รศ.(พิเศษ) ภก.กิตติ พิทักษนิตินันท นักวิชาการอาหารและยาทรงคณุวุฒิ

กลุมที่ปรึกษากระทรวง

: กรณีการกระจายอํานาจการจัดซ้ือจัดหาเวชภัณฑ ไปสูเขตบริการสุขภาพ

มติคณะรัฐมนตรี เก่ียวกับเรื่องการจัดซ้ือจัดหายาและเวชภัณฑของกระทรวงสาธารณสุข

คณะรัฐมนตรีไดมีมติเม่ือวันท่ี 24 กุมภาพันธ 2558 รับทราบแนวทางการดําเนินการตามมาตราการเพิ่มประสิทธิภาพในการจัดซ้ือยาและเวชภัณฑตามที่กระทรวงสาธารณสุขเสนอ และใหกระทรวงสาธารณสุขและหนวยงานที่เกี่ยวของดําเนินการจัดซ้ือยาและเวชภัณฑโดยยึดหลักความคุมคา ถูกตอง โปรงใสและตรวจสอบได และหากกรณีการดําเนินการใด ๆ ที่จําเปนตองไดรับการยกเวนหรือผอนผันการไมปฏิบัติตามระเบียบสํานักนายกรัฐมนตรีวาดวยการพัสดุ พ.ศ.2535 และที่แกไขเพิ่มเติมและระเบียบสํานักนายกรัฐมนตรีวาดวยวิธีการทางอิเล็กทรอนิกส พ.ศ.2549 ก็ใหกระทรวงสาธารณสุข และหนวยงานที่เกี่ยวของนําเร่ืองเสนอ กวพ. และ กวพ.อ. พิจารณาใหถูกตองตามขั้นตอนตอไปดวย คณะกรรมการวาดวยการพัสดุ (กวพ.) และคณะกรรมการวาดวยการพัสดุวาดวยวิธีการทางอิเล็กทรอนิกส (กวพ.อ.) พิจารณาแลวเห็นวาตามมติคณะรัฐมนตรีเม่ือวันที่ 13 มีนาคม 2550 ลงมติรับทราบและเห็นชอบในหลักการตามที่กระทรวงสาธารณสุขเสนอในกรณีใหโรงพยาบาลทุกแหงในสังกัดกระทรวงสาธารณสุขดําเนินการตามมาตรการเพิ่มประสิทธิภาพในการจัดซ้ือยาของกระทรวงสาธารณสุขแลว และ คณะกรรมการวาดวยการพัสดุ (กวพ.) และคณะกรรมการวาดวยการพัสดุวาดวยวิธีการทางอิเล็กทรอนิกส (กวพ.อ.)ไดมีมติในประเด็นการจัดซ้ือยาและเวชภัณฑที่ตองนําเขาจากตางประเทศ และมีผูจําหนายรายเดียวและใชสัญญาจะซ้ือจะขายแบบปรับราคาได โดยกระทรวงสาธารณสุขเปนผูดําเนินการในภาพรวมที่สวนกลาง และกระทรวงสาธารณสุขสามารถใชดุลยพินิจดําเนินการจัดซ้ือโดยวิธีพิเศษ ตามระเบียบสํานักนายกรัฐมนตรีวาดวยการพัสดุ พ.ศ.2535 และที่แกไขเพิ่มเติมได ในกรณีนี้จึงไมตองขออนุมัติตอ กวพ.อ แตอยางใด สําหรับประเด็นการจัดซ้ือเวชภัณฑรวมระดับเขตอนุมัติในหลักการใหกระทรวงสาธารณสุขดําเนินการและยกเวนการปฏิบัติตามระเบียบสํานักนายกรัฐมนตรีวาดวยการพัสดุ พ.ศ.2535 และที่แกไขเพิ่มเติมและระเบียบสํานักนายกรัฐมนตรีวาดวยวิธีการทางอิเล็กทรอนิกส พ.ศ.2549 เปนกรณีเฉพาะรายแลว จึงอนุมัติในหลักการเพิ่มเติมใหกระทรวงสาธารณสุขดําเนินการจัดซ้ือยาและเวชภัณฑรวมในระดับเขตสุขภาพตามที่กระทรวงสาธารณสุขกําหนดเชนเดียวกับดําเนินการในระดับเขต 19 เขตทั่วประเทศตามมติคณะรัฐมนตรีเม่ือวันที่ 13 มีนาคม 2550 เปนกรณเฉพาะราย แจงตามหนังสือที่ กค (กวพ) 0421.3/14573 ลงวันที่ 17 เมษายน 2558

มติคณะรัฐมนตรี วันท่ี 13 มีนาคม 2550 และ วันท่ี 24 กุมภาพันธ 2558

1) จัดซ้ือยาและเวชภัณฑรวมระดับเขต 2) ตอรองราคายาและเวชภัณฑ กรณีที่มีผู จําหนายรายเดียว โดย กสธ. 3) ดําเนินการในระดับเขตสุขภาพได

สิ่งท่ีเห็นชอบให กระทรวงสาธารณสุขดําเนินการได

1) ลดตนทุนราคายา การรวมกลุมจัดซื้อทําใหมี อํานาจในการตอรองราคายา ทําใหสามารถ จัดซื้อยาในราคาท่ีต่ํา 2) มีการแลกเปล่ียนขอมูลระหวางสมาชิก 3) คุณภาพของยา การประกันคุณภาพยาท่ี จัดซื้อเพื่อใหไดรับยาท่ีมีคุณภาพ ซึ่งผลท่ี ตามมาจะใหตนทุนในการบริหารคลัง เวชภัณฑลดลง และสามารถควบคุมคุณภาพ ของยาไดดียิ่งขึ้น 4) ลดตนทุนคาแรง การรวมกลุมจัดซื้อทําให การใชแรงงาน และเวลาในกระบวนการจัดซื้อ และการจัดเก็บเวชภัณฑลดลง

1) ขอสรุปอาจจะทําใหสมาชิกบางสวนเสียประโยชนเน่ืองจากระบบการบริหารเวชภัณฑในสถานบริการแตละแหงมีลักษณะที่แตกตางกัน

2) ข้ันตอนในการวิเคราะหตนทุนผลไดน้ันทําไดยาก วิธีการคํานวณมักจะไมแนนอนข้ึนอยูกับกรอบแนวคิด และสมมติฐานที่ตั้งข้ึน ซึ่งอาจจะทําใหเกิดขอสงสยัในกลุมสมาชิกที่เสียประโยชนได

3) การใหบริการการขายของบริษัทผูจําหนาย การรวมกลุมจัดซื้อทําใหผูขายตองแขงขันและตองพยายามลดคาใชจายในการบริการและจําหนายใหมากที่สุด ซึ่งในบางครั้งอาจทําใหการใหบริการกับสถานบริการที่เปนสมาชิกบกพรองไปได

กรณีการดําเนินการจัดซือ้รวม ในระบบหลักประกนัสุขภาพท่ีผานมา

1. ยาวัคซีน 2. ยา จ.2 3. ยา CL 4. ยา AIDs 5. ยากลุม Antidote

การดําเนินการของ สปสช.และองคการเภสัชกรรม (ระบบ VMI)

ประสบการณ

จุดแข็งของการดําเนินการท่ีผานมา (ความเห็นของเภสัชกร รพ.ตาง ๆ)

1. ควบคุมการใชใหเหมาะสมได มีการกําหนด เกณฑการใชชัดเจน (บัญชี จ.2) 2. ลดภาระโรงพยาบาลแตละแหงในการจัดซื้อ การสํารองยา 3. ราคาเปนมาตรฐาน ราคาเหมาะสม 4. การเขาถึงยามากขึ้น โดยเฉพาะยาแพง 5. มีกลุมยากําพราบางรายการสํารองได 6. ผานระบบ VMI ไมตองทําขออนุมัติจัดซื้อ

การดําเนินการของ สปสช.และองคการเภสัชกรรม (ระบบ VMI)

จุดออนของการดําเนินการท่ีผานมา (ความเห็นของเภสัชกร รพ.ตาง ๆ)

1. ผูแทน สปสช. GPO ท่ีใหติดตอนอย ขั้นตอนการเบิกยาคืนคอนขาง ยุงยาก Password มากไป ตองติดตามบอยไมแจงขอมูล เง่ือนไขการสั่ง ใชยา การบันทึกขอมูลเยอะ งานเพ่ิมจากการลงขอมูลเบิกยา ขอมูลไม ครบหรือหรือมีการตรวจการสั่งใชยา อาจจะถูกตัดคาใชจาย 2 ผูปวยขาราชการจะตองซื้อราคาสูงกวา บางครั้งผูปวยกลุมอ่ืนไมมียาใช เน่ืองจาก สปสช.ประมูลไปหมด 3. สงยาชา การชดเชยลาชา ผูปวยตองรอยา (ARVs จ2) 4. ยาใกลหมดอายุ (TB, Vaccine, Peg-inter) สงให รพ. ตองกําจัดเอง 5. ปญหาคุณภาพยา ขาดการติดตาม ไมมีการแกไข 6. ยาขาด ไมไดตามจํานวน (Clopidogrel) รพ.ตองจัดซื้อเพ่ิมเอง (ARVs) ราคาแพงขึ้น 7. ยาบางรายการแพงกวาท่ี รพ.ซื้อเอง เชน rabies vaccine เซรุมงู 8. ไดยาตางบริษัททําใหสับสน บริหารยาก 9. ยามีหลายโครงการ ตองแยก บริหารจัดการยาก (TB ARVs) 10. ไดยาท่ีไมอยากได 11. แพทยไมกลาใช (Femara) เลี่ยงไปใชตัวอ่ืน.

การดําเนินการของ สปสช.และองคการเภสัชกรรม (ระบบ VMI)

ปญหา (สุดขั้ว) ปญหามีมากกวาการซื้อยาตองดูภาพรวม ปญหาคือการฮุบงบไป 1. งบ UC เปนงบของ รพ. ตามจํานวนประชากร สปสช.จึง ไมควรเอาไปบริหารจัดการ 2. งบที่หักไวแลวทุกโรค ที่เหลือไมเคยคืน รพ. 3. ประเด็นเรื่องยา ประหยัดหรือฟุมเฟอย ไมใชประเด็น หลัก ประเด็นคือไมควรเอาไปซื้อเพราะมีปญหา มากมายถึง รพ.

• ใหน่ังลงบันทึกเบิกรายบุคคลทุกครั้ง ทุกโรคที่บังคับสง ยากมากกวาจะไดยาแตละเม็ด มันใชเรื่องไหม?

• สวัสดิการใหคนื ไมเคยบอก ใครจะไปรู เพราะมาแจงป 58 ยอดป 52-56

• จัดซื้อแบบผูกขาด มันตองไดราคาถูกอยูแลว ไมใชประเด็น แตเงินประหยัด เปนเงินในมือ สปสช.

ความเห็นเกี่ยวกบัเร่ืองวัคซีน

1. การสนับสนุนวัคซีนดี 2. วัคซีนในโครงการรณรงคจัดสงชา (Polio) 3. ยาวัคซีนอายุสั้น เหมือนสงยามาท้ิงท่ี รพ. 4. บางรายการแพงกวา รพ.จัดซื้อเอง

ความตองการ ความคาดหวัง 1. ขอขอมูลท่ีเปนขอเท็จจริง เพื่อสามารถ วางแผนจัดการผูปวยไดถูกตอง 2. ออกแบบฟอรมเปนหลักฐานท่ีผูปวยไมไดยา ตามเวลาท่ีกําหนดเน่ืองจาก ไมมียาจัดสรร มาให 3. มีระบบสํารองยาให รพ.ชัดเจน 4. ควรมีการประชุมซักซอมความเขาใจ 5. ใหมีผูประสานงาน รับปญหา แกปญหาและ ตอบกลับอยางรวดเร็ว 6. มีชองทางรองเรียนเรื่องผลิตภัณฑมีปญหา และควรมีระบบชดเชยให รพ. (สปสช.เปนผู เลือกบริษัท)

• เปนการจัดการเพ่ือจัดหารวมกัน เพ่ือใหไดราคาที่เหมาะสม ลดภาระการดําเนินการของแตละ รพ.

• เลือกซื้อจาก 2-3 บริษัทได แตในราคาเดียวกัน (ไมใหเปนการผูกขาดเฉพาะบริษัทเดียว แตมีการแขงขันราคา)

• สามารถจัดการตามความจําเปนของ รพ.แตละแหง โดยการสั่งซื้อเปนคราว ๆ ตามความตองการใช ถี่หาง แคไหนก็ได (ไมเปนการแบงซื้อแบงจาง) • ไมจําเปนตองสั่งยามาสํารองมาก (ใหบริษัทเปนผูสํารอง) • รพ.บริหารจัดการงบประมาณของตนเอง • บริษัทขาดสงสามารถปรับตามสัญญาได บริษัทใดขาดสง

สั่งบริษัทอ่ืนไดทันที

การจัดซื้อยารวมระดับเขต (ใชสัญญาจะซื้อจะขายแบบราคาคงทีไ่มจํากัดปริมาณ)

• เปนกรณียาที่มีผูจําหนายรายเดียว • ลดภาระการดําเนินการของแตละ รพ. เปนการ

ดําเนินการและทําสัญญาโดย กสธ. • สั่งซื้อเปนคราว ๆ ตามความตองการใช ตามสัญญาที่

กสธ.ทําไว (ไมเปนการแบงซื้อแบงจาง) • ไมจําเปนตองสั่งยามาสํารองมาก • สามารถตอรองราคายาตามตนทนุและใหกําไรที่

เหมาะสมได หากตนทุนเปลี่ยนเจรจาปรับราคาได • รพ.บริหารจัดการงบประมาณของตนเอง • บริษัทขาดสงสามารถปรับตามสัญญาได

การตอรองราคายาท่ี กสธ. (ใชสัญญาจะซ้ือจะขายแบบปรับราคาได)

1. ไมไดเปนการซื้อทั้งกอนทันที ราคาอาจสูงกวา 2. การจัดสงกระจายใหทุก รพ. ไมไดจัดสงที่เดียว 3. บาง รพ.ชําระเงินเร็ว บางแหงชา 4. เปนภาระบริษัทที่ตองเปนผูสํารองยาและจัดสงให

รพ.

จุดออน

จุดแข็ง 1. รพ.บริหารจัดการตวัเองได โทษคนอ่ืนไมได ลดภาระ

งานในภาพรวมของ รพ.ทุกแหง 2. รพ.ไมตองสํารองยามาก สั่งไดถี่ 3. มีปญหาคุณภาพ เปลี่ยนคืนได 4. ปรับไดถาผิดสัญญา 5. ยาและบริการไมดี ปตอไปไมรับได 6. หากเพ่ิมการจัดการรวมในเขตบางรายการจะมี

ประสิทธิภาพสูงข้ึน เชนการสํารองรวม คลังยารวม

1. รพ.บริหารจัดการงบประมาณของตนเอง 2. กรณียาท่ีมีผูผลิตหลายราย สามารถเลือก

ซื้อจาก 2-3 บริษัทได ปองกันการผูกขาด 3. สั่งซื้อไดตามความตองการใชของ รพ.

เปนคราว ๆ ไปไมตองสํารองมาก 4. ไดราคาท่ีเปนมาตรฐานในเขต 5. คุณภาพยาไมดีหรือใกลหมดอายุ

ปรับเปล่ียนยาได 6. บริษัทผิดสัญญาไมสง ปรับตามสัญญาได 7. บริษัทบริหารจัดการยาให รพ.เองรู

สถานการณของยาของตนไดดี

สรุป ท้ังการจัดซือ้รวมเขต และตอรองราคายาท่ี กสธ.