AMA1:zel eitimde tanlama srecini bilir.

ALE ETM PROGRAMI

AMA:zel eitimde tanlama srecini bilir.Tanlama nedir?

zel eitim gerektiren bireylerin yeterli ve yetersiz ynleriyle bireysel zellikleriyle ilgilerini belirlemek amacyla tbbi, psikososyal ve eitim alanlarndaki yaplan deerlendirme srecidir

Tan (tehis) bireyin zrne ad koyma, derecesini ve bireyin bundan etkilenme durumunu belirleme demektir. Dier bir tanma ise; zel eitime muhta ocuklarn sorunlarnn ne olduunu, onlara nasl eitim verip nasl yardm edebileceini belirlemek amacyla zihinsel, sosyal, heyecansal ve bedensel alanlarda zayf ve gl olduu ynleri kiilik yaps ve deerlerini saptamak amacyla yaplan bilimsel uraa tanlama denir

Tanlamada ocuun sadece engellilii ve derecesi zerinde deil ayn zamanda hangi alanlarda akranlarndan daha iyi ya da geri durumda olduunu da ortaya karmak gerekir. Bunun iin tanlamada kesinlikle uyulmas gereken baz ilkeler vardr. Bu ilkelere uyulmadan salkl bir tanlama mmkn deildir. Tanlama hangi alanlar kapsar ve tanlamann ilevi nedir?

3 tr tan vardr. Tbbi tanlama, Psikolojik tanlama, Eitsel tanlamay ierir.

Tanlamann 2 trl ilevi vardr. 1:Problemi ortaya karma 2: Probleme uygun zm yollar bulma

Tanlama ve deerlendirme srecinin ilkeleri nelerdir?

a)Erkenlik ilkesi

Tanlama ve deerlendirme mmkn olan en erken zamanda yaplmaldr (ilk 6 ay ile 1 yana kadar). Tanlamann ge zamanda yaplmas baka sorunlara da yol aabilecektir. rnein; iitme zr ok ge fark edilmi bir ocuun bu zre bal olarak baka sorunlarda gelitirmesi kanlmaz olacaktr. itemeyen ocua ge mdahale edilmesinden dolay konuma yetersizlikleri ve duygusal sorunlarda grlecektirb)Btnlk ve derinlik ilkesi

Btn zel eitime muhta ocuklarn tanlanmasnda ocuk dn ve bugn ile incelenmelidir. Holistik anlayta denilen bu yaklamda ocuun btn geliim evreleri, yaantlar, hastalklar, kaza ve geliim zorluklar; nasl bir ortamda byd, evresel etkiler ve uyarclarn zellikleri, tanlama anndaki duygusal ve moral durumu da dikkate alnmas gereken konulardrc) Alternatiflik ilkesi

zel eitime muhta bir ocuun tanlanmasnda bilinen yada ok tutulan bir yolun yannda baka ara ve yaklamlarla da tanlama mmkn olabilmektedir. rnein; Down Sendromunu sadece fiziksel muayene ile deil, zeka testi uygulayarak ve nc olarak da genetik inceleme ile dorulamak gerekebilir. Nitekim sadece fizik muayene ile ciddi hatalar yaplabilir. Alternatiflik ilkesi insana verilen nemi vurgular. Hatay en aza indirgemenin bir yoludurBir baka rnek vermek gerekirse; poliklinie topallayarak gelen hastaya hekim hemen krk tedavisi uygulamaz, sorunu daha iyi anlayabilmek ve tan koyabilmek iin rntgen filmini alr, ilaveten hastann genel durumunu da gzden geirmek iin kan alp tahlil yapar. Btn bu bilgileri doruladktan sonra tedaviye giriebilir. Bu da insana verilen nemi gsterir.d)Profesyonellik ilkesi

zel eitime muhta ocuklarn tanlanmasnda tan iin alan kiinin alannda uzman olmas gerekir. Alannda uzman kii sadece tanlamada deil eitim, tedavi ve yneltme boyutunda da uzman olmaldr. Bu ilke btnlk ilkesiyle paralel alr. Gelimi lkelerde (rnein, ngilterede) olduu gibi lkemizde de ocuun engel tr ve derecesinin tanlamasnda ve ona uygun okulda provizyonun (eitsel ihtiyalarnn) karlanmasnda deerlendirmenin daha tutarl yaplabilmesi iin bir ekip almas yaplmal ve bu ekipte zel Eitimci, Psikolojik Danman, Sosyal Hizmet Uzman, Konuma Terapisti, Hekim ve ailelerin ve hatta mmknse ocuklarn kendileri de bu takmda yer almaldr. e) Erken mdahale ve izleme ilkesi

Tan alndktan sonra engelli ocuun geliimi, eitimden nasl etkilendii, ne trden bir deime olduunu grmek iin hemen mdahale edilmeli ve izleme almalar yaplmaldr. Tan alnp engelli desteksiz braklmaz. Tan ayn zamanda uzmana zrl ocuk ve sorunuyla ilgili bir projeksiyon yapma ans verir. Eitim alrsa durumu ne olur? Almazsa ne olur? Her iki durumda da tanlama tekrar edilir, olumlu ya da olumsuz gelimelere baklarak yeni tahminler yaplr. Bu tahminlerin fonksiyonel olabilmesi iin ylda en az iki kere ocuun geliimiyle ilgili olarak yeniden deerlendirme yaplabilirf) birlii ilkesi

zel eitime muhta ocuklar belirlerken anne-baba, kardeler, akranlar, retmen varsa psikolog, sosyal almac ve zel eitim uzman kendi uzmanlk alanlaryla ilgili olarak ocukla ilgili topladklar bilgiler bir vaka almas ile bir araya getirilir. Btn bu bilgiler zerinde yaplan tartmalar sonucunda ortak bir karara varlr. Bu deerlendirme bize ocuun avantajl ve dezavantajl olduu btn ynleri gsterir. Nasl bir eitim yada mdahale yaplaca konusunda ip ular verir ve karara varlmasn salar.g) Kayt tutma ilkesi

ocuun geliimi retmeni tarafndan izlenerek kaydedilmelidir. ocuun geliimiyle ilgili olarak tutulacak dosya okul deitirmede veya bir st programa geite gittii okula iletilmelidir. Kaytlar ocuun ne tr hizmetlerle nereye geldiinin bilinmesi asndan ve daha nelerin yaplmas gerektiine karar verilmesi asndan ok nemlidir. zel Eitime Muhta ocuklarn Tanlamasnda hangi ilkelere uyulmaldr?Engelliliin tanlanmas o sorunun nasl zleceine de k tutacaktr. Tanlamada engelin ne olduu, nasl olduu, nasl olutuu, ne iddette ya da sklkta, ne kadar sreyle devam ettii ve mdahale edilirse yada mdahale edilmezse ne olabilecei yukardaki ilkeler nda kestirilmeye allr. Dorudan veya dolayl olarak zel eitim alannda eitim alm profesyonel zel eitimci (grme, iitme, konuma vb.), hekim (psikiyatri, ortopedi, gz, kulak burun boaz, nroloji, vb.), psikolog (psikometri, danma, klinik ve geliim psikolou gibi), sosyal almac ve fizyoterapistler ou zaman bir ekip oluturarak ocuun sorununu tanlayp onun nasl saaltlaca ve sorunun gidiatnn ne olaca, hangi yaklamn benimsenecei konusunda bir karara varabilirlerrnein; renme gl eken bir ocuun sorununun nereden kaynaklandn anlamada psikolog veya psikiyatrist zihinsel fonksiyonlar, zek ve zihinsel geliimi len testlerle tespit edebilirler. Grme sorunu olan ocuun sorununun nereden kaynaklandn gz doktoru, iitme zr olan ocuun iitme kaybnn ne dzeyde ve nereden kaynaklandn Kulak Burun Boaz uzman, konuma bozukluu olann sorununun boyutunu konuma terapisti veya geliimci, felli bir ocuun sorununun ne olacan da nrolog veya ortopedist belirleyebilirler. ocuun akademik ynden geliiminin salanabilmesi bu alanda yetimi uzman retmenlerin devreye girmesi gerekir. lkemizde tanlamas sreci nedir(573 sayl kanuna gre tanlama sreci)

1)FARKINA VARMA SRECi

1. Birey ar derecede sorun yasyorsa abuk fark edilebilir..2. Birey hafif derecede sorun yasyorsa, dzenli hekim kontrolnde olsa bile yaad baz sorunlar fark edilmeyebilir. Bireyin eitim ve retim sreci ile doru orantl olan olgunlama evresinde aa kabilir, bu durumda sorunlar tarama lekleri ve testleri ile fark edilebilir .Bu durumda sorunlar tarama lekleri ya da retmen gzlemleri ile fark edilebilir.

A -ERKEN OCUKLUK DNEMiNDE 0-36 AY FARKINA VARMAocuun bireysel farkllklar aile veya evresi tarafndan fark edilmesinden sonra tbbi adan incelenmek ve bu farklln nedeni, var olan durumu, ileride ortaya kabilecek sorunlar asndan deerlendirilmek zere tbbi tanlanmas yaplmaldr. Tbbi tanlanma dorultusunda tbbi tedavi ve rehabilitasyon ile birlikte destek eitim hizmetleri planlanmaldr.

B-OKUL NCESi DNEMDE 36-72 AY DNEMiNDE FARKINA VARMA

1. Tbbi tans konmu ve okul ncesi eitime devam etmiyor ise; Bireysel farkllklar aile ve evresi tarafndan fark edilen birey, tbbi adan incelenmek ve bu farklln nedeni, var olan durumu, ileride kabilecek sorunlar asndan tbbi tanlanmas yaplmaldr. Tbbi tanlama srecine giren bireyle ilgilenen hekim ve dier personel zel eitim gerektirdii dnlen bireyin ailesini bilgilendirip ynlendirmeli ve ailenin bu bilgileri ve nerileri ne kadar kullanabildii izlenmeli ve deerlendirilmeli, iyileme ynnde yapabileceklerini en st dzeye kmas salanmaldr. Tans konulmu zel eitim gerektiren ocuklar iin okul ncesi eitimi zorunludur. Bu eitim zel eitim okullar ile dier okul ncesi eitim kurumlarnda verilir. Geliim ve bireysel zellikleri dikkate alnarak, zel eitim gerektiren ocuklarn okul ncesi eitim sreleri uzatlabilir zel eitim gereksinimleri belirlenmi 37-72 ay arasndaki ocuklar iin, okul ncesi eitimi zorunludur ve kaynatrma uygulamalar temeline dayal olarak, destek eitim planlar erevesinde srdrlr2. Tbbi tans konmam ve ocuk okul ncesi eitime devam ediyor ise; Bu durumda ocuun retmeni tarafndan zel eitim gereksinimlerinin belirlenmesi, kayda alnmas, ocukla ilgili temel bilgiler toplanmas, gereksinimlerinin normal snfta karlanmas iin almalar yaplmal ve kaydettii gelimelerin izlenmesi ve incelenmesini gerektirir. Tbbi tanlanmasnn yaplmas iin gerekli ynlendirmenin yaplmasnn salanmas gerekmektedirC-ZORUNLU EiTiM DNEMiNDE FARKINA VARMA

Tanlama sreci ;okulda grev yapan bir retmen, ocuun ana-babas ya da dier bir uzmann eldeki kantlara dayanarak ocuun zel eitim gereksinimleri olduu ynnde belirtiler gsterdiine ilikin kayglarn dile getirmesidir. Bu dnemde renci ile ilgili temel bilgilerin toplanmas ,bireyin zel eitim gereksinimlerin belirlenmesi ve kayda alnmas ve kaydettii ilerlemelerin incelenmenin yaplabilmesi iin snf retmeni, rehber retmen-psikolojik danman okul mdr ,renci, anne ve baba ibirlii iinde almas gerekmektedir2)HEKME BAVURMA Tbbi deerlendirme ve tbbi tanlama yaplr. Hekim Kaba deerlendirme ve ayrntl deerlendirme yapar.. Kaba deerlendirme olarak yetersizliin olu nedeni ,yeri, olu zamann ve nedeni ile ilgili sorular sormasn ierir.Ayrntl deerlendirme olarak biyopsi,kan tahlili, emar vb. ayrntl olarak bireyi deerlendirir. Tbbi deerlendirme neticesinde gerekli grlrse tbbi rehabilitasyon yaplabilir .Tbbi rehabilitasyon bireyi gerekli grrse ameliyat etme ,ara gere salama vb. sreleri ierir3)RAMRam dzeyinde psikolojik deerlendirme psikolojik tanlama yaplr. Psikolojik tanlama: Zeka, kiilik, uyum testlerini ierir. RAM bnyesinde kaba ve ayrntl deerlendirme yaplr. lt norma dayal olarak yaplr. Ram bnyesinde:

1-) Eitsel Tanlama, zleme ,Deerlendirme Ekibi: (ETDE)

Eitsel deerlendirmeyi yapan ekibi oluturur. Ram bnyesinde bulunan bir ekiptir. Eitsel deerlendirmenin kaba deerlendirmesi bu ekip tarafndan yaplr. Eitsel deerlendirme yaplabilmesi iin eitsel tanlama yaplmaktadr. Burada renciye ynelik olarak yaplan bireysel retim plan yaplr. Bunun iin kaba deerlendirme yaplr.Kaba deerlendirme: Kontrol listesi, Gzlem,Grme, Portfolyo dosya deerlendirmesini ierir

Grme

Bireyin yaknlarndan birinin grlerine dayal olarak bireyin geliim ve disiplin alanndakileri kabaca belirlemek. Grme ayn zamanda kontrol listesine dayanak oluturur.Kontrol listesiAmac bireyin geliim ve disiplin alanlarndaki yapabildiklerini belirlemek. Eitsel performans dzeyini belirlemek. ocuun gereksinimlerini ortaya karr.GzlemBireyin gzlem yoluyla birebir geliim ve disiplin alanlarndaki kabaca neler yapabildiini ortaya karma amaldr.Dosya-deerlendirmesi

Ama geliim ve disiplin alanndaki yapabildiklerini ortaya koymak .Dosya deerlendirmesi dev katlar, alma katlar ,defterlerini ierir. Ve bununla ile ilgili olarak renci hakknda izlenim edinilir2)ZEL ETM HZMETLER KURULU: (EHK)

Rehber retmen, zel eitim retmeni vb. uzmanlarla renci velisinin bulunduu bir ekiptir. Aile ile grme burada yaplr. renci ile ilgili olarak aile gr alnr. En az snrlandrlm eitim ortamna burada karar verilir. Herhangi bir ara kullanmn iermez .3)EN AZ SINIRLANDIRILMI ETM ORTAMINA YERLETRME

Bireyin gereksinimleri dorultusunda amalar belirlenerek en az snrlandrlm eitim ortamna yerletirilme karar verilmektedir.4)BREYSEL RETM PLANI GELTRME: (BPGB)

Eitsel deerlendirmenin ayrntl deerlendirmesi yaplr.lt baml testler ve Gzlem aralar kullanlr. retimsel amalar belirlenir.

AMA: zel eitim gerektiren ocuunun zelliklerini tanr.zel eitim gerektiren (Zihin Eng.) ocuklarn zellikleriZihinsel engelli ocuklarn geliimleri, normal zekaya sahip olan ocuklarn geliiminden baz farkllklar tar. Beslenme, cinsellik gibi biyolojik, sevilme, dllendirilme, baarl olma, kabul grme, uygun bir i ve e seme gibi sosyal gereksinimlerinin karlanmas asndan ise normal ocuklarla ayn istek ve duygulara sahiptirlerZihinsel engelli ocuklara uygun eitim salandnda ve yeterli destek verildiinde var olan kapasitelerini en st dzeyde kullanmay baarabilirler. Bu ocuklarn geliim zelliklerini bilirsek, eitim, davran ynnden yaklammz ok daha olumlu ve verimli olacaktrZihinsel Yetersiz ocuklarn zellikleri

1- Bedensel ve Motor zellikleri 2- Zihinsel zellikleri 3- Sosyal zellikleri 4- Kiilik zellikleri 5- ve alma Yaam zellikleri 1- Bedensel ve Motor zellikleri -Beden geliimleri geri veya tamamen durmu olabilir

-Zeka zrnn getirdii bir takm bedensel zellikler taya bilirler

-Ba yaplar farkllk tayabilir

-Di deformasyonlar,anomalileri ve di rkleri ok sk grlr

-Beden geliimleri yatlarna gre ardr

-Yatlarna gre kaslar gevek ve g eksiklii vardr

-Yatlarna gre ok sk hasta olurlar

-Yatlarndan ok daha fazla ve kalc salk sorunlar vardr

-Grme, iitme ve ortopedik ek zrleri olabilir

-Basit ve karmak hareketleri uyum iinde yapmada zorlanrlar 2- ocuklarn Zihinsel Geliim zellikleri -Akademik kavramlar ge ve g renirler. En ok sknt duyduklar alandr ve bu alanda en basit bir konuyu renmeleri bile ok tekrar ve uzun bir zaman gerektirir.

-Dikkat sreleri ksa ve dikkatleri ok danktr.

-lgileri,konu ne derece ekici olursa olsun ksa srelidir.

-Soyut kavramlar ok ge ve g kavrarlar. Somut kavramlar renmeleri bir derece daha kolay olur. Bu nedenle soyut kavramlar retilirken somut olaylardan rnek vermek daha kolay renmelerini salar.

-Zaman kavram ok ge ve g yerleir

-Konumada sorun yaarlar. Szcklerin yerinde kullanm, doru telaffuz etme,cmle kurma alanlarn da glk yaarlar.

Cmleler iki veya en fazla szckten oluur, basittir

-Konumada olduu kadar sylenileni anlamada glk ekerler. Onun iin basit cmlelerle tek tek ,net bir dil kullanarak konumak anlamalarn kolaylatrr.

-Aldklar bilgileri genelleme, snflama yapamazlar

-rendiklerini, kazandklar bir bilgiyi bir baka alana aktarmada ok zorlanrla r ya da bunda baarsz olurlar Yeni durumlara uyum salamada glk ekerler. Yeni ortamlara girerken gerginlik, direnme ve kama eilimi gsterirler. Bu nedenle yeni ortama girerken bol bol destek gstermek gerekir.

-Ufak tefek engeller karsnda hemen pes eder, abuk yorulup savamaktan kaarlar.

-Baladklar iin ilk basamanda hata yaparlarsa krlp ii sonuna kadar srdrmekten vazgeerler.

-rendikleri ni ok abuk unuturlar

-Uzak gelecekle bir ilgileri yoktur

-Alglar, tepkileri basittir

-Duygu ve dncelerini bamsz olarak ifade etme gcnden yoksundurlar, destee gereksinim duyarlar 3-Sosyal Geliim zellikleri -Kendilerinden yaa kk olanlarla arkadalk etmekten holanrlar

-Yakn evre ile dostluk kurmada zorlandklar gibi, bunu srdrmede baarszdrlar

-Grup iinde bakalar tarafndan ynlendirirler

-Oyun ve toplum kurallarna uymada zorlanrlar

-Desteklenmedikleri srece giyimlerinde gariplikler olur

-Grg kurallarn renmeleri ve bunlar yerine getirmede zorlanrlar

-Sosyal ilikilerinde bencildirler

-Sosyal faaliyetlere ilgileri azdr

-Sosyal kabul grmelerini salayacak becerileri ok azdr veya hi yoktur 4-Kiilik zellikleri -Kendilerine gvenleri yoktur, bamsz hareket etmekten ekinirler

-Cesaretleri ok kolay krlr

-Amaca ulamak iin fazla aba harcamazlar

-Ge ve g dostluk kurduklar gibi dostluk sreleri ok ksadr

-Sorumluluk almaktan kanrlar

-Kendi balarna bir ie balama arzular yoktur

-Birlikte olduklar kiinin duygu ve dncelerini kabullenmeleri gtr

-Duygularn ifadede glk ekerler 5- Ve alma zellikleri -Yatlar gibi bir i sahibi olup retken olmaktan byk zevk alrlar

-Kontrol altnda basit pek ok i yapabilir ve meslek sahibi olabilirler

-Paradan btne gidilerek i retildiinde baarl olurlar

-Monoton ileri yapmada baarldrlar -Belli bir grubu mesleki eitim alabilir.

-Bedenen almaktan zevk alrlar

-lerine baldrlar

-Yava dnr, yava kavrar ve ilerini yava yaparlar

-Baarszla uradklarnda kendilerine olan gvenlerini yitirir ve bir daha o ie dnmeleri zor olur.AMA: zel eitimde kullanlan temel yntem ve teknikleri tanr.KONUZEL ETMDE KULLANILAN TEMEL YNTEM VE TEKNKLER

retimde Kullanlan pular

zel ocuklar bireysel farkllklar gsterdiklerinden performanslar da birbirinden farkldr. Bireyin performans alm esnasnda ve retim srecinde baz ipular kullanlmaktadr. pucu, bireye belli bir uyarann varlnda doru tepkide bulunmasn salamak amacyla nasl davranaca ve ne yapacana ilikin hatrlatmada bulunmadr. pular; szel ipucu, model olma ve fiziksel yardm ierir.

Szel pucuretimde sadece szel ipucunun kullanlmas dnlyorsa kullanlacak szel ipularnn birey iin anlam olup olmadnn aratrlmas gerekmektedir. Birey iin bir anlam olmayan szel ipular verip bireyin beceriyi gerekletirmesini beklemek, bireyi baarsz klma anlamna gelmektedir. Bu nedenle pek ok durumda szel ipucu, fiziksel yardm ve model olma ipularyla birlikte kullanlarak szel ipularnn birey iin anlaml hle getirilmesi amalanmaktadr. retimde kullanlan szel ipularnn bireyler baarl olduka geri ekilmesi gerekmektedir. Szel ipucunun gereksiz ve sk kullanm amaca hizmet etmedii gibi bamllkta yaratabilecei iin zamannda geri ekilmesi nemli noktalardan biridir.Szel ipucu, kullanrken en ok yaplan hatalardan biri de szel ynerge ile szel ipucunun kartrlmasdr. Ynerge vermek; ocua ne yapacann sylenmesi, ocuktan bir ey yapmasn istemektir. Szel ipucu ise ocua istenileni nasl yapacan hatrlatmak veya ifadelerle ocuu ynlendirmektir.

Model Olma Bir kiinin yapt hareketi gzleyerek ve taklit ederek yapma ve renmedir. Beceri retiminde model olma ipucunun kullanlabilmesi iin bireyin taklit etme becerisine sahip olmas gerekmektedir. Ancak, taklit etme becerisi de retilebilir bir beceridir Model olmada retmen, bireyin o davran hangi eliyle, ayayla yapmasn bekliyorsa kendisi de o elini ve ayan kullanarak beceriyi gerekletirmelidir. Bunu yaparken retmenin, bireyin kulland eli tarafnda ve hafife ona dnerek durmas daha uygun olmaktadr. retmen, ocuun karsna geerek model olduunda, birey retmenin beceri basaman yapt eli ya da koluyla beceri basaman yapmaya almakta ve bu durum karklk yaratabilmektedirModel olma ipucu da dier ipularnda olduu gibi geri ekilmelidir. Model olma, szel ipularyla birlikte kullanlr ve retim sreci iinde model olmann ipular sistematik olarak geri ekilerek bireyin sadece szel ipularyla hareketi yapmas salanr. Model olma ipucu, hareketin tamamnn yaplp aklanmas ve ynerge verilmesinden, hareketi balatacakm gibi bir davran yaplp aklanmas ve ynerge verilmesine doru kk basamaklar hlinde geri ekilmelidir. Model olma ipucunun ka basamakta geri ekilecei, tamamyla bireye baldr. retmen, bireyin her beceri basamanda ne kadar modele gereksinimi olduunu saptamaldr. Eer model retmen dnda baka birisi olacaksa bu kiinin, retimi yaplan birey tarafndan kabul gren bir kii olmasna dikkat edilmelidir.Fiziksel YardmBir kiiye; el, kol, ayak vb. leriyle yaplan vcut hareketlerini ieren etkinlikleri retmek iin uygulanan yardmdr. Fiziksel yardm, retmenin bireyle birlikte bir beceri basamann tamamn yapmas ve ne yapldn sylemesinden; beceri basaman hi yapmayp ne yaplacann sylenmesine kadar deien bir sre iinde uygulanr. Fiziksel yardm uygulanrken szel ipucu da birlikte verilir. Bireyin beceri basaman gerekletirmesini salamak amacyla uygulanan fiziksel yardm geri ekilerek birey beceri basaman szel ipularyla yapar hle getirilir. Fiziksel yardm uygulanrken zellikle el ya da kol hareketlerine ipucu verilirken ipucu veren kiinin nerede durduu nemlidir. retmenin, bireyin arkasna geerek ve beceri basaman bireyle birlikte yaparak fiziksel yardm uygulamas, karkl nlemektedir. Fiziksel yardmn amac, bireye beceri basaman nasl yapacan hissettirmek, zamanla beceri basaman szel ipucuyla yapmasn salamaktr.El ile fiziksel yardm uygulanrken ilk bata retmen, eliyle bireyin elinden ya da kolundan skca tutarak beceri basaman yaptrr. Daha sonra retmen, bireyin beceri basamana katldn hissedince elindeki basky hafifletir. Birey, beceri basaman yapar hle geldike retmenin eli; bireyin bileine, n koluna, dirseine ve omzuna doru ilerler. Son olarak retmen, glk hissettiinde yardm etmek zere elini, bireyin elinin yaknnda bulundurur.Grsel yardmFotoraf, resim, noktalar, ekiller gibi grsel malzemeleri ipucu olarak sunmaktr. rnein be tane hayvan ismi sylemesini istediimiz bireye, kanat rpma hareketi yaparak kuu hatrlatmak veya A harfi yazacak bireyin kdna hatrlatmak iin noktal izgiler yaparak zerinden gemesini salayarak harfi izmesini salamak, grsel yardmlardr. El-kol iaretleri, yaplmas istenen beceriyle ilgili hareketler, iaret yardm olarak snfland gibi, grsel yardmlar ierisinde de deerlendirilebilir. rnein gel, otur gibi szel uyaranlar anlamayan bireye elimizle gel iareti yapmak, oturmasn istediimiz yere vurarak oturmasn istediimizi gstermek gibi.Otistik ocuklar, grsel dnen ve grsel olarak daha iyi renen bireylerdir. Bu nedenle grsel ipular bir beceriyi bamsz yapmay renmelerinde TEACCH, PECS gibi birok programda etkili bir ekilde kullanlmaktadr.

Szel, grsel, model olma ve fiziksel yardm ipular ile bunlarn her birinin kendi iindeki basamaklaryla ilgili ipular geri ekilirken bireyin zellikleri dikkate alnmal ve ipular sistematik bir ekilde ekilmelidir. Birey allan basamakta baarsz olursa retmenin ipularn hzl ektii dnlebilir. Bu durumda retmen, nceki basamakta kullanlan ipucuna geri dnerek almaya devam etmelidir.

ekil Vermeekil verme, bireye yeni bir davrann kazandrlmas, var olan davranlarnn artrlmas ya da gerekletirmesinde kullanlan temel srelerden biridir. ekil verme, bir davrann elerinin birkann pekitirilmesini ve dier elerinin pekitirilmemesini ya da snmesini ierir. Balangta gsterilen davranlardan hedef davrana yakn olan baarl davranlar pekitirilirken sonra bu davranlarn pekitirilmesine son verilerek davran eitlendirilir ve aralarndan hedef davrana yakn olan davranlar seilip tekrar pekitirilerek hedef davrann oluumu salanr. ekil verme srecinde sadece hedef davran deil, hedef davrana ulamay salayan her tepki pekitirilir.Bylece bireylerden, davrann son eklini beklemek yerine, bireyin gsterdii kk ilerlemeler pekitirilerek davrana ekil verilir.

Dorudan retim (Ak Anlatm) YntemiDorudan retim yntemi "tmdengelim ya da ak anlatm yntemi" olarak da adlandrlmaktadr. Bu retim yntemi, hem dzenli bir program hem de aralarn kullanmnda sistematik olmay gerektirmektedir.Bu retim ynteminde ayrt edici renme srecinden yararlanlmaktadrDorudan retim yntemi "tmdengelim ya da ak anlatm yntemi" olarak da adlandrlmaktadr. Bu retim yntemi, hem dzenli bir program hem de aralarn kullanmnda sistematik olmay gerektirmektedir.Bu retim ynteminde ayrt edici renme srecinden yararlanlmaktadrrnein "gen" kavram iin ilikili nitelik kenar ve kesinin olmasdr. geni temsil eden nesnenin bykl, malzemesi gibi nitelikler ilikisiz niteliklerdir. Kavramn olumlu rnekleri, kavram tanmlayan nitelikleri gsterir. Kavramn olumsuz rnekleri ise kavram tanmlamayan nitelikleri gsterir. rnein "gen" kavramnn olumlu rnekleri "plastik gen", "tahta gen", "karton gen"dir. gen kavramnn olumsuz rnekleri ise "plastik kare", "tahta daire", "karton dikdrtgen"dir. Kavramn olumlu ve olumsuz rnekleri hazrlanrken rnek saysnn ok olmasna ve ilikisiz niteliklerin deimesine dikkat edilmelidir. Daha sonra, bireye olumlu ve olumsuz rnekler sunulmal, bireyin doru tepkileri pekitirilmeli, yanl tepkiler grmezlikten gelinip tekrar sunu yaplmaldr. Bylece ayrt edici pekitirmelere yer verilerek renme gerekletirilmelidir.Basamaklandrlm YntemBasamaklandrlm yntemin retim sreci "yap", "gster", "syle" ve "yaz" basamaklarna ilikin etkinlikleri iermektedir. Yap, gster, syle ve yaz basamaklarnda uygulaycnn gerekletirdii hareketin her biri birey tarafndan bir kar hareketi gerektirir. Bireyler, uygulayc beceri yaparken grrler, beceriyi aklamasn dinlerler. Daha sonra bireyler beceriyi kendileri yaparlar, gsterirler, ne yaptklarn sylerler ve yazarlar. Basamaklandrlm yntemle retim yaplrken bireyden; yaparak, gstererek, szl ve yazl dil kullanarak bir tepkide bulunmas beklenmektedir. Birey, doru tepki verdiinde davran pekitirilmekte, yanl tepki verdiinde retime geri dnlmektedir.Yap Basama "Yap" basamanda uygulayc, gerek nesneleri kullanr ve birey de cevaplarn gerek nesneler kullanarak verir. "Yap" basama, bireylerin birbirleriyle ve uygulayc ile aralarnda yaknlk kurmalarna yardmc olur. Bireyin gruba katlmn salamak iin kullanlan etkili bir retim yoludur. Bu basamak "yap-yap", "yap-gster", "yap-syle", "yap-yaz" alt basamaklarndan olumaktadr.Gster Basama "Gster" basamanda uygulayc, bireye grsel bir uyaran verir ve bireyden doru tepki vermesi beklenir. Uygulayc, uyarclar bireyin grebilecei ekilde sunar. Bu basamak "gster-yap", "gster-gster", "gster-syle", "gster-yaz" alt basamaklarndan olumaktadr.Syle Basama "Syle" basamanda uygulayc, bireye sembolik uyaran szl olarak verir ve bireyden de doru tepki vermesi beklenir. Bu basamak "syle-yap", "syle- gster", "syle-syle", "syle-yaz" alt basamaklarndan olumaktadr.Yaz Basama "Yaz" basamanda uygulayc, bireye sembolik uyaran yazl olarak verir ve bireyden de doru tepki vermesi beklenir. Bu basamak "yaz-yap", "yaz- gster", "yaz-syle", "yaz-yaz" alt basamaklarndan olumaktadr.leri Zincirleme Yntemileri zincirleme yntemine gre retim yapabilmek iin performans alm ncesi hazrlanan beceri analizinin, ilk yaplandan son yaplana doru dzenlenmesi gerekir. retim yaplrken ilk ilem basama (birinci temel beceri) zerinde durulup dier ilem basamaklarnn (dier temel becerilerin) retimi yaplmaz. Birey, ilk ilem basaman bamsz olarak gerekletirdikten sonra ikinci ilem basamana geilir. Farkl materyal beceriler yer ald iin i eitimiyle ilgili becerilerin retiminde daha ok ileri zincirleme yntemi kullanlr.Geriye Zincirleme YntemiGeriye zincirleme retim ynteminin kullanlabilmesi iin performans alm ncesinde hazrlanan beceri analizinin tersine zincirlemeye gre yaplmas gerekir. Yani beceri analizi son yaplandan ilk yaplana doru dzenlenerek oluturulmaldr. retim yaplrken son ilem basama zerinde durulur; dier ilem basamaklarnn retimi yaplmazBirey, son ilem basamanda bamszla ulanca sondan bir nceki ilem basamann retimine geilir. Her oturumda bireyin bamsz gerekletirdii basamaklar da yaparak beceriyi tamamlamas istenir. Geriye zincirleme yntemi her beceri iin uygun olmayabilirzellikle giyinme becerilerinde ve baz mesleki becerilerde geriye zincirleme ynteminin dier yntemlere gre daha etkili olduu bilinmektedir. Bunun nedeni; bireyin balangta gerekletirmesini beklediimiz becerinin olduka az sayda ilem basaman iermesi, kolaylkla baarya ulamasnn mmkn olmas ve dier basamaklarn retimi yaplrken bamszla ulat ilem basamaklarn da tekrarlamasdr.

b. Tm Beceri Yntemi

Tm beceri ynteminin kullanlabilmesi iin performans alm ncesi hazrlanan beceri analizinin, ileri zincirlemeye gre yaplmas gerekir. Bu yntemin uygulanmas srasnda becerinin btn ilem basamaklar iin retim yaplr. Her retim oturumunda beceri basamaklarndaki ipular yava yava ekilerek becerinin tm gerekletirilmeye allr.

c. Uygulamal Davran Analizi-UDABireyin davranlarn ve bu davranlarla ilikili evresel zelliklerin llebilir tekniklerle analiz edilmesine dayanan bu yntem, birok davrann evresel faktrler araclyla dllendirildii ya da cezalandrld ilkesini temel almaktadr.

Uygulamal davran analizi almalar; uygun ve istenilen davranlar artrmay, bireye yeni davranlar kazandrmay, bu davranlarn farkl ortamlara ve yeni karlalan durumlara genellenmesini salamay, uygun olmayan ve istenmeyen davranlarn ortaya kmasn engellemek amacyla evresel dzenlemeler yapmay, evresel dzenlemelere karn ortaya kmas engellenemeyen davranlarn yinelenme olasln azaltmay, kazanlan uygun davranlarn ve davran deiikliklerinin kalc olmasn hedeflemektedir.

Zihin yetersizlii olan bireylerde artrlmas ve kazandrlmas hedeflenen davranlara; sosyal beceriler, iletiim becerileri, oyun ve taklit becerileri, z bakm ve gnlk yaam becerileri rnek verilebilirken azaltlmas ya da ortadan kaldrlmas hedeflenen davranlara ise fke nbetleri, kendini uyarc davranlar, srma, barma, vurma gibi kendine ve evresine zarar verici davranlar verilebilir.Uygulamal davran analizi uygulamalarnda ilk aamada hedef davrann ne olduu belirlenir ve bu davrann tanm yaplr. Bu srete sistemli bir gzlem ve kayt tutma tekniinden yararlanlr. Davran deitirme yntemine karar verildikten sonra bu yntem uygulanr ve ayn gzlem ve kayt tutma teknikleriyle srekli veri toplanarak mdahalenin etkililii deerlendirilir. Bu deerlendirme sonucunda uygulamann srdrlmesi, uyarlanmas ya da kesilmesi ynnde karar alnr

Ayrk Denemelerle retim YntemiLovaas Yntemi olarak da adlandrlan ayrk denemelerle retim, temeli uygulamal davran analizine dayanan geleneksel retim yntemlerinden biridir. Bu retim ynteminde davrann ncl, davran ve davrann sonucundan oluan denemeler art arda sunulur. retimin "ncl' aamasnda bireye bir soru, ynerge sunulur ya da bir ara yneltilir. rnein uygulamac elindeki arabay gstererek "Bu nedir?" diye sorar. Yntemin ikinci aamas olan "davran" boyutunda bireyden doru ya da yanl bir tepki beklenir. Birey hi tepki de vermeyebilir. "Sonu" blmnde ise bireyin tepkisine uygun yaklamda bulunulur. Doru tepkiler pekitirilir, yanl tepkilerde ise hata dzeltmesi yaplr ya da ynerge yeniden sunulabilir. Yntemin son aamas ise "denemeler aras sre"dir. kinci uygulamaya gemeden nce bireyin 4-5 saniye kadar dinlenmesine, pekitireci kullanmasna izin verilir.Ayrk denemelerle retimde birey, ipular yardmyla belli davran ya da becerileri yapar duruma geldiinde bu ipular yava yava ortadan kaldrlr. Yaygn geliimsel bozukluklar olan bireylere taklit, eleme ve gruplama, alc dil ve z bakm becerilerinin kazandrlmasnda ayrk denemelerle retim yntemi yaygn olarak kullanlmaktadr. Bu yntemin en nemli avantaj kolay uygulanabilirlii ve baz bireylerin hedef davranlar kolay kazanabilmeleridir. Dil becerilerinin ilevsel kullanlamamas ve kazanlan davranlarn genellenebilirlik aamasndaki glkleri ise bu yntemin snrllklarn oluturmaktadr.

Frsat retimi YntemiBu yntemde de ayrk denemelerle retim ynteminde olduu gibi uygulama art arda yaplan denemelerle sunulmaktadr. Ancak ilk giriim birey tarafndan balatlr ve bireyin iletiimsel abalar pekitirilir. Bu yntemde uygulamac, bireyin herhangi bir nesneyi istemesini ya da iletiimi balataca an bekler. Bu giriim abas, bireyin ya ve performansna bal olarak szel davran ya da iaret etme, alama gibi szel olmayan biimlerde gerekleebilir.

Birey iletiimi balattktan sonra uygulamac "Ne istiyorsun?, "Bunu mu istiyorsun?" gibi szel ifadelerle bireyin balatt konuyu geniletmesini salar. Bu aamada bireyden biraz daha gelimi iletiimsel davranlar beklenir ve gereken durumlarda model olunur. Bireyden doru tepkiler alnamazsa uygun szel ifadeler kullanlr ya da ipular sunulur. Eer bireyden uygun iletiim tepkisi alnrsa, uygulamac tepkinin doruluunu onaylayarak bireyin istedii nesneyi sunar.

Olumlu Davran Destei (levsel Analiz) Yntemilevsel analiz uygun olmayan davranlarn, elde etme, kama/kanma gibi belli ilevleri yerine getirdii ve uygun davran daarc yetersizliinden kaynaklandn ileri sren bir yntemdir.levsel analiz, yalnzca bireyin problem davrannn azaltlmasn deil, ayn zamanda bu problem davrann ileviyle ayn olan yeni bir davrann renilmesini de amalamaktadr. Bu yntemde davrana zemin hazrlayan ncller ve uyaranlar yaplandrlmaktadr.Yaygn geliimsel bozukluu olan bireylerde grlen fke nbetlerinin bakalarnn ilgisini ekmek, nesne, kii ya da etkinliklerden kanmak, nesne ya da etkinlik elde etmek amacyla ortaya kt, kendini uyarc davranlarn ise duyusal haz elde etme ilevini yerine getirdii belirtilmektedir. Bu tr olumsuz davranlarn yerine uygun davranlarn kazandrlmas srecinde ncelikle uygun olmayan davranlarn tanmnn yaplmas ile iebalanr. Bu davranlar ortaya karan ncller ve davran sonras sonular belirlenir. Bu davranlarn ilevlerinin neler olduu belirlenerek alternatif davranlar planlanr ve retim program hazrlanr.Temel Tepki retimi (TT)YntemiTemel tepki retimi, Robert Koegel ve arkadalarnn almalarndan ortaya kan ve uygulamal davran analizinin (UDA) ilkelerini temel alan uygulamal davran eitimidir.

Bu aratrmaclar bireyin geliim aamalarnda temel rol olan becerileri reterek dier davranlarn da kazanlmasn hedeflemilerdir. Yaygn geliimsel bozukluu olan bireylerin karlkl iletiimi srdrememe, bakalar tarafndan balatlan iletiim srecine tepkisiz kalma, uygun olmayan jest ve mimik kullanma, gz konta kuramama gibi sorunlar iin temel becerilerin model olma yoluyla retilmesiyle uygun olan davranlar ayrt eder duruma gelmelerini amalamlardr.

Temel tepki retimindeki temel kavramlar, gdlenme ve oklu uyaranlardr. Gdlenme, oklu ipularna tepki verme, kendini ynetme, iletiimi kendisinin balatma davran olarak ortaya kmaktadr. Sosyal iletiimi balatmas, dil ve akademik geliimleri iin uyaran girdisi salanarak bireye renme frsat sunulabilirGdlenmeyle yaygn geliimsel bozukluu olan bireylerin sosyal ve akademik uyaranlara tepkilerini arttrmak ayn zamanda karlkl sosyal etkileim srecinde ortaya kabilecek davran problemlerini azaltmak mmkn olabilecektir. Gdlenme srecinde etkili olan faktrler; bireyin kendi bana seim yapmas, farkl becerileri kazanmas ve yeni renilen becerileri var olan becerilerle birlikte kullanmas doal bir pekitirme srecidir.

Birey tarafndan seilen oyuncaklar, etkinlik ya da materyaller seim yapma aamasn oluturur. kinci basamakta, bireyin iyi dzeyde performans gsterdii becerilerin arasna yeni renecei beceriler eklenerek olumlu deneyimler salanmas ve pekitire almas amalanr. Gdlenmenin en son aamas ise bireyin olumlu sosyal ve iletiimsel tepkilerinin pekitirilmesidir.

Doal pekitire kullanm, renmeyi ve beceri kazanmn hzlandrmaktadr. Doal pekitirmeler dorudan ve beceriyle ilikili ilevsellii olan pekitirmeler olarak tanmlanabilir. Birey hedef tepki verdiinde, dl doal olarak elde edebilecektir.

Gdlenme yntemi otizmli bireylere alc ve ifade edici dil becerilerinin, kendi kendine yardm becerilerinin, okuma yazma, boyama, yaptrma gibi akademik becerilerin, olumsuz davranlar azaltma ve uygun davranlar gelitirme, etkinliklere katlma gibi sosyal becerilerin retilmesinde kullanlabilir. Gdleme srecindeki dier nemli bir alan kendi kendini ynetmedir. Kendi kendini ynetme bireyin sahip olduu uygun davranlar kendisinin balatmas ve sosyal farkndalk gelitirerek bireyleri ayrt edebilmesidir.Temel tepki retimindeki dier kavram oklu uyaranlara dikkati salamadr. Otizmli bireylerin sosyal ve iletiim becerilerini renme, genelleme yapma glklerinin oklu uyaranlara tepki vermemelerinden ve ar uyaran seiciliinden kaynakland belirtilmektedir. Ar uyaran seiciliini azaltmak iin yaygn geliimsel bozukluu olan bireylere oklu ipularna tepki verilmesi retilmelidirEv, okul ve toplumsal yaam ierisine oklu ipular dhil edilerek bireylerin ar uyaran seicilikleri nlenebilir. rnein renk retimi iin ev ortamnda giysileri kullanarak evde oklu ipularnn retimi yaplabilir. Snf ortamlarnda retmenler, bireye etkinlikte kullanmas iin verilecek aracn rengini tercih etmesini talep ettiinde farkl renklerde keeli kalem, pastel boyalar, kalemler salayabilir. Toplumsal ortamda ise otizmli bireylere trafik iaretlerini, renkleri, yer bildiren iaretler, otobs ynleri retilebilir.

Yanlsz retim Yntemi

Yanlsz retim teknii geleneksel yntemlere gre daha az hatann gerekletii varsaylan yntemdir. Yanlsz retim, uyaran ya da hedef davran ile ilgili ara gerelerin programlanarak sunulmas olarak aklanmtr. Bu programlamayla, bireyin zerinde allan davrana ilikin doru tepkide bulunmas amalanmaktadr Bu retim; hata dzeyinin dk olmas, bireyin daha fazla pekitire almas, renen ile reten arasnda olumlu etkileim kurulmas nedeniyle retim srasnda uygun olmayan davranlar daha az ortaya kar. Bu retim yntemi tepki ipularnn sunulduu ve uyaran ipularnn kullanld retim yntemlerinden olumaktadr

1.Tepki pularnn Sunulduu retim Yntemleri

Sabit Bekleme Sreli retimE Zamanl pucuyla retimArtan Bekleme Sreli retimDavran ncesi pucu ve Snamayla retimDavran ncesi pucu ve Silikletirmeyle retimAamal Yardmla retimpucunun Giderek Artrlmasyla retimpucunun Giderek Azaltlmasyla retim

2. Uyaran pularnn Kullanld Yntemlerpucunu Silikletirmek

pucuna ekil Vermek

Hedef Uyarana pucu Eklemek

AMA: zel eitimde uygulanan eitim ortamlarn tanr.KONUZEL ETME GEREKSNM DUYAN BREYLERN YARARLANDII ETM ORTAMLARIHer lkenin zel eitim anlay farkldr Bu anlay belirleyen ltler: ekonomi-toplumsal-kltrel-eitim yaps ve eitim birikimidir (gemiten gnmze eitimdeki uygulamalardr)

1951 ylnda Salk ve Sosyal Yardm Bakanlna bal olan Sar-Dilsiz (iitme engelli) ve Krler (grme engelliler) Okulunun Milli Eitim Bakanlna devredilmesini dzenleyen 5822 sayl yasa karlmtr Bu yasa zel eitimin Trk Milli Eitiminin rgn eitim almalar arasnda yrtlmesinin balangc olmutur (zsoy, 1983: 192)Engellilere ilikin zel eitim esaslarnn dzenlenmesi, 03.12.1996 tarihli 4216 sayl Kanunun verdii yetkiye dayanlarak Bakanlar Kurulunca 30.05.1997 tarihli 573 sayl zel Eitim Hakknda Kanun Hkmnde Kararname ile kararlatrlmtr Bu Kanun Hkmnde Kararnamenin hkmlerine gre Milli Eitim Bakanl zel Eitim Hizmetleri Ynetmelii 18.01.2000 tarih ve 23937 say ile resmi gazetede yaymlanarak yrrle girmitir Gnmzde zel eitim hizmetleri bu ynetmelie gre yrtlmektedir Milli Eitim Bakanl (2000: Madde: 4) ise zel eitimi, zel eitim gerektiren bireylerin eitim ve sosyal gereksinimlerini karlamak iin zel olarak yetitirilmi personel, gelitirilmi eitim programlar ve yntemleri ile zel eitim gerektiren bireylerin bireysel yeterliliklerine dayal, geliim zelliklerine uygun ortamlarda srdrlen eitim olarak tanmlamtrzel eitim ilgili tanmlar oaltabiliriz Ancak bizim amacmz tanmlar oaltmak deildir Tarihsel sre iinde zel eitimdeki deiim ve kapsam vurgulamaktr

Tanmlarn ortak yanlar, normal ocuklarn geliim ve zelliklerinden ayrlan ocuklar, bireyin bamsz yaaman srdrebilmesi iin bireye sunulan eitim olarak deerlendirebilirzel Eitim Gerektiren Bireylerin Engellerine Gre SnflandrlmasSrece bal olarak zel eitimdeki gelimeler dikkate alnarak bir snflandrlma oluturulmutur Bir zamanlar zr szc kullanlrken daha sonra engel szc kullanlmtr En son olarak yetersizlik szc kullanlmaktadr En, alar ve zsoy un (1987: 8) Yapt Snflama Krcaali-ftarn (1998: 3) Yapt Snflama MEBin (2000:3) Yapt SnflamaI.Beden zellikleri Ynnden1Grme zrl OlanlarA) KrB) Az Gren

2 itme zr OlanlarA) SarB) Ar itenler

3 Konuma zr Olanlar

4 Ortopedik zrl Olanlar

5 Srekli Hastal OlanlarII Zihin zelikleri Ynnden1 stn OlanlarA) stn ZekallarB) stn zel Yetenekliler

2 Geri OlanlarA) Eitilebilir Geri ZekallarB) Ar Derecede Geri ZekallarIII Uyum zellikleri Ynnden1 Duygusal Gl Olanlar

2 Sosyal Uyumsuzluu OlanlarA) Sua Ynelmi ocuklarB) Sulu ocuklarC) Korunmaya Muhta ocuklarIV renme Gl Olanlarzel Eitim Hizmetlerinden Yararlanma Biimizel eitim gereksinimi olan birey, ailesi veya gnderen kaynak tarafndan ;- Mill eitim mdrlne,

- Rehberlik ve aratrma merkezi mdrlne,

- En yakn zel eitim kurumuna,

- En yakn okula dorudan bavurabilmektirzel eitim gereksinimi olan bireyin eitsel tanlamas il ve ilelerdeki rehberlik ve aratrma merkezlerinde oluturulan eitsel tanlama, izleme ve deerlendirme ekibi tarafndan yaplr Bu tanlamada bireyin;- Zihinsel, fiziksel, duygusal, sosyal geliim yks,

- Tbb ve psiko-sosyal deerlendirme raporu,

- Bireysel yeterliliklerine dayal geliim zellikleri,

- Eitim hizmetlerinden yararlanma sresi,

- Eitim performans dikkate alnarak yneltme raporu dzenlenirl Milli Eitim Mdrl bnyesinde oluturulan l zel Eitim Hizmetleri Kurulu yneltme raporu erevesinde, kaynatrma uygulamalarna, zel eitim snflarna veya zel eitim kurumlarna yerletirilmesi karar alnr Bu karar dorultusunda zel eitim gerektiren birey zel eitim hizmetlerinden yararlanmaya hak kazanr

Kaynatrma yoluyla eitim

(1) Kaynatrma yoluyla eitim; zel eitime ihtiyac olan bireylerin eitimlerini, destek eitim hizmetleri de salanarak yetersizlii olmayan akranlar ile birlikte resm ve zel; okul ncesi, ilkretim, orta retim ve yaygn eitim kurumlarnda srdrmeleri esasna dayanan zel eitim uygulamalardr. (2) Kaynatrma yoluyla eitim uygulamalarnda aadaki hususlar dikkate alnr:a) zel eitime ihtiyac olan bireylerin, eitimlerini ncelikle yetersizlii olmayan akranlar ile birlikte ayn kurumda srdrmeleri salanr.

b) zel eitime ihtiyac olan bireyler kaynatrma yoluyla eitimlerini, yetersizlii olmayan akranlar ile birlikte ayn snfta tam zamanl srdrebilecekleri gibi zel eitim snflarnda yar zamanl olarak da srdrebilirler. Yar zamanl kaynatrma uygulamalar, rencilerin baz derslere yetersizlii olmayan akranlaryla birlikte ayn snfta ya da ders d etkinliklere birlikte katlmalar yoluyla yaplr.

c) Eitim hizmetleri, bireylerin eitim performansna ve ncelikli ihtiyalarna gre planlanr.

) Kaynatrma yoluyla eitimlerine devam eden renciler, yetersizlii olmayan akranlaryla ayn snfta eitim grmeleri hlinde kaytl bulunduklar okulda uygulanan eitim programn; zel eitim snflarnda ise snfn trne gre bu Ynetmeliin 26 nc ve 27 nci maddelerinde belirtilen eitim programn takip ederler. rencilerin takip ettikleri programlar temel alnarak eitim performans ve ihtiyalar dorultusunda BEP hazrlanr.

d) Kaynatrma yoluyla eitim uygulamas yaplan okul ve kurumlarda, bu Ynetmeliin 73 nc maddesinde yer alan hkmler dorultusunda BEP gelitirme birimi oluturulur.

e) Kaynatrma yoluyla eitim uygulamalar yaplan okul ve kurumlarda rencinin yetersizliine uygun fiziksel, sosyal, psikolojik ortam dzenlemeleri yaplr. Bu okul ve kurumlarda renciye verilen eitim hizmetlerinin etkin bir biimde yrtlebilmesi amacyla zel ara-gere ile eitim materyalleri salanr ve destek eitim odas alr.

f) Kaynatrma uygulamalar yaplan okul ve kurumlardaki personel, dier renciler ve onlarn aileleri zel eitime ihtiyac olan bireylerin zellikleri hakknda okul idaresince yaplan planlama dorultusunda RAM, BEP gelitirme birimindeki ilgili kiilerce bilgilendirilir.

g) Kaynatrma yoluyla eitimlerine devam eden bireylerin bulunduu snflarda snf mevcutlar; okul ncesi eitim kurumlarnda zel eitime ihtiyac olan iki bireyin bulunduu snflarda 10, bir bireyin bulunduu snflarda 20 renciyi gemeyecek ekilde dzenlenir. Dier kademelerdeki eitim kurumlarnda ise snf mevcutlar; zel eitime ihtiyac olan iki bireyin bulunduu snflarda 25, bir bireyin bulunduu snflarda 35 renciyi gemeyecek ekilde dzenlenir.

h) Kaynatrma yoluyla eitimlerine devam eden rencilerin destek eitim hizmeti almalar iin gerekli dzenlemeler yaplr. Bu dorultuda destek eitim hizmetleri, snf ii yardm eklinde olabilecei gibi destek eitim odalarnda da verilebilir.

) zel eitim okul ve kurumlarna devam eden rencilerin kaynatrma uygulamalar kapsamnda, yetersizlii olmayan akranlarnn devam ettii okul ve kurumlarda baz derslere ve sosyal etkinliklere katlmas iin gerekli tedbirler alnr.

i) Kaynatrma yoluyla eitimlerine devam eden rencilerin yetersizlik tr, eitim performans ve ihtiyacna gre; ara-gere, eitim materyalleri, retim yntem ve teknikleri ile lme ve deerlendirmede gerekli tedbirler alnarak dzenlemeler yaplr.

j) Kaynatrma uygulamalar ilkretim programlarn uygulayan zel eitim okul ve kurumlarnda; yetersizlii olmayan rencilerin, yetersizlii olan rencilerle ayn snfta eitim grmeleri yoluyla ya da yetersizlii olmayan renciler iin bu okul ve kurumlarn bnyesinde ayr snf almas eklinde de uygulanabilir.

k) Yetersizlii olmayan renciler, istekleri dorultusunda, evrelerindeki zel eitim okullarnda alacak snflara kayt yaptrabilirler. Bu snflarn mevcutlar 5i zel eitime ihtiyac olan birey olmak zere okul ncesi eitimde en fazla 14, ilkretim ve ortaretimde 20, yaygn eitimde 10 renciden oluur.

zel eitim snflarnn almas

(1) zel eitime ihtiyac olan ve ayr bir snfta eitim almalar uygun bulunan bireylerin, yetersizlii olmayan akranlar ile bir arada eitim grmeleri amacyla her tr ve kademedeki resm ve zel okul ve kurumlarda, zel eitim hizmetleri kurulunun nerisi dorultusunda mill eitim mdrlkleri tarafndan zel eitim snflar alabilir.

(2) Bu okul ve kurumlarda, uygulanacak eitim program temel alnarak iki tr zel eitim snf oluturulur.

Bulunduu okulun veya kurumun eitim programn uygulayan zel eitim snflar(1) (Deiik cmle:RG-21/7/2012-28360) Zorunlu renim andaki bireylerden ilkretim kurumlar programlarn veya ortaretim kurumlar programlarn takip edebilecek durumda olan bireyler iin alan zel eitim snflarnda, eitim ve retim hizmetlerinin yrtlmesinde aadaki hususlar dikkate alnr:

a) zel eitim snflarnda ayn tr yetersizlii olan renciler eitim grr.

b) zel eitim snflarnda grme, iitme ve zihinsel engelliler snf retmenleri grev yapar. Bu snflara, rencilerin yetersizlik trne gre retmen grevlendirmesi yaplr.

c) (Deiik:RG-21/7/2012-28360) Grme ve iitme yetersizlii olan renciler iin alan snflarda birletirilmi snf uygulamas yaplr ve bu rencilerin 5 inci snftan itibaren akranlaryla ayn snfta eitim grmeleri salanr. 1-4nc snflarda dersler snf retmenleri tarafndan okutulur. Ancak, yabanc dil ile din kltr ve ahlak bilgisi dersinin alan retmenlerince okutulmas esastr. Alan retmeni tarafndan okutulan derslere snf retmeni de katlr.

) (Deiik:RG-21/7/2012-28360) Zihinsel yetersizlii veya otizmi olan renciler iin alan 1-4 ve 5-8 inci snflarda birletirilmi snf uygulamas yaplr. 1-4 ve 5-8 inci snflarda dersler snf retmenleri tarafndan okutulur. Ancak, zel yetenek gerektiren dersler ile din kltr ve ahlak bilgisi ve yabanc dil derslerinin alan retmenleri tarafndan okutulmas esastr. Alan retmeni tarafndan okutulan derslere snf retmeni de katlr.

d) (Mlga:RG-21/7/2012-28360)

e) Bu snflardaki renciler, bulunduklar okul veya kurumda uygulanan eitim programn takip ederler. Bu program temel alnarak, rencilerin eitim performanslar ve ihtiyalar dorultusunda BEPleri hazrlanr.

f) zel eitim snflarnn mevcudu en fazla; okul ncesi eitimde ve ilkretimde 10, ortaretim ve yaygn eitimde 15 renciden oluur. Ancak, otistik ocuklar iin her tr ve kademede alan zel eitim snflarnda ise snf mevcudu en fazla 4 rencidirg) zel eitim snfn tamamlayan rencilere kaytl bulunduu okulu veya kurumu tamamlayan yetersizlii olmayan dier rencilere verilen belge verilir.

) Bu snflar ders, dinlenme, yemek ve dier etkinlik saatleri bakmndan okulda/kurumda uygulanan programa uyarlar.

h) Snflarn okul/kurum iindeki yeri, rencilerin yetersizlik tr dikkate alnarak belirlenir.

) rencilerin akranlaryla bir arada bulunduu ders, yemek ve dier etkinlik saatlerinde sosyal uyumlarna ynelik dzenlemeler yaplarak gerekli koruyucu tedbirler alnr.

i) Okul ve kurumlarda zel eitim snfna devam eden rencilerin, yetersizlii olmayan akranlar ile alan dersleri ve sosyal etkinlikleri bir arada yapmalarn salamaya ynelik dzenlemeler yaplr.

j) zel eitime ihtiyac olan bireyler iin ortaretim ve yaygn eitim kurumlar bnyesinde zel eitim snflar alabilir. Bu snflarda; okul veya kurumun eitim program, okulun fizik artlar ve personel durumu, zel eitime ihtiyac olan bireylerin yetersizlii ve geliim zellikleri ile bireysel yeterlilikleri dikkate alnarak gerekli dzenlemeler yaplr

Destek Eitim Odas

(1) Okul ve kurumlarda, yetersizlii olmayan akranlaryla birlikte ayn snfta eitimlerine devam eden zel eitime ihtiyac olan renciler ile stn yetenekli renciler iin zel ara-gereler ile eitim materyalleri salanarak zel eitim destei verilmesi amacyla destek eitim odas alr.

(2) Destek eitim odasnda eitim-retim hizmetlerinin yrtlmesinde aadaki hususlar dikkate alnr:

a) Destek eitim odalar, zel eitim hizmetleri kurulunun nerisi dorultusunda mill eitim mdrlkleri tarafndan alr.

b) Destek eitim alacak renci saysna gre okulda veya kurumda birden fazla destek eitim odas alabilir.

c) Destek eitim odasnda yrtlecek eitim hizmetlerinin planlamas okul ynetimince yaplr.

) Destek eitim odasnda eitim alacak renciler, BEP gelitirme biriminin nerileri dorultusunda rehberlik ve danma hizmetleri yrtme komisyonunca belirlenir. Her rencinin ihtiyac dorultusunda ve azami lde bu eitimden yararlanmas salanr.

d) rencinin destek eitim odasnda alaca haftalk ders saati, haftalk toplam ders saatinin %40n amayacak ekilde planlanr.

e) Destek eitim odasnda rencilerin eitim performanslar dikkate alnarak birebir eitim yaplr. Ancak, gerektiinde eitim performans bakmndan ayn seviyede olan rencilerle grup eitimi de yaplabilir.

f) Destek eitim odasnda, rencilerin eitim performans ve ihtiyalar, yetersizlik trne uygun ara-gere ve eitim materyalleri bulunur.

g) Destek eitim odas alan okullarda rencilerin eitim ihtiyalarna gre grme, iitme, zihinsel engelliler snf retmenleri ncelikli olmak zere, gezerek zel eitim grevi yapan retmen, snf retmeni ve alan retmenleri grevlendirilir. Destek eitim odasna ncelikle okulun retmenlerinden olmak zere RAMda grevli retmenler ya da dier okul ve kurumlardaki retmenler grevlendirilir.

) rencinin genel baar deerlendirmesinde, destek eitim odasnda yaplan deerlendirme sonular da dikkate alnr.

h) Destek eitim odasnda verilen destek eitim hizmetleri okulun veya kurumun ders saatleri iinde yaplr.

) Destek eitim odasnn okul veya kurum iindeki yeri, rencilerin yetersizlik tr dikkate alnarak belirlenir

Evde Eitim Hizmetleri

(1) (Deiik cmle:RG-21/7/2012-28360) Okul ncesi, ilkokul, ortaokul ve lise andaki zel eitime ihtiyac olan bireylerden eitim ve retim kurumlarndan dorudan yararlanamayacak durumda olanlara evde eitim hizmeti verilmesi esastr:a) Evde eitim hizmetleri zel eitim hizmetleri kurulu tarafndan planlanr.

b) (Deiik:RG-21/7/2012-28360) zel eitim hizmetleri kurulu tarafndan evde eitim hizmeti almasna karar verilen bireylerin kayd ilkretim kurumuna, ortaretim kurumuna veya zel eitim merkezi (okul) yaplr. Bu renciler iin okula/merkeze (okul) devam etme art aranmaz.

c) Bu hizmetler, gezerek zel eitim grevi yapan retmen tarafndan srdrlr. Ancak, bireyin eitim ihtiyalar dorultusunda okul ncesi, snf ve alan retmenleri de grevlendirilir.

) Evde eitim hizmetinden yararlanan birey, kaytl bulunduu okulda uygulanan retim programlarndan sorumludur. Ancak BEP gelitirme birimince, bu programlara dayal olarak bireyin eitim performansna gre, ihtiya duyduu alanlarda bireyselletirilmi eitim program hazrlanr.

d) Evde eitim alan bireyin baar durumunun deerlendirilmesi, kaytl bulunduu okuldaki dier renciler gibi yaplr. Ancak, bireyin durumu ve zelliine gre deerlendirme ekli, yntem ve tekniklerinde retmen tarafndan gerekli deiiklikler yaplr ve zel tedbirler alnr.

e) Evde eitimde, ailelerin bilgilendirilmesi, desteklenmesi ve eitimin her aamasna katlmlar salanr.

f) Evde eitim sreci birey, aile ve retmenin i birlii ile planlanr.

g) Aile, etkili bir eitimin gerekletirilmesi iin uygun eitim ortamnn hazrlanmasn salar.

) Bireyin evde eitim almasn gerektiren artlarn ortadan kalkmas durumunda bu hizmet sona erdirilir.

zel Eitim Okul Ve Kurumlarnn Almas

(1) zel eitime ihtiyac olan bireylerin eitimlerini ncelikle yetersizlii olmayan akranlaryla birlikte kaynatrma yoluyla srdrmeleri esas olmakla birlikte, bu bireyler iin Bakanlka her tr ve kademede rgn ve yaygn zel eitim okul ve kurumlar da alr. Gerek ve tzel kiiler, zel eitim gerektiren bireylerin eitim ve retimleri iin (Deiik ibare:RG-14/3/2009-27169) 8/2/2007 tarihli ve 5580 sayl zel retim Kurumlar Kanunundaki esaslara uygun olarak zel okul veya kurum aabilirler. (2) Bakanlk, zel eitim okul ve kurumlarnda farkl zel eitim modelleri denemek, gelitirmek ve yaygnlatrmak zere pilot uygulama yapabilir ve bu eitim modellerinin uygulanaca zel eitim okul ve kurumlar aabilir.(3) Okul ve kurumlarn almasnda bireylerin yetersizlik trne gre says, yerleim biriminin zellikleri ve ulam imknlar dikkate alnr.

(4) Bu okul ve kurum binalar, yatrm programndan ya da ba yapanlar tarafndan, yetersizlik trne gre hazrlanm tip projeye uygun olarak yaplr. (5) Okul ve kurum binalarnn yapmnda evrenin zellikleri ve ihtiyaca gre zel tip projeler de uygulanabilir. Ayrca, mahallen temin edilen binalarda da Bakanlka belirlenen ltlere uygun olmas durumunda zel eitim okul ve kurumu alabilir.

(6) zel eitime ihtiyac olan bireylerin devam ettii okul ve kurumlarn dnda, bu bireylere eitim materyalleri ile ara-gereler hazrlanmas ve eitim programlar gelitirilmesi amacyla da zel eitim kurumlar alr.

itme, Grme Ve Ortopedik Yetersizlii Olan Bireyler Iin Alan Okul Ve Kurumlar

(1) (Deiik:RG-21/7/2012-28360) itme, grme ve ortopedik yetersizlii olan bireyler, yetersizlii olmayan akranlaryla birlikte her tr ve kademede kaynatrma yoluyla eitim alabilecekleri gibi bu bireyler iin her tr ve kademede, resm ve zel gndzl ve/veya yatl zel eitim okul ve kurumu alabilir. Bu bireylerin birinci 4 yllk (1, 2, 3 ve 4 nc snflar) eitimlerini srdrecekleri ilkokullar; ikinci 4 yllk (5, 6, 7 ve 8 inci snflar) eitimlerini srdrecekleri ortaokullar ile iitme ve ortopedik engellilerin eitimlerini srdrecekleri nc 4 yllk (9, 10, 11 ve 12 nci snflar) zel eitim meslek liseleri alabilir. (2) Bu okul ve kurumlarda eitim-retim hizmetlerinin yrtlmesinde aadaki hususlar dikkate alnr:

a) Bu okul ve kurumlarda; ayn tr ve kademede renim gren yetersizlii olmayan rencilerin takip ettii eitim program uygulanr. Okul veya kurumda uygulanan eitim program temel alnarak rencilerin BEPleri hazrlanr ve baarlarnn deerlendirilmesinde BEPlerinde yer alan ama ve davranlar dikkate alnr.

b) Snf mevcutlar en fazla; okul ncesi, ilkretim ve yaygn eitimde 10, ortaretimde 15 rencidir. itme engelliler meslek liseleri ve ortopedik engelliler meslek liselerinde uygulamal atlye ve laboratuvar derslerinde gruplar en fazla 10 renciden oluturulur.

c) Bu okul ve kurumlardaki rencilerin yetersizlik trleri dikkate alnarak, iitme, grme ve zihinsel engelliler snf retmenleri grevlendirilir.

) (Deiik:RG-21/7/2012-28360) lkokullarda dersler snf retmenleri, ortaokullarda ise alan retmenleri tarafndan okutulur. Ancak ilkokullarda yabanc dil ile din kltr ve ahlak bilgisi derslerinin alan retmenlerince okutulmas esastr. Alan retmeni tarafndan okutulan derslere snf retmeni de katlr.

d) (Deiik:RG-21/7/2012-28360) zel eitim meslek liselerinde uygulamal meslek derslerinin yaplaca atlyeler ve laboratuvarlar bulunmamas hlinde renciler bu derslerle ilgili eitimlerini dier mesleki ve teknik ortaretim kurumlarnda srdrrler.

e) itme yetersizlii bulunan rencilerin eitim grd okul ve kurumlarda, renciler istekleri dorultusunda yabanc dil dersinden muaf tutulur.

Zihinsel Yetersizlii Olan Bireyler Ile Otizmi Olan Bireyler Iin Alan Okul Ve Kurumlar

(1) Zihinsel yetersizlii olan bireyler ile otizmi olan bireyler yetersizlii olmayan akranlaryla birlikte her tr ve kademede kaynatrma yoluyla eitimlerini srdrebilecekleri gibi bu bireyler iin her tr kademede, resm ve zel gndzl zel eitim okul ve kurumlar alr.

a) Hafif dzeyde zihinsel yetersizlii olan bireyler iin alan okullarn ilk drt yl ilkokul; ikinci drt yl ortaokul olarak adlandrlr. Bu bireyler iin alan okul ve kurumlarda eitim-retim hizmetlerinin yrtlmesinde aadaki hususlar dikkate alnr:

1) Hafif dzeyde zihinsel yetersizlii olan bireyler iin alan ilkretim kurumlarnda, Bakanlka hazrlanan ilkretim kurumlar programlar uygulanr. Bu eitim program temel alnarak BEP hazrlanr ve bireylerin baarlarnn deerlendirmesinde BEP'lerinde yer alan ama ve davranlar dikkate alnr. Bu renciler ilkretimde istekleri dorultusunda yabanc dil programlarndaki baz bilgi ve becerilerin retiminden veya dersin tamamndan muaf tutulurlar.

2) Snf mevcutlar en fazla; okul ncesi ve ilkretimde 10 rencidir.

3) Bu ilkretim kurumlarnda 1-4 ve 5-8 inci snflarda dersler snf retmenleri tarafndan okutulur. Ancak, zel yetenek gerektiren dersler ile din kltr ve ahlak bilgisi dersi ve yabanc dil dersinin alan retmenleri tarafndan okutulmas esastr. Alan retmeni tarafndan okutulan derslere snf retmeni de katlr.

b) Orta veya ar dzeyde zihinsel yetersizlii olan bireyler ile otizmi olan bireyler iin alan zel eitim uygulama merkezlerinde birinci 4 yl (1, 2, 3 ve 4 nc snflar) I. kademe; ikinci 4 yl ise (5, 6, 7 ve 8 inci snflar) II. kademe olarak isimlendirilir. Bu merkezlerde eitim-retim hizmetlerinin yrtlmesinde aadaki hususlar dikkate alnr:

1) lkretim kurumlarnda uygulanan programlar takip edemeyecek durumdaki bireyler iin alan bu merkezlerde rencilerin, z bakm ve gnlk yaam becerileri ile ilevsel akademik becerilerini gelitirmek ve topluma uyumlarn salamak amacyla Bakanlka hazrlanm zel eitim program uygulanr. Bu program temel alnarak BEP hazrlanr. Bu bireylerin baarlarnn deerlendirilmesinde BEP'lerinde yer alan ama ve davranlar dikkate alnr.

2) Bu merkezlerde; tuvalet eitimini kazanamam, youn davran problemleri gsteren ve grup eitimine uyum salayamayan rencilerin grup eitimine hazrlanmas amacyla bire bir eitim uygulamas yaplr. Bire bir eitim uygulamas kapsamndaki renciler grup eitimine katlmazlar. Bu rencilere verilecek eitimin sresi ve haftalk ders saati says zel eitim hizmetleri kurulu tarafndan belirlenir.

3) Bir ders saati 40 dakika olup, ders saati ve derslerin dalm, Talim ve Terbiye Kurulunca kabul edilen haftalk ders datm izelgesine gre uygulanr.

4) Orta veya ar dzeyde zihinsel yetersizlii olan bireyler iin alan snflarn mevcudu en fazla; okul ncesinde 6, dier snflarda ise 8 rencidir. Otizmi olan bireyler iin alan snflarn mevcudu ise en fazla 4 renciden oluur.

5) Bu merkezlerde 1-4 ve 5-8 inci snflarda dersler snf retmenleri tarafndan okutulur. Ancak zel yetenek gerektiren dersler ile din kltr ve ahlak bilgisi dersinin alan retmenleri tarafndan okutulmas esastr. Alan retmeni tarafndan okutulan derslere snf retmeni de katlr.

Salk Kurulularnda Yatarak Tedavi Gren Bireyler Iin Alan Okul Ve Kurumlar

(1) (Deiik:RG-21/7/2012-28360) Resm ve zel salk kurulularnda yatarak tedavi gren ve/veya sreen hastal olan okul ncesi, ilkokul, ortaokul ve lise andaki zel eitime ihtiyac olan bireylerin eitimlerini srdrmeleri iin Bakanlk, Salk Bakanl veya niversiteler arasnda imzalanan protokole gre hastaneler bnyesinde hastane snflar alr(2) Bu ilkretim okullarnda eitim-retim hizmetlerinin yrtlmesinde aadaki hususlar dikkate alnr:

a) Eitim hizmeti, velinin yazl istei ve bireyin tedavisinden sorumlu hekim/hekimlerin yazl gr ile salanr.

b) Bireylerin kaytlar, kaytl bulunduu okulda kalr. Kaytl olmayan rencilerin kayd ise hastanenin bulunduu blgedeki bir okula/kuruma ya da ikamet ettii yerleim birimindeki bir okul veya kuruma yaplrc) (Deiik:RG-21/7/2012-28360) Hastane snfnda eitim alan her birey iin geici kayt formu dzenlenerek bu snfa geici kayd yaplr.

) Salk kurulularnda eitim alan bireyin baar durumunun deerlendirilmesi, kaytl bulunduu okuldaki dier renciler gibi yaplr. Ancak, bireyin durumu ve zelliine gre deerlendirme ekli, yntem ve tekniklerinde retmen tarafndan gerekli deiiklikler yaplarak zel tedbirler alnr.

d) Bu bireylerin baar deerlendirme sonular kaytl olduklar okula yazl olarak bildirilir. Snf geme ve diploma ilemleri bu okul tarafndan yrtlr.

e) (Deiik:RG-21/7/2012-28360) Snf mevcudu en fazla; okul ncesi, ilkokul, ortaokul ve lisede 10 renciden oluur.

f) Snfa gelemeyecek durumda olan rencilere odalarnda eitim verilir.

g) (Deiik:RG-21/7/2012-28360) Snf ile ilgili idari iler rencilerin kaytl bulunduklar okul/kurum mdrlklerince yrtlr.

) Bireyler kaytl bulunduu okulun veya kurumun eitim programndan sorumludur.

h) Bu okullarda birletirilmi snf uygulamas yaplr.

) Eitim alacak bireylerin hastal ve eitim ortamna ilikin artlar dikkate alnarak bireylerin haftalk ders saatleri 10 saatten az olmamak zere planlanr.

i) Dersler snf ve alan retmenleri tarafndan okutulur.

j) (Deiik:RG-21/7/2012-28360) Mill eitim mdrl bu okullara okul ncesi, snf ve alan retmenleri ile gezerek zel eitim grevi yapan retmen grevlendirir.

k) Derse balama ve biti saatleri ile derslerin sresi, bireyin salk durumu ve hastane artlar dikkate alnarak okul ynetimi tarafndan belirlenir.

l) Yatarak tedavi srecinin tamamlanmas hlinde veya velinin istei ya da hekimin eitim hizmetinin sona erdirilmesine ilikin gr dorultusunda salk kuruluunda bireye verilen eitim hizmeti sona erdirilir.

stn Yetenekli Bireylerin Eitimi Amacyla Alan Kurumlar

(1) Okul ncesi, ilkretim ve orta retim andaki stn yetenekli rencilerin bireysel yeteneklerinin farknda olmalarn ve kapasitelerini gelitirerek en st dzeyde kullanmalarn salamak amacyla Bakanlka gndzl zel eitim kurumlar alr.

(2) Bu kurumlarda eitim-retim hizmetlerinin yrtlmesinde aadaki hususlar dikkate alnr:a) Bireysel eitim-retim yaplmas esastr.

b) stn yetenekli rencilerin eitiminde, sosyal ve duygusal geliim btnlk ierisinde ele alnr.

c) Kurumdaki eitim-retim etkinlikleri, rencilerin devam ettikleri rgn eitim kurumlarndaki programlara destek olacak ekilde planlanr ve yrtlr.

) rencilerin zel yetenek alanlaryla ilgili rgn eitim kurumlarnda izledikleri program ile kurumdaki yapacaklar almalar arasnda paralellik salanr.

d) rencilere, gelecee ynelik dnme, tahminlerde bulunma ve bunlar tartarak almalarna yanstma becerileri kazandrlr.

e) Eitim-retim etkinlikleri rencileri dtan ynelimli ve ynetimli bir disiplin ile denetim yerine iten odakl disiplin ve denetim anlayn gelitirmeye ynelik olarak dzenlenir.

f) rencilere, kapasiteleri lsnde benlik geliimi ve iletiim becerileri kazandrlr.

g) rencilerin, liderlik, yaratc ve retici dnme yetenekleri, ulusal ve toplumsal bir anlayla lke kalknmasna katkda bulunacak ekilde gelitirilir.

) rencilere, Trkeyi doru, gzel ve etkili kullanma becerileri kazandrlr.

h) rencilere, renme, aratrma, problem zme ve bamsz karar verme becerileri kazandrlr.

) Eitim-retim sreci; renci, veli, okul ve kurumun i birliinde devam ettirilir.

Dier zel Eitim Okul Ve KurumlarBirden Fazla Yetersizlii Olan Bireyler Iin Alan zel Eitim Kurumlar

(1) Zorunlu renim andaki birden fazla yetersizlii olan renciler iin gndzl zel eitim okul ve kurumlar ya da zel eitim okul ve kurumlar bnyesinde zel eitim snflar alabilir.(2) Bu rencilerin eitimlerini srdrdkleri snflarda, eitim-retim hizmetlerinin yrtlmesinde aadaki hususlar dikkate alnr:

a) (Deiik:RG-21/7/2012-28360) renciler ilkretim, ortaretim kurumlar programlarn veya yetersizlik trne gre hazrlanan zel eitim programn takip ederler. rencilerin BEP'leri, takip ettikleri eitim program temel alnarak hazrlanr. Bu bireylerin baarlarnn deerlendirilmesinde BEP'lerinde yer alan ama ve davranlar dikkate alnr.

b) (Deiik:RG-21/7/2012-28360) rencilere tamamladklar programa uygun renim belgesi veya diploma verilir.

c) Bu snflarda ayn tr ek yetersizlii olan renciler eitim grr.

) Bu snflarda, retmenlerden birinin rencilerin ek yetersizliine gre grme, iitme ve zihinsel engelliler snf retmenleri arasndan grevlendirilmesine dikkat edilir.

d) Snflarn mevcudu en fazla 4 renciden oluur.

e) Bu snflarda bireylerin ek yetersizlik tr dikkate alnarak uygun retim yntem ve teknikleri ile ara-gere ve eitim materyallerinin kullanlmas, uygun eitim ortamnn salanmasna dikkat edilir.

f) rencilerin eitiminde ek yetersizliklerinden kaynaklanan sorunlarn en aza indirmek amacyla personel, ara-gere ve eitim materyallerini ieren hizmetlerin salanmasna ynelik gerekli tedbirler alnr.

zel Eitim Mesleki Eitim Merkezi (Okulu)

(1) lkretimlerini tamamlayan, genel ve mesleki ortaretim programlarna devam edemeyecek durumda olan ve 23 yandan gn almam zel eitime ihtiyac olan bireylerin temel yaam becerilerini gelitirmek, topluma uyumlarn salamak, i ve meslee ynelik bilgi ve beceriler kazandrmak amacyla resm ve zel, zel eitim mesleki eitim merkezi (okulu) alr.

(2) Bu merkezlerde (okullarda) eitim-retim hizmetlerinin yrtlmesinde aadaki hususlar dikkate alnr:a) zel eitim mesleki eitim merkezlerinde (okullarnda) akademik bilgi ve becerilerin yannda i eitimi uygulamalarnn da yer ald eitim program uygulanr. Bu program temel alnarak BEP hazrlanr ve bireylerin baarlarnn deerlendirilmesinde BEP'lerinde yer alan ama ve davranlar dikkate alnr.

b) Personel ve eitim ortamnn uygun olmas durumunda farkl yetersizlikleri olan bireyler iin zel eitim snflar alr.

c) Snf mevcutlar en fazla 10 kiiden oluur.

) Merkezlerde (okullarda) dersler grme, iitme ve zihinsel engelliler snf retmenleri tarafndan okutulur. Ancak, zel yetenek gerektiren dersler ve meslek dersleri ile din kltr ve ahlak bilgisi dersinin alan retmenleri tarafndan okutulmas esastr. Alan retmeni tarafndan okutulan derslere snf retmeni de katlrd) Bu kurumlarda bir ders saati 40 dakika olup, ders saati ve derslerin dalm, Talim ve Terbiye Kurulunca kabul edilen haftalk ders datm izelgesine gre uygulanr.

e) Programn sresi drt yldr. Programn birinci snfnda bireylere akademik bilgi ve beceriler ile uygulamal i eitimi yoluyla atlyelerde gerekli olan temel bilgi ve beceriler kazandrlr. kinci, nc ve drdnc snflarda ise akademik bilgi ve becerilerin kazandrld dersler ile uygulamal atlye dersleri verilir.

f) Meslek dersleri, evrenin sosyal, kltrel, ekonomik zellikleri ve artlar ile istihdam imknlar dikkate alnarak belirlenirg) yerine yerletirilen bireyler kltr ve meslek derslerini haftada bir gn okulda, uygulamal beceri eitimini ise drt gn i yerlerinde eitim grrler. yerine yerletirilemeyen bireyler ise okulda eitimlerine devam ederler.

) yerine yerletirilen bireyler, 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayl Mesleki Eitim Kanununun rak rencilere verdii haklardan yararlanrlar.

h) zleme ve yneltme kurulu tarafndan belirlenen bireyler, birinci snfn sonunda bir i yerine yerletirilirler. Ancak kurul, uygun olan bireyler iin birinci snftan itibaren de i yerine yerletirme karar alabilir.

) Bireylerin i yerine yerletirilmesi karar bir aylk deneme sreci sonucunda kesinleir.

i) Bireylerin i yerine yerletirilebilmesi iin velisinden Ek-4'de yer alan Yerine Yerletirilecek renciler in Veli Muvafakat Belgesi alnr.

j) yerine yerletirilen bireyler; i yeri koordinatr retmeni tarafndan dzenlenen Ek-5'te yer alan renciyi Yerinde Gzlem ve zleme Formu ile iveren tarafndan dzenlenen Ek-6'da yer alan e Yerletirilen rencilerin Devam Takip izelgesi dikkate alnarak izleme ve yneltme kurulunca takip edilir.

k) e ya da i yerine uyum salayamayan bireyler iin gerekli dzenlemeler yaplarak tedbirler alnr. Ancak, alnan tm tedbirlere ramen uyum sorunu devam eden bireylerin i yeri, i yeri koordinatr retmeninin nerisiyle kurul tarafndan deitirilir veya bu bireyler eitimlerine okulda devam ederler.

l) Merkezin (okullarn) imkn ve artlar uygun olduu takdirde yaryl ve yaz tatillerinde de programlara devam edilebilir.

m) Dnem sonlarnda bireylere karne verilir. Program tamamlayan bireylere EK-7'de yer alan zel Eitim Mesleki Eitim Merkezi (Okulu) renim Belgesi verilir. Bu belge yksekretime devam etme hakk salamaz, ancak bireylerin herhangi bir ite istihdam edilmesi durumunda ortaretim kurumlarndan mezun olanlara tannan zlk haklarndan yararlanmalarn salar.

n) zel eitim mesleki eitim merkezini (okulunu) tamamlayamayan bireyler, yaygn eitim programlarna, ie ve meslee ynlendirilirler.

zel Eitim I Uygulama Merkezi (Okulu)

(1) Genel ve mesleki ortaretim eitim programlarndan yararlanamayacak durumda ve 23 yandan gn almam olan zel eitime ihtiyac olan bireylerin; temel yaam becerilerini gelitirmek, topluma uyumlarn salamak ve i ve meslee ynelik beceriler kazandrmak amacyla resm ve zel, zel eitim i uygulama merkezleri (okullar) alr.(2) Bu merkezlerde (okullarda) eitim-retim hizmetlerinin yrtlmesinde aadaki hususlar dikkate alnr:

a) zel eitim i uygulama merkezlerinde (okullarnda) akademik bilgi ve becerilerin yannda i eitimi uygulamalarnn da yer ald eitim program uygulanr. Bu program temel alnarak BEP hazrlanr ve bireylerin baarlarnn deerlendirilmesinde BEP'lerinde yer alan ama ve davranlar dikkate alnr.

b) Personel ve eitim ortamnn uygun olmas durumunda farkl yetersizlikleri olan bireyler iin zel eitim snflar alabilir.

c) Bu merkezlerde (okullarda); tuvalet eitimini kazanamam, youn davran problemleri gsteren ve grup eitimine uyum salayamayan rencilerin grup eitimine hazrlanmas amacyla bire bir eitim uygulamas yaplr. Bire bir eitim uygulamas kapsamndaki renciler grup eitimine katlmazlar. Bu rencilere verilecek eitimin sresi ve haftalk ders saati says zel eitim hizmetleri kurulu tarafndan belirlenir.

) Bu kurumlarda snf mevcutlar en fazla 10 kiiden oluur.d) Merkezlerde (okullarda) dersler grme, iitme ve zihinsel engelliler snf retmenleri tarafndan okutulur. Ancak zel yetenek gerektiren dersler ve meslek dersleri ile din kltr ve ahlak bilgisi dersinin alan retmenleri tarafndan okutulmas esastr. Alan retmeni tarafndan okutulan derslere snf retmeni de katlr.

e) Programn sresi drt yldr. ve uygulama dersleri, evrenin sosyal, kltrel, ekonomik zellikleri ve artlar ile istihdam imknlar dikkate alnarak alr.

f) Kurumun imkn ve artlar uygun olduu takdirde yaryl ve yaz tatillerinde de programlara devam edilebilir.

g) Bu kurumlarda bir ders saati 40 dakika olup, ders saati ve derslerin dalm, Talim ve Terbiye Kurulunca kabul edilen haftalk ders datm izelgesine gre uygulanr. Gnlk alma sresinin ders, dinlenme, yemek ve dier etkinliklere dalm okul ynetimince belirlenir.

) zel eitim i uygulama merkezlerini (okullarn) tamamlayan bireylere EK-8de yer alan zel Eitim Uygulama Merkezi (Okulu) renim Belgesi verilir. Ancak, bu belge mesleki eitim merkezlerince verilen belgeye denk deildir.

h) zel eitim i uygulama merkezlerini (okullarn) tamamlayan bireyler dier yaygn eitim programlarna, ie ve meslee ynlendirilirler.

AMA: Kavram ve beceri retim yntemlerini tanr.KONUZEL ETMDE KAVRAM RETM YNTEMLER

Kavram

Ortak duygu, dnce ve tepkilere yol aan olgu, olay ve nesnelerdir.rnek:Renk , sava , Say , Canl ortak tepkiye yol aar. nsanlarn zihninde ortak/benzer duygu-dnce ve tepkiler oluturur.

Kavram Ve Analizi

zel eitime ihtiya duymayan ocuklarn, kendilerine sistematik retim yntemleri ile kavramlar sunulmasa da, pek ok kavram kazanmalar mmkndr. Ancak zel eitime ihtiya duyan bireyler, kendilerine yeterli renme koullarnn salanmamas, yetersizliklerin n plana karlarak beklentilerin drlmesi gibi sebeplerden dolay kavramlar ya ge kazanmakta ya da kazanamamaktadrlar. Kavram retiminde, kavramlar kendi iindeki renme srasna gre ve her birini sralayarak vermekte, retimi sistemli hale getirmekte ve renmeyi kolaylatrmaktadr.

ELEME NEDR?

Kavramn kazanlmas srasnda bireylerin ncelikle, kavram dierlerinden farkl klan zelliini ayrt etmeye balamas gerekir.Kavram kazanmada ilk aama, o kavramn dierleri arasndan ona benzeyenle elenmesidir.

KAVRAM RETMNNN TEMELKAVRAM ANALZ

Yapsna ilikin analiz:likili(ayrc/tanmlayc)-ilikisiz (ayrc olmayan) nitelikleri belirlenmesiSunuma ilikin analiz:Olumlu-olumsuz rneklerSnflandrma/taksonomi yaplmasKurallarn belirlenmesilikili-ilikisiz niteliklerin ayrt edilmesiKurallarn anlalmas iin yaplacak uygulamann sralandrlmasdr.

Kavramn likili-likisiz Niteliklerinin Belirlenmesi

Kavram renmeyi, o kavramn ilikili ve ilikisiz nitelikleri etkilemektedir.likili nitelik, kavramn yapsnda vardr ve kavram tanmlar. Kavram kavram yapan zellik, onun ilikili niteliidir.

rnein;Kedi kavramn ele alacak olursak, kedi deyince aklmza 4 ayakl, tyleri olan bir hayvan gelmektedir. Ancak kpek de ayn zelliklere sahip bir hayvandr, fare de O halde kediyi derlerinden ayrt eden ve kediyi kedi yapan nitelii yani ilikili nitelii nedir?Miyav diye ses karmasdr, yani sesidir.Kedi kavramn ele alacak olursak, kedi deyince aklmza 4 ayakl, tyleri olan bir hayvan gelmektedir. Ancak kpek de ayn zelliklere sahip bir hayvandr, fare de O halde kediyi derlerinden ayrt eden ve kediyi kedi yapan nitelii yani ilikili nitelii nedir?Miyav diye ses karmasdr, yani sesidir.

likisiz(ayrc olmayan) Nitelik:

Kavramn yapsnda var olan, ancak kavram tanmlamayan niteliklerdir.

likisiz niteliklerden kastedilen

rnein; malzeme, byklk, ekil, renk gibi kavram tanmlamayan, aklamayan, belirtmeyen zelliklerdir. Kavramn rneklerinin farkl olmasna yardmc olur.Kedi rneinde, kedinin uzun tyl olmas, sar, gri, siyah olmas ya da byk-kk olmas, Van kedisi olmas, onun kedi olmasn deitirmez. Ancak farkl rneklerini tekil eder. Hepsinde ortak zellik, miyav sesini karyor olmasdr.likisiz nitelik kavramn kazanlmasn kolaylatrr.likisiz niteliklerin somut rneklerinin sunulmas kavramn renilmesini kolaylatrr.Kavram retiminde ne kadar ok ilikisiz nitelik devreye sokulursa kavram o kadar iyi renilir ve daha nce karlalmayan ilikisiz niteliklere de genellenebilir.

Kavramn analizi yaplrken bu nitelikler sralanr. l arac hazrlanrken, ilikili nitelik hi deimeden, her bir bildirimde yer alrken,likisiz nitelikler srayla devreye sokulur.rnein; Krmz kavramlikili nitelii:Renginin krmz olmas.likisiz nitelikler: Byklk, malzeme, renk, nesnenin ne olduu (ekli, biimi).

likili nitelikler ve ilikisiz nitelikler kolay ayrt edilebilir olmaldr. Bu nedenle niteliklerin somutlatrlmas kavram renimini kolaylatracaktr.RNEK: SARI KAVRAMI retilirken ilikili nitelik-yani sar olan nesneler-somut olarak verilmelidir: SARI ARABA, SARI ELMA, SARI KAZAK GB. LKL TEK NTELK RENKTR.RNEK: 3 TANE kavramnda ilikili nitelik NESNELERN TANEL OLMASIDIR. likisiz nitelik olarak taneli olan nesnelerin cinsi-tr-rengi dnlebilir.

renci, likisiz Nitelii, likili, Kavram Tanmlayan Bir zellik Olarak Alglama Eilimindedir. Bu Nedenle renciye Bir Kavram retirken Kullanacamz Materyal Ve likisiz Niteliklerin renci Tarafndan Daha nceden renilmi, Bilinen Nesneler Olmas Kavram renimini Kolaylatracaktr.

KAVRAMIN SUNUMUNA LKN ZELLKLEROLUMLU RNEKLERLE SUNMA : Kavramn olumlu rnekleri, o kavram rnekler. Kavram tanmlayan niteliklerin neler olduunu gsterirler.rnein, kedi kavramnn olumlu rnekleri, sar kedi, siyah kedi, kk kedidir.

OLUMSUZ RNEKLERLE SUNMA: Kavramn olumsuz rnekleri, o kavramn rnei olmayan rneklerdir. Kavram tanmlamayan niteliklerin neler olduunu gsterirler.rnein, kedi kavramnn olumsuz rnekleri, kpek, ku, araba, insandr.

KIRMIZI KAVRAMI

Olumlu rnekler Olumsuz rnekler(ilikili ve ilikisiz nitelikler) (ilikisiz nitelikler) Krmz araba Sar araba Krmz top Yeil top Krmz gmlek Mavi gmlek Krmz kp Sar kp Krmz balon Yeil balon Krmz kazak Mavi kazak

SIRALAMA

Kavramn olumlu-olumsuz rnekleri ve ilikili ilikisiz nitelikleri birlikte sunulmal, kolaydan zora doru SIRALANARAK verilmelidir.Burada kolay oluu rencinin hazr bulunululuk dzeyiyle ilgilidir.Verilecek olumlu ve olumsuz rnekler, rencinin gnlk yaantsnda aina olduu rneklerden balanarak verilmelidir.

R; MEYVE kavram retilirken ELMA-ARMUT-PORTAKAL gibi meyveler ncelikle rneklenmeli, KV-ANANAS-MALTA ER-NCR gibi rnekler ileri aamalarda verilmelidir.BU RNEKLEMELER SIRASINDA RENCNN HER BR RNEE BEKLENT DORULTUSUNDA TEPK VERMES N RNE NCELEMESNE FIRSAT VERLMEL TEPK ALMADAN BR SONRAK RNEE GELMEMELDR.

Kavram Kazanmnn Salanmas inretilecek kavramn ve yapsnn belirlenmesiKavramn edinilmesi iin gerekli tm unsurlarn belirlenmesi:n koul becerilerAra Gerelerrencinin Kavram Geliim Dzeyinin Belirlenmesirencinin Hazr bulunuluk Dzeyi

renciyle ilgili bu bilgiler bizim kavram retim almamzda kavram kazanmnn hangi dzeyinden balayacamz belirlememizi salar. Aksi halde rencinin seviyesinin altnda veya zerinde bir retim almasna giriilebilir ki bu da renmenin gereklememesi ile sonulanr

KAVRAM SUNUMU K EKLDE YAPILABLRDorudan retimle(ak anlatmla) sunumda: ilikili (ayrc) ve ilikisiz (ayrc olmayan) nitelikleri, olumlu ve olumsuz rnekler, kurallarn yaps vb. bilgiler somutlatrlarak sunulur.Yaratc yntemle sunumda ise kavrama ilikin tm bahsedilen zellikler ve kurallar SORU-CEVAP yntemiyle renciye buldurulurBurada 2 yntem kullanlr: 1-TMEVARIM 2-TMDENGELM Byk-Kk kavram retiminde:hangisi daha byktr sorusuna alnan cevap doru ise devam edilir. Yanl ise tekrarlanabilir ya da baka bir rnek retmen tarafndan sunulur ve tekrar ilk soruya dnlr.

Renk kavramnda ise nceki renmelerden yararlanlabilir.

r; krmz ve mavi nceden renilmi ise krmz mavi ve sar fasulyeler rencinin nne konularak daha nce renilmemi olan SARI renkteki fasulyeleri ayrmas istenebilir. Bylece retmen ipular kullanarak SARI rengi ayrt etmesi ve isimlendirmesini salayabilir. Sonra da sar fasulye gsterilerek; -senin hangi eyalarn SARI RENKTE? diye sorularak renk kavram zel nesneler zerinde bulunur.

Tmdengelim ynteminde; nce SARI RETLR sonra sar olan nesnelerle rneklendirilir.

Kavram retiminde Dikkat Edilmesi Gereken NoktalarKavramlar birbirine ok yakn dahi olsa tek tek ayr zamanlarda retilmelidir.(zt kavramlar hari)Kullanlacak aralar rencinin bildii tand aralar olmaldr.Aralar mmknse snf iinden temin edilebilir olmaldr.Olumsuz rnekler de rencinin bildii/tand/aina olduu nesneler olmaldr.

BECER RETM YNTEMLER

Zayf Olan Becerilerle lgili Beceri Analizlerin YaplmasBeceri analizleri: Karmak bir beceriyi yada davran serisini kk retilebilir birleenlere ayrmay kapsar.Zihinsel zrl ocuklar sz konusu olduunda davrann pek ounu tek aamada kazandrmak mmkn olmamaktadr. Bu davranlara bir dizi kk basamak araclyla daha kolay ulaabilmektedir. Dolaysyla beceri analizi davranlar gerekletirmek iin gerekli davran srasnn ya da zincirinin betimlenmesidir.yi bir beceri analizinde retilecek becerinin sras mantkllk izlenmeli ve rencinin amaca ulamas iin tm basamaklar yer almaldr.

rnek:Ellerini ykamakLavaboya gider.Ellerini slatr.Sabunu alr.Ellerini durular.Musluu kapatr.Ellerini kurular.

Beceri analizi,olduka fazla uygulama gerektirir.Fakat kakla yemek yemekten,dnem devi hazrlamaya kadar deien davranlar iin uygulanabilir.Motor becerileri analiz etmek,akademik ve sosyal davranlarla ilgili analiz etmekten daha kolaydr.Fakat analiz tm karmak davranlarn retimi iin eit derecede nemlidir.Beceri analizinin ne kadar detayl hazrlanaca rencinin performans dzeyine gre farkllk gsterir yada bir tane ayrntl beceri analizi hazrlanacak her bir beceri iin uygun olan yerden balayarak kullanabilir.

Beceri Analizin retime Katklar

1-Bilgi salama: Beceri analizi rencinin karlam olduu renme probleminin hangi basamaktan kaynaklandnn belirlenmesine olanak verir.Bylece tmyle bir renme durumu deil,belli bir renme durumu olarak karmza kar.Dolaysyla beceri analizi renmenin gereklemedii basamak hakknda bilgi verir. Zayflklarn yerinin kolayca ve kesinlikle belirtmeye olanak verir.

2-retimi bireyselletirme: Beceri analizin yaplmas,her bir rencinin dzeyine uygun olarak retimsel hedefler ve planlamalarn yaplmasna olanak vererek retimin bireyselletirilmesini salamaktadr3-retimi kolaylatrmak: Beceri analizinde yaplacak olan iin basamaklara ayrlmas bakmdan yararldr.

a-rencinin bulunduu dzeyin kolayca belirlemesini salar.

b-retime nereden balayacamz salar.(renciler dzeylerine gre retim yapldnda daha kolay ve hzl renirler.)

c-retime geildiinde renci bir basama tamamladnda ve seride retilecek bir sonraki beceriyi belirleme olana vermesi nedeniyle nemlidir.

4-Objektif deerlendirme: Beceri analizi basamaklarn izleyerek ocuun ilerlemesinin kaydn tutmak ve bunu deerlendirmek mmkn olabilmektedir.Bu da retmenin yanlln azaltmaktadr.zellikle ar zihin engelli ocuklarn ilerlemesi yava olabilmektedir.ocuklarn ilerlemeleri ancak yaplm ayrntl beceri basamaklarnda gstermek mmkn olmaktadr.

5-Tekrarlanabilme: Beceri analizleri baka retmenlerce tekrar uygulanabilme olana vermektedir.

Beceri Analizinin Dezavantajlar

1-Zaman alcdr.2-Bu lmler becerinin hiyerarisinden ziyade izole becerilerin retimiyle sonulanabilir.

Beceri Analizi Yapmann Yollar

Gerekli bir beceri analizinin yapmann amac, bir bireyin yapmas gereken bir ii yapabilmesi iin gerekli olan kritik davranlarn ardkln belirlemektedir.Beceri analizi yapmann en az 5 yntemi vardr.1-Gzleyerek beceri analizi2-Uzman danman ile beceri analizi3-Davran yaparak beceri analizi4-Bellekten beceri analizi yapmak.5-Davranlarn sralanmasyla beceri analizi.

1-Gzleyerek beceri analizi yapma Bu yntemle ,ardkln davransal bileenleri yeterli bireylerin istenen davran ardkln yapmalar ile ilgili pilot almalar ve gzlemlerden sonra gelitirir.

2-Uzman Danmanl ile beceri analiziBu yntemde,bir beceri yaplrken beceri yada uzman bir kiinin danmanl ile yaplr.rnein: Zihin engelli rencilere giysi tamir etme becerisi retilirken bu konuda ev ekonomisi uzmanndan danmanlk alnr ve buna gre beceri analizi yaplr.

3-Davran yaparak beceri analizi yapmaBeceri analizinde davranlarn ardkln geerli klmak iin kullanlan bir yntemde davranlar gerekten yapmaktr.Ayakkab balamay renmekle ilgilenen bir birey kendi ayakkabsn tekrar tekrar balayarak doru ekilde ayakkab balamak iin gerekli basamaklar ayrt edebilir.Davran yaparak beceri analizi yapmann bir avantaj beceri alanlar ile irtibat olana dnlen davranlarn daha net bir fikir salayacak ve rencilerini her davran yapmalar iin gerek duyaca basamaklar grme frsat salamasdr.Dahas bir grevi bir ok kereler kendi bana yapmak en etkili hareketleri ieren topografyann karlmasna olanak vermektedir.

4-Bellekten beceri analizi: Bu yntemle beceri analizi yaplmak istenen davran bellekte canlandrlarak , analizi yaplarak kaydedilir.rnek: Di fralama ile ilgili davranlarn basamaklar di fralama eleme bellekte canlandrlarak yazlabilir.

Bellekten beceri analizi yapmak daha az zaman gerektirir.zel araca ve gerece ve ortalama gereksinim duyulmadan yaplabilmesi bakmndan tercih edilmektedir.rnein di fralama ile ilgili beceri analizi bellekte yapldnda Di fras,di macunu gibi malzemeye musluk ve lavabo bulunan ok ksa bir srede basamaklar kartlabilir.

Belekten beceri analizi yaparken basamaklarn unutulabilecei ve atlanabilecei unutulmamaldr. zellikle karmak grevlerin beceri analizi srasnda basamaklarn atlanmas olasl daha yksektir. rnein di fralama ile ilgili beceri analizi belekten yapldnda frann yerine dik ekilde konmas gerektii gibi ayrnt gzden kaabilir.Beceri analizinde bir basaman atlanmas bir rencinin performans dzeyinin dolaysyla eitime balama noktasnn bulunmas olumsuz ynde etkilenecei gz nnde bulundurularak basamak atlamaya dikkat edilmelidir.

5- Davran sralamasna ile beceri analizi yapmaBu yntemde, davranlar listelenir ve yaplacak davranlarn sralamas dnlr. Davranlar birbirine balanrken beceri analizlerinin zamana gre sralanmas etkili bir strateji olabilir.

BECER ANALZ

Bir grevi analiz ederken nemli birleenlere ayrma ilemi birka ekilde yaplabilir.1-Zamansal dizilie gre beceri analizi2-Geliimsel izlerlie gre beceri analizi3-Glk derecesine gre analiz4-Yapsal grev analizi

1-Zamansal dizilie gre beceri analiziBaz grevler zamansal bir izlerlie sahiptir. rnek:El ykarken elin suyun altna sokulmadan nce musluun almas gerekir.

2-Geliimsel ilerlie gre beceri analiziAlt becerilerin dizilileri,geliimsel bir dzen iinde olabilir.rnek:Toplama ,karma,apma,blme,Alt beceriler arasnda kesin bir hiyerari sz konusudur. Sralamadan sonra gelen bir beceride glk ekilmesi nden nce gelen ve onun n koulu olan bir beceride ustalamam olduu gzlenir.

3-Glk derecesine gre analizBaz grevler ne zamansal nede doal geliimsel bir izlerlilie sahiptir.Bu grevleri alt becerilerin ne kadar kolaylkla renebildiine gre analiz etmek mmkndr.rnein: Harfleri yazma:Dz ve izgili harfler:l,t,iDz ve yatay izgili harfler:v,y,zYuvarlak ve kavisli harfler:o,c,s,s,Yuvarlak ve dz izgili harfler:a,b,e,p,g,d,Kavisli ve dz izgili harfler:j,h,m,k,n,f,r,u,

Zamansal bir izlerlilii olmayan grevlere ait beceriler ve bunlar arasndaki ardklk ilikisiUzmanna danmaklgili kaynaklar incelemekAkl yrtmekGrev ile balantl olduu sanlan ait grev ve beceriler listelenir. Bunlar kolaydan zora doru yada grevi baaryla tamamlamak iin en gerekli olaydan en az gerekli olana doru yaplabilir.

4-Grev analizi

Yaplan hatalar deerlendirme aamasnda ortaya kar.*Alt beceriler baarld halde grevin kendisi baarlamyorsa.nemli bir alt beceri atlanm olabilir.*Zor olarak kabul edilen alt beceriler baarlyorsa, ancak kolay olanlar baarlamyorsaAlt becerilerin diziliinde hata yaplm olabilir.

Beceri retim Yntemleri

leri Zincirleme Yntemi

leri zincirleme yntemine gre retim yapabilmek iin performans alm ncesi hazrlanan beceri analizinin ilk yaplandan son yaplana doru dzenlenmesi gerekir. retim yaplrken ilk ilem basama (birinci temel beceri) zerinde durulup dier ilem basamaklar (dier temel becerilerin) retimi yaplmaz. renci, ilk ilem basaman bamsz olarak gerekletirdikten sonra ikinci ilem basamana geilir. Farkl materyal beceriler yer ald iin i eitimiyle ilgili becerilerin retiminde daha ok ileri zincirleme yntemi kullanlr.Aada ileri zincirleme yntemine gre oluturulmu kl testere ile tahta parasn kesme becerisi analizine yer verilmitir.1. Kesilecek tahta parasn alr. a. Tahta parasn elleriyle karlkl iki kenarndan tutar. b. Tahta parasn kaldrr.

2. Kesilecek tahta parasn kesme oyma sehpasna koyar. a. Kesilecek tahta parasn, balama noktas ste gelecek ekilde sehpannzerin gtr. b. Tahta parasn sehpann zerine koyar.3. Testereyi sapndan tutar. a. Testerenin sapn elinin ba ve dier parmaklar arasnda kalacak ekilde tutar. b. Testereyi kaldrr. c. Testerenin gvdesini koluna paralel olarak ekilde evirir.

4. Testereyi tahtadaki balama noktasndan hareket ettirir. a. Testerenin kesen ksmn balama noktasna dik gelecek ekilde koyar. b. Dier elini tahtann zerine bastrr. c. Testereyi tahtadaki balama noktasndan yukardan aaya doru hareket ettirir.

Tm Beceri Yntemi

Bu yntemin kullanlabilmesi iin de performans alm ncesi hazrlanan beceri analizinin, ileri zincirlemeye gre yaplmas gerekir.Bu yntemin uygulanmas srasnda becerinin btn ilem basamaklar iin retim yaplr.Her retim oturumunda beceri basamaklarndaki ipular yava yava ekilerek becerinin tm gerekletirilmeye allr.Tersine Zincirleme YntemiBu retim ynteminin kullanlabilmesi iin performans alm ncesinde hazrlanan beceri analizinin, tersine zincirlemeye gre yaplmas gerekir. Yani beceri analizi son yaplandan ilk yaplana doru dzenlenerek oluturulmaldr. retim yaplrken son ilem basama zerinde durulur; dier ilem basamaklarnn retimi yaplmaz. renci, son ilem basamanda bamszla ulanca sondan bir nceki ilem basamann retimine geilir. Her oturumda rencinin bamsz gerekletirdii basamaklar da yaparak beceriyi tamamlamas istenir.Tersine zincirleme yntemi her beceri iin uygun olmayabilir. zellikle giyinme becerilerinde ve baz meslek becerilerde tersine zincirleme ynteminin dier yntemlere gre daha etkili olduu bilinmektedir. Bunun nedeni; rencinin balangta gerekletirmesini beklediimiz becerinin olduka az sayda ilem basaman iermesi, kolaylkla baarya ulamasnn mmkn olmas ve dier basamaklarn retimi yaplrken bamszla ulat ilem basamaklarn da tekrarlamasdr.Aada tersine zincirleme yntemine gre oluturulmu ceket giyme becerisi aamalarna yer verilmitir.1. Her iki kolu giydirilmi ceketi giyer.2. Tek kolu giydirilmi ceketi giyer.3. Giyecei ekilde tutulan ceketi giyer.4. Verilen ceketi giyer.

AMA: Problem davranlar ve zm yollarn bilir.1)Davran problemi

Bir davrann problem saylabilmesi iin belli zellikleri kapsamas gerekir.

ocuun renmesini olumsuz ynde etkilemesi dolaysyla, gerek performansn gsterememesi

ocuun evresel uyumunu zorlatrmas

ocuun kendisine ve evresine zarar vermesi

ocuklar ok farkl davran problemleri gsterebilirler. leri derecedeki davran problemleri sklkla, problem davran gsteren kiinin evresindekilere, kendisine ve/veya eyalara zarar veren davranlardr..

ocuklarda grlen dier davran bozukluklarParmak emme Trnak yeme ,Yeme bozukluklar ve itahszlk ,Uyku bozukluklar, e kapanklk ,alma, Yalan syleme ,Ar hareketlilik ,Saldrganlk Sa yolma ,Ar inatlk vb. Baz davran problemleri geliimsel olarak yaa uygun davranlar olabilir. Bu durumda bu davranlar davran problemi olarak tanmlanmamaldr. Ayrca bu davranlarn pek ou renme ve olgunlama ile deimektedir. Yaamn ilk yllarnda ocuklar ban vurma ya da sallanma davran gstermektedirler. Ancak 3,4 yana geldiklerinde bu davranlar ortadan kalkmaktadr. Dolaysyla herhangi bir davran problem davran olarak tanmlamadan nce bu davranlarn akran grubu tarafndan da sergilenip sergilenmediine baklmas nemlidir.

2)Olumlu Davran

ocuun renmesini olumlu ynde etkileyen, ocuun evresel uyumunu arttran, ocuun performansn gstermesine zemin hazrlayan davranlardr.

3)ocuklarn problem davran gsterme nedenleria)letiim Kurmak in: Bebeklerin yaamn ilk ylndan itibaren alamalar, iletiim kurmak iin bir giriim olarak grlmektedir. ocuklar byyp jestlerini ve konuma dillerini kullanarak iletiim kurmada ustalatklarnda alama, lk atma gibi uygun olmayan davranlarnda azalma grlmektedir. Dolaysyla, uygun olan ve olmayan davranlar belli bir ileve sahip olup bireylerin gereksinimlerini karlamada kullandklar szel ya da szel olmayan iletiim biimleri olarak kabul edilebilir. Ayrca yiyecek, nesne, oyuncak elde etmek iin de problem davranlar gsterebilirler.

b) Sosyal lgi ve Dikkat Elde Etme:Baz davranlar dier kiilerin ilgi ve dikkat gstermesi nedeniyle olumlu olarak pekitirilmektedir. Doal ortamlarda uygun davranlara daha az ilgi gsterilirken kendini yaralama ve saldrgan davranlara daha duygusal davranlmakta ve daha fazla ilgi gsterilmektedir. Fiziksel temas ve onaylamama bu davranlarn istemeden pekitirilmesini salamaktadr.c)Duyusal Uyaran Elde Etme:Problem davranlarn ortaya kmasnn ve srmesinin bir nedeni de birey