41
www.lawcommission.gov.np 1 afn Gofo ;Dkfbg -sfo{ljlw_ lgodfjnL, @)&^ g]kfn /fhkqdf k|sflzt ldlt @)&^.)@.@) afnaflnsf ;DaGwL P]g, @)&% sf] bkmf *% n] lbPsf] clwsf/ k|of]u u/L ;jf]{Rr cbfntn] b]xfosf lgodx¿ agfPsf] 5 . kl/R5]b–! k|f/lDes != ;+lIfKt gfd / k|f/De M -!_ oL lgodx¿sf] gfd æafn Gofo ;Dkfbg -sfo{ljlw_ lgodfjnL, @)&^Æ /x]sf] 5 . -@_ of] lgodfjnL t'¿Gt k|f/De x'g]5 . @= kl/efiff M ljifo jf k|;Ën] csf]{ cy{ gnfu]df o; lgodfjnLdf,– -s_ æcg';Gwfg clwsf/LÆ eGgfn] afnaflnsf pk/ nfu]sf] s;"/hGo sfo{sf] cf/f]kdf cg';Gwfg ug{ P]gsf] bkmf @# adf]lhd u7g ul/Psf] PsfO jf ;f] sfo{ ug{ tf]lsPsf] sd{rf/L ;Demg' k5{ . -v_ æcleof]ukqÆ eGgfn] d'n'sL kmf}hbf/L sfo{ljlw ;+lxtf, @)&$ sf] cg';"rL–! jf cg';"rL–@ df plNnlvt d'2fdf tof/ u/]sf] cleof]ukq ;Demg' k5{ . -u_ æph'/LÆ eGgfn] s;"/hGo sfo{sf] cf/f]kdf afnaflnsf pk/ k/]sf] ph'/L ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] d'n'sL kmf}hbf/L sfo{ljlw ;+lxtf, @)&$ sf] cg';"rL–! jf cg';"rL–@ cGtu{tsf s;"/sf] ;DaGwdf bfo/ ePsf] cleof]ukq jf cGo d'2fsf] ;DaGwdf k/]sf] k|ltj]bgnfO{ ;d]t hgfpF5 . -3_ æP]gÆ eGgfn] afnaflnsf ;DaGwL P]g, @)&% ;Demg' k5{ . -ª_ æafn Ohnf;Æ eGgfn] P]gsf] bkmf #) sf] pkbkmf -#_ adf]lhd lhNnf cbfntdf u7g ul/Psf] afn Ohnf; ;Demg' k5{ . -r_ æ;ldltÆ eGgfn] lgod #) adf]lhdsf] s]Gb|Lo afn Gofo ;ldlt ;Demg' k5{ .

afn Gofo ;Dkfbg -sfo{ljlw lgodfjnL, @)&^

  • Upload
    others

  • View
    3

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: afn Gofo ;Dkfbg -sfo{ljlw lgodfjnL, @)&^

www.lawcommission.gov.np

1

afn Gofo ;Dkfbg -sfo{ljlw_ lgodfjnL, @)&^

g]kfn /fhkqdf k|sflzt ldlt

@)&^.)@.@)

afnaflnsf ;DaGwL P]g, @)&% sf] bkmf *% n] lbPsf] clwsf/ k|of]u u/L ;jf]{Rr

cbfntn] b]xfosf lgodx¿ agfPsf] 5 .

kl/R5]b–!

k|f/lDes != ;+lIfKt gfd / k|f/De M -!_ oL lgodx¿sf] gfd æafn Gofo ;Dkfbg -sfo{ljlw_

lgodfjnL, @)&^Æ /x]sf] 5 .

-@_ of] lgodfjnL t'¿Gt k|f/De x'g]5 .

@= kl/efiff M ljifo jf k|;Ën] csf]{ cy{ gnfu]df o; lgodfjnLdf,–

-s_ æcg';Gwfg clwsf/LÆ eGgfn] afnaflnsf pk/ nfu]sf] s;"/hGo

sfo{sf] cf/f]kdf cg';Gwfg ug{ P]gsf] bkmf @# adf]lhd u7g

ul/Psf] PsfO jf ;f] sfo{ ug{ tf]lsPsf] sd{rf/L ;Demg' k5{ .

-v_ æcleof]ukqÆ eGgfn] d'n'sL kmf}hbf/L sfo{ljlw ;+lxtf, @)&$ sf]

cg';"rL–! jf cg';"rL–@ df plNnlvt d'2fdf tof/ u/]sf]

cleof]ukq ;Demg' k5{ .

-u_ æph'/LÆ eGgfn] s;"/hGo sfo{sf] cf/f]kdf afnaflnsf pk/ k/]sf]

ph'/L ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] d'n'sL kmf}hbf/L sfo{ljlw ;+lxtf,

@)&$ sf] cg';"rL–! jf cg';"rL–@ cGtu{tsf s;"/sf] ;DaGwdf

bfo/ ePsf] cleof]ukq jf cGo d'2fsf] ;DaGwdf k/]sf]

k|ltj]bgnfO{ ;d]t hgfpF5 .

-3_ æP]gÆ eGgfn] afnaflnsf ;DaGwL P]g, @)&% ;Demg' k5{ .

-ª_ æafn Ohnf;Æ eGgfn] P]gsf] bkmf #) sf] pkbkmf -#_ adf]lhd

lhNnf cbfntdf u7g ul/Psf] afn Ohnf; ;Demg' k5{ .

-r_ æ;ldltÆ eGgfn] lgod #) adf]lhdsf] s]Gb|Lo afn Gofo ;ldlt

;Demg' k5{ .

Page 2: afn Gofo ;Dkfbg -sfo{ljlw lgodfjnL, @)&^

www.lawcommission.gov.np

2

kl/R5]b–@

s;"/hGo sfo{sf] ph'/L, cg';Gwfg tyf cleof]hg

#= s;"/hGo sfo{sf] ph'/L M -!_ s'g} afnaflnsf lj?4 s;"/hGo sfo{sf] ;"rgf k|fKt

ePdf cg';Gwfg clwsf/Ln] To:tf] ;"rgf k|rlnt sfg"g adf]lhd v8f ul/Psf]

bfo/Ldf btf{ u/L uf]Ko tj/n] ;f] s'/fsf] cg';Gwfg k|f/De ug{' kg{]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd cg';Gwfg k|f/De ePsf]] afnaflnsfsf] kl/rofTds

ljj/0f uf]Ko /fvL ;fª\s]lts gfd lbO{ sf/afxL cufl8 a9fpg' kg]{5 .

$= afnaflnsfnfO{ lgoGq0fdf lng] M -!_ lgod # adf]lhd cg';Gwfg ubf{ s;"/hGo

sfo{sf] cf/f]k nfu]sf] afnaflnsfnfO{ cg';Gwfgsf] nflu P]gsf] bkmf @! sf] pkbkmf -

!_ adf]lhd lgoGq0fdf glnO{ gx'g] cj:yf ePdf To:tf] afnaflnsfnfO{ lgoGq0fdf

lnO{ To;sf] ;"rgf lgoGq0fdf lnOPsf afnaflnsfsf] kl/jf/sf] ;b:o, kl/jf/sf]

;b:o pknAw geP ;+/Ifs, ;+/Ifs klg pknAw geP glhssf] gft]bf/nfO{ cg';"rL–

! adf]lhdsf] 9fFrfdf lbg' kg{]5 .

-@_ s;"/hGo sfo{sf] cf/f]kdf lgoGq0fdf lnOPsf] afnaflnsfnfO{ P]gsf] bkmf

@! sf] pkbkmf -@_ adf]lhd lgoGq0fdf lnO{ /xg cfjZos gb]lvPdf cg';Gwfg

clwsf/Ln] cg';"rL–@ adf]lhdsf] 9fFrfdf sfuh u/fO{ lghsf] kl/jf/sf] ;b:o,

;+/Ifs jf glhssf] gft]bf/nfO{ lhDdf nufpg' kg{]5 .

%= lgu/fgL sIfdf /fVg] cg'dlt lng] M -!_ cg';Gwfg clwsf/Ln] s;"/hGo sfo{sf]

cf/f]kdf lgoGq0fdf lnO{Psf] afnaflnsfnfO{ P]gsf] bkmf @! sf] pkbkmf -&_ adf]lhd

lgu/fgL sIfdf /fVg] cg'dltsf] nflu afn cbfnt;dIf lgj]bg lbFbf cg';"rL–#

adf]lhdsf] 9fFrfdf lbg' kg{]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd k|fKt lgj]bg pk/ hfFra'em ubf{ afn cbfntn]

To:tf] afnaflnsfnfO{ lgu/fgL sIfdf /fVg] cg'dlt lbg] u/L cg';"rL–$ adf]lhdsf]

9fFrfdf jf lgu/fgL sIfdf /fVg pko'Qm gb]lvPdf P]gsf] bkmf @! sf] pkbkmf -*_

adf]lhd lghsf] afa', cfdf, kl/jf/sf] cGo ;b:o, ;+/Ifs, ;+:yf jf afn;'wf/ u[xsf]

lhDdf nufpg] u/L cg';"rL–% adf]lhdsf] 9fFFrfdf cfb]z ug{ ;Sg]5 .

^= lgu/fgL sIfdf x'g' kg]{ Go"gtd ;'ljwf M -!_ lgu/fgL sIfdf afnaflnsfsf] nflu

cfjZos b]xfosf Go"gtd ;'ljwfsf] Joj:yf ug'{ kg]{5 M–

Page 3: afn Gofo ;Dkfbg -sfo{ljlw lgodfjnL, @)&^

www.lawcommission.gov.np

3

-s_ :jR5 lkpg] kfgL tyf kf]if0fo'Qm vfgf,

-v_ afnaflnsfnfO{ a:g tyf ;'Tgsf] nflu cf]9\g] cf]5\ofpg] sk8f

;lxtsf] pko'Qm Joj:yf,

-u_ afnaflnsfnfO{ a:g tyf ;'Tgsf] nflu cfjZos s'rL{, d]r jf

knªsf] ;'ljwf,

-3_ sIfdf kof{Kt xfjf / k|sfzsf] nflu plrt Joj:yf,

-ª_ zf}rfno / ;/;kmfOsf] plrt Joj:yf,

-r_ ef}uf]lns cj:yf / df};d cg';f/sf] cGo pko'Qm Joj:yf, /

-5_ ;ldltn] lgwf{/0f u/]sf] dfkb08 adf]lhdsf] cGo ;'ljwf .

-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] ;'ljwf lgu/fgL sIfdf pknAw eP gePsf]

;DaGwdf afn cbfntn] cg'udg ug{ ;Sg]5 .

&= cg';Gwfg ;DaGwL Joj:yf M afnaflnsf pk/ nfu]sf] s;"/hGo sfo{sf] cf/f]kdf

cg';Gwfg ubf{ cg';Gwfg clwsf/Ln] k|rlnt sfg"gdf n]lvPsf] sfo{ljlwsf] cltl/Qm

b]xfo adf]lhdsf] sfo{ljlw cjnDag ug'{ kg]{5 M–

-s_ k|x/L sd{rf/Ln] k|x/Lsf] kf];fs gnufO ;fbf kf];fs nufpg' kg]{,

-v_ afnaflnsfnfO{ lgoGq0fdf lng' kbf{ ;f]sf] sf/0f v'nfO cfÇgf]

kl/ro lbO{ kl/ro v'Ng] sfuhft b]vfpg' kg]{,

-u_ lgoGq0fdf lnPsf] afnaflnsfnfO{ lghsf] ;+j}wflgs tyf sfg"gL

xssf af/]df lghn] a'em\g] efiffdf hfgsf/L u/fpg],

-3_ afnaflnsfsf] afa' cfdf eP b'j}nfO{ jf sDtLdf PshgfnfO{ / afa'

cfdf geP lghsf] kl/jf/sf] ;b:o jf ;+/IfsnfO{ afnaflnsf pk/

nfu]sf] s;"/hGo sfo{sf] cf/f]ksf] ;DaGwdf ;"rgf lbg],

-ª_ glhs}sf] ;/sf/L c:ktfn jf lrlsT;saf6 t'?Gt} afnaflnsfsf]

zf/Ll/s tyf dfgl;s :jf:Yo hfFr ug{ nufpg],

-r_ cfjZostf cg';f/ afn dgf]lj1sf] k/fdz{ jf dgf];fdflhs

;xof]u pknAw u/fpg],

-5_ ;dfh;]jLaf6 afnaflnsfsf] ;fdflhs cWoog k|ltj]bg tof/ ug{

nufpg],

Page 4: afn Gofo ;Dkfbg -sfo{ljlw lgodfjnL, @)&^

www.lawcommission.gov.np

4

-h_ s'g} lnvt tof/ ubf{ afnaflnsfsf] afa' cfdf eP;Dd b'j}hgf jf

sDtLdf Pshgf / afa' cfdf geP lghsf] kl/jf/sf] ;b:o jf

;+/Ifs, afn sNof0f clwsf/L jf sfg"g Joj;foLnfO{ /f]xa/df /fVg'

kg]{,

-em_ afnaflnsfnfO{ lgoGq0fdf lnOPsf] hfgsf/L t'?Gt ;DalGwt lhNnf

afn Gofo ;ldlt jf ;ldltnfO{ u/fpg' kg]{, /

-`_ afnaflnsf jf lghsf] cleefjsn] 5'§} sfg"g Joj;foLsf] ;]jf

lnPsf]df afx]s afnaflnsfnfO{ lgMz"Ns sfg"gL ;xfotf k|bfg ug{]

;DaGwdf j}tlgs jlsn jf lhNnf sfg"gL ;xfotf ;ldlt jf

;DalGwt af/ PsfO jf cGo OR5's sfg"g Joj;foLnfO{ hfgsf/L

u/fpg] .

*= afnaflnsfnfO{ ;f]wk'5 ubf{ ljrf/ ug{' kg{] M s;"/hGo sfo{sf] cf/f]kdf lgoGq0fdf

lnOPsf] afnaflnsfnfO{ cg';Gwfg clwsf/Ln] ;f]wk'5 ubf{ b]xfo adf]lhd ug{'

kg{]5 M–

-s_ afnaflnsf aofg lbg ;Sg] cj:yfdf /x] jf g/x]sf] olsg ug]{,

-v_ lghsf] afa'cfdf, kl/jf/sf] cGo ;b:o jf ;+/Ifs, afn sNof0f

clwsf/L jf sfg"g Joj;foLnfO{ /f]xa/df /fVg],

-u_ lghnfO{ ;f]lwPsf] s'/fsf] pQ/ lbg ;Sg] afnd}qL jftfj/0f agfO

;f]wk'5 ug{],

-3_ ;DalGwt s;"/hGo sfo{sf] cf/f]kdf afnaflnsfsf] kfl/jfl/s tyf

;fdflhs k[i7e"ld / cGo cfjZos s'/fsf ;DaGwdf ;f]wk'5 ug{],

-ª_ lghn] a'em\g] efiffdf ug{],

-r_ /ftsf] ;dodf ;f]wk'5 gug]{,

-5_ lbgdf ;f]wk'5 ubf{ Ps k6sdf Ps 306feGbf nfdf] ;do;Dd

;f]wk'5 gug]{,

-h_ s;"/df ;flat x'g k|]l/t gug{],

-em_ ;f]wk'5sf] qmddf afndgf]lj1 jf ;dfh;]jLsf] cfjZostf k/]df

;"rLs[t afn dgf]lj1, ;fdfh;]jLx?af6 cfjZos ;]jf pknAw

Page 5: afn Gofo ;Dkfbg -sfo{ljlw lgodfjnL, @)&^

www.lawcommission.gov.np

5

u/fO{ kfpg afn cbfnt jf :yfgLo afn clwsf/ ;ldltnfO{

cg'/f]w ug{],

-`_ ;fj{hlgs ¿kdf ;f]wk'5 gug]{ / ;f]wk'5sf nflu 5'§} sf]7f jf

:yfgsf] Joj:yf ug{] .

(= cg';Gwfg clwsf/L jf ;/sf/L jlsnn] lbzfGt/sf] lg0f{o ug{ ;Sg] M -!_ s;"/hGo

sfo{sf] cleof]udf cg';Gwfg jf cleof]hgsf] qmddf afnaflnsfsf] ;jf{]Qd lxtsf]

nflu s;"/hGo sfo{sf] cf/f]k nfu]sf] afnaflnsfnfO{ P]gsf] bkmf @& sf] pkbkmf -!_

sf] v08 -s_ jf -v_ adf]lhd lbzfGt/ ug{ ;lsg] cj:yf ePdf cg';Gwfg clwsf/L

jf ;/sf/L jlsnn] P]gsf] bkmf @( sf] pkbkmf -$_ adf]lhd afnaflnsfsf] cfly{s,

;f+:s[lts cj:yf tyf kl/j]zsf] cWoog / ljZn]if0f ug{ nufO k|ltj]bg lng' kg{]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd k|fKt k|ltj]bg tyf P]gsf] bkmf @* df plNnlvt

cj:yf ljrf/ u/L bkmf @& sf] pkbkmf -!_ sf] v08 -s_ adf]lhd lbzfGt/ ug]{

cj:yf ePdf cg';Gwfg clwsf/Ln] cfwf/ / sf/0f v'nfO To:tf] afnaflnsfnfO{

lbzfGt/ ug{] lg0f{o ug{ ;Sg]5 .

-#_ pklgod -@_ adf]lhd cg';Gwfg clwsf/Ln] u/]sf] lbzfGt/sf] lg0f{osf]

k|ltlnlk /fvL ;ldlt, afn cbfnt / ;/sf/L jlsnnfO{ To;sf] hfgsf/L lbg' kg]{5 .

-$_ pklgod -!_ adf]lhd k|fKt k|ltj]bg tyf P]gsf] bkmf @* df plNnlvt

cj:yf ljrf/ u/L bkmf @& sf] pkbkmf -!_ sf] v08 -v_ adf]lhd lbzfGt/ ug]{

cj:yf eP ;DalGwt ;/sf/L jlsnn] cfwf/ / sf/0f v'nfO To:tf] afnaflnsfnfO{

lbzfGt/ ug{] lg0f{o ug{ ;Sg]5 .

-%_ pklgod -$_ adf]lhd ;/sf/L jlsnn] u/]sf] lbzfGt/sf] lg0f{osf]

k|ltlnlk /fvL ;ldlt / afn cbfntnfO{ To;sf] hfgsf/L lbg' kg]{5 .

-^_ pklgod -@_ jf -$_ adf]lhd lbzfGt/ ug{] lg0f{o ubf{ P]gsf] bkmf @( sf]

pkbkmf -!_ cGtu{tsf] s'g k|lqmof cjnDag ul/Psf] xf] ;f] s'/f k|:6 ¿kdf v'nfO

cg';"rL–^ adf]lhdsf] 9fFrfdf lg0f{o ug{' kg{]5 .

-&_ P]gsf] bkmf @( sf] pkbkmf -!_ sf] v08 -3_ adf]lhd afnaflnsfnfO{ s'g}

;fd'bflos ;]jfdf k7fpFbf ;f]x| aif{ k"/f ePsf afnaflnsfnfO{ dfq k7fpg' kg]{5 .

;fd'bflos ;]jfdf k7fpFbf afnaflnsfnfO{ cWoog ug]{, ljBfnosf] ;/;kmfO{ ug]{,

Page 6: afn Gofo ;Dkfbg -sfo{ljlw lgodfjnL, @)&^

www.lawcommission.gov.np

6

wfld{s :ynx¿df cfpg] >4fn'x¿nfO{ ;xof]u ug]{, a[4f>ddf uO{ a[4a[4fnfO{ ;xof]u

ug]{ h:tf sfddf nufpg] lg0f{o ug{ ;lsg]5 .

t/ To:tf] sfddf nufpFbf b}lgs b'O{ 306f eGbf a9L jf ;fd'bflos ;]jfsf]

cjlwe/ Ps ;o 306feGbf a9L sfddf nufpg] u/L lg0f{o ug{ xF'b}g .

-*_ P]gsf] bkmf @( sf] pkbkmf -!_ sf] v08 -r_ adf]lhd afnaflnsfnfO{

afn sNof0f clwsf/Lsf] ;'k/Lj]If0f / lgb]{zgdf /xg] u/L 5f8\bf cfjZos

zt{x¿;d]t tf]Sg ;lsg]5 . To:tf] zt{sf] kfngf eP gePsf] ;'kl/j]If0f ug'{

;DalGwt afn sNof0f clwsf/Lsf] st{Ao x'g]5 .

-(_ P]gsf] bkmf @( sf] pkbkmf -!_ sf] v08 -5_ adf]lhd afnaflnsfnfO{

afa', cfdf, kl/jf/sf] cGo ;b:o jf ;+/Ifssf] lhDdf nufpFbf afnaflnsfn] ug{ x'g]

/ gx'g] s'/fx¿ v'nfO ;xdltsf]]] sfuh u/fpg' kg]{5 .

-!)_ P]gsf] bkmf @& sf] pkbkmf -!_ sf] v08 -s_ / -v_ sf] cwLgdf /xL

pklgod -^_ adf]lhd ul/Psf] lbzfGt/sf] lg0f{o pk/ lrQ ga'em\g] kIfn] To:tf]

lg0f{o ePsf] ldltn] tL; lbgleq afn cbfntdf k'g/fj]bg ug{ ;Sg]5 .

!)= cleof]hg;DaGwL Joj:yf M -!_ s;"/hGo sfo{sf] cf/f]ksf] cg';Gwfgaf6 To:tf]

cf/f]k nfu]sf] afnaflnsf pk/ k|rlnt sfg"g adf]lhd d'2f rnfpg' kg{] b]lvPdf

cg';Gwfg clwsf/Ln] ;DalGwt cleof]hgstf{ ;dIf k|rlnt sfg"g adf]lhdsf]

9fFrfdf k|ltj]bg ;lxt ldl;n k]z ug'{ kg]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd k]z x'g cfPsf] cg';Gwfg k|ltj]bg ;lxtsf]

ldl;naf6 d'2f rnfpg' kg]{ b]lvPdf ;DalGwt cleof]hgstf{n] k|rlnt sfg"g

adf]lhdsf] 9fFrfdf ;DalGwt afn cbfntdf cleof]u kq btf{ ug'{ kg]{5 .

-#_ pklgod -@_ adf]lhd cleof]u kq btf{ ubf{ ;fdflhs cWoog

k|ltj]bg;d]t ;fy} k]z ug'{ kg]{5 .

!!= afnaflnsfsf] ;fydf pd]/ k'u]sf JolQm ;d]t k|ltjfbL ePdf M -!_ s'g} s;"/hGo

sfo{sf] cf/f]k nfuL cg';Gwfg eO/x]sf afnaflnsfsf] ;fydf pQm s;"/df pd]/

k'u]sf JolQm ;d]t k|ltjfbL ePdf cleof]hgstf{n] afnaflnsfsf] xsdf afn

cbfntdf cleof]ukq btf{ u/L pd]/ k'u]sf JolQmsf] xsdf k|rlnt sfg"g adf]lhd

Page 7: afn Gofo ;Dkfbg -sfo{ljlw lgodfjnL, @)&^

www.lawcommission.gov.np

7

To:tf] d'2fsf] sf/afxL, ;'g'jfO / lsgf/f ug]{ clwsf/If]q /x]sf] cbfntdf cleof]ukq

btf{ ug'{ kg]{5 .

-@_ afn cbfntsf] u7g gx'Fb} s;"/hGo sfo{sf] cf/f]k nfu]sf afnaflnsf

;lxt pd]/ k'u]sf JolQm ;d]t ;+nUg eO{ To:tf] JolQmnfO{ ;d]t k|ltjfbL agfO{

cleof]u kq btf{ x'g cfPsf]df s;"/hGo sfo{sf] cf/f]k nfu]sf] afnaflnsfsf] xsdf

afn Ohnf;df / pd]/ k'u]sf JolQmsf] xsdf k|rlnt sfg"g adf]lhd pQm d'2fsf]

sf/afxL, ;'g'jfO / lsgf/f ug]{ clwsf/If]q /x]sf] cbfntdf btf{ ug'{ kg]{5 .

-#_ of] lgodfjnL k|f/De x'Fbfsf avt lhNnf cbfntdf ljrf/fwLg s'g} d'2fdf

afnaflnsf ;lxt pd]/ k'u]sf JolQm ;d]t k|ltjfbL /x]sf] ePdf afnaflnsfsf] xsdf

afn Ohnf;af6 / pd]/ k'u]sf JolQmsf] xsdf afn Ohnf; x]g]{ GofofwLzsf]

Ohnf;af6 To:tf] d'2fsf] k|rlnt sfg"g adf]lhd sf/afxL, ;'g'jfO / lsgf/f ug{

afwf kg{] 5}g .

-$_ of] lgodfjnL k|f/De x'Fbfsf avt lhNnf cbfnt afx]s cGo cbfnt jf

Goflos lgsfodf ;'? sf/afxL / lsgf/fsf] qmddf ljrf/fwLg s'g} d'2fdf afnaflnsf

;lxt pd]/ k'u]sf JolQm ;d]t k|ltjfbL ePdf pd]/ k'u]sf JolQmsf] xsdf 5'§} ldl;n

v8f u/L ;f]xL cbfnt jf Goflos lgsfoaf6 / afnaflnsfsf] xsdf afn cbfntdf

d'2f :yfgfGt/0f u/L d'2fsf] sf/afxL, ;'g'jfO / lsgf/f ug'{ kg]{5 .

-%_ o; lgodfjnLdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg lhNnf

cbfntsf] ;fdfGo Ohnf; jf cGo lgsfodf ;'? sf/afxL / lsgf/fsf] qmddf

ljrf/fwLg s'g} d'2fdf afnaflnsf dfq k|ltjfbL ePsf] d'2f afn cbfntdf

:yfgfGt/0f u/L d'2fsf] sf/afxL, ;'g'jfO / lsgf/f ug{ afwf k/]sf] dflgg] 5}g .

t/ To;/L d'2f :yfgfGt/0f ePs} cfwf/ sf/0fn] dfq klxn] eP u/]sf

sf/afxL cdfGo jf ab/ ePsf] dflgg] 5}g .

!@= cleof]ukq tyf k|df0fsf] k|ltlnlk lbg' kg]{ M -!_ s;"/hGo sfo{sf] cf/f]k nfu]sf]

afnaflnsf lj?4 cleof]ukq bfo/ eP kl5 afn cbfntn] To:tf] cleof]ukq tyf

tT;DaGwL lnvt k|df0fsf] Ps Ps k|lt afnaflnsfsf] afa', cfdf jf kl/jf/sf] ;b:o

jf ;+/IfsnfO{ t'?Gt lbg' kg]{5 .

Page 8: afn Gofo ;Dkfbg -sfo{ljlw lgodfjnL, @)&^

www.lawcommission.gov.np

8

-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] cleof]ukq tyf tT;DaGwL k|df0fsf k|ltlnlk

afnaflnsfsf] afa', cfdf, kl/jf/sf] ;b:o jf ;+/Ifs cfkm+} afn cbfntdf pkl:yt

eO{ a'em\g ;Sg]5g\ .

-#_ pklgod -!_ adf]lhd cleof]ukq tyf tT;DaGwL k|df0fsf] k|ltlnlk

lbgsf] nflu afnaflnsfsf] afa', cfdf jf kl/jf/sf] ;b:o jf ;+/Ifs ge]l6Pdf jf

lghx¿n] To:tf] k|ltlnlk a'em\g grfx]df To:tf] k|ltlnlk afnaflnsfsf] sfg"g

Joj;foLnfO{ pknAw u/fpg' kg]{5 .

kl/R5]b–#

;dfh;]jL, afn dgf]lj1 jf afn ljz]if1sf] of]Uotf, lgo'lQm tyf ;]jfsf] zt{

!#= ;dfh;]jLsf] of]UotfM -!_ afn Ohnf;df ;dfh;]jLsf] ¿kdf ;xefuL x'g] JolQmsf]

of]Uotf b]xfo adf]lhd x'g]5 M–

-s_ dfGotf k|fKt ljZjljBfnoaf6 ;fdflhs sfo{, afn ljsf; jf afn

clwsf/sf] ljifo lnO{ sDtLdf :gfts tx jf ;f];/xsf] pkflw k|fKt

u/]sf] jf dfGotf k|fKt ljZjljBfnoaf6 s'g} ljifodf sDtLdf

:gfts tx jf ;f];/xsf] pkflw k|fKt u/L afnclwsf/ jf

;dfh;]jfsf ;DaGwdf sDtLdf Ps dlxgfsf] tfnLd k|fKt u/]sf],

-v_ kmf}hbf/L s;"/df cbfntaf6 ;hfo gkfPsf] .

-@_ pklgod -!_ sf] v08 -s_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg lxdfnL

lhNnfdf :gfts tx jf ;f];/x pQL0f{ u/]sf] JolQm pknAw x'g g;s]df sDtLdf

k|df0fkq tx pQL0f{ u/L afnclwsf/ jf ;dfh;]jfsf ;DaGwdf sDtLdf Ps

dlxgfsf] tfnLd k|fKt u/]sf] JolQmnfO{ lgo'Qm ug{ afwf kg{] 5}g .

!$= afn dgf]lj1 jf afn ljz]if1sf] of]Uotf M -!_ afn Ohnf;df afn dgf]lj1 jf afn

ljz]if1sf] ¿kdf ;xefuL x'g] JolQmsf] of]Uotf b]xfo adf]lhd x'g]5 M–

-s_ dfGotf k|fKt ljZjljBfnoaf6 dgf]lj1fg ljifo lnO{ sDtLdf

:gfts tx jf ;f];/xsf] pkflw k|fKt u/]sf] jf dfGotf k|fKt

ljZjljBfnoaf6 s'g} ljifodf sDtLdf :gfts tx jf ;f];/xsf]

Page 9: afn Gofo ;Dkfbg -sfo{ljlw lgodfjnL, @)&^

www.lawcommission.gov.np

9

pkflw k|fKt u/L afnclwsf/ jf dgf]lj1fgsf ;DaGwdf sDtLdf b'O{

dlxgfsf] tfnLd k|fKt u/]sf],

-v_ kmf}hbf/L s;"/df cbfntaf6 ;hfo gkfPsf] .

-@_ pklgod -!_ sf] v08 -s_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg lxdfnL

lhNnfdf :gfts tx jf ;f] ;/x pQL0f{ u/]sf] JolQm pknAw x'g g;s]df sDtLdf

k|df0fkq tx pQL0f{ u/L afn clwsf/ jf dgf]lj1fgsf ;DaGwdf sDtLdf b'O{

dlxgfsf] tfnLd k|fKt u/]sf JolQmnfO{ lgo'Qm ug{ afwf kg]{ 5}g .

!%= ;dfh;]jL tyf afn dgf]lj1 jf afn ljz]if1sf] lgo'lQm M -!_ k|To]s afn Ohnf;df

/xg] ;dfh;]jL tyf afn dgf]lj1 jf afn ljz]if1 5gf}6 ug]{ k|of]hgsf] nflu lhNnf

cbfntn] tL; lbgsf] ;fj{hlgs ;"rgf k|sfzg u/L lgod !# jf !$ adf]lhd

of]Uotf k'u]sf P]gsf] bkmf ^@ adf]lhd ;dfh;]jL, afn dgf]lj1 jf afn ljz]if1sf]

¿kdf ;"rLs[t ePsf JolQmx¿dWo]af6 b/vf:t cfXjfg ug'{ kg]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd k/]sf b/vf:tdWo]] cfjZos 5fglag u/L pko'Qm

b]lvPsf ;dfh;]jL / afn dgf]lj1nfO{ lhNnf cbfntn] afn Ohnf;df /xg]

;dfh;]jL tyf afn dgf]lj1 jf afn ljz]if1sf] ¿kdf lgo'lQm lbg]5 / To;/L

lgo'lQm ePsf ;dfh;]jL tyf afn dgf]lj1 jf afn ljz]if1nfO{ g]kfn ;/sf/n] tf]s]

adf]lhdsf] ;'ljwf lhNnf cbfntn] pknAw u/fpg]5 .

-#_ pklgod -@_ adf]lhd lgo'Qm ePsf ;dfh;]jL tyf afn dgf]lj1 jf afn

ljz]if1sf] ljj/0f ;lxtsf] hfgsf/L lhNnf cbfntn] ;jf{]Rr cbfnt / ;ldltnfO{

lbg' kg]{5 .

-$_ o; lgod adf]lhd lgo'Qm ePsf ;dfh;]jL tyf afndgf]lj1 jf afn

ljz]if1sf] nflu afn Gofo sfo{ljlw tyf afnGofo ;Dkfbgsf] ljifodf ;ldltn]

cfjZos cled'vLs/0f sfo{qmd ;~rfng ug{ ;Sg]5 .

!^= ;dfh;]jL, afn dgf]lj1 jf afn ljz]if1sf] kbfjlw M ;dfh;]jL, afn dgf]lj1 jf

afn ljz]if1sf] kbfjlw rf/ jif{sf] x'g]5 / lghx¿sf] k'gM lgo'lQm x'g ;Sg]5 .

!&= ;dfh;]jL / afn dgf]lj1 jf afn ljz]if1nfO{ x6fpg ;Sg]M -!_ lgod !^ df h'g;'s}

s'/f n]lvPsf] eP tfklg lgod !% sf] pklgod -@_ adf]lhd lgo'Qm ePsf

Page 10: afn Gofo ;Dkfbg -sfo{ljlw lgodfjnL, @)&^

www.lawcommission.gov.np

10

;dfh;]jL, afn dgf]lj1 jf afn ljz]if1nfO{ b]xfosf] cj:yfdf ;DalGwt lhNnf

cbfntn] x6fpg ;Sg]5 M–

-s_ v/fa cfr/0f ePdf,

-v_ sfo{Ifdtfsf] cefj ePdf,

-u_ OdfGbf/L k"j{s kbLo st{Jo kfngf gu/]df, jf

-3_ afn cbfnt jf afn Ohnf;df a:g ;"lrt ubf{ dgfl;a dflkmssf]

sf/0f lagf nuftf/ tLg k6s;Dd pkl:yt gePdf .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd x6fpg' k"j{ ;DalGwt lhNnf cbfntn] ;DalGwt

;b:onfO{ ;'g'jfOsf] df}sf lbg' kg]{5 .

-#_ lgod !% sf] pklgod -@_ adf]lhd lgo'Qm ePsf ;dfh;]jL, afn

dgf]lj1 jf afn ljz]if1n] cfkm" ;f] kbdf /xL sfd ug{ g;Sg] Aoxf]/fsf] lnlvt

hfgsf/L ;DalGwt lhNnf cbfntnfO{ lbP/ kbaf6 cnu x'g ;Sg]5 / ;DalGwt

cbfntn] To;/L kbaf6 cnu ePsf] hfgsf/L ;ldltnfO{ lbg' kg]{5 .

kl/R5]b–$

afn cbfntsf] clwsf/ If]qsf] k|of]u, d'2fsf] ;'g'jfO tyf k'g:yf{ksLo Gofo

!*= clwsf/If]qsf] k|of]u M -!_ afn Ohnf;sf] clwsf/ If]qsf] k|of]u GofofwLz, ;dfh;]jL,

afn dgf]lj1 jf afn ljz]if1n] ;fd"lxs ¿kdf ug]{5g\ .

-@_ pklgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg afn Ohnf;df

;dfh;]jL, afn dgf]lj1 jf afn ljz]if1 pknAw gePsf] jf cGo s'g} sf/0fn]

cg'kl:yt /x]sf] cj:yfdf klg GofofwLzn] d'2fsf] ;'g'jfO, sf/afxL / lsgf/f ug{

afwf kg{] 5}g .

-#_ d'2fsf] ;'g'jfO ubf{ GofofwLz, ;dfh;]jL, afn dgf]lj1 jf afn

ljz]if1aLr dt}So gePdf sfg"gL k|Zgdf GofofwLzsf] lg0f{o dfGo x'g]5 .

-$_ kmf}hbf/L s;"/ -;hfo lgwf{/0f tyf sfof{Gjog_ P]g, @)&$ adf]lhd

;hfo lgwf{/0f ug'{ kg]{ cj:yf ePdf GofofwLzn] ;dfh;]jL, afn dgf]lj1 jf afn

ljz]if1sf] /fo ;d]tnfO{ ljrf/ u/L lgwf{/0f ug]{5 .

Page 11: afn Gofo ;Dkfbg -sfo{ljlw lgodfjnL, @)&^

www.lawcommission.gov.np

11

-%_ afn Ohnf;sf nflu lgo'Qm ePsf ;dfh;]jL tyf afn dgf]lj1 jf afn

ljz]if1 cfkm+"n] ;fdflhs, dgf];fdflhs jf dgf]j}1flgs cWoog k|ltj]bg k]z u/]sf]

afnaflnsf kIf /x]sf] d'2f / k|rlnt sfg"g adf]lhd x]g{ gldNg] d'2fsf] ;'g'jfO

k|lqmofdf ;xefuL x'g kfpg] 5}gg\ .

!(= afn cbfntn] lbzfGt/ ug{ ;Sg] M -!_ afn cbfntn] P]gsf] bkmf @& adf]lhd

s;"/hGo sfo{sf] cleof]u nfu]sf] afnaflnsfsf] ;jf{]Qd lxtsf] nflu lbzfGt/ ug{

dgfl;a b]v]df d'2fsf] sf/afxL h'g;'s} cj:yfdf /x]sf] ePklg P]gsf] bkmf @* sf]

cj:yf ljrf/ u/L bkmf @( sf] s'g} k|lqmof cjnDag ug{] u/L cg';"rL–& adf]lhdsf]

9fFrfdf lbzfGt/sf] lg0f{o ug{ ;Sg]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd lbzfGt/ ug{] lg0f{o ubf{ To;sf] cfwf/, sf/0f tyf

lbzfGt/sf] k|lqmof, kLl8tnfO{ ePsf] xflg gf]S;fgL afktsf] Ifltk"lt{, lbzfGt/

ul/Psf] afnaflnsf lbzfGt/ k|lqmofdf lg/Gt/ /x] g/x]sf] cg'udg ug{] k|lqmof v'nfO

lgod ( sf] pklgod -&_, -*_ / -(_ sf] Joj:yfsf] cwLgdf /xL lg0f{o ug{' kg{]5 .

-#_ P]gsf] bkmf @& sf] pkbkmf -!_ sf] v08 -u_ sf] cwLgdf /xL pklgod -!_

/ -@_ adf]lhd ul/Psf] lbzfGt/sf] lg0f{o pk/ lrQ ga'em\g] kIfn] To:tf] lg0f{o

ePsf] ldltn] tL; lbgleq pRr cbfntdf k'g/fj]bg ug{ ;Sg]5 .

@)= aGb Ohnf;df ;'g'jfO x'g]M -!_ s;"/hGo sfo{sf] cleof]u nfu]sf] afnaflnsfsf]

d'2fdf P]gsf] bkmf #% adf]lhd aGb Ohnf;df ;'g'jfO ul/g]5 . o;/L ;'g'jfO ubf{

afnaflnsf;Fu} lghsf] afa', cfdf, kl/jf/sf] ;b:o, ;+/Ifs jf lghsf] sfg"g

Joj;foL, ;/sf/L jlsn, d'2fsf] kLl8t kIf / lghsf] sfg"g Joj;foL tyf cbfntn]

cg'dlt lbPsf JolQmnfO{ dfq k|j]z cg'dlt lbOg]5 .

-@_ afnaflnsfnfO{ ;f]wk'5 ubf{ afn cbfntsf] 5'§} sf]7fdf Sofd]/f h8fg

u/L afnaflnsfnfO{ ;f]xL sf]7fdf ;f]wk'5 u/L To;/L ;f]lwPsf] s'/f Ohnf;sf] kbf{ -

l:qmg_ df b]lvg] Joj:yf ug{ ;lsg]5 .

-#_ pklgod -@_ adf]lhd ;f]wk'5 ug{ afn dgf]lj1 jf afnaflnsf;Fu ;xh

¿kdf ;~rf/ jf ;+jfb ug{ ;Sg] JolQmnfO{ afn cbfntn] tf]Sg ;Sg]5 . o;/L JolQm

tf]Sbf pknAw eP;Dd afn Gofo;DaGwL tfnLd k|fKt JolQmnfO{ tf]Sg' kg{]5 .

Page 12: afn Gofo ;Dkfbg -sfo{ljlw lgodfjnL, @)&^

www.lawcommission.gov.np

12

-$_ pklgod -#_ adf]lhd ;f]wk'5 ubf{ afnaflnsf;Fu} lghsf] afa', cfdf,

;+/Ifs jf sfg"g Joj;foL a:g ;Sg]5g\ .

@!= d'2fsf] ;'g'jfO M -!_ P]gsf] bkmf @^ sf] pkbkmf -!_ adf]lhd ;'g'jfOsf] l;nl;nfdf

afnaflnsfnfO{ k|fKt clwsf/sf] sfof{Gjog x'g] u/L d'2fsf] ;'g'jfO ug{' kg{]5 .

-@_ afn cbfntn] ;'g'jfO ubf{ cf/f]lkt afnaflnsfnfO{ s;"/hGo sfo{sf]

k|s[lt / k|fKt ;fIfL k|df0fsf ;DaGwdf hfgsf/L lbg' kg]{5 .

-#_ ;'g'jfO ubf{ afnaflnsfn] cfÇgf] s'/f /fVg rfx]df ;f]sf nflu df}sf lbg'

kg]{5 .

-$_ ;'g'jfOdf pkl:yt kLl8t kIfn] s'g} s'/f JoQm ug{ jf /fVg rfx]df ;f]sf

nflu df}sf lbg' kg]{5 .

@@= k|df0f a'em\g] M -!_ afnaflnsf lj?4 nufOPsf] cleof]u v08g ug]{ k|df0f cfkm+";Fu

ePdf To:tf] k|df0f a'emL kfpgsf] nflu afn cbfnt;dIf hf];'s}n] lgj]bg lbg

;Sg]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd lgj]bg k|fKt ePdf afn cbfntn] To:tf] k|df0f k]z

ug{ cg'dlt lbg ;Sg]5 .

-#_ afnaflnsf lj?4 cleof]ukq bfo/ ubf{ ;fdflhs, dgf];fdflhs jf

dgf]j}1flgs k|ltj]bg ;+nUg u/]sf] gb]lvPdf afn cbfntn] To:tf] k|ltj]bg tof/

u/L k]z ug{ To:tf] ;]jf k|bfg ug]{ JolQm jf afnaflnsfsf] xslxt ;+/If0f ug{

k|rlnt sfg"g adf]lhd ul7t ;ª\3 ;+:yfnfO{ cfb]z lbg ;Sg]5 .

@#= ;fIfL a'em\g] M afnaflnsfn] cfÇgf] tkm{af6 cfkm+}+ ;fIfL pkl:yt u/fpgsf] nflu

lgj]bg lbPdf afn cbfntn] To:tf] ;fIfL pkl:yt u/fpg cg'dlt lbg ;Sg]5 .

@$= kLl8t / ;fIfL ;+/If0fsf] nflu cfb]z lbg ;Sg] M -!_ afn cbfntn] d'2fsf] sf/afxL

/ ;'g'jfOsf] l;nl;nfdf kLl8t afnaflnsfnfO{ P]gsf] bkmf @% adf]lhd k|fKt

clwsf/sf] sfof{Gjog ug{ tyf ;fIfL afnaflnsfsf] ;+/If0fsf] nflu pko'Qm cfb]z

lbg ;Sg]5 .

-@_ afn cbfntn] d'2fsf] s'g} klg r/0fdf kLl8t afnaflnsfnfO{ k'g:yf{kgf

ug{ pko'Qm / cfjZos cfb]z ug{ ;Sg]5 .

Page 13: afn Gofo ;Dkfbg -sfo{ljlw lgodfjnL, @)&^

www.lawcommission.gov.np

13

@%= afnaflnsfsf] clwsf/sf] ;+/If0fsf] nflu cfb]z lbg ;Sg] M -!_ afn cbfntn] d'2fsf]

s'g} klg r/0fdf s;"/hGo sfo{sf] cf/f]k nfu]sf afnaflnsfsf] clwsf/sf] ;+/If0fsf]

nflu pko'Qm / cfjZos cfb]z lbg ;Sg]5 .

-@_ afn cbfntn] d'2fsf] s'g} klg r/0fdf s;"/hGo sfo{sf] cf/f]k nfu]sf

afnaflnsfnfO{ k'g:yf{kgf ug{ pko'Qm / cfjZos cfb]z lbg ;Sg]5 .

-#_ afn cbfntn] s;"/hGo sfo{sf] cf/f]k nfu]sf afnaflnsfsf] P]g

adf]lhdsf] s'g} clwsf/sf] sfof{Gjog cg';Gwfg clwsf/L jf ;/sf/L jlsnn] gu/]sf]

hfgsf/L ;DalGwt kIfn] u/fPdf To:tf] clwsf/sf] sfof{Gjog ug{ ;DalGwt

clwsf/LnfO{ cfb]z lbg ;Sg]5 .

@^= km};nf ug'{ kg]{ M afn cbfntaf6 sf/afxL / ;'g'jfO ePsf] d'2fdf P]gsf] bkmf #& sf]

cwLgdf /xL cg';"rL–* adf]lhdsf] 9fFrfdf km};nf ug'{ kg]{5 .

@&= km};nf sfof{Gjog ;DaGwL Joj:yf M o; lgodfjnL adf]lhd ePsf] km};nfsf]

sfof{Gjog k|rlnt sfg"g adf]lhd x'g]5 .

@*= lgMz'Ns k|ltlnlk lbg' kg]{ M afn cbfntn] km};nfsf] k|ltlnlk ;DalGwt afnaflnsf

jf lghsf] afa', cfdf, kl/jf/sf] ;b:o, ;+/Ifs jf sfg"g Joj;foLnfO{ lgMz'Ns

pknAw u/fpg' kg]{5 .

@(= k'g:yf{ksLo Gofo ;DaGwL Joj:yf M -!_ afn Gofo ;Dkfbgsf] qmddf lbzfGt/ ubf{,

km};nf ubf{ / ;hfo sfof{Gjog ubf{;d]t k'g:yf{ksLo Gofosf l;4fGtnfO{ afn Gofo

k|0ffnLsf] cfwf/e"t l;4fGtsf] ¿kdf cg';/0f ul/g]5 .

-@_ afn Gofo ;Dkfbg ubf{ s;"/hGo sfo{af6 ;[lht cfk/flws bfloTjsf]

lgwf{/0f, kLl8tsf] Gofo kfpg] xssf] ;Ddfg / s;"/hGo sfo{af6 k|efljt kIfsf]

;dfhdf k'g:yf{kgfsf] ;'lglZrttfsf] nflu pko'Qm pkfosf] ?kdf k'g:yf{ksLo

GofonfO{ cjnDag ul/g]5 .

-#_ pklgod -!_ / -@_ adf]lhd k'g:yf{ksLo Gofosf] cg';/0f ubf{ b]xfosf

dWo] s'g} jf ;a} pkfox¿ cjnDag ug]{ u/L afn cbfntn] cfb]z lbg ;Sg]5 M–

-s_ kLl8t, kL8s, lghx¿sf] kl/jf/, 36gfkZrft\ p2f/ Pj+ pkrf/df

;+nUg JolQm / ;xhstf{;d]tsf] ;xeflutfdf s;"/ ubf{sf]

Page 14: afn Gofo ;Dkfbg -sfo{ljlw lgodfjnL, @)&^

www.lawcommission.gov.np

14

kl/l:ylt, sf/0f, x'g uPsf] Iflt, pkrf/ ubf{ nfu]sf] vr{ ;d]tsf]

ljifodf 5nkmn u/fpg],

-v_ kLl8t / k|efljt kIfnfO{ k'u]sf] IfltnfO{ d"NofÍg u/L Ifltsf] /sd

olsg ug{ ;Dej ePdf To:tf] /sd e/fO lbg],

-u_ k]zfut sfd sf/afxL ug{ g;Sg] u/L kLl8tsf] Ifdtf x|f; ePsf]

jf lghsf] xs nfUg] ;DklQ xflg gf]S;fgL x'g uPsf]df k|ToIf xflg

gf]S;fgL s;"/bf/af6 e/fO lbg],

-3_ cfjZos b]lvPsf cGo pko'Qm pkfo cjnDag u/fpg] .

-$_ k'g:yf{ksLo Gofosf cGo cfwf/ / k|lqmof ;jf]{Rr cbfntn] agfPsf]

lgb]{lzsfdf Joj:yf eP adf]lhd x'g]5 .

kl/R5]b–%

s]Gb|Lo afn Gofo ;ldltsf] u7g tyf sfd, st{Jo / clwsf/

#)= s]Gb|Lo afn Gofo ;ldlt M -!_ afn Gofo;Fu ;DalGwt ljleGg lgsfosf aLr ;dGjo

ug{ P]gsf] bkmf $^ adf]lhd /xg] s]Gb|Lo afn Gofo ;ldltsf] u7g b]xfo adf]lhd

x'g]5 M–

-s_ k|wfg GofofwLzn] tf]s]sf] ;jf]{Rr cbfntsf]

GofofwLz

— cWoIf

-v_ ;lrj, sfg"g, Gofo tyf ;+;bLo dfldnf dGqfno — ;b:o

-u_ ;lrj, u[x dGqfno — ;b:o

-3_ ;lrj, dlxnf, afnaflnsf tyf h]i7 gful/s

dGqfno

— ;b:o

-ª_ gfoa dxfGofoflwjQmf, dxfGofoflwjQmfsf] sfof{no — ;b:o

-r_ k|x/L cltl/Qm dxflg/LIfs, k|x/L k|wfg sfof{no — ;b:o

-5_ /fli6«o afn clwsf/ kl/ifb\sf] k|zf;sLo k|d'vsf]

?kdf sfd ug]{ kbflwsf/L

— ;b:o

-h_ ;ldltsf cWoIfn] dgf]gog u/]sf] sDtLdf Ps

dlxnf;lxt tLg hgf

— ;b:o

Page 15: afn Gofo ;Dkfbg -sfo{ljlw lgodfjnL, @)&^

www.lawcommission.gov.np

15

-em_ d'Vo /lhi6«f/n] tf]s]sf] ;jf]{Rr cbfntsf]

/lh:6«f/

—;b:o–;lrj

-@_ b]xfosf] of]Uotf ePsf] JolQm pklgod -!_ sf] v08 -h_ adf]lhdsf]

;b:odf dgf]gog x'g ;Sg]5 M–

-s_ dfGotf k|fKt ljZjljBfnoaf6 ;fdflhs sfo{, dgf]lj1fg, sfg"g jf

;dfhzf:q ljifo lnO{ sDtLdf :gftsf]Q/ pkflw xfl;n u/]sf],

-v_ afn clwsf/ jf afn Gofosf] If]qdf sDtLdf kfFr jif{ sfo{ u/]sf],

/

-u_ kmf}hbf/L s;"/df ;hfo gkfPsf] .

-#_ pklgod -!_ sf] v08 -h_ adf]lhd dgf]gLt ;b:osf] kbfjlw b'O{ jif{sf]

x'g]5 / lghsf] k'gM dgf]gog x'g ;Sg]5 .

-$_ ;ldltsf] a}7s ;DaGwL sfo{ljlw ;ldlt cfkm+}Fn] lgwf{/0f u/] adf]lhd

x'g]5 .

-%_ ;ldltn] cfjZostf cg';f/ afnGofo;Fu ;DalGwt JolQmnfO{ ;ldltsf]

a}7sdf cfdGq0f ug{ ;Sg]5 .

#!= ;ldltsf] sfd, st{Jo / clwsf/ M ;ldltsf] sfd, st{Jo / clwsf/ b]xfo adf]lhd

x'g]5 M–

-s_ afn Gofo k|0ffnLsf] ;'b[9Ls/0f / ljsf;sf nflu cfjZos kg]{

sfg"gL tyf gLltut Joj:yf ug{ g]kfn ;/sf/, k|b]z ;/sf/ tyf

:yfgLo txnfO{ cfjZos ;'emfj tyf k/fdz{ lbg],

-v_ afn clwsf/ / afn Gofosf] ljifonfO{ g]kfnsf ljZjljBfno,

ljBfno tyf z}lIfs ;+:yfsf kf7\Øqmddf ;dfj]z ug{

ljZjljBfno, g]kfn ;/sf/, k|b]z ;/sf/ tyf :yfgLo txnfO{

cg'/f]w ug]{,

-u_ afn clwsf/ / afn Gofosf] If]qdf g]kfndf sfo{/t /fli6«o tyf

cGt/f{li6«o ;ª\3 ;+:yfx¿af6 ug{' kg{] sfo{qmdx¿sf] ;DaGwdf

cfjZostf cg'¿k dfu{lgb{]z tyf ;dGjo / ;xsfo{ ug{],

Page 16: afn Gofo ;Dkfbg -sfo{ljlw lgodfjnL, @)&^

www.lawcommission.gov.np

16

-3_ afn Gofo ;DkfbgnfO{ l56f]5l/tf] k|efjsf/L ¿kdf ;~rfng ug{sf

nflu afn Gofosf] If]qdf ;+nUg x'g] lgsfodf sfo{/t ;/sf/L tyf

u}/;/sf/L JolQm tyf ;+:yfnfO{ afn Gofosf ;Gbe{df ljsl;t

gjLg b[li6sf]0f / sfo{qmdaf/] hfgsf/L u/fpg Ifdtf clej[l4sf

sfo{qmd ;~rfng ug]{, u/fpg],

-ª_ afn Gofo ;Dkfbgdf ;+nUg x'g] lgsfo jf clwsf/Laf6 ;Dkfbg

ePsf ;]jf / sfo{x¿sf] :t/;DaGwL /]vb]v tyf Joj:yfkg

;DaGwL sfd sf/afxL ug]{, u/fpg],

-r_ lhNnf afn Gofo ;ldlt, afn ;'wf/ u[x jf afn Gofosf] If]qdf

sfd ug]{ cGo lgsfox¿sf] cg'udg, ;'kl/j]If0f ug]{ tyf pko'Qm

lgb]{zg lbg],

-5_ afn clwsf/ tyf afn Gofosf] ;DaGwdf cfjZos cWoog,

cg';Gwfg ug]{ tyf k':ts, ;|f]t ;fdu|L, hg{n cflb k|sfzg ug]{,

-h_ afn clwsf/ / afn Gofo ;DaGwL ljleGg tflnd tyf

;r]tgfd"ns sfo{qmdx¿ ;~rfng ug]{, u/fpg],

-em_ afn Gofo ;Dkfbgsf] ;Gbe{df /x]sf ;d:of ;dfwfgsf] nflu

;DalGwt lgsfonfO{ cfjZos ;'emfj lbg] jf l;kmfl/; ug]{,

-`_ afn ;'wf/ u[x tyf lgu/fgL sIfsf] ;~rfng ;DaGwL dfkb08

lgwf{/0f ug]{ / sfof{Gjogsf] nflu dfu{bz{g ug]{,

-6_ P]gsf] k|efjsf/L sfof{Gjogdf cfjZos lgb{]zg lbg] .

#@= ;ldltsf] ;lrjfnoM -!_ ;ldltsf] ;lrjfno ;jf]{Rr cbfntn] tf]s]sf] :yfgdf

/xg]5 . ;lrjfnon] afn cbfnt, afn ;'wf/ u[x, lhNnf afn Gofo ;ldlt ;d]tsf]

;Dks{ laGb'sf] ¿kdf sfd ug]{5 .

-@_ ;ldltsf] sfd sf/afxL ;'rf¿ ¿kn] ;~rfng ug{ ;jf]{Rr cbfntn]

g]kfn Gofo ;]jf, Gofo ;d"xsf /fhkqfª\lst clws[tnfO{ ;ldltsf] ;lrjfnosf]

sfdsfh ug{ tf]Sg ;Sg]5 . ;lrjfnosf] nflu cfjZos kg]{ cGo sd{rf/L ;jf]{Rr

cbfntn] pknAw u/fpg] 5 .

Page 17: afn Gofo ;Dkfbg -sfo{ljlw lgodfjnL, @)&^

www.lawcommission.gov.np

17

-#_ pklgod -@_ adf]lhd tf]lsPsf] sd{rf/Ln] afn Gofo k|zf;g ;DaGwL

sfd ug]{5 / lghsf] cGo sfd, st{Jo tyf clwsf/ ;ldltsf cWoIfn] tf]s]adf]lhd

x'g]5 .

##= lj1sf] ;xof]u lng ;Sg] M ;ldltn] afn Gofosf] k|efjsf/L sfof{Gjogsf] nflu afn

Gofosf] If]qdf sfo{/t /fli6«o tyf cGt/f{li6«o lj1x¿af6 cfjZos k/fdz{ / ;xof]u

lng ;Sg]5 .

kl/R5]b–^

lhNnf afn Gofo ;ldltsf] u7g tyf sfd, st{Jo / clwsf/

#$= lhNnf afn Gofo ;ldlt M -!_ P]gsf] bkmf $& adf]lhd k|To]s lhNnfdf /xg] lhNnf

afn Gofo ;ldltsf] u7g b]xfo adf]lhd x'g]5 M–

-s_ ;DalGwt lhNnfsf] jl/i7td lhNnf GofofwLz — cWoIf

-v_ ;DalGwt lhNnfsf] k|d'v lhNnf clwsf/L — ;b:o

-u_ lhNnfsf] ;b/d'sfd /x]sf] :yfgLo txsf] Goflos

;ldltsf] ;+of]hs

— ;b:o

-3_ ;DalGwt lhNnfsf] lhNnf GofoflwjQmf — ;b:o

-ª_ ;DalGwt lhNnfsf] lhNnf k|x/L sfof{nosf] k|d'v — ;b:o

-r_ ;DalGwt lhNnfsf] lhNnf af/ P;f]l;Pgsf] cWoIf — ;b:o

-5_ afnaflnsfsf] If]qdf sfo{/t ;DalGwt lhNnfsf

;+:yfsf] k|ltlglwTj x'g] u/L sDtLdf Ps hgf

dlxnf;lxt tLg hgf

— ;b:o

-h_ ;DalGwt lhNnfsf afndgf]lj1 dWo]af6 Ps hgf — ;b:o

-em_ ;DalGwt lhNnfsf ;dfh;]jLdWo]af6 Ps hgf — ;b:o

-`_ ;DalGwt lhNnfsf] afn sNof0f clwsf/LdWo]af6 Ps

hgf

— ;b:o

-6_ ;DalGwt lhNnfsf] k|f]j]zg clwsf/L — ;b:o

-7_ ;DalGwt lhNnfleq /x]sf afn ;'wf/ u[xsf k|d'v — ;b:o

-8_ ;|]:t]bf/, lhNnf cbfnt — ;b:o–;lrj

Page 18: afn Gofo ;Dkfbg -sfo{ljlw lgodfjnL, @)&^

www.lawcommission.gov.np

18

-@_ b]xfosf] of]Uotf ePsf] JolQm pklgod -!_ sf] v08 -5_, -h_ / -em_

adf]lhdsf] ;b:odf dgf]gog x'g ;Sg]5 M–

-s_ dfGotf k|fKt ljZjljBfnoaf6 sDtLdf :gfts pkflw xfl;n u/]sf],

-v_ afn clwsf/ jf afn Gofosf] If]qdf sDtLdf tLg jif{ sfo{ u/]sf], /

-u_ kmf}hbf/L s;"/df ;hfo gkfPsf] .

-#_ pklgod -!_ sf] v08 -5_, -h_, -em_ / -`_ adf]lhdsf ;b:osf] dgf]gog

lhNnf afn Gofo ;ldltsf] cWoIfn] ug]{5 .

-$_ pklgod -#_ adf]lhd dgf]lgt ;b:osf] kbfjlw b'O{ jif{sf] x'g]5 /

lghsf] k'gM dgf]gog x'g ;Sg]5 .

-%_ lhNnf afn Gofo ;ldltn] cfjZostf cg';f/ afn Gofo;Fu ;DalGwt

JolQmnfO{ ;ldltsf] a}7sdf cfdGq0f ug{ ;Sg]5 .

-^_ lhNnf afn Gofo ;ldltsf] a}7s;DaGwL cGo sfo{ljlw ;f] ;ldlt cfkm+}Fn]

lgwf{/0f u/] adf]lhd x'g]5 .

#%= lhNnf afn Gofo ;ldltsf] sfd, st{Jo / clwsf/ M lhNnf afn Gofo ;ldltsf] sfd,

st{Jo / clwsf/ b]xfo adf]lhd x'g]5 M–

-s_ afn Gofo k|0ffnL ;'b[9Ls/0f / ljsf;sf nflu lhNnfdf ug{' kg{]

cfjZos Joj:yfsf nflu ;ldltnfO{ cfjZos ;'emfj, k/fdz{ lbg],

-v_ lhNnfsf afn clwsf/ / afn Gofo k|0ffnLsf If]qdf sfo{/t

;+:yfaf6 eO/x]sf sfo{qmdx¿ aLr ;dGjo ug]{ u/fpg],

-u_ ;ldltsf] lgb{]zgsf] cwLgdf /xL afn Gofosf] If]qdf sfo{/t

;/sf/L tyf u}/;/sf/L JolQm tyf ;+:yfnfO{ afn Gofosf ;Gbe{df

ljsl;t gjLg b[li6sf]0f / sfo{qmdaf/] hfgsf/L u/fpg Ifdtf

clea[l4 sfo{qmd ;~rfng ug]{ u/fpg],

-3_ afn clwsf/ / afn Gofosf] ljifodf :yfgLo :t/df ;r]tgf

clej[l4 ug{],

-ª_ lhNnfdf afn Gofosf] If]qdf sfo{/t lgsfoaf6 ;Dkfbg ePsf ;]jf

/ sfo{x¿sf] PsLs[t clen]v /fVg] tyf /fVg nufpg],

-r_ ;ldltn] tf]lslbPsf cGo sfd ug{] u/fpg] .

Page 19: afn Gofo ;Dkfbg -sfo{ljlw lgodfjnL, @)&^

www.lawcommission.gov.np

19

#^= ;lrjfno M lhNnf afn Gofo ;ldltsf] ;lrjfno lhNnf afn Gofo ;ldltn] tf]s]sf]

:yfgdf /xg]5 .

kl/R5]b–&

ljljw

#&= pd]/ sfod ug]{ M -!_ afnaflnsfsf] pd]/ km/s km/s pNn]v eO{ b'ljwf pTkGg

ePdf P]gsf] bkmf *# adf]lhdsf lnvtsf cfwf/df To:tf] afnaflnsfsf] pd]/ olsg

ug'{ kg]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd afnaflnsfsf] pd]/ sfod ubf{ pd]/sf] ;DaGwdf

b'ljwf sfod} /x]df pd]/ k/LIf0f ug]{ ;'ljwf pknAw ePsf] ;/sf/L c:ktfnaf6 pd]/

k/LIf0f u/fpg' kg{]5 .

-#_ pklgod -@_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg To:tf] ;/sf/L c:ktfn

gePsf] cj:yfdf ;f]xL lhNnf jf glhs}sf] lhNnfdf cjl:yt pd]/ k/LIf0f ug]{

;'ljwf pknAw ePsf] cGo c:ktfnaf6 ;d]t pd]/ k/LIf0f ug{ afwf kg{] 5}g .

-$_ pklgod -@_ jf -#_ adf]lhd pd]/ k/LIf0f ubf{ nfUg] z'Ns k/LIf0f ug{

k7fpg] ;+:yfn] a]xf]g{' kg{]5 .

#*= ;xof]u lng ;Sg] M -!_ cg';Gwfg clwsf/Ln] s;"/sf] cg';Gwfg tyf lbzfGt/sf]

qmddf, ;/sf/L jlsnn] lbzfGt/sf] qmddf tyf afn cbfntn] d'2fsf] sf/afxL,

lbzfGt/, ;'g'jfO / lsgf/fsf qmddf :yfgLo tx, k|x/L, :yfgLo k|zf;g, afn Gofo

jf afn clwsf/sf] If]qdf sfo{/t ;fdflhs tyf u}/;/sf/L ;ª\3 ;+:yf ;d]tsf]

;xof]u dfu ug{ ;Sg]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd dfu ePsf] ;xof]u pknAw u/fpg' ;DalGwt

;a}sf] st{Jo x'g]5 .

#(= ;fdflhs, dgf];fdflhs jf dgf]j}1flgs cWoog k|ltj]bgsf] 9fFrf M -!_ ;fdflhs,

dgf];fdflhs cWoog k|ltj]bg tof/ ubf{ cg';"rL–( adf]lhdsf] 9fFrfdf tof/ ug{'

kg{]5 .

-@_ dgf]j}1flgs cWoog k|ltj]bg tof/ ubf{ cg';"rL–!) adf]lhdsf] 9fFrfdf

tof/ ug{' kg{]5 .

Page 20: afn Gofo ;Dkfbg -sfo{ljlw lgodfjnL, @)&^

www.lawcommission.gov.np

20

$)= cBfjlws hfgsf/L lng ;Sg] M -!_ afn cbfntn] cfÇgf] k|fb]lzs If]qflwsf/leq kg]{

afn ;'wf/ u[xdf /x]sf afnaflnsfx¿sf] d'2f ;DaGwL ljj/0f, afnaflnsfsf]

zf/Ll/s, dfgl;s :jf:Yo l:ylt, z}lIfs cj:yf, afnaflnsfx¿nfO{ ;'wf/ ug{

ckgfOPsf] tl/sf / afnaflnsfdf cfPsf] ;'wf/sf] cj:yf, afn ;'wf/ u[xsf] ef}lts

cj:yfsf] cBfjlws ljj/0f lng ;Sg]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd k|fKt ljj/0faf6 b]lvPsf tTsfn ;'wf/ ug'{ kg]{

s'/fx¿sf] ljifodf afn cbfntn] cfjZos lgb]{zg lbg ;Sg]5 .

$!= lbzfGt/sf] k|lqmof kl/jt{g jf k"/f u/fpg ;Sg] M P]gsf] bkmf @& adf]lhd lbzfGt/

ul/Psf] afnaflnsf lbzfGt/ k|lqmofdf lg/Gt/ ?kdf ;xefuL gePsf] egL P]gsf]

bkmf @( sf] pkbkmf -&_ adf]lhd k|f]j]zg clwsf/Ln] k|ltj]bg lbPdf lbzfGt/ ug]{

cg';Gwfg clwsf/L, ;/sf/L jlsn jf afn cbfntn] lbzfGt/sf] k|lqmof kl/jt{g ug{

jf klxn]sf] k|lqmofnfO{ k"/f ug{ jf u/fpg ;Sg]5 .

$@= lbzfGt/sf] k|lqmofdf ;xof]u pknAw u/fpg ;lsg] M P]gsf] bkmf @( adf]lhd

afnaflnsfnfO{ afn cbfntaf6 lbzfGt/ ul/Psf]df ;f] cbfntn] / cg';Gwfg

clwsf/L jf ;/sf/L jlsnaf6 lbzfGt/ ul/Psf]df ;ldltn] lbzfGt/sf] k|lqmofdf

nfUg] vr{ P]gsf] bkmf ^# adf]lhdsf] sf]ifaf6 pknAw u/fpg] u/L cfb]z lbg

;Sg]5 .

$#= k|f]j]zg clwsf/Lsf] afn Gofo;Fu ;DalGwt sfd, st{Jo / clwsf/ M P]g tyf o;

lgodfjnLdf pNn]v ePsf sfd, st{Jo / clwsf/sf] cltl/Qm k|f]j]zg clwsf/Lsf]

afn Gofosf] ;Gbe{df cGo sfd, st{Jo / clwsf/ b]xfo adf]lhd x'g]5 M–

-s_ s;"/hGo sfo{sf] cf/f]k nfu]sf afnaflnsfsf] d'2fsf] cg';Gwfg

;DaGwL k|lqmof cjnf]sg u/L afn cbfntnfO{ cfjZos k|ltj]bg

k]z ug]{,

-v_ lgu/fgL sIf, ;'wf/ u[x tyf cGo ;ª\3 ;+:yfdf /flvPsf

afnaflnsfsf] l:yltaf/] cWoog u/L afn cbfntnfO{ cfjZos

k|ltj]bg k]z ug]{,

Page 21: afn Gofo ;Dkfbg -sfo{ljlw lgodfjnL, @)&^

www.lawcommission.gov.np

21

-u_ lbzfGt/sf] qmddf cg';Gwfg clwsf/L, cleof]hgstf{ / afn

cbfntaf6 ePsf] cfb]zsf] kfngf eP gePsf] ;DaGwdf cWoog

u/L pQm lgsfox¿nfO{ cfjZos k|ltj]bg k]z ug]{,

-3_ afn cbfntn] lbPsf cfb]zx¿sf] sfof{Gjog eP gePsf] ;DaGwdf

cWoog u/L afn cbfntnfO{ cfjZos k|ltj]bg k]z ug]{,

-ª_ afnaflnsfnfO{ kl/jf/ tyf ;d'bfodf k'g:yf{kgf ug{ ;xof]u ug]{,

-r_ afn cbfntn] k|f]j]zgdf /xg] u/L tf]s]sf afnaflnsfx¿sf]

;'kl/j]If0f ug]{,

-5_ afnaflnsf ;+nUg s;"/hGo sfo{sf] cg';Gwfg jf cleof]hgsf]

qmddf cg';Gwfg clwsf/L jf cleof]hgstf{n] dfu]sf] s'g} ljj/0f

jf hfgsf/L pknAw u/fpg],

-h_ afn cbfntn] tf]s]sf] cGo sfo{ ug]{ .

$$= bf]efif] /fVg ;lsg] M afn cbfnt tyf cg';Gwfg clwsf/Ln] afnaflnsf;Fu ;f]wk'5

ubf{ cfjZos k/]df bf]efif]sf] ;'ljwf pknAw u/fO{ ;f]wk'5 ug{' kg]{5 .

$%= lgb]{zg lbg ;Sg] M P]g tyf o; lgodfjnLdf plNnlvt sfd sf/afxL ;'rf¿ ¿kn]

;~rfng ug{ ;jf]{Rr cbfnt, dxfGofoflwjQmfsf] sfof{no, k|x/L k|wfg sfof{no,

dlxnf, afnaflnsf tyf Ho]i7 gful/s dGqfno / ;ldltn] cfˆgf dftxtsf

sfof{nonfO{ cfjZos lgb]{zg lbg ;Sg]5g\ .

$^= k|rlnt sfg"g adf]lhd x'g] M P]g / o; lgodfjnLdf n]lvPsf] s'/fdf ;f]xL adf]lhd

/ cGo s'/fdf k|rlnt sfg"g adf]lhd x'g]5 .

$&= cg';"rLdf x]/km]/ tyf yk36 ug{ ;Sg] M ;jf{]Rr cbfntn] ;ldltsf] l;kmfl/;df

g]kfn /fhkqdf ;"rgf k|sfzg u/L cg';"rLdf cfjZos x]/km]/ jf yk36 ug{

;Sg]5 .

$*= vf/]hL / arfp M -!_ afn Gofo -sfo{ljlw_ lgodfjnL, @)^# vf/]h ul/Psf] 5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] lgodfjnL adf]lhd eP u/]sf sfdsf/afxL o;}

lgodfjnL adf]lhd eP u/]sf] dflgg]5 .

-#_ o; lgodfjnL adf]lhd afn Ohnf;df /xg] ;dfh;]jL, afn dgf]lj1 jf

afn ljz]if1 lgo'lQm geP;Dd afn Gofo -sfo{ljlw_ lgodfjnL, @)^# adf]lhd

Page 22: afn Gofo ;Dkfbg -sfo{ljlw lgodfjnL, @)&^

www.lawcommission.gov.np

22

tf]lsPsf ;dfh;]jL, afn ljz]if1 jf afn dgf]j}1flgsnfO{ afn Ohnf;df ;xefuL

u/fO{ Gofo ;Dkfbg ug{{ afwf kg{] 5}g .

Page 23: afn Gofo ;Dkfbg -sfo{ljlw lgodfjnL, @)&^

www.lawcommission.gov.np

23

cg';"rL–!

-lgod $ sf] pklgod -!_ ;Fu ;DalGwt_

s;"/hGo sfo{sf] cf/f]k nfu]sf] afnaflnsfnfO{ lgoGq0fdf lnFbf lbOg] ;"rgfsf] 9fFrf

>L ===========================

=======================

ljifo M afnaflnsfnfO{ lgoGq0fdf lnOPsf] ;DaGwdf .

pko'{Qm ;DaGwdf =============== ufpFkflnsf÷gu/kflnsf =================== j8f g+= =======

a:g] >L ================= n] lbg' ePsf]÷k|x/LnfO{ cGo ;|f]taf6 k|fKt =============== s;"/hGo

sfo{sf] ;"rgfsf] cfwf/df cg';Gwfgsf] sfo{ k|f/De ug{' kg{] ePsf] / cg';Gwfgsf] qmddf

s;"/hGo sfo{sf] cf/f]k nfu]sf b]xfosf afnaflnsfnfO{ b]xfosf] sf/0faf6 lgoGq0fdf

glnO{ gx'g] cj:yf ePsf]n] afnaflnsf ;DaGwL P]g, @)&% sf] bkmf @! tyf afn Gofo

;Dkfbg -sfoljlw_ lgodfjnL, @)&^ sf] lgod $ adf]lhd cfh ldlt

======================= ===== ah] ================ lhNnf, ========= ufpFkflnsf÷gu/kflnsf j8f g++=

===== sf] =============== -:yfg_ af6 lgoGq0fdf lnOPsf]n] afnaflnsf ;DaGwL P]g, @)&%

sf] bkmf @! sf] pkbkmf -#_ adf]lhd of] ;"rgf lbOPsf] 5 . lgoGq0fdf lnOPsf]

afnaflnsfnfO{==================-:yfg_ df /flvg]5 .

lgoGq0fdf lnOPsf] afnaflnsfsf],

gfd, y/ / jtg M ====================-afnaflnsfsf] ;fª\s]lts gfd;d]t pNn]v ug{]_

lgoGq0fdf lng' kg{] sf/0f M =================

gf]6 M o;kl5sf] sfd sf/afxLdf lghsf] ;fª\s]lts gfd k|of]u ul/g]5 .

lgoGq0fdf lng] clwsf/Lsf],–

b:tvt M

gfd, y/ M

bhf{ M

sfof{no M

ldlt M

Page 24: afn Gofo ;Dkfbg -sfo{ljlw lgodfjnL, @)&^

www.lawcommission.gov.np

24

cg';"rL–@

-lgod $ sf] pklgod -@_ ;Fu ;DalGwt_

afnaflnsfsf] kl/jf/sf] ;b:o, ;+/Ifs jf glhssf] gft]bf/nfO{ lhDdf nufpFbf u/fpg'

kg]{ sfuhsf] 9fFrf

>L ===========================

=======================

ljifo M afnaflnsfnfO{ lhDdf lnPsf] ;DaGwdf .

pko'{Qm ;DaGwdf =============== s;"/hGo sfo{sf] cf/f]kdf cg';Gwfgsf] l;nl;nfdf

ldlt=============== df lgoGq0fdf lnOPsf afnaflnsf -;fª\s]lts gfd====================_ nfO{

lgoGq0fdf lnO{ /xg cfjZos gb]lvPsf] egL cg';Gwfg clwsf/Ln] afnaflnsfnfO{ lgoGq0f

d'Qm u/L d]/f]÷xfd|f] lhDdfdf lbg' ePsf]n] pQm afnaflnsfnfO{ cfh

ldlt============================= ====== ah] ============= -:yfg_ af6 a'lemlnO{ of] sfuh ul/lbPsf]

5'÷5f}+ . cg';Gwfg clwsf/Ln] vf]h]sf avt lhDdf lnPsf] afnaflnsf;lxt pkl:yt x'g]

5'÷5f}+ .

afnaflnsf lhDdf lng]sf],–

b:tvt M

gfd, y/ M

7]ufgf M

afnaflnsf;Fusf] gftf jf ;DaGw M

afnaflnsf lhDdf nufpg]sf],–

b:tvt M

gfd, y/ M

bhf{ M

sfof{nosf] gfd / 7]ufgf M

ldlt M

Page 25: afn Gofo ;Dkfbg -sfo{ljlw lgodfjnL, @)&^

www.lawcommission.gov.np

25

cg';"rL–#

-lgod % sf] pklgod -!_ ;Fu ;DalGwt_

lgu/fgL sIfdf /fvL cg';Gwfg ug]{ cg'dlt kfpg lbOg] lgj]bgsf] 9fFrf

>L=============================== afn cbfnt÷afn Ohnf;,

============================ lhNnf .

dfkm{t M =====================================

ljifoM lgu/fgL sIfdf /fvL cg';Gwfg ug]{ cg'dlt ;DaGwdf .

================================= sf] hfx]/L÷ph'/L÷k|ltj]bgn] jfbL ========================== / k|ltjfbL

================================= ePsf] =============================== d'2fdf s;"/hGo sfo{sf] cf/f]k

nfu]sf b]xfosf afnaflnsfnfO{ lgu/fgL sIfdf /fvL d'2fsf] cg';Gwfg ug'{kg]{ ePsf]n]

================ k6ssf] nflu ldlt =================== b]lv ======================== ;Dd cg';Gwfgsf

nflu ========= lbg lgu/fgL sIfdf /fVg afnaflnsf ;DaGwL P]g, @)&% sf] bkmf @! sf]

pkbkmf -&_ adf]lhd cg'dlt kfpg b]xfosf ljj/0f / sfuhft;lxt cg'/f]w ul/Psf] 5 M–

-s_ cg';Gwfgsf] nflu lgu/fgL sIfdf /fVg' kg]{ afnaflnsfsf] ljj/0f -;fª\s]lts gfd_M

-v_ s;"/hGo sfo{sf] cf/f]k, To;sf] cfwf/M

-u_ aofg eP gePsf]M

-3_ afn dgf]lj1 jf afn lxt;DaGwL sfd ug]{ JolQm;Fu k/fdz{ ;]jf pknAw u/fP

gu/fPsf]M

-ª_ ;DkGg ePsf cg';Gwfg sfo{sf] ljj/0fM

-r_ cg';Gwfg ug{ afFsL /x]sf] sfo{sf] ljj/0fM

-5_ lgu/fgL sIfdf /fvL cg';Gwfg ug'{ kg]{ sf/0fM

-h_ ;+nUg sfuhftx¿sf] ljj/0fM

-!_

-@_

-#_

===============================

cg';Gwfg clwsf/L

Page 26: afn Gofo ;Dkfbg -sfo{ljlw lgodfjnL, @)&^

www.lawcommission.gov.np

26

cg';"rL–$

-lgod % sf] pklgod -@_ ;Fu ;DalGwt_

lgu/fgL sIfdf /fVg cg'dlt lbg] cfb]zsf] 9fFrf

>L =================lhNnf

afn cbfnt÷afn Ohnf;

dfggLo GofofwLz >L=============================== ===================== >L ===============================

===================== >L ===============================

cfb]z

o;df ======== sf] hfx]/L÷ph'/L÷k|ltj]bgn] jfbL ============== / k|ltjfbL ================ ePsf]

======= d'2fdf ============== sfof{nosf] rnfgL g++= ========= ldlt =========== sf] kqdf plNnlvt

b]xfosf afnaflnsfnfO{ ======================================== cfwf/ / sf/0faf6 ldlt ===============

b]lv =================== ;Dd =========== k6s ============ lbg cg';Gwfgsf] nflu lgu/fgL sIfdf

/fVg afnaflnsf ;DaGwL P]g, @)&% sf] bkmf @! sf] pkbkmf -&_ adf]lhd cg'dlt lbOPsf]

5 .

lgu/fgL sIfdf /fVg cg'dlt lbOPsf] afnaflnsfsf] ;fª\s]lts gfd M

-!_ ========================================

-@_ ========================================

-#_ ========================================

-$_ ========================================

-%_ ========================================

b:tvt =============== b:tvt==================== b:tvt ===============

==================== ==================== GofofwLz

Olt ;+jt\============== ;fn ============== dlxgf ========= ut] /f]h =========== z'ed\ .

Page 27: afn Gofo ;Dkfbg -sfo{ljlw lgodfjnL, @)&^

www.lawcommission.gov.np

27

cg';"rL–%

-lgod % sf] pklgod -@_ ;Fu ;DalGwt_

lgu/fgL sIfdf /fVg pko'Qm gePsf] x'Fbf kl/jf/, ;+/Ifs jf cGo ;ª\3 ;+:yfsf] lhDdf

nufpg] u/L ul/Psf] cfb]zsf] 9fFrf

>L =================lhNnf

afn cbfnt÷afn Ohnf;

dfggLo GofofwLz >L=============================== ===================== >L ===============================

===================== >L ===============================

cfb]z

o;df ======== sf] hfx]/L÷ph'/L÷k|ltj]bgn] jfbL ============== / k|ltjfbL ================ ePsf]

============== d'2fdf ============== sfof{nosf] rnfgL g++= ========= ldlt =========== sf] kqdf

plNnlvt b]xfosf afnaflnsfnfO{ lgh÷lghx¿sf]

========================================================================= cj:yfnfO{ Wofgdf /fVbf

lgh÷lghx¿nfO{ lgu/fgL sIfdf /fVg pko'Qm gb]lvPsf]n] lgu/fgL sIfdf /fVg cg'dlt

lbOPsf] 5}g . lgh afnaflnsfnfO{ o; cbfntn] vf]h]sf] avt pkl:yt u/fpg] u/L lghsf]

afa', cfdf, kl/jf/sf] cGo ;b:o jf ;+/Ifs, lghx¿ gePdf afnaflnsfsf] xs lxt ;+/If0f

ug{] sfo{df ;+nUg /x]sf] ============= ;+:yf jf ========== afn ;'wf/ u[xsf] lhDdf nufO ;f]sf]

sfuh u/fO{ ldl;n ;+nUg /fVg" egL afnaflnsf ;DaGwL P]g, @)&% sf] bkmf @! sf]

pkbkmf -*_ adf]lhd of] cfb]z ul/lbPsf] 5 .

b:tvt =============== b:tvt==================== b:tvt ===============

==================== ==================== GofofwLz

Olt ;+jt\=============== ;fn ============== dlxgf ========= ut] /f]h ========== z'ed\ .

Page 28: afn Gofo ;Dkfbg -sfo{ljlw lgodfjnL, @)&^

www.lawcommission.gov.np

28

cg';"rL–^

-lgod ( sf] pklgod -^_ ;Fu ;DalGwt_

cg';Gwfg clwsf/L jf ;/sf/L jlsnn] afnaflnsfnfO{ lbzfGt/ ubf{ ug{] lg0f{osf] 9fFrf

>L ================== sfof{nosf cg';Gwfg clwsf/L÷;/sf/L jlsn >L ===================n]

lbzfGt/ ug{] ;DaGwdf u/]sf] lg0f{o

!= s;"/;DaGwL ;+lIfKt ljj/0f M–

-s_ s;"/af6 kLl8tsf] ljj/0f M

-v_ s;"/hGo sfo{sf] cleof]u nfu]sf] afnaflnsfsf] ljj/0f M

-u_ s;"/hGo sfo{sf] ;"rgfsf] ;+lIfKt ljj/0f M

-3_ cg'';Gwfg tyf ;f]af6 k|fKt k|df0f ;DaGwL ;+lIfKt Aoxf]/f M

-ª_ afnaflnsfpk/ nfu]sf] s;"hGo sfo{sf] cf/f]k adf]lhd x'g ;Sg] clwstd

;hfo M

@= cWoog k|ltj]bgsf] ;+lIfKt ljj/0f M–

-s_ afn dgf]lj1 jf afn ljz]if1af6 k|fKt afnaflnsfsf] zf/Ll/s tyf dfgl;s

cj:yf ;DaGwL k|ltj]bgsf] lgisif{ M

-v_ ;dfh;]jLaf6 k|fKt cfly{s, ;+f:s[lts cj:yf tyf kl/j]zsf] cWoog ljZn]if0f

;DaGwL k|ltj]bgsf] lgisif{ M

#= lbzfGt/ ubf{ ljrf/ ul/Psf s'/fx¿ M–

-s_ s'g sfg"gsf] s'g Joj:yfaf6 lbzfGt/ ug{ ldNg] xf] ;f] s'/f M

-v_ lbzfGt/ ubf{ ljrf/ ul/Psf ljifox¿ / k|fKt ePsf ;xdlt;DaGwL ljj/0f M

$= lbzfGt/ ug{ s'g k|lqmof cjnDag ul/Psf] xf] ;f] ;DaGwL lj:t[t ljj/0f M–

%= lg0f{o M–

plNnlvt =================tYo, cfwf/ ================ cWoog k|ltj]bg tyf kIfx¿sf]

==================== ;xdlt / ============================= sfg"gL Joj:yf adf]lhd k|:t't

s;"/hGo sfo{sf] cf/f]k nfu]sf] afnaflnsfnfO{ lbzfGt/ ug{ ldNg] b]lvPsf] / lgh

>L ======================== nfO{ ==================== sf/0faf6 lbzfGt/ ubf{ lghsf] ;jf{]Qd

lxt sfod x'g] b]lvPsf]n] afnaflnsf ;DaGwL P]g, @)&% sf] bkmf @( sf] pkbkmf -

Page 29: afn Gofo ;Dkfbg -sfo{ljlw lgodfjnL, @)&^

www.lawcommission.gov.np

29

!_ sf] v08 ==================== adf]lhdsf] ================================ k|lqmof cjnDag

ug{] u/L of] lbzfGt/ ug{] lg0f{o ul/Psf] 5 . ===================== cj:yf ePsf]n]

================ lbzfGt/sf] cjlw tf]lslbPsf] 5 . kLl8tnfO{ ePsf] xflg gf]S;fgL afkt

;f]xL P]gsf] bkmf @( sf] pkbkmf -*_ adf]lhd ================================================

ug{] lg0f{o ul/lbPF . o; lg0f{odf lrQ ga'em]df ===================== afn cbfntdf tL;

lbgleq lgj]bg lbg' xf]nf . lg0f{osf] hfgsf/L ======================================= -

sfof{no_, s]Gb|Lo afn Gofo ;ldlt / ==================== afn cbfntnfO{ lbg" .

lg0f{o ug]{ cg';GWffg clWfs[t÷;/sf/L

jlsnsf],–

b:tvt M

sfof{nosf] 5fk M gfd, y/ M

bhf{ M

ldlt M

Olt ;+jt\ =============== ;fn ============= ut] /f]h =========== z'ed\ .

Page 30: afn Gofo ;Dkfbg -sfo{ljlw lgodfjnL, @)&^

www.lawcommission.gov.np

30

cg';"rL–&

-lgod !( sf] pklgod -!_ ;Fu ;DalGwt_

afn cbfnt÷afn Ohnf;n] afnaflnsfnfO{ lbzfGt/ ubf{ ug{] lg0f{osf] 9fFrf

>L =================lhNnf

afn cbfnt÷afn Ohnf;

dfggLo GofofwLz >L=============================== ===================== >L ===============================

===================== >L ===============================

lbzfGt/ ;DaGwL lg0f{o

!= cleof]u ;DaGwL ;+lIfKt ljj/0f M–

-s_ s;"/af6 kLl8tsf] ljj/0f M

-v_ s;"/hGo sfo{sf] cleof]u nfu]sf] afnaflnsfsf] ljj/0f M

-u_ s;"/hGo sfo{sf] ;"rgfsf] ;+lIfKt ljj/0f M

-3_ cg'';Gwfg tyf ;f]af6 k|fKt k|df0f;DaGwL ;+lIfKt Aoxf]/f M

-ª_ afnaflnsfpk/ nfu]sf] s;"/hGo sfo{sf] cf/f]k jf cleof]u dfubfaL adf]lhd

x'g ;Sg] clwstd ;hfo jf dfubfaL ul/Psf] ;hfo M

@= cWoog k|ltj]bgsf] ;+lIfKt ljj/0f M

-s_ afn dgf]lj1 jf afn ljz]if1af6 k|fKt afnaflnsfsf] zf/Ll/s tyf dfgl;s

cj:yf ;DaGwL k|ltj]bgsf] lgisif{ M

-v_ ;dfh;]jLaf6 k|fKt cfly{s, ;+f:s[lts cj:yf tyf kl/j]zsf] cWoog ljZn]if0f

;DaGwL k|ltj]bgsf] lgisif{ M

#= lbzfGt/ ubf{ ljrf/ ul/Psf s'/fx¿ M–

-s_ s'g sfg"gsf] s'g Joj:yfaf6 lbzfGt/ ug{ ldNg] xf] ;f] s'/f M

-v_ lbzfGt/ ubf{ ljrf/ ul/Psf ljifox¿ / k|fKt ePsf ;xdlt ;DaGwL ljj/0f M

$= lbzfGt/ ug{ s'g k|lqmof cjnDag ul/Psf] xf] ;f] ;DaGwL lj:t[t ljj/0f M–

%= lg0f{o M–

Page 31: afn Gofo ;Dkfbg -sfo{ljlw lgodfjnL, @)&^

www.lawcommission.gov.np

31

plNnlvt =================tYo, cfwf/ ================ cWoog k|ltj]bg tyf kIfx¿sf]

==================== ;xdlt / ============================= sfg"gL Joj:yf adf]lhd k|:t't

s;"/hGo sfo{sf] cf/f]k nfu]sf] afnaflnsfnfO{ lbzfGt/ ug{ ldNg] b]lvPsf] / lgh

>L ======================== nfO{ ==================== sf/0faf6 lbzfGt/ ubf{ lghsf] ;jf{]Qd

lxt sfod x'g] b]lvPsf]n] afnaflnsf ;DaGwL P]g, @)&% sf] bkmf @( sf] pkbkmf -

!_ sf] v08 ==================== adf]lhdsf] ================================ k|lqmof cjnDag

ug{] u/L of] lbzfGt/ ug{] lg0f{o ul/Psf] 5 . ===================== cj:yf ePsf]n]

================ lbzfGt/sf] cjlw tf]lslbPsf] 5 . kLl8tnfO{ ePsf] xflg gf]S;fgL afkt

;f]xL P]gsf] bkmf @( sf] pkbkmf -*_ adf]lhd ================================================

ug{] lg0f{o ul/lbPF . o; lg0f{odf lrQ ga'em]df ===================== pRr cbfntdf tL;

lbgleq lgj]bg lbg' xf]nf . lg0f{osf] hfgsf/L s]Gb|Lo afn Gofo ;ldltnfO{ lbg" .

b:tvt =============== b:tvt==================== b:tvt ===============

==================== ==================== GofofwLz

Page 32: afn Gofo ;Dkfbg -sfo{ljlw lgodfjnL, @)&^

www.lawcommission.gov.np

32

cg';"rL–*

-lgod @^ ;Fu ;DalGwt_

afn cbfntn] ug]{ km};nfsf] 9fFrf

>L =================lhNnf

afn cbfnt÷afn Ohnf;

dfggLo GofofwLz >L=============================

================== >L======================================

==================>L========================================

km};nf

;+jt\ =================sf] ;=kmf}=g+= .

btf{ g+= M

btf{ ldlt M

lg0f{o g+=M

d'2f M ===================;DaGwL s;"/hGo sfo{ .

jfbLsf] gfd, y/ / jtg M======================== k|ltjfbLsf] gfd, y/ / jtgM==========================

P]=P]= sf] ;fIfL M P]=P]= sf] ;fIfL M

============================== ==========================

============================== ==========================

k|df0f sfuh M k|df0f sfuh M

============================ ==============================

============================ ==============================

cbfntaf6 a'em]sf]]

;fIfL M

===========================

===========================

k|df0f sfuh M

===========================

===========================

Page 33: afn Gofo ;Dkfbg -sfo{ljlw lgodfjnL, @)&^

www.lawcommission.gov.np

33

sfg"g Joj;foL

jfbLsf] tkm{af6 M k|ltjfbLsf] tkm{af6 M

=============================== ==================================

=============================== ==================================

cjnlDat glh/ M

============================================================================================================================

============================================================================================================================

Gofo k|zf;g P]g, @)&# sf] bkmf &, afnaflnsf ;DaGwL P]g, @)&% sf] bkmf #) tyf

d'n'sL kmf}hbf/L sfo{ljlw ;+lxtf, @)&$ sf] bkmf $% adf]lhd o; Ohnf;df k]z ePsf]

k|:t't d'2fsf] ;+lIfKt tYo Pj+ 7x/ o; k|sf/ 5 M–

tYo v08 M

-!_ hfx]/L jf k|ltj]bg, 36gf:yn k|s[lt d'r'Nsf, k|ltjfbLsf] aofg, pd]/sf] k|df0f,

cg';Gwfgsf qmddf a'lemPsf jf ;Íng ul/Psf ;a'b bzL k|df0f, 36gf ljj/0f

sfuh, zf/Ll/s tyf dfgl;s k/LIf0f k|ltj]bg, ;fdflhs cWoog k|ltj]bg,

dgf]j}1flgs cWoog k|ltj]bg Pj+ cGo k|df0f sfuhx¿sf] qmda4 ;f/ ;+If]k .

-@_ cleof]u dfubfaLsf] ;+lIfKt ljj/0f .

-#_ k|ltjfbLsf] Ohnf;df ePsf] aofgsf] ;f/;+If]k .

-$_ k'k{Ifsf] cfb]z, cleefjs jf cGo ;fdflhs ;+:yfdf lhDdf nufPsf] jf afn;'wf/

u[xdf /fVg k7fPsf]df k|f]j]zg clwsf/Ln] lbPsf] k|ult ljj/0f k|ltj]bg .

-%_ ;DalGwt kIfsf ;fIfL Pj+ ljz]if1sf] askq .

-^_ ;dfh;]jLsf] /fo .

-&_ afn dgf]lj1 jf afn ljz]if1sf] /fo .

7x/ M

-*_ ;DalGwt kIfsf] sfg"g Joj;foLsf] kl/ro / ax; lhls/x¿ .

-(_ lgod @! sf] pklgod -#_ adf]lhd afnaflnsfn] Ohnf;;dIf JoQm u/]sf] s'/f .

-!)_ lgod @! sf] pklgod -$_ adf]lhd kLl8tn] Ohnf; ;dIf JoQm u/]sf] s'/f .

Page 34: afn Gofo ;Dkfbg -sfo{ljlw lgodfjnL, @)&^

www.lawcommission.gov.np

34

-!!_ 7x/ ug'{ kg]{ ljifo .

-!@_ cleof]u bfaL, k|ltjfbLsf] aofg, b'j} kIfsf] ;fIfLx¿sf] askqnufotsf tYo ;a'b

k|df0fx¿sf] d"NofÍg .

-!#_ ;dfh;]jL, afn dgf]lj1 jf afn ljz]if1sf] /fosf] ljZn]if0f .

-!$_ cf/f]k k|dfl0ft x'g] jf gx'g] cfwf/ sf/0fx¿ .

-!%_ 7x/ ubf{ lnOPsf tYout Pj+ sfg"gL cfwf/ / sf/0fx¿ .

;hfo lgwf{/0f

-;hfo lgwf{/0f ;DaGwL ;fdfGo dfu{bz{g adf]lhd lgwf{/0f ug]{_

-!%_ ;hfo k"j{sf] k|ltj]bg .

-!^_ ;hfo lgwf{/0fsf cfwf/, sf/0f / ;f]sf] k|lqmof .

-!&_ ;hfo tyf Ifltk"lt{ lgwf{/0f . -em'§f askq ug]{nfO{ ;d]t_

-!*_ ;'wf/ Pj+ k'g:yf{kgfsf a}slNks pkfo ;DaGwL cfb]z .

-!(_ cGo ljz]if s]xL eP ;f] s'/fx¿ .

Tfkl;n

-!_ dfly 7x/ v08df n]lvP adf]lhd o:tf] 7x/ ePsf]n] o;f] ug'{ .

-@_ Dofbleq k'g/fj]bg ug"{ .

-#_ ldl;n clen]v zfvfdf a'emfO{ lbg" .

b:tvt =============== b:tvt==================== b:tvt ===============

==================== ==================== GofofwLz

km};nf tof/ ug{ ;xof]u ug]{ sd{rf/Lsf],–

gfd, y/ M

bhf{ M

Olt ;+jt\ ========;fn =======ut] /f]h===========z'ed\=================================================.

c8\8fsf] 5fk k|df0fLs/0f ldlt M

Page 35: afn Gofo ;Dkfbg -sfo{ljlw lgodfjnL, @)&^

www.lawcommission.gov.np

35

cg';"rL–(

-lgod #( sf] pklgod -!_ ;Fu ;DalGwt_

;fdflhs÷dgf];fdflhs cWoog k|ltj]bgsf] 9fFrf

>L =====================

===========================================

ljifo M ;fdflhs÷dgf];fdflhs cWoog k|ltj]bg k]z ul/Psf] af/] .

!= s;"/hGo sfo{sf] cf/f]k nfu]sf afnaflnsfsf] ljj/0f M

-s_ afnaflnsfdfly nufOPsf] cf/f]ksf] Aoxf]/f M

=========================================

==========================================

-v_ afnaflnsfsf] JolQmut / kfl/jfl/s ljj/0f M

-!_ afnaflnsfsf] JolQmut ljj/0f M

-s_ gfd, y/ M=============================== -v_ pd]/ M ===== -u_ lnª\u M ========

-3_ :yfoL 7]ufgf M ========================================

-ª_ c:yfoL 7]ufgf M =====================================

-r_ klxn] s'g} ;+:yfdf a;]sf] eP To;sf] ljj/0f M ============

-@_ kfl/jfl/s ljj/0f M

-s_ afa'sf] M–

gfd M========================= k]zf M=============================

7]ufgf M =============================

cfÇgf] afa' afx]s cfdfn] csf]{ ljjfx u/]sf] eP ;f] ;DaGwL Aoxf]/f M–

-v_ cfdfsf] M–

gfd M ======================= k]zf M========================

7]ufgf M ========================

cfÇgf] cfdf afx]s afa'n] csf]{ ljjfx u/]sf] eP ;f] ;DaGwL Aoxf]/f M–

gfd M ======================= k]zf M========================

7]ufgf M ========================

Page 36: afn Gofo ;Dkfbg -sfo{ljlw lgodfjnL, @)&^

www.lawcommission.gov.np

36

-u_ ;+/Ifs eP lghsf] gfd, k]zf / 7]ufgf M

-3_ kfNg] jf x'sf{pg] c? sf]xL eP M

-ª_ bfh', efO M

-r_ lbbL, alxgL M

-5_ ;Fu} a;]sf cGo gft]bf/ M

-#_ ;fdflhs / cfly{s l:ylt M

-$_ kl/jf/sf] cGo ;b:ox¿nfO{ cbfnt jf cGo lgsfoaf6 kmf}hbf/L s;"/df

cleof]u nfu]sf] jf ;hfo kfPsf] eP ;f] ;DaGwL ljj/0f M

-%_ hLljsf]kfh{gsf] :t/ M

-^_ afa', cfdf tyf kl/jf/sf] cGo ;b:osf] cfk;L ;DaGw -kfl/jfl/s ljv08g

eP ;f] s'/f_ M

-&_ afnaflnsfsf] cGo ljj/0f M

-s_ zf/Ll/s l:ylt M

-v_ afgL Aoxf]/f, ?lr, rfv -cfr/0f;DaGwL pNn]vgLo s'/f_ M

-u_ vf; ljz]iftf jf JolQmut :jefj M

-3_ ;fyL ;+ut;Fusf] ;DaGw / pgLx¿sf] k|efj M

-ª_ 3/ 5f8]/ cfPsf] eP ;f]sf] ljj/0f M

-r_ ljBfno / z}lIfs ljj/0f -ljBfno hfg 5f8]sf] eP ;f] ;DaGwL Aoxf]/f_

M

-5_ sfd u/]sf] eP sfdsf] k|s[lt / ;f] ;DaGwL cGo ljj/0f M

-h_ sfd 5f8]sf] eP ;f]sf] sf/0f M

-em_ l5d]sL / afnaflnsfnfO{ lrg]sf JolQmx¿sf] egfO M

-~f_ 3/ tyf ljBfnodf cg'zf;g k|ltsf] b[li6sf]0f M

-6_ yk s]xL s'/f ePdf M

&= k|ltj]bgsf] lgisif{ jf k|ltj]bgstf{sf] /fo / To;sf cfwf/ M

-s_ ;+j]ufTds tYo M

-v_ zf/Ll/s cj:yf M

-u_ af}l4s Ifdtf jf :t/ M

Page 37: afn Gofo ;Dkfbg -sfo{ljlw lgodfjnL, @)&^

www.lawcommission.gov.np

37

-3_ ;fdflhs tyf cfly{s kIf M

-ª_ ;d:of b]lvg'sf sf/s tTj M

-r_ s;"/hGo sfo{ ug]{ k|j[lQ a9\g'sf] sf/0f M

-5_ afnaflnsfnfO{ ;'wf/ ug{ ;lsg] ;Defjgf M

-h_ afnaflnsfsf] s'g} ck]Iff eP ;f] ;DaGwL ljj/0f M

-em_ ;'wf/sf] ;Defjgf ePsf] eP ;'wf/sf] nflu cjnDag ug{ ;lsg] pkfo ;DaGwL

;'emfj M

plNnlvt k|ltj]bgsf] Aoxf]/f 7Ls ;fFrf] 5 .

k|ltj]bg lbg]sf],–

b:tvt M

gfd, y/ M

ldlt M

Page 38: afn Gofo ;Dkfbg -sfo{ljlw lgodfjnL, @)&^

www.lawcommission.gov.np

38

cg';"rL–!)

-lgod #( sf] pklgod -@_ ;Fu ;DalGwt_

dgf]j}1flgs cWoog k|ltj]bgsf] 9fFrf

>L =====================

===========================================

ljifo M dgf]j}1flgs cWoog k|ltj]bg k]z ul/Psf] af/] .

afnaflnsfsf] gfd jf ;ª\s]t M pd]/M lnª\uM

z}lIfs l:yltM hfltM kfl/jfl/s cj:yfM

v08 s M dgf]j}1flgs cj:yf M

lgDg k|Zgx¿sf] pQ/sf] cfwf/df afnaflnsfsf] dgf]j}1flgs cj:yfsf] ljZn]if0f ug]{M

!= tkfO{F s] ug]{ ug'{x'G5 <

3/fo;L sfdsfh ljBfyL{ cf3ftkLl8t cGo-v'nfpg]_M

@= tkfO{Fn] o;cl3 s'g} /f]u jf :jf:Yo ;d:of eP/ :jf:Yof]krf/ u/fpg' ePsf] 5 <

5 5}g

eP s] s:tf] <===========================================================================================

==============================================================================================================

==============================================================================================================

#= tkfO{Fsf] hLp jf s'g} cª\u b'Vg] jf kL8f x'g] ;d:of 5÷lyof] <

slxNo} b'Vb}g slxn]sfxLF b'V5 k|foM b'lv/fV5

$= tkfO{F a9L ;do PSn} latfpg] ug'{x'G5÷x'GYof] <

slxNo} latfpGg slxn]sfxLF k|foM

%= tkfO{F o;} un]sf] jf ylst ePsf] cg'ej ug'{x'G5÷x'GYof] <

slxNo} u/]sf] 5}g slxn]sfxLF k|foM

^= tkfO{FnfO{ 56k6L -Ps} 7fpFdf ly/ nfu]/ a:g g;Sg]_ jf Psfu| x'g g;Sg] x'G5 <

x'Fb}g slxn]sfxLF k|foM

Page 39: afn Gofo ;Dkfbg -sfo{ljlw lgodfjnL, @)&^

www.lawcommission.gov.np

39

&= tkfO{Fsf] cfdfafa' bfh'efO lbbLalxgL jf lzIfs;Fu s'g} v6k6 k/]sf] 5÷lyof] <

lyPg slxn]sfxLF k|foM

*= gofF kl/l:ylt cfOkbf{ tkfOFnfO{ 8/ nfU5 <

nfUb}g slxn]sfxLF k|foM

(= tkfO{FnfO{ slxn]sfxLF TolQs} lvGg -:of8_ ePh:tf] nfU5 <

nfUb}g slxn]sfxLF k|foM

!)= tkfO{FnfO{ slxn]sfxLF TolQs} emsf]{ nfUg] jf l/; p7\g] u/]sf] 5 <

slxNo} 5}g slxn]sfxLF k|foM

!!= tkfO{FnfO{ slxn]sfxLF cfkm+" a]sf/ ePsf] nfU5 jf lg/fz x'g] ug'{ ePsf] 5 <

nfUb}g slxn]sfxLF k|foM

!@= tkfO{FnfO{ lgGb|f gnfUg] jf lgb|f nfu] klg 8/nfUbf ;kgf b]lvg] jf ;fx|} w]/} lgb|f nfUg]

;d:of 5 <

5}g slxn]sfxLF k|foM

!#= tkfO{FnfO{ cfˆg} af/]df jf c¿sf] af/]df s'g} s'/fdf lrGtf nflu /fVg] u5{ <

ub}{g slxn]sfxLF k|foM

!$= tkfO{FnfO{ cfkm+" PSnf] ePh:tf] jf c¿n] cfkm+"nfO{ v/fa 7fg]sf] h:tf] nfU5 <

nfUb}g slxn]sfxLF k|foM

!%= tkfO{FnfO{ vt/f jf v/fa sfd klg u¿Fu¿F h:tf] nfU5 <

nfUb}g slxn]sfxLF k|foM

!^= tkfO{FnfO{ cfˆgf] s'/f cyjf efjgf c¿nfO{ g;'gfpF gegf}F h:tf] nfU5 <

nfUb}g slxn]sfxLF k|foM

!&= tkfO{FnfO{ cfˆgf sl7gfOsf nflu c¿ g} bf]ifL x'g \ h:tf] nfU5 <

nfUb}g slxn]sfxLF k|foM

!*= tkfO{FnfO{ cfkm+"df cfgLafgL ;DaGwL jf efjgfTds ;d:of ePsf] / c¿sf] ;xof]u

cfjZos ePh:tf] nfU5 <

nfUb}g slxn]sfxLF k|foM

Page 40: afn Gofo ;Dkfbg -sfo{ljlw lgodfjnL, @)&^

www.lawcommission.gov.np

40

!(= tkfO{FnfO{ s'g} sfd ug{ rfv jf dhf nfUb} gnfUg] x'G5 <

x'Fb}g slxn]sfxLF k|foM cfwf lbgeGbf a9L

@)= tkfO{FnfO{ xtf; jf c;xfo ePh:tf] nfU5 <

nfUb}g slxn]sfxLF k|foM cfwf lbgeGbf a9L

@!= tkfO{FnfO{ vfg dg gnfUg] jf ?lr sd x'g] u/]sf] 5 <

5}g slxn]sfxLF k|foM cfwf lbgeGbf a9L

@@= tkfO{FnfO{ cfˆgf] s'g} cy{ g/x]sf], a? d/]sf] eP x'g] jf cfkm+}nfO{ ;tfpFh:tf] nfU5 <

nfUb}g slxn]sfxLF k|foM cfwf lbgeGbf a9L

@#= tkfO{F slxNo} a]xf]; x'g'ePsf] jf TolQs} d'5f{ kg'{ -ge{;_ ePsf] 5 <

5}g slxn]sfxLF k|foM cfwf lbgeGbf a9L

@$= tkfO{F s'g} s'/fdf ;fx|} lrlGtt x'g] / cf/fd lng} g;Sg] u/L 56kl6O{ /fVg] ug'{ePsf]

5 <

5}g slxn]sfxLF k|foM cfwf lbgeGbf a9L

@%= tkfO{F s'g} g/fd|f] jf cgf}7f] 36gf eOxfN5 eg]/ 8/fpg] ug'{ ePsf] 5 <

5}g slxn]sfxLF k|foM cfwf lbgeGbf a9L

@^= tkfO{Fn] s'g} b'3{6gf, cfqmd0f jf k|fs[lts k|sf]ksf] cf3ftdf kg'{ ePsf] 5 <

5 5}g

@&= To:tf] s'/fsf] ememNsf] cfP/ em:sg] t;{g] ug'{ ePsf] 5 <

5 5}g

v08 v M n]vfhf]vf / d"Nofª\sg M

!= ;d:ofsf] ;Gbe{ / dfqf M

;d:ofsf] ;do jf cjlw M ===================================================================

;d:ofsf] uDeL/tf M ===============================================================================

cjnf]lst d'Vo dgf]j}1flgs ;d:of M

====================================================================================================================

====================================================================================================================

====================================================================================================================

Page 41: afn Gofo ;Dkfbg -sfo{ljlw lgodfjnL, @)&^

www.lawcommission.gov.np

41

@= afnaflnsfsf] ;dy{tfM

;d"xdf 3'nldn ug{ ;Sg] pT;flxt÷pT;'s jo:s;Fu ;sf/fTds

cf1fsfl/tf :g]xzLn tfls{s ;+jfb ug{ ;Sg] cGo -v'nfpg]_

#= kl/jf/÷cleefjs÷;+/Ifssf] ;dy{tfM

afnaflnsfaf/] hfoh ck]Iff afnaflnsfnfO{ d2t ug{ pT;flxt÷pT;'s

kfl/jfl/s 3lgi6tf cGo -v'nfpg]_M

$= afnaflnsf s;"/hGo sfo{df ;+nUg x'g'sf] sf/0fM

========================================================================================================================

========================================================================================================================

========================================================================================================================

%= afnaflnsfdf ;d:of b]lvPsf] eP afnaflnsfnfO{ pknAw u/fpg' kg]{ cfjZos

;]jf;DaGwL ;'emfjM

plNnlvt k|ltj]bgsf] Aoxf]/f 7Ls ;fFrf] 5 .

k|ltj]bg lbg]sf],–

b:tvt M

gfd y/ M

ldlt M