qwater.rid.go.thqwater.rid.go.th/report/file60/exam60/word/ลำปาว.docx · Web viewรายงานประจำปี 2560. คุณภาพน้ำชลประทาน(มาตรา

รายงานประจำาป 2560คณภาพนำ�า

ชลประทาน(มาตรา 8)

โครงการสงนำ�าและบำารงรกษาลำาปาว

สำานกงานชลประทานท 6กรมชลประทาน

กระทรวงเกษตรและสหกรณ

-ก-

บทสรปสำาหรบผบรหาร

จากการเกบเงนคานำ�าชลประทาน กรมชลประทานจงไดคำานงถงความปลอดภยของผใชนำ�า จงมนโยบายในการตรวจวดคณภาพนำ�าเพอใหผใชไดใชนำ�าอยางมนใจในคณภาพของนำ�าทนำาไปใช จงไดแตงต�งคณะทำางาน โดยอธบดกรมชลประทานไดลงนามในคำาสงแตงต�งคณะทำางานปรบปรงคณภาพนำ�าชลประทาน ตามคำาสงกรมชลประทานท ข 866/2555 ลงวนท 22 สงหาคม 2555 เพอใหผลการดำาเนนงานดานปฏบตการตามตวช�วด ซงในปงบประมาณ พ.ศ. 2560 ถกกำาหนดใหอยในตวช�วดท 3.4 คณภาพนำ�าชลประทาน ของเงนทนหมนเวยน เพอการชลประทานทออกกฎกระทรวงเรยกเกบเงนคานำ�าชลประทาน มระดบความสำาเรจของการจดทำาแผนและการดำาเนนการตามแผนการปรบปรงคณภาพนำ�าของกรมชลประทานท�งในระยะส�นและในระยะยาวเปนไปอยางมประสทธภาพ

โครงการสงนำ�าและบำารงรกษาลำาปาว ไดรบงบประมาณในการตรวจวดคณภาพนำ�าต�งแตปงบประมาณ พ.ศ. 2556 ซงเปนปแรกทกรมชลประทานไดทำาการตรวจวดคณภาพนำ�าในทางนำ�าชลประทานทมการเรยกเกบเงน ในปงบประมาณ พ.ศ. 2560 พบวา คณภาพนำ�าในทางนำ�าชลประทานในเขตโครงการฯ ผานเกณฑคณภาพนำ�าในทางนำ�าชลประทาน ทกจดตรวจวด ดงน�นเมอคำานวณเปนคาคะแนนตามเกณฑคณภาพนำ�า คะแนนดบทไดคอ (6/6)x100 = 100 คาถวงนำ�าหนกนำ�าใชการของนำ�าตนทนของโครงการฯ เทากบ 1.05 นำ�าใชการอยในระดบด ดงน �น คาคะแนนของตวช�วด 3.4 คอ 100x1.05 = 105 จากเกณฑตวช�วด 3.4 คณภาพนำ�าชลประทานประจำาปงบประมาณ พ.ศ. 2560 จะไดผลการดำาเนนงานตามตวช�วด 3.4 ของโครงการฯ อยในระดบ 5 เนองจากคาคะแนนเทากบ 100 อยในเกณฑระดบ 5

ผลการตรวจวดคณภาพนำ�าของโครงการ พบวา ดชนท 1 อณหภม สงสดในเดอนเมษายน อยในเกณฑมาตรฐาน ดชนท 2 ความเปนกรด-ดางสงสดในเดอนมกราคม อยในเกณฑมาตรฐาน ตำาสดในเดอนธนวาคม ตำากวาเกณฑมาตรฐาน ดชนท 3, 4 และ 6 กลมความนำาไฟฟา ประกอบดวย คาความนำาไฟฟา คาความเคมและ ปรมาณของแขงท�งหมดละลายนำ�า มคาสงสดในเดอนเมษายน อยในเกณฑ ดชนท 5 คาออกซเจนละลายนำ�าตำาสดในเดอนธนวาคม อยในเกณฑมาตรฐาน โดยรวมแลวคณภาพนำ�าของโครงการฯ อยในเกณฑทด

ปญหาอปสรรคในระยะแรกๆ มปญหาเรองเครองมอคอนขางตองดแลบำารงรกษาเปนอยางด ในการใชงานตองคอยดแลและเอาใจใสเปนอยางด สำาหรบปญหาดานงบประมาณดานการจดหานำ�ายาในการตรวจวด ยงไมชดเจนวาจะตองดำาเนนการอยางไร ในภาพรวมสำาหรบโครงการสงนำ�าและบำารงรกษาลำาปาวปญหาดานการตรวจวด การปอนขอมล สามารถจดการได

-ข-

คำานำา

รายงานประจำาปฉบบน�จดทำาข�นเพอสรปผลการตรวจวดคณภาพนำ�าชลประทาน ตามมาตรา 8 ของโครงการสงนำ�าและบำารงรกษาลำาปาว สำานกชลประทานท 6 ภายใตคณะทำางานปรบปรงคณภาพนำ�าชลประทาน ทไดรบงบประมาณจากเงนทนหมนเวยน ตามตวช�วดท 3.4 คณภาพนำ�าเพอการชลประทาน ประจำาปงบประมาณ พ.ศ. 2560 ทกรมชลประทานไดลงนามคำารบรอง ซงนอกเหนอไปจากทภารกจหนาททจะตองดำาเนนการตามคำารบรองแลว การตรวจวดคณภาพนำ�าเปนการเพมความมนใจใหกบประชาชนผใชนำ�าชลประทานวาคณภาพนำ�าทไดรบจากกรมชลประทานเปนไปตามเกณฑการใชนำ�าทรบรองไว เนองจากหากมปญหาคณภาพนำ�าไมผานเกณฑโครงการฯ มหนาทในการทจะปรบปรงคณภาพนำ�าใหเหมาะสมเพอใหผใชนำ�ามความมนใจในการนำานำ�าชลประทานไปใชตอไป

ดงน�นโครงการฯ จงหวงเปนอยางยงวารายงานฉบบน�จะเปนประโยชนตอทกภาคสวนทเกยวของ และชวยกระตนใหทกฝายเหนถงความสำาคญและความจำาเปนของคณภาพนำ�าทเหมาะสมเพอการนำานำ�าไปใชประโยชนทยงยนตอไปในอนาคต

(นายฤาชย จำาปานล)

ผคบ.ลำาปาว

-ค-

สารบญหนาท

บทสรปสำาหรบผบรหาร กคำานำา ขสารบญ คบทท 1บทนำา 1

1.1 ทมาและความสำาคญของการตรวจวดคณภาพนำ�า ตามมาตรา 8 1

1.2 วตถประสงคของการตรวจวดคณภาพนำ�า ตามมาตรา 81

1.3 ประโยชนทคาดวาจะไดรบจากการตรวจวดคณภาพนำ�า ตามมาตรา 8 1

1.4 ตวช�วดผลสำาเรจของการตรวจวดคณภาพนำ�า ตามมาตรา 82

1.5 แผนงาน กระบวนงาน และแผนผงการตรวจวดคณภาพนำ�า4

ประจำาปงบประมาณ พ.ศ. 2560บทท 2คณภาพนำ�าในทางนำ�าชลประทาน 7

2.1 คำาสงคณะทำางานปรบปรงคณภาพนำ�าชลประทาน7

2.2 คณภาพนำ�า 6 ดชน8

2.3 เครองมอและอปกรณทใชในการตรวจวด11

2.4 ข�นตอนในการตรวจวดและบนทกขอมลคณภาพนำ�าชลประทาน14บทท 3ผลการปฏบตงานในปงบประมาณ 2560 32

3.1 จดตรวจวดคณภาพนำ�าของโครงการสงนำ�าและบำารงรกษาลำาปาว 32

3.2 แผน-ผลการดำาเนนงานของโครงการสงนำ�าและบำารงรกษาลำาปาว 34

3.3 ผลการดำาเนนงานตามตวช�วด 3.4 คณภาพนำ�าชลประทาน34

3.4 ผลการตรวจวดคณภาพนำ�าในรายเดอนเฉลยทกจดตรวจวด38บทท 4สรปผลการดำาเนนงาน 43

4.1 สรปผลการดำาเนนงาน 434.2 ปญหาอปสรรคในการตรวจวดคณภาพนำ�าชลประทานตาม

มาตรา 8 434.3 ขอเสนอแนะ 44

บรรณานกรม 45ภาคผนวก ก ผลการตรวจวดรายจดรายดชนคณภาพนำ�า

46ภาคผนวก ข รปการดำาเนนการตรวจวดคณภาพนำ�า

49


บทท 1บทนำา

1.1 ทมาและความสำาคญของการตรวจวดคณภาพนำ�า ตามมาตรา 8

จากการทอธบดกรมชลประทานไดลงนามในคำาสงแตงต�งคณะทำางานปรบปรงคณภาพนำ�า คำาสงกรมชลประทานท ข 866/2555 ลงวนท 22 สงหาคม 2555 เพอใหผลการดำาเนนงานดานปฏบตการตามตวช�วดท 3.5 คณภาพนำ�าชลประทานของเงนทนหมนเวยนทออกกฎกระทรวงเรยกเกบเงนคานำ�าชลประทาน มระดบความสำาเรจของการจดทำาแผนและการดำาเนนการตามแผนการปรบปรงคณภาพนำ�าของกรมชลประทานท�งในระยะส�นและในระยะยาวเปนไปอยางมประสทธภาพ คณะทำางานปรบปรงคณภาพนำ�าไดเรมดำาเนนการตามกระบวนการทกอใหเกดการตรวจวดคณภาพนำ�าตามจดตรวจวดตางๆ ทไดมการเรยกเกบเงนคานำ�าชลประทานข�น ในปงบประมาณ พ.ศ. 2556 ไดกำาหนดใหมการตรวจวดจำานวน 120 จดตรวจวด จาก 20 โครงการ ในปงบประมาณ พ.ศ. 2557 ไดกำาหนดใหมการตรวจวด 179 จดตรวจวด จาก 35 โครงการ ในปงบประมาณ พ.ศ. 2558 ไดกำาหนดใหมการตรวจวด 334 จดตรวจวด จาก 74 โครงการ ในปงบประมาณ พ.ศ. 2559 มจำานวน 325 จดตรวจวด จาก 75 โครงการ และปงบประมาณ พ.ศ. 2560 มจำานวน 334 จดตรวจวด จาก 76 โครงการ

โครงการสงนำ�าและบำารงรกษาลำาปาวเปนโครงการทไดรบงบประมาณในปงบประมาณ พ.ศ. 2556 เรมทำาการตรวจวดในเดอนสงหาคม 2556 เรมทำาการตรวจวดท�งส�น 10 จดตรวจวด ในปงบประมาณ พ.ศ. 2557-2558 ทำาการตรวจวด จำานวน 10 จดตรวจวด เชนกนแตในปงบประมาณ พ.ศ. 2559-2560 ทำาการตรวจวดจำานวน 19 จดตรวจวด

โครงการชลประทานลำาปาว (หนาท 1)


1.2 วตถประสงคของการตรวจวดคณภาพนำ�า ตามมาตรา 8

วตถประสงคในการตรวจวดคณภาพนำ�า ตามมาตรา 8 ของกรมชลประทาน ถกจดทำาข�นเพอ เฝาระวงคณภาพนำ�าใหอยในเกณฑคณภาพนำ�าของชลประทานทกำาหนดไว และหาแนวทางในการปรบปรงคณภาพนำ�าในกรณเกดปญหาคณภาพนำ�า

1.3 ประโยชนทคาดวาจะไดรบจากการตรวจวดคณภาพนำ�า ตามมาตรา 8

ประโยชนทคาดวาจะไดรบในการตรวจวดคณภาพนำ�า ตามมาตรา 8 ของกรมชลประทาน เพอ

(1) สรางความเชอมนในดานคณภาพนำ�าใหกบผใชนำ�า(2) ปรบปรงแกไขใหคณภาพนำ�าเปนไปตามเกณฑทไดกำาหนดไว

1.4 ตวช�วดผลสำาเรจของการตรวจวดคณภาพนำ�า ตามมาตรา 8ตวช�วดท 3.4 คณภาพนำ�าชลประทาน ประจำาปงบประมาณ พ.ศ. 2560สตรการคำานวณ ลำาดบท 1 :

คะแนนด บ= จำานวนจ ดว ดนำ�าค ณภาพนำ�าชลประทานท ได มาตรฐานณส � นปบญช 2560×100จำานวนจ ดว ดค ณภาพนำ�าชลประทานท � งหมดท ดำาเน นการว ดณส � นปบญช 2560

โดยท:-มาตรฐานคณภาพนำ�าชลประทานตองสอดคลองกบเกณฑมาตรฐาน

ประจะปบญช 2560 ของกรมชลประทานทมการระบคามาตรฐานของดชน 6 คาดชน คอ

1. อณหภม (Temp.)2. ความเปนกรดและดาง (pH)3. ความนำาไฟฟา (EC)4. ความเคม (Salinity)



5. คาออกซเจนละลายนำ�า (DO)6. คาของแขงท�งหมดทละลายนำ�า (TDS)-จำานวนจดตรวจวดคณภาพนำ�าชลประทานทเปนตวฐาน อยางนอยตอง

เทากบ 334 จด ซงสอดคลองตามแผนการดำาเนนงานปรบปรงคณภาพนำ�าชลประทาน ประจำาปบญช 2560 ถาเงนทนฯ ไมสามารถดำาเนนการไดใหทำาการปรบลดคะแนนตวช�วดน� 0.50 คะแนนสตรการคำานวณ ลำาดบท 2 :

ค าคะแนน=คะแนนด บ×ค าถ วงนำ�าหน กปร มาณนำ�าใช การโดยท:

ค าถ วงนำ�าหน กปร มาณนำ�าใช การ=¿

-ระดบคะแนนตวช�วด

ตวช�วดระดบ 1

ระดบ 2

ระดบ 3

ระดบ 4

ระดบ 5

การปรบเกณฑวด

3.4 คณภาพนำ�าชลประทาน

ผลป 59

ผลป 59

+X

ผลป 59

+2X

ผลป 59

+3X

100 {X=(100-ผลป59)/4

หมายเหต : ผลป 59 เทากบ 95 นนคอ X=(100-95)/4=5/4=1.25 ดงน�น

ตวช�วด ระดบ 1 ระดบ 2 ระดบ 3 ระดบ 4 ระดบ 53.4 คณภาพนำ�าชลประทาน 95 96.25 97.5 98.75 100

สรปไดวา คาคะแนนมากกวาหรอเทากบ 95.00 แตนอยกวา 96.25 ระดบ 1คาคะแนนมากกวาหรอเทากบ 96.25 แตนอยกวา 97.50 ระดบ 2คาคะแนนมากกวาหรอเทากบ 97.50 แตนอยกวา 98.75 ระดบ 3คาคะแนนมากกวาหรอเทากบ 98.75 แตนอยกวา 100.0 ระดบ 4คาคะแนนมากกวาหรอเทากบ 100.0 ระดบ 5



1.5 แผนงาน กระบวนงาน และแผนผงการตรวจวดคณภาพนำ�าประจำาปงบประมาณ พ.ศ. 2560







บทท 2คณภาพนำ�าในทางนำ�าชลประทาน

2.1 คำาสงคณะทำางานปรบปรงคณภาพนำ�าชลประทานอธบดกรมชลประทานไดลงนามในคำาสงแตงต�งคณะทำางานปรบปรง

คณภาพนำ�า คำาสงกรมชลประทานท ข 866/2555 ลงวนท 22 สงหาคม 2555 เพอใหผลการดำาเนนงานดานปฏบตการตามตวช�วดคณภาพนำ�าชลประทานของเงนทนหมนเวยนทออกกฎกระทรวงเรยกเกบเงนคานำ�าชลประทาน มระดบความสำาเรจของการจดทำาแผนและการดำาเนนการตามแผนการปรบปรงคณภาพนำ�าของกรมชลประทานท�งในระยะส�นและในระยะยาวเปนไปอยางมประสทธภาพ โดยมองคประกอบและอำานาจหนาทดงน�

องคประกอบ ของคณะทำางานฯ เปนดงน�1. ผอำานวยการสำานกบรหารจดการนำ�าและอทกวทยา ประธานคณะ

ทำางาน2. ผอำานวยการสำานกวจยและพฒนา รองประธาน

คณะทำางาน3. ผอำานวยการกองการเงนและบญช คณะทำางาน4. ผอำานวยการสวนอทกวทยา คณะทำางาน

สำานกบรหารจดการนำ�าและอทกวทยา5. ผอำานวยการกลมวจยและพฒนาดานวทยาศาสตร คณะทำางาน

สำานกวจยและพฒนา6-22 ผอำานวยการสวนจดสรรนำ�าและบำารงรกษา คณะ

ทำางานของสำานกชลประทานท 1-17

23 หวหนากลมงานตะกอนและคณภาพนำ�า คณะทำางานและเลขานการสำานกบรหารจดการนำ�าและอทกวทยา



24 หวหนากลมงานเคม คณะทำางานและผชวยเลขานการสำานกวจยและพฒนา

25 หวหนาฝายผลประโยชนและเงนกองทน คณะทำางานและผชวยเลขานการกองการเงนและบญช

โดยมอำานาจหนาท ของคณะทำางานฯ มดงน�1. ศกษา วเคราะห ขอมลคณภาพนำ�าในทางนำ�าชลประทานทออกกฎ

กระทรวงเรยกเกบคาชลประทาน2. จดทำาแผนปรบปรงคณภาพนำ�าชลประทาน ตามผลการศกษาเปน

แผนงานระยะส�น และระยะยาว3. กำากบ ดแล ตดตามผลการดำาเนนงานปรบปรงคณภาพนำ�า

ชลประทานตามแผนงานทวางไว4. ใหขอเสนอแนะ แนวทางการปรบปรงคณภาพนำ�าชลประทานกบ

หนวยงานทเกยวของเพอใหการดำาเนนการปรบปรงคณภาพนำ�ามประสทธภาพ

5. เชญผเกยวของในขอมลเกยวกบคณภาพนำ�าไดตามความเหมาะสม6. ดำาเนนการอนๆ ตามทไดรบมอบหมาย

2.2 คณภาพนำ�า 6 ดชนจากคำารบรองของกรมชลประทาน ในมตท 2 มตดานคณภาพการให

บรการ เปาประสงคท 6 คณภาพนำ�าไดเกณฑมาตรฐาน ตวช�วด ชป.09 : รอยละของอางเกบนำ�าและทางนำ�าชลประทานทคณภาพนำ�าไดเกณฑมาตรฐาน โดยความหมายของตวช�วด ชป.09 น�หมายถง คาเฉลยของการตรวจวดคณภาพนำ�าตามเกณฑคณภาพนำ�าดานการชลประทานในอางเกบนำ�าขนาดใหญ ขนาดกลาง และทางนำ�าชลประทาน กำาหนดดชนคณภาพนำ�าชลประทานดงน�

1) อณหภม (Temperature) ไมเกน 40 องศาเซลเซยสโครงการชลประทานลำาปาว (หนาท 8)


2) คาความเปนกรด-ดาง (pH) อยระหวาง 6.5-8.53) คาออกซเจนละลายนำ�า (Dissolved Oxygen :DO) ไมนอย

กวา 2 มลลกรม/ลตร4) คาความนำาไฟฟา (Electricity Conductivity : EC) ไมเกน

2,000 ไมโครโมห/ซม.5) คาความเคม (Salinity) ไมเกน 1 กรม/ลตร6)ปรมาณของแขงท�งหมดทละลายนำ�าไมเกน 1,300 มลลกรม/ลตรเพอใหการดำาเนนงานของคณะทำางานปรบปรงคณภาพนำ�าสอดคลอง

กบคำารบรองของกรมชลประทาน จงทำาการระบดชนทใชในการตรวจวดและเกณฑดงกลาวขางตน ซงรายละเอยดของแตละดชนเปนดงน�

อณหภม (Temperature)การเปลยนแปลงอณหภมในแหลงนำ�าเกดไดจากการทมแสงสองผาน

ลงไปในแหลงนำ�าตอมามการเปลยนพลงงานแสงเปนพลงงานความรอน อณหภมมความสำาคญตอสงมชวตในนำ�ามาก อณหภมนำ�าและอณหภมอากาศ มความสมพนธกนโดยตรง และเปลยนแปลงตามฤดกาล เมออณหภมสงข�นการละลายของออกซเจนจะลดลง และปรมาณออกซเจนละลายนำ�า จะบงบอกถงความเหมาะสมตอการดำารงชวตของสงมชวต คา DO เปนปจจยทบอกถงการเปลยนแปลงทางชวะวทยาอตราการเกด oxidation ทางชวะวทยา จะเพมข�นตามอณหภมและความตองการ O2 กจะเพมข�นดวยการละลายและการอมตวของ O2 กจะเพมข�นดวยการละลายและการอมตวของ O2 จะข�นอยกบอณหภม ซง O2 ละลายนำ�าไดสงสด 8 mg/l การละลายของออกซเจนเปนปจจยหลกตอขดกำาจดของความสามารถในการ purification ของแหลงนำ�าธรรมชาต อตราการละลายของออกซเจนทมเกลอเจอปนจะนอยกวานำ�าสะอาดและเปลยนแปลงตามฤดกาล เพราะฤดกาลเปลยน อณหภมอากาศเปลยน สงผลใหอณหภมนำ�าเปลยน คา DO เปลยนแปลงตามอณหภมนำ�า

พเอชของนำ�า (pH)



พเอช (pH) มาจากคำาวา Positive potential of the hydrogen ions เปนคาทแสดงใหทราบวานำ�าหรอสารละลายมคณสมบตเปนกรดหรอเปนดาง การวดพเอชของนำ�า เปนการวดปรมาณ ความเขมขนของไฮโดรเจนไอออน (H+) ทมอยในนำ�า ณ เวลาน�น และมผลตอการใชประโยชนของนำ�า ในกจกรรมตาง ๆ ระดบความเปนกรดดาง (pH) มคาอยระหวาง 0 ถง 14 โดยพเอช 7 มคาเปน กลาง คอไมเปนกรดและดาง หากพเอชมคาตำากวา 7 แสดงวานำ�ามคณสมบตเปนกรด แตถาพเอชมคาสงกวา 7 ข�นไปแสดง วานำ�ามคณสมบตเปนดาง พเอชของนำ�ามความสำาคญตอการดำารงชวตของพชและสตวในแหลงนำ�า สำาหรบพเอชทเหมาะสมตอการเจรญเตบโตของสตวนำ�ามคาอยระหวาง 6.5 ถง 8.5 และนำ�าชลประทานทเหมาะสมสำาหรบใชเพาะปลกพชมคาอยระหวาง 6.5 ถง 8.5

ออกซเจนละลายนำ�า (Dissolved oxygen : DO)คาออกซเจนละลายนำ�า คอปรมาณกาซออกซเจนทละลายอยในนำ�า

มหนวยเปนมลลกรมตอลตร ออกซเจนมความสำาคญมากในการดำารงชวตของสตวและพช เพราะออกซเจนจะถกนำาไปใชในขบวนการตาง ๆ ขบวนการทตองการออกซเจนเรยกวา aerobic process กาซตาง ๆ ในบรรยากาศละลายนำ�าไดมากนอยแตกตางกน สำาหรบกาซออกซเจนจดวาละลายนำ�าไดนอยมาก เนองจากไมทำาปฏกรยากบนำ�า ดงน�นการละลายจงข�นอยกบความดนบรรยากาศและอณหภมคาการละลายออกซเจนในนำ�าภายใตความดน 1 บรรยากาศท 0oC สามารถละลายได 14.6 มลลกรมตอลตร และท 35oC จะละลายได 7 มลลกรมตอลตร ซงจะเหนวาคาการละลายลดลงเมออณหภมเพมข�น ตวอยางทเหนไดชดเจนในประเทศไทยคอ ในฤดรอนจะเกดปญหานำ�าเนาเหมน เนองจากในฤดรอนปรมาณ DO ในนำ�ามนอยลงเพราะอณหภมสง นอกจากน� DO ยงข�นอยกบปรมาณเกลอ



แร ในนำ�าทะเลการละลายของออกซเจนจะลดลงการหาคา DO สามารถวดโดยใชเครอง DO Meter ซงเปนเครองมอทสามารถวดปรมาณออกซเจนในนำ�าไดโดยตรงเปนมลลกรมตอลตร หรอใชวธวเคราะหทางเคมทเรยกวา เอไซดโมดฟเคชน (Azide Modification)

ความสำาคญของ DO1. DO ในนำ�าเสยเปนตวช�ปฏกรยาทางชวะทเกดข�น โดยจลชพท

ใชออกซเจนในการยอยสลายเกดเปนผลตภณฑทไมเปนอนตรายเพอเปนแนวทางในการปรบปรงและแกไข หรอจลชพทไมใชออกซเจนแตทำาใหเกดผลตภณฑทมกลนเหมนและทำาใหนำ�าดำาสกปรก

2. คา DO มความสำาคญในการทจะรกษาสภาวะของนำ�า ใหเหมาะสมกบการเจรญ เตบโตของปลาและสตวนำ�าอน คอใหม DO ในปรมาณทพอเหมาะ เชน ไมนอยกวา 5 มลลกรมตอลตร เปนตน

3. คา DO เปนพ�นฐานของคา BOD (Biochemical Oxygen Demand) เพอหากำาลง สกปรกของนำ�าเสย และอตราการออกซเดชนทางชวะ ซงวดโดยการหาคา DO ทเหลอ ณ เวลาตาง ๆ

การนำาไฟฟา (Electric Conductivity)ความนำาไฟฟาเปนคาทบอกถงความสามารถของตวอยางนำ�าใน

การเปนสอนำากระแสไฟฟา ซงสอนำากระแสไฟฟาในนำ�าคอ ไอออน (ion) ของแรธาตตางๆ ซงสวนมากจะเปนเกลอ อนนทรยทละลายอยในนำ�า โดยมหนวยเปนไมโครโมหตอเซนตเมตร ( micromhos/cm : µmohs / cm )หรอไมโครซเมนตตอเซนตเมตร ( microsiemen / cm : µS / cm ) คาความนำาไฟฟาของนำ�าจะมากหรอนอยข�นอยกบผลรวมท�งหมดของคาความนำาไฟฟาของแรธาตทกชนดท�งทเปนไอออนบวกและไอออนลบทละลายอยในตวอยางนำ�าและอณหภมขณะททำาการวด โดยปรกตแลววดเทยบทอณหภม 25 องศาเซลเซยสเปนมาตรฐาน คาความนำาไฟฟาสามารถ



นำามาเปนดชนของคณภาพนำ�าใชในการชลประทาน ซงสถาบนวจยสหรฐอเมรกา (United State Salinity Laboratory : USSL 1954) ไดจำาแนกคณภาพนำ�าตามคาความนำาไฟฟา ดงน�

ช�นท 1 (C – 1) นำ�ามความนำาไฟฟา 0–250 ไมโครโมหตอเซนตเมตร ใชในการชลประทานเพอเพาะปลกพชแทบทกชนด นำ�าน�อาจจะทำาใหดนสวนมากมปรมาณเกลอเพมข�นเลกนอย และในการระบายนำ�าเขาไปในแปลงเพาะปลก อาจทำาใหแรธาตในดนถกชะลางไปบาง นอกจากดนน�นมการดดซมนำ�าไดนอย แรธาตในดนจงไมถกชะลางไป

ช�นท 2 (C – 2) นำ�ามความนำาไฟฟา 250–750 ไมโครโมหตอเซนตเมตร เปนนำ�าทมเกลอละลายอยปานกลาง ใชในการชลประทานเพอเพาะปลกพชทกชนด แตถาพชน�นมความวองไวตอเกลอ จะใชนำ�าน�ตอเมอปลกพชบนดนทสามารถดดซมนำ�าไดด หรอปานกลาง สำาหรบดนทมการดดซมนอยการชะลางเปนไปไดยากจำาเปนจะตองเลอกปลกพชททนตอเกลอปานกลาง และตองพยายามชะลางดนใหมาก

ช�นท 3 (C – 3) นำ�ามความนำาไฟฟา 750–2,250 ไมโครโมหตอเซนตเมตร เปนนำ�าทมจำานวนเกลอปานกลางจนถงสง นำ�าน�ใชระบายไปในดนทมความสามารถทจะดดซมไดปานกลางและด ดนทใชในการเพาะปลกจะตองชะลางอยเสมอ เพอปองกนอนตรายทจะเกดข�นจากเกลอ การปลกพชควรเลอกปลกพชททนเกลอไดด

ช�นท 4 (C – 4) นำ�ามความนำาไฟฟา 2,250 ไมโครโมหตอเซนตเมตร ข�นไป เปนนำ�าทมจำานวนเกลออยสง ใชสำาหรบระบายนำ�าเขาไปในดนทสามารถดดซมนำ�าไดด และจะตองทำาการชะลางดนเปนพเศษ เพอกำาจดเกลอทมอยมากเกนไป ใหออกไปเสยจากดน การปลกพชควรเลอกปลกพชททนเกลอไดอยางดเทาน�น



โดยทวไปในระยะแรกของการใชดนทำาการเพาะปลก นำ�าทมเกลออยมากจะไมกอใหเกดความเสยหายแตเมอเวลาผานไปนานๆ ความเขมขนของเกลอทตกคางอยในดนจะเพมมากข�น เนองจากการระเหยของนำ�าในดน ทำาใหเกดดนเคม สงผลใหพ�นทเกษตรกรรมไดรบความเสยหาย

ความเคม (Salanity)ความเคมของนำ�า คอ ปรมาณของแขงท�งหมดในนำ�า หลงจาก

คารบอเนตถกเปลยนเปนออกไซด โบรไมดและไอโอไดด ถกแทนทดวยคลอไรดและสารอนทรยท �งหมดถกออกซไดซจนหมดส�น เหลอเกลอแรตางๆโดยเฉพาะโซเดยมคลอไรด (NaCl) ทละลายอยในนำ�า หนวยวดทใชกรมตอกโลกรมของนำ�าหรอสวนในพนสวน (ppt.) ความเคมจะแปรผนตามอณหภมและความดน ถาความดนสงปรมาณความเคมกจะสงตามไปดวย การวดความเคมของนำ�าจะใชวธคำานวณจากพารามเตอรทางกายภาพหรอเคม ทมความสมพนธโดยตรงกบปรมาณเกลอแรในนำ�า ไดแก คลอไรด สภาพนำาไฟฟา (Conductivity) ความหนาแนน ดรรชนการหกแหของแสง (Refractory index) และความเรวของเสยง เปนตน ความเคมของนำ�าถอวามความสำาคญตอการดำารงชวตของสตวนำ�ามาก โดยความเคมของนำ�าจะมผลตอการควบคมปรมาณนำ�าในรางกาย เปนผลมาจากความแตกตางของความดนออสโมตกในรางกายสตวนำ�ากบภายนอกรางกาย นอกจากน�แลวความเคมของนำ�ายงมผลกระทบตอพช หากนำานำ�าไปเพอการเพาะปลก ความเคมจะทำาใหเกดผลกระทบตอรากพชไมสามารถดดนำ�าไปเล�ยงลำาตนได ใบพชจะแหง ไหม และตายในทสด ทางดานการประมงไดแบงประเภทนำ�าตามระดบความเคมไวดงน� ความเคมระหวาง 0 – 0.5 ppt. จดวาเปนนำ�าจด (Fresh water) ความเคมระหวาง 0.5 – 30 ppt. จดวาเปนนำ�ากรอย (Brackish water) และความเคมมากกวา 30 ppt ข�นไปเปนนำ�าเคม (Sea water)

คาของแขงทละลายนำ�าท�งหมด (TDS)เปนคาทแสดงถงปรมาณสารทเหลออยในภาชนะหลงจากการ

ระเหยนำ�าออกจากตวอยาง ทผาน



การกรองของแขงแขวนลอยท�งหมดออกแลวนำาไปอบทอณหภม 103o – 105o C โดยมหนวยเปนมลลกรมตอลตร (ppm) ซงสวนใหญอยในรปเกลออนนทรย คา TDS โดยประมาณคำานวณไดโดย คณคาความนำาไฟฟาทมหนวยเปนไมโครโมหตอเซนตเมตรดวยแฟคเตอรทอาจจะแปรผนในชวง 0.55 – 0.9 สำาหรบนำ�าชลประทานใชแฟคเตอร 0.64

ดงน�น TDS ≅ 0.64 ×EC × 106 มหนวยเปน part per million (ppm) หรอ มลลกรมตอลตร

TDS ≅ 0.00064 × EC × 106 มหนวยเปน part per thousand (ppt) หรอ กรมตอลตร

2.3 เครองมอและอปกรณทใชในการตรวจวด

เครองมอทใชในการตรวจวดเครองมอทโครงการสงนำ�าและบำารงรกษาลำาปาวไดรบ คอ เครองมอ

วดคณภาพนำ�าแบบหวรวม (Multi Probe System) ยหอ HACH สำาหรบวดคา EC TDS Salinity และ DO เปนผลตภณฑในกลมของ HQd Series Portable Meter ชอกลมคอ HQ40d-pH/Conductivity/LDO meter, 2-probe connector (pH/conductivity/Salinity/TDS/LDO) แตเครองทโครงการฯ ใชสามารถวดคาได 2 หว คอ หวท 1 วดคา EC TDS Salinity และ หวท 2 วดคา DO ดงรป



หนาจอ หววด EC Salinity TDS



หววด DO หววด pH

เครองมอทใชในการวดคา pH โครงการลำาปาวฯ ใชเครองมอยหอ HACH รน SensION2 วดคา pH และอณหภม ดงรป



เครองมอ วดคา pH ยหอ HACH รน SensION2อปกรณทใชกบเครองมอในการตรวจวด

หนากากสำาหรบปองกนเครอง นำ�ายาทใชในการสอบเทยบเครองมอ

นำ�ากลนและภาชนะบรรจนำ�ายาในการสอบเทยบ

ขวดสำาหรบสอบเทยบ DO



ภาชนะสำาหรบเกบตวอยางนำ�าในการตรวจวดคณภาพนำ�า

2.4 ข�นตอนในการตรวจวดและบนทกขอมลคณภาพนำ�าชลประทาน

ข�นตอนท 1 การสอบเทยบเครองมอทใชในการตรวจวดคณภาพนำ�า

การ Calibrate เครองวดความเปนกรดดาง(pH) ยหอ HACH รน senION2

1. ตอหววด pH เขากบเครอง กดเปดเครอง : และกดปม Ph/mV จนกระทงบนจอแสดง :pH



2. กดปม : Setup เพอเลอก Setup ท 5 ใหเปน 7.00

3.เตรยมสารละลายมาตรฐานสำาหรบสอบเทยบ pH 4.00(สแดง) , 7.000(สเหลอง) และ 10.00(สฟา)



4. กดปม Cal เพอทำาการ Calibrate จอแสดง Standard 1 เพอนำาไปจมสารละลายตวท 1

5.จมอเลคโทรดลงในสารละลายบฟเฟอร pH 4.00 กดปม : Enter จอจะแสดง Stabilizing….. จนกระทงปรากฏ 4.01 (4.00±0.02)

6.เมอคาทวดไดคงท จอจะแสดง Standard 2 ? นำาอเลคโทรดมาชะลางดวยนำ�ากลนอกคร�งแลวซบใหแหง

ลางหววดโดยใชนำ�ากลน แลวเชดดวยกระดาษทชช โดยในการเชดดวยกระดาษทชชจะตองเกบปลายกระดาษทชชเพอปองกนไมใหปลายกระดาษทชชทำาความเสยหายหววดหรอหลดตดหววด และเวลาเชดใหเชดจากดานบนหววดลงสปลายหววด และคอยๆ ซบบรเวณปลายหววดเพอใหสะอาดและไมกระทบตอหววด ดงรป





7. จากน�นจมอเลคโทรดลงในสารละลายบฟเฟอร pH 7.00 กดปม : Enter จอจะแสดง Stabilizing….. จนกระทงปรากฏ 7.00 (7.00±0.02)

8. เมอคาทวดไดคงท จอจะแสดง Standard 3? นำาอเลคโทรดมาชะลางดวยนำ�ากลนอกคร�งแลวซบใหแหง

9.จากน�นจมอเลคโทรดลงในสารละลายบฟเฟอร pH 10.00 กดปม



: Enter จอจะแสดง Stabilizing….. จนกระทงประกฎคา 10.02 (10.0±0.02)

10.เมอคาทวดไดคงท จอจะแสดง : Store?... กดปม Enter เพอเกบคาทวดไดในการ Calibrate (คา slop - 58 + 3 Mv)

11.จากน�นลาง อเลคโทรดดวยนำ�ากลนและซบใหแหง จากน�นนำาไปวดคณภาพนำ�าไดตามตองการ



การ Calibrate เครองวด EC,Sal.,TDS (สำาหรบ HQD Series Portable Meter) ยหอ HACH รน HQ40d

1.ลางทำาความสะอาดหววดความนำาไฟฟา ดวยนำ�ากลนจากน�น ซบใหแหงดวยกระดาษทชช

2. ลางภาชนะใหสะอาด (ปองกนการปนเป� อน) เพอบรรจสารละลายมาตรฐาน EC= 1,412 µS/cm



3. เลอกคานำ�ายาในเครอง

กดปม Setup เลอก CDC401 Settings



เลอก Modify Current Settings เลอก Calibration Options

เลอก Standard: ……. เลอกท 0.01M KCL,1413S/cm -25°C

3.จมหววดลงในสารมาตรฐาน EC= 1,412 µS/cm แลวกดปมสฟา เพอเขาสเมน การปรบเทยบมาตรฐาน(Calibrate)



3.กดปมเขยว หรอปม Read 1 คร�ง ตวเครองจะทำาการปรบเทยบมาตรฐาน ณ จดดงกลาว

4. เมอการปรบเทยบมาตรฐานเสรจส�น หนาจอจะแสดงคาความเขมขนของสารมาตรฐานททำาการปรบเทยบได ถาขอมลการปรบเทยบมาตรฐานดงกลาว อยในชวงทผใชงานพอใจ ใหกดปมสเขยว 1 คร�ง เพอบนทกคา



5.กราฟทหนาจอจะเปลยนจากเครองหมาย ? เปน OK

ตรวจสอบโดยการวดคากบนำ�ายามาตรฐาน 1,413 (1,412 ±14)

การปรบเทยบมาตรฐาน(Calibrate) หววด DO (สำาหรบ HQD Series Portable Meter) ยหอ HACH รน HQ40d



1. ลางทำาความสะอาดหววด DO ดวยนำ�ากลนจากน�น ซบใหแหงดวยกระดาษทชช

2. เตรยมสารละลายทอมตวดวยออกซเจน โดยการนำานำ�ากลน (ควรเปนนำ�ากลนทมการแชเยนเพอใหไดปรมาณออกซเจนทสงกวา และอมตวกวา) ใสลงในขวดประมาณครงขวด แลวเขยาขวดอยางตอเนอง จนไดออกซเจนทอมตว ซงจะใชเวลาประมาณ 1 นาท หรอ ประมาณ 40-50 คร�ง



2. เอาหววด DO จมลงในขวด โดยปองกนอากาศเขาโดยใชกระดาษทชชปดใหสนท แลว กดปม Calibrate

4.กดปมเขยว 1 คร�ง และรอจนกระท�งทำาการปรบเทยบมาตรฐานเสรจส�น โดยหนาจอปรากฏ 100 %



5.จากน�นหนาจอจะแสดง Calibration Summary

6.กดปมสเขยวหรอ Store เพอยอมรบคา

7.กราฟทหนาจอจะเปลยนจากเครองหมาย ? เปน OK



ข�นตอนท 2 การตรวจวดคณภาพนำ�าทจดตรวจวด



ข�นตอนท 3 การดแลบำารงรกษาเครองมอลางหววดแตละชนดดวยนำ�ากลน แลว ซบดวยกระดาษทชชใหแหง

แกะถานออก แลวเกบลงในกลองเกบเครองมอ





ข�นตอนท 4 การบนทกขอมลเขาฐานขอมลคณภาพนำ�า 1. กด click mouse เพอเขาสเวบไซตเพอเขาสระบบฐานขอมล

คณภาพนำ�า http://qwater.rid.go.th/

2. กรอก username และ password เพอเขาสระบบฐานขอมลคณภาพนำ�าฯ



3. เลอกบนทกผลการตรวจวดคณภาพนำ�าลงระบบฐานขอมล

4. เลอกขอมลผลการตรวจวดคณภาพนำ�าเพอตรวจสอบกบขอมลทจดบนทกจากภาคสนาม หรอเพอ Print รายงานผลการตรวจวดคณภาคนำ�าเสนอให จน.คบ.ลำาปาว และ ผคบ.ลำาปาว



บทท 3ผลการปฏบตงานในปงบประมาณ 2560

3.1 จดตรวจวดคณภาพนำ�าของโครงการสงนำ�าและบำารงรกษาลำาปาว

คณะทำางานไดกำาหนดจดตรวจวดใหกบทางโครงการสงนำ�าและบำารงรกษาลำาปาวจำานวนท�งส�น 6 จดตรวจวด โดยท�งหมดรบนำ�าจากทางนำ�าอางเกบนำ�าลำาปาวดงน�

จดท

จดตรวจวด

ทต�งจดตรวจวดคณภาพนำ�า พกด (UTM/WGS

84)ตำาบล อำาเภอ จงหวด N E

1 บ.จรฐพฒนาการเกษตร จำากด

ภดน เมอง กาฬสนธ 183865

9

337255

2 บ.ไทยวาสตารช จำากด (มหาชน) สาขากาฬสนธ

นาตาล ทาคนโท กาฬสนธ 187309

9

314857

3 การประปาสวนภมภาคสาขาสมเดจ

ภสงห สหสขนธ กาฬสนธ 185006

4

337280

4 เทศบาลตำาบลกดจก กดจก ทาคนโท กาฬสนธ 187467

3

301259

5 การประปาสวนภมภาคสาขากมภวาป

ศรธาต ศรธาต อดรธาน 187778

9

309165

6 เทศบาลตำาบลทาคนโท ทาคนโท ทาคนโท กาฬสนธ 187417

1

313422



รปท 3.1 แผนทจดตรวจวดคณภาพนำ�า ในเขตโครงการสงนำ�าและบำารงรกษาลำาปาว



3.2 แผน-ผลการดำาเนนงานของโครงการสงนำ�าและบำารงรกษาลำาปาว

โครงการสงนำ�าและบำารงรกษาลำาปาว ไดรบงบประมาณในการตรวจวดคณภาพนำ�าต�งแตปงบประมาณ พ.ศ. 2556 ซงเปนปแรกทกรมชลประทานไดทำาการตรวจวดคณภาพนำ�าในทางนำ�าชลประทานทมการเรยกเกบเงนคานำ�า มจำานวน 20 โครงการ 125 จดตรวจวด ในปงบประมาณ พ.ศ. 2556-2558 ทำาการตรวจวด จำานวน 4 จดตรวจวด ปงบประมาณ พ.ศ. 2559 ทำาการตรวจวดจำานวน 5 จดตรวจวด ปงบประมาณ พ.ศ. 2560 ทำาการตรวจวดจำานวน 6 จดตรวจวด ผลงานตามแผนการดำาเนนงานประจำาปงบประมาณ พ.ศ. 2560 ททางคณะทำางานปรบปรงคณภาพนำ�าไดทำากรอบไวในสวนทเกยวของกบโครงการฯ เปนดงน�

ลำาดบท

กจกรรม ระยะเวลา ผรบผดชอบ

1 การเสนอของบประมาณสำาหรบคาวสด ครภณฑ และการดำาเนนงานในปงบประมาณ 2561

มกราคม 2560

โครงการไดสงคำาขอต�งงบประมาณประจำาป 2560 ทนตามกำาหนด

2 ดำาเนนการตรวจวด วเคราะห ตดตามผลการตรวจวดคณภาพนำ�า รวมถงสภาพปญหาคณภาพนำ�าไมผานเกณฑ หรอสงผลกระทบตอผใชนำ�า และจดทำารายงานประจำาเดอน ตลอดจนตดตาม และตรวจสอบผลการตรวจวดคณภาพนำ�าของ

ต.ค.59– ก.ย.60

โครงการไดดำาเนนการตรวจวดคณภาพนำ�าทกวนท 15 หรอวนทำาการไมเกนวนท 20 ของทกเดอน และสงขอมลผลการตรวจวดมายงกลมงานตะกอนและคณภาพนำ�าเปนประจำาทกเดอน โดยสงทาง email ทนภายในระยะเวลาท



โครงการ กำาหนด ตามแผน3 จดทำาฐานขอมลคณภาพนำ�า

ตามมาตรา 8ต.ค.59 – ก.ย.60

โครงการไดดำาเนนการปอนขอมลเขาสระบบฐานขอมลไดแลวเสรจภายในเวลาทกำาหนด ตามแผน

4 จดทำารายงานสรปผลการตรวจวดคณภาพ แยกแตละโครงการ และภาพรวมทกโครงการ ประจำาปงบประมาณ พ.ศ. 2560

ก.ย.-ต.ค.60

โครงการสามารถดำาเนนการไดแลวเสรจ ภายในระยะเวลาทกำาหนด ตามแผน

3.3 ผลการดำาเนนงานตามตวช�วด 3.4 คณภาพนำ�าชลประทาน

โครงการสงนำ�าและบำารงรกษาลำาปาวสามารถทำาการตรวจวดคณภาพนำ�าตามทกำาหนดไวไดครบถวนทกจดตรวจวด ทกดชน แตคาเฉลยดชนคณภาพนำ�ารายเดอนพบวา คาดชนคณภาพนำ�าอยในเกณฑด และผานเกณฑมาตรฐานทกคา ดงตารางท 1 ดงน�น ตามตวช�วด 3.4 คณภาพนำ�าชลประทาน ประจำาปงบประมาณ พ.ศ. 2560 ไดผลดงน�

ตามตวช�วด 3.4 คณภาพนำ�าชลประทาน ประจำาปงบประมาณ พ.ศ. 2560สตรการคำานวณ ลำาดบท 1 :

คะแนนด บ= จำานวนจ ดว ดนำ�าค ณภาพนำ�าชลประทานท ได มาตรฐานณส � นปบญช 2560×100จำานวนจ ดว ดค ณภาพนำ�าชลประทานท � งหมดท ดำาเน นการว ดณส � นปบญช 2560

โดยท:-มาตรฐานคณภาพนำ�าชลประทานตองสอดคลองกบเกณฑมาตรฐาน

ประจำาปบญช 2560 ของกรมชลประทานทมการระบคามาตรฐานของดชน 6 คาดชน คอ

1. อณหภม (Temp.)2. ความเปนกรดและดาง (pH)



3. ความนำาไฟฟา (EC)4. ความเคม (Sal)5. คาออกซเจนละลายนำ�า (DO)6. คาของแขงท�งหมดทละลายนำ�า (TDS)

-ในปงบประมาณ พ.ศ. 2560 โครงการสงนำ�าและบำารงรกษาลำาปาว ไดถกกำาหนดใหทำาการตรวจวดจำานวน 6 จดตรวจวด ดงน�นจำานวนจดตรวจวดคณภาพนำ�าชลประทานทเปนตวฐาน อยางนอยตองเทากบ 6 จด ซงสอดคลองตามแผนการดำาเนนงานปรบปรงคณภาพนำ�าชลประทาน ประจำาปบญช 2560 โดยหากโครงการ ไมสามารถดำาเนนการไดตรวจวดใหไดครบจะทำาใหถกปรบลดคะแนนตวช�วดน� 0.50 คะแนนสตรการคำานวณ ลำาดบท 2 :

ค าคะแนน=คะแนนด บ×ค าถ วงนำ�าหน กปร มาณนำ�าใช การโดยท:

ค าถ วงนำ�าหน กปร มาณนำ�าใช การ=¿

-ระดบคะแนนตวช�วด

ตวช�วดระดบ 1

ระดบ 2

ระดบ 3

ระดบ 4

ระดบ 5

การปรบเกณฑวด

3.4 คณภาพนำ�าชลประทาน

ผลป 59

ผลป 59

+X

ผลป 59

+2X

ผลป 59

+3X

100 {X=(100-ผลป59)/4

หมายเหต : ผลป 59 เทากบ 95 นนคอ X=(100-95)/4=5/4=1.25 ดงน�น

ตวช�วด ระดบ 1 ระดบ 2 ระดบ 3 ระดบ 4 ระดบ 53.4 คณภาพนำ�าชลประทาน 95 96.25 97.5 98.75 100

ดงน�นระดบคะแนนของตวช�วด 3.4 คณภาพนำ�าชลประทาน เปนดงน�คาคะแนนมากกวาหรอเทากบ 95.00 แตนอยกวา 96.25 ระดบ 1คาคะแนนมากกวาหรอเทากบ 96.25 แตนอยกวา 97.50 ระดบ 2คาคะแนนมากกวาหรอเทากบ 97.50 แตนอยกวา 98.75 ระดบ 3คาคะแนนมากกวาหรอเทากบ 98.75 แตนอยกวา 100.0 ระดบ 4



คาคะแนนมากกวาหรอเทากบ 100.0 ระดบ 5จะไดวาผลการดำาเนนงานตามตวช�วดท 3.4 ของโครงการสงนำ�าและ

บำารงรกษาลำาปาวอยในระดบ 5 เนองจากคาคะแนนมากกวาหรอเทากบ 100 วธการคำานวณดงตารางท 3.1-3.4

ตารางท 3.1 ปรมาณนำ�าตนทนในอางเกบนำ�าลำาปาว ระดบนำ�าใชการ และคาถวงนำ�าหนกนำ�าใชการ

เดอน

ปรมาตรนำ�า ในอางเกบนำ�าลำาปาว (ลาน ลบ.ม.) รอยละ

นำ�าใชการ

ระดบนำ�าใชการ

คาถวงนำ�าหนกนำ�าใชการ

ความจอางฯ

ความจนำ�าใชการ

ปรมาตรนำ�าใชการ

ตลาคม 2559

2450 1980 1016 51.31

นำ�าด 1.00พฤศจกายน 2559

2450 1980 1031 52.07

นำ�าด 1.00ธนวาคม 2559

2450 1980 1043 52.68

นำ�าด 1.00มกราคม 2560

2450 1980 991 50.05

นำ�าด 1.00กมภาพนธ 2560

2450 1980 844 42.63

นำ�าพอใช

1.05มนาคม 2560

2450 1980 675 34.09


1.05เมษายน 2560

2450 1980 537 27.12

นำ�านอย

1.10พฤษภาคม 2560

2450 1980 405 20.45


1.10มถนายน 2560

2450 1980 557 28.13


1.10กรกฎาคม 2560

2450 1980 757 38.23


1.05สงหาคม 2560

2450 1980 1578 79.70

นำ�าด 1.00กนยายน 2560

2450 1980 1557 78.64

นำ�าด 1.00เฉลย 2450 1980 915.92 46.2

6นำ�า

พอใช1.05

ตารางท 3.2 ผลการตรวจวดคณภาพนำ�ารายเดอนเฉลยทกจดตรวจวดของโครงการฯ



เดอน ปอณหภม(

pH(6.5-8.5)

EC Sal.(1.0 ppt)

DO( 2.0

ppm.

TDS ผานเกณฑ

( 2,000 µS/cm.

(1,300 ตลาคม 29.7

07.48 74.00 0.04 5.64 48.1

0ผาน

พฤศจกายน 28.83

7.57 80.03 0.04 6.08 52.02

ผานธนวาคม 28.1

36.48 76.30 0.04 6.21 49.6

0ไมผาน

มกราคม 25.60

7.91 69.73 0.04 5.79 45.33

ผานกมภาพนธ 24.1

57.82 73.27 0.04 6.16 47.6

2ผาน

มนาคม 27.53

7.73 82.78 0.04 5.32 53.81

ผานเมษายน 31.1

37.31 87.82 0.04 4.61 56.2

0ผาน

พฤษภาคม 28.52

7.35 82.03 0.04 5.71 52.50

ผานมถนายน 29.6

36.82 77.35 0.04 3.36 49.5

0ผาน

กรกฎาคม 24.65

7.23 144.32

0.07 4.71 92.36

ผานสงหาคม 27.4

77.20 102.1

30.05 4.18 65.3

7ผาน

กนยายน 27.47

7.20 102.13

0.05 4.18 65.37

ผานคาตำาสด 24.1

56.48 69.73 0.04 3.36 45.3

3ไมผาน

คาสงสด 31.13

7.91 144.32

0.07 6.21 92.36

ผานคาเฉลย 27.7

37.34 87.66 0.05 5.16 56.4

8ผาน

ตารางท 3.3 ผลการตรวจวดคณภาพนำ�าเฉลยท�งปของแตละจดตรวจวดของโครงการฯ


อณหภม(

40o

C)

pH(6.5-8.5)

EC(

2,000

µS/cm.)

Sal.(1.0 ppt)

DO(2.0 ppm.)

TDS(

1,300 ppm.)

ผานเกณฑ/ไมผาน

เกณฑบรษท จรฐพฒนาการเกษตร

27.60

7.62 88.10

0.05 4.75 56.88 ผานเกณฑ

บรษท ไทยวาสตารช

27.61

7.35 129.33

0.06 4.97 83.27 ผานเกณฑ

การประปาสวนภมภาค

27.60

7.49 78.23

0.04 5.41 50.39 ผานเกณฑ

เทศบาลตำาบลกดจก

27.65

7.32 54.44

0.03 4.62 35.07 ผานเกณฑ

สำานกงานประปา

27.69

7.33 41.30

0.03 4.69 26.63 ผานเกณฑ

เทศบาลตำาบล

28.13

6.89 140.05

0.07 6.61 90.17 ผานเกณฑ



คาตำาสด 27.60

6.89 41.30

0.03 4.62 26.63 ผานคาสงสด 28.1

37.62 140.

050.07 6.61 90.17 ผาน

คาเฉลย 27.71

7.33 88.58

0.05 5.17 57.07 ผานตารางท 3.4 ระดบผลสำาเรจตามตวช�วดท 3.4 คณภาพนำ�าชลประทาน

ประจำาปงบประมาณ พ.ศ. 2560 รายเดอนและเฉลยรายป ของโครงการฯ

เดอน คะแนนดบคาถวงนำ�า

หนก

คาคะแนน(คะแนนดบ x คาถวงนำ�า

หนก)

ระดบผลสำาเรจตาม

ตวช�วด

ตลาคม 83.33 1.00 83.33 0พฤศจกายน 100.00 1.00 100.00 5ธนวาคม 33.33 1.00 33.33 0มกราคม 100.00 1.00 100.00 5กมภาพนธ 100.00 1.05 105.00 5มนาคม 100.00 1.05 105.00 5เมษายน 100.00 1.10 110.00 5พฤษภาคม 100.00 1.10 110.00 5มถนายน 100.00 1.10 110.00 5กรกฎาคม 100.00 1.05 105.00 5สงหาคม 100.00 1.00 100.00 5กนยายน 100.00 1.00 100.00 5

เฉลย 100.00 1.05 105.00 5

3.4 ผลการตรวจวดคณภาพนำ�าในแตละเดอน

ดชนคณภาพนำ�าดานอณหภม (Temperature) พบวา อณหภมของนำ�าสงสด 31.13 องศาเซลเซยส ในเดอนเมษายน อณหภมตำาสด 24.15 องศาเซลเซยส ในเดอนกมภาพนธ และคาเฉลยของอณหภม 27.73 องศาเซลเซยส อยในเกณฑมาตรฐานคณภาพนำ�าทกำาหนดไวคอไมเกน 40 องศาเซลเซยส (ดงตารางท 3.2 และรปท 3.2) โครงการชลประทานลำาปาว (หนาท 44)


ดชนคณภาพนำ�าดานคาความเปนกรด-ดาง (pH) พบวา คาความเปนกรด-ดางของนำ�าสงสดคอ 7.91 ในเดอนมกราคม คาความเปนกรด-ดางของนำ�าตำาสดคอ 6.48 ในเดอนธนวาคม และคาเฉลยของคาความเปนกรด-ดางคอ 7.34 อยในเกณฑมาตรฐานคณภาพนำ�าทกำาหนดไวคอ อยระหวาง 6.5 – 8.5 (ดงตารางท 3.2 และรปท 3.3)

ดชนคณภาพนำ�าดานคาความนำาไฟฟา (Electricity Conductivity; EC) พบวา คาความนำาไฟฟาสงสดคอ 144.32 ไมโครโมห/เซนตเมตร ในเดอนกรกฎาคม คาความนำาไฟฟาตำาสดคอ 69.73 ไมโครโมห/เซนตเมตร ในเดอนมกราคม และคาเฉลยของคาความนำาไฟฟา 87.66 ไมโครโมห/เซนตเมตร อยในเกณฑมาตรฐานคณภาพนำ�าทกำาหนดไวคอ ไมเกน 2,000.0 ไมโครโมห/เซนตเมตร (ดงตารางท 3.2 และรปท 3.4)

ดชนคณภาพนำ�าดานคาความเคม (Salinity) พบวา คาความเคมสงสดคอ 0.07 กรม/ลตร ในเดอนกรกฎาคม คาความเคมตำาสดคอ 0.04 กรม/ลตร ในเดอนมกราคม และคาความเคมเฉลย 0.05 กรม/ลตร อยในเกณฑมาตรฐานคณภาพนำ�าทกำาหนดไวคอ ไมเกน 1.0 กรม/ลตร (ดงตารางท 3.2 และรปท 3.5)

ดชนคณภาพนำ�าดานคาออกซเจนละลายนำ�า (Dissolved Oxygen; DO) พบวา คาออกซเจนละลายนำ�าสงสดคอ 6.21 มลลกรม/ลตร ในเดอนธนวาคม คาออกซเจนละลายนำ�าตำาสดคอ 3.36 มลลกรม/ลตร ในเดอนมถนายน และคาเฉลยของคาออกซเจนละลายนำ�า 5.16 มลลกรม/ลตร อยในเกณฑมาตรฐานคณภาพนำ�าทกำาหนดไวคอ ไมตำากวา 2.0 มลลกรม/ลตร (ดงตารางท 3.2 และรปท 3.6)

ดชนคณภาพนำ�าดานคาของแขงท�งหมดทละลายนำ�า (Total Dissolved Solid ;TDS) พบวา คาของแขงท�งหมดทละลายนำ�าสงสดคอ 92.36 มลลกรม/ลตร ในเดอนกรกฎาคม คาของแขงท�งหมดทละลายนำ�าตำาสดคอ 45.33 มลลกรม/ลตร ในเดอนมกราคม และคาของแขงท�งหมดทละลายนำ�าเฉลย 56.48 มลลกรม/ลตร อยในเกณฑ



มาตรฐานคณภาพนำ�าทกำาหนดไวคอ ไมเกน 1,300.0 กรม/ลตร (ดงตารางท 3.2 และรปท 3.7)



รปท 3.2 กราฟแสดงผลคาอณหภมเฉลยทกจดตรวจวดรายเดอน ของโครงการสงนำ�าและบำารงรกษาลำาปาวในปงบประมาณ พ.ศ. 2560

รปท 3.3 กราฟแสดงผลคา pH เฉลยทกจดตรวจวดรายเดอน ของโครงการสงนำ�าและบำารงรกษาลำาปาวในปงบประมาณ พ.ศ. 2560



รปท 3.4 กราฟแสดงผลคา EC เฉลยทกจดตรวจวดรายเดอน ของโครงการสงนำ�าและบำารงรกษาลำาปาวในปงบประมาณ พ.ศ. 2560

รปท 3.5 กราฟแสดงคาความเคมเฉลยทกจดตรวจวดราย ของโครงการสงนำ�าและบำารงรกษาลำาปาวในปงบประมาณ พ.ศ. 2560



รปท 3.6 กราฟแสดงผลคา DO เฉลยทกจดตรวจวดรายเดอน ของโครงการสงนำ�าและบำารงรกษาลำาปาวในปงบประมาณ พ.ศ. 2560



รปท 3.7 กราฟแสดงผลคาของแขงท�งหมดทละลายนำ�าเฉลยทกจดตรวจวดรายเดอน ของโครงการสงนำ�าและบำารงรกษาลำาปาวในปงบประมาณ พ.ศ. 2560



บทท 4สรปผลการดำาเนนงาน

4.1 สรปผลการดำาเนนงาน

โครงการสงนำ�าและบำารงรกษาลำาปาวมจดตรวจวดท�งส�น 6 จดตรวจวด วตถประสงคของการนำานำ�าโดย 2 ประเภทคอคอ เพอผลตนำ�าประปา บรการประชาชน และบรษทเอกชนใชในการผลตแปงมนสำาปะหลง จากการดำาเนนการตามแผนการดำาเนนงานทคณะทำางานปรบปรงคณภาพนำ�าชลประทานไดกำาหนดไว โครงการดำาเนนการไดแลวเสรจตามข �นตอนและระยะเวลาทคณะทำางานกำาหนด สำาหรบผลตรวจวดคณภาพนำ�าตามมาตรา 8 ของโครงการสงนำ�าและบำารงรกษาลำาปาวคณภาพนำ�าอยในเกณฑทกดชน และผลการดำาเนนงานตามตวช�วดท 3.4 คณภาพนำ�าชลประทาน ประจำาปงบประมาณ พ.ศ. 2560 อยในระดบ 5

ผลการตรวจวดคณภาพนำ�าของโครงการ พบวา ดชนท 1 อณหภม สงสดในเดอนเมษายน อยในเกณฑมาตรฐาน ดชนท 2 ความเปนกรด-ดางสงสดในเดอนมกราคม อยในเกณฑมาตรฐาน ตำาสดในเดอนธนวาคม ตำากวาเกณฑมาตรฐาน ดชนท 3, 4 และ 6 กลมความนำาไฟฟา ประกอบดวย คาความนำาไฟฟา คาความเคมและ ปรมาณของแขงท�งหมดละลายนำ�า มคาสงสดในเดอนเมษายน อยในเกณฑ ดชนท 5 คาออกซเจนละลายนำ�าตำาสดในเดอนธนวาคม อยในเกณฑมาตรฐาน โดยรวมแลวคณภาพนำ�าของโครงการฯ อยในเกณฑทด

4.2 ปญหาอปสรรคในการตรวจวดคณภาพนำ�าชลประทานตามมาตรา 8

1. ปญหาดานบคลากร



เนองจากการตรวจวดคณภาพนำ�าเปนเรองใหมสำาหรบโครงการ อกท�งการใชเครองมอจำาเปนตองมความระมดระวง และโครงการฯ มเปลยนแปลงเจาหนาทตรวจวดทำาใหตองมการเรยนรเพมเตมใหมตลอด

2. ปญหาดานเครองมอและนำ�ายาทใชในการตรวจวด เครองมอทตองทำาการตรวจวดคณภาพนำ�า มความบอบบางในการ

ดแลบำารงรกษาจะตองใชความรความสามารถในการดแล ข �นตอนในการทำางานแตละคร�งแตละอยางเชน การเกบรกษาเครองมอ การสอบเทยบเครองมอ การตรวจวดคณภาพนำ�า เปนตน ตองอาศยความรความเขาใจ ซงถาหากทำาผดข�นตอนจะทำาใหอายการใชงานไมเปนไปตามอายทแทจรง

3. ปญหาดานงบประมาณเนองจากงบประมาณทไดรบ มบางรายการทไมสามารถเบกจายได

ทำาใหตองคนเงนงบประมาณเชน งบประมาณในการตรวจสภาพจดตรวจวด และเนองจากหวอานคณภาพนำ�าบางดชนเชน DO มอายการใชงาน 1 ป และนำ�ายาทใชในการตรวจวดมอายการใชงานและปรมาณทจำากด แตเจาหนาทจากโครงการไมเขาใจวาจะทำาการจดหาไดอยางไร

4.3 ขอเสนอแนะ

จากปญหาอปสรรคดงกลาวขางตน ขอเสนอแนะดงน�(1) เนองจากโครงการฯ ใชบคลากรทเปนพนกงานราชการ จะประสบ

ปญหาการเปลยนแปลงของเจาหนาทอยตลอดเวลา จงจำาเปนตองใหความรในการตรวจวด การสอบเทยบเครองมอ และการดแลบำารงรกษาเครองมอ ดงน�นจงขอใหทางสวนกลาง มกระบวนการจดการใหความรดานดงกลาว

(2) ดานเครองมอ กเชนเดยวกนขอใหทางสวนกลาง มกระบวนการจดการใหความรดานดงกลาว เพอใหเจาหนาทสามารถดำาเนนการไดถกตอง



(3) ดานงบประมาณ ขอใหทางสวนกลางจดสรรงบประมาณและระบเฉพาะสำาหรบ การตรวจวดคณภาพนำ�าตามมาตรา 8



บรรณานกรมคมอการใชงานเครองมอวเคราะหคณภาพนำ�าหลายตวแปร รน YSI 556

MPSวมลมาศ สตารตน. เอกสารประกอบคำาบรรยายโครงการฝกอบรมเชง

ปฏบตการหลกสตร การใชเครองมอตรวจวดคณภาพนำ�า หลกสตรสำาหรบผปฏบตงาน.



ภาคผนวก กผลการตรวจวดรายจดรายดชนคณภาพนำ�า

ภาคผนวก ก-1 ผลการตรวจวดคณภาพนำ�าดานอณหภมของโครงการฯ ประจำาปงบประมาณ พ.ศ. 2560


เดอนททำาการตรวจวดต

.ค.59

พ.ย.59

ธ.ค.59

ม.ค.60

ก.พ.6

0

ม.ค.60

เม.ย.60

พ.ค.60

ม.ย.60

ก.ค.60

ส.ค.60

ก.ย.60

บรษท จรฐพฒนาการ

30 29 27 26 24 28 31 28 30 25 27 27

บรษท ไทยวาสตารช จำากด (มห

30 29 28 26 24 27 31 29 30 25 27 27

การประปาสวนภมภาคเขต 6

30 29 28 26 24 28 31 29 30 24 27 27

เทศบาลตำาบลกดจก (เดม

30 29 28 26 24 28 31 29 30 25 27 27

สำานกงานประปา 30 29 28 26 25 28 31 29 30 25 27 27เทศบาลตำาบล 0 29 29 26 24 28 32 29 30 25 30 30

ภาคผนวก ก-2 ผลการตรวจวดคณภาพนำ�าดานคาความเปนกรด-ดางของโครงการฯ ประจำาปงบประมาณ พ.ศ. 2560



.ค.59

พ.ย.59

ธ.ค.59

ม.ค.60

ก.พ.6

0

ม.ค.60

เม.ย.60

พ.ค.60

ม.ย.60

ก.ค.60

ส.ค.60

ก.ย.60


7.64

8.44

7.03

8.45

8.24

7.69

7.53

6.89

7.21

7.25

7.54

7.54


7.36

7.57

6.80

8.40

7.64

7.97

7.15

7.56

6.82

6.82

7.04

7.04


7.59

7.83

6.32

8.37

8.14

7.82

7.39

7.67

6.91

7.47

7.16

7.16


7.45

7.36

6.33

7.43

7.91

7.95

7.56

7.81

6.76

7.05

7.12

7.12

สำานกงานประปา 7.37

7.37

6.26

7.57

7.72

7.77

7.46

7.45

6.65

7.71

7.29

7.29เทศบาลตำาบล 0.

006.87

6.11

7.21

7.29

7.20

6.79

6.69

6.54

7.06

7.04

7.04



ภาคผนวก ก-3 ผลการตรวจวดคณภาพนำ�าดานความนำาไฟฟา (EC) ของโครงการฯ ประจำาปงบประมาณ พ.ศ. 2560



.ค.59

พ.ย.59

ธ.ค.59

ม.ค.60

ก.พ.6

0

ม.ค.60

เม.ย.60

พ.ค.60

ม.ย.60

ก.ค.60

ส.ค.60

ก.ย.60


85 79 70 70 133

158

74 71 69 149

50 50


143

143

136

33 63 75 151

127

133

237

155

155


73 72 69 32 64 70 76 76 74 123

105

105


33 31 28 104

33 39 38 36 39 58 107

107

สำานกงานประปา 36 36 34 64 33 34 36 30 35 48 55 55เทศบาลตำาบล 0 11

9120

116

114

121

152

152

114

251

141

141

ภาคผนวก ก-4 ผลการตรวจวดคณภาพนำ�าดานความเคม (Salinity) ของโครงการฯ ประจำาปงบประมาณ พ.ศ. 2560



.ค.59

พ.ย.59

ธ.ค.59

ม.ค.60

ก.พ.6

0

ม.ค.60

เม.ย.60

พ.ค.60

ม.ย.60

ก.ค.60

ส.ค.60

ก.ย.60


0.04

0.04

0.04

0.04

0.07

0.07

0.04

0.04

0.04

0.07

0.03

0.03


0.07

0.07

0.06

0.02

0.04

0.04

0.07

0.06

0.06

0.12

0.07

0.07




0.04

0.04

0.04

0.02

0.04

0.04

0.04

0.04

0.04

0.06

0.05

0.05


0.02

0.02

0.02

0.05

0.02

0.03

0.02

0.02

0.03

0.03

0.05

0.05


0.02

0.02

0.04

0.02

0.02

0.02

0.02

0.02

0.03

0.03


000.06

0.06

0.06

0.06

0.06

0.07

0.07

0.05

0.12

0.07

0.07

ภาคผนวก ก-5 ผลการตรวจวดคณภาพนำ�าดานออกซเจนละลายนำ�า (DO) ของโครงการฯ ประจำาปงบประมาณ พ.ศ. 2560



.ค.59

พ.ย.59

ธ.ค.59

ม.ค.60

ก.พ.6

0

ม.ค.60

เม.ย.60

พ.ค.60

ม.ย.60

ก.ค.60

ส.ค.60

ก.ย.60


5.37

5.50

6.22

4.67

5.74

4.39

2.76

5.56

2.74

3.63

5.20

5.20


5.57

5.47

6.15

6.35

5.61

4.29

5.47

5.54

2.20

5.16

3.94

3.94


6.35

6.35

6.12

5.43

6.58

5.98

5.43

5.97

3.95

5.57

3.57

3.57


4.95

5.21

6.01

4.98

5.64

5.53

5.32

5.41

2.05

5.33

2.53

2.53


6.92

5.87

5.92

6.04

4.96

2.37

5.53

2.94

3.04

3.37


007.00

6.88

7.37

7.37

6.75

6.32

6.26

6.26

5.53

6.46

6.46

ภาคผนวก ก-6 ผลการตรวจวดคณภาพนำ�าดานของแขงท�งหมดทละลายนำ�า(TDS)ของโครงการฯประจำาปงบประมาณ พ.ศ. 2560

จดตรวจวด เดอนททำาการตรวจวดต

.ค.5พ.ย.5

ธ.ค.5

ม.ค.6

ก.พ.6

ม.ค.6

เม.ย.

พ.ค.6

ม.ย.6

ก.ค.6

ส.ค.6

ก.ย.6



9 9 9 0 0 0 60 0 0 0 0 0บรษท จรฐพฒนาการ

56 52 45 45 86 103

47 46 44 95 32 32


93 93 88 21 41 49 97 81 85 152

99 99


47 47 45 21 41 45 49 48 47 79 67 67


22 20 18 67 21 26 25 23 25 37 68 68

สำานกงานประปา 23 23 22 42 21 22 23 19 22 31 35 35เทศบาลตำาบล 0 77 78 75 74 78 97 98 73 16

190 90



ภาคผนวก ขรปการดำาเนนการตรวจวดคณภาพนำ�า

อางเกบนำ�าลำาปาวจดท 1 บรษท จรฐพฒนาการเกษตร จำากด

ใชนำ�าเพอผลตแปงมนสำาปะหลง

แพสบนำ�าขอบอางเกบนำ�าลำาปาวบรเวณจดสบนำ�า ของ บรษท จรฐพฒนาการเกษตร จำากด



จดเกบตวอยางนำ�า ทจดตรวจวดคณภาพนำ�า บรษท จรฐพฒนาการเกษตร จำากด

จดท 2 บรษท ไทยวาสตารช จำากด (มหาชน) ใชนำ�าเพอผลตแปงมนสำาปะหลง

ทางนำ�าบรเวณขอบอางเกบนำ�าลำาปาว จดสบนำ�าของ บรษท ไทยวาสตารช จำากด (มหาชน)



บรเวณ เกบตวอยางนำ�า ของจดตรวจวด บรษท ไทยวาสตารช จำากด (มหาชน)

จดท 3 การประปาสวนภมภาคเขต 6 สาขาสมเดจ ใชนำ�าเพอผลตนำ�าประปา



ทางนำ�าบรเวณขอบอางเกบนำ�าลำาปาว จดสบนำ�าของ การประปาสวนภมภาคเขต 6 สาขาสมเดจ

บรเวณ เกบตวอยางนำ�า ของจดตรวจวด การประปาสวนภมภาคเขต 6 สาขาสมเดจ

จดท 4 เทศบาลตำาบลกดจก (เดม อบต.กดจก) ใชนำ�าเพอผลตนำ�าประปา



ทางนำ�าบรเวณขอบอางเกบนำ�าลำาปาว จดสบนำ�าของ เทศบาลตำาบลกดจก (เดม อบต.กดจก)

บรเวณ เกบตวอยางนำ�า ของจดตรวจวด เทศบาลตำาบลกดจก (เดม อบต.กดจก)

จดท 5 สำานกงานประปากมภวาป ใชนำ�าเพอผลตนำ�าประปา



ทางนำ�าบรเวณขอบอางเกบนำ�าลำาปาว จดสบนำ�าของ สำานกงานประปากมภวาป

บรเวณ เกบตวอยางนำ�า ของจดตรวจวด สำานกงานประปากมภวาปจดท 6 เทศบาลตำาบลทาคนโท ใชนำ�าเพอผลตนำ�าประปา



ทางนำ�าบรเวณขอบอางเกบนำ�าลำาปาว จดสบนำ�าของ เทศบาลตำาบลทาคนโท

บรเวณ เกบตวอยางนำ�า ของจดตรวจวด เทศบาลตำาบลทาคนโท


Documents

qwater.rid.go.thqwater.rid.go.th/report/file60/exam60/word/ลำปาว.docx · Web viewรายงานประจำปี 2560. คุณภาพน้ำชลประทาน(มาตรา