โครงงานวทยาศาสตร

เรอง การตรวจสอบปรมาณ เอน –พ – เค ในดน และการวดคาพเอช (pH) ของดน

จดท าโดย

เดกหญงกวนณา แกวอดร ชนประถมศกษาปท 6 เดกหญงจนทรา ปดค า ชนประถมศกษาปท 5 เดกหญงมณภา เขยวลวน ชนประถมศกษาปท 5

ครทปรกษา

นายสรศกด นลเกต นางสาวจรญญา มลวงค

โรงเรยนบานเดอทงสวรรค ต าบลบานฝาง อ าเภอสระใคร จงหวดหนองคาย ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาหนองคาย เขต 1

สารบญ

เรอง หนา บทคดยอ บทท 1 ทมาและความสาคญของโครงงาน 1 - 3 บทท 2 เอกสารทเกยวของ 4 - 15 บทท 3 วสดอปกรณและวธการดาเนนงาน 16 - 20

บทท 4 ผลการทดลอง 21 - 24 บทท 5 สรปผลการทดลอง 25 เอกสารอางอง 26 ภาคผนวก

บทคดยอ

พนทการเกษตรของตาบลบานฝาง สวนมากเปนทลาบลม เปนพนทไรนาและพนทสาหรบทาสวน ซงเหมาะแกการทานาขาวและปลกพชหมนเวยน ชาวบานตาบลบานฝางสวนใหญจงมอาชพเกษตรกร นยมทานาขาวและปลกพชหมนเวยนระยะสน เชน ทาไรยาสบ ไรแตงโม ไรถวฝกยาว ไรขาวโพด และปลกพชเศรษฐกจ เชน ยางพารา ออย สภาพดนของพนทตาบลบานฝางมความอดมสมบรณมาก เปนดนรวนปนทราย ซงเปนดนทเหมาะแกการเพราะปลก และจากการสงเกตการปลกพชชนดตาง ๆ นนพบวาไดผลผลตเปนอยางด ชาวบานตาบลบานฝางสวนใหญมอาชพเกษตรกร ซงไมมความรทางดานการใชปยเคมมากนก และไมมความรในเรองธาตอาหารในดนของพช ซงชาวสวนหรอเกษตรกรนนไมสามารถวเคราะหไดวาดนในแตละทนนมแรธาตมากนอยเพยงใด แตถาชาวสวนหรอเกษตรกรไดศกษาหาความรเกยวกบแรธาตอาหารในดนแลวไดรวาพชตองการธาตอาหารชนดใน ชาวสวนหรอเกษตรกรจะไดใสปยไดตามทพชตองการ โครงงานเรองการตรวจสอบปรมาณ เอน – พ –เค และการวดคาพเอช (pH) ของดน เปนการตรวจสอบสภาพของดนในแตละพนทมปรมาณแรธาตอาหารเหมาะสมตอการปลกพชหรอไม และยงสามารถวเคราะหไดอกดวยวาพนทดนบรเวณนนตองการปรมาณปยมากนอยเพยงใด จากการทาโครงงานเรอง การตรวจสอบปรมาณ เอน – พ – เค ในดนและการวดคาพเอช (pH) ของดนโดยใชชดตรวจสอบคณภาพดนนน กลมผจดทาและครทปรกษาโครงงานไดไปเผยแพรความรใหกบคนในชมชนไดรเกยวกบวธการตรวจสอบคณภาพของดนไดดวยตวเองและสามารถใหคาแนะนาในการใชปยเคมใหตรงสตรปยตามความตองการของพชได

บทท 1

บทน า

ความเปนมาและความส าคญของโครงงาน พนทการเกษตรของตาบลบานฝาง สวนมากเปนทลาบลม เปนพนทไรนาและพนทสาหรบทาสวน ซงเหมาะแกการทานาขาวและปลกพชหมนเวยน ชาวบานตาบลบานฝางสวนใหญจงมอาชพเกษตรกร นยมทานาขาวและปลกพชหมนเวยนระยะสน เชน ทาไรยาสบ ไรแตงโม ไรถวฝกยาว ไรขาวโพด และปลกพชเศรษฐกจ เชน ยางพารา ออย สภาพดนของพนทตาบลบานฝางมความอดมสมบรณมาก เปนดนรวนปนทราย ซงเปนดนทเหมาะแกการเพราะปลก และจากการสงเกตการปลกพชชนดตาง ๆ นนพบวาไดผลผลตเปนอยางด

ดน คอสงทพชใชยดเกาะเพอการทรงตวและใชรากชอนไชหาอาหาร จงถอไดวาดนนนคอแหลงอาหารของพช เพราะวาในดนนนประกอบดวยธาตอาหารตาง ๆ มากบางนอยบางขนอยกบวตถตนกาเนดดนดนทมความเหมาะสมในการปลกพชจะตองเปนดนทมความอดมสมบรณสง คอจะตองมธาตอาหารทพชตองการอยอยางครบถวนหรอเกอบจะครบ แตในยคปจจบนน เราจะหาดนทมความอดมสมบรณดงกลาวจากธรรมชาตไดยากมาก จงตองอาศยการปรงแตงจากภายนอกโดยการเพมธาตอาหารหรออนทรยวตถตางๆลงไป เพอปรบสภาพโครงสรางของดน ใหเหมาะสมกบการเพาะปลกพชและการเจรญเตบโตของพชดนทเราพบเหนกนโดยทวไปมอย 3 ประเภท คอ ดนรวน ดนทรายและดนเหนยว ในบรรดาดนทง 3 ประเภทน ดนรวนถอไดวาเปนดนทมความเหมาะสมในการปลกพชมากทสดเพราะสามารถเกบความชน ระบายน าและระบายอากาศไดเปนอยางด ดนทรายเปนดนทมเมดดนใหญ อมน าไดนอย ไมพอกบความตองการของพช สวนดนเหนยวนนเปนดนทมขนาดของเมดดนเลกมากจนละเอยดกวาได ซงเมอไดรบความชนเขาไปจะจบตวกนแนนอมน าไดด แตไมสามารถจะถายเทไดสะดวก

ถงอยางไรกตามทงดนทรายและดนเหนยวตางกมทงขอดและขอเสย การทจะนามาใชประโยชนนนจะตองพจารณาถงชนด ความตองการและประเภทของพชเปนหลกดวย

ธาตอาหารหลกหรอธาตปย ไดแก ไนโตรเจน (N) ฟอสฟอรส (P) โพแทสเซยม (K) เนองจากสามธาตนพชตองการใชในปรมาณมาก แตมกจะไดรบจากดนไมคอยเพยงพอกบความตองการ ตองชวยเหลอโดยใสปยอยเสมอ ธาตอาหารรอง ไดแก แคลเซยม (Ca) แมกนเซยม (Mg) และกามะถน (S) เปนกลมทพชตองการใชในปรมาณทนอยกวา และไมคอยมปญหาขาดแคลนในดนทวๆ ไปเหมอนสามธาตแรก

จลธาตหรอธาตอาหารเสรม เปนธาตอาหารทพชตองการใชในปรมาณนอย มอย 7 ธาต ไดแก เหลก (Fe) แมงกานส (Mn) โบรอน (B) โมลบดนม (Mo) ทองแดง (Cu) สงกะส (Zn) และคลอรน (Cl) พชจะเจรญเตบโตดารงชวตอยไดตองไดรบแรธาตจาเปนอยางนอย 16 ชนด คอ คารบอน (C) ไฮโดรเจน (H) ออกซเจน (O) ไนโตรเจน (N) ฟอสฟอรส (P) โปตสเซยม (K) แคลเซยม (Ca) แมกนเซยม (Mg) และกามะถน (S) ทพชตองการในปรมาณมาก และธาตเหลก (Fe) แมงกานส (Mn) โบรอน (B) สงกะส (Zn) ทองแดง (Cu) คลอไรด (C) และโมลบดนม (Mo) ทพชตองการในปรมาณนอย ถาใหมากเกนไปกจะเปนพษตอพชได หรอถาขาดธาตใดธาตหนงพชกจะเจรญเตบโตชาลง ลาตนอาจจแคระแกรน ใบสเหลองซดและตายไดในทสด

วตถประสงคของโครงงาน

1. เพอศกษาสภาพของดนในพนทตาบลบานฝาง เหมาะสมแกการเพราะปลกพชหรอไม 2. เพอตรวจสอบคณภาพของดนตวอยางมปรมาณของธาตอาหารหลก และคาพเอช (pH) ของดนเหมาะสมตอการเจรญเตบโตของพชหรอไม โดยใชชดตรวจสอบคณภาพดน ขอบเขตของการศกษา 1. ศกษาสภาพดนตวอยางและการวดคาพเอช (pH) ของดนในนาขาว 2. ศกษาสภาพดนตวอยางและการวดคาพเอช (pH) ของดนในการเพราะปลกออย 3. ศกษาสภาพดนตวอยางและการวดคาพเอช (pH) ของดนในการเพราะปลกยางพารา ระยะเวลาด าเนนการ

วน / เดอน / ป กจกรรม 31 สงหาคม 2555 เกบตวอยางดน 1 สงหาคม 2555 นาตวอยางดนมาตากแดดใหแหง 4 สงหาคม 2555 นาตวอยางดนมาตรวจสอบปรมาณ เอน – พ – เค และการวดคา

พเอช (pH) ของดน 7 สงหาคม 2555 ครและนกเรยนนาขอมลการทาโครงงานไปเผยแพรในชมชน

นยามเชงปฏบตการ 1. ดนตวอยาง หมายถง ดนทเกบมาจากพนทเพราะปลกของเกษตรทใชในการทานาขาว เพราะปลกยางพารา และเพราะปลกออย 2. ธาตอาหารหลกหรอธาตปย หมายถง ธาตไนโตรเจน (N) ธาตฟอสฟอรส (P) ธาตโพแทสเซยม (K) 3. ชดตรวจสอบคณภาพดน หมายถง ชดเครองมอการตรวจสอบคณภาพของดน โดยการหาปรมาณแรธาตในดน ไดแก ไนเตรต ฟอสฟอรส และโพแทสเซยม ดวยวธการทางเคม 4. การวดคาพเอช (pH) ของดน คอ วธการวดความเปนกรด – ดางของดน ดวยวธการทางเคม

บทท 2

เอกสารทเกยวของ

ดน

ดน คอสงทพชใชยดเกาะเพอการทรงตวและใชรากชอนไชหาอาหาร จงถอไดวาดนนนคอแหลงอาหารของพช เพราะวาในดนนนประกอบดวยธาตอาหารตาง ๆ มากบางนอยบางขนอยกบวตถตนกาเนดดนดนทมความเหมาะสมในการปลกพชจะตองเปนดนทมความอดมสมบรณสง คอจะตองมธาตอาหารทพชตองการอยอยางครบถวนหรอเกอบจะครบ แตในยคปจจบนน เราจะหาดนทมความอดมสมบรณดงกลาวจากธรรมชาตไดยากมาก จงตองอาศยการปรงแตงจากภายนอกโดยการเพมธาตอาหารหรออนทรยวตถตางๆลงไป เพอปรบสภาพโครงสรางของดน ใหเหมาะสมกบการเพาะปลกพชและการเจรญเตบโตของพชดนทเราพบเหนกนโดยทวไปมอย 3 ประเภท คอ ดนรวน ดนทรายและดนเหนยว ในบรรดาดนทง 3 ประเภทน ดนรวนถอไดวาเปนดนทมความเหมาะสมในการปลกพชมากทสดเพราะสามารถเกบความชน ระบายน าและระบายอากาศไดเปนอยางด ดนทรายเปนดนทมเมดดนใหญ อมน าไดนอย ไมพอกบความตองการของพช สวนดนเหนยวนนเปนดนทมขนาดของเมดดนเลกมากจนละเอยดกวาได ซงเมอไดรบความชนเขาไปจะจบตวกนแนนอมน าไดด แตไมสามารถจะถายเทไดสะดวก

ถงอยางไรกตามทงดนทรายและดนเหนยวตางกมทงขอดและขอเสย การทจะนามาใชประโยชนนนจะตองพจารณาถงชนด ความตองการและประเภทของพชเปนหลกดวย ดนทเหมาะแกการเจรญเตบโตของพช ควรจะมสวนประกอบโดยปรมาตรดงน

สวนประกอบ ปรมาณ/อตราสวน แรธาต 45 เปอรเซนตโดยปรมาตร

อนทรยวตถ 5 เปอรเซนตโดยปรมาตร นา 25 เปอรเซนตโดยปรมาตร

อากาศ 25 เปอรเซนตโดยปรมาตร

รวม 100 เปอรเซนตโดยปรมาตร แรธาต และอนทรยวตถซงเปนสวนทเปนของแขงรวมกนเปนครงหนงของปรมาตรของดนทงหมด สวนอกครงหนงเปนน า และอากาศซงจะบรรจอยในชองวาง ระหวางเมดดน นาและอากาศในดนมความสมพนธกนอยางใกลชด เพราะบรรจอยในชองวางระหวาง

เมดดนอนเดยวกน เมอมน ามาก น าจะไลทอากาศ ทาใหอากาศนอยและเมอมน านอยอากาศกจะเขามา แทนทน าทหายไป

แสงสวาง

แสงเปนองคประกอบสาคญในกระบวนการสงเคราะหแสง และเปนพลงงานทพชใชปรงอาหาร แสงสวางทสองมายงใบของพชจะตองมปรมาณเพยงพอแกความตองการของพชแตละชนด เนองจากพชแตละชนดตองการปรมาณแสงทแตกตางกน จาตองดแลใหเหมาะสม มฉะนนพชจะปรงอาหารไมเตมทหรอมการเจรญเตบโตทผดปกตเชน ตนแคระแกรน ไมออกดอกหรอผล เปนตน

นอกจากทกลาวแลว แสงยงเปนภาวะทจาเปนในการงอกของเมลดพช เมอพชออกตนออนแลว พชจะตองการแสงเพมขน เพราะแสงสวางจากดวงอาทตยเปนพลงงานทจะทาใหพชเจรญเตบโต ประโยชนของแสงสวางทมตอพชมดงน 1. เปนพลงงานทพชใชในการปรงอาหาร แสงสวางทสองลงมาจะตองมปรมาณเพยงพอแกความตองการของพชแตละชนดเพราะพชตาง ๆใชแสงสวางไมเทากนแสงนอยเกนไปพชจะปรงอาหาร ไมได ดงนนในการดแลรกษาตนไม จาเปนตองตดแตงกงใหแสงสวางสองลงใหทวถงทงตน เพอใหใบทกใบทาหนาทปรงอาหารไดเตมท 2. เกยวกบการงอกของเมลดพช เพราะแสงแดดมแสงอนฟราเรด เปนแสงทชวยใหพชงอกงามเรว นอกจากจะเกยวกบการงอกงามของเมลดแลว แสงสวางยงชวยใหลาตนเจรญรวดเรวดวย จะเหนไดจากตนไมมกจะเอนเขาหาแสงสวางอยเสมอ ดานทถกแสงสวางมากมกจะเจรญรวดเรวกวาดานทไมถกแสงสวาง 3. เกยวกบสรระภายใน พชบางชนดจะออกดอกในเมอไดรบแสงสวางเพยงพอ แสงมากเกนไปหรอนอยเกนไปพชกจะไมออกดอก ผปลกจะตองทราบวาพชสมนไพรแตละชนด ตองการแสงสวางมากหรอนอยเพยงใด ถาแสงแดดมากเกนไปใบกจะไหม ใบกไมสามารถจะทาหนาทปรงอาหารได เมอปรงอาหารไมไดพชสมนไพรทปลกกจะชะงกการเจรญเตบโต และในทางตรงกนขาม ถานาพช สมนไพรทชอบอยกลางแจงไปปลกในรมทไมไดรบแสง พชกจะไมเจรญเตบโตเพราะไมมแสงแดดสาหรบชวยเปนพลงงานในการสงเคราะหแสง น าและความชน

สงมชวตทกชนดจะตองมน าเปนสวนประกอบของรางกายดวยกนทงนน พชกเชนกน เพราะพชมความจาเปนทจะตองใชน าในขบวนการสงเคราะหแสงและหลอเลยงเซลลและยงเปนตวละลายแรธาตตาง ๆ กอนทจะลาเลยงเขาสตนพชอกดวย พชทกชนดจะตองการน าในปรมาณทตางกน และความ

ตองการน าของพชยอมขนอยกบขนาดและอายของพช ถนกาเนดของพชบางครงกสามารถทจะบอกไดถงความตองการน าของพชนน ๆ เชนพชทเกดอยในแถบทมความแหงแลงยอมจะตองการปรมาณน านอยกวาพชทเคยอยในท ๆ ชมชนมากอน พชบางชนดตองการความชนสง เชน กระวาน กานพล เปนตน สาหรบความชนในอากาศนนถอวาเปนปจจยทางออม ทมผลตอปรมาณความตองการ นาของพชคอถาความชนในอากาศมมาก พชกจะคายน านอยลง ทาใหพชสามารถคงความสดชนอยได แตถาเมอใดกตามทความชนในอากาศลดลง พชกจะคายน ามากขนและนนกแนนอนวาพชจะตองการน า เพอมาชดเชยปรมาณน าทสญเสยไปมากขนเชนกน

อณหภม

อณหภม คอความรอนเยนของอากาศ ซงเปนปจจยทสาคญอกประการหนงทมผลตอการเจรญ เตบโตของพช จะเหนไดวาอณหภมหรอความรอนในอากาศยงสงขนมากเทาไร พชกจะคายน ามากขน เทานน รวมไปถงการระเหยของน าทอยรอบ ๆ บรเวณตนพชดวย ในทางตรงกนขามถาอณหภมต าการคายน าของพชกจะนอยลงไปดวยอณหภมทเหมาะสมตอการเจรญเตบโตของพชคออณหภมทอยในชวง 15 – 40 oC ดงนน การทจะนาพชสมนไพรมาปลกนน ผปลกเลยงจะตองคานงถงสภาพแวดลอมและอณหภมทพชเหลานนตองการดวย ความสาคญของอณหภม อณหภมมความสาคญตอพชสมนไพรดงน

1. การเจรญเตบโต 2. การเกดตาดอก 3. การสงเคราะหแสง 4. การหายใจ 5. การคายน า 6. การขยายพนธ

ดงนน อณหภมมบทบาทตอกระบวนการตาง ๆ ทางดานสรระวทยา และกระบวนการทางชวเคมของพชสมนไพรทกชนด ธาตอาหารพช

ธาตอาหารพช หมายถง แรธาตทพชจาเปนตองใชในการสรางความเจรญเตบโตและใหผลผลตถาพชไดรบธาตอาหารไมเพยงพอกจะชะงกการเจรญเตบโต หรอแคระแกรน ธาตอาหารพชทพชตองการ มทงหมด 16 ธาต ไดแก

ชอธาต สญญลกษณ ชอธาต สญญลกษณ

1. คารบอน C 9. กามะถน S 2. ไฮโดรเจน H 10. แมงกานส Mn 3. ออกซเจน O 11. โบรอน B 4. ไนโตรเจน N 12. ทองแดง Cu 5. ฟอสฟอรส P 13. สงกะส Zn

6. พอแทสเซยม K 14. เหลก Fe 7. แคลเซยม Ca 15. โมลบดนม Mo

8. แมกนเซยม Mg 16. คลอรน Cl ประเภทของธาตอาหารพช ธาตอาหารทจาเปนตอการเจรญเตบโตของพช จดแบงไดเปน 3 ประเภท ไดแก 1. ธาตอาหารหลก

ธาตอาหารหลก เปนธาตอาหารทพชใชในการสรางความเจรญเตบโต และใหผลผลตพชตองการในปรมาณมากขาดไมได ปกตมอยแลวในดน ไดแก ธาตไนโตรเจน (N) ธาตฟอสฟอรส (P) และธาตโพแทสเซยม (K) แตเนองจากพนทเกษตรทว ๆ ไป มกจะเกดการชะลางธาตไนโตรเจน (N) และ ธาตโพแทสเซยม (K) ออกไปหมด จงทาใหธาตอาหารหลกมไมเพยงพอตอการนาไปใชของพช จาเปนตองเตมธาตอาหาร N-P-K ลงไปในดนในรปของปยชนดตาง ๆ ธาตอาหารหลกทง 3 ธาต มหนาทและความสาคญตอพชดงน ความสาคญของธาตอาหารหลกทมตอการเจรญเตบโตของพช

ชอธาตอาหาร หนาทและความสาคญตอพช อาการของพชทขาดธาตอาหาร

ไนโตรเจน (N)

1. เปนสวนสาคญในการกระตนความเจรญเตบโตของใบและลาตน

2. ทาใหใบมสเขยวเขม 3. ทาใหพชตงตวเรวในระยะเรมปลก 4. เพมปรมาณโปรตนแกพช 5. ชวยใหพชสมนไพรทใชใบและ ลา

ตนมคณภาพดขน

1. ใบซด ใบเหลองผดปกต โดยใบลางจะเหลองกอน

2. ใบแหงหลดรวง 3. ลาตนผอมสง กงกานลบเลก 4. พชโตชามาก ใหผลผลตตา คณภาพเลว

ฟอสฟอรส (P)

1. ชวยในการออกดอก และสรางเมลด พช

1. ดอกและผลแคระแกรน พชบางชนดอาจมลาตน หรอเถาบด ตนแคระแกรน

2. ชวยใหรากฝอยรากแขนงเจรญเตบ โตเรวในระยะเรมปลก

3. ชวยเรงใหพชแกเรว ลาตนแขงแรง

2. พชพวกธญพชจะลมงาย 3. ขอบใบของพชบางชนดเปนสมวงเชน

ขาวโพด 4. ตนเตย ออกดอกชา

โพแทสเซยม (K)

1. ชวยสงเสรมการเจรญเตบโต ของราก หว

2. ชวยใหผลไมมรสชาตดขน 3. ทาใหพชมความตานทานโรค ทน

แลงไดด 4. สรางคารโบไฮเดรตแกพช เพม

ปรมาณแปงในพชกนหว

1. ขอบใบเหลอง แลวเปลยนเปนสน าตาล ปลายใบไหมเหยวแหง

2. พชทใหหว จะมแปงนอย มน ามาก เนอฟาม

3. พชใหฝก จะมเมลดไมเตมฝก 4. เมลดพชจะลบ มน าหนกเบาผดปกต

2. ธาตอาหารรอง

ธาตอาหารรอง เปนธาตทพชมความจาเปนตองใชในปรมาณมาก รองลงไปจากธาตอาหาร หลก เปนสวนประกอบของเซลลพชของคลอโรฟลล (สวนทเปนสเขยวของพช) และโปรตนในพช ปกตในการใสปยพวกธาตอาหารหลกมกมธาตอาหารรองตดมาดวย สวนในดนกพบวามปรมาณเพยงพอตอความตองการของพช ไดแก ธาตแมกนเซยม (Mg) แคลเซยม (Ca) และกามะถน (S) 3. ธาตอาหารเสรม ม 7 ธาต

ธาตอาหารเสรม เปนธาตทพชจาเปนตองใชในขบวนการสรางความเจรญเตบโต พชตอง การในปรมาณนอยมากเมอเทยบกบธาตอน ๆ แตจะขาดเสยมได เปรยบไดกบวตามนและเกลอแรทรางกายมนษยตองการ ธาตอาหารเสรม ม 7 ธาต คอ เหลก ( Fe) ทองแดง (Cu) สงกะส (Zn) โบรอน (B) แมงกานส (Mn) คลอรน (Cl) และโมลบดนม (Mo) ซงพบวาดนทมอนทรยวตถโดยทว ๆ ไป หรอดนปาเบกใหมมกจะมธาตอาหารเสรมอยอยางเพยงพอตอความตองการของพช

สวนธาตอาหารอก 3 ธาต ไดแก คารบอน (C) ไฮโดรเจน(H) ออกซเจน(O) พชไดรบอยางเพยงพออยแลวจากน า และอากาศ โดยธาตคารบอน (C) สวนใหญพชดดไปใชทางใบในรปของกาซคารบอนไดออกไซด

ดนชนดตาง ๆ ยอมมสวนประกอบและปรมาณของแรธาตตาง ๆ เหลานไมเหมอนกน บางแหงกมธาตตาง ๆ อดมสมบรณ แตบางแหงกมนอยและขาดธาตใดธาตหนง และ พชจะขาดธาตใดธาตหนงนน หรอทง 16 ธาตนไมได ดงนนเมอในดนมปรมาณธาตตาง ๆ ไมพอเพยงตอความเจรญเตบโตของพช กจะตองหาทางเพมเตมอาหารของมนทางใดทางหนง ทางใดทจะเพมธาตอาหารใหแกดนหรอแกพชนเรยกวา การใสปยบารงดน ธาตอาหารหรอปยทเราเตมลงไปในดนใหกบพชนน มอย 2 ชนดคอ

1. ปยอนทรย คอปยทเกดจากซากพชและซากสตว ไดแกปยคอก ปยหมกและปยเทศบาล เปนตน 2. ปยอนนทรย คอปยทเกดจากการสงเคราะหทางวทยาศาสตรไดแกปยยเรย แอมโมเนยมซล เฟต หรอรอคฟอสเฟต ปยพวกนมทงเปนปยเดยวและปยรวมสวนมากจะเรยกกนเปนสตร เชน 46-0-0 หรอ 15-15-15 เปนตน

ปยอนทรยหรอปยคอกนน นยมใชกบดนทจะปลกหรอรองกนหลมเพอใหดนมความอดมสมบรณและรวนซย อกทงยงเปนตวชวยปรบสภาพโครงสรางของดนใหดอกดวย แตการใหผลตอบสนองจะชากวาปยเคมซงปยเคมนนจะใหผลตอบสนองรวดเรวทนใจ แตผลเสยกคอวาดนจะจบตวกนแนนและโครงสรางของดนกจะเสยไปดวยถาใชตดตอกนเปนเวลานาน ๆ ดงนนเพอไมใหเกดผลเสยแกพชสมนไพร ในการใชปยนนควรจะพจารณาและเลอกใชใหเหมาะสมกบสภาพของตนไมและดนดวย อากาศ

อากาศ กเปนปจจยทสาคญอกประการหนงในอากาศมกาซคารบอนไดออกไซดและออกซเจน ทจาเปนในการสรางอาหารและการหายใจของพชโดยพชจะหายใจเอาออกซเจนเขาไปทางใบ เพอใชในขบวนการตาง ๆ การหายใจของพชไมไดเกดขนเฉพาะทใบเทานน แตยงเกดขนทรากอกดวย เราจะพบอยบอย ๆ วาพชทรากแชอยในน านาน ๆ นนจะเหยวเฉาและตายในทสด สาเหตเพราะน าเขาไปแทรกอยในดนจนหมด ทาใหไมมชองวางทอากาศจะไหลเวยนเขามาได ดงนนในการปลกพชสมนไพร ผปลกจะตองมการเตรยมดนใหด คอดนจะตองมความรวนซยพอ เพอใหอากาศในดนถายเท ไดสะดวก ขาว การจ าแนกชนทางวทยาศาสตร

อาณาจกร : Plantae ดวชน : Magnoliophyta ชน : Liliopsida อนดบ : Poales วงศ : Poaceae

สกล : Oryza สปชส : Oryza glaberrima Oryza sativa

ขาวเปนพชลมลกตระกลหญาทสามารถกนเมลดได ถอเปนพชใบเลยงเดยวเชนเดยวกบหญา ตนขาว

มลกษณะภายนอกบางอยาง เชน ใบ กาบใบ ลาตน และรากคลายตนหญา ในประเทศไทย ขาวหอมมะลมสายพนธในประเทศและเปนทนยมไปทวโลก

พนธของขาว ขาวทนยมบรโภคมอย 2 สปชสใหญๆ คอ

Oryza glaberrima ปลกเฉพาะในเขตรอนของแอฟรกาเทานน Oryza sativa ปลกทวไปทกประเทศ ขาวชนด Oryza sativa ยง แยกออกไดเปน

o indica มปลกมากในเขตรอน o japonica มปลกมากในเขตอบอน o Javanica

ขาวทปลกในประเทศไทยเปนพวก Indica ซงแบงออกเปนขาวเจาและขาวเหนยว นอกจากน ขาวยงไดถกมนษยคดสรรและปรบปรงพนธมาโดยตลอดตงแตมประวตศาสตรการเพาะปลก ขาวในปจจบน จงมหลายหลายพนธทวโลกทใหรสชาตและประโยชนใชสอยตางกนไป พนธขาวทมชอเสยงระดบโลกของไทย คอ ขาวหอมมะล ลกษณะทวไป

ลกษณะทสาคญของขาวแบงออกไดเปนลกษณะทเกยวกบการเจรญเตบโต และลกษณะทเกยวกบการขยายพนธ ดงน ประเภทของขาว

แบงออกไดเปน 2 ประเภท คอ ขาวเจา และ ขาวเหนยว ซงมลกษณะเหมอนกนเกอบทกอยางแตตางกนตรงทเนอแขงในเมลด

เมลดขาวเจาประกอบดวยแปงอมโลส (Amylose) ประมาณรอยละ 15-30 เมลดขาวเหนยวประกอบดวยแปงอมโลเพคตน (Amylopectin) เปนสวนใหญและมแปงอมโลส

(Amylose) ประมาณรอยละ 5-7 หากแบงตามนเวศนการปลก จะแบงได 7 ประเภท คอ 1. ขาวนาสวน ขาวทปลกในนาทมน าขงหรอกกเกบน าไดระดบน าลกไมเกน 50 เซนตเมตร ขาวนา

สวนมปลกทกภาคของประเทศไทย แบงออกเปน ขาวนาสวนนาน าฝน และขาวนาสวนนาชลประทาน 2. ขาวนาสวนนาน าฝน ขาวทปลกในฤดนาป และอาศยน าฝนตามธรรมชาต ไมสามารถควบคม

ระดบน าได ทงนขนอยกบ การกระจายตวของฝน ประเทศไทยมพนทปลกขาวนานาฝนประมาณ 70% ของพนทปลกขาวทงหมด

3. ขาวนาสวนนาชลประทาน ขาวทปลกไดตลอดทงปในนาทสามารถควบคมระดบน าได โดยอาศยน าจากการชลประทาน ประเทศไทยมพนทปลกขาวนาชลประทาน 24% ของพนทปลกขาวทงหมด และพนทสวนใหญจะอยในภาคกลาง

4. ขาวขนน า ขาวทปลกในนาทมน าทวมขงในระหวางการเจรญเตบโตของขาว มระดบน าลกตงแต 1-5 เมตร เปนเวลาไมนอยกวา 1 เดอน ลกษณะพเศษของขาวขนน าคอ มความสามารถในการยดปลอง

(internode elongation ability) การแตกแขนงและรากทขอเหนอผวดน (upper nodal tillering and rooting ability) และการชรวง (kneeing ability)

5. ขาวน าลก ขาวทปลกในพนทน าลก ระดบน าในนามากกวา 50 เซนตเมตร แตไมเกน 100 เซนตเมตร

6. ขาวไร ขาวทปลกในทดอนหรอในสภาพไร บรเวณไหลเขาหรอพนทซงไมมน าขง ไมมการทาคนนาเพอกกเกบน า

7. ขาวนาทสง ขาวทปลกในนาทมน าขงบนทสงตงแต 700 เมตรเหนอระดบน าทะเลขนไป พนธขาวนาทสงตองมความสามารถทนทานอากาศหนาวเยนไดด ออย

อาณาจกร : Plantae ดวชน : Magnoliophyta ชน : Liliopsida อนดบ : Poales วงศ : Poaceae สกล : Saccharum

Species : Saccharum arundinaceum Saccharum bengalense Saccharum edule Saccharum officinarum Saccharum procerum Saccharum ravennae Saccharum robustum Saccharum sinense Saccharum spontaneum

ออยหรอออยแดง (องกฤษ:Sugar-cane, ชอวทยาศาสตร Saccharum officinarum Linn. POACEAE ) ชออนคอ ออยขม หรอออยดา เปนไมลมลก สง 2-5 เมตร ลาตนสมวงแดง มไขสขาวปกคลม ไมแตกกงกาน ใบเดยว เรยงสลบ กวาง 2.5-5 ซม. ยาว 0.5-1 เมตร ดอกชอ ออกทปลายยอด สขาว ผลเปนผลแหง ขนาดเลก สายพนธ

ออยมหลายพนธแตกตางกนทความสง ความยาวของขอและสของลาตน ออยเปนพชเศรษฐกจทเกษตรกรนยมปลกกนมาก ออยทนามาคนน าสาหรบดม เปนออยทปลกบรเวณทราบลม พนทดนเหนยว

ประชาชนเรยกวา ออยเหลอง หรอ ออยสงคโปร นยมปลกกนมากในบรเวณจงหวดอางทอง พระนครศรอยธยา สพรรณบร และนครปฐม เปนตน

พ.ศ. 2550 ศนยวจยพชไรสพรรณบร (ปจจบนเปลยนชอเปน ศนยวจยและพฒนาการเกษตรสพรรณบร) กรมวชาการเกษตร ดาเนนการศกษาวจยและพฒนาพนธออยขนมาใหม คอ พนธสพรรณบร 80 ซงไดจากการผสมขามพนธระหวางพนธแม 85-2-352 กบพนธพอ K84-200 ใชระยะเวลาคดเลอกและปรบปรงพนธนานกวา 11 ป มลกษณะเดน คอ ใหผลผลตในออยปลกน าหนกเฉลย 17.79 ตน/ไร ใหผลผลตน าตาลเฉลย 2.66 ตนซซเอส/ไร นอกจากนยงสามารถตานทานโรคเหยวเนาแดงและโรคแสดาไดระดบปานกลางดวย สรรพคณสมนไพร

ตารายาไทยใชลาตนเปนยาขบปสสาวะ โดยใชลาตนสด 70-90 กรม หรอแหง 30-40 กรม หนเปนชน ตมน า แบงดมวนละ 2 ครงกอนอาหาร แกไตพการ หนองในและขบนว แพทยพนบานใชขบเสมหะ รายงานวาออยแดงมฤทธขบปสสาวะในสตวทดลอง ยางพารา( Hevea brasiliensis)

อาณาจกร : Planta ดวชน : Magnoliophyta ชน : Magnoliopsida อนดบ : Malpighiales วงศ : Euphorbiaceae วงศยอย : Crotonoideae เผา : Micrandreae เผายอย : Heveinae สกล : Hevea สปชส : H. brasiliensis Hevea brasiliensis Müll.Arg.

ตนยางพาราเปนตนไมยนตน มถนกาเนดบรเวณลมน าอเมซอน ประเทศบราซล และเปร ทวปอเมรกาใต โดยชาวพนเมองเรยกวา คาอทชค [Caoutchouc] แปลวาตนไมรองไห จนถงป พ.ศ. 2313 (1770) โจเซฟ พรสล จงพบวา ยางสามารถนามาลบรอยดาของดนสอได จงเรยกวาวา ยางลบหรอตวลบ [Rubber] ซงเปนศพทใชในองกฤษและฮอลแลนดเทานน ในอเมรกาใตมศนยกลางของการซอขายยางกอยทเมองทาชอ พารา (Para) จงมชอเรยกวา ยางพารา

การปลกยางในประเทศไทย การปลกยางในประเทศไทยไมมการบนทกเปนหลกฐานทแนนอน แตคาดวานาจะเรมมการปลก

ในชวงประมาณป พ.ศ. 2442-2444 ซงพระยารษฏานประดษฐ มหศรภกด หรอ คอซมบ ณ ระนอง เจาเมองตรงในขณะนน ไดนาเมลดยางพารามาปลกทอาเภอกนตง จงหวดตรง เปนครงแรก ซงชาวบานเรยกตนยางชดแรกนวา "ตนยางเทศา" และตอมาไดมการขยายพนธยางมาปลกในบรเวณจงหวดตรง และนราธวาส ในป พ.ศ. 2454 ไดมการนาพนธยางมาปลกในจงหวดจนทบร ซงเปนภาคตะวนออกของประเทศไทย โดยหลวงราชไมตร หรอ ปม ปณศร เปนผนาพนธยางมาปลก และนบจากนนเปนตนมาไดมการขยายพนธปลกยางพารา ไปทวทง 14 จงหวด ในภาคใต และ 3 จงหวดในภาคตะวนออก นอกจากนยงมการขยายพนธยางมาปลกในภาคกลาง ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และภาคเหนอ ตงแตป พ.ศ. 2534 เปนตนมา ยางพารากกลายเปนพชเศรษฐกจทสาคญของประเทศไทย และมการผลตเปนอนดบหนงของโลก

ยางพาราประเภทยางดบ ผลตภณฑยางและไมยางพารา สามารถทารายไดการสงออกเปนอนดบสองของประเทศ ยางพาราจงถอวาเปนพชเศรษฐกจทสาคญของประเทศไทย และมการสงออกยางธรรมชาตมาเปนอนดบหนงของโลกมาตงแตป พ.ศ. 2534 ซงในป 2543 มผลผลตจากยางธรรมชาตประมาณ 2.4 ลานตน มมลคาทงสนประมาณ 124,000 ลานบาท เดมพนททมการปลกยางสวนใหญจะอยในภาคใตและภาคตะวนออก แตในปจจบนมการขยายการปลกเพมขนไปยงภาคเหนอ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และภาคตะวนตก โดยเฉพาะยางพาราจากภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนลางในเขตจงหวดบรรมยและจงหวด ศรสะเกษ จดเปนยางพาราคณภาพดไมตางจากแหลงผลตเดมในเขตภาคใตและภาคตะวนออก พนททเหมาะแกการปลกยางทวประเทศมทงหมด 55.1 ลานไร แตพนทปลกจรง มประมาณ 12.4 ลานไรเทานน การกรดยาง

การกรดยางเพอใหสะดวกตอการกรด และยงคงรกษาความสะอาดของถวยรองรบน ายางนนควรคานงถงระดบความเอยงของรอยกรดและความคมของมดทใชกรดซงตองคมอยเสมอ

เวลากรดยาง : ชวงเวลาทเหมาะสมในการกรดยางมากทสดคอ ชวง 6.00-8.00 น. เนองจากเปนชวงเวลาทสามารถมองเหนตนยางไดอยางชดเจนและไดปรมาณน ายางใกลเคยงกบการกรดยางในตอนเชามด แตการกรดยางในชวงเวลา 1.00-4.00 น. จะใหปรมาณยางมากกวาการกรดยางในตอนเชาอยรอยละ 4-5 ซงเปนชวงทไดปรมาณน ายางมากทสดดวย แตการกรดยางในตอนเชามดมขอเสย คอ งายตอการกรดบาดเยอเจรญสงผลใหเกดโรคหนายางทงยงเปนการสนเปลองและไมมความปลอดภยจากสตวรายหรอโจรผราย

การหยดพกกรด : ในฤดแลง ใบไมผลดใบหรอฤดทมการผลใบใหม จะหยดพกการกรดยางเนองจากมผลตอการเจรญเตบโตของใบและตนยาง การกรดยางในขณะทตนยางเปยก จะทาใหเกดโรคเสนดาหรอเปลอกเนาได

การเพมจานวนกรด : สามารถเพมจานวนวนกรดไดโดย

o การเพมวนกรด : สามารถกรดในชวงผลดใบแตจะไดน ายางในปรมาณนอย ไมควรเรงน ายางโดยใชสารเคมควรกรดเทาทจาเปนและในชวงฤดผลใบตองไมมการกรดอก

o การกรดยางชดเชย : วนกรดทเสยไปในฤดฝนสามารถกรดทดแทนไดแตไมควรเกนกวา 2 วนในรอยกรดแปลงเดม และสามารถกรดสายในชวงเวลา 6.00-8.00 น. หากเกดฝนตกทงคน

o การกรดสาย : เมอตนยางเปยกหรอเกดฝนตกสามารถกรดหลงเวลาปกตโดยการกรดสายซงจะกรดในชวงเชาหรอเยนแตในชวงอากาศรอนจดไมควรทาการกรด

โรคและแมลงศตรยางพารา 1.โรคใบรวงและฝกเนา : โรคเกดจากเชอรา โดยมอาการใบยางรวงในขณะทใบยงสด 2.โรคราแปง : โรคเกดจากเชอรา โดยมอาการปลายใบออนบดงอ เปลยนเปนสดาและรวง ใบแกมปย

สขาวเทาใตใบ เปนแผลสเหลองกอนทจะเปนเปนรอยไหมสน าตาล ค าแนะน าการใสปย ปยขาว

ปรมาณธาตอาหารทแนะนา N –P – K กก./ไร ปรมาณธาตอาหาร สตรปย อตรา

N P K ปานกลาง ตา สง 16 – 20 – 0 25 – 30 กก./ไร ปานกลาง ตา ปานกลาง 16 -20 – 0 25 – 30 กก./ไร

ตา ปานกลาง ตา 16 – 16 - 8 25 – 30 กก./ไร

ปยออย ปรมาณธาตอาหารทแนะนา N –P – K กก./ไร

ปรมาณธาตอาหาร สตรปย อตรา N P K

ปานกลาง ตา สง 15 – 7 – 18 35 – 45 กก./ไร ปานกลาง ตา ปานกลาง 15 – 7 – 18 35 – 45 กก./ไร

ตา ปานกลาง ปานกลาง 16 – 16 - 8 40 – 50 กก./ไร

ปยยางพารา

ระยะเวลาทใส ชนดดน ธาตอาหารทแนะนา N – P2O5 – K2O (กรม/ตน)

สตรปยทแนะนา อตราการใสปย กรม/ตน

เตรยมหลมปลก ทกดน 0 – 3 – 0 0 – 3 – 0 170 2 -40 เดอน ดนรวน 11 – 6 – 4 11 – 6 – 4 100 – 300 2 -40 เดอน ดนทราย 10 – 5 – 9 10 – 5 – 9 100 – 300 42 -72 เดอน ดนรวน 72 – 16 – 20 72 – 16 – 20 400 42 -72 เดอน ดนทราย 72 – 40 – 45 72 – 40 – 45 500 หลงการกรด ทกดน 75 – 50 - 90 75 – 50 - 90 500

บทท 3

วสดอปกรณและวธการด าเนนงาน

จดประสงคการทดลอง 1. เพอศกษาสภาพของดนในพนทตาบลบานฝาง เหมาะสมแกการเพราะปลกพชหรอไม 2. เพอตรวจสอบคณภาพของดนตวอยางมปรมาณของธาตอาหารหลก และคาพเอช (pH) ของดนเหมาะสมตอการเจรญเตบโตของพชหรอไม โดยใชชดตรวจสอบคณภาพดน ตวแปร

ตวแปรตน คอ ดน ตวแปรตาม คอ ปรมาณของธาตอาหารในดน

วธการทดลอง ขนตอนท 1 1. วธการเกบตวอยางดนเพอวเคราะหหาธาตอาหารพช 1.1 หลกการ 1 ตวอยางดนตองเปนตวแทนของพนททจะตรวจสอบธาตอาหารพชเพอใหไดคาแนะนาการใสปยทสอดคลองกบสภาพความเปนจรงของดนในพนทนน

2 อปกรณและภาชนะทใชในการเกบตวอยางดนตองสะอาดโดยเฉพาะอยางยงตองระวงการปนเปอนของปย

3 ตวอยางดนแตละตวอยางตองเปนตวแทนของพนททมความสมาเสมอ และขนาดของพนทไมควรเกน 25 ไร (ตวอยางดน 1 ตวอยางเปนตวแทนของพนทไมเกน 25 ไร) แตถาพนทไมสม าเสมอ สงเกตไดจากการเจรญเตบโตของวชพชหรอพชทปลก พนทมความลาดเทตางกน ประวตการใชทดนตางกน ปลกพชตางชนดกน หรอเคยใชปยตางกน ตองแบงพนทนนออกเปนแปลงยอยๆ แลวเกบตวอยางดน เพอใหไดตวแทนของแตละแปลงยอยๆ กลาวคอ ตวอยางดน 1 ตวอยาง ใชเปนตวแทนของ 1 แปลงยอย

4 การเกบตวอยางดนจะทาเมอไหรกได แตถาปลกพชตามฤดกาลควรเกบตวอยางดนกอนการปลกพช เพอใหไดขอมลปรมาณธาตอาหารพชในดนทใกลเคยงกบความสภาพความเปนจรงมากทสด 1.2 วธการ

1. ถาขนาดของพนทเกน 25 ไร หรอพนทไมมความสมาเสมอ ใหแบงพนทออกเปนแปลงยอยๆ แลวกาหนดหมายเลขแปลงยอยเหลานน

2. เดนสมเกบตวอยางดน 15-20 จด ใหทวในแตละแปลงยอย 3. การเกบตวอยางดนแตละจด ใชพลวหรอจอบขดดนเปนหลม รปคมขวาน หรอรปลม ใหมความ

ลกประมาณ 15 เซนตเมตร ในกรณของพชไรทวๆไป เชน ขาวโพด แตขาวใชความลกเพยง 10 เซนตเมตร เพราะมระบบรากตนกวาขาวโพด จากนนใชพลวแทะดนดานหนงของหลมใหไดดนเปนแผนหนา 2-3 เซนตเมตร แบงดนตามแนวดงออกเปน 3 สวนเทาๆกน จะไดดนทมรปรางเหมอนเสนกวยเตยว 3 เสนใชเฉพาะสวนกลาง (เสนกลาง) ตวอยางดนทไดนนบเปนตวแทนของดน 1 จดซงเปนตวอยางดนทมความลกตงแตผวดนลงไปถงกนหลม แลวนาตวอยางดนใสรวมกนในกระปองพลาสตก สาหรบไมผลและไมยนตน ใหเกบดนทรศมของทรงพมใน 2 ระดบความลก คอ 0 -20 เซนตเมตร (ดนบน) และ 30 -50 เซนตเมตร (ดนลาง) โดยแยกตวอยางดนบนและดนลางออกจากกนคนละกระปอง ควรวเคราะหใบดวย

4. คลกเคลาดนในกระปองใหเขากน เทลงบนผาพลาสตกคลกเคลาดนใหเขาอกครงหนง ถาดนเปยก ตากในทรม หามตากแดด เพราะอาจจะทาใหผลการวเคราะหดนคลาดเคลอน ยอยดนใหเปนกอนเลก ๆ กองดนเปนรปฝาช แบงดนออกเปน 4 สวน เกบดนไวเพยงสวนเดยว ทาซาจนเหลอ ดนหนกประมาณครงกโลกรม สาหรบใชในการวเคราะห

5. ถาดนยงเปยกอยใหตากในทรมตอไปแลวบดใหละเอยด อาจใชขวดแกวทสะอาด จากนนเกบใสถง และเขยนหมายเลขกากบไว

ขนตอนท 2 1. การตรวจสอบปรมาณ เอน – พ - เค ในดนอยางรวดเรว

1.1 การตรวจสอบปรมาณ เอน – พ - เค ในดน อปกรณและสารเคม 1. น ายาทาสเบอร 4 11. ผงเบอร 2 2. นายาทาสเบอร 9 12. นายาเบอร 3 3. นายาเบอร 9 13. ชอนตกดน 4. นายาเบอร 8 14. กรวยกรอง 5. แถบสมาตรฐาน ไนเตรต 15. กระบอกตวง 6. ผงทาสเบอร 5 16. หลอดทดลอง 7. ผงทาสเบอร 7 17. โกรงบดดน 8. แถบสมาตรฐาน โพแทสเซยม 18. จกยาง 9. แถบสมาตรฐาน ฟอสฟอรส 19. กระดาษกรอง 10. นายาทาสเบอร 6 20. ชอนตกสาร

1.1.1 การสกด (การละลาย) ธาตอาหารพชในดน ตวงตวอยางดนโดยใชชอนตวงทใหไว เคาะเบาๆ กบฝามอ 3 ครงใหดนยบตว ใชเหลกปาดดนสวนทเกนออก แลวใสดนลงในขวดพลาสตก ตกน ายาสกดเบอร 1 ลงไป 20 มลลลตร ใหเทน ายาสกดลงในถวยพลาสตกกอน แลวจงเทลงในกระบอกตวง ปดฝาขวด เขยาใหดนทาปฏกรยากบน ายาสกดประมาณ 5 นาท กรองสารละลายดนโดยใชกระดาษกรองทเตรยมไว จากนนนาสงทกรองไดไปตรวจสอบปรมาณ เอน - พ - เค ในดนตอไป ขอควรระวง : เนองจากธาตไนโตรเจนทพชดดไปใชประโยชนไดในดนนาและในดนไรอยในรปทแตกตางกน ถาเปนดนนา ใหวเคราะห “เอน” ทอยในรปแอมโมเนยม สวนดนไรใหวเคราะห “เอน” ในรปไนเทรต

1.1.2. การตรวจสอบ เอน - พ - เค ในสารละลายดน ขอควรระวง เนองจากธาตไนโตรเจนทพชดดไปใชประโยชนไดในดนนาและในดนไรอยในรปทแตกตางกน ถาเปนดนนาใหวเคราะห เอน ทอยในรปแอมโมเนยม สวนดนไร ใหวเคราะห เอน ทอยในรปไนเตรต 1.1.2.1 แอมโมเนยม

- ดดน าทกรองไดจากขวดรองรบ 2.5 มลลลตรใสลงในหลอดแกว - เตมผงเบอร 2 หนงชอนเลก - เตมน ายาเบอร 3 ลงไป 5 หยด - ปดฝาหลอดแกวดวยจกยาง - เขยาใหเขากน ทงไว 5 นาท - อานคา แอมโมเนยม โดยเปรยบเทยบกบแผนสมาตรฐาน * ถาเกดโทนสฟา ใชแถบสแผนท 1 * ถาเกดโทนสเขยว ใชแถบสแผนท 2

1.1.2.2 ไนเทรต - ดดน าทกรองไดจากขวดรองรบ 2.5 มลลลตรใสลงในหลอดแกว - เตมน ายาเบอร 4 ลงไป 0.5 มลลลตร - เตมผงเบอร 5 หนงชอนเลก - ปดฝาหลอดแกวดวยจกยาง - เขยาใหเขากน ทงไว 5 นาท - อานคา ไนเทรต โดยเปรยบเทยบกบแผนสมาตรฐาน

1.1.2.3 ฟอสฟอรส - ดดน าทกรองไดจากขวดรองรบ 2.5 มลลลตรใสลงในหลอดแกว - เตมน ายาเบอร 6 ลงไป 0.5 มลลลตร - เตมผงเบอร 7 ครงชอนเลก - ปดฝาหลอดแกวดวยจกยาง - เขยาใหเขากน ทงไว 5 นาท - อานคา ฟอสฟอรส โดยเปรยบเทยบกบแผนสมาตรฐาน 1.1.2.4 โพแทสเซยม กอนตรวจสอบปรมาณโพแทสเซยม ตองเตรยมน ายาเบอร 9 กอนโดยดดน ากรองจากขวดทใหไว 3 มลลลตร ใสลงในขวดเบอร 9 ทมผงเคมบรรจอย เขยาใหเขากน 5 นาท จนผงเคมละลายหมด จะไดสารละลายสน าตาลสม เมอใชแลวเกบในตเยนชองธรรมดาจะอยไดถง 3 เดอน หากเกบไวในทอณหภมหองปกตจะอยไดเพยง 7 วน ผงเคมในขวดทยงไมไดผสมน า เกบไวใชไดตลอดไป - ดดน าทกรองไดจากขวดรองรบ 0.8 มลลลตร ใสลงในหลอดแกว - เตมน ายาเบอร 8 ลงไป 2 มลลลตร (หามเขยา) - เตมน ายาเบอร 9A ลงไป 1 หยด (หามเขยา) - เตมน ายาเบอร 9 ลงไป 2 หยด (หามเกน) - ปดฝาหลอดแกวดวยจกยาง - เขยาใหเขากน แลวอานคา โพแทสเซยม ทนท * ถามตะกอน อานวา เค สง * ถามฝาขาว อานวา เค ปานกลาง * ถาไมมทงตะกอนและฝาขาว อานวา เค ตา

ขนตอนท 3 1. การตรวจสอบความเปนกรด – ดางของดน สภาพความเปนกรด – ดางของดนนยมแสดงดวยคาพเอช (pH) มคาอยระหวาง 1 – 14 โดยมคากงกลางอยท 7 ซงบอกถงความเปนกลาง คาพเอชยงต ากวา 7 มากเทาไร ความเปนกรดยงรนแรงสวนคาพเอชสงกวา 7 บอกสภาพคงวามเปนดาง ความเปนกรด – ดางของดนเกยวของกบระดบความเปนประโยชนของธาตอาหารพชในดน เชน ดนทมคาพเอชตากวา 5.5 หรอสงกวา 8.5 พชอาจแสดงอาการขาดแคลเซยมและแมกนเซยม รวมทงโพแทสเซยม หรอในดนมคาพเอชตากวา 5.0 เมอใสปยฟอสเฟตลงไป พชอาจใช

ประโยชนไดเพยงรอยละ 10 ของสวนทควรเปนประโยชนตอพช ฟอสเฟตในดนจะถกตรงนอยทสดทระดบพเอช 6 -7 นอกจากน ความเปนประโยชนของจลธาตในดนกขนอยกบความเปนกรด – ดางของดนอยางมาก อปกรณและสารเคม 1. หลมพลาสตก 2. ชอนตกดน 3. นายาทดสอบความเปนกรด – ดาง 4. แถบสมาตรฐาน การวดคาพเอช (pH) ของดน วธการทดสอบคาพเอช (pH) ของดน

- ใสดนลงไปในหลมพลาสตกประมาณครงหลมโดยใชชอนตกดน - หยดน ายาเบอร 10 ลงไปจนดนอมตวดวยน ายา และเพมนายาอก 2 หยด - เอยงหลมพลาสตกไปมา เพอใหน ายาทาปฏกรยาอยางทวถง ถาดนเหนยวดนจะเกาะกนเปนกอน

ใหใชปลายชอนเขยเบาๆ ระวงอยาใหน ายาขน - ทงไว 1 นาท เปรยบเทยบสของน ายาทบรเวณขอบหลมกบแผนเทยบส

ดนทเปนกรดรนแรง (pH 4.0 – 5.0) แนะนาใหแกไขดวยการใชปน เชนหนปนบดละเอยด ปนมารล ปนไดโลไมต เปลอกหอยเผา และปนขาว ปรมาณหนปน (CaCO3) บดละเอยดทแนะนาใหใชในการแกไขความเปนกรดของดน เพอระดบพเอชใหได 7.0 คาพเอชเดม (pH) หนปนบดละเอยด (กก.ตอไร)

ดนทราย ดนรวน รวนปนทราย

ดนเหนยว ดนเหนยว รวนเหนยว

5.0 200 300 400 500 4.5 700 800 1,000 1,100 4.0 1,100 1,300 1,800 2,100 3.5 1,600 2,000 2,500 3,000

หมายเหต : ปนทใชแกความเปนกรดมหลายชนด ถาไมใชหนปนบดละเอยดใหใชคาตอไปนในการคานวณปรมาณปนชนดอนทตองการนามาใชแทน 1. ปนขาว (Ca(OH)2) = ตวเลขในตาราง * 0.74 กก. / ไร 2. หนปนเผา (CaO) หรอเปลอกหอยเผา = ตวเลขในตาราง * 0.56 กก. / ไร 3. ปนไดโลไมต (Ca.Mg(CO3)2) = ตวเลขในตาราง * 0.92 กก. / ไร 4. ปนมารล = ตวเลขในตาราง * 1.25 กก. / ไร

บทท 4

ผลการด าเนนงาน

1. การตรวจสอบ เอน - พ - เค ในสารละลายดน 1.1 แอมโมเนยม

แถบสมาตรฐาน แอมโมเนยม ระดบ 0.0 – 1.5 คอ มแรธาตแอมโมเนยมตามาก ระดบ 1.6 – 2.5 คอ มแรธาตแอมโมเนยมตา ระดบ 2.6 – 3.5 คอ มแรธาตแอมโมเนยมปานกลาง ระดบ 3.6 – 4.5 คอ มแรธาตแอมโมเนยมสง ระดบ 4.6 – 5.5 คอ มแรธาตแอมโมเนยมสงมาก

1.2 ไนเตรต

แถบสมาตรฐาน ไนเตรต ระดบ 0.0 – 1.5 คอ ไมมแรธาตไนเตรต ระดบ 1.6 – 2.5 คอ มแรธาตไนเตรตตามาก ระดบ 2.6 – 3.5 คอ มแรธาตไนเตรตตา ระดบ 3.6 – 4.5 คอ มแรธาตไนเตรตปานกลาง ระดบ 4.6 – 5.5 คอ มแรธาตไนเตรตสง

ตารางท 1 การตรวจสอบปรมาณแอมโมเนยม/ไนเตรตในสารละลายดน โดยการใชแถบสมาตรฐาน แอมโมเนยม/ไนเตรต

ตวอยางดน ระดบ ปรมาณแอมโมเนยม/

ไนเตรต ครงท 1 ครงท 2 ครงท 3 คาเฉลย ขาว 4.0 3.0 2.0 3.0 แอมโมเนยมปานกลาง ออย 2.0 2.0 2.0 2.0 ไนเตรตตามาก ยางพารา 3.0 3.0 2.0 3.0 ไนเตรตตา

อภปรายผลการทดลอง จากการตรวจสอบปรมาณแอมโมเนยมในนาขาวพบวามคาเฉลยเทากบ 3.0 แสดงวามปรมาณแอมโมเนยมปานกลาง การตรวจสอบปรมาณไนเตรตในไรออยมคาเฉลยเทากบ 2.0 แสดงวามปรมาณไนเตรตตามาก การตรวจสอบปรมาณไนเตรตในสวนยางพาราพบวามคาเฉลยเทากบ 3.0 แสดงวามปรมาณไนเตรตตา

จากการตรวจสอบปรมาณไนเตรตดงกลาวสามารถเรยงลาดบปรมาณไนเตรตจากมากไปหานอย ไดดงน ออย ขาว และยางพารา

1.3 ฟอสฟอรส แถบสมาตรฐาน ฟอสฟอรส ระดบ 0.0 – 1.5 คอ มแรธาตฟอสฟอรสตามาก ระดบ 1.6 – 2.5 คอ มแรธาตฟอสฟอรสตา ระดบ 2.6 – 3.5 คอ มแรธาตฟอสฟอรสปานกลาง ระดบ 3.6 – 4.5 คอ มแรธาตฟอสฟอรสสง ระดบ 4.6 – 5.5 คอ มแรธาตฟอสฟอรสสงมาก

ตารางท 2 การตรวจสอบปรมาณฟอสฟอรสในสารละลายดน โดยการใชแถบสมาตรฐาน ฟอสฟอรส

ตวอยางดน ระดบ ปรมาณฟอสฟอรส ครงท 1 ครงท 2 ครงท 3 คาเฉลย

ขาว 2.0 2.0 3.0 2.0 ฟอสฟอรสตา ออย 3.0 2.0 3.0 3.0 ฟอสฟอรสปานกลาง ยางพารา 2.0 2.0 2.0 2.0 ฟอสฟอรสตา

อภปรายผลการทดลอง จากการตรวจสอบปรมาณฟอสฟอรสในนาขาวพบวามคาเฉลยเทากบ 2.0 แสดงวามปรมาณ

ฟอสฟอรสตา การตรวจสอบปรมาณฟอสฟอรสในไรออยพบวามคาเฉลยเทากบ 3.0 แสดงวามปรมาณฟอสฟอรสปานกลาง การตรวจสอบปรมาณฟอสฟอรสในสวนยางพาราพบวามคาเฉลยเทากบ 2.0 แสดงวามปรมาณฟอสฟอรสตา

จากการตรวจสอบปรมาณฟอสฟอรสดงกลาวสามารถเรยงลาดบปรมาณฟอสฟอรสจากมากไปหานอย ไดดงน ออย ขาวและยางพารามปรมาณเทากน

1.4 โพแทสเซยม แถบสมาตรฐาน โพแทสเซยม ระดบ 0.0 – 1.5 คอ มแรธาตโพแทสเซยมตา ระดบ 1.6 – 2.5 คอ มแรธาตโพแทสเซยมปานกลาง ระดบ 2.6 – 3.5 คอ มแรธาตโพแทสเซยมสง

ตารางท 3 การตรวจสอบปรมาณโพแทสเซยมในสารละลายดน โดยการใชแถบสมาตรฐาน โพแทสเซยม

ตวอยางดน ระดบคณภาพ ปรมาณโพแทสเซยม ครงท 1 ครงท 2 ครงท 3 คาเฉลย

ขาว 2.0 2.0 1.0 2.0 โพแทสเซยมปานกลาง ออย 3.0 2.0 2.0 2.0 โพแทสเซยมปานกลาง ยางพารา 2.0 2.0 3.0 2.0 โพแทสเซยมปานกลาง

อภปรายผลการทดลอง

จากการตรวจสอบปรมาณโพแทสเซยมในนาขาวพบวามคาเฉลยเทากบ 2.0 แสดงวามปรมาณโพแทสเซยมปานกลาง การตรวจสอบปรมาณโพแทสเซยมในไรออยพบวามคาเฉลยเทากบ 2.0 แสดงวามปรมาณโพแทสเซยมปานกลาง การตรวจสอบปรมาณโพแทสเซยมในสวนยางพาราพบวามคาเฉลยเทากบ 2.0 แสดงวามปรมาณโพแทสเซยมปานกลาง

จากการตรวจสอบปรมาณโพแทสเซยมดงกลาวสามารถเรยงลาดบปรมาณโพแทสเซยมจากมากไปหานอย ไดดงน ออย ขาว และยางพารามปรมาณเทากน 1.5 การวดคาพเอช (pH) ของดน สมาตรฐานสาหรบการวดคาพเอช (pH) ของดน

ระดบ 3.0 – 3.5 คอ กรดรนแรงทสด ระดบ 4.0 - 4.5 คอ กรดรนแรง ระดบ 5.0 - 5.5 คอ กรดปานกลาง ระดบ 6.0 – 6.5 คอ กรดออน ระดบ 7.0 คอ เปนกลาง ระดบ 8.0 -8.5 คอ ดางออน ระดบ 8.5 คอ ดางปานกลาง

ตารางท 4 การตรวจสอบปรมาณความเปนกรด – ดางในสารละลายดน โดยการใชแถบสมาตรฐาน สาหรบการวดคาพเอช (pH) ของดน

ตวอยางดน การวดคาพเอช (pH) ของดน ความเปนกรด - ดาง

ครงท 1 ครงท 2 ครงท 3 คาเฉลย ขาว 3.5 4.0 5.0 4.16 กรดรนแรง ออย 5.5 6.0 6.0 5.83 กรดปานกลาง ยางพารา 5.0 6.0 6.5 5.83 กรดปานกลาง

อภปรายผลการทดลอง จากการวดคาพเอช (pH) ของดนในนาขาวพบวามคาเฉลยเทากบ 4.16 แสดงวาดนในนาขาวม

สภาพเปนกรดรนแรง จากการวดคาพเอช (pH) ของดนในไรออยพบวามคาเฉลยเทากบ 5.83 แสดงวาดนในไรออยม สภาพเปนกรดปานกลาง จากการวดคาพเอช (pH) ของดนในสวนยางพาราพบวามคาเฉลยเทากบ 5.83 แสดงวาดนในสวนยางพารามสภาพเปนกรดปานกลาง

จากการวดคาพเอช (pH) ของดนดงกลาวสามารถเรยงลาดบความเปนกรด – ดางจากมากไปหานอย ไดดงน ขาว และออยกบยางพารามปรมาณกรดเทากน

บทท 5

สรปและอภปลายผลการด าเนนงาน

ตารางท 1 สรปผลการทดลอง

ตวอยางดน ปรมาณแรธาตในดน ความเปน กรด - ดาง

สตรปย (N – P- K) แอมโมเนยม /

ไนเตรต ฟอสฟอรส โพแทสเซยม

ขาว ปานกลาง ตา ปานกลาง กรดรนแรง 16 – 20 - 0 ออย ตามาก ปานกลาง ปานกลาง กรดปานกลาง 16 – 20 - 0

ยางพารา ตา ตา ปานกลาง กรดปานกลาง 11 - 6 - 4 จากการทดลองพบวา ดนบรเวณนาขาวมปรมาณแรธาตแอมโมเนยมปานกลาง ฟอสฟอรสตา

โพแทสเซยมปานกลาง ซงดนมสภาพเปนกรดรนแรง ควรใสปยสตร 16 – 20 – 0 ดนบรเวณไรออยมปรมาณแรธาตไนเตรตตามาก ฟอสฟอรสปานกลาง โพแทสเซยมปานกลาง ซงดนมสภาพเปนกรดปานกลาง ควรใสปยสตร 16 – 20 – 0 ดนบรเวณสวนยางพารามปรมาณแรธาตไนเตรตตา ฟอสฟอรสตา โพแทสเซยมตา ซงดนมสภาพเปนกรดปานกลาง ควรใสปยสตร 11 - 6 - 4 จากการทาโครงงานเรอง การตรวจสอบปรมาณ เอน – พ – เค ในดนและการวดคาพเอช (pH) ของดนโดยใชชดตรวจสอบคณภาพดนนน กลมผจดทาและครทปรกษาโครงงานไดไปเผยแพรความรใหกบคนในชมชนไดรเกยวกบวธการตรวจสอบคณภาพของดนไดดวยตวเองและสามารถใหคาแนะนาในการใชปยเคมใหตรงสตรปยตามความตองการของพชได ขอเสนอแนะ

1. เกษตรกรควรเกบตวอยางดนจากหลายๆ พนท แบงพนทออกเปนแปลงยอยกอน เพอการตรวจสอบใหไดผลทแนชด

2. การตรวจสอบแรธาตไนโตรเจน ขอควรระวง เนองจากธาตไนโตรเจนทพชดดไปใชประโยชนไดในดนนาและในดนไรอยในรปทแตกตางกน ถาเปนดนนาใหวเคราะห เอน ทอยในรปแอมโมเนยม สวนดนไร ใหวเคราะห เอน ทอยในรปไนเตรต ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. เกษตรกรสามารถตรวจสอบคณภาพของดนในทดนของตนเองได 2. เกษตรกรสามารถวเคราะหความตองการแรธาตอาหารของพชได 3. เกษตรกรสามารถใสปยตามคาแนะนาปยสาหรบพชได

เอกสารอางอง

คาแนะนาปยเคมสาหรบพชเศรษฐกจ. โครงการพฒนาวชาการดน ปย และสงแวดลอม ภาควชาปฐพวทยา เกษตรศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร กรมวชาการเกษตร. 2536. คาแนะนาการใชปยใหมประสทธภาพกบพชเศรษฐกจ. กรมวชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ. ทศนย อตตะนนทน , ประทป วระพฒนนรนดร. ธรรมชาตของดนและปย. พมพครงท 7 กรงเทพ : กร เครอเอชน