1

„Do zobaczenia w Pjongjangu”

Krótki przewodnik po

Koreańskiej Republice Ludowo-Demokratycznej

WERSJA DEMO

Pozdro z KRLD.com

Emil Truszkowski

Pjongjang - Tokio

Grudzień 2016

V. demo 1.0

2

Spis treściWstęp....................................................................................................................................................4Rozdział I - Przygotowania do podróży...............................................................................................8

Jak pojechać do Korei Północnej?...................................................................................................9Biura podróży oferujące wyjazdy do Korei Północnej..................................................................10Po co jechać do Korei Północnej?.................................................................................................12Czy podróż do Korei Północnej jest bezpieczna?..........................................................................13Kiedy jechać?.................................................................................................................................15Grupowe wycieczki vs indywidualne............................................................................................15Rola przewodników.......................................................................................................................16Swoboda wypowiedzi....................................................................................................................18Swoboda poruszania się.................................................................................................................19Autobusy wycieczkowe.................................................................................................................19Porady praktyczne..........................................................................................................................19

Rozdział II - Kierunek Pjongjang ......................................................................................................21Podróż pociągiem..........................................................................................................................21Podróż samolotem..........................................................................................................................23Mapa Pjongjangu ..........................................................................................................................26

Rozdział III - Zwiedzanie Pjongjangu................................................................................................27Dworzec Centralny........................................................................................................................27Nowe lotnisko w Pjongjangu ........................................................................................................27Plac Kim Il-Sunga (The Kim Il-sung Square)...............................................................................28Wielka Biblioteka Ludowa (Grand People's Study House)...........................................................28Posąg Kim Il-Sunga i Kim Jong-Ila (Mansudae Grand Monument).............................................29Pomnik Chollima (Chollima Statue)..............................................................................................30Wieża Idei Dżucze (The Juche Tower)..........................................................................................31Amerykański statek „szpiegowski” USS Pueblo ..........................................................................33Muzeum Zwycięskiej Wojny o Wyzwolenie Ojczyzny (Victorious Fatherland Liberation War Musuem)........................................................................................................................................34Pałac Słońca Kumsusan (Kumsusan Palace of the Sun)................................................................36Dom narodzin Kim Il-Sunga..........................................................................................................38Monument upamiętniający założenie Partii Pracy Korei (Monument to Party Foundation)........39Łuk Triumfalny (The Arch of Triumph)........................................................................................40Cmentarz Męczenników Rewolucji (Revolutionary Martyr's Cemetery).....................................41Metro Pjongjańskie .......................................................................................................................42Pałac Dzieci Mangyoungdae (Mangyoungdae Palace of Children)..............................................44Stadion Majowy Rungrado (Rungrado May Stadium)..................................................................46Łuk Zjednoczenia (Arch of Unification) ......................................................................................47Studio Filmowe..............................................................................................................................48Wystawa narodowa (National Exhibition).....................................................................................49Strzelnica Maeri (Maeri Shooting Range).....................................................................................50Delfinarium....................................................................................................................................50Klub jeździecki Mirim (Mirim Horse Riding Club)......................................................................51Park wodny Munsu (Munsu Water Park).......................................................................................51Traffic Ladies.................................................................................................................................54Dzielnica Mirae .............................................................................................................................55Ogród Zoologiczny w Pjongjangu.................................................................................................56Centrum Nauki (The Sci-Tech Complex)......................................................................................57

Rozdział IV - Hotele w Pjongjangu....................................................................................................59

3

Hotel Yanggakdo............................................................................................................................59Hotel Koryo...................................................................................................................................60

Krótka seria, czyli FAQ .....................................................................................................................62Epilog.................................................................................................................................................64

4

WstępPozdro z KRLD! Czyli serdeczne pozdrowienia z Koreańskiej Republiki Ludowo-

Demokratycznej. Serdecznie dziękuję, że zechciałeś ściągnąłeś wersję DEMO przewonika z mojej

strony, którą przygotowałem z myślą nie tylko o podróżnikach chcących pojechać kiedyś do Korei

Północnej, ale także z myślą o wszystkich osobach zainteresowanych Koreą Północną. Na polskim

rynku jest sporo pozycji poświęconych temu krajowi, ale większość z nich omawia politykę, wojnę

koreańską, historię rodziny panującej i wspomnienia uciekinierów. W pełnej wersji znajdziesz o

wiele więcej opisów miejsc, wydarzeń, jedzenia, atrakcji, które czekają na turystów w KRLD. Będą

w nim także moje krótkie eseje na różne tematy dotyczące współczesnej Korei. Znajdziesz także

ważne porady, które pomogą Ci w najlepłniejszym poznaniu Korei Północnej w trakcie wycieczki.

Przewodnik można zakupić na mojej stronie (www.pozdrozkrld.com; dostępny na przełomie

styczeń/luty 2017). Będzie także dostępny dla Patronów, którzy wesprą mnie odpowiednią kwotą na

Patronite (https://patronite.pl/EmilTruszkowski). Pełna wersja elektroniczna będzie odświeżana

cyklicznie po każdej mojej wizycie w Korei Północnej. Osoby, które zakupią przewodnik otrzymają

dostęp do najnowszej wersji w przyszłości! Kupując przewodnik wspieracie także największy

portal o Korei Północnej w Polsce. W przyszłości chciałbym wydać papierową wersję .

Rozdziały dostępne w pełnej wersji:

• Kaesong • Góra Myohyangsan • Wonsan• Masik – Narty w Korei• Góry Diamentowe Kumgangsan• Nampo – Wycieczka jednodniowa• Grobowiec Tanguna• Supermarket Kwanbok• Księgarnia obcojęzyczna • Krawiec hotelowy • Sklep i muzeum znaczków• Kioski na ulicach• Włoska Pizzeria• Pizzeria na ulicy Mirae• Hamburgerownia• Pyongyang Cold Noodles• Zupa z psa• Koreański grill • Kraby morskie• Najlepsze piwo w Azji• Soju – koreańska wódka• Klub Diplo• Taedonggang Microbrewery

5

• Bar Paradise Ragwon • Lokalny bar nad rzeką• “Tajne” karaoke w pobliżu hotelu Koryo• Koncert zespołu Moranbong 모란봉악단• Koncert zespołu ChongBong (Chongbong Band Chosŏn'gŭl청봉악단)• Lot helikopterem nad Pjongjangiem• Lot samolotem microlight nad Pjongjangiem• Przejażdżka rowerowa po Pjongjangu• Urodziny Prezydenta Kim Il Sunga• Urodziny Generała Kim Jong Ila• Rocznica założenia Partii Robotniczej Korei• Dzień Zwycięstwa • Igrzyska Masowe Arirang (Arirang Mass Games)• Nowy Rok w Pjongjangu i fajerwerki na Placu Kim Il Sunga• Międzynarodowy Maraton w Pjongjangu (Mangyongdae Prize Pyongyang International

Marathon )• Bieg górski w Masik• Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Pjongjangu (International Pyongyang Film

Festival)• Międzynarodowe Wiosenne/Jesienne Targi Handlowe w Pjongjangu (Pyongyang Spring

International Trade Fair, Pyongyang Autumn International Trade Fair)• Pokaz mody w Pjongjangu (Pyongyang Fashion Exhibition)• Wystawa kwiatów Kimjongilia (Kimjongilia Flower Show)• Pokaz lotniczy w Wonsan (Wonsan Air Show)

I inne ciekawe tematy!

W gąszczu informacji o kolejnych próbach atomowych i rakietowych, o naruszeniach praw

człowieka, incydentach na granicy z Koreą Południową, wydaje mi się, że zapominamy o tym, iż w

Korei Północnej też żyją ludzie, którzy mają swoje marzenia, problemy codzienne, przygody,

ulubione rozrywki i zabawy. Zapominamy o Koreańczykach traktując ich jak bezmyślne roboty

poddane długoletniej indoktrynacji. Uważam, że jest to bardzo krzywdzący wizerunek tego narodu.

Oni absolutnie nie zasługują na takie traktowanie.

Na moim blogu, który istnieje od czerwca 2014 roku, staram się pokazać mało znane oblicze

Korei Północnej oraz jej mieszkańców. Koncentruję się na turystyce, ale staram się także

opowiadać o koreańskiej historii, zwyczajach, biznesie, kulturze i obyczajach. Odwiedziłem Koreę

Północną tylko dwa razy. Wiem, że jest to zbyt krótko, żeby stawiać się w roli eksperta na temat

tego, co dzieje się w tym kraju, dlatego staram się czerpać informacje z wielu różnych źródeł, żeby

jak najlepiej przekazywać wiedzę na temat Korei Północnej. E-book, który właśnie czytasz jest

moją pierwszą próbą uzupełnienia luki na polskim rynku wydawniczym, jaką jest brak rzetelnego

przewodnika po Korei Północnej. Chciałbym w przyszłości napisać pełnowymiarowy przewodnik

po wszystkich dostępnych dla turystów miejscach w Korei Północnej. Na początek jednak

6

postanowiłem spróbować swoich sił w przedstawieniu wam samej stolicy Korei Północnej. Obecnie

mieszkam w Tokio i właśnie z Japonii obserwuję Koreę Północną oraz prowadzę swoje badania.

Niektórym idea przewodnika po Korei Północnej wydaje się absurdalna, gdyż wiele osób

myśli, że w tym kraju nie ma nic do zwiedzania. Nic bardziej mylnego. Korea Północna oferuje

podróżnikom wiele ciekawych i unikalnych doświadczeń. Jest to kraj zamknięty i praktycznie

niezbadany, przez co jest niezwykle atrakcyjny dla kogoś, kto zwiedził wiele zakątków świata. W

Korei jest, wbrew pozorom, wiele ciekawych i pięknych miejsc, które warto odwiedzić. W tym

krótkim przewodniku większość materiałów jest całkowicie nowa i wcześniej niepublikowana

przeze mnie na blogu Pozdro z KRLD. Książka ta może też posłużyć osobom, które nie mają

zamiaru wybierać się do Korei Północnej, ale chciałyby pogłębić swoją wiedzę na temat tego kraju.

Większość z opisanych lokacji zwiedziłem osobiście podczas podróży do KRLD. Te, w których nie

byłem lub które powstały po mojej wizycie, opisałem bazując na relacjach innych turystów oraz na

opisach zawartych na zagranicznyh i północnokoreańskich stronach. Większość zdjęć jest mojego

autorstwa. Fotografie z innych źródeł mają podane link do stron, z których je pobrałem.

Temat Korei Północnej jest niezwykle delikatny, a dla niektórych wręcz kontrowersyjny.

Rozumiem niepokój niektórych osób, gdy czytają na temat podróżowania po Korei Północnej. Nie

jest to książka o uciekinierach, o klęsce głodu z lat 90., o partii rządzącej, o testach atomowych i

rakietowych, o polityce zagranicznej. Jest to książka o tym, co może w tym kraju zobaczyć turysta.

Nie każdemu może to odpowiadać i nie każdy powinien pojechać do Korei Północnej. Jeśli

uważasz podróżowanie do KRLD jako niedopuszczalne i niemoralne, to lepiej nie czytaj dalej. Otóż

Korea Północna istnieje już od około 70 lat i wcale nie zapowiada się, żeby miała nagle zniknąć. Do

wyboru mamy dwie drogi – dalszej całkowitej izolacji i nakładania sankcji, albo zrozumienia i

powolnego nawiązywania lepszych kontaktów. Jeszcze trzydzieści lat temu nikt o zdrowych

zmysłach nie myślał, że w Chinach cokolwiek może powstać. Wszyscy skazywali ten kraj na

zagładę i potępienie. A jak wyglądają Chiny dzisiaj? Czy tego chcecie, czy nie, Korea Północna

wciąż istnieje i tylko od nas zależy, czy spróbujemy się o tym kraju czegoś dowiedzieć, czy

będziemy woleli trwać w niewiedzy na temat tego kraju. Wierzę jednak, że czytelnicy mojego bloga

chcą poznać lepiej Koreę Północną, gdyż nie wystarczają im fatalnie zredagowane nagłówki i

newsy z onetopodobnych serwisów informacyjnych o Korei Północnej. To właśnie dla was jest ten

przewodnik.

Jeśli interesujesz się Koreą Północną i chciałbyś być na bieżąco z wydarzeniami w tym

kraju, to zapraszam nie tylko na mojego bloga www.pozdrozkrld.com, ale również:

• Fanpage na Facebooku - www.facebook.com/pozdrozkrld

• Kanał na Youtube, gdzie publikuję odcinki z serii „Korea Północna bez tajemnic” oraz mój

7

wideoblog o Japonii https://www.youtube.com/Pozdrozkrld

• Mój Patronite: https://patronite.pl/EmilTruszkowski

• Mojego Twittera www.twitter.com/emiltruszkowski

• Jeśli lubisz krótką formę to zapraszam na mojego Snapchata: @pozdrozkrld

• Zapisz się także na mój newsletter z najnowszymi wiadomościami o Korei Północnej i

moimi analizami ostatnich wydarzeń http://eepurl.com/baBoIX

Jeśli masz jakieś uwagi, pytania dotyczące wyjazdu do Korei Północnej lub chcesz mi po prostu dać

znać, że to, co robię w jakiś sposób Ci się przydało, to możesz do mnie napisać na ten adres:

emil@pozdrozkrld.com

Pozdro z Tokio i zapraszam w podróż waszego życia!

Emil Truszkowski

PodziękowaniaChciałbym podziękować przede wszystkim moim Rodzicom, którzy nie spanikowali, gdy im

powiedziałem, że jadę do Korei Północnej. Zawsze mnie bardzo wspierali i zachęcali do wyjazdów

w dalekie strony oraz do nauki azjatyckch języków. Wiele zawdzięczam też mojej Żonie Aiko, która

cierpliwie znosi moje szalone hobby i toleruje paradowanie w „północnokoreańskim mundurze” w

trakcie nagrywania nowych odcinków na youtubowy kanał Pozdro z KRLD. Chciałbym żebyśmy

kiedyś razem polecieli do Korei Północnej samolotem z Tokio i mam nadzieję, że dzień ten nastąpi

jak najszybciej (jak skończą się sankcje). Dziękuję także wszystkim czytelnikom bloga Pozdro z

KRLD. Bez was nie miał bym motywacji do pisania o Korei Północnej.

8

Rozdział I - Przygotowania do podróżyZ tego rozdziału dowiesz się wszystkiego, czego musisz się dowiedzieć przed wyjazdem do

Korei Północnej. Dla wielu osób brak informacji na ten temat jest główną przyczyną tego, że nie

decydują się na wycieczkę. Nie żartuję. Jeśli czytasz ten e-book to prawdopodobnie chcesz jechać,

a jeśli wcale Cię to nie bawi, to wiedz, że otrzymuję sporo wiadomości od tych, którzy chcą

pojechać, ale nie wiedzą jak i czy jest to bezpieczne. Ten rozdział powinien rozwiać wszystkie

wasze wątpliwości i przedstawić wam fakty na temat podróżowania do Korei Północnej.

Jak pojechać do Korei Północnej?

To jedno z najczęściej zadawanych mi pytań. Większość ludzi uważa, że do Korei Północnej

nie da się pojechać. Nie dziwię się im. Sam też tak kiedyś myślałem i szokiem było dla mnie, że

wycieczki do Korei Północnej są możliwe, a nawet stosunkowo łatwo się na nie wybrać. Bardzo

trudno jest pojechać do Korei indywidualnie, bez pośrednictwa biura podróży. Tylko w

wyjątkowych wypadkach udaje się coś takiego załatwić. Większość turystów jeździ z biurami

podróży, które specjalizują się w wycieczkach do Korei Północnej i mają oficjalne pozwolenie od

koreańskiego rządu. Wszystkie biura współpracują z koreańską agencją turystyczna Korea

International Travel Company (KITC). Jest to organ państwowy odpowiedzialny za zagraniczną

turystykę w Korei. Wszystkie wycieczki są rejestrowane przez KITC i to ona decyduje o programie.

Z tego powodu, będziecie jechali w grupie. Jak licznej? To zależy od miesiąca, w którym jedziecie,

typu wycieczki, ceny i programu. Mogą się trafić grupy składające się z zaledwie kilku osób albo

duże 20, 30-osobowe grupy podzielone na mniejsze podgrupy. Jeśli nie trawicie podróżowania z

innymi, to nie jest to wyjazd dla was. Na szczęście, jak już wspomniałem, na wycieczkę do KRLD

decyduje się dość specyficzna grupa odbiorców, przez co ludzie, których tam spotkacie są po prostu

wyjątkowi i bardzo towarzyscy. Gwarantuje, że będzie dużo zabawy i browar na niejednym

przystanku na trasie.

Jak już wspomniałem, wszystko załatwia się przez biuro podróży specjalizujące się w

wycieczkach do KRLD. Wszystkie formalności załatwia się mailowo, więc nie trzeba nawet być na

miejscu, ani nie trzeba iść do ambasady Korei Północnej. Najpierw wybieramy jedną z dostępnych

wycieczek do Korei, a następnie kontaktujemy się z biurem za pomocą maila i pytamy o dostępność

miejsc. Jeśli nie ma kompletu, to rezerwujemy wycieczkę i podajemy nasze dane osobowe. Posłużą

one do wyrobienia dla nas wizy koreańskiej. Sami NIC nie musimy robić. To biuro podróży załatwi

dla nas wizę do Korei Północnej. Wygodne, prawda? Jedyne co musimy zrobić, to stawić się w

Pekinie o wyznaczonej godzinie po odbiór biletów i wiz (w przypadku biura z Chin).

9

Pojedźmy razem do KRLD!

Jeśli chciałbyś pojechać do KRLD, to daj mi znać, a zorganizuję wyjazd specjalnie dla Ciebie

oraz Twoich znajomych. Współpracuję bezpośrednio z partnerami w Pjongjanu i

przygotowuje wycieczki skrojone pod indywidualnych podróżników. Są to wyjazdy dla osób,

które cenią sobie unikalne doświadczenia i podróże w małych grupach.

Napisz do mnie:

emil@pozdrozkrld.com

Biura podróży oferujące wyjazdy do Korei Północnej

Obecnie wyjazd do Korei wcale nie jest taki trudny. Wystarczy skorzystać z usług jednego z

wielu biur podróży, które oferują wycieczki do tego kraju. Przypominam, że praktycznie

niemożliwy jest wjazd do KRLD na własną rękę bez skorzystania z usług biur podróży

specjalizujących się w wyjazdach do tego kraju.

Z Polski jeździ do KRLD zaledwie kilka wycieczek rocznie. Organizują je nieliczne biura

podróży raz do roku zazwyczaj w okresie maratonu w Pjongjangu, który jest najbardziej popularną

atrakcją dla turystów z Zachodu. W Polsce nie ma biura podróży specjalizującego się głównie w

organizowaniu wyjazdów do KRLD. Wciąż za mało osób jest świadomych możliwości wyjazdu do

Korei i jest to oferta skierowania głównie dla podróżników weteranów. Mam nadzieję, że projekt

Pozdro z KRLD zachęci większą ilość polskich turystów do wyjazdów do Korei w przyszłości.

10

W Chinach funkcjonuje kilka zagranicznych biur zajmujących się organizowaniem

wycieczek do Korei. Najbardziej znane biura to Koryo Tours i Young Pioneer Tours. Ja wybrałem

się na wycieczkę właśnie z tym drugim biurem. Jeśli jedziecie z Polski, to najlepiej poszukajcie

tanich biletów lotniczych do Chin. Można je załatwić za około 1900 zł w obie strony. Nie

zapomnijcie o wyrobieniu wizy typu double entry w chińskiej ambasadzie. Będzie wam ona

potrzebna, żeby wrócić z Korei Północnej do Chin. Chyba nie chcecie zostać zatrzymani na granicy

chińsko-koreańskiej? Od niedawna Polacy mają możliwość otrzymania bezpłatnej 3-dniowej wizy

tranzytowej w Pekinie. Pozwala ona na ograniczone zwiedzanie w okolicy Pekinu oraz wylot z

Chin do innego kraju. Czyli można spróbować przylecieć do Pekinu, przenocować w hotelu,

spotkać się z przewodnikami z biura podróży, odebrać bilet i wsiąść do samolotu do Pjongjangu. Ta

najtańsza opcja nie wymaga drogiej chińskiej wizy z ambasady. Zalecam jednak dokładne

sprawdzenie zasad przyznawania darmowych wiz trzydniowych.

Biuro podróży Young Pioneer Tours powstało stosunkowo niedawno, bo w 2008 roku.

Posiada siedzibę w Xianie w zachodnich Chinach. YPT celuje przede wszystkim w młodszych

odbiorców (jak sama nazwa wskazuje) o mniej zasobnych portfelach. Wycieczki są rozsądnie

wycenione i zaczynają się już od około 500 euro za najkrótsze wyjazdy trwające 2-3 dni.

Większość wyjazdów kosztuje około 700-1500 euro. Oferta obejmuje zwiedzanie nie tylko stolicy,

ale także kilku innych większych miast oraz masę miejscówek po drodze. YPT wyróżnia grupa

zwariowanych przewodników, którzy potrafią imprezować do upadłego. Podczas wycieczki

będziecie się razem z nimi bawić, pić i wygłupiać. A to wszystko w miejscu, które uważane jest za

11

najniebezpieczniejsze na świecie. YPT jest zdecydowanie najtańszym biurem, które zyskało w

ostatnich latach dużą popularność. Oprócz Korei Północnej organizują wycieczki do państw,

których nie ma na mapie, do Iranu, na Kubę, epicką wyprawę koleją transsyberyjską przez

najgorsze miejsca w byłym ZSRR i do wielu innych miejsc, gdzie „twoja matka by nie chciała

żebyś jechał” (taki mają slogan).

Koryo Tours to weterani podróży do Korei Północnej. Organizują wycieczki do Korei od

1993 roku, kiedy to jeszcze nikt nawet nie myślał, o tym żeby tam pojechać. Dzięki temu zyskali

zaufanie strony koreańskiej oraz przewodników, którzy są ich w stanie zabrać w normalnie

niedostępne miejsca. Biuro firmy mieści się w Pekinie. Koryo Tours współpracowało z licznymi

ekipami telewizyjnymi, które kręciły filmy dokumentalne w Korei Północnej. Wspomogli też

dziesiątki publikacji o tym kraju. Ich wycieczki są nieco droższe od YPT. Firma oferuje dłuższe

turnusy z nastawieniem na zamożniejszego klienta. Mimo to programy wycieczek nie różnią się

stosunkowo od YPT. Jedynie Koryo Tours może zabierać turystów na festiwal filmowy w

Pjongjangu. Z powodu wyższej ceny wycieczek mam wrażenie, że jednak Koreańczycy pozwalają

im czasem na więcej, dlatego są gwarancją udanej i niezapomnianej wyprawy do Korei Północnej.

Z usług biura skorzystały tysiące zagranicznych turystów i żadnemu z nich nic złego się nie

przydarzyło.

Biura podróże specjalizujące się w wyjazdach do KRLD:

Koryo Tours http://www.koryogroup.com/

Young Pioneer Tours http://www.youngpioneertours.com/

Juche Travel Services http://www.juchetravelservices.com/

Lupine Travel http://www.lupinetravel.co.uk/

UriTours http://uritours.com/

Po co jechać do Korei Północnej?

Uważam, że warto pojechać do Korei, żeby przekonać się na własne oczy, jak wygląda ten

kraj. To prawda, że odwiedzimy miejsca starannie wybrane przez przewodników, ale mimo to,

zobaczymy więcej niż w telewizji i na filmach dokumentalnych. Dla mnie najcenniejszym

12

doświadczeniem, była szansa porozmawiania z Koreańczykami i poznanie ich wersji historii oraz

światopoglądu. Jest on całkowicie inny od naszego i jeśli myślicie, że to Koreańczycy powinni

myśleć i żyć tak jak my, to jesteście w błędzie. Jest to naród bardzo dumny ze swojej historii.

Koreańczycy po drugiej wojnie światowej odzyskali swój kraj i postanowili, że już nikt nigdy

więcej nie będzie im się wtrącał w sprawy wewnętrzne. Stąd polityka izolacjonizmu i

samowystarczalności zawartej w ideologii Dżucze. Na Półwyspie Koreańskim nigdy też nie było

żadnej formy demokracji, więc trudno od nich wymagać, żeby domagali się demokratycznych

wyborów w swoim państwie. Warto ich posłuchać i postarać się zrozumieć, dlaczego obrali taką

drogę. Ponadto, wycieczka do Korei Północnej przypomina podróż w czasie. Wraz z

przekroczeniem granicy, cofamy się w lata 70., w czasy głębokiej komuny. Możemy na własne oczy

przekonać się, jak wyglądało życie np. w Polsce Ludowej. Jest to, moim zdaniem, niezapomniane

doświadczenie. Poza tym, Koreańczycy są niezwykle uprzejmi i gościnni. Nikt nie atakuje turystów

z tego powodu, że pochodzą z USA albo z „imperialistycznego” Zachodu. Przewodnicy traktują

turystów jak przyjaciół i starają się pokazać swój kraj z jak najlepszej strony (a kto tak nie robi?).

Uważam, że warto pojechać, po to aby się samemu przekonać, co to za miejsce i spróbować je

zrozumieć chociaż trochę. Gwarantuję, że nie będziecie żałować wydanych pieniędzy na ten wyjazd

i nie zapomnicie go przez wiele lat. Będziecie o nim opowiadać swoim przyjaciołom i rodzinie tak

długo, aż was wszyscy będą mieli serdecznie dosyć (tak było w moim przypadku).

Czy podróż do Korei Północnej jest bezpieczna?

Półwysep Koreański znajduje się wciąż w centrum uwagi mediów na całym świecie.

Uważany jest też przez wielu za miejsce, które może stać się źródłem kolejnej wojny na wielką

światową skalę. Trwający od ponad 60 lat status quo między obiema Koreami oraz liczne potyczki

na granicy sprawiają, że zagrożenie w regionie wciąż jest wysokie. Jak to ma się do bezpieczeństwa

turystów w Korei Północnej? Absolutnie... nic.

W trakcie mojego pobytu w Korei Północnej w sierpniu 2011 roku, po raz kolejny doszło do

potyczki między oddziałami Korei Północnej a Korei Południowej na spornym obszarze Morza

Żółtego. Wymiana ognia artyleryjskiego postawiła na nogi armie obu krajów. Mimo to turyści, w

tym ja, zwiedzali koreańskie monumenty zgodnie z harmonogramem. Nie byliśmy nawet świadomi,

że cokolwiek się stało, ponieważ nic wokół się nie zmieniło. Z zachowania przewodników też nie

wynikało, że doszło do jakiegoś zdarzenia. No, może jedynie byliśmy zdziwieni, że w hotelowym

pokoju nagle przestało odbierać BBC. Według relacji innych turystów, którzy także byli w Korei

13

Północnej w trakcie nagłego wzrostu napięcia między stronami, nie było żadnych powodów do

niepokoju i wycieczki odbywały się zgodnie z programem. Jedyna sytuacja, w której turyści

mogliby znaleźć się w realnym zagrożeniu, to nagły wybuch II wojny koreańskiej. Ale biorąc pod

uwagę, że do kolejnej wojny nie doszło od ponad 60 lat i to pomimo licznych incydentów

granicznych i zmieniającej się sytuacji politycznej w obu krajach, uważam że nie ma powodów do

niepokoju.

Korea Północna jest w rzeczywistości, w mojej opinii, jednym z najbezpieczniejszych

krajów dla turystów. Brzmi paradoksalnie? Tylko z pozoru, gdyż jak to pokazują relacje z

wycieczek, wszyscy odwiedzający czuli się wyjątkowo bezpiecznie i nie czuli żadnego zagrożenia.

Wynika to przede wszystkim z charakteru wycieczek, czyli zwiedzania grupowego wraz z

wszechobecnymi przewodnikami. Będą oni was pilnować przez cały wyjazd i nie ma w tym nic

złego. Turyści poruszają się głównie wynajętym autobusem, do którego nikt inny poza personelem

nie ma dostępu. Po drugie, Korea Północna to kraj silnie zmilitaryzowany. Obecność wojska i

policji na każdym kroku gwarantuje niskie prawdopodobieństwo kradzieży. Poza tym koreańskie

prawo jest bardzo surowe i każdy Koreańczyk zdaje sobie sprawę z konsekwencji, jakie by poniósł

w wypadku przywłaszczenia sobie np. portfela turysty. Z tego powodu, trzeba jedynie uważać na

swoich współtowarzyszy podróży lub grupy turystów z innych krajów.

Wobec gości z zagranicy nikt nie okazuje agresji, ani nikt nikogo nie obraża werbalnie.

Można by się spodziewać, że goście ze Stanów Zjednoczonych bądź z Japonii będą narażeni na

nieprzyjemności ze strony gospodarzy. Nic bardziej mylnego. Przewodnicy oraz obsługa

wszystkich traktuje tak samo bez względu na narodowość, kolor skóry lub wyznanie.

Naturalnie przebywając w Korei, tak jak w każdym innym kraju, należy się stosować do

panujących w kraju zwyczajów i kodeksu prawnego. Do podstawowych zasad, do których trzeba

się zastosować przy wjeździe do Korei należą:

1. Zakaz przemytu narkotyków

2. Zakaz wwożenia na teren kraju broni lub materiałów wybuchowych

3. Zakaz wwożenia publikacji i propagandy z Korei Południowej

4. Zakaz wwożenia jakiejkolwiek formy pornografii

5. Zakaz prowadzenia działalności misyjnej (nie bierzcie ze sobą Biblii)

Oprócz dość oczywistych zakazów, jak przemyt narkotyków i broni, należy uważać na to, żeby nie

przewozić żadnych materiałów z Korei Południowej. Jako że oba kraje wciąż formalnie są w stanie

wojny, to wwożenie południowokoreańskich publikacji nie jest mile widziane w Korei Północnej.

Nie wolno też wwozić obscenicznych czasopism i filmów. Koreańczycy są bardzo

konserwatywnym narodem i rozprzestrzenianie pornografii w tym kraju jest nielegalne. Nie

14

polecam też przewożenia wszelkich świętych ksiąg np. Biblii, gdyż można zostać uznanym za

misjonarza, który próbuje przemycić materiały religijne do Korei. W przeszłości zdarzało się wiele

przypadków aresztowań misjonarzy, a także turystów, których uznano za kapłanów. Jeden

amerykański turysta wpadł w duże kłopoty tylko z powodu pozostawienia kopii Biblii w pokoju

hotelowym. Lepiej więc nie brać ze sobą niczego, co mogłoby sugerować, że mamy zamiar

kogokolwiek nawracać w Korei Północnej.

Poza tym w trakcie wycieczki ważne jest stosowanie się do panujących w Korei zwyczajów.

1. Przede wszystkim należy okazywać szacunek przywódcom Korei Północnej. Wszelkie

głupie żarciki i komentarze sprawią, że wasi koreańscy przewodnicy poczują się urażeni.

2. Fotografując pomniki lub obrazy przedstawiające przywódców należy zmieścić ich całe

sylwetki w kadrze. Nie wolno ich ucinać. Przewodnicy jeśli zobaczą źle zrobione zdjęcie to

poproszą o jego usunięcie z aparatu.

3. Nie wolno też oddalać się bez pozwolenia od grupy i włóczyć po niedozwolonych dla

turystów miejscach.

4. Nie wolno robić zdjęć obiektom wojskowym i żołnierzom.

5. Nie wolno robić zdjęć obywatelom koreańskim bez ich pozwolenia. Akurat to jest dość

swobodnie interpretowana zasada i praktycznie można robić zdjęcia wszędzie i wszystkim

(w ramach zdrowego rozsądku).

Niezastosowanie się do tych panujących zwyczajów może przysporzyć kłopotów. Jednakże raczej

nie oznacza to aresztu, ale zepsuje atmosferę wycieczki i pogorszy stosunki z przewodnikami. W

najgorszym wypadku, jeśli naprawdę turyście odbije i zacznie robić coś kompletnie głupiego, to

zostanie on „poproszony” o opuszczenie kraju i odstawiony na granicę.

Kiedy jechać?

Zimą do Korei jeździ najmniej turystów, więc będziecie mieć prawie cały kraj „dla siebie”.

Nie będzie innych dużych grup, a hotele będą prawie puste. Niestety jest bardzo zimno i trzeba

przywieźć ciepłą kurtkę. Zimy w Korei są niezwykle zimne z powodu silnego wiatru znad morza.

Pada też często śnieg.Wiosną robi się nieco cieplej, a pogoda nie jest zła. Powinno być dużo słońca,

ale weźcie ciepły sweter. Wiosną w całym kraju odbywa się wiele uroczystości z okazji świąt

narodowych oraz urodzin przywódców Korei. Jest to świetna okazja, żeby podejrzeć, jak

Koreańczycy świętują i bawią się na otwartym powietrzu. A jest co oglądać! Jak wybierzecie

odpowiedni termin, to macie szansę zobaczyć na własne oczy legendarne północnokoreańskie

defilady wojskowe! W kwietniu natomiast organizowany jest Międzynarodowy Maraton w

15

Pjongjangu. Jest to niesamowita okazja, żeby przebiec pełny maraton w Korei Północnej. Lato to

szczyt sezonu turystycznego w Korei. Do kraju zjeżdżają tysiące turystów z Chin i Zachodu. Hotele

pełne są grup wycieczkowych, a przewodnicy mają kupę roboty żeby was upilnować. Jednym z

głównych powodów, dla którego wszyscy jadą w lecie, są masowe igrzyska Arirang, które

odbywają się od sierpnia przez około dwa miesiące (Odwołane w 2015 roku). Pogoda jest kapryśna,

niestety. Częste opady deszczu oraz wysoka temperatura sięgająca 35 stopni wraz z zabójczą

wilgotnością powietrza, tworzą morderczą mieszankę. Jesienią zmiejsza się ruch turystyczny, ale

wciąż jest dużo ciekawych wycieczek do wyboru. Można na przykład pojechać na obchody

założenia Partii Robotniczej Korei. Huczne obchody gwarantowane!

Grupowe wycieczki vs indywidualne

Od razu zaznaczam, że właściwie jedynym sposobem na wyjazd do Korei Północnej jest

podróż za pośrednictwem biura podróży, które współpracuje ze stroną koreańską. Wyjazdy

indywidualne bez pośrednictwa biur są niezwykle trudne do zrealizowania i na swobodny wjazd do

Korei mogą liczyć tylko nieliczni.

Wielkość grup waha się od zaledwie kilku osób, aż do około dwudziestu, a nawet

trzydziestu. Jeśli grupa jest bardzo duża, to zostanie podzielona na podgrupy kilkunastoosobowe,

gdzie każda z nich otrzyma swój autobus oraz przewodników. Na grupę zazwyczaj przypada

kierowca oraz od dwóch do czterech koreańskich przewodników. Jeden z nich jest głównym

przewodnikiem i to on zajmuje się tłumaczeniem. Drugi jest pomocnikiem, który kręci się wsród

turystów i odpowiada na pozostałe pytania. Przy większej grupie zwiększa się ilość przewodników

koreańskich.

Są dostępne wyjazdy "indywidualne", ale one i tak organizowane są za pośrednictwem biura

podróży i też będziemy eskortowani przez przewodników koreańskich. Taki wyjazd jest nieco

droższy niż wycieczka grupowa. W takim przypadku po Korei będziemy się poruszać minibusikiem

albo autem osobowym wraz z kierowcą oraz prawdopodobnie nawet z dwoma koreańskimi

przewodnikami. W tym wypadku także obowiązuje z góry ustalony program zwiedzania, ale brak

innych turystów powoduje, że mamy odrobinę więcej swobody i nie musimy się śpieszyć. Mamy

też okazję na nawiązanie lepszego kontaktu z koreańskimi przewodnikami, gdyż spędzamy z nimi

każdą chwilę w ciągu zwiedzania. Jest to z pewnoscią dobra okazja, żeby móc z nimi porozmawiać

na wiele tematów i poznać lepiej Koreę i Koreańczyków.

Tylko nielicznym obcokrajowcom udaje się zwiedzać stolicę Korei Północnej bez obstawy.

Są to wyłącznie pracownicy ambasad, firm zagranicznych, nielicznie studenci zagraniczni i osoby

16

zaproszone do KRLD przez kogoś z obcokrajowców mieszkających w tym kraju. Jeśli należycie do

jednej z tych grup, to macie w miarę swobodne możliwości poruszania się po stolicy. Mówiąc po

ludzku – możecie po prostu wyjść na miasto na spacer bez potrzeby brania ze sobą koreańskiego

opiekuna. Niestety nie jest to wyjazd dostępny dla każdego. Możecie też próbować ubiegać się o

staż w polskiej ambasadzie w Pjongjangu. Przyjmują młodych studentów na krótkie staże

parutygodniowe. Taki pobyt pozwoli wam na nieskrępowae poruszanie się po mieście i swobodne

robienie zdjęć. Ambasada polska nie płaci pensji za odbywany staż.

Rola przewodników

Podróżując do Korei Północnej praktycznie nie da się uniknąć zwiedzania wraz z

koreańskim przewodnikiem. Może to odstraszać osoby przyzwyczajone do samodzielnego i

swobodnego zwiedzania. Jeśli wiesz, że nie dasz rady podążać za przewodnikiem zgodnie z

wyznaczonym programem, to Korea Północna może nie być właściwym kierunkiem dla Ciebie.

Jednakże wiem z własnego doświadczenia oraz z relacji innych turystów z Zachodu, że zwiedzanie

z koreańskim przewodnikiem nie jest wcale takie straszne, jak się może wydawać. Są oni przede

wszystkim doskonale przygotowani do swojej pracy. Znają każdy szczegół na temat pokazywanych

pomników i budynków. Odpowiedzą też na każde pytanie dotyczące życia w Korei Północnej i tego

kraju, ale oczywiscie pewnych tematow nawet nie warto z nimi poruszać. Jako goście, musimy

szanować obyczaje i kulturę panującą w Korei Północnej, nawet jeśli się z nimi nie zgadzamy.

Przewodnicy przez cały czas będą wam towarzyszyć, ale nie popadajmy w paranoję. W czasie

posiłków zazwyczaj siedzą oddzielnie i zostawiają turystów samych sobie. Przewodnicy sa bardzo

przyjaźni i ciekawi turystów. Jeśli będziecie się nawzajem szanować, to z pewnością pojawią się

okazje do wspólnej zabawy w czasie wycieczki przy kuflu piwa. Warto jednak pamiętać, że gdy

zapraszamy koreańskiego przewodnika napiwo, to my będziemy za niego płacić. Przewodnicy są

zawsze dla was dostępni i jeśli macie jakieś prośby lub kłopot, to można się ich spytać i zrobią

wszystko aby go rozwiązać nawet późno w nocy. Naszą wycieczkę w 2011 roku oprowadzało

trzech głównych przewodników. Wszyscy byli niezwykle uprzejmi i pomocni. Zawsze też chętnie

odpowiadali na pytania i opowiadali o życiu w Korei. Są niezwykle cierpliwi, biorąc pod uwagę,

jakie bzdurne pytania czasem zadają turyści. Istnieje zwyczaj, że turyści wręczają przewodnikom na

początku wycieczki prezenty pod postacią papierosów, alkoholu, słodyczy itd. Dla przewodniczek

zalecam przywiezienie jakichś kosmetyków lub perfum. Z pewnością się ucieszą, gdyż zagraniczne

kosmetyki są bardzo pożądane w Korei Północnej. Pod koniec zwiedzania wszyscy składają się na

napiwek dla przewodników w wysokości około 5 euro/dzień.

17

Zalecam osobom, które jadą do Korei aby traktowały przewodników od samego początku

jak swoich starych znajomych, z którymi spotykacie się po latach. Z takim nastawieniem, że to są

wasi koledzy, którzy was oprowadzają po swoim kraju, nie będziecie aż tak bardzo zwracać uwagi

na to, że są stale w pobliżu. Taka zmiana nastawienia do nich powoduje dużą różnicę w tym, jak

będziecie odczuwać ich obecność. Łatwiej będzie wam nawiązać z nimi bliski kontakt, a nawet

zaprzyjaźnić się jeśli spróbujecie być dla nich serdeczni i otwarci. Oni odwdzięczą się wam tym

samym. Pamiętajcie, że przewodnicy to też ludzie i wcale się tak bardzo od nas nie różnią. Zaufanie

działa w dwie strony. Jeśli przewodnicy będą wam ufać i będą mieć pewność, że nie będziecie

„uciekać” lub robić innych głupot, to będą wam dawać więcej swobody, a nawet zostawiać bez

opieki.

Swoboda wypowiedzi

Wiele ludzi obawia się, że przebywając w Korei Północnej nie będą mogli swobodnie

rozmawiać z obawy przed więzieniem. Zapewniam, że nic takiego nie ma miejsca i turyści mogą

między sobą swobodnie rozmawiać na każdy tematy. Nawet jeśli będziecie podsłuchiwani w hotelu,

w co jednak wątpię, to nikogo w Korei nie obchodzi wasze prywatne zdanie i nikt nikogo za to nie

ściga. Przede wszystkim jednak należy okazywać szacunek koreańskim przywódcom w obecności

koreańskich przewodników. Nie wolno ich obrażać lub śmiać się z nich publicznie przed

Koreańczykami. Jest to uważane za poważną obrazę gospodarzy. Wolność wolnością, ale

fundamentalne zasady dobrego wychowania należy zachować za granicą. Należy używać zwrotów

grzecznosciowych, gdy mówimy o przywódcach Korei np.: Prezydent Kim Il-Sung (President Kim

Il-Sung) albo Wielki Przywódca Kim Il-Sung (Great Leader Kim Il-sung), Generał Kim Jong-Il

(General Kim Jong-il) albo Drogi Przywódca Kim Jong-Il (Dear Leader Kim Jong-Il), Marszałek

Kim Jong-Un (Marshall Kim Jong-un), Szanowny Marszalek Kim Jong-Un (Respected Marshal

Kim Jong-un). Jak będziecie w ten sposób się wypowiadać, to przewodnikom będzie miło i od razu

was polubią. A to oznacza, że powiedzą wam o wiele więcej ciekawych rzeczy, niż mają to zapisane

w programie zwiedzania. Jeśli zadacie przewodnikowi jakieś kłopotliwe pytanie, to zazwyczaj po

prostu jest zignoruje lub będzie udawać, że was nie słyszy. Po przewodnikach widać, że na jakiś

temat nie chcą się wypowiadać. Zazwyczaj się po prostu uśmiechają i przechodzą do kolejnego

punktu programu. Nie należy być nachalnym z zadawaniem niewygodnych pytań. Nie dowiecie się

od nich niczego na temat obozów reedukacyjnych czy łamania praw człowieka w Korei. Tego

rodzaju zachowanie może zrazić do was przewodnika i zepsuć atmosferę wycieczki. Poza tym może

sprowadzić kłopoty na przewodnika. Radziłbym w czasie wycieczki unikać kontrowersyjnych

18

tematów, bo one do niczego dobrego nie prowadzą. Tego typu rozmowy lepiej prowadzić w gronie

innych turystów. Jeśli już jednak wam się uda coś od nich wyciągnąć np. po paru piwach, to lepiej

nie piszcie o tym na swoich blogach z nazwiskami, ani nie wrzucajcie nagrań na Youtube. Nigdy

nie wiadomo, kto to będzie czytał i czy przypadkiem komuś nie zaszkodzimy. Nie warto się z

przewodnikami kłócić, bo i tak nic w ten sposób nie osiągniecie. W sytuacji, gdy było coś

zaplanowane, a nagle przewodnik mówi, że jednak plan się zmienił można protestować i próbować

wymusić na przewodniku aby was zabrał w obiecane miejsce. Dotyczy to małych grup

kilkuosobowych, gdzie kontakt z przewodnikiem jest bardzo bliski. W przypadku dużych grup

powyżej 10-15 osób wycieczka odbywa się zgodnie z grafikiem i małe są możliwości zmian. Z tego

powodu wycieczki w małych grupach, mimo że stosunkowo droższe, dają więcej swobody w

wybieraniu miejsc, które chce się zwiedzić.

Swoboda poruszania się

Jadąc na wycieczkę do Korei Północnej trzeba wziąć pod uwagę, że nie będziemy mieć

pełnej wolności w poruszaniu się po kraju. Większość czasu spędza się w towarzystwie koreańskich

przewodników i porusza się autobusami zgodnie z planem zwiedzania. W dodatku jest on dość

napięty, więc tak naprawdę to nie ma czasu na swobodne łażenie, gdyż program zwiedzania jest

wypełniony do granic możliwości. Z tego powodu wydaje mi się, że nie odczuwamy aż tak braku

wolności (przynajmniej mi to aż tak nie przeszkadzało). Wyjątkiem jest wyspa, na której znajduje

się hotel Yangagkdo. Rano lub wieczorem, kiedy nie zwiedzamy, możemy wybrać się na spacer po

wyspie bez przewodnika. Nikt nas nie będzie śledził, ani przepędzał. Nie wolno jednak

samodzielnie przekraczać mostu, którym można dostać się do miasta. Z powodu ograniczenia

swobody w poruszaniu się każda chwila spędzona poza autobusem na spacerze po mieście jest

wyjątkowa i daje chwilę oddechu. Można się wtedy nieco oddalić od grupy aby porobić zdjęcia lub

nawet wejść w jakąś krótką interakcję z mieszkańcami Korei np. z dzieciakami bawiącymi się na

placu. Spacer to też szansa na poczucie atmosfery miasta i zobaczenia życia codziennego z bliska.

Koniecznie proście przewodników o to aby w programie był spacer ulicami Pjongjangu. Jesli

będziecie naciskać, to się zgodzą.

Autobusy wycieczkowe

Zagraniczni turyści obwożeni są po kraju nowymi autobusami. Większość z nich jest

produkcji chińskiej i wygląda bardzo przyzwoicie. Latem przed upałem ratuje klimatyzacja, a w

zimie ogrzewanie. Autobusy mogą wziąć na pokład ponad 50 osób i są zdecydowanie za duże dla

większości grup z Zachodu. Z tego powodu połowa autobusu pozostaje pusta, co daje każdemu

19

dużo wolnego miejsca oraz stały dostęp do okna, przez które robi się najlepsze zdjęcia. W

autobusach zainstalowany jest telewizor z DVD oraz mikrofon dla przewodnika. Spróbujcie

poprosić go o zaśpiewanie wam tradycyjnych rewolucyjnych pieśni. Warto!

Porady praktyczne

Gniazdka elektryczne w Korei Północnej są uniwersalne i nie potrzeba specjalnych przejściówek do

kontaktu. Można ładować laptopy i aparaty bez obaw o inne napięcie. Jeśli pasowały w Chinach, to

będą pasować i w KRLD. W zimie trzeba wziąć bardzo ciepłe ubrania, gdyż jest mroźniej niż u nas.

Korea Północna jest w zasięgu zimnego powietrza z Syberii.

Do Korei Północnej warto ze sobą wziać przede wszystkim:

• Duże karty pamięci i dużo baterii. Zdarzają się przerwy prądu, więc możesz mieć problem z naładowaniem aparatu. Potrzebujesz dużych kart pamięci, bo będziesz robić tysiące zdjęć.

• Latarka – z powodów wymienionych wyżej.

• Dużo drobnych pieniędzy – czasem jest problem z wymianą dużych nominałów w sklepach.Chyba nie chcesz dostać reszty w juanach, rublach i gumy do życia?

• Papierosy, alkohol, słodycze – jako prezent dla przewodników.

• Lornetkę – do podglądania z daleka

• Leki na biegunkę

Wydawać by się mogło, że lista zakazanych artykułów będzie długa, jednakże w rzeczywistości nie jest tego tak wiele, jak się wydaje. Do Korei Północnej NIE bierzemy następujących przedmiotów:

• Biblii oraz innych świętych ksiąg. Po przygodach z aresztowaniami misjonarzy w tym kraju myślę, że lepiej nie ryzykować.

• Pornografii

• Książek i propagandy z Korei Południowej

• Nadajników GPS wszelkiego rodzaju. Telefony, smartfony, tablety przejdą i nie są rekwirowane, ale aparaty fotograficzne z wbudowanym nadajnikiem GPS mogą zostać skonfiskowane.

• Ogromnych obiektywów teleskopowych. Typowe obiektywy do kamer lustrzanek do

20

200mm wjadą bez problemu. Zakaz dotyczy profesjonalnego sprzętu o bardzo dużym zbliżeniu.

• Broni i niebezpiecznych substancji

• Narkotyków

21

Ulice Pjongjangu we wrześniu 2016 roku. Zdjęcie: Emil Truszkowski

Rozdział II - Kierunek Pjongjang

Podróż pociągiem

Najczęściej wybieranym środkiem transportu do Korei Północnej jest pociąg z Pekinu. Jest

to najtańszy sposób, żeby dostać się do KRLD, ale i też najwięcej czasu zajmuje. Wycieczka

pociągiem międzynarodowym na trasie Pekin-Pjongjang trwa prawie 24 godziny. Wyrusza się

wieczorem około 18:00 z Pekinu pociągiem nocnym, który jedzie do chińskiego miasta granicznego

Dandong. Nie zapomnijcie wziąć ze sobą prowiantu na drogę, gdyż podróż będzie długa. Parę piw

też się przyda, żeby zapoznać się ze współtowarzyszami podróży oraz Koreańczykami w pociągu.

W każdym przedziale są łóżka, więc możemy przespać się aż do granicy chińsko-koreańskiej. Do

tego ostatniego przystanku przed wjazdem do Korei Północnej pociąg przyjeżdża około 7 rano i

tutaj zatrzymuje się na parę godzin. Następuje zmiana lokomotywy na koreańską. Do pociągu na tej

stacji wsiada wielu Koreańczyków wracających z zakupów w Chinach. W trakcie przerwy możemy

wyjść ze stacji i połazić wokół dworca, przed którym stoi wielki pomnik przewodniczącego Mao

Tse-tunga. To właśnie stąd wyruszyło milion chińskich „ochotników” i zalało amerykańskie

22

pozycje na Półwyspie Koreańskim. Po 2-3 godzinach wracamy do pociągu, który powoli

przemierza Most Przyjaźni do Korei Północnej. I gdy już emocje sięgną zenitu i dojedziemy do

koreańskiego miasta granicznego Sinijiu, to... czeka nas kolejna długa przerwa. Tym razem

koreańskie służby celne będą sprawdzały dokumenty oraz nasze bagaże.

Przerwa to także doskonała okazja, żeby udać się do sklepiku z pamiątkami i kupić sobie jakieś

pierwsze gadżety północnokoreańskie. Można się także napić wyśmienitego piwa w barze. Niestety

w trakcie mojego pobytu w 2015 roku nie można było wyjść z pociągu w trakcie kontroli

granicznej. Strażnicy sprawdzali bagaże w naszej obecności. Trzeba było pokazać kamery, telefony

oraz włączyć komputery. Sprawdzano głównie foldery ze zdjęciami, aczkolwiek nie wiem, czego

tam szukano. Na wszelki wypadek nie polecam wkładania do folderu ze zdjęciami obrazów z Korei

Południowej. Kontrola nie była jakaś szczególnie dokładna. Przy tak dużej ilości turystów celnicy

nie byli w stanie sprawdzić wszystkich bagaży dokładnie. Po kontroli granicznej czeka nas prawie

całodniowa powolna tułaczka pociągiem do Pjongjangu. Z okien można oglądać koreańskie wioski

i górskie krajobrazy. Polecam wybranie się do wagonu restauracyjnego na pierwszy koreański

lunch. Do Pjongjangu pociąg dociera po godzinie 18:00. Na dworcu będzie na was czekał

przewodnik, który zabierze was do waszego autobusu. Witamy w Korei Północnej!

23

Podróż samolotem

Zdecydowanie najszybsza metoda dostania się z Pekinu do stolicy Korei Północnej. Bilet

lotniczy dostępny jest za dodatkową opłatą w biurze podróży (ok.70-150 euro w jedną stronę), z

którym jedziecie do Korei. Samoloty z Pekinu latają do Pjongjangu parę razy w tygodniu.

Północnokoreański państwowy przewoźnik Air Koryo lata na tej trasie 5 razy w tygodniu. Lot trwa

mniej niż 2 godziny. Na szczęście nie trzeba długo czekać na odprawę w Pekinie ze względu na

niewielką ilość pasażerów. Mimo, że Air Koryo ma fatalną reputację i przez wielu prześmiewczo

nazywany jest „najgorszą linią lotniczą świata”, to w rzeczywistości wcale nie jest aż tak źle, jakby

można było się spodziewać. Piloci są niesamowicie dobrze wyszkoleni, gdyż są byłymi

wojskowymi.

24

Ładne koreańskie stewardessy umilają nam lot puszczając rewolucyjną muzykę. Można także

poczytać państwową gazetę i dowiedzieć się, jaką fabrykę ostatnio odwiedził Marszałek Kim Jong-

Un. Posiłek podawany na pokładzie także jest znośny. Legendarne Kim burgery są dalej serwowane

na pokładzie. Niestety nie podczas każdego lotu. Do hamburgera można dostać piwo albo

gazowany napój o smaku winogronopodobnym.

25

Legendary „Kimburger” w samolocie Air Koryo. Zdjęcie: Emil Truszkowski

Dla wielu osób lot Air Koryo jest atrakcją samą w sobie także ze względu na zabytkowe samoloty z

epoki Związku Sowieckiego, które na szczęście wciąż są w dobrym stanie. Największą wadą lotu

jest to, że nie mamy możliwości oglądania koreańskich wiejskich krajobrazów przez okno pociągu.

Za to możemy chociaż pooglądać piękne koreańskie góry. Wydaje mi się, że za pierwszym razem

lepiej pojechać pociągiem, żeby zaliczyć „pełne” doświadczenie podróży do Korei Północnej.

26

Mapa Pjongjangu

W dobie wszechobecnego internetu za pomocą nowoczesnych technologii możemy nawet

wirtualnie odwiedzić stolicę Korei Północnej. Słynny Google Car z kamerą jeszcze nie zawitał do

Pjongjangu i nie Street View, ale od czego mamy zwykłe Google Maps? Polecam przeglądanie

zdjęć satelitarnych z Korei Północnej, gdyż można odkryć w ten sposób wiele ciekawych miejsc w

tym kraju. Na podstawie Google Maps przygotowałem prostą mapę Pjongjangu, dzięki czemu

będziecie mieli lepsze rozeznanie w lokalizacji opisywanych poniżej miejsc.

Legenda

1 Dworzec Centralny

2 Plac Kim Il-Sunga3 Wielka Biblioteka Ludowa4 Pomnik Kim Il Sunga i Kim Jong Ila5 Wieża Dżucze6 Muzeum Zwycięskiej Wojny Ojczyźnianej7 Pałac Słońca Kumsusan8 Monument Partii9 Łuk Triumfalny10 Dom narodzin Kim Il Sunga11 Pałac dzieci12 Stadion majowy13 Łuk Zjednoczenia14 Hotel Yanggakdo15 Hotel Koryo16 Hotel Ryugyong

27

Rozdział III - Zwiedzanie Pjongjangu

Dworzec Centralny

Główny dworzec kolejowy w stolicy Korei Północnej. To tutaj przyjedzie wasz pociąg i to

stąd wrócicie do domu. Na szczycie budowli znajduje sięwielki zegar. Jest to typowo socjalistyczna

zabudowa z licznymi masywnymi kolumnami. W środku nad peronem jest spory dach, który chroni

przed deszczem. Nie spędzicie w środku zbyt wiele czasu, gdyż od razu z peronu zgarną was

przewodnicy i zaprowadzą do autobusu. Jest jednak parę minut żeby zrobić sobie zdjęcie z

tabliczką „Pjongjang”.

Dworzec Centralny Źródło: Zdjęcie autora

Nowe lotnisko w Pjongjangu

W 2015 roku otwarte zostało nowe lotnisko w Pjongjangu. Nowy terminal zbudowany tuż

obok starego wygląda nowocześnie i aż błyszczy. Przed odlotem można zrobić zakupy w paru

sklepikach i dokupić pamiątki. Samoloty z Pekinu lądują właśnie na tym lotnisku.

28

Plac Kim Il-Sunga (The Kim Il-sung Square)

Główny plac miasta i ścisłe centum Pjongjangu. Miejsce to jest przede wszystkim sławne z

tego powodu, iż odbywają się tu wojskowe parady w obecności koreańskich przywódców. Z

pewnością widzieliście je w telewizji. Niegdyś na placu można było zobaczyć portrety Lenina,

Marksa i Engelsa. Zostały one jednak zdjęte po 2012 roku. Najwyraźniej już nie stanowią kanonu

ideologicznego w Korei Północnej. Po placu można swobodnie pochodzić i porobić zdjęcia. Można

też wejść na jezdnię jak nie ma samochodów (ostatnio ruch się zwiększył, ale w 2011 roku było

dość pusto). Tylko nie róbcie tego w obecności policji bo was pogonią i wasi przewodnicy będą

musieli się za was tłumaczyć. Plac powstał w 1954 roku tuż po wojnie koreańskiej. Umiejsciowiony

jest w ścisłym centrum miasta tuż przy rzece Taedong. Naprzeciwko placu, po drugiej stronie rzeki,

stoi wieża Dżucze. Plac ma około 75.000 m² powierzchni i może zgromadzić około 100.000 osób.

Gdy nie jest używany przez maszerujących żołnierzy, to można na nim zobaczyć bawiące się dzieci.

Wielka Biblioteka Ludowa (Grand People's Study House)

W centralnym miejscu na placu Kim Il-Sunga znajduje się największa biblioteka w Korei

Północnej. Została wybudowana na 70. urodziny przywódcy Korei Północnej w 1982 roku.

Budowla ma powierzchnię ponad 100.000 m² i składa się z ponad 600 pomieszczeń (czy już

29

wspominałem, że w Korei Północnej wszystko musi mieć rozmach?). W środku znajduje się ponad

30 milionów książek (!) i wśród nich są także książki zagraniczne i w obcych językach. Biblioteka

jest przede wszystkim centrum nauczania północnokoreańskiej ideologii Dżucze. W bibliotece są

także sale komputerowe z dostępem do koreańskiego intranetu. Prowadzone są tutaj także zajęcia z

obsługi komputerów i programowania. Turyści mogą zwiedzić bibliotekę wewnątrz, a nawet jest

taras widokowy z pięknym widokiem na miasto.

Plac Kim Il Sunga Źródło: Zdjęcie autora

Posąg Kim Il-Sunga i Kim Jong-Ila (Mansudae Grand Monument)

Wizyta w Korei Północnej nie byłaby pełna gdyby nie oddanie hołdu przywódcom Korei

Północnej. Jak już wspomniałem, jeśli masz wewnętrzny opór przed tym, że będziesz oprowadzany

po miejscach kultu przywodców KRLD, to lepiej nie jedź do Korei Północnej. To nie jest

wycieczka dla Ciebie. Centrum kultu dwóch zmarłych wodzów są dwa ogromne 22-metrowe posągi

stojące na wzgórzu, z których widać panoramę miasta. Pierwszy pomnik, Kim Il-Sunga, powstał w

1972 roku. Założyciel Korei Północnej trzyma prawą rękę w górze i wskazuje na niebo gestem

ojcowskim. To do tego miejsca przyjeżdżają z całego kraju Koreańczycy żeby złożyć hołd swojemu

30

ukochanemu przywódcy, którego wciąż wielu uważa za ojca narodu. W jego urodziny, 15 lipca,

gigantyczne kolejki ustawiają się przed pomnikiem i grupowo składane są wieńce u jego stóp. Do

Kim Il-Sunga dołączył także jego syn, Kim Jong-Il, który zmarł w grudniu 2011 roku. Nowy

pomnik tej samej wielkości wzniesiono tuż obok ojca. Przy okazji nieco „odświeżono” wygląd

pomnika Kim Il-Sunga i zmieniono mu kurtkę (tak, można zmienić ubranie wykonane z bronzu na

pomniku...). Pomnik przedstawia uśmiechniętego Kim Jong-Ila z lewą ręką na biodrze, czyli w

pozycji jakiej go znamy z licznych wizyt kontrolnych przeprowadzanych w różnych miejscach w

kraju. Pamiętajcie, że nie wolno przy robieniu zdjęć ucinać części pomników przywódców. Musi

być cały w kadrze. Koreańczycy są bardo wrażliwi na tym punkcie i czasem sprawdzają zdjęcia i

proszą o skasowanie niewłaściwie zrobionych.

Pomnik Chollima (Chollima Statue)

Chollima to mityczny koreański pegaz, który symbolizuje ruch „prędkości chollima”.

Pomnik stoi na wzgórzu Mansu przy ulicy Sungri (Zwycięstwa) tuż obok pomników przywódców

koreańskich. Monument powstał jako prezent dla Kim Il Sunga na jego 49. urodziny w 1961. Ma 46

metrów wysokości. Rzeźba konia ze skrzydałami, na którym szybuje po niebo mężczyzna oraz

31

kobieta ma 14 metrów wysokości i 16 metrów długości. Robotnik trzyma w prawej ręce dokument

od Partii Pracy Korei, a wieśniaczka trzyma kłosy ryżu.

Zdjęcie: Emil Truszkowski

Wieża Idei Dżucze (The Juche Tower)

W czasie podróży po Korei Północnej wielokrotnie usłyszycie o ideologii Dżucze, która

stanowi fundament systemu politycznego tego kraju. Jednym z jej symboli jest wznosząca się w

centrum Pjongjangu 170-metrowa Wieża Ideologii Dżucze. Ta monumentalna konstrukcja z granitu

powstała w 1982 roku dla upamiętnienia 70. urodzin Prezydenta Kim Il-Sunga, który uważany jest

za twórcę ideologii Dżucze. Na szczycie 150-metrowej wieży znajduje się metalowa konstrukcja

przypominająca płomień o wysokości 20 metrów. W nocy jest ona podświetlana i niczym latarnia

widoczna z wielu kilometrów. Główna część wieży składa się z osiemnastu kwadratowych bloków

ułożonych jeden na drugim. Cała konstrukcja została wybudowana przy użyciu 25.550

jednakowych brył z granitu, które symbolizują ilość dni życia Prezydenta Kim Il-Sunga do 70.

urodzin. Przed wejściem do wieży znajduje się ściana, na której umieszczone są pamiątkowe tablice

przesłane przez członków ugrupowań studiujących Dżucze z całego świata. Jest także tablica z

Polski Ludowej, na której napisane jest: „Otwock – Miasto Przyjaźni Polsko – Koreańskiej 15 IV

1981 r.”. Dlaczego tablica pochodzi z Otwocka? Otóż w latach 50. w Otwocku przebywały

32

koreańskie sieroty, które zostały ewakuowane z ogarniętego wojną Półwyspu Koreańskiego.

Tysiące koreańskich dzieci przebywało w Polsce od 1951 do 1959 roku. Powstało wtedy też

Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Koreańskiej, które funkcjonuje do dziś. W środku znajduje się

winda, którą można pojechać na taras widokowy znajdujący się na szczycie wieży, skąd doskonale

widać znajdujący się naprzeciwko Plac Kim Il-Sunga oraz panoramę miasta. Wjazd na górę

kosztuje 5 euro.

Wieża Dżucze Źródło: Zdjęcie autora

33

Przewodniczka po wieży Juche pani Choi Hee-ok

Amerykański statek „szpiegowski” USS Pueblo

W trakcie zimnej wojny często dochodziło do przeróżnych incydentów, nawet kończących

się czyjąś śmiercią, między wojskiem amerykańskim i koreańskim. Najpoważniejszym z nich było

przechwycenie amerykańskiego statku zwiadowczego USS Pueblo w 1968 roku. Koreańska

marynarka przejęła okręt należący do USA, który pływał w pobliżu Półwyspu Koreańskiego. W

wyniku wymiany ognia zginął jeden z amerykańskich marynarzy, a reszta trafiła do koreańskiej

niewoli. Wybuchł międzynarodowy skandal, gdyż Amerykanie uparcie twierdzili, że statek

znajdował się na międzynarodowych wodach i działania Koreańczyków były nielegalne. Korea

Północna domagała się oficjalnych przeprosin od USA. Okręt przez lata stał zacumowany przy

brzegu rzeki Taedong, która płynie przez centrum Pjongjangu. Został zamieniony w muzuem, w

którym odwiedzającym pokazuje się zbrodnie amerykańskiego imperializmu. Dla turystów

przygotowany jest specjalny film dokumentalny z lektorem mówiącym po angielsku. Dowiemy się

z niego o historii przechwycenia „szpiegowskiego okrętu amerykańskich imperialistów” oraz tego

jak Ameryka błagała na kolanach o zwolnienie amerykańskich marynarzy. Można swobodnie

pochodzić po statku i obejrzeć prawie każdy zakamarek. Dobrym miejscem do robienia zdjęć jest

stanowisko z legendarnym karabinem o kalibrze 50 mm zamocowanym z przodu okrętu. Okręt

34

rzeczywiście był wtedy na misji szpiegowskiej i był wyposażony w sprzęt służący do

nadsłuchiwania koreańskich i radzieckich transmisji. Amerykańscy marynarze zostali zmuszeni do

przyznania się do zarzutu szpiegostwa i do złożenia pisemnych przeprosin. Zostali zwolnieni

dopiero, gdy rząd USA oficjalnie przyznał się do szpiegowskiego charakteru misji USS Pueblo,

przeprosił Koreę Północną i obiecał zaprzestania dalszej szpiegowskiej działalności wymierzonej w

KRLD (oczywiście Amerykanie się z tego wycofali po uwolnieniu marynarzy). Co ciekawe, USS

Pueblo wciąż istnieje w amerykańskim rejestrze okrętów marynarki wojennej. Jest jedynym

statkiem USA, który znajduje się w rękach trzeciego państwa. Okręt został przeniesiony w 2012

roku w pobliże Muzeum Zwycięskiej Wojny Ojczyźnianej, gdzie stał się częścią ekspozycji.

USS Pueblo Źródło: Zdjęcie autora

Muzeum Zwycięskiej Wojny o Wyzwolenie Ojczyzny (Victorious Fatherland Liberation War Musuem)

W trakcie wycieczki po Korei Północnej wasi przewodnicy będą wam często opowiadać o

historii wojny koreańskiej, która ostatecznie przyczyniła się do podziału Półwyspu Koreańskiego.

35

Wojna koreańska stanowi kanon ideologii państwowej i wiary w niezachwianą potęgę KRLD przez

jej mieszkańców. W trakcie pobytu w Korei szybko zdacie sobie sprawę z tego, że Koreańczycy

uważają, że wojnę tę wygrała... Korea Północna, a agresorem były Stany Zjednoczone wraz z

„marionetkowym rządem” z Korei Południowej. Koreańczycy biorą to za fakt i nie ma mowy o

żadnej dyskusji, że było „nieco” inaczej. Koreańczycy od dziecka uczą się, że ich kraj zaatakowały

Stany Zjednoczone, a dzięki genialnej strategii Kim Il-Sunga udało się kraj uratować i zwyciężyć

imperialistycznego najeźdźcę. Już sama nazwa muzeum wskazuje na to, kto w tej wojnie był

niekwestionowanym zwycięzcą. Właśnie o tej historii, na której opiera się wiara w partię i jej

przywódców, dowiecie się w trakcie wycieczki po muzeum.

Wejście do ogromnego kompleksu muzeum rozpoczyna się przed wielką bramą, za którą w

oddali stoi gigantyczny pomnik koreańskiego żołnierza trzymającego flagę. Stoi on tak daleko, że z

parkingu wciąż wygląda niepozornie. Za bramą znajduje się plac obstawiony po dwóch stronach

wielkimi monumentami przedstawiającymi koreańskich żołnierzy w bojowych pozach. Moim

faworytem był pomnik żołnierza ze złamaną ręką, który szarżuje na wroga z granatem w... ustach.

Maszeruje się wzdłuż tych pomników aż do głównego monumentu żołnierza. Tu będzie czas na

sesję zdjęciową. Po remoncie z 2012 roku za pomnikiem wybudowano nowy budynek muzeum.

Budowla ozdobiona jest masywnymi kolumnami i płaskorzeźbami z... zgadliście, z kolejnymi

żołnierzami. Już na wejściu wita was urocza przewodniczka ubrana w wojskowy mundur. Muzuem

przeszło gruntowny remont w 2012 roku z polecenia Marszałka Kim Jong-Una. Przywódca Korei w

trakcie jednej ze swoich wizytacji wyraził wielkie niezadowolenie ze stanu muzeum i rozkazał jego

rozbudowę i modernizację. Powstał wtedy wyżej wspomniany nowy budynek na głównym placu.

Przeniesiono także USS Pueblo z rzeki Taedong w pobliże muzeum jako jego część. W lutym 2015

roku otworzono nowe pomieszczenie w muzeum – Salę Gwardii poświęconą żołnierzom oddziałów

Gwardii, które walczyły w wojnie koreańskiej.

Kompleks muzeum jest naprawdę przeogromny i pewnie nie starczyłoby całego dnia na

obejrzenie wszystkich eksponatów. Na wystawie znajduje się duża ilość oryginalnego sprzętu

koreańskiego oraz amerykańskiego z czasów wojny. Całość uzupełnia wiele realistycznie

namalowanych obrazów pokazujących sceny bitewne oraz bohaterskie czyny koreańskich żołnierzy.

Wrażenie robi północnokoreańska wersja Panoramy Racławickiej – wielki obraz przedstawiający

zwycięską bitwę z Amerykanami jest długi na kilkanaście metrów i w dodatku znajduje się na

obrotowej platformie. W muzeum znajduje się też wiele pojazdów, w tym czołgi, jeepy, samoloty,

helikoptery, a nawet statki. Jest to z pewnością gratka dla wszystkich fanów militariów. Co ciekawe,

muzeum ma kilka tras wycieczkowych w zależności od pochodzenia turystów. Jest specjalna trasa

przeznaczona dla Chińczyków, w trakcie której przedstawiane są dzieje chińsko-koreańskiej

36

przyjaźni oraz chińskiej pomocy w wojnie koreańskiej. W trakcie „zachodniej” wycieczki

przewodnicy nie wspominają o drobnym chińskim wsparciu pod postacią miliona „ochotników”.

Panorama pjongjańska. Źródło: Zdjęcie autora

Tak, nie mylicie się, ta sama przewodniczka oprowadzała nas po USS Pueblo i Muzeum Wojny

jeszcze wtedy, gdy były to dwa oddzielne obiekty. Tak na marginesie Pani jest bardzo miła, dobrze

mówi po angielsku, pozuje ślicznie do zdjęć z durnowatymi turystami i z wielką powagą odpowiada

na jeszcze bardziej durne pytania. Szacunek.

Pałac Słońca Kumsusan (Kumsusan Palace of the Sun)

Jest to najważniejszy punkt zwiedzania w programie wycieczki do Korei Półnonej.

Mauzoleum Kumsusan to miejsce wiecznego spoczynku Prezydenta Kim Il-Sunga, który zmarł w

1994 roku oraz jego syna Kim Jong-Ila zmarłego w 2011 roku. Przed przyjazdem do Korei

Północnej wasze biuro podróży powiadomi was, żebyście specjalnie na wizytę w Mauzoleum wzięli

ze sobą na wycieczkę elegancką koszulę, ładne buty oraz krawat (w przypadku mężczyzn).

37

Niebieskie jeansy są zabronione, ale widziałem turystów, którzy byli tak właśnie ubrani i jakoś

udało im się wejść. Przewodnicy będą was upominać, żebyście się elegancko ubrali, ale nie jest to

aż tak restrykcyjnie egzekwowane. Buty nie powinny być zbyt jaskrawe, a klapki są wykluczone.

Najbezpieczniej jest wziąć buty od garnitury, ale w rzeczywistości i zwykłe budy do chodzenia na

co dzień też będą w porządku. Z własnego doświadczenia wiem, że przed pójściem do mauzoleum

zawsze wybucha panika w grupie, bo każdy się martwi o to, czy jego strój jest odpowiedni i czy

zostanie wpuszczony do środka. Panie też powinny ubrać się schludnie i skromnie w ładną bluzkę

(bez dekoltu) i długie spódnice lub spodnie. Zostawiamy wszystkie nasze rzeczy w szatni. Nie

wolno wnosić aparatów i telefonów. Trzeba całkowicie opróżnić nawet kieszenie. Pamiętajcie, że

dla Koreańczyków jest to święte miejsce i należy zachowywać się odpowiednio i kulturalnie.

Budynek jest gigantyczny, więc w wielu miejscach zamontowane są ruchome chodniki, które was

wiozą przez długie korytarze. Następnie po pokonaniu niezliczonych marmurowych komnat i

pomników wodza będziecie musieli przejść przez bramkę, która za pomocą nadmuchu strzepnie z

was pyłki i zanieczyszczenia z zewnątrz. Przed oddaniem hołdu przywódcy trzeba być nienagannie

czystym. W trakcie oprowadzania przewodnicy opowiedzą wam o życiu przywodców Korei oraz

rozpaczy narodu koreańskiego, gdy zmarł Kim Il-Sung.

Następnie w jednej z sal, która jest pod stałą ochroną strażników, oddacie hołd przed trumną

przywódcy Korei. Obchodzi się ją dookoła po dywanie i należy się ukłonić z każdej strony. Potem

zostaniecie oprowadzeniu po salach, gdzie znajdują się pamiątki po obu przywódcach oraz

odznaczenia, które otrzymali z zagranicy. Są nawet medale z Polski Ludowej, więc zachęcam do

rozejrzenia się po hall of fame Wodzów i poszukanie polskich pamiątek. W 2012 roku w

mauzoleum złożono także ciało Kim Jong-Ila. Dodano także jego portret na przedniej ścianie

budowli. W trakcie pobytu w tym miejscu będziecie mieli okazję zobaczyć obu przywodców Korei

Północnej pogrążonych w wiecznym śnie.

38

Miejsce kultu dla Koreanczyków. Źródło: Zdjęcie autora

Dom narodzin Kim Il-Sunga

Założyciel Korei Północnej, Kim Il-Sung, urodził się 15 kwietnia 1912 roku w niewielkiej

wiosce niedaleko Pjongjangu. Rodzice Kim Il-Sunga nie byli biedni, ale też i nie byli bogaci. Żyli

skromnie w niewielkim domu, który teraz jest muzeum poświęconym przywódcy i jego rodzinie. W

1920 roku młody Kim Il-Sung opuścił wraz z rodziną Koreę i poprzysiągł powrócić żeby walczyć z

japońskim okupantem (Korea była wtedy częścią Cesarstwa Japonii). Muzeum znajduje się w

spokojnej i ładnej okolicy otoczonej zielenią. Obok domu znajduje się studnia, z której niegdyś pił

sam przywódca. Można się napić z tego samego źródła, z którego czerpał wodę młody Kim Il-Sung.

W Korei obok zachodniego kalendarza gregoriańskiego także stosuje się kalendarz odmierzający

czas od narodzin Kim Il-Sunga. Zapisy stosowane są zamiennie lub obok siebie. Rok 2015 jest

według kalendarza Dżucze rokiem 104.

39

To tutaj zaczęła się Korea Północna. Źródło: Zdjęcie autora

Monument upamiętniający założenie Partii Pracy Korei (Monument to Party Foundation)

Trzy filary narody: Rolnicy, robotnicy i inteligencja. Źródło: Zdjęcie autora

Jeden z ważniejszych pomników w Pjongjangu. Upamiętnia on założenie Partii Pracy Korei, na

której czele stał prezydent Kim Il-Sung. Monument powstał w 1995 roku z okazji 50. rocznicy

założenia partii. Budowla zbudowana jest na planie koła i otacza ją betonowy łuk o długości 50

metrów. W środku znajdują się trzy wielkie dłonie trzymające młot, sierp oraz pędzel. Symbolizują

one trzy klasy istniejące w Korei Północnej: robotników, rolników i inteligencję. Długość

betonowego łuku nawiązuje do 50. rocznicy powstania Partii. Na zewnętrznej stronie łuku znajdują

się słowa: „Niech żyje Partia Pracy Korei, która przewodzi wszystkim zwycięstwom narodu

koreańskiego”. Po wewnętrznej stronie możemy zobaczyć płaskorzeźby przedstawiające żołnierzy,

rolników, naukowców w bojowych pozach trzymających pochodnie symbolizujące płomień

rewolucyjnej idei Dżucze. Postój pod pomnikiem trwa wystarczająco długo, żeby koreańska

40

przewodniczka w tradycyjnym stroju hanbok opowiedziała nam historię Partii oraz jej znaczenia dla

narodu koreańskiego. Jest też czas żeby porobić monumentowi zdjęcia i obejrzeć go dokładnie ze

wszystkich stron.

Łuk Triumfalny (The Arch of Triumph)

W Korei Północnej wszystko musi być duże, a najlepiej największe na świecie. Nie inaczej

wygląda to z północnokoreańskim Łukiem Triumfalnym stojącym w Pjongjangu. Przypomina on do

złudzenia podobną budowlę z Paryża, z tą niewielką różnicą, że jest od niego o...10 metrów wyższy.

Dzięki temu jest to drugi najwyższy łuk triumfalny na świecie zaraz po Monumento a la Revolucion

z Meksyku. Budowla ta powstała w 1982 roku z okazji siedemdziesiątych urodzin Kim Il-Sunga.

Do jego budowy wykorzystano 25.500 bloków, które symbolizują ilość dni życia Prezydenta Korei

Północnej (patrz Wieża Dżucze). Jak sami widzicie, symbolika w Korei Północnej jest niesłychanie

ważna. Łuk triumfalny powstał aby upamiętnić rolę Kim Il-Sunga w organizowaniu antyjapońskiej

partyzantki w latach 1932-1945. Obok znajduje się niewielki sklep z pamiątkami, gdzie możecie

kupić t-shirt z napisem „See you in Pyongyang”.

41

Łuk triumfalny Źródło: Zdjęcie autora

Cmentarz Męczenników Rewolucji (Revolutionary Martyr's Cemetery)

Na szczycie góry Taesong na przedmieściach stolicy znajduje się Cmentarz Męczenników

Rewolucji . W tym miejscu spoczywają Koreańczycy, którzy walczyli w partyzantce przeciwko

japońskiej okupacji. Cmentarz powstał w 1975 roku, a następnie został przebudowany w 1985 roku.

Wszystkie popiersia rewolucjonistów zrobione są z bronzu. Jest to miejsce szczególnie ważne dla

Koreańczyków, gdyż upamiętnia ich długoletnią walkę o wolność. Należy zachować skupienie i

słuchać objaśnień przewodników, którzy opowiedzą wam o historii Korei oraz walczących

żołnierzach. Monumenty upamiętniające najważniejszych uczestników partyzantki Kim Il-Sunga

stoją natomiast na samym szczycie tuż przed gigantyczną czerwoną flagą wykonaną z granitu.

Turysci odwiedzające to święte dla Koreańczykow miejsce, mogą kupić kwiaty (jest to delikatnie

sugerowane), które są następnie składane pod pomnikiem Kim Jong-Suk, matki Kim Jong-Ila. Po

przejęciu władzy przez Kim Jong-Ila w 1994 roku, kult jego matki przybrał na sile. W wielu

miejscach zaczęły się pojawiać jej portrety obok Kim Il-Sunga i Kim Jong-Ila. Stała się jedną z

najważniejszych postaci koreańskiego panteonu przywódców. Opisuje się ją jako "nieśmiertelną

42

rewolucjonistkę", która stała się częścią północnokoreańskiej "świętej trójcy": Kim Il-Sunga, Kim

Jong-Ila i Kim Jong-Suk.

Cmentarz, gdzie spoczywaja bojownicy o wolność Korei. Źródło: Zdjęcie autora

Metro Pjongjańskie

Stolica Korei Północnej posiada dwie linie metra, które biegną z północy na południe i ze

wschodu na zachód. Linie przecinają się mniej więcej w połowie. Jest to najgłębsze metro świata,

gdyż zostało wybudowane ponad 100 metrów pod ziemią. Dzięki temu może służyć także jako

schron przeciwlotniczy, a nawet przeciwatomowy. Budowa rozpoczęła się w 1965 roku, a pierwsze

stacje otworzono już w 1969 roku (niezłe tempo w porównaniu z metrem warszawskim...). W 1972

roku w trakcie przebijania tunelu pod rzeką Taedong doszło do wypadku, w którym zginęło ponad

100 robotników. Nazwa pierwszej linii Chollima pochodzi od imienia legendarnego konia ze

skrzydłami pochodzącego z koreańskiej mitologii. Jej długość wynosi 12 kilometrów i składa się z

ośmiu stacji z niezwykle rewolucyjnymi nazwami: Czerwona Gwiazda, Towarzysz, Triumf,

Zjednoczenie, Zwycięstwa, Pochodnia, Chwała, Rewitalizacja. Druga linia nazywa się Hyoksin

(Odbudowa) i jest krótsza o 2 kilometry od linii nr 1. Składa się z 9 stacji (z czego jedna jest

zamknięta): Niepodległość, Fundament Narodowy, Złota Gleba, Budowa, Innowacja, Całkowite

Zwycięstwo, Potrójne Odmłodzenie, Oświecenie, Raj. Nazwy stacji metra dużo mówią o

43

najważniejszych hasłach wciąż obowiązujących w Korei Północnej. W wagonach wiszą portrety

Kim Il-Sunga i Kim Jong-Ila. Bilet do metra kosztuje tyle co nic, bo zaledwie 5 wonów

(najmniejsza wartość banknotu, czyli około 0.03 dolara). W przeszłości turyści ograniczeni byli do

zwiedzenia tylko dwóch stacji metra w trakcie przejażdżki między nimi. Ostatnio jednak niektóre

grupy mają możliwość zobaczenia obu linii oraz wszystkich stacji. Pociągi metra pochodzą z

Niemiec Wschodnich i Zachodnich. Najstarsze wagony zostały wyprodukowane w latach 50. i 60.

Stanowią więc atrakcję samą w sobie, gdyż są jeżdżącymi zabytkami. Przejażdżka metrem jest

jednym z głównych elementów większości wycieczek. Jest to jedna z niewielu okazji, kiedy

rzeczywiście można spędzić nieco czasu wśród zwykłych Koreańczyków. Wspólne zdjęcia i

uśmiechy między turystami z Zachodu a Koreańczykami nie należą do rzadkości.

Najgłębsze metro świata. Źródło: Zdjęcie autora

Nowe wagony metra

W ostatnich latach Korea stawia na krajowe produkcje i 1 stycznia 2016 roku

wprowadzono do użycia nowoczesne pociągi metra. Wagony są wyposażone

klimatyzację, co w porównaniu ze starszymi modelami jest dużym ulepszeniem. W

44

środku są bardzo dobrze oświetlone oraz znacznie cichsze w trakcie jazdy.

Dodatkowo zamontowano ekrany LCD, na których pokazywana jest trasa oraz

wiadomości. Na chwilę obecną jeździ tylko jeden nowy wagon metra. Turyści, którzy

chcą się nim przejechać muszą poprosić przewodnika koreańskiego o sprawdzenie

rozkładu jazdy i dopasowanie godziny odwiedzin w metrze.

Pałac Dzieci Mangyoungdae (Mangyoungdae Palace of Children)

W trakcie wycieczki po Korei Północnej nieraz będziecie słuchać o koreańskim systemie

edukacji. Kulminacją tych opowieści jest wizyta w Pałacu Dzieci Mangyoungdae, który jest jednym

z tych miejsc w KRLD, które najdłużej pozostają w pamięci. Jest to też jedno z najdziwniejszych

miejsc w tym kraju. W Korei Północnej, mimo panującej opinii, że wszystko jest wyreżysreowane

na potrzeby turystów. Pałac Dzieci należy do tych miejsc, gdzie ustawką zalatuje na dużą odległosć.

Ośrodek ten jest pałacem nie tylko z nazwy. Budynek rzeczywiście przypomina ogromny pałac i

przygniata swoim rozmiarem. Kształtem ma przypominać rodzica, który obejmuje swoje dziecko.

45

Przed wejściem stoi ogromny monument przedstawiający zaprzęgniętą w jedenaście koni pędzącą

karocę. Według przewodników w środku znajduje się ponad 650 pokoi rozlokowanych na 6

piętrach. Oprócz tego jest basen, sala gimnastyczna oraz teatr na 2000 miejsc siedzących. Wnętrze

wyłożone kamieniami przypominającymi marmur wygląda niczym niejedno muzeum w Europie. W

jakim celu w latach 80. powstał ten monumentalny budynek? Jest to odpowiednik naszego

polskiego Pałacu Kultury, tylko że skierowanego wyłącznie do dzieci. Jest to specjalny ośrodek

nauczania dla najbardziej uzdolnionych koreańskich dzieci. Przychodzą tu na dodatkowe zajęcia po

swoich lekcjach w szkole. Zakres tego, czego mogą się uczyć w tym ośrodku także jest imponujący:

balet, języki obce, programowanie, malowanie, gry na instrumentach, kaligrafia, pływanie,

siatkówka, taniec, śpiew, haftowanie i wiele innych. Turyści oprowadzani są przez szereg pokoi,

gdzie mogą podziwiać akurat uczące się/trenujące dzieci. W co drugim pomieszczeniu obejrzycie

krótkie przedstawienie pokazujące geniusz dzieci. Gdy już będziecie myśleć, że nic was już nie

zaskoczy, zostaniecie zaprowadzeni do sali teatralnej na specjalny spektakl, w którym bierze udział

kilkadziesiąt koreańskich dzieci. Przedstawienie, trwające ponad godzinę, naprawdę robi wrażenie.

Dzieci popisują się swoimi umiejętnościami, których nie powstydziłby się niejeden zawodowiec.

Widać, że te dzieci wkładają w to, co robią całe swoje serce i że są niezwykle utalentowane. Mimo

to, Pałac Dzieci potrafi niektórych turystów przytłoczyć swoją przedziwną atmosferą i

występującymi dziećmi. Niektórym miejsce to wydaje się dziwne, a nawet groteskowe.

Korki dla uzdolnionych dzieci. Źródło: Zdjęcie autora

46

Stadion Majowy Rungrado (Rungrado May Stadium)

Stadion Majowy jest największym obiektem soprtowym w Korei Północnej. Organizowany

jest tu także spektakl Arirang, czyli legendarne koreańskie igrzyska masowe, kotóre były jednym z

powodów, dla których chciałem odwiedzić Koreę Północną. To monumentalne przedstawienie, w

którym bierze udział prawie 100.000 uczestników, organizowane jest na Stadionie Majowym

Rungrado. Nazwa pochodzi od nazwy wyspy na rzece Taedong, na której umiejscowiony jest

stadion oraz od komunistycznego święta pracy obchodzonego 1 maja. Jest to prawdopodobnie

największy stadion na świecie, jesli chodzi o pojemność. Na trybunach może jednoczesnie zasiąść

aż 150.000 osób (dla porównania warszawski Stadion Narodowy ma maksymalną pojemnosć do

około 72.000 widzów). Boisko ma powierzchnię 22.500 m², a cała powierzchnia kompleksu wynosi

ponad 207.000 m². Wnętrze stadionu robi piorunujące wrażenie ze względu na skalę i ogrom tego

miejsca. Dach częściowo zakrywający murawę osiąga wysokość 60 metrów. Oprócz Arirang na

stadionie rozgrywane są mecze piłki nożnej, a także parady i wiece polityczne. Na Stadionie

Majowym rozpoczyna się także słynny maraton w Pjongjangu, który jest otwarty dla biegaczy

amatorów od 2014 roku. Według uczesnitków tego biegu, start z wypełnionego po brzegi stadionu

jest niesamowitym przeżyciem. Od 2015 roku możliwe jest zwiedzenie samego stadionu bez

oglądania Arirang.

47

Łuk Zjednoczenia (Arch of Unification)

Zlokalizowany na jednej z dróg wylotowych z Pjongjangu w kierunku Kaesong, ten wielki

monument przedstawia dwie Koreanki z południa i północy ubrane w tradycyjny strój koreański

hanbok, które łączą swoje dłonie w geście zjednoczenia Półwyspu Koreańskiego. Na szczycie

umieszczona jest mapa zjednoczonej Korei oraz nawiązanie do Trzech Zasad Zjednoczenia spisane

przez Kim Il-Sunga. Budowla powstała w 2001 roku aby upamiętnić próby zjednoczeniowe Kim Il-

Sunga. Korea Północna, oficjalnie, jest nastawiona prozjednoczeniowo, ale pod pewnymi

warunkami. Jednym z nich jest utworzenie federalnego państwa składającego się z dwóch

systemów politycznych: jednopartyjnego na północy i demokratycznego na południu. Oczywiście

Korea Południowa nigdy się nie zgodzi na zjednoczenie w takim charakterze, więc cała ta idea

pozostaje wyłącznie na papierze i w formie tego pomnika skierowanego na południe.

Komu zależy na zjednoczeniu? Źródło: Zdjęcie autora

48

Studio Filmowe

Kim Jong-Il był wielkim fanem kina. Mimo, że w Korei Północnej zagraniczne filmy nie są

swobodnie dostępne, mówi się, że oglądał on codziennie jakiś film i posiadał jedną z największych

kolekcji filmowych na świecie liczącą ponad 20.000 różnych tytułów. Był tak zafascynowany

kinem, że pisał na ten temat książki, sam brał udział w produkcji filmów, a nawet ... rozkazał

porwać dwójkę południowokoreańskich filmowców, żeby robili dla niego filmy (w ten sposób

powstało legendarne "Pulgazari"). W celu kręcenia koreańskich filmów powstało pod Pjongjangiem

spore miasteczko filmowe, które służyło/służy za plan zdjęciowy. Tuż przy wejściu na teren

ośrodka wita was pomnik Kim Il-Sunga w otoczeniu dzieci i kamerzystów. Kino odgrywało ważną

rolę w kształtowaniu świadomości politycznej Koreańczyków od samego początku istnienia KRLD

i z tego powodu było oczkiem w głowie obu przywódców. Na planie zdjęciowym są budynki

koreańskie oraz, co ciekawe, japońskie. Służą one do nagrywania scen z czasów okupacji

japońskiej. Na koniec zwiedzania jest czas na wygłupy i za drobną opłatą można wynająć

koreańskie stroje rycerzy i porobić sobie zdjęcia na planie filmowym. Niestety nie można się

przebrać za północnokoreańskiego żołnierza.

Pasja Kim Jong Ila – Film. Źródło: Zdjęcie autora

49

Wystawa narodowa (National Exhibition)

Jest to odpowiednik naszego muzeum narodowego tylko z tą różnicą, że skupia się na prezentach,

jakie otrzymali koreańscy przywódcy. Skarby te znajdują się na przedmieściach Pjongjangu na

wzgórzu, z którego rozpościera się widok na miasto. Budynek jest strzeżony przez żołnierzy i

niestety nie można w środku robić żadnych zdjęć. Po wystawie oprowadzać was będą młode

koreańskie dziewczyny ubrane w tradycyjne stronie koreańskie chima jeogori. W tym budynku,

który przypomina we wnętrzu pałac znajdują się tysiące przedmiotów, które naród koreańśki

podarował swoim przywódcom Kim Il Sungowi, Kim Jong Ilowi oraz Kim Jong Unowi.

Zwiedzanie obejmuje salę, w której zaprezentowane są figury woskowe Kim Il Sunga oraz Kim

Jong Ila w otoczeniu najcenniejszych prezentów. Znajduje się tu wiele portretów, cennych waz,

rzeźb, których jest tak wiele, że trudno wszystkie dokładnie obejrzeć. Zwiedzanie trwa około

godziny. Jeśli nie macie czasu odwiedzić Międzynarodowej Wystawy Przyjaźni pod górą

Myohyangsan, to warto się udać do tego muzeum pod Pjongjangiem. Jest ono znacznie bliżej i

łatwo jest je połączyć ze zwiedzaniem stolicy. Wycieczki do góry Myohyangsan, mimo swojego

uroku i pięknych krajobrazów, trwają cały dzień i jeśli nie macie zbyt wiele czasu na zwiedzanie w

KRLD, to może warto zrezygnować z wizyty na prowincji na rzecz bardziej intensywnego pobytu

w Pjongjangu.

Wstęp dla turystów: Za darmo

50

Strzelnica Maeri (Maeri Shooting Range)

Korea Północna jest jednym z najbardziej zmilitaryzowanych krajów świata, więc nic

dziwnego, że znajduje się tu wiele miejsc, gdzie można poćwiczyć strzelanie z broni palnej.

Strzelnica Meari w Pjongjangu to jeden z nowocześniejszych tego typu obiektów w Korei. Po

trwającym rok remoncie została otwarta w marcu 2014 roku. Odwiedzający mogą wybrać jeden z

trzech rodzajów broni: pistolet, strzelbę oraz łuk sportowy. Dostępne jest osiem stanowisk na

długiej strzelnicy, gdzie strzela się do tarcz. Na każdym znajduje się monitor, na którym możemy z

bliska zobaczyć celność oddanych strzałów. Dla ochrony naszego słuchu możemy dostać specjalne

nauszniki tłumiące dźwięk. Jest także możliwość strzelania do bażantów. Jeśli uda się nam trafić, to

za 20 euro może zostać dla nas przygotowany na miejscu lub do wzięcia na wynos. W strzelnicy

jest także barek, w którym można się zaopatrzyć w napoje, a nawet piwo. Picie alkoholu w trakcie

strzelania nie jest zabronione.

Cennik:

0.50$ za pocisk do pistoletu i strzelby

1$ za 4 strzały do łuku

Strzelnica dla każdego. Źródło: DPRK Today.com

Delfinarium

Za rządów Kim Jong-Una w Pjongjangu powstało wiele nowych inwestycji. Jedną z nich

51

jest delfinarium, gdzie mieszkańcy stolicy mogą podziwiać spektakle z udziałem tych mądrych

ssaków. Obiekt może pomieścić 1500 widzów. Woda jest dostarczana bezpośrednio z morza za

pomocą 100 kilometrowego rurociągu. Delfiny zostały dostarczone z Chin i to właśnie tam szkolili

się koreańscy trenerzy. Spektakl, w którym biorą udział delfiny oraz trenerzy odbywa się dwa razy

dziennie. Jego motywem przewodnim jest potrzeba współpracy człowieka z naturą.

Wstęp: dodatkowo płatny

Klub jeździecki Mirim (Mirim Horse Riding Club)

Kolejna z nowych inwestycji w Korei Północnej. Położony zaledwie 20 minut samochodem

od Pjongjangu ośrodek dla miłośników jazdy konnej. Klub jeździecki powstał w październiku 2013

roku i jest dostępny dla turystów. Turyści najpierw oprowadzani są po muzeum jeździectwa, gdzie

zaprezentowane są zdjęcia przedstawiające trzech koreańskich przywódców na koniach.

Przewodnicy nie tylko wam opowiedzą o tym, jak dobrze jeździli konno, ale także pokażą wam

przedmioty, które używali w trakcie jazdy. Opiekunowie koni mówią po angielsku i jest okazja żeby

z nimi porozmawiać w trakcie jazdy na torze. Pokażą wam krok po kroku jak bezpiecznie jeździć

na koniu. Godzina jazdy konnej kosztuje 25$ (cena dla turystów).

Klub jeździecki w KRLD. Źródło: DPRK Today

Park wodny Munsu (Munsu Water Park)

Jeden ze sztandarowych projektów nowego przywódcy Korei. Jest to także jedna z ciekawszych

propozycji spędzenia wolnego czasu dla turystów, gdyż daje niespotykaną możliwość przebywania

52

razem z koreańskimi rodzinami i po prostu można się zrelaksować. Ten nowoczesny park wodny

został otwarty w listopadzie 2013 roku w północno-wschodniej części Pjongjangu. Powierzchnia

obiektu przekracza 15 hektarów i rzeczywiście jest to spory kompleks podzielony na część na

świeżym powietrzu i pod dachem. Obiekt działa przez cały rok. W zimie baseny na zewnątrz są

oczywiście zamknięte. Park wodny robi dobre wrażenie już od samego wejścia. Jest czysto,

schludnie, kolorowo i sam projekt zabudowy wewnątrz jest niezwykle ciekawy. Na wizytę w parku

wodnym przeznaczcie minimum 2-3 godziny, bo jest dużo do zobaczenia w środku i aż nie chce się

wychodzić z wody. Wewnątrz czeka na was kilkanaście różnych basenów oraz liczne zjeżdżalnie.

Park jest niewzwykle popularny wśród mieszkańców Pjongjangu, więc w weekendy można spotkać

tutaj wiele koreańskich rodzin. Mi się szczególnie podobało na zewnątrz, gdzie dopiero widać, jak

ogromny jest to kompleks. Do dyspozycji jest kilkanaście różnych atrakcji i liczne baseny o

różnych rozmiarach i głębokości. Jest też porządny 50 metrowy basen olimpijski do trenowania

pływania. Mniej wprawieni pływacy mogą się popluskać w płytkich basenach rekreacyjnych. Jest

też wysoka wieża do skoków do wody, z której także możecie skorzystać. Najwięcej radości

sprawiły jednak wysokie i bardzo różnorodne zjeżdżalnie. Szczególnie fajna była jedna z większych

atrakcji, gdzie dostawało sie dwuosobowy ponton i zjeżdżało po rynnie do środka wielkiego wiru,

który wciąga was jeszcze dalej. Dodatkowym smaczkiem jest możliwość powygłupiania się także z

Koreańczykami, którzy chętnie odpowiadają na uśmiechy turystów i bardzo żywiołowo okazują

emocje. Zdecydowanie polecam wizytę w parku wodnym, aby odetchnąć od wysokiego tempa

zwiedzania kolejnych rewolucyjnych miejsc.

Powinniście mieć ze sobą własny strój kąpielowy. Czepki, ręczniki i klapki otrzymacie na miejscu.

Aczkolwiek czepek nie jest tak naprawdę wymagany.

53

Nowoczesny water park. Źródło: DPRK Today

Wstęp: 10 euro

W środku na basenie można filmować i robić zdjęcia.

Po kąpieli możecie także udać się do fryzjera na strzyżenie. Fryzjerki są niezwykle dobre w swoim

zawodzie. Większość strzyżenia wykonują ręcznie bez pomocy maszynki, mimo iż mają taką

54

możliwość. Można wybrać jedną z popularnych w KRLD fryzur i fryzjerki zrobią wszystko abyście

wreszcie przypominali człowieka Juche. Ale żarty na bok. Panie robia doskonałą robotę i nie

przypominam sobie, żeby mnie ktoś lepiej obciął od lat! Można też poprosić o golenie brzytwą.

Jeśli macie odwagę. Strzyżenie kosztuje 5 euro. Jest także dostępny fryzjer damski, ale jest trochę

droższy.

Traffic Ladies

Legendarne „traffic ladies” to policjantki, które zajmują się kierowaniem ruchu w stolicy

Korei Północnej. Ze względu na częste przerwy w dostawach prądu, sygnalizacja świetlna jest mało

przydatna. Z tego powodu od lat ruchem kierują wyszkoleni do tego policjanci, a przede wszystkim

policjantki. Mimo że w Pjongjangu korków nie ma, gdyż aut jest niewiele, to kontrolerki uparcie

stoją na swoich stanowiskach na skrzyżowaniach i kierują nieistniejącym ruchem. Właśnie z tego

powodu znane są one na całym świecie i turyści wręcz domagają się, żeby zrobić przystanek

niedaleko nich, po to, by zrobić zdjęcia i kręcić filmiki. Ubrane w charakterystyczne białe stroje i

czapki przyciągają uwagę i stanowią wręcz atrakcję turystyczną. W ostatnich latach, niestety, liczba

kontrolerek ruchu znacznie spadła z powodu zainstlowania większej ilości sygnalizacji świetlnej.

Coraz rzadziej można je spotkać na ulicach stolicy. Co ciekawe, zawód kontrolerki ruchu w Korei

Północnej jest uważany za bardzo zaszczytny, a kobiety, które go wykonują są rozchwytywane jako

najlepsze partie na żonę.

Na straży prawa. Źródło: Zdjęcie autora

55

Dzielnica Mirae

Najnowsza ulica wieżowców w samym centrum stolicy Korei, która powstała zaledwie w ciągu

roku, jest symbolem zmian zachodzących w kraju. Panorama Pjongjangu zmienia się z roku na rok.

Nowa dzielnica powstała w 2015 tuż przy rzece Taedong w centrum miasta. Od samego początku

władze koreańskie ukazywały ulicę jako największy sukces nowego przywódcy. Ulica ta,

zaprojektowana jako dzielnica mieszkaniowa dla najbardziej zasłużonych naukowców, składa się z

kilkunastu wieżowców mieszkaniowych. Przede wszystkim w oczy rzuca się nietypowa

architektura budynków, które znacznie odbiegają od stereotypowego socjalistycznego wyglądu.

Nowe budynki są kolorowe i zadziwia ich kształ, który jakby łączył architekturę azjatycką z

zachodnią.  Ulica Przyszłosci jest otwarta dla turystów i można się nią przespacerować. Dostępne są

także kawiarnie, gdzie można się napić północnokoreańskiego espresso oraz pizzeria z prawdziwą

włoską pizzą. Spacer pozwala na spojrzenie na życie codzienne mieszkańców Pjongjangu, którzy

chętnie odwiedzają tą modną w stolicy dzielnicę. Po obu stronach drogi są szerokie chodniki

oraz scieżki rowerowe. Ruch samochodowy jest stosunkowo ograniczony i nie każde auto jest

wpuszczane, dzięki czemu nie ma tłoku na ulicy. W trakcie spaceru można swobodnie robić zdjęcia

i nagrywać filmy. Swoboda z jaką można odbyć ten spacer daje wytchnienie od ciągłego

podróżowania autobusem.  Zdecydowanie polecam wybranie się na ten spacer.  Ulica Mirae

wygląda szczególnie pięknie wieczorem, kiedy budynki są podświetlane.

56

Ogród Zoologiczny w Pjongjangu

Historia Zoo w KRLD sięga początków istnienia tego kraju. W 1959 roku Kim Il Sung rozkazał

założenie ogrodu zoologicznego na obrzeżach miasta. Tuż obok Zoo znajduje się cmentarz

męczenników rewolucji. Podobno pierwszymi okazami zweirząt było 50 bobrów. Obecnie

gatunków zwierząt jest już o wiele więcej. Zoo przeszło generalny remont w 2014 roku i zostało

znacznie rozbudowane. Otwarto je ponownie w sierpniu 2016 roku i wygląda na to, że jest

niezwykle popularne wśród mieszkańców stolicy i okolic. Brama wejściowa została zbudowana w

kształce głowy tygrysa. W środku znajdziemy nie tylko zwierzęta na wolnym wybiegu, ale także

tematyczne muzea oraz budynki specjalnie wyznaczone dla danej grupy zwierząt. Jednym z

budynków jest Muzeum Historii Natury, gdzie odwiedzający mogą zapoznać się z historia ewolucji

począwszy i obejrzeć makiety dinozaurów. Jest także budynek w kształcie żółwia, gdzie mieszkają

różne gatunki gadów w tym węże i żółwie. Jest też ładne akwarium z robiącymi wrażenie wielkimi

żółwiami morskimi. W Zoo można zobaczyć także większe ssaki w tym słonie, żyrafy, nosorożce

oraz psotliwe małpy. Na mnie największe wrażenie zrobiły rzadkie okazy bialych tygrysów. Zoo

jest niezwykle popularne wśród dzieci i widać niezliczone wycieczki szkolne oraz koreańskie

rodziny. Dużo zwiedzających jest nawet w dni powszednie. Za wstęp do Zoo nie trzeba dodatkowo

płacić. Warto się tu wybrać, gdyż można zobaczyć jak koreańskie rodziny spędzają wolny czas.

Wstęp dla turystów: za darmo

57

Centrum Nauki (The Sci-Tech Complex)

Budynek nowego centrum nauki w Pjongjangu, którego budowę rozpoczęto w 2015 roku, wygląda

niczym cząsteczka atomu, gdy spojrzy się na niego z góry. Ten niezwykły projekt nawiązuje

oczywiście do koreańskiego programu atomowego, który uznawany jest za wielkie osiągnięcie.

Uroczyste otwarcie nastąpiło 1 stycznia 2016 roku. Kompleks znajduje się na wyspie po środku

rzeki Taedonggang. Cała powierzchnia zajmuje ponad 100.000 m2 na kilku piętrach oraz w

podziemiach. Do zasilania budynku wykorzystywane są także liczne panele słoneczne, które są

rozmieszczone na dachu oraz wokół kompleksu. Obok głównego budynku znajduje się wysoka

wieża, która przeznaczona jest dla naukowców, którzy wizytują centrum. Mogą się w niej

zatrzymać w trakcie pracy w centrum. E-biblioteka wyposażona jest w 3000 komputerów, które są

dostępne dla zwiedzających. Mogą na nich pracować lub oglądać filmy. Budynek jest podłączony

do koreańskiego intranetu. Możliwy jest dostęp do źródeł naukowych z koreańskich uniwersytetów.

Odwiedzający mogą drukować zamówione materiały w bibliotece. W budynku są także dwie sale

kinowe w tym z możliwością odtwarzania filmów 3D. Trzy sale konferencyjne są wykorzystywane

do organizowania konferencji naukowych.

Zdjęcie: Emil Truszkowski

W środku kompleksu pod ogromną szklaną kopułą ustawiono replikę rakiety Unha-3, która

wystrzelila koreańskiego satelitę Kwangmyongsong-3 na orbitę w lutym 2012 roku. Była to

58

pierwsza koreańska satelita, która została pomyślnie umieszczona na orbicie okołoziemskiej.

Rakieta zostałą wystrzelona w pierwszą rocznicę śmierci poprzedniego przywódcy KRLD Kim

Jong Ila. W ten sposób Korea stała się dziesiątym państwem na świecie, które jest w stanie

wystrzelić samodzielnie satelitę na orbitę. Do tej pory sukces związany z umieszczeniem satelity na

orbicie jest powodem do dumy dla mieszkańców Korei i motyw ten jest często wykorzystywany

przez koreańską propagandę. W trakcie wizyty w centrum zostaniecie oprowadzeni po

najważniejszych wystawach przedstawiających działanie różnorodnych urządzeń technicznych.

Wystawy te służą celom edukacyjnym na przykład dla wycieczek szkolnych.

Wstęp dla turystów: za darmo

Zdjęcie: DPRK Today

59

Rozdział IV - Hotele w Pjongjangu

Hotel Yanggakdo

Gdy pojedziecie do Korei Północnej, to najprawdopodobniej będziecie zakwaterowani

właśnie w tym hotelu. Yanggakdo znajduje się na niewielkiej wyspie leżącej pośrodku rzeki

Taedong, która płynie przez środek Pjongjangu. Lokalizacja hotelu może sugerować, że specjalnie

go postawiono na wyspie, żeby skutecznie izolować turystów od stolicy. Jest w tym odrobinę

prawdy, ale wbrew pozorom turyści mogą poruszać się po wyspie swobodnie bez przewodnika.

Autorowi udało się nawet udać na poranny jogging wokół wyspy i jedyne co mnie spotkało, to

zdziwione spojrzenia koreańskich robotników. Nie wolno jednak przekraczać mostu do miasta.

Ktoś nas z pewnością zatrzyma przy próby udania się poza wyznaczony teren. Lokalizacja hotelu

jest bardzo dogodna, gdyż znajduje się on prawie w centrum, co gwarantuje szybki dojazd

autobusem do wszystkich atrakcji turystycznych w Pjongjangu.

Pokoje w hotelu są czyste i posiadają łazienki z prysznicem. Jest także ciepła woda. Do

dyspozycji jest telewizor, który oprócz państwowej telewizji nadaje także kilka kanałów

zagranicznych, w tym BBC, chińska stacja CCTV. Odbiór tych programów jest jednak całkowicie

zależny od władz i czasem są one wyłączane.

60

Spodek latający na szczycie. Zdjęcie: Emil Truszkowski

W lobby przy wejściu znajduje się bar, gdzie można napić się piwa i nie tylko. Tutaj

spotykają się wieczorami turyści, którzy wrócili z całodniowego zwiedzania i wyjątkowo mają

wolny wieczór w hotelu. W recepcji można kupić koreańskie wony, ale tylko w celach

kolekcjonerskich, gdyż oficjalnie turyści nie mogą ich nawet posiadać, a tym bardziej używać w

sklepach. W recepcji można też przekazać pocztówki do wysłania za granicę. Koszt wysłania

pocztówki w 2011 roku wynosił zaledwie 1 euro.

Turyści lubią także odwiedzać „nieistniejące” piątego piętra hotelu. Żeby się tam dostać

trzeba znaleźć schody, gdyż w windzie nie ma przycisku z numerem pięć. Piętro to ozdobione jest

soczystymi propagandowymi plakatami i malunkami. Ściany są grubsze niż na innych piętrach, a

strop jest tak niski, że prawie dotykamy go głową. Co kryje to tajemnicze miejsce, gdzie turyści

mają oficjalnie zakaz wstępu? Niektórzy podobno widzieli w jednym z pokojów aparaturę

nasłuchową i monitory. Co tam się naprawdę znajduje, to nie dowiecie się od przewodnika. Jeśli

uda wam się tam dostać, to róbcie szybko zdjęcia zanim was przegoni jeden z pracowników hotelu.

Trzeba mieć jednak na uwadzę, że nie powinniśmy tam chodzić i nas obsługa skieruje w stronę

wyjścia, jeśli nas ktoś zobaczy. Poza tym możliwe, że obecnie jest już to piętro bardziej chronione

po tym jak amerykański turysta próbował ukraść plakat w nocy w hotelu na tym piętrze.

Przed hotelem znajduje się pole golfowe oraz duża hala z kinem.

Hotel Koryo

Drugi najważniejszy hotel w Pjongjangu przeznaczony dla turystów. Ten charakterystyczny

budynek składający się z dwóch 45. piętrowych wież został zbudowany w 1985 r. Na szczycie

każdej z nich znajduje się obrotowa restauracja dla gości. W Korei Północnej hotel jest uznawany

za obiekt pięciogwiazdkowy. Według naszych zachodnich standardów byłyby to trzy gwiazdki.

Hotel znajduje się w samym centrum miasta. W hotelu jest aż 500 pokoi gościnnych z łazienkami.

W każdym pokoju znajduje się telewizor i mini barek. Do dyspozycji gości oddany jest też basen,

siłownia, sklepik z pamiątkami, bar, a w podziemiacch nawet kasyno (popularne wśród

Chińczyków). Oprócz obrotowej restauracji na ostatnim piętrze w hotelu znajduje się także

restauracja japońska i koreański grill. Ze względu na lokalizację w ścisłym centrum miasta jest on

przeznaczony dla turystów „pewnych” ideologicznie. Reszta, co do której można mieć wątpliwości,

oddelegowywana jest do hotelu Yanggakdo na wyspie. Tak przynajmniej głosi plotka, ale ile w tym

prawdy, to trudno powiedzieć.

61

Dwie wieże w centrum „Osi Zła”. Źródło: Zdjęcie autora

62

Krótka seria, czyli FAQ Czy Korea Północna jest bezpieczna?

Tak. Nie ma się czego obawiać. Należy się dostosować do panujących w kraju zasad i nie robić

niczego głupiego.

Ile kosztuje taka wycieczka?

Wyjazd z Pekinu będzie Cię kosztował około 500-1500 euro w zależności od programu zwiedzania

i dni spędzonych w Korei.

Czy jadąc do Korei Północnej będę miał pieczątkę w paszporcie?

Z zasady turyści przyjeżdżający na zwykłe wycieczki nie dostają pieczątek. Wizy są często

grupowe i pokazuje się ją przy wjeździe i wyjeździe z kraju.

Czy mogę wwieźć telefon komórkowy?

Tak. Można wwozić telefony komórkowe od 2012 roku. Nie będzie jednak działał bez

północnokoreańskiej karty SIM. Można je zakupić w hotelach i pozwalają nawet na używanie

mobilnego internetu. Wydatek około 50 euro.

Czy jeśli byłem w Korei Południowej to nie wpuszczą mnie do Korei Północnej?

Nie ma żadnego problemu. Nikogo to nie obchodzi, że byłeś w Korei Południowej.

Czy mogę wysłać pocztówkę?

Tak. Pocztówki sprzedawane są w wielu miejsach, a znaczki dostaniecie w hotelu. Wysłanie

pocztówki do Europy to koszt około 1 euro.

Jak dostać wizę?

Wizę zapewni biuro podróży, w którym wykupiliście wycieczkę. Koszt wizy (ok. 50$) jest często

wliczony w cenę wycieczki, ale należy się upewnić u organizatora.

Czy mogę pojechać sam bez grupy zorganizowanej?

Wyjazdy indywidualne do Korei Północnej są bardzo rzadkie. Tylko nielicznym udaje się zdobyć

wizę upoważniającą do swobodnego poruszania się po kraju. Trzeba bardzo dobrze uzasadnić

powód swojej wizyty w ambasadzie.

63

Jak wygląda opieka zdrowotna turystów?

W Pjongjangu jest szpital przeznaczony dla gości z zagranicy. Posiadają nowoczesny sprzęt oraz

najważniejsze leki.

Czy zostanę aresztowany za robienie zdjęć?

Nie. Zdjęcia można robić w miarę swobodnie. Areszt Ci nie grozi dopóki zachowujesz się

kulturalnie i zgodnie z przyjętymi zasadami. Nawet jeśli Ci odbije i zrobisz wszystko, żeby dać się

aresztować, to Koreańczycy pewnie po prostu Cię deportują.

Czy mogę podrywać Koreanki?

Proszę bardzo. Aczkolwiek nie wróżę Ci sukcesu, gdyż Koreańczycy są niesamowicie

konserwatywni i związki z obcokrajowcami praktycznie są niemożliwe. Żadna Koreanka z Tobą nie

pójdzie na randkę, gdyż będzie się bała konsekwencji prawnych i społecznych. Poza tym, nie ma na

to nawet czasu.

Ambasada Polska w Pjongjangu

Warto wspomnieć, że w Pjongjangu funkcjonuje od 1948 roku polska ambasada. Jest to

jedna z najdłużej funkcjonujących placówek dyplomatycznych na terenie tego kraju. W stolicy

Korei Północnej znajduje się zaledwie 24 ambasad, w tym siedem reprezentuje kraje Unii

Europejskiej. Na terenie placówki mieszka zaledwie kilkanaście osób - pracownicy ambasady i ich

rodziny. W 2014 roku ambasadorem został Krzysztof Ciebień.

Z ciekawostek na temat ambasady warto wspomnieć, że na jej terenie znajduje się basen

(podobno nieczynny z powodu braku pompy) oraz jedyne dostępne dla dyplomatów w Pjongjangu

kino! Ambasada Polska organizuje w związku z tym okazjonalne pokazy filmowe dla członków

korpusu dyplomatycznego z pozostałych placówek.

Ambasada ponadto wspiera polonistykę na Wyższej Szkole Języków Obcych w Pjongjangu i

przekazuje jej materiały dydaktyczne, a nawet funduje wyjazdy do Polski dla koreańskich

studentów na kurs języka polskiego.

Ambasada RP apeluje do turystów o przestrzeganie prawa w Korei i nie sprawianie

kłopotów. Zaleca się powiadomienie mailem ambasady o waszym wyjeździe do KRLD. Następnie

po opuszczeniu kraju warto powiadomić, że się już wróciło do domu. Nie jest to wymagane, ale

ambasada wiedząc, że są w KRLD polscy turyści może zadziałać szybciej w przypadku sytuacji

awaryjnej. Ambasada odpowiada na maile i czyta wasze wiadomości.

64

Adres: Taedonggang - Munsudong, Pyongyang, DPR of Korea

Telefon: ( 008502) 381 73 25

E-mail: pjongjang.amb.sekretariat@msz.gov.pl

Epilog

Mam nadzieję, że udało mi się w tym krótkim e-booku zaprezentować wam chociaż

namiastkę tego, co oferuje wycieczka do Korei Północnej. Z pewnością nie udało mi się opisać

wszystkiego, co oferuje Pjongjang i Korea. Nie jest to też pozycja w pełni wyczerpująca temat.

Jestem pewien, że jest wiele rzeczy, o których jeszcze nie napisałem. Mam nadzieję, że

dowiedzieliście się czegoś nowego na temat Korei Północnej i będziecie dalej zaglądać na mojego

bloga. Od mojej ostatniej wizyty w 2011 roku wiele się w tym mieście zmieniło. Powstało wiele

wysokich apartamentowców, na ulicach jest więcej samochodów, a na przystankach autobusowych

widać Koreańczyków wgapionych w smartfony. Mimo to, Korea Północna wciąż pozostaje jednym

z najbardziej odizolowanych miejsc na Ziemi i zaledwie nieliczni turyści odwiedzają ten kraj. W

gąszczu wiadomości o testach atomowych często zapominamy, że żyją tam 24 miliony ludzi. Nie

ma się co łudzić, że Korea Północna nagle „upadnie” i zniknie z powierzchni. Reżim koreański

nauczył się przystosowywać do otoczenia i ma niesamowity zmysł samozachowawczy. Jednym z

najbardziej realnych scenariuszy na najbliższe lata są powolne próby wprowadzania reform na wzór

chiński, które krok po kroku będą polepszały życie Koreańczyków. Już teraz w Pjongjangu istnieje

warstwa średnia, która ma całkiem przyzwoite dochody, a nawet podróżuje za granicę. Wielu

ekspertów uważa, że będą oni stanowić trzon pozytywnych zmian gospodarczych i społecznych w

Korei Północnej. Staram się o tych zmianach oraz o innych mało znanych faktach z KRLD

opowiadać na łamach mojego bloga. Zachęcam was do śledzenia wydarzeń w Korei Północnej,

gdyż pod powierzchnią wieści z polityki, skrywa się niesamowicie ciekawy i pasjonujący świat

narodu podzielonego przez okrutną historię. Chciałbym rozwinąć ten materiał w pełnoprawną

książkę, w której opiszę więcej miejsc dostępnych dla turystów. Wymaga to jednak ode mnie

jeszcze kilku podróży do Korei Północnej i z tego powodu książka ta nie powstnie tak szybko.

Obecnie mieszkam w Tokio i stąd prowadzę mojego bloga i badania nad KRLD. Rozwijam nie

tylko swoją polską stronę, ale także bloguję po japońsku i angielsku. Zacząłem także organizowanie

pierwszych wycieczek do KRLD dla turystów z Polski i stałem się jednym z najbardziej

rozpoznawalnych specjalistów od podróżowania po Korei Północnej. Dużo czasu poświęcam także

65

na prowadzenie kanału na Youtubie, na którym opowiadam o różnych aspektach

północnokoreańskiej kultury oraz od jakiegoś czasu także na temat Japonii. To dopiero początek

mojej przygody z Koreą Północną i możecie być pewni, że jeszcze opowiem wam o wielu

ciekawych rzeczach!

Do zobaczenia w Pjongjangu!

Jeśli spodobała Ci się ta książka to zachęcam do zakupu pełnej wersji, którą można znaleźć u mnie

na stronie (dostępna od przełomu stycznia/lutego) lub na Patronite!

Dla Patronów specjalne nagrody -> https://patronite.pl/EmilTruszkowski

Dziękuję, że dotarłeś do samego końca tej książki.

Pozdrawiam serdecznie

Emil Truszkowski

Tokio, Styczeń 2017

www.pozdrozkrld.com

Bibliografia

1. Abt Felix, A Capitalist in North Korea, 2014.

2. Pearson James, Tudor Daniel, North Korea Confidential, 2015.

3. Artur Nowaczewski, Dwa lata w Phenianie, 2013.

66