ตอนท 1การคนพบกมมนตภาพรงส

ผลการเรยนรทคาดหวง1. อธบายถงการคนพบกมมนตภาพรงสของแบคเกอแรลได2. บอกความหมายของกมมนตภาพรงสและธาตกมมนตรงสได3. บอกไดวารงสทออกมาจากธาตกมมนตรงสม 3 ชนด4. วเคราะหแนวการเคลอนทของรงสทง 3 ในสนามแมเหลกได5. บอกสมบตทสำาคญของรงสแอลฟา รงสบตา และรงสแกมมาได

แนวทางการเรยนรเพอพฒนาตนเอง ใชเอกสารประกอบการเรยน ตอนท 1 เรอง การคนพบกมมนตภาพรงส แลวปฏบต ดงน 1. รวมกนอภปรายเกยวกบ การคนพบกมมนตภาพรงส ชนดของกมมนตภาพรงสและ การทดลองหารงสทปลดปลอยจากธาตกมมนตรงส

2. ทำาแบบฝกหดท 1 เรอง การคนพบกมมนตภาพรงส 3. ตรวจแบบฝกหดท 1 จากชดเฉลยแบบฝกหด 4. ศกษาเอกสารประกอบการเรยน เรอง การคนพบกมมนตภาพรงส เพมเตม 5. ปรบปรงแกไขขอผดพลาดจากการทำาแบบฝกหด

1

1.1 การคนพบกมมนตภาพรงส ในป ค.ศ. 1896 เบคเคอเรล (Henri Becquerel) นกฟสกสชาวฝรงเศสไดทำาการทดลอง โดยใชฟลมถายรปใสไวในซองกระดาษดำา และนำาซองกระดาษสดำานวางไวใตสารประกอบยเรเนยม พบวาเมอนำาฟลมไปลางจะปรากฏรอยดำาบนแผนฟลม แสดงวาจะตองมรงสมาจากสารทวางไวคอ มาจากสารประกอบยเรเนยม และจากการศกษารงสน พบวามสมบตบางประการคลายกบรงสเอกซ เชน สามารถทะลผานวตถตางๆไดและทำาใหอากาศแตกตวเปนไอออนได แตตางกนทรงสเอกซจะเกดขนเองไมได และยงพบอกวา สารประกอบของธาตยเรเนยมทกชนด ทำาใหเกดรอยดำาบนแผนฟลม จงเสนอวา รงสนเกดจากธาตยเรเนยม และเรยกรงสนวา รงสยเรนก ป ค.ศ. 1899 รทเธอรฟอรด (Ernest Rutherford) พบวาธาตยเรเนยมแผรงสได 2 ชนด และไดตงชอรงสทมอำานาจทะลทะลวงตำาวา รงสแอลฟา“ (Alpha rays)” และรงสทมอำานาจทะลทะลวงสงวา รงส“

เบตา(Beta rays)” ป ค.ศ.1900 วลลารด (P. Villard) พบ รงส“แกมมา(Gamma rays)” ซงมอำานาจทะลทะลวงสงกวารงสเบตา

ตอมา ปแอรและแมร คร (Pierre and Marie Curie) ไดทำาการทดลองกบธาตหลายชนดและพบวา ธาตบางชนด เชน ทอเรยม เรเดยม พลโตเนยม มการแผรงสไดเชนเดยวกบธาตยเรเนยม ปรากฏการณทสารยเรเนยมแผรงสนวา กมมนตภาพรงส (Radioactivity) และเรยกธาตทแผรงสไดเองวา ธาตกมมนตรงส (Radioactive Element)

1.2 ชนดของกมมนตภาพรงสปจจบนเราพบวารงสทปลอยออกมาจากธาตกมมนตภาพรงสมอย 3 ชนด คอ

2

1. รงสแอลฟา (Alpha rays) ใชสญลกษณ ซงเปนนวเคลยสของธาตฮเลยม ม

สญลกษณทางนวเคลยสเปน He42 ม เลขมวล(Mass Number) เทากบ

4 และเลขอะตอม (Atomic Number) เทากบ 2 ดงนน นวเคลยสใดทปลอยอนภาคแอลฟาออกมาจะตองเสยประจบวกไป 2 และเลขมวลอะตอมจะหายไป 4 สวนใหญมกจะเกดกบนวเคลยสของธาตหนกๆ รงสแอลฟา มพลงงานประมาณ 6 MeV แตเนองจากรงสแอลฟาสามารถทำาใหเกดการแตกตวเปนไอออนของสารทรงสผานไดด จงมอำานาจทะลทะลวงนอยมาก

2. รงสเบตา (Beta rays) ใชสญลกษณ มสญลกษณทางนวเคลยสเปน เมอ e คอ อเลกตรอน มเลขมวล(Mass Number) เทากบ 0 กลาวคอ ไมมมวล และเลขอะตอม (Atomic Number) เทากบ -1 แสดงวามประจไฟฟาเปนลบหนง บางครงเราเรยกรงสนวา เนกาตรอน (Negatron) โดยทวไปรงสเบตา () เปนรงสทเกดจากความไมพอดกนของนวตรอน กบโปรตอนในนวเคลยส ถาในนวเคลยสใดมจำานวนนวตรอนมากเกนไป เราพบวานวตรอนจะสลายตวใหโปรตอนรอนกบอเลกตรอนดงสมการ

ในการนจะไดอเลกตรอนหลดออกมา เรยกวา อนภาคเบตา ทำาใหนวเคลยสใหมมประจบวกเพมขน 1 และมมวลคงเดม เชน (เนกกะตรอน)

3

ถาในนวเคลยสใดมจำานวนโปรตรอนมากเกนไปพบวาโปรตรอนจะสลายตวใหนวตรอนกบโพสตรอน (Positron ) ซงเขยนสญลกษณทางนวเคลยรเปน

ในการนเราเรยกโพสตรอนเปนอนภาคเบตาเหมอนกนซงถา

นวเคลยสใดใหโพสตรอนจะไดนวเคลยสใหมมเลขอะตอมลดลงไป 1 และมมวลคงเดม เชน

(โพสตรอน)

3. รงสแกมมา (Gamma rays) ใชสญลกษณ เปนรงสทมสภาพเปนกลางทางไฟฟา ไมมประจไฟฟา มอำานาจในการทะลทะลวงมากกวารงส และรงส ไมเบยงเบนในสนามแมเหลก เปนรงสทไมมประจไฟฟาเกดจากการทนวเคลยสเปลยนจากสถานะกระตนเปนสถานะพน ดงนน ประจและเลขมวลจงไมเปลยน มกเกดหลงจากทมการปลอยอนภาคเบตาหรอแอลฟา มสมบตคลายรงสเอกซ คอ เปนคลนแมเหลกไฟฟาทมความยาวชวงคลนสนมาก จงเปนรงสทมอำานาจทะลทะลวงสงสด

หนวยมวลอะตอม (atomic mass unit) หนวยมวลอะตอม เปนหนวยทใชวดมวลของอะตอมหรออนภาค โดยนยามให 1 หนวยมวลอะตอมมคาเทากบ เทา ของมวลอะตอมคารบอน-12 หนวยมวลอะตอมแทนดวยสญลกษณ u ดงนน จากนยามจะเขยนไดวา

1.3 การทดลองหารงสทปลดปลอยจากธาตกมมนตรงส นำาธาตกมมนตรงส เรเดยม (Radium )ใสไวในกลองตะกวรปท 1 แลวปลอยใหสลายตว มนจะปลดปลอยรงสออกมา 3 แนว คอ แนวแรกวงเปนเสนตรงแสดงวาไมมประจไฟฟาไดแก รงสแกมมา () แนวทสองวงโคงไปทางซายแสดงวารงสนมประจไฟฟาเปน

4

บวกไดแก รงสแอลฟา() และแนวทสาม โคงไปทางขวา แสดงวารงสนมประจไฟฟาเปนลบไดแก รงสเบตา () ดงแสดงในภาพท 1

ภาพท 1 การทดลองเพอหาชนดของรงสโดยการเคลอนรงสผานสนามแมเหลก

ขอสงเกต1.ในกรณทวๆไปเมอกลาวถง รงสเบตา จะหมายความถง

อเลกตรอนทมพลงงานสง สวนโพสตรอนเราจะไมคอยพบ เพราะมชวงเวลาปรากฏตวนอยมาก เนองจากโพสตรอนจะมารวมตวกบอเลกตรอนซงมกระจดกระจาย อยในอากาศกลายเปนรงสแกมมา

2. การทนวเคลยสปลอยรงสเบตาออกมา มไดหมายความวา นวเคลยสเสยอเลกตรอน เพราะนวเคลยสไมมอเลกตรอนแตไดมาจากการทนวตรอนสลายตวกลายเปนโปรตอน

3. อำานาจทะลทะลวงของรงสทงสามในอากาศ เรยงจากมากไปนอยจะไดดงน ทงนเพราะ

- อนภาคแอลฟามประจมาก คอ +2e ขนาดใหญ (A=4) และวงชาจงมโอกาสทำาใหโมเลกลของอากาศรอบตวแตกตวเปนอออนไดงาย ทำาใหเสยพลงงานมากจงหยดเรวไปไมไดไกล - อนภาคเบตา มประจนอยคอ -e ขนาดกเลกและวงเรวมากโอกาสทจะชนอากาศนอย จงเสยพลงงานนอย ทำาใหวงไปไดไกลขน

5

- รงสแกมมาเปนคลนแมเหลกไฟฟา โอกาสทจะทำาใหอากาศแตกตวเปนอออนมนอยมาก โดยเฉลยจงวงไปไดไกลทสด

เราอาจสรปลกษณะเฉพาะของรงสแอลฟา เบตาและแกมมา ไดดงตารางท 1 ตารางท 1 ลกษณะเฉพาะของรงสแอลฟา เบตาและแกมมา รงส มวล

(amu)ประจ

(คลอมบ)

พลงงาน

(MeV)

พสยในอากาศ(เมตร)

ความสามารถ

สมพทธททำาใหอากาศแตกตวเปน

อออน

วสดทใชกน

4.00 +2e 4-10.5

2.5x10-2

2500 กระดาษหนาๆ หนงสตว, แผนอะลมเนยมหนาประมาณ 0.01 ซม.

amu

9.11 x 10-31kg

-e 0.02-3.55

1-3 100 แผนอะลมเนยม แผนไมกา หนาพอประมาณ ตะกว

0 0 0.4-5.0

ไมแนนอน(ไปไดไกล

มาก)

1 ตะกวหนาๆ หรอ คอนกรตหนาๆ

6

* พสยในอากาศ หมายถง ระยะทางทรงสวงจนกระทงพลงงานเปนศนย คอ หยดนง** ความสามารถสมพทธททำาใหอากาศแตกตวเปนอออนของรงสแตละชนด ใหคดเทยบกบรงสแกมมา หรอคลนแมเหลกไฟฟา ตวอยางท 1 จงหาอตราเรวของอนภาคแอลฟาซงมพลงงานจลน 10.5 MeVวธทำา หาความเรวของอนภาคแอลฟาจากสมการ Ek= mv2

จากโจทย Ek = 10.5 MeV = 10.5106 1.610-19 =16.810-13 J

m = 4 amu = 41.6410-27 = 6.6410-27 kg แทนคา 16.810-13 = 6.6410-27

v2

v2 = 5.061014

v = 2.25107 m s อตราเรวอนภาคแอลฟา = 2.25107 m/s

ตอบ

ตวอยางท 2 จงหาอตราเรวของอนภาคเบตาซงมพลงงานจลน ก. 0.02 MeV ข. 3.5 MeVวธทำา หาความเรวของอนภาคเบตาจากสมการ Ek= mv2

ก. ถา Ek =0.02 MeV = 0.021061.610-19 = 3.210-15 J m = 9.1110-31 kg แทนคา 3.210-15 = 9.1110 v

v = 0.7010 v = 0.810 = 810 m/s

อตราเรวของอนภาคเบตา = 810 m/s ตอบ

7

ข. ถา Ek = 3.5 MeV =3.510 1.610 = 5.610-13 J

m = 9.1110 kg แทนคา 5.610 = 9.1110 v

v = 1.2310 v = 1.110 m/s 310 m/s

ตอบ

จะเหนไดวาอตราเรวของอนภาคเบตาทหาไดมคามากกวาอตราเรวของแสง จงใชไมไดแสดงวาการหาจากสมการพลงงานจลนนนไมถกตอง เราจะตองใชทฤษฎสมพทธภาพของไอนสไตนมาคำานวณ จากทฤษฎสมพทธภาพของไอนสไตน เราพบวาอนภาคเมอเคลอนทดวยอตราใกลเคยงกบแสงแลวจะทำาใหมวลของอนภาคนนมคาเพมขน และมวลสวนทเพมนจะอยในรปพลงงานจลนของอนภาค

ใหเดมอนภาคเบตาหยดนงมมวล m0 เมอเคลอนทดวยอตราเรว v มมวลเทากบ m

หาพลงงานจลนของอนภาคเบตา จาก E = mc แทนคา จะได Ek = (m – m0) C ……………( 1)

แต m =

แทนคา m ใน 1 จะได Ek =

c

Ek = m0c - 1

จากโจทย Ek = 3.5 MeV = 3.5101.610-19 = 5.610-13 J

8

m0 = 9.1110-31 kg , C = 3108 m/s

แทนคา 5.610-13 = 9.1110-31

(3108)2

6.83 =

7.83 =

61.31 =

1- = 0.0163 v2 = 0.983791016

v = 2.975108 m/s 3 108 m/s อตราเรวของอนภาคเบตา = 2.975108 m/s ตอบ

1.4 กำาเนดนวเคลยรในประเทศไทย หลงจากสงครามโลกครงท 2 สนสดลง และในป พ.ศ. 2497 เมอประธานาธบด Eisenhower ของสหรฐอเมรกา ไดประกาศนโยบายการใชนวเคลยรในทางสนต และไดแถลงการณนโยบายนตอทประชมสมชชาครงท 9 ของสหประชาชาต และในปลายปเดยวกน คณะกรรมการพลงงานปรมาณผสมแหงสหรฐอเมรกาไดเดนทางมายงประเทศไทย ซงรฐบาลไทย โดยจอมพลสฤษฎ ธนะรชต นายกรฐมนตร ไดแตงตง คณะกรรมการ“เกยวกบพลงงานปรมาณ จำานวน ” 17 คน เขารวมการหารอในครงน เกยวกบแผนการปรมาณเพอสนต (Atoms for Peace)

9

จากการหารอกนในวนนน ทำาใหไทยกบสหรฐอเมรกา ไดลงนามความตกลงเกยวกบการใชพลงงานปรมาณในทางสนต ในเดอนกรกฎาคม ป พ.ศ.2498 โดยมนายพจน สารสน เอกอครราชทตไทยประจำากรงวอชงตน เปนผลงนามรวมกบนาย Walter S. Robertson (Assistant Secretary of State for Far Eastern Affair) และนาย Lewis Strauss (Chairman USAEC) ตอมาในป 2499 ไดมการลงนามความตกลงสำาหรบความรวมมอระหวางรฐบาลแหงราชอาณาจกรไทยกบรฐบาลแหงสหรฐอเมรกา เกยวกบการใชพลงงานปรมาณทางพลเรอน ณ ทำาเนยบรฐบาล โดยมกรมหมนนราธปพงศประพนธ และมน มหาสนทนะ เวชยนตรงสฤษฎ เปนผแทนไทย รวมลงนามกบนาย John F. Dulles และนาย Lewis L. Strauss โดยสหรฐอเมรกา ยนยอมใหรฐบาลไทยเชาซอวสดนวเคลยรพเศษ เพอนำามาใชในการเดนเครองปฏกรณปรมาณ และไดใหความชวยเหลอใหทนแกนกวทยาศาสตรไทยในการฝกอบรมในแขนงตางๆ และคณะรฐมนตร มมตกำาหนดชอ คณะกรรมการทไดแตงตงขนวา คณะกรรมการพลงงานปรมาณเพอสนต “ ”หลงจากทไดมการกอตงทบวงการพลงงานปรมาณระหวางประเทศขน และรฐบาลไทยไดใหสตยาบรรณ รบรองธรรมนญของทบวงการพลงงานปรมาณระหวางประเทศเปนลำาดบท 58 ตงแต 15 ตลาคม 2500 ตอมาเมอเดอนพฤษภาคม 2503 คณะรฐมนตรมมตอนมตใหคณะกรรมการพลงงานปรมาณเพอสนต ทำาสญญาวาจางบรษทประมวลกอสราง กอสรางอาคารเครองปฏกรณปรมาณ โดยมมตใหยายสถานทกอสรางจากจฬาลงกรณมหาวทยาลย มาเปนพนทของมหาวทยาลยเกษตรศาสตรทบางเขน โดยใชงบประมาณการกอสรางและตดตงเปนเงนทงสน 14 ลานบาท ใชเวลากอสราง 2 ปจงแลวเสรจ จนกระทงวนท 25 เมษายน 2504 รฐบาลประกาศใชพระราชบญญตพลงงานปรมาณเพอสนต 2504 และพระราชบญญตจดระเบยบราชการสำานกนายกรฐมนตร (ฉบบท 8) พ.ศ. 2504 ตพมพในราชกจจานเบกษา เลมท 78 ตอนท 36 และนบเปนการจดตงสำานกงานปรมาณเพอสนตขน ม

10

ฐานะเปนหนวยงานราชการระดบกรม สงกดสำานกนายกรฐมนตร โดยมภารกจหลกคอ ศกษา วจย และพฒนา ตลอดจนเผยแพรความรและสนบสนนการใชประโยชนจากพลงงานนวเคลยร รวมถงการกำากบดแลการใชพลงงานนวเคลยรภายในประเทศ รฐบาลโดยจอมพลสฤษฎ ธนะรชต นายกรฐมนตร ไดประกอบพธวางศลาฤกษ อาคารสำาหรบตดตงเครองปฏกรณ เมอวนท 9 เมษายน 2505 และกำาหนดเรยกชอเครองปฏกรณปรมาณวา เครองปฏกรณ“ปรมาณวจย-1 (ปปว.1) หรอ Thai Research Reactor-1 (TRR-1) โดยเครองปฏกรณปรมาณนน ไดซอเครองพรอมทงบรการวศวกรรมนวเคลยรกบบรษทเคอรตสไรตแหงสหรฐอเมรกา และไดทำาสญญาเชาซอวสดนวเคลยรพเศษ เพอใชทำาแทงเชอเพลงนวเคลยร จากคณะกรรมาธการพลงงานปรมาณสหรฐอเมรกาเปนยเรเนยม-235 ความเขมขน 90% จำานวน 5.35 กโลกรม เมออปกรณทกอยางพรอมแลว นกวทยาศาสตรและเจาหนาทสวนเครองปฏกรณ เรมเดนเครองปฏกรณปรมาณวจยครงแรก เมอวนท 27 ตลาคม 2505 ซงบรรลขนวกฤตครงแรกในประเทศไทย เมอเวลา 18.32 น. โดยใชเวลาทงสน 8 ชวโมงครง อก 2 เดอนตอมา ฯพณฯ กรมหมนนราธปพงศประพนธ รองนายกรฐมนตร ทรงเปนประธานพธเปดอาคารปฏกรณปรมาณวจย ซงในโอกาสน เอกอครราชทตสหรฐอเมรกา ถวายเงนชวยเหลอกจการ สามแสนหาหมนเหรยญสหรฐ เพอสนบสนนการดำาเนนกจการพลงงานปรมาณเพอสนตของไทย ในป 2506 งานการใชพลงงานปรมาณเพอสนต ไดโอนตนสงกดจากสำานกนายกรฐมนตร มาสงกดกระทรวงพฒนาการแหงชาต และไดเรมงานวจยดานการนำารงสมาใชในดานตางๆ โดยเรมจากการวจยดานการใชรงส ชวยในการถนอมอาหารและยดอายการเกบพชผกผลไมและเนอสตว ในปตอมา เรมทดลองผลตสารไอโซโทปรงสขน เพอใชในกจการแพทย การเกษตรและการศกษาวจยตางๆ หลงจากเรมมการใชสารรงส สำานกงานพลงงานปรมาณเพอสนต ไดกอสรางโรงงานขจดกากของเหลวกมมนตรงส สามารถขจดของเหลวได 5

11

ลกบาศกเมตรตอชวโมง เพอใหสามารถดำาเนนการจดการกบกากกมมนตรงสไดอยางถกตองตามหลกสากล เมอเดนเครองปฏกรณปรมาณวจย เครองเดมไปไดประมาณ 13 ป จงเหนควรปรบเปลยนเครองปฏกรณ ดงนน เมอ 14 กนยายน 2518 ไดทำาสญญาสงซอและตดตงระบบเครองปฏกรณปรมาณใหมกบบรษท เจเนอรลอะตอมมก เปนแบบ TRIGA MARK III และตดตง ณ อาคารปฏกรณเดม กำาหนดชอไทยวา เครองปฏกรณปรมาณวจย“ -1 / ปรบปรงครงท 1” (ปปว-1/1) และมชอภาษาองกฤษวา “Thai Research Reactor-1 / Modification 1” (TRR-1/M1) ดำาเนนการตดตงโดยใชเวลาประมาณ 2 ป จนกระทง 7 พฤศจกายน 2520 เจาหนาทเดนเครองของสำานกงานฯ รวมกบเจาหนาทของบรษท เจเนอรลอะตอมมก บรรจแทงเชอเพลงปรมาณ เขาในแกนเครองปฏกรณ บรรลสภาวะวกฤต เมอเวลา 21.41 น. ใชเวลาทงสนประมาณ 11 ชวโมง ซงเครองปฏกรณเครองดงกลาวไดเดนเครอง และใชประโยชนในงานวจยมาจนถงทกวนน จะเหนไดวา การนำาเทคโนโลยนวเคลยรมาใชในประเทศไทย เรมกนมานานกวา 45 ป จงไมใชเรองใหมสำาหรบการเรยนรดานนวเคลยรในประเทศไทย อกทงประเทศเรา ยงมบคลากรทมความร ความเชยวชาญดานเทคโนโลยนวเคลยรจำานวนมาก ตลอดเวลากวาครงทศวรรษ ไดมการนำาเทคโนโลยนวเคลยร มาสรางประโยชนอยางกวางขวางกบสงคมไทย และการพฒนาดานนวเคลยรในประเทศไทย กยงคงพฒนาไปอยางตอเนอง เชนเดยวกบนานาอารยประเทศ

2. หนวยงานดานนวเคลยรในประเทศไทย ในประเทศไทย มหนวยงานทเกยวของโดยตรงกบดานนวเคลยร และหนวยงานทใชประโยชนจากเทคโนโลยนวเคลยรอยหลายหนวยงาน ดงน ก. ภาคราชการ 1. กระทรวงวทยาศาสตร

12

สบเนองจากการประชม คณะกรรมการบรหารสภาวจยแหงชาต ครงท 9/2519 มมตใหแตงตง คณะอนกรรมการ วางนโยบายและแผนวทยาศาสตร และเทคโนโลย เสนอแนะใหจดตงกระทรวง วทยาศาสตร เทคโนโลยและการพลงงานขน แตยงไมไดมขอยต กมการเปลยนแปลงรฐบาลเสยกอน รฐบาลตอมา โดยพลเอกเกรยงศกด ชมะนนท เปนนายกรฐมนตร ไดมอบใหคณะทปรกษาระเบยบบรหารของนายกรฐมนตร เสนอรางพระราชบญญตแกไขประกาศคณะปฏวต ซงสภามมตรบหลกการและประกาศในราชกจจานเบกษา ฉบบพเศษ เลมท 96 ตอนท 40 มผลใชเมอ 24 มนาคม 2522 เปนตนมา และไดเปลยนชอเปน กระทรวงวทยาศาสตร เทคโนโลยและสงแวดลอม เมอวนท 4 เมษายน 2535 เปนกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย เมอ 2 ตลาคม 2545 ในบทบาททชดเจนดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย (รายละเอยดสามารถอานเพมเตมไดจาก www.most.go.th) โดยมหนวยงานทรบผดชอบดานความปลอดภยและการใชเทคโนโลยนวเคลยร 2 หนวยงาน คอ สำานกงานปรมาณเพอสนต และสถาบนเทคโนโลยนวเคลยรแหงชาต (องคการมหาชน)

2. สำานกงานปรมาณเพอสนต เปนองคกรหลกในการบรหารจดการดานพลงงานปรมาณในทางสนต เพอการพฒนาประเทศอยางยงยน โดยมอำานาจหนาท ดำาเนนการตามกฎหมายวาดวยพลงงานปรมาณเพอสนต และกฎหมายอนทเกยวของ ออกกฎ ระเบยบ ขอบงคบ วางมาตรการและปฏบตการเพอควบคมและดแล เกยวกบการใชประโยชนพลงงานปรมาณ การเกบรกษาวสดกมมนตรงสและการจดการกากกมมนตรงส ใหเกดความปลอดภยแกผใชและประชาชน ควบคมและกำากบความปลอดภยของโรงไฟฟานวเคลยร กำาหนดเกณฑปรมาณรงสสงสด ทประชาชนและผปฏบตงานทางรงสสามารถรบได รวมทงเสนอแนะเกณฑปรมาณรงสและกมมนตภาพรงสสงสด ในสงอปโภคและบรโภค ดำาเนนการใหเปนไปตามมตของคณะกรรมการพลงงานปรมาณเพอสนต และปฏบตการอนใดตามทกฎหมายกำาหนด ใหเปนอำานาจหนาทของ

13

สำานกงานปรมาณเพอสนต หรอตามทกระทรวงหรอคณะรฐมนตรมอบหมาย (รายละเอยดสามารถอานเพมเตมไดจาก www.oaep.go.th) 3. สถาบนเทคโนโลยนวเคลยรแหงชาต (องคการมหาชน) เปนหนวยงานในกำากบของกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย เปนหนวยงานซงแยกออกมาจากสำานกงานปรมาณเพอสนต โดยมภารกจหลกในการวจยพฒนา ใหบรการและเผยแพรการประยกตใชเทคโนโลยนวเคลยร โดยดำาเนนการวจยและพฒนาดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยนวเคลยร ทสอดคลองกบแนวทางการพฒนาประเทศอยางยงยน ถายทอดเทคโนโลย และใหคำาปรกษาแนะนำาการประยกตใชเทคโนโลยนวเคลยร เพอการพฒนาเศรษฐกจ สงคมและสงแวดลอม บรหารจดการ การเดนเครองปฏกรณนวเคลยรและอปกรณนวเคลยร รวมทงใหบรการดานเทคโนโลยนวเคลยรและดานความปลอดภย พฒนาเครอขายและประสานงานกบหนวยงานทเกยวของทงในและตางประเทศ เผยแพรและสรางความเขาใจเพอใหเกดการยอมรบ และประยกตใชวทยาศาสตรและเทคโนโลยนวเคลยรในการพฒนาประเทศ (รายละเอยดสามารถอานเพมเตมไดจาก www.tint.or.th) ข. สถานศกษา : หนวยงานทมการจดการเรยนการสอนหลกทเกยวของกบเทคโนโลยนวเคลยรในประเทศไทย ปจจบนมสหนวยงานหลก ไดแก 1. ภาควชานวเคลยรเทคโนโลย คณะวศวกรรมศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย เปนภาควชาทเปดสอนในคณะวศวกรรมศาสตร แหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย เปนเวลากวา 37 ปมาแลว เรมเปดสอนในปพทธศกราช 2513 โดยมวตถประสงคเพอผลตบคลากรเขารองรบการทำางานดานรงสและดานพลงงานนวเคลยร การจดการเรยนการสอนของภาควชา ประกอบดวย หลกสตรวศวกรรมศาสตรดษฎบณฑต วศวกรรมศาสตรมหาบณฑต วทยาศาสตรมหาบณฑตและประกาศนยบตรบณฑต โดยมเนอหาหลกสตรครอบคลมตงแตวทยาศาสตรและคณตศาสตรขนพนฐานถงระดบการประยกตใชใน

14

งานวศวกรรมศาสตร อาท วศวกรรมพลงงานนวเคลยร, การประยกตใชรงสในงานอตสาหกรรมและสงแวดลอม, เครองมอและอปกรณทางนวเคลยร, การผลตและใชประโยชนจากไอโซโทปรงส, กระบวนการแปรสภาพทางรงส, สงแวดลอมและความปลอดภย, และวศวกรรมวสดนวเคลยร โดยจดตงหองปฏบตการตางๆ เพอมงเนนทจะทำาการวจยเพอใชประโยชนจากรงสและนวเคลยร (รายละเอยดสามารถอานเพมเตมไดจาก http://nutech0.eng.chula.ac.th) 2. The Fast Neutron Research Facility (FNRF) และศนยวจยไอออนบม ภาควชาฟสกส คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม กอตงมาตงแตป พ.ศ. 2514 ประกอบดวยเครองมอและอปกรณทางนวเคลยรฟสกส มากมาย อาท เครองเรงอนภาคชนดตนกำาเนดนวตรอน ขนาด 14-MeV นอกจากนน หนวยงานวจยยงประกอบดวย โรงซอมบำารงเครองมอและอปกรณ ซอมบำารงระบบสญญากาศและระบบอเลกทรอนกส มงานวจยดานเครองเรงอนภาค ฟสกสพลาสมา ในหวขอตางๆ ทงดานวทยาศาสตรพนฐานและประยกต ในสาขาตางๆ ทงวสดศาสตร การแพทย สงแวดลอมและชววทยา เปนตน (รายละเอยดสามารถอานเพมเตมไดจาก http://www.fnrf.science.cmu.ac.th) 3. ภาควชารงสประยกตและไอโซโทป คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร เรมผลตบณฑตระดบปรญญาตร รนแรกในปการศกษา 2524 และไดพฒนาขดความสามารถในการรบนสตและผลตบณฑตเพมขนเปนลำาดบ สำาหรบการศกษาในระดบปรญญาโท ภาควชาไดจดทำาหลกสตรวทยาศาสตรมหาบณฑต (สาขารงสประยกตและไอโซโทป) ในป พ.ศ. 2543 และเรมรบนสตเขาศกษารนแรกในปการศกษา 2544 ภารกจหลกทกำาหนดไวในแผนพฒนาการศกษาระดบอดมศกษาแหงชาต ของภาควชาคอ งานดานการเรยนการสอน การวจยและใหบรการดานวชาการแกสงคม (รายละเอยดสามารถอานเพมเตมไดจาก http://www.apprad.sci.ku.ac.th)

15

4. ศนยบรการฉายรงสแกมมาและวจยนวเคลยรเทคโนโลย สถาบนวจยและพฒนาแหงมหาวทยาลยเกษตรศาสตร ดำาเนนการตงแตเดอนตลาคม พ.ศ. 2540 ประกอบดวยอาคารฉายรงสแกมมาทใชตนกำาเนดรงสแกมมา (Co-60) มหนาท ความรบผดชอบสนบสนนการเรยนการสอนดานการปรบปรงพนธพชโดยใชรงสและเทคโนโลยนวเคลยร ของนสตระดบปรญญาตร โท เอก สนบสนนการวจยและใหบรการกบนกวจยทางดานการปรบปรงพนธพชของประเทศไทย และประเทศในภมภาค โดยการฉายรงสแบบเฉยบพลน (acute) หรอแบบโครนก (chronic) จดการฝกอบรมประชมและสมมนาวชาการ ถายทอดเทคโนโลย ใหขอมลทางวชาการทเกยวของกบการใชเทคนคการกลายพนธ ในการปรบปรงพนธพช และการใชเทคโนโลยนวเคลยรทางดานการเกษตร ทงในระดบประเทศและระดบภมภาค สรางพนธไมดอกไมประดบดวยรงส ใหขอมลทางวชาการตอเกษตรกร และเผยแพรพนธพชใหมใหเกษตรกรไดใช (รายละเอยดสามารถอานเพมเตมไดจาก http://www.rdi.ku.ac.th/gamma-irradiation )

ค. หนวยงานทางการแพทย ปจจบนประเทศไทย มหนวยงานทางการแพทยทใหบรการดานเวชศาสตรนวเคลยรรวมทงสน 26 แหง อยในกรงเทพฯ และปรมณฑล 15 แหง และอยในเมองใหญๆ ในตางจงหวดอก 9 แหง หนวยงานเหลานจะมการใชเภสชรงสแกคนไข ทงเพอการวนจฉยและการรกษา หรอการใชรงสเพอการรกษาโรคมะเรง เปนตน ซงจะเหนวาหนวยงานเหลาน สวนใหญอยในกรงเทพฯ ทำาใหไมสามารถใหบรการแกผปวยทอยหางไกลไดอยางทวถง จงยงมความตองการการขยายตวอกมาก เพอคณภาพการใหบรการดานสาธารณสขในดานนแกประชาชนชาวไทย ทมแนวโนมจะมอายยนยาวมากยงขน นอกจากนน เครองมอทางการแพทยทใชเทคโนโลยนวเคลยร และมการใชอยางกวางขวาง ไดแก เครองเอกซเรย CT Scan และ MRI โดย

16

เฉพาะเครองเอกซเรย ซงมอยเกอบทกหนวยงานทางการแพทยในประเทศ แมแตในคลนกเอกชน ทงน การใชงานเครองมอดงกลาว มการควบคมและตรวจสอบจากหนวยงานของรฐอยางใกลชด เพอความปลอดภยทงแกคนไขและผปฏบตงาน ง. องคกรอสระ ประเทศไทยมการดำาเนนงานของสมาคมวชาชพทเกยวของดานนวเคลยรมาเปนเวลานาน ทานจะสามารถศกษารายละเอยดไดจากเวบไซตของสมาคมเหลาน อาทเชน - สมาคมนวเคลยรแหงประเทศไทย (www.nst.or.th) - สมาคมการทดสอบโดยไมทำาลายแหงประเทศไทย (www.lsnl.org) - สมาคมเวชศาสตรนวเคลยรแหงประเทศไทย (www.thaisnm.org) - ราชรงสแพทยวทยาลยแหงประเทศไทย (www.rcrt.or.th) - สมาคมรงสวทยาหลอดเลอดและรงสรวมรกษาไทย (www.thaivir.org)

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

17