วารสาร ส ถาบนพระสงฆาธการ ปท ๑ ฉบบท ๔ ประจาวนท ๑ - ๑๕ พฤศจกายน ๒๕๕๖

ขอถวายอภสมมานสกการะ สมเดจพระญาณสงวร

สมเดจพระสงฆราช สกลมหาสงฆปรณายก ดวยเศยรเกลา

๑๐๐ ค าสอนสมเดจพระสงฆราช ๓

ทปรกษา

นายนพรตน เบญจวฒนานนท

นายอานาจ บวศร

นายพนม ศรศลป

นายกนก แสนประเสรฐ

บรรณาธการอ านวยการ

นายปราณสวร อาวอรามรศม

กองบรรณาธการ

นายอรญ วธเจรญ

นายเกษม เปรมสข

นายอดมศกด ชโตชนะ

นายเชดศกด ทองหนน

นายสรวย ยศประสงค

นายบณฑต ยานะ

นายศภชย สจตรพร

นางสาวเนตรนภา ทองม

ประสานงาน

นางสาวปฏพร ธนวฒโฆษต

นางสาวณฐนนท แสงฉม

จดท าโดย

สถาบนพระสงฆาธการ

สานกงานพระพทธศาสนาแหงชาต

ตาบลดอนทราย อาเภอปากทอ

จงหวดราชบร โทร. ๐๓๒ ๒๘๒๒๖๐

www.http://sta.onab.go.th

วดแดนบญของบาน

การบรหารการปกครองตามพระธรรมวนย ๔

โดย พระเทพรตนสธ เจาคณะจงหวดปทมธาน ๒๐

มมกฎหมาย เรอง กฎหมายคณะสงฆ (๔)

โดย อดมศกด ชโตชนะ ๒๕

พทธศาสนาสประชาคมอาเซยน (๔) โดย กอง บ.ก. ๒๗

การเลขานการกบงานสารบรรณทางคณะสงฆไทย

โดย ผศ.ดร.สมคด ดวงจกร ๓๖

ทานทมความประสงคจะสงบทความ เรองสน

สารคด บทกว ทรรศนะ ปกณกะ หรอกจกรรม

อนใดทเกยวของกบพระพทธศาสนาเพอเผยแพร

ในวารสารสถาบนพระสงฆาธการ กรณาสงท

e-mail: sta@onab.go.th และ

satabun_onab@hotmail.com

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ

สารบญ

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๓

คาสอนสมเดจพระสงฆราช ๑๐๐

๑๐๐ ค าสอนสมเดจพระญาณสงวร สมเดจพระสงฆราช สกลมหาสงฆปรณายก จดท าขนเปนหนงสอในการจดหาทนส าหรบซออปกรณและเครองมอแพทย โรงพยาบาลพหลพยหเสนา จงหวดกาญจนบร แบงเปน ๘ หมวด วาดวย ชวต, คน, คนด, กรรม, ความสข, ความด, เมตตา และชยชนะ

ค าสอนท ๑ (ชวต)

มนษย ท แปลอยางหนงวา ผ มจตใจสง คอ มความรสง ดงจะเหนไดวาคนเรามพนปญญาสงกวาสตวดรจฉานมากมาย สามารถรจกเปรยบเทยบในความด ความชว ความควรทาไมควรทา รจกละอาย รจกเกรง รจกปรบปรงสรางสรรคทเรยกวาวฒนธรรม อารยธรรม ศาสนา เปนตน แสดงวามความดทไดสงสมมา โดยเฉพาะปญญาเปนรตนะ สองสวางนาทางแหงชวต ถงดงนนกยงมความมดทมากาบงจตใจใหเหนผดเปนชอบ ความมดทสาคญนนกคอ กเลสในจตใจและกรรมเกาทงหลาย

ค าสอนท ๒

คาวา ชวต ม ไดมความหมายเพยงแคความเปนอยแหง

รางกาย แตหมายถงความสข ความทกข ความเจรญ ความ

เสอม ของบคคลในทางตางๆ ดวยบางคนมปญหาวา จะวาด

ภาพชวตของตนอยางไรในอนาคต หรออะไรควรจะเปน

จดมงหมายของชวต และจะไปถงจดหมายนนหรอทนกทวาด

ภาพไวนนดวยอะไร ปญหาทถามคลมไปดงน นาจะตอบใหตรง

จดเฉพาะบคคลไดยาก เพราะไมรวาทางแหงชวตของแตละ-

บคคลตามทกรรมกาหนดไวเปนอยางไร และถาวาดภาพของ

ชวตอนาคตไวเกนวสยของตนทจะพงถง แบบทเรยกวาสราง

วมานบนอากาศ กจะเกดความสาเรจขนมาไมไดแน หรอแม

วาดภาพชวตไวในวสยทพงไดพงถง แตขาดเหตทจะอปการะ

ใหไปถงจดหมายนน กยากอกเหมอนกนทจะเกดเปนความจรง

ขนมา

ค าสอนท ๓

เรา เกดมาดวยตณหา ความอยากและกรรมเพอสนองตณหาและกรรมของตนเอง ตณหาและกรรมจงเปนตวอานาจหรอผ สรางใหเราเกดมา ใครเลาเปนผสรางอานาจน ตอบไดวาคอ ตวเอง เพราะตนเองเปนผอยากเองและเปนผ ทากรรม ฉะนนตนนเองแหละเปนผสรางใหตนเองเกดมาอนมาน ดตามคาของผตรสรนในกระแสปจจบน สมมตวาอยากเปนผแทนราษฎร กสมครรบเลอกตงและหาเสยง เมอชนะคะแนนกเปนผแทนราษฎร นคอความอยากเปนเหตใหทากรรม คอทาการตางๆ ตงแตการสมคร การหาเสยง เปนตน ซงเปนเหตใหไดรบผล คอ ไดเปนผแทน

ค าสอนท ๔

ความเปลยนแปลงของชวต หรอของโลกเปนทกขประจาชวตหรอประจาโลกไมเปนเรองแปลกประหลาดอนใด เมอจะสรปกลาวใหสน ความเกด แก เจบ ตาย ทงสนยอลงเปนสอง คอความเกดและความดบ ซงเปนสงทสกดหนาสกดหลงของโลก ของชวตทกชวตนเรยกคตธรรมดา แปลวา ความ-

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๔

เปนไปตามธรรมดา ความไมสบายใจ ทกๆ อยาง พระพทธเจาทรงชวาเปนทกข ทกคนคงเคยประสบกบสงทไมเปนทรก พลดพรากจากสงทเปนทรก ปรารถนาไมไดสมหวง เกดทกขโศกตางๆ นแหละพระพทธ เ จาต รส เ รยกวา เ ปนทก ข โลกหรอ ชวต ประกอบดวยทกขดงกลาวมาแลว ฉะนน ทกขจงเปนความจรงทโลกหรอทกชวตตองเผชญ

ค าสอนท ๕

ชวตคนเรา เตบโตขนมาดารงชวตอยไดดวยความเมตตากรณาจากผ อนมาตงแตเบอง ตน คอ เมตตา กรณา จากบดา มารดา ครบาอาจารย ญาตสนท มตรสหาย ถาไมไดรบความเมตตา กอาจจะสนชวตไปแลวเพราะถกทง เมอเราเตบโตมาจากความเมตตากรณา กควรมความเมตตากรณาตอชวตอนตอไป วธปลกความเมตตากรณา คอ ตองตงใจปรารถนาใหเขาเปนสข ตงใจปรารถนาใหเขาปราศจากทกข โดยเรมจากเมตตาตวเองกอน แลวคดไปถงคนใกลชด คนทเรารก จะทาใหเกดความเมตตาไดงาย แลวคอยๆ คดไปใหความเมตตาตอคนทหางออกไปโดยลาดบ

ค าสอนท ๖

ตนรกชวตของตน สะดงกลวความตายฉนใด สตวอนกรกชวตตนและสะด งกลวความตายฉนนน ฉะนน จงไมควร ฆาเอง ไมควรใชใหผ อนฆา อนง ตนรกสขเกลยดทกขฉนใด สตวอนกรกสขเกลยดทกขฉนนน จงไมควรสรางความสขใหตนเองดวยการกอความทกขใหแกคนอน

ค าสอนท ๗

คตธรรมดาทไมมใครเกดมาในโลกน จะหนไปใหพนได กคอ ความแก ความตาย แตคนโดยมากพากนประมาทเหมอนอยางวาไมแก ไมตาย นาทจะรบทาความด แตกไมทา กลบไปทาความชว กอความเดอดรอนใหแกกนและกน ตางตองเผชญทกขเพราะกรรมทตางกอใหแกกนอกดวย ฉะนน กนาจะนกถงความแก ความตายกนบาง เพอจะไดลดความมวเมา และทาความด

..คตธรรมดาทไมมใครเกดมา

ในโลกนจะหนไปใหพนได กคอ

ความแก ความตาย แตคน

โดยมากพากนประมาท

เหมอนอยางวาไมแก ไมตาย

นาทจะรบท าความด แตกไมท า

ค าสอนท ๘

การฆาตวตาย เปน การแสดงความอบจนพายแพหมดหนทางแกไข หมดทางออกอยางอน สนหนทางแลว เมอฆาตวกเปนการทาลายตว เมอทาลายตวกเปนการทาลายประโยชนทกอยางทพงไดในชวต ในบางกลมบางหมเหนวาก า ร ฆ า ต ว ต า ย ใ น บ า ง ก ร ณ เ ป น เ ก ย ร ต ส ง แ ต ท า งพระพทธศาสนาแสดงวาเปนโมฆกรรม คอกรรมทเปลาประโยชน เรยกผ ทาวา คนเปลา เทากบวาตายเปลาๆ ควรจะอยทาอะไรใหเกดประโยชนตอไปได กหมดโอกาส

ค าสอนท ๙

การแกปญหาของคนเรา ถาปองกนไวกอนแกไมทน กแกเมอปญหายงเลกนอยจะงายกวา เหมอนอยางดบไฟกองเลกงายกวาดบไฟกองโต ถาเปนผ ทสนใจธรรมะบาง กจะหาหนทางปฏบตไดถกตอง ดงทพระพทธเจายกขนแสดงวา ธรรมะพนเกยวของกบตวเราเอง ทกๆ คนไมวาเดกหรอผ ใหญ ผชายหรอผหญง ถาตงมนในการประพฤตธรรมใหพอเหมาะแกภาวะของตนเอง กจะทาใหพนจากความทกขภยพบตได ถาไมปฏบตกอาจจะเผลอพลงพลาด และถาไมรวธแกปญหาดวยธรรมะกอาจจะทาใหหลดพนจากบวงปญหาไดยาก ฉะนน ถาสนใจพระธรรมบางกจะมเครองปองกนแกไขใหพนจากความทกข ดงคากลาวทวา พระธรรมคมครอง

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๕

ค าสอนท ๑๐

มารดา บดา เปนทศเบองหนา คร อาจารย เปนทศเบองขวา บตรภรรยา เปนทศเบองหลง มตรสหาย เปนทศเบองซาย คนรบใชหรอผ ใตบงคบบญชาเปนทศเบองตา สมณพราหมณเปนทศเบองบน ถาทศทงหลายดงกลาวไมดเสยโดยมาก กยากทจะใหใครๆ ทอยระหวางกลางดอยฝายเดยว

ค าสอนท ๑๑

เมอมองไปเบองหนา ไมมบดา-มารดาเปนทยดเหนยว มองไปเบองขวากไมพบคร-อาจารยทจะอบรมแนะนา มองไปเบองหลงกไมพบญาตพนองผหวงด มองไปเบองซายกไมมสหายทเปนกลยาณมตร มองไปเบองลางกไมพบผ ทรบใชใหความชวยเหลอ มองไปเบองบนกไมพบสมณพราหมณผประพฤตด ซงจะเปนผ ชทางทถกให ตรงกนขาม มองไปทางทศไหนกพบแตโรงหนง โรงละคร สถานอบายมขตางๆ และบคคลตางๆ ทชกนาไปทางเดยวกน เมอเปนเชนนกจะเปนเหตชกจงกนไปในทางเสอมเสยตางๆ แตถาทศทงหลายดอยโดยมากกยากจะเสอมเสยได

ค าสอนท ๑๒

การเลยงดเดกใหเตบโต ควร ทาความเขาใจวาม ๒ อยาง คอเลยงรางกาย เลยงดจตใจ เพราะความเตบโตของเดกทงทางรางกายและทางจตใจ จะมงเลยงรางกายทอดทงทางจตใจ ยอมเปนความบกพรองอยางสาคญ ไมควรถอตามคาปดวาเลยงกนไดแตกาย ใจเลยงไมได ใจทอาจเลยงไมได คอใจทแขงหรอเตบโตเปนตวของตวเองในทางทถกหรอผดเสยแลว แตจตใจทยงออน ยงจะเตบโตตอไป ถาผ ปกครองบารงเลยงใหอาหารใจทดอยเสมอแลว ภาวะทางจตใจของเดกกจะเตบโตขนในทางทด ทงนเกยวแกการอบรมด ใหเดกไดเสวนา คอซองเสพคบหา คนเคยกบบคคล และสงแวดลอมทด ทชอบ ถกตอง เมอเดกไดรบการเลยงดใหมรางกายจตใจเตบโตขนสมดลกนกจะเตบโต ดขนเรอยๆ

ค าสอนท ๑๓

ในการแกปญหาเยาวชน บคคลทเปนทศสาคญๆ ทกฝายของเยาชน แตละคนจงจาเปนตองรวมมอกนตงตนของตนเองไวโดยชอบ ใหเปนทศทดตามฐานะทเกยวของ และอนทจรง ไมใชแตเยาวชนเทานน ทกๆ คนทงเดกและผ ใหญ เมอทศตางๆ โดยรอบตนดอยกยอมจะชกนากนไปในทางทดได แตมขอแตกตางตางกนอยวา สาหรบเดกหรอเยาวชนนน ยงเปนผ เยาวสตปญญาจาตองอาศยทศรอบตนทด ซงผ ใหญจาตองทาตนใหเปนทศของเดก และชวยสรางทศทดใหแกเดก

ค าสอนท ๑๔

คนวยรน กาลงเจรญดวยพลง กาลงทะยานกายทะยานใจ เหมอนนาตกแรง เมอไมสมหวง มกจะทาอะไรแรง จงมกพลาดไดงาย และเมอพลาดลงไปในหวงอะไรทแรงๆ แลว กอนตรายมาก เหมอนอยางไปเลนสนกกนทนาตก อาจเผลอพลาดตกลงไปกบนาตกทโจนลงไปจากหนาผาสงชน

ค าสอนท ๑๕

ไมควรเชอใจตนเองเกนไป เพราะอาจไมมเหตผล ถาใจนนถกบงคบหรอทวมทบเสยแลว ควรหารอกบทานผสามารถใหเหตผลทถกตองได ทงเมอสนใจในพระธรรมอย พระธรรมอาจใหเหตผลแกตนไดกระจางพรอมทงชทางปฏบตไดถกตอง

ค าสอนท ๑๖

ผ ท มความคดนอย ยอมนยมชมชนในปญญาแหง

มนษยในปจจบน และเหยยดดถกบรรพชนของตนเอง แตผ ทม

วจารณญาณยอมพนจนบถอบรพชนหรอโบราณชนเปนอยางด

โดยฐานะทเปนผ รวมกอกาเนดศลปวทยาและประดษฐวตถ

หรอในศลปวทยา นนๆ ได มนษยอกคนหนงไมสามารถคด

เชนนนได เมอเหนวาเหมาะดแลวกนาเอาไปใชศกษาและ

ปฏบตตาม กลาวโดยเฉพาะศลปวทยา หมหรอคณะ หรอวา -

. .คนเราโดยมาก มภายนอกและ

ภายในไมตรงกน เชนภายนอกรกษา

มารยาทอนดตอกน แตภายในคดไมด

ตอกน เชนคดท ารายประหตประหาร

กนหรอบางทภายในใจไมมวฒนธรรม

เ ล ย ท ง ท ภ า ย น อ ก แ ส ด ง ว า ม

วฒนธรรมตอกน..

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๖

บคคลทบรรลความเจรญจาตองนบถอความรของกนและกน จาตองศกษาแลกเปลยนความรของกนและกน เพราะเหตน ผมงความเจรญจงพากนพยายามศกษาทงในประเทศและตางประเทศตามกาลงความ สามารถ เหลานเปนขอแสดงถงความเอาอยางหรอความตามกนในความร แมในทางความประพฤตกเชนเดยวกน

ค าสอนท ๑๗

คนเราทงเดกและผ ใหญตอง ทาตองพดอยทกๆ วน เดกหรอผ ใหญทมสต เมอทาอะไรพดอะไรไปแลว กระลกไดวาไดทาอะไรหรอพดอะไรผดหรอถกเรยบรอยหรอไมเรยบรอย เปนตน จะทาจะพดอะไรกมความระลกนกคดกอนวาดหรอไมด อยางโบราณสอนใหนบสบกอน คอ ใหนกใหรอบคอบกอนนนเอง ในขณะทกาลงทากาลงพดกรตวอยเสมอ ไมหลงลมตวไมเผลอตว บางคนมปญญาความรดแตขาดสต ทาพดอะไรผดพลาดได อยางทพดกนฉลาดแตไมเฉลยว จงสมควรหดใหม สตรอบคอบ

ค าสอนท ๑๘

คนทเมา ประมาทขาดสต ขาดสมปชญญะ อาจผดศลไดทกขอ อาจทาชวทาผดไดทกอยาง และเมอประมาทเสยแลวกเปนคนหลงอยางเตมท ไมรจกเหตผลความควรไมควร

ไมรจกดชว ผดถก จะพดชแจงอะไรกบคนเมาหาไดไม คนเมาประมาทจงเปนผ ทควรเมตตากรณาหรอสงสาร เหมอนคนตกนาททงตวเองลงไปชวยตวเองกไมได หรอเหมอนดมยาพษฆาตวเอง

ค าสอนท ๑๙

คนทถอกาเนดเปนคนนน ยงไมจดเปนคนโดยสมบรณ เพราะเหตเพยงเกดมามรปรางเปนคน ตอเมอมการปฏบต ประกอบดวยความรสกผดชอบชวดสมกบความเปนคน จงเรยกวาเปน คนโดยธรรม เมอมธรรมของคนสมบรณ จงจะเชอวาเปนคนโดยสมบรณ แมคาในหโตประเทศกกลาววาการกน การนอน ความกลวและการสบพนธของคนและดรจฉานเสมอกน แตธรรมของคนและดรจฉานเหลานนแปลกกวากน เวนจากธรรมเสย คนกเสมอกบดรจฉาน

ค าสอนท ๒๐

คนเราโดยมาก มภายนอกและภายในไมตรงกน เชนภายนอกรกษามารยาทอนดตอกน แตภายในคดไมดตอกน เชนคดทารายประหตประหารกนหรอบางทภายในใจไมมวฒนธรรมเลย ทงทภายนอกแสดงวามวฒนธรรมตอกน เปนการตหนาซอแตใจคด เรองเชนนมมานานแลว จนมคากลาวมาตงแตดกดาบรรพวา สตวดรจฉานอานงาย สวนมนษยอานยาก เพราะมชนเชงมากนกเหมอนอยางปารกชฏ ไมรวาสงสาราสตวซอนอยทไหนบาง

ค าสอนท ๒๑

คนทมงประโยชนเฉพาะตน เทานน ไมเกอกลใคร เปนจาพวกเหนแกตนโดยสวนเดยว เปนคนคบแคบ ไมประพฤตการเปนคณประโยชนแกใคร อาจเจรญดวยประโยชนปจจบน มทรพยเฉพาะตน แตเปนคนไมมประโยชนแกคนอนหรอแกหมคณะ เรยกวาเปนคนมความคดแคบสน เพราะหลกของการอยรวมกน เมอคนอนพากนเปนทกขเดอดรอนจะเปนสขอยได-

นอกจากพระกรณยกจตามหนาทต าแหนงแลว เจาพระคณสมเดจพระญาณสงวร ยงไดทรงปฏบตหนาทพ เศษ อนมความส าคญย ง อกหลายวาระ กลาวคอ ทรงเปนพระอภบาลในพระภกษพระบาทสมเดจ พระเจาอยหว รชกาลปจจบน เมอครงเสดจออกทรง พระผนวช เมอพทธศกราช ๒๔๙๙ พรอมทงทรงถวายความรในพระธรรมวนยตลอดระยะเวลาแหงการทรงพระผนวช ทรงเปนพระราชกรรมวาจาจารย ในสมเดจพระบรมโอรสา ธ ราช เ จ า ฟ ามหาว ชราล งกร ณ สยามมกฎราชกมาร เ มอครง เสดจออกทรงผนวช เปนพระภกษ เมอพทธศกราช ๒๕๒๑

เจาพระคณสมเดจพระญาณสงวร ทรงด ารงต าแหนงหนาทส าคญทางการคณะสงฆในดานตาง ๆ มาเปนล าดบ เปนเหตใหทรงปฏบตพระกรณยกจเปนประโยชนตอพระศาสนา ประเทศชาต และประชาชน เปนเอนกประการ นบไดวาทรงเปนพระมหาเถระททรงเพยบพรอมดวยอตตสมบตและปรหตปฏบต และทรงเปนครฐานยบคคลของชาต ท งในดานพทธจกรและอาณาจกร

เ นองในวโรกาสคลายวนประสต ปท ๑๐๐ ในวนท ๓ ตลาคม พทธศกราช ๒๕๕๖ น ขอเชญชวนพทธศาสนกชนทงหลาย นอมเกลา ฯ ถวายพระกศลถวายพระพร ขออ านาจคณพระศรรตนตรยและ พระกศลบารมทไดทรงบ าเพญมาแลว จงอ านวยให ทรงมพระสขพลานามยสมบรณ ทรงเจรญพระชนมาย ยงยนนาน เสดจสถตเปนสรมงมงคลแกปวงพทธบรษทและปวงชนทวไป ตลอดกาลนานเทอญ ฯ

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๗

ค าสอนท ๒๒

โดยปกตคนเรา ยอมมหมคณะและถอยทถอยอาศยซงกนและกน จงตองมการปลกไมตร ผกมตรไวในคนดๆ ดวยกนทงหลาย เมอมไมตร มมตรกเชอวามผ สนบสนน ทาใหไดรบความสะดวกในกจทพงทา ผขาดไมตร ขาดมตร กเทากบขาดผสนบสนน แมจะมทรพย มความรความสามารถ แตกคบแคบเหมอนอยางมแตตนผ เดยว ยากทจะไดรบความสะดวกในกจการ อยาวาแตบคคลตอบคคลเลย แมแตประเทศตอประเทศกจาตองมไมตรตอกน

ค าสอนท ๒๓

คนทฉลาด ยอมมความคดยาวออกไปถงกาลขางหนา ทาในสงทใหประโยชนสาหรบเดกๆ โดยปกต ยอมมอนาคตของชวตอยอกมาก การศกษาเลาเรยนในบดนกเพอสรางอนาคตของชวตใหมความสขความเจรญ ถาทกคนไมมอนาคตภายหนา กไมจาเปนตองศกษาเลาเรยน แตเพราะทกคนตางมอนาคตจงตองพากนศกษาเลาเรยนและทาใหกจการตางๆ เพอมความสขความเจรญในอนาคต

ค าสอนท ๒๔

คนหนงๆ มหนาทหลายอยาง เมอเรารจกหนาทของตนดอยและปฏบตใหเหมาะแกหนาท กจะรกษาไวได ทงบาน ทงเมอง ทงศาสนา ทงตนเอง ทงผ อน สามารถรกษาปกตภาพซงเปนศลตามวตถประสงคและรกษาปกตสขซงเปน อานสงสของศล โดยสรป ศลนแหละเปนมนษยธรรม เพราะทาใหผ มศลไดชอวาเปนมนษยโดยธรรม คดดวาคนไมมหรโอตปปะ ไมรจกผดชอบ ประพฤตตาทราม จะควรเรยกวามนษยไดอยางไร

ค าสอนท ๒๕

ไมควรมองออกไปแตภายนอก แต ควรมองเขามาด

ภายในดวย คอภายในครอบครว เพราะเดกตองจาเจอยใน

ครอบครว จงเสวนากบบคคลและสงแวดลอมในครอบครวเปน-

สวนมาก ถามพเลยงกควรเลอกพเลยงทด โดยเฉพาะพวกผ ใหญของเดก เชน บดามารดาตองประพ ฤตตนใหเปนตวอยางทดของเดก เดกยอมเฝาผกปญหาสงสยและคดแกปญหาในบคคลและสงรอบๆ ตวอยเสมอ และคอยลอกเลยนดาเนนตามสงทตนไดเหนและผ ใหญนนเองเปนตวอยาง เมอประสงคจะใหเดกดจงจาตองทาตนเปนแบบอยางทดของเดกดวย

ค าสอนท ๒๖

คนโดยมาก มกเขาใจผดในผลของความด คอมกไปเขาใจผลพลอยไดวาเปนผลโดยตรง และมกมงผลพลอยไดเปนสาคญ เมอไมไดผลเปนวตถจากการทาความดกจะบนวาทาดไมเหนจะไดอะไร รกษาศลไมเหนรารวยอะไร เปนเพราะไมเขาใจวา ผลของความดคออะไร ผลของความด คอความหลดพนผ ทาความด ยอมแสดงถงวาเปนผ ท มจตหลดพนจากความเหนแกตว มจตกวางขวางออกไปโดยลาดบและเหนวาการใหสาคญกวาการรบ และยอมบาเพญความดเพอความด มใชเพอผลตอบแทนใดๆ เปนสาคญ

ค าสอนท ๒๗

ผ ใหอภยงาย กคอ ไมโกรธงายนนเอง ดงนน ผ ทปรารถนาจะฝกจตใหไมโกรธงาย จงควรตองฝกตนใหเปนผ มเหตผล เคารพเหตผล นนคอใหคดหาเหตผลเพอใหเกดความเหนอกเหนใจผ ทตนอยากจะโกรธ เมอเหนอกเหนใจดวยเหตผลแลวจะไดไมโกรธ จะไดอภยใหในความผดพลาดหรอบกพรองของเขา กลาวอกอยางหนงกคอ ใหคดหาเหตผลเพอใหเกดเมตตาในผ ทตนอยากจะโกรธนนเอง

ค าสอนท ๒๘ (คนด)

อนคนททางานทเปนคณให เกดประโยชนยอมจะตองประสบถอยคาถากถาง หรอการขดขวางนอยหรอมาก ผ มใจออนแอกจะเกดความยอทอ ไมอยากจะทาดตอไป แตผ ทมกาลงใจยอมจะไมทอถอย ยงถกคอนแคะกยงจะเกดกาลง-

ใจมากขน คาคอนแคะกลายเปนพาหนะทมเดชะแหงการทาความด แมพระพทธเจากยงถกคนทรษยามงรายจางคนใหตามดาวาในบางครง

ค าสอนท ๒๙

การทจะใหใครชวยเหลอทาอะไร ตองเลอกคนทมปญญา ทรจกผดถก ควรไมควร มใชวาถาเขามงดปรารถนาดแลว เปนมอบการงานใหทาเรอยไป เพราะถาเปนคนขาดปญญา แมจะทาดวยความตงใจชวยจรง แตกอาจจะทาการทเปนโทษแมอยางอกฤษฏกได

ค าสอนท ๓๐

คนเรานน นอกจากจะมปญญาแลว ยงตองมความคดอกดวย จงจะเอาตวรอดไดจากอนตรายตางๆ ในโลก วสยของบณฑตคอคนทฉลาดนน ยอมไมยอมแพหรออบจนตอเหตการณทงหลายทรดรงเขามา ยอมใชความคดคลคลายเอาตวรอดปลอดภยใหจงได และเปนธรรมดาอยทคนฉลาดกวา ยอมเอาชนะคนทฉลาดนอยกวาได

ค าสอนท ๓๑

คนโงนน เมอยงยอมอาศยปญญาของคนฉลาดอย กยงพอรกษาตนอยได แตเมอโงเกดอวดฉลาดขนมาเมอใด กเกดวบตเมอนน และเมอถงคราวคบขนซงจะตองแสดงวชาเอง คนโงกจะตองแสดงโงออกมาจนได ฉะนน ถงอยางไรกสหาวชาใสตนใหเปนคนฉลาด ขนเองไมได ทงคนดมวชาถงจะมรปรางไมด กจะตองไดดในทสด

ค าสอนท ๓๒

คนทออนแอ ยอมแพอปสรรคงายๆ สวนคนทเขมแขง

ยอมไมยอมแพ เมอพบอปสรรคกแกไขไปรกษาการงานหรอสง

ม งจะทาไ ว ดวยจตใจ ทมงมน ถออปสรรคเหมอนอยาง

สญญาณไฟแดงทจะตองพบเปนระยะ ถากลวจะตองพบ

สญญาณไฟแดงตามถนนซงจะตองหยดรถ กจะไปขางไหน

...คน เปนคนดเพราะกรรม เปน

คนถอยกเพราะกรรม ฉะนนเมอละ

เลกกรรมทชวผดท ากรรมทดทชอบ

กไดเปนคนดแลว แตคนทท ากรรม

ชวผดแมจะไดรบบญญต (แตงตง)

วาดอยางไร กหาชอวาเปนคนดไม

...

ไมได แมการดาเนนชวตกฉนนน ถากลวจะตองพบอปสรรค กทาอะไรไมได ค าสอนท ๓๓

ธรรมดาผ เปนปถชน ความปรารถนาตองการยอมบงเกดขนไดเสมอ วธปฏบตทถกตองกคอ เมอความปรารถนาตองการเกดขนเมอใด ใหทาสตพจารณาใจตนเองอยางผ มปญญา อยาคดเอาเองวาใจเปนอยางไร จะตองพบความจรงแนนอนวา ใจเปนทกข ใจเรารอน ดวยอานาจความปรารถนาตองการทเกดขนนน ใจจะไมสงบเยนดวยอานาจความปรารถนาตองการทเกดขนโดยเดดขาด

ค าสอนท ๓๔

วธดบความปรารถนาตองการ กคอ หดเปนผ ใหบอยๆ ใหเสมอๆ การใหกบการดบความปรารถนาตองการ จะเกดขนพรอมกนเสมอ ถาการใหนนเปนการใหเพอลดกเลสคอความโลภในใจตน มไดเปนการใหเพอหวงผลตอบแทนทยงกวา

ค าสอนท ๓๕

มคนไมใชนอยทเ รยนรมากมาย อะไรดอะไรชว รทงนน แตไมทาด หรอทากทาสงไมด เรยกวา ใชความรนน-

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๘

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๙

ชวยตนเองไมได กเพราะขาดความเคารพในธรรมทร คอไมปฏบตใหสมควรแก ความรนนเอง

ค าสอนท ๓๖

พระพทธศาสนา สอนใหคนเขาใจในกรรมนนไมไดสอนใหคนกลวกรรม เปนทาสของกรรมหรออยไตอานาจกรรม แตสอนให รจกกรรม ใหควบคมกรรมของตนในปจจบน กรรมคอการอะไรทกอยางทคนทาอยทกวนทกเวลา ประกอบดวยเจตนา คอ ความจงใจ

ค าสอนท ๓๗

ทกคนในโลกตางตองถอยทตองพงอาศยกนในทางใด

ทางหนงทงนน จงควรปฏบตตน ในทางทจะชอวารกษาไวทงตน

ทงผ อน คอดวยวธทแตละคนตงใจปฏบตกรณยะคอกจของตน

ควรทา หนาทเปนตนใหดและดวยความมนาใจทอดทนไมคด

เบยดเบยนใคร มจตเมตตา มเอนดอนเคราะห เมอตงใจปฏบต

กรณยะ กอปรดวยนาใจดงกลาว กชอวารกษาทงตนทงผ อนเปน

ผ รกษาไวไดทงหมด

ค าสอนท ๓๘

หนาทของคนเรา ทจะพงปฏบตตอชวตรางกาย คอบรหารรกษาใหปราศจากโรค ใหมสมรรถภาพและรบประกอบประโยชนให เปนชวตด ชวตทอดม ไมใหเปนชวตชว ชวตเปลาประโยชน (โมฆชวต)และในขณะเดยวกน กใหกาหนดรคตธรรมดาของชวต เพอ ความไมประมาท พระพทธเจาตรสหามมใหทาลายชวตรางกาย ถาจะเกดความอยาก ความโกรธ ความเกลยด ในอนทจะทาลายชวต รางกายกใหทาลายความอยาก ความโกรธความเกลยดนนเสย

ค าสอนท ๓๙

คนทมบ ญ นน บญยอมคอยจองทจะเขาชวยอยแ ลว

เพยงแตเปดโอกาสใหเขาชวย คอเปดใจรบนนเอง การเปดใจรบ

กคอเปด อารมณทห มหอออกเสยแมชวขณะหนง ดวยสตทกาหนดทาใจตามวธของพระพทธเจา เมอบญไดโอกาสพรงพรเขามาถงใจ หรอ โผลขนมาไดแลว จตใจจะกลบมความสข อยางยง อารมณทงหลายทเคยเหนวาดหรอราย กจะกลบเปนเรองธรรมดาโลก

ค าสอนท ๔๐

คนททาดไมนอย เปนทกขเพราะการทาดของตน ทไมกลาทจะทาดกม แตคนทาดทยงเปนทกขดงกลาว กเพราะยงทาไมถงความดแหงจตใจของตนเอง จตใจจงทาไมถงความดแหงจตใจของตนเอง จตใจจงยงมความยนดยนรายไปตามอารมณทมากระทบ จากคนทงหลาย หากไดเลงเหนวาเรองของคนทงหลายนนเปนเรองของโลก ถาตนเองมจตใจมนคงไมหวนไหว กไมตองเปนทกข เพราะเรองของคนอนการปฏบตทาจตใจของตนใหมนคงดงน เปนการสรางความดใหแกจตใจ เปนตวความดทเปนแกนแท ของความดทงหลาย ซงจะปองกนความทกขกระทบกระเทอนใจไดทกอยาง

ค าสอนท ๔๑

ความดนน เ กดจากกรรม (การงาน) ท ด ดง ทพระพทธเจาไดตรสไว ความวา คนเปนคนดเพราะกรรม เปนคนถอยกเพราะกรรม ฉะนน เมอละเลกกรรมทชวผด ทากรรมทดทชอบ กไดเปนคนดแลว แตคนททากรรมชวผด แมจะไดรบบญญต (แตงตง) วาดอยางไร กหาชอวาเปนคนดไม ผ ทรและคานเปนคนแรกกคอตนนนเอง เวน ไวแตจะมตาใจบอดไปเสยแลว ดวยความหลงตนไปอยางยงนนแหละ จงจะไมร

ค าสอนท ๔๒

อนความดนนยอมเปนอาภรณ เปนอสรยยศ (ยศคอ

ความเปนใหญ) ของคนด เพราะคนด ยอมเหนความดนแหละ

เปนยศอนยงใหญ และยอมพอใจประดบความดเปนอาภรณ

จ ง ก ล า ว ไ ด ว า ค ว า ม ด น น เ ป น อ ส ร ย า ภ ร ณ ข อ ง ค น ด

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๑๐

...ผทท ากรรมดอยมากเสมอๆ

จงไมตองกลวกรรมชวในอดต

หากจะม กศลของตนกจะชชวย

ให มความสขความเจรญสบ

ตอไป...

ค าสอนท ๔๓

กรรม แปลวา กจทคนกระทา คาวา ทา หมายถงทงทาดวยกาย อนเรยกวากายกรรม ทงดวย วาจาคอพด อนเรยกวาวจกรรม ทงดวยใจคอคด อนเรยกวามโนกรรม บางทเมอพดกนวาทากหมายถง ทาทางกายเทานน สวนทางวาจาเรยกวาพด ทางใจเรยกวาคด แตเรยกรวมไดวาเปนการกระทาทกอยาง เพราะจะพดกตองทาคอทาการพด จะคดกตองทาคอทาการคด จงควรเขาใจวาคาวาทาใชไดทกทาง

ค าสอนท ๔๔

ความเชอกรรม ถาเชอใหถกทาง กจะแกความเชอโชคลางตางๆ ไดเปนอนมาก และสาหรบ คนเรามปญญาสรางกรรมใหมๆ ขนไดดๆ มพระธรรมของพระพทธเจาปฏบตรกษาอย กเปนผ มสรณะ กาจดทกขภยตางๆ ไดเปนอยางด

ค าสอนท ๔๕

ทางพระพทธศาสนาสอนใหทกๆ คนพจารณาใหทราบ

หลกกรรมเนองๆ เพอเปนผ ไมประมาทพยายามละกรรมชว

ประกอบแต กรรมด เพราะทกๆ คนสามารถละกรรมทชว -

ประกอบแตกรรมทดไดการทยงปฏบตดงกลาวไมได กเพราะยงประมาท มไดพจารณา ใหรตระหนกในหลกกรรม และไมเชอกรรมไมเชอผลของกรรม ไมเชอความทสตวมกรรมเปนของตน ตอเมอเปนผ ไมประมาท และมศรทธา ความเชอดงกลาวจงจะละกรรมชว ทากรรมดไดตามสมควร

ค าสอนท ๔๖

ทกๆ คนทากรรมใดไว กรรมนนยอมใหผลในปจจบนบาง ในภายหนาบาง ในเวลาตอๆ ไปบางตามแตกรรมนนๆ จะหนกเบาอยางไร ทานเปรยบเหมอนอยางยนอยบนทสงและโยนสงตางๆ มกอนหน กอนดน กงไม ใบหญาลงมา ของทมนาหนกมากยอมตกลงส พนดนกอน สวนกรรมทหนกนอยกวาหรอเบากวาจะใหผลตามหลง

ค าสอนท ๔๗

คนมอานาจเหนอกรรม อาจควบคมกรรมของตนได แตทงนตองไมลมวาจะตองควบคมจตเจตนาของตนไดดวย โดยตงมนแนว แนอยในธรรม เชน เมตตา สต ปญญา สจจาธษฐาน เปนตน อนเปนสวนจต และศลอนหมายถงตงเจตนา เวนการทควรเวน ทาการท ควรทาในขอบเขตอนควร

ค าสอนท ๔๘

ผ ททากรรมดอยมากเสมอๆ จงไมตองกลวกรรมชวในอดต หากจะม กศลของตนกจะชชวยใหมความสขความเจรญสบตอไป และถาไดแผเมตตาจตอยเนองๆ กจะระงบคเวรอดตไดอกดวย ระงบไดตลอดถงปจจบน

ค าสอนท ๔๙

ทกคนตองรบผดชอบตอกรรมของตนเองจะปายไปใหคนอนไมได คนทาดจะเปนเดกหรอผ ใหญกตามกเปนคนด เพราะกรรมของตน ใครจะรหรอชนชมหรอไมกตาม ตวผ ทารสกตวเอง วาทาด คนททาไมด เชน ประพฤตตนเกะกะระรานเปนคนหวขโมย กเปนคนชวเพราะกรรมของตน ใคร-

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๑๑

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๑๑

จะรหรอไมกตาม ตวผ ทาเองกรสกวาตวทาชว อาจจะปายความผดใหผ อนดวยการหลอกใหคนอน เขาใจผด แตจะหลอกตวเองไมได ตวเองยอมรสกยอมรสกสานกตวเองอยางเตมท ฉะนน เมอทาด ทาชวแลว จงปดดปดชวออกไปใหพนตวเองไมได เพราะรสกตวเองอยทางจตของตน ใครจะแยงด ไปจะใสชวใหกไมไดนอกจากจะหลอกใหคนอนเขาใจผดเทานน

ค าสอนท ๕๐

พระพทธศาสนาแสดงเรองกรรมไว เพอใหรวา กรรมเปนเหตวบาก คอผลตงแตถอ กาเนดเกดมาและตดตามใหผลตางๆ ตอชวต ทานองลขตนนแหละแตกระบวนของกรรมททาไวม สลบซบซอนมาก ทงเกยวกบเวลาทกรรมใหผล และขอสาคญทสดคอเกยวกบความประพฤตปฏบต ของแตละบคคลในปจจบน คอทางพระพทธศาสนาสอนใหไมเปนทาสของกรรมเกา เชน เดยวกบใหไม เปนทาสของตณหา แตใหละกรรมชวกระทากรรมด และชาระจตของตนใหบรสทธสะอาด ตามหลก พระโอวาท ๓ หรอกลาวโดยทวไป มกจอะไรกตามควรทากทา โดยไมตองนงรอนอนรอผลของกรรม เกาอะไร

ค าสอนท ๕๑

คนสวนมากยงมความเชอวามผดลบนดาลใหเกดสงตางๆ ขน แตทางพระพทธศาสนาได แสดงวาคนมกรรมเปนของตน จะมสขหรอทกขเพราะกรรม ผคนเลยหนมากลวกรรม กรรมจงคลายเปน ผ เคราะหรายทถกเขาใจในทางรายอยเสมอ กรรมจงกลายเปนอดตทนากลว พระพทธศาสนาไมไดสอน ใหคนกลวกรรม ไมไดสอนใหตกเปนทาสของกรรมหรออยใตอานาจของกรรมแตสอนใหรจกกรรม ใหมอานาจเหนอกรรม ใหควบคมกรรมของตนในปจจบน

ค าสอนท ๕๒

กรรมคอการอะไรทกอยางทคนทาอยทกวนทกเวลา ป ร ะ ก อ บ ด ว ย เ จ ต น า ค อ ค ว า ม จ ง ใ จ ห ล ก ใ ห ญ ข อ งพระพทธศาสนามงใหพจารณาใหรจกปจจบนกรรมของตนวา -

อะไรด อะไรชว อะไรควร หรอไมควร เพอทจะไดเวนกรรมทชวทไมควร เพอจะทากรรมทดทควรพระพทธเจายงไดตรสไววา บคคลสามารถทจะละกรรมทชว กรรมทไมดได จงไดตรสไวใหละกรรมทชว ทากรรมทด ซงเปนสงท แสดงวา คนมอานาจเหนอกรรมอาจควบคมกรรมของตนได แตทงนตองไมลมวา ตองควบคมจต เจตนาของตนไดดวย โดยตงมนแนวแนอยในธรรม เชน เมตตา สต ปญญา สจจาธษฐาน และศล

ค าสอนท ๕๓

กรรมเกา คอ ตา ห จมก ลน กาย และมโนหรอใจ กลาวคอรางกายทประกอบดวยอายตนะทงหกน คอตวกรรมเกา เปนกรรมเกาททก ๆ คนมองเหน นอกจากนยงเปนวตถทตงแหงกรรมใหมทงปวงอกดวย เพราะกรรมทเกดขนในปจจบนจะเปนกายกรรม วจกรรม มโนกรรม กอาศยกรรมเกานแหละเปนเครองมอกระทา

ค าสอนท ๕๔

ตา ห มใชจะมไวเฉยๆ ตองดตองฟงแลวกใหเกดกเลส เชน ราคะ (ความยนด) โทสะ (ความขดเคอง) โมหะ(ความหลงใหล) ใหเกดขนขณะทรางกายเจรญวยหนมสาว ซงกลาวไดวา กรรมเกากาลงเตบโตเปนหนมสาว กยงเปนสอของราคะ โทสะ และเปนสอแหงกรรมตางๆ ตามอานาจ ของจตใจทกาลงระเรงหลง จงจาเปนตองมการควบคมปกครอง จะปลอยเสยหาไดไม ถาตนเองควบคม ตนเองไดกเปนวเศษทสด แตถาควบคมตนเองไมได กตองมผ ใหญ เชน บดา มารดา และผใหญอนๆ ทเกยวของควบคมใหอยในระเบยบวนยทดงาม ใหเกดสานกวา เรานเกดมาเพอทาความด

ค าสอนท ๕๕

เวร คอความเปนศตรกนของบคคลสองคนหรอสองฝาย เพราะฝายหนงกอกรรมเสยหาย ใหแกอกฝายหนง ฝายทไดรบความเสยหายนนกผกใจเจบและคดแกแคนตอบแทน เวรจงประกอบดวย บคคลสองคนหรอสองฝาย คอผกอความ-

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๑๒

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๑๒

เสยหาย ผ รบความเสยหายบคคลทสองหากผกใจเจบแคน จงเกดความเปนศตรกนขน นแหละเวร

ค าสอนท ๕๖

เวร เกดจากความผกใจเจบแคนของบคคลทสอง คอผ รบความเสยหาย ถาบคคลทสองไม ผกใจเจบกไมเกดเปนเวร การเกดเวรเพราะบคคลทสองเปนสาคญเมอใครมาทาความลวงเกนเลกๆ นอยๆ ตอเรา เราไมผกอาฆาต เขาและเรากไมเกดเปนศตรกน คอไมเกดเปนคเวรกนนนเอง เหมอนอยาง ตบมอขางเดยวไมเกดเสยง

ค าสอนท ๕๗

อนเหตการณทเกดขนแกชวต มอย เปนอนมากทบงเกดขนโดยไมรไมคดมากอน แตเมอเปนเหตการณทจะตองเกดกเกดขนจนได ถาหากใครมองดเหตการณตางๆ เหลานนอยางของเลนๆ ไม จรงจงกไมเกดทกขเดอดรอน หรอจะเกดบางกเกดอยางเลนๆ ถาจะหนเหตการณเสยบาง กเหมอนอยาง หนไปเทยวเลน หรอไปพกผอนเสยครงคราวหนง

ค าสอนท ๕๘

พนแผนดน แมนา ภเขา ทมอยตามธรรมชาต คนเรามปญญาถมทาใหเปนถนน ขดใหเปนแมนา ลาคลอง ทาสะพานขามแมน าใหญ สรางทานบกนน า ขดอโมงคทะเลภเขา เรยกวาใชกรรมปจจบน ปรบปรงธรรมชาตฉนใด ความขรขระของชวตเพราะกรรมเกากฉนนน เหมอนความขรขระของแผนดนตามธรรมชาต คนเรา สามารถประกอบกรรมปจจบนปรบปรง สกดกนกรรมเกาเหมอนอยางสรางทานบกนนาเปนตน เพราะ คนเรามปญญา

ค าสอนท ๕๙

ทกคนตองการความสข ความสบายใจดวยกนทงนน แตทกคนกยงไมไดรบสง ท ตองการ เพราะใจ ยงมความปรารถนาตองการหรอความโลภนแหละอยเปนอนมาก โดยท -

ไมพยายามทาใหลดนอยลง เหนจะดวยมไดคดใหประจกษในความจรงวา ความโลภคอเหตใหญประการหนง ซงนาใหทกข ใหเดอดรอน ใหไมมความสข ความ สบายใจกนอยอยางมากทวไปในทกวนน แมทาสตพจารณาใหดจะเหน ไดไมยากนก

ค าสอนท ๖๐

การเพงดผ อนทาใหตนเองไมเปนสข แตการเพงดใจตนเองทาใหเปนสขได แมกาลงโกรธมาก หากเพงดใจตนเองใหเหนวากาลงโกรธมาก ความโกรธกจะลดลง เมอความโกรธนอย หากเพงดใจตนเองใหเหนวากาลงโกรธนอย ความโกรธกจะหมดไป จงกลาวไดวา ไมวาจะมอารมณใดกตาม โลภ หรอโกรธหรอหลงกตาม หากเพงดใจตนเองใหเหนอารมณนนแลว อารมณนนจะหมดไป ไดความสข แทนททาใหมใจสบาย

ค าสอนท ๖๑

ความดนรนเพอใหไดสมดงความปรารถนาตองการ มใชความสข มใชความสงบ แตเปนความทกข เปนความรอน เปนความวนวาย มคนเปนจานวนไมนอยททงชวตไมไดพบความสขความสงบเลย เพราะ มวปลอยใจใหเปนทาสของความโลภ ไมรจกทาสตพจารณาใหเหนโทษของความโลภ แลวพยายาม ละเสย ดบเสย

ค าสอนท ๖๒

ทกข แปลวา สงทดารงคงอยไดยาก แตมความหมายเปนปฏเสธวา ดารงทนอยไมไดทเดยว คอ ตองเปลยนแปลงไปเรอยๆ เพราะทกอยางในโลกตองเปลยนแปลงไป ไมสามารถดารงอยไดตลอดกาล สงทเคยม เคยเปน ตองแปรเปลยนไป เมอจตใจรบไมไดกบความเปลยนแปลงทมถง จงทาใหเกดความ ไมพอใจ ไมสบายใจ กเลยกลายเปนความทกข ตามความหมายสามญ คาวาทกขตามความหมายสามญ หมายถงความไมสบายกาย ไมสบายใจ ตรงขามกบความสข ฉะนน เมอพดถงความทกขจงมกเขาใจกนตามหลกสามญดงกลาว

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๑๓

ค าสอนท ๖๓

ในภาษาไทย เมอพดวาทกขกหมายกนวาคอความไมสบายใจ แตในทางพทธศาสนา ยงหมายถง ความคงทน ทอยคง ทไมได ตองแปรปรวนเปลยนแปลงไปดวย ในโลกนมอะไรเลาทตงคงทโดยไมมการเปลยนแปลง ดวงอาทตย และดวงดาวทงหลายตลอดจนโลก กไมหยดคงท ป เดอน วน คน กไมหยด คงท ชวตกไมหยดคงททกๆ คนเกดมาแลวกเตบโตขนเรอย เปนเดกเลก เดกใหญ เปนหนม เปนสาว โดยลาดบ และกไมหยดเพยงเทาน ยงเปลยนแปลงตอไปเปนผ ใหญ เปนคนแก จนถงวนสดทายของชวต

ค าสอนท ๖๔

เรองทเปนความไมสบายกาย ไมสบายใจทงหมด จบเขาหลก ๑ คอทกข เรองทเปนความไมดทงหมดจบเขาหลก ๒ คอสมทย เรองทเปนความสขสงบเยนทงหมด จบเขาหลกท ๓ คอนโรธ เรองทเปน ความดทงหมดจบเขาหลก ๔ คอมรรค เมอคดตงหลกใหญไวดงน จะทาอะไรกคด ตรวจดใหดวา นเปน สมทยกอทกข หรอเปนมรรคทางสขสงบ หดคดหดหาเหตผลดงนอยเสมอ เปนการหดใหเกดความเหนชอบเมอเหนชอบกเชอวาพบ ทางทถก เขาทางทถก ซงใชไดกบทกเรอง

ค าสอนท ๖๕

พระพทธเจาไดตรสเตอนใหเกดสตขนวาความทกขนมเพราะความรก มรกมากกเปนทกขมาก มรก นอยกเปนทกขนอย จนถงไมมรกเลย จงไมตองเปนทกขเลย แตตามวสยโลกจะตองมความรก มบคคล และสงทรก ในเรองน พระพทธเจาไดตรสสอนใหมสตควบคมใจมใหความรกมอานาจเหนอสต แตใหสต มอานาจควบคมความรก ใหดาเนนในทางทถกและใหมความรเทาทนวาจะตองพลดพรากรกสกวนหนง อยางแนนอน เมอถงคราวเชนนนจกไดระงบใจลงได

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๑๔

ค าสอนท ๖๖

อนความรกหรอทรก เมอผ ใดมรอยหนง ผนนกมทกขรอยหนง รกเกาสบ แปดสบ เจดสบ หกสบ หาสบ เปนตน จานวนทกขกมเทานน ถงแมมรกเพยงอยางหนง กมทกขอยางหนง ตอเมอไมมรกจงจะไมมทกข ผ หมดรกหมดทกขนน พระพทธเจาตรสเรยกวา "เปนผ ไมมโศก ไมมธลใจ ไมมคบแคน"

ค าสอนท ๖๗

ทางออกจากทกขนนคอ ตองรบรความจรงตองปองกนมใหถลาลกลงไปในทางแหงทกข คอควบคม ตณหามยอมใหฉดชกใจไปได และถาถลาใจลงไปแลวตองพยายามถอนใจขนใหจงไดดวยปญญา เพราะเมอทกขเกดขนทจตใจ กตองดบจากจตใจ และจตใจของทกคนอาจสมมตกลาวไดวาเปนธรรมชาตกายสทธ ไมมอะไรจะมา ทาลายได นอกจากจะยอมจนใจของตวเองเทานน ถาทาใจใหเขมแขงกจะเกดพลงใจขนจนสามารถตอส ตางๆ ขจดขบไลตณหาออก ไปเสยกอน ความทกขตางๆ กจะออกไป พรอมกน

ค าสอนท ๖๘

ชวตในชาตหนงๆ กบทงสขทกขตางๆ เกดขนเพราะกรรมทแตละตวตนทาไว ฉะนน ตนเองจงเปน ผสรางชาตคอความเกดและความสขทกขของตนแกตนหรอผ สรางกคอตนเอง แตมไดไปสรางใครอน เพราะใครอนนนๆ ตางกเปนผสรางตนเองดวยกนทงนน จงไมมใครเปนผสรางใหใคร และเมอผสรางคอตนสรางใหเกดกเปนผสราง ใหตายดวย ทาไมผ สรางคอตนเองจงสรางชวตทเปนทกขเชนนเลา ปญหา น ตอบวา สรางขนเพราะความโง ไมฉลาด คอไมรวาการสรางนกคอสรางทกขขน ถาเปนผ รฉลาด เตมทกจะไมสรางสงทเกดมาตองตาย

ค าสอนท ๖๙

การทจะดวาอะไรดหรอไมด ตองดใหยดยาวออกไปถงปลายทาง มใชดเพยงครงๆ กลางๆ และไมมวพะวงตดอยกบสข ทกข หรอความสนก ไมสนกในระยะสนๆ เพราะจะทาใหกาวหนาไปถงเบองปลายไม สาเรจคนเราซงเดนทางไปไมถงจดหมายปลายทาง ตองหลนเรยเสยหายอยในระหวางทางเปนอนมาก เพราะเหตตางๆ ดงเชนทเรยกวา ชงสกกอนหามบาง ถออสระเสรบาง ฉะนนการหดเปนคนดมเหตผล ทถกตองจงเปนเรองสาคญสาหรบทกๆ คน และจะเปนคนมเหตผลกเพราะสมมาทฏฐ คอมความเหน ถกตอง

ค าสอนท ๗๐

บญแปลตามศพทวา ชาระ ฟอกลาง ทานแสดงวาแบงเปน ๒ สวน คอ บญทเปนสวนของเหตไดแกความดตางๆ เรยกวาเปนบญ เพราะเปนเครองชาระฟอกลางความชว บญสวนทเปนผลคอความสข บญทเปนสวนเหต คอ ความดเกดจากการกระทาถาอยเฉยๆ ไมทากไมเกดเปนบญขน การทาบญนเรยกวาบญกรยา จาตองมวตถ คอ สงเปนทตง และสงเปนทตงแหงการทาบญ ทางพทธศาสนาแสดง โดยยอ ๓ อยางคอ บญสาเรจดวยการบรจาคทาน บญสาเรจดวยการรกษาศล บญสาเรจดวยการเจรญภาวนา บญคอความดทง ๓ ขอ อนจะเปนเครองชาระลางความชว ตลอดถงรากเหงาของความชวความ

ค าสอนท ๗๑

กศล แปลวา กจของคนฉลาด หมายถงความดเชนเดยวกบบญ อกศลแปลวากจของคนไมฉลาด หมายถงความชว เชนเดยวกบ บาป สรปความวาผลของบญคอความดนนคอความสขทเกดจากความบรสทธใจเพราะการทาบญคอความดโดยตรง มงชาระฟอกลาง จตใจใหบรสทธ สะอาดจากโลภะ โทสะ โมหะ ซงเปนอกศล เรยกวา ทาบญเพอบญหรอทาความดเพอความดแตละคนลองหดทาบญ เพอบญจะไดความสขอนเกดจากความบรสทธใจ ซงเปนความสขอยางบรสทธในปจจบนททา

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๑๖

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๑๕

...พระพทธเจาไดตรสสอนใหพจารณาด

ตวเองดกาย ดวาจา ดใจ ดจตตนเองเหมอน

อยางใชแวนสองดหนาตวเอง ซงค าสงสอน

ของพระองคในขอนกทรงมงถงใหใชปญญา

ของตนเองนแหละพจารณาเหมอนอยางใช

แวนสองพจารณาหนาของตนเอง...

ค าสอนท ๗๒

ความด มอยทตวเราเอง ซงเปนคนดขนเพราะทาด เมออยากดหนาตาของความด กจงสองกระจกดหนาตวเราเอง จะรสกภมใจ ซงแฝงอยในใบหนา ในสายตาอนสอเขาไปถงจตใจทด อาจมความอมใจในความดของตนเปนอยางมาก แตถาตวของเราเองทกคน ทาไมดตางๆ กอใหเกดทกขรอนเสยหายแกใครๆ กจะเปนทตฉนนนทา เพราะการทานนกอใหเกดโทษ นคอความชวทมอยทตวเราเอง ซงเปนคนชวเพราะทาชว เมออยากดหนาตาของความชว กจงสองกระจกดหนาของตวเราเอง จะรสกถงความอปยศอดส ความปดบง ซอนเรนแฝงอยในใบหนา ในสายตา อนสอเขาไปถงจตใจทไมด อาจมความเศราสรอยตาหนตนเอง รงเกยจตนเอง

ค าสอนท ๗๓

เมอทาดกไดผลดทนท เมอทาชวกไดผลชวขนทนท อนผลดผลชวทไดทนทน กคอความเปนคนดความเปนคนชว เมอทาดกเปน คนดขนทนท เมอทาชวกเปนคนชวทนท ตนเองจะรหรอไมร ผ อนจะรหรอไมรกไมเปนเหตเปลยนแปลงสจจะ คอความจรงดงกลาวน ไดแตวาผลคอความเปนคนดความเปนคนชวดงกลาวนเปนของละเอยด ถาไมใชปญญาพจารณาแมตนเองกไมร

ค าสอนท ๗๔

การใหทานมความหมายอยางกวางวาการสละบรจาคสงของอะไรแกใครๆ หรอแกองคการ อะไรๆ ดวยการใหเปลา มใชเปนการซอขายแลกเปลยนหรอใหเชา และมความหมายตลอดถงการให กาลงกาย กาลงวาจา กาลงความคด ความร ชวยในทางตางๆ สรปแลวม ๒ อยาง คอ อามสทาน ใหพสดสงของอนเปนกาลงทรพยภายนอกตางๆ ธรรมทาน ใหธรรมอยางบอกศลปวทยาให บอกทางของความดความชว

ค าสอนท ๗๔

ทานคอการให การสละกาจดความโลภ ทานทนบวาจะอานวยผลอนไพบลยตองประกอบ ดวยเจตนาสมบต ถงพรอมดวยเจตนา คอเจตนาด แตกอนให กาลงให และใหแลว ศลไดแก เจตนางดเวนความชวตามองคสขาบทททานบญญตไว ผมศลยอมปรากฏเปนผ มการงาน วาจา และ อาชพอนชอบ ไดชอวาเปนผ ใหอภยแกสรรพสตว ยอมไดรบความปลอดภยเปนผล ผ มศลยอมไดรบผลคอความงามดวยประการทง ปวง ภาวนาไดแกการปฏบตอบรมให ส ม า ธ (Meditation)และปญญาเกดขน การปฏบตอบรมใหเกดสมาธเรยกวา สมถภาวนา ไดแกการปฏบตหดจต ใหแนแนว ดวยการบงคบจตใหคดเปนอารมณเดยว บญใหความสขแชมชนตราบเทาถงสนชวต

ค าสอนท ๗๖

ศลเปนตวปกตภาพของคนโดยแทแตคนโดยมาก มกควบคมตวเองไวไมได จงรกษา ปกตภาพของตนไวไมได พระพทธเจาจงทรงบญญตศลเปนขอบเขตของความประพฤตไว เพอชวยใหคนรกษาปกตภาพของตนไวนน เอง สวนทตองรบจากพระนนกเปนเพยงวธชกนาอยางหนง เพราะโดยตรง ศลนนตองรบจากใจของตนเอง คอใจของตนเองตองเกดวรตทง ๓ ขอ เมอใจมวรตขน แมเพยงขอใด ขอหนง กเกดเปนศลขนทนท วรต ๓ นนคอ ความเวนไดในทนททเผชญหนากบวตถ ๑ ความเวนไดดวย ตงใจถอศลไว ๑ และความเวนไดเดดขาดทเดยว ๑

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๑๗

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๑๖

ค าสอนท ๗๗

เมอจกถอศลกไมตองไปทไหนอน ถอทกายวาจา จตน แหละ วดกด ปากด เปนอปกรณทใหความ สะดวกแกการถอเทานน เพราะฉะนน เมอหวงจะถอใหสะดวก จงสมควรไปวด เขาปา หรอสถานทอน สมควรอนๆ พระพทธเจาทรงแสดงศลเปนคาสอน ศลคอปกต กาย วาจา และจต ถาปลอยกาย วาจา จตใหผดปกตแมจะรบสกขาบท ๕ ขอกตาม ถาไมปฏบตตามสกขาบทกถอศลไมได เพราะสกขาบท หยาบกวาศล เมอทาดอยางหยาบๆ ยงไมได แลวจะทาดอยางละเอยดไดอยางไรการรบศลนนแมจะ เปนการรบจากพระภกษ แตถาเปนการรบเพยงดวยปาก ใจไมไดคดงดเวนอะไร กไมเกดเปนศลได ตรงกนขาม ถงแมมไดรบศลจากพระภกษแตมใจงดเวน กเกดเปนศลได

ค าสอนท ๗๘

ศลธรรม สามารถระงบภยตางๆ ไดแนโดยเฉพาะภยทคนกอใหเกดแกกนเอง ภยทคนกอขนนอาจทาใหดนฟาอากาศแปรปรวนไปไดดวย เชนเมอตดไมทาลายปาเสยหายกนโดยมาก ไมปลกขนทดแทนใหพอกน กทาให เกดความแหงแลง เปนตน ฉะนนคนเรานเองเมอไมมศลธรรมกเปนผกอภยให เกดแกกน ตลอดถงเปนผกอความวปรตแปรปรวนแหงธรรมชาตไดดวยตอเมอพากนตงใจอยในศลธรรม ความปกตสขยอมเกดขนตลอดถงธรรมชาตดนฟาอากาศ ยอมเปนไปโดยปกตทงคนอาจปรบปรงธรรมชาตใหเกดประโยชนขนไดดวย

ค าสอนท ๗๙

พระพทธเจาไดตรสสอนใหทกคนมศลและมจตใจงาม เพราะจะมความสขและอยดวยกนเปนสขจรงๆ ทกๆ คนตองการสขดวยกนทงนนไมมใครปฏเสธ แตทาไมไมเดนในทางของความสข ไปเดนในทางของความทกข แลวกรารองวาไมมความสข

ค าสอนท ๘๐

ขอวตกวาถอศลไมรารวยนน ไมรารวยในทางสจรตจรง ถาคดดโดยรอบคอบจกเหนวาศลเปนขอยกเวนจากการถอเอาในทาง ทจรต จงไมไดทางนนตรงตวอยแลว แตกไมทาใหเสยหายยากจนเพราะทจรต ของตนทงสวนตวทงสวนรวม และเมอตงใจประกอบอาชพโดยชอบดวยความไมประมาทกจกตงตนได โดยลาดบ ผ ทมาถอเอาในทางทจรต ถงจะรารวยขนกเหมอนปลวกอวนเพราะกดเสากบฝาเรอน ปลวก กดเรอนยงมากยงอวนขนเทาไร เรอนกใกลพงเขาไปเทานน จนอาจพงครนลงไป ฉะนน โภคทรพย จะสมบรณพนเพม กเพราะพากนประกอบกระทาในทางทชอบ ทสจรต และไมทาตวเปนปลวกอวน

ค าสอนท ๘๑

ทวาถามวถอศลธรรมจะอยในหมคนไมได จะตองหลบไปอยคนเดยวนน จงผดไปเสยแลว เพราะเมอ พเคราะหดตามเปนจรงแลว กลบเหนวา จะตองหลบไปอยคนเดยวเพราะไมถอศลธรรมมากกวา คนทอยดวยกนไดเพราะถอศลธรรมตอกน แมหมโจรจะปลนคนอนกตองไมปลนกนเอง จงคมกนเปนหม อยดวยกนได แปลวาตองมศลธรรมตอกนนนเอง

ค าสอนท ๘๒

ศลและธรรมเปนทตงแหงความไมประมาทศลเปนเหตใหงดเวนไมทาสงทเปนโทษ ธรรมเปนเครองบารงจตใหงดงามสราง อธยาศยนสยทด ศลเปนเหตใหงดเวนไมทาสงทเปนโทษ ถามเพยงศลกมเพยงงดเวนไดจากโทษ แตกยงมไดทาความด ถามธรรม อยดวย จงจะนาใหคณความดและทาใหจต ใจงามดงเชน ไมฆาสตวเพราะมศล และเกอกลสตวดวยเมตตา กรณา เพราะมธรรม ความเมตตา กรณา ซงเปนธรรมจงอยคกบการไมฆาสตว คอมศล

@)

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๑๗

ค าสอนท ๘๓

การหดทาสมาธอยเสมอใหจตไดสมาธทดขน และออกไปทางานกใชสมาธในการทางาน คอไมใชสมาธมากาหนดอยในกรรมฐานขอใดขอหนง นาสมาธนนกาหนดในงานททา งานททานนจะดขนเพราะวาพลงของสมาธนน เปนอนเดยวกน คอความทมจตตงมนแนวแน เมอนอมไปตงอยในเรองหนงเรองใดแลว กจะตงอยในเรองนนไดมนคง เอาสมาธนน มาตงในงานททากจะทางานไดดและไดตวปญญา อนเปนผลของสมาธ เ มอมสมาธในการทางาน ทาใหสามารถปฏบตงานไดดเมอ จะทาอะไรกใช สมาธในสงนน กไดปญญาในสงททานนทกอยาง

ค าสอนท ๘๔

พระพทธเจาไดตรสสอนใหพจารณาดตวเองดกาย ดวาจา ดใจ ดจตตนเองเหมอนอยางใชแวนสองดหนาตวเอง ซงคาสงสอน ของพระองคในขอนกทรงมงถงใหใชปญญาของตนเองนแหละพจารณาเหมอนอยางใชแวนสองพจารณาหนาของตนเอง และในการ นกอาศยคาสงสอนของพระพทธเจา ทตรสสงสอนใหปฏบตดงน

ค าสอนท ๘๕

เมอปฏบตหดจตใหนอมมาในทางกศลแลวคอตรกนกคดตรตรองมาในฝายกศลมาก จตกจะตงอย ในฝายกศลมาก และกจะทาจตใจใหสงบเปนสมาธไดงายจงตรสเปรยบไววา เหมอนอยางคนเลยงโค ทตอนโคเลยงไปในปลายฤดรอน ทองนากไมมขาวกลากปลอยโคใหเทยวหากนไปตามสบาย ไมตอง กลววา โคจะไปแวะเ วยนกนขาวกลาของชาวนา จต กเชนเดยวกน เมอไดฝกหดปฏบตใหนอมมาทางกศล มากกจะตงอยในกศลมากอยตวในทางกศลมาก

ค าสอนท ๘๖

อาหารทเปนของจตโดยตรงนน กคอธรรมทเปนคณเกอกล เชนวาเมอไดทาทานกไดปตไดสขในทานจตกดมปตสขทเกดจากทาน และเมอทานทบรจาค ททาไปนนขดเกลาโลภะ มจฉรยะในจต เมอโลภะมจฉรยะเบาบางลง จตกบรสทธผองใส กเกดสขปตอนเกดจากความบรสทธ จตกไดดดดมปต สขอนเกดจากความบรสทธนน

ค าสอนท ๘๗

ความเมตตา เปนธรรมททาใหคนเรามคณธรรม เมตตาคอความคดปรารถนาใหผ อนเปนสข ผ ทมเมตตาคอผทมความเปนมตร ตรงกนขามกบศตร ซงมจตพยาบาทมงราย เมตตาตรงขามกบโทสะ พยาบาท เมตตาเปนเครองอปถมภ แตโทสะพยาบาทเปนเครองทาลายลาง เมอเรามความเมตตาตอกน ยอมคดทจะเกอกลกนใหมความสข ผดพลาดไปบางกใหอภยกน แตถาขาดเมตตาตอกนแลวกจะมแต การทาลาย มความพยาบาทใครทาความไมพอใจให กจะตอบแทนดวย ความไมพอใจเชนกน จงควรมเมตตาตอกน เพอสงคมทเปนสข

ค าสอนท ๘๘

เมตตา ความมจตเยนสนทดวยความปรารถนาสขแกผ อนสตวอน เปนความรกทเยนสนท ไมใชรอนรน เหมอนอยางมารดาบดารกบตรธดาถาไดอบรมเมตตาใหมประจาจตใจ กจะเปนอาหารใจ ทวเศษ เพราะเมอใจไดบรโภคเมตตาอยเสมอ จะเปนจตใจทระงบโทสะพยาบาท มความสขเยนทาให รางกายมความสขเยนไปดวย ไดในคาวา ทาใจใหสบาย รางกายกสบาย แมจะขาดวตถไปมากหรอนอย กไมเปนทกข

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๑๗

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๑๙

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๑๘

ค าสอนท ๘๙

เมตตากรณาเปนความรสกตรงกนขามกบความโกรธ การเจรญเมตตาจงเปนการแก ความโกรธทไดผล ผเจรญเมตตาอยเสมอ เปนผ ไมโกรธงาย ทงยงมจตใจเยอกเยนเปนสข ดวยอานาจ ของเมตตาอกดวย

ค าสอนท ๙๐

วธปลกเมตตาคอคดตงปรารถนาใหเขาเปนสข และคดตงปรารถนาใหเขาปราศจากทกขนนเปนกรณา ทแรกทานแนะนาใหคดไป ในตนเองกอน แลวใหคดเจาะจงไปในคนทรกนบถอ ซงเปนทใกล ชดสนทใจอนจะหดใหเกดเมตตากรณาไดงาย ครนแลวกหดคดไปในคนทหางใจออกไปโดยลาดบ จนใน คนทไมชอบกนเมอหดคด โดยเจาะจงไดสะดวก กหดคดแผใจออกไปดวยสรรพสตวไมมประมาณทกถวนหนา เมอหดคดไดดงกลาว บอยๆ เมตตากรณาจะเกดขนในจตใจ

ค าสอนท ๙๑

ชวตของทกคนดารงอยไดดวยอาศยเมตตากรณาของผ อนมาตงแตเบองตน ตงแตบดา มารดา คร อาจารย พระมหากษตรย และรฐบาล ญาตมตรสหายเปนตน ถงไมถกใครฆากไมอาจดารงชวตอยไดเลยเหมอนอยาง มารดา บดา ทงทารกไวเฉยๆ ไมถนอมเลยงด ไมตองทาอะไรทารกจะสน ชวตไปเอง ฉะนน เมอทกๆ คนมชวตเจรญมาไดดวยความเมตตากรณาของทาน กควรปลกเมตตา กรณาในชวตอนสบตอไป

ค าสอนท ๙๒

พระพทธเจาไมไดทรงสอนวา ทรงมพทธานภาพใหผนบถอไปรบใครแลวกชนะ หรอวาไปแขงขน อะไรกบใครแลวกชนะ มพทธานภาพทจะทาใหไมตองเจบไมตองตาย มพทธานภาพทจะทาใหพนจาก ผลกรรมของตนทพงไดรบ ปดเปาใหพน-

จากผลรายอนจะเ กดจากผลกรรมทตนเองทาไ วไ ด พระพทธเจา ไดตรสสอนไววาทกคนมกรรมเปนของตน ทากรรมดจกไดด ทากรรมชวจกไดชว เพราะฉะนน ถาพระองคไปทรงชวยไดวาทากรรม ชวแลวไมตองไดชว ธรรมทพระองคทรงสอนไวกลบกลายเปนไมจรง ไมใชเปนสจธรรม ธรรมทเปนตวความจรง

ค าสอนท ๙๓

พระพทธเจาไดทรงชนะ คอทรงชนะพระหฤทยของพระองคแลว ดวยพระบารมคอความด ททรงสรางมาจนบรบรณ ใครมเรองจะตองผจญใจกใหระลกถงพระพทธเจา ผทรงพชตมารดงกลาวนเถด จะสามารถชนะใจตนเอง และจะเอาชนะเหตการณตางๆ ได แตขอใหระลกถงดวยความตงใจจรงจนเกด ความสงบ แลวจกเหนหนทางชนะขนเองอยางนาอศจรรย

ค าสอนท ๙๔

ผชนะนนมกเขาใจวา ตนเองเปนผ ได แตโดยทแทเปนผ เสย คอเสยไมตรจตของอกฝาย หนงไปหมดสนหรอจะเรยกวาไดกคอไดเวร เพราะผ แพกจะผกใจเพอจะเอาชนะตอไป จงเปนอนวาไมไดความสขดวยกนทงสองฝาย สวนผทละไดทงแพและชนะจงจะไดความสงบสขทงนกดวยการไมกอเรองทจะตองเกดมแพมชนะกนขนแตเมอจะตองใหมเรองใหแพฝายหนงชนะฝายหนง กควรจะตองมใจหนกแนนพอทจะเผชญไดทกอยาง

ค าสอนท ๙๕

ทางทถก ควรจะเอาชนะอปสรรคในทางทชอบและพยายามรกษาสงเสรมความดของตน คดใหเหนวาเราทาความดกเพอความด มใชเพอใหใครชม ใครจะชมหรอต เรากยงไมควรรบหรอปฏเสธ ควรนามาคดสอบสวนตวเราเองดเพอแกไขตวเราเองใหดขน แตไมรบมาเปนเครองหลอก-

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๒๐

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๑๙

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๑๙

ตวเองวาวเศษเพราะเขา ชมหรอเลวทรามเพราะเขาต เขาจะวาอยางไรกชางเขา เราจะดหรอไมด กอยทการกระทาของเราเอง

ค าสอนท ๙๖

โดยมากอปสรรคตางๆ เปนเรองหยมหยมเลกนอยไมมสาระ แตมกจะรบเขายดถอเปนอารมณกวนใจใหเดอดรอนไปเอง จนถงใหทอดทงความด ถาเปนอยางนกไมใชเปนความฉลาด แตเปนความเขลาของเราเอง และทางพระพทธศาสนาเรยกวาเปนผแพ สวนการชนะนน กมไดประสงคใหชนะในทางกอเวรแตมงใหเอาชนะตนเอง คอชนะจตใจทใฝชวของตน และเอาชนะเหตการณแวดลอมทมาเปนอปสรรคแหงความดเพอทจะรกษาและเพมพนความดของตนใหดยงๆ ขน

ค าสอนท ๙๗

มาร แปลวา ผฆา ผ ทาลายลาง มารขางนอกคอผมงทาลายลางขางนอก มารขางใน คอกเลสในใจของตนเอง เปนตนวาความรก ความชง ความหลง ซงบงใจเราไมใหเกดปญญาในเหตผล เมอชนะมารในใจของตนไดแลว มารขางนอกกทาอะไรไมได

ค าสอนท ๙๘

ความดทจะทาใหสาเรจการชนะนน กตองใชปญญาคนหา คอวธชนะทจะไมตองเบยดเบยนใครเปนความดชนตร ถาเปนการชนะ ชนดทเกอกลเขาอกดวยโดยเฉพาะทาใหเขาซงเปนคนไมด เลกละความไมดของเขา หรอกลบเปนคนดกนบวาเปนความดชนโท สวน ความดชนเอก กคอความดทชนะความชวของตนเอง

ค าสอนท ๙๙

สมยนมผ ชอบกลาววา เ งนไมม เ กยรตไม มนนไมใชความถกตอง เปนความรสกของคนบางคนเทานน เงนกบเกยรตมใชเปนอนหนงอนเดยวกน มใชเปนสงทแยกจากกนมได

คนไมมเงน แตมเกยรตกมอยความสาคญอยทวา เงนทม

หรอทไดมานน เปนเงนทจะทาใหเกยรตยศชอเสยงสนไป

หมดไปหรอไม ควรจะพจารณาใหรอบคอบในเรองน

โดยเฉพาะผ ทยงคานงถงชอเสยงเกยรตยศของตนและของ

วงศตระกล

ค าสอนท ๑๐๐

การรกษาเกยรตเปนการรกษาธรรมอยางหนงจะกาวหนาหรอถอยหลงดวยเกยรตหรอเพอเกยรตกเปนสงทพงสรรเสรญเทากน ดงเรองราชสหถอยหลงใหแกสกร ตวเปอนคถ (อจจาระ) ไมยอมตอส ดวยในนทานสภาษต

ขอบคณขอมลจาก : thainews.prd.go.th และ http://www.dhammajak.net

...เงนกบเกยรตมใชเปนอนหนง

อนเดยวกน มใชเปนสงทแยก

จากกนมได คนไมมเ งนแตม

เ ก ย ร ต ก ม อ ย ค ว า ม ส า คญ

อยทวาเงนทมหรอทไดมานน

เ ปนเ งนทจะท าให เ กยรตยศ

ชอเสยงสนไปหมดไปหรอไม...

การบรหารการปกครองตามพระธรรมวนย ๔*

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๒๐

พระเทพรตนสธ เจาคณะจงหวดปทมธาน (วดเขยนเขต)

...คาสอนของพระพทธเจาเปน

คาสอนทมจดแขง ทเราสามารถ

นามาพฒนาการบรหารไดเปน

อยางดไมวาเรองหลกอรยสจ ๔

ไดทกบท ตางกนวาเราจะเอามา

ใชในเรองไหน...

ขอถวายการเคารพทานพระเถระซงมพรรษา

มากกวากระผมทอยในทประชมแหงน ขอแสดงความ

นบถอทานเจาคณะพระสงฆาธการผ มพรรษาเทากนหรอ

นอยกวากระผม ตอแตนไปขอทาหนาทในทประชมแหงน

สบไป วนนกระผมไดรบอาราธนามาถวายความรหรอ

ถายทอดประสบการณในการทาหนาททไดรบมอบหมาย

เพอใหเจาคณะพระสงฆาธการไดเปนขอมลทจะนาไป

ปฏบตหนาทในการบรหารจดการดแลหนาทของตนทไดรบ

มอบหมายโดยเฉพาะอยางยง คอ การบรหารการปกครอง

ตามพระธรรมวนย ๔ คอปารสทธศล ๔ การบรหารนเปน

เรองทสาคญ ซงทานพธกรไดเกรนรายการไปวาผมจบ

ประกาศนยบตรการบรหารกจการคณะสงฆ (ป.บส.) รน-

แรกซงเปนรนบกเบกในการเรยน ป.บส. ระดบปรญญาตร

สาขาการจดการเชงพทธ รนแรก พอจบปรญญาตรกตอ

สาขาการจดการเชงพทธ ระดบปรญญาโท จบปรญญาโท

พทธศาสตรมหาบณฑต สาขาการจดการเชงพทธ ปจจบน

กาลงศกษาสาขาการจดการเชงพทธ ระดบปรญญาเอก

ขณะนสงรางวทยานพนธ เรองกลยทธการปกครองคณะ

สงฆภาคหนง การบรหารการจดการเชงพทธทเรยนอยนน

จะนาเอาเรองการศกษาในทางพทธศาสนาทพระสมมาสม

พทธเจาทรงสอนมาใช กลยทธทพระพทธเจาทรงใช วธการ

ทพระพทธเจาทรงใช ซงเปนจดแขงทสาคญทสดทนาบรหาร

การคณะสงฆตางกนแตวาทานจะเขาใจหรอไม หลกคาสอน

มจดแขงอยางไร เปนจดแขงทไมสามารถเปลยนแปลงได-

* ถอดคาบรรยายถวายความรแดพระสงฆาธการระดบเจาคณะตาบล รนท ๑๗ ประจาป ๒๕๕๖ เมอวนท ๙ กรกฎาคม ๒๕๕๖

ณ สถาบนพระสงฆาธการ ตาบลดอนทราย อาเภอปากทอ จงหวดราชบร

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๒๑

เมอเชากอนทจะมาผมไดอานหนงสอพมพฉบบหนง

วา ถงเวลาหรอยงทจะสงคายนาพระวนย ทจรงหลกคาสอน

ของพระพทธเจายงดอยตางกนแตวาคนตางหากทเราจะ

สงคายนาจะใหเปนอยางไร ทจะใหเขาถงพระวนยของ

พระพทธเจา คนเขาวาเดยวนศลธรรมเสอม ผมกยอนถามวา

ศลหามนเหลอสขอแลวหรอ เวลาพระใหศลวา ๔ ขอเสยงดงด

พอถง ขอ ๕ มนเ งยบไปหมด เพราะฉะนน คาสอนของ

พระพทธเจาเปนคาสอนทมจดแขง ทเราสามารถนามา

พฒนาการบรหารไดเปนอยางดไมวาเรองหลกอรยสจ ๔ ได

ทกบท ตางกนวาเราจะเอามาใชในเรองไหน

การบรหารการปกครองตามพระธรรมวนย ๔ กยด

หลกปรสทธศล ๔ กอนจะเขาเรองผมขอถวายทานไปกอนวา

การประชมมประโยชนหลายอยาง ประการแรก ทาใหเกด

ความรก เกดความเอออาทรตอกนและกน เกดการชวยเหลอ

ซงกนและกน วนแรกอาจจะไมรจกมกคนกน แตวนตอๆมาก

จะเกดความคนเคย เกดความเมตตาเอออาทรกน ชวยเหลอ

ซงกนและกน ประการทสอง ทาใหเกดความสามคคพรอมใจ

เชนการทาวตร สวดมนตไหวพระ ปฏบตกมมฏฐาน ประการท

สามทาใหเกดความเสมอภาคและความเปนหนงเดยว ทาน

ไดรบความรเหมอนกน เสมอภาคกน ประการทสเกดความ

ตนตวกบทงเสรมสรางความรในทประชมแหงน ทานทมามพน

ฐานความรแตกตางกน บางทานจบนกธรรมเอก บางทานจบ

เปรยญ ๓ ประโยค เปรยญ ๙ ประโยค อายกตางกน พรรษา

ตางกน นคอประโยชนของการประชมซงจะไดขอคดไปและ

นาไปปฏบตการได ประโยชนจากการประชมจะเกดไดทาน

ตองมหลกการ อดมการณและมวธการ หลกการของพระ

สงฆาธการม ๓ ประการคอ หลกการท ๑ คอ มความรด และม

ความรในหนาทของตนเอง ตามกฎมหาเถรสมาคมฉบบท ๒๓

ขอ ๒๕ คอ

๑) ดาเนนการปกครองคณะสงฆใหเปนไปตาม

พระธรรมวนย กฎหมาย กฎมหาเถรสมาคม

ขอบงคบ ระเบยบ คาสง มต ประกาศ พระ

บญ ช า ส ม เ ด จ พ ร ะ ส ง ฆ ร า ช ค า ส ง ข อ ง

ผบงคบบญชาเหนอตน

๒) ควบคมและสงเสรมการรกษาความเรยบรอย

ดงาม การศาสนศกษา การศกษาสงเคราะห

ก า ร เ ผ ย แ ผ พ ร ะ พ ท ธ ศ า ส น า ก า ร

สาธารณปการ และการสาธารณสงเคราะหให

ดาเนนไปดวยด

๓) ระงบอธกรณ วน จฉยการลงนคหกรรม

วนจฉยขออทธรณคาสงหรอคาวนจฉยชนเจา

อาวาส

๔) แกไขขอขดของของเจาอาวาสใหเปนไปโดย

ชอบ

๕) ควบคมบงคบบญชาเจาอาวาสและพระภกษ

สามเณร ผ อยในบงคบบญชาหรออยในเขต

ปกครองของตน และชแจงแนะนาการปฏบต

หนาทของผอยในบงคบบญชา ใหเปนไปโดย

ความเรยบรอย

๖) ตรวจการและประชมพระสงฆาธการในเขต

ปกครองของตน

หลกการท ๒ คอ มความสามารถดในเรองจดการ

บรหาร ตาบลในเขตปกครองมกวด จะตองมระบบบรหาร

จดการใหด ตองเปนใหเปนและเปนใหได หลกการท ๓ คอ

มความประพฤตด นสาคญพระเราตองประพฤตด ทานเจา

ประคณสมเดจพระมหาธราจารยทานเคยกลาววา พระเรา

อยงาย ฉนงาย นอนงาย แตอยามกงาย แมกระทงประเคน

ของถวายพระบางทจบโตะกใชไดแลวอยางนไมถก นคอ

หลก ๓ ประการ

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๒๒

ทนอดมการณม ๗ ประการ คอ ประการแรก ทาตวใหนารก

สาหรบผ ใตบงคบบญชา ประการท ๒ ทาตวใหนาเคารพ ม

ความหนกแนนในการทาหนาท เคารพกฎ กตกา มารยาท

ตางๆ ประการท ๓ ทาตวใหนาเจรญใจ เชนการนงหมให

เรยบรอย เปนตวอยางทด ผม คว หนวด เลบ ตดใหเรยบรอย

ประการท ๔ ตองรจกพด อะไรไมควรพดอยาพด อยาพดพรา

เพรอ อะไรควรกลาวกควรกลาว ประการท ๕ ตองรจกฟง นก

บรหารทดตองรจกฟง ประการท ๖ ตองรจกแถลงเรองราว

ตางๆทลมลกใหชดเจน คอถาเขาถามปญหามาตองตอบได

แกไขปญหาได ออกคาสงอยางไร แกไขอยางไร นกปกครอง

ตองอานระเบยบคาสงอยตลอด คอหนงสอกฎหมาย กฎมหา

เถรสมาคม ไ วหวนอนเลมหนง และนวโกวาทเลมหนง

ประการสดทายเจาคณะตองไมชกนาในทางทเสยหาย ตอง

แนะนาในทางทถกตองแกผ ใตบงคบบญชา วธการในการ

บรหารงานคณะสงฆม ๔ วธ ประการแรก ทางานใหมทศทาง

ทชดเจน ประการท ๒ คดงานใหเปนระบบ ประการท ๓

เคารพกตกา กฎหมาย กฎมหาเถรสมาคม ประการท ๔

นาพฒนาไปสเปาหมาย พดรวมไปคอ ทางานใหมทศ คดให

เปนระบบ เคารพกตกา นาพฒนาไปสเปาหมาย ในการ

บรหารจดการนน สงสาคญทสด เจาคณะตาบลตองมหนาท

ในการบรหารคอ ๑ การบรหารอาคารสถานท ๒ การบรหาร

วสดอปกรณ ๓ การบรหารงานบคคล ๔ การบรหารงานดาน

การศกษาและศกษาสงเคราะห ๕ การบรหารการเงน ทานเจา

คณะตาบลเมอดงานในหนาทแลวตองดแลหมดทงวดของเรา

และวดในปกครอง ตองดวาการสราง การวางผงถกตอง

หรอไม ตามกฎมหาเถรสมาคมฉบบท ๒๓ นเปนภาระหนาท

ของทาน ประการท๒ การบรหารวสดอปกรณทานตอง

จดเตรยมวสดอปกรณตางๆ ใหเพยงพอในการปฎบตงาน-

ประการท ๓ งานบคคล ตองวางตวบคคลใหเหมาะกบงาน

รวมถงการสรรหา การพฒนาบคลากรใหไปสเปาหมาย

ประการท ๔ การบรหารงานการศกษา เปนหนาททเจา

คณะตาบลตองจดการศกษา ใน จ . ปทมธานผมให

นโยบาย ๑ ตาบล ๑ มหา เพราะพระเณรเรยนบาลนอยลง

จงประชมกบเจาคณะอาเภอ เจาคณะตาบล โดย ๒๙

ตาบลในจงหวดปทมธานใหเจาคณะตาบลสงนกเรยนมา

เรยนทวดเจาคณะจงหวด ซงได ๑๐ กวารปรวมกบทวดได

กวา ๒๐ รป นคอการสงเสรมการศกษา ทานเจาคณะ

ตาบลตองจดการศกษาในตาบลของทาน เชนใหพระใหม

มาเรยนนกธรรมตร โท เอก ทวดเจาคณะตาบลทงหมด

หากวดใดมศกยภาพใหจดการศกษาไดเอง ประการตอมา

การศกษาสงเคราะหผมแจกทนการศกษาแกเดกนกเรยน

เปนประจาทกป พรอมทงแจกทนการศกษาพระเณรทสอบ

เปรยญธรรมไดนเปนการสงเสรมการ ศาสนศกษา ซงกถอ

เปนผลงานของทานเจาคณะตาบลดวย ประการท ๕ เจา

คณะตาบลตองรจกบรหารการเงน ตองรอบคอบ มการทา

บญชรบ-จาย วดในปกครองตองควบคมดแลอยาให

เสยหาย

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๒๒

...นกปกครองตองอานระเบยบค าสง

อย ตลอด คอหน ง สอกฎหมาย

กฎมหาเถรสมาคม ไวหวนอนเลม

หนง และนวโกวาทเลมหนง ประการ

สดทายเจาคณะตองไมชกน าในทาง

ท เ สยหาย ตองแนะน าในทางท

ถกตองแกผใตบงคบบญชา...

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๒๓

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๒๓

พทธวธของพระพทธเจานนพอสรปไดเปน ๕ ประการคอ

๑) มการวางแผน

๒) การจดองคกรในการบรหาร

๓) งานดานบคลากร

๔) การอานวยการ

๕) การกากบดแล

นคอพทธวธของพระพทธเจา ประการแรก การวางแผน พระ

พทธองควางแผนสรปประเดนได ๓ ประเดนชดเจน คอ

๑. วางแผนเพอประโยชนสวนตวของพระสาวกแต

ละทาน นนพระพทธเจาไดประทานเอหภกขอปสมปทาแก

พระสาวกและตรสวา เธอจงประพฤตพรหมจรรยเพอทาทสด

แหงทกขโดยชอบเถด พระพทธเจาทรงวางแผนเพอใหพระ

สาวกพนจากทกข

๒. วางแผนเพอประโยชนแกประชาชน พระพทธเจา

ทรงตรสแกพระอรหนตวา ๖๐ รปวา ดกอนภกษทงหลายเรา

พนแลวจากบวงทงปวงทงของทพย ทง ทเปนของมนษย

เธอทงหลายจงจารกไปเพอประโยชนและความสขแก

ประชาชนเปนอนมากเพออนเคราะหแกชาวโลก เ พอ

ประโยชนเกอกลและความสขแกเทวดาและมนษยทงหลาย

แตอยาไปทางเดยวกน ๒ รป นคอประโยชนแกประชาชน

๓. วางแผนเพอประโยชนแกการพระศาสนาในครง

พทธกาลนนมเจาลทธมากกทรงไปเทศนาสงสอนจนมจต

เลอมในมานบถอพระพทธศาสนา เชนกรณทรงโปรดเทศนา

แกชฎลสามพนองแหงเมองราชคฤหและบรวารอก ๑,๐๐๐

คน ศรทธาเลอมใส และขอทลอปสมบท พระพทธเจาทรง

ประทานเอหภกขอปสมปทาและแสดงธรรมจนภกษเหลานน

บรรลพระอรหนตทงสน

ประการตอมา คอ การจดองคกรของพระพทธเจา

ในครงพทธกาลมคนเขามาบวชตางชนวรรณะ -

แตพระพทธเจาละลายความรสกนกคดในวรรณะโดยการ

บวช ทรงตรสวาเปรยบเสมอนแมนาใหญหลายสาย เชน

แมนาคงคา ยมนา อจรวด สรภ มห ไหลมารวมกนแลวไหล

มาถงมหาสมทรยอมละนาม โคตรตวเองหมด มาส

มหาสมทรไมมแมนาคงคา ยมนา อจรวด สรภ มห แตเปน

มหาสมทร เหมอนกบแมนา ปง วง ยม นาน รวมกนเปน

แมนาเจาพระยา นคอการจดองคกรของพระพทธเจา อาศย

หลกอาวโสภนเต ผ มพรรษานอยกวาตองเคารพผ มพรรษา

มากกวา นแสดงใหเหนวาการจดองคกรของพระพทธเจา

อาศยพระพทธวนย

ในสวนการบรหารงานบคคล แบงออกเปน ๔

ประเภท ไดแก การสรรหา การพฒนา การเลอนขน และ

การลงโทษ การสรรหานนตองคานงวาบคคลทเขามาขอ

บวชนนอายครบหรอไม ไดรบอนญาตจากบดามารดา

หรอไม ซงจะตองเ รมตนดวยความศรทธาของผ บวช

ประการตอมาการพฒนา เปนการเพมศกยภาพใหแก

บคลากรทเขามาในพระพทธศาสนาม ๒ ดานคอ การ

พฒนาในดานคนธระ คอการศกษาแกพระสงฆองคเณรท

บวชเขามา ซงเปนหนาทของเจาคณะพระสงฆาธการ และ

การพฒนาดานวปสสนาธระ น ๒ เรองดวยกน ประการท

สาม การเลอนขนใหแกบคลากร มมาตงแตครงพทธกาล

เชนการทพระพทธเจาทรงแตงตงเอตทคคะ เปนตาแหนง

ทางพทธศาสนาทพระพทธเจาไดประทานแตงตงใหพทธ

บรษทผ มความรความสามารถเดนกวาทานอนในดานนนๆ

เชนพระสารบตร เปนเอตทคคะในดานผ มปญญา พระโมค

คลลานะ เปนเอตทคคะในดานผ มฤทธ ฝายฆราวาสกมนาง

วสาขาซงเปนเอตทคคะในฝายผ เปนทายกา ดงนนตาแหนง

สมณศกดในปจจบนกเอาจารตนนมา สาหรบการลงโทษก

เหมอนกน พระพทธเจามการลงโทษ ๔ ระดบ

...พระเณรตองรกษาพระธรรม

วนย ไมประมาทในการทา

หนาท ทางานใหมหลกฐาน

โดยเฉพาะการเกบเอกสาร

การบนทกตางๆ...

คอ ดวยการตาหน ปลกพระองคออกจากหม ตาหนดวยการลงพรหมทณฑ และการขบออกจากหม ประการตอมาพทธวธในการกากบดแล เปนหนาทของเจาคณะพระสงฆาธการจะตองดแล เออเฟอ กฎหมาย ขอบงคบตางๆ จรยาพระสงฆาธการ การบรหารตามพระธรรมวนย ๔ คอ ตามแนวปรสทธศล ๔ ประกอบดวย ๑. ปาฏโมกขสงวรศล คอ ความสารวมในพระปาฏโมกข ประพฤตเครงครดในสกขาบททงหลาย ตองดาเนนการใหเปนไปตามขอบงคบ กฎกตกาตามสกขาบท พระเณรตองรกษาพระธรรมวนย ไมประมาทในการทาหนาท ทางานใหมหลกฐาน โดยเฉพาะการเกบเอกสาร การบนทกตางๆ เชนในการททานจะประชมเจาอาวาสในเขตปกครอง ทานตองมระเบยบวาระในการประชม เรองทจะแจงในทประชมเพอทราบ เ พอรบรอง รายงานการประชมครง ทแลว เ รองพจารณา เรองอนๆถาม สรปรวมไดวา อยาประมาทในการทาหนาท ๒.อนทรยสงวรศล คอความสารวมอนทรยทง

๖ ระวงไมใหบาปอกศลครอบงาเมอรบรอารมณดวยอนทรย

ทง ๖

๓. อาชวปารสทธศล คอความบรสทธแหงอาชวะ เลยงชวตโดยทางทชอบ ทานเปนเจาคณะตาบลตองดแลผ ใตบงคบบญชาในการทาหนาทโดยความบรสทธ โปรงใส ตรวจสอบได การรายงานผบงคบบญชาตองเปนความจรง

๔. ปจจยสนนสตศล คอ การพจารณาใชสอยปจจย ๔ ตองพจารณาดวยโยนโสมนสสการ ตรตรองสงทไดมา อาหาร จวร ยารกษาโรค การบรหารตามแนวพระวนย ๔ สรปสนๆ คอ อยาประมาท มสต พจารณาอยเสมอใหรอบคอบ หวงวาสงทไดถวายความรแดทานทงหลาย คงจะเปนประโยชนไมมากกนอย ใหเปนขอคด โดยเฉพาะอยางยงการบรหารการคณะสงฆตามพระธรรมวนย ๔ ประการ ซงไดสรปใหทานทงหลายทราบไปแลว ในทสดนกระผมขอเอาคณพระศรรตนตรย คอ คณพระพทธเจา คณพระธรรม คณพระสงฆ และดวยอานาจกศลคณงามความดททานทงหลายไดบาเพญมาแลวดวยกาย ดวยวาจา ดวยใจ ตอพระศาสนา ตอวดวาอาราม จงมารวมกนเปนพลว ตบะ เตชะปจจยดลบนดาลใหทานทงหลายมแตความสขกายสขใจ เจ รญดวยศล สมาธ ปญญา ปรารถนาธรรมพศมยชนใดชนหนงทตงใจไว ขอความปรารถนาความตงใจนนจงสาเรจทกประการ เทอญ

**********************

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๒๔

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๒๕

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๒๕

มมกฎหมาย...

กฎหมายคณะสงฆ (๔) อดมศกด ชโตชนะ

มาตรา ๕ ตร แหงพระราชบญญตคณะสงฆ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ บญญตวา พระมหากษตรยทรงไวซงพระราชอ านาจในการแตงตงสถาปนาและถอดถอนสมณศกดของพระภกษในคณะสงฆ จากบทบญญตมาตราน มค าทตองท าความเขาใจเบองตนกอนคอ สมณศกดของพระภกษ ซงมผใหค าจ ากดความไวดงน พจนานกรมฉบบราชบณฑตสถาน พ .ศ. ๒๕๔๒ ใหความหมายวา ยศพระสงฆทไดรบพระราชทานมหลายชน แตละชนมพดยศเปนเครองก าหนด พระมหานรตต จตส วโร ใหค าจ ากดความวา สมณศกด คอ บรรดาศกด หรออสรยยศ ทองคพระมหากษตรยทรงพระราชทานแกพระสงฆ การททรงพระราชทาน สมณศกดแกพระสงฆไทยนน เปนการพระราชทานถวายเกยรตแกพระสงฆผประพฤตดปฏบตชอบตามพระธรรมวนย มความรความเชยวชาญแตกฉานในพระไตรปฎก และบ า เ พญคณงามความด แกพระ พทธศาสนา ส ง คมและประเทศชาตเปนการประกาศยกยองเชดชเกยรต เพมพนขวญและก าลงใจแกพระสงฆใหด ารงมนในการประพฤตพรหมจรรย ชวยกนบ าเพญประโยชนทงแกประเทศชาต พระศาสนา และเปนก าลงในการสบตออายพระพทธศาสนาใหเจรญรงเรองตลอดไป ในสมยพทธกาลนนองคสมเดจพระสมมาสมพทธเจาไดทรงยกยองพระอรหนตสาวกซงมความสามารถเปนเลศในดานตางๆ ใหด ารงต าแหนงเอตคคะ เชน พระสารบตรเถระ เปนเอตทคคะผเลศดวยปญญา พระมหาโมคคลลานะเถระ เปนเอตคคะในทางผมฤทธ พระอบาลเถระเปนเอตทคคะในทางผทรงพระวนย เปนตน ซงมทงหมด ๔๑ รป นนเหนไดวาพระพทธองคทรงประทานต าแหนงแดพระสาวกเปนการสงเสรมใหการปกครองคณะสงฆเปนไปดวยด โดยใหการยกยองพระภกษทประพฤตด ปฏบ ตชอบเ พอเปนแบบอย างแกพระภกษ รป อนๆ เม อพระพทธเจาเสดจดบขนธปรนพพานไปแลวและพระพทธศาสนาไดเปนทยอมรบนบถอในประเทศตางๆ รวมถงประเทศไทย

พระมหากษตรยไทยนบตงแตสมยกรงสโขทยเปนราชธานจนถงปจจบน จงทรงพระราชทานสมณศกดแดพระภกษสงฆผประพฤตดปฏบตชอบใหปกครองดแลคณะสงฆดงปรากฎในหลกศลาจารกพอขนรามค าแหงมหาราชหลกท ๑ วา “กลางเมองสโขทยนมพหาร มพระพทธรปทอง มพระอฎฐารศ มพระพทธรป มพระพทธรปอนราม มพหารอนใหญ มพหารอนราม มปครนส(สยมต) มเถร มมหาเถร เบองตะวนตกเมองสโขทยนมอรญญก พอขนรามค าแหงกระท าโอยทานแกมหาเถรสงฆราช ปราชญเรยนจบปฎกตรย หลวกกวาปครในเมองน ทกคนลกแตเมองศรธรรมราชมา ” ล าดบชนสมณศกดของคณะสงฆในปจจบนม ๘ ระดบ คอ

๑) สมเดจพระสงฆราช ๒) สมเดจพระราชาคณะ ชนสพรรณบฎ ๓) พระราชาคณะชนรอง ชนหรญบฎ ๔) พระราชาคณะชนธรรม ๕) พระราชาคณะชนเทพ ๖) พระราชาคณะชนราช ๗) พระราชาคณะชนสามญ ๘) พระครสญญาบตร

ส าหรบประโยชนของการพระราชทานสมณศกดนน พระมหานรตต จตส วโร ไดประมวลประโยชนทเปนรปธรรมไดดงนคอ

๑. เปนสวนหนงของการบ าเพญพระราชกศล ในวโรกาศอนส าคญของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวและสมเดจพระนางเจาฯพระบรมราชนนาถ เชนวนเฉลมพระชนมพรรษา เปนตน

๒. เปนการยกยองเชดชพระสงฆผประพฤตดปฏบตชอบ อนจะเปนการเพมเตมเสรมก าลงใจในการ-

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๒๖

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๒๖

ประพฤตพรหมจรรยเพอสบตออายพระพทธศาสนาใหวฒนาสถาพรสบไป

๓. เปนการประกาศเกยรตคณของพระสงฆรปนนๆ ทไดมวรยะอตสาหะ บรหารกจการงานพระพทธศาสนามาดวยด เอาใจใสตอหนาท ปกครองดแลหมคณะใหเปนไปดวยความเรยบรอย และอบรมสงสอนประชาชนใหประพฤตดตามหลกค าสอนทางพระพทธศาสนาซงกอใหเกดสนตสขในสงคม

๔. เปนการชวยพฒนาสงคมและประเทศชาตใหเกดความเจรญร งเรอง เพราะหลกเกณฑการพจารณาคณสมบตของพระสงฆทสมควรไดรบพระราชทานสมณศกดนน ไมเพยงแตมองในแงการพฒนาวดวาอารามหรอการกอสรางศาสนสถานเทานน ยงมองถงผลงานดานสาธารณสงเคราะหท พระสงฆ ไดบ า เ พญสาธารณประโยชนมาประกอบดวย เชน การกอสรางสาธารณสถาน โรงพยาบาล ถนน สะพาน สถานศกษา รวมถงการใหทนการศกษาแกนกเรยนทเรยนดแตยากจน หรอผดอยโอกาสทางการศกษา ตลอดถงการใหความอนเคราะหแกผประสบภยตางๆ

๕. เปนการอนรกษศลปวฒนธรรมและโบราณราชประเพณ อนเปนเอกลกษณของไทยไวมใหเสอมสญ

๖. เปนพระราชกศโลบายของพระมหากษตรยตงแตอดตจนปจจบน ทประพฤตพระองคเปนแบบอยางในการบ าเพญกศล และทรงชแนะใหประชาชนเหนความส าคญของพระพทธศาสนา วาพระธรรมค าสอนของพระพทธองคเปนสงทมเหตและเหนผลไดจรง อาท บคคลผประพฤตกรรมด ยอมไดรบผลดเปนเครองตอบแทน เปนตน ดงนนการทกฎหมายฉบบนระบไววาพระมหากษตรยทรงไวซงพระราชอ านาจในการแตงตงสถาปนาและถอดถอนสมณศกดของพระภกษสงฆ ยอมแสดงใหเหนวาประเทศไทยยงคงยดใหหลกประเพณทมมาแตโบราณ จงไดบญญตเปนกฎหมายไวม ใหผ ใดลวงละเมดพระราชอ านาจขององคพระมหากษตรย และยงมองเหนถงความส าคญของการปกครองคณะสงฆวามสวนตอความเจรญรงเรองของพระพทธ-

ศาสนาในประเทศไทย จงจ าเปนทจะตองพจารณาคดเลอกพระภกษทประพฤตดปฏบตชอบ มความสามารถเปนทประจกษใหปกครองและดแล รวมถงการควบคม ภกษสามเณรใหอยในพระธรรมวนยขององคสมเดจพระสมมาสมพทธเจา และเปนทเลอมในของพทธศาสนกชน ดวยเหตนจงท าใหพระพทธศาสนาไดตงมนอยในประเทศไทยจวบจนปจจบนน

...พระมหากษตรยทรงไวซงพระราชอ านาจในการแตงตงสถาปนาและถอดถอนสมณศกดของพระภกษสงฆ ยอมแสดงใหเหนวาประเทศไทยยงคงยดใหหลกประเพณทมมาแตโบราณ จงไดบญญตเปนกฎหมายไวมใหผใดลวงละเมดพระราชอ านาจขององคพระมหากษตรย และยงมองเหนถงความส าคญของการปกครองคณะสงฆวามสวนตอความเจรญร งเรองข อ ง พ ร ะ พ ท ธ ศ า ส น า ใ นประเทศไทย...

กองบรรณาธการ รวบรวม/เรยบเรยง

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๓๐

พทธศาสนาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (๔)

AEC

. . .การนบถอศาสนาของรฐเวยดนาม มาตรา๗๐ ของรฐธรรมนญระบช ดวา พลเมองม

สทธเสรภาพด านความเชอและน บถอศาสนาหรอไมน บถอศาสนาหนงศาสนาใด ทก

ศาสนาตางมความเสมอภาคภายใตกฎหมาย ศาสนสถานตางๆไดรบการค มครองตาม

กฎหมาย ไมมใครสามารถละเมดสทธเสรภาพดานความเชอและการนบถอศาสนา หรอใช

ความเชอและการนบถอศาสนามาเปนโลบงหนาเพอมการกระท าทฝาฝนกฎหมายและ

นโยบายของรฐ ...การนบถอศาสนาภายใตกรอบกฎหมาย ระเบยบนตนยทเปดกวางนชวย

ใหแทบทกศาสนาใหญๆของเวยดนามพฒนาอยางรวดเรว ...

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๒๗

เวยดนาม

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๓๑

เมอกลาวถงพทธศาสนาในประเทศเวยดนามเชอวาหลายคนอาจนกไปถงบคคลสาคญทานหนง นามวา ตช นท ฮนห ทานนทฮนหกาเนดในป พ.ศ. ๒๔๖๙ ทจงหวดกวงส ในตอนกลางของประเทศเวยดนาม ทานมชอเดมวา เหงยน ซวน เบา "ตช นท ฮนห" เปนฉายา เมอไดรบ การอปสมบทแลว คาวา "ตช" ในเวยดนามใชเรยกพระ ม ความหมายวาเปนผ สบทอดพทธศาสนา สวน "นท ฮนห" เปนนามทางธรรมของทาน มความหมายวา "การกระทาเพยงหนง" หมศษยในทางตะวนตก เรยกทานวา (ไถ) ซงในภาษาเวยดนามมความหมายวา "ทานอาจารย" ตช นท ฮนห เปนหนงในบคคล ผ รเรม นาพทธศาสนา ออกมาสมพนธกบโลกสมยใหม อยางมพลง ในยามทบานเมอง เกดศกสงคราม ทานเหนวาจดยนของพทธศาสนา มไดอยท การสนบสนนฝายใดฝายหนง ทจบอาวธหาหนกน หากอยท การเสนอทางออกอยางสนต เปนทยอมรบกนวาเสนหแหงคาสอนของ ตช นท ฮนห อย ทการประยกตธรรมใหสมสมย โดยองอาศยหลกไตรสกขา กลาวคอศล สมาธ ปญญา แทนทศลจะจากดอยแคศล ๕ ในขอบเขตแคบ ๆ อยางทเราคนเคย ทานไดขยายศล ๕ ใหมความหมาย กวางขน เพอใหเหมาะกบ สงคมสมยใหม ดานสมาธ ทานเหนวาหวใจสาคญของสมาธภาวนา คอการเจรญสต เพราะสตนาไปสความตนร และความตนรนนมไดจากดอยแค การรกายและใจ ของตนเทานน หากยงรความเปนไปของสงรอบตว รวมทง รถง ความทกขยากของผ คนดวย แตขณะเดยวกนจะตองไมปลอยใหความทกขของผ อน ทวมทนจต จนตนเองกลายเปนผทกข ยงเปนผฉลาดในการนาพาใหเราเหนโลกดวยปญญา กลาวคอ ไปพนจากความหลง แหงทวภาวะทมองสงตางๆ แยกออกเปนขวๆ ทานชใหเหนวา สงทมองเหนเปนขวนน แทจรงเปนอกดานของ เหรยญเดยวกน ไมวา ได-เสย มา-ไป เกด-ตาย เรา-ผ อน ขยะ-ดอกไม เหยอ-อาชญากร ทงหมดน ไมไดแยกจากกน คนทเปนอาชญากรนนกเคยเปนเหยอมากอน ทานตช นท ฮนห เปนภกษทนตยสารไทม ยกยองใหเปน “hero” หรอผ มผลงานอนโดดเดนและ เปนแรงบนดาลใจใหแกคนทงโลก หนงสอหลายเลมของทาน ตดอนดบ หนงสอขายด ทงในยโรปและอเมรกา ทกหนแหงททานไปบรรยาย จะมผ ฟงแนนขนด แมตอง เสยคาผานประตกตาม

สาหรบดนแดนประเทศเวยดนาม ในปจจบนแบงออกเปน ๓ อาณาเขต คอ ตงเกย (Tong king) ไดแก แถบลมแมนาแดง อานม (Annam) ไดแก แผนดนแคบยาวตามทอดชายฝงทะเล ทอยตอนกลางระหวางตงเกยกบโคชนจน และโคชนจน (Cochin China) ไดแกแผนดนส ว น ล า ง ท ง ห ม ด ป จ จบน น อ า นม ภ า ค ใ ต เ ป นอาณาจกรจมปา สวนโคชน จนเ ปนสวนหน งของอาณาจกรฟนน ซงมศนยกลางอยในประเทศกมพชาปจจบน อาณาจกรอานม มอารยธรรมสบสายมาจากจน สวนจมปากบฟนนมอารยธรรมทสบสายมาจากอนเดย อาณาจกรอานมมอายเกอบ ๓ พนป แตไมมหลกฐานชดเจน จนถงราวพทธศตวรรษท ๓๐๐ ไดจดตงเปนอาณาจกรเวยดนาม (เวยดนาม แปลวา อาณาจกรฝายทกษณ) ตอมาอาณาจกรเวยดนาม ไดตกเปนเมองขนของจน ใน พ.ศ. ๔๓๓ เปนเวลานานกวา ๑,๐๐๐ ป ในระยะน เรยกประเทศเวยดนามวา อานม แปลวา ปกษใตทสงบ จากการตกเปนเมองขนของจน จงไดรบอทธพลทางวฒนธรรมจากจนแทบทงสน ตอมาเมอป พ.ศ. ๑๔๘๒ เวยดนามไดทาการกอบก เอกราชจากจนไดสาเรจ ไดประกาศอสรภาพจากจน ตอมาอาณาจกรเวยดนามไดแผอานาจมาทางใตสามารถเขายดครองนครจมปาไดในทสด

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๒๘

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๓๒

พระพทธศาสนาเขามาเผยแผในประเทศเวยดนาม เมอ

ราวพทธศตวรรษท ๗ ในขณะนน เวยดนามตกอยในอานาจของ

จน พระพทธศาสนาทเขามาสเวยดนามในยคแรกนน เปนพทธ

ศาสนาแบบมหายาน โดยสนนษฐานวาทานเมยวโป (Meou-Po)

ไดเดนทางมาจากประเทศจนเขามาเผยแผ เวยดนามจงไดรบเอา

ศาสนาจากจน รวมทงคมภ รทางศาสนา กเ ปนภาษาจน

เหมอนกน สนนษฐานกนวา ไดมพระภกษชาวอนเดย คอ พระ

มหาชวก พระกลยาณรจ และ พระถงเซงโฮย ไดเดนทางมาเผย

แผพทธศาสนา ในยคเดยวกบทานเมยวโป แตการเผยแผพทธ

ศาสนากไมเจรญนก เพราะกษตรยจนในขณะนนนบถอศาสนา

ขงจอ ไมสงเสรมพระพทธศาสนา และยงไมพอพระทยทมคนนบ

ถอพทธศาสนา

ตอมาเ มอชาวเ วยดนามกอบก เ อกราชไ ด สา เ รจ

พระพทธศาสนาไดรบการฟนฟอยางจรงจง ในครงนนไดม

พระภกษชาวอนเดย ชอ วนตรจ ทานไดศกษาพทธศาสนาใน

อนเดยแลวยง ไดเดนทางมาศกษาพทธศาสนานกายเซน หรอ

เธยร (Thien) ในประเทศจน แลวเดนทางมาเผยแผ พทธศาสนา

นกายเธยร หรอ เซน ในเวยดนามจนพทธศาสนาเจรญรงเรองมา

ตามลาดบ

คราวทเวยดนามก อสระภาพ ไดตงอาณาจกรไคโคเวยด

ใน พ.ศ. ๑๔๘๒ หลงจากไดอสระภาพแลว กเกดการแยงชง

อานาจกนเอง ประมาณ ๓๐ ป ระยะนพทธศาสนาซบเซาขาด

การทานบารง ตอมาเมอราชวงศดนห ขนครองอานาจในป พ.ศ.

๑๒๑๒ แลว พระพทธศาสนากลบมาเจรญรงเ รองอกครง

พระพทธศาสนาไดมอทธพลตอวถชวตของประชาชนเปนอยาง

มาก

ใน พ.ศ. ๑๕๑๑ -๑๕๒๒ รฐบาลไดจดตงองคการ

ปกครองคณะสงฆขน โดยรวมเอาคณะนกบวชเตากบพระสงฆ

ในพระพทธศาสนา เขาในระบบฐานนดรศกดเดยวกน พระเจา

จกรพรรดเวยดนาม ทรงสถาปนาพระภกษงอฉนหล เปนประมข

สงฆของเวยดนาม และแตงตงเปนทปรกษาของพระองคดวย

ในสมยกษตรยองคท ๒ แหงราชวงศเล (๑๕๔๘-๑๕๕๑) ไดสงพระสงฆไปขอพระไตรปฎกจากประเทศจน ๑ ชด และทรงแนะนาใหประชาชนเลกนบถอผสาง เทวดา มานบถอพระพทธศาสนา แตประชาชนยงนบถอผสาง เทวดา พรอมกบพทธศาสนาดวย สมยราชวงศไล (๒๑๕ ป) เปนชวงทพทธศาสนามความเจรญรงเรองสงสด เพราะเปนศาสนาเดยวทไดรบการอปถมภ และศรทธาอยางแรงกลาจากราชวงศน เชน สมยของพระเจาไลไทตอง (๑๕๗๑-๑๕๘๘) ทรงทานบารงพทธศาสนาอยางกวางขวาง เชน โปรดใหสรางวหาร ๙๕ แหง สมยพระเจาไลทนตอง (๑๕๙๗-๑๖๑๕) ทรงเปนพระมหากษตรยททรงเอาใจใสบานเมอง และประชาชนมาก ดาเนนรอยตามพระเจาอโศกมหาราช เชน สงเคราะหประชาชนผทกขยาก เปนตน พ.ศ. ๑๙๕๗ เวยดนามไดตกเปนเมองขนของจนอก ตงแต พ.ศ. ๑๙๕๗-๑๙๗๔เปนเวลา ๑๗ ป กทาใหพระพทธศาสนาเ สอมโทรมไปมาก เพราะกษต ร ยราชวงศหมงของจน ไดสงเสรมแตลทธขงจอ และเตา ในขณะนนพทธศาสนานกายตนตระ ของธเบตกเขามา จนไดทาลายวด เกบเอาทรพยสน และคมภรพทธศาสนาไปหมด เ วยดนามไดเอกราชอก เ มอ พ .ศ. ๑๙๗๔ พทธศาสนาก ไม ดข น เพ ราะกษต ร ย ราชวง ศ ใหม ไมสงเสรมพระพทธศาสนา กลบเขาแทรกแซงกจการทางศาสนา ในชวงนเองไดเกดนกายตนหโดขนในเวยดนาม ซงเผยแผมาจากจนถงเวยดนาม ตอมานกายนไดผสมผสานกบนกายเดม คอ นกายเธยร จนเกดเปนพทธศาสนาแบบหนงขนมา ทยงปฏบตกนอยตามโรงเจดย (Chua) ในปจจบน พ.ศ. ๒๐๑๔ พระเจาเลทนตองไดรวบรวม

อาณาจกรจมปาเขาเปนดนแดนสวนหนงของเวยดนามได

สาเรจ จนถง พ.ศ. ๒๐๗๖ เวยดนามกไดแตกแยกเปน ๒

อาณาจกร ไดแกอาณาจกรฝายเหนอทพวกตระกลตรนห

(Trinh) ครองอานาจ-

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๒๙

แควนอานม ทง ๒ อาณาจกร ตางทาสงครามกนมาตลอด

ระยะเวลา ๒๗๐ ป จนรวมเปนอาณาจกรเดยวกนอก เมอพ.ศ.

๒๓๔๕ ในชวงเวลาทแตกแยกกนเปนเวลา ๒๗๐ ปนน พทธ

ศาสนาตางฝายตางทานบารงพทธศาสนา มการสราง และ

ปฏสงขรณวดวาอารามมากมาย

ประมาณพทธศตวรรษท ๒๒ ชาวตะวนตกไดเรมเดนทางมาตดตอกบเวยดนามทางการคาขาย และการเผยแผศาสนาครสต นกายโรมนคาทอลค มพวกโปรตเกส ฮอลนดา ฝรงเศส สเปน และองกฤษ เมอปลายพทธศตวรรษท ๒๒ นกสอนศาสนาชาวโปรตเกส และชาวฝรงเศส ไดคดคนวธการเขยนภาษาเวยดนามดวยอกษรโรมน จนชาวเวยดนามเลกใชภาษาจน ตงแต พ.ศ. ๒๓๗๐-๒๔๐๑ เวยดนามไดทาการปราบปรามพวกครสตอยางเดดขาดโดยการจบฆาตาย ทาใหพวกนกสอนศาสนาถกฆาตายจานวนมาก และพวกชาวครสตญวนอก จานวนนบแสนคน จนเกดการขดแยงกนระหวางเวยดนาม กบ องกฤษ จนทสด องกฤษสามารถเขายดครองเวยดนามไดตงแต พ.ศ. ๒๔๐๒ ยดครองเมองไซงอนได พ.ศ. ๒๔๒๖ เวยดนามกตกเปนเมองขนของฝรงเศส สมยทฝรงเศสปกครองเวยดนามพทธศาสนา เสอมโทรม

ลงมาก เพราะถกเบยดเบยนจากพวกฝรงเศส ซงนบถอศาสนา

ครสต เชนการหามสรางวด เวนแตไดรบอนญาต จากดสทธ

พระสงฆทจะรบถวายสงของ จากดจานวนพระภกษ เปนตน แม

ชาวพทธจะถกจากดสทธ โดยไมไดเปนผบรหารระดบสงเลย หาก

จะเปนไดตองนบถอศาสนาครสตเสยกอน และตองโอนสญชาต

เปนฝรงเศสดวย จงทาใหชาวพทธไมไดมสวนรวมในการบรหาร

และไมมสทธ ไมมเสยงอะไรในแผนดน ชาวเวยดนามไดพยายาม

รวมตวกนเพอลกขนส กอบก เอกราช แตกถกปราบปรามอยาง

รนแรงไปเปนระยะ ๆ ในระยะนเองพระพทธศาสนา ซงมทาทวาจะ

สญสน กมการตนตว ฟนฟกนอกครง ในป พ.ศ. ๒๔๗๔ ไดมการ

จดตงสมาคมพทธศาสนาศกษาแหงโคชนจน (Cochinchina

Buddhist study society) ขนทเมองไซงอน และไดมการตง -

สมาคมทางพทธศาสนาขนอกทเมองเว (อานม) และทเมองฮานอย โดยสมาคม ฯ มงเนนดานการศกษา และสงคมสงเคราะห ปฏรปพระวนยของสงฆ และสงเสรมใหพระภกษสงฆไดศกษาพทธศาสนาแบบใหม ไดมการจดพมพวารสารของพระพทธศาสนาและแปลคมภรตาง ๆ ทงฝายมหายานและเถรวาท การฟนฟพทธศาสนาในครงนน นบวาประสบความสาเรจ เนองจากสามารถเปลยนแปลงความคดเหนของคนระดบปญญาชน ทเคยประสบความผดหวงมาจากวตถนยม ทางตะวนตก โดยมาสนบสนนการฟนฟพทธศาสนาในครงนนอยางมากมาย แตการเผยแผฟนฟพทธศาสนากเปนอนหยดชะงก ลงอกครงหนง เนองจากเกดสงครามโลกครงท ๒ ในป พ.ศ. ๒๔๙๒ หลงสงครามโลกสงบลง การฟนฟพทธศาสนาในเวยดนามกไดดาเนนการตอไปอก ทเมองฮานอยไดมการตงบรหารคณะสงฆขนใหม และจดตงพทธสมาคมสาหรบฆราวาสขนดวย ป พ.ศ. ๒๔๙๔ ทเมองไซงอนไดจดตงพทธสมาคมขน เพอฟนฟการศกษาพระพทธศาสนา แทนพทธสมาคมเกา ซงไดลมเลกกจการไปตงแตกอนสงครามโลก ใ น ป จ จ บ น น ป ร ะ เ ท ศ เ ว ย ด น า ม น บ ถ อ

พระพทธศาสนา ลทธเตา และขงจอ เปนการนบถอ

ผสมผสาน โดยเฉพาะทางดานหลกธรรมคาสอน จะ

ปฏบตตามคาสอนของทง ๓ ศาสนา ทางดานการศกษา

พระพทธศาสนาไดมการเปดสอนพระพทธศาสนาขน

โดยมหาวทยาลยวนฮนห ซงเปนมหาวทยาลยแหง

พระพทธศาสนา โดยการจดตงขนของสหพทธจกร

เวยดนาม และไดรบการรบรองจากรฐบาลเวยดนาม เมอ

ว น ท ๑ ๗ ต ล า ค ม ๒ ๕ ๐ ๗ ใ น ป จ จ บ น น

มหาวทยาลยฮนห ทาการเปดสอน ๔ คณะคอ คณะพทธ

ศาสตร และบรพาวทยา คณะอกษรศาสตร และมนษย -

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๓๐

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๓๔

ศาสตร คณะสงคมศาสตร และคณะภาษาศาสตร เฉพาะคณะพทธศาสตรและบรพาวทยา แบงออกเปน ๙ ภาควชา คอ ภาควชาพทธปรชญา วรรณคดพทธศาสนา พทธศาสนประวต พทธศาสนาทวไป พทธศาสนาในเวยดนาม ปรชญาตะวนออก ปรชญาอนเดย ปรชญาจน และปรชญาตะวนตก

อทธพลพระพทธศาสนาตอประเทศเวยดนาม

๑. อทธพลทางสงคม

๑.๑ วดเปนศนยกลางของชมชน เปนทพงของชมชน เชน ศาล เจ ด ย ห รอ โ รง เจ ด ย ห รอห อเจ ด ย ท เ ร ยกว า จว [Chua=Pagoda] เปนทบชาเทพเจา และสงศกดสทธในพระพทธศาสนา และเปนทประกอบพธบชา หรองานเทศกาลทางพระพทธศาสนา เชน พธ ๑ คา ๑๕ คา และงานศราทธกลางเดอน ๗ เปนตน พระพทธศาสนาอยางทนบถอปฏบตตามศาลเจดยเหลานน เปนการผสมระหวางนกายเธยร (เซน) กบตนหโด (ชน) หรอเปนศาสนาแบบชาวบาน ไมส มเนอหาหลกธรรมลกซงอะไร คอเปนลทธบชาเทพเจา พระโพธสตว พระอรหนตหรอปชนยบคคลของจน เชน พระกวานอาม (กวนอม ) เปนตน ๑.๒ วดเปนศนยกลางของการศกษา วดเปนสถานทรวมแหลงทางการศกษาแหงชนชนทกระดบ และยงเปนสถานทชมนมของชาวพทธในการพบปะปรกษาหารอกจกรรมตาง ๆ ทงในดานศาสนาและทงในดานการเมอง โดยมพระภกษสงฆเปนผ นาประชาชน และมสวนรวมในการกอบก เอกราช อกทงการฟนฟพระศาสนา ๑.๓ พระสงฆเปนศนยรวมจตใจของประชาชน พระสงฆถอวามบทบาทตอสงคมและความเปนอย เพราะการทประเทศเกดความไมสงบ และถกรกรานจากขาศก ประชาชนขาดทพง และยดเหนยวจตใจ จงตองอาศยวด และมพระสงฆ ซงสามารถใหความอบอนใจ และกาลงใจ และยงเปนผ นาประชาชนในการตอสกอบก เอกราช อยเคยงขางกบประชาชน ๒. อทธพลทางดานเศรษฐกจ ๒.๑ เศรษฐกจของเวยดนาม มลกษณะใกลเคยงกบเศรษฐกจของไทย ประชาชนสวนใหญ

เปนชาวนา ดงนนจงไดรบอทธพลจากพทธศาสนาในดาน-

เศรษฐกจการปฏบตตามคาสอนทางศาสนาจะทาใหชวตความเปนอยดขน คาสอนเกยวกบการเลยงชวตโดยธรรม ปราศจากการทจรต โกง ปลนจ เปนตน ลวนมอทธพลอยในจตใจของผคน ๒.๒ พระพทธศาสนาเปนศนยรวมแหงเศรษฐกจ จะสงเกตเหนไดวา บรรดาองคกรตาง ๆ ของคฤหสถเกดขนดวยแรงศรทธาในพระพทธศาสนาเกอบทงสน เชน องคกรการกรรมกรชาวพทธ องคการพอคายอยชาวพทธ สหพนธลกจาง และขาราชการชาวพทธ สมาคมครชาวพทธ สมาคมผขบรถรบจางโดยสารชาวพทธ พทธกสตรชาวพทธ สมาคมเภสชกรชาวพทธ สมาคมนกเขยนและจตรกรชาวพทธ เปนตน องคการเหลานถอวา เปนแหลงสาคญของเศรษฐกจภายในประเทศเปนอยางมาก ๓. อทธพลทางดานการเมอง ๓.๑ ในระบบการปกครองประเทศชาต มการนาศาสนธรรมมาเปนหลก ในการออกกฎหมายตาง ๆ ของบานเมอง และในการน พระสงฆกมสวนรวมในการแสดงความคดไมวาจะเปนทางดานศาสนา การศกษา การเมอง และสงคม ผ นาทเขาถงพทธศาสนาทกระดบ จะไดรบการยอมรบเลอมใส ศรทธา จากสงคมเปนอยางมากกวาศาสนาอน ๆ ๓.๒ พระสงฆมสวนรวม ในการตอสกบการเมอง ในสมยรฐบาลของโงดนเดยม พระพทธศาสนาถกกดข ยาย จากฝายรฐบาลทนบถอครสตศาสนา เปนการทาลายความรสกของพทธศาสนกชนอยางมาก ทาใหมการเดนขบวนประทวงขบไลรฐบาล โดยมพระสงฆเปนผ นามวลชน พระภกษถช กวางดก ไดเผาตนเองเพอประทวงรฐบาลซงกอความสะเทอนใจแกชาวพทธเวยดนามไปทวประเทศ ๓.๓ พระสงฆกบผลกระทบทางการเมอง ในยคของนายพลเหงยนเกาก ขนเปนผ นาประเทศ ไดรบการตอตานจากชาวพทธหวรนแรงอยตลอด มพระสงฆเปนผ นาในการตอส ระดมมวลชนเดนขบวนไปตามทองถนนเปนยค ทเรยกวา ยคหลวงพระดมพลกลางทองถนน [Monk and Mobs in The Street] แมจะไม-

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๓๑

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๓๒

ประสบความสาเรจ แตวายงเปนพลงอานาจอนสาคญยงใหญทฝายชาวบานเมองยงตองใสใจ หรอตองพงพาอาศยเชนกน ๓.๔ เหตแหงความพายแพทางการเมองของพระสงฆ พระสงฆ ซงเปนผ นาของชาวพทธมจดออนสาคญ คอ ความไมพรอมทเขาสวมบทบาทรบภาระหนาททมาถงได เพราะขาดพนฐานการศกษา และ เพราะตลอดเวลาเกอบ ๑๐๐ ป ทฝรงเศสยดครองอานาจในเวยดนาม ประชาชนทวไปถกปลอยปละละเลย ไมไดรบการศกษา พระสงฆทเปนผ นาชาวพทธลวนมาจากตระกลชาวไรชาวนา แมจะไดรบการศกษาเลาเรยนอยบาง แตเปนเพยงความรแบบเกา ๆ ทสบสานมาตามประเพณ นอยองคนกทจะพดภาษาฝรงเศส องกฤษหรอภาษาอน ๆ ไดในวงการเมองถอวา พระสงฆเปนกลมชนผ ดอย หรอไรการศกษา มลกษณะเดนคอ กลว และ ดถกวฒนธรรมจากภายนอก แตมกาลงอทธพลอยในหมประชาชนทวไป ๓.๕ การมสวนรวมทางการเมองของพระสงฆ ในสมยนายพลเหงยน คานห ขนครองอานาจแทนนายพลเดอง วน มนห พระสงฆ ทเปนผ นาชาวพทธกรวมกนสนบสนน ขบวนการตาง ๆ เชนองคการเยาวชนทเปนฐานกาลง พรอมทจะปฏบตการตามคาสงกมมาก ผ นาในวงการภายนอกกหนมาสนใจ รฐบาลทเขามาใหมกตองเอาใจ พระสามารถพดเสยงดงเขาไปถงกลางเวทการเมอง คอตองการใหคณะสงฆ มเสยงในรฐบาล หรอวารฐบาลตองรบฟงคณะสงฆ ตองการใหคนทคณะสงฆเลอก หรอเหนเหมาะสมเขาไปดารงตาแหนงในรฐบาล ตองการใหรฐอปถมภพระพทธศาสนามากขน และตองการใหเยาวชนชาวพทธมสทธ มสวนในชะตากรรมของสงคมเวยดนามมากขน

เสรภาพทางศาสนาในเวยดนาม ในวนวสาขบชาว ดทกแหงในตว เมองใหญๆ เชน

กรงฮานอย กรงเกาเว นครโฮจมนหและทองถนตางๆทว

ประ เทศ ตา ง ไ ด รบการประด บประดาดวยธง ทวดอกไ ม

อยา งสวยง ามและมการประกอบศาสนกจอยางค กค ก

พทธศาสนกชนนบลานคนทง ในและตางประ เทศ ไดเ ขา

รวมพธจดธป สวดมนต สรงนาพระปลอยโคมลอยขอใหม -

มสนตภาพ และกจกรรมกศลทางสงคมตางๆทง น แ ส ด ง ใ ห เ ห น ถ ง ก า ร พ ฒ น า ใ น ท ก ด า น ข อ ง พ ท ธศาสนาเวยดนามดง ทพระมหาเถระ Thích Gia Quang รอง ห วห นาสภ าบรหารพ ทธสมาค มเวยดนามไดยนยนในพธฉลองวนวสาขบชา ทจดขน ณ กรงฮานอยวา“ทกวนน พทธสมาคมเวยดนามไดสบ ส าน เ กย ร ตป ร ะว ต อ น ดง า ม ขอ ง พ ท ธ ศา ส น าเวยดนามทมมา๒พนปซงไดรบการสนบสนนจากรฐ และประชาชนทกคน และไดประสบผลงานเปน ทน า ย น ด ใ น ท ก ด า น แ ล ะ ส ร า ง ก า ร พ ฒ น า อ ย า งเขมแขงโดยมพทธศาสนกชนหลายลานคน ปจจบนในเวยดนามมพระภกษสามเณร๔หมน๕พนรปและมศาสนสถานเกอบ๑หมน๖พนแหงในทวประเทศ ” ถาวนวสาขบชาเปนวนทสาคญของชาวพทธ วนครสตมาสกเ ปนวนทมความสาค ญตอชาวครสตและทง ช มชนเวยดนามเชนกน ไมว าจะ เ ปนว นครสตมาส ว นวสาขบชาหรอว น งานสาค ญของศาสนาตางๆในเวยดนาม ทางการปกครองทองถนตาง กจ ด ก า ร เ ด น ท า ง ไ ป เ ย ย ม เ ย อ น ผ ท ม ส ม ณ ศ ก ด พระภกษสามเณรและ อานวยความสะดวกเพอใหผนบถอศาสนาไดประกอบศาสนกจอยางปลอดภย การคาประกนการประกอบศาสนกจของผ

นบถอศาสนาในวนสาคญและในชวตประ จาวนคอ

เปาหมายสงสดทเวยดนามพยายามปฏบตในหลาย

ปทผานมาซงแสดงใหเหนชดถงนโยบายใหความ

เคารพเสรภาพดานความเ ชอและการนบถอ

ศ า สน า ข อ ง รฐ เ ว ย ดน า ม ม า ต ร า ๗๐ ข อ ง

รฐธรรมนญระบชดวา พลเมองมสทธเสรภาพ

ดานความเชอและนบถอศาสนาหรอไมนบถอ

ศาสนาหนงศาสนาใด ทกศาสนาตางมความ

เสมอภาคภายใตกฎหมาย ศาสนสถานตางๆ

ได รบ ก า ร ค ม ค รอ งต ามกฎหมาย ไ มม ใ ค ร

สามารถละเมดสทธเสรภาพดานความเชอและ

การนบถอศาสนา หรอใชความเชอและการนบถอ

ศาสนามาเปนโลบงหนาเพอมการกระท าท ฝาฝน

ก ฎ ห ม า ย แ ล ะ น โ ย บ า ย ข อ ง ร ฐ ค ว บ ค ก บ

รฐธรรมนญ รฐสภาและรฐบาลไดประกาศใ ช

กฤษฎกาและมต ต า งๆ โดยเฉพาะ กฤษฎก า

เ กยวกบความเ ชอและการนบถอศาสนาเพอค า

ประกนใหพลเมองปฏบตสทธเสรภาพดานความ

เชอและการนบถอศาสนาภายใตกรอบกฎหมาย

ระเบยบนตนยท เปดกวางนชวยใหแทบทกศาสนา

ใหญๆของเวยดนามพฒนาอยางรวดเรว โดยมผ

นบถอศาสนา ผ ทมสมณศกด นกบวช และศาสนสถาน

นบวนยงมากขน จนถงส นป๒๐๑๒ เวยดนามม๑๓

ศาสนา มองคกรศาสนา ๓๖องคกรโดยมผ น บถอ ๒๔

ล า น ค น ผ ท ม ส ม ณ ศ ก ด ๘ ห ม น ๓ พ น ร ป ส ถ า น ท

ฝกอบรมผ ทมสมณศกด๔๖แหง และสถานทบชากวา๒

ห ม น ๕ พ น แ ห ง ค ว บ ค ก บ ก า ร ข ย า ย ส ถ า น ท บ ช า

องคการศาสนาตางๆในเวยดนามตางวางแนวทาง

ประกอบศาสนกจทมความผกพนและพฒนากบชาต

ดงทนาย Bùi Thanh Hà รองหวหนาคณะกรรมการ

ศาสนาของรฐบาลไดยนยนในการประชมสมชชา ครง

ท๒ของสมาคมศาสนาBáptit เมอปลายป๒๐๑๒วา

“รฐ ป ฏบ ต น โ ย บ า ย ใ ห ค ว า ม เ ค า ร พ แ ล ะ คา ป ร ะ ก น

เ ส รภ า พ ด า น ค ว า ม เ ช อ แ ล ะ ก า ร น บ ถอ ศ า ส น า ข อ ง

ประชาชนอยเสมอ ทกศาสนาตางมความเสมอภาค

ภายใตกฏหมาย การประกาศใชและปฏบตนโยบาย

และกฏหมายเ กยวกบเส รภาพในดานความเ ชอและ

การนบถอศาสนาไดตอบสนองความปรารถนาอนชอบ

ธรรมของผ น บถอศาสนาตางๆ โดยเฉพาะ ผ น บถอ

ครสตศาสนานกายโปรเตสแตนส ผลสาเรจของศาสนา

ตางๆในเวลาทผานมาเปนการยนยนถงนโยบายดาน

ศาสนาของพรรคและรฐ และเปนพลงขบเคลอนเพอให

ผ น บ ถอ ศ า ส น า ต า ง ๆ มค ว า ม ส า ม ค ค แ ล ะ ค ว า มผกพนในกลมมหาสามคคชนในชาต” เสรภาพดานความเชอและการนบถอศาสนาใ น เ ว ย ด น า ม ไ ด ร บ ก า ร ร บ ท ร า บ จ า ก ป ร ะ ช า ค มระหวางประเทศ ในโอกาสทเวยดนามเปนเจาภาพกจกรรมศาสนาในระดบนานาชาตตางๆ เชน งานวส า ข บ ช า ๒ ๐ ๐ ๘ แ ล ะ ท ง ใ น ค า ป ร า ศ ร ย ข อ งนกการเมองและมตรประเทศทเคยเดนทางมาเยอนเวยดนาม รวมทงนายMichael Michalak อดตเอกอครราชทตสหรฐประจาเวยดนาม สวนเมอเรวๆน นายจอหน เคอร รรฐมนตรตางประเทศสหรฐไ ดกลาวถงอนทเรยกวา รายงานเสรภาพทางศาสนาป๒๐๑๓โดยไดยนยนวา เวยดนามไดมความกาวหนาไมนอยในดานศาสนา ว นวสาขบชา เ ปนภาพทมช ว ต ช ว า ข อ ง ก า ร พ ฒ น า ข อ ง ศ า ส น า ต า ง ๆ ใ นเวยดนาม อกทงแสดงใหเหนวา เสรภาพดานความเ ช อแ ล ะก า รน บ ถอ ศ าส น าใ น เวย ดน า ม เ ป นส ง ทไดรบการรบรองจากประชาคมระหวางประเทศและไมอาจปฏเสธได ไทย-เวยดนาม ยกระดบความสมพนธ สความเปนหนสวนทางยทธศาสตร การหา รอระหวาง น .ส .ย ง ลกษณ ช นวตร นายกรฐมนตร กบนายเหวยน ฝ จอง เลขาธการพรรคคอมมวนส ตแหงสาธารณรฐสงคมนยมเ วยดนาม ในโอกาสเยอนประเทศไทยอยางเปนทางการ ในฐานะแขกของรฐบาล โดยภายหลงเสรจสนพธตอนรบอยางเปนทางการ น.ส.ยงลกษณ ชนวตร นายกรฐมนตร และนายเหวยน ฝ จอง ไดรวมหารอขอราชการ เตมคณะ ซงผ นาทงสองตองการใหยกระดบความสมพนธไทย-เวยดนาม ไปสความเปนห นสวนทางยทธศาสตร ผานการขยายความรวมมอในสาขาตางๆ ใหเกดประโยชนตอประเทศและประชาชนทงสอง ประเดนสาคญดงน

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๓๓

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๓๔

ดานความสมพนธ การเยอนครงนนบเปนการเยอนครงประวตศาสตรระหวางไทย-เวยดนาม เนองจากเปนการเยอนไทยอยางเปนทางการครงแรกของเลขาธการพรรคคอมมวนสตเวยดนามในรอบ ๒๐ ป และทงสองประเทศยงสามารถย ก ร ะ ดบ ค ว า ม ส ม พ น ธ ไ ป ส ค ว า ม เ ป น ห น ส ว น ท า งยทธศาสตร นอกจากน ทงสองยนดใหมการแลกเปลยนการเยอนระหวางกนอยางสมาเสมอ ทงในระดบรฐบาล เอกชน และประชาชนของสองฝาย เพอรวมกนกาวสการเปนประชาคมอาเซยนทมบทบาทอยางสงในภมภาคนตอไป ความรวมมอทางดานเศรษฐกจ ทงสองยนดตอการคาระหวางไทย -เ วยดนามท เพ มข นอยางตอเ นอง และย าเจตนารมยทจะเพมมลคาการคาระหวางกนรอยละ ๒๐ ตอป โดยจะสงเสรมการคาของทงสองฝายใหถง ๑๕,๐๐๐ ลานดอลลารสหรฐ ภายในป ค.ศ.๒๐๒๐ โดยไทยยนดสนบสนนบรษทของไทยทมความเชยวชาญดานการกอสราง และดานปโตรเคม เขาไปลงทนในเวยดนามมากขน และไทยยนดรบการลงทนจากเวยดนามมากขนเชนกน นอกจากนน ไทย-เวยดนาม ยนดสงเสรมความรวมมอดานการคาขาว โดยเสนอใหรฐมนตรวาการกระทรวงพาณชยของทงสองประเทศประสานงานเรองความรวมมอดงกลาวตอไป การสงเสรมความเชอมโยง ไทยและเวยดนามเหนพองถง

ความสาคญของการพฒนาความเ ชอมโยงในภมภาค

โดยเฉพาะความเชอมโยงระหวางไทย -ลาว-เวยดนาม ใน

เสนทาง East-West Economic Corridor (เสนทางหมายเลข

๙) เสนทางหมายเลข ๘ และเสนทางหมายเลข ๑๒ และ

ในขณะน ไทยอยระหวางดาเนนการใชระบบจดตรวจปลอย

รวมจดเดยว (Single Stop Inspection-SSI) ระหวางไทย-ลาว

ณ ดานจงหวดมกดาหารกบดานสะหวนนะเขตของลาวภายใน

ปน ไทยยนดทเวยดนามและลาวจะเรงรดการลงนาม MOU

เพอใหสามารถดาเนนการตรวจปลอยจดเดยวทจดผานแดน

ลาวบาว-แดนสะหวนไดเชนกนนอกจากน ไทยพรอมพจารณา

ใหการสนบสนนการพฒนาเสนทางในประเทศเวยดนาม

โดยเฉพาะชวงทเชอมตอกบลาวและไทย รวมถง ทงสองประเทศรวมหารอกบญป นและ ADB เพอใหชวยสนบสนนการพฒนาเครอขายถนนทเชอมโยงเวยดนาม -ลาว-ไทย ตอไป ความรวมมอทางวฒนธรรม ไทยและเวยดนามยนดสนบสนนการจดตงศนยไทยศกษาและศนยเวยดนามศกษาในมหาวทยาลยของเวยดนามและไทยใหมากขน เ พอสงเสรมการแลกเปลยนดานวฒนธรรมและภาษา ระหวางประชาชนสองประเทศ และขอบคณเวยดนามสาหรบการสนบสนนกจกรรมของสมาคมมตรภาพไทย-เวยดนามมาโดยตลอด และหวงวา เวยดนามจะสนบสนนการทางานของสมาคมมตรภาพมากขน เพอสงเสรมความสมพนธในระดบประชาชนและการทองเทยวใหใกลชดกนมากขน ความรวมมอดานความมนคงทางทะเล ไทยในฐานะประเทศผ ประสานงานความสมพนธอาเซยน-จน ยนดใหความรวมมอกบเวยดนามในการสงเสรมการหารอระหวางกนและแสวงหาการแกไขปญหาอยางยงยนโดยเฉพาะ ความมนคงในทะเลจนใต โดยเสรมสรางความไวเนอเชอใจ ผานโครงการความรวมมอตางๆ ภายใตปฏญญาวาดวยการปฏบตของภาคในทะเลจนใต (DOC) ขณะเดยวกน ทงสองสนบสนนความรวมมอเพอรกษาความมนคงทางทะเล โดยเฉพาะความรวมมอระหวางกองทพเรอของทงสองประเทศในการลาดตระเวนรวมกน รวมถง ความรวมมอในการปองกนและปราบปรามอาชญากรรมขามชาต อาท ปญหายาเสพตด การคามนษย และการลกลอบสนคาผดกฎหมาย

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๓๕

ความรวมมอในกรอบภมภาคและพหภาค ไทยและเวยดนาม จะรวมกนสงเสรมการบรหารจดการทรพยากรนาอยางยงยน ผานความรวมมอในการพฒนาลมแมนาโขง เพอใหเกดการพฒนาทยงยนของลมแมนาโขง โดยเฉพาะภายใตกลไกคณะกรรมาธการแมนาโขง (MRC) นอกจากน ทงสองเหนวา อาเซยนไดเปนกาลงสาคญในการพฒนาเศรษฐกจโลก จงสนบสนนการประสานงานอยางใกลชดระหวางทงสองประเทศ เพอใหอาเซยนมบทบาทสาคญในเวทระดบโลก

ทมา...

http://www.dhammathai.org/thailand/missionary/vietnam. http://vovworld.vn/th http://www.matichon.co.th/news_detail.php?newsid=1372

213977&grpid=03&catid=03

ค าทกทาย • เจา อง (Chao Ong) : สวสด ส าหรบชายสงอาย • เจา แองห (Chao Anh) : สวสด ชายหนม • เจา บก (Chao Bac) : สวสด ชายอายมากกวา • เจา แอม (Chao Em) : สวสด ชายอายนอยกวา • เจา บา (Chao Ba) : สวสด ส าหรบหญงสงอาย • เจา โก (Chao Co) : สวสด หญงสาว • เจา จ (Chao Chi) : สวสด หญงอายมากกวา • เจา แอม (Chao Em) : สวสด หญงอายนอยกวา • กาม เอน (Cam On) : ขอบคณ • ซน จาว (Xin Chao) : สวสด (ใชไดทกเวลา) • ซน โหลย (Xin Loi) : ขอโทษ • จบ หง งอน (Chuc Ngu Ngon) : ราตรสวสด • ซน เหมย (Xin Moi) : ขอเชญ,กรณา • ตาม เบยด (Tam Biet) : ลากอน • แฮน กพ ไล (Hen Gap Lai) : พบกนใหม • บก โก แคว คง (Bac Co Khoc Khong) : สบายดหรอ • กาม เอน บงห เทอง (Cam On Binh Thuong) : สบายด ขอบคณ • แดบ หล า (Dab Lam) : สวยมาก • ยา (Da) : ใช • คง (Khong) : ไม • โตย (Toi) : ฉน • ซงหล า (Xinh Lam) : มเสนหมาก • เตน อง ลา จ (Ten Ong La Chi) : คณชออะไร • โตย เตน ลา (Toi Ten La) : ฉนชอ • อน เอยว เอม (Anh Yeu Em) : พรกนอง,ฉนรกเธอ • เอม เอยว อน (Em Yeu Anh) : นองรกพ

ทมา http://www.oceansmile.com/Vietnam/PasaVietnam.htm

ภาษาเวยดนาม

ผศ.ดร.สมคด ดวงจกร1

1

ผชวยศาสตราจารย ดร. มหาวทยาลยราชภฏหมบานจอมบง

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๓๖

การพมพหนงสอทางคณะสงฆไทย

การพมพหนงสอของคณะสงฆ โดยปกตใชเครองพมพดด แตปจจบนนยมไดใชเครองใชโปรแกรมการพมพในเครองคอมพวเตอร และทางราชการไดก าหนดใหหนวยงานตางๆ ด าเนนการตดตงรปแบบการพมพ (ฟอนต) สารบรรณ และรปแบบตวพมพอนๆ (ฟอนต) ทงหมดจ านวน 13 รปแบบตวพมพของส านกงานอตสาหกรรมสงเสรมซอฟแวรแหงชาต (องคการมหาชน) และกรมทรพยสนทางปญญา เพมเขาไปในระบบปฏบตการ Thai OS และใชรปแบบตวพมพดงกลาวแทนรปแบบตวพมพเดม เพอใหเอกสารของทางราชการเปนไปอยางมมาตรฐาน และไมมปญหาในการละเมดลขสทธและไมขนกบระบบปฏบตการระบบใดระบบหนง และเหนควรใหใชรปแบบตวพมพไทยสารบรรณ (Thai Sarabun PSK) ขนาด 16 พอยท อนเปนประโยชนตอการพฒนาระบบจดเกบขอมลขาวสารหรอหนงสอราชการในระบบอเลกทรอนกส รวมทงก าหนดใหหนวยงานราชการและหนวยงานทวไปดาวนโหลดแผนแบบ (Template) มาตรฐานการพมพหนงสอภายนอก หนงสอภายใน หนงสอประทบตราไดจากเวบไซต http://www.opm.go.th

ในก าร ใ ช โ ป รแกรมกา ร พม พ ใ น เค ร อ งคอมพวเตอรนนนบวา มความสะดวก งายตอการจดเกบ แกไขขอมล สามารถท าส าเนาและพมพงานไดอยางรวดเรว การน าโปรแกรมดงกลาวมาใชในงานคณะสงฆกสามารถน ามาใชไดดวยการปรบใหเหมาะสมกบกจการสงฆเอง และทส าคญการคณะสงฆควรมความระมดระวงในการจดพมพเชนหนงสอราชการทวไป (ระเบยบส านกนายกรฐมนตร วาดวยงานสารบรรณ พ.ศ. 2526 (แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2548), ม.ป.ป, หนา 124-125) กลาวคอ พมพไมตก มความรในตวสะกดการรนต ตวยอ และควรมความรรอบตวนอกเหนอจากการพมพหนงสออก เชน เขาใจขอความในหนงสอนน จดวรรคตอนไดถกตองเมอจ าเปน รหลกภาษา รแบบหนงสอชนดตางๆ ชอสวนงาน ชอและต าแหนงของผบรหารหนวยงาน รจกและอานลายมอผรางท-

ทเกยวของไดด พจารณาการใชกระดาษ วางรปหนงสอ สามารถจดล าดบและแบงงานใหเหมาะสม และรจกรกษาเครองพมพและเครองคอมพวเตอรใหสามารถใชงานไดอยางเสมอ และในการพมพดวยโปรแกรมการพมพในเครองคอมพวเตอร มหลกเกณฑทควรปฏบต ดงน 1. การตงคาในโปรแกรมการพมพ 1.1 การตงระยะขอบกระดาษ ขอบซาย 2 เซนตเมตร ขอบขวา 2 เซนตเมตร 1.2 การตงระยะบรรทด ใหใชคาระยะบรรทดปกต คอ 1 เทา หรอ Single 1.3 การกนคาไมบรรทดระยะการพมพ อยระหวาง 0 – 16 เซนตเมตร

2. การพมพ 2.1 หนงสอภายนอก 2.1.1 การพมพเรอง ค าขนตน อางถง สงทสงมาดวย ใหมระยะบรรทดระหวางกนเทากบระยะบรรทดปกต และเพมคากอนหนาอก 6 พอยท (1 Enter + 1 Before 6 pt) 2.1.2 การพมพขอความภาคเหต ภาคความประสงค และภาคสรป ใหมระยะบรรทดระหวางขอความแตละภาคหางกนเทากบระยะบรรทดปกต และเพมคากอนหนาอก 6 พอยท (1 Enter + 1 Before 6 pt) 2.1.3 การพมพขอความ ภาคเหต ภาคความประสงค และภาคสรป ใหมระยะยอหนาตามคาไมบรรทดระยะการพมพ เทากบ 2.5 เซนตเมตร 2.1.4 การพมพค าลงทาย ใหมระยะหางจากบรรทดสดทายภาคสรปเทากบระยะบรรทดปกต และเพมคากอนหนาอก 16 พอยท (1 Enter + 1 Before 6 pt)

การเลขานการกบงานสารบรรณทางคณะสงฆไทย ผศ.ดร.สมคด ดวงจกร

มหาวทยาลยราชภฏหมบานจอมบง

พระนพนธ สมเดจพระญาณสงวร สมเดจพระสงฆราช สกลมหาสงปรณายก วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๓๙

วารสารสถาบนพระสงฆาธการ ๓๗

2.1.5 การพมพชอเตมของเจาของหนงสอ ใหเวนบรรทดการพมพ 3 บรรทด (4 Enter) จากค าลงทาย 2.1.6 การพมพชอสวนราชการเจาของเรอง ใหเวนบรรทดการพมพ 3 บรรทดจากต าแหนงของเจาของหนงสอ (4 Enter) 2.2 หนงสอภายใน 2.2.1 สวนหวของแบบบนทกขอความก าหนดขนาดตวอกษร ดงน 2.2.1.1 ค าวา “บนทกขอความ” พมพดวยอกษรตวหนา ขนาด 29 พอยท และปรบคาระยะบรรทดจาก 1 เทาเปนระยะแนนอน (Exactly) 35 พอยท 2.2.1.2 ค าวา “สวนราชการ วนท เรอง” พมพดวยอกษรตวหนา ขนาด 20 พอยท 2.2.2 การพมพค าขนตน ใหมระยะบรรทดหางจากเรองเทากบระยะบรรทดปกต และเพมคากอนหนาอก 6 พอยท (1 Enter + 1 Before 6 pt)

2.2.3 การพมพขอความ ภาคเหต ภาคความประสงค และภาคสรป และการยอหนาใหถอปฏบตเชนเดยวกบหนงสอภายนอก 2.2.4 การพมพชอเตมของเจาของหนงสอ ใหเวนบรรทดการพมพ 3 บรรทด จากภาคสรป (4 Enter) 2.3 จ านวนบรรทดในการพมพหนงสอราชการแตละหนาใหเปนไปตามความเหมาะสมกบจ านวนขอความและความสวยงาม 2.4 การพมพหนงสอราชการแบบอนตามทระเบยบก าหนดใหถอปฏบตตามนยดงกลาวขางตนโดยอนโลมโดยค านงถงความเหมาะสมกบรปแบบของหนงสอชนดนน กรณการจดพมพหนงสอดวยเครองพมพดด สามารถประยกตใชจากหลกเกณฑทปรากฏในค าอธบายของระเบยบส านกนายกรฐมนตร วาดวยงานสารบรรณ พ.ศ. 2526 ได ดงน 1. การพมพหนงสอการคณะสงฆตองใชกระดาษตราธรรมจกรหรอทก าหนดขนเอง ถามขอความมากกวา 1 หนา หนาตอไปใหใชกระดาษไมตองมตราใดๆ แตใหมคณภาพเชนเดยวหรอใกลเคยงกบแผนแรก

2. การพมพหวขอตางๆ ใหเปนไปตามแบบหนงสอทก าหนดไวในระเบยบ 3. การพมพ 1 หนากระดาษขนาด เอ 4 โดยปกตใหพมพ 25 บรรทด บรรทดแรกของกระดาษควรอยหางจากขอบกระดาษดานบนประมาณ 5 เซนตเมตร 4. การกนระยะในการพมพ 4.1 ในบรรทดหนงใหตงจงหวะเคาะของพมพดดไว 70 จงหวะเคาะ 4.2 ใหกนระยะหางจากขอบกระดาษดานซายมอประมาณ 3 เซนตเมตร เพอความสะดวกในการจดเกบเขาแฟม 4.3 ตวอกษรสดทายควรหางจากขอบกระดาษดานขวาไมนอยกวา 2 เซนตเมตร 5. ถาค าสดทายของบรรทดมหลายพยางคไมสามารถพมพจบค าในบรรทดเดยวกนได ใหใชเครองหมายยตภงค (-) ระหวางพยางค 6. การยอหนาซงใชในกรณจบประเดนแลว จะมการขนขอความใหมใหเวนหางจากระยะกนหนา 10 จงหวะเคาะ 7. การเวนบรรทด โดยทวไปจะตองเวนบรรทดใหสวนสงสดของตวพมพและสวนต าสดของตวพมพไมทบกน 8. การเวนวรรค 8.1 การเวนวรรคโดยทวไปเวน 2 จงหวะเคาะ 8.2 การเวนวรรคระหวางหวเรองกบเรอง ใหเวน 2 จงหวะเคาะ 8.3 การเวนวรรคในเนอหา เรองทพมพมเนอหาเดยวกน ใหเวน 1 จงหวะเคาะ ถาเนอหาตางกนใหเวน 2 จงหวะเคาะ 9. การพมพหนงสอทมหลายหนา ตองพมพเลขหนา โดยใหพมพตวเลขหนากระดาษไวระหวางเครองพมพยตภงค (-) ทกงกลางดานบนของกระดาษ หางจากขอบกระดาษดานบนลงมาประมาณ 3 เซนตเมตร 10. การพมพหนงสอทมความส าคญ และมจ านวนหลายหนา ใหพมพค าตอเนองของขอความทจะยกไปพมพหนาใหมไวดานลางทางมมขวาของหนานนๆ แลวตามดวย ...(จด 3 จด) โดยปกตใหเวนระยะหางจากบรรทดสดทาย 3 ระยะบรรทดพมพ และควรจะตองมขอความของหนงสอเหลอไปพมพในหนาสดทายอยางนอย 2 บรรทด กอนพมพค าลงทาย

สวนกรณททางคณะสงฆไมมหรอไมสามารถใชงานทงเครองคอมพวเตอรและเครองพมพดด ไดกสามารถเขยนดวยลายมอไดเชนกน แตกจะใชในกรณทจ าเปนจรงๆ เทานน โดยสามารถปรบและประยกตใชแนวทางการพมพหนงสอหรอแบบฟอรมทปรากฎในทายระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยงานสารบรรณดงทไดกลาวมา

..............................

เจามอะไรมา จะเอาอะไรไป

ยศและลาภหาบไปมไดแน เวนเสยแตตนทนบญกศล ทงสมบตทงหลายใหปวงชน รางของตนเขายงเอาไปเผาไฟ

เจาเกดมามอะไรมาดวยเจา ใยมวเมาโลภมากทาบาปใหญ เจามาเปลาแลวจะเอาอะไรไป เจากไปตวเปลาเหมอนเจามา

เจาเกดมากมาแตตวเปลา ใครหอบเอาสมบตมากหาไม ถงคราวจากทอดทงไวมเอาไป ตดตามไปแตบาปบญของตนเอง เมอเกดมากมาแตตวเปลา เมอตายเลาจะเอาอะไรไปดวยหนา มาอยางไรไปอยางนนอยาสงกา อยาหวงวาเขาเราจะเศราใจ เมอยงไมตายมงหมายวาของขา เพราะตณหาพาจตคดหลงไหล แมตวเราเขายงเอาไปเผาไฟ มสงใดเปนของเรากเปลาเลย แรกเกดมามแตหวและตวเปลา มไดเอาเงนทองคลองมาดวย เมอเปนอยบากบนเขาขนรวย ยามมอดมวยกทงไวไปแตมอ.