AJKA NË TERMINOLOGJINË E HADITHIT

7/30/2019 AJKA N TERMINOLOGJIN E HADITHIT

1/49

Abduhu Abas el-Velidi

AJKA N TERMINOLOGJIN EHADITHIT

Prktheu:

Dr. Musli Vrbani


2/49

Kaanik ,2005Autor:

ABDUHU ABAS EL-VELIDI

Titulli i origjinalit:Titulli:

AJKA N TERMINOLOGJIN EHADITHIT

Prktheu:

Dr. Musli VRBANI

Redaktor gjuhsor:

Mustaf Krevanjeva,prof.

Radhitja kompjuterike,

kopertina dhe dizajni grafik

Mumin Shehu

Prishtin2004

T drejtn e ribotimit e rezervon botuesi

2


3/49

HYRJE

Falnderojm Allahun, i Cili ka br Kur'anin udhzim dheshrim t zemrave, mirsi dhe mshir pr do nevojtar,

knaqsi dhe qetsi t zemrave, shoqrues pr do t vetmuar.Prshndetjet dhe selamet qofshin pr zotriun e t

drguarve, Imamin (prijsin) e t devotshmve, i cili katransmetuar lajmet dhe porosit, ka kryer emanetin dhe u kasqaruar njerzve ka ju sht shpallur atyre, u ka ln atyreqiriun, i cili edhe n mes t nats i bn drit dhe e ndrion natnsi t ishte dit. I ka rrnjosur bazat dhe i ka forcuar shtyllat.

Qoft i knaqur Allahu me shokt e tij t pastr, t iltr e tsinqert, t cilt kan pasuar, e kan dgjuar dhe i kan prcjellthniet e tij. Qoft i knaqur Allahu edhe pr tabiint (gjeneratne dyt), t cilt kan vazhduar realizimin e planprogramit t tyre,

jan udhzuar prej udhzimeve t tyre dhe e kan prcjell ktfe prej paraardhsve t tyre te pasardhsit e tyre. Umeti e ka

bart librin e Allahut dhe sunetin e t drguarit t tij s.a.v.s. jo

vetn n teori, por edhe n praktik.N kto dy baza kryesore jan mbshtetur njerzit n

kohn e t drguarit t Allahut s.a.v.s., n kohn e halifve(udhheqsve) t drejt, n kohn e sehabve, tabiinve, poredhe n gjeneratat pas tyre, deri n ditt e sotme.

Pasi q kam mbajtur ligjrata n temn "Terminologjia eHadithit", n disa trajnime verore, kam vrejtur se nxnsit kan

zbrazti , por n t njjtn koh kan dshir ta njohin ktshkenc m mir. Nj pjes e nxnsve nuk mundnin ta kuptonin

3


4/49

leht kt shkenc, pos kur bheshin pyetje dhe prgjigje. Kjom ka shty q t mendoj pr nj punim t ksaj shkence nformn e pyetjeve dhe t prgjigjeve, q t jet n duart e bijvetan, nxnsve tan q ta ken m leht pr t'i kuptuar shtjet

pr t cilat kan nevoj pr ti ditur, por ndiejn vshtirsi.Zoti i Lartmadhruar m ka mundsuar ta kryej kt

punim, duke br tepr t thjesht, t shkurtr, duke u bazuar nlibrat tjer t ksaj shkence si libri "NUHBETUL FIKRI" t IbniHaxherit r.a., libri "TEJSIR MUSTALEHAL HADITH" t shejhutDr. Mahmud Tahan dhe librit "TEDRIB RAVIJ" t Sujutijut r.a.Ky libr sht prej librave m t lehta, e cila sht botuar n kt

shkenc. N fund dshiroj q Allahu t mi regjistroj qllimetdhe mendimet e mira. Abduhu Abas El-Velidi

* * * * * * *

4


5/49

TERMINOLOGJIA E HADITHIT PRFILLESTAR

Pyetja 1: Prkufizo shkencn e terminologjis s hadithit?Prgjigjja: sht shkenca mbi bazat dhe rregullat me t cilat

kuptohet, metni (teksti) dhe senedi (zinxhiri itransmetuesve) pr tu pranuar ose pr tu mos

pranuar.

Pyetja 2: Cila sht tematika?Prgjigjja: Senedi dhe metni (teksti) t pranohet ose t mos

pranohet.

Pyetja 3: Cili sht qllimi?Prgjigjja: Pr ta dalluar hadithin e shndosh (t vrtet) prej

atij jo t vrtet.

Pyetja 4: Prkufizo "HADITHIN" n aspektinetimologjik dhe terminologjik!

Prgjigjja: a) N etimologji hadith do t thot e re.b)N terminologji hadith do t thot gjithka buron

prej Muhamedit s.a.v.s. pa marr parasysh prejfjalve, veprave apo prej rasteve kur ka heshtur ( e ka

pohuar ose e ka mohu ndonj veprim) apo prejcilsive t tij.

Pyetja 5: Prkufizo "HABERIN" n aspektin etimologjik

5


6/49

dhe terminologjik!Prgjigjja: a) Haber n etimologji do t thot lajm.

b)N terminologji haber ka tri kuptime:E para: ka kuptimin e hadithit.E dyta: ka kuptim t kundrt prej hadithit.Hadith: ka buron prej Muhamedit a.s.Haber : ka buron prej tjerve.e treta: Kuptim m t gjer: Hadith ka buron prej

pejgamberit a.s.v.s. ndrsa , "Haber" ka buron prej tijose prej tjerve.

Pyetja 6: Prkufizo "ETHERIN" n aspekt etimologjikdhe terminologjik!

Prgjigjja: a) "Ether" n etimologji do t thot gjurm.b) N terminologji ka dy kuptime:- Ka kuptimin e hadithit.- Ka kuptimin e kundrt me hadithin, pra ka buron

prej sehabeve (shokt e Muhamedit a.s.) dhe tabiinve(gjenerata pas sehabeve), pa marr parasysh fjal apovepr.

Pyetja 7: Prkufizo "SENEDIN" n aspekt etimologjikdhe terminologjik!

Prgjigjja: "Sened" n etimologji: baz n t ciln mbshtetet

dika, sht quajtur kshtu, sepse hadithi bazohetdhe mbshtetet n t.- N terminologji do t thot zinxhiri i transmetuesve,t cilt e bartin metnin (tekstin).

Pyetja 8: Prkufizo "ISNADIN" !Prgjigjja:"Isnadi" ka dy kuptime:

- Ngritjen e hadithit te transmetuesi.- Zinxhiri i transmetuesve, t cilt e bartin tekstin.

6


7/49

Pyetja 9: Prkufizo "MUSNEDIN" n aspektetimologjik dhe terminologjik?

Prgjigjja: "Musned" n etimologji sht pasivi, nt ciln sht mbshtetur dika, do t thot shtngritur dika deri aty.- N terminologji ka tri kuptime:

E para: do libr, i cili prmbledh transmetimet esecilit sehabij ve e ve.

E dyta: Hadithi me zinxhirin e transmetuesve tpakputur.E treta: E ka kuptimin e Senedit vetm se shtinfinitiv, jo folje.

Pyetja 10: Prkufizo "MUSNIDIN" n terminologji!Prgjigjja: sht ai, i cili transmeton hadithin me senedin e tij

(zinxhirin e transmetuesve) pa marr parasysh a kapasur njohuri pr ata transmetues apo jo.

Pyetja 11: Prkufizo "METNIN" n aspektin etimologjikdhe terminologjik!

Prgjigjja: "Metn" n etimologji do t thot gjithkaq ngritet dhe ngulitet pr toke.- N terminologji do t thot: teksti i hadithit apo

fillimi dhe mbarimi i fjals s transmetuesit.

Pyetja 12: Prkufizo "MUHADITHIN" !Prgjigjja: sht ai, i cili merret me studimin e hadithit

thellsisht, me transmetimin dhe transmetuesit e tij.Ai i zbulon fshehtsit e transmetimit dhetransmetuesve.

Pyetja 13: Prkufizo "HAFIDHIN" !

7


8/49

Prgjigjja: Ka dy kuptime:- Shumica e muhadithinve mendojn se sht titull inj grade me Muhadithin.- Disa mendojn se sht titull m i lart se i

Muhadithit, q do t thot se di pr seciln gjeneratdika m shum se Muhadithi.

Pyetja 14: Prkufizo "HAKIMIN" !Prgjigjja: "Hakimi" sht ai, i cili prfshin dituri t thell n t

gjitha hadithet sa q nuk mund ti ik asgj, prpossendeve t imta. Kt mendim e kan dhn nj pjes

e dijetarve.

Pyetja 15: Prkufizo hadithin "MERFU" naspektin etimologjik dhe terminologjik!

Prgjigjja: "Merfu" n etimologji do t thot ngritje lart, ecila sht e kundrta e zbritjes posht. sht kshtu

pr arsye se hadithi sht ngritur lart n pozit t lart,

saktsisht te pejgamberi s.a.v.s.- N terminologji do t thot gjithka burondrejtprdrejti prej s larti , prej pejgamberit s.a.v.s.

prej fjalve, veprave, heshtjeve (pohimeve osemohimeve) dhe cilsive t tij.

Pyetja 16: Duke u nisur nga prkufizimi, cilat jan llojet e

hadithit merfu?Prgjigjja: Nga prkufizimi kuptojm se llojet e hadithit

Merfu jan katr:1. Hadithi MERFU Fjalor ,shembull: Kur Sehabja thot "Ka thn i drguari i Allahuts.a.v.s., kshtu ... ".

8


9/49

2. Hadithi MERFU Vepror,shembull: Kur Sehabja thot "Ka vepruar i drguari i Allahutkshtu ... ".3. Hadithi MERFU i Heshtjes,shembull: Kur Sehabja thot "sht vepruar n prani tPejgamberit s.a.v.s. kshtu ... ", dhe nuk e ka mohuar at veprim.4. Hadithi MERFU i cilsis,shembull: Kur Sehabja thot "I drguari s.a.v.s. e ka pasurmoralin, sjelljen dhe edukatn m t mirn".

Pyetja 17: Prkufizo hadithin " MEVKUF " naspektin etimologjik dhe terminologjik!

Prgjigjja: N etimologji Mevkuf do t thot me u ndal,kjo pr arsye se transmetuesi e ka ndal te sehabjadhe nuk e ka vazhduar me tutje zinxhirin.- N terminologji Mevkufsht gjithka q buron

prej sehabs, pa marr parasysh a sht fjal, veprimapo heshtje (mohim ose pohim) i nj veprimi.

Pyetja 18: Prmendi shembujt prej haditheve "MEVKUF" tfjals, veprimit apo t heshtjes.

Prgjigjja: 1. Sh. "MEVKUF i fjals", thnia e Aishes:

"Nuk dnohej me prerje t dors pr sende me vlert pakt".2. Sh. "MEVKUF i veprimit", thnia e Buhariut:"Ibni Abasi ka udhhequr namazin (imam) edhe pseishte me Tejemum (jo me abdest).3. Sh. "MEVKUF i heshtjes", thnia e disatabiinve: "Kam vepruar kshtu n prani t Sehabijut

dhe nuk e ka mohuar veprimin tim".

9


10/49

Pyetja 19: Prkufizo hadithin "MEKTU " n aspektinetimologjik dhe terminologjik!

Prgjigjja: N etimologji "Mektu" do t thot ndrprerje, ecila sht e kundrta e ngjitjes.

- N terminologji "Mektu" sht gjithka q buronprej tabiinve, prej fjalve, apo veprave.

Pyetja 20: Trego shembuj prej haditheve "MEKTU t fjals"dhe "MEKTU t veprimit".

Prgjigjja: Sh. i Mektu i fjals thnia e Hasan el Basriut n

lidhje me faljen e namazit pas Imamit bidaatgji(risibrs): "Jam falur ndrsa Imami pas t cilit jamfalur, ka b bidaat". (BUHARIU)Sh. i "MEKTU i veprimit" thnia e Ibrahim bin el-Munteshir: "sht vendosur nj perde n mes tvjedhsit dhe familjes s tij. Dhe sht pranuarnamazi i t tjerve kur ai sht br imam".

Pyetja 21: Prkufizo hadithin "MUTASIL" n aspektinetimologjik dhe terminologjik?

Prgjigjja: "MUTASIL" n etimologji do t thot i ngjitur, ecila sht e kundrta e t kputurs.

- MUTASIL n terminologji do t thot do hadith, icili e ka t ngjitur zinxhirin e transmetuesve deri te idrguari s.a.v.s. (MERFU), apo deri te sehabiju(MEVKUF).

Pyetja 22: Prmend nga nj shembull t hadithit MUTASILMERFU dhe MUTASIL MEVKUF!

Prgjigjja: Sh. t hadithit MUTASIL MERFU

10


11/49

Transmeton Maliku e ai nga Ibni Shihabi e ai ngaSalim bin Abdullahu e ai nga baba i tij e ai nga idrguari i Allahut s.a.v.s. se ka thn:

Kshtu ....... .

- Sh. t hadithit MUTASIL MEVKUF:Transmeton Maliku e ai nga Nafiu e ai nga Ibn Umerii cili ka thn: Kshtu ... .

Pyetja 23: Prkufizo haberin "MUTEVATIR" netimologji dhe terminologji!

Prgjigjja: N etimologji "Haber MUTEVATIR" do t thot

prputhshmri, hap pas hapi.- N terminologji do t thot hadithin t cilin e kantransmetuar nj turm e madhe njerzish, sa qlogjikisht sht e pamundur q t gjith ata t ishin

pajtuar n nj rren pasi q kan jetuar n vende tndryshme dhe n kohra t ndryshme, pra gjenerat

pas gjenerate.

Pyetja 24:Nga prkufizimi trego kushtet e Haberul Mutevatir.Prgjigjja: Nga prkufizimi kuptojm se haberi MUTEVATIR

prbhet prej 4 kushteve e ato jan:1. Me e transmetuar nj numr i madh.

2. Ky numr i madh t jet n t gjitha gjeneratat.3. Logjikisht t jet e pamundur , q ata t jenpajtuar pr t rrejtur.4. T ken mbshtetje n transmetimin e tyre si p.sh."E kemi dgjuar; ose e kemi pa; ose e kemi kuptuar".

Pyetja 25-t:Prmendi llojet e Haberit MUTEVATIR, dukeilustruar secilin prej tyre me shembuj.

Prgjigjja: Haberi MUTEVATIR ndahet n dy lloje e ato jan:- Tekstual dhe

11


12/49

- kuptimor.1. MUTEVATIR TEKSTUAL sht

prputhshmria edhe n tekst edhe n kuptim.Sh. hadithi: "Kush rren n mua me qllim le ta

prgatit vendin prej zjarri". Kt hadith n kttekst e kan transmetuar shtatdhjet e disa sehabe.2. MUTEVATIR KUPTIMOR sht

prputhshmria e kuptimit, por jo e tekstit, si shtrasti pr ngritjen e duarve gjat lutjeve.

Pyetja 26: Prkufizo haberin "AHAD " n etimologji

dhe terminologji!Prgjigjja:AHAD n etimologji do t thot NJ, pra, lajminapo hadithin, t cilin e ka transmetuar vetm nj njeri.- N terminologji do t thot hadithi, i cili nuk i ka

plotsuar kushtet e hadithti MUTEVATIR.

Pyetja 27: Varsisht prej rrugve t tij n sa lloje ndahet haberiAHAD!

Prgjigjja: Haberi AHAD ndahet n tri lloje e ato jan:- El Meshhur- El Aziz- GaribSecilin prej tyre do ta shpjegojm.

Pyetja 28: Prkufizo hadithin "MESHHUR" netimologji dhe terminologji!

Prgjigjja: EL-MESHHUR n etimologji do t thot nj shtjee cila paraqitet, prhapet dhe del haptazi.- N terminologji do t thot hadithin, t cilin etransmetojn tre apo m shum vet t secils

12


13/49

gjenerat, mirpo pa e arritur numrin e hadithtiMUTEVATIR.

Pyetja 29: Trego shembuj t hadithit MESHHUR.

Prgjigjja: Sh. hadithi: "Vrtet, Allahu nuk e ngrit diturinn trsi si dituri, ... ".

(Transmetojn dy shejhatBUHARIU DHE MUSLIMI)

Pyetja 30: ka do t thot hadith MESHHURJO TERMINOLOGJIK?Prgjigjja: Ka pr qllim hadithin, i cili sht prhapur n njerz

pa i plotsuar kushtet dhe prfshin:1. Hadithi i cili ka nj burim, mbshtetje, transmetues.

2. Hadithi, i cili ka shum transmetues.3. Hadithi, i cili n esenc nuk ka mbshtetje.

Pyetja 31: Trego llojet e hadithit MESHHUR JOTERMINOLOGJIK, duke ilustruar me shembuj!

Prgjigjja: Ka lloje t shumta:1. MESHHUR vetm te ekspertt e Hadithit:Sh. Hadithi i Enesit: "Gjat nj muaji sa her qngritej nga rukuaja Muhamedi a.s. lutej pr

familjen e tij dhe pr gabimtart".(TRANSMETOJN DY SHEJHAT)2. MESHHUR te ekspertt e hadithit, te dijetartdhe te njerzit e rndomt:Sh. hadithi:"Musliman sht ai, prej t cilit jan tsigurt prej gjuhs s tij dhe duarve (veprimtarive)t tij". (MUTEFIKUNALEJHI)

13


14/49

3. MESHHUR te ekspertt e jurisprudencs islame(FUKAHAT) Sh. hadithi: "shtja m e urrejtur,

por e lejuar, tek Allahu sht shkurorzimi".(Hakimi, e ka vrtetuar dhe e prshtat Dhehebiu)

4. MESHHUR te Usulijint: Sh. hadithi:"sht ngritur (mkati) prej umetit tim sa i takon

pr veprimet pa qllim, me harres dhe pr t cilatjan t detyruar dhe i kryejn pr shkak tpresionit". (E ka vrtetu Ibn Habani dhe Hakimi)5. MESHHUR te gramatikant: Sh. hadithi:"Lum pr robin Suhejb, po mos t'iu friksohej

Allahut, nuk do t gabonte". Nuk ka baz.6. MESHHUR te njerzit e rndomt: Sh. hadithi:"Ngutja sht vepr e shtyr prej shejtanit". E kanxjerr Tirmidhiu dhe e ka vlersuar t mir (hasen).

Pyetja 32: Prkufizo hadithin "AZIZ" n etimologjidhe n terminologji!

Prgjigjja:AZIZ n etimologji do t thot i muar, i shtuar dhei prforcuar.

- N terminologji do t thot hadithin, t cilin etransmetojn m s paku dy transmetues t njgjenerate, apo nga dy transmetues t secils gjenerat.

Pyetja 33: Ilustro nj shembull t hadithit AZIZ.Prgjigjja: Hadithin, t cilin e transmetojn dy shejhat (Buhariu

dhe Muslimi) nga Enesi se i drguari i Allahut s.a.v.s.

ka thn: "Nuk ka besuar askush prej juve deri samos t jem m i dashur se fmijt e tij, prindrit e tij

14


15/49

dhe t gjith njerzit".

Pyetja 34: Prkufizo hadithin "GARIB" n etimologjidhe n terminologji!

Prgjigjja:GARIB n etimologji do t thot i vetmuar, aponjeri larg t afrmve t tij.

N terminologji do t thot Hadithi i transmetuarvetm prej nj transmetuesi (vetm prej nj rruge).

Pyetja 35: A sht kusht, me qen i vetmuar, vetm nnj gjenerat, apo n seciln gjenerat prej

gjeneratave transmetuese.Prgjigjja: sht kusht me qen i vetmuar n seciln gjenerat,

por edhe nse sht i vetmuar vetm n njgjenerat prej gjeneratave quhet hadith GARIB.

Pyetja 36: Si ndahet hadithi GARIB dhe ilustro me shembujsecilin lloj.

Prgjigjja: "GARIB MUTLLAK": sht hadithi ivetmuar n fillim t zinxhirit t transmetimit, pra nhallkn e par. Sh. hadithi: "Vrtet veprat

shprblehen sipas qllimit" Ky hadith buron vetmprej nj transmetuesi e ai sht Umet bin Hatabi r.a.- "GARIB NISBIJUN": sht hadithi ivetmuar n hallkn e dyt e t tret t transmetimit,

pra n hallkn e par e transmetojn shumtransmetues, por m von kalon n transmetues tvetmuar. Sh. hadithin t cilin e transmeton Enesi r.a.

15


16/49

se: "Pejgamberi s.a.v.s. ka hy n Meke, ndrsa nkok kishte Kapel (Migfer)".

(Transmetuan Dy Shejhat)

Pyetja 37: Prkufizo hadithin "SAHIH" n etimologji

dhe n terminologji!Prgjigjja: N etimologji SAHIHdo t thot i shndosh, e cila

sht e kundrt me t smurn.- N terminologji SAHIH sht do hadith me hallkat transmetuesve t ngjitura, me transmetues t drejt,me tekst t prpikt fillim e mbarim, pa t meta dhe

pa mangsi a smundje.

Pyetja 38: Shpjego prkufizimin n pika t shkurta.Prgjigjja: 1. Hallkat e zinxhirit t transmetuesve i ngjitur:

Secili transmetues i hadithit e ka marr drejtprdrejthadithin nga transmetuesi i msiprm, pra prej fillimitderi n mbarim pa u kput.

2. Drejtsia e transmetuesit - do t thot q

transmetuesi me qen: musliman, i moshs madhore, imenur; burrror dhe jo mkatar.3. Teksti i hadithit i prpikt, q do t thot, secili

transmetues t prcjell hadithin me tekst t plot, tprpikt dhe preciz; pa marr parasysh se ai hadithsht prcjell me shkrim apo me goj.

4. Pa t meta - pra hadithi, i cili nuk ka ndonj t

met, nse krahasohet me nj hadith t njjt, i cilisht n nj shkall m t lart dhe i cili sht ibesueshm.

5. Pa smundje apo mangsi. Smundja apomangsia sht nj turbullim i leht, i cili nga jashtduket se hadithi sht i vrtet dhe i plot, ndrsa n

brendsi ka simptome, t cilat tregojn se sht i

shtrembruar.

16


17/49

Pyetja 39:N baz t shpjegimit t hadithit SAHIH, prmendicilat jan kushtet e hadithit SAHIH.

Prgjigjja: Nga prkufizimi dhe shpjegimi kuptohet se hadithiSAHIH ka pes kushte e ato jan:

1. Hallkat e zinxhirit t transmetuesve t ngjitura.2. Drejtsia e transmetuesve.3. Teksti i hadithit i prpikt.4. Hadithi pa t meta apo mangsi.5. Hadithi i shndosh, pa ndonj simptom t

dobsis apo smundjes.

Pyetja 40: Shno nj shembull t hadithit SAHIH!Prgjigjja: Hadithin, t cilin e ka regjistruar BUHARIU nSAHIHUN e tij: "Na ka treguar Abdullah bin

Jusufi, i cili ka thn: Na ka tregu Malik bin Enesie ai nga Shihabi e ai nga Muhamed bin Habir bin

Mut'ami e ai nga baba i tij se e ka dgjuar tdrguarin e Allahut s.a.v.s. duke e knduar suretu

"Tur" n namazin e akshamit".Ky hadith sht SAHIH, pse transmetuesit jant lidhur mes vete, jan t prpikt, nuk ka t metadhe nuk ka ndonj simptom q le t dyshohet nt. Pr kt arsye vaxhib sht pr t vepruarme kt hadith edhe sipas mendimit unanim(t IXHMAIT) dhe sipas ekspertve t hadithit.

Pyetja 41: Trego shkallte hadithit SAHIH!Prgjigjja: Hadithi SAHIH ka shtat shkall e ato jan:Shkalla e par: Hadithi pr t ciln jan pajtuar Buhariu

dhe Muslimi.Shkalla e dyt: Hadithin t cilin e transmeton vetm Buhariu.Shkalla e tret: Hadithin t cilin e transmeton vetm Muslimi.Shkalla e katrt: Hadithi i cili i ka plotsuar shartet (kushtet),

t cilat i kan parapar Buhariu dhe Muslimi, pornuk i kan regjistruar ata, por sht regjistruar n

17


18/49

koleksionet e tjerve.Shkalla e pest: Hadithi i cili i ka plotsuar kushtet e Buhariut

por nuk sht i regjistruar n Sahihun e tij.Shkalla e gjasht: Hadithi i cili i ka plotsuar kushtet e Muslimit

por nuk sht regjistruar n Sahihun e tij.Shkalla e shtat: Hadithi i cili sht Sahih te t tjert prpos

tyre, si te Ibni Huzejme dhe Ibn Habani.

Pyetja 42: Prkufizo hadithin SAHIH LI GAJRIHI(i vrtet nga tjetri)

Prgjigjja: N esenc sht hadithi Hasen lidhatihi (n

vetvete), por i cili transmetohet n nj rrug tjetr ttransmetimit m t fort. Quhet Sahih ligajrihi prarsye se vrtetsia nuk vjen pr shkak t hallkszinxhirore t tij, por pr shkak se i bashkngjitet dikatjetr q e vrteton dhe e prforcon.

Pyetja 43: Trego nj shembull t hadithit SAHIH LI GAJRIHI(i vrtet nga tjetri).

Prgjigjja: Hadithi: Muhamed bin Amri nga Ebi Selemete e ainga Ebi Hurejrete se i drguari i Allahut s.a.v.s. kathn: "Sikur ta dija se nuk e rndoj shum umetintim do t'i urdhroja pr ta prdorur brushn pr

pastrimin e dhmbve (MISVAKUN), para donamazi". (Transmeton Tirmidhiu n temn "Pastrtia")

Pyetja 44: Prkufizo hadithin HASEN LI DHATIHIn etimologji dhe terminologji.

Prgjigjja: HASEN LI DHATIHI n etimologjido t thot cilsie t mirs, t bukurs.

- Hasen li dhatihi n terminologji sht do hadith icili hallkat e zinxhirit t transmetuesve i ka t ngjitura

18


19/49

me transmetues t drejt, pa t meta, pa mangsi aposmundje. Mirpo n tekst vrehet paprpikri evogl prej fillimit deri n mbarim.

Pyetja 45: Trego nj shembull t hadithit HASEN LI DHATIHI(i mir vetvetiu).

Prgjigjja: Hadithi t cilin e transmeton Tirmidhiu: Na ka treguKutejbe se i ka tregu Xhafer bin Sulejban ed Dabiijue ai nga Ebi Umrani el Xhuni e ai nga Ebi Bekri binEbi Musa el Eshariju, i cili ka thn: E kam dgjuarEbi Bahdereti el Advi, duke thn: Ka thn i

drguari i Allahut s.a.v.s.: "Vrtet dyert e xhenetitjan nn hijen e shpatave ... ". Pr kt hadith kathn Tirmidhiu: "sht hadith Hasen Garib".sht ky hadith Hasen, pse q t katr transmetuesit ezinxhirit jan t besueshm e t drejt, prpos q nukdihet me siguri gjendja e Xhafer bin Suljman edDabiijut. Pr kt arsye e ka zbritur hadithin prej

grads SAHIH n hadith HASEN.Pyetja 46: Prkufizo hadithin HASEN LI GAJRIHI .Prgjigjja: HASEN LI GAJRIHI sht hadithi i dobt, mirpo i

njjti hadith ka rrug t shumta, dhe dobsia e hadithitnuk sht te transmetuesi i njohur si rrenacak apo sifasik.

Pyetja 47: Shno nj shembull t hadithit HASEN LI GAJRIHI.Prgjigjja: Hadithin t cilin e ka transmetuar Tirmidhiu, mirpo

sht ngritur n HASEN nga rruga tjetr etransmetimit nprmjet Shubetes e ai nga Asim binAbdullahu e ai nga Abdullah bin Amir bin Rebiate eai nga baba i tij se nj femr prej familjes BeniFezaretes sht martuar, ndrsa shuma e Mehrit ka

qen dy papue. I drguari i Allahut s.a.v.s. e kapyetur: A je e knaqur pr mehr dy papue? sht

19


20/49

prgjigjur me PO. Dhe Muhamedi a.s. e ka lejuar tmartohet. Transmetuesi Asim sht i dobt pse nukmban mend mir, mirpo kt hadith Tirmidhiu e kangritur n shkalln "HASEN" nprmjet nj zinxhiri

(rrug) tjetr.

Pyetja 48: Cila sht shkalla e hadithit HASEN LI GAJRIHI?Prgjigjja: HASEN LI GAJRIHI sht hadith i nj shkalle m

t ult se HASEN LI DHATIHI.

Pyetja 49: far vendimi duhet t merret, nse hadithiHASEN LIDHATIHI vjen n kundrshtim mehadithin HASEN LI GAJRIHI?

Prgjigjja: Nse hadithi HASEN LIDHATIHI,bie n kundrshtimme hadithin HASEN LI GAJRIHI, veprohet mehadithin HASEN LI DHATIHI.

Pyetja 50: Prkufizo hadithin "MUHKEM" netimologji dhe terminologji!

Prgjigjja: N etimologji MUHKEM do t thot i sigurt.- N terminologji MUHKEM sht hadithi i cili

pranohet pa kurrfar dyshimi, sepse sht i plot dhepa t meta.

Pyetja 51: Prkufizo hadithin "MUHTELIF" netimologji dhe terminologji!

Prgjigjja: N etimologji "Muhtelif" do t thot ndryshe, ekundrt, pra MUHTELIF HADITH ka kuptimin kurdy hadithe e m shum jan ndryshe apo nkundrshtim njra me tjetrn n domethnie.- N terminologji do t thot hadithi i pranuar

Kontrast me hadithin tjetr pasi q ekziston mundsiae veprimit t secilit hadith pr qllimin e vet.

20


21/49

Pyetja 52: Shno nj shembull t hadithit Muhtelif.Prgjigjja: Hadithi : "Nuk ka (smundje) ngjitse dhe

nuk infektohet njeriu prej tjetrit".

sht n kundrshtim me hadithin, t cilin etransmeton Buhariu: "Ik nga i smuri prej lepresikurse ik prej luani".Q t dy hadithet jan n kundrshtim n mes vetenga ana e jashtme e tyre dhe q t dy jan haditheSAHIH.Hadithhi i par e mohon smundjen ngjitse, ndrsa

hadithi i dyt dshmon (pohon) smundjen ngjitse.Dijetart i kan tubuar kta dy hadithe dhe u kandhn kuptime t ndryshme, por n kt rast po e

prmendi ka ka thn Ibn Haxheri r.a.

TUBIMI (i ktyre dy haditheve):

Duhet t thuhet se: Esenciale sht se smundja ngjitsesht e papranueshme dhe jo e qndrueshme, duke uargumentuar me thnien e Muhamedit a.s. Asgj nukkalon prej nj shtje n tjetrn. Thnia ekundrshtarit (replikuesit) se Deveja shterp nseprzihet me deven joshterp (t shndosh), atheredhe e shndosha bhet shterp, pse sht smur nga e

para. Kjo do t thot se shterpsia ka filluar te e dyta, poashtu si ka filluar nga e para. Ndrsa ikja nga smundjae leprs pr shkak t pengimit t prhapjes (sed-dhira),pra pr t mos u smur asht si sht smur e para,nse iu bashkngjitet atyre q e kan smundjen e leprsme kaderin e Zotit si fillim i smundjes, jo pr shkak tbashkngjitjes s smundjes apo kalimit t smundjes, epr t menduar se pr shkak t shoqrimit, pra przierjasht shkak i smundjes. Pra ai mendon se iu shtngjitur smundja dhe bn mkat. Pr kt arsye sht

21


22/49

urdhruar me iu largu atyre me smundje t leprs prmos me menduar se pr shkak t tyre jan smur dhebjn mkat.

Pyetja 53: far vendimi duhet t merret, nse haset n dy

hadithe t kundrta mes tyre dhe q t dyja jan tpranuara!

Prgjigjja: - Nse ka mundsi q me secilin t veprohet nvendin e vet dhe qllimin e vet dhe veprohet me t dyhadithet.- Nse nuk ka mundsi bashkimi i tyre, dhe nuk kamundsi q me secilin t veprohet me qllimin e vet

pse q t dyja kan t njjtin qllim, ather shikohetcili hadith sht mensuh (shfuqizuar) dhe cili shtnasih (shfuqizues) dhe nuk veprohet me hadithin eshfuqizuar (mensuh).- Nse nuk mund ta dim se cili hadith sht nasih(shfuqizues) dhe cili mensuh (i shfuqizuar), ather i

japim prparsi njrit prej tyre pas verifikimit t

rrugve dhe mnyrave t shumta. Ekzistojn mshum se 50 mnyra pr ti analizuar dhe n fund prti dhn prparsi nj hadithit nga hadithi tjetr.- Nse nuk mund t'i japim prparsi ndonjrit prejtyre pr shkak se n do aspekt jan t barabart, ecila gj sht shum e rrall, ather ndalemi dhe

presim deri sa t gjejm dika, ndonj argument, i

cili i jep prparsi njrit prej tyre.

Pyetja 54: Prkufizo hadithin "NASIH" dhe "MENSUH"n etimologji dhe terminologji!

Prgjigjja: NES-H n etimologji do t thot "heqje dhebartje", pra sikurse ligji e heq nj ligj tjetr ose evendos n nj vend tjetr.

22


23/49

- N terminologji do t thot kur Dispozitori eshfuqizon nj vendim t mhershm dhe vendosvendim t ri.

Pyetja 55: Si njihet hadithi Nasih (shfuqizues) prej mensuhit ( tshfuqizuarit).

Prgjigjja: 1. Me thnien e qart t t drguarit t Allahuts.a.v.s. sikurse n hadithin e vizits s varrezave, tcilin e transmeton Muslimi "M hert ju kam pasndaluar vizitn e varrezave, por tani vizitoni se atykeni kshill dhe prkujtim t bots tjetr".

2. Sqarimi i Sehabiut, sikurse sht rasti i Xhabir r.a.,i cili ka sqaruar hadithin: "Prej shtjeve t fundit tdrguarit s.a.v.s. ka qen se abdesti nuk prishet prejushqimit t mishit t pjekur me zjarr".

(E kan regjistruar AS-HABU SUNEN)

3. Njohja e dats s hadithit, sikurse sht rasti mehadithin e Shidad bin Evsit: "sht prishur agjrimi

i atij, i cili jep gjak, dhe i cili merr gjak". Ky hadithsht shfuqizuar me hadithin e Ibni Abasit, i cili kathn: "I drguari i Allahut s.a.v.s. ka dhn gjakderi sa ka qen n haxh me ihram dhe ka qenagjrueshm". (Transmeton MUSLIMI)Sipas disa rrugve transmetimi i hadithit t Shidaditka qen ditn e lirimit t Meks, ndrsa Ibni Abasi e

ka shoqruar Muhamedin a.s. n Haxhin Lamtumirs,i cili haxh ka qen pas lirimit t Meks.4. Me sqarimin e Ixhmait, sikurse sht rasti mehadithin: "Kush pi alkool rrihne me shkop, ndrsanse e pi prsri, n t katrtn her ekzekutojeni".

Pyetja 56: Prkufizo hadithin "DAIF" n etimologjidhe terminologji!

Prgjigjja: DAIF n etimologji do t thot i dobt, i cili sht e

23


24/49

kundrta e t fuqishmit.- N terminologji hadithi DAIF sht hadithi, i cilinuk i ka plotsuar kushtet e hadithit HASEN, pra imungon nj kusht prej kushteve t tij.

Pyetja 57: Shno nj shembull t hadithit DAIF.Prgjigjja: Shembull hadithin, t cilin e transmeton Tirmidhiu t

Hakim el Ethremit: "Transmetohet nga Ebi Temimetiel Hexhemiju e ai nga Ebi Hurejrete se Pejgamberis.a.v.s. ka thn: "Kush kontakton seksualisht mebashkshorten derisa ajo sht n kohn e

menstruacionit ose n anus, ai ka mohuar at ka ika zbritur Muhamedit". Pasi q e ka regjistruarTirmidhiu ka thn: Kt hadith nuk dim se kaardhur n ndonj rrug tjetr, prpos nprmjetHakim el Ethrmit e ai nga Temimete el Hexhemiju eai nga Ebu Hurejrete. Pastaj ka sqaruar Tirmidhiu:Kt hadith e ka konsideruar t dobt Muhamedi n

hallkn zinxhirore, pse n mesin e transmetuesvesht Hakim el Ethrem!. Nakin e l Ethremin e kakonsideruar t dobt edhe Ibn Haxher el Askalani nlibrin "TEKRIB".

Pyetja 58: Si duhet veprohet (far dispozite) me hadithin daif?Prgjigjja: Dijetart kan dhn mendime t ndryshme sa i

prket veprimit me hadithin DAIF. Pjesa drmuese e

dijetarve mendojn se mustehab (e plqyer) sht prt vepruar me hadithin DAIF n shtjet q kan t

bjn me edukatn dhe vlerat. Mirpo kjo sht ekushtzuar me tri kushte, t cilat i ka prmendur IbnHaxher el Eskalani:

1. Q mos t jet tepr i dobt.2. Q hadithi t jet nn shkalln e haditheve tjera.

3. Q mos t mendohet se sht i domosdoshmveprimi me t, por t jet vetm rezerv.

24


25/49

Pyetja 59: Prkufizo hadithin "MUALAK" n etimologjidhe terminologji!

Prgjigjja: MUALAK n etimologji do t thot i varur. Quhetzinxhiri i varur pr arsye se nga lart hallka e zinxhirit

t transmetuesve sht i ngjitur, por ka mbetur i varurposht, sikurse t ishte i varur n kulm.- N terminologji hadithi MUALAK sht hadithi, tcilit i mungon transmetuesi apo dy e m shum nfillim t hallks s transmetuesve.

Pyetja 60: Shno nj shembull t hadithit MUALAK.

Prgjigjja: Hadithin, t cilin e ka regjistruar Buhariu: "Kathn Ebu Musa: "Pejgamberi s.a.v.s. kambuluar gjunjt kur ka hy Othmani" Kyhadith sht MUALAK (i varur), sepse Buhariuti mungojn t gjith halkat zinxhirore ttransmetuesve, prpos sehabiu Ebu Musa elEshariju r.a.

Pyetja 61: far dispozite ka hadithi MUALAK?Prgjigjja: Hadithi MUALAK sht i papranuar, sepse i mungonnj kusht prej kushteve t pranimit e ai kusht shtzinxhiri i ngjitur, pse i mungon nj e m shumtransmetues t hallks zinxhirore e ne nuk e dimgjendjen e tyre.

Pyetja 62: Prkufizo hadithin "MURSEL" n

etimologji dhe terminologji!Prgjigjja: MURSEL n etimologji do t thot rrzim, rnie,

i panjohur, e kjo sht pr arsye se filli i hallks szinxhirit mungon, me fjal tjera sht i panjohur.- N terminologji hadith MURSEL sht hadithi, tcilit i mungon hallka e fundit t zinxhirit ttransmetuesve, pra pas tabiinit.

Pyetja 63: Shno nj shembull t hadithit MURSEL.25


26/49

Prgjigjja: Hadithi t cilin e ka regjistru MUSLIMI n Sahihune tij: "M ka treguar Muhamed bin Rafiu thena

Haxhejni thena Lejthi e ai nga Akili e ai nga IbnShihabi e ai nga Seid bin el Musejebi se i Drguari i

Allahu s.a.v.s. e ka ndaluar llojin e shitblerjes squajtur Muzabenetu". Seid bin el Musejeb shtTabiij, i cili e ka transmetuar kt hadith nga

pejgamberi s.a.v.s. pa u treguar sehabja n mes tij dhet drguarit s.a.v.s., pra i mungon hallka e zinxhirit ttransmetuesit t hadithit n fund, pra pas tabiijut.

Ndonjher mund t mungoj edhe vet tabiiju.

Pyetja 64: far dispozite ka hadithi MURSEL?

Prgjigjja: Hadithi MURSEL n esenc sht hadith i dobt, ipapranuar, pse i mungon kushti i pranimit e ai kushtsht hallka e zinxhirit t transmetuesve me qen i

pakputur, dhe nuk dihet gjendja e transmetuesit, i cilimungon n zinxhirin e transmetuesve. Po ashtu shte mundur q n zinxhir mungon tjetr transmetues, joSehabiju. Pr kt arsye hadithi konsiderohet i dobt.

Pyetja 65: ka do t thot MURSEL SEHABIJI ?Prgjigjja: sht hadithi, t cilin e tregon sehabiju nga

Muhamedi a.s. hadithin si me tekst, si hadithinveprues, por ai ose nuk ka qen prezent dhe nuk e kadgjuar ose pse ka qen nn moshn madhore oseende nuk e ka pas pranuar Islamin.

Pyetja 66: Prkufizo hadithin "MURSEL HAFIJ"

26


27/49

n etimologji dhe terminologji!Prgjigjja: MURSEL HAFIJ n etimologi do t thot i

fsheht jo i qart, i cili nuk mund t kuptohet pa njanaliz dhe studim t thell.

- MURSEL HAFIJ n terminologji sht hadithi, tcilin e transmeton transmetuesi prej personi(transmetuesit), t cilin e ka taku ndonjher ose kaqen bashkkohanik, por hadithin, t cilin etransmeton nuk e ka dgjuar prej tij, sht e mundurq e ka dgjuar prej tjetrkujt.

Pyetja 67: Shno nj shembull t hadithit MURSEL HAFIJ.Prgjigjja: Hadithi, t cilin e transmeton Ibn Maxhe nga Omer

bin Abdul Azizi e ai nga Ukbete bin Amri (Merfu):"Zoti e mshiroft rojn e rojs". Omeri nuk e katakuar Ukben.

Pyetja 68: Si mund t kuptohet hadithi MURSEL HAFIJ?Prgjigjja: MURSEL HAFIJ kuptohet nprmjet tri shtjeve e

ato jan:- Kur transmetuesi nuk e ka dgjuar ose nuk e katakuar personin prej t cilit thot se e ka dgjuarhadithin, mirpo kt e kan zbatuar dhe e kantreguar disa ekspert t hadithit.- Kur vet transmetuesi tregon se nuk e ka taku dhenuk e ka dgjuar hadithin prej t cilit e transmeton

hadithin.- Kur vjen nj hadith n rrug tjetr me nj personshtes prej ktij transmetuesi dhe transmetuesit tmsiprm.

Pyetja 69: far dispozite ka hadithi MURSEL HAFIJ?Prgjigjja: sht i dobt pse sht prej llojit t hadithit

27


28/49

MUNKATI (i ndrprer). Nse paraqitet ndrprerjae zinxhirit, ather quhet hadith MUNKATI (indrprer)

Pyetja 70: Prkufizo hadithin "MUADAL" netimologji dhe terminologji!

Prgjigjja: MUADAL n etimologji do t thot i plogsht.- MUDAL n terminologji sht hadithi, t cilit imungojn dy e m shum transmetues n hallknzinxhirore njri pas tjetrit.

Pyetja 71: Shno nj shembull t hadithit MUADAL.Prgjigjja: Hadithin, t cilin e transmeton Hakimi n librin

"Mearifetu ulumul Hadith" n Senedin e tij te

Kanebiju : "Transmetohet nga Maliku se ka dgjuarse Ebu Hurejrete r.a. ka thn: Ka thn i drguari i

Allahut s.a.v.s.: Robin duhet ushqyer, veshmbathursi sht m s miri dhe nuk duhet me e ngarkuar me

pun t rnd ka nuk mundet, por vetm samundet". Ky hadith sht MUADAL se i mungojndy transmetues njri pas tjetrit, n mes t Malikut dhe

Ebi Hurejres.

Pyetja 72: far dispozite ka hadithi MUADAL?Prgjigjja: Hadithi MUADAL sht hadith i dobt, sht m i

dobt se hadithi Mursel dhe Munkati pse i mungojndy e m shum transmetues t zinxhirit njri pastjetrit. Pr kt jan t pajtimit t gjith dijetart.

Pyetja 73: Prkufizo hadithin "MUNKATI" n

28


29/49

etimologji dhe terminologji!Prgjigjja: Hadith MUNKATI n etimologji do t thot i

ndrprer, e cila sht e kundrta e ngjitjes.- N terminologji hadith MUNKATI sht do

hadith hallka zinxhirore e transmetuesve sht endrprer pa marr parasysh, n fillim, mes apo nfund.

Pyetja 74: Shno nj shembull t hadithit MUNKATI.Prgjigjja: Hadithin, t cilin e transmeton Abdurr-Rrezzaku e ai

nga Thevriju e ai nga Ebi Is-haku e ai nga Zejd bin

Jethiu e ai nga Hudhejfe (Merfu): "Nse e emroniat - Ebu Bekrin, ai sht i fuqishm dhe besnik".

N kt hadith mungon nj person n mes t zinxhiritt transmetuesve e ai sht Sheriku. Pra, Sheriku nuksht i vendosur n mes t Thevrijut dhe Ibni Is-hakut, pse Thevriju nuk e ka dgjuar hadithindrejtprdrejt prej Is-hakut, por e ka dgjuar prej

Sherikut e Sheriku e ka dgjuar prej Ebi Is-hakut.

Pyetja 75: far dispozite ka hadithi MUNKATI?Prgjigjja: Hadithi MUNKATI sht hadith i dobt , pr kt

jan t pajtimit t gjith dijetart, pse nuk dihetpersoni (gjendja e personit), gjegjsisht transmetuesi,i cili mungon.

Pyetja 76: Prkufizo hadithin "MUDELIS" netimologji dhe terminologji!

Prgjigjja: N etimologji TEDLIS quhet fshehja e t mets sartikullit q t mos e hetoj blersi, e ta blej.

Ndryshe fjala DELES do t thot padrejtsi.- N Terminologji TEDLIS sht hadithi, t cilit i

fshihet e meta n hallkn zinxhirore t transmetuesvedhe pr ta treguar se sht i mir.

29


30/49

Pyetja 77: Trego llojet e TEDLISIT!Prgjigjja: Llojet e TEDLISIT jan:

- Tedlisi i transmetuesve

- Tedlisi i dijetarve- Tedlisi TESVIJE.

Pyetja 78: Prkufizo secilin lloj t TEDLISIT dhe ilustro meShembuj!

Prgjigjja: 1. TEDLISI I TRANSMETUESVEsht hadithi kur thot se kt transmetim t hadithit

e kam dgjuar prej tij, por n fakt nuk e ka dgjuar.Shembull: Hadithi, t cilin e transmeton Hakimi mesenedin e tij deri te Ali bin Hashremi, i cili ka thn:Na ka thn neve Ibn Inahi e ai nga Zehre. Kur kan

pyetur: A e keni dgjuar nga Zehra? sht prgjigjur:JO! Bile as prej dikujt tjetr, i cili e ka dgjuar ngaZehra, por m ka treguar Abdurr-Rrezzaku e ai nga

Muameri e ai nga Zehra". N kt shembull sht ieliminuar Ibni Ineti, i cili ka qen n mes t dyve; nmes t Ineti dhe Zuhres.2. TEDLIS SHUJUH Me transmetuartransmetuesi nga nj Shejh hadithin prej t cilit e kadgjuar dhe e emron, e cilson dhe i jep nj emrtjetr, t cilin nuk e njeh, pra thot se e ka dgjuar

prej nj shejhi (dijetari) me fam vetm pr tiupranuar m mir, ndrsa nuk ia prmend emrin prej tcilit e ka dgjuar.Shembull: Thnia "Ebi Bekri bin Muxhahidit ai ishtenjri prej dijetarve t El-Ferait, ndrsa "Na katreguar Abdullah bin Ebi Abdullah" ka pas pr qllimEba Bekrin bin Ebi Davud Es-Sexhistanin".

30


31/49

3. TEDLIS ET-TESVIJE sht kurtransmetuesi i hadithit e transmeton hadithin ngashejhu i tij, por e eliminon nj transmetues t dobt nmes t dy hallkave zinxhirore t transmetuesve t

besueshm.Shembull: Hadithi, t cilin e transmeton Ibni EbuHatemi n Librin "Ilel" ku thot: "Kam dgjuar babntim ..." dhe e prmend hadithin t cilin e katransmetuar Is-hak bin Rahuvijete an Bekijeti, t cilinma ka treguar Ebu Vehbi El-Esediju e ai nga Nafi eai nga Ibn Umeri hadithin: "Mos e ngritni

(lavdroni) islamin e ndonj njeriu deri sa takuptoni mir besimin n mendjen e tij". Pastaj babaiim ka thn: "Ky hadith ka nj shtje, t ciln trrall jan ata, t cilt mund ta kuptojn, e ajo sht se"Kt hadith e ka transmetuar Abidullah bin Amri eai nga Is-hak bin Ebi Fervete e ai nga Nafiu e ai ngaIbn Omeri e ai nga Pejgamberi s.a.v.s. Abidullahu

sht i besueshm, Ibni Umeri dhe cilsia e tij, EbuVehb sht m i fuqishm. E ka cilsuar Bekijete,ndrsa ai sht prej beni Esedit, me qllim q hadithit pranohet sa q edhe nse e len Is-hak bin EbiFerveten nuk do t ishte udhzuar.

Pyetja 79: far dispozite ka hadithi MUDELIS ?Prgjigjja: TEDLISI ISNAD sht mekruh ,

kshtu e kan konsideruar shumica e dijetarve.- TEDLISI SHUJUH sht mekruh m ileht se TEDLISI ISNAD, sepse MUDELISI nuk e kaeliminuar asknd, por sht mekruh pr shkak se nuke tregon transmetuesin dhe dshiron t tregoj ndonjm t njohur.

31


32/49

- TEDLISI TESVIJE sht m eurrejtur se TEDLISIISNAD.

Pyetja 80: Cilat jan shkaqet q e shtyjn deri te TEDLISI?

Prgjigjja: Shkaqet, t cilat ndikojn n TEDLISI SHUJUHjan katr:

1. Shejhi i dobt apo personaliteti i tij jo i besueshm.2. Jeta e gjat sa q prej tij kan dgjuar shum ttjer pos tij.3. Mosha shum e re, sa q transmetuesi sht m ivjetr se ai prej t cilit e ka marr hadithin.4. Transmetime t shumta vetm prej njrit sa q nukdshiron me ia prmend emrin vetm njrit.Qllimet, t cilat jante TEDLISI ISNAD jan pes:1. Dyshimi n hallkn zinxhirore siprore.2. Humbja e nj pjese t hadithit prej shejhit, prej tcilit e kan dgjuar shum transmetimin.3. Shejhi i panjohur ose i pabesueshm.

4. Jeta e gjat sa q prej tij kan dgjuar shum ttjer pas tij.5. Mosha shum e re sa q transmetuesi sht m ivjetr se ai prej t cilit e ka marr hadithin.

Pyetja 81: Si kuptohet TEDLISI ?Prgjigjja: TEDLISI kuptohet me njrn prej dy

shtjeve :- Kur Mudelisi vet e pranon, pasi q t pyetet.- Kur ndonj dijetar prej ekspertve t hadithit ezbulon dhe e tregon pasi q e studion dhe analizon.

Pyetja 82: Prkufizo hadithin "MUAN-AN" netimologji dhe terminologji!

Prgjigjja: N etimologji MUAN-AN do t thot

prej-prej.

32


33/49

N terminologji hadithi AN-AN sht kur transmetuesithot "Filani prej Filanit".

Pyetja 83: Shno nj shembull t hadithit MUAN-AN .

Prgjigjja: Hadithin, t cilin e transmeton Ibn Maxhe: "Naka treguar Uthman bin Ebi Shejbete thena

Muavijete bin Hisham thena Sufjan prej Usametebin Zejdit, prej Uthman bin Urvete prej Urvete prej

Ajshes se ka thn i drguari i Allahut s.a.v.s.:"Vrtet Allahu dhe Melekt luten pr rreshtat edjatht".

Pyetja 84: Prkufizo hadithin "MUEN-EN" netimologji dhe terminologji.

Prgjigjja: MUEN-EN n etimologji do t thot "se kathn se" N terminologji hadithi MUEN-EN shthadithi kur transmetuesi thot: "Na ka tregu filani seka thn filani se".

Pyetja 85: Prkufizo hadithin "MEVDU" netimologji dhe terminologji!

Prgjigjja: MEVDU n etimologji do t thot"me vendos dika aty ku nuk e ka vendin", me fjaltjera "pr tia mveshur".

- N terminologji hadithi MEVDU sht rrena esajuar pr t'ia mveshur t drguarit s.a.v.s.

Pyetja 86: far dispozite ka transmetimi i hadithitMEVDU ?

Prgjigjja: T gjith dijetart jan pajtuar se nuk lejohet pr tatransmetuar hadithin MEVDU , nse e di se

sht MEVDU, por lejohet pr ta tregu at hadith,duke e sqaruar se sht MEVDU - i mveshur, duke u

33


34/49

bazuar n hadithin e MUSLIMIT: "Kush e tregon njhadith timin, i cili n fakt nuk sht i imi, por rren

pr mua, ai sht njri prej rrenacakve".

Pyetja 87: Si mund t kuptohet hadithi MEVDU ?Prgjigjja: Kuptohet n shum mnyra:

1. Pranimi dhe deklarimi. Shembull kur Nuh Ibn EbiMerjem e ka pranuar dhe ka deklaruar se i ka sajuardisa rrena dhe ka thn se jan t Muhamedit a.s.2. Jo nprmjet deklarimit, por mosnjohjen etransmetuesit . p.sh. e transmeton nj hadith prej nj

Shejhu (dijetari) e nuk e njeh at.3. Nprmjet faktorve apo argumenteve ttransmetuesit, si p.sh.: kur sht transmetuesiRAFIDIJ, i cili ka transmetuar pr vlern dherndsin e EHLI BEJTIT (familjes s Muhamedita.s.).4. Nprmjet faktorve apo argumenteve n vet

tekstin e transmetuar p.sh. Hadithet t cilat jan nkundrshtim me Kur'anin ose me logjikn, pra t

pakapshme.

Pyetja 88: Cilat jan shkaqet e haditheve MEVDU ?Prgjigjja: Shkaqet jan t shumta:

1. Me krkuar afrsi te Allahu

2. Me fituar pasuri dhe prfitime3. Me fituar reputacion (fam,autoritet)4. Me prkrah nj medhheb5. Me injoruar islamin6. Me iu afruar udhheqsve apo me fituar simpatin

prej tyre.

Pyetja 89: Prkufizo hadithin "METRUK" n

34


35/49

etimologji dhe terminologji!Prgjigjja: N etimologji METRUK do t thot send i

ln pas dore se nuk ka vler as dobi.- N terminologji hadithi METRUK sht hadithi n

t cilin n hallkn zinxhirore t tij gjendettransmetuesi rrenacak.

Pyetja 90: Sjell nj shembull t hadithit METRUK ?Prgjigjja: Hadithi i Amr bin Shemre el Xheafiju el Kufi el -

Shiiju, i cili transmeton nga Xhabiri e ai nga EbiTafili e ai nga Aliju dhe Amari, t cilt kan thn:

"Pejgamberi s.a.v.s. e kndonte duan e kunutit nnamazin e sabahit, e thoshte tekbirin ditn e Arafatit

pr namazin e dreks, ndrsa nuk e falte(ndrpriste) namazin e ikindis n fund t dits sditve t Teshrikut".Dijetart kan thn pr Amr bin Shemre pasi qtransmetohet prej tij, sht "hadith METRUK".

Pyetja 91: Prkufizo hadithin "MUNKIR" n etimologjidhe terminologji!

Prgjigjja: MUNKIR n etimologji do t thot imohuar, i papranuar.- MUNKIR n terminologji ka disa prkufizime, por

m t theksuar dhe m t njohura jan dy:1. Hadithi, i cili n hallkn zinxhirore t tij ka njtransmetues amoral, rrenacak, i njohur si harrestar osesi mkatar.2. Hadithi, t cilin e transmetojn t dobtit, jo t

besueshmit.

Pyetja 92: Shno nj shembull t hadithit MUNKIR .Prgjigjja: Shembull nga prkufizimi i par:

35


36/49

Hadithi, t cilin e transmeton Nesaiu nga transmetimii Ebi Zekir Jahja bin Muhamed bin Kajs nga Hisham

bin Urvete e ai nga babai i tij e ai nga Aishja(Merfu): "Hani hurma se kur i biri i Ademit i ha

ato e hidhron shejtanin".Thot Nesaiju: Ky hadith sht MUNKIR(i papranuar) pse t tjert, t cilt e kan transmetuarnga Ebi Is-haku MEVKUF, jan t besueshm dhesht "MEARUF".- Shembull nga definicioni i dyt:Hadithi, t cilin e transmeton Ebi Hatemi nga rruga e

Habib bin Habib Ez-Zijat e ai nga Ebi Is-haku e ainga Ajzar bin Harithi e ai nga Ibn Abasi sePejgamberi a.s. ka thn: "Kush fal namazin, jep

zekatin, e kryen haxhin, agjron ramazanin, enderon musafirin hyn n xhenet".Ebu Hatemi thot: Ky hadith sht MUNKIR (i

papranuar), sepse hadithi tjetr nga rruga tjetr e kan

transmetuar nga Ebi Is-haku MEARUF e i dihetmirfilli dispozita pr hadithin MEARUF.

Pyetja 93: Cili sht dallimi n mes t hadithit SHADHdhe MUNKIR ?

Prgjigjja: MUNKIR sht hadithi i dobt, i cili sht nkundrshtim me hadithin e besueshm.- SHADH sht hadithi i nj shkalle m t ult, icili sht n kundrshtim me hadithin e nj shkalle mt lart se vet.

Pyetja 94: Prkufizo hadithin "MEARUF" netimologji dhe terminologji!

Prgjigjja: N etimologji MEARUF do t thot injohur.

36


37/49

N terminologji MEARUF sht hadithi, t cilin etransmetojn besnikt e jo t dobtit, t cilt e kantransmetuar nga rruga tjetr.

Pyetja 95: Shno nj shembull t hadithit MEARUF .Prgjigjja: Hadithi, t cilin e transmeton Ibn Ebi Hatem nga

rruga e Habib bin Habibit e ai nga Ebi Is-haku e ainga Izar bin Harithi e ai nga Ibni Abasi e ai ngaPejgamberi s.a.v.s., i cili ka thn: "Kush e falnamazin, e jep zekatin, e kryen haxhin, agjronramazanin e nderon vizitorin hyn n xhenet".

Ebu Hatemi thot: Ky hadith sht MUNKIR, sepserruga tjetr, t ciln e transmetojn prej Ebi Is-hakutMEVKUF jan t besueshm, pr at themi se shthadith MEARUF.

Pyetja 96: Prkufizo hadithin "MUALEL" netimologji dhe terminologji!

Prgjigjja:MUALEL n etimologji do t thot defekt -smundje.

N terminologji MUALEL sht hadithi, n tcilin sht zbuluar nj faktor apo defekt, i cili e bie ndyshim vrtetsin e hadithit edhe pse nga ana e

jashtme duket pa defekte.

Pyetja 97: ka sht defekti ?Prgjigjja: Defekt quhet faktori i fsheht, i cili e v n

pikpyetje vrtetsin e hadithit.

Pyetja 98: Si mund ta kuptojm defektin ?

Prgjigjja: Defektin mund ta kuptojm nprmjet tdisa shtjeve:

37


38/49

- Me qen i vetmi transmetues.- Me qen n kundrshtim me hadithet tjera.- Fakte tjera q e bjn hadithin edhe m t dyshimt

dhe m t papranuar.

Pyetja 99: Ku mundet me qen defekti ?Prgjigjja: - Defekti mund t jet n ISNAD. Kjo

sht shumica e rasteve.- Defekti mund t jet n tekst (METN), i cili ndodhm rrall, si sht rasti me hadithin e kndimit tajetit: "Bismil-lahirr-rrahmanirr-rrahim" n namaz.

Pyetja 100: Prkufizo hadithin "MUDEREXH"n etimologji dhe terminologji!

Prgjigjja: N etimologji MUDEREXH do t thot mevendos dika n dika tjetr, pra me ia bashkngjit.

N terminologji MUDEREXH sht hadith, t cilit ibashkngjitet nj ISNAD (hallk zinxhirore etransmetuesve) ose pr t shtuar dika n METN(tekstin e hadithit), ka nuk sht e tij.

Pyetja 101: Si ndahet hadithi MUDEREXH ?Prgjigjja: Hadithi MUDEREXH sht dy llojesh:

1. MUDEREXH ISNAD sht hadithi, tcilit i sht ndrruar ISNADI (hallka zinxhirore etransmetuesve).Shembull: Me renditur nj SENED (hallk zinxhiroree transmetuesve t vrtet) e pastaj t thurt nj tekstvet, pr tia treguar tjetrit, q tjetri kur ta dgjojsenedin t mendoj se teksti (METNI) sht po i atij

senedi e pastaj ai t prcjell at hadith.

38


39/49

2. MUDEREXHI I METNIT (tekstit)sht hadithi, kur tekstit t tij i shtohet edhe nj teksttjetr, pa e shkputur.Ky hadith ndahet n tri lloje:

- Shtimi i teksti n fillim t hadithit- Shtimi i teksti n mes t hadithit- Shtimi i teksti n fund t hadithit.

Pyetja 102: far dispozite ka hadithi MUDEREXH ?Prgjigjja: Shtimi n tekst t hadithit (IDRAXH) apo me

ndryshimi i SENEDIN sht haram.Haram sht edhe te muhadithint edhe te fukahatedhe me IXHMA.

Pyetja 103: Prkufizo hadithin "MAKLUB" netimologji dhe terminologji!

Prgjigjja: MAKLUB n etimologji do t thot me

ndryshuar dika.- N terminologji MAKLUB sht ndryshimi inj fjale me nj fjal tjetr n SENEDIN e hadithitapo n METNIN e tij. Pa marr parasysh n fillim apon fund t tij.

Pyetja 104: Si ndahet hadithi MAKLUB ?Prgjigjja: Hadithi MAKLUB ndahet n dy lloje:

1. MAKLUB I SENEDIT sht hadithi,t cilit i ndrrohet transmetuesi (hallka zinxhirore etransmetuesve). Kjo bhet n dy mnyra:a) Me parakaluar nj transmetues dhe me vonuartransmetuesin tjetr ose emrin e babs me vendos nmesin e hallks zinxhirore t transmetuesve.

b) Q transmetuesi me heq nj transmetues dhe me

vendosur nj transmetues tjetr n SENED (hallknzinxhirore t hadithit). Shembull i hadithit Meshhur i

39


40/49

transmetuar nga Salimi ndrsa transmetuesi e ka heqemrin e tij dhe e ka vendosur "Nafiun".

2. MAKLUBI I METNIT (tekstit). sht

hadithi, t cilit i ndrrohet teksti. Edhe kjo bhet ndy mnyra:a) Q transmetuesi pjesn e tekstit (METNIT) thadithit e thot n fund t tekstit (METNIT), jo nfillim.Shembull hadithi i Ebu Hurejrs nga Muslimi, kushtat persona do t'i vendos Allahu n hijen e Tij, n

ditn ku nuk do t ket hije pos hijes s Tij. E n tcilin thuhet:"Njeriun i cili jep sadaka (lmosh) dhe e fsheh saq dora e djatht nuk e di ka jep dora e majt".Disa dijetar e kan ndrruar tekstin (METNIN), pseduhet me qen kshtu:"... derisa nuk e di dora e majt ka jep dora e

djath".b) Q transmetuesi e merr nj tekst (METN) thadithit dhe ia bashkngjit nj SENEDI tjetr (hallkat zinxhirit t transmetuesve) kt e bn me qllim tsprovimit, apo pr ndonj qllim tjetr.

Pyetja 105: far dispozite ka hadithi MAKLUB ?

Prgjigjja: Hadithi MAKLUB sht prej llojeve thaditheve t dobta dhe t papranueshm pr t gjithdijetart, kjo sht e njohur.

Pyetja 106: Prkufizo hadithin "MEZID t senedit tpakputur" n etimologji dhe terminologji!

Prgjigjja: - MEZID n etimologji do t thot"e shtuar", e cila sht e kundrta "e t shkurtuarit".

40


41/49

- Hadithi MEZID n terminologji sht hadithit tcilit i shtohet nj transmetues SENEDIT, por pa eeliminuar ndonj transmetues tjetr.

Pyetja 107: Shno nj shembull t hadithit MEZID .Prgjigjja: Hadithin, t cilin e transmeton Mubareku. Na katreguar Sufjani e ai prej Abdurrahman bin Jezidit, icili ka thn: M ka treguar Besir bin Abidullah, i cilika thn: E kam dgjuar Eba Idrisin, i cili ka thn: Ekam dgjuar Viletin duke thn: E kam dgjuar EbuMurthidin duke thn: E kam dgjuar t Drguarin

s.a.v.s. duke thn: "Mos u ulni mbi varre, dhe mosu falni n ta".N kt hadith jan shtuar dy transmetues:Transmetuesi i par i shtuar sht Sufjani, ndrsatransmetuesi i dyt sht Eba Idrisi.Shtuarja e dy transmetuesve n dy vende e sjellhadithin n dyshim.

Pyetja 108: Prkufizo hadithin "MUDTARIB" netimologji dhe terminologji!Prgjigjja: MUDTARIB n etimologji do t thot

"ngatrres n renditje dhe tollovi".- Hadithi MUDTARIB n terminologji shthadithi, i cili transmetohet n forma t ndryshme, tngatrruara, por t cilat jan t nj shkalle.

Pyetja 109: Si ndahet hadithi MUDTARIB ?Prgjigjja: Hadithi MUDTARIB ndahet n dy lloje:

1. MUDTARIB I SENEDIT Shembull:Hadithi i Ebu Bekri Sidikit kur i ka thn t drguaritt Allahut s.a.v.s.: "Po e shoh se ke filluar pr tu

plakur. Muhamedi a.s. thot: M ka plak populli i

Hudit dhe popujt qngjajn me te".

41


42/49

2. MUDTARIB I METNIT Shembull:Hadithi, t cilin e transmeton Tirmidhiu nga Sheriku eai nga Ebi Hamzete e ai nga Sheabiju e ai ngaFatimete bint Kajsi r.a., e cila ka thn: "sht

pyetur i drguari i Allahut s.a.v.s. pr zekatin dhesht prgjigjur: Prpos zekatit ka edhe obligimetjera pr pasurin".

Ndrsa i Ibni Maxhe e transmeton kshtu: "Nuk kaobligime tjera pr pasurin, prpos zekatit". ThotIrakiu: N kt ngatrres t tekstit nuk ka sqarime.

Pyetja 110: Prkufizo hadithin "MUS-HAF" netimologji dhe terminologji!

Prgjigjja: MUS-HAF n etimologji do t thotgabim shtypi, apo gabim n t shkruar.Hadith Mus-haf n terminologji sht hadithit, t ciliti sht ndryshuar teksti n citat apo n t kuptuar nkrahasim me hadithet t cilat jan t besueshme.

Pyetja 111: Si ndahet hadithi MUS-HAF ?Prgjigjja: Hadithi MUS-HAF sht dy llojesh:

1. TES-HIFI N ISNAD (Gabim shkrimi n hallknzinxhirore t hadithit). Shembull: Hadithi i Shubesnga "El Avam bin Meraxhim", ndrsa e ka gabuar nt shkruarit e emrit Ibn Muajeni, kur e ka regjistruar

me "El Avam bin Mezahim".2. TES-HIFI N METN (tekst t hadithit).Shembull: Hadithi e Zejd bin Thabitit se pejgamberis.a.v.s. sht izoluar (ihtexhere) n xhami, e ka gabuarIbn Lehijate. "Ka dhn, ka nxjerr gjak n xhami(ihtexheme)".

Pyetja 112: Prkufizo hadithin "SHADH " netimologji dhe terminologji!

42


43/49

Prgjigjja: SHADH n etimologji do t thot i vetmuar,i izoluar.SHADH n terminologji sht hadithi, t cilin etransmeton nj transmetues, por q sht n

kundrshtim me hadithet t cilat jan m tbesueshm.

Pyetja 113: Ku ndodh "SHUDHUDHI" ilustro meshembuj?

Prgjigjja: SHUDHUDHI ndodh n SENED, ashtusi ndodh n METN.- Shembull n SENED: Hadithi, t cilin e transmetonTirmidhiju nprmjet rrugs s Ibni Ijnet e ai ngaAmr bin Dinari e ai nga Usxhete e ai nga Ibni Abasise n kohn e t drguarit t Allahut s.a.v.s. kavdekur nj njeri dhe nuk ka ln asnj pasardhs

prpos nj robi, t cilin e kishte liruar. E ka prcjellkt rrug Ibn Ijneti nga Vasleti Ibn Xhurejxhi etj.ndrsa e ka kundrshtuar Hamad bin Zejdi, i cili e katransmetuar nga Amr bin Dinari nga Usxhete, ndrsaIbn Abasi nuk e ka prmendur fare.Pr kt arsye thot Ebu Hatemi: Hadithi i Ibni Ijnetitsht hadith "MAHFUDH".- Shembull SHUDHUDH n METN:Hadithi, t cilin e transmeton Ebu Davudi dheTirmidhiu me tekstin e tij dhe t tjerve. Pra, hadithinga Abdul Vahid bin Zijadi e ai nga Eamesh e ai ngaEbi Salihu e ai nga Ebi Hurejrete (MERFU):"Cili prej ... i fal dy rekatet e sabahut, le tmbshtet n t djatht". Bejhekiu thot: Kt hadithe ka kundrshtuar Bejhekiu dhe shum t tjer.

Njerzit ve kan transmetuar edhe mnyrn praktiket faljes t Muhamedit s.a.v.s.

43


44/49

Pyetja 114: far dispozite ka hadithi SHADH ?Prgjigjja: Hadithi SHADH sht prej haditheve t

papranuara.

Pyetja 115: Prkufizo hadithin "MAHFUDH" netimologji dhe terminologji!

Prgjigjja: MAHFUDH sht hadith m i besueshm, icili sht n kundrshtim me hadith t besueshm.

Pyetja 116: Shno nj shembull t hadithit MAHFUDH .

Prgjigjja: Shembull dy rastet, t cilat i prmendm te hadithiSHADH .

Pyetja 117: far dispozite ka hadithi MAHFUDH ?Prgjigjja: Hadithi MAHFUDH sht prej haditheve t

papranuara.

Pyetja 118: Prkufizo XHEHALE "Panjohurin etransmetuesit" n etimologji dheterminologji!

Prgjigjja:XHEHALE n transmetuesn etimologji sht mosnjohje.- N terminologji sht mosnjohja e vettransmetuesit, ose njohja e emrit t tij, por mosnjohja

e gjendjes s tij.

Pyetja 119: Sa lloje sht MEXHHULI ?Prgjigjja: Mund t thuhet se MEXHHULI sht tri llojesh:

1. MEXHHUL AJNI (mosnjohja eemrit t transmetuesit). Pra i prmendet emri,mirpo emri i tij sht vetm n nj hallk zinxhirore.

44


45/49

Pyetja 120: far dispozite ka transmetimi i transmetuesit tpanjohur (MEXHHUL AJNI) ?

Prgjigjja: Transmetimi i transmetuesit t panjohur(MEXHHUL AJN) sht i papranuar, prpos n rastet

kur kuptohet dhe zbulohet identiteti i tij se sht ibesueshm.2. MEXHHULUL HAL - Mosnjohja egjendjes s tij (ndryshe quhet i fshehur). shthadithi i transmetuesit, prej t cilit jan transmetuardy e m shum hadithe, mirpo nuk ka dshmi pr

besueshmrin e tij.

Pyetja 121: far dispozite ka hadithi i transmetuesit t panjohurpr gjendjen e tij (MEXHHUL HAL) ?

Prgjigjja: Pjesa drmuese e dijetarve kan mendim se hadithii till sht i papranuar.3. MUBHEM sht hadithi ku nuk sht isqaruar saktsisht emri i transmetuesit, pra sht i

dyshimt.

Pyetja 122: far dispozite ka hadithi i transmetuesit tdyshimt (MUBHEM) ?

Prgjigjja: sht i papranueshm deri sa t zbulohet saktsishtdhe t hiqet dyshimi prej transmetuesi nprmjet tnj rruge tjetr, ku tregohet saktsisht pr gjendjen e

tij.

Pyetja 123: Prkufizo hadithin "ITIBARIN" netimologji dhe terminologji!

Prgjigjja: ITIBAR n etimologji do t thot t keshparasysh pr ti shqyrtuar shtjet pr t vrtetuarhadithin me nj hadith tjetr t njjt.

45


46/49

- N terminologji ITIBAR sht me prcjell shumrrug t hadithit nse i njjti hadith sht me njtransmetues t vetm, me qllim q t bhet n mes thadithit me nj transmetues t vetm nj krahasim me

rrugt e tjera t transmetuesve.Pyetja 124: Prkufizo "TABIIN" n etimologji dhe

terminologji!Prgjigjja: TABIE n etimologji do t thot

pajtueshmri, prputhshmri.- TABIE n terminologji do t thot hadithi, tcilit iu kan bashkangjitur transmetimit t vetmtransmetime t tjera, t cilat prputhen n tekst dhekuptim, ose vetm n kuptim t ardhura prej njSehabiu.

Pyetja 125: Prkufizo hadithin " MUTEBEAN " netimologji dhe terminologji!

Prgjigjja: MUTEBEAN n etimologji do t thotpajtueshmri, prputhshmri.- MUTEBEAN n terminologji shtshoqrimi i nj hadithi hadithit tjetr.

Pyetja 126: Si ndahet MUTABEATE ?Prgjigjja: MUTABEATE (Pajtueshmria e plot)

- sht shoqrimi i hadithit prej fillimit t hallkszinxhirore t hadithit (SENEDIT).- MUTABEATE (Pajtueshmria jo e plot)- sht shoqrimi i hadithit n transmetimin, por jo

prej fillimit t hallks zinxhirore t hadithit(SENEDIT), por n vazhdim t rrugs s tij.

46


47/49

Pyetja 127: Prkufizo "SHAHID" (Faktik, dshmues)n etimologji dhe terminologji!

Prgjigjja: SHAHID n etimologji do t thot, qhadithit t vetmuar ti paraqiten fakte dhe dshmi, tciln e prforcojn n vrtetsi ashtu si e prforcondshmitari pafajsin e t akuzuarit.- SHAHID n terminologji sht hadithi, t cilit ishoqrohen hadithe me transmetues tjer, t cilt

prputhen tekstualisht dhe kuptim ose vetm nkuptim, ky ndryshim n SENED (hallkn zinxhiroret hadithit) sht Sehabij tjetr.

* * * * * * *

47


48/49

LIBRAT E AUTORIT

1. Besimi n Zotin2. Melaqet e Zotit3. Besimi n Librat e Zotit4. Pejgambert e Zotit5. Besimi n Ditn e Kijametit6. Besimi n Kaderin e Zotit7. Tregime nga jeta e Muhamedit a.s.

8. Fikhu i Namazit9. Fikhu i Zekatit10. Fikhu i Agjrimit11. Fikhu i Haxhit12. Emrtoni fmijt tuaj me emra t bukur13. Dshmort e 9 Prillit n Rakoc dhe Lagje t Re14. Shkruaj, lexo dhe mso shkronjat e Kur'anit

15. Nata e Dhndris16. Fadil aka Komandant Sharri

PRKTHIMET NGA GJUHA ARABE

1. Kshilltari Fisnik pr djem dhe vajza (nga autori MuhamedSajim)

2. Islami dhe Politika (nga autori Jusuf Kardavi)3. Mrekullit Numerike n Kur'anin Fisnik (nga autori

Abdurrezak

Nufel)

4. Pr Kushtetutn Islame (nga autori Dr. Muhamed SejidAhmed El

48


49/49

Musejer)

Documents

AJKA NË TERMINOLOGJINË E HADITHIT