รายงานการวจย

พรรณไมและระบบนเวศแบบภเขาหนปน ในอทยานแหงชาตทงแสลงหลวง จงหวดพษณโลก

Vegetation of Limestone Mountain in Thung Salaeng Luang

National Park, Phitsanulok Province

ผวจย ดร. ปราณ นางงาม

ภาควชาชววทยา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร

99 หม 9 ต าบลทาโพธ อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก 65000 โทรศพท 055-963320, e-mail: praneepa@nu.ac.th

สนบสนนโดย งบประมาณรายไดคณะวทยาศาสตร กองทนวจย มหาวทยาลยนเรศวร

ประจ าป พ.ศ. 2551 (โครงการวจยพนฐาน)

รายงานการวจย

พรรณไมและระบบนเวศแบบภเขาหนปน ในอทยานแหงชาตทงแสลงหลวง จงหวดพษณโลก

Vegetation of Limestone Mountain in Thung Salaeng Luang National Park,

Phitsanulok Province

ผวจย ดร. ปราณ นางงาม

ภาควชาชววทยา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร

99 หม 9 ต าบลทาโพธ อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก 65000 โทรศพท 055-963320, e-mail: praneepa@nu.ac.th

สนบสนนโดย งบประมาณรายไดคณะวทยาศาสตร กองทนวจย มหาวทยาลยนเรศวร

ประจ าป พ.ศ. 2551 (โครงการวจยพนฐาน)

ก

กตตกรรมประกาศ

ขอขอบคณคณะวทยาศาสตร ทไดจดสรรเงนงบประมาณรายได ภายใตกองทนวจย มหาวทยาลยนเรศวร สนบสนนการท าวจย สาขาโครงการวจยพนฐาน ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2551 ท าใหงานวจยส าเรจลลวงดวยด ขอขอบคณ นายสชาต วทนะกาญจน หวหนาอทยานแหงช าตทงแสลงหลวง นายวสนต ภพชต และนายส าราญ แสนประเสรฐ ผชวยหนาอทยานแหงชาตฯ และเจาหนาทประจ าหนวยพทกษอทยานแหงชาตทงแสลงหลวง ท สล 6. ถ าเดอน-ถ าดาว ทกทานทรวมเดนส ารวจดวยทกครง ขอขอบคณ นายจรส ชวยนะ หวหนาสถานวนวฒนวจย พษ ณโลก ทเออเฟอขอมลอณหภมและปรมาณน าฝน ขอขอบคณนสตระดบปรญาโท นางสาวพนธตรา กมล นายสรศกด นาคเอยม นายวชรศกด มาเกด นายธนากร วงศษา และนางสาวกฤษณธร ศรภเวยง ทรวมวจยภาคสนามทกครง และขอขอบคณคณะกรรมการทปรกษาดานวชาการ ส านกงาน คณะกรรมการทปรกษาดานวชาการ กรมอทยานแหงชาตสตวปาและพนธพช ทพจารณาอนญาตใหเขาศกษาในพนทอทยานแหงชาต ดงกลาว

ดร. ปราณ นางงาม

ข

บทคดยอ

ระบบนเวศแบบภเขาหนปน เปนแหลงอาศยของพชและสตวเฉพาะถนหลายชนด ทไมพบ ในแหลงอาศยแบบอน บรเวณทศตะวนตกเฉยงใตของอทยานแหงชาตทงแสลงหลวงเปนพนททมโครงสรางเขาหนปน (karst) ทพบฟอสซลสตวทะเลในยค Permian อย การศกษาครงนจงเลอกพนทบรเวณถ าเดอน-ถ าดาว ทระดบความสงจากน าทะเล 100-200 เมตร เพอศกษ าจ านวนชนดของพชและจดท าเปนฐานขอมล ในป พ .ศ. 2551-2552 ไดออกส ารวจ 6 ครง ใชเสนทางเดน 2 ท รวมระยะทางประมาณ 8 กโลเมตร เกบตวอยางพชมทอล าเลยงทก าลงออกดอกและตดผล ท าเปนตวอยางพรรณไมแหงไดจ านวน 57 วงศ 123 ชนด พชกลมเฟน 6 วงศ 6 ชนด สภาพปาเปนปาชนรองผลดใบผสมไผและปาดบแลงผสมเบญจพรรณ อณหภมเฉลยตลอดทงป สงสด 31.7 องศาเซลเซยส ต าสด 19.7 องศาเซลเซยส อยางไรกตามพนทนตองมการศกษาเพมเตมเพอใหไดขอมลทสมบรณและสามารถน าไปใชประโยชนไดจรงตอชมชนในพนทตอไป ค าส าคญ: ทงแสลงหลวง ถ าเดอน-ถ าดาว พรรณไม ระบบนเวศ ภเขาหนปน

Abstract

Limestone ecosystem is habitat of many endemic flora and fauna. This study carried out inventory survey on vegetation and ecosystem of limestone formation or karst in southwestern of Thung Salaeng Luang National Park, Nern Maprang District, Pitsanulok at Duan-Daow cave, during 2008-2009. At least, vascular plants 123 species of 57 families and fern and its allies 6 species of 6 families were collected in herbarium. The forest type can be classified into two types: secondary deciduous mixed with bamboo and mixed dry evergreen forests. Annual average temperature are 19.7-31.7 °C. The Duan-Dao Cave has rugged limestone hills at 100-200 m. elevation, fossil marine invertebrate found indicate of Permian Period’s c.250 million years ago. Future research is needed for management to benefit of the surrounding local community. Key words: Thung Salaeng Luang National Park, Duan-Daow cave, flora, karst

ค

สารบญเรอง

เรอง หนา กตตกรรมประกาศ ก บทคดยอภาษาไทย ข บทคดยอภาษาองกฤษ ข สารบญเรอง ค สารบญตาราง ง สารบญรป จ บทน า 1 วตถประสงค 3 วธการศกษา 3 ผลการศกษา 4 สรปและขอเสนอแนะ 17 บรรณานกรม 17 ภาคผนวก ภาพถายพชบางชนดทส ารวจพบ 18 การพมพผลงานการวจย 25

ง

สารบญตาราง

ตาราง หนา ตาราง 1 ชนดของพชทส ารวจพบบรเวณภเขาหนปน ถ าเดอน-ถ าดาว อทยานแหงชาตทงแสลงหลวง 8

จ

สารบญรป

รป หนา รป 1 หนวยพทกษอทยานแหงชาตทงแสลงหลวง ท สล 6. ถาเดอน-ถ าดาว 6 รป 2 พนทภเขาหนปนเหนอถ าเดอน-ถ าดาว 6 รป 3 ฟอสซลสตวไมมกระดกสนหลงยค Permian 6 รป 4 อณหภมและปรมาณน าฝนเฉลย ป พ.ศ. 2551-2552 7 รป 5 อณหภม ความชนสมพทธ และปรมาณน าฝนเฉลย ป พ.ศ. 2552 7

1

บทน า

การศกษาความหลากหลายทางชวภาพของประเทศไทย ยงมความตองการขอมล เพอน าไปใชประโยชนในดานตางๆ โดยเฉพาะความหลากหลายของพรรณไม ซงถามการศกษาในแตละพนททมความแตกตางทางดานระบบนเวศ กจะท าใหเกดความรและความเขาใจถงความเฉพาะของสงมชวตแตละชนดกบแหลงทอยอาศยมากยงขน ดงนน การศกษาพรรณไมในระบบนเวศแบบภเขาหนปนจงเปนสวนหนงทจะท าใหทราบวาแหลงอาศยแบบนมพรรณไมอะไรบาง ท มความแตกตางจากแหลงอาศยแบบอนอยางไร มความส าคญตอการ น าไปประยกตใชกบการศกษาวจยสาขาอนๆ เชน การวจยพชอาหารสตวปา แหลงอาศยและอาหารของนกและแมลง การใชเปนสมนไพร เครองเซนไหว เปน แหลงอาหารของชมชนใกลเคยง และใชเพอการฟนฟปาในระบบนเวศภเขาหนปน เพราะปจจบนยงคงมการใหสมปทานท าเหมองในระบบนเวศแบบหนปนอยางตอเนอง แตหล งจากการท าเหมองแลว ผ สมปทานตองฟนฟใหพนทปานนกลบมามความหลากหลายทางชวภาพเหมอนเดมมากทสด ดงนน ถาเราไมมขอมลความหลากหลายของพชในระบบนเวศแบบน อาจท าใหทศทางการฟนฟปาไมเปนไปตามวตถประสงค เชน ปลกปาแลวไมเกดความหลากหลายขอ งพรรณไม เพราะน าพชกลบมาปลกเพยงไมกชนด หรอการน าพชจากระบบนเวศแบบอนเขามาปลก รวมถงการน าพชตางถนเขามาปลก มผลท าใหการฟนฟปาไมประสบความส าเรจ หรอท าใหความหลากหลายลดนอยลงได นอกจากการสมปทานแลวบรเวณภเขาหนปนสวนใหญจะมถ าทสวยงาม มศกยภาพในการทองเทยว ท าใหมการเขาถงพนทของประชาชนมากยงขน มการใชประโยชนในพนทและพฒนาโดยไมมแผนรองรบ ท าใหเกดผลกระทบกบความหลากหลายทางชวภาพอยางรเทาไมถงการณ ภเขาหนปนในประเทศไทยนน พบกระจายอยท วไป ทงในเขตและนอกเขตพนทอนรกษ ในแตละพนทกจะถกใชประโยชนตามทกลาวไวขางตน อทยานแหงชาตทงแสลงหลวง จงหวดพษณโลก-เพชรบรณ เปนทหนงทมภเขาหนปนอยรายรอบ เปนสถานททมชอเสยงทางการทองเทยวและก าลงพฒนาใหเปนแหลงทองเทยว ตามแผนยทธศาสตร เพอเปนแผนแมบทในการจดการอทยานแหงชาต พ .ศ. 2548-2553 ยงท าใหการศกษาความหลากหลายของพรรณไมมความจ าเปนมากยงขน

ความส าคญของภเขาหนปน ณ อทยานแหงชาตทงแสลงหลวง เชน ถ าวงแดง หรอบางครงเรยกวาถ าพระวงแดง อยบรเวณหนวยพทกษ สล . 5 ต าบลชมพ อ า เภอเนนมะปราง เปนถ าทมความยาว ประมาณ 12.5 กโลเมตร ปจจบนไดรบการยอมรบวายาวทสดในประเทศไทย นกวจยไดส ารวจพบปลาชนดใหมทอาศยอยในถ านเปนปลาตาบอด ตพมพเผยแพรไปแลว ม 2 ชนด คอ ปลาไมมตา หรอ ชอทางการประมง คอ ปลาคอถ าพระวงแดง (Schistura speisi Vidthayanon & Kottelat) ปจจบนมอยประมาณ 2,000-3,000 ตว อกชนดคอ ปลาถ าพลวง (Neolissochilus subterraneus Vidthayanon & Kottelat) โดยปลาชนดนอาศยกนมลคางคาวเปนอาหาร ปจจบนมเหลอไมเกน 500 ตว (Vidthayanon and Kottelat, 2003) ถ าเดอน-ถ าดาว อยบรเวณหนวยพทกษ สล . 6 ต าบลบานมง อ าเภอเนนมะปราง

2

จงหวดพษณโลก เปนแหลงอาศยของคางคาวปากยนจ านวนนบหมนๆ ตว แตยงไมมรายงานหรอการวจยความหลากหลายของพรรณไม จงท าใหผวจยเลอกทจะศกษาในพนทแหงน

การศกษาวจยเกยวกบพรรณไมในระบบนเวศภเขาหนปน Maxwell (1994) ไดพมพผลการส ารวจพรรณไมจากเกาะศรชง อ าเภอศรราชา จงหวดชลบร พบพชทมทอล าเลยง จ านวน 72 วงศ 274 ชนด โดยไมไดรายงานถงชพลกษณ (phenology) ของพชแตละชนด แตไดมขอแนะน าเกยวกบการฟนฟปาในระบบนเวศภเขาหนปนโดยเฉพาะในเกาะศรชง สวนในเขตพนทภาคเหนอนน Maxwell (1992) ไดกลาวถงลกษณะของปาและพรรณไมของเขตรกษาพนธสตวปาดอยเชยงดาว อ าเภอเชยงดาว จงหวดเชยงใหม ซงดอยเชยงดาวเปนภเขาหนปนขนาดใหญ สงเปนอนดบ 3 ของประเทศไทย ค อสงจากระดบน าทะเล 2,175 เมตร ไดกลาวถงประเภทของปาไวดงน ทความสงจากระดบน าทะเล ประมาณ 450-850 เมตร เปนปาผลดใบ (deciduous forest) ทความสงจากระดบน าทะเลตงแต 1,000 เมตร จนถงยอดสงสด เปนปาไมผลดใบหรอปาเขยวทงป (evergreen forest) แตในชวงฤดแลง ระหวางเดอนกมภาพนธถงเดอนมนาคม จะปรากฏเปนปาผสมผลดใบกบไมผลดใบ (mixed evergreen + deciduous) เพราะบรเวณล าธารกจะมตนไมไมผลดใบปรากฏอยดวย ท าใหเหนเปนปาแบบผสม การตพมพครงน กลาววาพบพรรณไมถงจ านวน 1,362 ชนด โดยมไดรายงานชนดทพบ หลงจากนน Palee and Maxwell (2000) ไดตพมพผลการศกษาพรรณไมจากดอยเมองออน อ าเภอแมออน จงหวดเชยงใหม เปนภเขาหนปนขนาดเลกมพนท ประมาณ 0.25 ตารางกโลเมตร มวดอยใกลเคยง ภายในมถ า ชาวบานใชเปนสถานททองเทยว ลกษณะปาเปนปาผลดใบผสมไผ (deciduous hardwood + bamboo forest) ความสงจากระดบน าทะเล 450-700 เมตร พบพชมทอล าเลยง จ านวน 69 วงศ 227 ชนด การตพมพครงนไดแสดงชพลกษณของพชทพบไวดวย คอแสดงชวงเวลาการออกดอก ตดผล และชวง มใบ ของแตละชนด การวจยขางตนไดเกบตวอยางหลกฐานไวทหอพรรณไม ภาควชาชววทยา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม ซงขอมลทได จะเปนประโยชนแกนกวชาการสาขาอนๆ ตอไป พงษศกด พลเสนา และคณะ (2549) ไดศกษาความหลากหลายของพรรณไมเขาหนปน ภาคตะวนออกเฉยงใต 7 แหง เปนเวลา 3 เดอน ไดพบทงพชถนเดยว พชหายาก และพชทใกลจะสญพนธ เชน โมกราชน (Wrightia sinkitia D.J. Middleton & Santisuk) แคสนตสข (Santisukia kerrii (Barnett & Sandwith) Brummit เปนตน การศกษาพรรณไมในระบบนเวศภเขาหนปน ควรจะมการศกษาอยางต อเนองและครอบคลมในหลายพนททมระดบความสงจากระดบน าทะเลทแตกตางกน ดงนน การศกษาพรรณไมในระบบนเวศแบบภเขาหนปน ในพนทอทยานแหงชาตทงแสลงหลวงครงน จงเลอกศกษาท ถ าเดอน- ถ าดาว บรเวณหนวยพทกษฯ สล . 6 (บานมง) ต. บานมง อ . เนนมะปราง จ . พษณโลก เปนการเพมพนทศกษาวจยของเขตภาคเหนอตอนลางเชอมตอกบภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ซงจะท าใหประเทศไทยมขอมลครบสมบรณยงขน การวจยครงนไดเกบตวอยางพรรณไมไวทหองเกบพรรณไม ภาควชาชววทยา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยนเ รศวร และส านกหอพรรณไม (BKF) กรมอทยานแหงชาต สตวปาและพนธพช เพอเปนตวอยางหลกฐานตอไป

3

วตถประสงคและขอบเขตของการวจย

การวจยครงนไดเลอกพนทภเขาหนปน ทถ าเดอน-ถ าดาว บรเวณหนวยพทกษอทยานฯ ท สร.6 (บานมง) ต.บานมง อ.เนนมะปราง จ.พษณโลก โดยมวตถประสงคดงน 1.เพอรวบรวมตวอยางพรรณไมในระบบนเวศแบบภเขาหนปน 2.เพอสรางฐานขอมลพชเฉพาะระบบนเวศแบบภเขาหนปน 3.เพอพฒนาหอพรรณไม ภาควชาชววทยา คณะวทยาศาตร มหาวทยาลยนเรศวร

วธการศกษา

มขนตอนและวธการดงตอไปน 1. ออกภาคสนามเกบตวอยาง 6 ครง ในป พ .ศ. 2551-2552 ทถ าเดอน-ถ าดาว ในพนทของ

หนวยพทกษอทยานแหงชาตท สล.6 (บานมง) ต. บานมง อ. เนนมะปราง จ . พษณโลก โดยเดนตามเสนทางลาดตระเวนของเจาหนาท จากหนวยพทกษ ฯ ไปทางทศตะวนออกเปนวงกลมกลบมาถงหนวยพทกษฯ ระยะทางประมาณ 4 กโลเมตร บรเวณส านกสงฆเทพสถตย เดนไป-กลบ รวม ระยะทางประมาณ 4 กโลเมตร ส ารวจพชทมทอล าเลยง ทงทเปนไมยนตน ไมลมลก ไมเถา และไมเกาะอาศย เกบตวอยางพชทก าลงตดดอกหรอผล ชนดละ 3 ตวอยาง ท าเป นตวอยางพรรณไมแหง (herbarium specimen) และถายภาพดอก ผล ของพชทพบ

2. วนจฉยชอวทยาศาสตร ลงทะเบยน จดท าฐานขอมล (Botanical database) โดยบนทก ชอชนด วนทเกบ ลกษณะนสย ชวงเวลาทตดดอก ตดผล เวลาการผลดใบ

4

ผลการศกษาและวจารณ

ถ าเดอน-ถ าดาว อยทหนวยพทกษอทยานแหงชาตท สล .6 (บานมง) อทยานแหงชาตทงแสลงหลวง ต. บานมง อ . เนนมะปราง จ . พษณโลก ทางดานทศตะวนตก เฉยงใตของอทยานฯ (รป 1) ทระดบความสงจากน าทะเล 100-200 เมตร ทต าแหนง 087205625 และ 087205623 (UTM) เปนพนทชายขอบของอทยานฯ ตดกบพนทท าการเกษตร ถ า มลกษณะเปนถ าน าลอด ภายในคลายหองโถงทมธารน าไหลผาน มความยาว 1.4 กโลเมตร อยภายใตเทอกเขาหนปน (รป 2) ลกษณะปาเปนปาผลดใบผสมไผ (deciduous forest with bamboo) และบางชวงจะพบเปนปาผสมไมผลดใบ (mixed evergreen + deciduous forest) ลกษณะทางธรณวทยาพบวาอยในยค Permian พบฟอสซลของสตวไมมกระดกสนหลงหลายชนด (รป 3) ในสวนของพรรณไมพบพชทงหมด 63 วงศ 129 ชนด แบงเปนพชดอกใบเลยงค 45 วงศ 95 ชนด พชใบเลยงเดยว 12 วงศ 28 ชนด สวนพชกลมเฟน พบ 6 วงศ 6 ชนด (ตาราง 1) พชทกชนดไดจดท าเปนตวอยางพรรณไมแหงเกบไวทภาควชาชววทยา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร พษณโลก บางสวนจดสงไปเกบรกษาท ส านกหอพรรณไม (BKF) กรมอทยานแหงชาตสตวปาและพนธพช กรงเทพฯ จากการส ารวจพบพชแตละชนดในจ านวนทไมมากนก ทงทเปนไมยนตนและไมลมลก สภาพทวไปมความแหงแลง บางพนทพบรองรอยของไฟปาทเกดขนในฤดแลง จากขอมลทางภมอากาศทไดบนทกโดยสถานวนวฒนวจย พษณโลก ตลอดชวงเวลาทท าการวจย พบวา ลกษณะทางภมอากาศ ในป พ .ศ. 2552 อณหภมสงสด 36.28 องศาเซลเซยสในเดอนเมษายน ต าสด 12.54 องศาเซลเซยสในเดอนมกราคม อณหภมสงสดเฉลยทงป 31.7 องศาเซลเซยส ต าสดเฉลยทงป 19.7 องศาเซลเซยส อยางไรกตามไดน าขอมลของป พ .ศ. 2551 มาแสดงพรอมกนกนดวย ซง กจะท าใหเหนวาทงอณภมและปรมาณน าฝน ไมมความแตกตางกนมากนก (รป 4) และขอมลความชอสมพทธในอากาศเฉลยตลอดทงป ซงไมแตกตางกนมากนก คออยในชวง 17-23 % (รป 5) ซงท าใหเหนวาบรเวณอทยานแหงชาตยงคงความชนอยบาง กจะสมพนธกบอณห ภมทเยนมากในชวงเดอนธนวาคม-มกราคม แสดงใหเหนวาพนทสวนใหญยงคงมความสมบรณ แตบรเวณภเขาหนปนทพบพชจ านวนนอยอาจเนองมาจากเปนแนวรอบนอกของอทยานฯ ทมพนททางการเกษตรตดอย ทงายตอการเขาถงพนทและการเขาไปใชประโยชนจากปาสวนน ดงนน จากการสงเกตขณะเขาพนทส ารวจ การ กจะพบการใชประโยชนของประชาชนทอยโดยรอบ พบการเขาไปเกบของปาขาย เชน การหาหนอไมตามฤดกาล แตไมพบการลาสตว

5

จากการศกษาครงน ผวจยเหนวา ถ าเดอน-ถ าดาว เหมาะแกการจดเปนพนทศกษาทางธรรมชาตแกนกเรยนและผทสนใจเปนอยางมาก เพราะเปนสถานททองเทยวของชมชนในพนท ทมกจะเขาไปเลนน าตกหรอน าทไหลจากถ า ซงจะพบตลอดทงป ดงนน ถามการจดท าเปน เสนทางเดนศกษาธรรชาตทมระยะทางไมไกลมากนกและในเสนทางเดนนนจะพบระบบนเวศแบบตางตางๆ สภาพปาและพรรณไมทหลากหลาย แตกตางกนไป รวมทง ลกษณะทางธรณวทยาและฟอสซลทชดเจน รวมถงบรเวณน าตก ทมสภาพเปนแหลงตนน า ซงผวจยเหนวาจะเปนประโยชนตอชมชน เยาวชน และนกเรยนทอยใกลพนทนเปนอยางยง ซงผวจย จะน าเสนอหวหนาอทยานแหงชาตทงแสลงหลวงและผเกยวของ ตอไป

6

รป 1 หนวยพทกษอทยานแหงชาตทงแสลงหลวง ท สล 6. ถาเดอน-ถ าดาว

(ทมา:http://www.thaiforestbooking.com/np_home.asp?lg=1&npid=20 สบคนเมอ 12 ต.ค. 51)

รป 2 พนทภเขาหนปนเหนอถ าเดอน-ถ าดาว

รป 3 ฟอสซลสตวไมมกระดกสนหลง ยค Permian

น

7

รป 4 อณหภมและปรมาณน าฝนเฉลย ป พ.ศ. 2551-2552 (ทมา: สถานวนวฒนวจย พษณโลก)

รป 5 อณหภม ความชนสมพทธ และปรมาณน าฝนเฉลย ป พ.ศ. 2552

(ทมา: สถานวนวฒนวจย พษณโลก)

อณหภมและปรมาณน าฝนเฉลย พ.ศ. 2551 และ 2552

0

5

10

15

20

25

30

35

มกราคม กมภาพนธ มนาคม เมษายน พฤษภาคม มถนายน กรกฎาคม สงหาคม กนยายน ตลาคม พฤศจกายน ธนวาคม

เดอน

อณหภ

ม (องศาเซ

ลเซย

ส)

0

2

4

6

8

10

12

14

ปรมาณน

าฝน

(มม.

)

อณหภม พ.ศ. 2551 อณหภม พ.ศ. 2552 ปรมาณน าฝน พ.ศ. 2551 ปรมาณน าฝน พ.ศ. 2552

0

5

10

15

20

25

30

35

มกราคม กมภาพนธ มนาคม เมษายน พฤษภาคม มถนายน กรกฎาคม สงหาคม กนยายน ตลาคม พฤศจกายน ธนวาคม

เดอน

อณหภ

มและความชน

สมพท

ธ

0

2

4

6

8

10

12

14

ปรมาณน

าฝน

อณหภมเฉลย ความชนสมพทธในอากาศ ปรมาณน าฝน

8

ตาราง 1 ชนดของพชทส ารวจพบบรเวณภเขาหนปน ถ าเดอน-ถ าดาว อทยานแหงชาตทงแสลงหลวง

Family Species

Vernacular name

Habit

Abundance

Phenology

flowering fruiting leafing

ANGIOSPERMS-DICOTS

ACANTHACEAE Andrographis laxiflora (Blume) Lindau หญาบงไพร h 3 aug-sep aug-sep aug-sep

Barleria strigosa Willd. สงกรณ h 3 sep-nov nov-jan may-feb

Justicia vasculosa (Wall.) ex Nees. T. And. จาพก h 3 sep-nov dec-jan jan-dec

Pseuderanthemum latifolium (Vahl.) B. Han. เขมมวง h 2 nov-jan dec-mr Jan-dec

Strobilanthes sp. _ s 2 jan-feb jan-apr may-apr

Thunbergia grandiflora (Roxb. ex Rottler) Roxb. สรอยอนทนล v 3 sep-apr ? jan-dec

Thunbergia laurifolia Lindl. รางจด v 3 feb-june jun-dec jan-dec

ALANGIACEAE Alangium salvifolium (L.f.) Wang. ปร st 3 mar-apr apr-may apr-dec

AMARANTHACEAE Amaranthus viridis L. ผกขมหนาม h 4 feb-apr feb-apr feb-jun

Deeringia amaranthoides (Lam.) Merr. พาโหมปลา v 3 apr-jun jun-aug ?

ANNONACEAE Miliusa mollis Pierre var. mollis จงจาบ st 2 jun-? ? ?

Miliusa thorelli Finet & Gagnep. หมาด า st 2 apr-jun apr-jul jan-dec

Orophea cuneiformis King พรกเหลอง st feb-jun jun-jul jan-dec

Polyalthia suberosa (Roxb.) Thwaites กลงกลอม st 2 mar-jun mar-jul jan-dec

9

ตาราง 1 (ตอ)

Family Species

Vernacular name

Habit

Abundance

Phenology

flowering fruiting leafing

APOCYNACEAE Tabernaemontana bufalina Lour. พรกนายพราน st 3 feb-sep jun-sep jan-dec

Tabernaemontana divaricata (L.) R. Br. ex Roem & Schult. พดจบ st 3 feb-sep jun-sep jan-dec

ARALIACEAE Trevesia palmata (DC.) Vis. ตางหลวง st 2 jan-feb feb-jun jan-dec

ASCLEPIADACEAE Hoya kerrii Craib ดาง v 1 apr-may ? jan-dec

BALSAMINACEAE Impatiens salaengensis T. Shimizu เทยนทงแสลงหลวง h 4 jul-oct jul-oct jul-oct

BEGONIACEAE Begonia sp1. _ h 3 aug aug aug

Begonia sp2. _ h 3 jul jul jul

Begonia sp3. _ h 3 jul jul jul

BIGNONIACEAE Oroxylum indicum (L.) Kurz เพกา t 3 mar-dec dec-may may-dec

BOMBACAEAE Bombax anceps Pierre var. cambodiense (Pierre) Roby. งวขาว t 2 dec-jan mar-apr may-dec

BUXACEAE Buxus cochinchinensis Pierre ex Gagnep. _ t 2 ? jun ?

Capparis pyrifolia Lmk. หนามหางนกกะลง wc 3 apr-amy may-jun jan-dec

CELASTRACEAE Siphonodon celastrineus Griff. มะดก t 2 may-jun may-jul jan-dec

COMBRETACEAE Combretum quadrangulare Kurz สะแกนา แพง t 2 ? apr-may jan-dec

COMPOSITAE Eupatorium cannabinum L. สาบแรงสาบกา h 3 nov-jan dec-feb may-feb

CAPPARACEAE Capparis micrantha DC. ssp. micrantha ชงช wc 3 apr-may may-jun jan-dec

10

ตาราง 1 (ตอ)

Family Species

Vernacular name

Habit

Abundance

Phenology

flowering fruiting leafing

CONVOLVULACEAE Peliosanthes teta Andrew subsp. humilis (Andrew) Jessop โหนดดน h 3 apr apr apr

CUCURBITACEAE Sinobaijana smitinandii Wid et Duy. _ v 3 June ? June

Trichosanthes sp. _ v 3 may may-jun may-jun

DATISCACEAE Tetrameles nudiflora R.Br. ex Benn. งน กะพง t 2 apr apr-may apr-may

EBENACEAE Diospyros sp. _ t 2 apr-jun ? jan-dec

ELAEOCARPACEAE Elaeocarpus bracteanus Watt ex C. B.Clarke. มนดอย t 3 feb-mar apr-jun jan-dec

Elaeocarpus floribundus Blume กาลน t 2 mar-apr apr-jun jan-dec

EUPHORBIACEAE Actephila excelsa (Dalzell) Müll. Arg. var. excelsa อโส st 3 jan-aug ? jan-dec

Alchornea rugosa (Lour.) Müll. Arg. ขางปอยน า s 3 feb-mar mar-apr jan-dec

EUPHORBIACEAE Antidesma sootepense Craib มะเมาสาย t 3 feb-apr apr-sep jan-dec

Macaranga gigantea (Rchb.f. & Zoll.) Müll.Arg. เตาหลวง t 3 mar-may may-aug jan-dec

Mallotus peltatus Müll.Arg. สลด st 3 mar-jul jul-oct jan-dec

Sumbaviopsis albicans (Blume) J.J.Sm. ตองผา t 3 feb-mar jun-oct jan-dec

FLACOURTIACEAE Homalium grandiflorum Benth. ชมแสงแดง t 2 apr-may jun-jul jan-dec

GESNERIACEAE Chirita involucrata Craib น าดบไฟ h 3 jul-aug jul-aug jul-aug

Epithema carnosum Benth. รวงผง h 3 jul-auf jul-aug jul-aug

11

ตาราง 1 (ตอ)

Family Species

Vernacular name

Habit

Abundance

Phenology

flowering fruiting leafing

GESNERIACEAE Ornithoboea sp. _ h 2 aug-sep sep-oct aug-oct

Rhynchoglossum obliquum Blume ชอมวง h 3 jul-aug aug-sep aug-sep

LAURACEAE Cinnamomum sp. _ t 2 ? ? Jan-Dec

LECYTHIDACEAE Barringtonia acutangula (L.) Gaertn. จกนา t 2 apr-may may-oct jan-dec

LEEACEAE Leea herbacea Ham. ex C. B.Clarke กะตงใบเลก h 3 aug aug-sep jan-dec

Leea indica (Burm.f.) Merr. กะตงใบ h 3 jun-sep aug-dec jan-dec

Leea rubra Blume ex Spreng. เของ h 3 jun-aug aug-oct jan-dec

LEGUMINOSAE, Papilionoideae Mucuna pruriens (L.) DC. หมามย wc 2 aug jan aug-jan

Mucuna sp.1 หมามย wc 2 aug jan aug-jan

Mucuna sp.2 หมามย wc 2 ? jan-feb ?

Erythrina stricta Roxb. ทองหลาง t 3 feb-apr mar-may may-dec

MALPIGHIACEAE Aspidopterys nutans (Roxb. ex DC.) Juss. เครอเขาขน wc 2 apr ? jan-dec

MALVACEAE Sida rhombifolia L. ssp. rhombifolia หญาขด h 3 apr-may apr-may apr-jun

Urena lobata L. ssp. lobata var. lobata ขครอก h 3 jan-apr jan-apr jan-dec

MENISPERMACEAE Cissampelos pareira L. var. hirsuta (Buch. ex DC.) Forman กรงเขมา v 3 apr-jun jun-jul jan-dec

Cyclea barbata Miers กรงบาดาล v 3 apr-may jun-aug jan-dec

12

ตาราง 1 (ตอ)

Family Species

Vernacular name

Habit

Abundance

Phenology

flowering fruiting leafing

MENISPERMACEAE Stephania elegans Hook.f & Thoms เสคพอ v 3 June June June

MORACEAE Ficus auriculata Lour. เดอใบใหญ t 3 feb-jun feb-jun jan-dec

Ficus annulata Blume ไทร t 3 feb-jun feb-jun jan-dec

Ficus hispida L.f. var. hispida มะเดอปลอง st/t 3 jan-dec jan-dec jan-dec

Streblus asper Lour. var. asper ขอย st 3 feb-mar mar-jun jan-dec

MYRISTICACEAE Knema tenuinervia de Wide subsp. setosa de Wide ลนควาย t 2 jan-feb mar-apr jan-dec

Ardisia impress Fletcher var. impress ตาเปด st 3 apr apr-jul jan-dec

Ardisia quinquegona Blume ตาเปดเขา s 3 apr apr-jul jan-dec

MYRTACEAE Decaspermum parviflorum (Lam.) A.J. Scott subsp. parviflorum ขไต/หวแหวน s 2 apr-may ? jan-dec

Syzygium formosum (Wall.) Masam. ชมพนก t 2 jan-feb mar-jun jan-dec

NYCTAGINACEAE Boerhavia diffusa L. ผกขมหน h 3 feb-mar feb-apr jan-jun

OLEACEAE Jasminum decipiens P.S.Green มะลภหลวง wc 3 apr-jun jun-jul jan-dec

Jasminum harmandianum Gagnep. ไสไก wc 3 apr-jun jun-jul jan-dec

RUBIACEAE Argostemma monophyllum Sridith ใบเดยวดอกเดยว h 3 aug-sep aug-oct jun-oct

Argostemma lobbii Hook.f. ประดบหนใบเขม h 3 aug-sep aug-oct jun-oct

Mussaenda scanderiana Roxb. แกมขาว s 2 jan-apr apr-jun jan-dec

13

ตาราง 1 (ตอ)

Family Species

Vernacular name

Habit

Abundance

Phenology

flowering fruiting leafing

RUBIACEAE Ophiorrhiza trichocarpon Blume ผกสามชาย h 3 jun-jul aug-oct may-nov

Paederia scandens (Lour.) Mer. ยานพาโหม v 3 jan-feb jun-jul jan-dec

Psychotria ophioxyloides Wall. ตาเปดใบยอ s 3 apr-jun oct-dec jan-dc

SAPINDACEAE Allophyllus cobbe (L.) Raeusch. ตอไส s 3 jun-aug aug-sep jan-dec

Lepisanthes rubiginosa (Roxb.) Leeh. มะหวด st 3 jan-apr may-jul Jan-Dec

SCROPHULARIACEAE Lindenbergia indica (L.) Vat. หญาเกลดหอย h 3 sep-dec oct-jan may-dec

SONNERATIACEAE Duabanga grandiflora (Roxb. ex DC) Walp. ล าพปา t 3 jan-apr amr-may jan-dec

STERCULIACEAE Sterculia urena Roxb. var. thorelii (Pirre) Phengklai ปอตอก t 3 oct-dec dec-feb may-jan

TILIACEAE Muntingia calabura L. ตะขบฝรง t 3 jan-dec jan-dec jan-dec

Colona floribunda (Kurz) Craib ปอมน st 3 sep-nov nov-jan apr-jan

Microcos tomentosa Sm. พลบพลา t 3 apr-may jul-sep jan-dec

URTICACEAE Elatostema monandrum (B.-H. ex D.Don) Hara _ h 3 mar-june may-jul jan-dec

Pouzoutzia zeylanica (L.) Benn. หญาหนอนตาย h 3 sep-nov oct-dec may-jan

Laportea interrupta (L.) Chew ต าแยตวเมย h 3 jun-nov jul-dec may-dec

VERBENACEAE Vitex canescens Kurz ผาเสยน t 3 feb-apr jul-aug may-jan

VITACEAE Cayratia japonica (Thunb.) Gagnep. เครอพดหา v 3 apr-jun jun-jul jan-dec

14

ตาราง 1 (ตอ)

Family Species

Vernacular name

Habit

Abundance

Phenology

flowering fruiting leafing

VITACEAE Cayratia trifolia (L.) Dom. var. cinerea (Lmk.) Gagnep. เครอพดสาม v 3 apr-jun jun-jul jan-dec

MONOCOTS

ARACEAE Amorphophallus acrorhizus Craib บก h 3 apr may-jul aug-mar

Amorphophallus longituberosus (Eng.) Eng. & Gehm. บกหวยาว h 3 jun-jul ? ?

Amorphophallus paeoniifolius (Dennst.) Nicholson บกคางคก h 3 apr-jun nov-dec may-dec

Arisaema cuspidatum (Roxb.) Engl. บกคางคก h 3 jun jun jun

Colocasia gigantean (Bl.) Hook.f. กระดาดขาว/คน h 3 jan-mar oct-dec jan-dec

Laisa spinosa (L.) Thw. ผกหนาม h 3 apr-jun jul-oct jan-dec

Rhaphidophora peepla (Roxb.) Schott พลชาง h 3 sep-dec mar-may jan-dec

COMMELINACEAE Commelina diffusa Burm.f. ผกปลาบ h 3 jun-nov aug-dec may-feb

Dictyospermum ovatum Hassk. _ h 3 apr-jun jun-aug jan-dec

Spatholirion calcicola K. & S. S. Lar. _ h 3 may-jun jun-jul jan-dec

DIOSCOREACEAE Diospyros sp. _ v 3 ? apr ?

DRACAENACEAE Dracaena lourieri Gagnep. จนทรผา h 3 _ _ jan-dec

LILIACEAE Peliosanthes teta Andrew subsp. humilis (Andrew) Jessop โหนดดน h 3 feb-jun apr-jun jan-dec

MARANTACEAE Halopegia brachystachys Craib สาค h 3 jun-jul ? jan-dec

15

ตาราง 1 (ตอ)

Family Species

Vernacular name

Habit

Abundance

Phenology

flowering fruiting leafing

flowering fruiting leafing

MUSACEAE Musa acuminata Colla กลวยปา h 3 jan-dec jan-dec jan-dec

ORCHIDACEAE Dendrobium sp. _ h 1 feb-mar ? jan-dec

Peristylus sp. _ h 1 ? jun jun-oct

OROBANCHACEAE Aeginetia indica Roxb. ดอกดนแดง h 1 aug-oct sep-nov leafless

PALMAE Wallichia siamensis Becc. เของ h 3 feb-may may-oct jan-dec

TACCACEAE Tacca chantrieri Andre มงกรด า h 3 feb may jan-dec

ZINGIBERACEAE Boesenbergia longiflora (Wall.) O.K. วานเปรยว h 3 jun ? jun

Boesenbergia petiolata Siri. เชาพน h 3 aug ? aug

Costus speciosus (Koeh) J.E.Sm. เอองหมายนา h 3 apr-jul jun-oct jan-dec

Curcuma parviflora Wall. กระเจยวขาว h 3 jun ? jun

Globba kerrii Craib _ h 3 jun-aug jun-aug jun-aug

Globba reflexa Craib กลวยเครอค า h 3 jun-aug jun-aug jun-aug

Globba schomburgkii Hook. f. var. schomburgkii กระทอลง h 3 jun-aug jun-aug jun-aug

Zingiber larsenii I. Theilade _ h 3 jul-aug jul-aug jul-aug

16

ตาราง 1 (ตอ)

Family Species

Vernacular name

Habit

Abundance

Phenology

flowering fruiting leafing

FERN & FERNS ALLIES

ATHYRIACEAE Diplazium esculentum (Retz.) Sw. ผกกด h 3 nov-mar sep-dec may-feb

DRYOPTERIDACEAE Tectaria manilensis (Presl) Holtt. กด h 3 aug-mar aug-dec may-feb

OLEANDRACEAE Oleandra undulata (Willd.) Ching เฟนนาคราชใบคลน h 3 jul jul jan-dec

PARKERIACEAE Adiantum philippense L. หญาขวาก h 3 aug-mar aug-dec may-feb

PTERIDACEAE Pteris ensiformis Burn.f. เฟนเงน h 3 aug-apr aug-apr jan-dec

SELAGINELLACEAE Selaginella repanda (Desv. ex Poir.) Spring ตนตกแก h 3 jun-jul jun-jul may-dec

หมายเหต Habit: s = shrub, st = small tree, t = tree, h = herb, v = vine, wc = woody climber, Abundance: 0 = probably extirpated, 1 = down to a few individuals, 2 = rare, 3 = medium abundance, 4 = common, 5 = abundant Phenology: jan = January, feb = February, mar = March, apr = April, may = May, jun = June, jul = July, aug = August, sep = September,

oct = October, nov = November, dec = December

17

สรปและขอเสนอแนะ

จากผลการศกษาจะเหนวาจ านวนชนดและจ านวนวงศของพชทพบจ านวนนอย สาเหตอาจเนงมาจาก จ านวนครงทออกภาคสนามมนอยเกนไป เพราะงานส ารวจพชมความจ าเปนตองออกภาคสนามใหไดความถมากทสด เพราะการออกดอกและตดผลของพชนนแตละชนดมชวงเวลาทแตกตางกนไป ท าใหพลาดโอกาสในการจดเกบขอม ล รวมถงการเกบตวอยางหลกฐานดวย ดงนน จงควรมการส ารวจอยางตอเนอง โดยเฉพาะขอมลทางดานชพลกษณ ซงมความจ าเปนกบการน าไปประยกตใชประโยชน นอกจากน ผวจยเหนวาพนทนมศกยภาพในท าเปนพนทศกษาทางดานธรรมชาตวทยาและระบบนเวศเพราะพบซากสตวทะเลไมมกระดกสนหลงทยงสมบรณ รวมทงประเภทของปาแบบตางๆ ทสามารถพบเหนไดตามเสนทางเดนศกษาทมความแตกตางกนไป และระยะทางทใชเดนนนไมไกล คอ ประมาณ 4 กโลเมตร ซงจะเปนประโยชนตอชมชนรอบๆ ตอไป

บรรณานกรม

พงษศกด พลเสนา, พรพทกษ ปญญารตน และปาพจน กนอไร. (2549). บทคดยอโครงการ วจยและวทยานพนธ การประชมวชาการประจ าป โครงการ BRT ครงท 10 ระหวาง วนท 8-11 ตลาคม 2549 ณ มารไทม ปารค แอนด สปา รสอรท จงหวดกระบ

Palee, P. (2000). Vascular flora of Doi Muang Awn, Chaing Mai Province, Northern Thailand. Natural History Bulletin of the Siam Socciety, 48, 95-116. Maxwell, J. F. (1992). Upland vegetation of Doi Chiang Dao wildlife sanctuary, Chaing Mai Province, Thailand. Tigerpaper, 25, (3), 5-11. Maxwell, J. F. 1994. Vascular flora of Si Chang Island, Chonburi Province, Thailand. Natural History Bulletin of the Siam Society, 42, 41-66. Vidthayanon, C. and Kottelat, M. 2003. Three new species of fishes from the Tham Phra caves in northern Thailand (Teleostei: Cyprinidae and Balitoridae). Ichthyolofical Exploration of Freshwaters, 14, (2),193-208.

18

ภาคผนวก ภาพถายพชบางชนดทส ารวจพบ

ใบเลยงค วงศ Acanthaceae

วงศ Alangiaceae วงศ Amaranthaceae

วงศ Annonaceae

Barleria strigosa Willd. Justicia vasculosa (Will.) ex Nees. T. And.

Thunbergia grandiflora (Roxb. ex Rottler) Roxb.

Alangium salvifolium (L.f.) Wang.

Amaranthus viridis L. Deeringia amaranthoides (Lam.) Merr.

Miliusa mollis Pierre var. mollis

Orophea cuneiformis King Polyalthia suberosa (Roxb.) Thwaites

19

วงศ Apocynaceae วงศ Araliaceae วงศ Asclepiadaceae

วงศ Balsaminaceae วงศ Capparaceae วงศ Celastraceae

วงศ Combretaceae วงศ Compositae วงศ Cucurbitaceae

Tabernaemontana bufalina Lour.

Treviesia palmate (DC.) Vis Hoya kerrii Craib

Impatiens salaengensis T.Shimizu Capparis micranthus DC. ssp. micranthus

Capparis micranthus DC. ssp. micranthus

Combretum quadrangulare Kurz Eupatorium cannabinum L. Trichosanthes sp.

20

วงศ Daticaceae วงศ Ebenaceae วงศ Eleocarpaceae

วงศ Euphorbiaceae วงศ Euphobiaceae วงศ Flacourtiaceae วงศ Leguminosae, Papilionoideae

Tetrameles nudiflora R.Br. ex Benn. Diospyros sp. Eleocarpus floribundus Blume

Actephila exelsa (Dalzell) Müll. Arg. var. excelsa

Alchornea rugosa (Lour.) Müll. Arg.

Antidesma sootepense Craib

Sumbaviopsis albicans (Blume) J.J.Sm.

Homalium grandiflorum Benth. Mucuna pruriens (L.) DC.

21

วงศ Gesneriaceae วงศ Gesneriaceae วงศ Lecythidaceae วงศ Leeaceae

วงศ Malvaceae วงศ Menispermaceae

Chirita involucrata Craib Epithema carnosum Craib Ornithoboea sp.

Rhynchoglossum obliquum Blume Barringtonia acutangula (L.) Gaertn.

Leea indica (Burm.f.) Merr.

Sida rhombifolia L. ssp. rhombifolia

Urena lobata L. ssp. lobata Stephania elegans Hook.f. & Thoms

22

วงศ Moraceae วงศ Myristicaceae วงศ Myrtaceae วงศ Oleaceae วงศ Rubiaceae วงศ Sapindaceae

Ficus annulata Blume Ficus auriculata Lour. Ficus hispida L.f. var.hispida

Knema renuinervia de Wide subsp. setosa de Wide

Ardisia quinquegona Blume Syzygium formosum (Wall.) Masam.

Jasminum harmandianum Gagnep. Paederia sacndens (Lour.) Merr. Lepisanthes rubiginosa (Roxb.) Leeh.

23

ใบเลยงเดยว วงศ Araceae วงศ Araceae วงศ Musaceae วงศ Orobanchaceae วงศ Palmae วงศ Orchidaceae

Amorphophallus acrorhizus Craib Amorphophallus longituberosus (Eng.) Eng. & Gehm.

Amorphophallus paeoniifolius (Dennst.) Nicholson

Arisaema cuspidatum (Roxb.) Eng. Laisa spinosa (L.) Thw. Musa acuminata Colla

Aeginetia indica Roxb. Wallichia siamensis Becc. Dendrobium brymerianum Rchb.f.

24

วงศ Zingiberaceae

Boesenbergia longiflora (Wall.) O.K. Boesenbergia petiolata Siri. Zigiber lasenii I. Theilade

25

การเผยแพรผลงานวจย

ปราณ นางงาม, กฤษณธร ศรภเวยง, วสนต ภพชต, สชาต วทนะกาญจน และ จรส ชวยนะ. 2011. พรรณไมบรเวณภเขาหนปน ในพนทอทยานแหงชาตทงแสลงหลวง จงหวดพษณโลก. NU Science Journal, 8(1): 72-86