จลนต พ.ค. - ม.ย. ๕๔ 165

เกรดกฎหมายนาร

มนษยกบโรคภยไขเจบ เปนสงทอยคกนมาตงแตโบราณกาล จงมคำกลาวทวา “อโรคยา ปรมาลาภา ความไมมโรคเปนลาภอนประเสรฐ” และไมวาจะเปนยคใด สมยใดกยงเปนคำกลาวทฟงดแลวไมลาสมย และเมอมนษยมโรคภยไขเจบเกดขน จำเปนตองทำการรกษาเพอบรรเทาอาการเจบปวยหรอเพอใหหายขาดจากโรค ทตนเจบปวยอย ซงการรกษาดงกลาวจะตองอาศยแพทย พยาบาลหรอผประกอบ วชาชพดานสาธารณสขทมความรความเชยวชาญเปนการเฉพาะ อยางไรกตาม ดวยเหต ทการประกอบวชาชพดานสาธารณสขนน เปนการกระทำตอชวตและรางกายของมนษย ซงมความเสยงสงตอการเกดภาวะอนไมพงประสงคและโดยไมคาดคดกบผปวย ขนไดเสมอ ถงแมจะไดใชความระมดระวงตามควรแกวสยและพฤตการณแลวกตาม

ดงนน คอลมนเกรดกฎหมายนารฉบบน จงขอนำเสนอเรอง “สทธและ ความคมครองตามกฎหมายของผเสยหายจากการรบบรการทางสาธารณสข” เพอให ผอานไดทราบวาในกรณทไดรบความเสยหายจากการรบบรการทางสาธารณสขนน ผเสยหายมสทธตามกฎหมายหรอมสทธทจะดำเนนการอยางไรไดบาง โดยในทนใครขอ กลาวถงสทธทจะฟองรองเปนคดแพงหรอคดอาญา สทธยนคำรองขอรบเงนชวยเหลอ เบองตน รวมทงสทธทจะกลาวหาหรอรองเรยนตอหนวยงานหรอองคกรทเกยวของ ดงน

๑. การฟองคดในทางแพง การฟองคดในทางแพง เปนการฟองคดเพอเรยกรองคาเสยหายซงอาจจะ

เนองมาจากการผดสญญาหรอมการทำละเมด โดยแยกพจารณาออกเปนกรณ ดงน๑

นายบรรหาร กำลาสำนกกฎหมาย

๑แสวง บญเฉลมวภาส, “กฎหมายและขอควรระวงของแพทย พยาบาล”, (พมพครงท ๔), (กรงเทพฯ : วญญชน, ๒๕๕๑), หนา ๒๙ – ๓๔.

สทธและความคมครองตามกฎหมายของผเสยหายจาก การรบบรการทางสาธารณสข

จลนต พ.ค. - ม.ย. ๕๔166

สทธและความคมครองตามกฎหมาย ของผเสยหายจากการรบบรการทางสาธารณสข

๑.๑ การฟองคดในทางแพงอนเนองมาจากการผดสญญา ความรบผดในทางสญญาหรอความสมพนธในทางสญญาเกดขน

จากการทผปวยไดแสดงเจตนาเขารกษา (คำเสนอ) และแพทยหรอสถานพยาบาลไดรบ ผปวยเขารกษา (คำสนอง) ซงในกรณนถอวาสญญาเกดขนแลวเนองจากคำเสนอและคำสนองถกตองตรงกน โดยไมจำเปนตองทำเปนลายลกษณอกษรแตอยางใด ดงนน เมอฝายหนงผดสญญาและมความเสยหายเกดขนสบเนองมาจากการผดสญญานน อกฝายหนงยอมฟองรองใหรบผดในทางสญญาหรอฟองเรยกคาเสยหายได๒

๑.๒ การฟองคดในทางแพงอนเนองมาจากการละเมด การฟองคดในกรณนเปนไปตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย

มาตรา ๔๒๐ ซงบญญตวา “มาตรา ๔๒๐ ผใดจงใจหรอประมาทเลนเลอ ทำตอบคคลอน

โดยผดกฎหมายใหเขาเสยหายถงแกชวตกด แกรางกายกด อนามยกด เสรภาพกด ทรพยสนหรอสทธอยางหนงอยางใดกด ทานวาผนนทำละเมดจำตองใชคาสนไหม ทดแทนเพอการนน”

จากบทบญญตดงกลาว การละเมดจะเกดขนไดตอเมอผกระทำ “กระทำโดยความจงใจหรอประมาทเลนเลอ” และการกระทำนน “ผดกฎหมาย” และ “เปนเหตใหเกดความเสยหายแกชวต รางกาย เสรภาพ ทรพยสนหรอสทธอยางหนงอยางใด”

สำหรบการเรยกคาเสยหายหรอคาสนไหมทดแทนอนเกดจากการ กระทำละเมดนน กฎหมายไมสามารถกำหนดจำนวนคาเสยหายหรอคาสนไหมทดแทน ไวตายตวสำหรบการละเมดในแตละเรองได ดงนน จงขนอยกบการพสจนความเสยหาย ในแตละกรณ ดงน

๑) กรณทตองเสยชวต คาสนไหมทดแทน ไดแก คาปลงศพ คาใชจาย อนจำเปนอยางอน ๆ คารกษาพยาบาล คาขาดไรอปการะ คาเสยหายทตองขาดประโยชน

“มาตรา ๔๒๐ ผใดจงใจหรอประมาทเลนเลอ ทำตอบคคลอนโดยผดกฎหมายใหเขาเสยหาย ถงแกชวตกด แกรางกายกด อนามยกด เสรภาพกด ทรพยสนหรอสทธอยางหนงอยางใดกด ทานวาผนน ทำละเมดจำตองใชคาสนไหมทดแทนเพอการนน”

๒ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๒๒๒.

จลนต พ.ค. - ม.ย. ๕๔ 167

เกรดกฎหมายนาร

ทำมาหาไดเพราะไมสามารถประกอบการงาน คาขาดไรอปการะ รวมทงคาสนไหม ทดแทนใหแกบคคลภายนอกเพอทเขาตองขาดแรงงาน๓

๒) กรณทำใหเสยหายแกรางกายหรออนามย คาสนไหมทดแทน ไดแก คาใชจายอนตนตองเสยไป คาเสยหายเพอการทเสยความสามารถประกอบ การงานสนเชงหรอแตบางสวนในเวลาปจจบนและในเวลาอนาคต คาสนไหมทดแทน ใหแกบคคลภายนอกเพอทเขาตองขาดแรงงาน รวมทงความทเสยหายอยางอนอนมใช ตวเงน๔

โดยคาสนไหมทดแทนทกลาวนจะไดรบมากนอยเพยงใด ศาลจะเปน ผพจารณาตามความเหมาะสมแลวแตกรณ หรอตามพฤตการณและความรายแรง แหงละเมด๕

อนง ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย หากบคคลใดถกฟอง เรยกคาเสยหายในทางละเมด ถาบคคลนนเปนลกจางและการละเมดไดเกดขนในขณะท ทำงานใหนายจาง กฎหมายกำหนดใหผทถกละเมดสามารถเรยกคาเสยหายไดจาก นายจาง๖

สำหรบในกรณทผทำละเมดเปนเจาหนาทของรฐ พระราชบญญต ความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. ๒๕๓๙ ไดกำหนดใหหนวงงานของรฐ รบผดแทน ตามเงอนไขทบญญตไวในมาตรา ๕ และมาตรา ๖ ดงน

“มาตรา ๕ หนวยงานของรฐตองรบผดตอผเสยหายในผลแหงละเมด ทเจาหนาทของตนไดกระทำในการปฏบตหนาท ในกรณนผเสยหายอาจฟองหนวยงาน ของรฐดงกลาวไดโดยตรง แตจะฟองเจาหนาทไมได

ถาการละเมดเกดจากเจาหนาทซงไมไดสงกดหนวยงานของรฐแหงใด ใหถอวากระทรวงการคลงเปนหนวยงานของรฐทตองรบผดตามวรรคหนง

มาตรา ๖ ถาการกระทำละเมดของเจาหนาทมใชการกระทำในการ ปฏบตหนาทเจาหนาทตองรบผดในการนนเปนการเฉพาะตว ในกรณนผเสยหาย อาจฟองเจาหนาทไดโดยตรง แตจะฟองหนวยงานของรฐไมได”

ทงน ในการฟองคดแพงเพอเรยกคาเสยหายหรอคาสนไหมทดแทน ของผเสยหายจากการรบบรการทางสาธารณสข นน ถอเปน “คดผบรโภค”๗ โดยจะอย ภายใตบงคบของพระราชบญญตวธพจารณาคดผบรโภค พ.ศ. ๒๕๕๑ ซงกฎหมาย

๓เรองเดยวกน, มาตรา ๔๔๓ และมาตรา ๔๔๕. ๔เรองเดยวกน, มาตรา ๔๔๔ มาตรา ๔๔๕ และมาตรา ๔๔๖. ๕เรองเดยวกน, มาตรา ๔๓๘. ๖เรองเดยวกน, มาตรา ๔๒๕.๗พระราชบญญตวธพจารณาคดผบรโภค พ.ศ. ๒๕๕๑ มาตรา ๓ ไดนยามคำวา “คดผบรโภค” วาหมายถง คดแพงระหวาง

ผบรโภคหรอผมอำนาจฟองคดแทนผบรโภคกบผประกอบธรกจซงพพาทกนเกยวกบสทธหรอหนาทตามกฎหมายอนเนองมาจากการบรโภคสนคาหรอบรการ และคดแพงตามกฎหมายเกยวกบความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย รวมทง คดแพงทเกยวพนกบคดดงกลาวเบองตนอกดวย.

จลนต พ.ค. - ม.ย. ๕๔168

สทธและความคมครองตามกฎหมาย ของผเสยหายจากการรบบรการทางสาธารณสข

ดงกลาวนไดวางกลไกไวหลายอยางโดยเฉพาะกระบวนวธพจารณาความทเออตอการ ใชสทธเรยกรองของผเสยหายจากการรบบรการทางสาธารณสขในฐานะผบรโภค ในหลายประการ เชน การฟองคดผบรโภค ตลอดจนการดำเนนกระบวนพจารณาใด ๆ ไมตองเสยคาฤชาธรรมเนยม๘ ผบรโภคสามารถฟองคดดวยวาจาได โดยจะมนตกรหรอ เจาพนกงานคดของศาลบรการใหความสะดวกโดยมารบฟงขอเทจจรงพรอมทงดำเนนการ รางคำฟองและเรยบเรยงคำฟองให๙ การพจารณาคดผบรโภคภาระในการพสจนความผด เปนหนาทของผประกอบธรกจ๑๐ คณะกรรมการคมครองผบรโภคหรอสมาคมท คณะกรรมการคมครองผบรโภครบรองตามกฎหมายวาดวยการคมครองผบรโภค มอำนาจ ฟองและดำเนนคดผบรโภคแทนผบรโภคได๑๑ นอกจากน ถามการเจรจาเกยวกบ คาเสยหายทพงจายระหวางผประกอบธรกจและผบรโภค อายความกจะสะดดหยดอยไมนบในระหวางนนจนกวาฝายใดฝายหนงไดบอกเลกการเจรจา๑๒ เปนตน

๒. การฟองคดอาญา ดงทกลาวมาแลวในเบองตนวา การฟองคดเพอเรยกคาเสยหายหรอ

คาสนไหมทดแทนนนเปนการฟองรองในทางแพง แตในหลายกรณความเสยหายท เกดขนมความรายแรงถงขนาด กฎหมายไดบญญตใหบคคลนนตองรบผดทางอาญาดวย๑๓ ซงในประมวลกฎหมายอาญาภาคทวไป ไดวางหลกเกณฑเกยวกบการวนจฉยความรบ ผดทางอาญาไวในมาตรา ๕๙ วรรคหนง วา

“มาตรา ๕๙ บคคลจะตองรบผดในทางอาญากตอเมอไดกระทำโดย เจตนา เวนแตจะไดกระทำโดยประมาท ในกรณทกฎหมายบญญตใหตองรบผดเมอไดกระทำโดยประมาท หรอเวนแตในกรณทกฎหมายบญญตไวโดยแจงชดใหตองรบผด แมไดกระทำโดยไมมเจตนา

ฯลฯ ฯลฯ”๘พระราชบญญตวธพจารณาคดผบรโภค พ.ศ. ๒๕๕๑ มาตรา ๑๘ วรรคหนง.๙เรองเดยวกน, มาตรา ๒๐ วรรคหนง. ๑๐เรองเดยวกน, มาตรา ๒๙. ๑๑เรองเดยวกน, มาตรา ๑๙ วรรคหนง. ๑๒เรองเดยวกน, มาตรา ๑๔. ๑๓แสวง บญเฉลมวภาส, “กฎหมายและขอควรระวงของแพทย พยาบาล”, หนา ๔๑ – ๔๗.

การฟองคดผบร โภค ตลอดจนการดำ เนน กระบวนพจารณาใด ๆ ไมตองเสยคาฤชาธรรมเนยม ผบรโภคสามารถฟองคดดวยวาจาได โดยจะมนตกรหรอเจาพนกงานคดของศาลบรการใหความสะดวก โดยมารบฟงขอเทจจรงพรอมทงดำเนนการราง คำฟองและเรยบเรยงคำฟองให

จลนต พ.ค. - ม.ย. ๕๔ 169

เกรดกฎหมายนาร

หลกกฎหมายดงกลาวเปนหลกสำคญในการวนจฉยความรบผดของบคคล กลาวคอ นอกจากบคคลจะตองรบผดทางอาญาเมอกระทำโดยเจตนาแลว หากการ กระทำในบางลกษณะแมจะเกดขนจากความประมาทและไดกอใหเกดความเสยหาย แกบคคลหรอสงคมโดยสวนรวม ในกรณเชนนกฎหมายจะกำหนดเปนความผดอาญาดวย และหลกกฎหมายทจะใชพจารณาวาการกระทำอยางไรเปนการกระทำโดยประมาท หรอไมนน ประมวลกฎหมายอาญามาตรา ๕๙ วรรคส ไดบญญตไววา

“กระทำโดยประมาท ไดแกกระทำความผดมใชโดยเจตนา แตกระทำโดย ปราศจากความระมดระวงซงบคคลในภาวะเชนนนจกตองมตามวสยและพฤตการณ และผกระทำอาจใชความระมดระวงเชนวานนได แตหาไดใชใหเพยงพอไม”

ทงน ในดานการใหบรการทางดานสาธารณสขนน เรองทเกดขนและอาจ นำมาสการรองเรยนหรอฟองรองในทางอาญา สวนใหญมกจะเกดขนจากการกลาวหาผประกอบวชาชพดานสาธารณสขวากระทำโดยประมาท กลาวคอ กลาวหาวากระทำ โดยประมาทเปนเหตใหผอนถงแกความตาย ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๒๙๑ หรอกระทำโดยประมาทเปนเหตใหผอนรบอนตรายสาหส ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๓๐๐ หรอกระทำโดยประมาทเปนเหตใหผอนรบอนตรายแกกายหรอจตใจ ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๓๙๐

โดยในประเดนเกยวกบความรบผดทางอาญาของผประกอบวชาชพ ดานสาธารณสขนน ไดมนกกฎหมายและนกวชาการไดแสดงความคดเหนวา การพจารณา ความรบผดทางอาญาของผประกอบวชาชพดานสาธารณสขนนไมควรทจะกำหนด มาตรฐานความรบผดใหอยในระดบหรอมาตรฐานเดยวกนกบการกระทำความผด ฐานอน และควรมกฎหมายทเกยวกบการกำหนดมาตรฐานของความประมาทเลนเลอ อยางรายแรงของผประกอบวชาชพดานสาธารณสขเปนการเฉพาะ๑๔ หรอควรมกฎหมาย ทมหลกการเกยวกบการกำหนดความรบผดของผประกอบวชาชพดานสาธารณสขท กำหนดความรบผดเฉพาะแตในกรณทไดกระทำโดยเจตนาหรอกระทำโดยประมาท เลนเลออยางรายแรงเทานน๑๕ แตมนกกฎหมายอกฝายหนงไดมความเหนวาเปนการ เพมเตมหลกการของกฎหมายขนใหมใหมความยงยากโดยไมมความจำเปน และม ความเหนวาผประกอบวชาชพดานสาธารณสขกรณถกฟองรองนน ควรทจะเนนหรอ ใหความสำคญในเรองเกยวกบการพสจนความบรสทธของตนเองมากกวา กลาวคอ การพสจนใหศาลเหนวาตนเองไมไดกระทำโดยเจตนาหรอดวยความประมาท รวมทง

๑๔ศาสตราจารยพเศษ จรญ ภกดธนากล ในการเสวนาทางวชาการ เรอง “๖ เดอนกบพระราชบญญตวธพจารณา คดผบรโภคประชาชนไดอะไร” ซงจดโดยคณะกรรมาธการสทธมนษยชน สทธเสรภาพและการคมครองผบรโภค วฒสภา เมอวนองคารท ๓ กมภาพนธ ๒๕๕๒ ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข ๓๐๖ – ๓๐๘ ชน ๓ อาคารรฐสภา ๒.

๑๕นายแพทยอำนาจ กสลานนท ในการเสวนาทางวชาการ เรอง “กฎหมายกบการปฏบตงานของแพทยและผประกอบวชาชพ ดานสขภาพ” ซงจดโดย สำนกงานกจการยตธรรม เมอวนท ๑๑ กนยายน ๒๕๕๑ ณ ศนยการประชมแหงชาตสรกต.

จลนต พ.ค. - ม.ย. ๕๔170

สทธและความคมครองตามกฎหมาย ของผเสยหายจากการรบบรการทางสาธารณสข

การพสจนตามทฤษฎวาดวยความสมพนธระหวางการกระทำและผล ซงตรงนม ความสำคญมากกวาแทนทจะแกไขปญหาโดยการยกรางกฎหมายขนมาใหม๑๖

๓. การยนคำรองขอรบเงนชวยเหลอเบองตน ในกรณทไดรบความเสยหายจากการรบบรการทางสาธารณสข และหา

ผกระทำผดมไดหรอหาผกระทำผดไดแตยงไมไดรบคาเสยหายภายในระยะเวลา อนสมควร ผเสยหายอาจไดรบ “เงนชวยเหลอเบองตน” ซงเปนเงนทจายใหเพอบรรเทา ความเดอดรอนโดยมตองรอการพสจนถกผด ตามโครงการประกนสขภาพถวนหนา หรอโครงการ ๓๐ บาท รกษาทกโรค ตามมาตรา ๔๑ แหงพระราชบญญตหลกประกน สขภาพแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๕ ทงน หลกเกณฑ วธการและเงอนไข ในการจายเงนชวยเหลอ เบองตนดงกลาวเปนไปตามขอบงคบสำนกงานหลกประกนสขภาพแหงชาตวาดวยหลกเกณฑ วธการและเงอนไข ในการจายเงนชวยเหลอเบองตนกรณผรบบรการ ไดรบความเสยหายจากการรกษาพยาบาล พ.ศ. ๒๕๔๙ ดงน

๓.๑ ความเสยหายทเกดจากการรกษาพยาบาล ทจะเปนเหตใหไดรบเงนชวยเหลอเบองตน (ขอ ๕)

ความเสยหายทเกดจากการรกษาพยาบาลของสถานบรการ สาธารณสข ทจะเปนเหตใหไดรบเงนชวยเหลอเบองตนตามขอบงคบน รวมถงเหตสดวสย ในระบบการรกษาพยาบาล แตมใชความเสยหายทเกดจากการดำเนนไปตามพยาธสภาพ หรอเหตแทรกซอนของโรคทเปนไปตามสภาพปกตธรรมดาของโรคนนอยแลว ซงโรคนน ไดรบการวนจฉยและรกษาตามมาตรฐานทวไป

๓.๒ ประเภทของความเสยหาย และอตราจายเงนชวยเหลอเบองตน (ขอ ๖)

ประเภทของความเสยหายทเกดจากการรกษาพยาบาล และอตรา จายเงนชวยเหลอเบองตน แบงเปน

ในกรณทไดรบความเสยหายจากการรบบรการ ทางสาธารณสข และหาผกระทำผดมไ ดหรอ หาผกระทำผดไดแตยงไมไดรบคาเสยหายภายใน ระยะเวลาอนสมควร ผเสยหายอาจไดรบ “เงนชวยเหลอ เบองตน”

๑๖รศ.ดร. ทวเกยรต มนะกนษย ในการเสวนาทางวชาการ เรอง “กฎหมายกบการปฏบตงานของแพทยและผประกอบวชาชพ ดานสขภาพ” ซงจดโดย สำนกงานกจการยตธรรม เมอวนท ๑๑ กนยายน ๒๕๕๑ ณ ศนยการประชมแหงชาตสรกต.

จลนต พ.ค. - ม.ย. ๕๔ 171

เกรดกฎหมายนาร

๑) เสยชวตหรอทพพลภาพอยางถาวร จายเงนชวยเหลอเบองตน ไดไมเกน ๒๐๐,๐๐๐ บาท

๒) สญเสยอวยวะหรอพการ จายเงนชวยเหลอเบองตนไดไมเกน ๑๒๐,๐๐๐ บาท

๓) บาดเจบหรอเจบปวยตอเนอง จายเงนชวยเหลอเบองตน ไดไมเกน ๕๐,๐๐๐ บาท

๓.๓ หลกเกณฑการยนคำรองขอรบเงนชวยเหลอเบองตน (ขอ ๗) ผเสยหายหรอทายาทหรอผอปการะหรอสถานบรการสาธารณสข

ทใหบรการ มสทธยนคำรองขอรบเงนชวยเหลอเบองตนไดทสำนกงานสาขาของ สำนกงานหลกประกนสขภาพแหงชาตในจงหวดนน หรอหนวยรบเรองรองเรยน ซงคณะกรรมการควบคมคณภาพและมาตรฐานบรการสาธารณสขประกาศกำหนด หรอทสำนกงานสาธารณสขจงหวด โดยตองยนคำรองภายใน ๑ ป นบแตวนททราบ ความเสยหาย

๓.๔ การพจารณาวนจฉยคำรองขอรบเงนชวยเหลอเบองตน (ขอ ๘) ในขนตอนการพจารณาวนจฉยคำรองขอรบเงนชวยเหลอเบองตน

คณะกรรมการควบคมคณภาพและมาตรฐานบรการสาธารณสข จะแตงตง คณะอนกรรมการพจารณาวนจฉยคำรองขอรบเงนชวยเหลอเบองตนขน เพอทำหนาท พจารณาวนจฉยคำรองขอรบเงนชวยเหลอเบองตนวาเขาเกณฑทจะไดรบความชวยเหลอ ตามขอบงคบหรอไม และถาควรไดรบควรจะไดตามคำรองขอหรอไมเพยงใด โดยคณะอนกรรมการฯ จะตองกระทำใหแลวเสรจโดยเรว กลาวคอ จะตองไมเกน ๓๐ วนนบแตวนทไดรบคำรองขอ

๓.๕ การอทธรณผลการวนจฉยของคณะอนกรรมการ (ขอ ๑๐ และขอ ๑๑)

ในกรณผเสยหายหรอทายาทหรอผอปการะของบคคลดงกลาว ไมเหนดวยกบผลการวนจฉยของคณะอนกรรมการ ใหมสทธยนอทธรณตอคณะกรรมการ ควบคมคณภาพและมาตรฐานบรการสาธารณสข โดยยนทสำนกงานสาขาของสำนกงาน หลกประกนสขภาพแหงชาตในจงหวดนน หรอหนวยรบเรองรองเรยนซงคณะกรรมการ ควบคมคณภาพและมาตรฐานประกาศกำหนด หรอสำนกงานสาธารณสขจงหวด และตองยนอทธรณภายใน ๓๐ วนนบจากวนทไดรบทราบผลการวนจฉย ทงน คำวนจฉยชขาดของคณะกรรมการควบคมคณภาพและมาตรฐานบรการสาธารณสข ใหเปนทสด

อยางไรกตาม มขอสงเกตวาการยนคำรองขอรบเงนชวยเหลอเบองตน ตามขอบงคบน ไมทำใหอายความในการดำเนนคดสะดดหยดอยหรอสะดดหยดลง

จลนต พ.ค. - ม.ย. ๕๔172

สทธและความคมครองตามกฎหมาย ของผเสยหายจากการรบบรการทางสาธารณสข

หรอไมเปนการตดสทธของผเสยหายทจะไปดำเนนคดตามกฎหมายดวยตนเอง แตประการใด๑๗

๔. การกลาวหาหรอรองเรยนตอหนวยงานหรอองคกรทเกยวของ การกลาวหาหรอรองเรยนตอหนวยงานหรอองคกรทเกยวของนน ไดแก

การกลาวหาตอองคกรวชาชพ การรองเรยนตอคณะกรรมการคมครองผบรโภค หรอการรองเรยนตอคณะอนกรรมการควบคมคณภาพและมาตรฐานบรการสาธารณสข โดยแยกพจารณาไดดงน

๔.๑ การกลาวหาตอองคกรวชาชพ การกลาวหาตอองคกรวชาชพ ในเบองตนจะตองพจารณากอน

วาไดรบความเสยหายจากการรบบรการทางสาธารณสข หรอจากผประกอบวชาชพ ดานสาธารณสขในประเภทใด เพราะผประกอบวชาชพดานสาธารณสขในแตละประเภท จะมกฎหมายใชบงคบและมองคกรวชาชพทควบคม กำกบ ดแล ทแตกตางกน ซงในปจจบนผเสยหายอาจใชสทธกลาวหาผประกอบวชาชพดานสาธารณสขในแตละประเภทตอองคกรวชาชพ ดงน

๑) กลาวหา “ผประกอบโรคศลปะ” ตอ “คณะกรรมการวชาชพ” ตามพระราชบญญตการประกอบโรคศลปะ พ.ศ. ๒๕๔๒ ในกรณทไดรบความเสยหาย เพราะผประกอบโรคศลปะ ฝาฝนไมแจงวธการประกอบโรคศลปะใหผปวยทราบ และไมใหผปวยมสทธในการเลอกวธการบำบดโรคทจะใชกบตน หรอประพฤตผดขอจำกดและเงอนไขการประกอบโรคศลปะ หรอประพฤตผดจรรยาบรรณแหงวชาชพ๑๘

ในปจจบนการประกอบโรคศลปะไดแบงออกเปน “สาขาการแพทย แผนไทย” และ “สาขาการแพทยแผนไทยประยกต” ซงอยภายใตการควบคมดแลของ “คณะกรรมการวชาชพสาขาการแพทยแผนไทย” และ “คณะกรรมการวชาชพ สาขาการแพทยแผนไทยประยกต” แลวแตกรณ๑๙

๑๗ณฐนนท สดประเสรฐ, “การระงบขอพพาททางแพงของแพทยเกยวกบเวชประวต” (วทยานพนธมหาบณฑต สาขานตศาสตร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรกจบณฑต, ๒๕๕๑), หนา ๘๗.

๑๘พระราชบญญตการประกอบโรคศลปะ พ.ศ. ๒๕๔๒ มาตรา ๓๙.๑๙เรองเดยวกน, มาตรา ๕ และมาตรา ๑๔.

การกลาวหาหรอรองเรยนตอหนวยงานหรอองคกร ทเกยวของนน ไดแก การกลาวหาตอองคกรวชาชพ การรองเรยนตอคณะกรรมการคมครองผบรโภค หรอการรองเรยนตอคณะอนกรรมการควบคม คณภาพและมาตรฐานบรการสาธารณสข

จลนต พ.ค. - ม.ย. ๕๔ 173

เกรดกฎหมายนาร

๒) กลาวหา “ผประกอบวชาชพเวชกรรม” ตอ “แพทยสภา” ตามพระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. ๒๕๒๕ ในกรณทไดรบความเสยหายเพราะ การประพฤตผดจรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรมของผประกอบวชาชพเวชกรรม๒๐

๓) กลาวหา “ผประกอบวชาชพการพยาบาล การผดงครรภ หรอ การพยาบาลและการผดงครรภ” ตอ “สภาการพยาบาล” ตามพระราชบญญตวชาชพ การพยาบาลและการผดงครรภ พ.ศ. ๒๕๒๘ ในกรณไดรบความเสยหายเพราะ ผประกอบวชาชพการพยาบาล การผดงครรภ หรอการพยาบาลและการผดงครรภ ประพฤตผดจรยธรรมแหงวชาชพการพยาบาลและการผดงครรภ๒๑

๔) กลาวหา “ผประกอบวชาชพทนตกรรม” ตอ “ทนตแพทยสภา” ตามพระราชบญญตวชาชพทนตกรรม พ.ศ. ๒๕๓๗ ในกรณไดรบความเสยหายเพราะการประพฤตผดจรรยาบรรณแหงวชาชพทนตกรรมของผประกอบวชาชพทนตกรรม๒๒ ๕) กลาวหา “ผประกอบวชาชพกายภาพบำบด” ตอ “สภา กายภาพบำบด” ตามพระราชบญญตวชาชพกายภาพบำบด พ.ศ. ๒๕๔๗ ในกรณ ไดรบความเสยหายเพราะการประพฤตผดจรรยาบรรณแหงวชาชพของผประกอบวชาชพ กายภาพบำบดตามทกำหนดไวในขอบงคบสภากายภาพบำบด๒๓

๖) กลาวหา “ผประกอบวชาชพเทคนคการแพทย” ตอ “สภา เทคนคการแพทย” ตามพระราชบญญตวชาชพเทคนคการแพทย พ.ศ. ๒๕๔๗ ในกรณ ไดรบความเสยหายเพราะการประพฤตผดจรรยาบรรณแหงวชาชพของผประกอบวชาชพ เทคนคการแพทยตามทกำหนดไวในขอบงคบสภาเทคนคการแพทย๒๔

๗) กลาวหา “ผประกอบวชาชพเภสชกรรม” ตอ “สภาเภสชกรรม” ตามพระราชบญญตวชาชพเภสชกรรม พ.ศ. ๒๕๓๗ ในกรณไดรบความเสยหายเพราะการประพฤตผดจรรยาบรรณแหงวชาชพเภสชกรรมของผประกอบวชาชพเภสชกรรม๒๕

ทงน การกลาวหาตอองคกรควบคมการประกอบวชาชพดงกลาว เพอใหมการพจารณาสอบสวนวา มการฝาฝนไมปฏบตตามกฎหมาย หรอม การประพฤตผดจรรยาบรรณแหงวชาชพ ตามทถกกลาวหาหรอไม และเมอพจารณา สอบสวนเสรจแลว อาจวนจฉยอยางหนงอยางใดดงตอไปน คอ ยกขอกลาวหา

๒๐พระราชบญญตวชาชพเวชกรรม พ.ศ. ๒๕๒๕ มาตรา ๓๒.๒๑พระราชบญญตวชาชพการพยาบาลและการผดงครรภ พ.ศ. ๒๕๒๘ มาตรา ๓๓.๒๒พระราชบญญตวชาชพทนตกรรม พ.ศ. ๒๕๓๗ มาตรา ๓๔.๒๓พระราชบญญตวชาชพกายภาพบำบด พ.ศ. ๒๕๔๗ มาตรา ๓๔.๒๔พระราชบญญตวชาชพเทคนคการแพทย พ.ศ. ๒๕๔๗ มาตรา ๓๔.๒๕พระราชบญญตวชาชพเภสชกรรม พ.ศ. ๒๕๓๗ มาตรา ๓๔.

จลนต พ.ค. - ม.ย. ๕๔174

สทธและความคมครองตามกฎหมาย ของผเสยหายจากการรบบรการทางสาธารณสข

วากลาวตกเตอน ภาคทณฑ พกใชใบอนญาตมกำหนดเวลาตามทเหนสมควร แตไมเกน ๒ ป หรอเพกถอนใบอนญาต๒๖

อนง สทธในการกลาวหาตอองคกรควบคมการประกอบวชาชพ ดงกลาว จะสนสดลงเมอพน ๑ ปนบแตวนทผเสยหายรเรองและรตวผประพฤตผด แตไมเกน ๓ ปนบแตวนทมการประพฤตผดในเรองดงกลาว และถงแมผเสยหายจะมการถอนคำกลาวหาทไดยนไวแลว กไมเปนเหตใหระงบการดำเนนการเพอพจารณา สอบสวนแตอยางใด๒๗

๔.๒ การรองเรยนตอคณะกรรมการคมครองผบรโภค เมอพจารณาบทนยามคำวา “ผบรโภค” “ผประกอบธรกจ” และ

“บรการ” ตามพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ มาตรา ๓ แลว ถอไดวา “ผรบบรการทางสาธารณสข” เปน “ผบรโภค” และ “ผใหบรการทางสาธารณสข” เปน “ผประกอบธรกจ” ตามพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ ดงนน เมอ “ผรบบรการทางสาธารณสข” ในฐานะ “ผบรโภค” ไดรบความเดอดรอนหรอเสยหาย จากการรบบรการทางสาธารณสข อนเนองมาจากการกระทำของ “ผใหบรการ ทางสาธารณสข” ในฐานะ “ผประกอบธรกจ” แลว จงมสทธรองทกขหรอรองเรยน ตอคณะกรรมการคมครองผบรโภค เพอใหพจารณาเรองราวรองทกขหรอเรองรองเรยน โดยยนเรองตอสำนกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค๒๘

อยางไรกตาม มขอสงเกตวาการรองทกขหรอรองเรยนดงกลาวน ไมทำใหอายความในการดำเนนคดสะดดหยดอยหรอสะดดหยดลง หรอไมเปนการ ตดสทธของผรบบรการทางสาธารณสขทจะนำเรองรองทกขหรอรองเรยนดงกลาว ไปดำเนนคดตามกฎหมายดวยตนเอง และในกรณทผรบบรการทางสาธารณสข

“ผรบบรการทางสาธารณสข” เปน “ผบรโภค” และ “ผใหบรการทางสาธารณสข” เปน “ผประกอบธรกจ” ตามพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒

๒๖พ.ร.บ. การประกอบโรคศลปะฯ มาตรา ๔๔, พ.ร.บ. วชาชพเวชกรรมฯ มาตรา ๓๙, พ.ร.บ. วชาชพการพยาบาลและ การผดงครรภฯ มาตรา ๔๑, พ.ร.บ. วชาชพทนตกรรมฯ มาตรา ๔๒, พ.ร.บ. วชาชพกายภาพบำบดฯ มาตรา ๔๒, พ.ร.บ. วชาชพ เทคนคการแพทยฯ มาตรา ๔๒ และพ.ร.บ. วชาชพเภสชกรรมฯ มาตรา ๔๒.

๒๗พ.ร.บ. การประกอบโรคศลปะฯ มาตรา ๓๙ วรรคสาม และวรรคส ,พ.ร.บ. วชาชพเวชกรรมฯ มาตรา ๓๒ วรรคส และวรรคหา, พ.ร.บ. วชาชพการพยาบาลและการผดงครรภฯ มาตรา ๓๓ วรรคสาม และวรรคส, พ.ร.บ. วชาชพทนตกรรมฯ มาตรา ๓๔ วรรคสาม และวรรคส, พ.ร.บ. วชาชพกายภาพบำบดฯ มาตรา ๓๔ วรรคส และวรรคหา, พ.ร.บ. วชาชพเทคนคการแพทยฯ มาตรา ๓๔ วรรคส และวรรคหา และพ.ร.บ. วชาชพเภสชกรรมฯ มาตรา ๓๔ วรรคสาม และวรรคส.

๒๘พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ มาตรา ๑๐ (๑) และมาตรา ๒๐ (๑).

จลนต พ.ค. - ม.ย. ๕๔ 175

เกรดกฎหมายนาร

ไดไปใชสทธดำเนนคดในศาลดวยตนเองแลว จะตองทำหนงสอแจงยตเรองรองเรยน ตอสำนกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค๒๙

อนง เรองรองทกขหรอรองเรยนซงเลขาธการคณะกรรมการคมครอง ผบรโภค รองเลขาธการคณะกรรมการคมครองผบรโภค หรอผไดรบมอบหมาย วนจฉย วามลกษณะดงตอไปนทสำนกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภคอาจจะไมรบพจารณา ดำเนนการหรอใหยตการพจารณาได เชน เรองรองเรยนทผบรโภคไดไปใชสทธ ดำเนนคดทางศาลดวยตนเองแลว หรอเรองทมการฟองรองเปนคดอยในศาลหรอเรองท ศาลมคำพพากษาหรอคำสงเสรจเดดขาดแลว หรอเรองทไดใชสทธทางศาลดวยตนเอง แตจะใหสำนกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภคหรอคณะกรรมการคมครองผบรโภค ดำเนนการบงคบคดตามพพากษาให หรอเรองทอายความในการดำเนนคดสนสดแลว เปนตน๓๐

๔.๓ การรองเรยนตอคณะอนกรรมการควบคมคณภาพและมาตรฐาน บรการสาธารณสข

การใชสทธรองเรยนตอคณะอนกรรมการควบคมคณภาพและมาตรฐาน บรการสาธารณสข เปนไปตามขอบงคบสำนกงานหลกประกนสขภาพแหงชาตวาดวย หลกเกณฑ วธการและเงอนไข การรองเรยนของผถกละเมดสทธจากการใชบรการสาธารณสข พ.ศ. ๒๕๔๗ โดยมหลกเกณฑ วธการและเงอนไข ในการรองเรยน ดงน

๑) หลกเกณฑและวธการในการรองเรยน (ขอ ๕) ผถกละเมดสทธจากการใชบรการสาธารณสขหรอผแทน มสทธ

รองเรยนสถานบรการสาธารณสขทละเมดสทธการใหบรการสาธารณสข ตอสำนกงาน หลกประกนสขภาพแหงชาต หรอหนวยรบเรองรองเรยนซงคณะกรรมการควบคม คณภาพและมาตรฐานบรการสาธารณสข ประกาศกำหนด โดยทำเปนหนงสอ หรอมา รองเรยนดวยตนเอง หรอรองเรยนทางโทรศพทหรอสงจดหมายอเลกทรอนกส

๒) การพจารณาเรองรองเรยนของคณะอนกรรมการควบคมคณภาพ และมาตรฐานบรการสาธารณสข (ขอ ๘ และขอ ๙)

การพจารณาเรองรองเรยนของคณะอนกรรมการควบคมคณภาพ และมาตรฐานบรการสาธารณสข ตองกระทำใหแลวเสรจภายใน ๓๐ วน ถายงดำเนนการ ไมแลวเสรจ ใหขยายเวลาออกไปไดอกไมเกน ๓๐ วน และถายงดำเนนการไมแลวเสรจอก จะตองรายงานคณะกรรมการควบคมคณภาพและมาตรฐานบรการสาธารณสข เพอพจารณามคำสงขยายเวลาไดเทาทจำเปน

๒๙ระเบยบคณะกรรมการคมครองผบรโภควาดวยการปฏบตราชการเพอประชาชนของสำนกงานคณะกรรมการคมครอง ผบรโภค พ.ศ. ๒๕๕๑ ขอ ๙.

๓๐ระเบยบคณะกรรมการคมครองผบรโภควาดวยการปฏบตราชการเพอประชาชนของสำนกงานคณะกรรมการคมครอง ผบรโภค พ.ศ. ๒๕๕๑ ขอ ๑๐.

จลนต พ.ค. - ม.ย. ๕๔176

สทธและความคมครองตามกฎหมาย ของผเสยหายจากการรบบรการทางสาธารณสข

ในการพจารณาเรองรองเรยนของคณะอนกรรมการควบคมคณภาพ และมาตรฐานบรการสาธารณสข หากพบวา

(๑) เรองรองเรยนเขาขายทจะมสทธไดรบเงนชวยเหลอเบองตน ตามมาตรา ๔๑ แหงพระราชบญญตหลกประกนสขภาพแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๕ ใหสงเรอง ใหคณะอนกรรมการพจารณาวนจฉยคำรองขอรบเงนชวยเหลอเบองตน พจารณา และสงการ

(๒) เรองรองเรยนเขาขายวาสถานบรการสาธารณสขใดไมปฏบต ตามมาตรฐานการใหบรการสาธารณสขทกำหนด และหรอเหนวาเปนกรณทผรบบรการ ไมไดรบความสะดวกตามสมควร หรอตามสทธทจะไดรบบรการสาธารณสข หรอ สถานบรการสาธารณสขเรยกเกบคาบรการโดยไมมสทธทจะเกบหรอเรยกเกบเกนกวาอตราทคณะกรรมการฯ กำหนด หรอไมไดรบคาเสยหายทเกดขนจากการรกษาพยาบาลของ สถานบรการสาธารณสขภายในระยะเวลาอนสมควร ใหสงเรองใหสำนกงานหลกประกน สขภาพแหงชาต พจารณา

(๓) เปนเรองรองเรยนอน ๆ ใหประสานงานกบหนวยงานท เกยวของเพอแกไขปญหาการใชบรการสาธารณสข ของผถกละเมดสทธ

๓) การอทธรณผลการพจารณาของคณะอนกรรมการ (ขอ ๑๒) ผรองเรยน หรอสถานบรการสาธารณสขทไดรบแจงผลการพจารณา เรองรองเรยนแลว มสทธอทธรณตอสำนกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต หรอหนวยรบ เรองรองเรยนซงคณะกรรมการควบคมคณภาพและมาตรฐานบรการสาธารณสข ประกาศ กำหนด ภายใน ๓๐ วนนบแตวนทไดรบแจง และใหสำนกงานหลกประกนสขภาพ แหงชาต หรอหนวยรบเรองรองเรยนฯ สงเรองอทธรณ นน ตอคณะกรรมการควบคมคณภาพและมาตรฐานบรการสาธารณสข เพอพจารณาโดยเรว

โดยสรป ตามทไดกลาวมาในเบองตนนน จะเหนไดวาในกรณทประชาชน ไดรบความเสยหายจากการรบบรการทางสาธารณสขนน ประชาชนในฐานะผเสยหายนนมสทธตามกฎหมายทจะฟองรองคดในทางแพงเพอเรยกรองคาเสยหายหรอฟองรอง คดอาญา หรอใชสทธยนคำรองขอรบเงนชวยเหลอเบองตนตามมาตรา ๔๑ แหง

ในการพจารณาเรองรองเรยนของคณะอนกรรมการ ควบคมคณภาพและมาตรฐานบรการสาธารณสข หากพบวา เรองรองเรยนเขาขายทจะมสทธไดรบเงน ชวยเหลอเบองตนตามมาตรา ๔๑ แหงพระราชบญญต หลกประกนสขภาพแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๕ ใหสงเรองใหคณะอนกรรมการพจารณาวนจฉยคำรองขอรบเงน ชวยเหลอเบองตน พจารณาและสงการ

จลนต พ.ค. - ม.ย. ๕๔ 177

เกรดกฎหมายนาร

พระราชบญญตหลกประกนสขภาพแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๕ หรอมสทธทจะกลาวหา หรอรองเรยนตอหนวยงานหรอองคกรทเกยวของได แลวแตกรณ อยางไรกตาม มขอทควรพจารณาเปนอยางยงวาการประกอบวชาชพดานสาธารณสขนน เปนการกระทำ ตอชวตและรางกายของมนษยซงยอมมความเสยงสงตอการเกดภาวะอนไมพงประสงค และโดยไมคาดคดเกดขนไดอยเสมอ แมวาจะไดใชความระมดระวงตามควรแกวสย และพฤตการณ ตลอดจนตามมาตรฐานแหงวชาชพแลวกตาม ประกอบกบรฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ มาตรา ๘๐ (๒) ไดบญญตใหความคมครอง ผทมหนาทในการใหบรการดานสาธารณสขซงไดปฏบตหนาทตามมาตรฐานวชาชพ และจรยธรรม ยอมไดรบความคมครองตามกฎหมาย

ดงนน ผเขยนจงมความเหนวาในกรณทมความเสยหายเกดขนจากการ รบบรการทางสาธารณสขนน คกรณควรเลอกใชวธการระงบขอพพาททมความสะดวก รวดเรว มความเปนธรรมกบทกฝาย และรกษาสมพนธภาพทดระหวางผปวยและผประกอบ วชาชพดานสาธารณสขเปนหลกจะเปนการดทสด และควรหลกเลยงการฟองรองคด ในชนศาล ทงน เนองจากวธการดงกลาวมแตจะสงผลทำใหเกดปญหาตอระบบการ สาธารณสขหรอตอการพฒนาทางดานวทยาศาสตรการแพทยของประเทศโดยรวม และสงผลใหเกดวกฤตความสมพนธระหวางผปวยและผประกอบวชาชพดานสาธารณสข เกดความไมไววางใจซงกนและกน และอาจทำใหสญเสยหลกการสำคญของความจำเปน ในการรกษาพยาบาล เนองจากผประกอบวชาชพดานสาธารณสขไมกลาตดสนใจทจะ ทำการรกษาผปวยทมอาการหนก เพราะกลววาหากผปวยเสยชวตตนอาจจะตอง ถกฟองรองและดำเนนคดทงทางแพงและทางอาญาถงขนตดคก ซงกรณดงกลาว ยงทำใหผปวยมโอกาสทจะเสยชวตสงขนจากการรกษาทลาชาหรอไมทนการ รวมทง สงผลตอขวญและกำลงใจของผประกอบวชาชพดานสาธารณสขภาพจนทำให ผประกอบวชาชพดงกลาวบางสวนตองเปลยนอาชพหรอลาออกจากราชการ ไปประกอบวชาชพอนแทนหรอมแนวโนมวาในอนาคตอาจจะมผลทำใหคนเรยนแพทย ลดนอยลงอกดวย