Upload
esma
View
48
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Süt İşleme Tesislerinde Modernizasyon Halil APAYDIN Gıda İşletmeleri ve Kodeks Daire Başkanlığı Ziraat Y. Mühendisi. AB Müzakereleri. Türkiye; 2005 yılında AB'ye katılım müzakerelerine başlamıştır. - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
Süt İşleme Tesislerinde Modernizasyon
Halil APAYDINGıda İşletmeleri ve Kodeks Daire Başkanlığı
Ziraat Y. Mühendisi
2
AB Müzakereleri
Türkiye; 2005 yılında AB'ye katılım müzakerelerine başlamıştır.
Katılım Müzakereleri, Türkiye'nin AB Müktesebatını ne kadar sürede
kendi iç hukukuna aktarıp, yürürlüğe koyacağının ve etkili bir şekilde
uygulayacağının belirlendiği süreçtir.
Türkiye ile AB arasındaki Katılım Müzakereleri 35 başlık altında
yürütülmektedir.
Bunlardan “Gıda Güvenliği, Veterinerlik ve Bitki Sağlığı” 12 inci faslı
oluşturmakta ve bu faslın müzakereleri Gıda Tarım ve Hayvancılık
Bakanlığı koordinasyonunda yürütülmektedir.
3
AB Müzakereleri
AB Komisyonunca 12 nci faslı oluşturan “Gıda Güvenliği, Veterinerlik
ve Bitki Sağlığı” konusu ile ilgili tarama sonu raporu hazırladı.
Tarama raporunda Türkiye’nin;
- birincil kanunlar,
- veterinerlik ve gıda güvenilirliği hizmetlerinin düzenlenmesi,
- hayvan hastalıkları için kontrol önlemleri ve
- tarımsal-gıda kuruluşlarına yönelik hijyen kuralları,
Bu konularda ciddi boşlukların bulunduğu belirlenmiş, mevcut durum
ve AB ile Türkiye’deki farklılıklar ortaya konmuştur.
4
AB Müzakereleri
Tarama raporundaki en önemli konularından biri, gıda işletmelerinin AB
mevzuatına uygun üretim yapmalarını sağlayacak çalışmaların yapılmasıdır.
Gıda işletmelerinin AB mevzuatına uyumu 12. faslın açılış ve kapanış kriterleri
arasında yer almaktadır.
Bu amaçla gıda işletmelerinin uyması gereken kurallarla ile ilgili ülkemiz
mevzuatının AB mevzuatına uyumlaştırılması geçiş hükümleri haricinde
tamamlanmıştır. Gıda işletmelerimizin bu mevzuata uygun üretim
yapmalarının sağlanması gerekmektedir.
AB’ne katılım müzakerelerinin başarılı sonuçlanması, gıda sektörü için önemli
ihracaat fırsatları yaratacak ve rekabeti artıracaktır.
5
AB Mevzuatı
AB mevzuatına (178/2002, 852/2004, 853/2004) göre işletme tipleri
dikkate alınarak gıda işletmelerin kayıt veya onay altına alınması
gerekmektedir.
AB mevzuatına göre et işletmeleri, süt işletmeleri, su ürünleri tesisleri
ve hayvansal yan ürün işleyen işletmeler onay, bitkisel orijinli gıda
işleyen tesisler, kayıt altına alınmakta, alınmaktadır.
Ülkemizdeki gıda işletmeleri de AB mevzuatımdaki gibi işletme tipleri
göre kayıt ve onay altına alınmaktadır.
6
AB Mevzuatı
Yeni uyumlaştırılan mevzuata göre AB’de olduğu gibi gıda
işletmelerinin genel hijyen kuralları, mikrobiyolojik kriterler, soğuk
zincirin korunması, numune alınması ve analiz gibi gereklilikleri
yerine getirmeleri beklenmektedir.
Ayrıca gıda işletmelerinin kendi sorumlulukları altındaki gıda
ürünlerinin güvenilirliğini izlemek için HACCP ilkelerine dayanan oto
kontrol mekanizmaları oluşturmaları ve bunu uygulamaları
gerekmektedir.
7
5996 Sayılı Veteriner Hizmetleri Bitki Sağlığı Gıda ve Yem
Kanunu (178/2002 komisyon tüzüğü)
• Yayım tarihi: 13 Haziran 2010
• RG Sayısı : 27610
• Yürürlük tarihi: 13 Aralık 2010
Uyumlaştırılan mevzuat
8
• Gıda İşletmelerinin Kayıt ve Onay İşlemlerine Dair Yönetmelik (17.12.2011 tarih 28145 RG)
• Gıda Hijyeni Yönetmeliği (EC, 852/2004 ), (17.12.2011 tarih 28145 RG)
• Hayvansal Gıdalar İçin Özel Hijyen Kuralları Yönetmeliği (EC , 853/2004 ), (27.12.2011 tarih 28155 RG)
• Hayvansal Gıdaların Resmi Kontrollerine İlişkin Özel Kuralları Belirleyen Yönetmelik(EC, 854/2004 ), (17.12.2011 tarih 28145 RG)
• Gıda ve Yemin Resmi Kontrollerine Dair Yönetmelik(EC, 882/2004 ), (17.12.2011 tarih 28145 RG)
Uyumlaştırılan mevzuat
Uyumlaştırılan Mevzuat - Geçiş Hükümleri
- AB mevzuatı ile uyumlaştırılan mevzuatımızın çiğ sütün toplam
bakteri ve somatik hücre sayıları ile ilgili mevzuat hükümleri
31/12/2013 tarihinde yürürlüğe girecektir.
- Yönetmeliğin yayımından önce faaliyet gösteren;
Onay kapsamındaki işletmelerin:
31.12.2012 tarihine kadar onay alması gerekmekteydi. Onay
alamayan ancak modernizasyon planı sunan işletmelerin, onay
alma süresi planda belirtilen süre dikkate alınarak uzatılmıştır. (Bu
süre maksimum 31.12.2013 tarihidir.) 9
10
2011 yılı TUİK verilerine göre ülkemizde;
Üretilen çiğ süt miktarı 15 milyon ton/yıl’dır.
Sanayide işlenen süt miktarı 7 milyon ton/yıl’dır
Büyükbaş hayvan sayısı 12.483.969 adettir.
Sağılan büyükbaş hayvan sayısı 4.801.360 adettir.
Çiftlik Sayısı: 1.752.328 (BB) + 311.148 (KB) = 2.063.476 adettir.
Çiftliklerin %80,9’unda 1-10 baş hayvan bulunmaktadır.
Çiftliklerin %1,4 ‘ünde 51 baş ve üzeri hayvan bulunmaktadır.
Mevcut Durum
11
2008-2009 yılları arasında AB mevzuatı dikkate alınarak gıda
işletmeleri üzerinde “gıda işletmelerinin sınıflandırılması”
kapsamındaki bir çalışma yapılmıştır. Bu çalışmada;
Mevcut Durum
SEKTÖR UYGUN UYGUN DEĞİL TOPLAM
SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ 69 2153 2222
ET VE ET ÜRÜNLERİ 183 2482 2665
SU ÜRÜNLERİ 119 71 190
HAYVANSAL YAN ÜRÜNLER 31 48 79
TOPLAM 402 4754 5156
12
Buna göre 5156 adet hayvansal gıda üreten gıda işletmesinin 402’ü
yani %7,9’unun AB mevzuatına uygun olduğu tespit edilmiştir.
Geri kalan 4754 adet gıda işletmesinin yani %92,2’sinin, AB
mevzuatına uygun olmadığı belirlenmiştir.
5156 adet hayvansal gıda üreten gıda işletmelerinin 2.222 tanesini
süt işletmeleri oluşturmak olup, bu işletmelerin 69 tanesinin yani
%3,1’nin AB mevzuatına uygun olduğu tespit edilmiştir.
Mevcut Durum
13
Süt işleme tesislerimizin;
- % 28,86’sını günde 5 tondan az,
- %57,15’ini günde 5-30 ton arasında,
- % 5,48’ini ise günde 30-50 ton arasında
- %8,51’i ise günde 50 ton ve üzeri
Çiğ süt işleme kapasitesine sahip işletmeler oluşturmaktadır.
Buna göre süt işletmelerimizin çoğunluğunu küçük ve orta işletme
büyüklükteki işletmeler oluşturmaktadır.
Mevcut Durum
14
16.01.2013 tarihi itibariyle 5996 sayılı Kanun kapsamında
17.12.2011 tarihinden bu yana onay almış süt işletme sayısı
Mevcut Durum
ONAY ALMIŞ TOPLAM İŞLETME SAYISI 1551
SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ 607
- İŞLEME TESİSİ 498
- TOPLAMA MERKEZİ 109
15
Modernizasyon Nedir?
16
Modernizasyon : Çağdaşlaşma, iyileştirme, yenileme, uygun duruma
getirme, yenileştirme olarak tanımlanabilmektedir.
Modernizasyon aslında değişim yönetimi ve yatırım sürecidir.
Modenizasyon Nedir?
17
Gıda işleme bağlamında modernizasyon;
- işletme binalarını,
- uygulanan teknolojiyi,
- tesis ve proses ekipmanlarını,
- tedarik zincirini,
- personel eğitimini ve
- ilgili prosedürel hususları içerecek şekilde ele alınmaktadır.
Bu hususlar gıda güvenilirliğini ve üretilen gıda maddelerinin kalite
standartlarını etkileyen hususlardır. Gıda işlemenin ağırlıklı kısmını
oluşturmaktadır.
Modenizasyon Nedir?
18
Gıda İşletmelerinin Modernizasyonunun genel amacı;
- AB ve diğer ticaret ortaklarının gıda güvenilirliği ve çevre ile ilgili
gerekliliklerine uyan
- aynı zamanda yurt içi talebi karşılayan
- katma değerli, kaliteli gıda ürünleri sağlayan,
- uluslararası rekabet gücüne ve piyasa odaklı işletmelerden oluşan
sağlam bir gıda işleme sektörünün geliştirilmesi ve yüksek düzeyde
gıda güvenilirliği ve kalitesinin iyileştirilmesine yönelik bir çerçeve
sunmak olmalıdır.
Niçin Modernizasyon
19
Her gıda işletmenin modernizasyon planı farklıdır ve o işletmeye
özgüdür. Bu nedenle gıda işletmesi, modernizasyon planını
ihtiyaçlarını belirleyerek kendisi hazırlamalıdır.
Modernizasyon planının hazırlanmasında; mevcut ve gelecekteki
olası piyasa ihtiyaçları ve hem dağıtım hem hammaddeler dahil
olmak üzere tedarik zinciri kapasitesi dikkate alınmalıdır.
Modernizasyon
20
Modernizasyon planında, zaman çizelgesi, finansal kaynaklar,
kabul edilen yasal önlemler, insan kaynakları, uyum durumundaki
değişimlerle ilgili düzenli güncellemeleri içermelidir.
Gıda işletmesinin modernizasyonu; yapılacak olan yatırımın gıda
güvenilirliği gereklilikleri, işletmenin stratejik amaçları ve çevresel
hususların yönetimine uygun olmalıdır.
Modernizasyon mevzuata göre gıda işletmesinin eksikliklerinin
giderilmesine yönelik olmalıdır.
Modernizasyon
21
Gıda işletmelerinde genel olarak tespit edilmiş olan eksiklikler genel
şu şekilde sıralanabilir.
- Proses ve prosedür ile ilgili eksiklikler,
- Kalitesiz ve uygun olmayan ekipman kullanımı,
- Bina yerleşim planlarının ve koşullarının uygunsuzluğu
- Personel eğitimi
- Bilgi ve motivasyon eksikliği
Modernizasyon
22
17.12.2011 tarihinde Yönetmeliklerin Yayım tarihinden sonra Genel
Müdürlüğümüzce;
Taşra teşkilatımızda görevli personelimizle Antalya, İzmir, Konya,
İstanbul, Bursa, Erzurum, Samsun, Afyonkarahisar illerinde
İl Müdürlüklerimizin Yem ve Gıda Şubesi ve Hayvan Sağlığı ve Su
Ürünleri Yetiştiricileri Şubesi Müdürlüleri ile Genel Müdürlükte
Yine süt sektör temsilcilerinin katılımı ile Genel Müdürlükte
toplantılar yapılmıştır.
Eğitim/Bilgilendirme
23
Bu toplantılarda, 5996 sayılı Kanuna istinaden yayımlanan Yönetmelik
Hükümleri ve Gıda işletmelerinin Modernizasyonu hakkında bilgi
alışverişinde bulunulmuştur.
Süt işletmelerinin onay işlemlerinin il müdürlüklerince mevzuat
hükümlerine uygun yürütülüp yürütülmediği ile ilgili İzmir, Aydın,
Afyonkarahisar, Konya ve Eskişehir il müdürlüklerimizde tetkikler
yapılmıştır.
Eğitim/Bilgilendirme
24
Katılım Öncesi Yardım Aracı Kırsal Kalkınma (IPARD) Programınca
süt ve süt ürünlerinin işlenmesi ve pazarlanması tedbiri kapsamında
aşağıdaki illerde faaliyet gösteren süt işletmeleri (10-70 ton/gün
kapasiteli) yatırımları için proje sunmaları halinde destekleme
yapılabilmektedir.
Afyonkarahisar, Ağrı, Aksaray, Ankara, Amasya, Ardahan, Aydın,
Balıkesir, Burdur, Bursa, Çanakkale, Çorum, Denizli, Elazığ, Erzurum,
Isparta, Kahramanmaraş, Karaman, Kars, Konya, Kütahya, Malatya,
Manisa, Mersin, Muş, Samsun, Sivas, Şanlıurfa, Tokat, Uşak, Yozgat.
Finansal Kaynak
25
31.12.2012 tarihi itibariyle modernizasyon planı veren gıda
işletmelerinin Genel Müdürlüğümüzce izlenmesini sağlamak
amacıyla bir veri tabanına girişi yapılmaktadır.
Bu veri tabanı ile gıda işletmelerinin modernizasyon planlarında
belirttiği aşama ve tarihlere uyup uymadığı kontrol edilebilecek,
uymayarak kapanan işletmelerin sayıları belirlenebilecektir.
Modernizasyon İzleme
26
Gıda işleme tesislerinin yeterli miktarda ve kalitede hammaddeye
düzenli olarak ulaşabilirlik rekabetçilik açısından temel
gerekliliklerden birisidir.
Bu amaçla süt işleme tesislerinin modernizasyonunun yanı sıra bu
tesislere yeterli miktarda ve kalitede çiğ süt temin edecek çiftliklerin
bulunması gerekmektedir.
Ülkemiz süt hayvancılığı işletmelerinin yapısı ve çiğ sütün kalitesi,
toplanması gibi hususlar dikkate alındığında süt çiftliklerinin de
modernizasyona ihtiyacı bulunmaktadır.
Hammadde
27
Çiğ sütün doğrudan son tüketiciye yada son tüketiciye doğrudan
satış yapan yerel parekendecilere satışına ilişkin düzenlemeler
ve küçük miktarlarının belirlenmesi,
Hijyen kuralları dikkate alınarak geleneksel süt ürünlerinin
üretiminde altyapı, alet, ekipman ve üretim yöntemi ile piyasaya
arzına ilişkin istisna hükümler,
Çıkarılacak Mevzuat
28
Hijyen gerekliliklerinin yerine getirilmesi hususunda Coğrafi
kısıtları bulunan bölgelerle ilgili istisnai hükümler,
Süt işletmelerinin yerel, marjinal ve sınırlı faaliyetlere ilişkin
miktarlarının belirlenmesi,
konularında mevzuat çalışmaları yapılacaktır.
Çıkarılacak Mevzuat
29
Dikkatiniz İçinTeşekkür Ederim