Upload
nguyenduong
View
216
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Aanpak Ondermijning Wet Bibob
Utrecht 24 Maart 2017
Dag van de Ondermijning
Hein Maas
Programma
• 15.20 uur: korte introductie
• Bibob i.r.t. Ondermijningsaanpak
• Bibob Beleid
• Bibob in de praktijk
• Organisatie van de Bibob functie
• Bibob functie in ontwikkeling
• Actualiteiten
• 16.20 uur Afsluiting
Ervaring Wet Bibob
• Gemeente Aalsmeer (2004/2005)
– Bibob Beleid invoeren
– Samenwerking met gemeente Amsterdam
• Landelijk Bureau Bibob (2007) V&J
– Onderzoeker
• Agentschap NL (Ministerie EZ) 2009/2010
– Bibob en deregulering
• RIEC Zuid Oost Brabant (2011/ 2012)
– Projectleider Bibob
• Gemeenten adviseren over de wet Bibob
Ervaring Wet Bibob
• Gemeente Breda (2012 – 2016)
– Kwartiermaker/ Bibob Coördinator
– Samenwerking B5en regio gemeenten
(Uniform Beleid)
• Provincie Gelderland (2013 – 2014)
– Beleidsadviseur Bibob
– Werkprocessen Bibob
• Gemeente Oosterhout
– Bibob Coordinator
Introductie
• Wie is bekend met de Wet Bibob?
Filmpje
Wat is Bibob
• Bevordering integriteitsbeoordelingen
openbaar bestuur
– Primaire doel is bescherming van integriteit
openbaar bestuur
– Secundaire doel: Ontvlechting boven en
onderwereld
• Maar ook: instrument om ‘aanpak
ondermijning’ handen en voeten te geven.
• Hybride wetgeving
– Strafrecht, fiscaal recht en bestuursrecht
Wet Bibob (2003)
• Wet bevordering integriteitsbeoordelingen
door het openbaar bestuur
– Sinds 1 juni 2003
– Aanvullend Bestuurlijk Integriteits Instrument
– Amsterdam voorloper
– Oprichting Landelijk Bureau Bibob (V&J)
(Wijzigingen) Wet Bibob 2013
• Betere rechtsbescherming
• RIEC’s formeel gepositioneerd
• Uitbreiding toepassingsbereik
– Vastgoedtransacties, alle gemeentelijke
vergunningen
• Meer mogelijkheden eigen onderzoek
bestuursorganen
• Tijd voor onderzoek LBB verlengd
Bibob wordt steeds vaker
toegepast
Toepassingsbereik Bibob
• Horeca (Seksinrichtingen&Escortbranche)
• Subsidies
• Coffeeshops
• Speelautomatenhallen
• Bouw, milieu, (ICT)-aanbestedingen
• Wabo Bouw en Milieu
• Alle gemeentelijke vergunningen (2013)
• Vastgoed (2013)
Pijlers Wet Bibob
• A Grond
– Ernstig gevaar dat uit strafbare feiten op geld
waardeerbare voordelen benut worden
• B grond
– Ernstig gevaar dat vergunning misbruikt wordt
om strafbare feiten te plegen
Belang van Bibob voor
gemeenten
• Integriteitsinstrument
• Buiten de deur houden van malafide
ondernemers;
• Voorkomen van faciliteren van criminele
ondernemers;
• Voorkomen van vermenging van boven-
en onderwereld;
– Voorkomen van waterbedeffect.
Bibob i.r.t. Ondermijning
Bibob belangrijk instrument
in aanpak ondermijning
• Aanpak ondermijning is ‘Hot’
• Vooral in Noord-Brabant
– Taskforce BZ
– B5 gemeenten (Volkskrant januari 2017, Boek
Tops en Tromp)
• Naast integrale en bestuursrechtelijke
handhaving
• artikel 13b is de wet bibob het bestuurlijke
instrument
Wet Bibob 2017
• Nieuwe branches
– Autoverhuurbedrijven (Tilburg/ Breda)
– APV vergunningstelsel
• Nieuwe methodieken
– Rotterdam
– Flexibel
‘Onzichtbare criminaliteit’
• OMG’s in publieke ruimte/ horeca
• drugsafval dumpingen
• Bedreigingen van burgemeesters
• Witwassen
• Liquidaties
• Coffeeshops
• Drugs deals
• Wietplantages
Onzichtbaar?
Ondermijning i.r.t. weerbaarheid
• Informatie huishouding gemeente op orde
brengen
– (intern en koppelen zover mogelijk)
• Integriteit op agenda zetten
– Bestuurlijk en ambtelijk
– Frontlijn ambtenaren alert maken
• Organisatie robuust maken tegen
integriteitschendingen
– Wet Bibob
Bibob en het Bestuur
Onzichtbare zichtbaar maken
• Vastgoed transacties
• Vergunningen
• Subsidies
Voorbeeld Bibob
• Bij aanvraag vergunning
• Bibob toetsing
– Lokaal
– Landelijk
• Vergunning weigeren
Waarom Bibob Beleid
• Transparantie en zorgvuldigheid
• Juridisch sterker
• Weerbaarder
• Kan ondernemers met verkeerde
bedoelingen afschrikken
• Eisen van zorgvuldigheid en
proportionaliteit worden vastgelegd
Wetswijziging i.r.t. Bibob Beleid
– Integriteit bestuursorgaan is eigen
verantwoordelijkheid
– Regionale samenwerking
• Waterbedeffecten moeten worden voorkomen
– Bibob zwaar middel:
• efficient, selectief en risicogericht toepassen om
administratieve lasten te drukken
– Uniformiteit in Bibob formulieren (verplicht)
Beleidskeuzes
• Alles Bibobben of risicogestuurd
• Ineens of gefaseerd Bibob invoeren
– Rekening houdend met capaciteitsvraagstuk
• Samenwerken met andere gemeenten
(ook in beleidsvorming)
– Voorbeeld: Baronie Samenwerking/ B5
• Centrale bibob-eenheid of bibob uitvoering
bij de uitvoerende afdelingen
Opbouw Beleidslijn
• Achtergrond en Algemene bepalingen
• Criteria
• Toepassingsgebied
• Aanwijzingsmogelijkheid
• Wanneer naar LLB
– Tipfunctie OM
– Concrete signalen partners
– Blijvende twijfel
• (evt.) Toelichting
Bibob Beleid genereert ook
uitvoerend werk
• Capaciteit vrij maken
• Formatie organiseren/ aanvragen
– Beargumenteerd
– Beter geen leges in rekening gaan brengen
• Is door Gerechtshof en Hoge Raad‘afgeschoten’
• Vraag is of het wel een individuele ‘dienst’ is
– Gemeenten als Breda, Eindhoven en
Helmond brachten leges in rekening
Organisatie Bibob Functie
• Bibob Coordinator is volwaardige functie
– Beleidsaspecten
• Bestuurlijk
– Juridische aspecten
• Bestuursrecht, Fiscaal Recht en Strafrecht
– Uitvoerende aspecten
– Financiële aspecten
– Coördinerende aspecten
• Relatie met informatieleveranciers, OM, RIEC,
Politie, andere gemeenten, RUD’s, KvK, andere
gemeenten en Landelijk Bureau Bibob
Centraal Model
• Bibob eenheid die beleid opstelt, externe
relaties onderhoudt;
• Bibob toetsing
• Verbinding met bestuur (Burgemeester/
CDK en College B&W/ GS)
– Kwetsbaar als het een eenpitter is
– Voorbeelden: Provincie Gelderland, Noord-
Brabant en gemeente Oosterhout
Decentraal Model
• Beleid en Coordinatie op stafafdeling en/of
Kabinet/ JZ/ Veiligheid
• Uitvoering lokale bibob onderzoek
(screening) decentraliseren naar
vakafdelingen
– Wabo, subsidies, Bijzondere Wetten (V.V.)
– Voorbeeld gemeente Breda
• Minder kwetsbaar, maar
• Meer afstemming noodzakelijk
• minder sturing
Bibob Coördinator
• Optimaliseer (en ontsluit) de
informatiepositie OM, gemeente en politie;
– Bibob OvJ (OM-tip) en Gebieds Officier
– Bevordering kwaliteit bestuurlijke rapportages
(politie) aan gemeente.
• Ondermijning/ Bibob periodiek op agenda
van driehoek;
• Beleid opstellen;
• Coordinatie Bibob toetsing;
Aan de slag met Bibob (2011)
• Rapportage van IOOV (conclusies)
– Belangrijkste knelpunten
• Gemeenten hebben beperkt beeld van lokale
georganiseerde misdaad
• Bibob-beleid is onvoldoende integraal en in
samenhang uitgewerkt
• De informatie-uitwisseling tussen gemeenten en
externe partners ‘stokt’
• Kennisniveau Bibob van veel gemeenten is laag
• Omvang van kleine gemeenten is afbreukrisico
Bovenstaande geldt nog steeds
Overige knelpunten in de praktijk
• Bibob staat vaak laag op bestuurlijke en
politieke agenda
– Aanpak ondermijning biedt kansen
• Hoog afbreukrisico/ succes is lastig
meetbaar
• Uitvoering is complex, bewerkelijk en duur
• OM-tipfunctie functioneert nog niet
optimaal
Actualiteit
• Crowdfunding
– Relatief nieuw fenomeen
• Vanwege terugtredende banken bij financiering
– Verschillende verschijningsvormen
• Officiele zoals horecacrowdfunding
• Informeel, met ‘de pet rond’
– Ongrijpbaar, kwetsbaar voor ondermijning
• Niet transparant
– Toezichthouder AFM komt (langzaam) in
beweging
Wet Bibob 2020?
• Bibob is relatief jonge wetgeving
– Nog steeds in ontwikkeling
• Maakt deel uit van Bestuurlijke Aanpak
– Integriteit instrument
– (Nog) geen (bestuurlijk) opsporingsinstrument
• Regionale samenwerking(en)
– (uitbreiding) Rol RIEC’s/ omgevingsdiensten
– Blijft LBB bestaan of komen er regionale BB’s
– Facultatief of verplicht?
– Rol grotere *(centrum)gemeenten
– Ondermijning
Verschuiving
• Van Bibob coordinator
• Naar
• Adviseur Ondermijning
Meer weten?
• www.riec.nl
• Handboek Bibob (Justis)
• Handboek Bibob (A. Schreurs)
• http://www.justis.nl/bibob
• Nieuwsbrieven/ brochures Bureau Bibob
• Jaarverslagen Bureau Bibob
• Rapport IOOV en overige rapporten
Dank voor uw aandacht