสรางเปนตลาดดงกลาวแตทางเทศบาลฯกลบแจงวาไมสามารถคนหาเอกสารตางๆมายนยนไดเนองจากการเปลยนสภาพไดดำาเนนการมาหลายสบปแลว

เจอเหตผลอยางน..... ผเดอดรอนเสยหายทงสามรายจงนำาเรองมาขอความเปนธรรมตอศาลปกครอง โดยฟองวาเทศบาลเมองสขแสนไดทำาการเปลยนสภาพถนนสาธารณประโยชนไปเปนตลาดเพอใหเชาจำาหนายสนคาโดยไมชอบดวยกฎหมาย อนเปนการกระทำาละเมดตอพวกตนรวมทงชาวบานคนอนๆ ทำาใหไมสามารถใชประโยชนจากถนนทพพาทได

ในระหวางการพจารณาคดของศาล...จงหวดไดแจงใหเทศบาลเมองสขแสนดำาเนนการจดทำาประชาคมกบผมสวนเกยวของทกฝายเพอยนยนการเปลยนสภาพ

ครบเครอง คดปกครอง84

ถนนสาธารณประโยชนมาเปนตลาดซงประชาชนในพนทสวนใหญไดลงมตเหนชอบในการเปลยนสภาพดงกลาวเทศบาลฯจงรายงานผลใหจงหวดทราบโดยเรองยงอยในการพจารณาของจงหวดและกระทรวงมหาดไทย

สำาหรบประเดนขอพพาทแหงคดนนน...ประมวลกฎหมายทดนไดกำาหนดใหทดนอนเปนสาธารณสมบตของแผนดนอาจถกถอนสภาพหรอโอนไปเพอใชประโยชนอยางอนหรอนำาไปจดเพอประชาชนได ในกรณทดนสำาหรบพลเมองใชรวมกน ถาทบวงการเมอง รฐวสาหกจ หรอเอกชน จดหาทดนมาใหพลเมองใชรวมกนแทนแลว การถอนสภาพหรอโอนใหกระทำาโดยพระราชบญญต แตถาพลเมองไดเลกใชประโยชนในทดนนนแลว หรอทดนนนไดเปลยนสภาพไปจากการเปนทดนสำาหรบพลเมองใชรวมกนและมไดตกลงไปเปนกรรมสทธของผใดตามอำานาจกฎหมายอนแลว การถอนสภาพใหกระทำาโดยพระราชกฤษฎกา และกรณทดนของรฐซงมไดมบคคลใดมสทธครอบครองและมใชสาธารณสมบตของแผนดนอนราษฎรใชประโยชนรวมกนนนใหอธบดกรมทดนมอำานาจจดหาผลประโยชนในการจดหาผลประโยชนใหรวมถงจดทำาใหทดนใชประโยชนไดซอขายแลกเปลยนใหเชาและใหเชาซอและในการจดหาผลประโยชนซงทดนของรฐตามนยดงกลาวนรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยจะมอบหมายใหทบวงการเมองอนเปนผจดหาผลประโยชนสำาหรบรฐหรอบำารงทองถนกไดโดยทบวงการเมองนนใหหมายรวมถงราชการสวนทองถนดวย

สำาหรบการจะใชประโยชนในทดนอนเปนสาธารณประโยชนสำาหรบพลเมองใชรวมกนนน ผขอใชจะตองปฏบตตามหลกเกณฑทกระทรวงมหาดไทยกำาหนดและตองไดรบอนมตจากรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยกอน และทบวงการเมองหรอทองถนผขอถอนสภาพหรอขอเปลยนสภาพการใชประโยชนทดนจะตองปฏบตตามหลกเกณฑและวธการซงกระทรวงมหาดไทยกำาหนด ไดแก ระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยหลกเกณฑและวธการอนญาตใหทบวงการเมองใชทดนของรฐเพอประโยชนในราชการตามประมวลกฎหมายทดน พ.ศ. 2541 และระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการเปลยนสภาพทดนอนเปนสาธารณสมบตของแผนดนสำาหรบพลเมองใชรวมกนจากการใชเพอสาธารณประโยชนอยางหนง เปนอกอยางหนง พ.ศ. 2543

คดนจงมประเดนทตองพจารณาวา เทศบาลเมองสขแสนไดดำาเนนการถอนสภาพการเปนทสาธารณประโยชนกอนทจะนำามาจดทำาเปนตลาดตามทประมวล

ครบเครอง คดปกครอง 85

กฎหมายทดนกำาหนดไวหรอไม ? และไดมการดำาเนนการเปลยนสภาพการใชประโยชนทดนจากถนนสาธารณประโยชนมาเปนตลาดถาวรตามหลกเกณฑและวธการทกระทรวงมหาดไทยกำาหนดไวหรอไม ?

โดยศาลปกครองสงสดวนจฉยวา...แมเทศบาลฯซงเปนราชการสวนทองถนจะมอำานาจหนาทตามกฎหมายในการดแลถนนสาธารณประโยชนรวมทงการจดใหมตลาดในเขตพนทเทศบาลไดกตาม(พ.ร.บ.เทศบาล2496ประกอบระเบยบกระทรวงมหาดไทยวาดวยการดแลรกษาและคมครองปองกนทดนอนเปนสาธารณสมบตของแผนดนพ.ศ.2544)แตการนำาถนนสาธารณประโยชนทพพาทอนเปนสาธารณสมบตของแผนดนประเภทพลเมองใชรวมกนตามมาตรา1304(2)แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยไปจดทำาเปนตลาดถาวรเพอใหประชาชนเชาทำาการคาอนมลกษณะเปนการจดทำาหรอหาผลประโยชนในทดนโดยการใหเชาซงรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยอาจมอบหมายใหเทศบาลดำาเนนการหาผลประโยชนสำาหรบบำารงทองทไดนน แตกอนทรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยจะมอบหมายใหเทศบาลดำาเนนการเชนนนได จะตองมการถอนสภาพทดนใหพนสภาพจากการเปนสาธารณ-สมบตของแผนดนสำาหรบพลเมองใชรวมกน โดยทำาเปนพระราชบญญต หรอพระราชกฤษฎกาเสยกอน ซงการถอนสภาพโดยการจดทำาเปนพระราชบญญตนนจะตองปรากฏวาไดมการจดหาทดนสำาหรบจดทำาเปนถนนสาธารณประโยชนแทนทดนแปลงเดมกอน และหากจะถอนสภาพโดยการจดทำาเปนพระราชกฤษฎกากจะตองปรากฏวาประชาชนไดเลกใชถนนสาธารณประโยชนนนแลว หรอถนนนนไมอยในสภาพการเปนทดนสำาหรบพลเมองใชรวมกนอกตอไป โดยมไดตกเปนกรรมสทธของผอน

เมอขอเทจจรง...กอนทเทศบาลฯจะนำาถนนสาธารณประโยชนทพพาทมาจดทำาเปนตลาดถาวรนนผฟองคดและประชาชนโดยทวไปยงคงใชประโยชนในถนนและลานจอดรถดงกลาวเพอการสญจรอยโดยไมปรากฏวาเทศบาลฯไดมการจดหาทดนอนมาทดแทนการใชประโยชนแตอยางใดกรณจงไมเปนไปตามหลกเกณฑของกฎหมายทจะใหมการถอนสภาพทดนได

ประกอบกบการเปลยนสภาพการใชประโยชนทดนจากการใชเพอสาธารณ-ประโยชนอยางหนงมาเปนการใชเพอสาธารณประโยชนอกอยางหนงนนจะตองเปนกรณทมวตถประสงคเพอเปนการปรบปรงหรอพฒนาไปใชเพอสาธารณประโยชนโดยตอง

ครบเครอง คดปกครอง86

ครองธรรม�ธรรมรฐ

ยนคำาขอตอจงหวดซงทดนนนตงอยทงนตามขอกำาหนดของระเบยบกระทรวงมหาดไทยวาดวยการเปลยนสภาพทดนอนเปนสาธารณสมบตของแผนดนสำาหรบพลเมองใชรวมกนจากการใชเพอสาธารณประโยชนอยางหนงเปนอกอยางหนงพ.ศ.2543แตกไมปรากฏวาเทศบาลฯไดมการดำาเนนการตามหลกเกณฑดงกลาวอกทงการทเทศบาลนำาถนนอนเปนสาธารณประโยชนไปใชในการจดทำาเปนตลาดถาวรเพอเรยกเกบคาธรรมเนยมคาเชาแผงขายสนคานนกไมถอเปนการปรบปรงหรอพฒนาไปใชเพอประโยชนสาธารณะสำาหรบพลเมองใชรวมกน

ดวยเหตผลดงกลาว การทเทศบาลเมองสขแสนนำาถนนสาธารณประโยชนมาจดทำาเปนตลาดถาวรเพอหารายไดโดยทมไดมการถอนสภาพหรอเปลยนสภาพการใชประโยชนในทดนตามทกฎหมายกำาหนดกอน จงเปนการกระทำาทไมชอบดวยกฎหมาย

สวนประเดนทวาไดมการทำาประชาคมกบประชาชนและบคคลทเกยวของแลวนนศาลเหนวาแมประชาชนสวนใหญจะเหนชอบในการเปลยนสภาพดวยกตามแตกไมไดมผลทำาใหการใชประโยชนในลกษณะการทำาเปนตลาดถาวรนนกลายเปนการใชประโยชนในลกษณะสำาหรบพลเมองใชรวมกนไดและเมอการดำาเนนการจดทำาตลาดถาวรดงกลาวสงผลใหผฟองคดซงมภมลำาเนาอาศยอยในบรเวณทพพาทไดรบความเสยหายจากการไมอาจใชประโยชนจากทดนซงเคยเปนถนนไดกรณจงถอเปนการกระทำาละเมดอนเกดจากการใชอำานาจตามกฎหมาย

ศาลปกครองสงสดพพากษาใหเทศบาลเมองสขแสน ดำาเนนการรอถอนตลาดดงกลาว และดำาเนนการจดทำาใหพนททพพาทกลบคนมาเปนถนนสาธารณประโยชนและลานจอดรถดงเดม (คดหมายเลขแดงท อ.628/2555)

โดยสรปกคอการเปลยนสภาพการใชประโยชนในทดนสาธารณประโยชนของเทศบาลเมองสขแสนนนไมไดมการดำาเนนการตามทกฎหมายกำาหนดและการทำาประชาคมกไมมผลเปนการหกลางหรอรบรองใหสงทดำาเนนการโดยไมชอบดวยกฎหมายใหกลายมาเปนการดำาเนนการทชอบดวยกฎหมายได

เปนอนว�... ส�มลกพลกนองและช�วบ�นคนอนๆ กไดถนนส�ธ�รณะกลบคนม�ใชประโยชนในก�รสญจรดงเดมครบ !!

86

ครบเครอง คดปกครอง 87

“บตร” เปนคสญญา “บดา” เปนสมาชกสภาทองถน

สมาชกภาพตองสนสด...เพราะเหต

มสวนไดเสยในสญญาหรอไม ?

“สาระดดจากคดปกครอง”ทครองธรรมนำามาพดคยในวนน...เปนประเดนปญหาทเกดขนในองคกรปกครองสวนทองถนและมจำานวนไมนอยทไดกลายเปนขอพพาทสศาลปกครองเพอขอใหวนจฉยในประเดนเกยวกบความเปนผมสวนไดเสยในสญญาทางปกครองเน องจากกฎหมายทองถ นไดมขอกำาหนดหามมใหผดำารงตำาแหนงในองคกรปกครองสวนทองถนเขาไปมสวนไดเสยไมวาโดยทางตรงหรอทางออมในสญญาซงมองคกรปกครองสวนทองถนนนเปนคสญญาอยทงนกเพอปองกนมใหมการใชตำาแหนงหนาทหาประโยชนใหกบตนเองและพวกพอง

โดยกรณความสมพนธระหวางบดากบบตรนถอเปนความสมพนธทใกลชดและเขาขายทจะเปนผมสวนไดเสยในกรณดงกลาวไดงายเชนบดามตำาแหนงในองคกรปกครองสวนทองถนแลวบตรไดเปนคสญญาในการรบเหมากอสรางกบองคกรปกครองสวนทองถนนนจงมประเดนคำาถามตามมาวากรณความสมพนธในลกษณะเชนนจะถอเปนผมสวนไดเสยในสญญาทางปกครองทกกรณเลยหรอไมและมหลกในการพจารณาความเปนผมสวนไดเสยในสญญากนอยางไรคดทนำามาฝากนจะชวยไขขอของใจไดดทเดยวครบ...

โดยคดแรกองคการบรหารสวนตำาบลชอมะเดอไดประกาศสอบราคางานจางเหมากอสรางถงเกบ ฝนคอนกรตเสรมเหลกพรอมโครงสรางหลงคาและปรากฏวาหางหนสวนจำากดยนดโดยนายโยธาหนสวนผจดการไดรบการพจารณาคดเลอกใหเปนผชนะการสอบราคาองคการบรหารสวนตำาบลชอมะเดอจงตกลงทำาสญญาวาจางหจก.ยนดใหเปนผรบจางตามสญญาตอมานายกองคการบรหารสวนตำาบลทราบวานายโยธาเปนบตรของนายแสงเทพซงดำารงตำาแหนงสมาชกสภาองคการ

นำา

ครบเครอง คดปกครอง88

บรหารสวนตำาบลและตำาแหนงประธานสภาองคการบรหารสวนตำาบลดงกลาวจงไดมหนงสอขอใหนายอำาเภอตรวจสอบเกยวกบการเปนผมสวนไดเสยในสญญาของนายแสงเทพวาจะสงผลกระทบตอตำาแหนงสมาชกสภาองคการบรหารสวนตำาบลทนายแสงเทพดำารงอยหรอไม

นายอำาเภอจงมคำาสงแตงตงคณะกรรมการสอบสวนขอเทจจรงโดยคณะกรรมการฯรายงานผลการสอบสวนวานายแสงเทพมความเกยวพนกบนายโยธาโดยเปนบดากบบตรจงถอเปนผมสวนไดเสยในสญญาโดยทางออมและนายอำาเภอเหนวาบคคลทงสองมความสมพนธระหวางบคคลในฐานะบดากบบตรตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยแมนายแสงเทพจะอางวามปญหาขดแยงกบบตรอยหลายเรองกไมทำาใหความสมพนธระหวางบดากบบตรนนสนสดลงนายแสงเทพจงเปนผมสวนไดเสยโดยทางออมในสญญากบองคการบรหารสวนตำาบลชอมะเดอเปนเหตใหสมาชกภาพของนายแสงเทพตองสนสดลงตามมาตรา47ตรวรรคหนง(6)แหงพ.ร.บ.สภาตำาบลและองคการบรหารสวนตำาบลพ.ศ.2537ซงแกไขเพมเตมโดยพ.ร.บ.สภาตำาบลและองคการบรหารสวนตำาบล(ฉบบท5)พ.ศ.2546ซงกำาหนดวาสมาชกภาพของสมาชกสภาองคการบรหารสวนตำาบลสนสดลงเมอ(6) เปนผมสวนไดเสยไมวาโดยทางตรงหรอทางออมในสญญาทองคการบรหารสวนตำาบลนนเปนคสญญาหรอในกจการทกระทำาใหแกองคการบรหารสวนตำาบลนนหรอทองคการบรหารสวนตำาบลนนจะกระทำาและในวรรคสองกำาหนดวาเมอมขอสงสยเกยวกบสมาชกภาพของสมาชกสภาองคการบรหารสวนตำาบลผใดสนสดลงตาม (6) ใหนายอำาเภอสอบสวนและวนจฉยโดยเรว คำาวนจฉยของนายอำาเภอใหเปนทสด

นายอำาเภอจงมคำาสงใหนายแสงเทพพนจากตำาแหนงดงกลาวแตนายแสงเทพเหนวาคำาสงของนายอำาเภอไมถกตองตามเจตนารมณของกฎหมายจงนำาเรองมาขอความเปนธรรมตอศาลปกครองเพอขอใหศาลเพกถอนเสยและขอใหตนกลบมาดำารงตำาแหนงสมาชกสภาองคการบรหารสวนตำาบลชอมะเดอตามเดม

กรณนศาลปกครองสงสดวนจฉยวาตำาแหนงสมาชกสภาองคการบรหารสวนตำาบลและประธานสภาองคการบรหารสวนตำาบลนนมไดมอำานาจหนาท

ครบเครอง คดปกครอง 89

ในการสงซอหรอสงจางและลงนามในสญญาโดยหนาทดงกลาวเปนของหวหนาฝายบรหารของหนวยการบรหารราชการสวนทองถนซงในคดนกคอนายกองคการบรหารสวนตำาบลชอมะเดอประกอบกบไดปรากฏในรายงานประจำาวนเกยวกบคดของสถานตำารวจซงจดทำาขนกอนเวลาทหจก.ยนดจะเขาทำาสญญากบองคการบรหารสวนตำาบลชอมะเดอวานายแสงเทพและนายโยธามไดมความสมพนธฉนบดากบบตรทดแตมความขดแยงกนในเชงผลประโยชนอนมมลมาจากทรพยสนในครอบครวอกทงผทเหนวานายแสงเทพมสวนไดเสยในสญญาและเสนอเรองใหนายอำาเภอสอบสวนกคอนายกองคการบรหารสวนตำาบลซงเปนผลงนามในสญญาจางฉบบดงกลาวในฐานะผมอำานาจทำาการแทนองคการบรหารสวนตำาบลจงเชอไดวานายแสงเทพมไดใชตำาแหนงสมาชกสภาองคการบรหารสวนตำาบลและประธานสภาองคการบรหารสวนตำาบลหรอยอมใหนายโยธาบตรชายใชตำาแหนงดงกลาวดำาเนนการใหผมอำานาจอนมตจางหจก.ยนดเพอกอสรางถงเกบ ฝนคอนกรตเสรมเหลกแตอยางใด

และแมวามาตรา1563แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยจะไดบญญตใหบตรจำาตองอปการะเลยงดบดามารดาแตการทบตรจะอปการะเลยงดบดามารดาเพยงใดหรอไมนน ยอมขนอยกบสภาพของขอเทจจรงในแตละกรณวาฐานะของบดามารดาและบตรเปนเชนใด รวมทงขนอยกบขอเทจจรงในกรณนนวาบตรอยในสภาพพรอมทจะใหการอปการะบดามารดาได และบดามารดาจำาเปนทจะตองไดรบการอปการะเลยงดจากบตรหรอไม

จากขอเทจจรงไมปรากฏวานายโยธาไดใหการอปการะเลยงดนายแสงเทพผเปนบดาและแมบดาจะมฐานะเปนทายาทโดยธรรมของบตรทมสทธไดรบมรดกกตามแตสทธดงกลาวจะเกดขนกตอเมอบตรถงแกความตายกอนบดาซงเปนเรองทไมแนนอนอกทงนายโยธาอาจทำาพนยกรรมยกมรดกใหแกผอนกไดกรณจงไมอาจถอไดวานายแสงเทพเปนผมสวนไดเสยไมวาโดยทางตรงหรอทางออมในสญญาจางท หจก.ยนด ทำากบองคการบรหารสวนตำาบลชอมะเดอ

การทนายอำาเภอมคำาสงใหนายแสงเทพพนจากตำาแหนงโดยวนจฉยวาเปนผมสวนไดเสยโดยทางออมในสญญาจงเปนคำาสงทไมชอบดวยกฎหมายศาลปกครองสงสดพพากษาใหเพกถอนคำาสงโดยใหมผลยอนหลงไปถงวนทออกคำาสง(อ.300/2553)

นำา

ครบเครอง คดปกครอง90

คดทสองผฟองคดทงสองรายเปนสมาชกสภาเทศบาลตำาบลชอมะกอกไดมหนงสอรองขอใหผวาราชการจงหวดตรวจสอบขอเทจจรงวานายเมฆาซงเปนสมาชกสภาเทศบาลตำาบลแหงเดยวกนเปนผมสวนไดเสยในสญญาจางกอสรางขยายไหลทางทเทศบาลฯ ไดทำากบบรษทซงมนองชายของนายเมฆาถอหนรอยละแปดสบ และมบตรของนายเมฆาถอหนรอยละสบของจำานวนหนทงหมดของบรษทหรอไม?ตอมาผวาราชการจงหวดไดมหนงสอแจงผลการวนจฉยวาจากการตรวจสอบพยานเอกสารและพยานบคคลแลวเหนวานายเมฆาไมใชผมสวนไดเสยในสญญาดงกลาวไมวาทางตรงหรอทางออมตามมาตรา18ทวแหงพ.ร.บ.เทศบาลพ.ศ.2496ซงแกไขเพมเตมโดยพ.ร.บ.เทศบาล(ฉบบท10)พ.ศ.2542แตผฟองคดเหนวานายเมฆาเปนผมสวนไดเสยทางออมในสญญาเนองจากมความสมพนธโดยเปนบดากบบตรทำาใหสมาชกภาพการเปนสมาชกสภาเทศบาลฯของนายเมฆาตองสนสดลงตามมาตรา19(6)แหงพ.ร.บ.เดยวกนจงนำาคดมาฟองตอศาลปกครองเพอขอใหเพกถอนคำาวนจฉยของผวาราชการจงหวด

กรณนศาลปกครองสงสดพเคราะหวาจากขอเทจจรงไมปรากฏวานายเมฆา มความสมพนธในทางใดๆ กบบรษทททำาสญญาจางกบเทศบาลตำาบลชอมะกอก แมวาบตรของนายเมฆาจะเปนผถอหนในบรษทดงกลาว แตกเปนเพยงรอยละสบของจำานวนหนทงหมด และไมมอำานาจบรหารจดการหรอกระทำาการใดๆ ผกพนบรษทแตอยางใดแมวามาตรา1563แหงป.พ.พ.จะบญญตใหบตรจำาตองอปการะเลยงดบดามารดา แตการทจะอปการะเพยงใดหรอไมยอมขนอยกบสภาพของขอเทจจรงในแตละกรณวาฐานะของบดามารดาและบตรเปนเชนใดโดยนายเมฆานนประกอบอาชพคาขายมสถานภาพโสดไมไดอาศยอยบานเดยวกบบตรซงแสดงวาไมจำาตองไดรบการเลยงดจากบตรและจากขอเทจจรงบตรกไมไดใหการเลยงดนายเมฆาแตอยางไรและแมนายเมฆาจะมฐานะเปนทายาทโดยธรรมแตสทธดงกลาวจะเกดขนกตอเมอบตรถงแกความตายกอนซงกเปนเรองทไมแนนอน

กรณจงยงไมอาจถอไดวา นายเมฆาไดรบประโยชนในสญญาระหวางบรษททมบตรของตนเปนผถอหนกบเทศบาลตำาบลชอมะกอก อกทงนายเมฆากไมไดดำารงตำาแหนงในคณะเทศมนตรทจะมอำานาจเกยวกบการสงจางและทำา

ครบเครอง คดปกครอง 91

ครองธรรม�ธรรมรฐ

สญญาดงกลาวนอกจากนการทผฟองคดยนหนงสอขอใหผวาราชการจงหวดตรวจสอบกรณของนายเมฆานนกเนองมาจากไดเหนปายแสดงรายละเอยดโครงการของเทศบาลฯทมคสญญาเปนบรษทซงบตรของนายเมฆาเปนผถอหนอยดวยเทานนโดยไมไดมหลกฐานหรอขอเทจจรงใดๆทแสดงไดวานายเมฆาเขาไปมสวนเกยวของในสญญาดงกลาวคำาสงของผวาราชการจงหวดทวนจฉยวานายเมฆาไมเปนผมสวนไดเสยในสญญาจงเปนคำาสงทชอบดวยกฎหมาย ศาลปกครองสงสดพพากษายกฟอง (อ.76/2547)

คำาวนจฉยของศาลปกครองสงสดในคดดงกลาว...ถอเปนการวางหลกในการพจารณาเกยวกบความเปนผมสวนไดเสยในสญญาทางปกครองกรณความสมพนธระหวางบดากบบตรวามไดพจารณาแตเพยงสถานะของความสมพนธเทาน นหากแตจะตองพจารณาปจจยอ นๆประกอบกนดวยโดยเฉพาะการใหความสำาคญกบขอเทจจรงทเกดขนตลอดจนพยานหลกฐานในแตละกรณวาผถกกลาวหาไดรบผลประโยชนหรอมสวนไดเสยจากการทำาสญญานนจรงหรอไมรวมทงการพจารณาประเดนการเปนผมอำานาจอนมตสงซอสงจางและการใชตำาแหนงหรอยอมใหใชตำาแหนงเพอดำาเนนการใหผมอำานาจอนมตสงซอหรอสงจางหรอไมดวยซงหลกการดงกลาวยงจะเปนประโยชนในการนำามาใชเทยงเคยงเพอพจารณาเรองการเปนผมสวนไดเสยในสญญากรณความสมพนธในลกษณะอนๆเปนเบองตนไดอกดวยครบ..

ครบเครอง คดปกครอง92

มสวนไดเสยในสญญาทางปกครอง...

จนถกรองใหพนจากตำ แหนง !

คร�วทแลว.... ครองธรรมไดนำ�เสนอตวอย�งขอพพ�ททโตแยงกนในเรองคว�มเปนผมสวนไดเสยในสญญ�ท�งปกครอง กรณคว�มสมพนธระหว�งบด�กบบตร กล�วคอบตรเปนคสญญ�กบองคกรปกครองสวนทองถนซงมบด�ดำ�รงตำ�แหนงสม�ชกสภ�ทองถนอย ทงนเนองจ�กกฎหม�ยไดมขอบญญตห�มมใหผทดำ�รงตำ�แหนงอยในองคกรปกครองสวนทองถนเข�ไปมสวนไดเสยในสญญ�ซงมองคกรปกครองสวนทองถนนนเปนคสญญ� ซงห�กพบว�ผดำ�รงตำ�แหนงคนใดเข�ไปมสวนไดเสยไมว�ท�งตรงหรอท�งออมในสญญ�ดงกล�ว นอกจ�กจะถกคำ�สงใหพนจ�กตำ�แหนงแลว ยงจะตองถกตดสทธก�รสมครรบเลอกตงในครงตอไปต�มเวล�ทกฎหม�ยกำ�หนดไวอกดวย...

ตวอยางคดทครองธรรมไดนำาเสนอไวในคราวทแลวเปนกรณทศาลปกครองวนจฉยวาผถกกลาวหาไมเปนผมสวนไดเสยในสญญาวนนผมจงไดนำาตวอยางคดทวนจฉยวาผถกกลาวหาเปนผมสวนไดเสยในสญญาจนเปนเหตใหตองพนจากตำาแหนงมาพดคยกนบางเพอใหทานผอานไดเปรยบเทยบและเหนภาพชดเจนยงขนครบ...

คดแรก นายอาคนและนายราเชน (ผฟองคดทงสองราย) ซงดำารงตำาแหนงสมาชกสภาเทศบาลตำาบลเทพพทกษ ไดถกรองเรยนวาเขาไปมสวนไดเสยในสญญาทเทศบาลฯ ทำากบบตรของตน จนถกตงกรรมการสอบสวนและผวาราชการจงหวด(ผถกฟองคด)ไดมคำาสงใหพนจากตำาแหนงในทสดนายอาคนและนายราเชนไมเหนดวยจงนำาเรองมาฟองตอศาลปกครองเพอขอใหเพกถอนคำาสงดงกลาว

โดยกรณของนายอาคนนน...ถกรองเรยนวาเปนผมสวนไดเสยในสญญาทนายอาคมบตรชายเปนคสญญากบเทศบาลฯในการรบจางบำารงรกษาและซอมแซมรถของเทศบาลฯซงกอนทนายอาคนจะดำารงตำาแหนงสมาชกสภาเทศบาลฯประมาณ2ปนายอาคนไดยนคำารองขอเลกประกอบกจการและไดใหนายอาคมบตรชายยนคำาขอประกอบกจการดงกลาวแทนสวนกรณของนายราเชนนนไดถกรองเรยนวานายราชน

ครบเครอง คดปกครอง 93

บตรชายซงประกอบอาชพรบจางทวไปเชนทำากระจกอลมเลยมกรอบรปโคมไฟ และงานศลปอนๆไดเขาเปนคสญญากบเทศบาลฯในการรบจางทำาโคมไฟประดบในงานวนลอยกระทงจำานวน100ลกเปนเงน4,000บาท

คดจงมประเดนทตองพจารณาวา พฤตการณของนายอาคนและราเชนนนถอวาเปนผ มสวนไดเสยทางออมในสญญาทเทศบาลตำาบลเทพพทกษเปนคสญญากบบตรของผฟองคดทงสองหรอไม ?

โดยศาลปกครองสงสดทานไดวนจฉยวางหลกกฎหมายไววา... โดยทมาตรา18ทวแหงพระราชบญญตเทศบาลพ.ศ.2496ไดบญญตหามมใหสมาชกสภาเทศบาลเปนผมสวนไดเสยไมวาโดยทางตรงหรอทางออมในสญญาทเทศบาลเปนคสญญาหรอในกจการทกระทำาใหแกเทศบาลหรอทเทศบาลจะกระทำาแตบทบญญตดงกลาวมไดกำาหนดขอยกเวนและมไดกำาหนดถงมลเหตจงใจในการเขาไปมสวนไดเสยในการกระทำาดงกลาวแตอยางใดซงหากขอเทจจรงปรากฏวาผดำารงตำาแหนงสมาชกสภาเทศบาลเขาทำาสญญาหรอเขาทำากจการใดกบเทศบาลและเปนผมสวนไดเสยไมวาทางตรงหรอทางออมในสญญาทเทศบาลหรอในกจการทกระทำาใหแกเทศบาลกครบองคประกอบตามกฎหมายทสมาชกผนนจะตองพนจากตำาแหนงดงนนการจะพจารณาวาผนนกระทำาผดตามกฎหมายดงกลาวหรอไม จำาตองพจารณาจากขอเทจจรงและพฤตการณเปนกรณๆ ไป โดยพงพจารณาจากเจตนาของผกระทำาเปนหลก

เมอขอเทจจรงในคดปรากฏวา...ขณะทนายอาคนและนายราเชนดำารงตำาแหนงสมาชกสภาเทศบาลฯบตรของผฟองคดทงสองไดเขาเปนคสญญากบเทศบาลฯในฐานะผรบจางในการบำารงรกษาหรอซอมแซมครภณฑยานพาหนะรถยนตกบในฐานะผรบจางทำาโคมไฟแขวนประดบซ งกรณของนายอาคนเทศบาลฯไดเคยนำายานพาหนะรถยนตเขามาใชบรการซอมแซมเปลยนถาย มนเครองและอนๆตงแตสมยนายอาคนยงเปนผดำาเนนกจการซงแมวานายอาคนจะไดยกกจการดงกลาวใหแกบตรไปแลวแตวานายอาคนยงคงพกอาศยในบานและมชออยในทะเบยนบานเดยวกนกบบตร เมอประมวลขอเทจจรงและพฤตการณแหงคดแลวจงฟงไดวานายอาคนมสวนรวมรเหนในสญญาทบตรชายของตนทำากบเทศบาลฯกรณจงถอเปนผมสวนไดเสยทางออมในสญญาทางปกครอง สวนกรณของนายราเชนเมอปรากฏวานายกเทศมนตรฯไดขรถจกรยานยนตมาพบบานของนายราชนบตรชายของนายราเชนซงทำาโคมไฟแขวนประดบขายบรเวณ

93

นำา

ครบเครอง คดปกครอง94

หนาบานและไดตกลงจางใหทำาโคมไฟแขวนประดบจำานวน100ลกแกเทศบาลฯโดยหวหนาฝายพฒนารายไดเทศบาลฯใหถอยคำาวานายกเทศมนตรไดกำาชบตนใหดำาเนนการจางนายราชนเปนผจดทำาโคมไฟแขวนประดบเพอใชจดงานประเพณลอยกระทงแตเพยงผเดยวอกทงนายราเชนยงไดรบเงนคาจางแทนบตรชาย และไดพกอาศยอยในบานเดยวกนกบบตรชายจงฟงไดวานายราเชนมสวนรวมรเหนในสญญาทบตรชายทำากบเทศบาลฯจงถอเปนผมสวนไดเสยทางออมในสญญาดงกลาว

ฉะนน การทผวาราชการจงหวดมคำาสงใหผฟองคดทงสองพนจากสมาชกภาพของสมาชกสภาเทศบาลตามมาตรา 19 วรรคหนง (6) แหงพระราชบญญตเทศบาล พ.ศ.2496 จงชอบดวยกฎหมายแลว ศาลปกครองสงสดพพากษายกฟอง (อ.127-128/2552)

คดตอมา นายโอชาไดดำารงตำาแหนงเปนสมาชกสภาเทศบาลเทพประทานและเปนเจาของรานขายอปกรณกอสรางโดยหลงจากทพนวาระการดำารงตำาแหนงดงกลาวแลวนายโอชากไดรบเลอกตงใหเปนนายกเทศมนตรเทศบาลเทพประทานในสมยตอมาทนททไดรบตำาแหนงกมผรองเรยนขนวาเมอคราวทนายโอชาดำารงตำาแหนงสมาชกสภาเทศบาลฯไดเคยเปนผมสวนไดเสยในกจการทกระทำาใหแกเทศบาลฯกรณขายวสดอปกรณกอสรางไดแกเหลกกลองส ตะปนอตใบเลอยรวมเปนเงน751บาทใหแกเทศบาลฯโดยปรากฏหลกฐานตามใบสงของชวคราวและหลกฐานการรบเงนผวาราชการจงหวดจงสงการใหสอบสวนขอเทจจรงผลการสอบสวนสรปวานายโอชาเปนผมสวนไดเสยในสญญาซอขายกบเทศบาลฯจรงในขณะดำารงตำาแหนงสมาชกสภาเทศบาลสงผลใหตองถกถอนชอออกจากการเปนนายกเทศมนตรนายโอชาไมเหนดวยเนองจากเจาหนาทเทศบาลฯไดสมครใจจะเลอกซอสนคาจากรานของตนเองโดยเจาหนาทดงกลาวไมไดมผลประโยชนไดเสยหรอถกบบบงคบใหซอสนคาแตอยางใดนายโอชาจงนำาเรองมาฟองตอศาลปกครองเพอขอใหศาลเพกถอนคำาสงของผวาราชการจงหวด

คดมประเดนทศาลตองวนจฉยวา คำาสงของผวาราชการจงหวด (ผถกฟองคด) ทใหนายโอชา (ผฟองคด) พนจากสมาชกภาพของสมาชกสภาเทศบาล อนสงผลใหตองถกถอนชอจากการเปนนายกเทศมนตรนน ชอบดวยกฎหมายหรอไม ซงตองพจารณาใหไดความกอนวานายโอชาถอเปนผมสวนไดเสยในสญญาททำากบเทศบาลฯ หรอไม ?

94

นำา

ครบเครอง คดปกครอง 95

เรองน...ศาลวนจฉยวากฎหมายเทศบาลมเจตนารมณในการปองกนมใหสมาชกสภาเทศบาลเขาไปมประโยชนไดเสยกบเทศบาลในขณะดำารงตำาแหนงทงนเพอใหการทำาหนาทในการบรการสาธารณะเปนไปอยางเทยงธรรมโดยบทบญญตของกฎหมายมไดกำาหนดขอยกเวนหรอมลเหตจงใจในการเขาไปมสวนไดเสยในการกระทำาดงกลาวไวดงนนหากขอเทจจรงเกดขนตามทมาตรา18ทวกำาหนดแลวฝายปกครองกไมอาจใชดลพนจเปนอยางอนไดตองผกพนตามลกษณะแหงขอเทจจรงทตองตามบทบญญตของกฎหมาย

เมอคดนเทศบาลฯ ไดซอของจากรานของนายโอชา ในขณะทนายโอชาดำารงตำาแหนงสมาชกสภาเทศบาลฯอย จงตองถอวานายโอชาเปนผมสวนไดเสยในทางตรงตามสญญาซอขายทมเทศบาลฯ เปนคสญญาอนเปนเหตใหสมาชกภาพของสมาชกสภาเทศบาลของนายโอชาตองสนสดลงตามกฎหมายการทผวาราชการจงหวดมคำาสงใหนายโอชาพนจากตำาแหนงสมาชกสภาเทศบาลฯอนสงผลใหตองถกถอดจากตำาแหนงนายกเทศมนตรดวยนนจงชอบดวยกฎหมายแลวศาลปกครองสงสดพพากษายกฟอง(อ.298/2551)

จะเหนไดว�... ในก�รพจ�รณ�คว�มเปนผมสวนไดเสยในสญญ�ท�งปกครองนน กฎหม�ยไมไดกำ�หนดคว�มหม�ย ลกษณะก�รกระทำ�หรอกำ�หนดถงมลเหตจงใจในก�รเข�ไปมสวนไดเสยในสญญ�เอ�ไว ดงนนจงตองพจ�รณ�จ�กขอเทจจรงและพฤตก�รณเปนกรณๆ ไป โดยมงดทเจตน�ของผกระทำ�เปนหลก ซงก�รพจ�รณ�คว�มเปนผมสวนไดเสยในท�งตรงนน จะคอนข�งเหนไดอย�งชดเจนคอตนเองเข�ไปเปนคสญญ�กบเทศบ�ลทตนดำ�รงตำ�แหนงอยดงเชนในกรณของน�ยโอช� แตสำ�หรบก�รเปนผมสวนไดเสยในท�งออมนน ก�รพจ�รณ�จะตองอ�ศยขอเทจจรงและองคประกอบหล�ยประก�ร ซงผดำ�รงตำ�แหนงดงกล�วส�ม�รถถกตรวจสอบยอนหลงได แมว�จะพนว�ระก�รดำ�รงตำ�แหนงไปแลวกต�ม และผลประโยชนทไดรบไมว�จะม�กหรอนอยเพยงใด กมสทธหลดจ�กตำ�แหนงไดเท�ๆกนครบ...

คดนจงถอเปนอท�หรณทสำ�คญสำ�หรบผดำ�รงตำ�แหนงสม�ชกสภ�ทองถนทกท�น !!

95

ครองธรรม�ธรรมรฐ

ครบเครอง คดปกครอง96

http://www.admincourt.go.th

ครบเครอง คดปกครอง 97

คดพพาทนาสนใจอนๆคดพพาทนาสนใจอนๆ

ครบเครอง คดปกครอง98

เจาหนาทผออกคำ สง

“เปนกลาง” หรอไม ? ดจากอะไรบาง ?

หลก“ความเปนอสระและความเปนกลาง”ในการปฏบตหนาทของผพพากษาหรอตลาการซงเปนหลกประกนความเปนธรรมตามทรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยไดบญญตรบรองไวทมเพยงแตเปนหลกการสำาคญในการทำาหนาทของผพพากษาหรอตลาการเทานนแตยงรวมไปถงการทำาหนาทของเจาหนาทรฐผใชอำานาจพจารณาทางปกครองเชนในการออกคำาสงตางๆอกดวย

ดวยเหตนพ.ร.บ.วธปฏบตราชการทางปกครองพ.ศ.2539ซงเปนกฎหมายกลางทวางหลกเกณฑทวไปเกยวกบการออกคำาสงทางปกครองและการปฏบตภายหลงจากทไดมการออกคำาสงทางปกครองเพอใหการปฏบตหนาทของเจาหนาทฝายปกครองมมาตรฐานอนเดยวกนจงไดมขอกำาหนดเกยวกบ“หลกความเปนกลาง” (impartiality principle)ของเจาหนาทในการพจารณาทางปกครองไวซงเปนประโยชนอยางยงสำาหรบคกรณทจะปกปองและรกษาสทธของตนเองเนองจากกฎหมายดงกลาวไดมขอกำาหนดลกษณะของเจาหนาททเขาขายมความไมเปนกลางในการพจารณาทางปกครองไวโดยคกรณสามารถใชสทธโตแยงหรอคดคานการปฏบตหนาทของเจาหนาทดงกลาวไดหรอแมแตตวเจาหนาทเองเมอเหนวาตนอาจเขาลกษณะทจะทำาใหการพจารณาทางปกครองเกดความไมเปนกลางกจะตองดำาเนนการตามขนตอนทกฎหมายกำาหนดไวเพอปองกนไมใหเกดปญหาในภายหลงทงนเพราะหากฝายปกครองวนจฉยสงการในเรองใดอยางมอคตไมวาจะในทางบวกหรอทางลบเพราะดวยเหตมสวนไดเสยแลว ยอมสงผลใหการวนจฉยสงการในเรองนนเปนการฝาฝนหลกความเปนกลางไมชอบดวยกฎหมายและอาจถกเพกถอนไดในทสด

โดยเหตหรอพฤตการณทอาจทำาใหการพจารณาทางปกครองไมเปนกลาง ตามกฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครองนนประกอบดวย2ประการกลาวคอ

ครบเครอง คดปกครอง 99

ประการแรก ความไมเปนกลางจากสภาพภายนอกอนเปนเหตตามมาตรา13ซงไดกำาหนดลกษณะของเจาหนาททจะทำาการพจารณาทางปกครองไมไดไวไดแก(1)เปนคกรณเองเชนเจาหนาทเปนผยนคำาขอในเรองทตนเปนผมอำานาจพจารณา(2)เปนคหมนหรอคสมรสของคกรณ(3)เปนญาตของคกรณคอเปนบพการหรอผสบสนดานไมวาชนใดๆหรอเปนพนองหรอลกพลกนองนบไดเพยงภายในสามชนหรอเปนญาตเกยวพนทางแตงงานนบไดเพยงสองชน(4)เปนหรอเคยเปนผแทนโดยชอบธรรมหรอผพทกษหรอผแทนหรอตวแทนของคกรณ(5)เปนเจาหนหรอลกหนหรอเปนนายจางของคกรณหรอกรณอนตามทกำาหนดในกฎกระทรวงซงกรณตามมาตรา13นเปนเรองเกยวกบฐานะหรอความสมพนธของเจาหนาทผมอำานาจพจารณาทางปกครองกบคกรณในลกษณะของความไมเปนกลางจากสภาพภายนอกซงเปนความสมพนธในรปแบบทสามารถเหนไดคอนขางชดเจน

ประการทสอง ความไมเปนกลางจากสภาพภายในโดยมาตรา16วรรคหนงกำาหนดวาในกรณมเหตอนใดนอกจากมาตรา13เกยวกบเจาหนาทหรอกรรมการในคณะกรรมการทมอำานาจพจารณาทางปกครองซงมสภาพรายแรงอนอาจทำาใหการพจารณาทางปกครองไมเปนกลางเจาหนาทหรอกรรมการผนนจะทำาการพจารณาทางปกครองในเรองนนไมไดโดยความไมเปนกลางจากสภาพภายในนเปนเรองทตองตความและพจารณาเปนกรณๆไปวามสภาพรายจนถงขนาดทำาใหการพจารณาทางปกครองไมเปนกลางหรอไมตวอยางความไมเปนกลางจากสภาพภายในเชนเจาหนาทผมอำานาจพจารณาทางปกครองเคยมคดความหรอกำาลงมขอพพาทกนอยกบคกรณหรอเจาหนาทผมอำานาจอนมตทำาสญญาจางมหนสวนอยในบรษทซงเปนคกรณหรอเจาหนาทไดเคยแสดงความคดเหนตอสาธารณชนในเรองทตนจะตองทำาการพจารณาจงถอวามสภาพรายแรงภายในททำาใหไมอาจพจารณาในเรองนนๆไดเนองจากมเหตทชวนใหเกดความเคลอบแคลงสงสยไดวาเจาหนาทผมอำานาจดงกลาวอาจไมเปนกลางเพราะมอคตหรอประโยชนไดเสยในเรองนนๆเปนตน

ตวอยางคดคลาสสกเกยวกบความไมเปนกลางจากสภาพภายในทมกจะกลาวถงกนกคอกรณทศาลปกครองสงสดไดเคยมคำาตดสนในคดการไฟฟาฝายผลต

ครบเครอง คดปกครอง100

แหงประเทศไทย(กฟผ.)ดำาเนนการแปรรปเปนบรษทกฟผ.จำากดมหาชนโดยคณะกรรมการเตรยมการจดตงบรษทดงกลาวซงมหนาทในการดำาเนนการเปลยนทนของรฐวสาหกจเปนหนของบรษทไดแตงตงนายกเปนกรรมการผทรงคณวฒในคณะกรรมการชดดงกลาวทงทนายกเปนกรรมการในบรษทชนคอรปและบรษทปตท.ซงเปนคสญญากบกฟผ.อยดวยนายกจงถอเปนกรรมการในนตบคคลทมประโยชนไดเสยเกยวของกบกจการของกฟผ.อนมลกษณะตองหามในการเปนกรรมการผทรงคณวฒในคณะกรรมการเตรยมการจดตงบรษทกฟผ.ตามพ.ร.บ.ทนรฐวสาหกจพ.ศ.2542สงผลใหการปฏบตหนาทของนายกขดกบหลกความเปนกลางและไมชอบดวยกฎหมาย(ฟ.5/2549)

สำาหรบตวอยางขอพพาทเกยวกบการดำาเนนการทางวนยทศาลปกครองสงสดไดเคยวนจฉยวางหลกในเรองดงกลาวไวอาทกรณคณะกรรมการสอบสวนขอเทจจรงเปนคณะกรรมการชดเดยวกนกบคณะกรรมการสอบสวนทางวนยดวยซงถอวาขดตอหลกความเปนกลางตามมาตรา16วรรคหนงเพราะในการทคณะกรรมการดำาเนนการสอบสวนขอเทจจรงแลวมความเหนวาพฤตการณของคกรณมมลเปนการกระทำาความผดวนยอยางรายแรงเมอกรรมการในชดสอบสวนขอเทจจรงจำานวน2คนไดรบแตงตงใหเปนกรรมการสอบสวนทางวนยรายแรงอกประกอบกบคณะกรรมการสอบสวนวนยอยางรายแรงมเพยง3คนบคคลทงสองจงเปนเสยงขางมากทำาใหผลการสอบสวนทางวนยอยางรายแรงยอมคาดหมายไดอยแลววาจะไมตางไปจากผลการสอบสวนขอเทจจรงการแตงตงกรรมการทง2คนซงเปนกรรมสอบสวนขอเทจจรงใหเปนกรรมการสอบสวนวนยอยางรายแรงดวยจงเปนคำาสงทไมชอบดวยกฎหมาย(อ.834/2555และอ.87/2556)รวมทงกรณทเจาหนาทผทำาการพจารณาทางวนยไดรบการแตงตงใหเปนทงกรรมการดำาเนนการทางวนยและกรรมการในการพจารณาอทธรณดวยซงถอวาเปนการขดตอหลกความเปนกลางเชนกน(อ.133/2553)

นอกจากนกรณขาราชการครถกผอำานวยการฯมคำาสงลงโทษตดเงนเดอนเนองจากถกกลาวหาวาปลอมแปลงผลการเรยนแตเนองจากผอำานวยการผมคำาสงเคยมปญหาขดแยงในเรองชสาวและหมนประมาทจนถงขนรองทกขกลาวโทษตอพนกงานสอบสวนกรณจงถอวามสภาพรายแรงทอาจทำาใหการดำาเนนการทางวนย

ครบเครอง คดปกครอง 101

ไมเปนกลางคำาสงลงโทษตดเงนเดอนดงกลาวจงไมชอบดวยกฎหมาย(อ.146/2554)รวมทงการทหนวยงานมคำาสงแตงตงกรรมการสอบขอเทจจรงความรบผดทางละเมดนายเอวาตรวจรบงานไมถกตองตามแบบแปลนสญญาเมอปรากฏวานายบผควบคมงานกอสรางและเปนผรายงานวาผรบจางไมปฏบตตามสญญาและนายซซงเปนกรรมการตรวจการจางรวมกบนายเอและเปนผมความเหนแยงไมตรวจรบงานไดรบการแตงตงใหเปนกรรมการอยในคณะกรรมการสอบขอเทจความรบผดทางละเมดของนายเอดวยจงถอวาบคคลทงสองมสวนไดเสยและเคยใหความเหนทเปนปรปกษโดยตรงกบความเหนของนายเอทไดตรวจรบและผานงานดงกลาวเมอนายบและนายซมาทำาหนาทสอบขอเทจจรงนายเอจงเปนกรณมเหตซงมสภาพรายแรงอนอาจทำาใหการพจารณาทางปกครองดงกลาวไมชอบดวยกฎหมายเพราะขดกบหลกความเปนกลาง(อ.121/2554)

อยางไรกตาม...การปฏบตตามหลกความเปนกลางดงกลาวไดมขอยกเวน ซงโดยหลกเจาหนาททไมเปนกลางตามมาตรา13และ16วรรคหนงจะทำาการพจารณาทางปกครองไมไดแตหากการปฏบตตามหลกการดงกลาวจะเกดอปสรรคตอการปฏบตราชการเชนในกรณทมความจำาเปนเรงดวนทจะตองมการพจารณาหรอหากปลอยใหการพจารณาลาชาออกไปจะเสยหายตอประโยชนสาธารณะหรอสทธของบคคลจะเสยหายโดยไมมทางแกไขหรอไมมเจาหนาทอนปฏบตหนาทแทนไดเจาหนาททไมเปนกลางดงกลาวกสามารถปฏบตหนาทในการพจารณาทางปกครองกรณเฉพาะดงทกลาวมาแลวได

“หลกความเปนกลาง ถอเปนหลกความยตธรรมตามธรรมชาต ดงนนจงเปนธรรมชาตของมนษยทปรารถนาจะไดรบการพจารณาทเปนกลาง ซงตองเรมจากความเปนกลางของผมอำานาจพจารณา”

ครองธรรม�ธรรมรฐ

ครบเครอง คดปกครอง102

ความเสมอภาคของมนษย

ความเทาเทยมบน

“ความเหมอนทแตกตาง”

ใกลถงเทศกาลลอยกระทงซงตรงกบวนเพญขน15 เดอน12ของทกปอนเปนประเพณดงามทคนไทยถอปฏบตสบตอกนมาแตโบราณกาลเพราะมความเชอวาเปนการขอขมาตอพระแมคงคาทใหเราไดอาศย ในการดมกนและใชประโยชนรวมทงเปนการลอยทกขโศกโรคภยออกไปจากตวเราดวย...

สสนอยางหนงของวนลอยกระทงกคอการจดประกวดกระทงซงเรองนไดเคยเกดกรณนาสนใจขนในงานประเพณเดอนยเปงจงหวดเชยงใหมดงทเคยปรากฏเปนขาวเมอเทศบาลนครเชยงใหมกำาหนดหลกเกณฑหามมใหกระเทยนงในกระทงทสงเขาประกวดโดยอนญาตใหแตเฉพาะสภาพสตรและสภาพบรษเทานนทสามารถนงประกอบในกระทงไดเนองจากเคยมกรณกระเทยทแสดงพฤตกรรมและแตงกายไมเหมาะสมขนไปนงในกระทง

งานนเดอดรอนไปถงเลขาธการกลมเชยงใหมอารยะซงไดเปนตวแทนเพศทสามยนฟองนายกเทศมนตรฯตอศาลปกครองเชยงใหมเพอขอใหเพกถอนหลกเกณฑดงกลาวเพราะขดตอหลกความเสมอภาคตามมาตรา30ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

คดนจงมสาระสำาคญเกยวของกบหลกความเสมอภาคของมนษยโดยตรงซงในการดำาเนนชวตของเรากมกจะตองเกยวของกบหลกการดงกลาวอยเสมอโดยทมาตรา30วรรคหนงของรฐธรรมนญฯไดบญญตในเรองความเสมอภาคไววา“บคคลยอมเสมอกนในกฎหมายและไดรบความคมครองตามกฎหมายเทาเทยมกน”วรรคสองบญญตวา“ชายและหญงมสทธเทาเทยมกน”วรรคสามบญญตวา“ก�รเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรมตอบคคลเพร�ะเหตแหงคว�มแตกต�ง ในเรองถนกำ�เนด เชอช�ต ภ�ษ� เพศ อ�ย สภ�พท�งก�ย หรอ สขภ�พ สถ�นะของ

นำา

คำา

ครบเครอง คดปกครอง 103

บคคล ฐ�นะท�งเศรษฐกจหรอสงคม คว�มเชอท�งศ�สน� ก�รศกษ�อบรม หรอ คว�มคดเหนท�งก�รเมองอนไมขดตอบทบญญตแหงรฐธรรมนญ จะกระทำ�มได” และวรรคสบญญตวา“ม�ตรก�รทรฐกำ�หนดขนเพอขจดอปสรรคหรอสงเสรมให บคคลส�ม�รถใชสทธและเสรภ�พไดเชนเดยวกบบคคลอน ยอมไมถอเปนก�รเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรมต�มวรรคส�ม”

ปกตแลวเมอพดถงหลกความเสมอภาคมกจะเขาใจกนวาคอ“การปฏบตตอทกคนอยางเทาเทยมกน”ซงในความหมายทถกตองสมบรณนนตองขยายความเพมเตมในคำาวา “ทกคน”วาหมายถงทกคนทอยในกลมซงมสาระสำาคญเหมอนกนหรออยในประเภทเดยวกนดวยฉะนน“หลกความเสมอภาคทแทจรง” กคอ“การทรฐหรอฝายปกครองจะตองปฏบตตอบคคลทมสาระสำาคญเหมอนกนอยางเทาเทยมกน และปฏบตตอบคคลทมสาระสำาคญแตกตางกนใหแตกตางกนออกไป”

สรปสนๆไดวา“สาระสำาคญเหมอนปฏบตเหมอนสาระสำาคญตางปฏบตตาง”ยกตวอยางเชนคนพการซงมสภาพรางกายแตกตางจากคนปกตทวไปกตองจดสงอำานวยความสะดวกไวโดยเฉพาะเพอเปนการลดความเหลอม เชนทจอดรถหอง ทางเดนฯลฯกรณเชนนถอไดวาเปนการเลอกปฏบตทเปนธรรมและไมขดกบหลกความเสมอภาคในทางกลบกนหากเราปฏบตตอคนพการใหเหมอนกบคนปกตทวไปกอาจกลายเปนความไมเสมอภาคไดเพราะเขามความแตกตางแตเรากลบปฏบตตอเขาเหมอนกบคนทวไป

ดงนนในการปฏบตตอบคคลตางประเภทกนใหแตกตางกนออกไปนนมาตรา30ของรฐธรรมนญฯ ไดวางขอจำากดวาการเลอกปฏบตตอบคคลเพราะเหตแหงความแตกตางในเรองถนกำาเนดเชอชาตภาษาเพศอายสภาพทางกายหรอสขภาพสถานะของบคคลฐานะทางเศรษฐกจหรอสงคมความเชอทางศาสนาการศกษาอบรมหรอความคดเหนทางการเมองโดยไมเปนธรรมนนทำาไมไดแตหากเปนการเลอกปฏบตทเปนธรรม กยอมทำาไดและไมขดกบหลกความเสมอภาคซงการจะพจารณาวากรณใดเปนการเลอกปฏบตทเปนธรรมหรอไมเปนธรรมตองดทวาในการปฏบตตอบคคลแตกตางกนเพราะเหตแหงความแตกตางในเรองดงกลาวนนเปนไปตามอำาเภอใจและปราศจากเหตผลหรอไม?

นำาลำา

ครบเครอง คดปกครอง104

คราวนกลบมาดคดหามกระเทยนงกระทงกนตอครบ...โดยคดนศาลปกครองเชยงใหมไดวนจฉยวาการจดงานประเพณลอยกระทงนนถอเปนการบำารงรกษาจารตประเพณและวฒนธรรมอนดของทองถนซงจะตองดำาเนนการบนพนฐานการใหโอกาสประชาชนทกคนในทองถนนนไดเขามามสวนรวมการกดกนกลมบคคลประเภทใดประเภทหนงในทองถนไมใหมสวนรวมดวยเหตสภาพทางกายหรอจตใจทเปนกระเทยหรอเกย ยอมเปนการเลอกปฏบตทไมเปนธรรมและเปนการจำากดสทธเสรภาพของบคคลในการมสวนรวมอนรกษจารตประเพณในชมชนซงรฐธรรมนญไดรบรองไวประกาศของเทศบาลนครเชยงใหมในสวนทระบใหเฉพาะสภาพสตรและสภาพบรษนงในกระทงจงไมชอบดวยกฎหมาย(คดหมายเลขแดงท211/2554)

เรองนจบลงทศาลชนตนเนองจากเทศบาลนครเชยงใหมไมอทธรณและไดเปลยนจากคำาวา“สภาพสตรและสภาพบรษ”มาเปน“สภาพชน”แทนซงขอสรปทไดจากคดนกคอทกคนมโอกาสทจะเขารวมในกจกรรมของทองถนอยางเทาเทยมกนไมวาจะเปนเพศใดกตามการปฏบตตอเพศทสามใหแตกตางออกไปจงเปนการขดกบหลกความเสมอภาค

อกหนงคดคลาสสกทศาลปกครองสงสดไดชใหเหนถงการพจารณาในสาระสำาคญทแทจรงของหลกความเสมอภาคซงมกมการหยบยกมาพดคยกนในแวดวงวชาการกคอกรณของทนายความผมกายพการทานหนงทไดสมครเขารบการคดเลอกเปนขาราชการอยการโดยคณะกรรมการแพทยมความเหนวาทนายความทานนขาดคณสมบตเพราะมกายพการเดนขากะเผลกกลามเนอแขนขาลบทงสองขางกระดกสนหลงคดคณะกรรมการอยการพจารณาแลวจงมมตไมรบสมครทนายความทานดงกลาวโดยใหเหตผลวาเปนผมบคลกภาพและรางกายไมเหมาะสมทจะเปนขาราชการอยการอนเปนผขาดคณสมบตตามพ.ร.บ.ระเบยบขาราชการฝายอยการพ.ศ.2521ซงมาตรา33(11)กำาหนดใหผสมครสอบบรรจเปนขาราชการอยการตองไมมกายหรอจตใจไมเหมาะสมจะเปนขาราชการอยการทนายความทานดงกลาวเหนวาการตดสทธตนเปนการเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรมจงนำาเรองขนสศาลปกครอง

คดนมประเดนทตองพจารณาวาการทคณะกรรมการอยการมมตไมรบ

ครบเครอง คดปกครอง 105

สมครผฟองคด ดวยเหตผลวา ผฟองคดมรปกายพการไมเหมาะสมทจะเปนขาราชการอยการ เปนการใชดลพนจโดยชอบดวยมาตรา 33 (11) แหง พ.ร.บ.ระเบยบขาราชการฝายอยการ พ.ศ. 2521 และเปนการเลอกปฏบตทไมเปนธรรมตามมาตรา 30 วรรคสามของรฐธรรมนญฯ หรอไม ? ซงเหตผลในการใชดลพนจของคณะกรรมการอยการนนจะตองมความหนกแนนวาผฟองคดมรปกายไมเหมาะสมอยางไรในอนทจะทำาใหไมสามารถปฏบตหนาทขาราชการอยการได

เมอพจารณาจากขอเทจจรงผฟองคดมอาชพทนายความซงไดเคยปฏบตงานในหองพจารณาคดโดยยนซกถามและถามคานพยานในศาลโดยไมเคยขออภสทธกรณใดเปนพเศษและยงเคยเปนทนายความอาสาใหคำาปรกษาแกประชาชนเคยเขาฟงสอบคำาใหการผตองหารวมกบพนกงานสอบสวนและพนกงานอยการสามารถขบรถยนตสวนตวไดรวมทงสามารถใชแขนขวาเขยนหนงสอไดนานเชนเดยวกบคนปกตทวไป

ศาลปกครองสงสดจงวนจฉยวาการทคณะกรรมการอยการรบฟงความเหนของคณะกรรมการแพทยโดยทมไดพจารณาถงความสามารถทแทจรงในการปฏบตงานของผฟองคดจงไมมเหตผลหนกแนนควรคาแกการรบฟงวาการทผฟองคดมรปกายพการนนจะทำาใหไมสามารถปฏบตหนาทของขาราชการอยการไดอยางไรมตของคณะกรรมการอยการดงกลาว จงเปนการเลอกปฏบตทไมเปนธรรมเพราะเหตความแตกตางในทางสภาพรางกายอนขดตอหลกความเสมอภาคตามรฐธรรมนญ(อ.142/2547)จะเหนไดวาผฟองคดไมไดมความแตกตางในสาระสำาคญเกยวกบความสามารถของการปฏบตหนาทอยการการปฏบตตอผฟองคดใหแตกตางจากผสมครรายอนๆจงขดกบหลกความเสมอภาคนนเอง

นอกจากนผมยงมคดตวอยางเกยวกบการเลอกปฏบตทเปนธรรมมาใหเทยบเคยงกนดวยโดยเรองนผฟองคดไมไดเปนทนายความแตอยากจะเปนทนายความจงไดสมครเขารบการฝกอบรมวชาวาความและไดสอบผานหลกสตรดงกลาวจนไดรบประกาศนยบตรจงไดย นคำาขอจดทะเบยนและรบใบอนญาตใหเปนทนายความแตกตองผดหวงเมอคณะกรรมการสภาทนายความมมตไมรบคำาขอของผฟองคดเนองจากพบวาเคยตองโทษจำาคกโดยคำาพพากษาถงทสดในความผดฐานฟองเทจและเบกความเทจในสมยทยงรบราชการเปนขาราชการพลเรอนและ

ครบเครอง คดปกครอง106

ไดถกลงโทษทางวนยปลดออกจากราชการ

ผฟองคดเหนวาแมตนจะเคยตองโทษจำาคกในคดอาญาฐานฟองเทจและเบกความเทจแตตนกไดอบรมและสอบผานหลกสตรตามทกำาหนดเชนเดยวกบผอบรมคนอนๆซงไดรบใบอนญาตใหเปนทนายความไดมตของคณะกรรมการสภาทนายความดงกลาวจงขดกบหลกความเสมอภาค

กรณนศาลปกครองสงสดพจารณาเหนวาเมอมาตรา35(6)แหงพระราชบญญตทนายความพ.ศ.2528ไดกำาหนดคณสมบตของผขอจดทะเบยนวาตองไมเคยตองโทษจำาคกโดยคำาพพากษาถงทสดใหจำาคกในคดทคณะกรรมการฯเหนวาจะนำามาซงความเส อมเสยเกยรตศกด แหงวชาชพดงน นหากคณะกรรมการสภาทนายความใชดลพนจดงกลาวโดยสจรตและชอบดวยเหตผลกตองถอวาเปนการวนจฉยทชอบดวยกฎหมาย

เมอผฟองคดเคยตองโทษจำาคกในความผดฐานฟองเทจและเบกความเทจซงคณะกรรมการสภาทนายความเหนวาเปนคดประเภททจะนำามาซงความเสอมเสยเกยรตศกดแหงวชาชพทนายความเนองจากการประกอบอาชพทนายความนนจะตองเปนผมความซอสตยเปนพนฐานฉะนนการไมรบคำาขอจดทะเบยนเปนทนายความของผฟองคดจงเปนไปโดยสจรตและชอบดวยเหตผลไมเปนการเลอกปฏบตทไมเปนธรรมเพราะความแตกตางในเรองสถานะของบคคลตามมาตรา30ของรฐธรรมนญ(อ.129/2554)

สรปไดวาผฟองคดมความแตกตางในสาระสำาคญเกยวกบคณสมบตของผสมครทนำามาซงความเสอมเสยเกยรตศกดแหงวชาชพทนายความการปฏบตตอผฟองคดใหตางจากผยนคำาขอจดทะเบยนเปนทนายความรายอนๆจงไมขดกบหลกความเสมอภาค

ถงตรงน...ผมขอสรปหลกการทจำางายๆ ในเรองความเสมอภาควา “สาระสำาคญเหมอนปฏบตเหมอน สาระสำาคญตางปฏบตตาง” โดยการทจะปฏบตตอบคคลใหแตกตางกนนนจะตองใหเหตผลอยางชดเจนไดวาเขามสาระสำาคญในเรองนนๆ ทแตกตางจากคนอนๆ อยางไร ?

นอกจากนการอางความเสมอภาคตามรฐธรรมนญจะตองเปนการอางสทธ

ครบเครอง คดปกครอง 107

ทชอบดวยกฎหมายเทานนเพราะไมมความเสมอภาคในสงทผดกฎหมายเชนเราทำาผดกฎหมายและถกเจาหนาทดำาเนนคดจะมาอางวาการทเจาหนาทดำาเนนคดกบเราโดยทไมดำาเนนคดกบผกระทำาผดรายอนถอเปนการเลอกปฏบตทไมเปนธรรมอนขดกบหลกความเสมอภาคไมได

แตสำาหรบเทศกาลลอยกระทงทจะถงน...ทกคนมสทธเสรภาพในการลอยกระทงอยางเทาเทยมไมจำากดเพศและวยนะครบและขอใหสนกอยางมสตรวมทงไมประมาทในเรองของภยนตรายตางๆทอาจเกดขนได โดยเฉพาะจากพลดอกไมไฟและประทดท�ยนผมขอจบบทคว�มดวยบทกลอนวนลอยกระทงทว�...

พรางพรายพราวเพรศแพรว แสงเทยน จนทรสองแสงนวลเนยน ทวฟา จบจบกระทงเพยร ประณต แทนทดคณจากขาฯ สทอง สายชล

ครองธรรม�ธรรมรฐ

ครบเครอง คดปกครอง108

พฤตกรรมเชนน...

เหนทตองถอด...ยศ !

ทผานมาเราจะไดยนกระแสเกยวกบเรองการถอดยศกนมาก...ไมวาจะเปนการ“ถอดยศทหาร”หรอการ“ถอดยศตำารวจ”เนองจากทหารและตำารวจถอเปนอาชพททรงเกยรตและมบทบาทสำาคญตอชาตบานเมอง...

โดยในการทจะถอดยศทหารหรอตำารวจนนจะตองมเหตหรอมการกระทำาความผดเกดขนซงในกรณตำารวจประมวลระเบยบการตำารวจไมเกยวกบคดฯไดกำาหนดเหตททำาใหตำารวจทงทอยในราชการหรอทพนจากราชการแลวตองถกถอดยศเชนทจรตตอหน�ทร�ชก�ร (ถอต�มคำ�พพ�กษ�ของศ�ลถงทสด) แมศ�ลจะรอก�รลงโทษกต�ม, ทำ�คว�มผดถงตองรบโทษจำ�คกโดยคำ�พพ�กษ�ของศ�ลถงทสดใหจำ�คก เวนแตคว�มผดลหโทษหรอคว�มผดทไดกระทำ�โดยประม�ท ,ขดคำ�สงผบงคบบญช�ทสงก�รโดยชอบดวยกฎหม�ยจนเปนเหตใหร�ชก�รเสยห�ยอย�งร�ยแรง, เปนผประพฤตชวอยางรายแรง, ตองห�ในคดอ�ญ�แลวหลบหนไปฯลฯ

ซงการถอดยศตำารวจนนเปนการใชอำานาจทางปกครองทผมอำานาจจะตองดำาเนนการใหถกตองตามกฎหมายไมสามารถทำาตามอำาเภอใจไดฉะนนในกรณทตำารวจเหนวาตนถกถอดยศโดยไมชอบดวยกฎหมายหรอไมเปนธรรมจงสามารถพงศาลปกครองใหตรวจสอบได

เชนในกรณของจาสบตำารวจสมควรทไดถกเจาหนาทตำารวจดวยกนจบกมรวมกบผตองหารายอนในขอหาเลนการพนนและเปนเจาพนกงานละเวนการปฏบตหนาทโดยมชอบเนองจากในขณะทชดตำารวจเขาจบกมผเลนพนนไพในบานหลงหนงนนไดพบจาสบตำารวจสมควรอยในวงการพนนดวยงานนจาสบตำารวจสมควรใหการปฏเสธโดยอางวาตนไดปฏบตหนาทเปนสายลบ...และการจบกมเกดจากความเขาใจผดกน

ครบเครอง คดปกครอง 109

ขออ�งแบบนเหนทตองพสจนครบ !ผบงคบการตำารวจภธรจงหวดจงตงคณะกรรมการสอบสวนทางวนยโดยคณะกรรมการฯมความเหนวาการกระทำาของจาสบตำารวจสมควรนนยงฟงไมไดวาเปนการกระทำาผดวนยอยางรายแรงแตเปนความผดฐานไมประพฤตตนใหเครงครดตอระเบยบแบบแผนของตำารวจแตคณะกรรมการขาราชการตำารวจกลบเหนตางวาพฤตกรรมของจาสบตำารวจสมควรถอเปนการประพฤตชวอยางรายแรงอนเปนความผดวนยอยางรายแรงตามพ.ร.บ.ระเบยบขาราชการพลเรอนฯซงนำามาใชบงคบโดยอนโลมจงมมตลงโทษใหปลดออกจากราชการ ผบญชาการตำารวจภธรภาคจงมคำาสงปลดจาสบตำารวจสมควรออกจากราชการ รวมทงไดมคำาสงใหถอดยศของจาสบตำารวจสมควรดวย

จาสบตำารวจสมควรยงมความหวงทจะไดยศและตำาแหนงคนจงนำาเรองมาฟองตอศาลปกครองโดยคดนสกนจนถงชนศาลสงและศาลปกครองสงสดไดวนจฉยเปนบรรทดฐานวาการทจาสบตำารวจสมควรไดเขาไปในบานทเกดเหต โดยไมไดรบคำาสงจากผบงคบบญชาใหเขาไปปฏบตหนาททงททราบวาบานหลงดงกลาวมการลกลอบเลนการพนนและจาสบตำารวจสมควรกไมสามารถแสดงพยานหลกฐานไดอยางชดเจนวาตนไดปฏบตหนาทเปนสายลบใหกบเจาหนาทตำารวจชดทมาจบกมประกอบกบขณะจบกมจาสบตำารวจสมควรกอยในทเกดเหตซงกำาลงเลนการพนนกนอยโดยทไมไดแสดงตววาเปนสายลบแตอยางใด

จงนาเชอวาจาสบตำารวจสมควรไดเขาไปเลนการพนนมใชเขาไปปฏบตหนาทตามทกลาวอางอนเปนการไมรกษาชอเสยงและเกยรตศกดของตำาแหนงหนาทเปนการกระทำาทถอไดวาเปนผประพฤตชวอยางรายแรง การลงโทษปลดออกจากราชการจงชอบดวยกฎหมายแลวสวนพยานทใหการวาจาสบตำารวจสมควรไมไดเลนพนนและเอกสารทรบรองวาจาสบตำารวจสมควรไดเขาไปปฏบตหนาทนนลวนเปนพยานทเปนคนใกลชดและเปนเอกสารทไดจดทำาขนในภายหลงซงไมปรากฏในชนจบกมหรอชนสอบสวนทางวนยกรณจงยงไมพอฟงไดวาจาสบตำารวจสมควรไดเขาไปปฏบตหนาทในบานหลงดงกลาวจรง

สำาหรบประเดนการถอดยศของจาสบตำารวจสมควรนนเมอพ.ร.บ.ยศตำารวจพทธศกราช2480ไดกำาหนดวาการถอดยศสญญาบตรหรอการถอด

ครบเครอง คดปกครอง110

ยศประทวนใหผมอำานาจหนาทแตงตงสงไดตามระเบยบราชการโดยประมวลระเบยบการตำารวจไมเกยวกบคดฯไดกำาหนดใหอำานาจในการถอดยศนายตำารวจชนประทวนตงแตจาสบตำารวจลงมาเปนอำานาจของผบญชาการหรอเทยบเทาดงนนเมอจาสบตำารวจสมควรไดถกปลดออกจากราชการดวยเหตเปนผประพฤตชว อยางรายแรงอนเปนเหตททำาใหตองถกถอดยศ คำาสงของผบญชาการตำารวจภธรภาคทสงถอดยศจาสบตำารวจสมควรจงชอบดวยกฎหมายแลว (อ.111/2552)

สนคำ�พพ�กษ�ของศ�ล... จ�สบตำ�รวจสมควรกตองกล�ยเปนน�ยสมควรไปกอนเวล�อนสมควรครบ...

เพอความครบเครองเรองถอดยศมาวากนตอถงกรณการถอดยศทหาร ซงพ.ร.บ.วาดวยวนยทหารพทธศกราช2476ไดบญญตวาวนยเปนหลกสำาคญทสดสำาหรบทหารเพราะฉะนนทหารทกคนจกตองรกษาโดยเครงครดอยเสมอผใดฝาฝนทานใหถอวาผนนกระทำาผดโดยหากทหารผใดกระทำาผดตอวนยทหารจะตองรบทณฑและอาจตองถกปลดจากประจำาการหรอถกถอดจากยศทหาร

โดยระเบยบกระทรวงกลาโหมวาดวยผซงไมสมควรจะดำารงอยในยศทหารและบรรดาศกดพ.ศ.2507ไดกำาหนดลกษณะความผดของผทตองถกถอดยศเอาไวเชนทจรตตอหนาทราชการโดยถอตามคำาพพากษาถงทสดใหจำาคกหรอโทษทหนกกวาจำาคกเวนแตศาลจะรอการกำาหนดโทษหรอกำาหนดโทษแตรอการลงโทษไว,กระทำาความผดทตองรบโทษจำาคกหรอโทษทหนกกวาจำาคกโดยคำาพพากษาถงทสดเวนแตศาลจะรอการกำาหนดโทษหรอกำาหนดโทษแตรอการลงโทษไวหรอตองรบโทษจำาคกไมเกนความผดลหโทษหรอความผดอนไดกระทำาโดยประมาท,ขดคำาสงผบงคบบญชาซงสงโดยชอบดวยกฎหมายจนเปนเหตใหเสยหายแกราชการอยางรายแรง,หนราชการทหารในเวลาประจำาการ,ประพฤตชวอยางรายแรงฯลฯ

อนทจรง...การดำาเนนการเกยวกบวนยทหารและการปลดจากประจำาการหรอการถอดยศทหารซงเปนผลมาจากการดำาเนนการเกยวกบวนยทหารนนกเปนการใชอำานาจทางปกครองเชนกนหากแตทหารมศาลเฉพาะเปนของตวเองและเร องระเบยบวนยถอเปนสงท สำาคญสำาหรบทหารฉะนนกฎหมายจดตง

ครบเครอง คดปกครอง 111

ศาลปกครองฯจงไดกำาหนดเปนขอยกเวนวาการดำาเนนการเกยวกบวนยทหาร ไมอยในอำานาจตรวจสอบของศาลปกครองแตสำาหรบการใชอำานาจทางปกครองในกรณอนๆกยงคงตองอยในการตรวจสอบของศาลปกครองเชนขอพพาทเกยวกบการแตงตงโยกยายหรอขอพพาทเกยวกบสญญาทางปกครองเปนตน

สำาหรบตวอยางคดทจะนำาเสนอตอน...ไมใชคดวนยทหารโดยตรงหากแตเปนการฟองใหชดใชเงนจากการผดสญญาทนการศกษาอนเปนคดพพาทเกยวกบ“สญญาทางปกครอง” ซงอยในอำานาจพจารณาของศาลปกครองโดยคดไดมประเดนทเกยวเนองกบวนยทหารและการถอดยศทหารทนาสนใจซอนอยดวยและศาลปกครองสงสดกไดชวยยนยนในหลกการทวาวนยเปนหลกสำ�คญทสดสำ�หรบทห�ร ! คดนนายสำาคญซงเปนนายทหารหนมนกเรยนนอกทไดรบทนการศกษาในระดบปรญญาตรและโทณประเทศสหรฐอเมรกาจากกระทรวงกลาโหมซงในสญญาไดระบเงอนไขไววาเมอสำาเรจการศกษาแลวผรบทนจะตองรบราชการในกระทรวงกลาโหมเปนระยะเวลาไมนอยกวา2เทาของระยะเวลาทไปเรยนอกทงจะตองไมลาออกจากราชการกอนครบกำาหนดเวลาชดใชทนและจะตองไมกระทำาความผดใดๆจนเปนเหตใหทางราชการปลดออกจากราชการโดยหากมการผดสญญาดงกลาวผรบทนและผประกนจะตองยนยอมชดใชเงนเปนจำานวน3เทาของเงนรายเดอนและคาใชจายทงหมดทไดจายไปในการศกษาดงกลาว

หลงจากเรยนจบแลวนายสำาคญกไดกลบมารบราชการทกรมชางโยธาทหารเรอสงกดกองทพเรอและตอมากระทรวงกลาโหมกไดมคำาสงใหไปชวยราชการทสำานกงานปลดกระทรวงกลาโหมและปฏบตงานทคณะกรรมาธการการทหารสภาผแทนราษฎรเปนเวลา1ปเมอใกลครบกำาหนดเวลาดงกลาวประธานคณะกรรมาธการการทหารฯจงไดมหนงสอถงตนสงกดเพอขอตวนายสำาคญใหอยชวยราชการตออก1ปแตตนสงกดไมยนยอมนายสำาคญจงไดจดแจงทำาหนงสอถงเจากรมกำาลงพลทหารเรอแจงวากำาลงจะมการประสานและทำาหนงสอฉบบใหมเพอขอขยายเวลาใหตนอยชวยราชการตออก3 เดอนโดยหากครบ3 เดอนแลวตนจะไปรายงานตวตอตนสงกด

ครบเครอง คดปกครอง112

จากนนนายสำาคญกไดอยชวยราชการทเดมตอไปทงทยงไมไดรบหนงสออนมตอยางเปนทางการจากตนสงกดครนพอครบกำาหนดเวลา3เดอนนายสำาคญจงไปรายงานตวตอตนสงกดและกตองถงกบหงายเกง!เมอทราบวากองทพเรอไดมคำาสงแตงตงคณะกรรมการสอบสวนขอเทจจรงกรณกระทำาผดฐานหนราชการทหารในเวลาประจำาการเกนกวา15วนและสดทายกระทรวงกลาโหมกไดมคำาสงใหปลดนายสำาคญออกจากราชการรวมทงสงถอดยศทหารของนายสำาคญดวย

ท รายไปกวานน...นายสำาคญตองตกเปน “ผผดสญญาทนการศกษา” ไปโดยปรยาย และตองชดใชเงนตามสญญาโดยหกวนทรบราชการชดใชออกแลวยงคงเหลอเงนทตองชำาระทงสน13ลานบาท!!!นายสำาคญไดแตทำานงเฉยไมยอมชำาระ กระทรวงกลาโหมจงยนฟองนายสำาคญและผ ประกนตอศาลปกครองเพอใหชำาระเงนเนองจากการผดสญญาทนการศกษาดงกลาว

กรณนศาลปกครองสงสดพจารณาเหนวานายสำาคญผดสญญาทนการ ศกษาจรง เพราะไดกระทำาความผดจนเปนเหตใหทางราชการตองปลดออกจากราชการเนองจากไมไปรายงานตวตอตนสงกดทงททราบดอยแลววายงไมไดรบการอนมตเปนหนงสอจากผบงคบบญชาซงประธานคณะกรรมาธการการทหารฯนนไมถอเปนผบงคบบญชาของนายสำาคญจงทำาใหตองถกตงคณะกรรมการสอบสวนขอเทจจรงและผลการสอบสวนสรปวานายสำาคญจงใจขาดราชการเกนกวา15วนอนเปนความผดฐานหนราชการในเวลาประจำาการตามมตสภากลาโหมฯซงมโทษปลดออกจากราชการประกอบกบระเบยบกระทรวงกลาโหมวาดวยผซงไมสมควรจะดำารงอยในยศทหารและบรรดาศกด พ.ศ. 2507 ไดกำาหนดใหการหนราชการทหารในเวลาประจำาการอยในหลกเกณฑทตองถกถอดออกจากยศทหารดวยและการทนายสำาคญไมไปรายงานตวตอตนสงกดตามเวลาทกำาหนดนนถอเปนการกระทำาผดวนยทหารฐานขาดราชการและขดขนไมปฏบตตามคำาสงของผบงคบบญชาตามพ.ร.บ.วาดวยวนยทหารพทธศกราช2476อนมโทษตองถกปลดออกจากประจำาการหรอถกถอดยศ

ดงนนขนตอนตางๆทกระทรวงกลาโหมดำาเนนการจนกระทงมคำาสงปลดนายสำาคญออกจากราชการและถอดยศของนายสำาคญนนจงชอบดวยกฎหมาย

ซำา

คำา

ครบเครอง คดปกครอง 113

และเปนไปตามระเบยบแบบแผนแลวกระทรวงกลาโหมจงมสทธทจะเรยกใหนายสำาคญชำาระเงนจากการผดสญญาทนการศกษาดงกลาวศาลปกครองสงสดจงพพากษาใหนายสำาคญและผ ประกนรวมกนหรอแทนกนชำาระเงนจากการผดสญญาพรอมดอกเบยตามกฎหมายใหแกกระทรวงกลาโหมภายใน30วน(อ.377/2554) ง�นนเรยกไดว�... น�ยสำ�คญไดทำ�ก�รสกดด�วรงตวเองไปโดยรเท�ไมถงก�รณ... แถมยงตองชดใชเงนค�ทนก�รศกษ�จำ�นวนม�กม�ยอกดวย... แบบนใชไหมครบทเข�เรยกกนว� “บทเรยนร�ค�แพง”

ขาราชการทหารและตำารวจผเปนทพงของประชาชน...เมอเปนบคคลทอยในเครองแบบอนทรงเกยรตกควรตองเปนแบบอยางทดและระมดระวงไมนำาพาตวเองไปสเหตทอาจทำาใหถกถอดยศไดและขอเปนกำาลงใจใหกบทหารตำารวจซงสวนมากมความตงใจดขอใหทานปฏบตหนาทดวยความภาคภมใจเพราะยศทบาของทานเปนยศทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวพระราชทานใหครบ...

คำา

ครองธรรม�ธรรมรฐ

ครบเครอง คดปกครอง114

เสรภาพในการชมนม vs อำ นาจรฐในการสลายการชมนม ความชดเจน

บนสถานการณทตอง ปะ ฉะ ดะ !!!

คงไมอาจปฏเสธไดวา… การชมนมหรอการเดนขบวนประทวง ทบางทานเรยกกนวาการเมองขางถนนนน เปนวธการอยางหนงในการแสดงออกทางความคดเหนของประชาชนทมตอรฐบาลของตนตามระบอบประชาธปไตย และเปนทยอมรบวามผลทางการเมองทงในตางประเทศและบานเรา

ในประเทศเยอรมนมกรณนาสนใจเมอเจาหนาทตำารวจไดแฝงตวเขาไปปะปนอยกบกลมผชมนมโดยทมไดแตงเครองแบบและมไดแสดงตนใหผนำาในการชมนมทราบซงในการชมนมดงกลาวไดจดใหมการแสดงละครรวมทงไดแจกใบปลวใหกลมผชมนมทราบวาสวนหนงของการแสดงจะมตวละครทเปนทหารจะใชอาวธปลอมเขารวมในการแสดงดวยเมอเจาหนาททราบเรองจงไดสงหามการแสดงชดดงกลาวทนทเพราะเหนวาขดตอพระราชบญญตอาวธและพระราชบญญตการชมนมสาธารณะผชมนมไมเหนดวยจงฟองศาลขอใหเพกถอนคำาสงดงกลาว

เรองนศาลปกครองแหงเมองคาสเซลประเทศเยอรมนไดวนจฉยวาการทเจาหนาทตำารวจมไดแสดงตนใหผนำาการชมนมทราบกอนถอเปนการขดตอกฎหมายการชมนมสาธารณะสวนประเดนการแสดงละครนนถอเปนการแสดงออกทางดานความคดเหนทางการเมองอยางหนงการตความเสรภาพในการชมนมในกรณดงกลาวตองพจารณาประกอบกบเสรภาพทางดานศลปะดวยเนองจากศาลรฐธรรมนญประเทศเยอรมนไดเคยวนจฉยไวแลววาเสรภาพทางดานศลปะหมายความรวมถงการแสดงละครทางดานการเมองบนทองถนนดวยอกทงผชมนมยงแสดงใหเหนชดเจนถงการแสดงออกทางการเมองโดยไดมการแจกใบปลวใหทราบถงวตถประสงคของการแสดงดงกลาวคำาสงของเจาหนาทตำารวจทหามมใหมการแสดงละครนนจงเปนคำาสงทไมชอบดวยกฎหมาย

ครบเครอง คดปกครอง 115

เรองนขอกฎหมายทศาลใชในการตดสนคดคอนขางชดเจนครบเพราะบานเขาไดมการตรากฎหมายการชมนมสาธารณะขนมาใชบงคบรวมทงศาลรฐธรรมนญกไดวนจฉยวางหลกในประเดนทพพาทไวแลว

สำาหรบการชมนมสาธารณะในบานเราทผานมากตองถอวามววฒนาการคอนขางมากเชนกนโดยผชมนมจะอาศยบทบญญตของรฐธรรมนญฯในมาตรา63ทบญญตวา“บคคลยอมมเสรภาพในการชมนมโดยสงบและปราศจากอาวธ” ในการแสดงออกความคดเหนทางการเมองในทสาธารณะซงมาตรา63ดงกลาวเปนการรบรองเสรภาพในการชมนมอยางกวางเอาไวครบ...

ในขณะทการชมนมประทวงในบานเราคอนขางเขมขนและเรายงไมมการตรากฎหมายการชมนมสาธารณะขนมาเพอใชในการควบคมหรอจดระเบยบการชมนมดงกลาวทำาใหการชมนมทผานมาไมมความชดเจนเกยวกบขอบเขตในการใชเสรภาพของผชมนมทคงปฏเสธไมไดวายอมตองไปกระทบตอการใชพนทสาธารณะและการใชชวตของบคคลทวไปรวมทงความไมชดเจนเกยวกบขอบเขตการใชอำานาจของเจาหนาทรฐในการดำาเนนการเกยวกบการชมนมจงสงผลใหเกดปญหาในหลายประการโดยเฉพาะในเวลาทตองมการเผชญหนากนระหวางกลมผชมนมกบเจาหนาทรฐ

หากยอนดประวตศาสตรของไทยจะพบวามเหตการณปะทะกนทคอนขางรนแรงระหวางกลมผประทวงกบฝายรฐในหลายครงอาทการสลายการชมนมในยครฐบาลทหารทงตลามหาวปโยคและพฤษภาทมฬการสลายการชมนมกรณกรอเซะ-ตากใบกระทงการสลายการชมนมของกลมพนธมตรฯในเหตการณเมอวนท7ตลาคม2551มาจนถงการสลายการชมนมของกลมคนเสอแดงในป2553และลาสดกลมกปปส.ในป2557ซงลวนแลวแตสงผลใหเกดความเสยหายอยางมากโดยเฉพาะหากการสลายการชมนมนนมไดดำาเนนการใหเปนไปตามหลกการสากลเหตการณทเกดขนจงเปนบทเรยนสำาคญททกฝายควรตองเรยนรรวมกนเพอพฒนามาตรฐานในการชมนมสาธารณะของบานเราตอไป

ขอพพาทเกยวกบการสลายการชมนมทมการนำาคดขนสศาลปกครองนนมกรณทศาลปกครองชนตนไดพพากษาตดสนแลว2คดซงผมเหนวานาจะเปนประโยชนในการแสดงใหเหนถงขอบเขตการใชเสรภาพของผชมนมรวมทงขอบเขต

ครบเครอง คดปกครอง116

ของการใชอำานาจรฐในการสลายการชมนมดวย โดยคดแรกน...หลายทานคงยงจำาไดกรณการประทวงคดคานโครงการกอสรางทอกาซและโรงแยกกาซธรรมชาตไทย-มาเลเซยทจ.สงขลาซงกลมผชมนมตองการจะเดนทางไปยนหนงสอตอนายกรฐมนตรทไดมาประชมครม.นอกสถานทเพอเรยกรองใหทบทวนการอนมตโครงการดงกลาวแตไดถกเจาหนาทตำารวจนำาแผงเหลกมากนขวางไวแมจะไดมการเจรจากนแตกไมสามารถตกลงกนไดสดทายเจาหนาทตำารวจจงใชกำาลงเขาสลายการชมนมผเสยหายจงยนฟองสำานกงานตำารวจแหงชาตจงหวดสงขลาและกระทรวงมหาดไทยใหชดใชคาเสยหายจากการกระทำาละเมดดงกลาว

โดยทมาตรา63ของรฐธรรมนญฯไดบญญตรบรองเสรภาพในการชมนมโดยสงบและปราศอาวธไวคดนจงมประเดนทตองพจารณาวาผชมนมไดชมนมโดยสงบและปราศจากอาวธหรอไม ?

เรองนศาลปกครองไดใหเหตผลอยางนาสนใจในการตความประเดนดงกลาวไวดงนครบ...

ในขณะทเจาหนาทตำารวจไดตงแถวใชกระบองเคาะโลและดาหนาเขาหากลมผชมนมโดยใชโลผลกดนกลมผชมนมใหถอยรนไปนนไมปรากฏวากลมผชมนมไดกระทำาการอยางใดทฝาฝนกฎหมายทงไมปรากฏวาเจาหนาทตำารวจไดประกาศวาจะใชกำาลงสลายการชมนมหรอผชมนมกระทำาผดอยางหนงอยางใดซงอาวธของผชมนมทเจาหนาทตำารวจยดไดคอไมธงและกรรไกรนนมใชอาวธโดยสภาพหากแตจะเปนอาวธไดกโดยไดใชหรอเจตนาจะใชซงในการชมนมไมปรากฏวาผชมนมมเจตนามาแตแรกทจะใหมการนำาไมไผหรอกรรไกรเพอใชเปนอาวธ แตไดใชเปนอาวธหลงจากทเจาหนาทตำารวจไดผลกดนเพอสลายการชมนม ซงเปนเจตนาทเกดขนขณะนนของผชมนมแตละคน มใชเจตนาทเกดขนแตแรกของผชมนม

สวนมดสปาตาและมดพบกบหนงสตกดามไมนนแมจะเปนอาวธโดยสภาพแตกมจำานวนนอยเมอเทยบกบจำานวนคนในกลมผชมนมทงไมปรากฏขอเทจจรงวากลมผชมนมไดมเจตนารวมกนทจะพกพาอาวธดงกลาวมาแตแรกจงเชอวาการพาอาวธขางตนนนเปนเจตนาของผทเปนเจาของโดยลำาพงผฟองคดและกลมผชมนมไมนา

ครบเครอง คดปกครอง 117

จะรเหนดวยการชมนมดงกลาวจงเปนการชมนมโดยสงบและปราศจากอาวธ

การทเจาหนาทตำารวจจำากดเสรภาพในการชมนมดวยการใชอำานาจสลายการชมนมจงเปนการกระทำาทไมชอบดวยรฐธรรมนญและเปนการละเมดตอเสรภาพในการชมนมทำาใหผชมนมไมสามารถยนหนงสอตอนายกรฐมนตรไดจงเหนสมควรกำาหนดใหสำานกงานตำารวจแหงชาตชดใชคาเสยหายทเกดข นใหแกผ ฟองคด(คดหม�ยเลขแดงท 51/2549 และคดหม�ยเลขแดงท อ.711/2555)

สำาหรบในคดทสองนเปนเหตการณทคอนขางสรางความสะเทอนใจใหกบสงคมซงศาลปกครองกลางไดมคำาพพากษาตดสนไปแลวเมอวนท5ตลาคม2555ในกรณเจาหนาทตำารวจสลายการชมนมของกลมพนธมตรฯเมอวนท7ตลาคม2551รฐบาลในขณะนนมพลเอกชวลตยงใจยทธเปนผรบผดชอบในการสลายการชมนมดงกลาวโดยกลมพนธมตรฯไดรวมตวกนเพอขดขวางมใหรฐบาลเขาไปแถลงนโยบายในสภาเปนเหตใหเจาหนาทตำารวจใชแกส ตาเขาสลายการชมนมอยางดเดอดผลกคอมผไดรบบาดเจบเปนจำานวนมากรวมทงมผเสยชวตดวย

ผเสยหายจากเหตการณดงกลาวจงไดยนฟองสำานกงานตำารวจแหงชาตและสำานกนายกรฐมนตรวาการสลายการชมนมของเจาหนาทตำารวจเปนการใชอำานาจทางปกครองโดยไมชอบดวยกฎหมายไมเปนไปตามหลกการสากลอนเปนการกระทำาละเมดตอผฟองคด

คำาวนจฉยของศาลปกครองกลางในคดน ไดวางหลกในเรองการสลายการชมนมของเจาหนาทรฐไวอยางชดเจนโดยมสาระสำาคญวา...

จากการพจารณารายงานของคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตตลอดจนคำาใหการของสอมวลชนพยาบาลและแพทยสนามรวมทงผทเกยวของและไมเกยวของกบการชมนมตางกสอดคลองกนวาในวนดงกลาวนบแตเวลา05.00น.–24.00น.เจาหนาทตำารวจไดนำาอาวธชนดตางๆซงมอนตรายโดยสภาพมาใชในการสลายการชมนมตอเนอง4ชวงรวม18ชวโมงโดยมไดปฏบตตามหลกการมาตรฐานของสากล

กลาวคอหลกการสลายการชมนมตามมาตรฐานสากลจะตองเรมจากการเจรจาตอรองหากไมสามารถตอรองไดจงจะใชมาตรการสลายการชมนมจากเบาไป

นำา

ครบเครอง คดปกครอง118

หาหนกดวยวธการใชโลกำาบงผลกดนกลมผชมนมหากไมไดผลจงจะใชมาตรการฉด จากรถดบเพลงหากใช ฉดแลวไมไดผลจงจะใชแกส ตาโดยทงสามขนตอนดงกลาวเจาหนาทจะตองประกาศใหผชมนมทราบกอนอกทงหลกการใชแกส ตาชนดขวางนนควรขวางใหตกหางจากฝงชนมากกวา3เมตรในทศทางเหนอลมสวนการยงระเบดแกส ตาควรใชมมยง25-45องศาโดยยงหางฝงชน60-90เมตรซงทงสองแบบไมควรขวางหรอเลงไปยงตวบคคลโดยตรง

แตจากคำาใหการของพยานทอยในเหตการณตางกยนยนวาเจาหนาทมไดมการประกาศเตอนรวมทงมไดใชมาตรการจากเบาไปหาหนกตามแผน“กรกฎ/48”ทไดวางไวแตแรกโดยเจาหนาทตำารวจไดขวางและยงแกส ตาไปยงผชมนมโดยตรงและยงเขาใสเจาหนาทแพทยพยาบาลทเขาไปชวยเหลอผไดรบบาดเจบโดยไมคำานงถงหลกมนษยธรรมประกอบกบการทดสอบยงและขวางระเบดแกส ตาทใชในการสลายการชมนมพบวามอานภาพในการทำาลายรนแรงหากโดนรางกายคนจงฟงไดวาเจาหนาทตำารวจซงไดกระทำาตามหนาททไดรบมอบหมายจากผถกฟองคดโดยไมเปนไปตามกระบวนการขนตอนทเขยนไวในแผนกรณจงเปนการจงใจกระทำาตอผอนโดยผดกฎหมายทำาใหเกดความเสยหายอนเปนการกระทำาละเมดตอผฟองคด

สวนขออางของผถกฟองคดทวาเหตทตองใชระเบดแกส ตาเพราะผชมนมใชหนงสตกยงดวยลกแกวและใชกระบองธงดามเหลกไมเบสบอลทอนไมทำารายเจาหนาทรวมทงนำายางรถยนตราดดวย มนและแผงเหลกมากนถนนมใหเจาหนาทเขาไปในแนวตงของผชมนมไดตลอดจนปลกระดมใหมวลชนเขาไปทำารายสมาชกรฐสภาและบกกองบญชาการตำารวจนครบาล อนเปนการชมนมทไมเปนไปตามมาตรา 63 นน จากขอเทจจรงพบวาเจาหนาทตำารวจไดรบบาดเจบ 78 นายแตผชมนมไดรบบาดเจบ1,003รายซงในวนดงกลาวมผชมนมหลายหมนคนหากมการยยงปลกระดมใหทำาลายสถานทราชการบกจบสมาชกรฐสภาลำาพงกำาลงเจาหนาทตำารวจประมาณ2,500นาย ยอมไมอาจตานทานได ขอกลาวอางดงกลาวจงไมเหมาะสมกบเหตในการสลายการชมนมโดยไมปฏบตใหเปนไปตามแผน

ศาลปกครองกลางจงพพากษาใหผถกฟองคดทงสองชดใชคาเสยหายทเกดขนกบผฟองคดและผรองสอดแตละรายโดยใชหลกการในการกำาหนดคาเสยหาย

นำา นำา นำา

นำา

นำา

นำา

นำา

นำา

นำา

ครบเครอง คดปกครอง 119

ตามมตครม.วนท10ม.ค.55ฯโดยหากผฟองคดไดรบเงนคาทดแทนเยยวยาความเสยหายตามมตครม.ดงกลาวไปแลวเพยงใดใหคงมสทธรบคาทดแทนความเสยหายเทาทเหลอตามคำาพพากษาเพยงนนและภายใน2ปหากผฟองคดรายใดยงคงตองรกษาตวตอเนองอนเปนผลจากการกระทำาละเมดดงกลาวศาลยงสงวนสทธทจะแกไขคำาพพากษาในสวนนเพมเตมไดอก (คดหมายเลขแดงท 1862/2555)

จะเหนไดวาคำาวนจฉยของศาลปกครองในคดแรกนนศาลไดวางหลกในการพจารณาลกษณะของการชมนมโดยสงบและปราศอาวธตามรฐธรรมนญไวโดยจะมงเนนดทเจตนาของผชมนมโดยเฉพาะเจตนาแรกวาประสงคทจะชมนมโดยสงบและปราศจากอาวธตามทรฐธรรมนญกำาหนดไวอยางแทจรงหรอไมสวนในคดท สองศาลปกครองกไดวางหลกการเก ยวกบการสลายการชมนมของเจาหนาทรฐไววาหากการชมนมไดมการกระทำาทเปนการละเมดตอกฎหมาย เจาหนาทกมอำานาจทจะดำาเนนการสลายการชมนมได แตจะตองดำาเนนการภายใตกรอบของกฎหมายและตองเปนไปตามหลกการมาตรฐานสากลครบ

ครองธรรม�ธรรมรฐ

ครบเครอง คดปกครอง120

หนสอบไมผาน…ฟองศาลตรวจสอบอาจารยไดไหม ???

“สอบไดเปนเรองตลก สอบตกเปนเรองธรรมชาต”วลคลาสสกทเอาไวปลอบใจผสอบไมผานทใชกนมาทกยคทกสมย...

จะวาไปแลว...เรองการสอบนเปนเรองทหนไมพนกนเลยจรงๆครบแมจะผานวยเรยนเขามาสวยทำางานแลวกตามกยงตองมการเรยนเพมเตมซงกตองมการประเมนผลหรอสอบวดผลอกเชนกนและททรมานใจใครหลายคนเหนจะเปนการสอบปองกนวทยานพนธหรอดษฎนพนธทเวลาขนสอบทไร ใจกเตนตกตกๆทกทไป...ทพดเชนน...เพร�ะครองธรรมกยงรสกอย�งนนเชนกนครบ...

ทผานมาเราคงไดยนขาวเรองของอาจารยทใชเกรดมาเปนขอตอรองกบนกศกษาในหลายๆกรณซงถอเปนเรองทนาละอายและผดจรรยาบรรณ...และมหลายคนตงคำาถามกบผมวาถาเราสอบไมผานทงทเหนวาตวเองนาจะสอบผานหรอเหนวาอาจารยหรอคณะกรรมการมอคตหรอใหคะแนนโดยไมเปนธรรมจะสามารถฟองศาลปกครองใหตรวจสอบไดหรอไม ?

คำ�ถ�มนน�สนใจ... ผมเลยขอนำ�คำ�ตอบม�เฉลยกนในคอลมนครบเครองคดปกครองดวยครบ

กรณการฟองโตแยงผลการสอบของสถาบนการศกษาตางๆไมวาจะเปนของรฐหรอเอกชนถอเปนคดปกครองตามมาตรา9วรรคหนง(1)แหงพ.ร.บ.จดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครองพ.ศ.2542ซงกคอการฟองวาหนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐกระทำาการหรอใชอำานาจทางปกครองโดยไมชอบดวยกฎหมาย

ทงนเพราะศาลปกครองสงสดไดเคยวางหลกไวแลววา“การจดการศกษาไมวาจะเปนโครงการจดการศกษาหลกสตรการเรยนการสอนตลอดจนการวดผลการศกษาเปนภารกจทรฐมหนาทในทางปกครองทตองควบคมดแลเพอใหการจดการศกษา

ครบเครอง คดปกครอง 121

ซงถอวาเปนบรการสาธารณะประเภทหนงบรรลผลโดยมหนวยงานของรฐเปนผดำาเนนการเอง(สถาบนการศกษาของรฐ)หรออาจมอบหมายใหองคกรเอกชนดำาเนนการแทน”ดงนนสถาบนการศกษาทเปนเอกชนกอยในฐานะหนวยงานทไดรบมอบหมายใหใชอำานาจทางปกครองหรอดำาเนนกจการทางปกครองคอการจดการศกษาจงถอเปนหนวยงานทางปกครองเชนเดยวกนกบสถาบนการศกษาของรฐและอาจารยหรอคณะกรรมการผซงปฏบตงานในสถาบนการศกษากถอเปนเจาหนาทของรฐในสวนประกาศผลการสอบใบแจงผลการสอบหรอมตของคณะกรรมการสอบวทยานพนธนนถอเปนคำาสงทางปกครองต�มม�ตร� 5 แหง พ.ร.บ.วธปฏบตร�ชก�รท�งปกครอง พ.ศ. 2539

ฉะนนในกรณการฟองขอใหเพกถอนประกาศผลการสอบหรอใบแจงผลการสอบหรอการฟองขอใหเพกถอนมตของคณะกรรมการสอบวทยานพนธซงเปนการฟองวาหนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐออกคำาสงทางปกครองโดยไมชอบดวยกฎหมายอนเปนคดปกครองทอยในอำานาจตรวจสอบของศาลปกครอง(ซงกอนทจะนำ�คดม�ฟองตอศ�ล ผฟองคดจะตองพจ�รณ�เงอนไขก�รฟองคดในม�ตร� 42 วรรคสอง และม�ตร� 49 ม�ตร� 50 แหง พ.ร.บ.จดตงศ�ลปกครองและวธพจ�รณ�คดปกครองฯ รวมทงม�ตร� 40 ม�ตร� 44 และม�ตร� 48 แหง พ.ร.บ.วธปฏบตร�ชก�รท�งปกครองฯ ประกอบกนดวย)

ประเดนสำาคญกคอ เมอฟองคดตอศาลไดแลว ศาลทานจะมอำานาจหรอมขอบเขตในการตรวจสอบไดแคไหน เพยงใด ?

ประเดนนนาสนใจมากครบซงศาลปกครองสงสดไดมคำาพพากษาเปนแนวทางไวแลว...ในคดทนางสาวหนดไดยนฟองคณะกรรมการสอบวทยานพนธและมหาวทยาลยทไดประกาศผลใหตนไมผานเกณฑการสอบวทยานพนธเปนครงทสองโดยนางสาวหนดไดโตแยงถงความไมชอบของผลการสอบดงกลาวไว3ประการดงน

1. ความไมเปนกลางของคณะกรรมการสอบ เนองจ�กเมอครงทน�งส�วหนดไมผ�นก�รสอบวทย�นพนธในครงแรก น�งส�วหนดไดเคยนำ�คดม�ฟองตอศ�ลปกครองแลว แตในครงนนศ�ลปกครองชนตนไมรบคำ�ฟองไวพจ�รณ�เนองจ�กน�งส�วหนดยงไมไดดำ�เนนก�รแกไขคว�มเดอดรอนเสยห�ยต�มทกฎหม�ยกำ�หนดกอนนำ�คดม�ฟองตอศ�ล คอยงไมไดอทธรณโตแยงผลก�รสอบกบท�งมห�วทย�ลยเสยกอน

ครบเครอง คดปกครอง122

ดงนนในก�รสอบครงทสองน น�งส�วหนดจงไดรองขอใหมก�รเปลยนคณะกรรมก�รสอบชดใหม เพร�ะเหนว�เคยเปนคกรณกนในศ�ลม�แลวและเคยประเมนใหตนไมผ�นในก�รสอบครงแรก อนเปนกรณมเหตซงมสภ�พร�ยแรงทอ�จทำ�ใหก�รพจ�รณ�ผลก�รสอบไมเปนกล�งได(ทงนตามมาตรา16แหงพ.ร.บ.วธปฏบตราชการทางปกครองฯ)แตทางมหาวทยาลยกมไดมการเปลยนแปลงคณะกรรมการสอบแตอยางใดและผลกคอนางสาวหนดไมผานเกณฑการสอบเชนเดม…

ขอโตแยงของนางสาวหนดประเดนนศาลปกครองสงสดพจารณาเหนวา ในการโตแยงความไมเปนกลางของคณะกรรมการสอบดงกลาวยงไมปรากฏขอเทจจรงหรอมพยานหลกฐานใดทสนบสนนอยางชดเจนวาการไมเปลยนแปลงคณะกรรมการสอบจะทำาใหการพจารณาผลสอบเสยความเปนกลางอยางไรในทางกลบกนมหาวทยาลยยงไดใหโอกาสโดยอนมตขยายเวลาการศกษาเปนกรณพเศษเพอใหนางสาวหนดไดเขาสอบวทยานพนธในครงทสองโดยไดใหเหตผลของการทไมเปลยนแปลงคณะกรรมการสอบวาเนองจากมระยะเวลาจำากดหากเปลยนกรรมการจะตองมการอานตรวจวทยานพนธของนางสาวหนดใหมทงหมดซงจะไมทนเวลาอนเปนเหตผลทรบฟงไดกรณจงยงไมถอว�มสภ�พร�ยแรงทอ�จทำ�ใหก�รพจ�รณ�ผลสอบวทย�นพนธของน�งส�วหนดเกดคว�มไมเปนกล�ง

2. มหาวทยาลยเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรมกบนางสาวหนด เนองจากไดปฏบตตอนางสาวหนดแตกตางจากนกศกษาคนอนๆโดยใชเวลาสอบนางสาวหนดนานถง5ชวโมง!!รวมทงยงมการบนทกวดโอจนทำาใหเกดความกดดนและไมมสมาธนนศาลเหนวาตามขอบงคบหรอระเบยบทเกยวของกบการสอบวทยานพนธของมหาวทยาลยไมไดมก�รกำ�หนดเวล�ในก�รสอบไวซงโดยหลกการผเข�สอบจะตองแสดงใหคณะกรรมก�รเหนว�ตนมคว�มรคว�มส�ม�รถและมคว�มเข�ใจในร�ยง�นก�รศกษ�หรอวทย�นพนธทตนไดจดทำ�ขนเปนอย�งด จงจะผ�นก�รสอบสำาหรบการบนทกวดโอนนมหาวทยาลยไดใหเหตผลวาเพอใหเกดความชดเจนและสามารถตรวจสอบไดในภายหลง ซงเปนเหตผลทรบฟงได รวมทงนาจะเปนคณกบนางสาวหนดในกรณทมขอโตแยงเกยวกบการสอบเกดขน

3. คณภาพผลการศกษาของนางสาวหนดอยในระดบมาตรฐานเดยวกนกบนกศกษาคนอนๆ ทผานการสอบประเดนนเปนการพจารณาในเนอหาของวทยา-

ครบเครอง คดปกครอง 123

นพนธหรอการใหคะแนนสอบของอาจารยหรอคณะกรรมการแตละทานทศาลเหนวาการใหคะแนนสอบดงกลาวถอเปนดลพนจในท�งวช�ก�รซงตองอ�ศยคว�มรเฉพ�ะด�นของผเชยวช�ญหรอของอาจารยแตละทานอนเปนดลพนจโดยแททศาลไมอาจเขาไปตรวจสอบไดประกอบกบไมปรากฏขอเทจจรงใดทชดแจงวากรรมการสอบไดจงใจใชดลพนจดงกลาวโดยไมสจรตหรอเปนการกลนแกลงนางสาวหนด

ฉะนนเมอการสอบวทยานพนธในครงทสองนทางมหาวทยาลยไดดำาเนนการโดยชอบดวยกฎหมายและระเบยบทเกยวของแลวประกาศผลการสอบทใหนางสาวหนดสอบไมผานจงเปนคำาสงทางปกครองทชอบดวยกฎหมาย(คดหม�ยเลขแดงท อ.536/2554)

จากกรณของนางสาวหนดจะเหนไดวา...ในการตรวจสอบเกยวกบผลการสอบนนศาลจะตรวจสอบในสวนของหลกเกณฑหรอขอกฎหมายวาไดมการดำาเนนการโดยถกตองชอบธรรมหรอไมแตศาลจะไมเขาไปดในสวนของการใหคะแนนวาควรใหคะแนนเทาไรคะแนนทใหเหมาะสมหรอไมเนองจากเปนดลพนจทางวชาการของอาจารยแตละทานซงหลกการนสอดคลองกบแนวคำาพพากษาคดปกครองของประเทศฝรงเศสทวาการประเมนผลการศกษาของนกศกษาแตละรายนนเปน“อำานาจเดดขาด”ของคณะกรรมการสอบทศาลปกครองไมอาจกาวลวงเขาไปตรวจสอบไดแตศาลใชหลก “การตรวจสอบขน ”คอการเขาไปตรวจสอบในเรองของเงอนไขการใชอำานาจวาไดดำาเนนการโดยถกตองตามกฎหมายหรอไมเชนคณะกรรมการมความเปนกลางและจดตงขนโดยชอบดวยกฎหมายหรอไมการวดผลไดดำาเนนไปตามหลกเกณฑหรอระเบยบของมหาวทยาลยหรอไม

ดงเชนในกรณทอาจารยทานหนงซงไดเคยฝาฝนกฎเกยวกบการปกปดชอนกศกษาในกระดาษคำาตอบในการสอบสมยหนงมาแลวยงคงเปนกรรมการสอบวดผลในการสอบซอมในสมยเดยวกนอกซงถอวาขดกบหลกความเปนกลางหรอกรณอาจารยซงไดประเมนใหนกศกษาคนหนงสอบตกโดยปรากฏหลกฐานจากรายงานการประชมวากรรมการผนนและนกศกษาคนดงกลาวไดเคยขดแยงโตเถยงกนในทประชมและอธการบดไดขอใหอาจารยทานดงกลาวทบทวนผลการสอบแตไดรบการปฏเสธจงเปนขอสนนษฐานทเพยงพอวากรรมการผนนมอคตกบนกศกษาคนดงกลาวซงอาจสงผลใหการพจารณาผลการสอบนนไมชอบดวยกฎหมายได

ตำา

ครบเครอง คดปกครอง124

ถงตรงนคงชดเจนแลวนะครบ...เกยวกบขอบเขตหรออำานาจในการตรวจสอบผลการสอบของศาลและผมขอเพมเตมในสวนของผเดอดรอนเสยหายทมสทธฟองคดซงเปนสทธของผสอบเปนการเฉพาะตวดงนนพอแมพนองจงไมอาจฟองแทนกนไดนะครบสำาหรบกรณผเยาวทมอายไม กวา15ปศาลปกครองกอาจพจารณาอนญาตใหยนฟองคดดวยตนเองไดแตถา กวา15ปจงจะใหพอแมหรอผปกครองฟองแทนได

นอกจากนขอพพาทเกยวกบการประกาศผลการสอบยงสามารถฟองเรยกคาเสยหายในกรณละเมดไดอกดวยเชนการทมหาวทยาลยประกาศผลสอบลาชาทำาใหนกศกษาตองลงทะเบยนเรยนในภาคการศกษาถดไปทงทหากมการประกาศผลสอบตามเวลาปกตกจะทราบวาผลการเรยนอยในภาวะรอพนจซงตองพนจากสภาพการเปนนกศกษาไปแลวดงนนมหาวทยาลยจงตองชดใชเงนทนกศกษาไดลงทะเบยนเรยนในภาคการศกษาถดไปคนหรอกรณทนกศกษาไดรบประกาศนยบตรลาชาทำาใหขาดโอกาสทจะเขาทำางานในชวงเวลาดงกลาวจงนำาคดมาฟองศาลเพอเรยกรองคาเสยหายเปนตน

ตวอย�งคดทผมนำ�ม�ฝ�กกนน... จงน�จะเปนประโยชนกบนกเรยนนกศกษ�ในก�รปกปองรกษ�สทธของตวเองนะครบ...

ครองธรรม�ธรรมรฐ

ตำาตำา

ครบเครอง คดปกครอง 125

แพทยสภาองคกรวชาชพทใชอำ นาจทางปกครองแทนรฐ

แพทยสภาองคกรซงทำาหนาทสำาคญในการควบคมการประพฤตของผประกอบวชาชพเวชกรรมใหถกตองตามหลกจรยธรรมหรอจรรยาบรรณแหงวชาชพโดยใชอำานาจตามพ.ร.บ.วชาชพเวชกรรมพ.ศ.2525ในการรบขนทะเบยนและออกใบอนญาตใหแกผขอเปนผประกอบวชาชพเวชกรรมการสงพกใชใบอนญาตหรอเพกถอนใบอนญาตเปนผประกอบวชาชพเวชกรรมตลอดจนการรบรองปรญญาประกาศนยบตรในสาขาวชาแพทยศาสตรหรอวฒบตรในวชาชพเวชกรรมของสถาบนตางๆเปนตนทงนตามกระบวนการทกฎหมายกำาหนดโดยมการบรหารงานในรปของคณะกรรมการ

โดยสถานะแลว..แพทยสภามไดจดตงขนเพอเปนหนวยงานราชการหรอหนวยงานของรฐหากแตในการทำาหนาทของแพทยสภานนเปนการใชอำานาจตามกฎหมายปกครองในการควบคมการประพฤตของผประกอบวชาชพเวชกรรมกลาวคอเปนองคกรทไดรบมอบหมายใหใชอำานาจทางปกครองแทนรฐในการควบคมตรวจสอบการประกอบวชาชพแพทยแพทยสภาจงมลกษณะเปน“หนวยงานทางปกครอง”ตามมาตรา3แหงพ.ร.บ.จดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครองพ.ศ.2542

ฉะนนเมอเกดกรณพพาทเกยวกบการปฏบตหนาทของแพทยสภาเชนกรณผปวยหรอญาตของผปวยทไดรบความเดอดรอนเสยหายรองเรยนกลาวหาหรอกลาวโทษแพทยผทำาการรกษาตอแพทยสภาวาไมปฏบตตามหลกจรยธรรมแหงวชาชพโดยหากแพทยสภาพจารณาแลวมคำาสงยกขอกลาวหาหรอกลาวโทษและผรองเรยนไมเหนดวยหรอในกรณทแพทยสภาวนจฉยแลวมคำาสงลงโทษพกใชหรอเพกถอนใบอนญาตประกอบวชาชพเวชกรรมของแพทยผถกรองเรยนและ

ครบเครอง คดปกครอง126

แพทยผถกรองเรยนไมเหนดวยผทไดรบผลกระทบจากคำาสงของแพทยสภาทงสองกรณดงกลาวสามารถนำาเรองมาฟองตอศาลปกครองเพอขอใหเพกถอนคำาสงไดท งน เพราะเปนขอพพาทเก ยวกบการใชอำานาจทางปกครองของแพทยสภาอนเปนคดปกครองทอยในอำานาจพจารณาพพากษาของศาลปกครอง

กลาวโดยสรปกคอหากคกรณพอใจหรอยอมรบในคำาสงซงกคอมตหรอผลการวนจฉยของคณะกรรมการแพทยสภาเร องกเปนอนยตแตหากคกรณฝายใดฝายหนงไมยอมรบหรอไมเหนดวยกบคำาสงดงกลาวกสามารถทจะนำาเรองเขาสกระบวนการพจารณาของศาลปกครองเพอตรวจสอบการใชอำานาจของแพทยสภาไดนนเอง

โดยทคำาสงยกขอกลาวหาหรอขอกลาวโทษของแพทยสภาหรอคำาสงลงโทษของแพทยสภานนมลกษณะเปนคำาสงทางปกครองตามมาตรา5แหงพ.ร.บ.วธปฏบตราชการทางปกครองพ.ศ.2539เนองจากกระทบตอสถานภาพของสทธหรอหนาทของบคคลแตดวยเหตทคำาสงของแพทยสภานนเปนคำาสงในรปของคณะกรรมการจงไมอยภายใตบงคบใหตองอทธรณคำาสงทางปกครองกอนฟองคดตามมาตรา44ประกอบมาตรา48แหงพระราชบญญตเดยวกนดงนนคกรณจงสามารถนำาคดมาฟองตอศาลปกครองไดเลยโดยไมตองมการอทธรณคำาสงกอนกลาวคอสามารถยนฟองคดตอศาลไดภายในระยะเวลาเกาสบวนนบแตวนทรหรอควรรถงเหตแหงการฟองคดทงน ตามมาตรา49แหงพ.ร.บ.จดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครองพ.ศ.2542ซงกคอนบแตวนทไดรบแจงคำาสงหรอผลการพจารณาของคณะกรรมการแพทยสภานนเอง

โอกาสนผมไดนำาตวอยางกรณทแพทยผถกลงโทษไมเหนดวยกบผลการพจารณาของแพทยสภาแลวนำาเรองไปฟองคดตอศาลปกครองเพอขอใหเพกถอนคำาสงลงโทษดงกลาวจำานวน2คดโดยศาลปกครองสงสดไดวนจฉยเปนบรรทดฐานไวอยางนาสนใจดงน

คดแรกผฟองคดไดขนทะเบยนเปนผประกอบวชาชพเวชกรรมและไดรบใบอนญาตใหประกอบกจการสถานพยาบาลตอมาไดมเจาหนาทตำารวจกองปราบปรามและเจาหนาทกระทรวงสาธารณสขเขาตรวจคนสถานพยาบาลพรอมทงได

ครบเครอง คดปกครอง 127

จบกมผฟองคดกบลกจางจำานวน2คนโดยกลาวหาวารวมกนทำาแทงโดยหญงนนยนยอมและปลอยปละละเลยใหบคคลอนประกอบวชาชพเวชกรรมโดยไมไดรบอนญาตซงผฟองคดใหการปฏเสธตอมาพนกงานอยการไดมคำาสงไมฟองผฟองคดแตไดฟองลกจางของสถานพยาบาล2คนตอศาลอาญาในขอหารวมกนทำาแทงโดยหญงนนยนยอมและประกอบวชาชพเวชกรรมโดยไมไดขนทะเบยนรบอนญาต

เลขาธการแพทยสภาจงไดสงเรองดงกลาวใหคณะอนกรรมการจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรมพจารณาโดยคณะอนกรรมการสอบสวนเหนวากรณของผฟองคดแมจะอางวามไดรเหนถงการกระทำาของผกระทำาผดกหาทำาใหผฟองคดพนความรบผดไดไมเนองจากผฟองคดเปนผดำาเนนการสถานพยาบาลซงตองมหนาทดแลบรหารงานภายในสถานพยาบาลตลอดจนดแลความเรยบรอยของเจาหนาทในสถานพยาบาลใหถกตองตามกฎระเบยบการกระทำาของผฟองคดจงเปนการประพฤตผดขอบงคบแพทยสภาวาดวยการรกษาจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรม(ฉบบท2)พ.ศ.2533หมวด7ขอ4เหนควรลงโทษภาคทณฑกรณสนบสนนใหมการประกอบวชาชพโดยผดกฎหมายในสถานพยาบาลของตนแพทยสภาจงไดมคำาสงลงโทษภาคทณฑผฟองคด

ผฟองคดเหนวาการรบฟงขอเทจจรงในการลงโทษตนคลาดเคลอนตอความเปนจรง เพราะกรณยงไมเปนทยตวาเจาหนาทของสถานพยาบาลเปนผกระทำาผดจรงหรอไมเนองจากคดยงอยระหวางการพจารณาของศาลจงนำาเรองมาฟองตอศาลปกครองเพอขอใหเพกถอนคำาสงลงโทษดงกลาว

ประเดนนศาลปกครองสงสดไดพจารณาขอเทจจรงแลวเหนวาเมอเจาหนาทของสถานพยาบาลซงมผ ฟองคดเปนผไดรบอนญาตใหประกอบกจการสถานพยาบาลถกจบกมและดำาเนนคดอาญาในขอหาประกอบวชาชพเวชกรรมโดยไมไดรบอนญาตและรวมกนทำาแทงโดยหญงนนยนยอมอนเปนความผดตามมาตรา302แหงประมวลกฎหมายอาญาซงศาลอาญามคำาพพากษาวาเจาหนาทดงกลาวกระทำาความผดจรงและคดอยในระหวางอทธรณ

แตโดยทการพจารณาจรยธรรมการประกอบวชาชพเวชกรรมและการดำาเนนการสถานพยาบาลของแพทยสภากรณสถานพยาบาลถกกลาวหาวา

ครบเครอง คดปกครอง128

สนบสนนใหมการประกอบวชาชพเวชกรรมโดยผดกฎหมายในสถานพยาบาลและเจาหนาทของสถานพยาบาลทถกกลาวหาไดกระทำาความผดฐานประกอบวชาชพเวชกรรมโดยไมชอบ ซงไมมขอบงคบแพทยสภาวาดวยการรกษาจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรมฯทกำาหนดไววาตองรอผลของการดำาเนนคดอาญาใหถงทสดกอนถงจะดำาเนนการได

ดงนนแมคดอาญาจะยงอยในระหวางการพจารณาของศาลอทธรณโดยคดยงไมถงทสดกตามกหามผลตอการดำาเนนการของแพทยสภาแตอยางใดโดยในการพจารณาวาผฟองคดเปนผประพฤตผดจรยธรรมหรอไมนนคณะอนกรรมการสอบสวนและแพทยสภามอำานาจท จะแสวงหาขอเทจจรงและพจารณาโทษผฟองคดไดประกอบกบคณะอนกรรมการสอบสวนไดมการแจงขอกลาวโทษและเปดโอกาสใหผฟองคดไดชแจงแกขอกลาวหาตามขอ15ของขอบงคบแพทยสภาวาดวยกระบวนวธพจารณาคดดานจรยธรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรมพ.ศ.2540ซงผฟองคดกไดใชสทธดงกลาวแลวและมไดโตแยงวาขอเทจจรงทคณะอนกรรมการสอบสวนแสวงหาไดผดพลาดคลาดเคลอนจากความเปนจรงอกทงจากพยานหลกฐานทพบในสถานพยาบาลและการทเจาหนาทของสถานพยาบาลใหการรบสารภาพวาไดทำาแทงใหคนไขดวยตนเองจงเปนกรณทม หนกและมเหตผลควรแกการรบฟงไดวามการกระทำาความผดในสถานพยาบาลของผฟองคดจรง

เมอคณะกรรมการแพทยสภาไดรบรายงานจากคณะอนกรรมการสอบสวนประกอบดวยพยานหลกฐานโดยชดแจงวาผฟองคดกระทำาผดตามหมวด7ขอ4ของขอบงคบแพทยสภาวาดวยการรกษาจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรม(ฉบบท2)พ.ศ.2533แพทยสภาจงมอำานาจลงโทษภาคทณฑผฟองคดไดโดยไมจำาตองรอคำาวนจฉยของศาลในคดอาญาใหถงทสดกอนการทคณะกรรมการแพทยสภามมตใหลงโทษภาคทณฑผฟองคดและมคำาสงแพทยสภาลงโทษภาคทณฑผฟองคดจงเปนมตและคำาสงทชอบดวยกฎหมาย(คดหมายเลขแดงทอ.230/2552)

คดท สองคดน สบเน องมาจากไดมส.ส.สงหนงสอทมผ รองเรยนตอเลขาธการแพทยสภาเพอขอใหตรวจสอบการเปดคลนกศลยกรรมของผฟองคดทตงอยในกรงเทพมหานครเนองจากผฟองคดไดเคยเปดคลนกทำาศลยกรรมทตางจงหวด

นำา

ครบเครอง คดปกครอง 129

มาแลวโดยไดทำาการดดไขมนของผทมาทำาการรกษารายหนงจนเสยชวตและไดถกสงปดระหวางรอผลการพจารณาของแพทยสภาพรอมกบไดแนบวารสารทมภาพโฆษณาเชญชวนทำาศลยกรรมดวงตาทคลนกของผฟองคดในกรงเทพมหานครมาดวยเรองนจงเขาสกระบวนการตรวจสอบของคณะกรรมการแพทยสภา

คณะอนกรรมการสอบสวนไดตรวจสอบพยานหลกฐานตางๆแลวเหนวาผฟองคดกระทำาผดตามขอบงคบแพทยสภาวาดวยการรกษาจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรม(ฉบบท2)พ.ศ.2533(หมวด7ขอ2)กลาวคอโฆษณาสถานพยาบาลในทำานองโออวดการประกอบวชาชพเวชกรรมหรอกจการอนของสถานพยาบาลเกนกวาทเปนจรงเนองจากไดมการลงภาพโฆษณาดวงตาจำานวน26ภาพทเปนการเปรยบเทยบลกษณะดวงตากอนและหลงทำาศลยกรรมโดยทมไดระบขอความทแสดงขอเทจจรงทางวชาการใดๆหรอคำาเตอนซงอาจทำาใหผพบเหนทวไปทไมมความรทางการแพทยคาดหวงวาเมอตนไปใชบรการคลนกของผฟองคดแลวจะไดผลออกมาดงภาพทปรากฏแพทยสภาจงมคำาสงลงโทษวากลาวตกเตอนผฟองคด

ผฟองคดเหนวาคำาสงลงโทษดงกลาวไมชอบดวยกฎหมายจงนำาเรองมาฟองตอศาลปกครองโดยมขอโตแยงวาแพทยสภาไดมคำาสงลงโทษเกนกวาเรองทรองเรยนเนองจากผรองเรยนตองการใหตรวจสอบวาผฟองคดมสทธเปดคลนกทกรงเทพมหานครหรอไมเนองจากผฟองคดไดเคยเปดคลนกทตางจงหวดและไดถกส งปดไปพรอมกบไดแนบเอกสารการโฆษณาซงมช อและทอย คลนกของผฟองคดทกรงเทพมหานครมาดวยซงแพทยคนหนงสามารถไดรบอนญาตใหดำาเนนกจการสถานพยาบาลถงสองแหงไดและคลนกของผฟองคดทกรงเทพมหานครกไดขออนญาตอยางถกตองแลวแตแพทยสภากลบมคำาสงลงโทษผฟองคดดวยเหตวาภาพโฆษณาคลนกของผฟองคดเขาขายเปนการโฆษณาสถานพยาบาลเกนความเปนจรงซงแตกตางจากประเดนทไดมการรองเรยนอกทงการจดทำาโฆษณาของคลนกศลยกรรมอนๆทปรากฏตามสอตางๆกลวนแตมไดมการระบขอความทแสดงขอเทจจรงทางวชาการหรอคำาเตอนใดๆเชนกนอนแสดงใหเหนวาดลพนจของแพทยทงหลายกเหนวาการปฏบตเชนนไมไดผดตอจรยธรรม

คดนศาลปกครองสงสดไดวนจฉยวางหลกไววามาตรา31แหงพ.ร.บ.

ครบเครอง คดปกครอง130

วชาชพเวชกรรมพ.ศ.2525ไดบญญตใหผประกอบวชาชพเวชกรรมตองรกษาจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรมตามทกำาหนดไวในขอบงคบแพทยสภาแมผฟองคดจะไดรบอนญาตใหเปดคลนกทกรงเทพมหานครแตภาพโฆษณาการทำาศลยกรรมดวงตาของผฟองคดนนทำาใหเขาใจไดวาหากทำาศลยกรรมกบคลนกของผฟองคดจะทำาใหมดวงตาสวยงามเชนทปรากฏในรปภาพซงผฟองคดมไดระบขอความเพอชแจงขอเทจจรงแตอยางใดทงทรปภาพดงกลาวไมอาจพสจนไดวาเปนรปภาพของบคคลคนเดยวกนหรอไมและการทำาศลยกรรมกไมอาจรบรองผลไดวาผทำาศลยกรรมทกคนจะมดวงตาสวยงามดงรปภาพ

กรณจงถอไดวาเปนการโฆษณาหรอยนยอมใหผอนโฆษณาสถานพยาบาลโดยโออวดกจกรรมของสถานพยาบาลทำาใหประชาชนเกดความคาดหวงในสรรพคณเกนความจรงอนขดตอขอบงคบแพทยสภาฯซงผฟองคดไมอาจอางเหตการฝาฝนขอบงคบแพทยสภาของบคคลอนมาเปนขอยกเวนมใหมการลงโทษตนในกรณนได

สวนทผฟองคดโตแยงวาแพทยสภาไดพจารณามคำาสงลงโทษผฟองคดเกนกวาเรองทถกรองเรยนนนเมอพจารณาถงวตถประสงคของแพทยสภาตามทบญญตไวในพ.ร.บ.วชาชพเวชกรรมพ.ศ.2525จะเหนไดวาแพทยสภาเปนองคกรวชาชพทมหนาทควบคมการประพฤตปฏบตของผประกอบวชาชพเวชกรรมใหถกตองตามจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรมหากมเรองรองเรยนผประกอบวชาชพเวชกรรมผใดกเปนหนาทของแพทยสภาในการคนหาความจรงและรวบรวมพยานหลกฐานวาผประกอบวชาชพเวชกรรมผนนไดประพฤตผดขอบงคบแพทยสภาฯหรอไมอยางไรซงการตรวจสอบของแพทยสภาไมไดจำากดเฉพาะวาตองมการรองเรยนเทานนดงเชนมาตรา32วรรคสามทกำาหนดใหคณะกรรมการแพทยสภามสทธกลาวโทษผประกอบวชาชพเวชกรรมเพอใหมการสบสวนหาขอเทจจรงเกยวกบการประพฤตผดจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรมเองไดเมอผฟองคดเปนผประกอบวชาชพเวชกรรมจงมหนาทตองปฏบตเกยวกบสถานพยาบาลของตนใหอยภายใตขอบงคบของแพทยสภาดงนนการทแพทยสภามคำาสงลงโทษวากลาวตกเตอนผฟองคดจงเปนการพจารณาเรองรองเรยนโดยชอบดวยกฎหมายแลว

ครบเครอง คดปกครอง 131

(คดหมายเลขแดงทอ.112/2553) คำาวนจฉยของศาลปกครองสงสดทงสองกรณดงกลาวเปนการวางหลกกฎหมายและบรรทดฐานในการปฏบตหนาทของแพทยสภาซงจะทำาใหเกดความชดเจนและเปนประโยชนตอคกรณทงสองฝายรวมทงเปนการลดขอพพาททางปกครองอกทางหนงดวย

ครองธรรม�ธรรมรฐ

ครบเครอง คดปกครอง132

http://www.admincourt.go.th

ครบเครอง คดปกครอง 133

ครบเครอง คดปกครอง134

ครบเครอง คดปกครอง 135

ครบเครองคดปกครอง“ศาลปกครองของประชาชน”

...วสยทศน... ศาลปกครองเปนสถาบนหลกของประเทศท ใชอำานาจตลาการอำานวย

ความยตธรรมเกยวกบขอพพาททางปกครองโดยมงใหเกดความสมดลในการ

คมครองสทธเสรภาพของประชาชนและการดำาเนนงานของรฐเพอประโยชน

สาธารณะ

...พนธกจ... 1.พจารณาพพากษาคดดวยความรวดเรวและเปนธรรม

2.บงคบคดใหเปนไปตามคำาพพากษาและคำาสงของศาลปกครอง

3.วางหลกกฎหมายเพอเปนแนวทางในการปฏบตราชการของหนวยงาน

ทางปกครองและเจาหนาทของรฐและเผยแพรคำาพพากษาหรอคำาสงของ

ศาลปกครอง

4.พฒนาเผยแพรและถายทอดองคความรดานกฎหมายมหาชนให

แกประชาชนและหนวยงานทางปกครองรวมทงเจาหนาทของรฐ

ครบเครอง คดปกครอง136

ครบเครอง คดปกครอง 137

ÇزԡÒÃÈÖ¡ÉÒ

¡Òýƒ¡ÍºÃÁ

»ÃÐÇѵԡÒÃÃѺÃÒª¡ÒÃ

à¡ÕÂõԤس¾ÔàÈÉ

³ÃÀÒÂÔÃÊÔͪÒçÍè×äà ì

ประวตและประสบการณของ�“ครองธรรม�ธรรมรฐ”(นายดเรกฤทธ�เจนครองธรรม)

ตำ�แหนงปจจบน��เลขาธการสำ�นกงานศาลปกครอง�