Upload
vodiep
View
258
Download
3
Embed Size (px)
Citation preview
ABC ng insulinANO ITO AT PAANO ITO GINAGAMOT
(Bersiyon sa Filipino)
L’ABC dell’insulina(LINGUA FILIPPINA)
Bakit kailangan kong gumamit ng insulin?Sa karaniwang mga sitwasyon, ang type 2 diabetes ay ginagamot ng iniinom na pangontra sa diabetes, pati na rin ng diyeta at ehersisyo. Ang mga gamot na ito ay nakakatulong sa iyong lapay na lumikha ng mas maraming insulin o mas paganahin ito, kaya nagagawa nilang kontrolin ang mga antas ng glucose ng dugo. Gayon pa man, ang lapay pagdating ng panahon ay nagbibigay ng mas bumababa at mas bumababang dami ng insulin hanggang maging di-sapat ito
Sa puntong ito, maaaring kakailanganing gamutin ang diabetes gamit ang insulin. Ang insulin ay inilalapat sa pamamagitan ng turok sa ilalim ng balat. Magbibigay sa iyo ng paliwanag ang iyong doktor ukol sa paggamot gamit ang insulin
Ano ang insulin at paano ito umeepekto?Ang insulin ay isang substansiya na nililikha ng mga beta cell ng iyong lapay; ang gawain nito ay papasukin ang glucose sa mga selyula. Ang insulin ay kumikilos tulad ng isang susi na nagbubukas ng pintuan, na nagpapahintulot sa glucose na pumasok sa mga selyula. Sa paraang ito, ang insulin ay nakakatulong sa pagpapababa ng antas ng glucose ng dugo. Sa ibang salita, ang insulin ay gumagawa ng tamang pampasigla (glucose) na makukuha ng ating katawan.
Pinapalabas ng lapay ang insulin papunta sa daloy ng dugo sa dalawang iba’t ibang paraan:
Sa dami na sapat sa presensiya ng asukal sa dugo, kaagad kapag madiskubre ng mga beta cell ng lapay na ang glucose ng dugo ay mataas pagkatapos ng pagkain na may maraming asukal. Mas matamis ang pagkain, mas maraming insulin ang naipapalabas.
1
Sa panahon ng pag-aayuno, hal., sa pagitan ng mga pagkain o sa gabii habang tayo ay natutulog, ang atay ay nagpapalabas ng asukal papunta sa daloy ng dugo, upang matiyak na ang utak ay palaging nasusuplayan ng “pagkain”. Para ang “pagkaing” ito ay gagamitin ng ating katawan, kahit na hindi tayo kumakain, ang lapay ay nagpapalabas ng insulin sa paunti-unting dami, ngunit patuloy, upang mapigilan ang pagtaas ng glucose ng dugo. Nagaganap din ito sa gabi, dahil kailangan natin ang insulin upang mapanatili sa kontrol ang glucose ng dugo hanggang sa umaga.
2
Ang itatagal ng insulin ay maaaring makahulugang mag-iiba-iba sa pagitan ng mga tao o sa parehong tao. Halimbawa, hinggil sa mga insulin na mabilis na tumatalab, ang epekto ay nagsisimula pagkatapos ng ilang minuto, mataas pagkatapos ng 1-2 oras, saka bumababa hanggang ganap na mawala pagkatapos ng 4-5 oras.
Insulin sa mga pagkain
Basal insulin
Glucose ng dugo
Kung may diabetes ka, maaaring kakailanganin na gamutin ito ng insulin.
Kailan? Karaniwan pagkalipas ng maraming taon ng paggamot gamit ang iniinom na gamit, lalo na kung ang dami ng glucose ng dugo ay hindi napapanatili sa kontrol. Ang insulin ay maaari ring kakailanganin bawat pagkakataon na ang iyong diabetes ay hindi mabuti ang pagkaka-kontrol, ibig sabihin, kapag ang antas ng asukal ng dugo ay napakataas at ang mga gamot ay hindi sapat.
Ang iyong doktor ay maaaring magreseta ng insulin na mabilis na tumatalab bawat pagkakataon na ikaw ay kumakain, o ng basal insulin, na kilala rin bilang insulin na matagal na tumatalab, upang kontrolin ang glucose ng iyong dugo sa pagitan ng mga pagkain at sa gabi.
AGAHAN TANGHALIAN HAPUNAN
Paano ginagamit ang insulin?
Ang insulin ay isang natural na hormone na mabisa lang kapag itinuturok sa ilalim ng balat, gamit ang naaangkop na mga hiringgilya o pen ng insulin.
Ang dami ng insulin na ituturok ay irereseta ng iyong doktor at tinatawag na dosis ng insulin. Mag-iiba-iba ang dosis batay sa mga pangangailangan at susukatin sa mga unit ng insulin (insulin IUs)
Ang insulin ay itinuturok pagkatapos maglinis upang maalis ang mikrobyo at pag-angat nang bahagya sa isang maliit na lupi ng balat sa ilang bahagi ng katawan.
Harap Likod
Sa paligid ng pusod
Sa harapan ng hita
Sa gilid ng braso
Sa gilid ng puwitan
SAAN ITO ITUTUROK?
Inirerekumenda na ikutin ang parte ng katawang tuturukan upang maiwasan ang pamamaga at pagkakapasa na lalabas kung napakaraming beses na uulitin mo ang turok sa kaparehong parte.
MGA HIRINGGILYA
Mula nang ito ay madiskubre, itinuturok ang insulin gamit ang mga hiringgilya. Pagkalipas ng mga taon, ang mga hiringgilya ay patuloy na lumiliit at ang mga karayom ay numinipis.
May dalawang uri ng mga insulin pen:
• May laman na o disposable, na ibinibenta na may laman na insulin sa loob.• Rechargeable; ginagamit ang mga ito kasama ang mga cartridge ng
insulin.
Ang mga may laman na injection pen ay nagpapadali sa terapiya gamit ang insulin dahil:
• Hiwalay ang mga ito: katulad sila ng mga karaniwang pen tingnan at madadala at magaan.
• Hindi kailangang ang mta ito sa refrigerator pagkatapos ng unang paggamit.
• Pinapadali ng mga ito ang pagkontrol ng dosis.
Ang insulin, tulad ng ibang mga hormone, ay dapat pangangasiwaan nang may pag-iingat. Ang mga vial na naglalaman ng insulin ay sensitibo sa init, kaya dapat itabi ang mga ito sa malamig na lugar o sa ibabang bahagi ng refrigerator (huwag na huwag sa freezer!).
Bukod sa mga hiringgilya, ang mga insulin pen ay naging available sa higit sa 10 taon.
MGA PEN
Paano itabi at itapon ang mga may laman ng injection penAng may laman na mga injection pen ay maaaring dalhin kahit saan.Tulad ng ipinapaliwanag sa ibaba, may iilang hakbang na sundin upang matiyak ang wastong paggana ng pen
Itabi ang lahat ng hindi ginagamit na pen sa refrigerator. Huwag i-freeze.
Pagkatapos ng unang paggamit, ngunit ilagay sa refrigerator ngunit sa normal na temperatura.
Huwag gamitin ang pen pagkatapos ng petsa ng pagkawala ng bisa sa label at sa pakete.
Protektahan ito mula sa sobrang init, halumigmig at ilaw.
Tanggalin ang karayom pagkatapos ng bawat paggamit; huwag itabi ang pen na may karayom pa sa loob.
Itapon ang pen pagkatapos ng 28 araw mula sa unang paggamit, kahit na may insulin pa sa loob.
Itapon nang wasto ang pen, batay sa naangkop na mga regulasyon.
Ma aari bang makakapinsala ang insulin?Ano-ano ang mga panganib?
Ang insulin ay kailangan para sa paggana ng iyong katawan. Hindi tayo makakapamuhay nang walang insulin. Ang pangunahing trabaho ng insulin ay pababain ang glucose ng dugo. Ang mga taong gumagamit ng insulin ay maaaring mahaharap sa ilang mga panganib, partikular na sa mababang antas ng glucose ng dugo, lipodistrophy, at pagtaas ng timbang.
MABABANG GLUCOSE NG DUGO
Ang insulin na inilalapat sa sobrang dami ay makapagdudulot ng pagbaba sa glucose ng dugo, na nagdudulot ng kilalang glucose ng dugo o hypoglycemia, ibig sabihin, glucose ng dugo na mababa sa 70 mg/dl. Ang mababang glucose ng dugo ay maaaring maganap kahit na i-aantala ang pagkain o magpalusaw ng napakaraming glucose (hal., pagkatapos tumakbo). Para sa karagdagang impormasyon ukol sa mababang glucose ng dugo at paano pangasiwaan ito, pakisangguni sa partikular na panggabay na brochure sa www.lillydiabete.it
PAGDAGDAG NG TIMBANG
Ang insulin ay makapagdudulot ng dagdag sa timbang (2-4 Kg), una dahil ito ay nagpapadali sa pagpasok ng glucose sa katawan, partikular na, kung pinagsama sa isang maling diyeta at di-aktibong uri ng pamumuhay. Upang makontrol ang pagtaas ng timbang, mahalagang sundin ang isang malusog na uri ng pamumuhay sa pamamagitan ng tamang nutrisyon at ehersisyo. Para sa mas detalyadong impormasyon, pakisangguni sa partikular na panggabay na brochure sa www.lillydiabete.it
LIPODYSTROPHY
Sa isang maliit na persentahe ng mga kaso, kung palaging itunuturok sa kaparehong parte ng katawan, ang insulin ay maaaring maging sanhi ng pagbabago taba sa ilalim ng balat, tulad ng lumulubog na balat, na maaari ring nag-uugnay ng kalamnan. Upang maiwasan ito, tandaan na ikutin ang parte ng katawan na tuturukan.
Ang insulin ay hindi palaging kailangan upang gamutin ang diabetes. Gayon pa man, kung ikaw ay may diabetes sa loob ng maraming taon at ang lapay ay hindi na makakalikha ng insulin, kailangan mong magsimula at magpatuloy sa terapiya gamit ang insulin.Minsan, gayon pa man, ang insulin ay maaaring kakailanganin lang mga maiikling yugto ng panahon at sa natatanging mga sitwasyon. Kung tapos na ang mga yugtong ito, maaari ka nang bumalik sa iyong paggagamot gamit ang iniinom lang na gamot laban sa diabetes.
SA ANO-ANONG MGA SITWASYON GINAGAMIT ANG INSULIN PARA SA ISANG LIMITADONG YUGTO?
Sa panahon ng pangmatagalang terapiya gamit ang cortisone
Bago ang pamamaraan ng pag-oopera
Sa panahon ng atake sa puso o istrok
Bago at sa panahon ng instrumental na pagsusuri: hal., partikular na radiographic examination.
Kapag uncompensated ang diabetes, at kaya ang hemoglobin (HbA1c) ay napakataas.
Palagi bang kailangan ang terapiyang gamit ang insulin?
BAKIT?
Ang cortisone ay sumasalungat sa aksyon ng insulin.
Nagpoprotekta ito mula sa posibleng masasamang epekto ng iba pang mga gamot na iniinom bago, sa panahon at kaagad pagkatapos ng pamamaraan.
Ang insulin ay pumoprotekta sa mga daluyan at sa puso. Ang pinaka-paborableng na mga antas ng glucose ng dugo ay nakakatulong na mapaglabanan ang malalang yugto ng myocardial infarction.
Ang ilang mga gamot laban sa diabetes na iniinom ay maaaring magdulot ng mga nakasasamang epekto. Ang insulin ang pinakaligtas na gamot upang maiwasan ang posibleng problema (hal., mga problema sa bato) sa panahon ng ilang radiological examination.
Sa sitwasyon ng uncompensated na diabetes, at minsan din kapag ang kondisyon ay unang nadiyagnos, inireresta ang insulin, karaniwang para sa maiikling mga yugto.
Panghabambuhay ba ito?
ABC ng insulinANO ITO AT PAANO ITO GINAGAMOT
(Bersiyon sa Filipino) L’ABC dell’insulina
(LINGUA FILIPPINA)
Tamang uri ng pamumuhayMGA REKUMENDASYON SA NUTRISYON AT EHERSISYO
(Bersiyon sa Filipino)
Il corretto stile di vita(LINGUA FILIPPINA)
SAKIT, BIYAHE AT MGA BAKASYON
Diabetes at natatanging mga sitwasyon
(Bersiyon sa Filipino)
Situazioni particolari(LINGUA FILIPPINA)
Mga Komplikasyon
ANO-ANONG MGA KOMPLIKASYON, BAKIT NAGAGANAP
ANG MGA ITO, AT PAANO MAIWASAN ANG MGA ITO
(Bersiyon sa Filipino)
Le complicanze
(LINGUA FILIPPINA)
Mababang
glucose ng dugo
PAANO ITO MAKILALA AT ANO ANG GAGAWIN
(Bersiyon sa Filipino)
L’ipoglicemia
(LINGUA FILIPPINA)
Ano ang
Diabetes
MGA SANHI AT RESULTA
(Bersiyon sa Filipino)
Che cos’è il diabete
(LINGUA FILIPPINA)
Ang kumpletong linya ng mga brochure na itinataguyod para sa Diabetes ay maaaring mai-download mula sa
www.lillydiabete.it
Makukuha rin sa sumusunod na mga wika:
Para sa karagdagang impormasyon, makipag-ugnayan sa iyong doktor o tumawag nang walang bayad sa
Araw-araw mula 8:30 ng umaga hanggang 9:30 ng gabi
Ingles Pranses Espanyol
IntsikHindi ArabeItalyano
Aleman Ruso Rumano Albanian
Ano ang Diabetes
Mababang glucose ng dugo
Mga komplikasyon
Diabetes at natatanging mga sitwasyon
Tamang uri ng pamumuhay
ABC ng insulin
800-117678
Cop
yrig
ht ©
201
2, E
li Li
lly It
alia
SpA
. Tut
ti i d
iritt
i ris
erva
ti.IT
DB
T002
84c