AİLE HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ:GÜNCEL DURUM VE YENİ AÇILIMLAR

Yrd. Doç. Dr. Okay BaşakEURACT Konsey Üyesi

Bu Workshop bir EURACT etkinliğidir.

EURACT Nedir?

• The European Academy of Teachers in General Practice

• Avrupa Birinci Basamak Eğiticileri Akademisi

EURACT

Avrupa’da Aile Hekimliği/Genel Pratisyenlik disiplininin öğrenilmesi ve öğretilmesi için çalışan tüm öğretim üyesi ve eğiticileri bir araya getiren bir network örgütlenmesidir.

EURACT

• WONCA’nın Avrupa örgütü olan ESGP/FM’in (European Society of General Practice/Family Medicine) eğitim kurulu olarak etkinlik göstermektedir.

• Avrupa’da 30’dan fazla ülke yer almaktadır.

Türkiye

• 1997’den bu yana Konsey düzeyinde

• 28 üyeyle temsil

edilmektedir.

EURACT KONSEYİ

• Yılda iki kez toplanır.• Aile Hekimliği/Genel Pratisyenlik

eğitiminin her alanında çalışmalar yapar.

• Temel çalışma tarzı çalışma grupları (Task Force) oluşturmaktır.

• 2000 yılı Sonbahar Dönemi Konsey Toplantısı ülkemizde yapılacaktır.

• Ülkemizde Aile Hekimliği uzmanlık eğitimi 1985 yılında başladı.

• 1993 yılında Tıp Fakültelerinde Aile Hekimliği Bölümleri kurulmaya başladı.

• Bugün Türkiye’de yaklaşık 500 Aile Hekimliği uzmanı bulunmakta ve yine yaklaşık 500 asistan, Aile Hekimliği uzmanlık eğitimi görmektedir.

Workshop’un Amacı

• ‘Eğitimde neredeyiz?’• ‘Sorunlarımız nelerdir?’

• ‘Nereye Yönelmeliyiz?’

konularını tartışmaktır.

DEĞİŞEN TIP EĞİTİMİAile Hekimliğinin Etkin Rolü

Ulusal sağlık sistemlerinin Birinci Basamak Sağlık

Bakımı’nın güçlendirilmesi temelinde yeniden

örgütlenmesi girişimleri, günümüzdeki sağlık reformu çabalarının temel özelliğidir.

Tıp Eğitiminde Değişimin Nedenleri

• Toplumun ve bireylerin gereksinim duyduğu sağlık bakımı anlayışı

• Sağlık hizmeti sunumu• Öğrenme sürecine ve yetişkinlerin

öğrenme özelliklerine ilişkin araştırmalar

Tıp Eğitiminde Güncel Eğilimler• Entegrasyonu geliştirme• Genel tıp içerikli çekirdek

programların oluşturulması• Yeterliliğe dayalı eğitim anlayışı• BB ortamlarda ve toplum içinde

eğitim• Yeni öğrenme/öğretme teknik ve

yöntemlerinin benimsenmesi

Transmural eğitim

• Tıp eğitiminin hastane duvarları dışına çıkması• Birinci Basamak sağlık bakımı ortamlarına ve toplum içine taşınması

Tıp eğitiminin değişen yönü

‘AKADEMİK AİLE HEKİMLİĞİ’ni Tıp Fakültelerinin önemli bir disiplini haline getirmiştir.

Tıp eğitimindeki değişiklikler

• Daha çok ilk yılları ilgilendirmektedir.

• Bu nedenle Aile Hekimliği daha ilk günlerden itibaren tıp eğitimi programlarına girmelidir.

BÖYLECE

• öğrencilerin daha ilk günden Birinci Basamakla ve Aile Hekimliğiyle tanışması ve

• kariyer tercihlerini bilinçli şekilde ve aile hekimliği yönünde yapmaları için rol modeller oluşturulması

SAĞLANACAKTIR.

Akademik Aile Hekimliğinin Durumu • Temmuz 1993’teki YÖK kararı• İlk kurulan Anabilim Dalı Ankara ve

Çukurova Üniversitelerinde• Etkin 37 Tıp Fakültesinin 23’ünde

Aile Hekimliği Bölümleri bulunmaktadır

Akademik Aile Hekimliği

• 11 Anabilim Dalında toplam 13 aile hekimi

• 7 Anabilim Dalının başkanı aile hekimi• 10 AD tıp öğrencisi eğitimine

katılmakta• Uzmanlık eğitimi veren AD sayısı 11• 15 Sağlık Bakanlığı kadrosunda

toplam 54 araştırma görevlisi

Akademik Aile Hekimliği

• Yalnızca 1 AD ‘alan eğitimi’ uygulaması yapmakta

• Üniversite içinde poliklinik yapan AD sayısı 4

• 10 AD araştırma etkinliklerinde bulunmakta

• 4 AD sürekli tıp eğitimi çalışmaları yapmakta

Başlıca Sorunlar

• Akademik kadroların yetersizliği• Parasal sıkıntılar• Yönetim desteğinin yetersizliği• Benimsenme sorunu• Tıp eğitimine katılamama• Aile Hekimliğinin konumunun

belirsizliği

Engelleri Nasıl Aşıyorlar?

• Fakülte etkinliklerine katılma• Öğretim üyeleriyle iyi ilişkiler• Yönetimle ilişkileri geliştirme• Aile Hekimliğini tanıtma etkinlikleri• Zamana bırakma

Tasarladıkları etkinlikler

• Aile Hekimliği Uygulama Birimi kurma• Hastanede AH polikliniği açma• Alan eğitimine başlama• Tıp eğitiminde daha etkin olarak yer

alma• Akademik kadroları artırma• Eğitim etkinliklerini geliştirme• Aile Hekimliğini tanıtma

AİLE HEKİMLİĞİ UZMANLIK EĞİTİMİ

Tıp Eğitimi Danışma Komitesi (ACMT) Avrupa Komisyonu 1996 Raporu

• AH/GP uzmanlık eğitimi süresinin en az 3 yıl olması• BB ortamlarda geçen sürenin en az bir yıla ve hatta koşullar uygunsa 18 aya çıkarılması• Eğitim programlarının uygulanmasında hem akademik hem de uygulamadaki aile hekimlerinin etkin ve sürekli bir şekilde yer almasının sağlanması

Ülkemizde AH uzmanlık eğitimi

• 3 yıl sürelidir• Tümüyle hastane rotasyonlarından

oluşmaktadır• Yeni Tüzük’te süre, bir yılı BB

uygulaması olmak üzere 4 yıla çıkarılmaktadır

Ülkemizde AH uzmanlık eğitimi• Tıp Fakültelerindeki AH Bölümlerinde• Sağlık Bakanlığı’nın İstanbul’da 6,

Ankara’da 3 ve İzmir ve Adana’da birer olmak üzere toplam 11 Eğitim Hastanesinde verilmektedir.

• 54’ü Tıp Fakültelerinde olmak üzere yaklaşık 500 asistan AH uzmanlık eğitimi görmektedir.

AH Uzmanlık Eğitimi

• Hastane rotasyonları• Birinci Basamak uygulaması• Bölüm eğitim etkinliklerini

KAPSAR.

Uzmanlık eğitiminde tartışma noktaları-1

• Hastane rotasyonlarının eğitim ilkeleri ve içeriği belirlenmeli

• BB uygulama eğitimi için akademik eğitim birimleri ve BB eğitim merkezleri (eğitim sağlık ocakları) oluşturulmalı

• Bu merkezler için eğitici aile hekimleri yetiştirilmeli

Uzmanlık eğitiminde tartışma noktaları-2

• Bunun için AH Anabilim Dalları ‘Eğitici Aile Hekimi Yetiştirme Programları’ hazırlamalı

• BB eğitim merkezleri ve eğitici aile hekimleri aynı zamanda öğrenci eğitimine de katılmalı

• Aile Hekimliği uzmanları ‘eğitici’ olmak için özendirilmeli

Uzmanlık eğitiminde tartışma noktaları-3

• Bölüm eğitim etkinlikleri (Departmental Release Program) AH uzmanlık eğitiminin önemli bir bölümüdür.

• Bu etkinlikler tümüyle eğitim amaçlıdır.

• Tüm uzmanlık eğitimi dönemine yayılmalıdır (Haftada ya da iki haftada bir ya da yarım gün gibi).

Sürekli Tıp Eğitimi

• Yaklaşık 500 Aile Hekimliği uzmanını

• Birinci Basamakta çalışan yaklaşık 40 bin pratisyen hekimi

ilgilendirmektedir.

AH Uzmanları

• Aile Hekimliğinin özgün konularında ve

• BB uygulaması için

sürekli tıp eğitimi programları oluşturulmalıdır.

Pratisyen Hekimler

• Aile Hekimliği uygulaması için eğitilmeli• Üniversitelerdeki AH bölümleri, TTB,

TAHUD ve GP Enstitüsü’nün ortaklaşa oluşturacağı ve yürüteceği bir program çerçevesinde

• Genç pratisyen hekimler için AH uzmanlık eğitimi zorunlu olmalı

• Bu eğitimin sonunda ‘Aile Hekimi’ adını almalı

Eğitim Workshop’u

Aile Hekimliği Eğitimi konularında ulusal düzeyde konsensus oluşturmada bir başlangıçtır.

Workshop’un ikinci bölümü

2000 yılı Ekim ayında Kuşadası’nda yapılacak

EURACT Konsey Toplantısısırasında ve 30’u aşkın

Konsey üyesinin de katılımıyla gerçekleştirilecektir.

Workshop’a katkılarından dolayı EURACT Başkanı

Prof. Jan Heyrman’a teşekkür ederiz.

Thanks to Prof. Heyrman