นพ.ประเวศ วะส

คดถงพระเจาอยหว แลวคนไทยควรทำ�อะไร

คยกบผอ�น

ขอบคณ ผเขยนทกทานทชวยเขยนเปนวทยาทานl บทความทตพมพในนตยสารหมอชาวบาน ยนดทจะใหนำาไปเผยแพรเปนวทยาทานสประชาชน แตตองอางองแหลงทมา

ชอผเขยน (ซงเปนเจาของลขสทธ) ไมอนญาตใหนำาไปเผยแพรเกยวของกบผลประโยชนทางการคาl ขอความโฆษณาใดๆ ทตพมพในนตยสารหมอชาวบานเปนไปตามเงอนไขทางธรกจการคา คณะบรรณาธการไมจำาเปนตองเหน

ดวยเสมอไป

จากวนสวรรคตท ๑๓ ตลาคม จรดวนท ๕ ธนวาคม พ.ศ.๒๕๕๙ น คนไทยทงชาตคดถงคณงามความดของ

พระเจาอยหวภมพลอดลยเดช ททรงมตอคนไทยและตอประเทศไทยตลอดรชสมย ๗๐ ป

เมอคดถงพระเจาอยหวกนถงขนาดน แลวคนไทยควรจะทำาอะไร กคงจะทำาเรองดๆ กนอยางหลากหลายอยาง

ทกำาลงทำา

ทจะเสนอตอไปน เปนวธสรางพลงแผนดน หรอภมพละ คอ...

๑. แตละปจเจกบคคลเกดสำานกในศกดศรแหงความเปนมนษย และลงมอทำาเรองดๆ

คนทกคนมศกดศรและศกยภาพแหงความเปนมนษย แตมกถกมายาคตกดหรอกกขงเอาไวใหรสกดอย ไมม

ศกดศร ไมมศกยภาพ

ถาคดวาพระเจาอยหวทรงรกคนไทยทกคนประดจลกของทาน คนไทยทกคนเปนลกของพระเจาอยหว ซงเปน

มนษยทประเสรฐสดทหาไดยากในโลก

เพราะฉะนนคนไทยทกคนตองรสกภมใจในตวเอง สลดออกจากมายาคตตางๆ สำานกในศกดศรและศกยภาพ

ในความเปนมนษยของตวเอง สำานกเชนนจะทำาใหเกดความสขอยางลกลำา และเกดพลงแหงจตสำานกใหม ซงเปนประดจ

พลงนวเคลยรในตวมนษย ขบเคลอนใหทำาเรองดๆ ตามความถนดของตนๆ

พลงแหงจตสำานกของคนไทยทงมวลจะเปนพลงแผนดนมหาศาล

๒. รวมตวรวมคดรวมทำาเปนกลมสรางสรรค

คนทถกจรตหรอมวตถประสงครวมกนในเรองใดเรองหนง รวมตวรวมคดรวมทำาเปนกลมสรางสรรคในเรอง

ตางๆ อยางหลากหลายเตมแผนดน

กลมสรางสรรคอาจเปนกลมเลกๆ ๓-๔ คน หรอเปนกลมใหญ รวมกนดวยความเปนอสระ ไมมใครบงคบ

ในพนท ในองคกร หรอขามองคกร หรอตามประเดนตางๆ

กลมสรางสรรคนไดเรยนรรวมกนในการปฏบต (Interactive learning through action) ในเรองตางๆ ตามท

กลมสนใจ คนในกลมจะมความสขประดจบรรลนพพาน มพลงของความสำาเรจสงมาก

เมอมกลมสรางสรรคเตมแผนดน กจะเกดพลงแผนดน หรอภมพละอนมหาศาล

๓. เชอมโยงกนเปนเครอขาย

ปจเจกบคคลสรางสรรคตาม ๑ และกลมสรางสรรคตาม ๒ เขามาเชอมโยงกนเปนเครอขาย สงคมไทย

จะเปลยนโครงสรางเปนสงคมเครอขายคลายสมอง ซงมพลงเรยนรสงมาก กลายเปนสงคมอดมปญญา หรอสงคม

ศรอารยะ หลดออกจากปญหาทงปวง กลายเปนสงคมอดมสข คอการอยรวมกนดวยสนตสข อนเปนสงสงสดของความ

เปนมนษย

ฉะนน เมอคดถงพระเจาอยหวภมพล ชวยกนสงเสรมสนบสนนสงคมไตรลกษณะ คอ ปจเจกบคคลสรางสรรค-

กลมสรางสรรค-เครอขายสรางสรรค สสงคมอดมปญญา สงคมอดมสข

6 www.thaihealthbook.com

บอกเลาเกาสบ นพ.สรเกยรต อาชานานภาพ

สรางวนยเลกๆ ใหตนเอง เมอทำาไดกเปนชยชนะหรอความสำาเรจเลกๆ

(small win) เกดความมนใจ ในทสดจะเกดการรตนและมความมงมนใน

การควบคมอาหารและออกกำาลงกาย จนสามารถควบคมนำาหนกได

เรองนทำาใหผมนกถงคำาบอกเลาและคำาถามของ คณอจฉราวรรณ

บำารง ผอำานวยการโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบล (รพ.สต.) บาน-

ดนแดง ต.ปราณต อ.เขาสมง จ.ตราด ทผมไดไปรวมเสวนา เมอหลาย

เดอนกอน

เขาไดเลาถงการรณรงคลดนำาหนกของคนในชมชน ซงหลายคน

ทำาไดสำาเรจ และถามผมวา เขาไดแนะนำาใหคนเหลานคนนำามะนาวกน

ทกวน นำามะนาวมสวนชวยลดนำาหนกไดจรงหรอไม

ผมไมตอบเขาตรงๆ แตสอบถามเพมเตม กไดความวา นอกจาก

แนะใหกนนำามะนาวแลว เขายงเสนอแนะใหควบคมอาหาร ออกกำาลงกาย

หนงสอเลมน เลาถงการ

ศกษาวจยหนงทเรมตนไมมงเนน

ใหผทมนำาหนกเกนทำาการควบคม

อาหารและออกกำาลงกาย แตเรม

จากขอใหพวกเขาทำาการบนทก

อาหารทกนในแตละมอ พบวากลม

คนทยอมลงมอเขยนบนทกรายการ

อาหารและปรมาณทกนในแตละ

มอไดตอเนองทกวนจะประสบผล

ในการลดนำาหนกไดอยางยงยน

ทงนอธบายวา การเขยนบนทก

อาหารการกนไดทกวน เปนการฝก

การเอาชนะสงเลกๆ : กลเมดในการเปลยนนสย

จากหนงสอ “The Power Of Habit” ของ Charles Duhigg แนะกลเมดในการเปลยนนสยของคนเราวา ขอใหเรมจากสงเลกๆ สก ๑ สง ใหเกดความสำาเรจ (small win) กอน กจะปลกพลงแหงความมงมน (will power) ไปสการเปลยนเรองทยากทใหญขนได อาท การลดนำาหนก สำาหรบคนสวนใหญแลวนบวาเปนเรองยาก โดยทวไป เวลาจะใหคนลดนำาหนก เรามกจะใหความรถงโทษภยของปญหาและวธควบคมอาหารและการออกกำาลงกายแกคนทมนำาหนก เกน และหวงวาเขาจะรจกเหตผลและลงมอทำาตามทเรา สอนแนะ แตแลวกพบวาคนสวนใหญขาดแรงจงใจ และไมสามารถยนหยดทำาใหบรรลผล หรอทำาไดชวประเดยวกกลบไปเปนเหมอนเดม

ปท ๓๘ ฉบบท ๔๕๒ ธนวาคม ๒๕๕๙ 7

และทำาสมาธควบคกนไปดวย

เขาสงเกตวาผทลงมอคนนำามะนาวกนทกวนจะมความมงมน

ในการปรบพฤตกรรมและลดนำาหนกไดด

ผมจงสนนษฐานวาทไดผล กนาจะเปนเพราะนำามะนาวถกนำามา

ใชเปนเครองมอหนงในการฝกวนยและพลงแหงความมงมน ผทลงมอคน

นำามะนาวกนทกวน ยอมเกดความรสกบรรลผลสำาเรจเลกๆ (small win)

อนเปนผลมาจากการฝกสรางวนยและการควบคมตนเองเฉกเชนเดยวกบ

ผทลงมอเขยนบนทกอาหารการกนทกวน ทำาใหมความมงมนและยนหยด

ปรบพฤตกรรมจนสามารถลดนำาหนกไดนนเอง.

การปรบเปลยนนสย ตองอาศยความตระหนกรในขอไมดของนสย

นนๆ การมปณธานมงมนทจะเลกสงนนเพราะเหนขอดทเกดตามมา

และกลาลองทำาโดยไมกงวลวาจะสำาเรจหรอลมเหลว (หากกงวลมากก

ทำาใหไมกลาลอง) สวนวธการและเครองมอทใชในการลงมอปฏบตนนม

ไดหลากหลาย

จากประสบการณสวนตวในการเขยนบนทกประจำาวน (ไดอาร) มา

ยาวนาน ผมเหนวา การบนทกเปนเครองมอสำาคญอนหนงทสามารถ

นำามาใชในการเปลยนนสย เพราะเปนตวชวยใหเรารจกใครครวญ

ไตรตรอง สะทอนคด และทบทวนตวเอง เกดการรตน – รจดแขง จดออน

และเปาหมายชวตแหงตน เมอรตนกจะนำาไปสการพฒนาตนในทสด

ในการประชมอบรมเรองการพฒนาตนผมมกจะแนะนำาใหผท

ไมใชเพยงแตฟงเอาความรไวประดบเฉยๆ หากแตอยากลงมอปฏบตเพอ

เปลยนแปลงตวเอง ใหทดลองแกนสยเลกๆ สกเรอง เชน การนอน

ตนสาย การไมตรงเวลา การชอบพดมากกวาฟงคน การไมยมและทกทาย

คนในททำางาน การเสยเวลาดทว/เลนสมารตโฟน ทำาใหขาดสมาธในการ

ทำางาน เปนตน โดยเรมตนดวยการทบทวน วางแผน และเขยนบนทก

(๑) สงทอยากเปลยนมขอทไมดอะไร กขอ (๒) ถาเลกสงนได มขอดอะไร

กขอ (๓) แผนและขนตอนการปฏบต อาจสรปไวในกระดาษ ๑ หนา

ตดไวในทๆ มองเหนไดชด และอานทบทวนใหตวเองฟงตอนหลง

ตนนอน/กอนเขานอน ทกวน

หลงลงมอทำาตามแผนทวางไว ใหเขยนบนทกตอนกอนนอนทกคน

วาแตละวนไดทำาตามปณธานทวางไวมากนอยเพยงใด มความรสก

อยางไร ผลตอบรบจากคนขางเคยงเปนอยางไร อยากทำาอะไรเพมขน

เพอใหบรรลเปาหมาย เปนตน

พบวา หลายคนทลองทำาตามทแนะนำา ประสบผลสำาเรจในการ

เปลยนนสยเลกๆ เกดความมนใจ

มวนยและรจกควบคมตวเองได

ดขน และบางคนกหนมาปรบ

พฤตกรรมสขภาพไดด เชน การ

ออกกำาลงกาย การกนอาหาร

สขภาพ การเจรญสตสมาธ การ

ลดละเหลา บหร เปนตน

กลาวโดยสรป กลเมดใน

การเปลยนนสย คอ การฝกจาก

การทำาสงเลกๆ ใหสำาเรจ จะเกด

วนยและการควบคมตนเอง ซง

จะเสรมใหเกดพลงแหงความ

มงมนในตวเรา กลาทจะเอาชนะ

สงทาทายทใหญขนไป

1

Book Editor B 452 Dec.59 หมอชาวบาน ฉ.452 ธ.ค.59

บทบรรณาธการ

รศ.นพ.ศกดชย วงศกตตรกษ

ณ วนน นตยสารหมอชาวบาน เดนทางมาถงฉบบท ๔๕๒ เดอนธนวาคม พ.ศ.๒๕๕๙

ปกตเดอนธนวาคมซงมวนพระราชสมภพของสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช

รชกาลท ๙ สาหรบปน พสกนกรทกหมเหลาขอนอมนา “ศาสตรพระราชา” ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

และทฤษฎใหม มาเปนแนวทางการดาเนนชวต อานคอลมนบทความพเศษ เรอง “ศาสตรพระราชา

ชาวนาหายจน” หนา ๒๔

ปจจบน ประเทศไทยกาวสสงคมผสงอาย สงทจะตามมาคอผสงอายมจานวนมากขน

(เจบปวยบอยและขาดผดแล) บางทานอยในภาวะเจบปวยเรอรง การรกษาสดทางแลว รอวนตาย

เทานน หมอชาวบานฉบบนมเรองทผอานทกวยควรเตรยมตวเนนๆ...

ปาฐกถาพเศษ เรอง “ระบบสขภาพไทยไมลมละลาย ดวย Palliative care หนา ๓๐

เรองนาร “สขปลายทาง” ท “สนปาตอง” หนา ๔๐

ชวต-งาน-ทรรศนะ “นพ.จรส สงหแกว” ผอานวยการ รพ.สารภ กบการดแลผปวยแบบ

ประคบประคองทบาน หนา ๘๒ และประสบการณดแลผปวย ๒๗ ปของคณแมทองด โพธยอง หนา

๘๘

ไมเกรน เมออาการกาเรบแตไมไดกนยา อาการทเลาชา แตถาหากไดรบยาเกนจาเปนก

อนตรายอกเชนกน ดรายละเอยดไดจาก “ชโรค-แจงยา” หนา ๔๖

พบกนฉบบหนา มกราคม พ.ศ.๒๕๖๐

รศ.นพ.ศกดชย วงศกตตรกษ

บรรณาธการบรหาร นตยสารหมอชาวบาน

4 http://publishing.doctor.or.th

สารบญ ปท๓๘ฉบบท4๕๒ธนวาคมพ.ศ.๒๕๕๙

๖๘๑๐ ๗๒

โรคภยใกลตว๔๕ โยคะ

กวคงภกดพงษ

โยคะกบการละวาง

๔๖ ชโรค-แจงยา

นพ.สรเกยรตอาชานานภาพ

ไมเกรน : อนตรายจากการใชยา

เกนจำาเปน

๕๐ คยกบหมอ๓บาท

นพ.พนจลมสคนธ

สมผสท๖

๕๒ แพทยแผนจน

นพ.ภาสกจ(วทวส)วณนาวบล

เปรยบเทยบอวยวะปอด(๒)

๕๖ เขาใจไกลโรค

พญ.ภทราภรณพงศหลอพศษฏ

เอชไอวรเรว ควบคมได

รทน ปองกนได

๒๐ นวตกรรม...สขภาพด

คมสธนนทศข

กาบกลวยนำาวา...ปดแผล

๒๔ บทความพเศษ

คมสธนนทศข

ศาสตรพระราชา

ชาวนา “หายจน”

๓๐ ปาฐกถาพเศษ

ศ.คลนกนพ.อดมคชนทร

ระบบสขภาพไทยไมลมละลาย

ดวยPalliativecare

๔๐ เรองนาร

คมสธนนทศข

“สขปลายทาง”

ท“สนปาตอง”

Happinessสปาเกตตผดกงจอมมะตม ผลไมและสมนไพร

๑ คยกบผอาน

นพ.ประเวศวะส

คดถงพระเจาอยหว

แลวคนไทยควรทำาอะไร

๓ บทบรรณาธการ

นพ.ศกดชยวงศกตตรกษ

๖ บอกเลาเกาสบ

นพ.สรเกยรตอาชานานภาพ

การเอาชนะสงเลกๆ

กลเมดในการเปลยนนสย

พเศษในฉบบ๑๐ เรองเดนจากปก

ภกญ.ดร.สภาภรณปตพร

มะตมผลไมและสมนไพร

ชโรค-แจงยา ๔๖

ไมเกรน : อนตรายจากการใชยาเกนจำาเปน

ปท ๓๔ ฉบบท ๔๐๕ มกราคม ๒๕๕๖ ๕

ตางประเทศ

- ๑ป๑๒ฉบบ เอเชย ๒,๒๐๘ บาท ยโรปออสเตรเลย๒,๕๙๒ บาท อเมรกาเหนอ/ใต ๒,๙๕๒ บาท

- ๒ป๒๔ฉบบ เอเชย ๔,๓๑๖ บาท ยโรปออสเตรเลย๕,๐๘๔ บาท อเมรกาเหนอ/ใต ๕,๘๐๔ บาท๘๒

สขภาพกาย-ใจ๖๐ คนไขหวเราะคณหมอทรก

นพ.สรชยปญญาพฤทธพงศ

อยา... ชะลอวย...แคใบหนา

๖๔ ธรรมศาสดากบสขภาพ

นพ.สมเกยรตแสงวฒนาโรจน

ตอนท ๑๐. คนไข๓จำาพวก

๗๘ สข...กบการเดนทาง

คมสธนนทศข

เทยวตามรอยพระบาท...

สงคมสขใจ

ปกณกะ๖๘ เขาครว

คมสธนนทศข,รญเจรญศร

สปาเกตตผดกงจอม

๗๒ตนไม-ใบหญา

ดร.ปยรษฎปรญญาพงษ

เจรญทรพย

Happiness

๙๔ บนอานและทางเดน

สายสมรวชระประพนธ

เกยรตภมแหงเมองอยธยา

(ตอนท ๒๒)

นาร๙๖ แวดวงชวตสขภาพ

สงแวดลอม

www.thaihealthbook.com

ชวต-งาน-ทรรศนะ

ในประเทศ-๑ป๑๒ฉบบ๗๒๐บาท-๒ป๒๔ฉบบ๑,๔๔๐บาท-๓ป๒,๑๖๐บาท-๕ป๓,๖๐๐บาท

อตราคาสมาชกนตยสารหมอชาวบาน

เทยวตามรอยพระบาท... สงคมสขใจ

๗๘

สรางสรรค-ชวต๗๔ บนเสนทางชวต

นพ.ประเวศวะส

ถกทอสรางประเทศไทยในฝน (๖)

พระเจาอยหวภมพล-ตวอยาง

บคคลเรยนรสรางพลงแผนดน

๘๒ ชวต-งาน-ทรรศนะ

คมฆธนนทศขอจจะสกล

นพ.จรสสงหแกว

ผอำานวยการโรงพยาบาลสารภ