1. ความเปนมา

มหานครปารสมประชากร จ านวน 2,249,975 คน แตเมอรวมปรมณฑลเขาดวยแลวเปนจดศนยกลางประชากรทใหญทสดในทวปยโรป โดยมจ านวนประชากรรวม 12,292,895 คน (ขอมลจากการส ารวจ ณ เดอนมกราคม ค.ศ. 2011)

ตงแตป ค.ศ. 2000 ผประกอบการขนสงสาธารณะในเขตปกครองปารส หรอเรยกอกชอหนงวา เขตปกครองเกาะฝรงเศส (Paris Region หรอ Île-de-France Region) ไดน าระบบตวใหมมาใช ซงเปนบตรผานไรสมผส Navigo เปนหลก ประกอบดวย 3 องคกร คอ

1) หนวยงานการขนสงปารสอสระ (Régie Autonome des Transports Parisiens: RATP หรอ Independent Paris Transport Authority) ซงด าเนนการใหบรการสวนใหญในเขตเมองหลวงและชานเมองใกลเคยง

2) หนวยงานสมาคมระบบรางแหงชาตฝรงเศส (Société Nationale des Chemins de Fer Français: SNCF หรอ French National Railway Company)

3) องคการขนสงมออาชพแหงเขตปกครองเกาะฝรงเศส (Organisation Professionnelle des Transports d'Île-de-France: OPTILE หรอ Professional Transport Organisation of Île-de-France)

ซง SNCF และ OPTILE จะด าเนนการใหบรการสวนใหญบรเวณชานเมองขอบนอก โดยผประกอบการขนสงสาธารณะระดบภมภาคทง 3 องคกรนไดรบการประสานงานจากหนวยงานสมาคม

การขนสงเกาะฝรงเศส (Syndicat des Transports d’Île-de-France: STIF) ซงเปนหนวยงานขนสงในเขตปกครองปารส ทก ากบโดยสมาชกสภาทไดรบเลอกตงในเขตปกครองปารส เขตเทศบาลเมองปารสและเขตเทศบาลเมองอน ๆ โดยรายไดจากการใหบรการทผประกอบการขนสงสาธารณะทง 3 องคกรไดรบจากผโดยสารจะไดรบการอดหนนจากหนวยงาน STIF ซงเปนผจดการภาษการขนสงทช าระโดยนายจางทองถนในเขตปกครองปารส ส าหรบใชในการอดหนนการขนสงสาธารณะ รวมกบเงนอดหนนจากภาษทองถน สวนการด าเนนการระบบตว แตละองคกร จะด าเนนการระบบตวของตนเอง โดยไมอาศยการจางตอผอน (Outsourcing) หรอการใหสมปทานใหเอกชนสรางและโอนเปนของรฐภายหลง (Build Operate Transfer: BOT) ทงน จะตองปฏบตตามขอก าหนดการใชรวมกนไดของตวอเลกทรอนกส (e-Ticketing Interoperability) และขอก าหนดดานความมนคงปลอดภยทหนวยงาน STIF เปนผก ากบ นอกจากนน เมอค านงถงบตร Navigo หนวยงานขนสงไดประกาศใชคณสมบตทรวมใชไดหลายผประกอบการ (Cross-Operator Features) โดยเกยวของกบการออกบตร การจดการฐานขอมลผโดยสาร และการจดการบญชด า (Blacklist Management)

ในชวงทศวรรษทผานมาปรมาณการเดนทางไดเพมขนอยางตอเนอง โดยมปรมาณการเดนทางเพมสงถง 27,000 ลานเทยวการเดนทางทกป ซงการเรมใชตวไรสมผส (Contactless Ticketing) ไดมการตอยอดจากระบบการบรณาการอตราคาโดยสาร (Integrated Fare Scheme) ทไดด าเนนการมาในเขตการปกครองปารสมาเปนเวลากวา 30 ป ทมการรบตว (รายปกษและธรรมดา หรอ Season and Ordinary Tickets) ทวโครงขายการขนสง ในภมภาค ซงปจจบนผโดยสารเกอบ 3 ลานคนถอบตรผาน Navigo ซงประกอบดวยตวรายปกษทยดเวลาเปนหลก (รายป รายเดอน หรอรายสปดาห) ซงสามารถใชไดกบระบบขนสงสาธารณะทกรปแบบ ไดแก รถไฟฟาใตดน รถโดยสารประจ าทาง รถราง รถไฟฟาดวน (RER) และรถไฟภมภาค บตรผานนยงสามารถใชสมครสมาชกบรการ เชาจกรยาน Velib’ ซงเปนบรการเชาจกรยานบรการตนเองของเทศบาลปารส และในปลายป ค.ศ. 2008 ผโดยสาร

ระบบตวรวมใน “ปารส ประเทศฝรงเศส”

- 2 -

ทงหมดทถอบตรรายปกษใชบตร Navigo กวา 4 ลานคน และรอยละ 80 ของเทยวการเดนทาง ผโดยสารใช บตร Navigo สวนบตรแถบแมเหลกยงคงมผใชบรการอยรอยละ 20 ของเทยวการเดนทาง และใชเปนตวเทยวเดยว ทขายเปนตวเดยวหรอขายเปนเลม ประชาชนชาวปารสกวา 6 ลานคนใชตวชนดน ซงรวมถงผ เดนทางและนกทองเทยวทเดนทางในเขตปกครองปารสทก ๆ ป

ภาษขนสง (Transport Tax) ในประเทศฝรงเศสภาษขนสง (ภาษาฝรงเศส Versement Transport: VT) เปนภาษทองททหกจาก

เงนเดอนทงหมดของลกจางทกคนของบรษททมลกจางมากกวา 9 คน โดยหกจากนายจางไมใชจากลกจางโดยตรง ซงหนวยงานขนสงเขตปกครองเมองใหญ (Autorité Organisatrice de Transport Urbain: AOT หรอ Urban Regional Transport Authority) เปนหนวยงานปกครองทองถนทรบผดชอบงานดานการจดการระบบขนสงสาธารณะไดจดเกบภาษขนสง โดยมวตถประสงคเพอเพมเงนทนในการลงทนในโครงสรางพนฐานระบบขนสงสาธารณะในทองท แตนบวน เงนภาษขนสงดงกลาวไดถกน าไปใชเปนคาใชจายในการด าเนนการเพมมากขน

ยกตวอยาง ในป ค.ศ. 2010 จ านวนรอยละ 40 ของภาษขนสงไดถกน ามาใชเปนตนทนในการด าเนนการส าหรบโครงขายขนสงสาธารณะในพนท Île-de-France ผานหนวยงาน STIF หนวยงาน AOT ส าหรบพนท Île-de-France ซงรวมถงปารส นอกจากน หนวยงาน STIF ยงไดจดสรรเงนเพอสนบสนนใหกบหนวยงาน RATP ซงเปนหนวยงานขนสง มหานคร หนวยงาน SNCF ซงเปนผประกอบการระบบรางของรฐ และกลม Optile ซ งเปนบรษทเอกชนผประกอบการเสนทางรถโดยสารประจ าทางชานเมอง

2. รายละเอยดของระบบขนสงสาธารณะ

รปท 1 แผนทโครงขายการขนสงในเขตปกครอง Île-de-France

- 3 -

2.1 ระบบขนสงในเมอง ประกอบดวย

รปท 2 แผนทระบบรางมหานครปารสและปรมณฑล

2.1.1 รถไฟฟาใตดน (ภาษาฝรงเศส Métro ยอจาก Chemin de Fer Métropolitain) เปนระบบรถไฟฟาใตดนภายใตการก ากบของหนวยงาน RATP มจ านวนทงหมด 16 เสนทาง ความยาวรวม 220 กโลเมตร โดยมปรมาณผใชบรการ 4.13 ลานคนตอวน (ขอมล ณ ป ค.ศ. 2011)

รปท 3 รถไฟฟาใตดนทใชในมหานครปารสและปรมณฑล

- 4 -

เสนทางรถไฟฟาใตดน

Line 1 Line 7bis

Line 2 Line 8

Line 3 Line 9

Line 3bis Line 10

Line 4 Line 11

Line 5 Line 12

Line 6 Line 13

Line 7 Line 14

รปท 4 แผนทและตารางเสนทางรถไฟฟาใตดนมหานครปารสและปรมณฑล จ านวน 16 เสนทาง

2.1.2 รถไฟฟาสายดวน RER (ภาษาฝรงเศส Réseau Express Régional ภาษาองกฤษ Regional Express Network)

เปนระบบขนสงมวลชนภมภาคในประเทศฝรงเศสทใหบรการในมหานครปารสและปรมณฑล ซงเปนการบรณาการระหวางระบบรถไฟฟาใตดนสมยใหมในใจกลางเมองและรถไฟฟาประจ าทางทใหบรการอยแลว รวมทงมการเชอมตอกบรถไฟฟาใตดนปารส Métro ภายในมหานครปารส เมออยในมหานครรถไฟฟาสายดวน RER ด าเนนการคลายรถไฟฟาใตดน Métro หากแตเรวกวาเพราะการจอดไมถ โครงขายรถไฟฟาสายดวน RER ประกอบดวย 5 เสนทาง คอ เสนทาง A, B, C, D และ E ความยาวรวมกวา 600 กโลเมตร เสนทางดงกลาวใชอกขระแทนตวเลขเพอหลกเลยงความสบสนกบเสนทางของรถไฟฟาใตดน Métro ซงเสนทางใชตวเลข ขณะนอยระหวางการตอขยายเสนทาง โดยเสนทาง E ซงเปดใหบรการเมอป ค.ศ. 1999 มแผนตอขยายเสนทางไปทางตะวนตกภายในป ค.ศ. 2020 มปรมาณผใชบรการ 2.7 ลานคนตอวน (ขอมล ณ ป ค.ศ. 2011)

- 5 -

รปท 5 รถไฟฟาสายดวน RER จ านวน 5 เสนทาง

สาย A สาย B สาย C

สาย D สาย E

- 6 -

รถไฟฟาสายดวน RER

Line A

SNCF/RATP

Line D

SNCF

Line B

SNCF/RATP

Line E

SNCF

Line C

SNCF

รปท 6 แผนท ตารางเสนทาง และหนวยงานใหบรการของรถไฟฟาสายดวน RER มหานครปารสและปรมณฑล จ านวน 5 เสนทาง

- 7 -

2.1.3 รถไฟฟาชานเมอง Transilien เปนบรการระบบรางของหนวยงาน SNCF ทด าเนนการภายในเขตปกครอง Île-de-France มจ านวนทงหมด 8 เสนทาง ความยาวรวม 1,288 กโลเมตร ใหบรการรถไฟฟาชานเมองกวา 6,000 คน โดยมปรมาณผใชบรการ 3 ลานคนตอวน (ขอมล ณ ป ค.ศ. 2013)

รปท 7 รถไฟฟาชานเมอง Transilien จ านวน 8 เสนทาง

สาย H สาย J สาย K สาย L

สาย N สาย P สาย R สาย U

- 8 -

รถไฟฟาชานเมอง Transilien

Saint-Lazare Nord

La Défense Est

Montparnasse Lyon

รปท 8 แผนท ตารางเสนทาง และสถานรถไฟฟาชานเมอง Transilien มหานครปารสแลปรมณฑล จ านวน 8 เสนทาง

- 9 -

2.1.4 รถราง Tramways มจ านวนทงหมด 7 เสนทาง คอ เสนทาง T1, T2, T3A, T3B, T4, T5 และ T7 ความยาวรวม 82.20 กโลเมตร โดยมปรมาณผใชบรการกวา 500,000 คนตอวน (ขอมล ณ ป ค.ศ. 2013) โครงขายรถราง Tramway ใหบรการทงในและรอบเมอง โดยถอเปนสวนหนงของระบบขนสงสาธารณะในเมอง ซงการด าเนนการ แทบจะเปนแบบเดยวกบรถไฟฟาใตดน Métro แตสวนใหญจะใหบรการอยในบรเวณเสนรอบนอกของมหานคร นอกพนททเปนแหลงทองเทยวทส าคญ

รปท 9 รถราง Tramway มหานครปารสและปรมณฑล จ านวน 7 เสนทาง

สาย T1 สาย T2

สาย T3A สาย T3B

สาย T4 สาย T5 สาย T7

- 10 -

รถราง Tramway

Tramway T1

RATP

Tramway T4

SNCF

Tramway T2

RATP

Tramway T5

RATP

Tramway T3a RATP

Tramway T7

RATP

Tramway T3b RATP

รปท 10 ตารางเสนทางและหนวยงานใหบรการของรถราง Tramway มหานครปารสและปรมณฑล จ านวน 7 เสนทาง

2.1.5 ระบบรถประจ าทาง (Bus) มจ านวนทงหมด 1,442 เสนทาง ความยาวโครงขาย 25,000 กโลเมตร โดยมปรมาณการเดนทาง 3.5 ลานเทยวรถเมลโดยสารประจ าทาง (Bus Journeys) ในแตละวน (ขอมล ณ ป ค.ศ. 2013)

การใชตว/บตรโดยสารเพอใชบรการรถโดยสารประจ าทาง ผโดยสารจะขนรถโดยสารประจ าทางทประตดานหนา และสอดตวกระดาษแขงหรอบตรผานเขาเครองอานบตรทตดตงไวดานหลงพนกงานขบรถ โดยเครองอานบตรจะสงเสยงปบพรอมไฟสเขยวและคนบตรให ถาใชบตรผาน Navigo Pass ใหผโดยสารโบกไปท เปาสมวงขางในประตและไฟเขยวเหนอเปาสมวงจะกระพรบขนพรอมสงเสยงปบ ถาประสงคทจะตอรถโดยสารประจ าทางหรอเชอมตอกบรถไฟฟาใตดน Métro กสามารถใชตวใบเดมไดตราบใดท เวลาผานไปต ากวา 90 นาทนบตงแตเรมใชตว ยกเวนเปนตวทซอจากพนกงานขบรถ ซงใชไดเฉพาะในรถโดยสารทซอตวเพยงแหงเดยวเทานน

รปท 11 รถโดยสารประจ าทางเทยวปกตสาย 403

- 11 -

รปท 12 แผนทรถโดยสารประจ าทางเทยวปกตมหานครปารส

รปท 13 รถโดยสารประจ าทางเทยวโตรง Noctilien (Transilien)

- 12 -

รปท 14 แผนทรถโดยสารประจ าทางเทยวโตรง Noctilien มหานครปารส

รถโดยสารประจ าทางเทยวโตรง Noctilien เปนบรการรถโดยสารประจ าทางเทยวโตรงในมหานครปารสและปรมณฑลซงใชตวประเภทเดยวกนกบรถไฟฟาใตดน Métro ธรรมดา โดยหนวยงาน STIF เปนผก ากบดแล และใหบรการโดยหนวยงาน RATP และ SNCF มจ านวนทงสน 47 เสนทาง โดยเรมตงแตรถโดยสารประจ าทางเทยวสดทาย ตอนกลางคน (เวลา 00.30 น.) จนถงรถโดยสารประจ าทางเทยวแรกตอนเชา (เวลา 05.30 น.) ทวมหานครปารสและปรมณฑล รวมถงเขตปกครอง Île-de-France

องคการขนสงมออาชพแหงเขตปกครองเกาะฝรงเศส (ภาษาฝรงเศส Organisation Professionnelle des Transports d'Île-de-France: OPTILE หรอภาษาองกฤษ Professional Transport Organisation of Île-de-France) เปนองคกรฝรงเศส ประกอบดวย บรษทภาคเอกชนทงหมดทด าเนนการใหบรการเดนรถเสนทางรถโดยสารประจ าทางทจดทะเบยน ในแผนขนสงปกต (Regular Transportation Plan) ของเขตปกครอง Île-de-France (มจ านวนกวา 81 บรษท ในป ค.ศ. 2014) ส าหรบรถโดยสารประจ าทางของหนวยงาน RATP จะใหบรการในมหานครปารสและบรเวณ ชานเมองดานใน สวนบรษทในหนวยงาน Optile ใหบรการหลกในพนทกงกลางและรอบนอก ซงหนวยงาน Optile อยภายใตการก ากบของหนวยงาน STIF และไดรบการจดสรรเงนอดหนนเปนจ านวน 491 ลานยโรในป ค.ศ. 2008

- 13 -

2.1.6 ระบบรถโดยสารดวนพเศษ T Zen สาย 1 (Bus Rapid Transit) เปนโครงขายบรการรถโดยสารประจ าทางระดบสงทมชองทางเดนรถพเศษ (Bus Lane) ในเขตพนท d'Île-de-France ทก ากบโดยหนวยงาน STIF มจ านวน 1 เสนทาง ความยาว 14.70 กโลเมตร โดยมปรมาณผใชบรการ 5,000 คนตอวน (ขอมล ณ ป ค.ศ. 2012) เสนทาง T Zen 1 เชอมตอสถานของรถไฟฟาสายดวน RER เสนทาง D กบ Lieusaint-Moissy และ Corbeil โดยเปดใหบรการ เมอวนท 4 กรกฎาคม ค.ศ. 2011 ทงน มแผนทจะเปดบรการรถโดยสารดวนพเศษ T Zen อกจ านวน 4 เสนทาง โดยเสนทางแรกนจะเชอมกบเสนทางสาย 4 ในป ค.ศ. 2017 และเสนทางท 2 จะไปคกบเสนทาง 2 ในชวงป ค.ศ. 2018 - 2020

รปท 15 รถโดยสารประจ าทางดวนพเศษ T Zen สาย 1

รปท 16 เครองอานบตร Navigo ในรถโดยสารประจ าทางดวนพเศษ T Zen สาย 1

- 14 -

รปท 17 แผนทโครงขายรถโดยสารประจ าทางดวนพเศษ T Zen สาย 1 (สเขยวออน)

2.1.7 ระบบเรอโดยสาร

เขตปกครองปารสเปนพนทการขนสงทางน ามความสะดวกทสดของประเทศฝรงเศส โดยมการขนถายสนคามากทสดททาเรอปารสในสงอ านวยความสะดวกทต งอย โดยรอบมหานครปารส โดยทแมน า Loire แมน า Rhine แมน า Rhone แมน า Meuse และแมน า Scheldt สามารถเขาถงคลองทเชอมตอกบแมน า Seine รวมถงคลอง Saint-Martin คลอง Saint-Denis และคลอง de l'Ourcq

Batobus เปนบรการและเครองหมายการคาของบรษท Bateaux Parisiens มเรอใหบรการ จ านวน 8 ล า โดยใหบรการขนสงผ โดยสารบนแมน า Seine ในมหานครปารส และในระหวางป ค.ศ. 2006 -2007 Batobus มปรมาณผใชบรการ จ านวน 843,000 คน

นอกจากน ยงมบรการเดนเรอทยอดเยยมหลายรายใชประโยชนจากแมน า Seine ซงนอกจากจะใหบรการทสะดวกและราคายอมเยาไปสหลายพนทในใจกลางมหานครปารสแลว ยงเปดโอกาสใหผโดยสารไดถายรปกบสถานทสวยงามและหลากหลาย โดยผโดยสารสามารถซอตววนหรอตว 3 วน และสามารถขน-ลงเรอไดตามตองการ เสนทางเดนเรอจะเปนวงกลมจากหอ Eiffel ลงผานพพธภณฑ Louvre โบสถ Notre Dame สวนพฤกษชาต แลวกลบไปอกฟากหนง ผานพพธภณฑ Musee D'orsay โดยบรการ Batobus ใหบรการเดนเรอไป–กลบระหวางสถานททองเทยวหลก ๆ (ปดใหบรการเดอนมกราคม) ส าหรบบรษทเดนเรออน ๆ เชน Bateaux Mouches ทมชอเสยงในการใหบรการเดนเรอทองเทยวซงเปนทนยมมาก โดยผโดยสารสามารถเพลดเพลนกบการรบประทานอาหารมอเยนบนแมน า Seine และเปนโอกาสหนงทจะไดรบความเพลดเพลนกบการทองเทยวยามค าดวยแสงสของหอ Eiffel และอนสรณสถานอน ๆ ของมหานครปารส

- 15 -

รปท 18 เรอโดยสาร Batobus บนแมน า Seine ดานหลงสะพาน Sully มหานครปารส

การใหบรการเรอโดยสารด าเนนการโดยความเสยงของผประกอบการ ซงก าหนดความคงตวของบรการและอตราคาบรการคงท ทงน ในป ค.ศ. 2014 มอตราคาบรการผนแปรระหวาง 15 ถง 18 ยโร โดยขนอยกบจ านวนวน และมอตราคาโดยสารส าหรบเดกอายต ากวา 16 ป

Batobus ไมเปดใหบรการรบช าระคาโดยสารสมาชกดวยบตร Navigo ทใชในเขตพนท Île-de-France แตยงคงเสนอการใหสวนลดราคาคาโดยสารกบผถอบตร Orange บตร Ultimate บตร Imagine'R บตร Emerald และบตร Amethyst รวมถงนกเรยนทวไป รวมทงยงคงมการรบสมครสมาชกรายป โดยในป ค.ศ. 2014 มอตรา คาโดยสาร จ านวน 60 ยโร และเดกอายต ากวา 16 ป มอตราคาโดยสาร จ านวน 38 ยโร

2.1.8 รถรางข นเขา Montmartre (Funiculaire de Montmartre) มจ านวน 1 เสนทาง ความยาว 0.108 กโลเมตร โดยในป ค.ศ. 2013 มปรมาณผใชบรการ จ านวน 3,152,786 คน

รถรางข น เข า Montmartre (Funiculaire de Montmartre) อย ภ าย ใต ก ารก าก บ ด แลของ หนวยงาน RATP ซงรบตวและบตรผานทวไปของ RATP โดยมเสนทางเดนรถจากปลายเขาขนไปทโบสถ Sacré Cœur ณ Montmartre ใชระยะเวลา 1 นาท 30 วนาท ซงขนไปถงยอดบนไดทมชอเสยงดวยความรวดเรวและปลอดภย เรมเปดใหบรการในป ค.ศ. 1900 และไดรบการบรณาการ จ านวน 2 ครง

รถรางขนเขาถอวาเปนสวนหนงของโครงขายรถไฟฟาใตดน Métro ของมหานครปารส ดงนน จงมอตราคาโดยสารทคลายกน สามารถอานตวแถบแมเหลกและบตรผาน Navigo ได จงสามารถเขาถงไดดวยรปแบบการช าระคาโดยสารของหนวยงาน RATP ทกรปแบบ ซงรวมถงการใชรวมกนของตวเทยวเดยว "t" (Ticket "t") และบตร Paris Visite บตรผานการขนสง/พพธภณฑ และบตรผานรายอาทตยและรายเดอนของหนวยงาน RATP

- 16 -

รปท 19 รถรางข นเขา ณ Montmartre

รปท 20 ไมก น/ทอานบตร Navigo และตวแถบแมเหลกส าหรบใชบรการรถรางข นเขา

- 17 -

2.2 ระบบขนสงระหวางเมอง (Inter-City) (ไมสามารถใชบตร Navigo ได เนองจากอยนอกเขตปกครองปารสฯ)

2.2.1 โครงขายทางรถไฟระหวางเมอง รถไฟเปนรปแบบการขนสงทดในการเดนทางในประเทศฝรงเศส โดยผโดยสารสามารถไปแทบทกหนแหง

ดวยระบบราง ส าหรบการเดนทางไกลจะใชบรการรถไฟความเรวสง TGV (Train a Grande Vitesse หรอ High-Speed Train) ซงผใชบรการตองจองทนง แตถามเวลาแนะน าใหใชรถไฟธรรมดา ซงจะไดเพลดเพลนไปกบทวทศนทงดงาม โดยภมประเทศเปนสวนหนงทท าใหประเทศฝรงเศสเปนจดหมายปลายทางดานการทองเทยวยอดนยมแหงหนง ของโลก

โครงขายระบบรางแหงชาตฝรงเศสอยภายใตการก ากบของหนวยงานเครอขายรถไฟแหงฝรงเศส (Réseaux Ferrés de France: RFF) และรถไฟสวนใหญด าเนนโดยหนวยงาน SNCF ซงรถไฟเชอมตอภมภาค สามารถดตารางเวลาและจองตวออนไลนไดทเวบไซต voyages-sncf.com สวนรถไฟภมภาค ตารางเวลาสามารถ ดไดทเวบไซต ter-sncf.com ส าหรบการจองตวสามารถท าไดใน 2 ระดบ คอ ชนหนง (Première Classe) ซงแออดนอยกวา และสะดวกสบายมากกวา แตราคาอาจแพงกวาชนสอง (Deuxième Classe) ถงรอยละ 50 ทงน มขอสงเกต คอ ถาทนงรถไฟความเรวสง TGV มการจองเตมใหขนไปชวงกอนประตปด และพนกงานรกษาความปลอดภย (Contrôleur) จะเปนผหาทนงให

- 18 -

รปท 21 โครงขายทางรถไฟระหวางเมองของประเทศฝรงเศส

- 19 -

ประเภทของรถไฟความเรวสงและรถไฟธรรมดา มดงน รถไฟดวนภมภาค (Train Express Régional: TER) คอ รถไฟภมภาคและเปนเสาหลกของ

ระบบของหนวยงาน SNCF รถไฟ TER ใหบรการคอนขางชา โดยจอดแทบทกสถาน โดยสามารถใชบตรผาน Eurail และ InterRail

รถไฟระหวางเมอง (Intercités) ตงแตป ค.ศ. 2012 เปนตนไป มการรวมบรการรถไฟสายอดต ไดแก สาย Corail ซงรวมรถไฟทตองจอง (รถไฟกลางคนสายอดต ไดแก สาย Téoz และสาย Lunéa) และรถไฟทไมบงคบวาตองจอง (สาย Intercités) รถไฟทสามารถเลอกวาจะจองหรอไม โดยเลอกใชกบบตรผาน และรถไฟบางสายเชอมตอภมภาคทรถไฟความเรวสง TGV ไมไป กลาวคอ ท Auvergne

รถไฟความเรวสง TGV (Trains à Grande Vitesse) คอ รถไฟความเรวสงทดงกองโลกของฝรงเศส โดยเดนรถหลายเทยวตอวนไปภาคตะวนออกเฉยงใต เชน Nice (ใขระยะเวลาเดนทาง 5–6 ชวโมง) Marseille (ใชระยะเวลาเดนทาง 3 ชวโมง) และ Avignon (ใชระยะเวลาเดนทาง 2.5 ชวโมง) ภาคตะวนออก เชน Geneva (ใชระยะเวลา 3 ชวโมง) หรอ Lausanne ประเทศสวตเวอรแลนด และ Dijon (ใชระยะเวลา 1 ชวโมง 15 นาท) ภาคตะวนตกเฉยงใต เชน Bordeaux (ใชระยะเวลา 3 ชวโมง) ภาคตะวนตก เชน Rennes (ใชระยะเวลา 2 ชวโมง) Nantes (ใชระยะเวลา 2 ชวโมง) Brest (ใชระยะเวลา 4 ชวโมง) และภาคเหนอ เชน Lille (ใชระยะเวลา 1 ช วโมง) รถไฟ Eurostar ไป London (ใชระยะเวลา 2 ช วโมง 15 นาท ) และ รถไฟ Thalys ไป Brussels (ใชระยะเวลา 1 ชวโมง 20 นาท) ซงตองจองทนง

ถาตองเดนทางไป-กลบมากกวา 2 เทยวในประเทศฝรงเศส และมอายต ากวา 26 ป การซอ ตว "Carte 12-25" จะชวยใหประหยดเงน โดยราคาตว 50 ยโร มอายหนงปและลดราคาใหตงแตรอยละ 25–60 ขนอยกบวาจองตวเมอไหรและเดนทางเมอไหร

การจองตวออนไลนอาจมขนตอนทซบซอน เนองจากสามารถจองเทยวการเดนทางเดยวกน ผานหลายเวบไซตทตางกนได (ในภาษา และสกลเงนทแตกตางกน) อตราคาโดยสารจะไมคงท ดงนน ควรตรวจสอบเทยวการเดนทางจากหลาย ๆ เวบไซต เชน www.voyages-sncf.com (เวบไซตจองตวภาษาฝรงเศสของหนวยงาน SNCF) www.tgv-europe.com (เวบไซตของหนวยงาน SNCF เปนภาษาองกฤษ โดยมรปแบบและสไตลทแตกตางอยางสนเชงจากหนาภาษาฝรงเศส ซงหนาจองตวจะบงคบใหใส “ประเทศ” ของผจองตว และถาเลอกประเทศฝรงเศส จะกลบมาทหนาทเปนภาษาฝรงเศส www.raileurope.com (เวบไซต RailEurope เปนตวแทนจองตวทหนวยงาน SNCF เปนเจาของ) และบอยครงทอตราคาโดยสารทเวบไซตเชนนจะมราคาสงกวาเวบไซตทเปน “ทางการ” อยางไรกตาม เวบไซตเชนนจะใชงายกวาเวบไซตของหนวยงาน SNCF

โครงขายระบบรางของประเทศฝรงเศส บรหารจดการโดยหนวยงาน RFF มโครงขายสายทางทใชไดเชงพาณชย ระยะทาง 29,273 กโลเมตร โดยเปนระบบไฟฟา ระยะทาง 15,687 กโลเมตร เปนเสนทางความเรวสง (LGV) ระยะทาง 1,884 กโลเมตร ซงใชระบบไฟฟากระแสตรง 1,500 V ระยะทาง 5,863 กโลเมตร สวนระยะทาง 9,698 กโลเมตร ใชระบบไฟฟากระแสสลบ 25 kV ทความถ 50 Hz ระยะทาง 126 กโลเมตร จายไฟผานรางทสามหรอวธอน ๆ ทงน ไฟฟากระแสตรง 1,500 V จะใชทสวนใตของประเทศ ส าหรบเสนทางรถไฟความเรวสง HSR และ ทสวนเหนอของประเทศใชไฟฟากระแสสลบ 25 kV ซงรถไฟจะเดนรถชดซาย ยกเวนท Alsace และ Moselle

- 20 -

2.2.2 ระบบรถโดยสารระหวางเมอง การบรการรถโดยสารระหวางเมองเปนแนวคดคอนขางใหมส าหรบประเทศฝรงเศส บรษท Eurolines

บรษท Megabus และบรษท iDBUS ตางขายตวรถโดยสารภายในประเทศฝรงเศส ซงเปนสวนหนงของเครอขาย การขนสงระหวางประเทศ ส าหรบทอน รถทวรระหวางเมองสามารถหาไดในบรการระหวาเมอง/ภมภาค ดงนน ควรตรวจสอบลกษณะพเศษของบรการรถโดยสารในภมภาคทอาศยอย

ตวโดยสารส าหรบบรการทองถนจะมราคายอมเยา กลาวคอ ในเขตปกครอง Île De France โดยทวไปราคา 1.60 ยโร (เพมอก 10 เซนตถาซอจากพนกงานขบรถ)

รปท 22 จดหมายปลายทางการใหบรการรถโดยสารระหวางเมองบรษท Eurolines ประเทศฝรงเศส

2.2.3 ระบบขนสงทางน า ประเทศฝรงเศสมการพาณชยนาวทกวางขวาง โดยมเรอขนาดตงแต 1,000 ตนกรอส ขนไป จ านวน 55 ล า

บรษทฝรงเศสด าเนนการใหบรการเรอกวา 1,400 ล า ซง 700 ล าจดทะเบยนในประเทศฝรงเศส บรษทเดนเรอของฝรงเศส 110 แหง จางบคลากร 12,500 คนท างานบนทะเล และ 15,500 คนท างานบนบก ในแตละป มปรมาณการขนสงสนคา 305 ลานตน และมปรมาณผโดยสาร 15 ลานคน สนคาน าเขาและสงออกของประเทศฝรงเศสอาศยการขนสงทางน ามากถงรอยละ 72

ประเทศฝรงเศสยงมเมองทาและทาเรอจ านวนมาก ซงรวมถง Bayonne, Bordeaux, Boulogne-sur-Mer, Brest, Calais, Cherbourg-Octeville, Dunkerque, Fos-sur-Mer, La Pallice, Le Havre, Lorient, Marseille, Nantes, Nice, Paris, Port-la-Nouvelle, Port-Vendres, Roscoff, Rouen, Saint-Nazaire, Saint-Malo, Sète, Strasbourg และ Toulon

- 21 -

รปท 23 ทาเรอทะเลของประเทศฝรงเศส

- 22 -

2.3 จดเชอมตอโครงขายระบบขนสงสาธารณะ (Interchange) ในมหานครปารสและปรมณฑล

รปท 24 ทางเขาจดเชอมตอโครงขายระบบขนสงสาธารณะ ณ สถาน Gare du Nord

รปท 25 ทางเขาจดเชอมตอโครงขายระบบขนสงสาธารณะ ณ สถาน Gare de Châtelet–Les Halles

รปท 26 ทางเขาจดเชอมตอโครงขายระบบขนสงสาธารณะ ณ สถาน Haussmann Saint-Lazare

- 23 -

รปท 27 ทางเขาจดเชอมตอโครงขายระบบขนสงสาธารณะ ณ สถาน Montparnasse-Bienvenue

รปท 28 ทางเขาจดเชอมตอโครงขายระบบขนสงสาธารณะ ณ สถาน Rennes

- 24 -

รปท 29 ทางเขาทเปนแผงกระจกทจดเชอมตอโครงขายระบบขนสงสาธารณะ ณ สถานรถไฟฟาใตดน Mairie de Montrouge

รปท 30 ทางเขาทเปนแผงกระจกทจดเชอมตอโครงขายระบบขนสงสาธารณะ ณ สถานรถไฟฟาใตดน Pointe du Lac

- 25 -

3. รปแบบการใหบรการ

3.1 ระบบตวทใช/ลกษณะของตว (Technology) ประเทศฝรงเศสไดเลอกระบบ Calypso เพอน ามาประยกตใชกบระบบขนสงสาธารณะ โดยเปนขอก าหนดเฉพาะ

(Specification) ส าหรบธรกรรมไรสมผสทปลอดภย (Secure Contactless Transactions) ระหวางบตรอจฉรยะ (Microprocessor Card) และเครองอานบตร (Terminal) ทสวนหนงไดมาจากงานของหนวยงาน RATP โดยขอก าหนดเฉพาะ (Specification) ไดถกออกแบบโดยผประกอบการขนสงภายในสมาคมเครอขาย Calypso (Calypso Network Association) ซงเปนองคกรทไมแสวงหาก าไร โดยมหนวยงานหลกตงอยทกรงบรสเซลส ประเทศเบลเยยม และออกใบอนญาตใหผประกอบการน าไปใช มชพอเลกทรอนกสพเศษ (Masked Chips) และโปรแกรมประยกต JavaCard ทสามารถดาวนโหลดไดหลายรนซงยดมาตรฐาน Calypso เปนหลกมใชอยในทวปยโรป (ประเทศฝรงเศส โปรตเกส อตาล และเบลเยยม) ประเทศแคนาดา และอสราเอล เนองจากเปนเทคโนโลยอเนกประสงคจงมความเหมาะสมกบความตองการใชในทองถนในขณะเดยวกนกยงคงยดถอมาตรฐานอย

ตวไรสมผสมววฒนาการตามนวตกรรมและมาตรฐานอยางตอเนอง ซงตางจากตวแถบแมเหลกทสถตนงมาเปนเวลา 30 ปแลว โดยระบบ Navigo ไดรบการออกแบบในปลายครสตทศวรรษท 1990 ใชระบบการสงสญญาณระยะใกลทออกแบบกอนการตพมพมาตรฐาน ISO 14443 (แตยงคงใกลเคยงกบมาตรฐาน Type-B) และระบบความปลอดภยมาตรฐาน DES และเรมตงแตป ค.ศ. 2008 เครอขายในมหานครปารสไดรบการยกระดบเพอสนบสนนเทคโนโลยชพใหม (การถายทอดสญญาณตามมาตรฐาน ISO ความปลอดภยระดบ Triple DES และซอฟตแวร JavaCard)

รปท 31 ระบบตวใชบตรอจฉรยะไรสมผสในประเทศฝรงเศสใชมาตรฐาน Calypso

การเดนทางโดยใชระบบตวอจฉรยะไรสมผสภายในเครอขาย Calypso ผโดยสารเดนทางผานเครอขายตางกน (สเขยว สฟา และสสม) ซงแตละครงทใชบตรโดยการเตมเงนรายปกษ เครองจะอานบตรเพอเขาสเครอขาย Calypso และผโดยสารสามารถเดนทางไดภายในเครอขาย Calypso

- 26 -

3.1.1 ตวรวม (Common Ticket) บตรผาน Navigo หรอ Passe Navigo คอ รปแบบการช าระคาโดยสารระบบขนสงสาธารณะทได

เปดตวใชในเขตปกครอง Île-de-France (เมองหลวง คอ กรงปารส) ในป ค.ศ. 2001 โดยไดมการด าเนนการเปน บตรอจฉรยะไรสมผสทใชมาตรฐาน Calypso และใหมการเขาถงระบบโดยผานไมกนทางเขาดวยการโบกบตร ใกลเครองอานบตรอเลกทรอนกส

บตรผานมชนดท พวงตดกบบญชส าหรบประชาชนทอาศยอย ในเขตปกครอง Île-de-France (เรยกกนงาย ๆ วา Passe Navigo) หรอสามารถออกใหใครกไดตามสถานทนท เรยกวา Passe Navigo Découverte ขณะทบตรผานทพวงตดกบบญชนนฟร สวนบตรผาน Passe Navigo Découverte นน ราคา 5 ยโร สามารถซอไดท ตขายตว ซงผถอบตรผานสามารถเตมเงนรายปกษได (รายอาทตย รายเดอน หรอรายป) แตไมสามารถเตมเงนในบตรไดตามอธยาศยเพอใชในการเดนทาง ซงตางจากบตรตวรวมอน ๆ ทวโลก คลายกนทออกในเมองใหญ

บตรผาน Navigo สามารถใชไดกบรถไฟฟาหรอรถโดยสารประจ าทางของหนวยงาน RATP หนวยงาน SNCF (เฉพาะในโครงขาย Transilien) หนวยงาน Optile และบรษททอยภายใตการก ากบดแลของหนวยงาน STIF รวมถงระบบเชาจกรยาน Vélib' กรงปารสมบรการใหเชาจกรยาน เรยกวา Vélib' ทมจกรยานสาธารณะกวา 20,000 คน ทกระจายอยตามสถานทจอดรถจกรยาน 1,800 แหง ซงสามารถเชาขไดในระยะทาง ใกล ๆ และระยะทางปานกลาง รวมถงเทยวไปเทยวเดยว

รปท 32 ระบบใหเชาจกรยานสาธารณะ Vélib’ และเครองอานบตร Navigo

- 27 -

รปท 33 บตรผาน Navigo ใหม (ป ค.ศ.2014) ซงออกแบบโดย Philippe Starck นกออกแบบชาวฝรงเศส (ดงรป)

บตร Navigo ใหม เรมออกใชเมอตนป ค.ศ. 2014 บตรนฝงชพใหมทมความสามารถประยกตใชแอพ

(ฟงกชน) ใหมได หนวยงาน STIF ปรารถนาทจะเสนอบตร Navigo ใหมใหประชาชนชาวปารสเพอแสดงพฒนาการดานเทคโนโลยใหม ๆ ของบตร Navigo และปจจบนรวมอยในนโยบายระบบขนสงในเขตปกครอง Île-de-France โดยรวม ซงบตร Navigo จะตองมรปผถอบตรหรอไมกตองใชคกบบตรประจ าตวทมรปก ากบ ในขณะเดยวกน บตรปจจบนจะใชงานปกตกบเครองอานบตรทงหมดและทงโครงขายการขนสงของมหานครปารสและปรมณฑล

เมอระบบเปดตวในป ค.ศ. 2001 ใหใชเฉพาะสมาชกผถอบตรผานรายป Carte Intégrale เทานน และในป ค.ศ. 2003 มการขยายวงผใชใหผถอบตรผานนกเรยน-นกศกษา Carte Imagine'R ทงน ตงแตป ค.ศ. 2005 บตรผาน Navigo มใหเดนทางในเขตพนท 1 และ 2 ของเขตการขนสงมหานครปารสส าหรบผถอบตรรายอาทตย และบตรรายเดอน Carte Orange ซงนบตงแตกลางเดอนพฤษภาคม ค.ศ. 2006 บตรผาน Navigo สามารถใชได ในพนทเขตปกครอง Île-de-France ทงหมดแทนตวกระดาษของระบบบตร Carte Orange ธรรมดา ซงไดมการ ยกเลกการใชในเดอนกมภาพนธ ค.ศ. 2009 ตวกระดาษส าหรบการเดนทางเทยวเดยว และ 10 เทยว (ลดราคา) ยงคงมขายทตวแทนจ าหนายตามสถานและเครองขายตวหยอดเงน และยงคงรบททกสถานและรถเมลโดยสารประจ าทาง ถงแมวาสถานรถไฟฟาใตดน Métro และรถไฟฟาสายดวน RER ทมความแออดจะจดเครองกนทางเขาสถานไวส าหรบผถอบตร Navigo โดยเฉพาะ พนกงานขบรถเมลโดยสารประจ าทางยงคงขายบตรโดยสารเทยวเดยวอกดวย

- 28 -

ตารางท 1 ประเภทบตรรายปกษและปรมาณผถอบตร

ประเภทบตรรายปกษ ปรมาณผถอบตร

บตร Navigo รายป 1 ลานใบ

บตร Navigo ราย เดอน/อาทตย 1.5 ลานใบ (ประมาณการผใชแคบตร Navigo รายอาทตย ระหวาง 5 หมน - 1 แสน)

บตร Navigo imagine’R 8 แสนใบ

บตร Solidarity รายเดอน/อาทตย 3 แสนใบ

บตรการขนสงฟร (Free Transport) 3 แสนใบ

บตร Amethyst 3.5 แสนใบ

ตงแตวนท 1 กรกฎาคม ค.ศ. 2007 ไดมการผนวกเขตพนท 6, 7 และ 8 เขาดวยกน โดยไดมการผนวกอตราคาโดยสารโดยใชอตราของเขตพนท 6 เมอเดอนกมภาพนธ ค.ศ. 2009 บตร Navigo และบตร Navigo Découverte ไดเขามาแทนทบตรแถบแมเหลก Carte Orange อยางถาวร

ตว/บตรผานรถไฟฟาใตดน Métro มหานครปารส รายอาทตย บตรรายอาทตยขายกนในรปแบบบตรอจฉรยะไรสมผสพลาสตก เรยกวา บตรผ าน Navigo

Découverte โดยบตรผานนใชเพอการเดนทางตงแตวนจนทรถงวนอาทตยแทนทจะเปน 7 วนใดกตามอยางตอเนอง ซงท าใหไมนาดงดดส าหรบผโดยสารท เดนทางในชวงกลางสปดาห โดยบตรออกขายเพอใชในชวงสปดาหปจจบน จากเคานเตอรจ าหนายตวทสถานรถไฟฟาใตดน Métro สถานรถไฟฟาสายดวน RER และสถานรถไฟขนาดใหญ สวนมากจะเปดจ าหนายไปจนถงวนพฤหสบดเวลา 23.59 น. เมอเรมวนศกร บตรผานรายสปดาหส าหรบสปดาหใหมจะเรมออกจ าหนาย

บตร Navigo Découverte รายสปดาหไมมขายตามเครองขายบตรหยอดเงนอตโนมต อตราคาโดยสาร จะแตกตางกนในแตละเขตพนท ดงน ราคารายสปดาห (Tarifs Semaine) ราคารายเดอน (Tarifs Mois) ทงน ผถอบตรจะมคาธรรมเนยมบตร Navigo Découverte จ านวน 5 ยโร ส าหรบซอตวบตรพลาสตก โดยจะไมช าระคนใหกบผถอบตร ซงแตกตางจากระบบบตร Oyster ของมหานครลอนดอน ทถอวาคาธรรมเนยมดงกลาวเปนคามดจ าบตร โดยจะช าระคนใหกบผถอบตรในกรณมการคนบตร

- 29 -

ตารางท 2 อตราคาโดยสารส าหรบเขตพ นทตาง ๆ

เขตพ นท เงนสกลยโร รายสปดาห รายเดอน 1 - 2 € 20.40 € 67.10 1 - 3 € 26.40 € 86.60 1 - 4 € 32.00 € 105.40 1 - 5 € 34.40 € 113.20 หมายเหต : ราคามผลตงแตวนท 1 มกราคม ค.ศ. 2014 โดยเปนราคาทยงไมรวมคาธรรมเนยมครงเดยว 5 ยโร ส าหรบบตร Découverte

เขตพนท 1-5 จะครอบคลมการเดนทางไป-กลบทาอากาศยาน Charles de Gaulle (CDG) และ ทาอากาศยาน Orly (ORY) ซงอยในเขตพนท 5 และ 4 ตามล าดบ และรถไฟเทยว Paris-Versailles (เขตพนท 4)

การซอบตรผาน Navigo Découverte จะตองมและแนบภาพถายหนาตรงขนาดสง 2.5 ซ.ม. x กวาง 2 ซ.ม. ลงบนบตรกระดาษทใหมาเพมเตมบตรอจฉรยะพลาสตก ซงผซอบตรสามารถพมพภาพสหรอขาว–ด า จากทบานได และลงชอลงบนบตรนดวย หลงจากกรอกบตรกระดาษแลวเสรจ ตองพบปกพลาสตกใสทมกาวอยแลวแนบหนาบตรเพอปกปองรปและชอของผถอบตร บตรอจฉรยะไรสมผสและบตรกระดาษตองถอคกนเพอให มผลในการเดนทาง อยางไรกตาม มความสบสนระหวางบตร Carte Orange และบตรผาน Navigo ในแงของ บตรผานรายสปดาห เดมบตร Carte Orange เปนตวคลายคปอง (คลายกบตว Ticket Mobilis) และบตรกระดาษ มรปทปจจบนไมไดใชแลว คปองและบตรกระดาษถกแทนดวยบตรอจฉรยะไรสมผสใหม เรยกวา บตรผาน Navigo และบตรผาน Navigo Découverte (ส าหรบผทไมไดอาศยอยในประเทศฝรงเศส) หนวยงานการขนสงภมภาคไดตดสนใจเกบชอ “Carte Orange” เปนชอของ “คาสมาชก/คาบ ารง” รายสปดาหหรอรายเดอนทผถอบตรตองซอและ “เตม” บตรผาน Navigo หรอบตรผาน Navigo Découverte

3.1.2 ตวเทยวเดยว (Single Ticket) ตว t (Ticket "t") ปารสเปนตวขนต าทสดในเขตปกครอง Île-de-France โดยเปนตวกระดาษ

ทสามารถใชเดนทางได 1 เทยวบนรถไฟฟาใตดน Métro รถราง Tramways โครงขายรถเมลโดยสารประจ าทาง และบรการทด าเนนโดยหนวยงาน Optile ซงเปนกลมผประกอบการรถเมลโดยสารประจ าทางเขตชานเมอง นบตงแตเดอนกรกฎาคม ค.ศ. 2014 มราคาตว จ านวน 1.70 ยโร หรอถาซอเปนเลม 10 ใบ (Carnet) ราคา 13.70 ยโร และสามารถใชไดในการขนสงหลายรปแบบ โดยมการเปลยนถายการเดนทางบนพนดนได 1 ครง หรอมากกวา ชวงเวลาตงแตการอานบตรครงแรกถงครงสดทายจะตองไมเกน 90 นาท อยางไรกตาม ไมสามารถใชเปลยนถายระหวางรถไฟฟาใตดน Métro หรอรถไฟฟาสายดวน RER กบรถเมลโดยสารประจ าทางหรอรถราง Tramway หรอระหวางรถไฟฟาใตดน Métro กบรถรางขนเขา Montmartre

รปท 33 ตว t+ (Ticket t+)

- 30 -

ตว t+ (Ticket t+) ออกแบบส าหรบผทเดนทางเปนครงคราวและนกทองเทยวทไมประสงคจะใชบตรเดนทาง Paris Visite ตว t+ สามารถเดนทางไดในระบบขนสงสาธารณะตาง ๆ ดงน

รถไฟฟาใตดน Métro รถไฟฟาสายดวน RER (ทงหนวยงาน RATP และหนวยงาน SNCF) ภายในมหานครปารส (เขตพนท 1) รถเมลโดยสารประจ าทางเขตปกครอง Ile-de-France (ทงหนวยงาน RATP และหนวยงาน OPTILE)

ยกเวนบรการ Orlybus และบรการ Roissybus รถราง Tramway (ทงหนวยงาน RATP และหนวยงาน SNCF) รถรางขนเขา Montmartre

นอกจากน ยงใชบตรในการเชอมตอระบบขนสงสาธารณะได ดงน รถไฟฟาใตดน Métro/รถไฟฟาใตดน Métro รถไฟฟาใตดน Métro/รถไฟฟาสายดวน RER และรถไฟฟาสายดวน RER/รถไฟฟาสายดวน RER

ภายในมหานครปารส รถเมลโดยสารประจ าทาง/รถเมลโดยสารประจ าทาง (รวมถงระหวางเครอขายหนวยงาน RATP

และเครอขายหนวยงาน OPTILE) รถเมลโดยสารประจ าทาง/รถราง Tram และรถราง Tram/รถราง Tram ภายในเวลา 90 นาท ระหวางการอานบตรครงแรกและครงสดทาย

ทงน จะไมสามารถเชอมตอระบบขนสงสาธารณะได ในกรณดงตอไปน การใชตว t+ ใบเดยวกน คอ รถไฟฟาใตดน Métro/รถเมลโดยสารประจ าทาง, รถไฟฟาใตดน

Métro/รถราง Tram รถไฟฟาสายดวน RER/รถเมลโดยสารประจ าทาง และรถไฟฟาสายดวน RER/รถราง Tram การซ อตว t+ เลม 10 ใบ จะท าใหประหยดเงนไดรอยละ 27 เมอเทยบกบการซอตวครงละใบ

ตางหาก

ส าหรบการซอตว t+ สามารถซอไดทแผงขายตวและจากเครองขายตวหยอดเงนอตโนมต ซงผซอตวจะไดรบตวแถบแมเหลก โดยตว t+ สามารถเดนทางไดกบรถไฟฟาสายดวน RER ภายในเขตมหานครปารสและปรมณฑลเทานน ส าหรบการเดนทางนอกเขตมหานครปารสและปรมณฑลจะตองซอตวตนทาง-ปลายทาง (Billet Origine-Destination) ซงราคาค านวณจากสถานถงสถาน ดงนน การเดนทางไป La Défense-Grande Arche จากปารสโดยใชรถไฟฟาสายดวน RER สาย A ผโดยสารจะตองมตวตนทาง-ปลายทาง ทสามารถใชไดจากสถานน หรอเดนทางโดยรถไฟฟาใตดน Métro (สาย 1) โดยใชตว t+

วธการใชตว t+ ในระบบขนสงสาธารณะตาง ๆ การเชอมตอระหวางรถไฟฟาใตดน Métro/รถไฟฟาสายดวน RER และ รถไฟฟาสายดวน RER/

รถไฟฟาสายดวน RER ภายในมหานครปารสสามารถท าได ในกรณน จะตองใหเครองอานบตร t+ ใบเดมอกครง การใชตว t+ กบรถเมลโดยสารประจ าทาง และรถราง Tram จะตองใหเครองอานบตร t+ ทกครง

ทขนรถเมลโดยสารประจ าทาง ซงเมอเครองอานตว t+ แลว ผใชบรการสามารถเชอมตอไดอยางไมจ ากดครงภายในชวงเวลา 90 นาท (ชวงระหวางการอานตวครงแรกและครงสดทาย) ระหวางรถเมลโดยสารประจ าทางและรถราง Tram จะตองใหเครองอานตว t+ ทกครงทเปลยนรถเมลโดยสารประจ าทางหรอรถราง Tram ทงน ตว t+ ใบเดยว ไมสามารถใชในการเดนทางไป - กลบบนรถสายเดยวกน หรอลงแลวกลบขนรถเมลโดยสารประจ าทางสายเดม

- 31 -

ตวอยาง การเดนทางซงสามารถใชตว t+ ใบเดยวได มดงน ผใชบรการขนรถเมลประจ าทางสาย 62 แลวตามดวยรถเมลประจ าทางสาย 64 ผใชบรการขนรถเมลประจ าทางสาย 64 แลวตามดวยรถราง Tramway สาย T3 ผใชบรการขนรถราง Tramway สาย T3 แลวตามดวยรถราง Tramway สาย T2 กฎพเศษเฉพาะส าหรบรถเมลโดยสารประจ าทางโตรง Noctilien คอ เมอเดนทางกบรถเมลโดยสาร

ประจ าทางโตรง Noctilien ผใชบรการตองใชตว t+ 1 ใบส าหรบเขตพนทแรก 2 เขตพนท และอก 1 ใบส าหรบการขามเขตพนท อยางไรกตาม ส าหรบการเดนทางจากชานเมองหนงไปอกชานเมองหนงทผานกรงปารส จ านวนตวทใชตองเทากบจ านวนเขตทขามมากทสด (โดยไมนบซ า)

ตวอยาง การใชตว t+ ส าหรบการเดนทางขามเขตพนทจากชานเมองหนงไปอกชานเมองหนง ดงน การเดนทางภายในเขตพนท 2-3 ใชตว t+ จ านวน 1 ใบ การเดนทางภายในเขตพนท 1-3 ใชตว t+ จ านวน 2 ใบ การเดนทางจาก Versailles (เขตพนท 4) ไป Roissy (เขตพนท 5) ผานกรงปารส ใชตว t+

จ านวน 5 ใบ ทงน การเชอมตอระหวางรถเมลโดยสารประจ าทางโตร ง Noctilien และรปแบบการเดนทางอน ๆ

ไมสามารถท าไดโดยใชตว t+ ใบเดยว จะตองอานตว t+ ใบใหมทก ๆ ครงทเปลยนรปแบบการขนสง กฎพเศษเฉพาะทมผลบงคบใชกบเสนทางทมคาโดยสารพเศษ (สาย 299, 350, และ 351) บนเสนทางทมคาโดยสารพเศษ คณจะตองใชตว t+ 1 ใบส าหรบทกๆ 5 เขตพนท ขอยกเวน สามารถ

ใชตว t+ 1 ใบส าหรบการเดนทางทเกดขนภายในเขตพนททาอากาศยาน Roissy Charles de Gaulle ทงหมด กฎพเศษเฉพาะทเกยวกบการใชตวทขายบนรถเมลโดยสารประจ าทาง คอ ถาผใชบรการขนรถเมล

โดยสารประจ าทางโดยไมมตว จะตองซอตวใบหนงจากพนกงานขบรถ ซงตวนจะสามารถเดนทางไดหนงเทยวโดย ไมมการตอรถ

การบรการหลงการขาย (After-sales service) ในรถไฟฟาใตดน Métro หรอรถไฟฟาสายดวน RER ผใชบรการสามารถใหคนตรวจสอบบตร

ของตนไดทหองขายตวหรอทเคานเตอรประชาสมพนธ ในกรณตวช ารดจะไดรบบตรใบใหม โดยไมคดมลคา ส าหรบบนรถเมลโดยสารประจ าทาง สามารถแจงพนกงานขบรถ ซงจะท าการอานบตรใหถาบตรเกดช ารด

กรณตว t+ (รวมถงตว t ดงเดมสมวงออนหรอสเขยว) หายหรอถกขโมย จะไมสามารถทดแทนใหหรอคนเงนใหได โดยบตรยงคงใชไดโดยไมมการหมดอาย อยางไรกตาม ถาบตรไมท างาน ใหน าไปทหองขายตวหรอเคานเตอรประชาสมพนธเพอใหท าการตรวจสอบและถาจ าเปนจะไดรบบตรทดแทนทนทโดยไมตองเสยเงน

3.1.3 ตวและบตรผานอน ๆ ตวมหลากหลายประเภท รวมถงตวเดนทางเทยวเดยว ตวเยบเลม ตว 10 หรอ 20 ใบ บตรผานเตมวน

บตรผานหลายวน บตรผานรายสปดาหวนจนทรถงวนอาทตย บตรผานรายเดอน และบตรผานรายป

รปท 34 ตว Ticket Mobilis

- 32 -

1) ตววน Day tickets ตววนชอวา Ticket Mobilis ซงสามารถใชส าหรบการขนรถไฟฟาใตดน Métro ไดอยางไมจ ากด

จ านวนเทยวในชวงระหวางเวลาท าการในวนทใชบตร โดยกายภาพแลวเปนตวคปองขนาดประมาณเทากบ ตว t+ ของรถไฟฟาใตดน Métro มหานครปารส

ตวTicket Mobilis มชนดทครอบคลมคาโดยสารหลายเขตพนท ตงแตเขตพนท 1-2 zones ไปจนถงเขตพนท 1-5 ถาการเดนทางจ ากดอยทศนยกลางกรงปารส เขตพนท 1 และ 2 ครอบคลมระบบรถไฟฟาใตดน Métro ทงหมด ตวทควรใช คอ Ticket Mobilis เขตพนท 1-2 ราคา 6.80 ยโร (ขอมล ณ วนท 1 มกราคม ค.ศ. 2014) อยางไรกตาม ตว Ticket Mobilis สามารถซอไดในวนหนงและใชไดในวนขางหนา ดงนน ผใชตวจงตองจดวนใชบนตวกอนใช เพอปองกนคนใชตวรวมกน รวมทงตองจดชอและนามสกลดวย

บตร Carte Paris Visite ส าหรบใชกบเครองอานบตร

ซองกระดาษพบสด าส าหรบใสบตร Carte Paris Visite

รปท 35 บตร Carte Paris Visite

2) ตวรถไฟฟาใตดน Métro ปารสชนดใชหลายวน (Multi-Day) ตวส าหรบใชหลายวนส าหรบนกทองเทยวและผมาเยอน เรยกวา บตร Carte Paris Visite

แบงเปน 3 เขตพนทและ 5 เขตพนท ส าหรบระยะเวลา 1 วน 2 วน 3 วน หรอ 5 วน บตร Carte Paris Visite ประกอบดวย ตวคปองพลาสตก (คลายตว Ticket Mobilis) และ

ซองกระดาษพบสด าส าหรบใสบตร Carte Paris Visite โดยบตรตองใชปากกากรอกชอของผถอ และตวคปองตองใชปากกากรอกหมายเลขบตรและวนทใชเพอปองกนผโดยสารใชบตรรวมกน

- 33 -

ตารางท 3 ราคาบตร Carte Paris Visite ส าหรบระยะเวลาและเขตพ นท

หนวย : เงนสกลยโร

เขตพ นท ผใหญ เดกอายไมเกน 10 ป

1 วน 2 วน 3 วน 5 วน 1 วน 2 วน 3 วน 5 วน 1-3 ศนยกลางปารส 10.85 17.65 24.10 34.70 5.40 8.80 12.05 17.35 1-5 ปารส+สนามบน CDG/ORY 22.85 34.70 48.65 59.50 11.40 17.35 24.30 29.75 3.2 วธใชตวหรอบตรผานบนรถไฟฟาใตดน Métro และรถเมลโดยสารประจ าทาง

ผใชบรการตองเสยบตว t+ เขาไปในชองแรกของเครองกนทางเขาสถานรถไฟฟาใตดน Métro หรอ สถานรถไฟฟาสายดวน RER โดยเครองจะคนบตรใหจากชองทสอง (บนรถเมลโดยสารประจ าทางกมอปกรณคลายกน) และใหผใชบรการเกบตวไวกบตวจนกวาออกจากสถานทจดหมายปลายทาง ซงบางครงจะมเจาหนาท คอยมาสมตรวจ

บตรผาน Mobilis และ Paris Visite มปลอกพลาสตกไวเกบทงบตรและตว (หรอคปอง) ซงขนาดเดยวกบ ตว t+ ธรรมดาแตทนทานกวา โดยเมอผใชบรการเขาสถานรถไฟฟาใตดน Métro หรอ สถานรถไฟฟาสายดวน RER เพยงแคน าตวออกจากปลอกแลวเสยบเขาไปในชองบนเครองกนทางเขาสถาน เครองจะคนตวใหจากชองทสอง ใสบตรคนเขาในปลอกแลวเดนผานเครองกนทางเขาสถาน อยางไรกตาม ผใชบรการยงตองใชตวขณะทออกจาก สถานรถไฟฟาสายดวน RER และเมอขนรถเมลโดยสารประจ าทาง แคแสดงบตรใหพนกงานขบรถ ไมตองเสยบตว เขาไปในเครองบนรถเมลโดยสารประจ าทางเนองจากจะท าใหเปนโมฆะ

รปท 36 เครองก นทางเขาสถานชนดผสมทรบท งตวกระดาษและบตรผาน NaviGo

บตรอจฉรยะ NaviGo ทออกส าหรบบตร Carte Améthyste (บตรผานผสงอาย ผพการ และทหารผานศก) บตร Carte Intégrale (บตรผานผโดยสารผใหญใชเดนทางไปท างานรายป ) บตรผาน Passe Navigo (บตรผาน รายสปดาหหรอรายเดอนส าหรบผอยอาศยและผมาเยอน ) และบตร Imagine "R" (บตรผานนกเรยน/นกศกษา) ควรโบกบตรในระยะหาง 2-3 เซนตเมตร ผานเซนเซอรสมวงทตดตงบนเครองกนทางเขาสถานทกแหง

- 34 -

รปท 37 เครองอานบตร NaviGo บนรถรางและรถเมลโดยสารประจ าทางกรงปารส

3.3 การเกบคาโดยสารคดตามพ นท (Zone Fare) อตราคาโดยสารระบบขนสงสาธารณะในเขตปกครอง Île-de-France ก าหนดโดยใชระบบพนท โดยอตรา

คาโดยสารทเปนวงแหวนซอนกนทกระจายออกมาจากศนยกลางมหานครปารสและมการด าเนนการโดยการผสมผสานกนระหวางตวกระดาษและตวอเลกทรอนกส อตราคาโดยสารจะก าหนดโดยหนวยงานองคการขนสงภมภาค ซงส าหรบพนท Île-de-France คอ หนวยงาน STIF

8 พ นท 6 พ นท 5 พ นท

(มผลถงวนท 1 กรกฎาคม ค.ศ. 2007) (มผลถงวนท 1 กรกฎาคม ค.ศ. 2011) (เรมใชต งแต 1 กรกฎาคม ค.ศ. 2011)

รปท 38 ระบบเกบคาโดยสารคดตามพ นท (Zone System)

การเกบคาโดยสารไดมการก าหนดพนทคาโดยสารหลงจากไดมการก าหนดโครงสรางคาโดยสารของตว ดงน 8 พ นท โดยพนทวงแหวนทขยายวงกวางออกไปจากวงท 1 ถง 8 (มผลจนถงวนท 1 กรกฎาคม ค.ศ. 2007)

จดศนยกลางอยทกรงปารส โดยมพนท 1 อยตรงกลางทสด ครอบคลมชมชนปารส (Commune of Paris) พนท 2 ลอมรอบพนท 1 ฯลฯ โดยพนท 8 อยไกลศนยกลางทสด และอตราคาโดยสารดงกลาวใชแคเพยงส าหรบพนท ดานตะวนออกเฉยงใตของพนท Île-de-France

6 พ นท ซงจ านวนพนทถกลดลงเหลอเพยง 6 พนท เมอวนท 1 กรกฎาคม ค.ศ. 2007 โดยพนท 7 และ 8 ไดถกกลนเขาไปอยในพนท 6 ในคราวประชมคณะกรรมการฯ

- 35 -

5 พ นท หนวยงาน STIF ไดมการเหนชอบ เมอวนท 8 ธนวาคม ค.ศ. 2010 ใหยบพนท 6 โดยใหถกกลนเขาไปอยในพนท 5 นบตงแตวนท 1 กรกฎาคม ค.ศ. 2011

3.4 หนวยงานทรบผดชอบการด าเนนงานระบบตว (Organization) ประกอบดวย 3.4.1 หนวยงานสมาคมการขนสงเกาะฝรงเศส (Syndicat des Transports d’Île-de-France:

STIF) เปนหนวยงานบรหารทก ากบโครงขายระบบขนสงสาธารณะมหานครปารสและปรมณฑลทงหมดและประสานงานกบผประกอบการทงหลายในเขตปกครอง Île-de-France ซงรวมถงหนวยงาน RATP หนวยงาน Optile และหนวยงาน Transilien-SNCF โดยหนวยงาน STIF เปนผก าหนดนโยบายคาโดยสารและตดสนใจสรางผลตภณฑคาโดยสารใหม รวมทงก าหนดระดบคาโดยสารบรษทตาง ๆ (หนวยงาน RATP หนวยงาน SNCF และหนวยงาน Optile) ซงไมสามารถขายตวในราคาอนใดทนอกเหนอจากทก าหนดโดยหนวยงาน STIF รวมถงบตรโดยสาร Navigo ซงก ากบโดยหนวยงาน STIF เปนเจาของยหอ

3.4.2 หนวยงานการขนสงปารสอสระ หรอ Régie Autonome des Transports Parisiens (RATP) เปนผประกอบการขนสงทรบผดชอบรถไฟฟาใตดน Métro บางสวนของรถไฟฟาสายดวน RER (สาย A และ B) ระบบรถเมลโดยสารประจ าทางในภมภาค เสนทางรถราง Tramway และรถรางขนเขา Montmartre

3.4.3 องคการขนสงมออาชพแหงเขตปกครองเกาะฝรงเศส หรอ Organisation Professionnelle des Transports d'Île-de-France (Optile) เปนองคกรก ากบผประกอบกจการรวมรถเมลโดยสารประจ าทาง และผประกอบการขนสงชานเมอง

3.4.5 หนวยงานสมาคมระบบรางแหงชาตฝรงเศส-Transilien หรอ Transilien-SNCF เปนชอยหอส าหรบบรการโครงขายรถไฟของสมาคมระบบรางแหงชาตฝรงเศส หรอ the Société Nationale des Chemins de Fer Français (SNCF) ทด าเนนการภายในมหานครปารสและปรมณฑล

รปท 39 หนวยงานทรบผดชอบระบบการขนสงสาธารณะในมหานครปารสและปรมณฑล

- 36 -

4. ขอเสนอแนะ/ขอคดเหน 4.1 ความรวมมอระหวางหนวยงานทรบผดชอบระบบตวรวม โดยหนวยงานทรบผดชอบระบบตวรวมของ

ประเทศฝรงเศส ประกอบดวย ภาครฐ ไดแก หนวยงานสมาคมการขนสงเกาะฝรงเศส (STIF) เปนหนวยงานบรหาร ทก ากบโครงขายระบบขนสงสาธารณะมหานครปารสและปรมณฑลทงหมด และเปนผก าหนดนโยบายคาโดยสารรวมและบตรโดยสารรวม ซงภาครฐเปนเจาของ สวนผประกอบการภาคเอกชนตาง ๆ เปนผด าเนนการใหบรการ ระบบขนสงสาธารณะซงรวมถงการใหบรการตวรวม ไดแก หนวยงานการขนสงปารสอสระ (RATP) ซงด าเนนการใหบรการสวนใหญ ในเขตเมองหลวงและชานเมองใกลเคยง ส าหรบองคการขนสงมออาชพแหงเขตปกครอง เกาะฝร ง เศส (Optile) และหน วยงานสมาคมระบบรางแห งชาตฝ ร งเศส -Transilien (Transilien-SNCF) จะด าเนนการใหบรการสวนใหญบรเวณชานเมองขอบนอก ซงควรน ามาเปนแนวทางในการพจารณาก าหนดรปแบบความรวมมอระหวางภาครฐและผประกอบการขนสงภาคเอกชนในการด าเนนการใหบรการระบบตวรวมของ ประเทศไทยใหมความเหมาะสมตอไป

4.2 การก าหนดคาธรรมเนยมบตรโดยสารรวม โดยผถอบตร Navigo Découverte ของประเทศฝรงเศส จะมคาธรรมเนยมบตร จ านวน 5 ยโร ส าหรบซอบตรพลาสตกหรอบตรโดยสารรวม และจะไมมการช าระคนใหกบ ผถอบตรดงกลาว ซงแตกตางจากระบบบตร Oyster ของมหานครลอนดอน ประเทศสหราชอาณาจกร ทถอวาคาธรรมเนยมดงกลาวเปนคามดจ าบตร และจะคนใหกบผถอบตรในกรณทมการคนบตร ดงนน การพจารณาก าหนดคาธรรมเนยมบตรโดยสารรวมของประเทศไทย จะตองค านงถงการพจารณาก าหนดคาธรรมเนยมบตรหรอคาแรกเขาส าหรบตวรวม ซงถอวาเปนตนทนในการผลตและจ าหนายบตรของผประกอบการวาควรถอวาคาธรรมเนยมดงกลาวเปนคาซอบตรเพอเขาสระบบตวรวม หรอเปนคามดจ าบตรใหชดเจน

4.3 ประเภทของบตรโดยสารรวม บตร Navigo รายปกษของประเทศฝรงเศส มหลายประเภท ไดแก บตรรายป บตรรายเดอน/อาทตย บตร Imagine "R" (บตรผานนกเรยน/นกศกษา) บตร Carte Améthyste (บตรผานผสงอาย ผพการ และทหารผานศก) และบตรขนสงฟร เพอใหผใชบรการสามารถเลอกใชบตรใหเหมาะสมและสอดคลองกบความตองการเดนทางของตนเอง รวมทงสอดคลองกบประเภทของผใชบรการ ซงการพจารณาก าหนดประเภทของ บตรโดยสารรวมส าหรบประเทศไทยจะตองค านงถงการก าหนดประเภทของบตรเพอใหเหมาะสมและสอดคลองกบ ความตองการและความสามารถในการเขาถงระบบขนสงสาธารณะของผใชบรการดงเชนระบบบตรอจฉรยะของประเทศฝรงเศสดงกลาว รวมถงบตรขนสงฟร ซงสอดคลองกบมาตรการลดคาครองชพของประชาชนตามนโยบาย ของรฐบาลดวย

4.4 การเชอมตอระบบขนสงและสทธประโยชน โดยผใชบรการระบบขนสงสาธารณะของประเทศฝรงเศส จะไดรบสทธประโยชนในการเชอมตอระบบขนสง ดงน การใชบรการรถโดยสารประจ าทางเชอมตอกบรถไฟฟาใตดน Métro สามารถใชตวใบเดมไดตราบใดทเวลาผานไปต ากวา 90 นาท นบตงแตเรมใชตว ยกเวนเปนตวทซอจากพนกงานขบรถ ซงใชไดเฉพาะในรถโดยสารทซอตวเพยงแหงเดยวเทานน และการใชตว t+ กบรถเมลโดยสารประจ าทาง และรถราง Tram โดยผใชบรการสามารถเชอมตอไดอยางไมจ ากดครงภายในชวงเวลา 90 นาท (ชวงเวลาตงแต การอานตวครงแรกและครงสดทาย) ทงน ตว t+ ใบเดยว ไมสามารถใชในการเดนทางไป-กลบบนรถสายเดยวกน หรอลงแลวกลบขนรถเมลโดยสารประจ าทางสายเดมได ซงประเทศไทยควรน ามาพจารณาก าหนดสทธประโยชน ตาง ๆ ใหกบผใชบรการระบบขนสงสาธารณะของประเทศ เพอสงเสรมใหประชาชนหนมาใชระบบขนสงสาธารณะเพมมากขนแทนการใชรถยนตสวนบคคล ซงจะชวยแกไขปญหาจราจรทงในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑลดวย

- 37 -

4.5 ความปลอดภยของบตรโดยสารรวม การซอบตรผาน Navigo Découverte ของประเทศฝรงเศส จะตองมและแนบภาพถายของผถอบตร ซงผซอบตรสามารถพมพภาพสหรอขาว–ด าจากทบานได รวมทงจะตองลงลายมอชอ บนบตรดวย ซงหลงจากกรอกบตรกระดาษ/ซองกระดาษส าหรบใสบตร Navigo แลวเสรจ ตองพบปกพลาสตกใสทมกาวอยแลวแนบหนาบตรเพอปกปองรปและชอของผถอบตร โดยบตรอจฉรยะไรสมผสและบตรกระดาษตองถอคกนเพอใหมผลในการเดนทาง รวมทงเพอเปนการปองกนไมใหมการใชบตรโดยสารของผอน และบตร Navigo ใหม จะตองมรปผถอบตรหรอไมกตองใชคกบบตรประจ าตวทมรปก ากบ ซงความปลอดภยของบตรโดยสารรวมเปน สงส าคญ ทงน เพอปกปองขอมลสวนบคคลของผถอบตรและจ านวนเงนทมการเตมเงนลงในบตรของดวย

4.6 การใชตวรวมกบบรการนอกภาคขนสง บตรผาน Navigo สามารถใชไดกบรถไฟฟาหรอรถโดยสารประจ าทางของหนวยงาน RATP หนวยงาน SNCF (เฉพาะในโครงขาย Transilien) หนวยงาน Optile และบรษททอยภายใตการก ากบดแลของหนวยงาน STIF รวมถงระบบเชาจกรยานสาธารณะ Vélib' กรงปารส ซงสามารถเชาขได ในระยะทางใกล ๆ และระยะทางปานกลาง รวมถงเทยวไปเทยวเดยว อยางไรกตาม ในประเทศฝรงเศสไมสงเสรม ใหมการใชตวรวมกบนอกภาคการขนสง เนองจากจะค านงถงนโยบายความเปนสวนตวคอนขางมาก ซงการพฒนาระบบตวรวมของประเทศไทยเพอใหสามารถใชบรการไดทงในภาคขนสงและนอกภาคขนสงในอนาคตนน จะตองค านงถงความปลอดภยและนโยบายความเปนสวนตวของผถอบตรดวย

เอกสารอางอง Wikipedia. Paris [Internet]. 2014 [cited 2014 Sep 25]. Available from:

http://en.wikipedia.org/wiki/Paris Wikipedia. Transport in Paris [Internet]. 2014 [cited 2014 Sep 20]. Available from:

http://en.wikipedia.org/wiki/Transport_in_Paris Wikitravel. Paris [Internet]. 2014 [cited 2014 Sep 24]. Available from:

http://wikitravel.org/en/Paris Wikipedia. Navigo pass [Internet]. 2014 [cited 2014 May 23]. Available from:

http://en.wikipedia.org/wiki/Navigo_pass Wikipedia. Paris Métro [Internet]. 2014 [cited 2014 Sep 13]. Available from:

http://en.wikipedia.org/wiki/Paris_M%C3%A9tro Wikipedia. Public transport fares in the Île-de-France [Internet]. 2014 [cited 2014 Sep 18]. Available

from: http://en.wikipedia.org/wiki/Public_transport_fares_in_the_%C3%8Ele-de-France Wikipedia. RER [Internet]. 2014 [cited 2014 Aug 21]. Available from:

http://en.wikipedia.org/wiki/RER Wikipedia. Tramways in Île-de-France [Internet]. 2014 [cited 2014 Sep 15]. Available from:

http://en.wikipedia.org/wiki/Tramways_in_Paris Wikipedia. Optile [Internet]. 2014 [cited 2014 Sep 4]. Available from:

http://en.wikipedia.org/wiki/Optile Wikipedia. Bus (RATP) [Internet]. 2014 [cited 2014 Jul 23]. Available from:

http://en.wikipedia.org/wiki/Bus_(RATP) Wikipedia. Montmartre Funicular [Internet]. 2014 [cited 2014 Sep 3]. Available from:

http://en.wikipedia.org/wiki/Montmartre_funicular

- 38 -

Wikipedia. Paris ticket "t" [Internet]. 2014 [cited 2014 Mar 23]. Available from: http://en.wikipedia.org/wiki/Paris_ticket_%22t%22

Wikipedia. Transilien [Internet]. 2014 [cited 2014 Jan 8]. Available from: http://en.wikipedia.org/wiki/Transilien

Parisinfo.com [Internet]. Funiculaire-de-Montmartre. 2010 [cited 2010]. Available from: http://en.parisinfo.com/transport/103125/Funiculaire-de-Montmartre

Wikipedia. Versement transport [Internet]. 2013 [cited 2013 Dec 27]. Available from: http://en.wikipedia.org/wiki/Versement_transport

Wikipedia. Transport in France [Internet]. 2014 [cited 2014 Aug 23]. Available from: http://en.wikipedia.org/wiki/Transport_in_France

Wikipedia. Passe Navigo [Internet]. 2014 [cited 2014 Sep 7]. Available from: http://fr.wikipedia.org/wiki/Passe_Navigo

Tripadvisor. Paris: Public Transportation [Internet]. 2014 [cited 2014]. Available from: http://www.tripadvisor.com/Travel-g187147-s303/Paris:France:Public.Transportation.html

Tripadvisor. Traveller Articles [Internet]. 2014 [cited 2014]. Available from: http://www.tripadvisor.co.uk/Travel-g187147-

EUtouring.com [Internet]. Vogueo water transport system in Paris to launch in 2013. 2014 [cited 2014]. Available from: www.eutouring.com/vogueo_water_transport_system.html

Wikipedia. Montmartre Funicular [Internet]. 2014 [cited 2014 Sep 3]. Available from: http://en.wikipedia.org/wiki/Montmartre_Funicular

Paris by Train. Paris Metro [Internet]. 2014 [cited 2014]. Available from: http://parisbytrain.com/paris-metro/