Aşağıdaki cümlelerin konularını ve ana düşüncelerini yazınız.bilfenyayincilik.com/assets/etkinlik_cozumleri/5_SINIF...sanatı evde yapabileceğiniz zevkli bir hobidir. SIRA

4

BİLFEN YAYINCILIK6.ÜNİTE

Aşağıdaki cümlelerin konularını ve ana düşüncelerini yazınız.

Yolculuk ederken gözlerini yanına almayı unutma.Konu: Gözlem yapmak.Ana Düşünce: Seyahat ederken etrafı gözlemlemeliyiz.

Silgi kullanmadan resim çizme sanatına hayat denmektedir.Konu: Hayatta yaşanan şeylerin geri gelmeyeceğiAna Düşünce: Yaşadığımız şeyleri geri almamız mümkün değildir.

Hediye atın dişlerine bakılmaz.Konu: Hediyenin dış görünüşünün önemsizliğiAna Düşünce: Hediyenin nasıl olduğu önemsizdir.

İnsan, kendi yanlışlarından çok şey öğrenebilir.Konu: Yanlışların doğruya ulaşmadaki rolüAna Düşünce: İnsan yanlışlarından ders alarak doğruya ulaşır.

Devler gibi eser vermek için karıncalar gibi çalışmak gerekir. Konu: Başarıda çalışmanın önemiAna Düşünce: Başarılı olmak istiyorsak çok çalışmalıyız.

Testinin içinde ne varsa dışına da o sızar. Konu: İnsanın dış görünüş ile karakterinin aynı olduğuAna Düşünce: Bir kişinin karakteri onun iç dünyası hakkında bize bilgi verir.

Pencereden bakan dışarısını görür, pencereye bakan ise camın kirini. Konu: Bakış açısının önemiAna Düşünce: İnsan ne görmek istiyorsa onu görür.

BİRLİKTE ÇÖZELİM

5

5. SINIF TÜRKÇE 6.ÜNİTE

KARMA SORULAR

1. Yanıt olarak işaretlediğiniz seçenekteki anlamla aynı doğrultuda bir cümle yazınız.

Ne kadar zor duruma düşsek de başkalarına boyun eğmemeliyiz.

2. Verilen cümleye anlamca karşıt bir cümle yazınız.

İnsanlar zamanla değişebilir.

1. “Ayakta ölmek diz üstü yaşamaktan daha iyi-dir.” cümlesinde üzerinde durulan kavram aşağıdakilerden hangisidir?

A) Başkalarına boyun eğmemek

B) Kendi imkânlarını zorlamak

C) Özgürlüğüne düşkün olmak

D) Diğer insanlara söz söyletmemek

2. “Kurbağayı koltuğa oturtsan da o yine çamura atlar.” cümlesinde anlatılmak istenen, aşağı-dakilerden hangisidir?

A) Kişi ne kadar değişirse değişsin özü aynıdır.

B) Birine hak ettiğinden fazla yetki verilmeme-lidir.

C) Hayvanlar değişik hareketler sergileyebilir.

D) Olacağa engel olmaya çalışmak imkânsızdır.

6


Aşağıdaki cümlelerin konularını ve ana düşüncelerini yazınız.

Erişmek istedikleri bir hedefi olmayanlar, çalışmaktan da zevk almazlar.Konu: Çalışma ve hedefAna Düşünce: Hedefi olmayan insanlar hiçbir şey için çabalamazlar.

Silginiz kaleminizden önce bitiyorsa yanlışınız çok demektir.Konu: Yapılan hataların farkına varılması gerektiğiAna Düşünce: Yaptığımız hataların farkına varmalıyız.

Yeryüzü taşla doludur ama pek azı boyunlara kolye olur.Konu: Her şeyin aynı değerde olmadığıAna Düşünce: Aynı görünen şeyler bile farklı değerlerde olabilir.

Gerçek çiftçi, ürününü göremeyeceğini bildiği hâlde, toprağını eken adamdır.Konu: Yapılan işe özen gösterilmesi gerektiğiAna Düşünce: Yapacağımız işin sonucunu göremeyecek olsak dahi o işi özenle yapmalıyız.

Bir gün su içeceğin çeşmeye çamur sıçratmamalısın.Konu: Tedbirli olmanın önemiAna Düşünce: Neyin ne zaman lazım olacağı belli olmaz.

Körlerin ülkesinde, tek gözlü insan kral olur.Konu: Kötünün iyisi olmakAna Düşünce: Bir şeyin çok değerlisi ele geçmezse az değerlisi itibar kazanır.

Bir insan köprü kurar, bin insan geçer.Konu: İnsanlara faydalı olmakAna Düşünce: Bir insanın yaptığı faydalı bir işten birçok insan yararlanabilir.

Böcek olmayı kabullenenler, ezilince şikâyet etmemelidirler.Konu: Hakkımızı savunmanın gerekliliğiAna Düşünce: Haklı olduğumuz durumlarda kendimizi savunmalı, bunu yapamıyorsak da durumdan şikâyet etmemeliyiz.

SIRA SENDE

8


Aşağıdaki cümlelerde yer alan anlam ilgisini (neden-sonuç, amaç-sonuç, koşul-sonuç) belirle-yerek ilgili sütunu işaretleyiniz.

Neden-Sonuç Amaç-Sonuç Koşul-Sonuç

1. Daha hızlı koşarsan oraya yetişebilirsin.

2. Yabancı dil öğreneyim diye kursa gidiyorum.

3. Mutluluktan ayaklarım yerden kesildi.

4. Kitabı almak üzere ayağa kalktı.

Çok yediği için midesi ağrıdı. Susadığından limonata içti.

Neden-sonuç cümleleri

Konuşmak üzere kürsüye geldi. Para kazanmak için işe girdi.

Amaç-sonuç cümleleri

Kitabımı sana veririm ancak geri getireceksin.

Beni dinlersen sana kitap okurum.

Koşul-sonuç cümleleri

(Midesinin ağrımasının nedeni çok yemesidir.)

(Kürsüye gelmesindeki amaç konuşmaktır.)

(Kitabı verme eyleminin olması geri getirme eyleminin gerçekleşmesine bağlanmıştır.)

(Kitap okuma eyleminin gerçek-leşmesi dinleme eyleminin ger-çekleşmesine bağlanmıştır.)

(İşe girmesindeki amaç para kazanmaktır.)

(Limonata içmesinin nedeni susamasıdır.)

ÖRNEK


3

3

3

3

9


Aşağıdaki cümleleri anlam ilişkilerine göre uygun kutucuklara yerleştiriniz.

1. Seyahat edebilmek için uçak bileti aldı.

2. Bağırarak şarkı söylediğinden sesi kısıldı.

3. Sinemaya gidebilirsin ama geç gelmeyeceksin.

4. Yolculuk uzun sürdüğü için yorgundu.

5. Bebeğe mama yapmak için mutfağa gitti.

6. Sınavlarına çalışırsan yüksek not alabilirsin.

7. Geldiğimde hazır ol ki çabuk dışarı çıkalım.

8. Geç kaldım çünkü trafik çok sıkışıktı.

9. Emniyet kemerini takarsan kazalardan korunmuş olursun.

10. Televizyon izleyebilirsin ancak sesini kısmalısın.

11. Misafirleri karşılamak için kapıya yöneldi.

12. Yoruldum, bu sebeple biraz dinleneceğim.

13. Onca yolu yürüdüğümden ayaklarım ağrıyor.

14. Ellerini yıkamalısın ki temiz olabilesin.

15. Yola çıkmak üzere hazırlık yaptılar.

16. Geç kalırsan bize haber ver.

17. Hastaneye gitmek üzere evden ayrıldılar.

18. Spor yaptığı için sağlıklı görünüyor.

19. Çikolata almak için markete gittim.

20. Faturayı ödemedi bu nedenle elektrikler kesildi.

21. Güneşte uzun süre durduğundan başı ağrımış.

22. Kalem alayım diye kırtasiyeye gitti.

23. Geri vermek üzere bu silgiyi alabilirsin.

24. Ödevlerini bitirmeden dışarı çıkamazsın.

25. Kar yağdığından çatılar bembeyaz oldu.

Neden - Sonuç

Amaç - Sonuç

Koşul - Sonuç


1, 5, 11, 15, 17, 19, 22

3, 6, 7, 9, 10, 14, 16, 23, 24

2, 4, 8, 12, 13, 18,

20, 21, 25

10


Aşağıdaki ifadeler doğru ise ifadenin başındaki “ ” sembolünü sarıya, yanlış ise kırmızıya boyayınız. Yanlış olan ifadenin doğrusunu altına yazınız.

“Senden ayrı kalmak istemediği için böyle huysuzlanıyor.” cümlesi neden-sonuç anlamı taşımaktadır...............................................................................................................................................................................

“Bu bahar havasından biraz daha yararlanmak için burada kalalım dedik.” cümlesinde koşul- sonuç anlamı vardır.

..............................................................................................................................................................................

“Bizimle gelmezsen Sinem çok üzülecek.” cümlesinde neden-sonuç anlamı vardır...............................................................................................................................................................................

“Rüzgâr esince yaşlı adamın şapkası suya düştü.” cümlesinde neden- sonuç ilgisi vardır...............................................................................................................................................................................

“Hata yapmayı bilirsen başarıyı da tadarsın.” cümlesinde koşul-sonuç ilgisi vardır. ……………………………………………………………………………………………………………………………………….

“Müzik dinleyebilirsin ama bizi rahatsız etmeyeceksin.” cümlesinde koşul-sonuç ilgisi vardır...............................................................................................................................................................................

“Bu kitabı bir hafta sonra vermek üzere alabilirsin.” cümlesinde neden-sonuç ilgisi vardır...............................................................................................................................................................................

“Sana şirin görünmek için yalan söylüyor.” cümlesinde neden-sonuç ilgisi vardır.

..............................................................................................................................................................................

“Kitap okuyayım diye bana özel bir alan yapmışlar.” cümlesinde amaç-sonuç ilgisi vardır.

..............................................................................................................................................................................

“Resim yeteneğinden dolayı yurt dışında eğitim görme hakkı kazandı.” cümlesinde amaç-sonuç ilgisi vardır.

..............................................................................................................................................................................


Bu cümlede amaç-sonuç ilişkisi vardır

Bu cümlede koşul-sonuç anlamı vardır

Bu cümlede koşul-sonuç ilgisi vardır

Bu cümlede amaç-sonuç ilgisi vardır

Bu cümlede neden-sonuç ilgisi vardır

11


KARMA SORULAR

1. İşaretlediğiniz seçenekteki cümlede hangi anlam ilişkisi bulunduğunu yazınız.

C seçeneğinde amaç-sonuç ilişkisi bulunmak-tadır.

2. İşaretlediğiniz seçenek dışındaki seçenek-lerde hangi anlam ilişkilerinin bulunduğunu yazınız.

A ve C seçeneklerinde neden-sonuç, D seçe-neğinde koşul- sonuç ilişkisi vardır.

1. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin anlam ilişkisi yay ayraç içinde yanlış verilmiştir?

A) Yorgun olduğundan eve erken gelmiş. (Ne-den-sonuç)

B) Çevrene dikkatle bakacaksın ki fırsatları ya-kalayabilesin. (Koşul-sonuç)

C) Yeni dünyalar keşfetmek için okuyorum ro-manı. (Neden-sonuç)

D) Ailemden ayrı kalırsam zihnimi toparlaya-mam. (Koşul-sonuç)

2. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde amaç-so-nuç ilişkisi vardır?

A) Çalışanların yoğunluktan başlarını kaşıyacak vakitleri yoktu.

B) Yabancı dilini geliştirmek için Amerika’ya gi-diyor.

C) Yağmur yağınca bizim binbir güçlükle hazırla-dığımız gösteri de iptal oldu.

D) Her gün bir saat kitap okursan soruları da-ha rahat çözersin.

KARMA SORULAR

12


1. Seçeneklerdeki anlam ilişkilerini yazınız.

A) Koşul-sonuç

B) Neden-sonuç

C) Koşul-sonuç

D) Koşul-sonuç

2. “İçin” sözcüğünün kattığı anlamları açıklayınız.

1. cümlede havaalanına gitme amacı arkadaşı-nı uğurlamaktır.

2. cümlede havaalanına gitme sebebi arkadaşı-nı uğurlamasıdır.

1. Aşağıdaki cümlelerden hangisi anlam ilişkisine göre diğerlerinden farklıdır?

A) Tekrar görüşmek üzere ayrıldık.

B) Erken yattığından uykusunu aldı.

C) Tabağını bitirmeden yemekten kalkamazsın.

D) Geleceksen sokağın başında beklerim.

2. 1. Arkadaşını uğurlamak için havaalanına gitti.2. Arkadaşını uğurladığı için havaalanına gitti.

“İçin” sözcüğü bu cümlelere sırasıyla aşağı-daki anlamlardan hangilerini katmıştır?

A) Neden - sonuç / amaç - sonuç

B) Amaç - sonuç / neden - sonuç

C) Koşul - sonuç / neden - sonuç

D) Amaç - sonuç / koşul - sonuç

13


Aşağıdaki cümlelerden neden bildirenlerin başına “N”, amaç bildirenlerin başına “A”, koşul bil-direnlerin başına “K” yazınız.

Onu görmek için Ankara’ya gittim.

Sağlığına dikkat etmeyince hastalandı.

Bize uğrarsan sana kahve yaparım.

Onu dinlemediğim için kendime kızdım.

Hava düzeldi mi piknik yaparız.

Teyzemi görmeye İzmir’e gidiyorum.

Kitabı geri vermek üzere aldı.

Çok üzüldüğü için hasta olmuş.

Hava yağmurlu olduğundan piknik iptal edilmiş.

Onu görmek için buralara kadar geldim.

Doğa yürüyüşü yaparsan kendini iyi hissedersin.

İngilizce öğreneyim diye kursa gidiyorum.

SIRA SENDE

A

N

K

N

N

N

K

K

K

A

A

A

16


Aşağıdaki cümleleri anlamlarına göre uygun renge boyayınız.

BENZETME CÜMLESİ

KARŞILAŞTIRMA CÜMLESİ

DUYGUSAL ANLATIM

ABARTMA CÜMLESİ

HAYAL ÜRÜNÜ İFADE

Sonuçları öğrenince sevinçten yerinde duramadı.

Sebzelerin meyveler kadar yararı vardır.

Piknikte hepimiz çok eğlendik.

Cennet gibi güzel bir yerdeyiz.

Bu yemek dişimin kovuğunu doldurmaz.

Bu sınava senin kadar arkadaşın da çalışmış.

Böyle davrandığı için çok üzülüyorum.

Çocuk gibi davranıyor, her şeye alınıyordu.

Onun söylediği sözler gözlerimi yaşarttı.

Çocuk, ateşler içinde yanıyordu.

Okulumu, sınıfımı çok seviyorum.

Onun dünyalar kadar kitabı var.

Anneannemin pamuk gibi beyaz saçları var.

Roman, öykü kadar etkileyicidir.

Sevgi, bütün duyguların en yücesidir.

Yönetmenin bu filmi daha güzel.

Çınar ağacı baharın gelişini neşeyle karşıladı.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.


Sonuçları öğrenince sevinçten yerinde duramadı.

Sebzelerin meyveler kadar yararı vardır.

Piknikte hepimiz çok eğlendik.

Cennet gibi güzel bir yerdeyiz.

Bu yemek dişimin kovuğunu doldurmaz.

Bu sınava senin kadar arkadaşın da çalışmış.

Böyle davrandığı için çok üzülüyorum.

Çocuk gibi davranıyor, her şeye alınıyordu.

Onun söylediği sözler gözlerimi yaşarttı.

Çocuk, ateşler içinde yanıyordu.

Okulumu, sınıfımı çok seviyorum.

Burası çok kalabalık, iğne atsan yere düşmez.

Anneannemin pamuk gibi beyaz saçları var.

Roman, öykü kadar etkileyicidir.

Çocukla kedi neşe içinde gülüşüyordu.

Yönetmenin bu filmi daha güzel.

Çınar ağacı baharın gelişini sevinçle karşıladı.

17


Aşağıdaki görsellere ve istenenlere göre cümleler yazınız.

BENZETME CÜMLESİ

.....................................................................................

.....................................................................................

.....................................................................................

HAYAL ÜRÜNÜ İFADELER İÇEREN CÜMLE

.....................................................................................

.....................................................................................

.....................................................................................

ABARTMA CÜMLESİ

..........................................................................................................................................................................

DUYGU BELİRTEN İFADELER İÇEREN CÜMLE

.....................................................................................

.....................................................................................

.....................................................................................

KARŞILAŞTIRMA CÜMLESİ

.....................................................................................

.....................................................................................

.....................................................................................

Kamil Bey Anıl Bey


Pamuk gibi yumuşacık elleri vardır

ninemin.

Güneş, gülümseyerek yeryüzüne

bakıyordu.Zavallı kedicik çok acıkmıştı.

Kamil Bey, Anıl Bey’den daha uzun-

dur.

El kadar çocuğun bize yaptığına bak!

KARMA SORULAR

18


1. İşaretlediğiniz seçenekteki benzeyen ve ken-disine benzetilen unsurları yazınız.

Saçlar “benzeyen”, ipek ise “kendisine benzeti-len” unsurdur.

2. İşaretlediğiniz seçenekteki cümlenin taşıdığı anlamı yazınız.

B seçeneğindeki cümlede karşılaştırma yapıl-mıştır.

1. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde benzetme yapılmıştır?

A) Havalar gün geçtikçe ısınıyor.

B) Yemyeşil bir ormanda kamp yaptık.

C) Dünyanın en zeki hayvanlarından biridir ke-diler.

D) İpek gibi yumuşacık saçları vardı annemin.

2. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin taşıdığı anlam yay ayraç içinde yanlış verilmiştir?

A) Çocukluğumu geçirdiğim bu köy şimdi bur-numda tütüyor. (Duygusal anlatım)

B) Bu oyunu diğer oyunlardan çok daha fazla oynardık. (Abartma)

C) Tüy gibi hafif bir çocuktu zavallıcık. (Benzet-me)

D) Ağaçtaki her yapraktan bir ses çıkıyordu.(Hayal ürünü ifade)

19


KARMA SORULAR

1. Yanıt olarak işaretlediğiniz seçeneğin hangi anlamda kullanıldığını yazınız.

Karşılaştırma anlamı

2. Yanıt olarak işaretlediğiniz seçeneğin hangi anlamda kullanıldığını yazınız.

Benzetme anlamı katmıştır.

1. Aşağıdaki tabloda yapılan işaretlemelerden hangisi yanlıştır?

Cümle

A) İstanbul, eskiden daha güzel bir kentti.

3

B) Onu dünyalar kadar seviyorum.

3

C) Küçük kuşun yuva-sından düşmesine çok üzüldüm.

3

D) Yarın okulda önem-li bir sınav var.

3

Benz

etme

Abar

tma

Duy

gusa

l An

latım

Ger

çek

İfad

e

2. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde karşılaş-tırma anlamı yoktur?

A) Sınıfın en uzun boylusu Pınar’dır.

B) Bundan daha güzel film izlemedim.

C) Arkadaşımın kalemi benimkinden güzel.

D) Onun pamuk gibi yumuşak elleri var.

20


Aşağıdaki cümlelerin anlam özelliklerini (benzetme, karşılaştırma, abartma, örneklendirme, duygusal ifadeler, gerçek ve hayal ürünü ifadeler) yanlarına yazınız.

1. Karşılaştırma Burası bizim kasabamız gibi kalabalık.

2. Abartma Kardeşim, bir oda dolusu çikolata yedi.

3. Gerçek ifade Hafta sonu pikniğe gideceğiz.

4. Duygusal ifade Ah, o gençlik günleri!

5. Hayal ürünü ifade Onun arkasından bulutlar da ağladı.

6. Benzetme Öğretmenimizin ipek gibi saçları vardır.

7. Örneklendirme Renkler, insanı rahatlatır. Mesela, sarı insanı dinlendirir.

8. Karşılaştırma Yeni evimiz diğerine göre daha geniş.

9. Gerçek ifade Babam, geçen gün bir iş teklifi aldı.

10. Abartma Senelerce dünyanın yükünü omuzlarında taşıdı.

11. Hayal ürünü ifade Rüzgâr, ondan haber getiriyor bana.

12. Duygusal ifade Sen de bizimle gelirsen mutlu oluruz.

13. Karşılaştırma Burası kentin diğer semtlerinden farklı.

14. Abartma Bütün evi göz açıp kapayıncaya kadar temizledi.

15. Hayal ürünü ifade Bu sabah kuşlar, çiçeklerle dans ediyor.

16. Karşılaştırma Sevgi, bütün duyguların en yücesidir.

17. Örneklendirme Bir hobiyle uğraşmak insanın hayatını zenginleştirir. Örneğin, ebru

sanatı evde yapabileceğiniz zevkli bir hobidir.

SIRA SENDE

21


Anlatımlarına Göre Cümleler

Nesnel CümlelerDuygu ve düşüncelerin yer alma-dığı, kişiden kişiye değişmeyen, herkes tarafından kabul edilen yargılar nesneldir. Bu yargılar kanıtlanabilir nitelik taşır.

Öznel CümlelerKişiden kişiye değişen, doğrulu-ğu veya yanlışlığı tartışılan, söy-leyen kişinin duygularını içeren yargılar özneldir. Bu yargılar kanıtlanamaz.

Aşağıdaki cümlelerden öznel olanların başına “Ö”, nesnel olanların başına “N” yazınız.

Ö Yaz mevsimi kış mevsimine göre daha güzeldir.

N Oturduğumuz apartmanda on altı daire var.

N Arkadaşım on iki yaşındadır.

N Oyun karakterlerinden beşi erkek, dördü bayandı.

N Türkiye’nin kuzeyinde Karadeniz, güneyinde Akdeniz vardır.

N İstiklal Marşı’nın yazarı Mehmet Akif Ersoy’dur.

N Okuduğum roman beş bölümden oluşmaktadır.

Ö Ne kadar şirin ve sıcak bir ortam vardı bu evde.

Ö Futbol, basketboldan daha eğlencelidir.

N İstanbul, Avrupa ve Asya’yı birbirine bağlayan bir şehirdir.

• Konser salonunda yüz elli kişi vardı.

(Bu cümlede nesnellik söz konusudur. Çünkü bu cümlede belirtilen durum, kişiden kişiye değiş-

mez. Cümlede duygu ve yorum yoktur.) • Bodrum denizinin mavisi insana huzur veriyor.

(Bu cümlede öznellik söz konusudur. Çünkü “huzur veriyor” ifadesi söyleyen kişinin yorumuna bağ-

lıdır. Bu, kişiden kişiye değişir. Bodrum denizinin mavisi kimine huzur verir, kimine huzur vermez.

ÖRNEK


22


Aşağıdaki şemada cümlelerin nesnel (N) ve öznel (Ö) olma durumları takip edilerek 4. çıkışa ulaşılıyor. Buna göre şemaya uygun cümleleri yazınız.

1. ÇIKIŞ

3. ÇIKIŞ 4. ÇIKIŞ

2. ÇIKIŞ

N

N

N

Ö

Ö

Ö


Buranın büyülü bir havası var.

İstanbul 1453’te

fethedildi.

Kitaptaki en ilginç ve sevimli

karakterdi Tom.

23


KARMA SORULAR

1. Nesnel ve öznel cümlelere birer örnek yazı-nız.

Nesnel cümle: İstanbul, ülkemizin en kalabalık nüfuslu illerinden biridir.

Öznel cümle: İstanbul, geçmiş ile geleceği bün-yesinde birleştiren nadide şehirlerimizden biri-dir.

2. İşaretlediğiniz seçenekteki cümleyi öznel hâle getirerek yeniden yazınız.

Ülkemizdeki bazı şehirlerde daha fazla sinema seyircinin olması çok üzücü.

1. Cümleler N Ö

Bu toplantıdan çıkan kararları kabul ettik ve uyguladık.

Hikâyenin en sevimli tarafı kah-ramanın küçük bir köpek olu-şuydu.

Yıldızlara bakınca insan ne kadar küçük olduğunun farkına varıyor.

Köyden kente göçler geçen yıla oranla düşmüş.

Yukarıdaki tabloda verilen cümlelerin nesnel (N) veya öznel (Ö) olmalarına göre ilgili sütun işa-retlenecektir.

Buna göre tablonun tamamlanmış hâli aşağı-dakilerden hangisi olur?

A) 3

3

3

3

B) 3

3

3

3

C) 3

3

3

3

D) 3

3

3

3

2. Aşağıdaki cümlelerden hangisi nesnel bir cüm-ledir?

A) Şiirin, insan ruhunu yücelten bir yanı olmalı-dır.

B) Tiyatro bana göre diğer sanatlardan daha üstündür.

C) Ülkemizdeki bazı şehirlere daha fazla sinema seyircisi var.

D) Hikâye gerçekçi olduğu ölçüde değerlidir.

KARMA SORULAR

24


1. Aşağıdaki cümleyi uygun şekilde tamamlayınız.

Kişisel duygu ve düşüncelerin aktarıldığı cümle-

lere öznel cümle denir.

2. Yanıt olarak işaretlediğiniz seçeneği nesnel cümle hâline getiriniz.

Tatilimi Antalya’da geçirdim.

1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kişisel duygu ve düşüncelere yer verilmiştir?

A) Öyküler mekân olarak çeşitli yerlerde geçi-yor.

B) Öykü kitabı dört bölümden oluşuyor.

C) Yazar, kahramanlarını halkın arasından seç-miştir.

D) Yazar, bu kitapta akıcı bir dil kullanmış.

2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde nesnellik söz konusu değildir?

A) Tatilim çok eğlenceli geçmişti.

B) Yarışmaya on yedi kişi katılmıştı.

C) Olaylar küçük bir kasabada geçiyor.

D) Seneye on sekiz yaşına basacak.

25


A. Aşağıdaki cümleleri öznel anlatımlı olacak şekilde tamamlayınız.

1. Bu kitap, son yılların ................................................................................................

2. Antalya, çok .....................................................................................................................

3. Onu görmek, ....................................................................................................................

4. Yağmur yağarken yürümek, ...........................................................................

5. Deniz kenarında .........................................................................................................

6. İstanbul tarihî mekânlarıyla ........................................................................

7. Şairin son şiiri çok..................................................................................................

8. Sözlerin beni çok ...................................................................................................

9. Bu yörenin doğası .................................................................................................

10. İnsanın başarısı .....................................................................................................

B. Aşağıdaki cümleleri nesnel anlatımlı olacak şekilde tamamlayınız.

1. Ülkemizin üç tarafı ...........................................................................................................

2. Bu kitap, .......................................................................................................................................

3. Van Gölü, .....................................................................................................................................

4. Jules Verne, ..............................................................................................................................

5. Deniz kenarında ...................................................................................................................

6. İstanbul en .............................................................................................................................

7. “İstanbul’u Dinliyorum” şiiri ...................................................................................

8. Bu şiir, törende ..................................................................................................................

9. Şairin şimdiye kadar ..................................................................................................

10. Yüzünde küçük küçük ...............................................................................................

11. Yavru kedi .............................................................................................................................

12. Yolda sadece .....................................................................................................................

SIRA SENDE

en sürükleyici romanı.

çok heyecan vericiydi.

çok huzur vericidir

yaşamaya doyum olmaz.

büyüleyici bir şehirdir.

ilgi çekici olmuş.

arkadaş çevresine bağlıdır.

denizlerle çevrilidir.

ikinci kez basıldı

Türkiye’nin en büyük gölüdür

nem oranı yüksektir.

kalabalık şehrimizdir

iki kez okundu.

Orhan Veli Kanık’a aittir

iki şiir kitabı çıktı

çiller vardı.

ağaca tırmandı

üç araç vardı

etkiledi.

muhteşemdir.

güzel bir ildir

”Dünyanın Merkezine Yolculuk” kitabını yazmıştır.

26


Farklı Düşünmeye Yönlendiren İfadeler

✽ Bir düşünceden farklı bir düşünceye geçişi “ama, fakat, lakin, oysaki, yalnız, ancak, buna rağ-

men” vb. ifadeler sağlar.

• Senin yanında olmak isterdim ama vaktim olmadığından yanına gelemedim. Olumlu anlam Olumsuz anlam

• Zamanım kalmadı fakat ödevimi bir kez daha kontrol edeceğim. Olumsuz anlam Olumlu anlam

Bu cümlelerdeki “ama, fakat” sözcükleri düşüncenin akışını değiştirmiştir.

Aşağıdaki cümleleri tamamlayınız.

1. Görüşmeyeli aylar oldu ama …..............................................................................................……….

2. Arkadaşınla tanışmadım ancak ………….....................................................................................….

3. Çok sıkı giyinmiştim buna rağmen …………..............................................................................…

4. Seni görmek istedim ancak ………................................................................................................….

5. Dinliyor gibi görünüyor oysaki .....................................................................................................

6. Çok güzel bir ev yalnız .......................................................................................................................

7. Konsere gidecektik ancak ...............................................................................................................

8. Onlar bize gelecekti fakat .............................................................................................................

9. Spor yapmayı çok istiyorsun lakin .................................................................................................

ÖRNEK


birbirimizi hemen tanıdık.

onu çok seveceğime eminim.

hastalandım.

işim çıktı.

.aklı başka yerde.

merkeze uzak.

bilet bulamadık.

.misafirleri gelmiş.

bir türlü kendine zaman ayırmıyorsun.

27


Aşağıdaki cümlelerin hangi ifadelerle tamamlanması gerektiğini belirleyiniz. Cümlelerin numa-rasını ilgili ifadelerin başına yazınız.

Pikniğe gidecektik ancak

Yarışmaya katıldı fakat

Sana oyuncak ala-caktım lakin

Burası çok güzel yal-nız

Hava çok sıcak olma-sına rağmen

En çok bana kızdı oysaki

param yetmedi.

benim için uygun değil.

üşüyordum.

onu sadece ben desteklemiştim.

yağmur yağdı.

başarılı olamadı.

1

2

3

5

4

6

3

5

4

6

1

2


KARMA SORULAR

28


1. Verilen cümle, işaretlediğiniz seçenek dışında başka hangi sözcüklerle tamamlanabilir? Yazınız.

Bu cümle “ama, fakat, oysaki, yalnız” sözcükle-riyle de tamamlanabilir.

2. İşaretlediğiniz seçenek dışındaki seçenek-lerde yer alan düşüncenin yönünü değiştiren ifadeleri yazınız.

A seçeneğinde “ama”, B seçeneğinde “oysaki”, C seçeneğinde “ancak” sözcükleri düşüncenin yönünü değiştiren ifadelerdir.

1. Takımımız bu maçta çok mücadele etti………….karşı takım daha şanslıydı.

Bu cümleden boş bırakılan yere aşağıdakiler-den hangisi getirilebilir?

A) veya B) ancak

C) çünkü D) bundan dolayı

2. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde düşüncenin yönünü değiştiren bir ifadeye yer verilme-miştir?

A) Epey dil döktüm ama babamı ikna edemedim.

B) Onun yüzüne bakınca güldüm oysaki ciddi durmak istiyordum.

C) Konuyu tekrar tekrar anlattım ancak sen anlamadın.

D) Kapıda duruyor, bahçedekileri izliyordu.

29


KARMA SORULAR

1. Altı çizili sözcük yerine getirilecek sözcükler anlamda nasıl bir değişiklik yapmaktadır?

“Televizyon izleyecektim.” cümlesinden son-ra gelecek olan “fakat, lakin, ancak” sözcükle-ri olumsuz bir anlam katarak düşüncenin yönü-nü değiştirmektedir.

2. Yanıt olarak işaretlediğiniz seçeneği düşün-cenin yönünü değiştiren ifadelerden birini kullanarak yeniden yazınız.

Buralara kadar geldim ancak onu göremedim.

1. “Televizyon izleyecektim ama elektrikler kesildi.” cümlesinde altı çizili sözcüğün yerine aşağı-dakilerden hangisi getirilemez?A) fakat B) lakinC) çünkü D) ancak

2. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi düşüncenin yönünü değiştiren ifadelerden biri değildir?

A) Sana çok güveniyordum oysa sen beni hayal kırıklığına uğrattın.

B) Kitaplarım yatağımın yanındaymış fakat gö-remedim.

C) Onu görmek için buralara kadar geldim.

D) Yemek tarifi aldım yalnız henüz tarifi dene-medim.

30


Aşağıdaki cümlelerin hangilerinde düşüncenin yönünü değiştiren ifadeler kullanılmıştır, işa-retleyiniz.

Biz anlatmaya çalışıyoruz oysaki dinleyen yok.

Bu yöre oralara göre daha soğuk olur.

Arkadaşımla pikniğe gidecektik lakin yağmur yağdı.

Seninle gelirim yalnız erkenden eve dönmeliyim.

Yazın kavun, karpuz, şeftali gibi meyveler tüketilir.

Onu tanıyorum fakat uzun zamandır görmedim.

Bu odaya mavi çok iyi gitmiş.

Buraya geldiğinizde bize de uğrayın.

Gökyüzünün her yerinde rengârek uçurtmalar vardı.

Erkenden kalktım ama işe geç kaldım.

Tren iki saat sonra hareket edecekmiş.

İlk soru zordu ancak ikincisi kolaydı.

Önümüzdeki ay tatile çıkacağım.

Romanın konusu ilgisi çekici ama dili ağır.

Gezebilirsiniz yalnız eve çok geç kalmayın.

Herkes büyük bir merakla sonucu bekliyor.

Son günlerde çok çalıştı buna rağmen yarışmayı kazanamadı.

SIRA SENDE

3

3

3

3

3

3

3

3

3

Documents

Aşağıdaki cümlelerin konularını ve ana düşüncelerini yazınız.bilfenyayincilik.com/assets/etkinlik_cozumleri/5_SINIF...sanatı evde yapabileceğiniz zevkli bir hobidir. SIRA