Upload
others
View
3
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
1Agrarisch Nieuws >
juni 2013
Nieuwsbrief voor de agrarische sector
inhoud
agrarisch nieuws
>>
>>
>>
>>
>>
>>
Drie interviews met de nieuwe generatie Column Hein Schotsman
Visie op Agrarisch
Rente-ontwikkeling
Nieuws van uw bank
Colofon
‘Agrarisch ondernemen door de nieuwe generatie’ Drie korte interviews met drie jonge agrarisch ondernemers; de
generatie die in de toekomst onder meer voor onze voedselzekerheid
gaat zorgen. Hans van Holstein trad toe tot de directie van het
familiebedrijf. Djûke van der Maat levert met haar handelsbedrijf direct
aan consumenten en leveranciers in de keten. Eric Pelleboer, bestuurder
bij het NAJK, ziet leeftijdsgenoten uit grote liefde kiezen voor het
bestaan als boer. Lees verder >>
Column Hein Schotsman: ‘Koe en kudde‘Een van de leuke dingen op het Economisch Bureau waar ik werk, is
dat er niet alleen macro- maar ook sectoreconomen rondlopen. Macro-
economen, de categorie waar ik toe behoor, zijn hoogvliegers. Onlangs
kwam de publicatie ‘Visie op agrarisch 2013’ uit. Voor een ‘hoogvlieger’
valt er veel te leren van zo’n publicatie. Lees verder >>
Visie op Agrarisch In deze editie plaatsen we een korte samenvatting van de Visie op
agrarisch. De sectoren akkerbouw, glasgroenteteelt, legpluimvee,
melkveehouderij, mengvoer, sierteelt, varkenshouderij en
vleespluimvee komen aan bod. Zo kunt u een kijkje nemen achter de
veelomvattende en daardoor soms verhullende macro-economische
cijfers. Lees verder >>
RenteontwikkelingBegin mei heeft de Europese Centrale Bank haar belangrijkste
beleidsrente, de herfinancieringsrente (of refi-rente), verlaagd van
0,75% naar 0,5%. De vorige renteverlaging dateerde al weer van
juli vorig jaar. De depositorente, dat is het tarief waartegen banken
overtollig geld bij de ECB kunnen wegzetten, is niet verlaagd maar op
nul procent blijven staan. Lees verder >>
krachtvoer voor ondernemers in de sector
2Agrarisch Nieuws >
agrarisch ondernemen door de nieuwe generatie
<< terug naar begin
Hans van Holstein trad dik twee jaar geleden toe tot de directie van Holstein Flowers, en dat was geen
vanzelfsprekendheid, ook al is dat een familiebedrijf.
Djûke van der Maat, boerderij Nieuw Slagmaat, levertmet haar handelsbedrijf, een eenmanszaak, direct aan consumenten en leveranciers in de keten.
Pierre Berntsen, directeur Agrarische Bedrijven ABN AMRO, ziet een gezonde toekomst voor de sector:
‘De nieuwe generatie onderneemt in een dynamische wereld en is daar prima tegen opgewassen. Jonge agrarische ondernemers zijn vaak uitstekend opgeleid,
communicatief vaardig en hebben een sterke focus op de maatschappij. De keuze voor bedrijfsovername is heel bewust en met passie genomen.’
Drie korte interviews. Over agrarisch ondernemen door de nieuwe generatie. Die gaat in de toekomst onder meer voor onze voedselzekerheid zorgen.
>>
Eric Pelleboer, dagelijks bestuurder bij het NAJK, ziet leeftijdsgenoten uit grote
liefde kiezen voor het bestaan als boer.
<< terug naar begin
Hans van Holstein (28),Holstein Flowers:
Hans van Holstein: “Opa Van Holstein teelde groente. Mijn vader Leo is met drie broers
in 1974 begonnen met sierbloemen. Gerbera’s telen we, tientallen soorten. Ieder jaar
komen er nieuwe, unieke variëteiten bij. Alle vier de broers zijn directeur van Holstein
Flowers. In ons familiebedrijf zijn zakelijk en privé compleet verweven. Ook staat bij
ons continuïteit hoger op de agenda dan winstmaximalisatie. Dat is onze kracht.
‘Nieuwe generatie moet strategisch sterk zijn’
“Begin 2010 ben ik toegetreden tot de directie, als eerste van de nieuwe
generatie. Het is geen vanzelfsprekendheid geweest. Was het vroeger
misschien voldoende als je heel hard werkte, voor ondernemers anno
2013 geldt dat ze ook goed strategisch moeten kunnen denken. Want de
ontwikkelingen in de glastuinbouw zijn turbulent en veelomvattend. Denk
aan schaalvergroting, de veranderingen in de handelsketen en de technische
ontwikkelingen die teelt en energieverbruik steeds opnieuw optimaliseren.
“Ik ben actief in Tuinbouw Jongeren Westland. Daar houden we bijvoorbeeld
avonden over de invloed van de wereldpolitiek op de energieprijs, of het
Nieuwe Samenwerken 4.0. In het hart van Greenport Westland hebben
we twaalf hectare kassen. Dat we in 2012, in moeilijke economische
tijden, hebben kunnen investeren, heeft te maken met onze focus op
continuïteit. We zijn er trots op. De oude kas van Futura, een van onze
drie productielocaties, is gesloopt. Er staat nu op dezelfde plek een
gloednieuwe, state-of-the-art-kas, geïnspireerd op Het Nieuwe Telen. Voor
de klimaatbeheersing blazen we droge buitenlucht de kas in, waardoor we
vijfentwintig tot dertig procent energie besparen en kans maken op een
hogere productie van gerbera’s van betere kwaliteit. Dit soort innovaties
bedenk je uitsluitend in een samenwerking. Daarom vind ik het enorm zonde,
voor de hele tuinbouwsector, dat het Productschap Tuinbouw is opgeheven.
Want gezamenlijk onderzoek krijgen we nu als kwekers lastiger, of zelfs
helemaal niet meer, gefinancierd.”<<
‘Belangenbehartiging blijft cruciaal voor de tuinbouw;
we moeten als belangrijke pijler van de economie een vuist
kunnen maken richting politiek en andere organisaties’
3Agrarisch Nieuws >
<< terug naar begin
Eric Pelleboer (28),dagelijks bestuurder NAJK:
Eric Pelleboer: “Van alle agrarische bedrijfshoofden in Nederland is vier procent
jonger dan vijfenderig jaar, en achtentwintig procent boven de vijfenzestig. Wie
een onderneming wil overnemen, kan dat alleen gefinancierd krijgen als de
ouders bereid zijn een bedrijfswaarde te rekenen die fors onder de marktprijs ligt.
En dan zijn de schulden nog torenhoog. Agrarische jongeren zijn steeds hoger
opgeleid. Ze kijken goed om zich heen en kiezen niet zelden voor een goede baan
in het bedrijfsleven, waar ze gemakkelijker en beter kunnen verdienen dan op
de boerderij. Dat er evengoed jongeren bereid zijn om de sprong in het diepe te
wagen, kan maar op één manier verklaard worden: een enorme liefde die ze aan
de dag leggen voor een leven als boer.
“Buiten werken is mooi, het is gevarieerd. Geen jaar, geen dag is hetzelfde, omdat
je met de natuur samenwerkt. Het weer laat zich geen protocol opleggen. Ik run
samen met mijn ouders een akkerbouwbedrijf in de Noordoostpolder. Het is fijn
om dat te combineren met het werk voor het dagelijks bestuur van het Nederlands
Agrarisch Jongeren Kontakt. Het NAJK, een belangenorganisatie voor jonge boeren
en tuinders, heeft achtduizend leden tussen de zestien en de vijfenderig jaar. Ik
ben portefeuillehouder akkerbouw en kom door mijn bestuurswerk met veel
mensen in aanraking: leerzaam en uitdagend.
“Ik teel frietaardappelen, vermeerderingsuien, wintertarwe, winterpeen, witlof
en suikerbieten. De markten zijn volatiel, dus helpt het om verschillende
afzetstrategieën te kiezen. Voor het boerenbedrijf moet je vól gaan, anno 2013,
met handen én hersens. Hard werken alleen is niet genoeg. Jonge boeren
opereren slim, staan met het gezicht naar de markt, pakken vernieuwingen
gemakkelijker op. Ik zie dat de meeste jonge agrariërs nadenken over invloedrijke
trends: duurzaamheid, technologische innovatie, schaalvergroting en license to
‘Jonge boeren hebben grote liefde voor het werk’
4Agrarisch Nieuws >
operate. Het NAJK doet actief mee aan maatschappelijke debatten over
dierenwelzijn, biodiversiteit en het nieuwe Europese Gemeenschappelijk
Landbouwbeleid.
“Boer en burger zijn in de loop der jaren van elkaar verwijderd geraakt.
Terwijl: we hebben elkaar allemaal nodig. Het zijn de jonge boeren die in
de toekomst voor voedselzekerheid zullen moeten gaan zorgen. Dus een
goede en gestructureerde belangenbehartiging, richting Den Haag en
maatschappelijke organisaties, is onontbeerlijk. Wij zijn blij dat dit kabinet
heeft besloten het budget voor de Jonge Landbouwersregeling te verhogen.
Er staan in het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid van de EU
goede voorstellen voor jonge boeren. Een stap in de juiste richting. Ik zou
zeggen: doorzetten deze voorstellen.” <<
5Agrarisch Nieuws >
<< terug naar begin
Djûke van der Maat (30),Boerderij Nieuw Slagmaat:
Djûke van der Maat: “Met echt alle respect voor de oudere generatie, vind ik dat
jonge agrariërs wat meer een langetermijnblik hebben. Dat moet ook. Voor boeren
anno 2013 spelen nu, veel meer dan vroeger, globale vraagstukken die de wijze van
ondernemen beïnvloeden. Bepaal je in dat krachtenveld geen goede strategie, dan
red je het niet. Vandaar dat een langetermijnblik nodig is.
“In 2011 won ik de Nuffield Farming Scholarship. Een prestigieuze
internationale prijs voor (jonge) boeren die ketenverkorting,
ondernemerschap en duurzame teelt knap combineren. Bij de prijs hoort
een soort studie, die ik net heb afgerond. Tien weken lang bezocht ik
in het buitenland conferenties, en boerenbedrijven, om te zien hoe zij
daar het werk aanpakken. Onwaarschijnlijk interessant. Sta je met een
Australiër te praten die zijn vee met een helikopter bij elkaar moet drijven
– zijn farm is zo groot als Friesland en Groningen bij elkaar – en die vraagt:
‘Hoe groot is jouw bedrijf? Wat, vijfentwintig hectare?’ Daar hebben we
eerst vijf minuten smakelijk om gelachen. Dan zie je hem denken: oké, je
kunt dus ook met zo’n kleine oppervlakte een inkomen verdienen, wat
kan ik daarvan leren?
“We doen van alles: fruit telen volgens Milieukeur, blaarkopkoeien
fokken, een paardenpension en onze landwinkel runnen, schapen
houden, wat wintertarwe en maïs telen. En we geven educatie aan
basisschoolleerlingen. We verkochten vroeger slechts ongeveer vijftien
procent van de oogst in de eigen winkel. De rest ging als bulk naar de
veiling. Zonde, vond ik. Met mijn handelsonderneming, een eenmanszaak,
is het me gelukt om direct te leveren aan leveranciers hogerop in de
handelsketen. Zij willen graag duurzaam geteeld fruit rechtstreeks van
mijn groep telers afnemen. Daardoor is onze marge interessanter. Zoals
wij werken, dat is een kleine niche. Dat kan en moet ook niet heel
Nederland gaan doen.” <<
‘Als je goed bent in schaalvergroting, doe het. We moeten in 2050
ook negen miljard mensen voeden op deze wereld. Ik geloof heilig in een
gezonde toekomst voor de Nederlandse agrarische sector’
‘Ik geloof in gezonde toekomst van sector’
13Agrarisch Nieuws > 6Agrarisch Nieuws >
Een van de leuke dingen op het Economisch Bureau waar ik werk, is dat er niet alleen
macro- maar ook sectoreconomen rondlopen. Macro-economen, de categorie waar
ik toe behoor, zijn hoogvliegers. Wij kijken naar economieën van landen vanuit een op
grote hoogte rondcirkelende helikopter. Wij proberen hele landen in één blik te vangen.
We kijken graag naar totaalplaatjes, naar economische groei, inflatie, betalingsbalansen
en werkloosheidspercentages. Onze sectoreconomen vliegen een stuk lager.
Zij zien minder maar ook meer. Zij kijken naar bedrijfstakken, ze onderscheiden
bloembollentelers van sportscholen en avondwinkels. Het leuke van deze mix van
macro- en sectoranalyse is dat je veel van elkaar kunt leren. Grote lijnen en details
kunnen niet zonder elkaar, evenmin als je de koe en de kudde los van elkaar kunt zien.
Een van de bedrijfstakken waar onze sectoranalisten regelmatig over schrijven, is de
agrarische sector. Onlangs kwam de publicatie ‘Visie op agrarisch 2013’ uit. Voor een
‘hoogvlieger’ valt er veel te leren van zo’n publicatie.
Wat me meteen al vrolijk maakt, is dat het rapport niet alleen over conjuncturele ups en
downs gaat, maar ook over de vooruitzichten van de agrarische sector op lange termijn.
Macro-economen zijn dol op het analyseren van schommelingen van de conjunctuur,
koe en kudde
<< terug naar begin
maar uiteindelijk gaat het dan over de rimpelingen van de golven en niet over de zee
zelf. Heel boeiend vind ik de interviews met enkele jonge agrarische ondernemers.
Die doen je even alle gesomber over vergrijzing en ondeugdelijke opleidingsniveaus en
gebrek aan vernieuwingsdrift vergeten. Ik lees interviews met goed opgeleide jonge
agrariërs met heldere, uitgesproken ideeën over de vooruitzichten voor hun sector
en hun bedrijf op de lange termijn. Met zulke mensen kun je de vergrijzing en de
buitenlandse concurrentie verslaan, denk ik dan.
Een andere les die ik trek, is dat ‘agrarisch’ ook maar een label is. Voor wie zijn
kennis over de sector baseert op ‘Boer zoekt vrouw’ is het misschien allemaal één
pot nat, maar een bedrijf dat in de fruitteelt zit heeft evenveel te maken met een
melkveehouderij als een fietsenwinkel met een autosloperij. Toch zie je wel een
Hein SchotsmanSenior Econoom ABN AMRO
>>
Column >>
13Agrarisch Nieuws > 7Agrarisch Nieuws >
van de opkomende economieën, als je leest dat de uitvoer van peren
naar Rusland sterk in de lift zit.
Een aantal agrarische branches trekt zich weinig aan van de conjuncturele
terugval waarmee ons land op dit moment te maken heeft. Het
economisch herstel in Nederland wordt vooral gehinderd door de
sombere Nederlandse consument. De agrarische wereld, die het vooral
van de uitvoer moet hebben, wordt daar nauwelijks door geraakt. Ik
begrijp zelfs dat in verschillende agrarische subsectoren de inkomens
zijn gestegen. Hopelijk zorgen de betrokkenen voor een stevige
bestedingsimpuls.
Binnen ABN AMRO denken we vaak in termen van risicospreiding. Vanuit
die optiek gedacht, is het bestaan van een sector die niet meewaait met
de grillen van de Nederlandse consument een kostbaar ‘bezit’. De sector
zorgt voor vermindering van de conjuncturele kwetsbaarheid. Koeien die
niet met de kudde meelopen, ze komen niet zoveel voor. Laten we hen
koesteren. <<
<< terug naar begin
aantal rode draden door de agrarische subsectoren heen lopen. De
afhankelijkheid van weersomstandigheden is natuurlijk sterker dan in
de gemiddelde bedrijfstak. Daarnaast is de gerichtheid op vernieuwing
een factor die steeds terugkeert. Het is indrukwekkend om te zien
hoe deze sector, waar in de ogen van stedelingen nog altijd de
romantiek van Dik Trom aan kleeft, bezig is met productvernieuwing,
met nieuwe marketingmethoden en met duurzaamheid. Op de
laatste concurrentieranglijst van het befaamde World Economic
Forum staan acht van de tien meest concurrerende landen ook in de
mondiale toptien als het om vernieuwingskracht gaat. Zo belangrijk zijn
innovatieve sectoren, waar de agrarische sector zonder twijfel bij hoort.
Kenmerkend voor de sector is ook de gerichtheid op de uitvoer.
Aan de ene kant zie je dat de sector te lijden heeft onder macro-
economische ontwikkelingen. De uitvoer van bijvoorbeeld bloemen en
boomkwekerijproducten naar Zuid-Europese bestemmingen staat onder
druk. Anderzijds zie je soms bijna letterlijk de vruchten van de opkomst
‘Het economisch herstel in Nederland wordt vooral gehinderd door de sombere Nederlandse consument.
De agrarische wereld, die het vooral van de uitvoer moet hebben, wordt daar nauwelijks door geraakt’
‘Voor wie zijn kennis over de sector baseert op ‘Boer zoekt vrouw’ is het misschien allemaal één pot nat, maar een bedrijf dat in de fruitteelt zit heeft evenveel te maken met een melkveehouderij als een fietsenwinkel met een autosloperij’
8Agrarisch Nieuws >
De ECB heeft de deur open laten staan voor verdere monetaire
verruiming. ECB-president Draghi heeft gezegd dat de bank klaarstaat om
‘indien nodig in actie te komen’. Hij hintte daarmee op de mogelijkheid
van nóg een verlaging van de herfinancieringsrente. Ook leek hij wat
meer open te staan voor een verlaging van de depositorente tot onder
nul. Eerder wees hij dat nog af, maar nu zei hij dat de ECB er ‘technisch’
klaar voor is, onbedoelde gevolgen van een negatieve rente kan opvangen
en er ‘onbevooroordeeld’ tegenover staat. Draghi herhaalde deze
Zoals verwacht heeft de verlaging van de refi-rente nauwelijks effect gehad
op de één- en driemaands interbancaire rentes. De refi-rente is het tarief
waartegen banken (de laatste jaren onbeperkt) geld kunnen lenen bij de ECB.
Maar doordat de ECB begin vorig jaar zoveel liquiditeit in het systeem heeft
gepompt, zijn de interbancaire rentes ruim onder de refi-rente komen te
liggen. Gevolg is dat momenteel die interbancaire rentes gekoppeld zijn aan
de depositorente. Die is begin mei echter niet gewijzigd. Voorlopig zullen de
interbancaire rentes laag blijven. Dankzij de lagere refi-rente kunnen banken
wel goedkoper geld lenen bij de ECB.
ECB heeft rente na tien maanden weer verlaagd
<< terug naar begin
Renteontwikkeling >>
Begin mei heeft de Europese Centrale Bank haar belangrijkste beleidsrente, de
herfinancieringsrente (of refi-rente), verlaagd van 0,75% naar 0,5%. De vorige
renteverlaging dateerde al weer van juli vorig jaar. De depositorente, dat is het
tarief waartegen banken overtollig geld bij de ECB kunnen wegzetten, is niet
verlaagd maar op nul procent blijven staan.
>>
9Agrarisch Nieuws >
woorden na de ECB-vergadering van begin juni. Hij zei evenwel ook dat de
ECB er nog steeds van uitgaat dat de economie in de loop van dit jaar eerst
zal stabiliseren en daarna langzaam zal herstellen. Dit is in lijn met ons
eigen hoofdscenario voor de economie. Wij gaan er dan ook van uit dat de
ECB de rente niet verder zal verlagen. Een dergelijk risicoscenario komt pas
in beeld als de economische situatie de komende maanden niet zou
verbeteren. In dat geval zou de centrale bank kunnen besluiten de refi-rente
nogmaals te verlagen. Een verlaging van de depositorente tot onder nul lijkt
ons echter, zelfs in dat geval, zeer onwaarschijnlijk.
De Nederlandse kapitaalmarktrente (tienjaars staatslening) is in de voorbije
drie maanden – al fluctuerend – per saldo heel licht opgelopen. Wisselende
economische cijfers en verwachtingen zijn hiervoor de oorzaak. Doordat in
de tweede helft van mei het economisch sentiment iets verbeterde, is de
lange rente in Duitsland en Nederland wat gestegen. Vanwege het ruime
monetaire beleid van de ECB zien wij op korte termijn echter weinig ruimte
voor een verdere stijging van deze lange rentes. Later dit jaar zal de rente
naar verwachting geleidelijk oplopen wanneer de tekenen van herstel in de
eurozone duidelijker worden. <<
Nico Klene, Economisch Bureau ABN AMRO
<< terug naar begin
‘De ECB gaat er nog steeds van uit dat de
economie in de loop van dit jaar eerst zal
stabiliseren en daarna langzaam zal herstellen’
10Agrarisch Nieuws >
>>
visie op agrarisch
Akkerbouw
Trends >> Kwaliteit grond steeds belangrijker
>> Goede resultaten in 2012
>> Gunstige vooruitzichten voor
Nederlandse kwaliteitsproducten
VisieNederland heeft zeer vruchtbare landbouwgronden, een
gunstig klimaat en we zitten vlakbij grote afzetmarkten
in Noordwest-Europa. Het ondernemerschap en de
hoog ontwikkelde plantenkennis en landbouwtechniek
zorgen voor een hoogproductieve en efficiënte akker-
bouw. In het lopende seizoen kan de akkerbouwproduc-
tie bij gunstige weersomstandigheden verder toene-
men. De grotere productie kan bij enkele producten tot
een druk op de prijzen leiden. Contractprijzen liggen op
een hoger niveau door de positieve ontwikkelingen in
2012. Het afdekken van prijsrisico’s in pools of op ter-
mijnmarkten is een goede strategie voor bedrijven die
behoefte hebben aan voorspelbare prijzen. Investeren
32.100
100.200105.000
50.50057.400
43.200
73.500
89%
112%
98% 91%
91%
91%
112%
0
20.000
40.000
60.000
80.000
100.000
120.000
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012r
EUR
50%
70%
90%
110%
Inkomen uit bedrijf (l.as) Opbrengsten kostenverhouding (r.as)
in opslagcapaciteit is ook een strategie om te anticipe-
ren op toenemende prijsrisico’s. Op de langere termijn
zijn de vooruitzichten voor de akkerbouw gunstig door
een grotere mondiale vraag. Wereldvoorraden blijven
relatief laag waardoor prijspieken blijven optreden. De
bedrijven kunnen de producten meerwaarde geven door
te telen voor bepaalde marktsegmenten, te investeren
in kwaliteit, samen te werken met de verwerkende
industrie of door het bewerken, verwerken of verpak-
ken van producten. De kwaliteit van het product en
grond worden steeds belangrijker voor het inkomen
van akkerbouwers. Spreiding van rassen, rotatie in het
bouwplan, drainage en een goede organisatie van het
bedrijf verhogen de product- en bodemkwaliteit. Door te
snelle schaalvergroting kan de productkwaliteit vermin-
deren. Nicheproducten bieden mogelijkheden voor een
beperkte groep akkerbouwers, terwijl productinnovaties
voor de consumentenmarkt veel groeipotentie bieden.
De kracht van de Nederlandse akkerbouw ligt niet in
bulkproductie, maar in een flexibele en betrouwbare
productie en aflevering van de verschillende kwaliteiten
waar de markt om vraagt.
Fors herstel van inkomen uit bedrijf
Bron LEI
<< terug naar begin
>>
Lees het volledige rapport uit de Visie op Agrarisch
voor uw sector op abnamro.nl
11Agrarisch Nieuws >
Glasgroenteteelt
Trends >> Prijsherstel voor de meeste groenten
>> Stijgende vraag naar duurzame groenten
door parttimers
>> Verlenging houdbaarheid door verticale ketens
Visie Nederland kan de groenteboer van Europa blijven
door de afzet marktgerichter te organiseren.
Kostprijsbeheersing door technische innovaties en
energiebesparing blijven voor telers een belangrijke
hygiënefactor. De West-Europese groentemarkt
groeit nauwelijks meer. Maar er vindt wel groei plaats
naar niet-eurolanden en Oost-Europa. Ook stijgt de
vraag naar duurzame groenten door een toename
van consumenten die parttime duurzame groenten
kopen. De afzetpositie van telers is zeer matig door het
versnipperde aanbod en een gebrek aan ketenregie
en samenwerking. De markt vraagt om flexibele
levering van grote volumes, nieuwe producten, smaak,
duurzaamheid, verpakkingen, service, logistieke
concepten en digitalisering. Er zijn voldoende
aanknopingspunten om te profiteren van de sterke
punten van het Nederlandse product, zoals de goede en
uniforme kwaliteit, het brede assortiment, de aandacht
voor voedselveiligheid, het gebrek aan residuen van
gewasbeschermingsmiddelen en een efficiënte
logistiek. Door samenwerking in gesloten verticale
ketens met een gedeelde database krijgen alle schakels
inzicht in productinformatie, verkoopcijfers en derving.
De database kan ook worden gebruikt voor bestel- of
schapadvies. Dit leidt tot hogere marges, verlenging
van de houdbaarheid en lagere kosten. Er heerst
onzekerheid over de toekomst van GMO-subsidies
doordat GMO-erkenningen onder druk staan en het type
investeringen is ingeperkt. Volgens ABN AMRO hebben
GMO-subsidies voor telers alleen nut als ze uitsluitend
worden gebruikt voor investeringen in vraaggestuurde
productie. Zonder GMO-subsidies zijn telers flexibeler
en minder afhankelijk.
Inkomensherstel in 2012
25.300
-65.400
199.900
-169.500
-47.000
47.40077.800
99%
93%89%
107%
81%
95%
97%
-200.000
-150.000
-100.000
-50.000
0
50.000
100.000
150.000
200.000
250.000
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012r
EUR
60%
70%
80%
90%
100%
110%
Inkomen uit bedrijf (l.as) Opbrengsten-kostenverhouding % (r.as)
>>
Lees het volledige rapport uit de Visie op Agrarisch
voor uw sector op abnamro.nl
<< terug naar begin
>>
visie op agrarisch
12Agrarisch Nieuws >
Legpluimveehouderij
Trends >> Eiermarkt zoekt nog steeds naar nieuw evenwicht
na verbod kooihuisvesting
>> Stijgende vraag naar duurzame groenten door
parttimers
>> Verlenging houdbaarheid door verticale ketens
Visie De Europese markt voor eieren is de afgelopen jaren sterk
verstoord door het verbod op kooihuisvesting. Er wordt nog
steeds naar een nieuw marktevenwicht gezocht. Er heeft
een forse opschaling bij de productie van scharreleieren
plaatsgevonden, in zowel Nederland maar ook Duitsland,
onze grootste afzetmarkt. De zelfvoorzieningsgraad in
Duitsland is gestegen, waardoor er prijsdruk optreedt. Dit
biedt kansen voor het zoeken van nieuwe exportmarkten,
waar op dit moment ook grote behoefte aan is. Voor het
scharreleierensegment zijn er wel grotere afzetmogelijk-
heden naar de eiverwerkende industrie ontstaan. De vraag
naar vrije-uitloop- en biologische eieren ontwikkelt zich
gunstig.
De voerkosten bepalen circa tweederde van de kostprijs
van eieren. ABN AMRO verwacht dat de voerprijzen,
behoudens extreme weersomstandigheden, in de tweede
helft van 2013 gaan dalen. Op de langere termijn moet
worden uitgegaan van voerprijzen die boven het langjarig
gemiddelde liggen. De volatiliteit van de voerprijzen neemt
toe door de grotere vraag naar agrarische grondstoffen
op de wereldmarkt in combinatie met de lage voorraden
in vergelijking met de consumptie. De internationale
concurrentiepositie van de legpluimveehouderij wordt
negatief beïnvloed door regelgeving op het gebied
van mest en milieu. Die werkt kostprijsverhogend. De
afzetpositie van de Nederlandse legpluimveehouderij kan
worden versterkt door meer aandacht te besteden aan
diergezondheid, dierenwelzijn, milieu-impact, eikwaliteit
en een grote logistieke efficiency, waarbij beheersing van
de kostprijs centraal staat.
Voor de legpluimveehouders zorgt deze tijd van hoge
volatiliteit ervoor dat duidelijker keuzes gemaakt moeten
worden tussen productie op contract of voor de vrije markt
voor bepaalde periodes. Tevens zal er meer gekeken
worden naar verlengde legperiodes of mogelijke leegstand
in ongunstige periodes, naast de continue productie.
>>
visie op agrarisch
>>
Lees het volledige rapport uit de Visie op Agrarisch voor uw sector op abnamro.nl
Bron PVE
<< terug naar begin
Ontwikkeling van de eierproductie in de verschillende segmenten
13Agrarisch Nieuws >
Melkveehouderij naar hogere opbrengsten en kosten
In 2012 werden de bovengemiddelde opbrengsten
grotendeels teniet gedaan door de gestegen
voerkosten. Alleen efficiënte bedrijven profiteren van
deze situatie. Omdat we ook in de toekomst hogere
kosten en opbrengstenniveaus verwachten wordt
efficiency steeds belangrijker. Door eigen ruwvoerteelt
is de melkveehouderij in beperkte mate afhankelijk van
dure grondstoffen. Het zijn vooral intensieve bedrijven
die kwetsbaarder worden. Ruwvoeraankoop en
mestafzet maakt immers dat marges op intensieve liters
(denk aan liters boven 20.000 kg per ha) kwetsbaar zijn.
De wereld zuivelmarkt groeit naar verwachting met
twee á drie procent per jaar. De groei vindt vooral plaats
in Azië als gevolg van de groeiende bevolking én een
middenklasse die toeneemt van vijfhonderd miljoen op
dit moment tot 1,7 miljard in 2020. De mondiale
productie moet alle zeilen bij zetten om in deze behoefte
te voorzien. De urgentie van voeding wordt soms pijnlijk
duidelijk als voorpagina’s verhalen over hoge
grondstofprijzen of lege schappen voor babymelkpoeder.
Zuivelproductie blijft echter, net als productie van
voergrondstoffen, ook afhankelijk van
weersomstandigheden. De eerste maanden van dit jaar
ligt de zuivelproductie in Europa hierdoor lager dan in
2013. De zuivelmarkt is mede hierdoor krap en de
zuivelprijzen blijven dit jaar naar verwachting hoog.
In onderstaande grafiek zijn toegenomen
prijsschommelingen en prijsniveaus duidelijk te zien.
De invloed van de sterk gedaalde interventieprijs was
alleen nog in 2009 aanwezig toen deze voorkwam dat
de Europese melkprijs nog verder daalde. De mondiale
zuiveldynamiek heeft de Europese prijsniveaus
grotendeels overgenomen.
Inkomensherstel in 2012
282263
244225
220 215
369
340
303
100
125
150
175
200
225
250
275
300
325
350
375
400
425
450
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
EUR
/tonn
e
EU milk equiv. support price (based on SMP and Butter Intervention
prices)
World Milk Equivalent Price(based on average quotations of Butter and SMP)
(World -Jan 2013)
EU-15 EU-25 EU-25 EU-27
EU Milk price EU milk equiv. support price (based on SMP and Butter Intervention
prices)
World Milk Equivalent Price(based on average quotations of Butter and SMP)
EU-15 EU-25
NL Milk price
(EU - Nov 2012)
>>
Lees het volledige rapport uit de Visie op Agrarisch voor uw sector op abnamro.nl
<< terug naar begin
>>
visie op agrarisch
14Agrarisch Nieuws >
Mengvoerindustrie nog niet klaar met opschaling
De Nederlandse mengvoerindustrie opereert onder
uitdagende omstandigheden; de markt groeit niet,
het aantal veehouderijbedrijven neemt af en de
concurrentie is stevig. Daarbij is het belang van
kwaliteit en kennis groot, zonder dat de kosten
hiervan echt kunnen worden doorbelast. Sterker, het
gebruik van natte en enkelvoudige grondstoffen
creëert margedruk. De mengvoerindustrie heeft
daarnaast een sterke adviesrol richting veehouders.
De voeradviseur heeft samen met de dierenarts een
unieke rol en vaak is sprake van een
vertrouwensrelatie met de veehouder.
Een lastig fenomeen zijn de hoge en volatiele
grondstofprijzen. De mengvoerindustrie is, net als de
veehouderij, prijsnemer. De gewijzigde
grondstofmarkt vraagt om gedegen marktkennis en
instrumenten om markten beter te overzien en
risico’s te beperken. Ook vragen steeds meer
veehouders om instrumenten om de nadelen van
hoge en volatiele prijzen te beperken. Veel grote
ondernemers doen steeds meer zelf. Zij vragen om
marktinformatie, kennis van grondstoffen, directe
aankoop van enkelvoudige grondstoffen,
voedingsadvies etc. En dat met de beperking dat de
fosfaat- en stikstofuitstoot moet verminderen. Deze
kennisintensieve bedrijfstak vraagt om voldoende
kritische massa (lees omzet) om te kunnen blijven
investeren in kennis en advies.
ABN AMRO verwacht dan ook dat de opschaling van
de Nederlandse mengvoerindustrie nog niet is
afgerond. We ontwaren daarbij de volgende trends:
enerzijds grote (inter)nationale spelers met een
breed pakket aan producten en diensten en
anderzijds kleinere spelers met een sterke regionale
positie. En tot slot middelgrote bedrijven die zich
vaak specialiseren in enkele diersoorten.
Tot in mei 2012 lag een prijsdaling in de lijn der
verwachtingen. De realiteit was anders. Uiteindelijk
nam de gemiddelde prijs van sojaschroot met bijna
37 procent toe en de tarweprijs met
7,5 procent. >>
Sojaprijs enorm gestegen
Bron LEI
Lees het volledige rapport uit de Visie op Agrarisch voor uw sector op abnamro.nl
<< terug naar begin
>>
visie op agrarisch
15Agrarisch Nieuws >
Sierteelt Trends >> Afzetpositie versterkt door telersverenigingen
>> Exportgroei ondanks economische tegenspoed
>> Marktgerichte teelt met scherpe kostprijs
Visie In de sierteelt groeit het ondernemerschap, doordat
kwekers zich meer op de afzet richten. In steeds grote-
re mate werken kwekers samen in telersverenigingen.
Dit biedt voordelen op het gebied van inkoop, terwijl de
afzetpositie wordt versterkt door het delen van markt-
informatie, gezamenlijke marktbewerking, maatwerk
verpakkingen en jaarrond de beschikbaarheid over een
breed assortiment. De export vertoont met uitzonde-
ring van 2008 en 2009 al jaren een stijgende trend. Het
brede en diepe assortiment, de goede kwaliteit van
het product, het grote aantal noviteiten, de ontwikke-
ling van nieuwe markten, nieuwe distributiekanalen op
bestaande markten en de efficiënte logistiek dragen bij
aan de exportstijging. De marktontwikkelingen worden
in 2013 bepaald door de economische ontwikkelingen in
de afzetlanden, de euro- en dollarkoers en de weersom-
standigheden. Op de langere termijn neemt de mark-
tomvang toe. De grootste groeimogelijkheden liggen
in de export naar niet-eurolanden en Oost-Europa. De
bedrijfsstructuur wordt versterkt door schaalvergroting,
specialisatie en een intensievere samenwerking op het
gebied van productie, logistiek en verkoop. Specialitei-
ten en noviteiten zijn van belang in de assortiments-
keuze. De markt blijft grillig voor wat betreft volumes,
variëteiten en inwisselbaarheid van producten. Er
ontstaan in de sierteelt gesloten verticale ketens tussen
kwekers, serviceproviders en eindklanten. Hierbij krijgen
alle schakels in de keten inzicht in productinformatie,
verkoopcijfers, marges en derving. De potentie van
deze ontwikkeling is erg groot: meer omzet, hogere
marges en lagere kosten. De kracht van de Nederlandse
sierteelt ligt voor een belangrijk deel in het assortiment,
kwaliteit, service, innovatiekracht en samenwerking.
Daarbij blijft kostprijsbeheersing door automatisering en
schaalvergroting een belangrijke voorwaarde voor een
goed rendement.
3.24
3
2.99
1
3.15
1
3.20
4
3.31
4
1.85
4
1.88
8
1.99
3
2.03
9
2.07
6
0
1.000
2.000
3.000
4.000
2008 2009 2010 2011 2012
x 1
mln
EU
R
Snijbloemen Pot- en tuinplanten
Export sierteelt verder toegenomen
Bron LEI
Lees het volledige rapport uit de Visie op Agrarisch voor uw sector op abnamro.nl
<< terug naar begin
>>
visie op agrarisch
>>
16Agrarisch Nieuws >
Varkenshouderij
>> Resultaten varkenshouderij verbeterden in 2012,
druk hierop eerste helft 2013
>> Management van prijsrisico’s steeds belangrijker
>> Verplichting tot mestverwerking in 2015 verhoogt
druk op sector
Visie Op de korte termijn verwacht ABN AMRO een krimp
van de vraag naar vlees vanwege de druk op de
koopkracht in Europa. Ook varkensvlees heeft er last
van. Hier staat echter een aanboddaling tegenover.
Diverse varkensbedrijven in Europa kunnen namelijk
niet voldoen aan de eisen van groepshuisvesting en
moeten stoppen. ABN AMRO verwacht daarom een
stijging van de varkensprijs op de korte termijn.
Tevens gaan de voerprijzen, behoudens extreme
weersomstandigheden, in de tweede helft van 2013
dalen. Op de lange termijn voorzien wij een historisch
gezien hoger prijsniveau van veevoer als gevolg van
een toename van de mondiale vraag naar agrarische
grondstoffen. De voergrondstofprijzen blijven volatiel.
Volgens ABN AMRO staat de varkenshouder voor
de uitdaging om de kostprijs en de gevoeligheid
voor prijsschommelingen van varkens en veevoer
te drukken. Hierbij is een belangrijke rol weggelegd
voor vleesverwerkers die aan de afzetkant van
varkenshouders deze mogelijkheden zouden moeten
faciliteren.
Verder moet vooral de varkenshouderij voldoende
mestverwerkingscapaciteit ontwikkelen, wat de
kans vergroot dat de dierrechten komen te vervallen
in 2015. Uiteindelijk daalt het aantal bedrijven,
neemt de gemiddelde grootte toe en daalt de totale
varkensproductie.
Tot slot is het creëren van toegevoegde waarde
voor de positie van de Nederlandse varkenshouder
cruciaal. Bij de verwaarding van varkensvlees spelen
maatschappelijke wensen betreffende dierenwelzijn,
milieu-impact en de gezondheid van mens en dier
een belangrijke rol. Daarnaast blijven logistieke
efficiency en de kostprijs aandacht vragen.
Bron LEI
Lees het volledige rapport uit de Visie op Agrarisch voor uw sector op abnamro.nl
Ontwikkeling inkomens en opbrengsten/kosten verhouding varkenshouderij
<< terug naar begin
>>
visie op agrarisch
>>
17Agrarisch Nieuws >
Vleeskuikenhouderij
>> Voerkosten zetten druk op inkomen in 2012 en
eerste helft 2013
>> Hogere voerprijzen en grotere prijsvolatiliteit stellen
hoge eisen aan ondernemerschap
>> Verdere verduurzaming van kippenvlees
Visie De druk op de koopkracht in Europa oefent op de korte
termijn een gunstig effect uit op de consumptie van
het goedkope kippenvlees. Ook op de langere termijn
zijn de vraagvooruitzichten voor kippenvlees positief,
vanwege de lage prijs, de lage milieu-impact en de
gezonde uitstraling. Het welzijn van de vleeskuikens
blijft een aandachtspunt. Positief is dat supermarkten,
slachterijen en vleeskuikenhouders een akkoord hebben
gesloten over de verhoging van het dierenwelzijn.
Doelen zijn een nieuw, trager groeiend kippenras en
een lagere stalbezetting per m2. In 2020 moet al het
kippenvlees in de Nederlandse supermarkten afkomstig
zijn van vleeskuikens uit dit nieuwe concept. Door de
branche de tijd te geven zich aan te passen aan het
nieuwe concept, kan een rendabele productiewijze
gewaarborgd worden.
ABN AMRO verwacht dat de voerprijzen, behoudens
extreme weersomstandigheden, in de tweede helft
van 2013 verder gaan dalen. Desondanks zal de
voerwinst voor geheel 2013 lager zijn dan in 2012.
Op de langere termijn moet worden uitgegaan van
hogere en volatielere prijzen van veevoer. ABN AMRO
voorziet dat vleeskuikenhouders strategieën gaan
ontwikkelen om de kostprijs en de gevoeligheid
voor prijsschommelingen van veevoer te drukken,
bijvoorbeeld door voer- (grondstoffen)inkoop op termijn
verder te verkennen, naast de op dit moment gebruikte
methoden.
Bron LEI
Lees het volledige rapport uit de Visie op Agrarisch voor uw sector op abnamro.nl
Ontwikkeling inkomens en opbrengsten/kosten verhouding vleeskuikenhouderij
<< terug naar begin
>>
visie op agrarisch
>>
John en Marian Claessens-
Jenniskens, pluimveehouders in
het Limburgse Ysselsteyn, zijn
donderdag 30 mei uitgeroepen
tot Agrarisch Ondernemer van
het Jaar 2013. Uit handen van
Sharon Dijksma, staatssecretaris
van Economische Zaken,
ontvingen zij een cheque ter
waarde van 12.500 euro.
“We hebben een pittige discussie gevoerd tijdens het juryberaad. De verschillen
tussen de genomineerden waren miniem. Het zijn allemaal topondernemers”, zegt
juryvoorzitter Aalt Dijkhuizen, voorzitter van de Raad van Bestuur Wageningen
Universiteit en Researchcentrum. “Toch is het ons gelukt om unaniem een winnaar
uit te roepen. Agrarisch Ondernemer 2013 John en Marian Claessens zijn ware
ambassadeurs van de pluimveehouderij.”
JuryrapportZe zijn echte topondernemers; enorm gedreven. “Ongewoon gewoon”, zoals ze zelf
zeggen. Ze staan middenin de samenleving, promoten hun product en dragen bij aan
maatschappelijk projecten.
<< terug naar begin
John en Marian Claessens
Nieuws van uw bank >>
18Agrarisch Nieuws >
Claessens-Jenniskens Pluimveebedrijven BV is in korte tijd sterk gegroeid en telt
inmiddels vijf locaties. De Limburgers hebben hun onderneming volledig onder
controle. Financieel gezond, al zit de lage eierprijs nu even niet mee. Het hoort
bij de risico’s van het ondernemerschap. De ondernemers laten zich niet uit het
veld slaan door tegenslagen. Ze zoeken direct naar oplossingen en zijn in hun
bedrijfsvoering niet gebonden aan voer- of afzetcontracten.
John en Marian Claessens beheersen het productieproces van a tot z. De
ondernemers onderscheiden zich in de bedrijfstak door hun gesloten
bedrijfsvoering. Eendagskuikens worden op het eigen bedrijf opgefokt en
klaargemaakt voor de legperiode. Hygiëne speelt een belangrijk rol in de
bedrijfsvoering en de hele productie is antibioticumvrij. Een prestatie van formaat.
John en Marian Claessens-Jenniskens, pluimveehouders in Ysselsteyn, zijn tevens de
winnaars van de Publieksprijs. Jos Looije, honingtomatenteler en winnaar van de
Publieksprijs in 2012, overhandigde een cheque van 2.500 euro aan de winnaars.
De winnaars van de Publieksprijs zijn met een meerderheid van 34% gekozen.
De andere genomineerden voor de prijzen waren: Hay Soberjé en Joke Verheijen, Het Aardbeienland, in Horst
Djûke van der Maat, Fruitteelt en handelsbedrijf
Nieuw Slagmaat VOF / Slagmaat, in Bunnik
Tiny Schepers, varkenshouder Van de Heyde Hoeve, in Nuenen
Will Teeuwen, aspergeteler Teboza, in Helden
Kijk voor meer informatie over de prijs, genomineerden en winnaars op
www.agrarischondernemer.nl
▲▲
▲▲
Agrarisch Nieuws > 19Agrarisch Nieuws >
<< terug naar begin
Agrarisch Nieuws is een publicatie van ABN AMRO
Agrarische Bedrijven.
De nieuwsbrief
wordt elektronisch verspreid.
Redactie:Wendy Klein
Martijn Leguijt
Vormgeving en fotografie:Sandra Broersen
www.gerryhurkmans.nl
Aan dit nummer werkten mee: Nico Klene
Economisch Bureau ABN AMRO
Hein Schotsman
Economisch Bureau ABN AMRO
Pierre Berntsen
Sector Advisory Agrarisch ABN AMRO
Bernd Feenstra
Sector Advisory Agrarisch ABN AMRO
Wilbert Hilkens
Sector Advisory Agrarisch ABN AMRO
Distributie:E-mail: [email protected]
U kunt het Agrarisch Nieuws vinden op
www.abnamro.nl/agrarisch
in de rubriek ‘Agrarisch Nieuws’.
AfmeldenKlik hier om u af te melden voor de
verzendlijst van Agrarisch Nieuws.
Wilt u meer weten over de nieuwsbrieven en
publicaties van ABN AMRO? Klik hier
DisclaimerDe in deze publicatie neergelegde opvat-
tingen zijn gebaseerd op door ABN AMRO
vergaarde informatie, die op zorgvuldige
wijze is verwerkt. Noch ABN AMRO, noch
functionarissen van de bank kunnen aanspra-
kelijk worden gesteld voor in deze publicatie
eventueel aanwezige onjuistheden.
Copyright ABN AMRO Bank N.V., 2013.
Als u suggesties heeft voor het Agrarisch
Nieuws of bepaalde onderwerpen mist, laat
het ons dan weten. Uw input helpt ons u
beter van dienst te zijn.
Colofon >>