Upload
ngonga
View
222
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Absolutyzm oświecony w Prusach i
w Austrii
„Dyplomacja bez armat jest jak muzyka bez instrumentów”
Fryderyk II Wielki
1. Absolutyzm oświecony
Połączenie silnego państwa, sprawnie zarządzanego
z umową społeczną i przestrzeganiem praw
obywateli
Mit „króla-filozofa”, „pierwszego sługi państwa”
2. Budowa potęgi Prus
Rozwój Brandenburgi za czasów Fryderyka Wilhelma
Dodatkowo w 1657 r. Prusy Książęce uzyskały niezależność od Polski
1701 r. Fryderyk I (następca Fryderyka Wilhelma) koronował się na króla Prus (ale rządzi tylko w Prusach, a nie Brandenburgii, by nie zaburzyć porządku Rzeszy)
Nabytki terytorialne Fryderyka I
Na wojnie północnej (1700-
1721) zdobyli na Szwedach
Pomorze ze Szczecinem i
wyspami Uznam i Wolin
Fryderyk Wilhelm I („król-sierżant”)
Mimo, że nie toczył wojen to był to pasjonat armii – 70% dochodów szło na armię
Żelazna dyscyplina (tzw. dryl pruski)
Stworzył armię zawodową złożona ze stanu mieszczan i chłopstwa, ale oficerami byli tylko szlachcice
Na 2,5 mln obywateli było 80 tys żołnierzy (w czasie pokoju); Polska na 38 mln ma ok. 100 tys.
Podział administracyjny Prus
Podział kraju na
prowincje, dzielone na
kamery, pod którymi
były powiaty (nimi
zarządzali landraci)
Kamerami zarządzał
Generalny Dyrektoriat
Finansów, Wojen i
Domen
Centralizacja
3. Panowanie Fryderyka II („króla-filozofa”)
1740 r. Fryderyk II Wielki został królem
Reformy Fryderyka II
Administracja
Rozbudował administrację centralną, tworząc
ministerstwa, które sam kontrolował poprzez
tworzenia instrukcji oraz analizowanie raportów
Sądownictwo
Uprościł procedury sądowe
Skodyfikował prawo
Zakazał stosowania tortur w trakcie przesłuchań
Powołał Ministerstwo Sprawiedliwości
Szkolnictwo
1763 r. wprowadził obowiązek szkolny
Uczono praktyki; na wsi kładziono nacisk na praktykę
rolniczą
Uniwersytety miały kształcić prawników i
urzędników
Laicyzacja szkół kościelnych
Kształcono nauczycieli
Sprawy religii
Tolerancja religijna (głównie z niechęci do religii)
Kontrola wszystkich instytucji kościelnych
Kler był kontrolowany przez państwo
Majątki kościelne były stopiono przejmowane
Gospodarka
Polityka merkantylizmu
Popiera rozwój manufaktur, nowych gałęzi przemysłu
Wspomagano zakłady produkujące na potrzeby armii
Rolnictwo
Nowe uprawy (ziemniaki)
Maszyny rolnicze
Kolonizowano nowe obszary poprzez osuszania bagien
Kolonizowano nowe zajęte tereny
Transport
Rozwój sieci i dróg lądowych i wodnych
4. Austria w czasie wielkich wojen
Wojna o sukcesję hiszpańską (1701-1714)
Na mocy testamenty króla
hiszpańskiego (1700r.) na tron
wstępuje wnuk Ludwika XIV – Filip
V Burbon
Koalicja
Austria+Anglia+Holandia
przeciw Francji
Pokonanie Francji (mimo tego
Filip V może pozostać na tronie)
Autria zyskuje Niderlandy Płd.,
Księstwo Mediolanu, Sardynię,
Królestwo Neapolu
Wojna o sukcesję polską (1733-1735)
Francja+Hispzania vs.
Austria+Rosja
Francja popiera Stanisława
Leszczyńskiego, Austria
elektora saskiego Augusta III
Leszczyński przegrał, ale
Francja wygrała
Austria oddaje Hiszpanii
Neapol i Sycylię, Francji
oddaje Lotaryngię
Wojna o sukcesję austriacką (1740-1748)
Cesarz Karol VI nie ma syna, więc w 1713 r. wydał sankcję pragmatyczną, regulującą ten problem Dziedziczenie w linii żeńskiej
Austria, Węgry i Czechy będą stanowiły jedno państwo
Sankcję potwierdzają państwa Europy i niby wszystko jest ok.
Ale gdy Karol VI postanowił umrzeć elektor saski i bawarski zażądali tronu dla siebie; mają poparcie Francji, Hiszpanii i Prus
1741 r. Fryderyk II zajął Śląsk
Plany rozbioru Austrii przez Francję, Saksonię i Bawarię nie doszły do skutki
Austria traci „tylko” Śląsk
Wojny śląskie (1740-1742, 1744-1745)
1740 r. wkroczenie wojsk pruskich na Śląsk, pokonanie Austriaków pod Małujowicami
1742 r. rozejm we Wrocławiu oddający Prusom Śląsk i ziemię kłodzką
1744 r. kolejny atak pruski; dochodzi aż do Pragi; 1745 r. klęska Austriaków pod Dobromierzem
1745 r. pokój w Dreźnie ostatecznie oddaje Prusom Śląsk
5. Wojna siedmioletnia (1756-1763)
Zbyt silne Prusy
Austria dąży do odzyskanie
Śląska; zawarcie sojuszu z
Francją, Saksonią, Rosją
Prusy mają sojusznika w postaci
Anglii
tzw. odwrócenie przymierzy
Atak Fryderyka na Saksonię w 1756r. , odpiera atak Austrii i wchodzi do Czech
Atak Francji, Austriacy zaczynają odzyskiwać po Śląsk
Rosja zajęła Prusy brandenurskie (kiedyś Książęce), 1762r. weszły do Berlina
Cud domu brandenburskiego; 1762 r. umiera caryca Elżbieta i nowym carem jest fan Prus Piotr III
Francja się wycofuje, Anglia też
Atak Prus na Austrię
Pokój w Hubertsburgu Śląsk jest pruski
Anglia mniej pomagała Prusom, a bardziej skupiła się na
walce z Francuzami z koloniach (Ameryka, Indie)
Zdobyli francuską Kanadę i hiszpańską Florydę i
podpisali separatystyczny (osobny) pokój z
żabojadami
6. Reformy Marii Teresy i Józefa II w Austrii
Maria Teresa panuje w latach 1740-1780
Józef II (syn) panuje z mamusią w latach 1765-
1780
Józef II (ten sam syn) panuje samodzielnie w
latach 1780-1790
Administracja
Centralizacja władzy; Rada Państwa miała pomagać
cesarzowej w rządach
Poszczególne instytucje centralne zajmowały się
poszczególnymi dziedzinami
Jednolity system administracji terenowej
Stopniowe znoszenie odrębności poszczególnych
części monarchii
PiS (Prawo i Sądownictwo)
Rozdział administracji lokalnej od sądownictwa
Zmiany w kodeksie karnym; ograniczenie kary
śmierci, zniesienie tortur podczas przesłuchań
Jednolite przepisy dla wszystkich stanów
Ograniczono wolność słowa
Rozbudowano tajną policję
Państwo
policyjne
Gospodarka
Nowe zakłady tekstylne i metalurgiczne
Zniesiono wewnętrzne cła i regulacje dotyczące
handlu
Merkantylizm
1781-1785 zniesienia poddaństwa chłopów
Zniesienie pańszczyzny (ale chłopi nie dostali ziemi na
własność); po śmierci Józka II znów je przywrócono
Józefinizm – polityka wobec kościoła
Likwidacja klasztorów
Majątki klasztorów przejmowało państwo
Likwidacja zgromadzeń zakonnych; zostały tylko te,
które pomagały chorym oraz te zajmujące się edukacją
zmniejszono liczbę księży w parafiach
Podporządkowano hierarchię kościelną
1781r. patent tolerancyjny; swoboda wyznaniowa
Żydzi mięli dostęp do zawodów, które wcześniej
zarezerwowane były dla chrześcijan
Edukacja
Rozbudowa świeckich szkół podstawowych i
średnich
Reforma uniwersytetów; nacisk na kształcenie
urzędników