คณะทํางานoaep.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2015/01/poison.pdf · 2018-10-31 · 1.2 เกณฑการจ์ําแนกประเภท 1-1 1.3 สมบัตทางกายภาพิ

คณะทางาน

ทปรกษา

นายมงคล พฤกษวฒนา นายสมคด วงศไชยสวรรณ นายอภจณ โชตกเสถยร นายจลพงษ ทวศร

อธบดกรมโรงงานอตสาหกรรมรองอธบดกรมโรงงานอตสาหกรรม รองอธบดกรมโรงงานอตสาหกรรม รองอธบดกรมโรงงานอตสาหกรรม

คณะกรรมการประสานและรบมอบงาน

นายศภกจ บญศร ผอานวยการสานกเทคโนโลยความปลอดภย

ประธานคณะกรรมการ

นางสาวรตนา รกษตระกล รกษาการนกวทยาศาสตรเชยวชาญ

กรรมการ

นายนบพร มวงแกว นกวทยาศาสตรชานาญการพเศษ


นายสทศน มงคละคร นกวทยาศาสตรชานาญการพเศษ


นายชชวาลย จตตเรองเกยรตนกวทยาศาสตรชานาญการพเศษ


นางสาวกฤตยา เหมอนใจนกวทยาศาสตรชานาญการพเศษ


นางรกาญจน ฉตรสกลวไลนกวทยาศาสตรชานาญการพเศษ

กรรมการและเลขานการ

คณะผจดทา

ดร. พรวภา คลงสนดร. ณฐน ศรเนตร ผศ.ดร. นนทวฒน จรสโรจนธนเดช นายไพบลย ตนศรอนสรณ นายชาน โมสกล นาวาเอก เทวญ สจรตวงศานนท นายพงศนรนทร เพชรช Mrs.Irena Meyer

พมพครงท 1 กนยายน 2559

กตตกรรมประกาศ

การจดทาคมอมาตรฐานการออกแบบ การสราง การตดตง การใชงาน การตรวจสอบ และการบารงรกษาถงเกบสารเคมอนตราย (Storage tank) ประเภทสารพษ เลมนสาเรจลลวงไดเปนอยางดดวยความรวมมอจาก ผประกอบกจการโรงงาน และผเชยวชาญทมประสบการณดานการออกแบบ การสราง การใชงาน และตรวจสอบถงเกบสารเคม ในการใหคาแนะนา ขอคดเหน ดงน

คณสายณต นาคอย บรษท คอมพาสลงค จากด คณฐตภทร พสฐพรสกล บรษท ปตท. จากด (มหาชน) ดร. ศราวล ธนศลป บรษท ปตท. จากด (มหาชน) คณวทยา สวสดโรจน บรษท ป ยเอนเอฟซ จากด (มหาชน) คณประภาวฒ ปานสทอง บรษท มาบตาพด แทงค เทอมนล จากด คณทกษพทธพล วงษษาวรารกษ บรษท วทยคอรป โปรดกส จากด คณวฤทธ จนทรนช บรษท วทยคอรป โปรดกส จากด คณอาคม คงแกว บรษท วทยคอรป โปรดกส จากด คณไพรตน วดนอย บรษท สยามเฆม จากด คณสมภพ ทองเกลด บรษท ไทยแทงคเทอรมนล จากด คณกรณเสฎฐ ปตอรยะนนท บรษท ไออารพซ จากด (มหาชน)

นอกจากนยงไดรบความรวมมอเปนอยางดจาก บรษท เอเชย ซลโคนส โมโนเมอร จากด บรษท สยามเคมคอลอนดสตร จากด บรษท ระยอง เทอรมนล จากด และบรษท พทท แทงค เทอรมนล จากด ในการใหขอมลและอานวยความสะดวกแกเจาหนาท ในการนาแบบตรวจสอบถงเกบสารเคมไปทดลองใช ตลอดจนใหความเหนและขอเสนอแนะ เพอใหคมอนมความสมบรณครบถวนและเกดประโยชนสงสดตอผประกอบกจการโรงงาน กรมโรงงานอตสาหกรรมและคณะผจดทาใครขอขอบคณมา ณ โอกาสน

คานา

สารเคมเปนสงสาคญในภาคอตสาหกรรม เนองจากถกนาไปใชเปนวตถดบ ตวทาละลาย ตวทาปฏกรยา หรอตวเรงปฏกรยา และปรมาณการใชสารเคมยงแสดงใหเหนถงการพฒนาเศรษฐกจของประเทศอกดวย การบรหารจดการดานความปลอดภยสารเคม จงเปนสงสาคญทผประกอบกจการโรงงานจะตองตระหนกในทกขนตอนทเกยวของตงแตการเกบ การใช และการผลตสารเคมเพอปองกนอบตเหตทเกดจากการรวไหลและการแพรกระจายของสารเคมทอาจกอใหเกดเพลงไหม การระเบด และสงผลกระทบตอสงแวดลอม โดยเฉพาะอยางยงความปลอดภยในการดาเนนงานทเกยวกบถงเกบทมการเกบสารเคมทมปรมาณมาก โดยตองพจารณาตงแตการออกแบบ การสรางใหสอดคลองกบมาตรฐานสากล รวมทงกาหนดการใชงานเพอใหเกดความปลอดภย เพอลดผลกระทบทอาจจะเกดตอชวต ทรพยสน รวมทงสงแวดลอม

กรมโรงงานอตสาหกรรมไดจดทาโครงการพฒนาการดาเนนการดานความปลอดภยถงเกบสารเคม ปงบประมาณ พ.ศ. 2559 ซงมวตถประสงคเพอศกษาและจดทาคมอมาตรฐานการออกแบบ การสราง การตดตง การใชงาน การตรวจสอบ และการบารงรกษาถงเกบสารเคมอนตราย (Storage tank) โดยจดทาตามประเภทของสารเคม 3 ชนด ไดแก สารไวไฟ สารกดกรอน และสารพษ สาหรบคมอฉบบนเปนมาตรฐานสาหรบสารพษ โดยมเนอหาครอบคลมถงเกบทเปนรปทรงกระบอกทตดตงอยบนดน ความจไมเกน 500 ลกบาศกเมตร และความดนในถงไมเกน 17.2 psi (หรอ 2.5 psig)

กรมโรงงานอตสาหกรรมหวงเปนอยางยงวาคมอนจะเปนประโยชนตอผประกอบกจการโรงงานทมการใชงานถงเกบสารเคมทงในปจจบนหรอทจะมการใชในอนาคต เพอใหเกดความปลอดภยทพจารณาตงแตการออกแบบและการใชงาน ตลอดจนเพอเปนประโยชนตอหนวยงานภาครฐในการกากบดแลดานความปลอดภยถงเกบสารเคมในภาคอตสาหกรรม

ก

สารบญ

บทท หนา1 ความรทวไป 1-1

1.1 คาจากดความ 1-11.2 เกณฑการจาแนกประเภท 1-11.3 สมบตทางกายภาพ 1-21.4 การสอสารความเปนอนตราย 1-81.5 ชนดของถงเกบสารเคมโดยทวไป 1-122 กฎหมายและมาตรฐานทเกยวของ 2-1

2.1 การขออนญาตกอสรางถงเกบสารเคม 2-12.2 การดาเนนงานเกยวกบถงเกบสารเคม 2-33 การเลอกและออกแบบถงเกบสารพษ 3-1

3.1 การเลอกและออกแบบถงเกบสารพษ 3-13.2 การเลอกชนดวสดสาหรบถงเกบและสวนประกอบของถง 3-23.3 การเลอกชนดและเกรดของเหลก 3-23.4 การออกแบบและการคานวณความหนาของถงเกบ 3-63.5 การเจาะรและการตดตงทอทผนงของถง (Shell Openings) 3-133.6 การคานวณนาหนกถงเกบ 3-143.7 การเคลอบ / ปผวถงเกบสารเคม (Coating /Lining) 3-144 การเลอกสถานท 4-1

4.1 การเลอกพนทสาหรบกอสรางถงเกบสารเคม 4-14.2 การจดวางถงเกบสารเคม 4-75 การตดตง และการใชงานถงเกบสารพษ 5-1

5.1 สวนประกอบพนฐานและอปกรณวดระดบของเหลว(Basic component and level devices)

5-1

5.2 อปกรณสาหรบระบบระบายความดน (Venting devices) 5-45.3 อปกรณสาหรบปองกนฟาผา และการตอลงดน

(Lightning and Grounding system) 5-5

5.4 อปกรณสาหรบระบบปองกนและระงบไฟไหม (Fire protection device) 5-65.5 อปกรณเฉพาะเพมเตมอนๆ 5-8

ข

สารบญ (ตอ)

บทท หนา6 การสรางฐานรากคอนกรต 6-1

6.1 คณสมบตการรบกาลงของชนดน 6-16.2 การกาหนดขนาดฐานราก 6-26.3 นาหนกกระทาบนฐานรากและ แรงปฏกรยา 6-36.4 การเลอกชนดของฐานราก 6-36.5 นาหนกและแรงกระทาตอฐานราก 6-46.6 ขนตอนการออกแบบฐานรากถง 6-56.7 การคานวณฐานราก 6-76.8 การสรางฐานรากคอนกรต 6-77 มาตรการความปลอดภยและแผนฉกเฉน 7-1

7.1 มาตรการความปลอดภยสาหรบถงเกบสารพษ 7-17.2 แผนฉกเฉน 7-48 การตรวจสอบและการบารงรกษา 8-1

8.1 การตรวจทดสอบกอนใชงาน 8-18.2 การตรวจสอบระหวางการใชงาน 8-29 แบบตรวจสอบถงเกบสารพษ (Checklist) 9-1

ภาคผนวก ก.1 ตารางเปลยนหนวย ข.1 ความสมดลระหวางเสนผานศนยกลางและความสงของถงข.2 ขอมลเบองตนทตองการใชในการคานวณข.3 การคานวณหาความหนาของเปลอกถง )Shell( ชนท nข.4 คาความเคนของวสดแตละชนด ข.5 การคานวณคาความเคนสงสด ข.6 ตวอยางวสดปผวถงเกบของเหลวตางๆค ตวอยางการคานวณสาหรบถงเกบสารพษง วธการอดนาเพอทดสอบความดน (Hydrostatic test), วธการวดคาความดง (Plumbness), วธการวด

คาโกงตวหรอยบตวของผนงถง เอกสารอางอง

ค

สารบญรป

รปท หนา1.1 ชวงของการระเบด 1-51.2 ปายแสดงความเปนอนตรายของสารเคมตามมาตรฐาน NFPA 1-91.3 ตวอยางการตดปายแสดงความเปนอนตรายบนถงเกบสารเคมตามมาตรฐาน NFPA 1-91.4 ชนดของถงเกบสารเคม 1-121.5 สวนประกอบของถงเกบชนดหลงคาไมเคลอนท 1-131.6 สวนประกอบของถงเกบชนดหลงคาเคลอนทภายนอก

(External floating roof tank) 1-15

1.7 สวนประกอบของถงเกบชนดหลงคาเคลอนทภายใน (Internal floating roof tank) 1-162.1 ขนตอนการขออนญาตกอสรางถงเกบสารเคมตาม

พระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. 2522 2-2

3.1 คาอณหภมใชงานทเหมาะสมสาหรบเหลกแตละกลม 3-43.2 ขอมลเบองตนของถงเกบ 3-83.3 สวนประกอบบรเวณพนถง 3-113.4 การเชอมบรเวณหลงคากบผนงถง และบรเวณพนถงกบผนงถง 3-133.5 การเจาะรเพอตดตง Nozzles และชองคนลง 3-133.6 แนวทางการออกแบบถงเหลกกลาสาหรบเกบสารพษ 3-164.1 ตวอยางรปแสดงระยะหางตามกฎหมายควบคมอาคาร 4-24.2 ตวอยางรปแสดงระยะหางทปลอดภยสาหรบถงเกบสารเคม 4-34.3 พนททรถดบเพลงไมสามารถเขาถงได หรอ “Shadow zone” 4-86.1 สลกสมอยดถง 6-66.2 แปนหชาง 6-77.1 การระบายของเหลวทร วไหลไปยงพนทกกเกบทอยระยะไกล 7-37.2 การบรหารจดการแผนฉกเฉน 7-58.1 ตวอยางเครองมอวดความหนาดวยคลนเสยงชนดอลตราโซนก 8-3

ง

สารบญตาราง

ตารางท หนา1.1 เกณฑสาหรบสารพษตามระบบ GHS 1-11.2 ตวอยางสารพษ 1-61.3 องคประกอบการสอสารความเปนอนตรายสาหรบสารพษ 1-81.4 รายละเอยดและสรปสญลกษณตางๆ ของระบบ NFPA 1-101.5 เปรยบเทยบขอด-ขอจากดของถงเกบสารเคมชนดหลงคาไมเคลอนท

กบชนดหลงคาเคลอนท 1-17

3.1 แสดงชนดและความดนในการออกแบบสาหรบถงเกบ 3-13.2 ชนดของเหลกกลาสาหรบ Plate ของถงเกบสารพษ 3-33.3 ชนดของเหลกกลาสาหรบ ทอ ขอตอ และวสดทตองใชการตขนรป

ของถงเกบสารพษ 3-6

3.4 ความหนาตาสดของเหลกสาหรบผนงถงเกบทยอมรบได : tmin (มลลเมตร) 3-94.1 ระยะหางทปลอดภยสาหรบถงเกบของเหลวทเปนสารพษทความดนไมเกน

17.2 psi (หรอ 2.5 psig) ทมปรมาตร 1-500 ลกบาศกเมตร (D < 45 เมตร) 4-3

4.2 ระยะหางทปลอดภยสาหรบถงเกบของเหลวทเปนสารพษทความดนมากกวา 17.2 psi (หรอ 2.5 psig) ทมปรมาตร 1-500 ลกบาศกเมตร (D < 45 เมตร)

4-5

5.1 สวนประกอบพนฐานและอปกรณวดระดบของเหลว 5-25.2 อปกรณสาหรบระบบระบายความดน 5-45.3 อปกรณสาหรบปองกนฟาผา และการตอลงดน 5-65.4 อปกรณสาหรบระบบปองกนและระงบไฟไหม 5-76.1 กาลงแบกทานของดน ตาม พ.ร.บ. ควบคมอาคาร พ.ศ. 2522 6-26.2 ขอด ขอเสย ของฐานรากแตละประเภท 6-38.1 การปองกนการกดกรอน 8-48.2 ความถในการตรวจสอบแตละประเภท 8-5

กรมโรงงานอตสาหกรรม 1-1

บทท 1 ความรทวไป

1.1 คาจากดความ

ตามคาจากดความของระบบ GHS “ความเปนพษเฉยบพลน” หมายถง ผลเสยทเกดขนภายหลงจากการไดรบสารทางปากหรอทางผวหนงในปรมาณหนง เพยงครงเดยวหรอหลายครงภายในชวงเวลา 24 ชวโมง หรอไดรบทางการหายใจชวงเวลา 4 ชวโมง

1.2 เกณฑการจาแนกประเภท

ตามเกณฑการจาแนกประเภทของระบบ GHS สารพษจดอยในประเภทยอยใน 5 ประเภทยอยตอไปน โดยขนอยกบความเปนพษเฉยบพลนซงไดรบผานทางปาก ทางผวหนง หรอทางการหายใจ ตามเกณฑคาจดตดทแสดงเปนตวเลขดงแสดงในตารางขางลางความเปนพษเฉยบพลนแสดง (โดยประมาณ) โดยคา LD50 (ทางปากและทางผวหนง) หรอคา LC50 (ทางการหายใจ)

ตารางท 1.1 เกณฑสาหรบสารพษตามระบบ GHS

เสนทางการรบสมผส ประเภทยอย

1 2 3 4 5ทางปาก (มลลกรม / กโลกรมของนาหนกตว) ด : หมายเหต (a) และ (b)

5 50 300 2,000 5,000 ดเกณฑ ละเอยดใน

หมายเหต (g) ทางผวหนง (มลลกรม / กโลกรมของนาหนกตว) ด : หมายเหต (a) และ (b)

50 200 1,000 2,000

กาซ (สวนในลานสวนโดยปรมาตร) ด : หมายเหต (a) (b) และ (c)

100 500 2,500 20,000 ดเกณฑ ละเอยดใน

หมายเหต (g) ไอ (มลลกรม/ลตร) ด : หมายเหต (a)(b) (c) (d) และ (e)

0.5 2.0 10 20

ฝ นและละออง (มลลกรม/ลตร) ด : หมายเหต (a)(b) (c) และ (f)

0.05 0.5 1.0 5

หมายเหต : ความเขมขนของกาซแสดงเปนสวนในลานสวนโดยปรมาตร (ppmV) (a) สามารถประเมนคาความเปนพษเฉยบพลนโดยประมาณ (ATE) เพอจาแนกประเภทไดจากคา LD50/ LC50 ทมอยเดม (b) สามารถประเมนคาความเปนพษเฉยบพลนโดยประมาณ (ATE) สาหรบสารเดยวในสารผสม ทไดจากคา LD50/ LC50

ทมอย หรอคาการเปลยนหนวยทเหมาะสม จากตารางการแปลงจากคาของชวงความเปนพษเฉยบพลนทไดจากการทดลอง

(c) คาจดตดทางการหายใจในตารางนขนกบการทดสอบการรบสมผสท 4 ชวโมง การปรบขอมลความเปนพษทางการหายใจทมอยเดมของการรบสมผสท 1 ชวโมง ควรหารดวย 2 สาหรบกาซและไอ และหารดวย 4 สาหรบฝนและละออง

1-2 กรมโรงงานอตสาหกรรม

(d) อาจมการนาคาความเขมขนไออมตวมาใชเพมเตมในองคประกอบของระบบกฎระเบยบบางดานเพอคมครองสขอนามยและความปลอดภย (เชน ขอกาหนดการขนสงสนคาอนตรายของสหประชาชาต เปนตน)

(e) สาหรบสารบางชนดบรรยากาศการทดสอบอาจไมไดมเฉพาะไอเทานนแตอาจเปนสารผสมในสถานะของของเหลวและไอรวมอยดวย สวนบรรยากาศการทดสอบสาหรบสารอนบรรยากาศการทดสอบอาจเปนไอซงเกอบจะอยในสถานะของกาซในกรณหลงน การจาแนกประเภทควรอางองจากคาสวนในลานสวนโดยปรมาตร (ppmV) ดงตอไปน ประเภทยอย 1 (100 ppmV) ประเภทยอย 2 (500 ppmV) ประเภทยอย 3 (2500 ppmV) ประเภทยอย 4 (20,000 ppmV)

คาจากดความของ “ฝ น” “ละออง” และ “ไอ” ฝน (Dust) หมายถง อนภาคทเปนของแขงของสารเดยวหรอสารผสมทแขวนลอยอยในกาซ (มกเปนอากาศ) ละออง (Mist) หมายถง หยดของเหลวของสารเดยวหรอสารผสมทแขวนลอยในกาซ (มกเปนอากาศ) ไอ (Vapour) หมายถง สารเดยวหรอสารผสมในรปของกาซซงปลอยออกมาจากสารเดยวหรอสารผสมทอยในสถานะของเหลวหรอของแขง ฝนโดยทวไปเกดจากกระบวนการเชงกล ละอองโดยทวไปเกดจากการกลนตวของไอทอมตวหรอจากสมบต ทางกายภาพของของเหลว โดยทวไปฝนและละอองมชวงขนาดอนภาคจากเลกกวา 1 ไมครอน ถงประมาณ 100 ไมครอน

(f) ควรมการทบทวนคาของฝนและละอองเพอปรบปรงตามแนวทางการทดสอบของ OECD ทอาจเปลยนแปลงในอนาคตเกยวกบขอจากดทางดานเทคนคของการเกด การคงสภาพและการตรวจวดระดบความเขมขนของฝนและละออง ในลกษณะทสามารถหายใจเขาไปได

(g) เกณฑสาหรบประเภทยอย 5 มจดประสงคเพอใหสามารถระบสารเดยวซงมความเปนอนตรายของความเปนพษเฉยบพลนตาแตภายใตสถานการณบางอยางทอาจทาใหเกดอนตรายตอประชากรทมความเสยง สารเดยวเหลานนาจะมคา LD50 ทางปากหรอทางผวหนงอยในชวงระหวาง 2,000-5,000 มลลกรม/กโลกรมของนาหนกตว และมคาเทยบเทากบการไดรบจากการหายใจเกณฑเฉพาะของประเภทยอย 5 ไดแก (i) สารเดยวไดรบการจาแนกใหอยในประเภทยอยนถามหลกฐานทเชอถอไดวาคา LD50 (หรอ LC50) อยในชวงทกาหนด

ของประเภทยอย 5 หรอจากการศกษาในสตวทดลองหรอผลทเปนพษตอมนษยซงแสดงใหเหนถงความเกยวของ ตอสขภาพของมนษยทเปนพษเฉยบพลนได

(ii) สารเดยวทไดรบการจาแนกใหอยในประเภทยอยนโดยการอนมานการประมาณหรอการวดขอมลหากไมสามารถจดใหอยในประเภทยอยมความเปนอนตรายสงกวาไดและ - มขอมลทนาเชอถอซงแสดงถงความเปนพษในมนษยอยางเดนชดหรอ - การตายทเกดขนเมอทดสอบจนถงคาในประเภทยอย 4 โดยทางการกน ทางการหายใจหรอสมผสทางผวหนงหรอ - มการยนยนจากผเชยวชาญเกยวกบอาการทางคลนกของความเปนพษทเกดขนเมอทาการทดสอบจนถงคาในประเภทยอย 4 ยกเวนอาการทองเสยขนลกหรอ

- มการยนยนจากผเชยวชาญเกยวกบขอมลทเชอถอไดซงแสดงถงการเกดผลกระทบเฉยบพลนอยางเดนชดจากการศกษาในสตวทดลอง

ดวยความตระหนกถงการคมครองสวสดภาพของสตว การทดสอบในสตวสาหรบคาในชวงของประเภทยอย 5 จงไมควรทาและควรพจารณาเฉพาะเมอมความเปนไปไดสงวาผลของการทดสอบนนจะนาไปสการปกปองสขภาพของมนษย

1.3 สมบตทางกายภาพ

ในการจดเกบสารพษ ผประกอบกจการโรงงานจาเปนตองทราบสมบตทางกายภาพพนฐานของสารพษ ดงน


1.3.1 ความเปนพษแบบเฉยบพลน หมายถง ผลกระทบรายแรงทเกดขนภายหลงจากการไดรบสารเคมทางปากหรอทางผวหนงเพยงครงเดยว หรอหลายครงภายในเวลา 24 ชวโมง หรอไดรบทางการหายใจเปนเวลา 4 ชวโมง ซงจะแสดงโดยใชคา LD50 หรอ LC50

คา LD50 (50% Lethal dose) หมายถง ปรมาณของสารเคมทใหกบสตวทดลองทงหมด เพยงครงเดยวแลวทาใหกลมของสตวทดลองรอยละ 50 (ครงหนง) ตายลง

คา LC50 (50% Lethal concentration) หมายถง คาความเขมขนของสารเคมในอากาศหรอของสารเคมในนาทเปนเหตทาใหกลมของสตวทดลองรอยละ 50 (ครงหนง) ตายลง

นนหมายความวา สารทมคา LD50 หรอ LC50 ยงนอย จะยงมความเปนพษมากเพราะเมอไดรบสารเพยงเลกนอยกสามารถทาใหตายได

1.3.2 ความถวงจาเพาะ (Specific gravity) หมายถง อตราสวนโดยนาหนกของวตถกบนาหนกของสารมาตรฐานทมปรมาตรเทากบวตถนน โดยทวไปใชนาบรสทธทอณหภม 4 องศาเซลเซยส เปนสารมาตรฐาน1 (โดยความถวงจาเพาะจะถกนาไปใชในขนตอนการคานวณความหนาของผนงถงเกบและนาหนกของถงเกบในบทท 3)

1.3.3 ความเสถยร (Stability) เปนความสามารถในการคงตวของสารเคม ทงทางดานกายภาพ และเคม ซงจะใชบอกวาสารเคมนนอยในกลมทเปน Stable หรอ Unstable และจะตองนามาพจารณาในการกาหนดระยะหางทปลอดภยสาหรบถงเกบในบทท 4 สาหรบ NFPA ไดใหคาจากดความของของเหลวในกลมทเปน Stable หรอ Unstable ดงน Unstable liquid : เปนของเหลวทสามารถเกดปฏกรยาพอลเมอรไรเซชน สลายตว ควบแนน

ภายใตสภาวะการทางานปกต Stable liquid : เปนของเหลวทไมสามารถเกดปฏกรยาพอลเมอรไรเซชน สลายตว ควบแนน

ภายใตสภาวะการทางานปกต

กรณสารพษนนมสมบตไวไฟ จะตองพจารณาสมบตตอไปนเพมเตม

1.3.4 ความไวไฟ (Flammability) ในการพจารณาความไวไฟของสาร จะตองใชคณสมบตหลายอยางของสารมาประกอบ ดงตอไปน

จดวาบไฟ (Flash point) หมายถง อณหภมของของเหลวแตละชนด ซงเมอของเหลวนนไดรบความรอนถงอณหภมนแลว จะทาใหสารเกดการระเหยกลายเปนไอ เกดแสงวาบ (Flash light) ขนอยางรวดเรวเปนครงแรก และสามารถสรางสวนผสมทตดไฟได ซงสวนผสม

1 พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2554 และสามารถสบคนจาก http://www.royin.go.th/dictionary/


นนสามารถจดตดไฟไดเปนระยะเวลานาน และสามารถขยายเปลวไฟไปไดไกลจากจดเรมตนเปนคาทชใหเหนถงความไวไฟ หรอความยากงายในการตดไฟ หรอการระเบดของสาร ถาสารใดมจดวาบไฟนตาแสดงวา สารนนจะไวไฟมากหรอเกดการตดไฟ หรอเกดการระเบดไดทอณหภมตากวา หรองายกวาสารทมจดวาบไฟสง2

วธทดสอบจดวาบไฟสามารถทดสอบได 2 วธ คอ Open cup และ Closed cup ซงจะทาไดจากการทดลอง โดยเอาสารทตองการหาจดวาบไฟใสในถวยโลหะ แลวคอยๆ เพมความรอนใหสงขน พรอมกบจดไฟในชวงทอณหภมสงขนแตละชวง จนไดแสงวาบขนครงแรก โดย Open cup จะทดลองในถวยเปด ขณะท Closed cup จะทดลองในถวยปด สาหรบจดวาบไฟทหาจากวธ Closed cup จะเปนอณหภมทใชอางองการเกดจดวาบไฟในถงปด และบรเวณทอบอากาศ ขณะทจดวาบไฟทหาจากวธ Open cup จะเปนอณหภมทใชอางองกบถงเปดหรอสถานการณสารเคมหกรวไหล

อณหภมตดไฟ (Ignition temperature) หมายถง อณหภมททาใหสารรอนจนจดตดไฟได เมอมแหลงความรอนจากภายนอก

อณหภมลกตดไฟไดเอง (Auto-Ignition temperature) หมายถง อณหภมทสารประเภท ตดไฟได จะเกดการลกเปนเปลวไฟขนมาไดเอง โดยไมมแหลงประกายไฟจากภายนอก2

ชวงของการระเบด (Explosion range) จะถกกาหนดใหอยในรปของอตราสวนรอยละของ ไอของของเหลวไวไฟ (Flammable vapor) หรอ กาซไวไฟ (Flammable gas) ทอยในอากาศ ทสามารถเกดการลกตดไฟได ชวงของการระเบดจะเปนคาระหวางปรมาณเปอรเซนตของกาซหรอไอระเหยมากทสดทผสมกบอากาศ จนเกดเปนสวนผสมทเหมาะสมทจะทาใหเกดการระเบดได หรอ Upper Explosive Limit (UEL) และปรมาณเปอรเซนตของกาซหรอไอระเหยขนตาทผสมกบอากาศ จนเกดเปนสวนผสมทเหมาะสมทจะทาใหเกดการระเบดไดหรอ Lower Explosive Limit (LEL)3 ชวงของการระเบดแสดงดงรปท 1.1

2 คลงศพทไทย สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.) 3 คมอการตรวจสอบ ตดตงระบบและอปกรณไฟฟาในพนทอนตรายทมไอระเหยของสารไวไฟ สานกเทคโนโลยความปลอดภย กรมโรงงานอตสาหกรรม


รปท 1.1 ชวงของการระเบด4

ตวอยาง ฟนอลมปรมาณเปอรเซนตของไอระเหยขนตาทผสมกบอากาศจนทาใหเกดการระเบด (LEL) ประมาณ 1.7 และมปรมาณเปอรเซนตของไอระเหยมากทสดทผสมกบอากาศจนทาใหเกดการระเบด (UEL) ประมาณ 8.6 หมายความวา ถาไอของฟนอลผสมอยในอากาศระหวาง 1.7 เปอรเซนตและ 8.6 เปอรเซนต และในขณะเดยวกนกบทมการนาแหลงความรอนททาใหเกดการลกตดไฟเขามาในบรเวณดงกลาว ไอฟนอลจะสามารถเกดลกตดไฟและระเบดขนได หากปรมาณของไอฟนอลในอากาศมคาประมาณ 1 เปอรเซนต (<LEL) จะไมสามารถลกตดไฟไดเพราะสวนผสมเจอจางเกนไป และในกรณปรมาณของไอฟนอลมคาประมาณ 10 เปอรเซนต (>UEL) สวนผสมดงกลาว กจะหนาแนนเกนกวาทจะเกดการระเบด

1.3.5 ความดนไอ (Vapor pressure) หมายถง ความดนทเกดจากโมเลกลของสารระเหยเปนไอ แลวชนกบผนงของภาชนะทาใหเกดความดนขนในระบบปด5

1.3.6 จดเดอด (Boiling point) หมายถง อณหภมขณะทความดนสงสดของไอของของเหลวเทากบความกดของบรรยากาศ ณ อณหภมน ของเหลวจะเปลยนสถานะกลายเปนไอไดทวทงหมด1

โดยสมบตทกลาวถงขางตน ผประกอบกจการโรงงานสามารถหาไดจาก เอกสารขอมลความปลอดภย (Safety Data Sheet ; SDS) สาหรบตวอยางสารพษ แสดงตวอยางดงตารางท 1.2

4 http://www.exveritas.com/introduction-to-expolsive-atmospheres/ 5 พจนานกรมเคม (Dictionary of Chemistry), ISBN 978-616-7136-73-8 โดย รศ.ดร.สมพงศ จนทรโพธศร


ตารางท 1.2 ตวอยางสารพษ

รายชอสารเคม ความ

ถวงจาเพาะ

LD50 LC50 จดเดอด (°C)

จดวาบไฟ (°C)

อณหภมลกตดไฟไดเอง (°C) Mouse/ Rat Rabbit Mouse/Rat

Toluene-2,4-Diisocyanate 1/

1.22 คาความเปนพษเฉยบพลนทางปาก (LD50) 5,800 mg/kg

- คาความเปนพษเฉยบพลนของไอ (LC50) 10 ppm ในเวลา 4 ชวโมง

251 127 620

Phenol (Hydroxyl benzene) 1/

1.07 คาความเปนพษเฉยบพลนทางปาก (LD50) 270 mg/kg

คาความเปนพษเฉยบพลนทางผวหนง (LD50) 630 mg/kg

- 182 79 715

m-cresol 1/ 1.03 คาความเปนพษเฉยบพลนทางปาก (LD50) 242 mg/kg

คาความเปนพษเฉยบพลนทางผวหนง (LD50) 1,100 mg/kg

- คาความเปนพษเฉยบพลนทางการหายใจ (LC50) >710 mg/L ในเวลา 1 ชวโมง 202 86 558


ตารางท 1.2 ตวอยางสารพษ (ตอ)

รายชอสารเคม ความ

ถวงจาเพาะ

LD50 LC50 จดเดอด (°C)

จดวาบไฟ (°C)

อณหภมลกตดไฟไดเอง (°C) Mouse/ Rat Rabbit Mouse/Rat

p-cresol 1/ 1.03 คาความเปนพษเฉยบพลนทางปาก (LD50) 207 mg/kg

คาความเปนพษเฉยบพลนทางผวหนง (LD50) 301 mg/kg

คาความเปนพษเฉยบพลนของไอ (LC50) 355.5 ppm ในเวลา 4 ชวโมง

201.9 86 559

Furfural 2/ 1.16 คาความเปนพษเฉยบพลนทางปาก (LD50) 90-119 mg/kg

คาความเปนพษเฉยบพลนทางผวหนง (LD50) > 2 mg/kg

คาความเปนพษเฉยบพลนทางการหายใจ (LC50) 0.54 – 1.63 mg/L ในเวลา 4 ชวโมง

162 61.7 ไมมขอมลระบในเอกสารความปลอดภย

หมายเหต 1/ ขอมลจากเอกสารความปลอดภย (SDS) บรษท ScienceLab.com, Inc (www.sciencelab.com)

2/ ขอมลจากเอกสารความปลอดภย (SDS) บรษท Sigma-Aldrich Co.LLC (www.sigmaaldrich.com)

- หมายถง ไมมขอมลทเกยวของระบในเอกสารความปลอดภย


1.4 การสอสารความเปนอนตราย

เนองจากปจจบนยงไมมขอกาหนดเรองการสอสารความเปนอนตรายทถงเกบสารพษ ในคมอฉบบนแนะนาใหการสอสารความเปนอนตรายทถงเกบสารพษ ควรเปนไปตามขอกาหนดในระบบ GHS และ/หรอ NFPA ทงน ขนอยกบกฎระเบยบทเกยวของทกาหนดโดยหนวยงานทกากบดแลสารพษใน แตละประเภท โดยสญลกษณสารพษตามระบบ GHS และความหมายของสญลกษณในแตละประเภทยอยแสดงดงตารางท 1.3

ตารางท 1.3 องคประกอบการสอสารความเปนอนตรายสาหรบสารพษ

ประเภทยอย

รปสญลกษณ (Pictogram)

คาสญญาณ (Signal word)

ขอความแสดงความเปนอนตราย (Hazard statement)

1

อนตราย เปนอนตรายถงตายไดเมอกลนกน สมผสผวหนง และหายใจเขาไป (กาซ ไอ ฝน และละออง)

2

อนตราย เปนอนตรายถงตายไดเมอกลนกน สมผสผวหนง และหายใจเขาไป (กาซ ไอ ฝน และละออง)

3

อนตราย เปนพษเมอกลนกน สมผสผวหนง และหายใจเขาไป (กาซ ไอ ฝน และละออง)

4

ระวง เปนอนตรายเมอกลนกน สมผสผวหนง และหายใจเขาไป (กาซ ไอ ฝน และละออง)

5 ไมมรปสญลกษณ ระวง อาจเปนอนตรายเมอกลนกน สมผสผวหนง และหายใจเขาไป (กาซ ไอ ฝน และละออง)

การสอสารความเปนอนตรายตามมาตรฐาน NFPA ใชสญลกษณสเหลยมรปขาวหลามตด (Diamond shape) แบงเปน 4 สวน สาหรบความเปนอนตรายจากความไวไฟ (สแดง) ใชรวมกบความเปนอนตรายดานอน ไดแก อนตรายตอสขภาพ (สนาเงน) การทาปฏกรยาทเปนอนตราย (สเหลอง) และความเปนอนตรายเฉพาะอนๆ เชน หามใชนาในการดบเพลง การกดกรอน กรด เปนตน (สขาว) แสดงดงรปท 1.2 ทงนระดบความเปนอนตรายทตวเลขสงจะมความเปนอนตรายสง ซงกลบกนกบความเปนอนตรายของระบบ GHS สาหรบตวอยางการใชสญลกษณการสอสารตามมาตรฐาน NFPA บนถงเกบสารพษแสดงดงรปท 1.3 และสรปรายละเอยดและความหมายของสและสญลกษณตามมาตรฐาน NFPA ดงตารางท 1.4


รปท 1.2 ปายแสดงความเปนอนตรายของสารเคมตามมาตรฐาน NFPA

รปท 1.3 ตวอยางการตดปายแสดงความเปนอนตรายบนถงเกบสารเคมตามมาตรฐาน NFPA

Flammable

Reactivity

Special

Health


ตารางท 1.4 รายละเอยดและสรปสญลกษณตางๆ ของระบบ NFPA

สแดง : อนตรายจากความไวไฟ สามารถแบงออกไดเปน 5 ระดบ คอ

ระดบ ความหมาย

0 ไมตดไฟ

1 ตองทาใหรอนขนกอนจงจะสามารถลกไหมหรอตดไฟได

จดวาบไฟสงกวา 93.4 องศาเซลเซยส

2 ตองทาใหอนขนหรอสงกวาอณหภมโดยรอบจงจะสามารถลกไหมได

จดวาบไฟตงแต 37.8 แตไมถง 93.4 องศาเซลเซยส

3 สามารถตดไฟไดภายใตอณหภมโดยรอบในเกอบทกสภาวะ

จดวาบไฟตงแต 22.8 แตไมถง 37.8 องศาเซลเซยส

4 มไอและตดไฟไดงายทอณหภมปกต จดวาบไฟตากวา 22.8 องศาเซลเซยส

สนาเงน : อนตรายตอสขภาพ สามารถแบงออกไดเปน 5 ระดบ คอ


0 ไมเปนอนตรายตอสขภาพ

1 สามารถทาใหเกดการระคายเคอง

2 สามารถทาใหสญเสยความสามารถชวขณะหรอบาดเจบเลกนอย

3 สามารถทาใหบาดเจบอยางรนแรงหรอถาวร

4 สามารถทาใหเสยชวตได


สเหลอง :การทาปฏกรยาทเปนอนตราย สามารถแบงออกไดเปน 5 ระดบ คอ


0 เสถยร

1 ปกตเสถยร, ไมเสถยรเมออณหภมสงขน

2 เกดการเปลยนแปลงทางเคมอยางรนแรงทอณหภมหรอความดนสง

3 อาจระเบดไดทอณหภมสงหรอเมอเกดการกระแทกอยางรนแรง

4 อาจระเบดไดทอณหภมและความดนปกต

สขาว : อนตรายเฉพาะ

สญลกษณ ความหมาย

ทาปฏกรยาอยางรนแรงหรอระเบดอยางรนแรงกบนา

COR สารกดกรอน

OX สารออกซไดซ

สารกมมนตรงส

ACID กรด

ALK ดาง

ทาปฏกรยาอยางรนแรงหรอระเบดเมอสมผสนาและสารออกซไดซ


1.5 ชนดของถงเกบสารเคมโดยทวไป

ในปจจบนถงเกบสารเคมทใชในภาคอตสาหกรรม สามารถแบงออกเปน 3 ชนด ดงรปท 1.4 สาหรบถงเกบสารพษ จะตองใชเปนถงชนดหลงคาไมเคลอนท (Fixed roof tank) เนองจากบรเวณ สวนของหลงคาของถงชนดนยดตดถาวรและปองกนไอระเหยจากผลตภณฑรวไหลออกสส งแวดลอมภายนอกได

รปท 1.4 ชนดของถงเกบสารเคม

1.5.1 ถงเกบสารเคมชนดหลงคาไมเคลอนท (Fixed roof tank)

ถงชนดนสวนใหญนยมใชในการจดเกบผลตภณฑ หรอสารเคมทไมไดมสมบตระเหยงาย ทอณหภมแวดลอม (Ambient temperature) หรอสภาวะทจดเกบสารเคมนนๆ ยกตวอยางเชน นามนหลอลน หรอ สารเคมทวไป

ถงชนดทมหลงคาไมเคลอนท จะประกอบดวย 2 สวน คอ (1) สวนผนงของถงซงสวนใหญ จะผลตจากผนงเหลกและเปนทรงกระบอก และ (2) สวนของหลงคาทยดตดถาวร ในสวนนอาจจะมรปทรงทหลากหลายแตกตางกนตงแตแบบกรวย (Cone) หรอแบบโดม (Dome) ซงลกษณะหลงคา แตละชนดกจะเหมาะสมสาหรบการใชงานทความดนแตกตางกน ตวอยางสวนประกอบพนฐานของ ถงแบบหลงคาไมเคลอนท แสดงดงรปท 1.5


รปท 1.5 สวนประกอบของถงเกบชนดหลงคาไมเคลอนท

ตามมาตรฐาน API 650 : Welded Tanks for Oil Storage ไดอธบายรายละเอยดของลกษณะหลงคาของแตละประเภทไวดงน

Supported cone roof tank หมายถงถงทหลงคามโครงสรางแบบกรวยและมการออกแบบหลงคาลกษณะแบบใดแบบหนง ดงน

- แบบ 1 : มคานคาหลงคาหรอจนทน (Rafter) ทวางบนคานหลก (Girder) และมเสาคา (Column) เพอรบนาหนกของหลงคา หรอ

- แบบ 2 : มคานคาหลงคา (Rafter) บนโครงถก (Trusses) เพอรบนาหนกของหลงคา โดยทอาจมเสาคาหรอไมมเสาคากได


Supported cone roof แบบ 1 Supported cone roof แบบ 2

Self-supporting cone roof tank หมายถงถงทหลงคามโครงสรางแบบกรวยและมการออกแบบหลงคาโดยทตวหลงคาทาหนาทรบนาหนกและภาระตางๆ ทมากระทา (Load) โดยไมมโครงสรางอนมาชวยรบนาหนกของหลงคาเพม นอกจากจดรบนาหนกทขอบของถงเทานน

Self-supporting cone roof tank

Self-supporting dome roof tank หมายถงถงทหลงคามโครงสรางแบบโดม และมการออกแบบโดยทตวหลงคาทาหนาทรบนาหนกและภาระตางๆ ทมากระทา โดยไมมโครงสรางอนมาชวยรบนาหนกของหลงคาเพม นอกจากจดรบนาหนกทขอบของถงเทานน

Self-supporting dome roof tank

คานหลก จนทน จนทน

โครงถก เสาคา


1.5.2 ถงเกบสารเคมชนดหลงคาเคลอนท (Floating roof tank)

ถงชนดน หลงคาของถงจะไมไดยดตดอยกบทแตสามารถเคลอนทข น-ลงไดตามระดบของเหลว ทเปลยนไป ซงถงแบบนมขอดทสามารถชวยลดความเสยงอนตราย จากการสะสมของความดนไอของสารเคมในชองวางทอยเหนอของเหลวทจดเกบภายในถงได

สาหรบถงชนดน สามารถนามาใชจดเกบของเหลวทมคาความดนในการออกแบบนอยกวา 17.2 psi ทสภาวะการทางานนนๆ กรณถาคาความดนในการออกแบบมากกวา 17.2 psi จะตองเปลยนเปนถงเกบสารเคมทมแรงดน (Pressure tank) หรอมการตดตงระบบ Vapor recovery เพมเตม นอกจากนน ถงประเภทนยงสามารถนามาใชในการจดเกบของเหลวทมจดวาบไฟ (Flash point) ตากวาอณหภมแวดลอม หรอสภาวะทจดเกบสารเคม รวมทงของเหลวทมโอกาสเกดประจจากไฟฟาสถตไดงาย ซงถงแบบนสามารถแบงออกเปน 2 ประเภท ดงน

External floating roof tank ถงชนดน ถกออกแบบมาสาหรบการจดเกบของเหลวหรอสารเคมทความดนบรรยากาศทวไป มลกษณะหลงคาแบบเปดภายนอกดานบน ทสามารถเลอนขนหรอลงตามระดบของของเหลวภายในถงได ซงสวนใหญจะแนะนาใหใชสาหรบถงทมขนาดเสนผานศนยกลางมากกวา หรอเทากบ 15 เมตร อยางไรกตามถงแบบนสามารถนามาประยกตใชกรณทถงมขนาดเสนผานศนยกลางนอยๆ ได แตจะตองคานงเสมอวาเสนผานศนยกลางของถงจะตองมคาเทากบความสงเพอใหสามารถตดตงและใชงานบนไดแบบ Rolling ladder ในการเขาถงสวนบนของหลงคา ขอดของหลงคาของถงชนดน คอ หลงคาสามารถเคลอนทข น-ลงตามระดบของของเหลวภายในถงเกบสารเคม บรเวณของ External floating deck จะม Rim seal ตดตงอยเพอลดการสญเสยจากการระเหย (Evaporation losses) ของของเหลวภายในถงเกบสารเคม (รปท 1.6)

รปท 1.6 สวนประกอบของถงเกบชนดหลงคาเคลอนทภายนอก (External floating roof tank)


Internal floating roof tank ถงชนดน ไดพฒนาจากถงแบบหลงคาเคลอนทภายนอกทวไป จะมหลงคาชนดไมเคลอนท อยภายนอกดานบนของหลงคาชนดเคลอนท เพอชวยปองกนการเกดฟาผาบรเวณหลงคาของถงเกบสารเคม ชองวางระหวางหลงคาชนดไมเคลอนท และหลงคาชนดเคลอนท ออกแบบมาเพอใชในการหมนเวยน และถายเทอากาศสส งแวดลอมภายนอก ดวยการออกแบบแบบนจะชวยใหการสะสมของไอระเหยของสารเคมหรอของเหลวทจดเกบในถงเกบสารเคมลดลง และลดโอกาสการเกดการลกตดไฟของไอระเหยดงกลาว สาหรบสวนประกอบพนฐานของถงชนดหลงคาเคลอนทภายในแสดงในรปท 1.7 สาหรบลกษณะหลงคาไมเคลอนททอยภายนอกดานบน สามารถดรายละเอยดเพมเตมประกอบในถงชนดหลงคาไมเคลอนท

รปท 1.7 สวนประกอบของถงเกบชนดหลงคาเคลอนทภายใน (Internal floating roof tank)

โดยถงเกบสารเคมชนดหลงคาไมเคลอนทกบชนดหลงคาเคลอนทมขอด และขอจากดสรป ดงตารางท 1.5


ตารางท 1.5 เปรยบเทยบขอด-ขอจากดของถงเกบสารเคมชนดหลงคาไมเคลอนทกบชนดหลงคาเคลอนท

ชนดของถงเกบสารเคม ขอด ขอจากด Fixed roof tank ประเภท - Supported cone roof tank - Self-supporting cone roof

tank

- ออกแบบและตดตงงาย - เหมาะสาหรบกรณทพนทถงมจากด

- เหมาะใชสาหรบของเหลวทมคาจด วาบไฟมากกวา 60 °C แตสามารถนามาใชกบของเหลวทจดวาบไฟนอยกวา 60 °C กรณทถงมเสนผานศนยกลางนอยกวา 15 เมตร1/

- ตองกอสรางฐานรากทแขงแรงมากกวา เนองจากหลงคาแบบกรวยมนาหนกมากกวาหลงคาแบบโดม ราคาการกอสรางฐานรากสงกวา

- อาจพจารณาใชระบบควบคม (Control system) ทเหมาะสมรวมถงควรจะมระบบการปกคลมดวยกาซไนโตรเจนหรอกาซเฉอย (Nitrogen/Inert gas blanketing)2/

Fixed roof tank ประเภท Self-supporting dome roof tank

- หลงคาแบบโดม มนาหนก นอยกวาหลงคาแบบกรวย ฐานรากรบนาหนกนอยกวา ราคาการกอสรางฐานรากตากวา

- เหมาะใชสาหรบของเหลวทมคาจด วาบไฟมากกวา 60 °C แตสามารถนามาใชกบของเหลวทจดวาบไฟนอยกวา 60 °C กรณทถงมเสนผานศนยกลางนอยกวา 15 เมตร

- ออกแบบและตดตงยาก - ไมเหมาะสาหรบกรณทพนทถงมจากด- อาจพจารณาใชระบบควบคม (Control

system) ทเหมาะสมรวมถงควรจะมระบบการปกคลมดวยกาซไนโตรเจนหรอกาซเฉอย

External floating roof tank - ไมมชองวางทเปนพนทของไอระเหย ลดโอกาสการสะสมของไอระเหย และโอกาสทอาจเกดบรรยากาศทสามารถตดไฟได

- ลดการสญเสยของเหลวเนองจากการระเหย

- ชวยลดการเกดการปนเปอนในอากาศ (Air pollution)

- เหมาะใชสาหรบของเหลวทมคาจด วาบไฟนอยกวา 60 °C

- เหมาะสาหรบถงทมเสนผานศนยกลาง 15 เมตรขนไป


ตารางท 1.5 เปรยบเทยบขอด-ขอจากดของถงเกบสารเคมชนดหลงคาไมเคลอนทกบชนดหลงคาเคลอนท (ตอ)

ชนดของถงเกบสารเคม ขอด ขอจากด Internal floating roof tank - ไมมชองวางทเปนพนทของไอระเหย

ลดโอกาสการสะสมของไอระเหย และโอกาสทอาจเกดบรรยากาศทสามารถตดไฟได

- ชวยลดการเกดการปนเปอนในอากาศ (Air pollution)

- ชวยเพมการปองกนการเกดเพลง ไหมได

- มอตราการปลอยระบายไอออกสภายนอก (Vapor emission) นอยกวาถงเกบของเหลวชนดหลงคาเคลอนทภายนอก เนองจาก ไมไดรบผลกระทบจากการพดของกระแสลม (Wind effect)

- เหมาะใชสาหรบของเหลวทมคาจด วาบไฟนอยกวา 60 °C

- เหมาะสาหรบถงทมเสนผานศนยกลาง 15 เมตรขนไป

- ราคาในการกอสรางสง

หมายเหต จดวาบไฟ ใชการทดสอบดวยวธถวยปด (Closed-cup flash point) 1/ กรณเลอกใชถงเกบแบบ Fixed roof tank สาหรบจดเกบของเหลวทมจดวาบไฟนอยกวา 60 °C จะตองพจารณาถงการตดตงระบบ

ความปลอดภยเพมเตม เชน ระบบการปกคลมดวยกาซไนโตรเจนหรอกาซเฉอย (Nitrogen/Inert gas blanketing) 2/ การพจารณาใชระบบการปกคลมดวยกาซไนโตรเจนหรอกาซเฉอย ใหพจารณาจากชนดของสาร ความอนตราย จดวาบไฟ ผลกระทบ

ตอสงแวดลอม ความดนไอของสารเหนอผวของเหลว และอณหภมแวดลอมทจดเกบสารเคมนนๆ


บทท 2 กฎหมายและมาตรฐานทเกยวของ

เนองจากในปจจบนกฎหมาย ขอบงคบ หรอหลกเกณฑตางๆ ทเกยวของกบถงเกบสารเคมในประเทศไทยยงไมครอบคลมในทกดาน ดงนนในบทนจงไดดาเนนการรวบรวมกฎหมายจากหนวยงาน ทเกยวของ รวมทงสรปแนวทางในการปฏบต เพอใหผประกอบกจการโรงงานไดเกดความเขาใจ และสามารถนาไปประยกตใชเปนแนวทางในการดาเนนกจการทเกยวของกบถงเกบสารเคมไดอยางเหมาะสมตงแตขนตอนการขออนญาต การใช และมาตรการความปลอดภยเพอกอใหเกดความปลอดภยทงชวต ทรพยสน ตลอดจนสงแวดลอมทอยบรเวณโดยรอบของสถานประกอบการ สาหรบรายการกฎหมายทเกยวของแบงตามการดาเนนงานแสดงดงน

2.1 การขออนญาตกอสรางถงเกบสารเคม

ตาม กฎกระทรวงมหาดไทย เรอง กาหนดสงทสรางขนอยางอนเปนอาคารตามกฎหมายวาดวยการควบคมอาคาร พ.ศ. 2544 ภายใตพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. 2522 ไดกาหนดใหถงเกบของทมความจตงแต 100 ลกบาศกเมตรขนไป เปน “อาคาร” ทถกควบคมและจะตองขออนญาตกอสรางกบหนวยงานทรบผดชอบในพนททโรงงานตงอย ดงนนผประกอบกจการโรงงานทจะสราง ถงเกบจะตองยนขออนญาตกอสรางถงเกบ นอกจากน กฎกระทรวงฉบบท 55 (พ.ศ. 2543) ออกตามความในพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. 2522 ยงกาหนดใหอาคารหรอสงทสรางขนสงเกน 15 เมตร หรออาคารทใชเกบวสดไวไฟ วสดระเบด หรอวสดกระจายแพรพษ จงถอวาถงนนเปน “อาคารพเศษ” ทตองปฏบตตามขอกาหนดในพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. 2522

สาหรบถงเกบสารเคมทมปรมาณนอยกวา 100 ลกบาศกเมตร ไมนบวาเปนอาคารจงไมจาเปนตองขออนญาตกอสรางถงเกบ แตถามการกอสรางฐานรากเพอวางถงเกบผประกอบกจการโรงงานจาเปนตองแจงยนขออนญาตการกอสรางฐานรากกบหนวยงานทรบผดชอบในแตละพนทดวย

รายการเอกสารทใชขออนญาต

- แบบคาขออนญาตกอสรางอาคาร (แบบ ข.1) - แผนผงบรเวณ จานวน 5 ชด - แบบแปลน จานวน 5 ชด - รายการประกอบแบบ จานวน 5 ชด - รายการคานวณ จานวน 1 ชด - หนงสอแสดงความยนยอมและรบรองของผออกแบบและคานวณ จานวน 1 ชด

และสาเนาใบอนญาตเปนผประกอบวชาชพวศวกรรมควบคมหรอ สถาปตยกรรม


ขนตอนการขออนญาต

ในขนตอนการกอสรางถงเกบสารเคมนน ผประกอบกจการโรงงานจะตองยนแบบคาขออนญาตกอสรางอาคาร (แบบ ข.1) พรอมเอกสารตางๆ ตอองคกรปกครองสวนทองถน สาหรบในเขตพนทกรงเทพมหานครจะตองยนทกรมโยธาธการและผงเมองเพอพจารณาคาขออนญาตฯ ซงสามารถสรปขนตอนการขออนญาตกอสรางอาคารดงรปท 2.1

รปท 2.1 ขนตอนการขออนญาตกอสรางถงเกบสารเคมตามพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. 2522


2.2 การดาเนนงานเกยวกบถงเกบสารเคม

ตาม กฎกระทรวงอตสาหกรรม ฉบบท 2 (พ.ศ. 2535) ออกตามความในพระราชบญญตโรงงาน พ.ศ. 2535 ขอ 7 กาหนดขอปฏบตเกยวกบถงเกบสารเคมทบรรจวตถอนตราย เชน วตถไวไฟ วตถระเบด หรอของเหลวทอาจทาใหเกดอนตรายแกบคคล สตว พช ทรพยหรอสงแวดลอมทมขนาด ตงแต 25,000 ลตรขนไป ดงน

ผประกอบกจการโรงงานตองมนใจวาถงทกอสรางขนมความมนคง และแขงแรง เปนไปตามมาตรฐานทยอมรบ

ถงเกบจะตองมใบรบรองของผประกอบวชาชพวศวกรรมควบคม ถงเกบจะตองมเขอนหรอกาแพงคอนกรตโดยรอบทสามารถกกเกบปรมาณของเหลวไดทงหมด

แตกรณทในพนทกกเกบมถงมากกวาหนงถง ใหสรางเขอนทสามารถเกบกกปรมาณของเหลวไดเทากบปรมาตรของถงเกบขนาดใหญทสด

ตองจดใหมวตถหรอเคมภณฑทมสมบตเหมาะสมในการระงบหรอลดความรนแรงของการแพรกระจายไดอยางเหมาะสมและเพยงพอ

ถงควรตงอยในทโลงแจง และควรตดตงสายลอฟาใหเปนไปตามหลกวชาการ ถงควรตดตงสายดน เพอปองกนการเกดประจไฟฟาสถต

นอกจากนยงมกฎหมายทเกยวของการดาเนนงานดานความปลอดภย และการปองกนและระงบ

อคคภยทกาหนดโดยกระทรวงแรงงาน ภายใตพระราชบญญตความปลอดภย อาชวอนามย และสภาพแวดลอมในการทางาน พ.ศ. 2554 คอ กฎกระทรวงแรงงาน เรอง กาหนดมาตรฐานในการบรหาร จดการ และดาเนนการดานความปลอดภย อาชวอนามย และสภาพแวดลอมในการทางานเกยวกบการปองกนและระงบอคคภย พ.ศ. 2555 ขอ 25 กาหนดขอปฏบตทเกยวของกบความปลอดภยของถงเกบเพมเตมคอ

ใหมระบบปองกนอนตรายจากฟาผาสาหรบถงเกบสารเคม โดยการตดตงระบบปองกนอนตรายจากฟาผาใหปฏบตตามมาตรฐานของสมาคมวศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ

จดเตรยมเครองดบเพลงแบบเคลอนยาย ระบบดบเพลงแบบอตโนมต ในบรเวณพนทถงเกบทมเจาหนาทเขาไปทางาน

จดใหมการตรวจสอบอปกรณดบเพลงเพอใหมสภาพพรอมใชงานเปนประจาทก 6 เดอน


ตวอยางแบบคาขออนญาตกอสราง ข.1

แบบ ข.1 เลขรบท………………. วนท…………………… ลงชอ…………ผรบคาขอ

คาขออนญาตกอสรางอาคาร ดดแปลงอาคาร หรอรอถอนอาคาร

เขยนท........................................................................... วนท.......................... เดอน.................................................พ.ศ………….………

ขาพเจา…………………………………………………เจาของอาคารหรอตวแทนเจาของอาคาร เปนบคคลธรรมดา อยบานเลขท……………….ตรอก/ซอย……………………………ถนน…………………หมท………..ตาบล/แขวง…………………….อาเภอ/เขต……….………..จงหวด………………… เปนนตบคคลประเภท………….…….…………..จดทะเบยนเมอ……………….……… เลขทะเบยน…………………….………สานกงานตงอยเลขท………………………ถนน……………………………….…หมท…….…..ตาบล/แขวง………………….………….อาเภอ/เขต………….……………….จงหวด………………..……. โดย……………………………………..ผมอานาจลงชอแทนนตบคคลของผขออนญาต อยบานเลขท………………ตรอก/ซอย……………….………..ถนน…………………………….……..หมท………..……. ตาบล/แขวง……………………………..อาเภอ/เขต………………………………..จงหวด…………………………..…….. ขอยนคาขอรบใบอนญาต……………………………………..ตอเจาพนกงานทองถน ดงตอไปน ขอ 1 ทาการกอสรางอาคาร/ดดแปลงอาคาร/รอถอนอาคาร ทบานเลขท………………………… ตรอก/ซอย………………………………..ถนน…………………………..หมท………ตาบล/แขวง………………….…… อาเภอ/เขต……………………………จงหวด……………………………โดย…………………………………………….. เปนเจาของอาคาร ในทดนโฉนดทดน เลขท/น.ส.3เลขท/ส.ค.1 เลขท……………………………………………….……… เปนทดนของ…………………………………………………………………………………………………………………. ขอ 2 เปนอาคาร

(1) ชนด………………………….จานวน………………..เพอใชเปน…………………………. โดยมทจอดรถ ทกลบรถ และทางเขาออกของรถ จานวน…………….คน

(2) ชนด………………………….จานวน………………..เพอใชเปน…………………………. โดยมทจอดรถ ทกลบรถ และทางเขาออกของรถ จานวน…………….คน

(3) ชนด………………………….จานวน………………..เพอใชเปน…………………………. โดยมทจอดรถ ทกลบรถ และทางเขาออกของรถ จานวน…………….คน ตามแผนผงบรเวณ แบบแปลน รายการคานวณประกอบแบบแปลน และรายการคานวณทแนบมาพรอมน ขอ 3 ม………………………………………………………………เปนผควบคมงาน ………………………………………………………… ……………………………………เปนผออกแบบและคานวณ ขอ 4 ม กาหนดแลวเสรจใน……….วน นบตงแตวนทไดรบใบอนญาต ขอ 5 พรอมคาขอนขาพเจาไดแนบเอกสารหลกฐานตาง ๆ มาดวยแลว คอ

(1) แผนผงบรเวณ แบบแปลน รายการประกอบแบบแปลน จานวน……….ชด ชดละ………… (2) รายการคานวณหนงชด จานวน…………แผน (กรณเปนอาคารสาธารณะ อาคารพเศษหรอ

อาคารทกอสรางดวยวตถถาวรและวตถทนไฟเปนสวนใหญ) (3) หนงสอแสดงความเปนตวแทนของอาคาร (กรณตวแทนเจาของอาคารเปนผขออนญาต)

-2-

(4) สาเนาหนงสอรบรองการจดทะเบยน วตถประสงคและผมอานาจลงชอแทนนตบคคล ผขออนญาตออกใหไมเกนหกเดอน (กรณทนตบคคลเปนผขออนญาต) (5) หนงสอแสดงวาเปนผจดการหรอผแทนซงเปนผดาเนนกจการของนตบคคล (กรณท นตบคคลเปนผขออนญาต)

(6) หนงสอแสดงความยนยอมและรบรองของผออกแบบและคานวณ จานวน……….ฉบบ พรอมทงสาเนาใบอนญาตเปนผประกอบวชาชพวศวกรรมควบคมหรอสถาปตยกรรมควบคม จานวน…..……. ฉบบ (กรณทเปนอาคารมลกษณะ ขนาด อยในประเภทเปนวชาชพวศวกรรมควบคมหรอวชาชพสถาปตยกรรมควบคม แลวแตกรณ)

(7) สาเนาหรอภาพถายโฉนดทดน เลขท/น.ส.3 เลขท/ ส.ค. 1 เลขท ………………………. จานวน…………….ฉบบ หรอหนงสอยนยอมของเจาของทดน จานวน……………..ฉบบ

(8) หนงสอแสดงความยนยอมของผควบคมงานตามขอ 3 จานวน….…………..ฉบบ (9) สาเนาหรอภาพถายใบอนญาตเปนผประกอบวชาชพวศวกรรมควบคมหรอวชาชพ

สถาปตยกรรมควบคมของผควบคมงาน จานวน………ฉบบ (เฉพาะกรณทเปนอาคารมลกษณะขนาดอยในประเภท เปนวชาชพวศวกรรมควบคม หรอวชาชพสถาปตยกรรมควบคม แลวแตกรณ)

(10) เอกสารอน ๆ (ถาม) ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. (ลงลายมอชอ)……………………………………… (………………………………….) ผขออนญาต หมายเหต (1) ขอความใดทไมใชใหขดฆา (2) ใสเครองหมาย ในชอง หนาขอความทตองการ

หมายเหตของเจาหนาท จะตองแจงใหผขออนญาตทราบวา จะอนญาตหรอไมอนญาตหรอขยายเวลาภายใน วนท………………เดอน……………………………………..พ.ศ. …………………… ผขออนญาตไดชาระคาธรรมเนยมใบอนญาต………………………………เปนเงน……………………บาท และคาธรรมเนยมการตรวจแบบแปลน………………………..…………….เปนเงน……………บาท ………………..สตางค ตามใบเสรจรบเงนเลมท……………………เลขท…………………ลงวนท………………เดอน………………..พ.ศ. ……….. ออกใบอนญาตแลว เลมท…………..ฉบบ………….ลงวนท…………เดอน…………………พ.ศ………… (ลงมอชอ)…………………………………. ตาแหนง………………………………


บทท 3 การเลอกและออกแบบถงเกบสารพษ

3.1 การเลอกและออกแบบถงเกบสารพษ

การเลอกมาตรฐานสาหรบใชออกแบบถงเกบสารพษจะตองพจารณาจากคาความดนในการออกแบบ (Design Pressure) ซงเปนความดนไอเหนอระดบของเหลวและมคาไมนอยกวา 110% ของคาความดนไอทแทจรง (TVP)1 ของสารทจะจดเกบทอณหภมใชงานสงสดโดยแบงความดนในการออกแบบออกเปน 3 ชวงดงตารางท 3.1

ตารางท 3.1 แสดงชนดและความดนในการออกแบบสาหรบถงเกบ

ชนดของถงเกบ ความดนในการออกแบบ มาตรฐาน ถงเกบใชงานทความดนบรรยากาศ (Atmospheric tank)

ความดนบรรยากาศ ถง 2.5 psig* หรอ ความดนบรรยากาศ ถง 17.2 psi**

API 650 : Welded Tanks for Oil Storage (อณหภมใชงานสงสด 93 °C)

ถงเกบใชงานทความดนตา (Low pressure tank)

ความดนบรรยากาศ ถง 15 psig หรอ ความดนบรรยากาศ ถง 29.7 psi

API 620 : Design and Construction of Large, Welded, Low-Pressure Storage Tanks (อณหภมใชงานสงสด 120 °C)

ถงเกบใชงานทความดนสง (High pressure tank)

> 15 psig หรอ > 29.7 psi ASME Boiler and Pressure Vessel Code

หมายเหต *psig เปนหนวยของความดนเกจ (Gauge pressure) ซงเปนคาทอานไดจากเกจวดความดนของของไหล **psi เปนหนวยของความดนสมบรณ (Absolute pressure) ซงเปนผลรวมของความดนเกจกบความดนบรรยากาศโดยคานวณจาก ความดนสมบรณ = ความดนเกจ +14.7 psi

ขณะทถงทจะใชเกบสารพษ ตองใชเปนถงชนดหลงคาไมเคลอนท โดยลกษณะหลงคาของถงอาจเปนแบบใดกได เชน หลงคาแบบโดม (Dome roof) หลงคาแบบกรวย (Cone roof) เปนตน แตจะตองเปนระบบปด และไมมชองเปดทของเหลวหรอไอของสารพษสามารถรวไหลออกมาไดโดยรปแบบหลงคาจาเปนตองคานงถงลกษณะพนดนและฐานรากทสามารถรบนาหนกของถงเกบสารเคม รวมถงงบประมาณของแตละโครงการ

อยางไรกตามกรณทสารพษนนมสมบตไวไฟดวย ผประกอบกจการโรงงานจาเปนตองพจารณาถงจดวาบไฟของสาร ซงมหลกเกณฑกาหนดอยใน คมอมาตรฐานการออกแบบ การสราง การตดตง การใชงาน การตรวจสอบ และการบารงรกษาถงเกบสารเคมอนตราย (Storage tank) ประเภทสารไวไฟ ประกอบดวย

1คาความดนไอทแทจรง (True vapor pressure ; TVP) คอ คาความดนทใชบอกความสามารถในการกลายเปนไอของของเหลวในภาชนะปดทสภาวะสมดล (Equilibrium) โดยทาการวดทอณหภมคงทใดๆ อณหภมหนงทตองการ


กรณทสารพษนนมสมบตสารกดกรอนดวย ผประกอบกจการโรงงานจาเปนตองพจารณาถงสมบตในการกดกรอนของสาร ซงมหลกเกณฑกาหนดอยใน คมอมาตรฐานการออกแบบ การสราง การตดตง การใชงาน การตรวจสอบ และการบารงรกษาถงเกบสารเคมอนตราย (Storage tank) ประเภทสารกดกรอน ประกอบดวยเชนกน

หากสารพษนนมสมบตทงไวไฟและกดกรอน ผประกอบกจการโรงงานตองพจารณาหลกเกณฑทกาหนดอยในทง คมอมาตรฐานการออกแบบ การสราง การตดตง การใชงาน การตรวจสอบ และการบารงรกษาถงเกบสารเคมอนตราย (Storage tank) ทงประเภทสารไวไฟ และประเภทสารกดกรอน

3.2 การเลอกชนดวสดสาหรบถงเกบและสวนประกอบของถง

ในการเลอกวสดทจะใชสาหรบถงเกบ ทอ ขอตอ หนาแปลน วสดทตองใชการตขนรป (Forging)2 ป มตางๆ สาหรบสารพษมหลายชนด และหลายเกรด เชน เหลกกลา (Carbon steel หรอ Mild steel), เหลกกลาไรสนม (Stainless steel) เปนตน การเลอกวสดสาหรบถงเกบสารพษ และอปกรณเชอมตอตางๆ ผประกอบกจการโรงงานจาเปนตองคานงถงปจจยดงตอไปน

เปนวสดทสามารถหาได สภาวะในการทางาน สมบตทางกล เชน ความสามารถในการรบแรงตางๆ อายการใชงาน ราคา

3.3 การเลอกชนดและเกรดของเหลก

สาหรบคมอฉบบนจะแนะนาวสดทใชสาหรบถงเกบทอางองตามมาตรฐาน API 650 ซงเปนเหลกกลาทมคา Minimum yield strength ประมาณ 30-60 กโลปอนดตอตารางนว ซงมจาหนายและใชอยในปจจบน

การเลอกใชแผนเหลกสาหรบทาผนงถงเกบสารพษ ใหพจารณาชนดและเกรดของแผนเหลก (Plate) จากตารางท 3.2 ซงเปนเกรดเหลกทสามารถนาไปใชสรางถงเกบสารพษ สาหรบอณหภมใชงานตงแต 10°C ขนไป ดงนนผประกอบกจการโรงงานสามารถเลอกใชเหลกเกรดใดกไดในตารางดงกลาว โดยสามารถเลอกซอเหลกมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม (มอก.) หรอมาตรฐาน JIS ทเทยบเทามาตรฐาน ASTM ซงแบงกลมของเหลกออกเปน 6 กลมตามกระบวนการผลตเหลก และหลงจากเลอก

2 การตขนรป (Forging) หมายถง กรรมวธผลตชนสวนโดยไมตองผานกระบวนการหลอม โดยนาเหลกมาใหความรอนทอณหภมทเหมาะสม กอนนาไปกด อด หรอตใหเปนรปรางตามทตองการ แลวนามาประกอบทหนางาน การตขนรปทอณหภมสง (Hot forging) จะใชแรงในการตนอย ไดขนาดเทยงตรง แตผวงานไมคอยดนก


เกรดเหลก และคานวณความหนาของผนงถงเกบในแตละชนแลว ควรมการตรวจสอบวาเกรดเหลกทเลอกเหมาะสมกบอณหภมใชงานหรอจาเปนตองทา Impact test เพมเตม

ตารางท 3.2 ชนดของเหลกกลาสาหรบ Plate ของถงเกบสารพษ กลม3 Plate specification ตาม API 650 Plate specification เทยบเทา

มาตรฐาน ASTM4

Grade ความหนาสงสดทสามารถผลตได (มม.)

มาตรฐาน มอก. มาตรฐาน JIS

I : As Rolled, A36M/ A36 - 40 มอก. 1479-2541 G3101 Semi-killed A285M/ A285 C 25 มอก. 2060-2543 G3103 SB410 A131M/ A131 A 13 มอก. 1499-2541 G3106 SM400A A283M/ A283 C 25 มอก. 1479-2541 G3101 SS400 II : As Rolled, Killed or A131M B 25 มอก. 1499-2541 G3106 SM400B Semi-killed A36M - 40 มอก. 1479-2541 G3101 III : As Rolled, Killed , A573M 400 45 - -Fine-Grain Practice A516M 380, 415 - มอก. 2060-2543 G3118 SGV410IV- As Rolled, Killed , Fine-Grain Practice

A573M / A 573 400, 450,485

45 - G3118 SGV450, G3118 SGV480

A516M 450, 485 - - G3118 SGV450, G3118 SGV480

A662M/ A662 B 40 - - C 40 - - V- Normalized, Killed , A573M 485 45 - -Fine-Grain Practice A516M 450, 485 -

มอก. 2060-2543 G3118 SGV450, G3118 SGV480

VI- Normalized, A537M/ A537 Class 1 45มอก. 2060-254

G3115 SPV355NQuenched, and Class 2 45 G3115 SPV450QTempered, Killed , A633M/ A633 C 45 - G3126 SLA325 Fine-Grain Practice D 45 - - , Reduce Carbon A678M/ A678 A 40 - - B 45 - - A737M/ A737 B 40 - G3126 SLA360 คาอธบายกระบวนการผลตในตาราง : As Rolled เปนเหลกทถลงและรดตามกระบวนการทวไป : Killed เปนเหลกทถลงแลวไลกาซออกซเจนออกจนหมดจากนนนาไปรดแลวนาไปอบคนใหเหนยว : Normalized เปนกระบวนการนาเหลกทรดแลวไปอบและทาใหเยนลงเพอใหมการจดเรยงตวของโครงสรางและไดขนาดของ grain เลกลง : Quenched and Tempered เปนกระบวนการเพมความแขงทผวโดยการลดอณหภม และเพมความเหนยวโดยการเพมอณหภม : Semi-killed เปนเหลกทถลงแลวไลกาซออกซเจนออกบางสวน จากนนนาไปรดแลวนาไปอบคนใหเหนยว : Reduce carbon เปนเหลกทมปรมาณคารบอนตา : Fine Grain Practice การปรบสภาพโครงสรางใหมความละเอยด

3สามารถดชนดและเกรดของเหลกเพมเตมจาก API 650 ตารางท 4-4a – (SI) Material group 4ทมา : API 650 หวขอ 4.2 : Material for Plate - ASTM Specification


การพจารณาอณหภมใชงาน คานงถงอณหภมของเหลกกลา (Metal temperature) ทใชสรางถงซงเปนคาเฉลยของอณหภมของเหลวทบรรจกบอณหภมภายนอกหรอเปนอณหภมทคานวณตามหลกวศวกรรม ซงคาอณหภมใชงานทเหมาะสมสาหรบเหลกแตละกลมแสดงดงรปท 3.1 โดยเหลกในกลม I ถง VI จะมความสามารถในการรบแรงกระแทก (Impact) ทอณหภมตาทแตกตางกนโดยเสนกราฟแตละเสนจะแสดงอณหภมใชงานทเหมาะสมสาหรบเหลกกลมตางๆ จากกราฟจะเหนวาอณหภมเหมาะสมทสามารถนาเหลกแตละกลมไปใชงานไดคอ อณหภมทอยเหนอเสนกราฟ ขณะทถานาเหลกไปใชงานทอณหภมตากวาเสนกราฟทความหนาใดๆ เหลกนนจะตองผานการทา Impact test และมใบรบรองการใชงานทอณหภมนนๆ (ดวธการใชงานกราฟทภาคผนวก ค)

รปท 3.1 คาอณหภมใชงานทเหมาะสมสาหรบเหลกแตละกลม

(ทมา : ปรบปรงรปจาก Figure 4.1a ใน API 650)

ขอมลเพมเตม: ในกรณทอณหภมใชงานตากวา 10 องศาเซลเซยส เมอเลอกเกรดเหลก และคานวณความหนาของผนงถงเกบ

ในแตละชนแลว ผประกอบกจการโรงงานจะตองกลบมาดตารางท 3.2 ในชองความหนาสงสดทสามารถผลตได เพอตรวจสอบวาความหนาของแผนเหลกทคานวณไดมคาอยในเกณฑเกรดเหลกทเลอกมาใชหรอไม ถาหากคาความหนาท คานวณไดมคามากกวาคาความหนาสงสดทสามารถผลตไดผประกอบกจการโรงงานจะตองเลอกเกรดของเหลกใหมโดยเลอกจากกลมเหลกทมสมบตทางกลสงขน นอกจากนควรกลบมาตรวจสอบวาเกรดเหลกทเลอกเหมาะสมกบอณหภมใชงานหรอจะตองทา Impact test เพมเตม ดงรปท 3.1 (สามารถดวธการใชงานกราฟในภาคผนวก ค)


สาหรบรายการมาตรฐานทอเหลกมลกษณะดงน

A53 / A53M คอ ASTM A53 / A53M Standard Specification for Pipe, Steel, Black and Hot-Dipped, Zinc-Coated, Welded and Seamless

A105/A105M คอ ASTM A105/A105M-14 Standard Specification for Carbon Steel Forgings for Piping Applications

A106/A106M คอ ASTM A106/A106M-15 Standard Specification for Seamless Carbon Steel Pipe for High-Temperature Service

A181/A181M คอ ASTM A181/A181M-14 Standard Specification for Carbon Steel Forgings, for General-Purpose Piping

A333/A333M คอ ASTM A333/A333M-16 Standard Specification for Seamless and Welded Steel Pipe for Low-Temperature Service and Other Applications with Required Notch Toughness

A334/A334M คอ ASTM A334/A334M-04a (2016) Standard Specification for Seamless and Welded Carbon and Alloy-Steel Tubes for Low-Temperature Service

A350/A350M คอ ASTM A350/A350M-15 Standard Specification for Carbon and Low-Alloy Steel Forgings, Requiring Notch Toughness Testing for Piping Components

A524 คอ ASTM A524-96 (2012) Standard Specification for Seamless Carbon Steel Pipe for Atmospheric and Lower Temperatures

ชนดของเหลกกลาทใชสาหรบทา ทอ ขอตอ และวสดทตองใชการตขนรป (Forging) ของถงเกบสารพษ แสดงตวอยางดงตารางท 3.3


ตารางท 3.3 ชนดของเหลกกลาสาหรบ ทอ ขอตอ และวสดทตองใชการตขนรปของถงเกบสารพษ สวนประกอบ Specification ตาม API 650 Specification เทยบเทา

อนๆ มาตรฐาน ASTM5 Grade มาตรฐาน JIS ทอและขอตอ A53/A53M A G3454 STPG370 (pipe and B G3454 STPG410 pipe coupling) A106/A106M A G3456 STPT370 B G3455 STPT410 A333/A333M 1, 6 G3460 STPL380 A334/A334M 1, 6 G3464 STBL38 A 524 I, II - วสดทตองใชการต A 105/A105M - G3202 SFVC2A ขนรป (Forging) A 181/A181M 60, 70 G3202 SFVC1, G32C2A A 350/A350M LF1 G3205 SFL1 LF2 G3205 SFL2

การเลอกเกรดของเหลกสาหรบทาทอ มขอกาหนดดงน

ทอทนามาใชเปน Manhole หรอ Nozzle ซงเชอมตอกบถงโดยตรงจะตองเลอกทอทไมมตะเขบ (Seamless)

ทอทไมไดเชอมตอกบถงโดยตรงสามารถใชไดทงแบบทอมตะเขบ (Welded) และทอทไมมตะเขบ (Seamless)

นอกจากพจารณาชนดของเหลกสาหรบสรางถงเกบ ทอ ขอตอ และวสดทตองใชการตขนรปแลว ผประกอบกจการโรงงานยงตองคานงถงอปกรณทจะใชกบถงเกบ เชน ป ม วาลว ปะเกน เปนตน โดยจะตองพจารณาจากความเขากนได และความทนทานตอของเหลวทจดเกบกบวสดสาหรบอปกรณตางๆ ซงสามารถขอขอมลดงกลาวไดจากผขายอปกรณนนๆ ดงตวอยางในภาคผนวก ข.6

3.4 การออกแบบและการคานวณความหนาของถงเกบ

หลงจากทราบชนดและเกรดของเหลกทจะใชในการสรางถงเกบสารพษแลว ผประกอบกจการโรงงานจะตองรวบรวมขอมลพนฐาน ไดแก เสนผานศนยกลาง ระดบของของเหลว คาความถวงจาเพาะ คาความเคนของเหลกแตละชนด ขนาดแผนเหลกทมจาหนายในทองตลาด เพอนาไปใชประกอบการคานวณความหนาของผนง พนถง และหลงคาของถงเกบ อยางไรกตาม ในการออกแบบถงเกบสารเคม ทกประเภท จาเปนตองใชผเชยวชาญทมความรและประสบการณดานการออกแบบและสรางถงเกบ เปนผคานวณและออกแบบถงเกบดงกลาว ซงรายละเอยดทจะอธบายในหวขอตอไปนไดรวบรวมขอมลพนฐานทผประกอบกจการโรงงานควรทราบในแตละขนตอนทอยางนอยตองคานงถงและปฏบตตามทมาตรฐานกาหนด เพอใหเกดความปลอดภยในการดาเนนกจกรรมตางๆ เกยวของกบถงเกบมากทสด สาหรบในหวขอนจะแบงรายละเอยดออกเปน 3 สวน ดงน

5ทมา : API 650 หวขอ 4.5 : Material for Pipe and flange - ASTM Specification


3.4.1 ผนงถงเกบ

ในการคานวณความหนาผนงถงเกบ จะเรมคานวณจากผนงชนลางสด โดยความหนาของผนงชนลางสดจะมความหนามากทสดเนองจากตองรบแรงดนและนาหนกมากทสด แลวจากนนจงคานวณทผนงชนทอยดานบนถดไปตามลาดบจนถงชนบนสด โดยผคานวณจะตองทราบขอมลเบองตนดงตอไปน

ขอมลของถง - เสนผานศนยกลางเฉลย (Center line diameter) ของถงทผนงถงชนลางสด : เปนคาเฉลย

ระหวางเสนผานศนยกลางภายในและภายนอกทผนงชนลางสด โดยประเมนจากความจสงสดของถงและพนททตองการสรางถง

- ระดบของเหลวออกแบบ (Design liquid level; H) : เปนระดบของเหลวสงสดทใชในการออกแบบ และคานวณความจสงสดของถงเกบ

- ระดบการเตมของเหลวทวไป (Normal fill level) : เปนระดบของเหลวทใชงานทวไป สวนใหญกาหนดไวท 80-90% ของระดบของเหลวออกแบบ

- ความสงของผนงชนบนสด (Top of shell height) : เปนความสงของถงทวดจากแผนพนถงถงผนงชนบนสด สวนใหญในการออกแบบจะคานวณเผอความสงไวประมาณ 10-20 เซนตเมตรจากระดบของเหลวออกแบบ

- ความจสงสด (Maximum capacity) : เปนความจของถงเกบทมากทสด คานวณจากระดบของเหลวออกแบบ

- ความจใชงานสทธ (Net working capacity) : เปนความจทใชงานทวไปของถงเกบ สวนใหญกาหนดไวท 80-90 % ของความจสงสด

- ปรมาตรของเหลวใชงานตาสดทเหลออยในถงเกบ (Minimum capacity) : เปนปรมาตรของเหลวตาสดทจาเปนตองเหลออยในถงเพอสมพนธกบระดบของเหลวออกแบบ รายละเอยดขอมลของถงเกบแสดงดงรปท 3.2

ขอมลเฉพาะของสารทจดเกบ - คาความถวงจาเพาะ : เปนคาความถวงจาเพาะของของเหลวทจดเกบทอณหภมใชงาน

โดยในการออกแบบจะตองใชคาความถวงจาเพาะเทากบ 1 สาหรบของเหลวทมคาความถวงจาเพาะนอยกวา 1 แตถาของเหลวนนมคาความถวงจาเพาะมากกวา 1 จะตองใชคาความถวงจาเพาะของของเหลวนน

- คาความหนาเผอสาหรบการกดกรอน (Corrosion Allowance หรอ CA) : เปนผลคณระหวางคาอตราการกดกรอนกบอายการใชงาน คาอตราการกดกรอนของของเหลวกบเหลกเปนคาเฉพาะสาหรบสารใดสารหนง ซงสามารถหาขอมลเบองตนไดจากหนงสอ


ทรวบรวมขอมลการกดกรอนไว เชน Handbook of Corrosion Data6 เปนตน นอกจากน ในสตรการคานวณคา CA จะเหนวาปจจยหนงทสงผลตอความหนาของวสดทเลอก คออายการใชงาน ซงผประกอบกจการโรงงานจะตองพจารณาจากองคประกอบหลายอยาง เชน ชนด ราคาของวสด ลกษณะการใชงาน การดแลรกษา และความคมคาในการลงทน เปนตน

รปท 3.2 ขอมลเบองตนของถงเกบ

6 Handbook of Corrosion Data 2nd edition, edited by Bruce D. Craig, David S. Anderson, ASM International ®, 2002 (ISBN 0-87170-518-4)


สาหรบตวอยางการคานวณทแสดงในภาคผนวก ค กาหนดคาอตราการกดกรอนของเหลกกลากบสารฟนอลท 0.76 มลลเมตรตอป และสมมตคาอายการใชงานท 30 ป

- คาความเคนสงสดขณะใชงาน (Product design stress; Sd) และคาความเคนสงสดขณะอดนาทดสอบ (Hydrostatic design stress; St ) ซงเปนคาเฉพาะสาหรบเหลกแตละเกรดโดยตาม API 650 จะมการกาหนดคา Sd และ St ในภาคผนวก ข.5 สาหรบเหลกตามมาตรฐาน ASTM แตกรณทใชเหลกตามมาตรฐานของแตละประเทศ เชน มอก. (TIS) หรอ JIS ผคานวณจะตองคานวณคา Sd และ St เองจากสตรดานลาง

Sd = 32 x Yield strength หรอ

52 x Tensile strength หนวย เมกะพาสคาล (MPa)

St = 43 x Yield strength หรอ

73 x Tensile strength หนวย เมกะพาสคาล (MPa)

หลงจากคานวณคา Sd และ St จากแตละสตรเสรจแลว เราจะเลอกใชคา Sd และ St ทนอยทสด - ความกวางแผนเหลกทมจาหนายในทองตลาดคอ 4 ฟต (1.2192 เมตร) , 5 ฟต (1.524

เมตร) และ 8 ฟต (2.4384 เมตร) ซงเปนคาทใชในการประมาณจานวนชนของผนงถงเกบ

สาหรบขนตอนการคานวณสามารถดรายละเอยดเพมเตมในภาคผนวกท ค อยางไรกตาม ในการคานวณความหนาของผนงถงเกบตามมาตรฐาน API 650 ไดกาหนดใหผนงของถงเกบททาดวยเหลกตองมความหนาตามคาทไดจากการคานวณออกแบบใหรบนาหนกบรรทกสงสดบวกดวยคาการกดกรอน และตองไมนอยกวาความหนาตาสดตามทกาหนดไวในตารางท 3.4

ตารางท 3.4 ความหนาตาสดของเหลกสาหรบผนงถงเกบทยอมรบได : tmin (มลลเมตร)

เสนผานศนยกลาง : D (เมตร) ความหนาของผนง (Shell) ตาทสดทยอมรบได : tmin (มลลเมตร) < 15 5

15 ถง < 36 6 36 ถง < 60 8 ≥ 60 10

หมายเหต: ถาถงมขนาดเสนผานศนยกลางระหวาง 3.2-15 เมตร ความหนาของผนงชนลางสดตองไมนอยกวา 6 มม.

และการเชอมแผนผนงถงตองเชอมใหมความมนคงแขงแรงและปลอดภย โดยการเชอมตอทอตางๆ เขากบผนงถง หากทอทจะเชอมมขนาดเสนผานศนยกลางมากกวา 2 นว ผนงของถงจะตองมการเสรมความแขงแรงทหนาตดของแผนเหลก ซงจะตองมความหนาไมนอยกวาความหนาของผนงถงและตองมพนทไมนอยกวา 2 เทาของพนทหนาตดของทอทจะเชอม อางองมาตรฐานวธการเสรมความแขงแรงและการเชอมจาก API 650 เรอง Reinforcement and Welding


อยางไรกตาม ถงเกบสารพษอาจกอสรางดวยวสดชนดอน เชน เหลกกลาไรสนม ซงมวธการออกแบบผนงถงสวนใหญเหมอนกบถงเหลกกลาในคมอฉบบน โดยมข นตอนทแตกตางกนคอ สวนของการคานวณคาความเคนสงสดขณะใชงาน ; Sd และคาความเคนสงสดขณะอดนาทดสอบ ; St โดยจะตองคานวณเองจากสตรทกาหนดขางตน ไมมตารางสาเรจรปทใชงานไดเลยเหมอนเหลกกลาตามมาตรฐาน ASTM ทระบใน API 650 และหลงจากไดคา Sd, St แลว ใหนาคาดงกลาวมาคานวณตอเหมอนกบวธการคานวณถงเหลกกลา

3.4.2 พนถงเกบ

ลกษณะของพนถงมหลายแบบเชน แบบแบน (Flat) แบบกรวยควา (Cone-up) แบบกรวยหงาย (Cone-down) และแบบเอยงดานเดยว (Single slope) โดยแตละแบบจะตองมการจดการตะกอนทกนถงทแตกตางกน บรเวณพนถงเกบจะประกอบดวย 2 สวน (รปท 3.3) คอ แผนพนถง (Bottom plate) และ แผนรองผนงถง (Annular bottom plate) โดยมาตรฐาน API 650 ไดกาหนดลกษณะแผนพนถงเกบไวดงน

แผนเหลกพนถงตองมความหนาอยางนอย 6 มลลเมตร (ยงไมรวมความหนาเผอการกดกรอน) พนถงทมลกษณะแบบ Cone-up และแบบ Cone-down ควรมความชน (Slope) อยางนอย 1:120

ในกรณทตองการใหตดตงวงแหวนกนซม (Drip ring) เพอปองกนนาซมเขาใตกนถงเกบ โดยวงแหวนกนซมจะตองมความหนาอยางนอย 3 มลลเมตร และตองเชอมดวยวธการเชอมปดคลมแบบตอเนอง (Continuously seal-welded) ขอบของวงแหวนตองยนออกมาดานนอกจากขอบฐานรากของถงอยางนอย 75 มลลเมตร และมการดดงอลงทปลายเปนมมไมเกน 90º ตามรปท 3.3 และอาจจะมการเคลอบสารปองกนการกดกรอนทผวของวงแหวนเพมเตม


รปท 3.3 สวนประกอบบรเวณพนถง

และกาหนดลกษณะแผนเหลกรองผนงถงดงน

แผนรองผนงถงตองมความหนาอยางนอย 6 มลลเมตร (ยงไมรวมความหนาเผอการกดกรอน) ระยะหางภายในระหวางผนงถงเกบกบรอยเชอมแบบ Lap-welded ทแผนพนถง จะตองหางไม

นอยกวา 600 มลลเมตรและแผนรองผนงถงตองตองยนออกนอกขอบของตวถง อยางนอย 50 มลลเมตร

นอกจากนการเชอมผนงถงชนลางทตดกบแผนเหลกรองผนงถง และแผนเหลกพนถง จะตองเชอมเตมแบบตอเนองทงในและนอกของผนงถง โดย ;

การเชอมแผนพนถง กาหนดใหแผนเหลกตองเกยกนอยางนอย 5 เทาของความหนาของ แผนเหลกทนาใชทาพนถง

การเชอมแผนพนถง กบแผนรองผนงถง แผนเหลกนนจะตองเกยกนอยางนอย 65 มลลเมตร

3.4.3 หลงคาถงเกบ

ในการคานวณตวหลงคาและโครงสรางรองรบตางๆ ตองมการคานวณและออกแบบเพอใหหลงคาสามารถรองรบนาหนกและแรงกระทาตางๆ ทอาจเกดขนกบหลงคาดงน

ความดนภายในถงเกบ (Internal pressure) ความดนขณะทดสอบดวยนา (Hydrostatic test pressure) แรงลม และฝนทมาปะทะ (Wind load) นาหนกของหลงคาและสวนประกอบอนๆ ทตดตงบนหลงคา (Gravity loads)


แรงทเกดจากแผนดนไหว (Seismic load) แรงหรอนาหนกอนๆ

ตาม API 650 มขอกาหนดเกยวกบแผนเหลกหลงคา ดงน

แผนเหลกหลงคาตองมความหนา อยางนอย 5 มลลเมตร (ไมรวมคาความหนาเผอการกดกรอน) ลกษณะแผนเหลกหลงคาของหลงคาแบบตางๆ มขอกาหนดยอยดงน

- แผนเหลกหลงคาของ Supported cone roof ตองไมสมผสกบโครงสรางทรองรบโดยตรง โดยแผนหลงคาจะตองวางบนคานคาหลงคาหรอจนทน (Rafter) ทวางบนคานหลก (Girder) เทานนขณะทความหนาของโครงสรางทรองรบหลงคาตองมความหนาอยางนอย 4.3 มลลเมตร และเมอใชงานและถกกดกรอนไปแลวความหนาจะตองไมนอยกวา 2.4 มลลเมตร ยกเวน ความหนาของเสารบนาหนก (Column) ตองไมนอยกวา 6 มลลเมตร (ดรายละเอยดเพมเตมใน API 650 เรอง Supported cone roofs ขอ 5.10.4)

- แผนเหลกหลงคาของ Self-supporting cone roof ตองมการเสรมความแขงแรงดวยโครงสราง (Sections) และความหนาของแผนเหลกหลงคาตองหนาไมนอยกวา 4.8 มลลเมตร มมของหลงคา (θ) ตองอยระหวาง 9.5 ถง 37 องศา (9.5º ≤θ≤ 37º) เทยบกบระดบพนหรอความชน (Slope) ตองมคาระหวาง 2:12 ถง 9:12 (2:12 ≤ slope ≤ 9:12) (ดรายละเอยดเพมเตมใน API 650 เรอง Self-supporting cone roofs ขอ 5.10.5)

- แผนเหลกหลงคาของ Self-supporting dome roof ตองมการเสรมความแขงแรงดวยโครงสราง (Sections) และความหนาของแผนเหลกหลงคาตองหนาไมนอยกวา 4.8 มลลเมตร รศมของหลงคา (Radius) ตองอยระหวาง 0.8 D ถง 1.2 D เมอ D คอ ขนาดเสนผานศนยกลางของถง (ดรายละเอยดเพมเตมใน API 650 เรอง Self-supporting dome and umbrella roofs ขอ 5.10.6)

การเชอมแผนเหลกหลงคาของถงชนดหลงคาไมเคลอนท (Fixed roof tank) กบผนงถงใหใชวธการเชอมตอกนแบบเกยทบและมเชอมดานบนเพยงดานเดยวบนแผนหลงคา โดยเฉพาะถงชนดหลงคาไมเคลอนทดงรปท 3.4

การเชอมพนถงกบผนงถง จะตองเชอมทงดานในและดานนอกถงดงรปท 3.4 และรอยเชอมตองมขนาดใหญและแขงแรงกวาการเชอมแผนเหลกหลงคากบผนงถง เพอเมอเกดเหตฉกเฉน หรอเหตระเบด หลงคาจะสามารถปรแยกออกจากตวถง และชวยระบายแรงดนทเกดขนได แตถาหากเชอมถงบรเวณหลงคาแขงแรงกวาบรเวณกนถงจะทาใหเมอเกดเหตฉกเฉนแรงดนจะทาใหกนถงปรแยก และเกดการระเบดทดานลางบรเวณพนถงซงกอใหเกดอนตรายมากกวา โดยขนาดของรอยเชอมจะขนอยกบความหนาของแผนเหลกทนามาใชทาหลงคา ผนงถง และพนถง


บรเวณหลงคากบผนงถง บรเวณพนถงกบผนงถง

รปท 3.4 การเชอมบรเวณหลงคากบผนงถง และบรเวณพนถงกบผนงถง

อยางไรกตาม ในการออกแบบหลงคาแบบเคลอนทได ใหดาเนนการตามมาตรฐาน API 650 Appendix H : Internal Floating Roofs แตลกษณะหลงคาทไมเคลอนทแบบกรวย หรอแบบโดมทปดอยดานนอกของถงเกบแบบหลงคาเคลอนทแบบภายใน มขอกาหนดเหมอนทกลาวมาขางตน

3.5 การเจาะรและการตดตงทอทผนงของถง (Shell openings)

การเจาะรทถงเพอตดตง Nozzles และชองคนลง (Manhole) เพอการตรวจสภาพถง ผประกอบกจการโรงงานควรทราบความหมายของลกษณะการเจาะรแบบตางๆ รายละเอยดดงรปท 3.5

รปท 3.5 การเจาะรเพอตดตง Nozzles และชองคนลง RTR = Regular-Type Reinforced Opening เปนการเจาะโดยมการเพมแผนเสรมความ

แขงแรง (Reinforcing plate) ทเปนรปวงแหวนหรอทรงหกเหลยม โดยทไมยนลงไปถงกนถง LTR = Low-Type Reinforced Opening เปนการเจาะโดยมการเพมแผนเสรมความแขงแรง

ทเปนรปคลายปายหน โดยยนลงไปถงกนถง S-N = Shell Openings เปนการเจาะโดยไมมการเพมแผนเสรมความแขงแรง หรอเปนแบบ

Integrally reinforced shell openings หรอ รเจาะทไมจาเปนตองเพมแผนเสรมความแขงแรง (< 2 นว)

9.5º ≤θ≤ 37º


ในการเจาะรทผนงถง จะพจารณาจากรปทรงโดยเทยบระยะการเจาะถงกนถงระหวางจดทตองการเจาะกบ Bottom plate หรอ Annular plate

สาหรบระยะคา A, B, C, D, E, F และ G สาหรบลกษณะของการเจาะรแตละแบบและการกาหนดความหนาบรเวณ Manhole neck ทความหนาของผนงกบขนาดของชองคนลงขนาดตางๆ จะแสดงรายละเอยดอยใน API 650 เรอง Shell opening

3.6 การคานวณนาหนกถงเกบ ในการคานวณนาหนกรวมของถง จะแบงการคานวณออกเปน 2 สวน คอ

3.6.1 นาหนกถงเปลา

เปนผลรวมของนาหนกแผนเหลกทนามาทาผนงถง พนถง และหลงคา กบนาหนกของสวนประกอบอนๆ เชน ชองคนลง ชองเปดบนหลงคา บนได ราวจบ วาลวตางๆ เปนตน สาหรบนาหนกแผนเหลกแบนสามารถคานวณจากสตร ดงน

เมอ 0.00785 คอ คาความถวงจาเพาะของแผนเหลกแบน

ตวอยาง

3.6.2 นาหนกของเหลวภายในถงเกบ

เปนผลคณระหวางคาปรมาตร (เตมถง) กบความถวงจาเพาะของของเหลวทอณหภมใชงาน

ยกเวน กรณทความถวงจาเพาะของของเหลวนอยกวา 1 ในการคานวณนาหนกใหใชคาความถวงจาเพาะของนาแทน (มคาเทากบ 1) เนองจากในชวงการทดสอบถงหลงจากทสรางเสรจจะตองใชนาในการอดนาเพอทดสอบความดน (Hydrostatic test)

3.7 การเคลอบ / ปผวถงเกบสารเคม (Coating /Lining)

นอกจากการเลอกประเภทถงเกบ และขอกาหนดเกยวกบผนง พน และหลงคาถงเกบแลว ขนตอนทสาคญอกขนตอนหนงคอ การเลอกวสดเคลอบ หรอปผวถงเกบเพอปองกนการกดกรอน ในการเลอก

นาหนก (กโลกรม) = หนา (มม.) x กวาง (มม.) x ยาว (มม.) x 0.00785 1000

1000นาหนก = 6 x 500 x 950 x 0.00785 = 22.37 กโลกรม


วสดเพอเคลอบ / ปผวจะตองคานงถงวตถประสงคในการเคลอบผววาเปนการเคลอบภายใน หรอเคลอบภายนอกถงเกบ เนองจากถาเปนการเคลอบผวภายนอก วสดทใชจะตองทนตอสภาพภมอากาศ แสง รงส UV ขณะทการเคลอบผวภายใน วสดทใชจะตองปองกนการกดกรอนจากไอ และของเหลวภายในถง และตะกอนหรอสลดจทสะสมบรเวณพนถง รวมทงไมกอใหเกดการปนเปอนกบของเหลวทจดเกบ

3.7.1 การเคลอบผวภายนอก (External coating)

การเคลอบผวภายนอก มวตถประสงคเพอปองกนการผกรอนจากสภาพอากาศทวไป ความชน ฝน แสง รงส UV ดงนนการทาสถงเกบสารพษดวยสกนสนม สทมสวนผสมของสาร Epoxy หรอ พอลยรเทน (Polyurethane) กเปนวธหนงทใชในการปองกนการผกรอนภายนอก

3.7.2 การเคลอบ/การปผวภายใน (Internal coating/Lining)

การเคลอบผวภายใน มวตถประสงคเพอปองกนการกดกรอนจากไอ และของเหลวภายในถง โดยพนฐานแลวการเคลอบผวภายในควรจะสามารถปองกนการกดกรอนจากของเหลว และมอายใชงานอยางนอย 10 ป ในการเลอกวสดสาหรบเคลอบ / ปผวภายในจะตองพจารณาจากความเขากนไดกบของเหลวทจดเกบ หรอความทนทานตอการกดกรอนของวสดนนๆ โดยสามารถหาขอมลเรองการ กดกรอนของสารกบวสดไดจาก Handbook of Corrosion Data ตามทไดกลาวถงในหวขอ 3.4.1 หรอสามารถขอตวอยางตาราง Compatibility resistant chart ไดจากบรษทผใหบรการเคลอบผวถงเกบ ดงภาคผนวก ข.6 โดยใหเลอกวสดทสามารถทนตอสารนนๆ มากทสดและขอควรรเบองตนสาหรบการเคลอบผวภายในถงเกบสารพษ มดงน

วสดเคลอบผวสวนใหญทสามารถใชกบของเหลวไวไฟ คอสารในกลม Epoxy และ Epoxy copolymer แตสามารถเลอกใชวสดเคลอบชนดอนได โดยดจาก Compatibility resistant chart ทไดกลาวมาแลว เนองจากสารแตละชนดอาจมความเฉพาะเจาะจงไมเหมอนกน

การเคลอบผนงถงเกบ สามารถใชวธการเคลอบแบบฟลมบาง ซงมความหนานอยกวา 20 mils (0.508 มม. โดย 1 mils = 1/1000 นว) แตบรเวณพนถง จาเปนตองใช วธการเคลอบแบบฟลมหนาซงมความหนามากกวา 20 mils เนองจากบรเวณพนถงจะตองสามารถทนตอแรงดนจากการการสบถายสารเคมมากกวาบรเวณอนๆ

จากขนตอนทงหมดทกลาวมา สามารถสรปแนวทางการออกแบบถงเหลกสาหรบเกบสารพษ ไดดงรปท 3.6


รปท 3.6 แนวทางการออกแบบถงเหลกกลาสาหรบเกบสารพษ


บทท 4 การเลอกสถานท

4.1 การเลอกพนทสาหรบกอสรางถงเกบสารเคม

ในการเลอกพนทสาหรบกอสรางถงเกบสารเคม ถอเปนขนตอนหนงทมความสาคญกอนทจะเรมกระบวนการออกแบบ และกอสรางถงเกบสารเคม เนองจากผประกอบกจการโรงงานจาเปนตองทราบขนาดพนท และขอควรระวงวาถงเกบสารเคมแตละประเภทไมควรตงอยใกลพนทใดบาง ในหวขอนจะทาการสรปขอทควรจะพจารณา ระยะทปลอดภย รวมถงสงทตองคานงถงในการจดวางถงเกบสารเคม กรณทมถงเกบสารเคมในพนทมากกวา 1 ถง นอกจากน ในบางประเทศ เชน สหภาพยโรป ยงไดกาหนดใหมการประเมนความเสยงในขนตอนการเลอกพนทอกดวย สาหรบสภาพแวดลอม หรอพนทรอบขางพนฐานทจะตองคานงถงในการกอสรางถงเกบสารเคม พบวา พนทนน ;

ควรอยหางจากแหลงนาผวดน หรอแหลงนาใช และมการควบคมการปนเปอนมลพษสาหรบ นาผวดน หรอแหลงนาใช กรณทมอบตเหต หรอเหตฉกเฉน

ควรหางจากชมชน ถนน ทางรถไฟ โรงเรยน และโรงพยาบาล เพอไมใหเปนอนตรายกรณทเกดเหตระเบด เพลงไหม หรอการรวไหล

ควรอยหางจากแหลงจดตดไฟ (Ignition source) ควรอยหางจากวสดทตดไฟได (Combustible materials) ควรอยหางจากพนทเกบป ย หรอสารทใชในการเกษตร ควรอยหางจากพนทเกบขยะ หรอวสดทไมใชแลว ควรแยกออกจากพนทกระบวนการผลต และเปนพนทเพอการจดเกบสารเคมอยางชดเจน ควรงายตอการเขาถง และสะดวกในการเขาตรวจสอบและการบารงรกษา

โดยในคมอไดเลมนอางองการกาหนดระยะหางระหวางถงถงทางสาธารณะจากกฎหมายควบคม

อาคาร และกาหนดระยะหางทปลอดภย (Minimum separation distance) จาก NFPA 30 –Chapter 22 – Storage of Liquids in Tanks ซงกาหนดระยะหางเปน 2 ระยะ คอ

ระยะหางจากผนงของถงเกบสารเคมและเขตรวโรงงาน (Property line) หรอทางสาธารณะ (Public way)

ระยะหางระหวางผนงของถงเกบสารเคม (Shell-to-shell spacing)

จากกฎหมายควบคมอาคารมขอกาหนดใหถงเกบสารเคม ซงจดวาเปนอาคารประเภทหนง โดยกฎหมายควบคมอาคารไดกาหนดระยะรนตามกวางของทางสาธารณะทอยตดกบถงเกบสารเคม แสดงดงรปท 4.1 และมรายละเอยดดงน


ถาถนนสาธารณะมความกวางนอยกวา 10 เมตร ใหรนแนวอาคารหางจากกงกลางถนนสาธารณะอยางนอย 10 เมตร

ถาถนนสาธารณะมความกวางตงแต 10 เมตร ขนไป แตไมเกน 20 เมตร ใหรนแนวอาคาร หางจากกงกลางถนนสาธารณะอยางนอย 1 ใน 10 ของความกวางสาธารณะ

ถาถนนสาธารณะมความกวางเกน 20 เมตร ขนไป ใหรนแนวอาคารหางจากกงกลางถนนสาธารณะอยางนอย 2 เมตร

รปท 4.1 ตวอยางรปแสดงระยะหางตามกฎหมายควบคมอาคาร

ตามแนวทางของมาตรฐาน NFPA 30 Flammable and Combustible Liquids Code การกาหนดระยะหางตางๆ จะพจารณาจากชนดของของเหลวทตองการจดเกบ โดยแบงเปน (i) ของเหลวทเสถยร (Stable liquid) และ (ii) ของเหลวทไมเสถยร (Unstable liquid) และความดนภายในของถงเกบสารเคม สาหรบของเหลวทไมเสถยร จะหมายถงของเหลวทสามารถเกดปฏกรยาพอลเมอไรเซชน สลายตว ควบแนน หรอเกดปฏกรยาตางๆ ไดเอง รวมทงตองคานงถงประเภทของถงเกบสารเคม และอปกรณความปลอดภย เชน ระบบระบายแรงดนฉกเฉน (Emergency relief venting system)

สรปสาหรบระยะหางจากผนงของถงเกบสารเคมและเขตรวโรงงาน (Property line) หรอทาง

สาธารณะ (Public way) และระยะหางระหวางผนงของถงเกบสารเคมสาหรบถงแตละประเภททความดนไมเกน 17.2 psi (หรอ 2.5 psig) และความดนทมากกวา 17.2 psi (หรอ 2.5 psig) สามารถสรปไดดงตารางท 4.1 และตารางท 4.2 ตามลาดบ โดยใหดรปภาพระยะหางตางๆ ประกอบในรปท 4.2


รปท 4.2 ตวอยางรปแสดงระยะหางทปลอดภยสาหรบถงเกบสารเคม

ความหมายของระยะตางๆ แสดงดงน

A คอ ระยะหางจากทางสาธารณะทอยดานใกลทสด หรออาคารทใกลทสดทอยในแนวเขตเดยวกน

B คอ ระยะหางจากเขอนกนลอมรอบ (Dike) ถงทางสาธารณะทอยดานตรงขาม D คอ เสนผานศนยกลางของถงเกบสารเคม X คอ ระยะหางจากผนงถงถงผนงเขอนกนลอมรอบ (Shell-to-Dike) Y คอ ระยะหางระหวางผนงของถง (Shell-to-Shell)

ตารางท 4.1 ระยะหางทปลอดภยสาหรบถงเกบของเหลวทเปนสารพษทความดนไมเกน 17.2 psi

(หรอ 2.5 psig) ทมปรมาตร 1-500 ลกบาศกเมตร (D < 45 เมตร)

ประเภทถงเกบสารเคม

ระบบปองกน ปรมาตร (ลกบาศกเมตร)

ระยะหางอยางนอย (Minimum distance); เมตร

B1 A

X -อางองตาม Table

22.11.2.5 ใน

NFPA 30

Y-อางองตาม Table 22.4.2.1ใน

NFPA 30

สาหรบของเหลวทเสถยร (Stable liquid) – อางองตาม Table 22.4.1.1(a), (b) ใน NFPA 30

Fixed roof tank ทมระบบวาลวระบายแรงดนฉกเฉน

มระบบกาซเฉอย (Inert

system) หรอมระบบโฟม

(Foam system)

1-10 1.5 0.25

1.5

1/6 x ผลรวมของเสนผานศนยกลางของถงคทอยตดกน (แตตองไมนอยกวา

0.9 เมตร)

> 10-45 2.25 0.25> 45-114 3 0.25> 114-190 4.5 0.5> 190-380 7.5 0.75> 380-500 12 1.25


ตารางท 4.1 ระยะหางทปลอดภยสาหรบถงเกบของเหลวทเปนสารพษทความดนไมเกน 17.2 psi (หรอ 2.5 psig) ทมปรมาตร 1-500 ลกบาศกเมตร (D < 45 เมตร) (ตอ)




B1 A


22.11.2.5 ใน

NFPA 30


NFPA 30

Fixed roof tank ทมระบบวาลวระบายแรงดนฉกเฉน (ตอ)

Protection for exposure2/

1-10 3 0.5

1.5


0.9 เมตร)

> 10-45 4.5 0.5> 45-114 6 0.5> 114-190 9 1.0> 190-380 15 1.5> 380-500 24 2.5

ไมม

1-10 6 0.5

0.5


0.9 เมตร)

> 10-45 9 0.5> 45-114 12 0.5> 114-190 18 1.0> 190-380 30 1.5> 380-500 40 2.5

สาหรบของเหลวทไมเสถยร (Unstable liquid) -อางองตาม Table 22.4.1.1 (b) และ Table 22.4.1.5 ใน NFPA 30

Vertical tank ทมระบบวาลวระบายแรงดนฉกเฉน

ถงทมระบบปองกนอยางใดอยางหนงตอไปน ;

ระบบสเปรยนาดบเพลง, ฉนวนหรอ

ระบบหลอเยน

1-10 3

ไมนอยกวา 7.5

1.5


0.9 เมตร)

> 10-45 4.5

> 45-114 6> 114-190 9

> 190-380 15 > 380-500 24

Protection for Exposure2/

1-10 7.5

ไมนอยกวา 15

1.5


0.9 เมตร)

> 10-45 11.25> 45-114 15> 114-190 22.5> 190-380 37.5> 380-500 60


ตารางท 4.1 ระยะหางทปลอดภยสาหรบถงเกบของเหลวทเปนสารพษทความดนไมเกน 17.2 psi (หรอ 2.5 psig) ทมปรมาตร 1-500 ลกบาศกเมตร (D < 45 เมตร) (ตอ)




B1 A


22.11.2.5 ใน

NFPA 30


NFPA 30

Vertical tank ทมระบบวาลวระบายแรงดนฉกเฉน (ตอ)

ไมม

1-10 15


1.5


0.9 เมตร)

> 10-45 22.5> 45-114 30> 114-190 45> 190-380 75> 380-500 120

หมายเหต 1/ ระยะหางจากเขอนกนลอมรอบ (Dike) ถงทางสาธารณะทอยดานตรงขามซง จะตองไมนอยกวา 1.5 เมตร 2/ Protection for exposure หมายถงพนทใกลเคยงถงเกบสารเคมมระบบดบเพลงหรอมระบบนาหลอเยนเพอปองกนไฟ

ลกลามกรณเกดเหตเพลงไหม

ตารางท 4.2 ระยะหางทปลอดภยสาหรบถงเกบของเหลวทเปนสารพษทความดนมากกวา 17.2 psi (หรอ 2.5 psig) ทมปรมาตร 1-500 ลกบาศกเมตร (D < 45 เมตร)



ระยะหางอยางนอย (Minimum distance); เมตร B1 A X -อางอง

ตาม Table

22.11.2.5

ใน NFPA

30

Y-อางองตาม

Table 22.4.2.1

ใน NFPA 30

สาหรบของเหลวทเสถยร (Stable liquid) - อางองตาม Table 22.4.1.1 (b) และ Table 22.4.1.3 ใน NFPA 30

ทกประเภท Protection for exposure2/

1-10 4.5 2.25

1.5

1/6 x ผลรวมของเสนผานศนยกลางของถงคทอยตดกน(แตตองไมนอยกวา 0.9 เมตร)

> 10-45 6.75 2.25> 45-114 9 2.25> 114-190 13.5 4.5> 190-380 22.5 6.75> 380-500 36 11.25


ตารางท 4.2 ระยะหางทปลอดภยสาหรบถงเกบของเหลวทเปนสารพษทความดนมากกวา 17.2 psi (หรอ 2.5 psig) ทมปรมาตร 1-500 ลกบาศกเมตร (D < 45 เมตร) (ตอ)




ตาม Table

22.11.2.5

ใน NFPA

30


Table 22.4.2.1

ใน NFPA 30

ทกประเภท ไมม

1-10 9 2.25

1.5

1/6 x ผลรวมของเสนผานศนยกลางของถงคทอยตดกน (แตตองไมนอยกวา 0.9 เมตร)

> 10-45 13.5 2.25

> 45-114 18 2.25

> 114-190 27 4.5

> 190-380 45 6.75

> 380-500 72 11.25

สาหรบของเหลวทไมเสถยร (Unstable liquid) - อางองตาม Table 22.4.1.1 (b) และ Table 22.4.1.5 ใน NFPA 30

Vertical tank ทมระบบวาลวระบายแรงดนฉกเฉน

ถงทมระบบปองกนอยางใดอยางหนงตอไปน ;

ระบบสเปรยนาดบเพลง,

1-10 6


1.5


> 10-45 9

> 45-114 12

> 114-190 18

> 190-380 30

ฉนวนหรอระบบทาความ

เยน, Barricade

> 380-500 48

Protection for exposure2/

1-10 12


1.5


> 10-45 18> 45-114 24> 114-190 36> 190-380 60> 380-500 96


ตารางท 4.2 ระยะหางทปลอดภยสาหรบถงเกบของเหลวทเปนสารพษทความดนมากกวา 17.2 psi (หรอ 2.5 psig) ทมปรมาตร 1-500 ลกบาศกเมตร (D < 45 เมตร) (ตอ)




ตาม Table

22.11.2.5

ใน NFPA

30


Table 22.4.2.1

ใน NFPA 30

Vertical tank ทมระบบวาลวระบายแรงดนฉกเฉน (ตอ)

ไมม

1-10 24


1.5


> 10-45 36> 45-114 48> 114-190 72> 190-380 120> 380-500 192

หมายเหต 1/ ระยะหางจากเขอนกนลอมรอบ (Dike) ถงทางสาธารณะทอยดานตรงขามซง จะตองไมนอยกวา 1.5 เมตร 2/ Protection for exposure หมายถงพนทใกลเคยงถงเกบสารเคมมระบบดบเพลงหรอมระบบนาหลอเยนเพอปองกนไฟ

ลกลามกรณเกดเหตเพลงไหม

4.2 การจดวางถงเกบสารเคม

สาหรบการจดวางถงเกบสารเคมจะตองคานงถงลกษณะพนท สมบตของสารเคม และการจดเตรยมเสนทางหนไฟ หรอเสนทางสาหรบรถดบเพลงเพอใหสามารถเขาชวยเหลอไดกรณมเหตฉกเฉน โดยมรายละเอยดดงน

ถงเกบสารเคมแตละถงจะตองมการวางผงถงแตละถงอยางชดเจน เชน จดเตมหรอจดปลอยสารเคม ระบบทอ และป มสบสารเคม เปนตน

สารเคมทเกบในถงเกบสารเคมอาจจะทาปฏกรยากน เมอเกดเพลงไหม หรอไมสามารถดบเพลงนนไดดวยเครองดบเพลงชนดเดยวกน จงตองมการตดตงเครองดบเพลงทเหมาะสมกบสารเคมนนๆ

ควรมระยะทรถดบเพลงสามารถฉดสารดบเพลงถงได หรอพนทใหรถดบเพลงสามารถเขาถงไดอยางนอย 2 ดาน ในกรณทมถงเกบสารเคมมากกวา 1 ถง จะตองมทางหรอพนทใหรถดบเพลงสามารถเขาถงไดทกถงเชนเดยวกน

ในกรณทมขอจากดดานพนท และพนททรถดบเพลงไมสามารถเขาถงไดซงเรยกวา “Shadow zone” ดงแสดงในรปท 4.3 (พนททระบายสเหลอง) จะตองมการพจารณาออกแบบ และตดตงระบบดบเพลงทเหมาะสม หรอพจารณาการตดตงระบบดบเพลงจากดานบนของถงเกบสารเคม


รปท 4.3 พนททรถดบเพลงไมสามารถเขาถงได หรอ “Shadow zone”


บทท 5 การตดตง และการใชงานถงเกบสารพษ

ในบทนจะสรปรายการอปกรณทควรตดตงทถงเกบสารพษ โดยอปกรณนนสามารถแบงไดเปน 5 กลม ตามหนาทการทางานของอปกรณนนๆ ดงน

1) สวนประกอบพนฐานและอปกรณวดระดบของเหลว (Basic component and level devices) 2) อปกรณสาหรบระบบระบายความดน (Venting device) 3) อปกรณสาหรบปองกนฟาผา และการตอลงดน (Lightning and grounding system) 4) อปกรณสาหรบระบบปองกนและระงบไฟไหม (Fire protection device) 5) อปกรณเฉพาะเพมเตมอนๆ

โดยรายละเอยดการทางานของอปกรณตางๆ แสดงดงน

5.1 สวนประกอบพนฐานและอปกรณวดระดบของเหลว (Basic component and level devices)

ถงเกบสารพษจะตองประกอบดวยสวนประกอบพนฐาน ไดแก ชองคนลงทหลงคา (Roof manhole) ชองคนลงทผนงถงเกบ (Shell manhole) ชองระบาย (Drain) และบอรองรบนาหรอตะกอนทพนภายในถงเกบ (Sump) และอปกรณวดระดบของเหลว ซงมทงวธอตโนมต

ชองคนลงทหลงคา เปนชองเปดทอยบนหลงคาเพอใหสามารถเขาไปทางานในระหวางหยด ซอมบารงได

ชองคนลงทผนงถงเกบ เปนชองเปดทอยสวนลางของถงเพอใหสามารถเขาไปทางานในระหวางหยดซอมบารง และเปนชองใหนาตะกอนหรอสลดจสารเคมทตกคางอยภายในถงเกบออกระหวางซอมบารง โดยถงเกบทมขนาดเสนผานศนยกลางมากกวา 25 เมตร จะตองมชองคนลงอยางนอย 2 ชอง นอกจากนหากมการตดตงชองคนลงแลว ผนงรอบขางของชองคนลงจะตองมการตดตง แผนเสรมความแขงแรง เพอสรางความมนคงของผนง Shell ดงกลาวไวในบทท 3

ชองระบาย และบอรองรบนาหรอตะกอนทพนภายในถงเกบ (Sump) มไวเพอใชระบายนาและตะกอนสารเคมทสะสมอยในถงเกบ และทาบอพกทจดตาทสดภายในถง พรอมตอทอระบายผานวาลวออกมาภายนอก

อปกรณวดระดบของเหลว เปนอปกรณวดระดบความสงของของเหลวในถงเกบ โดยใหใช เปนอปกรณแบบอตโนมต (Auto level gauge) เทานน และควรตดตงเชอมตอกบระบบแจงเตอนระดบของเหลวทระดบ High alarm หรอ Low alarm เพอใหของเหลวอยในระดบถงเกบทเหมาะสม ไมใหสงจนลนหรอตาเกนไป


รปตวอยาง และหนาทการทางานของสวนประกอบพนฐานและอปกรณวดระดบของเหลว เพอใหเกดความรความเขาใจในอปกรณเบองตนแตละประเภท แสดงดงตารางท 5.1

ตารางท 5.1 สวนประกอบพนฐานและอปกรณวดระดบของเหลว สวนประกอบ รายละเอยด รปตวอยาง

สวนประกอบพนฐาน

1) ชองคนลงทหลงคา

เปนชองเปดทอยบนหลงคาเพอใหสามารถเขาไปทางาน ในระหวางหยดซอมบารงได

2) ชองคนลงทผนงถงเกบ เปนชองทางสาหรบเขาไปทาความสะอาด บารงรกษาภายหลงการถายเทสารเคมออกไปหมดแลว นอกจากนหากมการตดตงชอง Manhole แลว ผนงรอบขางของ Manhole จะตองมการตดตงแผนเสรมความแขงแรง เพอสรางความมนคงของผนง Shell ดงกลาว

3) บอรองรบนาหรอตะกอนทพนภายในถงเกบ (Sump)

บอพกนาหรอสารเคมทตกคาง โดยทวไป sump จะตงอยบรเวณตาสดของถงเกบ

4) ชองระบาย ทอเชอมตอกบบอพก ใชเพอระบายนาและกากตะกอนสารเคมทสะสมอยในถงเกบ


ตารางท 5.1 สวนประกอบพนฐานและอปกรณวดระดบของเหลว (ตอ)สวนประกอบ รายละเอยด รปตวอยาง

5) บนได (Stair) และราวจบ(Hand rail)

ใชเปนทางขน-ลง และปองกนการ พลดตก

6) ถงบอกทศทางลม (Wind sock)

ใชเพอบอกทศทางของกระแสลม ทพดผานบรเวณถงเกบ

7) อปกรณวดระดบของเหลว 7.1) อปกรณวดระดบอตโนมต (Auto level gauge)

เปนอปกรณแบบอตโนมต ใชวดระดบสารเคมภายในถงเกบ อปกรณดงกลาวมสวนเคลอนทสงขนหรอ ลดตาลงตามระดบความสงของสาร ทเกบอยภายในถงเกบ

7.2) ระบบแจงเตอนระดบของเหลว (Level alarm)

สามารถเรยกอกอยางหนงวา High alarm หรอ Low alarm เปนอปกรณ แจงเตอนปรมาตรของสารเคมทอยในถงเกบใหอยในระดบทเหมาะสม ไมใหสงจนลนหรอตาเกนไป


5.2 อปกรณสาหรบระบบระบายความดน (Venting devices)

ถงเกบของเหลวจะตองมระบบระบายอากาศและความดนทเหมาะสม เพอปองกนอนตราย และการยบตวของถงเกบจากการเปลยนแปลงความดนทลดลงหรอความดนสวนเกนทเพมขน โดยอปกรณทใชในระบบระบายความดนนจะตองออกแบบและไดมาตรฐานตามขอกาหนดของ API 2000 : Venting Atmospheric and Low-Pressure Storage Tanks เพอใหสามารถควบคมอตราสวนคา Pressure : Vacuum ใหเหมาะสมไดตามทออกแบบไว สาหรบอปกรณทใชในระบบระบายความดนสาหรบสารพษ มหลายแบบ แตหามใชแบบทเปน Open vent หรอปลอยระบายสสงแวดลอมโดยตรง สาหรบอปกรณทใชในระบบระบายความดนสาหรบถงเกบสารพษ มดงน

Pressure safety valve (วาลวนรภย) หรอ Pressure relief valve (วาลวระบายแรงดน) เปนอปกรณความปลอดภยของระบบมหนาทหลกคอระบายแรงดนภายในระบบออก ซงจะทางานเองโดยอตโนมตเมอมแรงดนเกนกวาคาทต งไว

Pressure vacuum valve (หรอเรยกยอๆ วา PV Valve) หรอ Breather valve เปนอปกรณความปลอดภยของระบบซงจะทางานเองโดยอตโนมต มหนาทหลกคอ ระบายแรงดนภายในระบบออก เมอมแรงดนเกนกวาคาทต งไว และเปดใหอากาศภายนอกเขามาในถง เมอมแรงดนของสภาวะสญญากาศตากวาทกาหนดไว

ในการเลอกใชอปกรณสาหรบระบบระบายความดนน ผประกอบกจการโรงงานจะตองพจารณาถง

ลกษณะการใชงานของถงเกบ และมลคาของผลตภณฑทจดเกบภายในถง รปตวอยาง และหนาทการทางานของอปกรณสาหรบระบบระบายความดน เพอใหเกดความรความเขาใจในอปกรณเบองตนแตละประเภท แสดงดงตารางท 5.2

ตารางท 5.2 อปกรณสาหรบระบบระบายความดน สวนประกอบ รายละเอยด รปตวอยาง

1) Pressure safety valve (วาลวนรภย) หรอ Pressure relief valve (วาลวระบายแรงดน)

เปนอปกรณความปลอดภยของระบบมหนาทหลกคอระบายแรงดนภายในระบบออก ซงจะทางานเองโดยอตโนมตเมอมแรงดนเกนกวาคาทต งไว


ตารางท 5.2 อปกรณสาหรบระบบระบายความดน (ตอ) สวนประกอบ รายละเอยด รปตวอยาง

2) PV Valve หรอ Breather valves

อปกรณชนดนถกออกแบบเพอความปลอดภยของถงเกบ ในกรณทถงมความดนมากเกนปกต ระบบนจะระบายความดนออกมา เพอปองกนถงเกบระเบด ในทางตรงกนขามหากภายในถงมความดนลดลง ระบบนจะเปดและนาอากาศภายนอกเขาสถงเกบ เพอปองกนถงยบตว

5.3 อปกรณสาหรบปองกนฟาผา และการตอลงดน (Lightning and Grounding system)

ถงเกบสารพษจะตองมการตดตงระบบปองกนฟาผา และการตอลงดนตามมาตรฐานวศวกรรมสถานแหงประเทศไทย (วสท.) ซงมรายละเอยดดงน

อปกรณปองกนฟาผา หรอระบบ Lightning : ถงเกบทอยภายนอกอาคารจะตองตดตงตวนาลอฟา โดยจานวนตวนาลอฟาจะตองครอบคลมบรเวณทตองการปองกนฟาผาไดทงหมด และตวนาลอฟา ทเปนทองแดงควรมความตานทานจาเพาะไมเกน 0.02 โอหมตารางมลลเมตรตอเมตร หรออะลมเนยมทมความตานทานจาเพาะไมเกน 0.03 โอหมตารางมลลเมตรตอเมตร เวนแตสถานททมการผกรอนรนแรง ใหใชทองแดงเทานน

กรณทถงเกบสารพษททาจากเหลกความหนามากกวา 5 มม. หรออะลมเนยมความหนามากกวา 7 มม. สามารถถอวาตวถงเกบเปนตวนาลอฟาโดยธรรมชาต จงไมตองมการตดตงตวนาลอฟาเพมเตม แตจะตองตดตงระบบสายดนใหเหมาะสม

การตอลงดน หรอระบบ Grounding : ถงเกบสารพษจะตองตดตงสายดน ตองมคาไมเกน 10 โอหม ตาม "มาตรฐานการปองกนฟาผา ภาคท 3" ของ วสท. โดยจานวนจดทตอตวนาลงดนจะตองพจารณาจากขนาดเสนผานศนยกลางของถงเกบ คอ - กรณถงเกบของสารพษมขนาดเสนผานศนยกลางไมเกน 20 เมตร ใหตอลงดน 1 จด - กรณถงเกบของสารพษมขนาดเสนผานศนยกลางมากกวา 20 เมตร ใหตอลงดนอยางนอย

2 จด ตาแหนงทอยตรงกนขาม

สาหรบถงเกบสารพษทไมไดตดตงตวนาลอฟา ควรพจารณาตดตงตวนาลงดนอยางนอย 2 จด และตอเชอมถงกนทกถง โดยจะตองมการประสานกนระหวางตวถงกบตวนาของระบบสายดน โดยการเชอม การบบอด การยดดวยสกร เพอกระจายกระแสฟาผาลงสดนโดยไมเกดความเสยหายตอตวถง


รปตวอยาง และหนาทการทางานของอปกรณสาหรบปองกนฟาผา และการตอลงดน เพอใหเกดความรความเขาใจในอปกรณเบองตนแตละประเภท แสดงดงตารางท 5.3

ตารางท 5.3 อปกรณสาหรบปองกนฟาผา และการตอลงดน

สวนประกอบ รายละเอยด รปตวอยาง

1) ตวนาลอฟา หรอสายลอฟา เปนอปกรณทใชดกรบวาบฟาผา เพอไมใหฟาผาลงทถงโดยตรง

2) ตวนาลงดน หรอสายดน เปนอปกรณชวยถายเทประจไฟฟา ใหกระจายลงสดน

5.4 อปกรณสาหรบระบบปองกนและระงบไฟไหม (Fire protection device)

ถงเกบของเหลวจะตองประกอบดวยอปกรณปองกนไฟไหมพนฐาน ไดแก ระบบนาและโฟมดบเพลง สาหรบรายละเอยดอปกรณมดงน

ระบบโฟมดบเพลง1 (Foam system) เปนระบบทใชสาหรบดบเพลงไหมสารเคมประกอบดวย ถงเกบโฟม (Foam chamber) และระบบทอนาโฟม (Foam line deflector) โดยจะตองมอตราการใชสารละลายโฟม ดงน - 4.1 ลตรตอนาทตอตารางเมตร สาหรบ ถงเกบชนดหลงคาไมเคลอนท - 12.2 ลตรตอนาทตอตารางเมตร สาหรบ ถงเกบชนดหลงคาเคลอนทภายใน

ระบบนาดบเพลงและหลอเยน1 (Water cooling / Sprinkler system) เปนระบบนาทมไวสาหรบฉดนาหลอเลยงถงเมอเกดเพลงไหม เพอลดอณหภมของถงเกบ ประกอบดวย ทอนาและ Sprinkler ชดอปกรณนาดบเพลง และปนฉดนาดบเพลง ซงมขอกาหนดเบองตนดงน

1 อางองตาม กฎกระทรวงพลงงาน เรอง สถานทเกบรกษานามนเชอเพลง พ.ศ. 2551 ตพมพในราชกจจานเบกษา เลมท 125 ตอนท 48ก ลงวนท 14 มนาคม พ.ศ. 2551


- นาหลอเยน ตองมปรมาณไมนอยกวา 2 ลตรตอนาทตอตารางเมตร ในเวลา 1 ชวโมง - นาดบเพลง ตองมปรมาณนาในอตราไมนอยกวา 1,900 ลตรตอนาท เปนเวลาไมนอยกวา

30 นาท รปตวอยาง และหนาทการทางานของอปกรณสาหรบระบบปองกนและระงบไฟไหม เพอใหเกด

ความรความเขาใจในอปกรณเบองตนแตละประเภท แสดงดงตารางท 5.4

ตารางท 5.4 อปกรณสาหรบระบบปองกนและระงบไฟไหม สวนประกอบ รายละเอยด รปตวอยาง

1) ระบบโฟมดบเพลง (Foam System)

1.1) Foam line ทอนาโฟมทตอออกมาจากเครองผสมนายาโฟม (Foam indicator) ซงจะทางานเมอเครองตรวจจบความรอนไดรบความรอนจนถงขดสด แลวสงสญญาณไปทตควบคม จากนนจงสงให Deluge valve เปด เพอใหนาดบเพลงไหลผานตวผสม (Line proportioner) เกดเปน Foam solution

1.2) Foam chamber อปกรณนจะตดตงบรเวณขอบหลงคาของถงเกบสาร ทาหนาทดดอากาศไปผสมกบโฟมเพอเกดเปนฟองพรอมทจะดบเพลง

1.3) Foam line deflector โฟมทพรอมทาหนาทดบเพลงจะถกฉดออกไปกระทบ Deflector เปนผลใหโฟมกระจายออกมาครอบคลมพนทในรศมทตองการ

Foam Line


ตารางท 5.4 อปกรณสาหรบระบบปองกนและระงบไฟไหม (ตอ)สวนประกอบ รายละเอยด รปตวอยาง

2) ระบบนาหลอเยน (Water Cooling / Sprinkler System

2.1) ทอนาและหวฉดนา (Sprinkler)

หวฉดนาจะตดตงอยดานบนของถง ใชสาหรบลดอณหภมของถงเมอเกดเพลงไหม

2.2) อปกรณชดนาดบเพลง

เปนชดอปกรณดบเพลงพนฐาน เชน สายฉดนา หวรบนา เปนตน

2.3) ปนฉดนาดบเพลง (Jet gun)

ปนฉดนาดบเพลงจะตดตงอยบรเวณมมทง 4 ดานรอบๆ พนทถงเกบ เหมาะสาหรบใชควบคมเพลงและอณหภมจากระยะไกล หรอในกรณทมจดทไมสามารถเขาถงได

5.5 อปกรณเฉพาะเพมเตมอนๆ

สาหรบถงเกบสารพษ ผประกอบกจการโรงงานควรจะพจารณาตดตงระบบควบคมการปลดปลอยสาร (Emission) และอปกรณความปลอดภยอนๆ เพมเตม เพอใหเกดประสทธภาพในการใชงานและควบคมสารพษในถงเกบ โดยเลอกใชระบบทเหมาะสมกบสารพษทจดเกบ จะตองพยายามควบคมไมใหมไอระเหยปลดปลอยออกสบรรยากาศภายนอก อปกรณเฉพาะทจะตองตดตง มรายละเอยดดงน

ระบบควบคมการปลดปลอยสาร (Emission) ในการควบคมไอระเหยของสารพษ จะตองพจารณาถงลกษณะการใชงาน และมลคาของของเหลว และความเปนพษของสาร ซงมวธการควบคมอยหลายวธ เชน


- ระบบเตาเผา (Incinerator) เปนวธงายทสด แตถาตดตงระบบนจะตองตรวจสอบมลสารทระบายออกจากปลองของเตาเผาเพมเตมใหมคาอยตามทมาตรฐานกาหนด เนองจากวธนอาจจะสงผลใหเกดมลสารอนๆ เพมขนได

- ระบบบาบดมลพษทางอากาศ เชน ระบบบาบดแบบตวเรงปฏกรยา (Catalytic emission control system) ระบบ Wet scrubber เปนตน เหมาะสาหรบใชบาบดไอระเหยของเหลวทมความเปนพษ เชน อะครโลไนไตรล ฟอรมลดไฮด เปนตน โดยไอระเหยจากถงเกบจะถกสงไปบาบดในระบบบาบดมลพษกอนทปลอยระบายออกสบรรยากาศภายนอก และตองตรวจสอบมลสารทระบายออกจากระบบบาบดมลพษใหมคาอยตามทมาตรฐานกาหนด

ระบบ Vapor return line เหมาะสาหรบใชกบไอระเหยของเหลวทมความเปนพษ โดยจะดง ไอระเหยกลบเขาสถงเกบ หรอเชอมตอกบระบบบาบดมลพษทางอากาศ

ระบบการปกคลมดวยกาซไนโตรเจนหรอกาซเฉอย (Nitrogen/Inert gas blanketing) เปนวธทเหมาะกบของเหลวทระเหยกลายเปนไอและถกออกซไดซดวยอากาศไดงาย โดยตดตงเพอปองกนไอระเหยของเหลวออกสบรรยากาศภายนอก และเพอปองกนไมใหอากาศไหลเขามาในถงเกบ และในกรณทตดตงระบบปกคลมดวยกาซเฉอยนจะตองพจารณาตดตง PV Valve ควบคดวย

กรณสารพษมสมบตไวไฟ ควรพจารณาตดตงอปกรณความปลอดภยอนๆ (Safety equipment) เพมเตม ดงน

โทรทศนวงจรปด (CCTV) เปนอปกรณเพมเตม โดยทวไปถกนามาใชเพอวตถประสงคดาน การรกษาความปลอดภย แตสามารถนามาใชประโยชนในการตรวจจบและเฝาระวงเมอมไอระเหยสารพษทมสมบตไวไฟ เกดขนในบรเวณทเสยง


บทท 6 การสรางฐานรากคอนกรต

ในบทนจะสรปวสด และสงทตองคานงถงสาหรบงานโครงสรางฐานรากคอนกรต ซงอางองตามมาตรฐานสากล เชน ACI 313-97 Standard Practice for Design and Construction of Concrete Silos and Stacking Tubes for Storing Granular Materials, ACI 318-95 Building Code Requirements for Structural Concrete, ACI 301–99 Standard Specifications for Structural Concrete, ASTM Standards C 31/ Standard Practice for Making and Curing, ASTM Standards C 143M-98 Cement Concrete และ API STANDARD 650 Welded Tanks for Oil Storage เปนตน โดยมาตรฐานอางองเหลานมกนาไปใชเปนเพยงขอแนะนาปฏบตข นตา มไดมผลบงคบใหปฏบตตามอยางเครงครดดงเชนกฎหมาย ดงนน วศวกรผออกแบบจะตองใชความร ความเชยวชาญ ประสบการณ หรอวจารณญาณประกอบอยางรอบคอบ โดยคานงถงสภาพขอเทจจรง ความสมเหตสมผล อยางไรกตามผใชคมอฯ ฉบบนยงคงตองคานงถงการปฏบตตามกฎหมายทบงคบใชในพนทนนๆ รวมทงยกตวอยางอปกรณพนฐานทตองตดตงสาหรบถงเกบสารพษ ประกอบดวย

6.1 คณสมบตการรบกาลงของชนดน

การรบกาลงของชนดน หรอแรงดนดน หรอแรงดนแบกทาน (Bearing pressure) ภายใตฐานรากหาไดโดยสมมตใหฐานรากเปนองคอาคารทแขง และดนใตฐานรากโดยตรงเปนวสดเนอเดยวทม ความยดหยน (Homogeneous elastic material) ทถกตดขาดจากดนโดยรอบ เนองจากแรงดนดน ถกสมมตใหแปรผนโดยตรงกบการเสยรปทรงของดน แรงดนใตฐานรากทถกนาหนกบรรทกตามแนวแกนจงถกสมมตใหแผสมาเสมอเพราะดนถกอดอยางสมาเสมอ

แตเนองการกระจายแรงดนใตฐานรากไมสมาเสมอโดยขนกบ (1) ความออนตว (Flexibility) (2) ความลกของฐานรากจากผวดน และ (3) ชนดของดน ตวอยางเชน การทรดตวของฐานรากในดนท ไมมความเหนยว เชน ทราย หรอหน จะทาใหเกดการเคลอนตวทางดานขางทขอบฐานราก สาหรบฐานรากทอยใกลผวดนซงมผวดนบางๆ คลมอยจะมแรงตานทานไมใหดนหนออกจากฐานเลกนอย การสญเสยดนรองรบทขอบทาใหแรงดนแบกทานลดลง ถาฐานรากอยลกเพยงพอแรงดนดนจะสมาเสมอมากขนเนองจากนาหนกดนถมมมากจนสามารถปองกนการเคลอนตวออกดานขางของดนใตฐานรากได

ถาฐานรากตงอยบนดนเหนยว การทรดตวอยางสมาเสมอของฐานรากจะทาใหเกดการกระจายแรงดนในดนเหนยว หนวยแรงเฉอนทเกดขนในดนโดยรอบฐานรากจะทาใหเกดการรองรบในแนวดงเพมเตม แรงดนทขอบจงมมากขน แมวาแรงดนทแทจรงใตฐานรากจะไมสมาเสมอกตาม


ในการออกแบบฐานรากรบแรงตามแนวแกนจะสมมตใหแรงดนกระจายสมาเสมอไมวาจะเปนดนชนดใดทงนกเพอความสะดวกในการวเคราะหจากสมการ

. .u

aqq

F S

เมอ qu คอ หนวยแรงททาใหฐานรากวบต F.S. คอ ตวคณความปลอดภย (Factor of safety) ประมาณ 2.5 ถง 3 ตามหลกทางวศวกรรมธรณเทคนค qa คอ หนวยแรงของนาหนกบรรทกใชงาน ถาออกแบบโดยวธหนวยแรงใชงาน กจะนาไปใชไดทนท

6.2 การกาหนดขนาดฐานราก

ขนาดของฐานรากพจารณาจากนาหนกถงเกบ (หวขอ 3.6 บทท 3) หรอเรยกวานาหนกบรรทก ในสภาวะใชงาน (Service load) และแรงดนดนทยอมใหซงจะตางจากคานวณออกแบบโดยวธกาลง ซงจะใชนาหนกบรรทกประลย ทงนเนองจากคาอตราสวนความปลอดภยในการออกแบบโครงสรางและการออกแบบกาลงของดนตางกน

หนวยแรงแบกทานทยอมใหหาตามหลกของปฐพกลศาสตรบนพนฐานของการทดสอบคณสมบตของดน หนวยแรงแบกทานทยอมให qa ภายใตนาหนกบรรทกใชงานโดยปกตจะใชตวคณความปลอดภย 2.5 ถง 3.0 ของหนวยแรงแบกทานททาใหการทรดตวถงขดจากด ตาม พ.ร.บ.ควบคมอาคาร พ.ศ. 2522 ถาไมมผลทดสอบดนกใหใชกาลงแบกทานซงจาแนกตามชนดของดนตามตารางท 6.1 ดงน

ตารางท 6.1 กาลงแบกทานของดน ตาม พ.ร.บ. ควบคมอาคาร พ.ศ. 2522

ประเภทดน กาลงแบกทาน (ตน/ตร.ม.)

ดนออนหรอถมดนไวแนนเตมท 2 ดนปานกลางหรอทรายรวน 5 ดนแนนหรอทรายหยาบ 10 กรวดหรอดนดาน 20 หนดนดาน 25 หนปนหรอหนทราย 30 หนอคนทยงไมแปรสภาพ 100


สาหรบฐานรากรบนาหนกตรงศนยพนทฐานรากทตองการ สามารถหาไดจากสมการ

( , , arg )req

u

D structure footing surch e LAq

เมอ Areq คอ พนทฐานรากทตองการ qu คอ หนวยแรงททาใหฐานรากวบต

D คอ นาหนกบรรทกคงท L คอ นาหนกบรรทกจร

6.3 นาหนกกระทาบนฐานรากและ แรงปฏกรยา

6.3.1 ฐานรากตองมขนาด สดสวนทถกตองตอการตานทานนาหนกกระทาบนฐานรากและ แรงปฏกรยาตางๆ ตามเกณฑการออกแบบทเหมาะสม

6.3.2 ขนาดพนทใตฐานหรอจานวนเสาเขมใหพจารณาจากแรงกระทาและโมเมนตทกระทาสงผานจากฐานรากสช นดนหรอเสาเขม โดยคณสมบตของแรงดนจากดนและการรบกาลงของเสาเขมใหพจารณาตามหลกการปฐพกลศาสตร

6.3.3 สาหรบฐานรากทวางบนเสาเขม การคานวณโมเมนตและแรงเฉอนใหพจารณาจากแรงปฏกรยากระทาทศนยกลางเสาเขม

6.4 การเลอกชนดของฐานราก

การเลอกชนดของฐานรากรองรบถงขนอยกบขนาดของถง สภาวะของพนท สภาวะแวดลอมตางๆ ดงตารางท 6.2

ตารางท 6.2 ขอด ขอเสย ของฐานรากแตละประเภท ชนดของฐานราก ขอด ขอเสย ขอเสนอแนะ

ฐานวงแหวนคอนกรต (Concrete ringwall)

1. มการทรดตวตามขอบรมนอย 2. มการกระจายแรงจากผนงถงไดด

1. มราคาแพง ขนอยกบสถานท 2. ไมเหมาะกบสภาพชนดนออน 3. คอนกรตวงแหวนตองทาเหลกเสรม

1. เหมาะกบถงทมเสนผานศนยกลางมากกวา 6 เมตร 2. ใชบนสภาพดนดหรอสภาพดนปานกลาง

ฐานวงแหวนหนคลก(Crushed stone ringwall)

1. ราคาแพงนอยกวาฐานวงแหวนคอนกรต 2. มการกระจายแรงจากผนงถงสช นดนไดด

1. วสดหนคลกอาจหลดออกจากใตฐาน 2. ไมเหมาะกบชนดนออน

1. เลอกใชไดในกรณชนดนมสภาพด 2. ใชในกรณคอนกรตจดหาไดลาบากหรอมราคาแพง


ตารางท 6.2 ขอด ขอเสย ของฐานรากแตละประเภท (ตอ) ชนดของฐานราก ขอด ขอเสย ขอเสนอแนะ

ฐานพนคอนกรต (Concrete slab)

1. มการทรดตวนอย 2. รบแรงจากผนงถงและกระจายแรงไดด 3. มอตราการกดกรอนนอย 4. สามารถออกแบบใชกบถงทมสมอยดตานการลมควาเนองจากแรงลมและแผนดน ไหว

1. ราคาคอนขางแพง โดยเฉพาะสาหรบถงขนาดใหญ 2. อาจมการแตกราวทพนกรณสภาพชนดนออน

1. ใชสาหรบถงขนาดเลก ไมแนะนาใชกบถงกวางเกน 6 เมตร เพราะราคาแพง 2. เหมาะใชกบสภาพดนดหรอชนดนสภาพปานกลางทจดเตรยมใชงาน

ฐานถมหนเกลดบดอดแนน (Compacted granular fill)

1. ราคาถก 2. กอสรางงาย 3. วสดกอสรางหาไดงาย

1. จากดใหใชกบถงเลกบนชนดนสภาพด 2. ไมสามารถใชกบถงทม สมอยดตานการลมควาเนองจากแรงลมและแผนดนไหว 3. วสดหลดออกจากฐานได

1. ใชบนสภาพดนดเทานน

ฐานเสาเขม (Pile foundation)

1. มการทรดตวนอย 2. ใชกบถงทมสมอยดตานการลมควาเนองจากแรงลมและแผนดนไหว

1. มราคาแพงทสด 2. มการออกแบบยงยาก 3. ตองการการเจาะสารวจชนดน

1. ใชทาฐานถงไดทกประเภทบนสภาพดนออนและทไมเหมาะกบฐานชนดอน

6.5 นาหนกและแรงกระทาตอฐานราก

ฐานรากรบนาหนกถงเกบสารเคมตองออกแบบใหรบนาหนกและแรงกระทาดงน

6.5.1 นาหนกบรรทกคงท (Dead load) เปนนาหนกของวสดโลหะทใชสรางถงเกบสารเคม เชน แผนผนง หลงคา พน บนได เสารบหลงคา ทอตางๆ

6.5.2 นาหนกบรรทกจร (Product load) เปนนาหนกสารเคมทบรรจในถง โดยคานวณจากระดบของเหลวทบรรจสงสด และคาความถวงจาเพาะเพอใชคานวณหานาหนก และจะตองพจารณาของเหลว เชน นา ทจะใชในการทดสอบ โดยพจารณาคาความถวงจาเพาะทแตกตางกนดวย

6.5.3 แรงลม – ฐานรากของถงเกบสารเคมตองออกแบบใหสามารถตานทานแรงลม โดยเฉพาะอยางยงกรณถงเปลาหรอถงบรรจเพยงบางสวน

6.5.4 แรงแผนดนไหว – แผนดนไหวกอใหเกดแรงกระทาตอถงทาใหเกดแรงยกตวถง การลมควา หรอการลนไถล


นาหนกของถงรวมสารเคมทบรรจและสดสวนระหวางความสงถงตอเสนผานศนยกลางถง (H/D) จะสงผลตอขดความสามารถตอการตานการลมควาของถงเพอคานงถงความมนคงของถง ใหคานวณนาหนกของฐานรากรวมเขาไปดวยกบนาหนกของผนงถง และใหวเคราะหถงเปนชนด ไมมสมอยด

6.5.5 แรงเฉอน –ใหประเมนแรงเฉอนทะล (Punching shear) เมอพจารณาถงความกวางของฐานราก คา Safety factor ของแรงเฉอนทะล แรงเฉอนทขอบ และแรงเฉอนทฐาน (Edge shear and

base shear) ใหมคามากกวา 1.5 เทาแรงเฉอนทางเดยว (One-way shear) ฐานรากอาจวบตโดยการเฉอนเหมอนคานกวางเชนดงในกรณของฐานรากรองรบผนง หนาตด

วกฤตอยทระยะ d จากผวเสา กาลงรบแรงเฉอนของคอนกรตสามารถหาไดจากสมการ

'0.53c cV f bd

เมอ Vc คอ กาลงรบแรงเฉอนของคอนกรต fc คอ แรงอดทผวบนของคาน

b คอ ความกวางของฐานราก d คอ ความลกทนบจากผวบนฐานรากมายงจดศนยถวงของกลมเหลกเสรม

การเสรมเหลกรบแรงเฉอนมกไมคอยทากนเนองจากจดวางเหลกยาก ดงนนหากกาลงเฉอนของคอนกรตไมพอกจะเพมความหนาฐานรากเพอให Vc เพมขนจนเพยงพอคอ c uV V

เมอ Vu คอ แรงเฉอนทเกดจากแรงดนประลย

6.6 ขนตอนการออกแบบฐานรากถง

การออกแบบฐานรากตองจะตองมวศวกรโยธา ระดบสามญวศวกรขนไปรบรองรายการคานวณฐานรากแบบแปลน ในการออกแบบ โดยจะตองคานงถงขนตอนดงน

6.6.1 การออกแบบตานแผนดนไหว (Seismic design) จะตองคานงถงหวขอยอยตอไปน

คานวณหาคาโมเมนตลมควา (Overturning moment) เนองจากแรงแผนดนไหว (Seismic forces) ทกระทาดานลางของผนงถง

คานวณหาคาแรงตานตอคาโมเมนตลมควา (Overturning moment) ทดานลางของผนงถง คานอาจหาไดจากนาหนกของผนงถง และคาทไดจากการออกแบบสมอยดผนงถง


สาหรบถงทออกแบบแบบไมมสมอยด ใหใชคานาหนกของสารเคมทบรรจในถงในการออกแบบตานแรงการลม (Resist overturning) โดยคานขนอยกบความหนาของแผนเหลก (Plate) ดานลางถงทอาจถกแรงยกลอยออกจากฐานราก

คานวณแรงอดทผนง (Shell compression) หาคาแรงอดผนงทยอมใหสงสด แผนผนงถงเกบสารเคม (Upper shell course) กรณทความหนาของผนงทคานวณเพอตาน

การลมความคามากกวาความหนาออกแบบสาหรบการใชงานทภาวะปกต (สารเคมอยนง) จะตองพจารณาเพมความหนาของถงแตละชน

คานวณสลกสมอยดถง (Anchorage of tanks) โดยรปสลกสมอยดถงแสดงดงรปท 6.1 ขนาดและจานวนสมอยดถงตองออกแบบตามแรงตานทานของสมอยดตาสด ตามเสนรอบวง

ของผนงถง โดยพจารณาจากแรงลม (Wind load) โมเมนตการลมควา และการลนไถล (Sliding)

รปท 6.1 สลกสมอยดถง

6.6.2 โมเมนตลมควาเนองจากแรงลม (Overturning moment due to wind, Mw.) 6.6.3 หาตาแหนงชองตรวจสอบบนหลงคา (Inspection hatches) 6.6.4 นาหนกรวมของถง (Total weight of tank) คานวณจากนาหนกตอไปน

นาหนกของผนง (Weight of shell) นาหนกของแผนพนถง (Weight of bottom plate) นาหนกของแผนรองผนงถง (Weight of annular bottom plate) นาหนกของแผนหลงคา (Weight of roof plate) นาหนกของจนทน (Weight of rafters) นาหนกของเสา (Weight of column) นาหนกของคานรบแรงลมดานบน (Weight of top wind girder) นาหนกของชองคนลง ชองเปดทาความสะอาดและทอทเชอมตดกบถง (Manholes, Cleanout

doors & nozzles) นาหนกของบนไดและทางเดน (Ladders & Platforms)


นาหนกของแปนหชาง (Brackets) โดยรปแปนหชางแสดงดงรปท 6.2 นาหนกของชองตรวจสอบบนหลงคา (Inspection hatches)

รปท 6.2 แปนหชาง

6.7 การคานวณฐานราก

ในการคานวณงานฐานรากจะตองพจารณาคาโมเมนตลมควาสงสดเนองจากแรงแผนดนไหว ผคานวณจะตองคานงถงคาดงตอไปน

นาหนกบรรทกคงท + นาหนกบรรทกจร + แรงจากแผนดนไหว (Dead load + Product load + Earthquake load)

หาโมเมนตทกระทาทฐานราก (Moment at base of footing) คานวณ แรงกดแบกทานทใตฐานราก (Bearing pressure under footing) เทยบกบแรงกด

แบกทานทยอมให (Allowable pressure) คานวณจานวนและขนาดเหลกเสรม

6.8 การสรางฐานรากคอนกรต

6.8.1 วสดทใชเปนแบบหลอในงานฐานรากคอนกรตหลอในท ประกอบดวย

แบบหลอสาหรบงานคอนกรตฐานราก ขนอยกบผวหนาคอนกรตทตองการภายหลงแกะแบบหลอ แบบหลอสาหรบผวคอนกรตเปลอย ใชแบบหลอไมอด แบบเหลก แบบพลาสตก ทงนตอง

คานงถงความสวยงามของรอยตอ รอยจากการทาบของแบบหลอภายหลงการถอดแบบ แบบหลอสาหรบผวตกแตง ใชแบบหลอไม แบบหลอไมอด แบบหลอเหลก แบบพลาสตก หรอ

วสดสงเคราะหอนๆ ทมในทองตลาด


อปกรณประกอบแบบหลอ กรณแบบหลอเหลกใหใชอปกรณประกอบของผผลตทกสวนประกอบสาคญททาใหเนองานคอนกรตสมบรณ เชน แบบเขามม ยคลป ฟอรมไท เปนตน

สารเคลอบแบบหลอ ใชสารเคลอบแบบหลอเพอปองกนการดดซบนาจากคอนกรต สารปองกนการยดตวกบผวคอนกรตและปองกนผวคอนกรตเปนรวรอย

สารอดรอยตอขยาย กรณงานทตองมรอยตอในคอนกรตใหใชสารอดรอยตอขยายตามมาตรฐาน ASTM D 994, D 1751, หรอ D 1752

วสดประกอบอนๆ ใหใชวสดยางกนซม ชองเปด สมอฝง สมอยด และวสดอนๆ ทตองใชฝงตวในเนอคอนกรต ตามมาตรฐาน CRD C 513 หรอ CRD C 572

6.8.2 คณสมบตของเหลกเสรมคอนกรตในงานฐานรากคอนกรตหลอในท อยางนอยจะตองมคณสมบตดงน

เหลกเสนกลม (SR-24) ใชสาหรบเหลกทมขนาดเสนผานศนยกลาง 6 ถง 9 มลลเมตร คณสมบตตามมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม มอก.20 - 2543 เหลกเสนเสรมคอนกรต : เหลกเสนกลม

เหลกขอออย (SD-30, 40, 50) ใชสาหรบเหลกทมขนาดเสนผานศนยกลางตงแต 12 ถง 32 มลลเมตร คณสมบตตามมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม มอก.24 - 2548 เหลกเสนเสรมคอนกรต : เหลกขอออย

6.8.3 สงทตองคานงถงงานฐานรากคอนกรตหลอในท

ใหออกแบบแบบหลอคายน ยดโยง การรดแบบ เพอรบกาลงตางๆ ทจะสงผานมายงแบบหลอ ใหสอดคลองตามมาตรฐานกาหนด ใหแบบหลอสามารถตานทานแรงดนจากคอนกรตฐานรากขณะเท และแรงสนสะเทอนจากการจคอนกรต

ไมใหใชผนงดนขดทาเปนแบบหลอ ทาการรดแบบหลอใหแนน และวางแบบเขามมตามขอบของแบบหลอ ทาการรด ยดแบบให

แขงแรงมนคงปองกนแบบปรแตก รวซม ทาชองเปดชวคราวดานลางของแบบหลอฐานราก หรอตามจดทจาเปนเพออานวยความ

สะดวก ในการทาความสะอาด และทาการตรวจสอบทาความสะอาดภายในแบบหลอกอนเทคอนกรต

การงอเหลกเสรมจะตองใชวธดดงอเยนสาหรบของอ หามดดเหลกเสนโดยวธเผาใหรอน และหามตอเหลกเสรมโดยเดดขาด

การเรยงเหลกเสรม จะตองคานงถงระยะชองวางของเหลกทวางขนานกน โดยระยะหางจะตองไมนอยกวาขนาดเสนผานศนยกลางของเหลกเสรมนนๆ และทจดตดกนของเหลกเสรมทกแหง จะตองผกใหแนนดวยลวดผกเหลกเบอร 18 SWG (Annealed iron wire) และในกรณทมเหลก


เสรมหลายๆ ชน จะตองเสรมโดยมชองวางระหวางผวเหลก (Clear distance) ไมนอยกวา 25 มลลเมตร แตไมเกน 40 มลลเมตร

การผสมคอนกรตตองใชเครองผสมโดยทเครองผสมจะตองมแผนปายแสดงความจ และจานวนรอบตอนาททเหมาะสม และจะตองสามารถผสมซเมนตและนาใหเขากนโดยทวถงภายในเวลาทกาหนด และตองสามารถปลอยคอนกรตออกไดโดยไมเกดการแยกตว

สาหรบเวลาทใชในการผสมคอนกรตซงมปรมาณนอยกวา 1 ลกบาศกเมตร จะตองไมนอยกวา 2 นาท และใหเพมอก 20 วนาท สาหรบทกๆ 1 ลกบาศกเมตร หรอสวนของลกบาศกเมตรทเพมขน

ใหผสมคอนกรตเฉพาะเทาทตองการใชเทานน หามนาคอนกรตทกอตวแลวมาผสมตอเปนอนขาด และหามมใหเตมนาเพอการยบตว

การเทคอนกรตจะตองเทใหใกลตาแหนงทตองการมากทสดเทาทจะทาได เพอหลกเลยงการเกดการแยกตวเนองจากการเท และการไหลตวของคอนกรต หามปลอยคอนกรตจากระยะสงเกนกวา 2 เมตร นอกจากจะไดรบอนมตจากวศวกรผออกแบบ

ชวงการบมคอนกรตเปนชวงทสาคญตออายการใชงานของคอนกรต โดยหลงจากเทคอนกรต แลวเสรจและอยในระยะกาลงแขงตวจะตองปองกนคอนกรตนนจากอนตรายทอาจเกดขนจากแสงแดด แรงลม ฝนตก นาไหล นาเซาะ การเสยดสตางๆ และการบรรทกนาหนกเกนสมควร และนาหนกกระทาขณะกอสรางตอโครงสรางฐานรากเกนความสามารถการรบกาลงในแตละชวงระยะเวลาระหวางการบมคอนกรตฐานราก


บทท 7 มาตรการความปลอดภยและแผนฉกเฉน

7.1 มาตรการความปลอดภยสาหรบถงเกบสารพษ

โรงงานทมถงเกบสารเคมควรกาหนดใหมพนกงานทคอยดแลรบผดชอบในดานความปลอดภยและจดการในกรณเกดเหตฉกเฉน รวมถงจดใหมระบบเตอนภย ในกรณเกดขอผดพลาดเกดขนซงอาจเปนแบบทสามารถตรวจจบความผดปกตไดโดยอตโนมตทถงเกบ และ /หรอ มระบบเตอนแบบใชคนแจงเตอน เพอใหสามารถตรวจจบ วเคราะห และตอบโตตออบตการณหรออบตเหตทเกดขนหรออาจเกดขนไดอยางทนทวงท การดาเนนการดงกลาวควรรวมตงแตในชวงของการออกแบบเพอกอสรางถงเกบ เชน อปกรณตรวจวดระดบสารเคมทจดเกบในถง อปกรณตรวจจบและเตอนภยในกรณเกดการรวไหล และอปกรณทใชตอบโตภาวะฉกเฉนในกรณเกดเหตการณทไมคาดคดเกดขน เชน ระบบดบเพลง ทเหมาะสมกบสารเคมทจดเกบในกรณจดเกบสารพษ ระบบตรวจจบการรวไหลในกรณของการจดเกบสารพษ ดงทอธบายไวในบทท 5 เปนตน ทงนเพอใหครอบคลมการปองกนอนตรายจากการใชงานถงเกบสารเคม จงไดทาการสรปมาตรการความปลอดภยสาหรบแตละประเดนดงน

หวขอ มาตรการความปลอดภยสาหรบสารพษ มาตรการทวไป ตรวจสอบสภาพถงและอปกรณใหอยในสภาพพรอมใชงาน

กาหนดใหมการตดปายแสดงชนด สมบต และปรมาณของเหลวในบรเวณพนทถงเกบ

ตดปายเตอนอนตรายทกจด การสอสารความเปนอนตราย : มการตดชอสารเคม และตดสญลกษณไวทถง

เกบสารพษ ใหสามารถมองเหนชดเจนในระยะไกล โดยเปนปายแสดงความเปนอนตรายของสารเคมตามระบบของ GHS และ NFPA

ระบบ GHS ระบบ NFPA

จดเตรยมขอมลความปลอดภยสารเคม (Safety Data Sheet : SDS) ของสารพษทจดเกบไวในบรเวณทปฏบตงาน

จดหาและควบคมใหมการใชอปกรณคมครองความปลอดภยสวนบคคลตลอดเวลาทปฏบตงาน เชน ชดปองกนกาซซมผาน ถงมอยางไนไตรล ยางนโอปรน หรอยางบวทล อปกรณปกปองทางเดนหายใจชนดดดซบกาซและ


หวขอ มาตรการความปลอดภยสาหรบสารพษ ไอระเหยสารเคม หนากากกนสารเคม แวนครอบสายตากนสารเคม รองเทาสารเคม

ตดตงฝกบวฉกเฉน และทลางตาฉกเฉนใกลบรเวณปฏบตงาน

อนตรายจากไอระเหย ตดตงอปกรณควบคมการปลอยระบายมลสาร (รายละเอยดในหวขอ 5.5) หามไมใหมการปลอยสารโดยตรงสส งแวดลอมภายนอก ระบบทใชทงหมดจะตองเปนระบบปด

ตดตงอปกรณตรวจวดไอระเหยสารในอากาศ (Detector) เพอตรวจสอบการรวไหลของสารพษในพนทถงเกบ และควรมการสอบเทยบอปกรณตามระยะเวลาทกาหนด

อนตรายจากการระเบดและการ ลกตดไฟ

ถงเกบตองมการตดตงระบบปองกนฟาผาทเหมาะสม ยกเวนกรณทวสดถงเกบมความหนาอยางนอยตามทมาตรฐานกาหนด

ถงเกบตองมการตอสายดนเพอปองกนการเกดประจไฟฟาสถต โดยจานวน จดตอลงดนพจารณาจากขนาดของถงเกบ และตรวจสอบระบบตอสายดน ของถงเกบอยางสมาเสมอ โดยจานวนจดทตอลงดนจะตองขนกบขนาดเสนผานศนยกลางของถงเกบ และตองมคาไมเกน 10 โอหม ตาม "มาตรฐานการปองกนฟาผา ภาคท 3" ของ วสท.

- กรณมขนาดไมเกน 20 เมตร ใหตอลงดน 1 จด - กรณมขนาดมากกวา 20 เมตร ใหตอลงดน 2 จด

หามทาใหเกดประกายไฟ หรอเปลวไฟ รวมทงกาจดแหลงกาเนดความรอน และอนๆ ในบรเวณพนทถงเกบ

จดใหมระบบปองกนและควบคมอคคภย ไดแก ระบบโฟม ระบบนาดบเพลง หวฉดนาดบเพลง ระบบสเปรยนาดบเพลง อปกรณดบเพลงชนดมอถอ ระบบเตอนภยฉกเฉนในแตละจดตามระยะทกฎหมายกาหนด

ตรวจสอบถงดบเพลงและอปกรณเปนระยะอยางสมาเสมอเพอใหสามารถใชงานไดอยางมประสทธภาพตลอดเวลา

สาหรบกรณทสารทเกบในถงมสมบตไวไฟดวย ตองพจารณามาตรการเพมเตม ดงน

อปกรณไฟฟา และอปกรณอนๆ ทใชงานทงหมดตองออกแบบพเศษ เพอปองกนการแตก ราว แยก และทนตอแรงระเบด (Explosion proof) ตามมาตรฐานสากลทเกยวของ เชน EU ATEX, IECEx System และระเบยบทเกยวของของ ECE

ระบบทอและวาลว ควรออกแบบใหสามารถปองกนเปลวไฟเลดลอดออกสภายนอก เพอจากดเปลวไฟลกลาม (Fire proof)

อนตรายจากการรวไหล ตดตงอปกรณวดระดบสารเคมในถงทงระดบตาสดและสงสดทอนญาตพรอมกบระบบเตอนเมอถงระดบดงกลาว

ควรสรางเขอนกนทสามารถกกเกบสารพษทงหมด เวนแตกรณทมถงเกบ


หวขอ มาตรการความปลอดภยสาหรบสารพษ มากกวาหนงถงใหสรางเขอนกนทสามารถจดเกบไดเทากบ 100% ของถงเกบทมขนาดใหญสด

เขอนทสรางจากคอนกรตจาเปนตองมตวอดกนรวททาจากสารในกลม Epoxy เชน Epoxy phenolic และตองทามาจากคอนกรตเสรมเหลก ทออกแบบใหสามารถกนนาและทนตอแรงดนนาได (Full hydrostatic head)

พนทถงเกบจาเปนตองมบอพก พรอมตดตงป มเพอสบนาและ/หรอของเหลว เพอรวบรวมนาและ/หรอของเหลวสงไปกาจดตามหลกวชาการ โดยแนวทอ หรอ พนทใหของเหลวไหลมายงพนทกกเกบควรมความชนประมาณ 1%

การระบายของเหลวรวไหลไปยงพนทจดเกบทอยระยะไกล แสดงดงรปท 7.1

รปท 7.1 การระบายของเหลวทร วไหลไปยงพนทกกเกบทอยระยะไกล

กรณในพนทถงเกบมการเกบสารพษมากกวาหนงชนด อาจจะพจารณาสรางแนวกนระหวางถงเกบสารเคม เพอปองกนการเกดปฏกรยากบสารเคมทร วไหลจากถงเกบทอยใกลเคยงกน โดยความสงของแนวกนหรอเขอนทก นกลางจะตองไมนอยกวา 45 เซนตเมตร

กรณทป ม (Pump) เครองมอและอปกรณไฟฟาตดตงอยภายในพนทถงเกบ หรอ พนทกกเกบ อปกรณเหลานนจะตองไดรบการปองกน และตองมนใจวา อปกรณเหลานนจะพรอมใชเมอเกดเหตฉกเฉน

อนตรายจากภยธรรมชาต กรณทถงเกบและอปกรณตางๆ ทอยภายนอก และตงอยในบรเวณทเปนพนทเสยงตอการเกดนาทวม จะตองมการปองกนแรงจากการลอยตว (Force of buoyancy) ในระหวางนาทวม เชน การตดตงสมอยดแทงกเพมเตม เปนตน


หวขอ มาตรการความปลอดภยสาหรบสารพษ อนตรายจากการจดการกากของเสย

ตรวจสอบการเกบ คดแยก กากของเสยปนเปอนของสารพษ โดยตองพจารณาแยกกากของเสยปนเปอนทเขากนไมไดออกจากกนกอนสงไปบาบด

อนตรายตอสขภาพผปฏบตงาน ผปฏบตงานตองผานการอบรมความรเกยวกบความเปนอนตรายของสารพษทจดเกบทงดานการสดดม การกลนกน และการสมผส รวมถงไอพษจากการเผาไหม และการใชอปกรณคมครองความปลอดภยสวนบคคลขณะปฏบตงานและกรณฉกเฉน

ตรวจวดปรมาณความเขมขนของสารอนทรยระเหยงาย (VOCs) ในบรรยากาศ สภาพแวดลอมการทางาน และควบคมใหอยในระดบทปลอดภย

ตรวจสขภาพของผปฏบตงานปละ 1 ครง จดใหมการฝกซอมแผนฉกเฉนไฟไหม ระเบด สารเคมหกรวไหล การอพยพ

และอบตเหตทางถนนอยางนอยปละ 1 ครง อนๆ ควรพจารณาปรมาตรในการกกเกบนาทใชแลวจากการดบเพลง โดยประเมนจาก

สถานการณไฟไหมทคาดวารายแรงทสด โดยพจารณาจากตวแปรดงตอไปน - ประเภทความเปนอนตรายของสารทเกบ - ความพรอมและศกยภาพของหนวยดบเพลง และระยะเวลาทใชในการมาถง

พนทเพอควบคมเพลง - อตราการฉดนาในการดบเพลงเพอควบคมเพลง - โครงสรางพนฐานในการปองกนเพลง เชน ระบบตรวจจบเพลงไหมและ

ระบบดบเพลงทมอยในพนท เปนตน

7.2 แผนฉกเฉน

แผนฉกเฉน หมายถง การเตรยมแนวทางการดาเนนงานไวลวงหนา สาหรบในกรณทเกดเหตการณไมคาดฝน ซงสงผลใหเกดการบาดเจบ การสญเสยชวตและทรพยสน และผลกระทบตอสงแวดลอมภายนอกสถานประกอบการ วตถประสงคในการจดทาแผนฉกเฉนนน มขนเพอจากดผลกระทบทเกดขน และกาหนดขนตอนในการปฏบตหากเกดเหตการณขนจรง เพอปองกนความสบสนและสามารถควบคมสถานการณไดเบองตน โดยในการบรหารจดการแผนฉกเฉนจะประกอบดวยระยะพนฐาน 4 สวนดงรปท 7.1


Mitigation : การปองกน เปนการใชบทเรยนจากผลกระทบและอนตรายตอชวต ทผานมาในการวางแผนปองกนภยทจะเกดขน Preparedness : การเตรยมพรอม เปนการเตรยมความพรอมบคลากร หรอผใหความชวยเหลอ.shมความเขาใจในแผนและการใชแผน Response : การตอบสนอง เปนการใหความชวยเหลอในระยะเวลาสนๆ ขณะเกดเหตทนท Recovery : การฟนฟ เปนการดแลชวยเหลอหลงระยะเกดอบตภย

รปท 7.2 การบรหารจดการแผนฉกเฉน

ในการจดทาแผนฉกเฉนทเกยวของกบสารเคมอนตราย จะมองคประกอบของแผนเชนเดยวกบแผนฉกเฉนโดยทวไป หากแตผปฏบตการระงบเหตฉกเฉนเกยวกบสารเคมอนตราย จะตองมความรเกยวกบสารเคมชนดทเกดเหตเปนอยางด โดยการศกษาขอมลจากขอมลความปลอดภยสารเคมของสารเคมชนดนน ซงจะระบถงการระงบเหตสารเคมรวไหล อปกรณคมครอง ความปลอดภยสวนบคคลทเหมาะสมสาหรบการระงบเหต สารดบเพลง ทเหมาะสมในการระงบเหตเพลงไหมสารเคม สารเคมทม ความเปนอนตรายตางกน หรอมความเปนอนตรายเฉพาะ เชน เมอสารเคมสมผสกบนาทาใหเกดระเบดได การระงบเหตเพลงไหมจากสารเคมจงหามใชนาในการดบเพลง เปนตน

ในการจดทาแผนฉกเฉนควรประกอบดวยขอมลทวไปดงตอไปน ขอบขายและวตถประสงคของแผนฉกเฉน รายละเอยดและการประเมนสถานการณฉกเฉน ความเปนอนตราย (รวมถงความเปนอนตราย

จากธรรมชาต ตามความเหมาะสม) และพนททอาจไดรบผลกระทบ ชอ นามสกล ตาแหนง และขอมลการตดตอของพนกงานทรบผดชอบในการดาเนนการ

ตามแผนฉกเฉน และของพนกงานทมหนาทในการประสานงานในพนทในการเขาระงบเหต หนาทความรบผดชอบของพนกงานทอยในผงองคกรทเกยวของกบการจดการสถานการณ

ฉกเฉนภายใตแผนน (ลาดบขนความรบผดชอบ อานาจหนาทในการปฏบตงาน) โครงสรางการแจงเหต และ/หรอการสอสารทงภายในและภายนอก (ตามทกาหนดโดย

กฎหมายทเกยวของและ/หรอกระบวนการภายในโรงงาน) อปกรณและเครองมอทจาเปนตองใชสาหรบการเขาปฏบตการเพอระงบเหต และทรพยากร

ทจาเปนตามผลการประเมน (สาหรบการสอสารและการปฏบตการ) ขนตอนการตอบโตภาวะฉกเฉน และการฟนฟพนท สาหรบสถานการณในรปแบบตางๆ ทได

กาหนดไว รวมทงในกรณของการเตอนและการแลกเปลยนขอมลกบหนวยกภยฉกเฉนในพนท


ขอกาหนดเกยวกบการซอมแผนฉกเฉนรวมกบหนวยงานภายนอกทเกยวของ เชน สถานดบเพลง สถานตารวจ โรงพยาบาลในพนท เปนตน

การประสานงาน บรณาการ และเชอมโยงกบแผนอนๆ ทงภายใน เชน แผนฉกเฉนโรงงาน แผนความตอเนองของธรกจ และภายนอก เชน แผนของโรงงานขางเคยง และแผนระดบเทศบาลหรอจงหวด

เมอเกดเหตฉกเฉนขนบรเวณพนทถงเกบ อาจจะสงผลกระทบตอผปฏบตงาน สงแวดลอม ประชาชนทอาศยในบรเวณใกลเคยง และการสญเสยทรพยสน แตถาหากมการปองกน ตรวจสอบ และมการเตรยมการทดในการรบสถานการณเมอเกดภาวะฉกเฉน จะสามารถระงบหรอลดขนาดของการสญเสยชวตและทรพยสนได วตถประสงคในการจดทาแผนปฏบตการเหตฉกเฉนกเพอทจะควบคมหรอกาจดเหตฉกเฉนทเกดขน และกาหนดขนตอนในการระงบอบตภยไดอยางทนสถานการณ

7.2.1 แผนฉกเฉนกรณเกดการรวไหลจากถงเกบสารพษ

ผประสบเหตสารพษรวไหล จากถงเกบควรปฏบตดงน

ในกรณทพนกงานพบของสารพษรวไหล ไดกลน หรอพบกลมไอจากสารอนตราย พนกงานดงกลาวจะตอง - กดสญญาณแจงเหตฉกเฉน - ตองแจงใหศนยควบคมเหตฉกเฉน หรอผควบคมเหตฉกเฉน และตองรบออกไปใหพน

จากพนทถงเกบ - ถาพนกงานดงกลาวเคยผานการฝกซอมควบคมเหตฉกเฉนมากอนจะตองดาเนนการ

สวมใสอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล และปฏบตตามแนวทางในการปฏบตสาหรบสารนนๆ

ทาการปดลอมพนททเกดการรวไหลทนท อนญาตใหผมสวนเกยวของทาหนาทเทานน กาจดแหลงทอาจกอใหเกดประกายไฟ เพอปองกนการเกดลกตดไฟของสารพษ หามเขาปฏบตการ ในกรณทยงไมทราบขอมลใดๆ เปนอนขาด ใหเขาไปยงจดเกดเหต

ทางเหนอลมเพอหลกเลยงการสมผสไอระเหยของสารนน ประเมนสถานการณของเหตฉกเฉนทนทวามความรนแรงเพยงใด เจาหนาทสามารถควบคม

เหตฉกเฉนไดหรอไม ถาไมได จะตองตดสนใจขอความรวมมอจากหนวยงานภายนอก ประเดนทควรพจารณาในการประเมนความรนแรงของเหตฉกเฉน ไดแก - ปรมาณการรวไหลของสารนน - อปกรณในการควบคมการรวไหล มเพยงพอหรอไม - อปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล


เจาหนาททมสวนเกยวของการระงบเหตกรณรวไหล ตองสวมชดปองกนและใชอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล และดาเนนการปดกนเสนทางไหลของสารพษไมใหลงสรางระบายนา หรอแหลงนาทอยใกลเคยง

การดาเนนการภายหลงเกดเหตฉกเฉน - สวบสวนถงสาเหตของการเกดอบตภย เพอเปนแนวทางในการปองกนครงตอไป - สารวจความเสยหาย - ประเมนประสทธภาพของมาตรการปองกน และควบคมเหตฉกเฉนทใชอย - ประเมนประสทธภาพของทมปฏบตการฉกเฉน เพอปรบปรงแผนปฏบตการเหตฉกเฉน

ใหมประสทธภาพ

7.2.2 แผนฉกเฉนกรณเกดเพลงไหมถงเกบสารพษ

ผประสบเหตกรณเกดเพลงไหมถงเกบของสารพษ ควรปฏบตดงน

เมอมผพบเหนเหตการณ ตองดาเนนการดงน - ผพบเหนตองแจงเหตเพลงไหม หรอวธการใดทรวดเรว ชดเจน เพอใหผอยในอาคาร

ทราบและแจงพนกงานดบเพลง - พยายามใชเครองดบเพลงขนาดเลกหรออปกรณอนเทาทมเพอดบเพลงทนท

พนกงานผไมมหนาทเกยวของในการดบเพลงตองรบออกจากพนทถงเกบทนท ตามแผนผงการหนไฟของโรงงาน

ใหปดกนบรเวณทเกดเหตทนท 1,000 เมตร โดยอนญาตใหเจาหนาททเกยวของเขาปฏบตการเทานน

พนกงานผมหนาทรบผดชอบตามแผนฉกเฉนอานวยความสะดวกแกหนวยดบเพลงจากภายนอกทมาทาการชวยเหลอในการดบเพลง เชน ชนาไปยงสถานทเกดเหต หรอนาไปยงสถานทตดตงอปกรณดบเพลงของโรงงาน และแจงรายละเอยดของเหลวทบรรจในถงเกบ ทเกดเพลงไหม เปนตน

ในกรณเพลงไหมเลกนอยทสามารถควบคมได ใหทาการดบเพลงดวยโฟม ผงเคมดบเพลง หรอคารบอนไดออกไซด

สาหรบกรณเพลงไหมขนาดใหญใหฉดนาหลอเยนบรเวณภายนอกถงเกบ เพอลดการเพมขนของอณหภมภายในถงเกบ ไมควรใชเครองฉดนาแรงดนสงเนองจากจะทาใหเกดการกระจายตวของเพลงมากขน และใหดบเพลงดวยโฟม โดยการฉดโฟมคลมบรเวณพนผวทมการรวไหล เพอปองกนการลกลามของเพลง

ใหพนกงานทไดรบมอบหมายในการปฐมพยาบาลคอยชวยเหลอในการปฐมพยาบาลหรอสงตอผปวยหรอผไดรบบาดเจบไปยงสถานพยาบาลไดอยางปลอดภย


กรณทเกดอบตภยรายแรง เชน ถงเกบเคมภณฑระเบด หรอมไอเคมจานวนมาก หวหนา ผควบคมสถานการณควรออกคาสงใหพนกงานทกคนออกจาก พนทบรเวณโรงงานอยางระมดระวง โดยปฏบตตามแผนอพยพในระหวาง เกดเหตฉกเฉน เจาหนาทความปลอดภย หรอผประสานงานเหตฉกเฉนรวบรวมและประเมนขอมลขาวสาร จดเตรยมเอกสารแจงขาวประชาสมพนธ เพอแจงขอมลสถานการณใหกบโรงงานใกลเคยงและชมชนโดยรอบ


บทท 8 การตรวจสอบและการบารงรกษา

ในการใชงานถงเกบสารเคม ผประกอบกจการโรงงานจะตองมการตรวจสอบและการบารงรกษา เชงปองกน (Preventive maintenance) เพอใหมนใจวาถงเกบสารพษมความปลอดภย โดยในคมอฉบบน การตรวจสอบและการบารงรกษาอางองตามมาตรฐาน API 650 ซงใชสาหรบการตรวจทดสอบกอนใชงาน และ API 653 ใชสาหรบการตรวจสอบระหวางการใชงาน ซงประกอบดวยรายละเอยดดงน

8.1 การตรวจทดสอบกอนใชงาน

หลงจากสรางและตดตงสวนประกอบตางๆ ของถงเกบเสรจแลว จะตองดาเนนการ ดงน

ตรวจสอบสวนประกอบตางๆ พรอมทงระบรายละเอยดคาการออกแบบตามขอกาหนดใน Appendix : API Std 650 Storage Tank Data Sheet เชน หลงคา พนถง แผนรองผนงถง ผนงถง นอต หนาแปลน ชองคนลง บนได เปนตน

ตรวจสอบความแขงแรง และหาจดบกพรอง รอยรวซม รอยปรบวมใดๆ ของถงดวยวธการ อดนาเพอทดสอบความดน (Hydrostatic test) โดยจะตองมการเตมนาเตมถง (ความจ 100%) และใหทาการคงระดบนาไว 24 ชงโมงเพอตรวจสอบการรวซมของถง

ตรวจสอบคาการทรดตวและความเอยงของถง โดยพจารณา ดงน - คาความดง (Plumbness) ตองไมเกน 1 ใน 200 ของความสงของถง โดยวดจากขอบบนสด

ของถงถงขอบลางสด - คาโกงตวหรอยบตวของผนงถงตามแนวเชอมตง (Peaking) ตองไมเกน 13 มลลเมตร

เมอวดเทยบกบความโคงของผนงถง - คาโกงตวหรอยบตวของผนงถงตามแนวเชอมนอน (Banding) ตองไมเกน 13 มลลเมตร

เมอวดเทยบกบความตรงของผนงถง ทาการวดความหนาของถงเกบสารพษ ดวยเครองมอวดความหนา เชน Ultrasonic

Thickness Measurement (UTM) โดยทาการสมวดความหนาของผนงถง และหลงคาถง เพอนาคาจากการวดจรงทได ไปเปรยบเทยบกบคาทไดจากการคานวณตามแบบของถงเกบ โดยคาทไดจากการวดจรง ตองไมนอยกวาคาทไดจากการคานวณตามแบบของถงเกบ

ทดสอบอปกรณนรภยทใชระบายแรงดน ตามคาออกแบบทตงไว เชน วาลวนรภย PV Valve เปนตน

ตรวจทดสอบอปกรณตางๆ เชน อปกรณวดระดบของเหลว อปกรณวดอณหภม อปกรณวดความดน อปกรณปองกนการเตมลน และอปกรณแจงเตอนระดบของเหลว เปนตน

รายละเอยดขนตอนการอดนาเพอทดสอบความดน คาความดง คาโกงตวหรอยบตวแสดงในภาคผนวก ง


8.2 การตรวจสอบระหวางการใชงาน

8.2.1 การตรวจสอบตามปกต (Routine in-service inspection)

ในหวขอนเปนการตรวจสอบสภาพถงเกบสารเคมดวยสายตา (Visual inspection) ซงผประกอบกจการโรงงาน จะตองจดใหมการตรวจสอบนอยางสมาเสมอ อยางนอย เดอนละ 1 ครง

การตรวจสอบดวยสายตานจะตรวจสอบทบรเวณผวภายนอกของถงเกบสารเคม โดยการเดนรอบทงดานขางและดานบนถงเพอใหมนใจวาไมมปจจยใดๆ ททาใหถงเกดความเสยหายหรอเกดอบตเหตจนทาใหไมสามารถใชงานได โดยควรมการตรวจสอบดงรายการตอไปน

สภาพแวดลอมของพนทต งถงเกบโดยทวไป สภาพทวไปของถงเกบของเหลว เชน สภาพรอยเชอมภายนอก สภาพสภายนอก รอยสนม

และการผกรอน เปนตน สภาพ และความแขงแรงของราวกนตกบนหลงคาถง สภาพทวไปของพนทรองรบ เขอนกนและพนทโดยรอบถง เชน รอยราว รอยรว เปนตน การรวซมตามหนาแปลน ขอตอ ทอ และวาลวตางๆ สภาพอปกรณประกอบถง เชน อปกรณวดระดบของเหลว อปกรณวดอณหภม อปกรณวด

ความดน อปกรณนรภยระบายความดนตางๆ เปนตน สภาพสายลอฟา สภาพสายดน สภาพอปกรณระบบนาดบเพลง เชน สายฉดนา ปนฉดนา หวรบนาดบเพลง เปนตน สภาพอปกรณระบบโฟมดบเพลง เชน ถงโฟม Foam chamber เปนตน สภาพทวไปของบอพกนาทอยภายในเขอนลอมรอบถงเกบ สภาพการทรดตวของฐานถง และสภาพฐานถงความเอยงของถง โดยพจารณาวาพนท

โดยรอบมรอยแตกราว หรอการทรดตวของฐานถง

8.2.2 การตรวจสอบประจาป (Annual inspection)

เปนการตรวจสอบสภาพถงเกบสารเคมดวยสายตา (Visual inspection) ตามหวขอ 8.2.1 และวดความหนาของผนงขณะทมการใชงานโดยไมรวมความหนาของฉนวน เฉพาะพนทหรอจดทเสยงตอการกดกรอนสง สาหรบการตรวจสอบภายนอกขณะใชงาน ซงผประกอบกจการโรงงาน จะตองจดใหมการตรวจสอบน อยางนอย ปละ 1 ครง

ตวอยางเครองมอวดความหนาผนงถงดวยคลนเสยงชนดอลตราโซนก แสดงดงรปท 8.1


รปท 8.1 ตวอยางเครองมอวดความหนาดวยคลนเสยงชนดอลตราโซนก 8.2.3 การตรวจสอบภายนอก ขณะใชงาน (External inspection)

ถงเกบสารเคมควรไดรบการตรวจสอบภายนอกโดยผมประสบการณ หรอบรษทผตรวจสอบทไดรบการรบรองตามมาตรฐาน API 653 การตรวจสอบภายนอกนควรดาเนนการอยางนอยในทกๆ 5 ป โดยการตรวจสอบนสามารถดาเนนการไดในขณะทถงเกบสารเคมยงใชงานอย รายละเอยดการตรวจสอบภายนอกทก 5 ป ประกอบดวย

ตรวจสอบดวยสายตา (Visual inspection) ตามขอกาหนด Appendix : API Std 653 Checklist for tank inspection สาหรบ Tank in-service inspection checklist ซงมรายการในการตรวจสอบตวถง หลงคา และอปกรณประกอบตางๆ

ตรวจวดความเอยงของตวถง (Plumbness test) โดยคาความเอยงตองไมเกน 1 ใน 100 ของความสงของถงโดยวดจากขอบบนสดของถงถงขอบลางสดตามทระบใน API 653

ตรวจวดความหนาบรเวณผนงและหลงคาถงเกบ

8.2.4 การตรวจสอบภายในของถงเกบสารเคม (Internal inspection)

ถงเกบสารเคมควรไดรบการตรวจสอบภายในโดยผมประสบการณ หรอบรษทผตรวจสอบทไดรบการรบรองตามมาตรฐาน API 653 สาหรบระยะเวลาเรมตนในการตรวจสอบภายในของถงเกบสารเคมทวไปควรจะดาเนนการภายใน 10 ปหลงจากเรมใชงานถงเกบ และถาถงเกบมการปองกนการกดกรอนอนๆ เพมเตม ผประกอบกจการโรงงานสามารถบวกจานวนปเพมจากระยะเวลาเรมตน ตามตารางท 8.1


ตารางท 8.1 การปองกนการกดกรอน การปองกนการกดกรอน จานวนปทเพมจากระยะเวลาเรมตน

การเคลอบผวดวยใยแกวเสรมแรง (Fiberglass-reinforced) ทพนถงตามขอกาหนดใน API RP 652

5 ป

การเคลอบผวภายในแบบฟลมบาง ตามขอกาหนดใน API RP 652 2 ป การปองกนการผกรอนแบบ Cathodic ทพนถงตามขอกาหนด ใน API RP 651

5 ป

มคาเผอสาหรบการกดกรอน (Corrosion Allowance) ทพนถง มากกวา 0.038 เซนตเมตร

คาเผอสาหรบการกดกรอนจรง – 150 mils คาอตราการกดกรอน

พนถงทาจากเหลกกลาไรสนม และมการประเมนจากผเชยวชาญดานการกดกรอนวาสภาพแวดลอมภายในและภายนอกถงมความเสยงทจะเกดความเสยหายจากการกดกรอนตา

10 ป

ทมา : Table 6.1 – Tank Safeguard ใน API 653

ตวอยางเชน ถงเกบมการเคลอบผวภายในแบบฟลมบาง ควรจะมระยะเวลาการตรวจสอบภายในถงเกบ ภายใน 12 ปหลงจากเรมใชงานถงเกบ

สาหรบรายละเอยดการตรวจสอบภายใน ประกอบดวย

ตรวจวดความหนา โดยทาการวดทกแผนบรเวณพนถง ตรวจสอบและทดสอบพนถง แนวเชอมบรเวณเชอมตอระหวางผนงถงกบพนถง และบรเวณ

ใกลเคยง ความเรยบของพนถง การโกงและทรดของพนถง การสกกรอนใตพนถง และตรวจหารอยรว

ตามแนวเชอม ซงทาการตรวจสอบบรเวณรอยเชอมของพนถง (Bottom plate) ตรวจสอบดวยสายตา (Visual inspection) ตามขอกาหนด Appendix : API Std 653

Checklist for tank inspection สาหรบ Tank out-of-service inspection checklist ซงมรายการในการตรวจสอบพนถง อปกรณประกอบตางๆ เชน บรเวณแนวเชอมระหวางผนงถงกบพนถง รอยทเกดจากการเชอมระหวางแผนเหลกเสรมแรงกบผนงถง แนวเชอมของอปกรณ การบดงอและการเอยงของผนงถง รอยสกกรอน รอยบบ การยบตว การหลดรอนของสเคลอบภายในถง หรอวสดเคลอบภายในถง สาหรบถงชนดหลงคาไมเคลอนท หากพบวามรอยรว ใหตรวจสอบเพมเตม ดงน - การสกกรอนใตขอบหลงคา - เสารบโครงหลงคา และเหลกเสรมความมนคงแขงแรงรอบขอบถงดานบนสด

สรปหวขอการตรวจสอบ ความถ และผดาเนนการตรวจสอบแสดงดงตารางท 8.2


ตารางท 8.2 ความถในการตรวจสอบแตละประเภท สรปหวขอการตรวจสอบ ความถ ผดาเนนการ

1. การตรวจทดสอบกอนใชงาน - ตรวจสอบสวนประกอบตางๆ ตามขอกาหนดของ

Appendix : API Std 650 Storage Tank Data Sheet

- ตรวจสอบความแขงแรงและรอยรวซมของถง ดวยวธการอดนาเพอทดสอบความดน (Hydrostatic test)

- ตรวจสอบคาการทรดตวและความเอยงของถง - ตรวจวดความหนาของถง - ตรวจทดสอบอปกรณนรภยทใชระบายแรงดน - ตรวจทดสอบอปกรณวดระดบ อณหภม

ความดน และอปกรณแจงเตอนตางๆ (ถาม)

กอนใชงาน ผผลตถงเกบสารเคม

2. การตรวจสอบระหวางการใชงาน 2.1 การตรวจสอบตามปกต

(Routine in-service inspection) - สภาพแวดลอมของพนทต งถงเกบโดยทวไป - สภาพทวไปของถงเกบของเหลว เชน สภาพรอย

เชอมภายนอก สภาพสภายนอก รอยสนม และ การผกรอน เปนตน

- สภาพ และความแขงแรงของราวกนตกบนหลงคาถง - สภาพทวไปของพนทรองรบ และเขอนกนลอมรอบ

เชน รอยราว รอยรว เปนตน - การรวซมตามหนาแปลน ขอตอ ทอ และวาลวตางๆ - สภาพอปกรณประกอบถง - สภาพสายลอฟา - สภาพสายดน - สภาพอปกรณระบบนาดบเพลง เชน สายฉดนา

ปนฉดนา หวรบนาดบเพลง เปนตน - สภาพอปกรณระบบโฟมดบเพลง เชน ถงโฟม

Foam chamber เปนตน - สภาพทวไปของบอพกนาทอยภายในเขอน

ลอมรอบถงเกบ - สภาพการทรดตวของฐานถง และสภาพฐานถง

ความเอยงของถง โดยพจารณาวาพนทโดยรอบมรอยแตกราว หรอการทรดตวของฐานถง

เดอนละ 1 ครง เจาของหรอผดาเนนการประจาถงเกบสารเคม


ตารางท 8.2 ความถในการตรวจสอบแตละประเภท (ตอ) สรปหวขอการตรวจสอบ ความถ ผดาเนนการ

2.2 การตรวจสอบประจาป (Annual inspection) - วดความหนาของผนงเฉพาะพนทหรอจดทเสยงตอ

การกดกรอนสง

ปละ 1 ครง เจาของหรอผดาเนนการประจาถงเกบสารเคมทม

ประสบการณ 2.3 การตรวจสอบภายนอก ขณะใชงาน

(External inspection) - ตรวจสอบดวยสายตา (Visual inspection) ตาม

ขอกาหนด Appendix : API Std 653 Checklist for tank inspection สาหรบ Tank in-service inspection checklist

- ตรวจวดความเอยงของตวถง (Plumbness test) - ตรวจวดความหนาบรเวณผนงและหลงคาถงเกบ

ทก 5 ป ผมประสบการณ หรอบรษททไดรบการรบรองตาม

มาตรฐาน API

2.4 การตรวจสอบภายในของถงเกบสารเคม (Internal inspection)

- ตรวจวดความหนา โดยทาการวดทกแผนบรเวณพนถง - ตรวจสอบและทดสอบพนถง แนวเชอมบรเวณเชอมตอ

ระหวางผนงถงกบพนถง และบรเวณใกล เคยง - ความเรยบของพนถง การโกงและทรดของพนถง

การสกกรอนใตพนถง และตรวจหารอยรวตามแนวเชอม ซงทาการตรวจสอบบรเวณรอยเชอมของพนถง (Bottom plate)

- ตรวจสอบดวยสายตา (Visual Inspection) ตามขอกาหนด Appendix : API Std 653 Checklist for tank inspection สาหรบ Tank out-of-service inspection checklist

ระยะเวลาเรมตนควรจะดาเนนการภายใน 10 ปหลงจากเรมใชงานถงเกบ และสามารถบวกจานวนปเพมเตมตามลกษณะการปองกนการกดกรอนของ

ถงนนๆ

ผมประสบการณ หรอบรษททไดรบการรบรองตาม

มาตรฐาน API


บทท 9 แบบตรวจสอบถงเกบสารพษ (Checklist)

1. ขอมลสถานประกอบการ ชอสถานประกอบการ : เลขทะเบยนโรงงาน : ทอย : เบอรโทรศพท : โทรสาร :วนทเขาสารวจ : ชอ-สกล ผกรอกแบบตรวจสอบ : จานวนถงเกบของเหลวไวไฟ จานวนถงเกบสารกดกรอน จานวนถงเกบสารพษ รวมทงหมด

ใหกรอกขอมลในสวนท 2-6 เฉพาะในสวนทเกยวของและเปนขอมลสาหรบถงเกบ 1 ถง 2. ขอมลสารเคม

ชอสารเคม (ชอสามญ) :

คาความถวงจาเพาะ (Max S.G.) : คา Corrosion Rate (ถาม) มม./ป 3. ขอมลถงเกบสารเคม

บรษทผผลตถง: รหสถงเกบสารเคม:

ประเภทถง : [ ] Fixed roof tank [ ] Internal floating roof tank

ชนดของวสดถงเกบ [ ] เหลก [ ] สแตนเลส [ ] อนๆ............................................................................

ปทสราง: อางองตาม API 650 Appendix :

ขนาดเสนผานศนยกลาง : เมตร ความสงของถง (Shell height) : เมตร

ความจสงสด (Max. Capacity) : ลบ.ม ความจสทธทใชงาน (Net working capacity) : ลบ.ม

ลกษณะพนถงเกบ [ ] แบบ Cone up [ ] แบบ Cone down [ ] แบบเอยงดานเดยว [ ] อนๆ ระบ..........................


4. การตรวจสอบถงเกบสารเคม (กรณถงไมไดอยระหวางการกอสรางใหขามไปทขอ 5)

การออกแบบถงอางองตามมาตรฐาน [ ] API ระบ Code................................................................[ ] ASME ระบ Code...........................................................[ ] อนๆ ระบ..............................................................lll.......

ลกษณะหลงคา [ ] แบบ Cone [ ] แบบ Dome

ความหนาออกแบบ ; ผนงชนลางสด : มม. หลงคา: มม.

พนถง มม.

วสดทใชเคลอบ/ปผวภายในถงเกบ (ถาม)

ฐานรากของถงเกบ [ ] บนดน [ ] แบบวงแหวนคอนกรต [ ] แบบเขมแผ [ ] อนๆ 5. การทดสอบถงกอนสงมอบ

การทดสอบรอยเชอมครงลาสด เมอ................................................. (แนบผลทดสอบ)

การทดสอบ Hydrostatic test ครงลาสด เมอ................................................. (แนบผลทดสอบ)


6. ขอปฏบตสาหรบถงเกบสารพษ

6.1 ทตงถงเกบสารพษ

ขอ รายละเอยด ม ไมม ไม

เกยวของ หมายเหต

6.1.1 ถงเกบสารเคมแยกออกจากพนทกระบวนการผลต และแบงโซนการจดเกบสารเคมอยางชดเจน

6.1.2 ถงเกบสารเคมอยหางจากแหลงนาในระยะทเหมาะสม

6.1.3 กรณมถงมากกวา 1 ถง ระยะหางระหวางถงเกบสารเคมทอยตดกนไมนอยกวา 0.9 เมตรเปนไปตามเกณฑทเหมาะสม (ไมนอยกวา 1/6 x ผลรวมของเสนผานศนยกลางของถงคทอยตดกน)

6.1.4 ถงเกบสารเคมอยหางจากถนนสาธารณะตามทกฎหมายควบคมอาคารกาหนด

6.1.5 มระยะทรถดบเพลงสามารถฉดสารดบเพลงถงได หรอมพนทใหรถดบเพลงสามารถเขาถงไดอยางนอย 2 ดาน

6.2 การตดตงและการใชงานถงเกบ



มาตรการทวไป

6.2.1 มปาย (Name plate) เพอแสดงขอมลของถงเกบสารเคม

6.2.2 มปายแสดงชนด สมบต และปรมาณของเหลวในบรเวณพนทถงเกบ

6.2.3 มปายเตอนอนตราย และปายหามทาใหเกดประกายไฟ หรอเปลวไฟ ในบรเวณพนทถงเกบ


6.2 การตดตงและการใชงานถงเกบ (ตอ)



มาตรการทวไป (ตอ)

6.2.4 มการตดชอสารเคม และตดสญลกษณไวทถงเกบสารพษ ใหสามารถมองเหนชดเจนในระยะไกล

6.2.5 มขอมลความปลอดภย (SDS) ของสารพษทจดเกบไวในบรเวณทปฏบตงาน

6.2.6 มการใชอปกรณคมครองความปลอดภยสวนบคคลตลอดเวลาทปฏบตงาน

6.2.7 มบอพก เพอรวบรวมนาและ/หรอของเหลวในบรเวณพนทถงเกบ

6.2.8 มการทาเครองหมายทถงเกบ มการบงชวสดอปกรณ เชน วาลว สาย และทอตางๆ เปนตน

6.2.9 มการตรวจสภาพทวไปของถงเกบของเหลว เชน สภาพสภายนอก รอยสนม และการผกรอน เปนตน

6.2.10 มการตรวจสภาพ และความแขงแรงของราวกนตกบนหลงคาถง

6.2.11 มการตรวจการรวซมตามหนาแปลน ขอตอ ทอ และวาลวตางๆ

6.2.12 มการตรวจสภาพทวไปของพนทรองรบ และเขอนกนลอมรอบ เชน รอยราว รอยรว เปนตน

สวนประกอบถงเกบสารพษ 6.2.13 [ ] มชองคนลงอยางนอย 2 ชอง และมขนาดไม

นอยกวา 500 มม.

6.2.14 [ ] มชองระบาย (Drain) เพอสามารถใชสงเกตการรวซมของพนถงได

6.2.15 [ ] มถงบอกทศทางลม อปกรณสาหรบถงเกบสารพษ 6.2.16 มอปกรณวดระดบสารเคม แบบอตโนมต

(Auto level gauge)


6.2 การตดตงและการใชงานถงเกบ (ตอ)



อปกรณสาหรบถงเกบสารพษ (ตอ) 6.2.17 มการตดตงระบบปองกนฟาผาทเหมาะสม

(ยกเวนกรณทวสดถงเกบมความหนาอยางนอยตามทมาตรฐานกาหนด)

6.2.18 มการตอสายดนทถงเกบตามทมาตรฐานกาหนด 6.2.19 มระบบปองกนและควบคมอคคภย

[ ] ระบบโฟม [ ] ระบบนาดบเพลง [ ] ระบบสเปรยนาดบเพลง [ ] ระบบเตอนภยฉกเฉน [ ] ถงดบเพลงแบบคารบอนไดออกไซด [ ] ปนฉดนาดบเพลง

6.2.20 มอปกรณสาหรบระบบระบายความดน [ ] Pressure safety valve [ ] PV Valve [ ] อนๆ ระบ......................................................

6.2.21 มระบบควบคมการปลดปลอยสาร (Emission)[ ] ระบบเตาเผา (Incinerator) [ ] ระบบบาบดมลพษทางอากาศอนๆ ระบ

....................................................................... [ ] ระบบ Vapor return line

[ ] ระบบการปกคลมดวยกาซไนโตรเจนหรอ กาซเฉอย (Nitrogen/Inert gas blanketing)


6.3 การปฏบตงานกบสารพษ



6.3.1 มการอบรมความรเกยวกบความเปนอนตรายของสารพษ

6.3.2 มการตรวจวดปรมาณความเขมขนของสารอนทรยระเหยงาย (VOCs) ในบรรยากาศ สภาพแวดลอม การทางาน

6.3.3 มการตรวจสขภาพของผปฏบตงานปละ 1 ครง

6.3.4 มการฝกซอมแผนฉกเฉนไฟไหม ระเบด สารเคมหกรวไหล และการอพยพ อยางนอยปละ 1 ครง

6.4 การตรวจสอบและการบารงรกษาระหวางการใชงาน



6.4.1 มแผนการตรวจสอบตามปกต (Routine in-service inspection) ตามความถทกาหนด (1 ครงตอเดอน)

โดยตรวจครงลาสดเมอ.............................................……………............

6.4.2 มแผนการตรวจสอบประจาป (In-service inspection) ตามความถทกาหนด (1 ครงตอป) โดยวดความหนาของผนงขณะทมการใชงานโดย ไมรวมความหนาของฉนวน เฉพาะพนทหรอจดท เสยงตอการกดกรอนสง

โดยตรวจครงลาสดเมอ...........................................................................


6.4 การตรวจสอบและการบารงรกษาระหวางการใชงาน (ตอ)



6.4.3 มแผนการตรวจสอบภายนอกขณะใชงาน (External inspection) ตามความถทกาหนด (ทก 5 ป) ตามมาตรฐาน API 653 โดย - ตรวจสอบดวยสายตา (Visual inspection)

ตามขอกาหนด Appendix : API Std 653 Checklist for tank inspection สาหรบ Tank in-service inspection checklist

- ตรวจวดความเอยงของตวถง (Plumbness test)- ตรวจวดความหนาบรเวณผนงและหลงคาถงเกบ

โดยตรวจครงลาสดเมอ...........................................................................

6.4.4 มแผนการตรวจสอบภายในของถงเกบสารเคม (Internal inspection) ตามมาตรฐาน API 653 โดย - ตรวจวดความหนา โดยทาการวดทกแผน

บรเวณพนถง - ตรวจสอบและทดสอบพนถง แนวเชอมบรเวณ

เชอมตอระหวางผนงถงกบพนถง และบรเวณใกล เคยง

- ความเรยบของพนถง การโกงและทรดของพนถง การสกกรอนใตพนถง และตรวจหารอยรวตามแนวเชอม ซงทาการตรวจสอบบรเวณรอยเชอมของพนถง (Bottom plate)

- ตรวจสอบดวยสายตา (Visual inspection) ตามขอกาหนด Appendix : API Std 653 Checklist for tank inspection สาหรบ Tank out-of-service inspection checklist

โดยตรวจครงลาสดเมอ...................................................................


สรปผลการตรวจสอบ

…….……………………..................................................................................................................................................................................................................................................................................................…….……………………......................................................................................................................................…….……………………........................................……...................................... .................................…….……………………........................................……......................................

วนทบนทกขอมล (วว/ดด/ปป) ............................ ผใหขอมล ..........................................................

ผตรวจสอบ 1)....................................................

2)....................................................

ภาคผนวก ก.1

ตารางเปลยนหนวย

Quantity English Unit Convert by multiply SI Unit

Length (ความยาว) ft (ฟต) 0.3048 m (เมตร)

Mass (นาหนก) lb (ปอนด) 0.4536 kg (กโลกรม)

Area (พนท) ft2 (ตารางฟต) 0.09290 m2 (ตารางเมตร)

Volume (ปรมาตร)

ft3 (ลกบาศกฟต) 0.02832 m3 (ลกบาศกเมตร)

gallon (แกลลอน) 3.79 liter (ลตร)

Density (ความหนาแนน)

lb/ft3

(ปอนดตอลกบาศกฟต) 16.02

kg/m3

(กโลกรมตอลกบาศกเมตร)

Pressure, stress (ความดน ความเคน)

lbf/in2 (ปอนดตอตารางนว) 6.895 kPa (กโลปาสคาล)

Force, weight

(แรง นาหนก) lbf (ปอนด) 4.448 N (นวตน)

ภาคผนวก ข.1

ความสมดลระหวางเสนผานศนยกลางและความสงของถง

Height,

m.

Diameter, m.

3 4 6 8 10 12.5 15 17.5 20 22.5 25 27.5

1 7 12 28 50 78 122 176 240 314 397 490 5932 14 25 56 100 157 245 353 481 628 795 981 1,1873 21 37 84 150 235 358 530 721 942 1,192 1,472 1,7814 28 50 113 201 314 490 706 962 1,256 1,590 1,963 2,3755 35 62 141 251 392 613 883 1,202 1,570 1,988 2,454 2,9696 42 75 169 301 471 736 1,060 1,443 1,884 2,385 2,954 3,5637 87 197 351 549 859 1,237 1,683 2,199 2,783 3,436 4,1578 226 402 628 981 1,413 1,942 2,513 3,180 3,926 4,7519 254 452 706 1,104 1,590 2,164 2,827 3,578 4,417 5,34510 282 502 785 1,227 1,767 2,405 3,141 3,976 4,908 5,39311 552 863 1,349 1,943 2,645 3,455 4,373 5,399 6,53312 603 942 1,472 2,120 2,886 3,769 4,771 5,890 7,127


ขอมลเบองตนทตองการใชในการคานวณ

กาหนดความหมายของตวแปรตางๆ ทใชในการคานวณ - เสนผานศนยกลางเฉลยของถงทเปลอกถงชนลางสด, D - ระดบของเหลวออกแบบสงสด, H - คาความถวงจาเพาะของของเหลวทบรรจ ทอณหภมใชงาน, G - คาความหนาเผอสาหรบการกดกรอน, CA - คาความเคนสงสดขณะใชงาน, Sd

- คาความเคนสงสดขณะอดนาทดสอบ, St

- ความกวางของแผนเหลกทใชในการสรางเปลอกถง ความสงของ (Shell course) ในแตละชน, h - Thickness hydrostatic test (tt) หมายถง ความหนาจากการอดนาทดสอบ

- Thickness minimum (tmin) หมายถง หาคาความหนาตาสดทยอมได

- Thickness of shell (ts) หมายถง ความหนาออกแบบของ Shell - Thickness product design (td) หมายถง ความหนาชนลางสด

การคานวณหาความหนาของเปลอกถง (Shell) ชนลางสด

ขนท การดาเนนการ

สตรทใชในการคานวณ แทนคาขอมลทไดจากลงในสตร

ผลลพธทไดจากการคานวณ

หนวย

1.1 หาคา t t = 4.9D(H − 0.3)GS +

4.9 × _____ ( _____ − 0.3) × ___________ + _____ td มลลเมตร

(mm.)

1.2 หาคา t

t = 4.9D(H − 0.3)S 4.9 × ______(______ − 0.3)______ tt

มลลเมตร (mm.)

1.3 หาคาความหนาจากการคานวณ t1

เปรยบเทยบคา td และ tt เลอกคาทมากกวา จากทงสองคา

td = _____ tt = _____

t1 มลลเมตร

(mm.)

การคานวณหาความหนาของเปลอกถง (Shell) ชนลางสด

ขนท การดาเนนการ

สตรทใชในการคานวณ แทนคาขอมลทไดจากลงในสตร


หนวย

2.1 หาคาความหนาตาสดทยอมรบได tmin

หาคาความหนาตาสดของ Shell (tmin) ตามขนาดเสนผานศนยกลางของถง (D) จากตารางดานลาง

D = _______ เมตร tmin = ______ มลลเมตร

tmin

มลลเมตร (mm.)

หมายเหต ถาถงมขนาดเสนผานศนยกลางระหวาง 3.2-15 เมตร ความหนาของผนงชนลางสดตองไมนอยกวา 6 มม.

D (m) tmin (mm) < 15 5

15 to < 36 6 36 to 60 8

>60 10

2.2 หาคาความหนาออกแบบของ Shell (ts)

เปรยบเทยบคาทไดจากขอ 1.3 (t1) และขอ 2.1 (tmin) โดยเลอกคาทมากทสด

t1 = ________ มลลเมตร tmin = _______ มลลเมตร

ts มลลเมตร

(mm.)


การคานวณหาความหนาของเปลอกถง (Shell) ชนท n

ขนท การ

ดาเนนการ สตรทใชในการคานวณ แทนคาขอมลทได ลงในสตร


หนวย

1.1 หาคาความสงของของเหลวทนามาคานวณ Hn

Hn = H – (n-1)(h) Hn = ____- ( ___ - 1)( ____ ) Hn

เมตร

(m.)

1.2 กาหนดคา H ทจะนาไปแทนคาในขอ 1.3 และ 1.4

H = Hn H = __________ H เมตร

(m.)

1.3 หาคา td t = 4.9D(H − 0.3)GS +

4.9 × _____ ( _____ − 0.3) × ___________ + _____ td มลลเมตร (mm.)

1.4 หาคา tt t = 4.9D(H − 0.3)S 4.9 × ______( ______ − 0.3)______ tt มลลเมตร

(mm.)

1.5 หาคาความหนาจากการคานวณ t1

เปรยบเทยบคา td และ tt โดยเลอกคาทมากกวาจากทงสองคา

td = _____ tt = _____

t1

มลลเมตร

(mm.)

ขนท การ

ดาเนนการ สตรทใชในการคานวณ แทนคาขอมลทได ลงในสตร


หนวย

2.1 หาคาความหนาตาสดทยอมได tmin

หาคาความหนาตาสดของ shell (tmin) ตามขนาดเสนผานศนยกลางของถง (D) จากตารางดานลาง

D (m) tmin (mm) < 15 5

15 to <36 6 36 to 60 8

>60 10 หมายเหต ถาถงมขนาดเสนผานศนยกลางระหวาง 3.2-15 เมตร ความหนาของผนงชนลางสดตองไมนอยกวา 6 มม.

D = ________ เมตร

tmin = ________ มลลเมตร tmin มลลเมตร

(mm.)

2.2 หาคาความหนาออกแบบของ shell ts(n)

เปรยบเทยบคาทไดจากขอ 1.5 (t1) และขอ 2.1 (tmin) โดยเลอกคาทมากทสด

t1 = _________ มลลเมตร

tmin = _________ มลลเมตร

ts(n) มลลเมตร

(mm.)


คาความเคนของวสดแตละชนด

Plate Specification Grade

Nominal Plate Thickness t

mm

Minimum Yield Strength

Mpa

Minimum Tensile Strength

Mpa

Product Design Stress Sd

Mpa

Hydrostatic Test Stress St

Mpa ASTM Specifications

A283M C 205 380 137 154 A283M C 205 380 137 154 A 131M A, B 235 400 157 171 A36M 250 400 160 171

A 131M EH 36 360 490a 196 210 A573M 400 220 400 147 165 A573M 450 240 450 160 180 A573M 485 290 435a 193 208 A516M 380 205 380 137 154 A516M 415 220 415 147 165 A516M 450 240 450 160 180 A516M 485 260 485 173 195 A662M B 275 450 180 193 A662M C 295 435a 194 208 A537M t ≤ 65 345 435a 194 208

65 < t ≤ 100 310 450b 180 193 A537M 2 t ≤ 65 415 550a 220 236

65 < t ≤ 100 380 515b 206 221 A633M C,D t ≤ 65 345 435a 194 208

65 < t ≤ 100 315 450b 180 193 A678M A 345 4853 194 208 A678M B 415 5503 220 236 A737M B 345 4853 194 208 A841M Class 1 345 4853 194 208 A841M Class 2 415 5503 220 236

CSA Specifications G40.21M 260W 260 410 164 176 G40.21M 260WT 260 410 164 176 G40.21M 300W 300 450 180 193 G40.21M 300WT 300 450 180 193

Plate Specification Grade

Nominal Plate Thickness t

mm

Minimum Yield Strength

Mpa

Minimum Tensile Strength

Mpa

Product Design Stress Sd

Mpa

Hydrostatic Test Stress St

Mpa G40.21M 350W 350 450 180 193 G40.21M 350WT t ≤ 65 350 4801 192 206

65 ≤ t ≤ 100 320 4801 192 206 National Standards

235 235 365 137 154 250 250 400 157 171 275 275 430 167 184

ISO Specifications ISO 630 E 355C,

D t ≤ 16 275 410 164 176

16 ≤ t40 265 410 164 176 E 355, D t ≤ 16 355 4903 196 201 16 < t ≤ 40 345 4903 196 201 40 < t ≤ 50 335 4903 196 201

EN Specifications EN 10025 S 355J0,

J2 t ≤ 16 275 410 164 176

16 < t ≤ 1 ½ 265 410 164 176 S 355J0,

J2, K2 t ≤ 16 355 4703 188 201

16 < t ≤ 40 345 4703 188 201 40 < t ≤ 50 335 4703 188 201

a By agreement between the Purchaser and the Manufacturer, the tensile strength of ASTM A 537M, Class 2, A 678M, Grade B, and A 841M, Class 2, materials m be increased to 585 MPa minimum and 690 MPa maximum. The tensile strength of the other listed materials may be increased to 515 MPa minimum and 620 MPa maximum. When this is done, the allowable stresses s all be determined as stated in 5.6.2.1 and 5.6.2.2

b By agreement between the Purchaser and the Manufacturer, the tensile strength of ASTM A 537M, Class 2 materials map be increased to 550 MPa minimum and 690 MPA maximum. The tensile strength of the other listed materials may be increased to 485 MPa minimum and 620 MPa maximum. When this is done, the allowable stresses s all be determined as stated in 5.6.2.1 and 5.6.2.2

ทมา : Table 5-2a- (SI) Permissible Plate Materials and Allowable Stresses API 650 Welded Tanks for Oil Storage ADDENDUM 2011 Chapter 5 (Paper 5-13)


การคานวณคาความเคนสงสด

มาตรฐานเหลก Product design stress, Sd

(MPa)

Hydrostatic design stress, St

(MPa)

มอก. 1479-2541 116 131

มอก. 1499-2541 156 171

มอก. 2060-2543 160 172

ASTM 304 143 161

คานวณหาคาความเคนสงสดขณะใชงาน , Sd

Sd = 32 x yield strength หรอ

52 x tensile strength หนวย เมกะพาสคาล (MPa)

คาความเคนสงสดขณะอดนาทดสอบ, St

St = 43 x yield strength หรอ

73 x tensile strength หนวย เมกะพาสคาล (MPa)

หลงจากคานวณคา Sd และ St จากแตละสตรเสรจแลว เราจะเลอกใชคา Sd และ St ทนอยทสด

ตวอยางการคานวณ คาความเคนสงสดขณะใชงาน และคาความเคนสงสดขณะอดนาทดสอบ ของเหลกมอก. 1499-2541

มาตรฐานเหลก Yield strength (MPa) Tensile strength (MPa) มอก. 1499-2541 235 400

จะได Sd = 32 x 235 = 156 MPa หรอ

52 x 400 = 160 MPa

St = 43 x 175 = 176 MPa หรอ

73 x 330 = 171 MPa

ดงนน เหลกมาตรฐาน มอก. 1499-2541 จะมคา Sd = 156 MPa และคา St = 171 MPa


ตวอยางวสดปผวถงเกบของเหลวตางๆ

Rating – Chemical Effect

A: No effect – Excellent

C: Moderate effect – Fair

B: Minor effect – Good

D: Severe effect – Not Recommended

Footnotes

1. P.V.C. – Satisfactory to 72 °F

หมายเหต : ตารางขางตน เปนการยกตวอยาง Compatibility Resistant Chart ทไดจากผใหบรการหนงซงอาจมความเหมอนหรอแตกตางจากทอนกได (ทมา http://www.quickcutgasket.com/pdf/Chemical-Resistance-Chart.pdf เขาถงเมอกรกฎาคม 2559)

คาอธบายตาราง : จากตารางจะเหนวาวสดทไมทาปฏกรยากบฟนอลคอ วสดทมระดบเปน A เชน Teflon, PVC เปนตน ขณะทวสดทหามนามาใช คอระดบ D เชน Nylon เปนตน

KYNA

R

PVC

(Typ

e 1)

Tygo

n (E

-360

6)

Teflo

n

Noryl

Polya

cetal

Nylon

Cyco

lac (A

BS)

Polye

thylen

e

POLY

PROP

YLEN

E

RYTO

N

CARB

ON

CERA

MIC

CERA

MAGN

ET “A

”

VITO

N

BUNA

N (N

ITRILE

)

Silico

n

Neop

rene

Ethy

lene

Prop

ylene

(EPM

)

Rubb

er (N

atura

l)

Epox

y

Acrylonitrile - - - - - B - D - B A A A - C D - D D - ABarium Carbonate - A A A A A A - B A - A A A A A - A - A ABorax (Sodium Borate) A A A A A A A - B A A A A A A B C A A C ABoric Acid A A B A A A A - B A - A A A A A - A A A A

Furfural1 D D - A D B A D D D A A A - D D D D B D A

Phenol 10% - A C A - - D - - - A - - - B D - C D C CPhenol (Carbolic Acid) A A C A C D D - D B A A D A A D - D D D BSodium Chlorate A A B A A D A - B A A A A - A D - A - A A

ภาคผนวก ค

ตวอยางการคานวณสาหรบถงเกบสารพษ

ขนตอนการคานวณสาหรบการออกแบบถงเกบสารเคม/ คานวณทความจสงสด (V) 500 ลบ.ม.

กาหนดใหระดบของเหลวออกแบบสงสด (H) = 7 เมตร

บรรจฟนอล Specific gravity (G) = 1.07 ทอณหภมใชงานตาสด 15 องศาเซลเซยส

กาหนดใหความหนาเผอกดกรอน CA 0.76 มม./ป ใชงาน 30 ป ดงนน CA = 0.76 x 30 = 22.8 มลลเมตร

วสดทเลอกใช Shell (Plate) เลอกเหลกตามมาตรฐาน ASTM ชนด A36M Group I (As rolled, Semi-killed)

หาคาความเคนของวสดแตละชนด จากตารางภาคผนวกท ข.4 โดย เหลก A36M มคาดงน

ความเคนสงสดขณะใชงาน (Sd) = 160 MPa.

ความเคนสงสดขณะอดนาทดสอบ (St) = 171 MPa.

ความกวางของแผนเหลก (h) = 1.524 เมตร

จาก V = 500 m3, h = 7 m.

D2H = 500

D = ××

D = 9.54 m.

ดงนน เสนผานศนยกลาง, D = 9.54 m. และสรปขอมลถงทใชในการคานวณ ดงน

ความหนาชนลางสด

จากสมการ t = . ( . ) + CA

td = . × . ( . . )( . ) + 22.8

= . + 22.8 = 24.89 mm.

ความหนาจากการอดนาทดสอบ

จากสมการ t = 4.9D(H − 0.3)S

tt = . × . ( . . ) = 1.83 mm.

เปรยบเทยบระหวางคา td = 24.68 mm. และ tt = 1.83 mm.

td > tt ดงนน t1 = 24.89 mm.

ความหนาตาสดสาหรบเสนผานศนยกลาง (D) < 15 m. ดงนน tmin = 6 mm.

ความหนาออกแบบของ Shell (ts) เปรยบเทยบระหวาง t1 = 24.89 mm. และ tmin = 6 mm.

tmin < t1 ดงนนts1 = 24.89 mm.

หลงจากทราบความหนาของชนลางสดแลว ใหกลบไปตรวจสอบวาเกรดเหลกทเลอกมาเหมาะสมกบอณหภมใชงานหรอไม จากรปท 3.1 (โดยพจารณาอณหภมการใชงานตามหวขอ 3.4) กรณของฟนอล ทเลอกพจารณาอณหภมตาสดทมโอกาสเกดขนในขณะใชงานของสถานทตดตง คออณหภม 15 องศาเซลเซยส

9 °C

จากรปจะเหนวาความหนาของเหลกท 24.89 มลลเมตร สาหรบเหลก A36M Group I (As rolled, Semi-killed) จะสามารถใชงานไดทอณหภมไมตากวา 9 องศาเซลเซยส ขณะทโอกาสอณหภมใชงานตาสดอยท 15 องศาเซลเซยส แสดงวาเกรดเหลกทเลอกใชเหมาะสมกบการใชงานโดยไมตองทา Impact test

ความหนาชนถดจากชนลางสด

ความสงของเหลวทนามาคานวณ จากสมการ Hn = H – (n-1)(h)

ความสงของของเหลว Hn = 7.0 – (1-1)( 1.524) และ H1 = 7.0 m. (ชน 1 คอ ชนลางสด)

H2 = 7.0 –(2-1)( 1.524) = 5.476 (ชนท 2)

td = . × . ( . . )( . ) + 22.8 = 24.42 mm.

tt = . × . ( . . ) = 1.41 mm.

เลอก t1 = 24.42 mm.

แต tmin = 6 mm. ดงนนts2 = 24.42 mm.

ถงใบนตองใช shell 5 ชน ดงน

ชนท 1 : ts1 = 24.89 mm.

ชนท 2 : ts2 = 24.42 mm.

ชนท 3 : ts3 = 23.94 mm. (H3 = 7.0 -(3-1)(1.524) = 3.952 m.)

ชนท 4 : ts4 = 23.47 mm. (H4 = 7.0 -(4-1)(1.524) = 2.428 m.)

ชนท 5 : ts5 = 22.99 mm. (H5 = 7.0 -(5-1)(1.524) = 0.904 m.)

หลงจากทราบความหนาของเหลกในแตละชน เมอถงข นตอนการสรางถงจะตองเลอกใชเหลกทมความหนาขนตาอยางนอยตามทออกแบบได

ภาคผนวก ง

1. วธการอดนาเพอทดสอบความดน (Hydrostatic test) มข นตอนดงน ใหทาการตรวจพนจดวยสายตา (Visual inspection) ตามมาตรฐานการตรวจสอบ บรเวณภายนอก ของ

ถง เพอตรวจสอบความถกตองของงานสรางและตดตงถงตามแบบ หาสภาพการผกรอนของถงรบ แรงดน รวมไปถงสภาพบกพรองอนๆ โดยทคณสมบตของผตรวจสอบและทดสอบใหเปนไปตามมาตรฐานผตรวจสอบ และทดสอบโดยไมทาลาย1

ใหทาการกาจดเศษวสดตางๆ จากงานสรางและตดตงถงออกใหหมด และทาความสะอาดภายในถงใหสะอาด

ใหจดหานาสะอาดเพอใชในการทดสอบถง โดยถาเปนถงเหลกกลาไรสนม (Stainless steel) นาจะตองมคาคลอไรดไมเกน 30 ppm.

ใหทาการปดรทางออกทงหมดทเปลอก (Tank shell) ของถงดวยวาลวและหนาแปลนทบเพอไมใหนารวออกจากถงในขณะทาการทดสอบการอดนา (Hydrostatic test)

ใหทาการตรวจสอบคาการทรดตวและความเอยงของถงของถงกอนเตมนาและหลงจากทดสอบความดนและระบายนาออก ทระดบปรมาตรความจถงท 0%, 25%, 50%, 75% และ100%

ใหทาการตรวจสอบความเอยงของถงกอนเตมนาและหลงจากทดสอบความดนและระบายนาออก ทระดบปรมาตรความจถงท 0% และ100%

ใหทาการเตมนาเพอทดสอบความดนของถง โดยใหควบคมอตราการเตมนาเขาถงตาม API 650 ตามตารางดงน

ในระหวางการเตมนาทแตละระดบคอ 25%, 50% และ75% ใหทาการพกการเตมนาเพอตรวจสอบการ

ทรดตวของถงและท 100% ใหทาการคงระดบนาไว 24 ชวโมงเพอทดสอบความแขงแรงและตรวจสอบการรวซมของถง 1.) หากพบจดบกพรอง ใหทาการแกไข ณ จดหรอตาแหนงทมปญหานนๆ ซงโดยสวนใหญมกจะเกด

บรเวณของจดตอทใชงานบอย เชน ขอตอ เกลยวของวาลว หรออาจพบไดบรเวณหนาแปลน(Flange) เปนตน

1 มาตรฐานผทดสอบโดยไมทาลาย สาหรบการทดสอบและตรวจสอบถงเกบนามนเชอเพลง ถงขนสงนามนเชอเพลง ระบบทอขนสงนามนเชอเพลง สถาบนพฒนาเทคนคพลงงาน (http://www.doeb.go.th/v5/show_km.php?tid=105)

2.) หากไมพบจดบกพรอง หรอรอยรวซม ปรบวมใดๆ ของถงเกบ เมอครบระยะเวลา 24 ชวโมง ถอวาถงมสภาพปกต

ทาการตรวจสอบคาการทรดตวและความเอยงของถง ถาคาตางๆ ยอมรบได ใหทาการระบายนาออกจากถง

2. วธการวดคาความดง (Plumbness)2 มข นตอนดงน ดาเนนการตรวจวดโดยรอบของถง 0°, 45°, 90°, 135°, 180, 225°, 270° คาความดงของชนบนสดของถงเมอเทยบกบจดลางสดของถง ตองไมเกน 1/200 ของความสงของถง

ทงนการตรวจวดความดงควรทจะดาเนนการตรวจวดในผนงชนแรกกอน เพอใหมความมนใจวาผนงของเปลอกถงสามารถรองรบคาพกดความเผอทจะเกดขนในทกมต

3. วธการวดคาโกงตวหรอยบตวของผนงถง มข นตอนดงน

3.1 คาโกงตวหรอยบตวของผนงถงตามแนวเชอมตง (Peaking) ตรวจวดโดยการใช Horizontal sweep board ความยาว 36 นว หรอ 900 มลลเมตร คาความโกงผนงตามแนวเชอมตงจะตองไมเกน ½ นว หรอ 12.7 มลลเมตร

3.2 คาโกงตวหรอยบตวของผนงถงตามแนวเชอมนอน (Banding) ตรวจวดโดยการใช Vertical sweep board ความยาว 36 นว หรอ 900 มลลเมตร คาความโกงผนงตามแนวเชอมนอนจะตองไมเกน ½ นว หรอ 12.7 มลลเมตร

2 Plumbness Test (https://lukmanwelding.wordpress.com/storage-tank/)

เอกสารอางอง

1. คลงศพทไทย (ออนไลน). แหลงทมา : https://www.egov.go.th/th/e-government-service/102 2. สานกเทคโนโลยความปลอดภย กรมโรงงานอตสาหกรรม. (2548). คมอการตรวจสอบ ตดตงระบบ

และอปกรณไฟฟาในพนทอนตรายทมไอระเหยของสารไวไฟ. 3. Introduction To Explosive Atmospheres (ออนไลน). แหลงทมา :

http://www.exveritas.com/introduction-to-expolsive-atmospheres/ 4. รศ.ดร.สมพงศ จนทรโพธศร. (2549). พจนานกรมเคม (Dictionary of Chemistry). สานกพมพ

วทยพฒน 5. พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2554 (ออนไลน). แหลงทมา:

http://www.royin.go.th/dictionary/ 6. Agriculture, Trade and Consumer Protection. (2013). chapter ATCP 93 FLAMMABLE,

COMBUSTIBLE AND HAZARDOUS LIQUIDS.

7. The American National Standards Institute/ The American Society of Mechanical Engineers. (1989). ANSI/ASME B 31.4 Liquid Transportation System for Hydrocarbon, Liquid Petroleum

Gas, Anhydrous Ammonia and Alcohols.

8. American Petroleum Institute. (11th edition, 2008). API 620: Design and Construction of

Large Welded Low. Pressure Storage Tanks.

9. American Petroleum Institute. (11th edition, 2012). API 650: Welded Steel Tanks for Oil

Storage.

10. American Petroleum Institute. (4th edition, 2014). API 652: Linings of Aboveground

Petroleum Storage Tank Bottoms.

11. American Petroleum Institute. (4th edition, 2014). API 653: Design and Construction of Large,

Welded, Low-Pressure Storage Tanks.

12. Deutsche Industrie Normen (DIN). (2007). DIN 6600 : Steel Tanks for The Storage of

Flammable and Non- Flammable Water Polluting Liquids Concepts and Inspection.

เอกสารอางอง (ตอ)

13. Deutsche Industrie Normen (DIN). (1989). DIN 6618 : Part 1 Vertical Single-wall Steel Tanks

for the Above Ground Storage of Flammable and Non- Flammable Water Polluting Liquids. 14. National Fire Protection Association (NFPA). (2012). NFPA 30: Flammable and Combustible

Liquids Code.

15. National Fire Protection Association (NFPA). (2012). NFPA 704: Standard System for the

Identification of the Hazards of Materials for Emergency Response.

16. Basle Chemical Industry (BCI). (2009). Tank Farm Guidelines for the Chemical Industry

(TRCI).

หนวยงาน หมายเลขโทรศพท

ตลอด 24 ชวโมง เฉพาะเวลาทาการกรมโรงงานอตสาหกรรม - 02-202-4000ศนยปลอดภยคมนาคม 1356 - ศนยกชพนเรนทร 1669, 02-354-8222 - กรมควบคมมลพษ 1650 02-298-2000

กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย 1784 0-2243-0020-27,0-2241-7470-84

สานกปองกนและบรรเทาสาธารณภยกรงเทพมหานคร

199 02-354-6858

กองบงคบการตารวจทางหลวง 1193, 0-2354-6007 - สวพ. 91 1644, 0 2562 0033-4 - จส. 100 1137, 02-249-9449-58 ตอ 0 -

รวมดวยชวยกน 1677 0-2730-2400

กรณฉกเฉนเกยวกบสารเคม

Documents

คณะทํางานoaep.diw.go.th/safety/wp-content/uploads/2015/01/poison.pdf · 2018-10-31 · 1.2 เกณฑการจ์ําแนกประเภท 1-1 1.3 สมบัตทางกายภาพิ