การใช้ประโยชน์จากผลพลอยได้ ...nutrition.dld.go.th/nutrition/images/pdf/opas.pdf · 2018-08-13 · โดยเฉพาะผลพลอยได้จากระบบการเกษตรและ

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- เอกสารประกอบการบรรยายพเศษ หวขอ “การใชผลพลอยไดจากปาลมน ามนเพอเปนอาหารสตว”

ในการประชมสมมนาการพฒนาอาหารสตว ส านกพฒนาอาหารสตว กรมปศสตว ประจ าปงบประมาณ 2561 ระหวางวนท 15-17 สงหาคม 2561

ณ โรงแรมสภา รอยล บช อ.ขนอม จ.นครศรธรรมราช

การใชประโยชนจากผลพลอยไดของอตสาหกรรมน ามนปาลมเพอเปนอาหารโคและแพะ

(Utilization of Oil Palm By-products and Industrial Oil Palm By-products in Cattle and Goat Diets)

รศ.ดร.โอภาส พมพา

มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตสราษฎรธาน

การเกษตรกรรมถอเปนสวนทมความส าคญตอการพฒนาของเกอบทกประเทศทวโลก เพราะมนษยตองกน ตองอาศยผลผลตจากการเกษตรเปนปจจยเบอตนในการด ารงชวต การเกษตรของเมองไทยมจดเดนมาก ถงแมวาสวนใหญจะเปนการท าเกษตรแบบรายยอย แตมความหลากหลายของกจกรรมและมการบรหารจดการตามขนาดพนทตามศกยภาพของเกษตรกร ซงไมวาจะเปน ขาว ยางพารา ออย มนส าปะหลง ผลไม แมกระทงปาลมน ามน รวมทงดานปศสตว ประเทศไทยมการพฒนาความกาวหนามาเปนล าดบ อยางไรกตามในสภาวะทโลกมทรพยากรทนอยลง ความอดมสมบรณลดลง ในทางตรงกนขามประชากรมนษยกลบเพมมากขนเรอยๆ นนหมายถงพนทตอจ านวนประชากรยอมลดลง ในขอจ ากดนมนษยยอมตองดนรนหาแนวทาง หรอวธการด าเนนกจการตางๆ ใหมประสทธภาพมากขนเพอตอบสนองตอปจจยความตองการและแกปญหาในขอจ ากดดงกลาว

การใชผลพลอยไดทางการเกษตรเพอเปนอาหารสตวเปนสวนหนงทชวยลดปญหาการแยงชงแหลงอาหารระหวางมนษยและสตวเลยง เพราะถงแมวาวตถประสงคของการเลยงสตวหลายชนดจะมไวเพอเปนอาหารของมนษยแตสตวเลยงเหลานนยงตองใชอาหารมนษยเปนแหลงอาหารของสตวในการเจรญเตบโตและใหผลผลตเชนเดยวกน ไมวาจะเปนขาว ขาวโพด ถว ปลา ฯลฯ ดงนนแนวทางการพฒนาประเทศตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง รวมถงกรอบยทธศาสตรการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต และแนวทางงานวจยของหลายๆ สถาบนลวนสนบสนนใหมการประยกตใชวตถดบในประเทศและในระดบทองถนเพอน ามาใชใหเกดประโยชนสงสด โดยเฉพาะผลพลอยไดจากระบบการเกษตรและอตสาหกรรมในทองถน ซงในพนทภาคใตผลพลอยไดจากการปลกปาลมและอตสาหกรรมน ามนปาลมเปนผลพลอยไดทมคณคามหาศาลถามการศกษาการน ามาใชประโยชนในทกสาขาวชาทเ กยวของ ไมวาจะเปนสาขาดานพลงงาน




ผลตภณฑจากเทคโนโลยชวภาพ เชน ดานอาหารสตว เปนตน ซงการน าผลพลอยไดจากระบบมาใชประโยชนนสามารถสงผลดตอสภาวะสงแวดลอมทงทางตรงและทางออมดวย ในหนวยวจยปาลมน ามนของ ม.อ. วทยาเขตสราษฏรธานไดมการศกษาวจยอยางตอเนอง เชนการส ารวจผลพลอยไดจากโรงงานอตสาหกรรมสกดน ามนปาลมในพนทภาคใตเพอหาแนวทางการน ามาใชประโยชน (โอภาส และคณะ 2548) การใชทางใบปาลมน ามนมาเปนอาหารเลยงโค (โอภาส และคณะ 2549) การใชกากปาลมและทางใบปาลมเพอผลตอาหารสตว และการศกษาความตองการโภชนะของโคเนอโดยใชผลพลอยไดจากปาลมน ามนเปนอาหารหลก(Pimpa et al., 2008) การใชกากตะกอนน ามนปาลมมาผลตอาหารสตว (Pimpa et al., 2009) การใชประโยชนจากกลเซอรนเพอผลตไขมนไหลผานในอาหารโคนมเปนตน (โอภาส และคณะ 2553) ซงการใชประโยชนของผลพลอยไดในแตละสวนทงทใชเลยงสตวไดและยงใชเลยงสตวไมไดสามารถรวบรวมไดดงน

ผลพลอยไดจากสวนปาลมน ามน 1. ตนปาลมน ามน (oil palm trunks, OPT) จากการตดโคน เมออายประมาณ 30-35 ปแลว 2. ทางใบปาลมน ามน (oil palm fronds, OPF) ทไดจากการตดเพอแทงปาลมทกๆ 15-20 วน หรอไดจากการตดแตงทางใบปาลมน ามนประจ าป 3. ยอดตนปาลมน ามน (oil palm shoots) ทไดจากตนปาลมทท าการโคนทง เมอหมดอายการใชงาน 4. ลกปาลมรวงหลนและถกสตวแทะ (oil palm fruit) ทมในชวงการตดแทงปาลมในทกๆ เดอน 5. ผลปาลมดบ ปาลมออน (Green (unripe) oil palm fruit) ในกรณทเกษตรกรบางรายเหนวาหากปาลมราคาถกมากๆ แลวไมคมกบการท าปาลมสกเพอขายใหกบโรงงานและคดอยากจะใชผลปาลมดบมาเลยงสตวแทน 6. ดอกปาลมตวผ (ยงไมมการใชเลยงสตว) ผลพลอยไดจากโรงงานอตสาหกรรมน ามนปาลม 7. กากปาลมน ามน (palm kernel cake, PKC) ทงกากปาลมเมลดใน กากปาลมเนอนอกของผล กากปาลมหบรวม ซงขนอยกบกระบวนการผลตน ามนปาลมของแตละโรงงาน 8. กากตะกอนน ามนปาลม หรอข เคก (palm oil mill effluent, Decanter cake) ทไดจากกระบวนการปนเหวยง หรอใชถงกรองเพอท าใหน ามนปาลมสะอาดมากยงขน




9. ข เถา (Palm bunch ash) ทไดจากกระบวนเผาเพอผลตความรอนในการนง หรออบปาลมน ามนในโรงงาน 10. ใยปาลม (palm press fiber, PPF) ทไดมาจากสวนใยทงจากผลทผานการบบอดและใยทหลดจากเปลอกและทะลายบางสวน 11. ทะลายปาลมสบ (empty fruit brunch, EFB) ทไดจากทะลายเปลาทตเอาผลปาลมน ามนออกไปแลว และผานการสบยอยใหมขนาดเลก 12. กะลาปาลม (oil palm shell) ทไดมาจากการครดเอาเนอผลปาลมออกแลว และท าการกะเทาะเมลดในใหแตกพรอมแยกเอาเมลดในออกไปแลว จงเหลอเฉพาะกะลาปาลม 13. น านงปาลม (palm oil wastewater) น าเสยและน ามนปาลมดบทหลดจากระบบ ซงมน ามนปาลมบางสวนตดมาดวย หากปลอยไวจะกลายเปนน าเสย สวนใหญจะเขาสกระบวนการบ าบด (มหลายวธการ) กอนปลอยทง 14. น ามนปาลมดบ (crude palm oil, CPO) 15. กลเซอรน (Glycerine)

1. การใชทางใบปาลมน ามน เพอเปนอาหารส าหรบสตวเคยวเออง ปจจยทเปนขอจ ากดของเกษตรกรทจะใชทางใบปาลมในการเลยงสตว

1.การใชทางใบปาลมจะตองมเครองสบยอยทางใบปาลม ซงการซอเครองสบยอยนจะมราคาเครองทสงมากกวา 20,000 บาทขนไปและอาจจะมราคาสงถง 100,000 บาทในบางรน หากรวมราคาเครองยนต (หากเปนเครองใหม) จงเปนการยากทเกษตรกรทกรายจะซอเครองสบมาใชเองได แตถงแมวาเกษตรกรสวนใหญจะมเครองสบหญาในฟารมทเลยงโคและแพะอยแลว ถาไมมการปรบปรงเครองใหเหมาะสมกไมสามารถสบยอยทางใบปาลมใหละเอยดไดดเชนกน ทผานมาพบวาการจดซอเครองสบเพอสนบสนนเกษตรกรโดยโครงการของหนวยงานราชการในพนทกไมอาจจะซอใหไดทกคน แตทเหนวาเหมาะสมและบรหารจดการไดดกม เชนตวอยางของโครงการแปลงใหญ อ าเภอสชล จงหวดนครศรธรรมราช ไดรบงบประมาณสนบสนนจากจงหวดในการซอเครองสบใหกลมเลยงโคเนอและเลยงแพะ โดยสามารถใชไดอยางทวถง ในอตราจ านวนเกษตรกร 4 รายตอเครองสบยอย 1 เครอง เปนตน แตทงนตองมการบรหารจดการกลมทดควบคกบการใชงานดวย




2. ชนดของเครองสบยอยทางใบปาลมทเหมาะสม ถอเปนปจจยส าคญทเกษตรกรจะตองไมเสยโง ซอกอนทจะรวาใชงานไมไดดพอ เครองทมขายในทองตลาดมอยหลายรปแบบถาเกษตรกรไมสอบถามคนทเคยใชเครองแตละรปแบบ กอนซอมาใชเองกจะไดเครองทไมตรงกบวตถประสงคของการใชสบทางใบปาลม เชนบางเครองปอนสบแบบฝานดานขาง บางเครองมใบมดสบหนาตรง บางเครองมตะแกรงตรวมกบสบ บางเครองสบดวยตยอยดวยโดยใชใบมดทเลกหลายใบ แตทงนเกษตรกรทจะเลอกเครองมาสบทางใบปาลมควรเนนเครองทสบยอยไดเรว ไดปรมาณมาก สบทางปาลมขนาดใหญได มการพนระบายสวนทสบแลวออกมาไดงายไมตดในทองเครอง และทส าคญคอสามารถสบยอยไดดจนท าใหทางใบปาลมมขนาดเลกถง 2 เซนตเมตร ไมมเสยน ไมแขง (ใชมอก าแลวรสกนมมอ) ซงเครองสบจะตองมสวนประกอบทส าคญตงแต แกนหนบ บบและดงทางใบปาลมเขาไปในเครองสบไดเอง ตรงนมสวนส าคญในการชวยบบใหทางใบปาลมอาจจะแตกและแบนลง ชวยใหมพนทหนาตดในการรบคมใบมดทจะสบยอยไดมากขนและละเอยดยงขน สวนท 2 คอการปรบชวงหางระหวางหนาใบมดกบขอบเหลกรองหนาตดทตอจากแทนหนบดงทางใบปาลมเขาไปสบ ซงถามชวงหางมากทางใบปาลมทสบไดกจะมขนาดทยาวขนและมผลตอรอยสบยอยทไมคมตามมา สวนท 3 ใบมดทเกษตรกรนยมใชควรท าจากเหลกกลา เพราะจะท าใหการสบยอยทางใบปาลมตลอดระยะเวลา 1-2 ชวโมงของการสบอยางตอเนองมขนาดทเลกสม าเสมอ เพราะใบมดสวนใหญจะคมในชวงแรกๆ และหลงจากสบไปไดสกระยะกจะเรมไมคม ท าใหทางใบปาลมทไดมขนาดไมละเอยด เหมอนในชวงแรกเรมของการสบ สวนท 4 คอจ านวนใบมดทตดกบเพลากลาง ปกตถาใชเครองสบหญาธรรมดาสามารถใชใบมด 2-3 ใบกได เพราะหญาจะสบงาย ขาดเรว และถาใชใบมดถง 4 ใบ หญาทสบมกจะมขนาดทละเอยดจนเกนไป แตส าหรบการสบทางใบปาลมน ามนนยมใชใบมดจ านวน 4 ใบ (ภาพท 1 ) สวนท 5 การใชเครองยนตดเซลมกจะรบแรงตานและความถวงของแรงสบไดดกวาการใชมอเตอรไฟฟา ในกรณทเครองสบยอยทมหนากวางสามารถปอนทางใบปาลมไดครงละหลายๆ ทางใบมกจะมปญหาหากใชแหลงตนก าลงเปนมอเตอรไฟฟาขนาด 3-5 แรง แตถาใชเครองยนตขนาด 9-12 แรงมา กจะท าใหการสบยอยรบแรงตานแรงถวงของการปอนไดดกวา เปนตน




ภาพท 1 ใบมดสบยอยทางใบปาลม

เกษตรกรมกจะมขอสงสยวา สวนของทางใบปาลมสวนตน สวนกลาง สวนปลาย มคณภาพแตกตางกนไหม และคณภาพของทางใบปาลมขนอยกบปจจยอะไรบาง ซงในสวนนไดรวบรวมพบวา แตละสวนของทางใบปาลมมองคประกอบทางเคมแตกตางกนไป ไมวาจะเปนแกนของทาง หรอเฉพาะสวนใบ หรอแมแตสวนตน สวนกลาง และยอดของทางใบปาลม แตทตองก าชบเปนพเศษทไมเกยวกบองคประกอบทางเคมแตเกยวกบความอนตรายจากหนามแขงและการยอยไมไดคอสวนทเปนหนามตรงบรเวณโคนของทางใบปาลมจะตองเลาะออก หรอตดสวนนออกกอนน ามาสบยอยใหสตวกน (ภาพท 2 ) ซงอาจจะเลาะเอาเฉพาะสวนหนามออกกไดถาเครองสบมคณภาพดสามารถสบยอยสวนโคนใหแตกละเอยดไดดวย แตสวนใหญเครองสบของเกษตรกรจะสบสวนโคนของทางใบปาลมทมขนาดใหญนไมได จงตองตดสวนนออกทงไปทงหมด ซงสวนโคนทมทงหนามและสวนสขาวของแกนทาง (petiole) ถอวามแปงมากกวาสวนทมใบปาลมดวย

ภาพท 2 สวนหนามทโคนทางปาลมควรเลาะออกกอนน ามาสบยอย




ภาพท 3 แสดงสวนตางๆ ของทางใบปาลม จากการวเคราะหของ โอภาส พมพา และคณะ (2552) พบวาผลการวเคราะหทางใบปาลมม DM 42.4% มโปรตน 6.3% NDF 69.7% ADF 58.8% ADL 2.5% OM 95.6% ทางใบปาลมแบงออกได 3 สวนดวยกน 1. กานใบ (petiole) 2.ใบยอย (leaflet) 3. กานใบยอย (midrib) องคประกอบทางเคมของทางใบปาลมเมอวเคราะหแยกสวนพบวาขนอยกบชวงอายดวย เชนขอมลจากตารางท 1 ตารางท 1 องคประกอบทางเคมของทางใบปาลมน ามนสวนตางๆ ทมอายตางกน

องคประกอบ สวนท อายของปาลมน ามน (ป) คาเฉลย <6 6-10 11-15 16-20 21>

DM % Petiole 34.01 35.77 33.09 41.67 36.81 36.27 leaflet 48.12 52.49 48.88 51.92 52.78 50.84 OPF 39.06 38.72 37.98 37.50 38.12 38.28 เฉลย 40.41 42.33 39.98 43.69 42.57

Ash% Petiole 2.68 4.43 4.29 4.34 4.77 4.10 leaflet 6.22 6.02 6.74 7.19 6.87 6.60 OPF 5.04 4.62 4.54 6.28 5.89 5.27 เฉลย 4.65 5.02 5.19 5.94 5.82

OM% Petiole 97.32 95.52 95.71 95.66 95.23 95.90 leaflet 93.78 93.98 93.26 92.81 93.19 93.41

สวนปลาย

สวนกลาง

สวนโคน




OPF 94.96 95.38 95.46 93.71 94.11 94.73 เฉลย 95.35 94.98 94.81 94.06 94.18

CP% Petiole 3.88 3.43 3.43 3.90 1.59 3.25 leaflet 21.05 13.87 13.24 11.33 11.11 14.12 OPF 9.45 7.46 8.06 8.71 8.13 8.36 เฉลย 11.46 8.26 8.24 7.98 6.94

ADF% Petiole 43.68 55.51 52.65 47.94 47.39 49.44 leaflet 42.03 45.94 58.73 46.60 43.88 48.63 OPF 45.88 47.22 44.30 48.97 51.69 48.63 เฉลย 43.86 50.89 52.06 47.83 47.65

ทมา Mahmudul Islam (1998) ตารางท 2 องคประกอบทางเคมของทางใบปาลมจากสวนทแตกตางกน องคประกอบ ต าแหนงของทางใบปาลม เฉลย

สวนโคน สวนกลาง สวนปลาย DM% 40.75 41.55 42.95 41.75 OM% 92.91 92.65 92.94 92.84 Ash% 7.08 7.35 7.06 7.16 CP% 7.40 7.59 13.53 9.51 ADF% 51.43 52.24 50.96 51.54 ทมา Mahmudul Islam (1998)

การใชทางใบปาลมเพอเปนอาหารสตวเคยวเออง

1.1 การใหกนเปนอาหารหยาบโดยตรง ทางใบปาลมน ามน (oil palm frond, OPF) ในการปลกปาลมน ามนของประเทศไทยจะมทางใบปาลมน ามนเปนผลพลอยไดในระบบการเกบเกยว ซงน าหนกแหงของทางใบทตดทงประมาณ 15 ทางใบตอตนตอป โดยคดเปนน าหนกได 3 กโลกรมตอทางใบโดยในสภาพเปนจรงทางใบแหงทตดไดจากปาลมทเรมตดแลว 1 ปจะมน าหนกประมาณ 1.6 ตนตอไร โดยทางใบในแต




ละตนจากปาลมอาย 1-6 ป จะมทางใบ 56-64 ทางใบ และในปาลมอาย 7 ปขนไปจะม ทางใบ 36-48 ทางใบ ซงทางใบปาลมเหลานสามารถน าไปใชประโยชนไดหลายดาน เชนท าเปนวสดคลมดน ท าป ยหมก ท าเยอกระดาษ และใชท าเปนเชอเพลง นอกจากนการน ามาใชเปนอาหารหยาบทดแทนหญาในชวงทอาหารหยาบหลกขาดแคลนกเปนอกแนวทางหนง ทางใบปาลมมโปรตน คอนขางต า คอประมาณ 3-5 % (โอภาส และคณะ 2549) ดงนนเมอใหสตวกนทางปาลมน ามนอยางเดยวจงมโภชนะไมเพยงพอตอความตองการของสตว และปญหาเรองการยอยไดต ากเปนปญหาใหญในการน ามาใชประโยชน โดยขอมลพนฐานทางใบปาลมจะสามารถถกยอยไดประมาณ 35% (คดเปนวตถแหง) ดงนนหากตองการน ามาใชประโยชนจงควรจะมการพฒนาหรอแปรรปกอนเพอเพมคณภาพและเพมการยอยได จากการวเคราะหองคประกอบของโภชนะในทางใบปาลม พบวามโปรตน 4.7 % เยอใย 38.5 % ผนงเซลล 78.7% ลกโนเซลลโลส 55.6 % เถา 3.2 % คารโบไฮเดรตทละลายไดงาย 20 % และพลงงาน ใชประโยชนได 5.66 เมกะจลตอกโลกรมน าหนกแหง แนวทางการน าทางใบปาลมไปใชเลยงสตวมหลายแนวทาง เชนการแขวนใหแพะดงกนคลายกบปลอยใหกนในธรรมชาต หรอน ามาสบใหมขนาด 2 ถง 5 ซม. ใหสตวกนในสภาพสด และเสรมดวยอาหารขน หรอ น าทางใบปาลมน ามนมาสบและท าการหมกประมาณ 30-60 วน โดยไมตองเสรมวตถดบอนๆ ในการหมก หรอสามารถเตมกากน าตาลในอตราสวน 5% ของทางปาลมน าหนกแหง การใหสตวกนทางใบปาลมเปนอาหารหยาบตองมการเสรมอาหารขนใหมากขนประมาณ 25% เมอเทยบกบการใชหญาสดเปนอาหารหยาบ การหมกทางใบปาลมเปนอกวธการหนงทจะเกบรกษาทางใบปาลมเพอเปนอาหารหยาบไวใชในยามขาดแคลนหรอประสบภยทางธรรมชาต การหมกทางใบปาลมทผานการสบละเอยดแลว โดยไมเตมอะไรเลย เทยบกบ การผสมกากน าตาล หรอผสมป ยยเรยลงไปดวย พบวา การหมกดวยกากน าตาล 2 ถง 3 กโลกรมตอทางใบปาลมสด 100 กโลกรมจะดทสด (คดเปน 5% ของทางใบปาลมแหง) เพราะการหมกดวยกากน าตาลจะท าใหโคกนทางใบปาลมไดมากทสดเมอเทยบกบการหมกดวยยเรย 2 กโลกรมตอทางใบปาลม 100 กโลกรมสด (คดเปน 5% ของทางใบปาลมแหง) หรอใชการหมกโดยไมเตมอะไรเลยกสามารถท าไดเชนกน เพราะการหมกดวยยเรยหรอกากน าตาลจะไมไดชวยใหทางใบปาลมยอยไดดขนมากนก โดยเฉพาะยเรยแลวพบวามการยอยไดของทางใบปาลมหมกลดลงและสตวไมชอบกนทางใบปาลมทหมกดวยยเรย แตการหมกดวยกากน าตาลพบวาสตวกนไดมากกวา การหมกทดควรมการเตมเกลอประมาณ 2 กโลกรมตอทางใบปาลม 100 กโลกรม รวมดวยโดยใชวธโรยทบสวนบนของทางใบปาลมทหมกเกลอจะละลายและซมผานลงไปในทางใบปาลมทหมกและจะชวยเพมความอรอยในการกนอาหาร




ของในสตวเคยวเอองและทส าคญชวยลดการเกดเชอราหรอการเนาเสยของทางใบปาลมหมกจากสวนบนของถงได สรปวาการหมกดวยกากน าตาลสามารถเพมการกนไดและการยอยไดของทางใบปาลมไดดกวาการหมกธรรมดาและการหมกดวยยเรย การหมกทางใบปาลมดวยกากน าตาลจะท าใหโปรตนในทางใบปาลมหมกสงขนจาก 4% เปน 6-7 % และหากมการเสรมยเรยลงไป 1-2 % ในการหมก จะท าใหระดบโปรตนในทางใบปาลมหมกเพมขนเปน 12% และชวยปองกนการเกดเชอรา และหากใชยเรยรวมในการหมก 5% จะท าใหระดบโปรตนในทางใบปาลมหมกเพมขนเปน 20% การน าทางใบปาลมสด และทางใบปาลมหมกมาใชเปนอาหารโคและแพะ ไมควรใชมากกวา 60% ของอาหารทกนไดทงหมด เพราะมผลท าใหการเจรญเตบโตและการใหผลผลตของสตวลดลงซงโคเนอระยะเจรญเตบโต และโคขน สามารถใชทางใบปาลมน ามนหมกรอยละ 50 เสรมดวยอาหารขนทมกากเนอในเมลดปาลมเปนสวนประกอบ จะท าใหโคมปรมาณเนอแดงสงขน ส าหรบแพะนมและโคนมสามารถใชทางใบปาลมหมกรอยละ 30 รวมกบการเสรมอาหารขน นอกจากการหมกดวยกากน าตาลหรอแหลงพลงงานแลว การหมกทางใบปาลมดวยดาง NaOH นน Oshio and Abu Hassan (1990) รายงานวาถาเพมดางมากขนจาก 0-10.5% จะชวยเพมการยอยไดของอนทรยวตถ (Organic matter) ในทางใบปาลมจาก 20% เปน 56% ในการเตมดางในการหมกนนจะเปนการปรบปรงการยอยได จากการศกษาสของทางใบปาลมหมก พบวาการหมกธรรมดามสน าตาลอมเขยว การหมกรวมกบกากน าตาลมกลนกากน าตาลและสน าตาล และหากสตรทมยเรยจะไดกลนแอมโมเนย มสน าตาลเขมกวาสตรอน

ภาพท 4 สวนทางใบปาลมทไมมหนามแขงทน ามาใชเลยงสตว (3/4 ของทางทงหมด)




ภาพท 5 การสบทางใบปาลมและการหมกเพอใชเลยงสตว

1.2 การใชทางใบปาลมในรปอาหารผสมเสรจ หรอ total mix ration (TMR) ปกตการใชทางใบปาลมเปนอาหารหยาบส าหรบสตวเคยวเอองจะท าใหสตวกนไดในปรมาณท

จ ากด เพราะขนอยกบความนม ความอรอย และการยอยไดทต า เมอเทยบกบหญาและฟางขาว การใชอตราสวนของทางใบปาลมสบตออาหารขนทไดรบการผสมในอตราสวนทแนนอกอนน าไปใชเปนอาหารสตวนเรยกวา อาหารผสมเสรจ หรอ total mix ration (TMR) ซงการผสมทใชอตราสวนแนนอนนจะท าใหสตวกนอาหารทมโภชนะไดโดยรวมแลวใกลเคยงกบความตองการของสตวมากทสด เมอเทยบกบการแยกอาหารหยาบและอาหารขนใหในเวลาทแตกตางกน หรอไมมการผสมกน ท าใหสตวเลอกกนอาหารอยาใดอยางหนงได ซงในทสดกจะสงผลตอปรมาณโภชนะทสตวไดรบหลงจากมการยอยไดแลว อตราสวนระหวางทางใบปาลมตออาหารขนคอ 40 ตอ 60 เปนอตราสวนทสมควรจะใชในการผสม TMR และถาสตวเลยงอยในชวงใหน านมหรอตองการขนชวงกลางถงปลายกอนสงขายควรลดทางใบปาลมลงเหลอ 30 ตออาหารขน 70 อยางไรกตามการวเคราะหองคประกอบทางเคมของทงทางใบปาลมน ามนและอาหารขนกอนน ามาผสมกนเพอใหไดปรมาณของโภชนะโดยรวมแลวเพยงพอตอการใหผลผลตของสตวในแตละชวงยงมความจ าเปนมากในการผสมอาหาร TMR การใหกนในรปนจะท าใหโคหรอแพะกนทางใบปาลมไดมากขน สภาวะการหมกในกระเพาะกเกดขนไดอยางตอเนองและเหมาะสมกบการท างานของจลนทรย เมอเทยบกบการแยกอาหารหยาบและอาหารขนใหคนละครง




1.3 การปรบปรงคณภาพของทางใบปาลมน ามน Paengkoum (2003) รายงานวาผลของการอบทางใบปาลมน ามนดวยไอน าแรงดนสง

เปรยบเทยบกบการอดเมดพรอมอบดวยไอน าแรงดนสง ไมมผลตอคณภาพของทางปาลม เมอเปรยบเทยบกบทางใบปาลมสบธรรมดา พบวามระดบโปรตนไมแตกตางกนคอ 4.6% มเยอใย NDF 67% และ ADF 42% แตพบวาเมอนงทางใบปาลมน ามนดวยไอน าแรงดนสงท าใหความสามารถในการยอยไดในกระเพาะรเมนของโคทเวลาตางๆ สงกวาทางใบปาลมน ามนธรรมดา โดยพบวาการยอยไดของวตถแหงเพมสงขนจาก 45% เปน 56% สอดคลองกบหลกการทน าทางใบปาลมน ามนมานงดวยแรงดนสง จะมผลใหการยอยไดเพมขน เนองจากท าใหพนธะการเกาะกนของเซลลโลส เฮไมเซลลโลส ทเกาะกบลกนนลดลง แตทงนความคมทนในการอบทางใบปาลมน ามนดวยไอน าแรงดนสง คงยงไมเหมาะสมทจะน ามาใชในการเตรยมอาหารหยาบส าหรบสตวเพราะมตนทนทสงมาก การปรบปรงอาหารขนหรอเสรมแหลงพลงงานหรอโปรตนในอาหารทใชทางใบปาลมเปนอาหารหยาบเปนสวนหนงทสามารถชวยท าใหมการกนและยอยทางใบปาลมใหมากขนได จากสภาพความเหมาะสมในกระเพาะรเมนของสตวเคยวเออง เชนการใชทางปาลมน ามนรวมกบแหลงไนโตรเจนระดบทสงขน เนองจากทางปาลมน ามนประกอบดวยไนโตรเจนหรอโปรตนคอนขางต า ดงนนจงไดมการเสรมไนโตรเจน หรอยเรยในอาหารโดย Paengkoum (2003) ไดทดลองใชทางใบปาลมอบไอน าแรงดนสงเปนอาหารหยาบส าหรบแพะและมการสรมยเรยรวมกบทางปาลมน ามนในอาหารแพะพนธซาเนน พบวาการใชยเรยเสรมในอาหารสงถง 3% คอ 48.6 กรมตอวน แพะมการเจรญเตบโตสงขน แตมแนวโนมลดลงเมอเสรมยเรยสงถง 4 และ 5% โดยเฉพาะระดบ 5% ท าใหน าหนกลดลง ซงสามารถอธบายไดดวย ระดบปรมาณการกนได การยอยได การสงเคราะหจลนทรยโปรตนในรเมนลดลง รวมทงสมดลของโปรตนและพลงงาน โดยการใชทางใบปาลมเปนอาหารควรมการเสรมไนโตรเจน (ยเรย) และพลงงานทหมกยอยไดเรวจ าพวกแปงหรอน าตาลใหเหมาะสม จากการศกษาโดยการเสรมพลงงานรวมกบการใชยเรยในระดบสง ในแพะทไดรบทางปาลมน ามนเปนแหลงอาหารหยาบ พบวาการใชพลงงานในระดบสงมากๆ สามารถใชรวมกบยเรยในระดบสงไดถง 4% แตไมควรใชยเรยสงถง 5% เพราะจะท าใหการเจรญเตบโตลดลง รวมทงปรมาณการกนได การยอยได การสงเคราะหจลนทรย ลดลงดวย ในการเสรมโปรตนไหลผาน โดยใชกากถวเหลองในระดบสง 4 % ในสตรอาหารกชวยในการกนไดและการเจรญเตบโตของแพะไดเชนกน




ภาพท 6 การกนทางใบปาลมน ามนหมกของโคเนอ

ภาพท 7 แสดงสภาพสวนของกลามเนอโคหลงการเลยงทดลอง




ภาพท 8 การอบรมสงเสรมเกษตรกรใชทางใบปาลมเพอการเลยงสตว

การปรบปรงคณภาพของทางใบปาลม (OPF) ทางใบปาลมสดสบมการใชกนอยางแพรหลายในฟารมโคเนอ และโคนมในประเทศมาเลเซย แตเนองจากทางใบปาลม (OPF) นนม crude protein ต า (4-5%) ม hemicellulose ประมาณ 18.5% (Paengkoum, 2003) นอกจากนยงม lignin ประมาณ 15.6 (g.100g-1 DM) (Mahmudul Islam, 1998) และม Silica ในใบและแกนทางใบ 3.8 และ0.6 ตามล าดบ (Abe et al., 1990) จงท าใหเกดขอจ ากดในการใชประโยชนเปนแหลงอาหารหยาบแกสตวเค ยวเออง จงไดมการศกษาคนควา ทดลองหาวธทใชพฒนาปรบปรงคณคาทางโภชนาการของ OPF โดยมการใชรวมกบ urea และ molasses การหมก การเตมดาง (NaOH) อดเมด ใชเอนไซดยอย และทางใบปาลมสบสดเสรมดวยอาหารขน นอกจากนยงมรายงานการใชไอน าความดนปานกลางและความดนต าในการปรบปรงการยอยไดของสารอาหารในกระเพาะรเมนของโคดวย ซงมการปรบปรงคณภาพของทางใบปาลมดงน




1. การให OPF รวมกบการเสรมอาหารขน โดยการน า OPF มาสบขนาด 2-3 ซ.ม. ใหสตวกนในสภาพสด แลวเสรมดวยอาหารขน หรอให

สตวกน OPF หมก เสรมดวยอาหารขน ซงโคเนอระยะเจรญเตบโต และโคขน สามารถใชทางใบปาลมหมกรอยละ 50 เสรมดวยอาหารขนทมกากเนอในเมลดปาลมเปนสวนประกอบ จะท าใหโคมปรมาณเนอแดงสงขน ส าหรบแพะนมและโคนมสามารถใชทางใบปาลมหมกรอยละ 30 รวมกบการเสรมอาหารขน (วนวสาข, 2459) การใช OPF รวมกบ อาหารขนในโคนม Abu Hassan et al. (1993) รายงานวาการกนไดของวตถแหง (DMI) ของโคนม 2 กลมทไดรบ OPF รวมกบ อาหารขน (1:1) มคาเปน 60.30 และ 69.85 g/kg 0.75 ตามล าดบ และ Wong and Wan Zahari (1992) รายงานวา การให OPF หมกรวมกบกากปาลม (palm kernel cake , PKC) ในอตราสวน 1:1 พบวาการเสรม PKC จะลด DMI เมอเปรยบเทยบกบการให OPF หมกรวมกบอาหารขน ดงนนจาก 2 การทดลองนแสดงใหเหนวาคณภาพของผลผลตอาหารขนมผลตอการกนไดของ OPF ในโคนมดวย การเสรมยเรยโดยตรงในอาหารกมผลเพมการกนไดและการยอยได Paengkoum (2003) ไดศกษาระดบของ urea ทเหมาะสมทจะเสรมใน OPF ทผานความดนไอน า ในแพะพนธ Sanen เพศผอาย 4-6 เดอน โดยแพะจะไดรบ OPF ทผานความดนไอน าเสรมดวย urea 5 ระดบ คอ 10, 20, 30, 40 และ 50 g/kg OPF จากผลการทดลองพบวา การเสรม urea 30 g/kg OPF จะชวยเพม DMI, การยอยไดของอาหาร เพมผลผลตจากการหมกของกระเพาะรเมน จลนทรยในกระเพาะหมก การดดซม N และการเกบรกษานนแสดงใหเหนวาใน OPF ทผานความดนไอน า คาของระดบ urea ทเหมาะสมคอ 30 g urea/kg steamed OPF หรอ 3% ของวตถแหง จากการทดลองในแพะของ Mahmudul Islam (1998) รายงานวาการอดเมด OPF สดจะชวยเพมการกนไดและการยอยได โดย OPF อดเมดทผสมดวย 4% urea, 15% molasses และ 2% เนอปลาจะเพมการยอยไดของ วตถแหงและ Organic matter ใหมคาเปน 80% และ 63% ตามล าดบ ซงมผลใหการเพมน าหนกตวของแพะดขน

2. การหมก OPF แบบธรรมดา Wilkinson(1983) รายงานวาการหมกจะท าใหผลผลตมความเสถยร, pH ต า, lactic acid เพม

และการจะชวยในการเกบรกษา ซง OPF จะรกษาไดดถาหมกท pH 4.31 และการยอยไดในหลอดแกวมคาเปน 43.70% Izham et al. (1989) รายงานวาศกยภาพของ OPF หมก นนโภชนะจะมความแตกตางในแตละชวงเวลาของการหมก โดยชวงเวลาทเหมาะสมอยระหวาง 30-60 วนDahlan (1996) รายงานวาแพะพนธ Sanen น าหนก 28 kg. ใหกน OPF หมก 0.4 kg. กบ PKC 0.9




kg. สามารถผลตน านมเพมขนเฉลย 860 ml /day แตคณภาพทางเคมของ OPF หมกไมแตกตางไปจากการใชสด

3. การเสรมกากน าตาลใน OPF หมก จากการทดลองของ Abdulla et al.(2000) พบวาการ

หมก OPF ดวยกากน าตาล 30%ของน าหนกแหง จะชวยให OPF ทหมกยอยเพมขน 10.6% ไดดกวาการหมกทไมเตมกากน าตาล เชนเดยวกบหญาเนเปยรทหมกดวยกากน าตาล 30% กเพมการยอยไดมากกวาหญาทหมกธรรมดาถง 14.3% เชนเดยวกน กลนของทางใบปาลมจะเปรยวและหอมกวา

4. การเสรม urea ใน OPF หมก Ishida and Abu Hassan (1992a) ไดท าการศกษาผลของการเสรม urea ใน OPF หมก พวกเขา

ไดใช urea ในระดบความเขมขน 0%, 3% และ6% ใน OPF ศกษาในโคพนเมองตวผ และพบวา OPF ทเสรมดวย urea 3% จะแสดงผลดทสดในเวลาทหมก 1 เดอน ผลของการหมกดวยยเรยจะท าให pH สง เพราะวาเกดการสราง NH3 สวน OPF เสรมดวย 6% urea มการยอยไดต าลง ซงเกดจากการหนวงเหนยวหรอยบย งกจกรรมของแบคทเรย พวกเขารายงานวาการไมใชยเรยในการหมก (0% urea) จะท าใหมคา pH ทต าทไดมาจะท าใหกจกรรมของแบคทเรยหยดและเกดการสญเสยสารอาหารซงเกดขนในชวงเวลาการเกบรกษา ดงนนการเสรม urea หมกประมาณ 3% ใน OPF หมก จะท าให OPF มความนากนกวาไมใชแตไมควรใชเกน 5%

ตารางท 3. องคประกอบทางเคมของทางใบปาลมหมก และการยอยไดของวตถแหง (%)

ทางใบปาลม DM CP การยอยไดของวตถแหง หมกธรรมดา 30.02 5.67 45.00 หมกดวยยเรย 3% 30.58 12.50 44.20 หมกดวยยเรย 6% 28.58 20.89 35.80 Abu Hassan and Ishida (1992)




ตารางท 4. ผลของระดบ OPF ในอาหารตอประสทธภาพการใชอาหารของโคขน

ขอมลทศกษา อาหารทดลอง 1 2 3 4

อตราการเจรญเตบโต กก./วน 0.75a 0.62b 0.45c 0.57c ปรมาณอาหารทกน กก.แหง/วน 7.02a 6.10ab 5.48b 5.58b FCR 9.65b 10.09b 12.39a 9.92b เปอรเซนตซาก % 60.6a 58.2ab 57.6ab 55.4b

ทมา: Ishida et al. (1994) 1: ใช OPF ทหมกดวยยเรย 10% รวมกบ กากปาลมเมลดใน 90% 2: ใช OPF ทหมกดวยยเรย 30% รวมกบ กากปาลมเมลดใน 70% 3: ใช OPF ทหมกดวยยเรย 50% รวมกบ กากปาลมเมลดใน 50% 4: ใช OPF ทหมกไมใชยเรย 50% รวมกบ กากปาลมเมลดใน 50% 5. การหมกดวย NaOH ในประเทศมาเลเซยนน Oshio and Abu Hassan (1990) รายงานวาถา

เพมดางมากขนจาก 0-10.5% จะชวยเพมการยอยไดของอนทรยวตถ (Organic matter) ในใบปาลมจาก 20% เปน 56% ในการเตมดางในการหมกนนจะเปนการปรบปรงการยอยได การเตมยเรยในการหมกกถอวาเปนดางแอมโมเนยเชนกนแตผลทไดจะแตกตางกนส าหรบทางใบปาลม ในเมองไทยไดมรายงานการหมก ฟางขาวดวยยเรยเพอปรบปรงการยอยไดและเพมโปรตนนนจะใชระดบทสงถง 5% (Wanapat, 1999) ซงจดประสงคและวธการจะแตกตางกนอยางมากกบการหมกท า Silage ปกตการหมกพชอาหารสตวท า Silage จะสามารถเตมยเรยในอตรา 0.5% ซงถาใสมากกวานนจะเปนการรบกวนการท างานของจลนทรย เปนตน ทงนการหมกดวย NaOH เขมขนจาก 0 ถง 10.5% หมกเฉพาะสวนใบปาลม พบวามผลใหการยอยไดของอนทรยวตถคดเปนน าหนกแหงเพมขนจาก 18.3% เปน 34.9% อยางตอเนอง สวนในทางปาลม (OPF) กพบวามผลใหการยอยไดของอนทรยวตถเพมจาก 22.0 เปน 33.1% เชนเดยวกน เหมอนกบการใชหมกตนปาลมสบทยอยไดดมากขน Wan Zahari et al. (2001) ท าการทดลองโดยใชโคสาวพนธ Kedah-Kelantan (KK) 4 กลม ซงแตละกลมเลยงดวย OPF อดเมด OPF สบ OPF หมก และOPF เสรมดวย NaOH ตามล าดบพบวาการกนไดและการยอยไดของ OPF เสรมดวย NaOH มคาสงกวา กลมทไดรบ OPF สบ และ OPF หมก การกนไดของ OPF




หมกต ากวา OPF สบ แตการยอยไดใกลเคยงกน สวน OPF อดเมดมการยอยไดต าสด พวกเขากลาววาการเสรม NaOH ใน OPF จะเพมการยอยไดและการกนไดในโคใหสงขน

6. การหมกเพมดวยปนขาว จากการศกษาของ สรเดช เพชรอาวธ (2561) ไดจดท าอาหาร TMR

ทใชทางใบปาลมทผานการหมกแตกตางกน 4 วธในสวนประกอบในระดบ 40% ในสตร TMR จาก (T1) การใช OPF หมกธรรมดา เทยบกบ (T2) หมกดวยยเรย 5% (T3) หมกดวยแคลเซยมไฮดรอกไซด (Ca(OH)2) 5% และ (T4) ทางใบปาลมหมกดวยยเรย 2.5% และแคลเซยมไฮดรอกไซด 2.5% เพอน ามาใชเปนอาหารแพะโดยเบอตนพบวาการหมกดวยยเรยมระดบของโปรตนเพมขนตามยเรย แตองคประกอบอนๆ ไมมผลแตกตางกน เมอน ามาผสมในอาหาร TMR ในอตราสวนเดยวกนแลว พบวาไมมผลตอการกนของแพะ โดยพบวาแพะกนไดเทาๆ กน และการศกษาการยอยไดของอาหาร TMR ทใชทางใบปาลมหมกดวยวธทแตกตางกนกไมมผลตอการยอยไดของโภชนะโดยรวม TDN แตพบวามผลตอการยอยไดของวตถแหงจาก 62.09, 62.89, 63.60 และ 65.14% และผนงเซลลทมากขนจาก 55.25, 56.24, 61.31 และ 60.72% ซงแสดงวาการหมกทางใบปาลมดวยยเรย 2.5% และแคลเซยมไฮดรอกไซด 2.5% กอนน ามาใชเปนสวนผสมในอาหาร TMR จะยอยไดมากทสด

7. การอดเมด OPF Asada et al. (1991) รายงานวาเมอท าการอดเมด OPF จะท าใหมความนากนขนพวกเขาท าการ

ทดลองโดยใช Holstein ตวผทตอนแลว หลงจากใหอาหาร 27 วนดวย OPF อดเมด พบวาน าหนกเฉลยของโคเพมจาก 142.0 เปน 152.0 g/day1 และ TDN ของ OPF เปน 33.23% และจากการทดลองในแพะของ Mahmudul Islam (1998) รายงานวาการอดเมด OPF สดจะชวยเพมการกนไดและการยอยได โดย OPF อดเมดทผสมดวย 4% urea, 15% molasses และ 2% เนอปลาจะเพมการยอยไดของ Dry matter intake (DMI) และ Organic matter intake(OMI) ใหมคาเปน 80% และ 63% ตามล าดบ ซงมผลใหการเพมน าหนกตวของแพะดขน Abu Bakar et al. (2000) รายงานถงการท า OPF อดเมดไวใชในระบบการเลยงสตวถอวาเปนการเกบวตถดบอาหารสตวทดตรงกบการจดการฟารมแบบประณต (intensive system) แตเพอศกษาการเพมการกนได เขาไดท าการเปรยบเทยบ OPF อดเมดทสเปรยดวยกากน าตาล และสเปรยดวยน าเกลอ พบวาการสเปรยดวยกากน าตาลจะเพมการกนไดของโคเนอ 30% จาก OPF ทไมไดสเปรย สวนการสเปรยดวยน าเกลอไมไดชวยท าใหโคกนไดมากขนนกเมอมการใชอาหารขน 2 สวนตอ OPF 1 สวนในอาหารพนฐานทใหกน กอนท า




การเสรมดวย OPF ทสเปรยแตละอยาง พบวาการกนไดของ OPF ไมสเปรยคอ 2 กโลกรมตอวน แตพอสเปรยกากน าตาลกนได 5 กโลกรมตอวน และสเปรยน าเกลอกนได 2.4 กโลกรมตอวน ทงนมอตราการเจรญเตบโต 0.66, 0.69 และ 0.68 กโลกรมตอวน

8. การใชความดนไอน ากบ OPF Bengaly et al. (2004)รายงานวา การใชความดนไอน า 10 kg/ cm2 เปนเวลา 20 นาทกบ OPF ท

มความชนเรมตน 25-30% สามารถท าลายสวนของ hemicellulose ได 90% เนองจากท าใหพนธะการเกาะกนของเซลลโลส เฮมเซลลโลส ทเกาะกบลกนนลดลงและยงปรบปรงการใชประโยชนของสวนประกอบ cell wall ทคงเหลอของจลนทรยในกระเพาะรเมนอกดวย การนงดวยความดนยงชวยใหทางใบปาลมยอยไดมากขนจาก 48% เปน 67.6% จากทางใบปาลมสด และเมอมการอบแหงกอนนงยงท าใหการยอยไดของวตถแหงมากขนอกเปน 73.3% ซงสอดคลองกบการทดลองของ Paengkoum (2003) ซงไดท าการศกษาเปรยบเทยบระหวาง OPF สดสบ (U-OPF), OPF ทผานความดนไอน า 10 kg/ cm2 เปนเวลา 20 นาท แลวอบทอณหภม 60 องศา เปนเวลา 48 ชวโมง (S-OPF) และ OPF อดเมดแลวผานความดนไอน า(SP-OPF) พบวาการยอยไดของ Dry matter และ Organic matter ใน S-OPF และ SP-OPF มคาสงกวา U-OPF แต S-OPF และ SP-OPF ไมมความแตกตางของการยอยไดของ Dry matter และ Organic matter แสดงวาการอดเมดกอนการผานความดนไอน าไมมความจ าเปนตองท าเนองจากสนเปลองเวลาและและโภชนะทไดไมมความแตกตาง

การผสม OPF รวมกบวตถดบอนๆ เปนอาหารผสมส าเรจรป

อาหารผสมส าเรจรป (TMR) ทประกอบดวยทางใบปาลมน ามนจะเปนแบบสดหรอแบบอดเมด หรอแบบหมกรวมกบวตถดบอนๆ โดยเฉพาะการน าทางใบปาลมหมกมาใชในอาหารผสมส าเรจรปส าหรบเลยงแพะเนอ แพะนม โคเนอและโคนมท าใหสตวกนได และยอยไดสงกวาการใชทางใบปาลมสดเมอผสมเปนอาหาร TMR แลว แตระดบของ OPF ตออาหารขนทใชยอมมผลตอการกนไดของสตว เชนงานวจยของ Oshibe et al. (2000) ไดทดลองใช OPF ในอาหาร TMR ระดบ 30% 50% 70% และ 90% พบวาโคพนเมองททดลองมการกนอาหารไดลดลงจาก 4.36, 4.06, 2.31 และ 1.34 กโลกรมตอวน ตามการใช OPF ในสตรทสงขน และมผลใหอตราการเจรญเตบโตของโคลดลง จาก 0.304, 0.031, -0.089 และ -0.248 กโลกรมตอวน ตามล าดบ จงเปนแนวคดวาหากใช OPF ในอาหาร TMR ควรใชไมเกน 30% ซงสวนประกอบของอาหาร การใชทางใบปาลมมากขน




ในสตร อยางไรกตาม ปจจยหนงในการน าทางใบปาลมสดและทางใบปาลมหมกมาใชเปนอาหารโคหรอแพะ โดยใชรวมกบการเสรมอาหารขน หรอใชในรปของอาหารผสมส าเรจรป อาจมปญหาการเลอกกนของสตว หากสวนของใบและกานไมผสมเปนเนอเดยวกน สตวอาจเลอกกนสวนของใบและเหลอสวนกาน จงมกระบวนการน าทางใบปาลมมาสบ อบ และอดเมด เพอลดปญหาการเลอกกนของสตว และตองการเพมการกนได และยอยไดสงกวาการใชทางใบปาลมสด ซงสวนประกอบของอาหารผสมส าเรจรปทใชทางใบปาลมน ามนเปนองคประกอบหลกมอยหลายสตรดวยกนตามแหลงวตถดบ

สรป แนวทางการใช OPF ในการเลยงสตว

จากการศกษาการใชทางใบปาลมเปนแหงอาหารหยาบส าหรบสตวเคยวเออง สามารถสรปไดวาการใช OPF ในการเลยงโคหรอแพะสามารถสบสดหรอหมกธรรมดาใหกนกได แตการยอยไดของวตถแหงจะอยในระดบ 43-45% หากมการหมกดวยกากน าตาล 3-5% กากกนไดจะมากขนแตการยอยไดจะเพมขนเลกนอยไมเกน 10% สวนการใชยเรยในการหมกทางใบปาลมอาจจะเพมคา โปรตนรวมตามระดบของยเรยทใช แตถาใชเกน 3% จนถง 5% จะมผลใหการยอยไดของวตถแหงลดลงเหลอ 35% แตถาใช 3% การยอยไดของวตถแหงยงคงอยท 44% แตการกนไดของสตวจะลดลง หรอหากจะใชทงยเรยและกากน าตาลกไมไดชวยใหการยอยไดมากขน จงใชในชวงใหอาหารทสตวกนดกวาใหวตถดบเหลานไปสงผลตอกระบวนการหมกในกระเพาะรเมนโดยจลนทรยจะชวยไดมากกวา อยางไรกดเมอจะน าเอาทางใบปาลมมาใชในอาหาร TMR มงานวจยทแนะน าใหใชการหมกรวมกนระหวางยเรย 2.5% กบปนขาว CaOH2 2.5% จะท าใหอาหาร TMR มการยอยไดมากกวาการหมกทางใบปาลมแบบอน โดยจะท าให TMR มการยอยไดของวตถแหง 65% ในการหมกดวยเคมพบวา การใช NaOH 6-10% จะท าใหการยอยไดของทางใบปาลมมากทสดคอ 56% ซงท าใหสตวกนไดมากกวาการใหกนสดและการหมกธรรมดาตามล าดบ ในการหมกโดยใชเชอรา พวกเหดปลอกจะชวยใหการยอยไดมากขนในการน ามาใชในสวนผสมอาหาร TMR แตการหมกโดยใชเชอรามโอกาสสญเสยมากจากการปนเปอนหรอการเนาเสยในการปฏบตในระบบฟารม

ในเชงกลหรอทางกายภาพนอกจากการสบยอยแลวยงมการอดเมด การอดเมดนนจะชวยใหการเกบรกษาใชพนทนอยลง เพมมลคาทางใบปาลมไดมากขน การยอยไดมทงรายงานวาเพมขนและคงท ทงนขนอยกบวาน าไปใชใหสตวกนรวมกบวตถดบอะไรบาง แตทส าคญสวนหนงพบวาการอดเมดนนชวยใหอาหารนากนมากขน จากการอดเมดและสเปรยดวยกากน าตาลจะท าใหสตว




กนไดมากขน 30% แตการสเปรยดวยเกลอไมไดเพมการกนได นอกจากน การนงดวยแรงดนสงกเปนการพฒนาเชงกลทางกายภาพเชนเดยวกนการอบนงดวยความดน 10-15 kg/cm2 นาน 5-10 นาท จะชวยใหการยอยไดของวตถแหงเพมขนจาก 45% เปน 56% แตในการปฏบตจรงยงมตนทนทสงจงยงไมเหมาะสมทจะน ามาใชจรง การใชวธการอบนงรวมกบการเสรมยเรย 3% ในการใหสตวกนจะดกวาทางใบปาลมอดเมดทไมอบ และการอบนนไมมความจ าเปนทตองอดเมดกอนเพราะการอดเมดกอนอบนนไมมผลตอการยอยได

การน าทางใบปาลมไปใชเลยงสตวไมควรใชวธใหกนอาหารหยาบและอาหารขนแยกกน และควรปรบอตราสวนใหแนนอนกอนท าการผสมใหสตวกนและพยายามแกปญหาเรองการเลอกกนอาหารแตละสวนของสตว และควรผสมกบอาหารขนทมโภชนะครบทกหมอยางสมดล เพราะจากการศกษาพบวาการใชทางใบปาลมอดเมดผสมกบกากปาลมเนอใน 1:1 จะมการกนไดและการยอยไดนอยกวาการใชทางใบปาลมอดเมดกบอาหารขนในอตราสวน 1:1 เชนกน การใชทางใบปาลมอดเมดใหสตวกนนยมปรบระดบโปรตนโดยการเสรมยเรยหรอแหลงโปรตนจากใบพชหรอกากถวเหลองดวยกจะดมากขน เพราะจากการศกษาพบวาอยางนอยการเสรมยเรย 3% ในอาหารทใหทางใบปาลมเปนอาหารหยาบจะชวยใหแพะกนอาหารและยอยอาหารไดมากยงขน แตไมควรเสรมเกน 4% ของอาหารทกน ยกเวนวามการเพมแหลงของพลงงานทยอยสลายงายพวกแปงและน าตาลในอาหารใหมากขนและสมดลกบไนโตรเจนทเพมเสรมในอาหารดวย เชนการใชทางใบปาลมอดเมด และผสมกบยเรย 4% กากน าตาล 15% แหลงโปรตนแทจากปลาปน 2% ในการเลยงแพะ จะท าใหการยอยไดของวตถแหงในอาหารเพมสงขนถง 80% และมการยอยไดของอนทรยวตถสงถง 63% อยางไรกดจงถอวาการใหอาหารผสมเหลานอยางลงตวจงควรจดใหอยในรปอาหารผสมเสรจ total mixed ration (TMR) โดยใชทางใบปาลมทคดเปนน าหนกแหงไมเกน 30% ในสตรและไมควรใชทางใบปาลมรวมกบกากปาลมเนอในลวนๆ ควรมการปรบใหมโภชนะจากวตถดบทหลากหลายและใหมความสมดลกอนน ามาใชในการเลยงสตว

2. ผลปาลมรวงและผลปาลมดบไมไดคณภาพ ในสวนปาลมจะมลกปาลมสวนหนงทไมสามารถน ามาขายไดเชนทะลายทมหนและศตรปาลม

กดกนในขณะยงไมแก หรอลกปาลมรวงสกเกนไป เกษตรกรสามารถน ามาสบใหละเอยดและใชเสรมเปนอาหารสตวเค ยวเอองได โดยเฉพาะปาลมดบทกะลายงไมแขงมากจะมแปงเปนสวนประกอบอยสง ซงสามารถน ามาสบใหกนหรอผสมในสวนประกอบของการหมกทางใบปาลม




ไดถง 10% แตปาลมสกรวงนนจะมไขมนสงโดยปกตจะสงมากกวา 40% ของน าหนกลกปาลม จงควรใหสตวกนโดยประเมนถงปรมาณไขมนทไมควรเกน 5% ของอาหารทสตวกนไดทงหมด นอกจากนการน าลกปาลมมาบดและหมกกบกากน าตาลโดยเสรมจลนทรยกลมโปรไบโอตกหมกไวยงสามารถใชเปนอาหารเสรมส าหรบสตวเลยงได

3. ตนปาลม ตนปาลมไดจากการโละสวนปาลมเพอปลกใหม (replanting) ซงโดยปกตจะปลกใหม จากการตดโคนตนปาลม เมออายประมาณ 30-35 ป ซงจะมความสงถง 6-10 เมตร ขนอยกบพนธปาลมน ามน แตละตนจะมน าหนกประมาณ 700 กโลกรม โดยน าหนกสด สวนใหญจะถกสบยอยโดยใชรถแมคโคร (แบคโฮ) ทตดตงใบสบ และท าการเผาท าลาย นอกจากการฆาตนปาลมโดยวธการตอกล าตนและฉดสารเคมฆาตนปาลมซงมตนทนทต ากวาแตตองใชเวลานานหลายเดอนกอนทตนจะคอยๆ ตายไป การใชตนปาลมมาเลยงสตวนนพบวาในประเทศมาเลเซย Oshio et al. (1990) ไดมการทดลองตดตนปาลมเปนทอนยาว 3 เมตร และฝานเปนแผนหนา 2 นว กอนท าการปอกเปลอกนอกออกและน าสวนเนอกลางล าตนมาสบยอยใหมขนาด 2 เซนตเมตร ซงพบวามความชน 72% หรอมวตถแหง 28% โปรตน 2.8% เยอใย (CF) 37.6% NDF 79.8% ADF 52.4% ไขมน 1.1% Ash 2.8% พลงงาน ME 5.95 (MJ/kg) จากลกษณะทางกายภาพจะมสวนของเนอตนปาลมสองสวนคอสวนนอกทใกลเปลอก (parenchyma tissue) ซงจะมลกนนมากกวาสวนสวนใจกลางล าตน (Vascular bundles) และมวตถแหง (DM) รวมถงอนทรยวตถ (OM) มากกวาดวย เนอตนปาลมสามารถสบใหมขนาด 2-3 เซนตเมตรแลวท าการหมกซงจะท าให pH ต าถง 3.2 ผลตกรดแลคตกไดด ถงแมไมมการเตมสารใดๆ กสามารถยอยไดดพอๆ กบฟางขาว และม ประสทธภาพการใช (feed conversion efficiency, FCE) ดกวาฟางขาวดวย ท าใหสตวโตดกวาฟางขาว (Oshio et al., 1991) สามารถใชเลยงโคขนไดด โดยแนะน าใหใชในระดบ 30% ในอาหารโดยรวม




ในการเพมคณภาพของตนปาลมเพอน ามาใชเปนอาหารสตวเคยวเอองมการทดลอง 3 วธการคอ 1.1 วธการการน าสวนตนปาลมน ามนทสบยอยใหมขนาด 2 เซนตเมตรนไปนง

(steaming) ทความดนสง 12.5 Kg/cm2 เปนเวลา 5 นาท โดยใชถงนงขนาด 200 ลตร 1.2 วธการน าไปหมกโดยใชสารละลาย NaOH (11.6% w/w) โดยเตมในปรมาณ 14.7

กโลกรม ตอตนปาลมสบยอย 100 กโลกรม ซงสามารถเทยบกลบไดวาใชสารละลาย NaOH 6% ของตนปาลมทคดเปนน าหนกแหง จากนนท าการหมกไวในถง 7 วนกอนน าไปเลยงสตว

1.3 วธการหมกตนปาลมสบทมขนาด 2 เซนตเมตร ในถง 200 ลตรโดยอดลงในถงใหแนน และไมมการเตมสารใดๆ ใชเวลาในการหมกนาน 2 เดอนกอนน ามาใชเลยงสตวเคยวเออง

ในการทดลองน าตนปาลมสบทผานวธการแตละวธทง 3 วธมาใชเปนอาหารโคเปรยบเทยบกบการเลยงโคโดยใชฟางขาว ซงเปนอาหารหยาบทนยมน ามาใชเลยงโคทวๆไป โดยการทดลองไดน าเอาอาหารหยาบ ทงสวนตนปาลมสบ 3 วธการและฟางขาวมาจดท าอาหารโคใหอยในรปอาหารผสมเสรจ total mixed ration (TMR) ทใชสวนประกอบสวนทไมเปนเยอใย 70% (อาหารขน) และสวนทเปนเยอใย 30% (อาหารหยาบ) สวนทไมเปนเยอใยไดมาจาก กากปาลมเนอใน (palm kernel cake, PKC) 42.5% กากตะกอนน ามนปาลม (ข เคก) 42.5% กากน าตาล 8.5% เกลอ 2.5% ปนขาว 2.5% และยเรย 1.5% จากการวเคราะหองคประกอบทางเคมแยกของตนปาลมสบแตละวธกอนน ามาผสมในอาหาร TMR พบวา ตนปาลมสบธรรมดามโปรตน 2.4% NDF 74.4% ADF 52.2% และพลงงานรวม (GE) 4375 cal/g เมอผานการอบนง จะมโปรตน 1.7% NDF 58.6% ADF 56.0% และพลงงานรวม (GE) 4584 cal/g เมอน าไปหมกดวย NaOH จะมโปรตน 1.6% NDF 68.7% ADF 45.9% และพลงงานรวม (GE) 4274 cal/g สวนการหมกธรรมดา พบวามโปรตน 2.3% NDF 81.1% ADF 53.8% และพลงงานรวม (GE) 4357 cal/g ซงผลองคประกอบทางเคมแทบไมแตกตางกน แตจากการศกษาเมอน ามาใชผสมอาหารในรปอาหาร TMR พบวามผลตอการยอยไดในโคเนอ (พนธพนเมอง) ซงพบวาตนปาลมสบทผานการนงแลวน ามาใชผสมในอาหาร TMR จะท าใหการยอยไดของวตถแหงในอาหารมากทสดคอ 54.6% รองลงมาคอ การหมกดวย NaOH 54.2% หมกในถงธรรมดา 50.5% และตนปาลมสบยอยแหงทไมมการหมก 42.7% ซงทงหมดยอยไดดกวาการใชฟางขาวทสามารถท าใหวตถแหงอาหาร TMR ยอยไดเพยง 35.1% และการยอยไดของอนทรยวตถ (OM) กมากกวาอาหาร TMR ทใชฟางขาวผสม คอ 50.0% ส าหรบอาหาร TMR ทใชตนปาลมสบยอยทผานการนงแลวผสม รองลงมาคอ อาหารทใชตนปาลมทมการหมกในถงธรรมดา 48.2% หมกดวย NaOH 47.1% และ




สบยอยแหงทไมมการหมก 38.1% ซงทงหมดมคา การยอยไดของอนทรยวตถดกวาการใชฟางขาวผสมในอาหาร TMR ทมการยอยได 28.2% นอกจากนพบวาพฤตกรรมการกนอาหารไมแตกตางจากการใชฟางขาว แตการเคยวเอองโดยเฉลยเมอใชตนปาลมผสมอาหาร TMR จะเคยว 31.3-48.2 นาทตออาหารทกนเขาไป 1 กโลกรม ซงใชระยะเวลาเคยวเอองมากกวาใชฟางขาวในสวนผสมอาหารทเคยวเออง 28.5 นาท ทางผวจยมองวาการน าตนปาลมมาสบแลวนงจะท าใหการยอยไดของอาหารดกวาการใชฟางขาวในอาหาร TMR ซงอาจจะพฒนาเปนอาหารในเชงธรกจไดในอนาคตหากแตตองมการพฒนาวานงอยางไรจะไมมตนทนทสงมาก และการด าเนนการยงอยในขนของการศกษาวจยเทานน จากการน าตนปาลมสบมาศกษาการยอยไดในแพะพบวา ตนปาลมสวนใกลเปลอกจะยอยได 19.1% แตสวนไสหรอใจกลางตนจะยอยได 49.7% และควรน ามาใชในรปแบบอาหาร TMR เชนเดยวกน

การเลยงโคขนเพอผลตเนอนนไดน าตนปาลมมาเลยงโคขนลกผสม (Brahman x shorthorn) เปรยบเทยบกบการใชฟางขาวในรปแบบอาหาร TMR เชนเดยวกน โดยใชตนปาลมหมก 30% ผสมกากปาลม 42% มนเสน 21% ร าขาว 4.5% ปนขาว 1.1% เกลอ 0.7% และยเรย 0.7% เปรยบเทยบกบอาหารทใชตนปาลมสบหมก NaOH และฟางขาวแทนในสตรอาหาร TMR ในปรมาณ 30% เทากน พบวาการยอยไดของวตถแหงในอาหารอยในระดบ 63.0% ส าหรบใชตนปาลมหมกผสม และเพมขนเปน 65.9% ในอาหารทใชฟางขาว และมากขนเปน 68.9% เมอใชตนปาลมหมกดวย NaOH แตส าหรบการเลยงขนระยะยาวพบวาโคจะชอบกนอาหารทมฟางขาวผสมมากกวาใชตนปาลมสบ คอกนไดเฉลย 101.0 g/Kg0.75 (กรมตอเมทธาบอลกเวทตอตวตอวน) เมอมการใชเยอใยจากตนปาลมมากขนในสตรอาหาร TMR จาก 30% เปน 50% และ 70% จะท าใหการกนไดลดลง จาก 75.4 g/Kg0.75 เปน 34.3 g/Kg0.75 ตามล าดบแตถาตนปาลมหมกดวย NaOH และใชมากขนพบวาการกนไดจะลดลงจาก 81.4 เปน 74.1 g/Kg 0.75 ซงลดลงนอยกวา และเมอใชเยอใยจากตนปาลมหมกในสตรอาหาร TMR ระดบ 30% เพอเลยงโคขนเปนเวลา 59 วนพบวามอตราการเจรญเตบโตเฉลย 0.93 กก.ตอวน ซงใกลเคยงกบทใชตนปาลมหมก NaOH ในปรมาณเทากนในสตรอาหารทมการเจรญเตบโต 0.94 กก.ตอวน แตนอยกวาการใชฟางขาวในสตรอาหารทมการเจรญเตบโต 1.1 กก.ตอวน และเมอขนระยะยาวถง 224 วน พบวามอตราการเจรญเตบโตเฉลย 0.58 กก.ตอวน ส าหรบใชตนปาลมหมกในสตรอาหาร ส าหรบใชตนปาลมหมก NaOH ในสตรอาหารมอตราการโต 0.66 กก.ตอวน และ ส าหรบใชฟางขาวในสตรอาหารมอตราการเจรญเตบโต 0.65 กก.ตอวน แสดงวาการใชตนปาลมผสมในอาหาร TMR ตลอดการขนระยะยาวจะไม




แตกตางจากการใชฟางขาวในสตรอาหาร TMR มากนก เมอท าการช าเหละซาก พบวา เปอรเซนตซากโคมคา 55.3% 60.1% และ 60.1% เทากน ส าหรบการใชตนปาลมหมก หรอ ใชตนปาลมหมก NaOH ในสตรอาหาร และ ใชฟางขาวในสตรอาหาร TMR ตามล าดบ เกรดไขมนแทรก 1.7 2.6 และ 2.8 ตามล าดบ คณภาพเนอไมมความแตกตางกนในการใชเยอใยจากตนปาลมสบและฟางขาว

อนง ในปจจบนมงานวจยทน าเอาตนปาลมมาบบเอาน าออกมาใช เรยกวา SAP ซงนยมน ามาหมกเปนไวน หรอใชหมกเอทลแอลกอฮอล เปนพลงงานทางเลอก ซงในการน ามาเลยงสตวกมโอกาสน ามาใชทดแทนกากน าตาลได จงตองมการศกษาวจยตอไป เพราะจากการวเคราะหพบวามน าตาล 79 กโลกรมตอปรมาตร ลกบาตรเมตร ของ SAP หรอมน าตาลในชวง 83-153 mg ตอ ml.ซงมทงน าตาลกลโคส ซโครส ฟรกโตส และน าตาลกาแลคโตส ในสวนประกอบ

4. ทะลายปาลมเปลา (empty fruit bunch )

เปนผลพลอยไดจากสวนของทะลายปาลมสดทมการแยกเอาผลปาลมออกแลว การน าไปใชประโยชนจะน าไปใชในการเพาะเหดฟางและท าป ยหมก หรอบางโรงงานจะมการสบยอยเพอใชเปนแหลงพลงงานเชอเพลงในโรงงาน จากการวเคราะหองคประกอบทางเคมของทะลายปาลมสดทไดจากการนงและตนวดเอาผลปาลมออกใหมๆ พบวามไขมน 6.9% โปรตน 3.3% เยอใย NDF 92% ADF 73% จากลกษณะทางกายภาพทแขงและการยอยไดของวตถแหงทต ากวา 30% จงไมสามารถน ามาใชเปนอาหารสตวได (เบญจมาภรณ และคณะ, 2552)

5. การใชประโยชนจากเสนใยของผลปาลม (palm press fiber, PPF)

เสนใยของผลปาลมทเปนผลพลอยไดจากการหบน ามนจากผลปาลมจะน าไปท าเชอเพลงในขนตอนการผลตในโรงงานเองเพราะจะไดไฟแรงด เนองจากเสนใยของผลปาลมยงมน ามนเหลออยดงนนในปจจบนบรษทสวนใหญจะไมขายผลพลอยไดสวนนเนองจากจะใชท าเชอเพลงทงหมด นอกจากนหากจะน าไปใชประโยชนสวนอนสามารถน ามารองพนคอกเลยงสตว โดยเฉพาะหมหลม จากการศกษาของ โอภาส (2554) พบวาจากการน าเสนใยปาลมมาหมกดวยยเรย 5% หรอหมกดวยดาง NaOH 5% และน ามาใชทดลองเลยงโคเนอ พบวาโคกนเสนใยหมกนอยมาก และยงมผลกระทบตอการยอยได ตลอดทงสขภาพของสตว โดยพบวาการเคยวเอองลดลง การยอยไดของอาหารลดลง โดยเฉพาะสตรทหมกดวยยเรยสตวจะกนไดนอยกวาเสนใยทไมผานการหมก เสนใย




ของผลปาลมมองคประกอบของธาตอาหารคอ ไนโตรเจน 23% ฟอสฟอรส 0.1% โปแตสเซยม 2% และแมกนเซยม 0.4% จากการเกบตวอยาง PPF สดๆ จากโรงงานสกดน ามนปาลมในภาคใตพบวามโปรตน 7% ไขมน 6.4% เยอใย NDF 91% ADF 71 % และADL 16 % การยอยไดวตถแหง 43% การยอยไดของ NDF 37% ซงนาจะสามารถน ามาเปนแหลงอาหารหยาบไดในรปอาหารผสมส าเรจรป TMR ได แตหลงจากการน ามาใชทดลองแลวพบวาไมสงผลดตอตวสตวทใชในการทดลองเพราะมการกนและยอยไดต ามาก

6. การใชประโยชนจากกากปาลมน ามนในการเลยงสตว กระบวนการผลตน ามนปาลมจะมผลพลอยไดทเรยกวา กากปาลมน ามน ซงในสวนนสามารถน ามาใชในการเลยงสตวได กากปาลมประกอบดวยโปรตนเฉลยประมาณ 16-20 % จากการศกษากากปาลมของโรงงานในพนทภาคใตในป 2551 ทรายงานโดย เบญจมาภรณ และคณะ (2552) พบวามองคประกอบโปรตน 14.5% ไขมน 5.4% เยอใย NDF 77.9% ADF 47.2% ADL 18.3% และม พลงงาน 4590 cal/g และระดบของไขมนจะขนกบกรรมวธในการสกดน ามน เชน กากปาลมทไดจากวธการบบอด (expeller) จะประกอบไขมนถง 8-10% มโปรตน 16-17% สวนกากปาลมน ามนวธการสกดโดยสารละลาย ( Solvent Extraction) ประกอบดวยไขมนประมาณ 1-2 % โปรตน 17.4-20.6% และการยอยไดของกากปาลมทผานกระบวนการบบอดจะต ากวาการสกดดวยสารละลาย (O’Mara et al., 1999) ไดมการศกษาการใชกากเนอในเมลดปาลมน ามนทไดจากอตสาหกรรมน ามนปาลมส าหรบเปนสวนประกอบอาหารไก (วนย และคณะ 2526; ประพจน, 2543; นวต, 2531) และอาหารสกร (วนย และคณะ 2528; ทวศกด, 2529; ทวศกด, 2543; ยทธนา, 2530) มาแลวและมการศกษาการใชกากปาลมน ามนในอาหารโครน (สมพงษ, 2526) ในการศกษาการยอยไดของกากเมลดเนอในปาลมน ามนในอาหารสตวเคยวเออง สมตรา (2543) พบวากากเมลดเนอในปาลมน ามนมการยอยไดของวตถแหงทดถง 74.2% สามารถใชปรบปรงการใชประโยชนของอาหารหยาบคณภาพต าไดด แนวทางการใชกากเนอในเมลดปาลมน ามนเปนอาหารสตวเคยวเอองนน เนองจากกากเนอในเมลดปาลม (ทไมมเปลอกหรอกะลาเหลออย) จดเปนผลพลอยไดทมโปรตนรวมปานกลางและเยอใยสงจงเหมาะทจะใชเปนอาหารสตวเคยวเออง อยางไรกตาม กระบวนการผลตน ามนปาลมในบางโรงงานยงไมสามารถแยกกะลาออกไดหมด กากปาลมชนดนจะมโปรตนรวมประมาณ 14-16% ไนโตรเจนฟรแอกซแทรก 30-60 % ผนงเซลล 60-66% และลกโนเซลลโลส 40-44% และจากการศกษาการยอยไดของโภชนะในกากเนอในเมลดปาลมน ามนใน




สตวเคยวเอองพบวา โค แพะ และแกะ สามารถยอยวตถแหง (60-70%) อนทรยวตถ (67-72%) โปรตนรวม (51-70% ) ผนงเซลล (53-71%) และลกโนเซลลโลส (52-66%) ดงนนกากเนอในเมลดปาลมน ามนจงสามารถน ามาใชเปนแหลงวตถดบหลกในอาหารขน หรออาจใชรวมกบวตถดบอนในอาหารผสมส าเรจรปส าหรบสตวเคยวเอองได ซงจากการศกษาวจยสามารถสรปแนวทางการน ากากเนอในเมลดปาลมน ามนไปใชเปนอาหารสตวเคยวเอองในอาหารโคเนอ/โคขน จะสามารถใชกากเนอในเมลดปาลมน ามนไดสงถง 80-100% ในอาหารโคเนอเสรมดวย แรธาตและวตามน ซงท าใหโคมอตราการเจรญเตบโตประมาณ 400-800 กรม/วน แตทงนการจะใชไดมากหรอนอยนนจะมปจจยขนอยกบคณภาพของกากเนอในปาลมของแตละโรงงาน และการปรบพลงงานและโปรตนทหมกสลายไดเรวในสตรอาหารโคอกดวย สวนการใชกากเนอในเมลดปาลมน ามนรวมกบผลพลอยไดจากอตสาหกรรมน ามนปาลมอนๆ เชน ใชกบกากตะกอนปาลมน ามน ในอตราสวน 60:40 หรอใชรวมกบหญาแหงในอตราสวน 50:50 เปนอาหารโคเนอ ซงสงผลใหโคมอตราการเจรญเตบโตประมาณ 500-800 กรม/วน การใชกากเนอในเมลดปาลมน ามนในสตรอาหารขนรวมกบวตถดบอนๆ โดยเฉพาะวตถดบทมอยในพนท เชน ผลพลอยไดจากตนสาค เปลอกถวเหลอง หรอโปรตนจากขาวโพด เปนตน การใชกากเนอในเมลดปาลมน ามนเปนแหลงโปรตนทดแทนกากถวเหลองในสตรอาหารขนส าหรบโคเนอทไดรบฟางขาวเตมท โดยใชยเรยชวยปรบระดบโปรตน พบวา สามารถใชกากเนอในเมลดปาลมน ามนทดแทนกากถวเหลองในสตรอาหารไดไมเกน 50% โดยท าใหโคมอตราการเจรญเตบโต 500 กรม/วน ในอาหารโคนมสามารถใชกากเนอในเมลดปาลมน ามนไดไมเกน 30-50% นอกจากนยงสามารถใชกากเนอในเมลดปาลมน ามนรวมกบแหลงวตถดบอนๆ ในพนท จดท าเปนอาหารขนทประกอบดวยกากเนอในเมลดปาลมน ามน หรออาหารขนทประกอบดวยกากเนอในเมลดปาลมน ามนรวมกบมนเสน/กากน าตาลซงใชเปนแหลงพลงงาน ในสวนของผลผลตและคณภาพน านมพบวา โคนมทไดรบอาหารขนทประกอบดวยกากเนอในเมลดปาลมน ามนใหผลผลตและคณภาพน านมไมแตกตางจากโคนมทไดรบอาหารขนสตรทใชกนอยท วไป แตมตนทนในการผลตน านมทถกกวา กากเนอในเมลดปาลมน ามนสามารถใชเปนสวนประกอบในอาหารขนและอาหารผสมส าเรจรปส าหรบแพะ ซงการศกษาการใชกากเนอในเมลดปาลมน ามนในอาหารขนส าหรบแพะหลงหยานมทไดรบฟางขาวหมกยเรย 5-6 เตมท โดยใชกากเนอในเมลดปาลมน ามนทดแทนขาวโพดปนและกากถวเหลอง พบวาสามารถใชกากเนอในเมลดปาลมน ามนในสตรอาหารไดไมเกน 30% สงผลใหแพะมการเจรญเตบโต น าหนกซาก และสดสวนของเนอ:กระดกใกลเคยงกบ




กลมทไดรบอาหารขนทไมมกากเนอในเมลดปาลมน ามน แตใชตนทนตอการเพมน าหนกตว 1 กโลกรมต ากวา

ภาพท 9 กลมเครอขายเกษตรกรทใชกากปาลมเปนอาหารโคเนอ

7. การใชกากตะกอนน ามนปาลมหรอขเคก (Decanter cake) กากตะกอนน ามนปาลมสามารถน ามาใชผลตป ยหมกใชกบตนปาลมน ามนหรอพชชนด

อนๆ ไดเพราะมธาตอาหารของพชและเหมาะตอการชวยในการหมกยอยสลายของวชพชอนๆ นอกจากนยงสามารถใชกากตะกอนน ามนปาลมไปเลยงสตวได ในการท าใหกากตะกอนแหงเพอเกบรกษาอาจท าไดโดยการตากแดดหรออบกอน แตทงนเนองจากมไขมนบางสวนเหลออยจงท าใหแหงชาและอาจเปนอาหารของกลมจลนทรย พวกเชอราเขามายอยท าใหเกดการเนาเสยไดเรว จากการส ารวจโดย โอภาส และคณะ (2548) พบวาโรงงานในจงหวดภาคใตสวนใหญจะมผลพลอยได กากตะกอนน ามนปาลม ในแตละเดอนจะมสวนข เคกเกดขนไมนอยกวา 30,000 ตน หากคดจากจ านวนโรงงานอตสาหกรรมปาลมน ามนทงหมดในประเทศ ปจจบนจะมเกษตรกรในพนทใกลโรงงานมาซอข เคก เพอน าไปผสมใชเปนอาหารของโค หรอน าไปใชท าป ย กากตะกอนน ามนปาลมมโปรตน 14.8% ไขมน 10.7% เยอใย NDF 62.9% ADF 56.8% ADL 15.8% พลงงาน 4,175 cal/g (เบญจมาภรณ และคณะ 2552) และการยอยไดของวตถแหง 63% ในการผสมเปนอาหารขน




ส าหรบโคเนอจะใชได 60-70% ในสตรอาหารขน แตหลงจากผสมจะตองใหสตวกนทนทเนองจากอาหารจะขนรางาย เพราะมความชนสงและมไขมนเปนสวนทท าใหแหงยาก การน ามาใหโคกนโดยไมมการผสมกบวตถดบอาหารอนๆ ควรใหกนไดไมเกน 2% ของน าหนกตว หากกนมากจะท าใหมลเหลวมากคลายทองเสย จากองคประกอบทางเคมพบวากากตะกอนน ามนปาลมมพลงงานทใชประโยชนไดเทยบเทากบร าขาว ทส าคญมการยอยไดของวตถแหงในกระเพาะหมกของโคถง 63%

ภาพท 10 กากตะกอนน ามนปาลมหรอขเคก การจดท าแรธาตผสม Urea Molasses Multi nutrient Block (UMMB) ทใชข เคกใน

สวนผสมรวมกบแรธาตปลกยอย กากน าตาลและยเรย โดย รฐกจ และคณะ (2552) จะแตกตางไปจากการท า UMMB ในเมองไทยจะมการใชร าขาวเปนสวนผสม (Wanapat, 1999) หรอทมการสงเสรมของกรมปศสตว แตในภาคใตร าขาวจะมราคาแพงมาก ดงนนข เคกจงถกน ามาทดแทนได เชนเดยวกนในสวนผสมอาหารขนอดเมดกเปนผลตภณฑหนงทใชกากตะกอนน ามนปาลมนมาเปนสวนผสมได การจดท าอาหารกอน UMMB จะใชกากน าตาลผสม 20-30% ใชปนซเมนต 10% ป ยยเรย 12-15% และสวนทเหลอจะใชข เคก และเกลอ การจดท าอาหารกอน UMMB เรมจากการน าสวนประกอบปลกยอยเชนแรธาตมาผสมกนใหด และน าเกลอผสมรวมกบปนซเมนตตลอดทงสวนประกอบทมลกษณะแหง จากนนน ายเรยและกากน าตาลผสมกนคลกเคลาใหเขากนและน ามาผสมกบข เคกจนเปนเนอเดยวกนกอนผสมกบกลมวตถดบทแหงทผสมไวในสวนแรก เมอท าการนวดเปนเนอเดยวกนแลวน าไปบรรจในกลองไมแบบเพอท าการอดใหแนนโดยใชการต าดวย




แรงอดจากคนในเบอตน เมอปลอยอาหารใหแหงเปนเวลา 1-2 สปดาหไดน ามาใชทดลอง จากการศกษาพบวาสตรการท า UMMB โดยใชข เคก ควรจะใชสตรทประกอบดวยข เคก 30% (แหง) ปนซเมนต 15% เกลอ 10% เปลอกหอยปน 5% แรธาตผสมปลกยอย 2% กากน าตาล 11% ยเรย 7% กากปาลม 20% มราคากโลกรมละ 8 บาท

โดยภาพรวมของการศกษาพบวา การใชกากตะกอนปาลมจากโรงงานน ามนปาลมเปนแหลงวตถดบในอาหารเสรม UMMB ไมสามารถใชไดสงกวา 30% เพราะมความชนสง ท าใหขนรปเปนกอนยาก และไมมความแขง ถงแมจะใชปนเปนสวนผสมถง 15% ในสตร และจากการมไขมนเปนสวนประกอบสงจงท าใหการจบกบกากน าตาลไดไมดเทากบร าขาวหรอวตถดบอน จากการใชทระดบ 20, 25 และ 30% โดยใชเปรยบเทยบกบโคทไมไดรบการเสรม UMMB เลย พบวาไมมผลตอการกนไดของอาหารหยาบคณภาพต า เชนทางใบปาลม แตการยอยได ระดบ pH และ ระดบ NH3-N ในกระเพาะรเมนของโคทไดรบอาหารเสรม UMMB มการเพมขนสมพนธกบระดบ DC แบบเสนตรง รวมทง BUN และประชากรของโปรตวซวในของเหลวจากรเมน

ดงนนการใชกากตะกอนปาลม สามารถใชในสวนผสมของ UMMB ได 30% โดยไมสงผลกระทบถงการจดท า การอมกากน าตาล และยงสงผลดตอการใหโคพนเมองไดเลยกนเพอเพม การยอยได ระดบ NH3-N และจลนทรย ในกระเพาะรเมนของโคพนเมองภาคใต

ภาพท 11 แสดงการจดท าอาหารกอน UMMB จากข เคก




การใช ข เคกจากโรงงานปาลมน ามนเปนแหลงวตถดบในอาหารขนของโคเนอ ทระดบแตกตางกน คอ 0, 40, 60 และ 80% เพอศกษาผลตอการกนไดของอาหารหยาบและการยอยไดของอาหารในโคเนอ พบวาการใชในระดบทสงขนถง 60% มผลตอการกนไดของอาหารหยาบเพมขนเลกนอย โดยมคาเฉลย 2.29, 2.51, 2.66 และ 2.25 กโลกรมตอวน ตามล าดบ และมผลตอการกนไดของอาหารโดยรวมทงหมด ดงนนการใชข เคกระดบ 60%ในสตรอาหารขนจะมผลท าใหการกนไดของวตถแหงสงทสด แตการยอยไดมปญหาจากการใชข เคกทมากขน ทงๆ ทการกนไดมากขน กลบพบวาการยอยไดของอาหารลดลง สตรทสมควรน าข เคกมาผสมอาหารโคจะประกอบดวย กากปาลม 20% ข เคก 60% มนเสน 18% ยเรย 0.5% แรธาต 0.5% เกลอ 1%

ภาพท 12 การผลตอาหารขนโดยใชข เคกในสวนผสม

8. การใชกลเซอรนในการผลตอาหารสตว ปกตกลเซอรนมการใชในสวนผสมของอาหารสตวเพอใชเปนแหลงพลงงานและชวยใน

กระบวนการอดเมดอาหารของโรงงานผลตอาหารสตว จากการศกษาของ โอภาส และคณะ (2553) มการศกษาการใชกลเซอรนทไดจาการท าไบโอดเซลมาผลตเปนไขมนไหลผานเพอเปนอาหารเสรมของโคนม พบวาโดยคณสมบตเบองตนกลเซอรนมคาความเปนดางอยในชวงทจะท าไขมนไหลผาน หรอ bypass fat ไดอยแลวโดยม pH ประมาณ 8.2 จงไมตองใชสวนผสมของไขมนอน




หรอลางโซเดยมไฮดรอกไซดออกไป แตจะตองมการตมเพอระเหยเมทธลแอลกอฮอลออกไป กอนน ามาสรางผลตภณฑ bypass fat และในการจดท าพบวาการใชโซเดยมไฮดรอกไซดเพมสงขน พรอมกบเปลอกหอยมผลตอการแขงตวและการจดท าไขมนไหลผานมากยงขน พบวาสตรทจดท ามผลใหไขมนคงตวไมถกยอยในกระเพาะรเมนได โคกลมทไดรบการเสรมไขมนไหลผาน 200 กรมตอวนจะมการกนอาหารหยาบไดมากทสด สวนโคกลมทไมไดรบการเสรมไขมนไหลผานเลยจะมการกนไดของวตถแหงนอยกวา การเสรมไขมนไหลผานทมากขนพบวามผลตอการกนไดของอาหารหารทงหมดทเพมขนดวย โดยสงทสดเมอมการเสรมไขมนไหลผาน 3% ของการกนอาหารทงหมด เมอน าไขมนไหลผานมาศกษาในโคนมพบวาเมอท าการรดนมตดตอกนเปนเวลา 90 วน โคทเสรมไขมนไหลผาน 300 กรมตอวนจะมระดบน านมเฉลย 9.14 กโลกรม ซงมากกวาโคทไมไดรบการเสรมไขมนไหลผาน (8.69 กโลกรมตอวน) นอกจากนในเวลาทเปลยนไป เมอรดนมครบสามเดอนพบวาปรมาณน านมของโคทไดรบการเสรมไขมนไหลผานมแนวโนมลดลงชากวาน านมของโคทไมไดรบการเสรมไขมนไหลผาน

ภาพท 13 การใชอาหารเสรมไขมนไหลผานเสรมในอาหารโคนม ผลพลอยไดจากกระบวนการสกดหรอหบน ามนปาลมแบบชาวบานพบวามผลพลอยไดเกดขนคอกากเนอปาลมน ามน (ภาพท 14) ซงไดจากการครดเอาเนอปาลมออกจากกะลาเพอน ามาบดละเอยดกอนท าการบบอดดวยไฮโดรลค ใหไดน ามนปาลมดบออกมา และผลพลอยไดเนอปาลมหลงการหบนมความนม กลนหอม สเหลองน าตาล ซงคาดวาจะมวตามนเอและอในผลปาลมสกสง นอกจากนคาดวาจะมแปงจากเนอปาลมและเยอใยบางสวน (ภาพท 15) ในเบอตนจากการวเคราะห




พบวามโปรตน 6.5% และมไขมน 45% และเมอท าการอดเมดพบวาสามารถอดเปนเมดไดดมาก โดยใชสวนผสมกบแปงมนส าปะหลงเพยงเลกนอย (ภาพท 16) จงถอวาเปนสวนหนงของประโยชนทไดรบจากการศกษาในชดโครงการวจยนและอาจมการทดลองใชประโยชนในการเปนอาหารสตวตอไป ในอนาคต

ภาพท 14 การครดเนอผลปาลมออกจากกะลากอนน าไปบบอดเอาน ามนปาลม

ภาพท 15 กากเนอปาลมทไดหลงจากการบบเอาน ามนดบออกไปแลว

ภาพท 16 กากเนอปาลมหลงจากน ามาอดเมด เพอใชเปนอาหารสตว




เอกสารอางอง

ทวศกด นยมบณฑต. (2529). ผลการใชกากปาลมน ามนชนดกระเทาะเปลอกในอาหารสกรรน-ขน. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

ทวศกด นยมบณฑต. (2543). ผลการใชกากเนอเมลดในปาลมเสรมดวยกรดแอมโนและกากน าตาลแทนปลายขาวในอาหารสกรรน-ขน. วารสาร สงขลานครนทร วทท. 22(3): 301-309.

นวต เมองแกว. (2531). ผลการใชกากเนอเมลดในปาลมน ามนระดบตางๆ ในอาหารและการจ ากดอาหารหลงไกใหไขสงสดตอการใหผลผลตในไกไข. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

เบญจมาภรณ พมพา, สาโรจน เรองสวรรณ และโอภาส พมพา. (2552). ลกษณะทางกายภาพและทางเคมของผลพลอยไดจากโรงงานน ามนปาลมส าหรบเปนอาหารสตวเคยวเออง. เอกสารประกอบการสมมนาวชาการเกษตร ประจ าป 2552 วนท 26-27 มกราคม 2552 ณ คณะเกษตรศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน. หนา 221-223

ประพจน มลวลย. (2543). คณคาทางโภชนาการของกากเนอเมลดในปาลมน ามนและการใชในอาหารไกกระทง. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

ยทธนา ศรวธนนกล. (2530). ผลของการใชกากเนอเมลดในปาลมในอาหารตอการเจรญเตบโตและลกษณะซากของสกร. วารสาร สงขลานครนทร 9:437-443.

รฐกจ หมนกจ, โอภาส พมพา และเบญจมาภรณ พมพา. (2552). การใชกากตะกอนปาลมน ามน และกากเมลดในปาลม ในสวนผสม UMMP (Urea Molasses Multi-nutrient Pellet) สมมนาวชาการ เครอขายอดมศกษาภาคใตตอนบน ระหวางวนท 2-4 เมษายน 2552, โรงแรมทวนโลตส จงหวดนครศรธรรมราช.

วนย ประลมพกาญจน, วรวทย วณชาภชาต, อตสาห จนทรอ าไพ และบญธรรม พฤษวานช. (2526). การศกษาระดบทเหมาะสมของกากปาลมน ามนในสตรอาหารไกกระทง. วารสาร สงขลานครนทร 5(4) :331-336.

วนย ประลมพกาญจน, เสวนต คประเสรฐ, สรพล ชลด ารงคกล และสมเกยรต ทองรกษ. (2528). ผลของการใชกากเมลดเนอในปาลมน ามนระดบตางๆ ในอาหารสกรขน. วารสาร สงขลานครนทร 7(2) :137-144.




สรเดช เพชรอาวธ (2561) ผลของทางใบปาลมน ามนหมกดวยยเรยและแคลเซยมไฮดรอกไซดตอการยอยไดของโภชนะ นเวศนในรเมน และการใชประโยชนของไนโตรเจนในแพะ. วทยานพนธวทยาศาสตร มหาบณฑต มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

สมพงษ เทศประสทธ. (2526). การใชกากปาลมน ามนในอาหารโครน. วารสาร สงขลานครนทร 5 :227-229.

สมตรา ส าเภาพล. (2543). การใชเศษเหลอจากรวงขาวผสมกากเนอเมลดปาลมน ามนหมกดวยยเรยเปนอาหารพนฐานส าหรบแพะ. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

โอภาส พมพา, ธญจรา เทพรตน, เบญจมาภรณ พมพา และ ทวศลป จนดวง. (2548). ความเปนไปไดในการใชผลพลอยไดจากอตสาหกรรมน ามนปาลมเพอเปนอาหารสตว. (เอกสารรายงานวจย เงนรายได คณะเทคโนโลยและการจดการ ป 2548)

โอภาส พมพา, วฒชย สเผอก, โสภณ บญล า, บด ค าสเขยว และ สาโรจน เรองสวรรณ. (2549). การผลตทางใบปาลมน ามนหมกเพอเปนอาหารสตวเคยวเอองในพนทภาคใตตอนบน

(เอกสารรายงานวจย สกอ. ป 2549) โอภาส พมพา, บด ค าสเขยว, สาโรจน เรองสวรรณ , วฒชย สเผอก และโสภณ บญล า.

(2551) การผลตแรธาตกอนในการเลยงโคเนอโดยใชข เคกจากโรงงานอตสาหกรรมน ามนปาลม. (เอกสารรายงานวจย สกอ. ป 2551)

โอภาส พมพา, ธร ศรสวสด และ เบญจมาภรณ พมพา. (2553) การศกษาการใชกลเซอรนจากกระบวนการผลตไบโอดเซลเพอผลตอาหารเสรมไขมนไหลผานส าหรบโคนม (เอกสารรายงานวจย สกอ. ป 2553)

โอภาส พมพา (2554) การศกษาการใชใยปาลมในสตรอาหารผสมเสรจ (TMR) ส าหรบโคเนอ (ยงไมไดเผยแพร)

Binsulong, B., Pastsart, U. and Pimpa, O. (2016). The effect of oil palm frond and Napier grass as roughage in total mixed ration (TMR) supplemented with bypass fat on growth performance of feedlot. The 5th National Animal Science conference, 28-30 June 2016. Khon Kaen Thailand.

Binsulong, B., Pastsart, U. and Pimpa, O. (2016). Effect of using oil palm fronds and Napier grass as roughage in total mixed ration supplemented with bypass fat on meat quality of feedlot




cattle. The 62nd International Congress of Meat Science and Technology, 14-19 August 2016, Bangkok, Thailand.

O’Mara, F.P., F.J. Mulligan, E.J. Cronin, M. Rath and P.J. Caffrey. (1999). The nutritive value of palm kernel meal measured in vivo and using rumen fluid and enzymatic techniques. Livest. Prod. Sci. 60: 305-316.

Oshio, S. and Abu Hassan, O. (1990). Processing and utilization of oil palm by-products for ruminant. Published by MARDI-TARC Collaborative study, Serdang, Selangor, Malaysia.

Pimpa, O., Ruengsuwan, S. & Pimpa, B. (2008). Protein requirement for maintenance and growing of Southern native cattle: Practical feeding trial on farm of South-Thailand. Paper presented on “ Establishment of a feeding standard of beef cattle and feed database for Indochinese peninsula” final report for JIRCAS, 2008.

Paengkoum, P. (2003). Development of dairy goat ration based on local feed researces. Ph. D. Thesis. Universiti Putra Malaysia.

Pimpa,O., B. Khamseekhiew, B. Pimpa and S. Ruengsuwan (2009). Study protein requirements of beef cattle using oil palm by-products as a feed sources in the South-Thailand. Paper presented on “ Establishment of a feeding standard of beef cattle and feed database for Indochinese peninsula” final report for JIRCAS, 2009.

Pimpa O., B. Tipmontean, C. Maneechot and B. Pimpa. (2011). Integrate livestock-oil palm systems to meet the challenges of sustainable agriculture for smallholder farmer in the southern of Thailand. The 3rd International conference on sustainable Animal for developing countries (SAADC 2011) July 26-29, 2011. Nakhon Ratchasima, Thailand.

Wanapat, M. (1999). Feeding of Ruminants in the Tropics based on Local Feed Resoures. Khon Kaen Publishing Company Ltd., Khon Kaen, Thailand.

Documents

การใช้ประโยชน์จากผลพลอยได้ ...nutrition.dld.go.th/nutrition/images/pdf/opas.pdf · 2018-08-13 · โดยเฉพาะผลพลอยได้จากระบบการเกษตรและ