2017

ส ำนกงำนสงเสรมกำรคำในตำงประเทศ ณ กรงเฮก ประเทศเนเธอรแลนด

ภาคธรกจเกมสในประเทศเนเธอรแลนด รายงานฉบบนจะกลาวถงภาคธคกจเกมสในประเทศเนเธอรแลนด เหตการณในอดตทกอใหเกดภาวะฟองสบตออตสาหกรรมและสถานการณปจจบนของภาคธรกจน รวมถงตวอยางกระบวนการผลตของบรษทเกมสทประสบความส าเรจในเนเธอรแลนด และค าแนะน าดานแนวโนมและโอกาสทางการตลาดส าหรบผประกอบการไทย

1 | P a g e

สารบญ

บทน า : ............................................................................................................................................................................................................... 2

ค าเตอนภาคธรกจเกมสกบรายงานทเกนจรง................................................................................................................................................. 3

1.1 ประวตความเปนมา .......................................................................................................................................................................... 3

1.2 ความเสยงตอภาวะฟองสบในตลาดเกมส.......................................................................................................................................... 3

1.3 สถานการณปจจบนของภาคธรกจเกมสดชต .................................................................................................................................... 4

แนวโนมและโอกาสทางธรกจ : Guerrilla Games ....................................................................................................................................................... 5

2.1 Horizon Zero Dawn ..................................................................................................................................................................... 6

2.2 สงคมเกมสออนไลน : การตดเกมส .................................................................................................................................................. 7

2.3 เกมสมอถอ ...................................................................................................................................................................................... 7

2.4 โอกาสทางการตลาดของผประกอบการไทย .................................................................................................................................... 8

บทสรป : .................................................................................................................................................................................................. 8

2 | P a g e

บทน า

ธรกจเกมสในประเทศเนเธอรแลนดเปนสวนหนงของอตสาหกรรมสรางสรรค (creative industry) กบภาคธรกจ ICT เปนสวนส าคญในการฟนตวทางเศรษฐกจของเนเธอรแลนด ทงนเหนไดจากการเตบโตของอตราการจางงานในป 2013-2015 โดยอตสาหกรรมสรางสรรคนนมอตราการจางงานเพมขน 1.4% ขณะทการจางงานของเศรษฐกจดตชโดยรวมในชวงเดยวกนลดลง 0.4% ถงอยางไรนนภาคธรกจสรางสรรคกยงไมถงกบเปนภาคธรกจระดบแนวหนาของเนเธอรแลนด

ภาคอตสาหกรรมสรางสรรค ICT และ ภาคเศรษฐกจโดยรวม

แหลงทมา : Monitor Creatieve Industrie 2016 (Rutten & Koops, 2017)

อตราการเตบโตของการจางงาน:ศลปะและวฒนธรรม, สอสารและบนเทง, อตสาหกรรมสรางสรรค(2005 = 100)

แหลงทมา : Monitor Creatieve Industrie 2016 (Rutten & Koops, 2017)

ถงแมตวเลขจะออกมาดแตยงมหลายฝายทไมเหนดวยกบงานวจยของ Paul Rutten และ Olaf Koops (Monitor creatieve industrie 2016 - กราฟทแสดงดานบน) เนองจากเหนวาตวเลขทรายงานนนกลาวเกนจรง (โดยจะกลาวในหวขอตอไป)

3 | P a g e

ค าเตอนภาคธรกจเกมสกบรายงานทเกนจรง

1.1 ประวตความเปนมา ตลาดเกมสดตชนนเคยเปนภาคธรกจนวตกรรมใหมและกลายเปนภาวะฟองสบในเวลาตอมา จากรายงานของ Reinier Kist และ Rogier Kahlmann ระบวา นกศกษาจบใหมในสาขานกวา 1,600 คน ตองเผชญกบปญหาไมมงานท า โดยปจจบนภาคธรกจนมรายไดรวมตอปอยท 155-225 ลานยโร และไมมการเตบโตเพมขนในรอบ 5 ปทผานมา ทงนตวเลขบรษทผลตเกมสไดเพมขนจาก 321 บรษท เปน 445 บรษท และมจ านวน 110 บรษททลมเลกกจการหรอหยดผลตเกมส

สถตแสดงรายไดและก าไรตอป (รอยละ 50 ของบรษทผลตเกมสทงหมดมรายไดตอปอยท 0-100,000 ยโร)

แหลงทมา : NRC (Kist & Kahlmann, 2016)

1.2 ความเสยงตอภาวะฟองสบในตลาดเกมส

ตวเลขทแสดงใหเหนนนตรงกนขามเรองราวความส าเรจของทศวรรษทผานมา โดยภาวะฟองสบนนเรมตนขนเมอป 2005 เมอมรายงานขาวเกยวกบ Guerrilla games ของบรษท Amsterdam game studio ถกซอกจการโดยบรษท Sony และในปเดยวกนผผลตเกมส Playlogic จากเมอง Amsterdam และ Breda ไดน าบรษทเขาจดทะเบยนตลาดหลกทรพย NASDAQ ของอเมรกา จงดเหมอนวาเนเธอรแลนดนนสามารถเขาไปมบทบาทส าคญในอตสาหกรรมขนาดใหญของอเมรกาและญปนได ทงนการรายงานขาวเกยวกบการเตบโตและเฟองฟของตลาดเกมสยงคงมตอเนอง โดยรายงานการวจยของ NRC และ Volkskrant ระบวา เนเธอรแลนดนนม “knowledge and knowhow” สามารถเปนผแขงขนระดบโลกไดและภาคธรกจนวตกรรมใหมอาจเปนธรกจน าของโลกในอนาคต

นาย Seth van der Meer สมาคมโปรโมท NLGD (Netherlands Game Days) กลาววา รฐบาลนนมบทบาทส าคญในการผลกดนภาคธรกจ และเนองจากรฐบาลคาดหวงวาภาคธรกจนจะชวยสงเสรมการเตบโตทางเศรษฐกจโดยรวมของประเทศ จงมการจดสรรเงนทนสนบสนนใหกบบรษทพฒนาซอฟทแวรเปนงบประมาณหลายสบลานยโร โดยเจาหนาททงสวนเทศบาลและ

4 | P a g e

จงหวดไดท าการตดตอบรษทพฒนาซอฟทแวรทวประเทศเพอใหกรอกแบบฟอรมขอเงนทนชวยเหลอ (ทงนบรษทหรอผประกอบการไมไดรองขอ และ/หรอ ไมมความจ าเปนตอเงนทนชวยเหลอ) โดยรฐบาลไดจดตงองคกรเพอเปนตวแทนภาครฐดแลและจดสรรเงนทน ไดแก Pieken in de Delta ไดรบมอบหมายเงนจดสรรรวม 13 ลานยโรจนถงป 2009 โครงการวจย GATE ไดรบเงนทน 10 ลานยโร และ GameFund จ านวน 300,000 ยโรตอป นอกจากเงนทนชวยเหลอและงบประมาณการวจยแลวนโยบายของภาครฐยงสนบสนนดานสนเชอนวตกรรมดวย

นาย Mark Overmars ผเชยวชาญดานเกมสจาก University of Utrecht กลาววาภาคธรกจเกมสนนสามารถสรางรายไดไมต ากวา 375 ลานยโรตอป แตปญหาทประสบคอขอมลทางสถตนนเปนขอมลทไมสามารถเชอถอได (โดยภายหลง นายVan der Meer จาก NLGD ยอมรบวา ตวเลขรายไดเฉลยตอลกจางนนไดถกคาดการณสงเกนไปจรง รวมทงสวนแบงจากการขายปลกยงตองช าระใหกบทาง American studios and publishers อกดวย) ทงนตวเลขรายไดทสงนนอาจเปนการรวมมลคาแบบจ าลองการฝกทางทหาร (training simulators) ทใชภายในกระทรวงมหาดไทยในป 2006 ซงถกผลตโดยภาคธรกจเกมสโดยมวตถประสงคเพอกระตนภาคธรกจ แตเนองจากไมไดเกยวของหรอเชอมโยงกบการอนมตเงนทนชวยเหลอของบรษทพฒนาซอฟทแวร จงไมไดรบการควบคมหรอตรวจสอบอกครงจากกระทรวงเศรษฐกจและการคลง ทงนการจดสรรเงนทนชวยเหลอยงคงด าเนนตอไป โดยบรษท Dutch Game Garden ไดรบเงนชวยเหลอเปนจ านวนรวมถง 6 ลานยโรในชวงเวลาหลายป ตวเลขเงนทนชวยเหลอทสงนกลายเปนความนาสนใจส าหรบผประกอบการในอตสาหกรรม

ทงนตงแตป 2012 เปนตนมา ภาครฐเรมเหนชดวาภาคธรกจนไมไดสรางการเตบโตใหกบเศรษฐกจตามทคาดหวง และสถาบนวจยทางวทยาศาสตสงคม Verwey-Jonker ยงไดประกาศเตอนเกยวกบ "pigs cycle" ทอาจจะเกดขนในภาคธรกจเกมสทเกดจากการใหเงนทนชวยเหลอมากเกนกวาความตองการทแทจรง

1.3 สถานการณปจจบนในภาคธรกจเกมสดตช

ทงนในสวนของ game studio และ publishers กลบเหนวาสถานการณตลาดเกมสดตชในปจจบนไมไดเลวรายอยางทคดและยงคงเฟองฟอย โดยโอกาสในการหางานในบรษทยงมในเมองใหญเชน เมอง Amsterdam ม 787 ต าแหนงงานจาก 89 บรษท เมอง Rotterdam 273 ต าแหนงงาน และเมอง Utrecht 262 ต าแหนงงาน เปนตน

Games monitor 2015

Control-Online: อตราต าแหนงงานในอตสาหกรรมสรางสรรคตามเมองส าคญในเนเธอรแลนด

5 | P a g e

กราฟแสดงจ าแนกการจางงานในภาคธรกจสรางสรรคป 2015 จาก 10 เมองส าคญของเนเธอรแลนด

(ศลปะและวฒนธรรม, สอสารและบนเทง, อตสาหกรรมสรางสรรค)

แนวโนมและโอกาสทางธรกจ : Guerrilla Games

Games Monitor กลาววาเนเธอรแลนดนนไมไดมบรษทเกมสใหญหลายบรษทเมอเทยบกบประเทศอนในยโรป ทงนมเพยงบรษท Guerrilla Games (กอตงในป 2000) ทจดวาเปน game developer ทใหญทสดในเนเธอรแลนด โดยปจจบนมพนกงานทงหมด 220 คน และมนาย Hermen Hulst เปนผบรหารใหญ

ในป 2005 Guerrilla Games ไดถกซอกจการโดยบรษท Sony (ไมไดเปดเผยตวเลขตอสาธารณชน) และปจจบนทางบรษทยงคงผลต exclusive games และ consoles ใหกบทาง Sony โดยเกมสทไดรบความนยมอยางมากคอ Killzone

ทงนปญหาของภาคธรกจเกมสทประสบคอการขาดแคลนเงนทนเนองจากนกลงทนเหนวาภาคธรกจนยงมความเสยงและบรษทเกมสดตชทประสบความส าเรจระดบโลกนนยงหายาก

6 | P a g e

ภาพประกอบ : ส านกงานใหญบรษท Guerrilla Games กรงอมสเตอรดม

2.1 Horizon Zero Dawn

ลาสดบรษท Guerrilla Games ไดผลตผลงานชนโบวแดงคอเกมส Horizon Zero Dawn ดวยมคาใชจายในการผลตกวา 45 ลานยโร ซงจดวาเปนคาใชจายในการผลตทสงทสด โดยไดน าเขาสตลาดเกมสเมอเดอน กมภาพนธ 2017 และไดรบการตอบรบอยางดเยยมจากนกเลนเกมสหลายลานคนทวโลก

โดยแนวคดในการสรางเกมส Horizon Zero Dawn ไดเกดขนเมอป 2011 ทงนนาย Lambert Wolterbeek Muller หวหนาฝายการผลตสรางสรรคและพฒนาเทคนค ไดใหรายละเอยดเกยวกบกระบวนการผลตเกมสนวา พนกงานทกคนในบรษทมสทธเสนอแนวคดและจนตนาการ โดยหวใจหลกของการน าเสนอคอรปแบบของโลกทตองพบกบความหายนะและการสนสดแหงอารยธรรมมนษย และม Aloy เปนตวแทนผเลนทตองเผชญกบสตวประหลาดจกรกลหลายชนด

ในชวง 3 ปแรกกอนการผลต ทมงานการผลต (ประมาณ 20 คน) ทเรยกกลมตนวา “attic-phase” ไดคนควาขอมลจากหนงสอเกยวกบมนษยวทยาคลาสค เชน Guns, germs and steal (เขยนโดย Jared Diamond) และ Appreciating human diversity (เขยนโดย Conrad Phillip Kottak) เพอหาแนวคดและแนวทางในการเอาตวรอดของมนษย รวมทงวธการสรางอารยธรรมใหมหลงจากทโลกเกอบลมสลาย นอกจากนทางทมงานยงไดรบแรงบรรดาลใจจาก Arthur C. Clarke ผเขยนแนว science fiction เกยวกบการด ารงชวตของชนเผาดงเดมทตองตอสกบมนษยจกรกลจากหนงสอ “Any sufficiently advanced technology is indistinguishable from magic”

ตอมาในป 2013 (หลงจาก 4th episode of the Killzone saga ไดออกสตลาดแลว) พนกงานทงบรษทจ านวน 250 คนไดรวมตวกนเพอผลตเกมสนโดยเฉพาะ รวมทงทมงานพเศษจากประเทศจนอกกวา 100 คน โดยทางส านกงานใหญทกรงอมสเตอรดมไดจดสง concepts ทงหมดไปยงประเทศจนเพอเพมเตมในสวนทยงขาดเหลอพรอมทดสอบระบบเพอใหกระบวนการผลตรวดเรวขน นอกจากน Guerrilla studio ยงม game-engine เปนของตนเอง (เปรยบไดกบ Unreal engine) ท าใหบรษทสามารถปรบเปลยนเทคนคสวนตวเพอเพมประสทธภาพใหกบ Playstation 4

จากบทความขางตนจะเหนไดวากระบวนการผลตเกมสนนจ าเปนจะตองใชเวลาในการวางแผนและแนวคดนวตกรรมใหม รวมถงการทดสอบระบบและเงนลงทนทสง โดยในหวขอตอไปจะกลาวถงสถานการณเกมสออนไลนและเกมสมอถอสมารทโฟน

7 | P a g e

2.2 สงคมเกมสออนไลน : การตดเกมส

เนองจากมแอพพลเคชนหลากหลายใหเลอกในตลาดมอถอสมารทโฟนท าใหการเขาสตลาดของผแขงขนรายใหมนนยากขนหรอมคาใชจายทสงขน ทงนรวมถงผแขงขนรายเกาทยงตองพยายามรกษาสวนแบงทางการตลาดดวย

โดยการประชมนกพฒนาซอฟตแวรเกมส (GDC) ในเมอง San Francisco (27 กมภาพนธ - 3 มนาคม 2017) จดขนโดยนกพฒนาซอฟตแวรชาวดตช ไดมการกลาวถงมมมองทส าคญของ Martine Spaans นกพฒนาซอฟทแวรเกมสใน Android by Tamalaki วาความสมพนธระหวางผเลนกบเกมสเปนสงทส าคญมาก โดยหากผเลนรสกเปนสวนหนงในเกมส มงมนเอาจรงเอาจงและตองการทจะชนะ จะท าใหผเลนคอยตดตามและตองการ content ใหมๆเสมอ และการทจะท าใหผเลนตดเกมสนน เนอหาของเกมสจะตองมความแปลกใหมและสอดคลองตามฤดกาล เชน วน Valentine’s หรอ Christmas เปนตน ทงนการเลนเกมสนนเปนความชอบสวนบคคล บางคนเลนเพอตองการใชตว booster บางคนเลนเพอสะสมคอลเลคชนของตน หรอบางคนเลนเพอชนะรางวล ในกรณหลงทางทมพฒนาซอฟแวรจ าเปนตองแนใจวา game loop จะจบลงอยางสมบรณแบบ โดย Spaans ไดทงทายไววา “เกมสแบบผอนคลาย (Casual game)นน ควรท าใหผเลนรสกวาสามารถหยดเลนไดทกเวลา และในขณะเดยวกนกรสกอยากเลนตอเนองหลายชวโมงเชนกน โดยการท าใหผเลนรสกตดเกมสนนควรเปนสวนหนงของภาคการผลตเกมสดวย”

2.3 เกมสมอถอสมารทโฟน

ในปจจบนมบรษทพฒนาและผลตเกมสระดบพนฐานบนมอถอหรอเวบไซตเพมมากขน (สวนใหญเปนธรกจเจาของคนเดยว) โดย Games Monitor มความกงวลเกยวกบผผลตกลมนเนองจากสวนใหญเปนบรษทขนาดเลก มประสบการณนอย รวมทงใชเวลาหลายปในการพฒนาและผลตแตยงไมสามารถสรางผลก าไรได ทงนสถานการณภาคธรกจเกมสดชตเมอเทยบกบประเทศอนในยโรปจะเหนความแตกตางชดเจนคอ ในเนเธอรแลนดมตวเลขนกศกษาสาขาธรกจเกมสอยในระดบทสง แตกลบมรายไดเฉลยต าสดตอพนกงานอยท 63,000 ยโรตอป ในขณะทคาเฉลยของยโรปอยท 150,000-200,000 ยโรตอป

ตารางประเภทและจ านวนสถาบนศกษาทใหบรการสาขาเกมส

แหลงทมา : Control-Online

8 | P a g e

2.4 โอกาสทางการตลาดส าหรบประเทศไทย

ความแขงแกรงในอตสาหกรรมเกมสดตชอยทหลกการความคดนอกกรอบ โดยโฟกสไปทสงอ านวยความสะดวกของผใชซงจ าเปนตองใชความคดสรางสรรค โดยความคดสรางสรรคและนวตกรรม(ทางเทคนค)นนผลกดนใหบรษทตางๆ ตองพงพาอาศยกนจงจะท าใหตลาดม dynamic มากขน ตวอยางความรวมมอกนจากแนวคดนอกกรอบไดแก แอพพลเคชนเกมสบนมอถอ เชน “Bounden” กบ Dutch National Ballet (www.playbounden.com)

นอกจากนยงมแนวโนมความนาสนใจใหมจาก “playful learning” ซงเปนมากกวาแอพพลเคชนเกมสทวไป โดยอยในรปแบบของสอการสอนและฝกอบรมทเรยกวา serious game หรอการฝกอบรมสวนบคลากร โดยแอพพลเคชนในรปแบบนสามารถสรางประโยชนอยางกวางตอกลมบคลากร และ/หรอระหวางหนวยงานและแผนกตางๆไดด

นอกจากนการทบรษทจะอยรอดในตลาดไดนน บรษทควรมขนาดเลกและมปรมาณนกพฒนาซอฟแวรเทาทจ าเปน เนองจากตลาดเกมสคอนโซลเรมเขาสภาวะอมตว โดยคแขงคายยกษใหญอยาง Sony และ Microsoft Xbox ท าให บรษทอยาง Nintendo ตองปรบกลยทธอยางมากในการรกษาสวนแบงทางการตลาด

ทงนนกพฒนาซอฟแวรนนพยายามและมงหวงใหนกเลนเกมสตดในแบรนดคอนโซล เชน เกมส Horizon Zero Dawn จะเปนนกเลนเกมสของ PS4 (Play Station 4) หรอเกมสจาก Xbox กจะเปนนกเลนเกมสทใช Microsoft Xbox เปนตน

อนงโอกาสของผประกอบการชาวไทยนาจะอยในสวนของสรางสรรคและออกแบบ (creativity and designing) โดยความคดสรางสรรคและความมงมนคอกญแจหลกของอตสาหกรรมน

บทสรป :

ภาคอตสาหกรรมสรางสรรคนนเปนอตสาหกรรมแหงอนาคตทหลายชาตตางกพยายามใหการสนบสนนภาคธรกจในประเทศ แตกเปนธรกจทมการแขงขนสง และมการเปลยนแปลงสภาพแวดลอมและปจจยความส าเรจของธรกจอยางรวดเรวอนเนองมา จากการเปลยนแปลงของรสนยม และพฤตกรรมผบรโภคในยคดจตอล ถงแมวารฐบาลเนเธอรแลนดจะใหการสงเสรมภาคธรกจอยางเตมรปแบบกยงไมสามารถผลกดนอตสาหกรรมนใหประสบความส าเรจไดอยางทตองการเมอเทยบกบหลายประเทศ ในยโรป นอกจากนยงตองพบเจอกบคแขงขนรายใหญทงจากอเมรกาและญปนทยากจะเอาชนะอกดวย โดยบรษทรายใหญทผลตคอนโซลพยายามสรางความแขงแกรงใหกบแบรนดตนเองโดยการรกษาฐานลกคาหรอนกเลนเกมสใหมความสมพนธเหนยวแนนกบแบรนดเชนแฟรนไชสเกมส Killzone ของบรษท Guerilla อยางไรกดยงมผประกอบธรกจเกมสในเนเธอรแลนดอก เปนจ านวนมากทเลอกจะเปนธรกจขนาดเลกไม scale up เพอความคลองตว และลดความเสยงทางการเงน โดยผประกอบการกลมนจะท างานในลกษณะเปน freelance ใหกบบรษทพฒนาเกมสรายใหญทงในเนเธอรแลนด และจากตางประเทศ รวมถงพฒนาเกมสส าหรบ segment อนๆ เชน ซอฟแวรแอพพลเคชนบนมอถอ เกมสเพอการศกษา และ applied games เปนตน