1

1

2

2

අධzwjයය පොද දපවශක පදzwjරප(උවවපොදෂප)ප

ො රතරපශාපවනනපොේද ප ාකණය

ගැටලපවවදමපවදශාපදරගණ පභාව ය

දය නපකzwjරමොඛ පභාාල

B P දපසඛලා

3

3

පzwjරථමමපමzwjරණය

2014

පටප ලරයපවැ සම BP දපසඛලා

copyසයළ හමකම ඇවරණ

ර ෘොගනපලඛ පඅලවරයකපො බාපොමමපොද පවමපරණොයනමපොශෝපො ටවකප

ලොයනපොශෝපපටදතපකරමප ැල පමzwjරණයපකරමපශාපොබදාශැරමපවරරාප ශ මපොේ

4

4

ොදරපලද

2011පලවොරපසටපනරොේපවපඅධzwjයය පොද දපවශක පදzwjරප(උවවපොදෂප)පවභාගයප

වඳශාපො රතරපශාපවනනපොේද ප ාකණපවයපසස ටප ලමතපඅලතපවයකප

මනදයතපමටපොදරපදැලැතවණපඅොද වපඋොදෂපවභාගයපවඳශාපසසනොේපපzwjරකලපලප

වාධzwj යපඅලමපඅගය පදලතපමාොේපදැකමපඅනලපොමපවඳශාපොශේතලකප මපසසනොේප

දරශ යපවඳශාපවයානබේධzwjලපසංශපමාධzwjයොයනපලයවපඇකපොද තදතපපzwjරමාණයප

අඛදයකපවමය

ොමමපොශේතලපම පදද මලපලයවපඇකපොමමපගzwjරනථමයපසසනොේපදැනමපලරධzwj යප

කරොමහාපපටලශකපොල ැයපමාොේපවලාවයයපඅොද වපඋොදෂපවභාගයපවඳශාප

සස ටපැොබ පපzwjර පදzwjරපොේපලඩාතමපනොයෝජ යකපදකල පවයපනොේොේප7පල ප

ඒ යපඅාපොමමපගzwjරනථමයපලයපවපඇ

උොදෂපවයපනොේයටපඅදාප7පල පඒ යපවඳශාපවමම පල පකzwjරමොඛ පභාාලප

දය න (Python) ොේපොමමපකzwjරමොඛ පභාාලටපඅදාපදැනමපො ටවපවරලපගzwjරනථමප

දරශ යාටපොතරමපගැනමටපශැකපල පොවපවාමපzwjරදාය පගzwjරනථමපලවොමපබවපොලනලටප

ථම පබවපොමමපගzwjරනථමයපලවමපවඳශාපභාව ප රපඇ පමනදයතපගzwjරනථමපදරල යාටප

ලඩාතපවමදලපොමමපදැනමපො ටවපලටශාපදමපපණවය

පප ලදපොමමපගzwjරනථමයපලවමපවඳශාපදාද පවපඇතොතපදරගණ පවදයාලපවමබනධzwjලපශවපවප

දැනමකපඇකපඇොමර ානපජාක පබොර බටවපමශ ාොේපදය නපකzwjරමොඛ පලවමපවඳශාප

වපදාඩමපමාාලකනපොමපොශේතොලනපඔබටපදය නපකzwjරමොඛ පභාාලපපබබඳපමල පවප

සේධzwjාන පසයමපොවපඉොගනමටපමශඟපපටලශඛපලනොනය

අලවා පලොයනොමමපගzwjරනථමයපවදශාපලදනපවැ මමටපමාපශටපවශයපවපඒඛපනමසරයප

මශ ාටපමාොේපවොේපවතකයපහමොේපප

BP ද සලලා

ගණ පඅංය

ධzwjරමරාජපවදයාය

මශනලර

20140222

5

5

පටන

01 Installing Python (පයතන වථාපත කරම) 1

02 Numbers and Maths (වර ගණත කරම) 3

03 Variables ( වචයයන ) 5

04 Modules and Functions( මමොඩය වශ ශzwjරත) 7

05 How to save your programmes (කzwjරමමල රරම) 9

06 Strings (ලදන) 14

07 More on String ( ලදන තලදරටත ) 16

08 RAW Input (ලදන පzwjරදානය ) 18

09 Sequences and lists ( අනකzwjරම වශ යයව ) 19

10 Slicing ( මකොටව කරම ) 21

11 Editing Sequences ( අනකzwjරමයන වදමම ) 23

12 More List Functions (යයව ආශzwjරත ශzwjරත තලදරටත) 25

13 Slicing Lists (යයව මකොටව කරම) 27

14 Intro to Methods (රතන වදශා පzwjරවයය ) 29

15 More Methods ( රතන තලදරටත ) 31

16 Sort and tuples (මපෂගයවවම වශ ටපලව ) 32

17 Stings and Stuff ( ලදන ආශzwjරත මමලම) 34

18 String Methods ( ලදන ආශzwjරත ර තලදරටත ) 36

19 Dictionary (ලදන මකෝ) 37

20 If Statements (if පzwjරකාන) 40

21 Else and elif (Else වශ elif අනමේතන) 42

22 Nesting Statements (අන-පzwjරකාන) 44

6

6

ප1පInstalling Python (දය නපවථමාප පකරම)

අපපඉවොවඛාමපබම Python Downloadප රගන පශැටපොමපProgramme එො නප මය Python කzwjරමොඛ

(Python codes ) ලයනොන

ඉවොවඛාමපඔයාොේපWeb browser එ ටපගහනපපwwwpythonorg කය typeප රන

Page එ පload උ ාටපදවොවේපpage එොකපලමපදැතොතපtabs ට කපකොය ලාපඑ පකොය පDOWNLOAD

කය පtab එ පclick රන

එ පකොය පpython 262 windows

install එ පclick රන පොම දපමමප

ඔයාට python 262 versionපඑො නයප

programme ලය පශැටපඋගනලනොනප

python 30 ලොේපඅලතපversions

කබණතපpython 26 ලොගතපversion

එ කනපprogramme ලයන ප

දන ල මපඅලො නපඑ පඕ මප

version එ කනපprogramme ලවොමප

ශැකයාලපඅපටපැොබ ලාපඑකපශරයටප

ොමපලොේපපldquoදරණපජාකය ප ාරපඑ කප

එලන පදන ල මපපඅලතපජාකොේප

ාරපඑ කපඑල පඑ පමශො කප

ොදයකපො ොලයrdquo

2

2

අධzwjයය පොද දපවශක පදzwjරප(උවවපොදෂප)ප

ො රතරපශාපවනනපොේද ප ාකණය

ගැටලපවවදමපවදශාපදරගණ පභාව ය

දය නපකzwjරමොඛ පභාාල

B P දපසඛලා

3

3

පzwjරථමමපමzwjරණය

2014

පටප ලරයපවැ සම BP දපසඛලා

copyසයළ හමකම ඇවරණ

ර ෘොගනපලඛ පඅලවරයකපො බාපොමමපොද පවමපරණොයනමපොශෝපො ටවකප

ලොයනපොශෝපපටදතපකරමප ැල පමzwjරණයපකරමපශාපොබදාශැරමපවරරාප ශ මපොේ

4

4

ොදරපලද

2011පලවොරපසටපනරොේපවපඅධzwjයය පොද දපවශක පදzwjරප(උවවපොදෂප)පවභාගයප

වඳශාපො රතරපශාපවනනපොේද ප ාකණපවයපසස ටප ලමතපඅලතපවයකප

මනදයතපමටපොදරපදැලැතවණපඅොද වපඋොදෂපවභාගයපවඳශාපසසනොේපපzwjරකලපලප

වාධzwj යපඅලමපඅගය පදලතපමාොේපදැකමපඅනලපොමපවඳශාපොශේතලකප මපසසනොේප

දරශ යපවඳශාපවයානබේධzwjලපසංශපමාධzwjයොයනපලයවපඇකපොද තදතපපzwjරමාණයප

අඛදයකපවමය

ොමමපොශේතලපම පදද මලපලයවපඇකපොමමපගzwjරනථමයපසසනොේපදැනමපලරධzwj යප

කරොමහාපපටලශකපොල ැයපමාොේපවලාවයයපඅොද වපඋොදෂපවභාගයපවඳශාප

සස ටපැොබ පපzwjර පදzwjරපොේපලඩාතමපනොයෝජ යකපදකල පවයපනොේොේප7පල ප

ඒ යපඅාපොමමපගzwjරනථමයපලයපවපඇ

උොදෂපවයපනොේයටපඅදාප7පල පඒ යපවඳශාපවමම පල පකzwjරමොඛ පභාාලප

දය න (Python) ොේපොමමපකzwjරමොඛ පභාාලටපඅදාපදැනමපො ටවපවරලපගzwjරනථමප

දරශ යාටපොතරමපගැනමටපශැකපල පොවපවාමපzwjරදාය පගzwjරනථමපලවොමපබවපොලනලටප

ථම පබවපොමමපගzwjරනථමයපලවමපවඳශාපභාව ප රපඇ පමනදයතපගzwjරනථමපදරල යාටප

ලඩාතපවමදලපොමමපදැනමපො ටවපලටශාපදමපපණවය

පප ලදපොමමපගzwjරනථමයපලවමපවඳශාපදාද පවපඇතොතපදරගණ පවදයාලපවමබනධzwjලපශවපවප

දැනමකපඇකපඇොමර ානපජාක පබොර බටවපමශ ාොේපදය නපකzwjරමොඛ පලවමපවඳශාප

වපදාඩමපමාාලකනපොමපොශේතොලනපඔබටපදය නපකzwjරමොඛ පභාාලපපබබඳපමල පවප

සේධzwjාන පසයමපොවපඉොගනමටපමශඟපපටලශඛපලනොනය

අලවා පලොයනොමමපගzwjරනථමයපවදශාපලදනපවැ මමටපමාපශටපවශයපවපඒඛපනමසරයප

මශ ාටපමාොේපවොේපවතකයපහමොේපප

BP ද සලලා

ගණ පඅංය

ධzwjරමරාජපවදයාය

මශනලර

20140222

5

5

පටන

01 Installing Python (පයතන වථාපත කරම) 1

02 Numbers and Maths (වර ගණත කරම) 3

03 Variables ( වචයයන ) 5

04 Modules and Functions( මමොඩය වශ ශzwjරත) 7

05 How to save your programmes (කzwjරමමල රරම) 9

06 Strings (ලදන) 14

07 More on String ( ලදන තලදරටත ) 16

08 RAW Input (ලදන පzwjරදානය ) 18

09 Sequences and lists ( අනකzwjරම වශ යයව ) 19

10 Slicing ( මකොටව කරම ) 21

11 Editing Sequences ( අනකzwjරමයන වදමම ) 23

12 More List Functions (යයව ආශzwjරත ශzwjරත තලදරටත) 25

13 Slicing Lists (යයව මකොටව කරම) 27

14 Intro to Methods (රතන වදශා පzwjරවයය ) 29

15 More Methods ( රතන තලදරටත ) 31

16 Sort and tuples (මපෂගයවවම වශ ටපලව ) 32

17 Stings and Stuff ( ලදන ආශzwjරත මමලම) 34

18 String Methods ( ලදන ආශzwjරත ර තලදරටත ) 36

19 Dictionary (ලදන මකෝ) 37

20 If Statements (if පzwjරකාන) 40

21 Else and elif (Else වශ elif අනමේතන) 42

22 Nesting Statements (අන-පzwjරකාන) 44

6

6

ප1පInstalling Python (දය නපවථමාප පකරම)

අපපඉවොවඛාමපබම Python Downloadප රගන පශැටපොමපProgramme එො නප මය Python කzwjරමොඛ

(Python codes ) ලයනොන

ඉවොවඛාමපඔයාොේපWeb browser එ ටපගහනපපwwwpythonorg කය typeප රන

Page එ පload උ ාටපදවොවේපpage එොකපලමපදැතොතපtabs ට කපකොය ලාපඑ පකොය පDOWNLOAD

කය පtab එ පclick රන

එ පකොය පpython 262 windows

install එ පclick රන පොම දපමමප

ඔයාට python 262 versionපඑො නයප

programme ලය පශැටපඋගනලනොනප

python 30 ලොේපඅලතපversions

කබණතපpython 26 ලොගතපversion

එ කනපprogramme ලයන ප

දන ල මපඅලො නපඑ පඕ මප

version එ කනපprogramme ලවොමප

ශැකයාලපඅපටපැොබ ලාපඑකපශරයටප

ොමපලොේපපldquoදරණපජාකය ප ාරපඑ කප

එලන පදන ල මපපඅලතපජාකොේප

ාරපඑ කපඑල පඑ පමශො කප

ොදයකපො ොලයrdquo

3

3

පzwjරථමමපමzwjරණය

2014

පටප ලරයපවැ සම BP දපසඛලා

copyසයළ හමකම ඇවරණ

ර ෘොගනපලඛ පඅලවරයකපො බාපොමමපොද පවමපරණොයනමපොශෝපො ටවකප

ලොයනපොශෝපපටදතපකරමප ැල පමzwjරණයපකරමපශාපොබදාශැරමපවරරාප ශ මපොේ

4

4

ොදරපලද

2011පලවොරපසටපනරොේපවපඅධzwjයය පොද දපවශක පදzwjරප(උවවපොදෂප)පවභාගයප

වඳශාපො රතරපශාපවනනපොේද ප ාකණපවයපසස ටප ලමතපඅලතපවයකප

මනදයතපමටපොදරපදැලැතවණපඅොද වපඋොදෂපවභාගයපවඳශාපසසනොේපපzwjරකලපලප

වාධzwj යපඅලමපඅගය පදලතපමාොේපදැකමපඅනලපොමපවඳශාපොශේතලකප මපසසනොේප

දරශ යපවඳශාපවයානබේධzwjලපසංශපමාධzwjයොයනපලයවපඇකපොද තදතපපzwjරමාණයප

අඛදයකපවමය

ොමමපොශේතලපම පදද මලපලයවපඇකපොමමපගzwjරනථමයපසසනොේපදැනමපලරධzwj යප

කරොමහාපපටලශකපොල ැයපමාොේපවලාවයයපඅොද වපඋොදෂපවභාගයපවඳශාප

සස ටපැොබ පපzwjර පදzwjරපොේපලඩාතමපනොයෝජ යකපදකල පවයපනොේොේප7පල ප

ඒ යපඅාපොමමපගzwjරනථමයපලයපවපඇ

උොදෂපවයපනොේයටපඅදාප7පල පඒ යපවඳශාපවමම පල පකzwjරමොඛ පභාාලප

දය න (Python) ොේපොමමපකzwjරමොඛ පභාාලටපඅදාපදැනමපො ටවපවරලපගzwjරනථමප

දරශ යාටපොතරමපගැනමටපශැකපල පොවපවාමපzwjරදාය පගzwjරනථමපලවොමපබවපොලනලටප

ථම පබවපොමමපගzwjරනථමයපලවමපවඳශාපභාව ප රපඇ පමනදයතපගzwjරනථමපදරල යාටප

ලඩාතපවමදලපොමමපදැනමපො ටවපලටශාපදමපපණවය

පප ලදපොමමපගzwjරනථමයපලවමපවඳශාපදාද පවපඇතොතපදරගණ පවදයාලපවමබනධzwjලපශවපවප

දැනමකපඇකපඇොමර ානපජාක පබොර බටවපමශ ාොේපදය නපකzwjරමොඛ පලවමපවඳශාප

වපදාඩමපමාාලකනපොමපොශේතොලනපඔබටපදය නපකzwjරමොඛ පභාාලපපබබඳපමල පවප

සේධzwjාන පසයමපොවපඉොගනමටපමශඟපපටලශඛපලනොනය

අලවා පලොයනොමමපගzwjරනථමයපවදශාපලදනපවැ මමටපමාපශටපවශයපවපඒඛපනමසරයප

මශ ාටපමාොේපවොේපවතකයපහමොේපප

BP ද සලලා

ගණ පඅංය

ධzwjරමරාජපවදයාය

මශනලර

20140222

5

5

පටන

01 Installing Python (පයතන වථාපත කරම) 1

02 Numbers and Maths (වර ගණත කරම) 3

03 Variables ( වචයයන ) 5

04 Modules and Functions( මමොඩය වශ ශzwjරත) 7

05 How to save your programmes (කzwjරමමල රරම) 9

06 Strings (ලදන) 14

07 More on String ( ලදන තලදරටත ) 16

08 RAW Input (ලදන පzwjරදානය ) 18

09 Sequences and lists ( අනකzwjරම වශ යයව ) 19

10 Slicing ( මකොටව කරම ) 21

11 Editing Sequences ( අනකzwjරමයන වදමම ) 23

12 More List Functions (යයව ආශzwjරත ශzwjරත තලදරටත) 25

13 Slicing Lists (යයව මකොටව කරම) 27

14 Intro to Methods (රතන වදශා පzwjරවයය ) 29

15 More Methods ( රතන තලදරටත ) 31

16 Sort and tuples (මපෂගයවවම වශ ටපලව ) 32

17 Stings and Stuff ( ලදන ආශzwjරත මමලම) 34

18 String Methods ( ලදන ආශzwjරත ර තලදරටත ) 36

19 Dictionary (ලදන මකෝ) 37

20 If Statements (if පzwjරකාන) 40

21 Else and elif (Else වශ elif අනමේතන) 42

22 Nesting Statements (අන-පzwjරකාන) 44

6

6

ප1පInstalling Python (දය නපවථමාප පකරම)

අපපඉවොවඛාමපබම Python Downloadප රගන පශැටපොමපProgramme එො නප මය Python කzwjරමොඛ

(Python codes ) ලයනොන

ඉවොවඛාමපඔයාොේපWeb browser එ ටපගහනපපwwwpythonorg කය typeප රන

Page එ පload උ ාටපදවොවේපpage එොකපලමපදැතොතපtabs ට කපකොය ලාපඑ පකොය පDOWNLOAD

කය පtab එ පclick රන

එ පකොය පpython 262 windows

install එ පclick රන පොම දපමමප

ඔයාට python 262 versionපඑො නයප

programme ලය පශැටපඋගනලනොනප

python 30 ලොේපඅලතපversions

කබණතපpython 26 ලොගතපversion

එ කනපprogramme ලයන ප

දන ල මපඅලො නපඑ පඕ මප

version එ කනපprogramme ලවොමප

ශැකයාලපඅපටපැොබ ලාපඑකපශරයටප

ොමපලොේපපldquoදරණපජාකය ප ාරපඑ කප

එලන පදන ල මපපඅලතපජාකොේප

ාරපඑ කපඑල පඑ පමශො කප

ොදයකපො ොලයrdquo

4

4

ොදරපලද

2011පලවොරපසටපනරොේපවපඅධzwjයය පොද දපවශක පදzwjරප(උවවපොදෂප)පවභාගයප

වඳශාපො රතරපශාපවනනපොේද ප ාකණපවයපසස ටප ලමතපඅලතපවයකප

මනදයතපමටපොදරපදැලැතවණපඅොද වපඋොදෂපවභාගයපවඳශාපසසනොේපපzwjරකලපලප

වාධzwj යපඅලමපඅගය පදලතපමාොේපදැකමපඅනලපොමපවඳශාපොශේතලකප මපසසනොේප

දරශ යපවඳශාපවයානබේධzwjලපසංශපමාධzwjයොයනපලයවපඇකපොද තදතපපzwjරමාණයප

අඛදයකපවමය

ොමමපොශේතලපම පදද මලපලයවපඇකපොමමපගzwjරනථමයපසසනොේපදැනමපලරධzwj යප

කරොමහාපපටලශකපොල ැයපමාොේපවලාවයයපඅොද වපඋොදෂපවභාගයපවඳශාප

සස ටපැොබ පපzwjර පදzwjරපොේපලඩාතමපනොයෝජ යකපදකල පවයපනොේොේප7පල ප

ඒ යපඅාපොමමපගzwjරනථමයපලයපවපඇ

උොදෂපවයපනොේයටපඅදාප7පල පඒ යපවඳශාපවමම පල පකzwjරමොඛ පභාාලප

දය න (Python) ොේපොමමපකzwjරමොඛ පභාාලටපඅදාපදැනමපො ටවපවරලපගzwjරනථමප

දරශ යාටපොතරමපගැනමටපශැකපල පොවපවාමපzwjරදාය පගzwjරනථමපලවොමපබවපොලනලටප

ථම පබවපොමමපගzwjරනථමයපලවමපවඳශාපභාව ප රපඇ පමනදයතපගzwjරනථමපදරල යාටප

ලඩාතපවමදලපොමමපදැනමපො ටවපලටශාපදමපපණවය

පප ලදපොමමපගzwjරනථමයපලවමපවඳශාපදාද පවපඇතොතපදරගණ පවදයාලපවමබනධzwjලපශවපවප

දැනමකපඇකපඇොමර ානපජාක පබොර බටවපමශ ාොේපදය නපකzwjරමොඛ පලවමපවඳශාප

වපදාඩමපමාාලකනපොමපොශේතොලනපඔබටපදය නපකzwjරමොඛ පභාාලපපබබඳපමල පවප

සේධzwjාන පසයමපොවපඉොගනමටපමශඟපපටලශඛපලනොනය

අලවා පලොයනොමමපගzwjරනථමයපවදශාපලදනපවැ මමටපමාපශටපවශයපවපඒඛපනමසරයප

මශ ාටපමාොේපවොේපවතකයපහමොේපප

BP ද සලලා

ගණ පඅංය

ධzwjරමරාජපවදයාය

මශනලර

20140222

5

5

පටන

01 Installing Python (පයතන වථාපත කරම) 1

02 Numbers and Maths (වර ගණත කරම) 3

03 Variables ( වචයයන ) 5

04 Modules and Functions( මමොඩය වශ ශzwjරත) 7

05 How to save your programmes (කzwjරමමල රරම) 9

06 Strings (ලදන) 14

07 More on String ( ලදන තලදරටත ) 16

08 RAW Input (ලදන පzwjරදානය ) 18

09 Sequences and lists ( අනකzwjරම වශ යයව ) 19

10 Slicing ( මකොටව කරම ) 21

11 Editing Sequences ( අනකzwjරමයන වදමම ) 23

12 More List Functions (යයව ආශzwjරත ශzwjරත තලදරටත) 25

13 Slicing Lists (යයව මකොටව කරම) 27

14 Intro to Methods (රතන වදශා පzwjරවයය ) 29

15 More Methods ( රතන තලදරටත ) 31

16 Sort and tuples (මපෂගයවවම වශ ටපලව ) 32

17 Stings and Stuff ( ලදන ආශzwjරත මමලම) 34

18 String Methods ( ලදන ආශzwjරත ර තලදරටත ) 36

19 Dictionary (ලදන මකෝ) 37

20 If Statements (if පzwjරකාන) 40

21 Else and elif (Else වශ elif අනමේතන) 42

22 Nesting Statements (අන-පzwjරකාන) 44

6

6

ප1පInstalling Python (දය නපවථමාප පකරම)

අපපඉවොවඛාමපබම Python Downloadප රගන පශැටපොමපProgramme එො නප මය Python කzwjරමොඛ

(Python codes ) ලයනොන

ඉවොවඛාමපඔයාොේපWeb browser එ ටපගහනපපwwwpythonorg කය typeප රන

Page එ පload උ ාටපදවොවේපpage එොකපලමපදැතොතපtabs ට කපකොය ලාපඑ පකොය පDOWNLOAD

කය පtab එ පclick රන

එ පකොය පpython 262 windows

install එ පclick රන පොම දපමමප

ඔයාට python 262 versionපඑො නයප

programme ලය පශැටපඋගනලනොනප

python 30 ලොේපඅලතපversions

කබණතපpython 26 ලොගතපversion

එ කනපprogramme ලයන ප

දන ල මපඅලො නපඑ පඕ මප

version එ කනපprogramme ලවොමප

ශැකයාලපඅපටපැොබ ලාපඑකපශරයටප

ොමපලොේපපldquoදරණපජාකය ප ාරපඑ කප

එලන පදන ල මපපඅලතපජාකොේප

ාරපඑ කපඑල පඑ පමශො කප

ොදයකපො ොලයrdquo

5

5

පටන

01 Installing Python (පයතන වථාපත කරම) 1

02 Numbers and Maths (වර ගණත කරම) 3

03 Variables ( වචයයන ) 5

04 Modules and Functions( මමොඩය වශ ශzwjරත) 7

05 How to save your programmes (කzwjරමමල රරම) 9

06 Strings (ලදන) 14

07 More on String ( ලදන තලදරටත ) 16

08 RAW Input (ලදන පzwjරදානය ) 18

09 Sequences and lists ( අනකzwjරම වශ යයව ) 19

10 Slicing ( මකොටව කරම ) 21

11 Editing Sequences ( අනකzwjරමයන වදමම ) 23

12 More List Functions (යයව ආශzwjරත ශzwjරත තලදරටත) 25

13 Slicing Lists (යයව මකොටව කරම) 27

14 Intro to Methods (රතන වදශා පzwjරවයය ) 29

15 More Methods ( රතන තලදරටත ) 31

16 Sort and tuples (මපෂගයවවම වශ ටපලව ) 32

17 Stings and Stuff ( ලදන ආශzwjරත මමලම) 34

18 String Methods ( ලදන ආශzwjරත ර තලදරටත ) 36

19 Dictionary (ලදන මකෝ) 37

20 If Statements (if පzwjරකාන) 40

21 Else and elif (Else වශ elif අනමේතන) 42

22 Nesting Statements (අන-පzwjරකාන) 44

6

6

ප1පInstalling Python (දය නපවථමාප පකරම)

අපපඉවොවඛාමපබම Python Downloadප රගන පශැටපොමපProgramme එො නප මය Python කzwjරමොඛ

(Python codes ) ලයනොන

ඉවොවඛාමපඔයාොේපWeb browser එ ටපගහනපපwwwpythonorg කය typeප රන

Page එ පload උ ාටපදවොවේපpage එොකපලමපදැතොතපtabs ට කපකොය ලාපඑ පකොය පDOWNLOAD

කය පtab එ පclick රන

එ පකොය පpython 262 windows

install එ පclick රන පොම දපමමප

ඔයාට python 262 versionපඑො නයප

programme ලය පශැටපඋගනලනොනප

python 30 ලොේපඅලතපversions

කබණතපpython 26 ලොගතපversion

එ කනපprogramme ලයන ප

දන ල මපඅලො නපඑ පඕ මප

version එ කනපprogramme ලවොමප

ශැකයාලපඅපටපැොබ ලාපඑකපශරයටප

ොමපලොේපපldquoදරණපජාකය ප ාරපඑ කප

එලන පදන ල මපපඅලතපජාකොේප

ාරපඑ කපඑල පඑ පමශො කප

ොදයකපො ොලයrdquo

6

6

ප1පInstalling Python (දය නපවථමාප පකරම)

අපපඉවොවඛාමපබම Python Downloadප රගන පශැටපොමපProgramme එො නප මය Python කzwjරමොඛ

(Python codes ) ලයනොන

ඉවොවඛාමපඔයාොේපWeb browser එ ටපගහනපපwwwpythonorg කය typeප රන

Page එ පload උ ාටපදවොවේපpage එොකපලමපදැතොතපtabs ට කපකොය ලාපඑ පකොය පDOWNLOAD

කය පtab එ පclick රන

එ පකොය පpython 262 windows

install එ පclick රන පොම දපමමප

ඔයාට python 262 versionපඑො නයප

programme ලය පශැටපඋගනලනොනප

python 30 ලොේපඅලතපversions

කබණතපpython 26 ලොගතපversion

එ කනපprogramme ලයන ප

දන ල මපඅලො නපඑ පඕ මප

version එ කනපprogramme ලවොමප

ශැකයාලපඅපටපැොබ ලාපඑකපශරයටප

ොමපලොේපපldquoදරණපජාකය ප ාරපඑ කප

එලන පදන ල මපපඅලතපජාකොේප

ාරපඑ කපඑල පඑ පමශො කප

ොදයකපො ොලයrdquo

7

7

ශරපදැනපweb page එො නපොද පfile එ පdownload රොග පinstall රප

ගන

ඊටපදවොවේපඔයාොේපදරගණ ොේපStart menu එ ටපගහනපAll programmes

ලටපයන

ඊටපදවොවේපඔයාටපදකන පැොබයප Python 26 කයපfolder එ කපපඒපයටොතප

ොග ඩකපොේලඛපපකොය ලාපොනදප

ඉවොවඛාමපයන පපIDLE ( Python GUI ) එ ටපපඒ ප මයපPythonපලපඅතරප

මහණ ප(Graphical User Interface)

ශරපදැනපIDLE එ පOpen වණාපොනදපප

මමපදැනපකයපොදන මපIDLE එ ප

දාවචචප ර පවදශ

ඉවොවඛාමපඅපපtest රපබමපIDLE

එ පලැඩදපකය

print කයපලයපපඋඩො මාපඇතොඛ

ldquo Hello World rdquoපකයපලයම

print ldquo Hello World rdquo

Hello World

අපටපPythonප ලලනපoutput එ කප

ැබ ා

Pythonපකයනොනපඇත ටමපොග ඩකපආ රණය programme languageපඑ කපඅපටපොමො නපොග ඩකප

ලැඩගන පරලලන ඒපලොේමපන ොේපබහලපදාවචචපොල programme languageපඑ කප මයපPythonප

කයනොන

8

8

2පNumbers and Maths (වරපගණ ප රම)

ොමපදාඩොමද පමමප ාප රන පයනොනපPythonපලපකොය පවරපගණ ප රමපගැ ප

PythonපIDLE එ පඇත ටමපcalculator එ පවදශටපදාවචචප රන පරලලන

2+2=4

6-3=3

183=6

187=2

ශරයටමපොබදොනප ෑපොනදපප

නඛයකනපනඛයකපොබදරලශමපPythonපලලනපOutput එ පඑනොනපනඛයකනමප මයපඒ යප18ප7ප=ප2පඑන පොශේතල

ඒපහනදාපශරයටමප18පප7පගන මපදමපක තපොය දන පොල ලාපඑ ො ටපPythonපලලනතපොදනොනපදමයපවමඟපOutputපඑ කප

දමයපකොය පවං යාලටපComputer Languages ලපවාමා යොයනපකයනොනපFloatsපකයය

ශරපදැනපපබතරටපදමයපඑන පශද ල මප18පප7පකය පඑොකපො ොශටපශරපදමපක තපකයන පොල ලාපඅපපඒපගැ පබම

1807=25714285714285716

ශරපොනදපඋත ොරපආලාපොනදප

ඒපලොේමපොමොශමප රන තපරලලනප

18070=25714285714285716

187 =25714285714285716

ොමපො දපඅලය ලනොනපපගණ රණොේපො ොශටපශරපදමයකපකොය පඑ පව රය

ොමො දපකොය පලැදගතමපොේප මයපPythonපල නඛ වං යාප(Integer) ොශෝ දමය මයන වං යා(Float)පඅ රපගණ රමප රේදපInteger එ පFloatපලටපදරලර යපොලාපOutputපඑ පඅලවා ොේදපඑනොනපFloatපලලනපොම පPythonපලපකොය පවොේපකණයක

9

9

ප-පMod (ොම ඩ)

ොමපගණ ප රමයපඉ ාමතපලැදගතපඑ කපPythonපලපොමමපගණ ප රමයපකොය ලාපොමො දප ර පොේපමමප

ොදන න ම

අපප9පප4පොබදම

ොමන පඉතරප1 කපආලාපොනදපපඅපපඒ ටපමේය (Reminder)පකයපකය ලාප

ොමන පොමපොේයප මයපප - ModපලලනපඅපටපOutputපඑ පවදශටපොදනොන

8පප4පොමො පොේයප0පොනදප

ඔේප0පය

එ ො ටප875පප5පපපපපපපපපපපපපපපපපපපපපපපප

025 ශරපොනදප

වාරාංයපගතො තපපඑො නපඅපටපොදනොනපයමපවං යාලකප ලතපවං යාලකනපොබදරලශමපඉකරල පඅගයයප

(මේය)ප

දැනපඅපපබමපගණපකරමපගැ

6පප7

42

අපටප6පඒලාප3පකපඕ ප

එොශ මපප666

216

ඒතපඊටතපලැඩයපොොශසපකzwjරමයකපකොය ලාපපඒ ප රනොනපොමොශමය

83ප 53 -53

512 24414062 -625

ශරපඅපපඉොග පගත පPythonපලලනපවරපගණ රමප ර පශැට

10

10

3 Variables ( වචයයනප)

PythonපලපශැටයටපVariableපඑ කපකයනොනපඕ මපොදයක( string numbers ආද ) තාලකාලකල

තයනපත කරමේප

ො ොශ මදපඅපපVariableපඑ කපශදනොනප ඉවොවඛාමපVariableපඑොකප මපලයන පඊටපදවොවේපඑයටප

කම ටපොශෝපවමා ප රන

X = 18

ශරපොමො දපපXපකය ප මප18ටපවමා ප රපකොය ලා

දැනපEnter එ පඔබන

ශරපදැනපතාලකාලකල පරගණකමේ මතකයට පXප=පප18ටපවමා පොල ලාපදැනප18පොලනලටපඅපටපXපකය ප මප

භාව ාප රන පරලලන

Xප+පප18ප=ප33පමමපකයරපොේපශරපොනදප

X3=පප5832

Yප=පප54 ටපවමා ප රම

ශරපදැනපඅපටපVariablesප2කපකොය ලාපපොමපොද මපදාවචචප ො තප

Xප+පපYප=ප72

ොමලාපඉ ාමතපලැදගතපඅපපහ මපන රමපභාව ාපොල පොදයකපඒ පවාමාො යයනපො කපඅං යකපකයා ප

( 878පලාොේපඑ ක )පොම පන රමපtype රන පයාමපොබ රලටප ාොඛප ාවකපකරමකපඒපනවාප නපඅගය ටප

(පZ = 878 ලැනප)පවමා ප රගත ශමපඒ පොඛසොයනප ැල ප ැල පභාව ාප රන පරලලනපපVariableපලප

කොය පලැදගත මපඔයාටපඉවවරශටපබාපගන පරලලන

11

11

අපපන නපහ මපඅපපශද පprogramme එ ටපUser ොගනපInput එ කපගන පොල ලාපඒ ප රනොනප

ො ොශ මදපපඇත ටමපඒ ප රන පොමපVariablesපදාවචචප රප මයපඅපපඒපගැ පබමප

ොමො දපInputපකයපFunction එ කපභාව ාපොල ලා

g = input (ldquo rdquo) ොදදැත ටප(පප)පලරශන දාාප(පldquo ldquo )පඋඩ මකොමාපයටොතපUser ට දකනන ඕන Message එකප

අපටපලයන පරලලන

g = input (ldquoEnter number here rdquo)

දැනපEnter එ පඔබමප

දැනපUser දක පMessageපඑ පඅපටපොේ ලා

Enter number hereප

අපපදැනප43පකයාපtype රම

දැනපg = 43පටපවමා පොලයපකොයනොන

අපපදැනපබම

gප+ප32 = 75

g3 =79507

වාරාංයපබැලොල තපVariableපඑ කපඅපටපශදන පරලලනපදැනපඒපලොේමපUser ොගනපැොබ පinputපඑ කප

Variableපඑ ටපවමා ප රගන පරලලන

( F = input ( ) )

12

12

4 Modules and Functions(පොම ඩයපවශපශzwjර )

වාමා යොයනපකzwjරමමලක භාා (Programme Languages)පලටපඅනලපවථාපත Ys (Building Function)ප

කයනොනප කzwjරමමලක භාාල ලවමට ගනනා මෘදකාංගයපතමපපහටලනපැබපකzwjරමොඛ ලටපපPythonපලටතප

ොමපොදයපොද දය

54= 625

ශරපොමපලැොඩමපොොශසොයනප රන පPythonපලපFunctionපඑ කපකොය ලා

අපපො ොශ මදපFunctionපඑ කපදාවචචප රනොන

ඉවොවඛාමපFunctionපඑොකප මපලයන පඕොන

ඊටපදවොවේපParameters (පරාමතන)ප මප රන පඕ

දරාමතනපකයනොනපකම පදරාවයදපොමපඅගයනපවච යපවයපයතොත යන ය

ශරපඅපපඒපගැ පබම

කසයමපවං යාල පබයපගන පFunctionපඑ කපPythonපලපකොය ලාප

ඒ ටපකයනොනපPow ( )

ලරශනපඇතොඛපදානොනපඉවොවඛාමපඅදා වං යාලප ඊටපදවොවේපඑම වං යාල කමන බමයන ලයඩක යදපකයා පඒපකයනොනපබයප මයපොදලනයටපදානොන

Pow ( 5 4 ) = 625

abs ( )

ොමො නප රනොනපයමපවං යාල පමාදාං යපබාපදමයප ඒපකයනොනපinputපඑ පඍණපවං යාලක(ප-ප) පදනො තපOutputපඑ පඑනොනපධzwj (ප+ප)පලලන

abs (ප-18 ) = 18

abs (ප5 ) = 5

Python w=re uqyqKටප(Interface)පකොයනොනපFunctionපයමපපzwjරමාණයකපදමණයපඑමපනවාපඅපටප ලතපFunctionපඅලයප මපimport ( ආනයනය )ප රන පොල ලා

Modules(ොම ඩය)

Modules ලප මයපොමපFunctionsප ැනදතප රපකොයනොනපModule එ කපකයනොනප

ශzwjරත මගොනලේ (A set of Functions)

ශරපඒප ාලපඅම ප රපඅපපදැනපfloor ( ) කය පFunctionපඑ පව මපොමො දප රනොනපකසයමපදමයප

වං යාලකපොමහපලරශනපඇතටපදාරලශමපදමයපවං යාපට පඅයනප රපොද පඑ ය

13

13

උදා-ප1500111345 කයපදනො ත

150 ොවපඅපටපපzwjරකදා යපැොබ ලාප

floor ( 187 ) කයපදපබමපඒ පආොේප ෑපොනදපපඒ ටපොශේතලප මයපමටපඅදාපModuleපඑ පඅපපimportප

රරප ැකපඑ ය

ශරපඒ පimportප රනොනපොමොශමය

importපmath

mathපකය moduleපඑොකපගණ රමපලටපඅදාපFunctions list එ කමපකොය ලා

ශරපදැනපEnterප රන

මතපදැනතපfloor ( )පකයපtype රන පබෑප

ඒතපඒපFunctionපඑ පදාවචචප රනොනපොමපවදශටය

mathfloor ( 187 )

180

mathsqrt ( 81)

90

ඉකනපimportපFunctionපලපමටපmodule name එ පලයන පොල ලා

ඒ පලයනොනපොමන පොමපවදශටය

modulefunction

එොශමප රදරයප මප

අපටපොමලාපොම ොක ටපශරපවමා ප රගන පරලලනප

ොමන පොමපලොේ

bucky = mathsqrt

දැනපbuckyපකය ප මටපපmathsqrtපවමා ප රපකොයනොනපඒ ප

නවාපදැනපmathsqrtපොලනලටපbuckeyපදාවචචප රන පරලලනප

bucky (9)

30

ලතපඒපවදශටප රපබම

buckyප=පmathfloor

bucky (198 )

190

ශරපොනදපපඉකනපොම පොග ඩකපපපzwjරොයෝජ ලතප

14

14

5පHow to save your programmesප(කzwjරමොඛ පසරකම)

programmeපඑ කපශදපsave ර පශැටපඅපපබම

අපප ාමතපඉනොනපIDLEපඑොකපපොම ප මය PythonපලපInterface එ පIDLEපඑො තපරලලනපtypeප ර ප

ොේලඛපලපOutputපඑ පඑොලොඛමපබාගන

ඒතපොමහපකොය පගැටලලප මයපපොමොකපprogrammeපඑ කපලේලතපPythonපලලනපexit ොල ො ටපඅපපලයරප

ොවේරමප ැකපොල ලාපආොයපඅපටපඒ පබාපගන පබෑ

ඒ ටපවවදමකපකොය ලාපඅපපඒ පගැ ප ාප රම

IDLEපඑොකපඉන ල මපයන පරලලනපFile --- New Window ශරපදැනපඅපටපැොබනොනපඅලතප වලලකපපශරප

ොම නනපඅපටපඅලවරපැොබ ලාපprogrammeපඑ කපsaveප රන පඒපලොේමපඒපprogrammeපඑ පrun

රන

15

15

අපපොම windowපඑොකපොදයකපලයමප

print rdquohey now brown cowrdquo

අපපොම පදැනපsaveප රපබම

දැනපtable එ කපඑ ලාපොම පඒ ටපඔයාප ැමකපොදයකපොදන පරලලනපඒතපඅම ප රන පඑදාපfile

name එ පඅගට pyපකයපොය දන පpy කයපsave රරලශමපඒ python fileපඑ කපවදශට saveපොල ලා

16

16

ොමපwindow එොකපprogramme එ කපලයපන මම runප රන පබෑපඅනලාරයොයනම saveප රන පඕ

දැනපඅපපොම runප ර පශැටපබමප windowපඑොකපmenu එ ටපයන පපඊටපදවොවේපrun --- run module ොශෝප

ොඛසොයනම keyboardපඑොකපF5 ඔබතපprogramme එ runප රන පරලලන

දැනපොේ ලාපොනදපපIDLE එ runපව ා

දැනපඅපපොද ඩ programmeපඑ කපලයම

x = raw_input (ldquoEnter namerdquo)

print ldquoHeyrdquo+x

ොමො දපන මම inputප ැතලපraw_input කයපදාරලශමපx ටපවමා පොලනොනපවංොක යකපවදශටය

(As a string)ප(ොමපගැ පලැඩපදරටතපදසලපවා චඡාප රය)

අපපදැනපොම පන මමපrun රපබම F5පඔබන

මමපකේලපොේපශරපොනදපපSave රනොනප ැතලපProgramme එ පrun රන පොදනොනප ෑපදැනපok රන පප

17

17

Enter name

දැනපොමපවදශටපඑ ලාපපදැනප මකපදාාපබමපොම ට

Enter name = bukey දැනපEnter ඔබන

ොම පඇත ටමපොද ඩපProgramme එ ක

ඒ පො ොමයපදැනපProgrammeපඑ saveප රරප ැ ටපගොය තප

ොම පඅපටපොල Programmes පrun ර පවදශටම runප රන පරලලනප(පඒපකයනොන Ms word Adobe

PhotoshopපRun ප ර ලාපලොේම)

දැනපඅොේපProgrammeපඑ Double clickප ර runප රම

Programmeපඑ runපඋ ාපොනදප

18

18

ශරපඅපප මකපදාාපබමප

ඇත ටමපොම දපවොනප

එ පදාරටමපProgrammeපඑ Exitපව ාපොනදප

ඇයපඑොශමපකයපමමපකයපොදන මොම කදපොමපProgrammeපඑො නප රනොන

x = raw-input (ldquoEnter namerdquo)ප

ොම පrunප ර ලා

ඊටපදවොවේප

Print ldquo Hey rdquo + x

කයතපrun ර ලා

ඊටපදවොවේපොම ලතප ෑපොනදපපඉකනපProgrammeපඑ එයාොේපලැොඩප රපඉලරයපProgrammeපඑ පදැනප

කය ලාපපldquoමොේපලැොඩප රපඉලරයපමමපය ලාrdquoපඇත ටමපඒ ප මයපොම දපොලනොන

ඉකනපඅපපොම දප රනොනපොමපපzwjරො ටපඒ පශරමපොඛසපොදයක

raw-input (press ltEntergt)පකය type රම

දැනපඅපපProgrammeපඑ පrunප රමප

ශරපපzwjරො ටපවවදම පැබණාපොනදප

අනකමටපවාරාංයකපවදශටපගතො ත IDLEපඑ පොග ඩකපොශ දයපඑොශතපඅපටපProgrammeපඑ කපSave

රන ප මපFile එ කපශදන පොල ලාප( New window ) එ ටපගහනපම යපොනදපඒ ප

19

19

6 Strings (ලදන)

දැනපඅපපආොයතපIDLEපඑ ටපය ලා

IDLE එොකපtype රම

ldquo Hey nowrdquo දැන Enterපඑ පඔබන

lsquo Hey now lsquo ොම පString එ කපොම දපවංොක පකහදයකන (characters)පොම පශැදපකොයනොන

lsquo Hey now lsquo

ොමහදපේවතලපඋඩො මාප(Double codes)පප ැතලපඋඩපො මා (Single codes)පපදාවචචප ෂතපඑ මපොේප මයප

ොලනොන

ොල වකපඇතො මප ෑ

ඒතපවමශරපඅලවථමාපලදපකොයන පරලලනපපzwjර පඑ ප ැන

මමපඒපගැ පොදනලන ම

hersquos a jerk rsquo

lsquohersquo s a jerk

Python ලලනපString එ කපවදශටපයමපොදයකපශද ාගනොනපඋඩො මාලපදටනපගන ප ැ පශාපඅලවනපොල ප

ැ ය

ඉකනපේවතලපඋඩො මාපදැමොම තපඒපපzwjර පවවොද ලා

ඒතප ලතපවදශකපකොය ලාපපොම පඉ ාමතපලැදගතප

lsquo hersquos a jerk rsquo

පටපදවටපඇ ඉර [ back slash ( ) ] ොය දන පඕ පඅදටපමඟපශරන පඅලයපො මාලපඉදරොයනප

Python එො නපබ ලාප( ) ටපදවොවේපකොය පවකණපදශාපඊටපදවොවේපහ ලාපපldquoශර ොමපො මාොේප

ඇත මපොතරමපො ොලය ොමපකොයනොනපඒ පන මම print ප රන පඅලයපොදයකපව රයrdquoපකය

ඉකන lsquo hersquos a jerk rsquoපලයපEnter එබොල තපoutput එ පබාගන පරලලනපඅපට

ොමපලැොඩපඅ යාලයපල ප ැ කපබමපදැනපඅොේපstring එ ටපදවතල උඩමකොමාපඑ තප රන පඅලයප

උො තපඅපපඒ ප රනොනපො ොශ මදප

20

20

buckey said ldquo hey now ldquo to me

ldquo buckey said ldquo hey now ldquo to me ldquo

ඉකනපදැනපPython ලලනපඋඩො මාපකොය ප ැනපබ ලා

ldquo buckey said ldquo hey now ldquo to me ldquo

ශරපදටනපගේදමපේවතලපඋඩො මාපකොය ලා

ඊටපදවොවේපsaid ldquo කය ප ැනනපstring එ පඅලවනපොල ලාපොම දපඋඩො මාො පකොයනොනපඊටපදවොවේප

hey now ldquo to me ldquo ලලනප ලතපඑ කපදටනොග පපme ldquo කය ප ැනනපඉලරොල ලා

ඒතපඅපපබාොද ොර තතපඋොනපඒපොේපො ොමය

ඉකනපඅපපොම දප රනොනපොමොශමපආරලශමපලැොඩපශරමපොඛසයප

ldquo buckey said ldquo hey now ldquo to me ldquo

පටදවපඇපො මාලටපදසලපකොය පවකණපPython ලලනපො ව පනවාපඅදටපඅලය Outputපඑ ප

ැොබන පඕ පදැන

දැනපstringsපඑ තප ර පඑ පගැ පඅපපබම

a = ldquo buckey ldquo

b= ldquo roberts ldquo

a+b = lsquo buckeyroberts rsquo

a+b කයරලශමපPython ලලනප රනොනපa හපකොය පවකණපට ( characters )පb හපකොය පවකණපට ටප

එ තප රපoutput ර පඑ ය

ඒතපඅපටපඅලයප( buckey roberts ) කයපමැදටපහව ැ කපවහ ලපොම stringපොද පඑ තප රන ප මපඅපප

ොම දප රනොනප

a b කයපtype රමපඒ පශරයනොනප ෑපොනදප

එොශ මපab කයපtype රම

( lsquo buckey lsquorobertsrsquo )

ඒතපඅපපබාොද ොර තතපව පoutput එ පො ොලයපොම

ශරපකයන මපඇත ටමපොම කදපොලන පඕ පකය

a = ldquo buckey rdquo ( හව ැ කපවහ ලපඒ පශදන ප)

දැනපබම

a +b

lsquo buckey roberts lsquo

ලැපොඩපවාරථම යපොනදපපොමො නපඉොග පගන පොදයකපකොය ලාපොම කදපදන ලද a +b කයරලශමප

Python ලලනපඑ තප ර ලාපa ශා bපstring ොද ටපඅදාපවකණප( characters )පශරපඅපපa = ldquo buckey ldquoප

කයපඅනකමටපහව ැ කපකබබ ඒො නපඅපටපොතොරනොන එ හව ැ කප(space) Pythonපලලනප

character එ කපවදශටපව ලාපකයයපමමපහ ලාපමමපකයරපොේපඔයාටපොතරණාපකයා

අපපොමපඉොග පගතොතපstring ලපමල පඅඩ ාමපපඉකනපpython ලලනපඉවවරශටපයේදපොමපඅපටපstrings

ොග ඩාකපලැදගතපොල ලාප

21

21

7 More on Stringප(පලදනප ලදරටතප)

Stringපලලනප රන පරලලනප ලතපොේලඛපට කපකයපොදන යපොමපයනොනප

num = 18

අපප num = 18පවදශට Variableපඑ කපශදම

num + 16

34

ොමපවදශටපඅොේපපVariableපඑ පදාවචචප රපොඛසොයනමපඅපටපඑ තප රන පරලලන

print ldquo BUckey id ldquo + num කයපොදම

මටපඅලය පපBUckey 18 පකයපprint ොලන ය

ඒතපලැොඩපශරයනොනප ෑපලොේපොම ද stringපශාපnumbers එ තප රන පබැරපනවා

ප

අපපඒ ටපවවදමකපොශ යමප

num = str ( 18 ) කයපොදමප

ොමො දප රනොනප18 කයපකොයනොනපඇත ටමපnumber එ කපො ොලයපඒ ප string එ කපකයප

Python ලටපොතරමප ර පඑ ය

ඇත ටමපකොල තප18 string එ කපවදශටපදරලරථම යපොල ලාපපොම str ( ) functionපඑ පඇතටපදාරලමප

දැනපබම

print ldquo buckey is ldquo + num

buckey is 18

ශරපොමපවදයටයපඅප numbersපstring ලටපදරලරථම යප රපගනොනපොම පදාවචචප රන පරලලන user

ොගනපinput එ කපගන ො ටපuser ොේපinput එ පstring එ කමපොලාපඑ පවදශට

22

22

අපපvariable එ කපශදමපදැන

num 2 = 32

print ldquo my mom is ldquo + num2

අපපදන ලාපොමොශමප රන පබෑපකයා

ඒතපstr දාවචචප රනොනප ැකලපබැරදපොමපලැොඩප රන පපඇත ටමපරලලනපඒපලැොඩප රනොනපොමොශමය

ඔයාොේපkey board එොකපblack text කය keyපඑ පදන ලදපපදන ැත මපදැ ගන ප(පඒ ප මයපTab keyප

එ ටපශරයටමපඋඩනපකොය පkey එ පොදනොමනපඇත ටමපඋඩපො මාලකපලොේප මය)

දැනපඅශන ප print ldquo my mom is ldquo + ` num 2 ` කය පඑොකප` num 2 ` ොදදවටපොමප` ( black text ) ොද කප

දාන පදැන Enter රපබන ප

my mom is 32

ඒපවදශටයපnum එ කයපstring එ කයපොඛසොයනමපඑ තප රනොනප

ලපොදයකපකොය ලාප

පrepr ( ) පොමන පොමපfunction එ පපොම පශාතදසනම str ( )පපfunction එ පලොේමය

ඉකන str ( )පොලනලටපඅපටපඕො මපrepr ( )පපfunction එ පභාව ාප රන පරලලන

23

23

8 RAW Inputප(ලදනපපzwjරදා යප)

Raw_input( ) ශාපන මමපinput ( ) ය function ලපොල වපමමප ලනප ාප ා

ඒතපඒපගැ ප ලතපොශ දනපමමපකයපොදන ම

මමපපදැනපඉනොන Python windowපඑොකපොමොශමපtypeප රම

buck= input(ldquoEnter name rdquo)

print buck

දැනපොම පrun රපබම

අශ ප මටපbukeyපඅපපකයපොදම

Enter name bucky

ොම කදපපzwjරොනපපොම ය පඅපපලච යක inputපඑ ටපදන ාපපඒතපඒ පstring වදශටපPython ලටපදන ප

ැකපනවාපPython ලලනපො ලනමපPrint රන පොදනොනප ෑපඒ ප

ඒ ටපවවදමප මය raw_input ( )

buck = raw_input (ldquoEnter namerdquo)

print buck

ොමො දපොලනොනපuser ොගපinput එ පstring එ කපවදශටපදරලරථම යපොල පඑ යපදැනපrun රප

බැලොල තපපදැනපලැොඩපශරප

24

24

9 Sequences and lists (පඅනකzwjරමපවශපැයවත )

දැනපමමපlistපඑ කපශදපොදනලන මපඉවොවඛාමපඅපපශද listපඑොකප මපලයන පඕොන

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

ඊටපදවොවේපො ටපලරශනපොය දාපඒොකපඇතොඛ listපඑ ටපඅදාපඅලයලපට පලයන පඕොන

(පmom dad bro කය පඒලාපනවාපඅනලාරයොයනමපඋඩො මාපොය දන ප)ප

දැන Enterපඑ පඔබරලශම computerපඑොකපmemory එොකපො ොශශරපsave ොල ලාපොමපlist එ ඒ ප

පzwjර යකපො ොලය

ශරපපමමපොම listපඑ පගැ පොදනලන ම

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

0 1 2 3 4

ොමොකපකොය පඅලයලපගත ශමපශයමපඅලයලයකටම අදා ( index number ) අංකයේපකොය ලාපඉකන

computerපඑො නපදෂොලනපඅලයලයපlsquo 0 rsquoපකයයප මප රනොන ඊටපදවොවේපඒලාප1 2 3 පපල පොවප

පලොලටපවකණපොල ලාප

දැනපඅපපබැලොල තප

family [ 3 ]

lsquo sis lsquo

ොශ දටපම පකයාගන පමඛපඅලයලයප0පකයයපශදනලනොනප ඒපනවයප family [ 3 ] කයපtype රරලශමප

lsquosis lsquoකයපආොේ

අපපහ මපොග ඩකපදගපlist එ කපකොය ලාපඅපටපඅලයයපොමොකපඅලයලයක outputප රගන පඑ ො ටප

ොග ඩකප රදරයොනපඅලයලපමපඉදපඒොක index numberපඑ පගණනප රප රපොශ යන පඉකනපඒ ටප

ොඛසපකzwjරමයකපකොය ලා

ඒ ප මයපඅනකමපඉදපමටපගණනපකරම

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

-5 -4 -3 -2 -1

ඉකනපඅනකමපඅලයලයප- 1 කයයපඅපපගනොනපඉවොවඛප මප0පනපදටනපගතොතපඇයපොමො නප-0පනපදටනප

ගන පබැරදපපො ොශ මටලතපබැපප-0පකලතප0පකලතපබනදලපබනදලමප මය

ඉකනපපබලටප-1 -2 -3 පකයපඅපටපඅනකොමපඉදපමටපඅලයලපට ප මප රන පරලලනප

උදාශරණයකපගතො තප

family [ -2 ]

lsquo sis rsquo කයපඅපටපoutput එ පඑ ලා

25

25

වාරාංයකපවදශටපගතො තප

list එ පඅලයලපකzwjරමපපොද ටප මප රන පරලලන

1 මපසටපඅගටප(0 1 2 3 ප)

2 අගපසටපමටප( helliphellip -3 -2 -1 )

ලපොදයකපකොය ලාපlist ව රකපො ොමයපstring එ පකොය පඅගයනපඋ තපොමොශමප මප රන පරලලන

ඒ ප රනො පොමොශමය

lsquo bucky lsquo 3 +

lsquo k lsquo

26

26

10 Slicing ( ො ටවපකරම )

ොම කදපSlicingපකයනොනපපlist ොශෝපොල යමපොදය පඑහපඅලයලපො ටවකපොලනප රපගන පඑ ටප මය

Slicingපකයනොන

example = [ 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ] ොමොශමපlist එ කපගැ පහ ම

අපටපොමපlist එො නපො ටවකප ඩපගන පඹ ප මප රන පකොයනො පොම ය

example[48]

[ 4 5 6 7 ]

ඉවොවඛාමපlistපඑොකප මපදාන පඹ

ඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොඛපමලනම list එමේ කඩ ගනන අලය අලයලමේ index එක දාන පඹ පඊටප

දවොවේපකඩ අලවන කරනන ඹන අලයලයටපපර අලයලමේ indexපඑක දාන පඹ පඒපගැ පොශ දටපම ප

කයාගන

ලපඑ කපබම

example [ 49]

[45678]

example [ 4 10 ]

[456789]

Slicing ර පඑ පකzwjරමයකප මයපොමප

ලතපකzwjරමයකපකොය ලා

අපටපපටදවටපගණනප රන තපරලලන ොග ඩකපදගපlistඑ කප මපකොයනොනපපොමපකzwjරමයපොග ඩකපොඛසය

example [-5 -1 ]

[ 5678 ] example = [ 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ]

පපපපප-10 -9 -8 -7 -6ප-5 -4 -3 -2 -1

මටපදැනපඅලයයප5පඉදනපඉතරපඅලයලපසයඛමපගන

example [ -5 0 ]

[ ]

ඇයපොමපවදශටපආොේප

පමමප ලනපදාඩොමපකයපදන පවදශටපප-ප0පකයපඑ කප ෑ

ප0පකයනොනප0පලමප මයපඒපනවයපොමොශමපවොන

ඒතපමටපඅලයපlistඑොකපකොය ප9පතපඑ පවදශටප ඩපගන

example [ -5 ]

ොමපවදශටපොදලනලපහව ැ කපකයන පපඒොකපොතරමප මයප-5පඉදපකොය පඔකො මපඅලයලපට පඑලයටප

ගන පකය පඑ ය

[ 56789 ]

27

27

example [ 7 ]

[ 0123456 ]

පොම තපඒපලොේමයපindex එ ප7 ටපඉවවරශපකොය indexපසයඛටමපඅදාපඅලයලයනපඑලයටපගන පකයයප

ොමො නපකයනොනප

ශරපොමොශමතපබම

example [ ]

කසමපindex num එ කප ැල පහවලමපදනො තපොම දපොලනොනප

[ 0123456789 ]

මලපlist එ මපආලාපොනදප

මලපlist එ මපඅපටපඑ ලැරපගන පඕො මපපොමපවදශටතපොඛසොයනමපගන පරලලන

ලපොදයකපකොය ලාපපඅපපදනොනපදරාමකන ( parameters )පොද යොනප

ඒතප ලතපො ල පදරාම යකප(3rd parameter) කොය ලාප

ො ල පදරාමකොයනපකයනොනපඅපපයමපදරාවය පඅලයලයනපඑ කනපගනේදපපකසයමපරටාල ටප

(පදර රයකන )පඅලයලයනප ඩපගන පඅලයපඉක මය

example [ 1 8 2 ]

[ 1357 ]

දැනපකයරපොේපොතොර ලාපොනදප

example [ 10 0 -2 ]

[ 9 7 5 3 1 ]

ොමපවදශටපපටදවටපවං යාපමගශැරපගන තපරලලන

ොම පොග ඩකපලට ාපොදයකප

ඉවොවඛාප රරපවදශටප රන ප මමැලයපලාොේප මපඒ මප රන පොඛසපවදශකපකොය ලාප

Example [ - 2 ]

[ 9 7 5 3 1 ]

මල listපඑ මපපටදවටප-2ප පගාොනපවං යාපමගපශැරපoutput ොල පඑ යපොමො දපඇත ටමපොලනොන

ොමලාප මයපslicing ලපමල මපොේලඛපඉකනපොමපවදශටපlist එ පකොය පඕො මපදත යකපඑලයටපගන ප

රලලනපොඛසොයනමප

28

28

11 Editing Sequences (පඅනකzwjරමයනපවෑදමප)

Sequenceපකයනොනපඇත ටමපlist strings tables ලාොේපොේපලටප මයපඉකනපSequenceපලලනප රන ප

රලලනපොද ඩපලැඩපට කපගැ පබමප

[7 4 5 ] + [ 4 6 5 ]

ඇත ටමපොම Sequenceප2කපඉකනපඑ මපජාකොේ Sequencesපඑ තප රන පප

(ප+ප)පපකණපදාවචචප ර ලා enterපඑ පඑඹොල තපඅපටපoutput එ කපඑ ලා

[ 7 4 5 4 6 5 ]

ොමො දපවොේපSequences 2කපඑ තපොලාප නපSequence එ කපඒපකයනොනප නපlist එ කපශැද පඑ ය

ලපඑ කපබම

lsquo bucky rsquo + lsquo roberts lsquo

lsquo buckyroberts lsquo

දැනපඅපපlist එ කයපstring එ කයපඑ තප රමප

4 5 6 + + lsquo bucky lsquo

අපටපොමපොද පඑ තප රන පොදනොනප ෑපොනදප

ඇයපදන ලදපඑොශමපොලනොන

ොමො දපොමොශමපඑ තප රන පරලලනපොලනොනපඑ මපජාකොේපSequencesපව රයපඒ පොශ දටපම ප

කයාගන ප

අපපදැනපබමපSequenceපගණපකරමපගැ

lsquo bucky lsquo 10

bucky ාප10පක ආලාපොනදප

ඉකනපොමො දපවොනපbucky කය පඑ ප10 ල ාලකප ැල ප ැල පපටදතපවමය

21 10

210

ඇත ටමපොමපගණපකරමප මපොශ දටපව ාපඒතපමමපබාොද ොර තතපවොනපඒ පො ොලයපමටපඕ පවොනප

ඉවොවඛාපලාොේපbucky කය පඑ ප10පල ාලකපපටදතපව පවදශටමප21පතප10පල ාලකපපටදතප රන ය

ප

29

29

ඇත ටමපඑොශමප රනො පො ොශ මදප

[ 21 ] 10

ලැොඩපශරපොනදප

ඉකනපොමපකzwjරොමපොග ඩකපලට ලාපකයපඔයාටපොතොර ලාපඇක

ශරපමමපදැනපඅලතපොදයකපකයපොදන යපයනොනප

name = lsquo roast beef lsquo

ොමොශමපඅපපtype රම

lsquo z rsquo in name

False

ොමොකපin කය පඑ Pythonපලපbuild in keyword එ කපlsquo z lsquo in name

ලලනපඇත ටමප රනොනපz අකරපnameපඑ පතපකොය ලාදපකයප

දරකාප රපොද පඑ යොමපවදශාපවොේපව in කය build in keyword ප

එ පදාවචචපොල ලා

lsquo r lsquo in name

True

ොමොශමපොලන පොශේතලපname = lsquo roast beef lsquo එ පතප r අකරපකොය පනවය

අපපොද ඩ listපඑ කපශදම

family = lsquo mom rsquo lsquo dad lsquo lsquo bro lsquo +

lsquo sis lsquo in family

False පප

lsquomomrsquo in family

True

අලයලය (element) in අනකzwjරමය (Sequence)

ඔයාටපඒප රණප ලතප ශවරපොලන පඇකපදැනොමපවදශටපඅපටපඕ මපඅනකzwjරමය (Sequence)ප

අලයල(elements)පදරකාප රපබන පරලලන

30

30

12 MoreපListපFunctionsප(ැයවතපආශzwjර පශzwjර ප ලදරටත)

අපපlist එ කපශදම

numbers = [8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපදැනපඕ පපොමපlist එොකපඅලයලයනපකයකපව රපකොය ලදපකයපගණනප රපබන ප

න මටපගණනප රපබම

7කපකොය ලාපොනදපප

ොමපlist එොක මපඅලයලයනපට පගණනප රන පඑචචරමපඅමාරප ෑපඒතපො කපදගපlist එ කපකබොණ තප

එොශමපඅපටප රපොේ ලොනප

ඉකනපලැඩයපදගනොනප ැකලපඅලයලයනපකයකපකොය ලදපකයපගන පොඛසපකzwjරමයකපකොය ලාප

ඉවොවඛාමපොම යප රනොනප

len කය functionපඑ පtype රපලරශනපඇතොඛපlist එොකප මපදාන පඕොන

len (numbers)

7

ශරපඅලයලපගාණපආලාපොනද

ශරපොමපලොේපවරපfunctionපට කපගැ පමම දැනපකයන ම

max (numbers)

165

ොමො දපැොබනොනපlist එොකපකොය පලැඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයය

min (numbers)

1

ොමො දපොලනොනපlist එොකපකොය පඅඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයපඅපටපොද පඑ යප

ලතපfunction එ කපගැ ප ාප ො තප

list ( )

ොමො දප රනොනපstring එ පඅලයලයනපlist එ ටපොල පොල මපදරලරථම යප රපදමය

list( lsquo bucky rsquo )

lsquobrsquo lsquo u rsquo lsquo c lsquo lsquo k lsquo lsquo y lsquo +

numbers කයපtype රම

එ ො ටපඅොේපlist එ පඅපටපැොබ ලා

[ 8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපොමොකපකොය පඅලයලයනපොල වප රගන පඕ පොල ලා

31

31

අපපඒ පො ොශ මදප රනොන

numbers[ 3 ] = 77

ොමොකපොතරමප මයපප

index එ ප3 ල පඅලයලයපොලනලට 77පආොේප රන පකය පඑ ය

ඉකනපදැනපEnter එ පඔබාපබම

ොම ලතපවොනප ෑපොනදපපඇත ටමපොදයකපව ාපකොල තපශරප

දැනපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පආොේපොලයපකොයනොන

ඒ පදරකාප රපබමපඅප

අප numbers කයපtype රපlist එ පබම

[ 8 1 4 77 28 165 7 ]

ශරපොනදපපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පලැට

අලයලයනපම න තපරලලනපොමපවදශටමප

ඉවොවඛාමපdel keyword එ පtype රපlist එ පවමගපඅලයලොේපindex එ පොදන

ොමන පොමපවදශට

del numbers (3)

ශරපදැනපමැකයපකොයනොන

ශරයටමප ශවරප රගන පlist එ පඅරනමපබමපපප

numbers

[ 8 1 4 28 165 7 ]

77පමැකපොනදප

ශරපඅපපඉොග පගත ාපප

අලතපfunction ට කපඒලාොගමපඅලතපලැඩප ෑලපට කපොමප ාකපමමපකයපදන පඒලාොයනප

ොශ දපprogramme එ කපඔයාටමපශදන පරලලනපකයපමටපහො ලාපප

ඹයාටපන රමපකොය පවරපගැටලලකපොමලාොයනපොඛසොයනමපවවදගන පරලලන

Python ලලනපඑ පදාරටමපගැටලලපගැ පහ ාගන පඅමාරයපලොේප මපඉවොවඛාමප

Algorithm එ කපශදන පප

ඊටපදවොවේපflow chart එ තපශදාපගන ප

ඊටපදවොවේපpseudo code එ කතපඕො මපලයාොග පpython language එො නපprogramme එ පලයන ප

දටනපගන

Algorithm =gt Flow chart =gt Pseudo code =gt Programme language

32

32

13 SlicingපListsප(ැයවතපො ටවපකරම)

Slicing ගැ පඔයාපදැ ටමතපොග ඩකපොේලඛපදන ලොනපSlicingපආශzwjර ප ලතපඅලතපොේලඛපට කපඔයාටප

කයපොදන යපමමපොමපයනොන

ලච ය පකොය පඅකරපlist එ පඅලයලප රනොනපොමොශමය

example = list (lsquo easyhoss lsquo)

ොමොශමපtype රපEnter එ පඔබරලශමපlistපඑ කපශැොද ලා

ශරපදැනපඅොේපlist එ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo lsquosrsquo +

ශරපඅපපදැනපොමපlist එ ටපඅලතපොේලඛපට කපඑ තප රම

example 4 + = list ( lsquo baby lsquo )

ොමො නපඇත ටමපකයනොන

පindex එ ප4පල පඅලයලයතපඇතලලපඉනපඑශාටපකොය පඅලයලපට පම පඒපොලනලට lsquo baby rsquo ය පලච යප

අදාපඅලයලපට ටපආොේප රන පකයය

ඒ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquobrsquo lsquoarsquo lsquobrsquo lsquoyrsquo +

ලතපවදශ ටපඒපගැ පබම

example 4 + = list ( lsquorace carsrsquo)

ශරපඒපගැ පඔයාටපොතොරන පඇක

ලපොග ඩකපලැදගතපොදයකපකොය ලාපකයපොදන

ොම යපදැනපඹයපlist එ පඅලයලප2පකපමැදටපඅපටපඅලතපඅලයලයකපදාගන පරලලනද

ඒපගැ පදැනපබමප

අපපඅලතපlistපඑ කපශදමපලැොඩපදටනගම

example = [ 7 8 9 ]

ශරපlistපඑ පශැද ො පදැන

33

33

example = [ 7 8 9 ]

0 1 2

example[11] = [ 3 3 3 ]

ොමො නපොල පොේපමමපකයන මපඔයාටපම පඇකොනපඅලයලපලපපindexපප මප ර පශැටපගැ

(0123)පඉකනපොමො නපකයනොනපindex number =ප1ොල පඅලයලයපඟටපයන පඊටපදවොවේපආොයතප

index number = 1ොල ප ැ ටපයන පශරයටමපඑ ටප[ 3 3 3 ] ද බාන පකයයප

ඇත ටමඕො නපකයනොනප78 පඅ රටප(එ ප0පශාප1පල පඅලයලපඅ රට)ප[ 3 3 3 ] පදාන පකයය

දැනපlistපඑ පcheckප රපබමපoutputපඑ පගැ

[ 7 3 3 3 8 9 ]

0 1 2 3 4 5

මමපකේලපොේපශරපොනද

ලපොද ඩපොදයකපමමපඔයාටපකයපොදන ම

example[15] = [ ]ප

ොමොශමප ොෂ තපොම දපොලනොන

ඔයාටපම පඇකප

example[15] ප

ොමො දපොදලනලපවඳශනප ර පindexපඑ ප ැතලපඊටපොදරපඅලයලපට පගන පඑ පගැ

පlistපඑ පcheckප රමපබම

[ 7 9 ]ප

මමපහ ලපඒ පඔයාටපොතොරන පඇක

ඉකනපොමපවදශටපlistපඑ පකොය පඅලයලපම න පඅපටපරලලන

34

34

14 Intro to Methods (රතනපවදශාපපzwjරවයයප)

Pythonපලපශැටයටපmethodsපකයනොනපඑක රාපවදශ පbuilding functionපලටමප මයපඉකනපොමලාපලලනප

ලැඩගන පශැටයපමමපදැනපකයපොදන පයනො

ඉවොවඛාමපොද ඩපlistපඑ කපශදම

face = [ 21 18 30 ]

ොමපlistපඑොකපඅගටපඅලතපඅගයකපඑ තප රන පොග ඩකමපොඛසපකzwjරමයකපකොය ලපඒ ටපදාවචචපොලනො ප

appendපකය පmethodපඑ ය

ඒ පොමපවදශටපදාවචචප රන පරලලන

ඉවොවඛාමපඅොේපlistපඑොකප(object)ප මපලයන පඕ පඊටපදවොවපක ක(dot)පකයපඅදාපmethodපඑ ප

දාවචචප රන පරලලන

faceappend(45)

face

[ 21 18 30 45 ]

අදටපඕ පොේපොඛසොයනමපඋ ාපොනද

ඉකනපොමපmethodsපදාවචචප රේදපවාමා යපලරශනපඅනලාරොයනමපදාවචචප රන පම ොනපfaceappend

එ පඅගටප45පොය දන පඅපපදාවචචප ොඛපවාමා යපලරශනපඉකනපඒපොේපගැ පොශ ඳටපම පකයාගන

ලතපොග ඩකපලැදගතපොල පmethodපඑ කපගැ යපමමපඊෂඟටපකයන පයනොන

ඒ ටපොද ඩපlistපඑ කපශදම

apples = lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

listපඑ පcheckප රතපබම

apples

lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

ශරපබමපදැන

applescount(lsquoapplesrsquo)

2

ඇයප2පආොේපඒ පොලනො පොමොශමයපcountපඑො නප රනොනපඅපපොද පලචො පොමපlistපඑොකපකපදාරකප

කොය ලදපකයපොශ යපොද පඑ යපඉකනපඋඩපකොය පවධzwjා යපකzwjරයාතම ප රරපගමනපොමයාපlistපඑොකපමප

ඉදනපබ ලපඅපපදන පලච යටපගැොද පලච යකපකොය ලදපකයපඔොශ මපගණනප රොග පය ො ටප

ොමයාටපඅහොල ලපapplesපකයපොදල ාල පවඳශනපොලාපකොය ලපකයපඉකනපඑයාපoutputපඑ ප2පකයප

අපටපොදනල ල

අපපදැනපlistපඑොකප ැකපලච යකපදාපබම

applescount(lsquobowrsquo)

0

උත ොරපශරපොනද

35

35

ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපඔයාටපකයපොදන ම

one = [ 1 2 3] two = [ 4 5 6 ]

මමපlistපොද කපශදාගත

oneextend(two)

ොමො නපඇත ටමප රනො පවහදවමකපොමො දපොලනො පoneපකය පlistපඑොකපඅගටපtwoපකය පlistපඑ ප

එ තපකරමයපොමහදපoneපකය පlistපඑ පවහදවමකපොල ලපොමො දපපzwjරධzwjා පොලනොනපoneපකය පlistපඑ ය

අපපදැනපone listපඑ පcheckප රපබම

one

[ 1 2 3 4 5 6 ]

වාරාංයකපවදශටපගතො ත

objectmethod(argument)

ලවතලකzwjරමය( ර ය)

ොමපවදශටපවාධzwjාරණපලශයකනපොදන න පරලලනපmethodsපදාවචචප ර පශැට

ඉදරයටතප ලතපඅලතපmethodsපට කපකයපොදන මපඉකනපොමපmethodsපලලනපොඛසොයනමපොග ඩකප

ාරයකමලපprogrammesපශදාගන පඅදටපඋදේපොල ල

36

36

15 More Methods (පරතනප ලදරටතප)

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපindexපකය පmethodපඑ පගැ

say = lsquoheyrsquo lsquohowrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ශරපඅපපlistඑ කතපශැදලා

දැනපොමොශමපtypeප රම

sayindex(lsquobrownrsquo)

2

ොමො දපොල පොේපඔයාටපදැ ටමතපොතොර ලපඇක

අදාපඅලයලොේප මපදරශමපindexපඑ පොඛසොයනමපඅපටපොශ යපොද ල

sayinsert( 2 rsquohossrsquo )

ොමො දප රනොනපඅපපොද පindexපඑ ටපඅපපොද පඅලයලයපදා පඑ යපඑ ො ටපඉවොවඛාපඒපindexපඑොකප

කබණපඅලයලයටපොම දපොලනො

ඒපගැ පlistපඑ පcheckප රමපබම

say

lsquoheyrsquo lsquonowrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොතොරන පඇකොනපඑ නනපඑශාපකොය පඅලයලපඔකො මපඑ ටපඑ කපපටදවටපය ල

දැනපඅපපබමපlistපඑ පඅලයලපඉලතප රන පකොය පmethodsප2කපගැ

saypop(1)

lsquonowrsquo

say

lsquoheyrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොමො දප රනොනපඅදටපඕ පindexපඑ පදරශමපඒපindexපඑ ටපඅදාපඅලයලයපoutputප ර පගමන listප

එො නපඒපඅලයලයපඉලතපකරමක

sayremove( lsquobrownrsquo )

ොම පට කපොල වපොමො දපඅදටපඉලතප රන පඅදාපඅලයලයපවඳශනප රරශමපඒපඅලයලයපlistපඑො නප

ඉලතප ර ලපබැරපොලාලතපඅපපවඳශනප ර පඅලයලයපකහදපල ාල පlistපඑොකපකබොණ තපොම කපොලයදප

එ ො ටපොලනොනපමලනමපශමබපොල පඅලයලයපඉලතප ර පඑ ය

sayreverse()

ොමපmethodපඑො නප රනොනපඅොේපමලපlistපඑ මප පටපශරලපොද පඑ යපපඒපකයනොනපඅගපඉදපමටප

අලයලපට පොදෂගැවවමය

37

37

16 Sort and tuples (ොදෂගැවවමපවශපටදඛවප)

ඉවොවඛාමපබමපොදෂගැවවමපගැ

අපපදැනපවං යාපදාරපොද ඩපlist එ කපශදම

new = [ 32 54 22 7 98 1 ]

new

[ 32 54 22 7 98 1 ]

ශරපදැනපlistපඑ කපශදාගත ො

දැනපsortපකය පmethodපඑ පදාවචචප රන පරලලනපොමො දපsort()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපොම ලතප

දාන පඑදා

ශරපදැනපsortප රරශම listපඑ පආොරෝශ පපබොලෂටපවැ ොව ල

new

[ 1 7 22 32 54 98 ]පශරපොනද

ඒලාොගමපඅපටපරලලනපstringපවතපොදෂගවලන පඒ ප රනො මපොමොශමයපඉවවඛපකzwjරොමටපලඩාපට කප

ොල ව

sorted()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපඅපටපඅලයපstringපඑ පලයන පඕ

ඉන පමමප රපොදනලන ම

sorted( lsquoEasyhossrsquo )

lsquoErsquo lsquoarsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo rsquosrsquo rsquoyrsquo+

දැනපොම පඅ ාරාදපපබොලෂටය (Alphabetical Order)පවැ සයපකොයනොනපPythonපලපශැටයටපඅ ාරාදප

පබොලෂටපව වන පඉවොවඛාමපගනො පCapitalපඅකරපඒපනවයපlsquo E rsquoපඉවවරශටමපඇවතපකොයනො පඊටප

දවොවේපපබොලෂටපSimpleපඅකරපොදෂගැවසපකොය ලපඔයාටපොේ ලපඇක

මමපදැනපmethodsපලලනපට කපඅයනපොලාපtuplesපගැ පකයපොදන මපඔයාට

ඉවොවඛාමපtupleපඑ කපොදන ාමපඉන මො

න මමප 41423254පකයපIDLE එොකපEnterප ොර තපඅපටපtupleපඑ කපැොබ ල

tupleපලලනපො කපලැඩ ෑලපදාන පබෑ listපලදපලොේ

ඇත ටමපකේොල තපොමො පකය පඅලයලපආයපොල වප රන පඅලතප රන පඅයනප රන පොම ලතමප

රගන පොදනො ප ැ

රන පරලලනපඑ මපොදයය

ඒො පකොය පඅලයලයනපඑබයටපoutputප රගැනමපදමණය

ඉන පඒ පොදන ම

bucky = ( 32 32 43 54 )

38

38

bucky

( 32 32 43 54 )

ශරපොම පtupleපඑ ක

දැනපොමො පඅගයනපඑබයටපඅරනපොදනලන ම

bucky[2]

43

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපtupleපගැ

ොශ දටපම පකයාගන පtupleපලලනප රන පරලලනපඅගයනපඑබයටපගැනමපදමණය

ඉකනපඅනකමටපවාරාංයකපවදශටපගතො තපොදෂගැවවම(sort)පඅදටපොග ඩකපලට පොදයකපprogrammesප

ලය පො ට

ඒලාොගමපඅපපදන ල listපඑ පඅලයලපලාොගමපstingපඑ පඅලයලදපොඛසොයනමපොදෂගැවවමටපශැකපබල

39

39

17 Stings and Stuff ( ලදනපආශzwjර පොමලම)

Stingsපලටපඅදාපඅලතපආ රණයපොේලඛපට කපමමපදැනපකයපොදන ම

ොම පදශාපොද ඩඩකපබන

bucky= ldquo Hey there bucky hows your head rdquo

ොමො පකය පbuckyපheadපකය පලච පඅපටපඑ පඑ පොලාලටපකණ ලපොල වප රගන පඕ පලොේපකයප

හ න ො

ඒතපඇත ටපඅපපො ොශ මදපඒ ප රනො

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

sපොම ේදපොමපඇත ටමපොම පමාරමපවව පොදයකපඒො පsපලලනපකයොලනො පStringපකයයපප

කයොලනොනපොම පවදොශපdataපඑ කදපයන ය

ඇත ටමපකේොල තපsපකයනොනපStringපවහ පවචයයකප(String variable)පපඒපකයනොනපොල වප රන ප

රලලනපොශෝපොල වපොල පොදයක

ඉකනපbucky Stringපඑො යපඕො යපඇකපවමබනධzwjයපොම කද

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

අපටපදැනපඕ පොද ඩපඅගයන(ලච )ප2කපමමපදැනපඒප2 තපෑවකප ර ලා

varb = ( lsquobettyrsquo lsquofootrsquo )ප

ශරපඅදටපදැනපකොය ල Stringපඑ කපඅගයන(ලච )ප2කපවහ

දැනපමමපොදනලන ම

buckyපශාපvarbපකය පොදොකපවව පවමබනධzwj ාලයක

ඒ ප රනොනපොමොශමය

print buckyvarb

ොමො පොතරමප මයපvarbපකය පඑො නපඅගයනපඅරග පbuckyපකය පඑොකපපවහ ප ැනපලටපඑමප

අගයනපආොේප රන පකයය

දැනපEnterපඑ පඔබපබැලොල තපඔයාටපඒ පොතොරය

Hey there betty hows your foot

ඉකනපොමලාොගම

varc = ( lsquotunarsquo rsquofinrsquo )

print buckyvarc

Hey there tuna hows your fin

ඉකනපොමපකzwjරොමපදාවචචප රපඅපටපරලලනපඅමතපවදොශපprogrammesපලයන

උදාශරණයකපවදශටපඑොක පරේගයනපඅම න පඅදටපොල වපවදොශපලච පsetප රපඒපොග ඛනලපරදමප

රන පරලලන

දැනපමමපකයපොදන මපfindපකය පmethodපඑ පගැ

40

40

example = rdquo Hey now Bessie nice chops rdquo

අපපහ මපඅපටපඕ පොල ලපොමො පකොය පලච යකපශරයටමපකොය පවථමා යපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

examplefind(lsquobessiersquo)

8

අපටප8පකයපආලොනදපඒො පඇත මපොතරමපොම කද

ඒො නපකයනො පොම යපොමපStringපඑොකපකොලනප ැ ද (කම පindexපඑ ද)ප

bessieපකය පලචො ප( lsquobrsquoපඅකරපවඳශනප ැ ) දටනපගනො පකයය

lsquoHey now bessie nice chopsrsquo

0123456789helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ොශ දටපම පකයාගන පහවතයනතපඅනලාරයොයනමපොමපගණ යපකරමටපගන ල

ලපඑ කපබම

examplefind(lsquochopsrsquo)

20

ොම ටපඅනලපඅපටපහ ාගන පරලලනපlsquo c rsquoපකය පඅකරටපඅදාපindexපඑ ප20පයපකය

41

41

18 String Methods ( ලදනපආශzwjර පරක ලදරටතප)

Stringපලටපවමබනධzwjප ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපකයපොදන මපඒ පඅපපශදනලනො පjoinප

කය

Sequence = lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

Sequence

lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

ශරපදැනපStringපඑ කපශැදලපමම

ලතපොද ඩපStringපඑ කතපශදම

glue = lsquohossrsquo

ොමපොද පඅපටපඑ ටපsetප රන පඕ පඒ ප රනො පොමොශමයපඉවොවඛාමපlistපඑොකපශැමපඅලයලය මප

මැදටපදාන පඕ පලච යටපඅදාප මපලයන පඕ පඊටපදවොවේපක කපකයපjoinපකයපලයන පඊටතපදවොවේප

ලරශනපතෂපඅරපඅදාපSequenceපඑොකප මපලයන

gluejoin(sequence)

lsquoheyhosstherehossbessiehosshosshossrsquo

ලැදගත methodපඑ කපගැ පදැනපමමපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපStringපඑ කපශදම

randstr = ldquoI wish i Had No sausagerdquo

randstr

ldquoI wish i Had No sausagerdquo

මටපදැනපඅලයයපොමො පකොය පශැමපඅකරමපSimpleපඅකරපලටපදරලර යප රන ඒ පශරමපොඛසය

randstrlower()පදැනපEnterපඑ පඔබපබම

lsquoi wish i had no sausagersquo

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපොමපmethodපඑොකපකොය පලැදගත ම

ලදපොදයකපමමපකයපොදන ම

අලතපStringපඑ කපශදම

truth = lsquo I love old women rsquo

මමපො ලනමපmethodපඑ පලයපඉන ම

truthreplace(lsquowomenrsquo rsquomenrsquo)

ොමො දපඇත ටමපොලනොනපwomenපකය පලච යපොලනලටපmenපකය පලච යපආොේපවමයප

අපපඒ පcheckප රපබම

ලැොඩපශරපොනදපඉකනපොමපවදශටපයමපලච යකපොලනලටපොල තපලච යකපොඛසොයනමපආොේප රගන ප

රලලන

42

42

19 Dictionary (ලදනපො ෝ)

මමපදැනපකයපොදන පයනොනපpythonපලපකොය පDictionaryපගැ පොම කදපDictionaryපඑ කපකයනොන

ඇත ටමපොම පඅපපදන පDictionaryපඑ කපලොේමප මයපDictionaryපඑො නපඅපපලච යකපොශ ය ලප

කයමො පඒපලචො පකොය ප ැ තපශමබපව ාපඉකනපදැනපඒපලචො ටපඅදාපොතරමකපොශෝපවව රයකපඅපටප

දැ ගන පරලලන

ඉකනපpythonපලපකොය පDictionaryපතපඒපලාොගමප මයපඅපපොශ ය පලචො පලාොගපොේටපයර(key)පකයප

කය ලපඒපලච යටපඅදාපවව රයපඅගය(value)පකයපඅපපකය ල

ම පකයාගන පොදයකපකොය ලපDictionaryපලටපදාවචචපොලනොනපලකzwjර ලරශන( ldquohelliprdquo )පදටනපගේදතප

අලවනප රේදතපොමපලකzwjරපලරශනපඅපපදාවචචප ර ල

මමපඑ කපශදමපොදනලන මප

book= lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

ොමො පකොයනොනපදව පවාමාජ යනටපඅදාපොද ඩපDictionaryපඑ කපොමො පකොය පයතර(keys)ප මයප

Dad BroපMom ඒලාටපඅදාපඅගයන(values)පොලනොන Bob Joe Lisa

දැනපEnterපඑ පඑබශමපඅොේපDictionaryපඑ පRun

ොල ල

book

lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

දැනපඅපටපරලලනපඅොේපවාමා යපDictionaryපලප

කොය පලැොඩප රන පඒපකයනොනපලචො ටපඅදාප

ොතරමපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

ඉවොවඛාමපDictionaryපඑොකප මපඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොපඅදටපඅලය යතර(key)පපවඳශනප

රන පඹ

ඉන පමමපොදනලන ම

booklsquoDadrsquo+

lsquoBobrsquo

booklsquoMomrsquo+

lsquoLisarsquo

ඉකනප ලතපොදයකපකොය ලපොමපයතර(keys)පලටපඅදාපඅගයනපstringපොලන මපඹො ප ෑපඅදටපnumbersප

උ තපදාගන පරලලනපඒපගැ පකයපොදන පඅපප ලතපොද ඩපDictionaryපඑ කපශදම

ages = lsquoDadrsquo rsquo42rsquo rsquoMomrsquo rsquo87rsquo-

ageslsquoDadrsquo+

42

43

43

දැනපදැක ො පkeys ලටපඅදාපඅගයනපstring ොලන මපඅලයප ෑ

දැනපමමපකයපොදන මපDictionaryපලටපඅදාපmethodsපට ක

මමපඒ පලයමපොදනලන මප

ොම පලයන පmethodsපලය පවාමා යපආ ෘකයටමප මය[ SequenceMethod(argument) ]

bookclear()

ොමො දපොම යපොලනොනපඅපපවදශනප රපකොය පDictionaryපඑොකපසයලමපඅගයනපඉලතප රපDictionaryප

එ පහවප රපදා පඑ ය

Enter එ පඑබොල තපදැනපඒ පබාගන පරලලන

පලැොඩපශරපොනද

ලපMethodපඑ කපබම

tuna = agescopy()

ොමපො ද පඅදටපඅදාපDictionaryපඑ ක

ොල මපDictionaryපඑ කපවදශටපො පයකපගන පරලලන

අපප මප රරපDictionaryපඑ පtunaපකය පඅලතපDictionaryප

එ ටපො පපොලපකයපදැනපඔයාටපොේ ලපඇක

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපොග ඩකමපලැදගතපMethodපඑ කපගැ

ොමපMethodපඑො නපරලලනපඅදටපඅලයපDictionaryපඑ කපඇතොෂපඅපපවදශනප ර පkeyපඑ පකොය ලදප

ැේදපකයපොශ යාගන

ඒ ප රනොනපොමොශමය

tunahas_key(lsquoMomrsquo)

True

tunahas_key(lsquoApplesrsquo)

False

ඔයාටපඒපගැ දැනපොතොර ලපඇක

අදාපkeyපඑ පDictionaryපඑොකපකොය ල මපTrueපකයපoutputපොල ලප ැත මපFalseපකයපoutputප

ොල ල

ශරපඅපපDictionaryපගැ පොග ඩකපොේලඛප ාප රා ඒපලොේමපProgrammes ශදේදපොමපDictionaryපඅදටප

ොග ඩකපලැදගතපොල ල

44

44

ඊෂඟපදාඩමට

45

45

20 If Statements (if පzwjර ා )

අපපොම ාකපදරටපpythonපලපමල පොේලඛපොග ඩකපඉොග ගත පොම නනපඑශාටපමමපකයපොදන මප

කzwjරමොඛ පශද පවදශපගැ

ශරපඅපපලැොඩටපබහම

IDLEපඑො නපදැ ටපවමපඅරොග පමමපදැන ය ලපnew windowපඑ ටපNew windowපඑොකපprogrammeප

එ කපලයපඒ පRunප රන ප මපඅනලාරොයනපඒ පSaveප රන පඕ

ශරපමමපදැනපstingපඑ කපශද ල

tuna=rdquofishrdquo

If පzwjර ා පගැ පදැනපමමපඔයාටපකයපොද ලපොමො නපොග ඩකපොේලඛපොඛසොයනමපඅපටප රන පරලලන

if tuna==rdquofishrdquoොමො දපමමපවමා පකණපොද කපොය දාොග පකොය ල

ොම දපොලාපකොයනො පපරේාලේ(testing)

යමපඅගයකපදරකාපකරමටපඅප වමාන කණ මදකේපොය ද ලපඒපලාොගමපඅපොේපපzwjර ා පඅලවා යටපප

මදත(colonrdquordquo)පොය ද ලපොශ දටපම පකයාගන (ොග ඩකපලැදගත)

ොමපමලපපzwjර ාොනපොතරමප මයපlsquorsquotuna fishපටපවමා පඋො තrsquorsquoපකය පඑ යපඉකනපොමපපzwjර ා යපයටොතප

එොශමපඋො තපඅර ප රන පොම ප රන පකයපඅපටපවවධ වධානපොදන පරලලන

If tuna == lsquorsquofishrsquorsquo

Print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපEnterපඑ පඔබරශමපොමපපzwjර ා යපයටොතපඅපටපඅලයප ර පොේලඛපලයන පරලලන

ොශ දටපම පකයාගන පොදක පදාපEnterපඑ පඑබලපගමනපඑමපපzwjර ා යපයටොතප මයපඉනදසපලය ප

ොේලඛපලයොලනො (indent-පොේබලපවාමා යපඉොමනපඇතෂටපල පොවේපලයොේ)

දැනපමමපොමො පකයපකොයනොනපtuna fishපටපවමා පලනොනප මපlsquothis is a fish alrightrsquo කයපprintප

රන පකයය

දැන F5 එ පඔබපොමපprogrammeපඑ පrunප රපබමප

lsquothis is a fish alrightrsquo

46

46

ොමො පව පොේපගැ පමමප ලපදාරකපකයන ම

අදටපකොය ලපvariableපඑ කපtuna=rdquofishrdquoපකය

දැනපඅපපදරකාලකප ර ල

tuna කය පඑ පfishපටපවමා පලනො ප මපlsquothis is a fish alrightrsquoපකයපprintප රන පඑතපඒ ටපවමා ප

ැත මපොම ලතප රන පඑදා

අොේපprogrammeපඑ පමමපදැනපොද ඩඩකපොල වප ර ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපොම දපොලනො පකයපබන පොම පrunප රමපඇත ටමපොම ලතපඋොනප ෑ

ශරපif පzwjර ා පලපමල පොේපොම ප මය

අොේපදරකාලපශරප මපඅපටපඅලයපොේලඛපට කප රන පකයපවධzwjා පොදන පරලලනපඊටපදවොවේපඒපවධzwjා ප

runපොල ලාපඒතපදරකාලපලැරදප මපොම ලතපො රපඉන ල

පඒතපොම පifපපzwjර ා පලය පඑ පවදශකපව රය

47

47

21පElse and elif (Else වශ elifපඅනොක )

දැනපමමපකයපොදන මපදරකාලපලැරදප මපඅදටපඅලයපවධzwjා පශදාගන පශැටපඒ ප රනොනපelseපකය ප

අනොක ොයනපඒපගැ පදැනපබම

අොේප ලනපඋදාශරණයමප

මමපඉවවරශටපඅරොග පය ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

ශරපදැනපපොම යපොලනො ඉවොවඛාමපදෂමපපzwjර ාොනපව යප මපඑයටපඅදාපවධzwjා පට පකzwjරයාතම ප

ර ලපඒතපලැරදප මපඔේපඑ ො ටපඅපටපදැනප ලතපොතරමකපකොය ලපලැරදප මපelseපයටොතපඅපටප

රන පඅලයපොේපtypeප රයපකොයනො

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquoප

ලැොඩපශරපොනද

අපප ලතපොම නනපඉවවරශටපයමපඅපපහ මපඅපටපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඕො පකයප

දෂොලනයටපොදයකපදරකාප රපශරපගොේප ැත මප ලතපඑ කපඑොශමතප ැත මප ලපඑ කපඑොශමතප

වොනප ැත මප ලතපොදයකපඒපලොේපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඅලයප මපඅපපදාවචචප ර ලපelif

කය පඅනොක ය

ොම පශැමපොලාොලමපදානොනපifපපzwjර ා යයපelseපපzwjර ා යයපඅ රටපොලන ය elifපඒලාපඕ ප රමපඅපටප

දාන පරලලනපඅදටපඅලය ාලයනපොග ඩකපකොය ලප ම

ශරඒපගැ පබමපදැන

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

elif fish == ldquoslamonrdquo

print rdquoI hope I donrsquot get SLAMonilla poissninrdquo

elif fish == ldquotunardquo

print rdquoeasy there tuna boatrdquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

48

48

ඉකනපදැනපොමො පොල පොේපමමපවව රප රන මපඅපටපකොය ලපtuna=rdquofishrdquoපකයපvariableපඑ ක

ඉවොවඛාම if tuna == ldquobassrdquoපකය පපzwjර ා යටපය ලපඒ පලැරද

එොශ මපඊඟපපzwjර ා යටපය ලපelif fish == ldquoslamonrdquoපඒ තපලැරදපොනදපඑොශ මපඅනතපඑ ටපදන ල

elif fish == ldquotunardquoප

ආ ඒ ප මපශරපඉකනපදැනපඒ පයටොතපකොය පොේලඛපට runපොලයප

Programme එ පrunප රපබමපමමපකයරපොේදපොලනො පකය

rdquoeasy there tuna boatrdquo

ශරපඅපපහ රපොේපව ාපොනද

අපප ලතපොද ඩපොල වකප රම

පොමපProgramme එොකපtunaපකය පඑ ප

ොලනලටපtroutපකයපදාම

elif fish == ldquotroutrdquo

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquo

පොමපල ාොලදපවොනපොම යපපzwjර ා පඑකො පදරකාප රප රපබැලලපොම කලතපශරපගොයප ෑපඒපනවාප

අනකමටපelseපඑ ටපය ලපඒො පකොය පොේපrunප ර ල

අනකමටඅපටපොතොර ලපවවඳමකප ැකමපව ාමපprogramme එ පelseපයටොතපකොය පොේප රපඅයනප

ොල ල

49

49

22 Nesting Statementsප(අන-පzwjර ා )

Ifපපzwjර ා පගැ පමමප ලතපොදයකපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපොද ඩපvariablesපට කපශදාගම

thing = ldquoanimalrdquo

animal = ldquocatrdquo

ශරපIfපපzwjර ා පයටොතපඅපටප ලතපifපපzwjර ා පොය දන පරලලනපමමප රමපොදනලන ම

දැනපRunප රපබම

this is a cat

ොම දපවොනපොම ය

thingපකය පඑ පanimalපලටපවමා යපඒපනවාපඒපයටොතපඇකපවධzwjා පrunපොල ලප

එ ො ටපශමබොල ලපif animal == lsquocat rsquoකයපඑ කප

අපපශදරපොදල පvariableපඑ පදශාපබරශමපොතොර ලපොමපකය පොේපශරපකයපඒපනවාපඑමපපzwjර ා ොේපඇකප

වධzwjා පrunපොල ලපඒ යපoutputපඑ පවදශටපthis is catපකයපආොේ

අපපදැනපthing = ldquohouserdquoපකයපොල වප රප

programmeපඑ පrunප රපබම

I donrsquot know what this is

දැනපඔයාටපොතොර ල

if thing == ldquoanimalrdquoපකය පපzwjර ා යපව යපො ොේප මපඒපයටොතපඊටපදශබනපකොය පපzwjර ා පඑ නනප

එශාටපලැඩපො ර පබල

50

50

ඉකනපොමපවදශටපpythonපගැ පලයවනපමාොේපදෂමපල පගzwjරනථමයපඅලවනපොල ලපඉලරයපකේලටපොම නනපොමප

ගzwjරනථමයපඉලරපොලනො ප ැප

ොමමපගzwjරනථමොේපොදල පො ටසනපමමපඔයාටපpythonපලපකොය පොමහපවඳශනපසේධzwjාන පලටපලඩාප රමකප

ගැඹරපවපසේධzwjාන පගැ පකයපොද ලා

ඉකනපඒපොේලඛපඉොග ගන ප ලනපොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපpythonපලපමල පොේලඛපගැ ප ැල ප ැල ප

රහණොලන

ොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපකzwjරමලඛදපපබබදලපයම ාකපදැනමකපඔබපබාගතොතප මපpythonපපබබඳලපදසගයප

අොද ව(උොදෂ)පපzwjරණපදzwjරපලපවදශනපපzwjර පලලනප60පලතපඔබටපදශසොලනපනලරදපපබතරපොවවමටපඋදේප

ලනපඇ

එොවේ මපොමහපොදල පගzwjරනථමොයනපඅදපයබපශමොලමපප

ඔබටපජය

8

8

2පNumbers and Maths (වරපගණ ප රම)

ොමපදාඩොමද පමමප ාප රන පයනොනපPythonපලපකොය පවරපගණ ප රමපගැ ප

PythonපIDLE එ පඇත ටමපcalculator එ පවදශටපදාවචචප රන පරලලන

2+2=4

6-3=3

183=6

187=2

ශරයටමපොබදොනප ෑපොනදපප

නඛයකනපනඛයකපොබදරලශමපPythonපලලනපOutput එ පඑනොනපනඛයකනමප මයපඒ යප18ප7ප=ප2පඑන පොශේතල

ඒපහනදාපශරයටමප18පප7පගන මපදමපක තපොය දන පොල ලාපඑ ො ටපPythonපලලනතපොදනොනපදමයපවමඟපOutputපඑ කප

දමයපකොය පවං යාලටපComputer Languages ලපවාමා යොයනපකයනොනපFloatsපකයය

ශරපදැනපපබතරටපදමයපඑන පශද ල මප18පප7පකය පඑොකපො ොශටපශරපදමපක තපකයන පොල ලාපඅපපඒපගැ පබම

1807=25714285714285716

ශරපොනදපඋත ොරපආලාපොනදප

ඒපලොේමපොමොශමප රන තපරලලනප

18070=25714285714285716

187 =25714285714285716

ොමපො දපඅලය ලනොනපපගණ රණොේපො ොශටපශරපදමයකපකොය පඑ පව රය

ොමො දපකොය පලැදගතමපොේප මයපPythonපල නඛ වං යාප(Integer) ොශෝ දමය මයන වං යා(Float)පඅ රපගණ රමප රේදපInteger එ පFloatපලටපදරලර යපොලාපOutputපඑ පඅලවා ොේදපඑනොනපFloatපලලනපොම පPythonපලපකොය පවොේපකණයක

9

9

ප-පMod (ොම ඩ)

ොමපගණ ප රමයපඉ ාමතපලැදගතපඑ කපPythonපලපොමමපගණ ප රමයපකොය ලාපොමො දප ර පොේපමමප

ොදන න ම

අපප9පප4පොබදම

ොමන පඉතරප1 කපආලාපොනදපපඅපපඒ ටපමේය (Reminder)පකයපකය ලාප

ොමන පොමපොේයප මයපප - ModපලලනපඅපටපOutputපඑ පවදශටපොදනොන

8පප4පොමො පොේයප0පොනදප

ඔේප0පය

එ ො ටප875පප5පපපපපපපපපපපපපපපපපපපපපපපප

025 ශරපොනදප

වාරාංයපගතො තපපඑො නපඅපටපොදනොනපයමපවං යාලකප ලතපවං යාලකනපොබදරලශමපඉකරල පඅගයයප

(මේය)ප

දැනපඅපපබමපගණපකරමපගැ

6පප7

42

අපටප6පඒලාප3පකපඕ ප

එොශ මපප666

216

ඒතපඊටතපලැඩයපොොශසපකzwjරමයකපකොය ලාපපඒ ප රනොනපොමොශමය

83ප 53 -53

512 24414062 -625

ශරපඅපපඉොග පගත පPythonපලලනපවරපගණ රමප ර පශැට

10

10

3 Variables ( වචයයනප)

PythonපලපශැටයටපVariableපඑ කපකයනොනපඕ මපොදයක( string numbers ආද ) තාලකාලකල

තයනපත කරමේප

ො ොශ මදපඅපපVariableපඑ කපශදනොනප ඉවොවඛාමපVariableපඑොකප මපලයන පඊටපදවොවේපඑයටප

කම ටපොශෝපවමා ප රන

X = 18

ශරපොමො දපපXපකය ප මප18ටපවමා ප රපකොය ලා

දැනපEnter එ පඔබන

ශරපදැනපතාලකාලකල පරගණකමේ මතකයට පXප=පප18ටපවමා පොල ලාපදැනප18පොලනලටපඅපටපXපකය ප මප

භාව ාප රන පරලලන

Xප+පප18ප=ප33පමමපකයරපොේපශරපොනදප

X3=පප5832

Yප=පප54 ටපවමා ප රම

ශරපදැනපඅපටපVariablesප2කපකොය ලාපපොමපොද මපදාවචචප ො තප

Xප+පපYප=ප72

ොමලාපඉ ාමතපලැදගතපඅපපහ මපන රමපභාව ාපොල පොදයකපඒ පවාමාො යයනපො කපඅං යකපකයා ප

( 878පලාොේපඑ ක )පොම පන රමපtype රන පයාමපොබ රලටප ාොඛප ාවකපකරමකපඒපනවාප නපඅගය ටප

(පZ = 878 ලැනප)පවමා ප රගත ශමපඒ පොඛසොයනප ැල ප ැල පභාව ාප රන පරලලනපපVariableපලප

කොය පලැදගත මපඔයාටපඉවවරශටපබාපගන පරලලන

11

11

අපපන නපහ මපඅපපශද පprogramme එ ටපUser ොගනපInput එ කපගන පොල ලාපඒ ප රනොනප

ො ොශ මදපපඇත ටමපඒ ප රන පොමපVariablesපදාවචචප රප මයපඅපපඒපගැ පබමප

ොමො දපInputපකයපFunction එ කපභාව ාපොල ලා

g = input (ldquo rdquo) ොදදැත ටප(පප)පලරශන දාාප(පldquo ldquo )පඋඩ මකොමාපයටොතපUser ට දකනන ඕන Message එකප

අපටපලයන පරලලන

g = input (ldquoEnter number here rdquo)

දැනපEnter එ පඔබමප

දැනපUser දක පMessageපඑ පඅපටපොේ ලා

Enter number hereප

අපපදැනප43පකයාපtype රම

දැනපg = 43පටපවමා පොලයපකොයනොන

අපපදැනපබම

gප+ප32 = 75

g3 =79507

වාරාංයපබැලොල තපVariableපඑ කපඅපටපශදන පරලලනපදැනපඒපලොේමපUser ොගනපැොබ පinputපඑ කප

Variableපඑ ටපවමා ප රගන පරලලන

( F = input ( ) )

12

12

4 Modules and Functions(පොම ඩයපවශපශzwjර )

වාමා යොයනපකzwjරමමලක භාා (Programme Languages)පලටපඅනලපවථාපත Ys (Building Function)ප

කයනොනප කzwjරමමලක භාාල ලවමට ගනනා මෘදකාංගයපතමපපහටලනපැබපකzwjරමොඛ ලටපපPythonපලටතප

ොමපොදයපොද දය

54= 625

ශරපොමපලැොඩමපොොශසොයනප රන පPythonපලපFunctionපඑ කපකොය ලා

අපපො ොශ මදපFunctionපඑ කපදාවචචප රනොන

ඉවොවඛාමපFunctionපඑොකප මපලයන පඕොන

ඊටපදවොවේපParameters (පරාමතන)ප මප රන පඕ

දරාමතනපකයනොනපකම පදරාවයදපොමපඅගයනපවච යපවයපයතොත යන ය

ශරපඅපපඒපගැ පබම

කසයමපවං යාල පබයපගන පFunctionපඑ කපPythonපලපකොය ලාප

ඒ ටපකයනොනපPow ( )

ලරශනපඇතොඛපදානොනපඉවොවඛාමපඅදා වං යාලප ඊටපදවොවේපඑම වං යාල කමන බමයන ලයඩක යදපකයා පඒපකයනොනපබයප මයපොදලනයටපදානොන

Pow ( 5 4 ) = 625

abs ( )

ොමො නප රනොනපයමපවං යාල පමාදාං යපබාපදමයප ඒපකයනොනපinputපඑ පඍණපවං යාලක(ප-ප) පදනො තපOutputපඑ පඑනොනපධzwj (ප+ප)පලලන

abs (ප-18 ) = 18

abs (ප5 ) = 5

Python w=re uqyqKටප(Interface)පකොයනොනපFunctionපයමපපzwjරමාණයකපදමණයපඑමපනවාපඅපටප ලතපFunctionපඅලයප මපimport ( ආනයනය )ප රන පොල ලා

Modules(ොම ඩය)

Modules ලප මයපොමපFunctionsප ැනදතප රපකොයනොනපModule එ කපකයනොනප

ශzwjරත මගොනලේ (A set of Functions)

ශරපඒප ාලපඅම ප රපඅපපදැනපfloor ( ) කය පFunctionපඑ පව මපොමො දප රනොනපකසයමපදමයප

වං යාලකපොමහපලරශනපඇතටපදාරලශමපදමයපවං යාපට පඅයනප රපොද පඑ ය

13

13

උදා-ප1500111345 කයපදනො ත

150 ොවපඅපටපපzwjරකදා යපැොබ ලාප

floor ( 187 ) කයපදපබමපඒ පආොේප ෑපොනදපපඒ ටපොශේතලප මයපමටපඅදාපModuleපඑ පඅපපimportප

රරප ැකපඑ ය

ශරපඒ පimportප රනොනපොමොශමය

importපmath

mathපකය moduleපඑොකපගණ රමපලටපඅදාපFunctions list එ කමපකොය ලා

ශරපදැනපEnterප රන

මතපදැනතපfloor ( )පකයපtype රන පබෑප

ඒතපඒපFunctionපඑ පදාවචචප රනොනපොමපවදශටය

mathfloor ( 187 )

180

mathsqrt ( 81)

90

ඉකනපimportපFunctionපලපමටපmodule name එ පලයන පොල ලා

ඒ පලයනොනපොමන පොමපවදශටය

modulefunction

එොශමප රදරයප මප

අපටපොමලාපොම ොක ටපශරපවමා ප රගන පරලලනප

ොමන පොමපලොේ

bucky = mathsqrt

දැනපbuckyපකය ප මටපපmathsqrtපවමා ප රපකොයනොනපඒ ප

නවාපදැනපmathsqrtපොලනලටපbuckeyපදාවචචප රන පරලලනප

bucky (9)

30

ලතපඒපවදශටප රපබම

buckyප=පmathfloor

bucky (198 )

190

ශරපොනදපපඉකනපොම පොග ඩකපපපzwjරොයෝජ ලතප

14

14

5පHow to save your programmesප(කzwjරමොඛ පසරකම)

programmeපඑ කපශදපsave ර පශැටපඅපපබම

අපප ාමතපඉනොනපIDLEපඑොකපපොම ප මය PythonපලපInterface එ පIDLEපඑො තපරලලනපtypeප ර ප

ොේලඛපලපOutputපඑ පඑොලොඛමපබාගන

ඒතපොමහපකොය පගැටලලප මයපපොමොකපprogrammeපඑ කපලේලතපPythonපලලනපexit ොල ො ටපඅපපලයරප

ොවේරමප ැකපොල ලාපආොයපඅපටපඒ පබාපගන පබෑ

ඒ ටපවවදමකපකොය ලාපඅපපඒ පගැ ප ාප රම

IDLEපඑොකපඉන ල මපයන පරලලනපFile --- New Window ශරපදැනපඅපටපැොබනොනපඅලතප වලලකපපශරප

ොම නනපඅපටපඅලවරපැොබ ලාපprogrammeපඑ කපsaveප රන පඒපලොේමපඒපprogrammeපඑ පrun

රන

15

15

අපපොම windowපඑොකපොදයකපලයමප

print rdquohey now brown cowrdquo

අපපොම පදැනපsaveප රපබම

දැනපtable එ කපඑ ලාපොම පඒ ටපඔයාප ැමකපොදයකපොදන පරලලනපඒතපඅම ප රන පඑදාපfile

name එ පඅගට pyපකයපොය දන පpy කයපsave රරලශමපඒ python fileපඑ කපවදශට saveපොල ලා

16

16

ොමපwindow එොකපprogramme එ කපලයපන මම runප රන පබෑපඅනලාරයොයනම saveප රන පඕ

දැනපඅපපොම runප ර පශැටපබමප windowපඑොකපmenu එ ටපයන පපඊටපදවොවේපrun --- run module ොශෝප

ොඛසොයනම keyboardපඑොකපF5 ඔබතපprogramme එ runප රන පරලලන

දැනපොේ ලාපොනදපපIDLE එ runපව ා

දැනපඅපපොද ඩ programmeපඑ කපලයම

x = raw_input (ldquoEnter namerdquo)

print ldquoHeyrdquo+x

ොමො දපන මම inputප ැතලපraw_input කයපදාරලශමපx ටපවමා පොලනොනපවංොක යකපවදශටය

(As a string)ප(ොමපගැ පලැඩපදරටතපදසලපවා චඡාප රය)

අපපදැනපොම පන මමපrun රපබම F5පඔබන

මමපකේලපොේපශරපොනදපපSave රනොනප ැතලපProgramme එ පrun රන පොදනොනප ෑපදැනපok රන පප

17

17

Enter name

දැනපොමපවදශටපඑ ලාපපදැනප මකපදාාපබමපොම ට

Enter name = bukey දැනපEnter ඔබන

ොම පඇත ටමපොද ඩපProgramme එ ක

ඒ පො ොමයපදැනපProgrammeපඑ saveප රරප ැ ටපගොය තප

ොම පඅපටපොල Programmes පrun ර පවදශටම runප රන පරලලනප(පඒපකයනොන Ms word Adobe

PhotoshopපRun ප ර ලාපලොේම)

දැනපඅොේපProgrammeපඑ Double clickප ර runප රම

Programmeපඑ runපඋ ාපොනදප

18

18

ශරපඅපප මකපදාාපබමප

ඇත ටමපොම දපවොනප

එ පදාරටමපProgrammeපඑ Exitපව ාපොනදප

ඇයපඑොශමපකයපමමපකයපොදන මොම කදපොමපProgrammeපඑො නප රනොන

x = raw-input (ldquoEnter namerdquo)ප

ොම පrunප ර ලා

ඊටපදවොවේප

Print ldquo Hey rdquo + x

කයතපrun ර ලා

ඊටපදවොවේපොම ලතප ෑපොනදපපඉකනපProgrammeපඑ එයාොේපලැොඩප රපඉලරයපProgrammeපඑ පදැනප

කය ලාපපldquoමොේපලැොඩප රපඉලරයපමමපය ලාrdquoපඇත ටමපඒ ප මයපොම දපොලනොන

ඉකනපඅපපොම දප රනොනපොමපපzwjරො ටපඒ පශරමපොඛසපොදයක

raw-input (press ltEntergt)පකය type රම

දැනපඅපපProgrammeපඑ පrunප රමප

ශරපපzwjරො ටපවවදම පැබණාපොනදප

අනකමටපවාරාංයකපවදශටපගතො ත IDLEපඑ පොග ඩකපොශ දයපඑොශතපඅපටපProgrammeපඑ කපSave

රන ප මපFile එ කපශදන පොල ලාප( New window ) එ ටපගහනපම යපොනදපඒ ප

19

19

6 Strings (ලදන)

දැනපඅපපආොයතපIDLEපඑ ටපය ලා

IDLE එොකපtype රම

ldquo Hey nowrdquo දැන Enterපඑ පඔබන

lsquo Hey now lsquo ොම පString එ කපොම දපවංොක පකහදයකන (characters)පොම පශැදපකොයනොන

lsquo Hey now lsquo

ොමහදපේවතලපඋඩො මාප(Double codes)පප ැතලපඋඩපො මා (Single codes)පපදාවචචප ෂතපඑ මපොේප මයප

ොලනොන

ොල වකපඇතො මප ෑ

ඒතපවමශරපඅලවථමාපලදපකොයන පරලලනපපzwjර පඑ ප ැන

මමපඒපගැ පොදනලන ම

hersquos a jerk rsquo

lsquohersquo s a jerk

Python ලලනපString එ කපවදශටපයමපොදයකපශද ාගනොනපඋඩො මාලපදටනපගන ප ැ පශාපඅලවනපොල ප

ැ ය

ඉකනපේවතලපඋඩො මාපදැමොම තපඒපපzwjර පවවොද ලා

ඒතප ලතපවදශකපකොය ලාපපොම පඉ ාමතපලැදගතප

lsquo hersquos a jerk rsquo

පටපදවටපඇ ඉර [ back slash ( ) ] ොය දන පඕ පඅදටපමඟපශරන පඅලයපො මාලපඉදරොයනප

Python එො නපබ ලාප( ) ටපදවොවේපකොය පවකණපදශාපඊටපදවොවේපහ ලාපපldquoශර ොමපො මාොේප

ඇත මපොතරමපො ොලය ොමපකොයනොනපඒ පන මම print ප රන පඅලයපොදයකපව රයrdquoපකය

ඉකන lsquo hersquos a jerk rsquoපලයපEnter එබොල තපoutput එ පබාගන පරලලනපඅපට

ොමපලැොඩපඅ යාලයපල ප ැ කපබමපදැනපඅොේපstring එ ටපදවතල උඩමකොමාපඑ තප රන පඅලයප

උො තපඅපපඒ ප රනොනපො ොශ මදප

20

20

buckey said ldquo hey now ldquo to me

ldquo buckey said ldquo hey now ldquo to me ldquo

ඉකනපදැනපPython ලලනපඋඩො මාපකොය ප ැනපබ ලා

ldquo buckey said ldquo hey now ldquo to me ldquo

ශරපදටනපගේදමපේවතලපඋඩො මාපකොය ලා

ඊටපදවොවේපsaid ldquo කය ප ැනනපstring එ පඅලවනපොල ලාපොම දපඋඩො මාො පකොයනොනපඊටපදවොවේප

hey now ldquo to me ldquo ලලනප ලතපඑ කපදටනොග පපme ldquo කය ප ැනනපඉලරොල ලා

ඒතපඅපපබාොද ොර තතපඋොනපඒපොේපො ොමය

ඉකනපඅපපොම දප රනොනපොමොශමපආරලශමපලැොඩපශරමපොඛසයප

ldquo buckey said ldquo hey now ldquo to me ldquo

පටදවපඇපො මාලටපදසලපකොය පවකණපPython ලලනපො ව පනවාපඅදටපඅලය Outputපඑ ප

ැොබන පඕ පදැන

දැනපstringsපඑ තප ර පඑ පගැ පඅපපබම

a = ldquo buckey ldquo

b= ldquo roberts ldquo

a+b = lsquo buckeyroberts rsquo

a+b කයරලශමපPython ලලනප රනොනපa හපකොය පවකණපට ( characters )පb හපකොය පවකණපට ටප

එ තප රපoutput ර පඑ ය

ඒතපඅපටපඅලයප( buckey roberts ) කයපමැදටපහව ැ කපවහ ලපොම stringපොද පඑ තප රන ප මපඅපප

ොම දප රනොනප

a b කයපtype රමපඒ පශරයනොනප ෑපොනදප

එොශ මපab කයපtype රම

( lsquo buckey lsquorobertsrsquo )

ඒතපඅපපබාොද ොර තතපව පoutput එ පො ොලයපොම

ශරපකයන මපඇත ටමපොම කදපොලන පඕ පකය

a = ldquo buckey rdquo ( හව ැ කපවහ ලපඒ පශදන ප)

දැනපබම

a +b

lsquo buckey roberts lsquo

ලැපොඩපවාරථම යපොනදපපොමො නපඉොග පගන පොදයකපකොය ලාපොම කදපදන ලද a +b කයරලශමප

Python ලලනපඑ තප ර ලාපa ශා bපstring ොද ටපඅදාපවකණප( characters )පශරපඅපපa = ldquo buckey ldquoප

කයපඅනකමටපහව ැ කපකබබ ඒො නපඅපටපොතොරනොන එ හව ැ කප(space) Pythonපලලනප

character එ කපවදශටපව ලාපකයයපමමපහ ලාපමමපකයරපොේපඔයාටපොතරණාපකයා

අපපොමපඉොග පගතොතපstring ලපමල පඅඩ ාමපපඉකනපpython ලලනපඉවවරශටපයේදපොමපඅපටපstrings

ොග ඩාකපලැදගතපොල ලාප

21

21

7 More on Stringප(පලදනප ලදරටතප)

Stringපලලනප රන පරලලනප ලතපොේලඛපට කපකයපොදන යපොමපයනොනප

num = 18

අපප num = 18පවදශට Variableපඑ කපශදම

num + 16

34

ොමපවදශටපඅොේපපVariableපඑ පදාවචචප රපොඛසොයනමපඅපටපඑ තප රන පරලලන

print ldquo BUckey id ldquo + num කයපොදම

මටපඅලය පපBUckey 18 පකයපprint ොලන ය

ඒතපලැොඩපශරයනොනප ෑපලොේපොම ද stringපශාපnumbers එ තප රන පබැරපනවා

ප

අපපඒ ටපවවදමකපොශ යමප

num = str ( 18 ) කයපොදමප

ොමො දප රනොනප18 කයපකොයනොනපඇත ටමපnumber එ කපො ොලයපඒ ප string එ කපකයප

Python ලටපොතරමප ර පඑ ය

ඇත ටමපකොල තප18 string එ කපවදශටපදරලරථම යපොල ලාපපොම str ( ) functionපඑ පඇතටපදාරලමප

දැනපබම

print ldquo buckey is ldquo + num

buckey is 18

ශරපොමපවදයටයපඅප numbersපstring ලටපදරලරථම යප රපගනොනපොම පදාවචචප රන පරලලන user

ොගනපinput එ කපගන ො ටපuser ොේපinput එ පstring එ කමපොලාපඑ පවදශට

22

22

අපපvariable එ කපශදමපදැන

num 2 = 32

print ldquo my mom is ldquo + num2

අපපදන ලාපොමොශමප රන පබෑපකයා

ඒතපstr දාවචචප රනොනප ැකලපබැරදපොමපලැොඩප රන පපඇත ටමපරලලනපඒපලැොඩප රනොනපොමොශමය

ඔයාොේපkey board එොකපblack text කය keyපඑ පදන ලදපපදන ැත මපදැ ගන ප(පඒ ප මයපTab keyප

එ ටපශරයටමපඋඩනපකොය පkey එ පොදනොමනපඇත ටමපඋඩපො මාලකපලොේප මය)

දැනපඅශන ප print ldquo my mom is ldquo + ` num 2 ` කය පඑොකප` num 2 ` ොදදවටපොමප` ( black text ) ොද කප

දාන පදැන Enter රපබන ප

my mom is 32

ඒපවදශටයපnum එ කයපstring එ කයපොඛසොයනමපඑ තප රනොනප

ලපොදයකපකොය ලාප

පrepr ( ) පොමන පොමපfunction එ පපොම පශාතදසනම str ( )පපfunction එ පලොේමය

ඉකන str ( )පොලනලටපඅපටපඕො මපrepr ( )පපfunction එ පභාව ාප රන පරලලන

23

23

8 RAW Inputප(ලදනපපzwjරදා යප)

Raw_input( ) ශාපන මමපinput ( ) ය function ලපොල වපමමප ලනප ාප ා

ඒතපඒපගැ ප ලතපොශ දනපමමපකයපොදන ම

මමපපදැනපඉනොන Python windowපඑොකපොමොශමපtypeප රම

buck= input(ldquoEnter name rdquo)

print buck

දැනපොම පrun රපබම

අශ ප මටපbukeyපඅපපකයපොදම

Enter name bucky

ොම කදපපzwjරොනපපොම ය පඅපපලච යක inputපඑ ටපදන ාපපඒතපඒ පstring වදශටපPython ලටපදන ප

ැකපනවාපPython ලලනපො ලනමපPrint රන පොදනොනප ෑපඒ ප

ඒ ටපවවදමප මය raw_input ( )

buck = raw_input (ldquoEnter namerdquo)

print buck

ොමො දපොලනොනපuser ොගපinput එ පstring එ කපවදශටපදරලරථම යපොල පඑ යපදැනපrun රප

බැලොල තපපදැනපලැොඩපශරප

24

24

9 Sequences and lists (පඅනකzwjරමපවශපැයවත )

දැනපමමපlistපඑ කපශදපොදනලන මපඉවොවඛාමපඅපපශද listපඑොකප මපලයන පඕොන

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

ඊටපදවොවේපො ටපලරශනපොය දාපඒොකපඇතොඛ listපඑ ටපඅදාපඅලයලපට පලයන පඕොන

(පmom dad bro කය පඒලාපනවාපඅනලාරයොයනමපඋඩො මාපොය දන ප)ප

දැන Enterපඑ පඔබරලශම computerපඑොකපmemory එොකපො ොශශරපsave ොල ලාපොමපlist එ ඒ ප

පzwjර යකපො ොලය

ශරපපමමපොම listපඑ පගැ පොදනලන ම

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

0 1 2 3 4

ොමොකපකොය පඅලයලපගත ශමපශයමපඅලයලයකටම අදා ( index number ) අංකයේපකොය ලාපඉකන

computerපඑො නපදෂොලනපඅලයලයපlsquo 0 rsquoපකයයප මප රනොන ඊටපදවොවේපඒලාප1 2 3 පපල පොවප

පලොලටපවකණපොල ලාප

දැනපඅපපබැලොල තප

family [ 3 ]

lsquo sis lsquo

ොශ දටපම පකයාගන පමඛපඅලයලයප0පකයයපශදනලනොනප ඒපනවයප family [ 3 ] කයපtype රරලශමප

lsquosis lsquoකයපආොේ

අපපහ මපොග ඩකපදගපlist එ කපකොය ලාපඅපටපඅලයයපොමොකපඅලයලයක outputප රගන පඑ ො ටප

ොග ඩකප රදරයොනපඅලයලපමපඉදපඒොක index numberපඑ පගණනප රප රපොශ යන පඉකනපඒ ටප

ොඛසපකzwjරමයකපකොය ලා

ඒ ප මයපඅනකමපඉදපමටපගණනපකරම

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

-5 -4 -3 -2 -1

ඉකනපඅනකමපඅලයලයප- 1 කයයපඅපපගනොනපඉවොවඛප මප0පනපදටනපගතොතපඇයපොමො නප-0පනපදටනප

ගන පබැරදපපො ොශ මටලතපබැපප-0පකලතප0පකලතපබනදලපබනදලමප මය

ඉකනපපබලටප-1 -2 -3 පකයපඅපටපඅනකොමපඉදපමටපඅලයලපට ප මප රන පරලලනප

උදාශරණයකපගතො තප

family [ -2 ]

lsquo sis rsquo කයපඅපටපoutput එ පඑ ලා

25

25

වාරාංයකපවදශටපගතො තප

list එ පඅලයලපකzwjරමපපොද ටප මප රන පරලලන

1 මපසටපඅගටප(0 1 2 3 ප)

2 අගපසටපමටප( helliphellip -3 -2 -1 )

ලපොදයකපකොය ලාපlist ව රකපො ොමයපstring එ පකොය පඅගයනපඋ තපොමොශමප මප රන පරලලන

ඒ ප රනො පොමොශමය

lsquo bucky lsquo 3 +

lsquo k lsquo

26

26

10 Slicing ( ො ටවපකරම )

ොම කදපSlicingපකයනොනපපlist ොශෝපොල යමපොදය පඑහපඅලයලපො ටවකපොලනප රපගන පඑ ටප මය

Slicingපකයනොන

example = [ 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ] ොමොශමපlist එ කපගැ පහ ම

අපටපොමපlist එො නපො ටවකප ඩපගන පඹ ප මප රන පකොයනො පොම ය

example[48]

[ 4 5 6 7 ]

ඉවොවඛාමපlistපඑොකප මපදාන පඹ

ඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොඛපමලනම list එමේ කඩ ගනන අලය අලයලමේ index එක දාන පඹ පඊටප

දවොවේපකඩ අලවන කරනන ඹන අලයලයටපපර අලයලමේ indexපඑක දාන පඹ පඒපගැ පොශ දටපම ප

කයාගන

ලපඑ කපබම

example [ 49]

[45678]

example [ 4 10 ]

[456789]

Slicing ර පඑ පකzwjරමයකප මයපොමප

ලතපකzwjරමයකපකොය ලා

අපටපපටදවටපගණනප රන තපරලලන ොග ඩකපදගපlistඑ කප මපකොයනොනපපොමපකzwjරමයපොග ඩකපොඛසය

example [-5 -1 ]

[ 5678 ] example = [ 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ]

පපපපප-10 -9 -8 -7 -6ප-5 -4 -3 -2 -1

මටපදැනපඅලයයප5පඉදනපඉතරපඅලයලපසයඛමපගන

example [ -5 0 ]

[ ]

ඇයපොමපවදශටපආොේප

පමමප ලනපදාඩොමපකයපදන පවදශටපප-ප0පකයපඑ කප ෑ

ප0පකයනොනප0පලමප මයපඒපනවයපොමොශමපවොන

ඒතපමටපඅලයපlistඑොකපකොය ප9පතපඑ පවදශටප ඩපගන

example [ -5 ]

ොමපවදශටපොදලනලපහව ැ කපකයන පපඒොකපොතරමප මයප-5පඉදපකොය පඔකො මපඅලයලපට පඑලයටප

ගන පකය පඑ ය

[ 56789 ]

27

27

example [ 7 ]

[ 0123456 ]

පොම තපඒපලොේමයපindex එ ප7 ටපඉවවරශපකොය indexපසයඛටමපඅදාපඅලයලයනපඑලයටපගන පකයයප

ොමො නපකයනොනප

ශරපොමොශමතපබම

example [ ]

කසමපindex num එ කප ැල පහවලමපදනො තපොම දපොලනොනප

[ 0123456789 ]

මලපlist එ මපආලාපොනදප

මලපlist එ මපඅපටපඑ ලැරපගන පඕො මපපොමපවදශටතපොඛසොයනමපගන පරලලන

ලපොදයකපකොය ලාපපඅපපදනොනපදරාමකන ( parameters )පොද යොනප

ඒතප ලතපො ල පදරාම යකප(3rd parameter) කොය ලාප

ො ල පදරාමකොයනපකයනොනපඅපපයමපදරාවය පඅලයලයනපඑ කනපගනේදපපකසයමපරටාල ටප

(පදර රයකන )පඅලයලයනප ඩපගන පඅලයපඉක මය

example [ 1 8 2 ]

[ 1357 ]

දැනපකයරපොේපොතොර ලාපොනදප

example [ 10 0 -2 ]

[ 9 7 5 3 1 ]

ොමපවදශටපපටදවටපවං යාපමගශැරපගන තපරලලන

ොම පොග ඩකපලට ාපොදයකප

ඉවොවඛාප රරපවදශටප රන ප මමැලයපලාොේප මපඒ මප රන පොඛසපවදශකපකොය ලාප

Example [ - 2 ]

[ 9 7 5 3 1 ]

මල listපඑ මපපටදවටප-2ප පගාොනපවං යාපමගපශැරපoutput ොල පඑ යපොමො දපඇත ටමපොලනොන

ොමලාප මයපslicing ලපමල මපොේලඛපඉකනපොමපවදශටපlist එ පකොය පඕො මපදත යකපඑලයටපගන ප

රලලනපොඛසොයනමප

28

28

11 Editing Sequences (පඅනකzwjරමයනපවෑදමප)

Sequenceපකයනොනපඇත ටමපlist strings tables ලාොේපොේපලටප මයපඉකනපSequenceපලලනප රන ප

රලලනපොද ඩපලැඩපට කපගැ පබමප

[7 4 5 ] + [ 4 6 5 ]

ඇත ටමපොම Sequenceප2කපඉකනපඑ මපජාකොේ Sequencesපඑ තප රන පප

(ප+ප)පපකණපදාවචචප ර ලා enterපඑ පඑඹොල තපඅපටපoutput එ කපඑ ලා

[ 7 4 5 4 6 5 ]

ොමො දපවොේපSequences 2කපඑ තපොලාප නපSequence එ කපඒපකයනොනප නපlist එ කපශැද පඑ ය

ලපඑ කපබම

lsquo bucky rsquo + lsquo roberts lsquo

lsquo buckyroberts lsquo

දැනපඅපපlist එ කයපstring එ කයපඑ තප රමප

4 5 6 + + lsquo bucky lsquo

අපටපොමපොද පඑ තප රන පොදනොනප ෑපොනදප

ඇයපදන ලදපඑොශමපොලනොන

ොමො දපොමොශමපඑ තප රන පරලලනපොලනොනපඑ මපජාකොේපSequencesපව රයපඒ පොශ දටපම ප

කයාගන ප

අපපදැනපබමපSequenceපගණපකරමපගැ

lsquo bucky lsquo 10

bucky ාප10පක ආලාපොනදප

ඉකනපොමො දපවොනපbucky කය පඑ ප10 ල ාලකප ැල ප ැල පපටදතපවමය

21 10

210

ඇත ටමපොමපගණපකරමප මපොශ දටපව ාපඒතපමමපබාොද ොර තතපවොනපඒ පො ොලයපමටපඕ පවොනප

ඉවොවඛාපලාොේපbucky කය පඑ ප10පල ාලකපපටදතපව පවදශටමප21පතප10පල ාලකපපටදතප රන ය

ප

29

29

ඇත ටමපඑොශමප රනො පො ොශ මදප

[ 21 ] 10

ලැොඩපශරපොනදප

ඉකනපොමපකzwjරොමපොග ඩකපලට ලාපකයපඔයාටපොතොර ලාපඇක

ශරපමමපදැනපඅලතපොදයකපකයපොදන යපයනොනප

name = lsquo roast beef lsquo

ොමොශමපඅපපtype රම

lsquo z rsquo in name

False

ොමොකපin කය පඑ Pythonපලපbuild in keyword එ කපlsquo z lsquo in name

ලලනපඇත ටමප රනොනපz අකරපnameපඑ පතපකොය ලාදපකයප

දරකාප රපොද පඑ යොමපවදශාපවොේපව in කය build in keyword ප

එ පදාවචචපොල ලා

lsquo r lsquo in name

True

ොමොශමපොලන පොශේතලපname = lsquo roast beef lsquo එ පතප r අකරපකොය පනවය

අපපොද ඩ listපඑ කපශදම

family = lsquo mom rsquo lsquo dad lsquo lsquo bro lsquo +

lsquo sis lsquo in family

False පප

lsquomomrsquo in family

True

අලයලය (element) in අනකzwjරමය (Sequence)

ඔයාටපඒප රණප ලතප ශවරපොලන පඇකපදැනොමපවදශටපඅපටපඕ මපඅනකzwjරමය (Sequence)ප

අලයල(elements)පදරකාප රපබන පරලලන

30

30

12 MoreපListපFunctionsප(ැයවතපආශzwjර පශzwjර ප ලදරටත)

අපපlist එ කපශදම

numbers = [8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපදැනපඕ පපොමපlist එොකපඅලයලයනපකයකපව රපකොය ලදපකයපගණනප රපබන ප

න මටපගණනප රපබම

7කපකොය ලාපොනදපප

ොමපlist එොක මපඅලයලයනපට පගණනප රන පඑචචරමපඅමාරප ෑපඒතපො කපදගපlist එ කපකබොණ තප

එොශමපඅපටප රපොේ ලොනප

ඉකනපලැඩයපදගනොනප ැකලපඅලයලයනපකයකපකොය ලදපකයපගන පොඛසපකzwjරමයකපකොය ලාප

ඉවොවඛාමපොම යප රනොනප

len කය functionපඑ පtype රපලරශනපඇතොඛපlist එොකප මපදාන පඕොන

len (numbers)

7

ශරපඅලයලපගාණපආලාපොනද

ශරපොමපලොේපවරපfunctionපට කපගැ පමම දැනපකයන ම

max (numbers)

165

ොමො දපැොබනොනපlist එොකපකොය පලැඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයය

min (numbers)

1

ොමො දපොලනොනපlist එොකපකොය පඅඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයපඅපටපොද පඑ යප

ලතපfunction එ කපගැ ප ාප ො තප

list ( )

ොමො දප රනොනපstring එ පඅලයලයනපlist එ ටපොල පොල මපදරලරථම යප රපදමය

list( lsquo bucky rsquo )

lsquobrsquo lsquo u rsquo lsquo c lsquo lsquo k lsquo lsquo y lsquo +

numbers කයපtype රම

එ ො ටපඅොේපlist එ පඅපටපැොබ ලා

[ 8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපොමොකපකොය පඅලයලයනපොල වප රගන පඕ පොල ලා

31

31

අපපඒ පො ොශ මදප රනොන

numbers[ 3 ] = 77

ොමොකපොතරමප මයපප

index එ ප3 ල පඅලයලයපොලනලට 77පආොේප රන පකය පඑ ය

ඉකනපදැනපEnter එ පඔබාපබම

ොම ලතපවොනප ෑපොනදපපඇත ටමපොදයකපව ාපකොල තපශරප

දැනපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පආොේපොලයපකොයනොන

ඒ පදරකාප රපබමපඅප

අප numbers කයපtype රපlist එ පබම

[ 8 1 4 77 28 165 7 ]

ශරපොනදපපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පලැට

අලයලයනපම න තපරලලනපොමපවදශටමප

ඉවොවඛාමපdel keyword එ පtype රපlist එ පවමගපඅලයලොේපindex එ පොදන

ොමන පොමපවදශට

del numbers (3)

ශරපදැනපමැකයපකොයනොන

ශරයටමප ශවරප රගන පlist එ පඅරනමපබමපපප

numbers

[ 8 1 4 28 165 7 ]

77පමැකපොනදප

ශරපඅපපඉොග පගත ාපප

අලතපfunction ට කපඒලාොගමපඅලතපලැඩප ෑලපට කපොමප ාකපමමපකයපදන පඒලාොයනප

ොශ දපprogramme එ කපඔයාටමපශදන පරලලනපකයපමටපහො ලාපප

ඹයාටපන රමපකොය පවරපගැටලලකපොමලාොයනපොඛසොයනමපවවදගන පරලලන

Python ලලනපඑ පදාරටමපගැටලලපගැ පහ ාගන පඅමාරයපලොේප මපඉවොවඛාමප

Algorithm එ කපශදන පප

ඊටපදවොවේපflow chart එ තපශදාපගන ප

ඊටපදවොවේපpseudo code එ කතපඕො මපලයාොග පpython language එො නපprogramme එ පලයන ප

දටනපගන

Algorithm =gt Flow chart =gt Pseudo code =gt Programme language

32

32

13 SlicingපListsප(ැයවතපො ටවපකරම)

Slicing ගැ පඔයාපදැ ටමතපොග ඩකපොේලඛපදන ලොනපSlicingපආශzwjර ප ලතපඅලතපොේලඛපට කපඔයාටප

කයපොදන යපමමපොමපයනොන

ලච ය පකොය පඅකරපlist එ පඅලයලප රනොනපොමොශමය

example = list (lsquo easyhoss lsquo)

ොමොශමපtype රපEnter එ පඔබරලශමපlistපඑ කපශැොද ලා

ශරපදැනපඅොේපlist එ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo lsquosrsquo +

ශරපඅපපදැනපොමපlist එ ටපඅලතපොේලඛපට කපඑ තප රම

example 4 + = list ( lsquo baby lsquo )

ොමො නපඇත ටමපකයනොන

පindex එ ප4පල පඅලයලයතපඇතලලපඉනපඑශාටපකොය පඅලයලපට පම පඒපොලනලට lsquo baby rsquo ය පලච යප

අදාපඅලයලපට ටපආොේප රන පකයය

ඒ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquobrsquo lsquoarsquo lsquobrsquo lsquoyrsquo +

ලතපවදශ ටපඒපගැ පබම

example 4 + = list ( lsquorace carsrsquo)

ශරපඒපගැ පඔයාටපොතොරන පඇක

ලපොග ඩකපලැදගතපොදයකපකොය ලාපකයපොදන

ොම යපදැනපඹයපlist එ පඅලයලප2පකපමැදටපඅපටපඅලතපඅලයලයකපදාගන පරලලනද

ඒපගැ පදැනපබමප

අපපඅලතපlistපඑ කපශදමපලැොඩපදටනගම

example = [ 7 8 9 ]

ශරපlistපඑ පශැද ො පදැන

33

33

example = [ 7 8 9 ]

0 1 2

example[11] = [ 3 3 3 ]

ොමො නපොල පොේපමමපකයන මපඔයාටපම පඇකොනපඅලයලපලපපindexපප මප ර පශැටපගැ

(0123)පඉකනපොමො නපකයනොනපindex number =ප1ොල පඅලයලයපඟටපයන පඊටපදවොවේපආොයතප

index number = 1ොල ප ැ ටපයන පශරයටමපඑ ටප[ 3 3 3 ] ද බාන පකයයප

ඇත ටමඕො නපකයනොනප78 පඅ රටප(එ ප0පශාප1පල පඅලයලපඅ රට)ප[ 3 3 3 ] පදාන පකයය

දැනපlistපඑ පcheckප රපබමපoutputපඑ පගැ

[ 7 3 3 3 8 9 ]

0 1 2 3 4 5

මමපකේලපොේපශරපොනද

ලපොද ඩපොදයකපමමපඔයාටපකයපොදන ම

example[15] = [ ]ප

ොමොශමප ොෂ තපොම දපොලනොන

ඔයාටපම පඇකප

example[15] ප

ොමො දපොදලනලපවඳශනප ර පindexපඑ ප ැතලපඊටපොදරපඅලයලපට පගන පඑ පගැ

පlistපඑ පcheckප රමපබම

[ 7 9 ]ප

මමපහ ලපඒ පඔයාටපොතොරන පඇක

ඉකනපොමපවදශටපlistපඑ පකොය පඅලයලපම න පඅපටපරලලන

34

34

14 Intro to Methods (රතනපවදශාපපzwjරවයයප)

Pythonපලපශැටයටපmethodsපකයනොනපඑක රාපවදශ පbuilding functionපලටමප මයපඉකනපොමලාපලලනප

ලැඩගන පශැටයපමමපදැනපකයපොදන පයනො

ඉවොවඛාමපොද ඩපlistපඑ කපශදම

face = [ 21 18 30 ]

ොමපlistපඑොකපඅගටපඅලතපඅගයකපඑ තප රන පොග ඩකමපොඛසපකzwjරමයකපකොය ලපඒ ටපදාවචචපොලනො ප

appendපකය පmethodපඑ ය

ඒ පොමපවදශටපදාවචචප රන පරලලන

ඉවොවඛාමපඅොේපlistපඑොකප(object)ප මපලයන පඕ පඊටපදවොවපක ක(dot)පකයපඅදාපmethodපඑ ප

දාවචචප රන පරලලන

faceappend(45)

face

[ 21 18 30 45 ]

අදටපඕ පොේපොඛසොයනමපඋ ාපොනද

ඉකනපොමපmethodsපදාවචචප රේදපවාමා යපලරශනපඅනලාරොයනමපදාවචචප රන පම ොනපfaceappend

එ පඅගටප45පොය දන පඅපපදාවචචප ොඛපවාමා යපලරශනපඉකනපඒපොේපගැ පොශ ඳටපම පකයාගන

ලතපොග ඩකපලැදගතපොල පmethodපඑ කපගැ යපමමපඊෂඟටපකයන පයනොන

ඒ ටපොද ඩපlistපඑ කපශදම

apples = lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

listපඑ පcheckප රතපබම

apples

lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

ශරපබමපදැන

applescount(lsquoapplesrsquo)

2

ඇයප2පආොේපඒ පොලනො පොමොශමයපcountපඑො නප රනොනපඅපපොද පලචො පොමපlistපඑොකපකපදාරකප

කොය ලදපකයපොශ යපොද පඑ යපඉකනපඋඩපකොය පවධzwjා යපකzwjරයාතම ප රරපගමනපොමයාපlistපඑොකපමප

ඉදනපබ ලපඅපපදන පලච යටපගැොද පලච යකපකොය ලදපකයපඔොශ මපගණනප රොග පය ො ටප

ොමයාටපඅහොල ලපapplesපකයපොදල ාල පවඳශනපොලාපකොය ලපකයපඉකනපඑයාපoutputපඑ ප2පකයප

අපටපොදනල ල

අපපදැනපlistපඑොකප ැකපලච යකපදාපබම

applescount(lsquobowrsquo)

0

උත ොරපශරපොනද

35

35

ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපඔයාටපකයපොදන ම

one = [ 1 2 3] two = [ 4 5 6 ]

මමපlistපොද කපශදාගත

oneextend(two)

ොමො නපඇත ටමප රනො පවහදවමකපොමො දපොලනො පoneපකය පlistපඑොකපඅගටපtwoපකය පlistපඑ ප

එ තපකරමයපොමහදපoneපකය පlistපඑ පවහදවමකපොල ලපොමො දපපzwjරධzwjා පොලනොනපoneපකය පlistපඑ ය

අපපදැනපone listපඑ පcheckප රපබම

one

[ 1 2 3 4 5 6 ]

වාරාංයකපවදශටපගතො ත

objectmethod(argument)

ලවතලකzwjරමය( ර ය)

ොමපවදශටපවාධzwjාරණපලශයකනපොදන න පරලලනපmethodsපදාවචචප ර පශැට

ඉදරයටතප ලතපඅලතපmethodsපට කපකයපොදන මපඉකනපොමපmethodsපලලනපොඛසොයනමපොග ඩකප

ාරයකමලපprogrammesපශදාගන පඅදටපඋදේපොල ල

36

36

15 More Methods (පරතනප ලදරටතප)

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපindexපකය පmethodපඑ පගැ

say = lsquoheyrsquo lsquohowrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ශරපඅපපlistඑ කතපශැදලා

දැනපොමොශමපtypeප රම

sayindex(lsquobrownrsquo)

2

ොමො දපොල පොේපඔයාටපදැ ටමතපොතොර ලපඇක

අදාපඅලයලොේප මපදරශමපindexපඑ පොඛසොයනමපඅපටපොශ යපොද ල

sayinsert( 2 rsquohossrsquo )

ොමො දප රනොනපඅපපොද පindexපඑ ටපඅපපොද පඅලයලයපදා පඑ යපඑ ො ටපඉවොවඛාපඒපindexපඑොකප

කබණපඅලයලයටපොම දපොලනො

ඒපගැ පlistපඑ පcheckප රමපබම

say

lsquoheyrsquo lsquonowrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොතොරන පඇකොනපඑ නනපඑශාපකොය පඅලයලපඔකො මපඑ ටපඑ කපපටදවටපය ල

දැනපඅපපබමපlistපඑ පඅලයලපඉලතප රන පකොය පmethodsප2කපගැ

saypop(1)

lsquonowrsquo

say

lsquoheyrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොමො දප රනොනපඅදටපඕ පindexපඑ පදරශමපඒපindexපඑ ටපඅදාපඅලයලයපoutputප ර පගමන listප

එො නපඒපඅලයලයපඉලතපකරමක

sayremove( lsquobrownrsquo )

ොම පට කපොල වපොමො දපඅදටපඉලතප රන පඅදාපඅලයලයපවඳශනප රරශමපඒපඅලයලයපlistපඑො නප

ඉලතප ර ලපබැරපොලාලතපඅපපවඳශනප ර පඅලයලයපකහදපල ාල පlistපඑොකපකබොණ තපොම කපොලයදප

එ ො ටපොලනොනපමලනමපශමබපොල පඅලයලයපඉලතප ර පඑ ය

sayreverse()

ොමපmethodපඑො නප රනොනපඅොේපමලපlistපඑ මප පටපශරලපොද පඑ යපපඒපකයනොනපඅගපඉදපමටප

අලයලපට පොදෂගැවවමය

37

37

16 Sort and tuples (ොදෂගැවවමපවශපටදඛවප)

ඉවොවඛාමපබමපොදෂගැවවමපගැ

අපපදැනපවං යාපදාරපොද ඩපlist එ කපශදම

new = [ 32 54 22 7 98 1 ]

new

[ 32 54 22 7 98 1 ]

ශරපදැනපlistපඑ කපශදාගත ො

දැනපsortපකය පmethodපඑ පදාවචචප රන පරලලනපොමො දපsort()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපොම ලතප

දාන පඑදා

ශරපදැනපsortප රරශම listපඑ පආොරෝශ පපබොලෂටපවැ ොව ල

new

[ 1 7 22 32 54 98 ]පශරපොනද

ඒලාොගමපඅපටපරලලනපstringපවතපොදෂගවලන පඒ ප රනො මපොමොශමයපඉවවඛපකzwjරොමටපලඩාපට කප

ොල ව

sorted()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපඅපටපඅලයපstringපඑ පලයන පඕ

ඉන පමමප රපොදනලන ම

sorted( lsquoEasyhossrsquo )

lsquoErsquo lsquoarsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo rsquosrsquo rsquoyrsquo+

දැනපොම පඅ ාරාදපපබොලෂටය (Alphabetical Order)පවැ සයපකොයනොනපPythonපලපශැටයටපඅ ාරාදප

පබොලෂටපව වන පඉවොවඛාමපගනො පCapitalපඅකරපඒපනවයපlsquo E rsquoපඉවවරශටමපඇවතපකොයනො පඊටප

දවොවේපපබොලෂටපSimpleපඅකරපොදෂගැවසපකොය ලපඔයාටපොේ ලපඇක

මමපදැනපmethodsපලලනපට කපඅයනපොලාපtuplesපගැ පකයපොදන මපඔයාට

ඉවොවඛාමපtupleපඑ කපොදන ාමපඉන මො

න මමප 41423254පකයපIDLE එොකපEnterප ොර තපඅපටපtupleපඑ කපැොබ ල

tupleපලලනපො කපලැඩ ෑලපදාන පබෑ listපලදපලොේ

ඇත ටමපකේොල තපොමො පකය පඅලයලපආයපොල වප රන පඅලතප රන පඅයනප රන පොම ලතමප

රගන පොදනො ප ැ

රන පරලලනපඑ මපොදයය

ඒො පකොය පඅලයලයනපඑබයටපoutputප රගැනමපදමණය

ඉන පඒ පොදන ම

bucky = ( 32 32 43 54 )

38

38

bucky

( 32 32 43 54 )

ශරපොම පtupleපඑ ක

දැනපොමො පඅගයනපඑබයටපඅරනපොදනලන ම

bucky[2]

43

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපtupleපගැ

ොශ දටපම පකයාගන පtupleපලලනප රන පරලලනපඅගයනපඑබයටපගැනමපදමණය

ඉකනපඅනකමටපවාරාංයකපවදශටපගතො තපොදෂගැවවම(sort)පඅදටපොග ඩකපලට පොදයකපprogrammesප

ලය පො ට

ඒලාොගමපඅපපදන ල listපඑ පඅලයලපලාොගමපstingපඑ පඅලයලදපොඛසොයනමපොදෂගැවවමටපශැකපබල

39

39

17 Stings and Stuff ( ලදනපආශzwjර පොමලම)

Stingsපලටපඅදාපඅලතපආ රණයපොේලඛපට කපමමපදැනපකයපොදන ම

ොම පදශාපොද ඩඩකපබන

bucky= ldquo Hey there bucky hows your head rdquo

ොමො පකය පbuckyපheadපකය පලච පඅපටපඑ පඑ පොලාලටපකණ ලපොල වප රගන පඕ පලොේපකයප

හ න ො

ඒතපඇත ටපඅපපො ොශ මදපඒ ප රනො

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

sපොම ේදපොමපඇත ටමපොම පමාරමපවව පොදයකපඒො පsපලලනපකයොලනො පStringපකයයපප

කයොලනොනපොම පවදොශපdataපඑ කදපයන ය

ඇත ටමපකේොල තපsපකයනොනපStringපවහ පවචයයකප(String variable)පපඒපකයනොනපොල වප රන ප

රලලනපොශෝපොල වපොල පොදයක

ඉකනපbucky Stringපඑො යපඕො යපඇකපවමබනධzwjයපොම කද

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

අපටපදැනපඕ පොද ඩපඅගයන(ලච )ප2කපමමපදැනපඒප2 තපෑවකප ර ලා

varb = ( lsquobettyrsquo lsquofootrsquo )ප

ශරපඅදටපදැනපකොය ල Stringපඑ කපඅගයන(ලච )ප2කපවහ

දැනපමමපොදනලන ම

buckyපශාපvarbපකය පොදොකපවව පවමබනධzwj ාලයක

ඒ ප රනොනපොමොශමය

print buckyvarb

ොමො පොතරමප මයපvarbපකය පඑො නපඅගයනපඅරග පbuckyපකය පඑොකපපවහ ප ැනපලටපඑමප

අගයනපආොේප රන පකයය

දැනපEnterපඑ පඔබපබැලොල තපඔයාටපඒ පොතොරය

Hey there betty hows your foot

ඉකනපොමලාොගම

varc = ( lsquotunarsquo rsquofinrsquo )

print buckyvarc

Hey there tuna hows your fin

ඉකනපොමපකzwjරොමපදාවචචප රපඅපටපරලලනපඅමතපවදොශපprogrammesපලයන

උදාශරණයකපවදශටපඑොක පරේගයනපඅම න පඅදටපොල වපවදොශපලච පsetප රපඒපොග ඛනලපරදමප

රන පරලලන

දැනපමමපකයපොදන මපfindපකය පmethodපඑ පගැ

40

40

example = rdquo Hey now Bessie nice chops rdquo

අපපහ මපඅපටපඕ පොල ලපොමො පකොය පලච යකපශරයටමපකොය පවථමා යපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

examplefind(lsquobessiersquo)

8

අපටප8පකයපආලොනදපඒො පඇත මපොතරමපොම කද

ඒො නපකයනො පොම යපොමපStringපඑොකපකොලනප ැ ද (කම පindexපඑ ද)ප

bessieපකය පලචො ප( lsquobrsquoපඅකරපවඳශනප ැ ) දටනපගනො පකයය

lsquoHey now bessie nice chopsrsquo

0123456789helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ොශ දටපම පකයාගන පහවතයනතපඅනලාරයොයනමපොමපගණ යපකරමටපගන ල

ලපඑ කපබම

examplefind(lsquochopsrsquo)

20

ොම ටපඅනලපඅපටපහ ාගන පරලලනපlsquo c rsquoපකය පඅකරටපඅදාපindexපඑ ප20පයපකය

41

41

18 String Methods ( ලදනපආශzwjර පරක ලදරටතප)

Stringපලටපවමබනධzwjප ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපකයපොදන මපඒ පඅපපශදනලනො පjoinප

කය

Sequence = lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

Sequence

lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

ශරපදැනපStringපඑ කපශැදලපමම

ලතපොද ඩපStringපඑ කතපශදම

glue = lsquohossrsquo

ොමපොද පඅපටපඑ ටපsetප රන පඕ පඒ ප රනො පොමොශමයපඉවොවඛාමපlistපඑොකපශැමපඅලයලය මප

මැදටපදාන පඕ පලච යටපඅදාප මපලයන පඕ පඊටපදවොවේපක කපකයපjoinපකයපලයන පඊටතපදවොවේප

ලරශනපතෂපඅරපඅදාපSequenceපඑොකප මපලයන

gluejoin(sequence)

lsquoheyhosstherehossbessiehosshosshossrsquo

ලැදගත methodපඑ කපගැ පදැනපමමපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපStringපඑ කපශදම

randstr = ldquoI wish i Had No sausagerdquo

randstr

ldquoI wish i Had No sausagerdquo

මටපදැනපඅලයයපොමො පකොය පශැමපඅකරමපSimpleපඅකරපලටපදරලර යප රන ඒ පශරමපොඛසය

randstrlower()පදැනපEnterපඑ පඔබපබම

lsquoi wish i had no sausagersquo

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපොමපmethodපඑොකපකොය පලැදගත ම

ලදපොදයකපමමපකයපොදන ම

අලතපStringපඑ කපශදම

truth = lsquo I love old women rsquo

මමපො ලනමපmethodපඑ පලයපඉන ම

truthreplace(lsquowomenrsquo rsquomenrsquo)

ොමො දපඇත ටමපොලනොනපwomenපකය පලච යපොලනලටපmenපකය පලච යපආොේපවමයප

අපපඒ පcheckප රපබම

ලැොඩපශරපොනදපඉකනපොමපවදශටපයමපලච යකපොලනලටපොල තපලච යකපොඛසොයනමපආොේප රගන ප

රලලන

42

42

19 Dictionary (ලදනපො ෝ)

මමපදැනපකයපොදන පයනොනපpythonපලපකොය පDictionaryපගැ පොම කදපDictionaryපඑ කපකයනොන

ඇත ටමපොම පඅපපදන පDictionaryපඑ කපලොේමප මයපDictionaryපඑො නපඅපපලච යකපොශ ය ලප

කයමො පඒපලචො පකොය ප ැ තපශමබපව ාපඉකනපදැනපඒපලචො ටපඅදාපොතරමකපොශෝපවව රයකපඅපටප

දැ ගන පරලලන

ඉකනපpythonපලපකොය පDictionaryපතපඒපලාොගමප මයපඅපපොශ ය පලචො පලාොගපොේටපයර(key)පකයප

කය ලපඒපලච යටපඅදාපවව රයපඅගය(value)පකයපඅපපකය ල

ම පකයාගන පොදයකපකොය ලපDictionaryපලටපදාවචචපොලනොනපලකzwjර ලරශන( ldquohelliprdquo )පදටනපගේදතප

අලවනප රේදතපොමපලකzwjරපලරශනපඅපපදාවචචප ර ල

මමපඑ කපශදමපොදනලන මප

book= lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

ොමො පකොයනොනපදව පවාමාජ යනටපඅදාපොද ඩපDictionaryපඑ කපොමො පකොය පයතර(keys)ප මයප

Dad BroපMom ඒලාටපඅදාපඅගයන(values)පොලනොන Bob Joe Lisa

දැනපEnterපඑ පඑබශමපඅොේපDictionaryපඑ පRun

ොල ල

book

lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

දැනපඅපටපරලලනපඅොේපවාමා යපDictionaryපලප

කොය පලැොඩප රන පඒපකයනොනපලචො ටපඅදාප

ොතරමපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

ඉවොවඛාමපDictionaryපඑොකප මපඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොපඅදටපඅලය යතර(key)පපවඳශනප

රන පඹ

ඉන පමමපොදනලන ම

booklsquoDadrsquo+

lsquoBobrsquo

booklsquoMomrsquo+

lsquoLisarsquo

ඉකනප ලතපොදයකපකොය ලපොමපයතර(keys)පලටපඅදාපඅගයනපstringපොලන මපඹො ප ෑපඅදටපnumbersප

උ තපදාගන පරලලනපඒපගැ පකයපොදන පඅපප ලතපොද ඩපDictionaryපඑ කපශදම

ages = lsquoDadrsquo rsquo42rsquo rsquoMomrsquo rsquo87rsquo-

ageslsquoDadrsquo+

42

43

43

දැනපදැක ො පkeys ලටපඅදාපඅගයනපstring ොලන මපඅලයප ෑ

දැනපමමපකයපොදන මපDictionaryපලටපඅදාපmethodsපට ක

මමපඒ පලයමපොදනලන මප

ොම පලයන පmethodsපලය පවාමා යපආ ෘකයටමප මය[ SequenceMethod(argument) ]

bookclear()

ොමො දපොම යපොලනොනපඅපපවදශනප රපකොය පDictionaryපඑොකපසයලමපඅගයනපඉලතප රපDictionaryප

එ පහවප රපදා පඑ ය

Enter එ පඑබොල තපදැනපඒ පබාගන පරලලන

පලැොඩපශරපොනද

ලපMethodපඑ කපබම

tuna = agescopy()

ොමපො ද පඅදටපඅදාපDictionaryපඑ ක

ොල මපDictionaryපඑ කපවදශටපො පයකපගන පරලලන

අපප මප රරපDictionaryපඑ පtunaපකය පඅලතපDictionaryප

එ ටපො පපොලපකයපදැනපඔයාටපොේ ලපඇක

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපොග ඩකමපලැදගතපMethodපඑ කපගැ

ොමපMethodපඑො නපරලලනපඅදටපඅලයපDictionaryපඑ කපඇතොෂපඅපපවදශනප ර පkeyපඑ පකොය ලදප

ැේදපකයපොශ යාගන

ඒ ප රනොනපොමොශමය

tunahas_key(lsquoMomrsquo)

True

tunahas_key(lsquoApplesrsquo)

False

ඔයාටපඒපගැ දැනපොතොර ලපඇක

අදාපkeyපඑ පDictionaryපඑොකපකොය ල මපTrueපකයපoutputපොල ලප ැත මපFalseපකයපoutputප

ොල ල

ශරපඅපපDictionaryපගැ පොග ඩකපොේලඛප ාප රා ඒපලොේමපProgrammes ශදේදපොමපDictionaryපඅදටප

ොග ඩකපලැදගතපොල ල

44

44

ඊෂඟපදාඩමට

45

45

20 If Statements (if පzwjර ා )

අපපොම ාකපදරටපpythonපලපමල පොේලඛපොග ඩකපඉොග ගත පොම නනපඑශාටපමමපකයපොදන මප

කzwjරමොඛ පශද පවදශපගැ

ශරපඅපපලැොඩටපබහම

IDLEපඑො නපදැ ටපවමපඅරොග පමමපදැන ය ලපnew windowපඑ ටපNew windowපඑොකපprogrammeප

එ කපලයපඒ පRunප රන ප මපඅනලාරොයනපඒ පSaveප රන පඕ

ශරපමමපදැනපstingපඑ කපශද ල

tuna=rdquofishrdquo

If පzwjර ා පගැ පදැනපමමපඔයාටපකයපොද ලපොමො නපොග ඩකපොේලඛපොඛසොයනමපඅපටප රන පරලලන

if tuna==rdquofishrdquoොමො දපමමපවමා පකණපොද කපොය දාොග පකොය ල

ොම දපොලාපකොයනො පපරේාලේ(testing)

යමපඅගයකපදරකාපකරමටපඅප වමාන කණ මදකේපොය ද ලපඒපලාොගමපඅපොේපපzwjර ා පඅලවා යටපප

මදත(colonrdquordquo)පොය ද ලපොශ දටපම පකයාගන (ොග ඩකපලැදගත)

ොමපමලපපzwjර ාොනපොතරමප මයපlsquorsquotuna fishපටපවමා පඋො තrsquorsquoපකය පඑ යපඉකනපොමපපzwjර ා යපයටොතප

එොශමපඋො තපඅර ප රන පොම ප රන පකයපඅපටපවවධ වධානපොදන පරලලන

If tuna == lsquorsquofishrsquorsquo

Print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපEnterපඑ පඔබරශමපොමපපzwjර ා යපයටොතපඅපටපඅලයප ර පොේලඛපලයන පරලලන

ොශ දටපම පකයාගන පොදක පදාපEnterපඑ පඑබලපගමනපඑමපපzwjර ා යපයටොතප මයපඉනදසපලය ප

ොේලඛපලයොලනො (indent-පොේබලපවාමා යපඉොමනපඇතෂටපල පොවේපලයොේ)

දැනපමමපොමො පකයපකොයනොනපtuna fishපටපවමා පලනොනප මපlsquothis is a fish alrightrsquo කයපprintප

රන පකයය

දැන F5 එ පඔබපොමපprogrammeපඑ පrunප රපබමප

lsquothis is a fish alrightrsquo

46

46

ොමො පව පොේපගැ පමමප ලපදාරකපකයන ම

අදටපකොය ලපvariableපඑ කපtuna=rdquofishrdquoපකය

දැනපඅපපදරකාලකප ර ල

tuna කය පඑ පfishපටපවමා පලනො ප මපlsquothis is a fish alrightrsquoපකයපprintප රන පඑතපඒ ටපවමා ප

ැත මපොම ලතප රන පඑදා

අොේපprogrammeපඑ පමමපදැනපොද ඩඩකපොල වප ර ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපොම දපොලනො පකයපබන පොම පrunප රමපඇත ටමපොම ලතපඋොනප ෑ

ශරපif පzwjර ා පලපමල පොේපොම ප මය

අොේපදරකාලපශරප මපඅපටපඅලයපොේලඛපට කප රන පකයපවධzwjා පොදන පරලලනපඊටපදවොවේපඒපවධzwjා ප

runපොල ලාපඒතපදරකාලපලැරදප මපොම ලතපො රපඉන ල

පඒතපොම පifපපzwjර ා පලය පඑ පවදශකපව රය

47

47

21පElse and elif (Else වශ elifපඅනොක )

දැනපමමපකයපොදන මපදරකාලපලැරදප මපඅදටපඅලයපවධzwjා පශදාගන පශැටපඒ ප රනොනපelseපකය ප

අනොක ොයනපඒපගැ පදැනපබම

අොේප ලනපඋදාශරණයමප

මමපඉවවරශටපඅරොග පය ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

ශරපදැනපපොම යපොලනො ඉවොවඛාමපදෂමපපzwjර ාොනපව යප මපඑයටපඅදාපවධzwjා පට පකzwjරයාතම ප

ර ලපඒතපලැරදප මපඔේපඑ ො ටපඅපටපදැනප ලතපොතරමකපකොය ලපලැරදප මපelseපයටොතපඅපටප

රන පඅලයපොේපtypeප රයපකොයනො

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquoප

ලැොඩපශරපොනද

අපප ලතපොම නනපඉවවරශටපයමපඅපපහ මපඅපටපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඕො පකයප

දෂොලනයටපොදයකපදරකාප රපශරපගොේප ැත මප ලතපඑ කපඑොශමතප ැත මප ලපඑ කපඑොශමතප

වොනප ැත මප ලතපොදයකපඒපලොේපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඅලයප මපඅපපදාවචචප ර ලපelif

කය පඅනොක ය

ොම පශැමපොලාොලමපදානොනපifපපzwjර ා යයපelseපපzwjර ා යයපඅ රටපොලන ය elifපඒලාපඕ ප රමපඅපටප

දාන පරලලනපඅදටපඅලය ාලයනපොග ඩකපකොය ලප ම

ශරඒපගැ පබමපදැන

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

elif fish == ldquoslamonrdquo

print rdquoI hope I donrsquot get SLAMonilla poissninrdquo

elif fish == ldquotunardquo

print rdquoeasy there tuna boatrdquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

48

48

ඉකනපදැනපොමො පොල පොේපමමපවව රප රන මපඅපටපකොය ලපtuna=rdquofishrdquoපකයපvariableපඑ ක

ඉවොවඛාම if tuna == ldquobassrdquoපකය පපzwjර ා යටපය ලපඒ පලැරද

එොශ මපඊඟපපzwjර ා යටපය ලපelif fish == ldquoslamonrdquoපඒ තපලැරදපොනදපඑොශ මපඅනතපඑ ටපදන ල

elif fish == ldquotunardquoප

ආ ඒ ප මපශරපඉකනපදැනපඒ පයටොතපකොය පොේලඛපට runපොලයප

Programme එ පrunප රපබමපමමපකයරපොේදපොලනො පකය

rdquoeasy there tuna boatrdquo

ශරපඅපපහ රපොේපව ාපොනද

අපප ලතපොද ඩපොල වකප රම

පොමපProgramme එොකපtunaපකය පඑ ප

ොලනලටපtroutපකයපදාම

elif fish == ldquotroutrdquo

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquo

පොමපල ාොලදපවොනපොම යපපzwjර ා පඑකො පදරකාප රප රපබැලලපොම කලතපශරපගොයප ෑපඒපනවාප

අනකමටපelseපඑ ටපය ලපඒො පකොය පොේපrunප ර ල

අනකමටඅපටපොතොර ලපවවඳමකප ැකමපව ාමපprogramme එ පelseපයටොතපකොය පොේප රපඅයනප

ොල ල

49

49

22 Nesting Statementsප(අන-පzwjර ා )

Ifපපzwjර ා පගැ පමමප ලතපොදයකපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපොද ඩපvariablesපට කපශදාගම

thing = ldquoanimalrdquo

animal = ldquocatrdquo

ශරපIfපපzwjර ා පයටොතපඅපටප ලතපifපපzwjර ා පොය දන පරලලනපමමප රමපොදනලන ම

දැනපRunප රපබම

this is a cat

ොම දපවොනපොම ය

thingපකය පඑ පanimalපලටපවමා යපඒපනවාපඒපයටොතපඇකපවධzwjා පrunපොල ලප

එ ො ටපශමබොල ලපif animal == lsquocat rsquoකයපඑ කප

අපපශදරපොදල පvariableපඑ පදශාපබරශමපොතොර ලපොමපකය පොේපශරපකයපඒපනවාපඑමපපzwjර ා ොේපඇකප

වධzwjා පrunපොල ලපඒ යපoutputපඑ පවදශටපthis is catපකයපආොේ

අපපදැනපthing = ldquohouserdquoපකයපොල වප රප

programmeපඑ පrunප රපබම

I donrsquot know what this is

දැනපඔයාටපොතොර ල

if thing == ldquoanimalrdquoපකය පපzwjර ා යපව යපො ොේප මපඒපයටොතපඊටපදශබනපකොය පපzwjර ා පඑ නනප

එශාටපලැඩපො ර පබල

50

50

ඉකනපොමපවදශටපpythonපගැ පලයවනපමාොේපදෂමපල පගzwjරනථමයපඅලවනපොල ලපඉලරයපකේලටපොම නනපොමප

ගzwjරනථමයපඉලරපොලනො ප ැප

ොමමපගzwjරනථමොේපොදල පො ටසනපමමපඔයාටපpythonපලපකොය පොමහපවඳශනපසේධzwjාන පලටපලඩාප රමකප

ගැඹරපවපසේධzwjාන පගැ පකයපොද ලා

ඉකනපඒපොේලඛපඉොග ගන ප ලනපොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපpythonපලපමල පොේලඛපගැ ප ැල ප ැල ප

රහණොලන

ොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපකzwjරමලඛදපපබබදලපයම ාකපදැනමකපඔබපබාගතොතප මපpythonපපබබඳලපදසගයප

අොද ව(උොදෂ)පපzwjරණපදzwjරපලපවදශනපපzwjර පලලනප60පලතපඔබටපදශසොලනපනලරදපපබතරපොවවමටපඋදේප

ලනපඇ

එොවේ මපොමහපොදල පගzwjරනථමොයනපඅදපයබපශමොලමපප

ඔබටපජය

9

9

ප-පMod (ොම ඩ)

ොමපගණ ප රමයපඉ ාමතපලැදගතපඑ කපPythonපලපොමමපගණ ප රමයපකොය ලාපොමො දප ර පොේපමමප

ොදන න ම

අපප9පප4පොබදම

ොමන පඉතරප1 කපආලාපොනදපපඅපපඒ ටපමේය (Reminder)පකයපකය ලාප

ොමන පොමපොේයප මයපප - ModපලලනපඅපටපOutputපඑ පවදශටපොදනොන

8පප4පොමො පොේයප0පොනදප

ඔේප0පය

එ ො ටප875පප5පපපපපපපපපපපපපපපපපපපපපපපප

025 ශරපොනදප

වාරාංයපගතො තපපඑො නපඅපටපොදනොනපයමපවං යාලකප ලතපවං යාලකනපොබදරලශමපඉකරල පඅගයයප

(මේය)ප

දැනපඅපපබමපගණපකරමපගැ

6පප7

42

අපටප6පඒලාප3පකපඕ ප

එොශ මපප666

216

ඒතපඊටතපලැඩයපොොශසපකzwjරමයකපකොය ලාපපඒ ප රනොනපොමොශමය

83ප 53 -53

512 24414062 -625

ශරපඅපපඉොග පගත පPythonපලලනපවරපගණ රමප ර පශැට

10

10

3 Variables ( වචයයනප)

PythonපලපශැටයටපVariableපඑ කපකයනොනපඕ මපොදයක( string numbers ආද ) තාලකාලකල

තයනපත කරමේප

ො ොශ මදපඅපපVariableපඑ කපශදනොනප ඉවොවඛාමපVariableපඑොකප මපලයන පඊටපදවොවේපඑයටප

කම ටපොශෝපවමා ප රන

X = 18

ශරපොමො දපපXපකය ප මප18ටපවමා ප රපකොය ලා

දැනපEnter එ පඔබන

ශරපදැනපතාලකාලකල පරගණකමේ මතකයට පXප=පප18ටපවමා පොල ලාපදැනප18පොලනලටපඅපටපXපකය ප මප

භාව ාප රන පරලලන

Xප+පප18ප=ප33පමමපකයරපොේපශරපොනදප

X3=පප5832

Yප=පප54 ටපවමා ප රම

ශරපදැනපඅපටපVariablesප2කපකොය ලාපපොමපොද මපදාවචචප ො තප

Xප+පපYප=ප72

ොමලාපඉ ාමතපලැදගතපඅපපහ මපන රමපභාව ාපොල පොදයකපඒ පවාමාො යයනපො කපඅං යකපකයා ප

( 878පලාොේපඑ ක )පොම පන රමපtype රන පයාමපොබ රලටප ාොඛප ාවකපකරමකපඒපනවාප නපඅගය ටප

(පZ = 878 ලැනප)පවමා ප රගත ශමපඒ පොඛසොයනප ැල ප ැල පභාව ාප රන පරලලනපපVariableපලප

කොය පලැදගත මපඔයාටපඉවවරශටපබාපගන පරලලන

11

11

අපපන නපහ මපඅපපශද පprogramme එ ටපUser ොගනපInput එ කපගන පොල ලාපඒ ප රනොනප

ො ොශ මදපපඇත ටමපඒ ප රන පොමපVariablesපදාවචචප රප මයපඅපපඒපගැ පබමප

ොමො දපInputපකයපFunction එ කපභාව ාපොල ලා

g = input (ldquo rdquo) ොදදැත ටප(පප)පලරශන දාාප(පldquo ldquo )පඋඩ මකොමාපයටොතපUser ට දකනන ඕන Message එකප

අපටපලයන පරලලන

g = input (ldquoEnter number here rdquo)

දැනපEnter එ පඔබමප

දැනපUser දක පMessageපඑ පඅපටපොේ ලා

Enter number hereප

අපපදැනප43පකයාපtype රම

දැනපg = 43පටපවමා පොලයපකොයනොන

අපපදැනපබම

gප+ප32 = 75

g3 =79507

වාරාංයපබැලොල තපVariableපඑ කපඅපටපශදන පරලලනපදැනපඒපලොේමපUser ොගනපැොබ පinputපඑ කප

Variableපඑ ටපවමා ප රගන පරලලන

( F = input ( ) )

12

12

4 Modules and Functions(පොම ඩයපවශපශzwjර )

වාමා යොයනපකzwjරමමලක භාා (Programme Languages)පලටපඅනලපවථාපත Ys (Building Function)ප

කයනොනප කzwjරමමලක භාාල ලවමට ගනනා මෘදකාංගයපතමපපහටලනපැබපකzwjරමොඛ ලටපපPythonපලටතප

ොමපොදයපොද දය

54= 625

ශරපොමපලැොඩමපොොශසොයනප රන පPythonපලපFunctionපඑ කපකොය ලා

අපපො ොශ මදපFunctionපඑ කපදාවචචප රනොන

ඉවොවඛාමපFunctionපඑොකප මපලයන පඕොන

ඊටපදවොවේපParameters (පරාමතන)ප මප රන පඕ

දරාමතනපකයනොනපකම පදරාවයදපොමපඅගයනපවච යපවයපයතොත යන ය

ශරපඅපපඒපගැ පබම

කසයමපවං යාල පබයපගන පFunctionපඑ කපPythonපලපකොය ලාප

ඒ ටපකයනොනපPow ( )

ලරශනපඇතොඛපදානොනපඉවොවඛාමපඅදා වං යාලප ඊටපදවොවේපඑම වං යාල කමන බමයන ලයඩක යදපකයා පඒපකයනොනපබයප මයපොදලනයටපදානොන

Pow ( 5 4 ) = 625

abs ( )

ොමො නප රනොනපයමපවං යාල පමාදාං යපබාපදමයප ඒපකයනොනපinputපඑ පඍණපවං යාලක(ප-ප) පදනො තපOutputපඑ පඑනොනපධzwj (ප+ප)පලලන

abs (ප-18 ) = 18

abs (ප5 ) = 5

Python w=re uqyqKටප(Interface)පකොයනොනපFunctionපයමපපzwjරමාණයකපදමණයපඑමපනවාපඅපටප ලතපFunctionපඅලයප මපimport ( ආනයනය )ප රන පොල ලා

Modules(ොම ඩය)

Modules ලප මයපොමපFunctionsප ැනදතප රපකොයනොනපModule එ කපකයනොනප

ශzwjරත මගොනලේ (A set of Functions)

ශරපඒප ාලපඅම ප රපඅපපදැනපfloor ( ) කය පFunctionපඑ පව මපොමො දප රනොනපකසයමපදමයප

වං යාලකපොමහපලරශනපඇතටපදාරලශමපදමයපවං යාපට පඅයනප රපොද පඑ ය

13

13

උදා-ප1500111345 කයපදනො ත

150 ොවපඅපටපපzwjරකදා යපැොබ ලාප

floor ( 187 ) කයපදපබමපඒ පආොේප ෑපොනදපපඒ ටපොශේතලප මයපමටපඅදාපModuleපඑ පඅපපimportප

රරප ැකපඑ ය

ශරපඒ පimportප රනොනපොමොශමය

importපmath

mathපකය moduleපඑොකපගණ රමපලටපඅදාපFunctions list එ කමපකොය ලා

ශරපදැනපEnterප රන

මතපදැනතපfloor ( )පකයපtype රන පබෑප

ඒතපඒපFunctionපඑ පදාවචචප රනොනපොමපවදශටය

mathfloor ( 187 )

180

mathsqrt ( 81)

90

ඉකනපimportපFunctionපලපමටපmodule name එ පලයන පොල ලා

ඒ පලයනොනපොමන පොමපවදශටය

modulefunction

එොශමප රදරයප මප

අපටපොමලාපොම ොක ටපශරපවමා ප රගන පරලලනප

ොමන පොමපලොේ

bucky = mathsqrt

දැනපbuckyපකය ප මටපපmathsqrtපවමා ප රපකොයනොනපඒ ප

නවාපදැනපmathsqrtපොලනලටපbuckeyපදාවචචප රන පරලලනප

bucky (9)

30

ලතපඒපවදශටප රපබම

buckyප=පmathfloor

bucky (198 )

190

ශරපොනදපපඉකනපොම පොග ඩකපපපzwjරොයෝජ ලතප

14

14

5පHow to save your programmesප(කzwjරමොඛ පසරකම)

programmeපඑ කපශදපsave ර පශැටපඅපපබම

අපප ාමතපඉනොනපIDLEපඑොකපපොම ප මය PythonපලපInterface එ පIDLEපඑො තපරලලනපtypeප ර ප

ොේලඛපලපOutputපඑ පඑොලොඛමපබාගන

ඒතපොමහපකොය පගැටලලප මයපපොමොකපprogrammeපඑ කපලේලතපPythonපලලනපexit ොල ො ටපඅපපලයරප

ොවේරමප ැකපොල ලාපආොයපඅපටපඒ පබාපගන පබෑ

ඒ ටපවවදමකපකොය ලාපඅපපඒ පගැ ප ාප රම

IDLEපඑොකපඉන ල මපයන පරලලනපFile --- New Window ශරපදැනපඅපටපැොබනොනපඅලතප වලලකපපශරප

ොම නනපඅපටපඅලවරපැොබ ලාපprogrammeපඑ කපsaveප රන පඒපලොේමපඒපprogrammeපඑ පrun

රන

15

15

අපපොම windowපඑොකපොදයකපලයමප

print rdquohey now brown cowrdquo

අපපොම පදැනපsaveප රපබම

දැනපtable එ කපඑ ලාපොම පඒ ටපඔයාප ැමකපොදයකපොදන පරලලනපඒතපඅම ප රන පඑදාපfile

name එ පඅගට pyපකයපොය දන පpy කයපsave රරලශමපඒ python fileපඑ කපවදශට saveපොල ලා

16

16

ොමපwindow එොකපprogramme එ කපලයපන මම runප රන පබෑපඅනලාරයොයනම saveප රන පඕ

දැනපඅපපොම runප ර පශැටපබමප windowපඑොකපmenu එ ටපයන පපඊටපදවොවේපrun --- run module ොශෝප

ොඛසොයනම keyboardපඑොකපF5 ඔබතපprogramme එ runප රන පරලලන

දැනපොේ ලාපොනදපපIDLE එ runපව ා

දැනපඅපපොද ඩ programmeපඑ කපලයම

x = raw_input (ldquoEnter namerdquo)

print ldquoHeyrdquo+x

ොමො දපන මම inputප ැතලපraw_input කයපදාරලශමපx ටපවමා පොලනොනපවංොක යකපවදශටය

(As a string)ප(ොමපගැ පලැඩපදරටතපදසලපවා චඡාප රය)

අපපදැනපොම පන මමපrun රපබම F5පඔබන

මමපකේලපොේපශරපොනදපපSave රනොනප ැතලපProgramme එ පrun රන පොදනොනප ෑපදැනපok රන පප

17

17

Enter name

දැනපොමපවදශටපඑ ලාපපදැනප මකපදාාපබමපොම ට

Enter name = bukey දැනපEnter ඔබන

ොම පඇත ටමපොද ඩපProgramme එ ක

ඒ පො ොමයපදැනපProgrammeපඑ saveප රරප ැ ටපගොය තප

ොම පඅපටපොල Programmes පrun ර පවදශටම runප රන පරලලනප(පඒපකයනොන Ms word Adobe

PhotoshopපRun ප ර ලාපලොේම)

දැනපඅොේපProgrammeපඑ Double clickප ර runප රම

Programmeපඑ runපඋ ාපොනදප

18

18

ශරපඅපප මකපදාාපබමප

ඇත ටමපොම දපවොනප

එ පදාරටමපProgrammeපඑ Exitපව ාපොනදප

ඇයපඑොශමපකයපමමපකයපොදන මොම කදපොමපProgrammeපඑො නප රනොන

x = raw-input (ldquoEnter namerdquo)ප

ොම පrunප ර ලා

ඊටපදවොවේප

Print ldquo Hey rdquo + x

කයතපrun ර ලා

ඊටපදවොවේපොම ලතප ෑපොනදපපඉකනපProgrammeපඑ එයාොේපලැොඩප රපඉලරයපProgrammeපඑ පදැනප

කය ලාපපldquoමොේපලැොඩප රපඉලරයපමමපය ලාrdquoපඇත ටමපඒ ප මයපොම දපොලනොන

ඉකනපඅපපොම දප රනොනපොමපපzwjරො ටපඒ පශරමපොඛසපොදයක

raw-input (press ltEntergt)පකය type රම

දැනපඅපපProgrammeපඑ පrunප රමප

ශරපපzwjරො ටපවවදම පැබණාපොනදප

අනකමටපවාරාංයකපවදශටපගතො ත IDLEපඑ පොග ඩකපොශ දයපඑොශතපඅපටපProgrammeපඑ කපSave

රන ප මපFile එ කපශදන පොල ලාප( New window ) එ ටපගහනපම යපොනදපඒ ප

19

19

6 Strings (ලදන)

දැනපඅපපආොයතපIDLEපඑ ටපය ලා

IDLE එොකපtype රම

ldquo Hey nowrdquo දැන Enterපඑ පඔබන

lsquo Hey now lsquo ොම පString එ කපොම දපවංොක පකහදයකන (characters)පොම පශැදපකොයනොන

lsquo Hey now lsquo

ොමහදපේවතලපඋඩො මාප(Double codes)පප ැතලපඋඩපො මා (Single codes)පපදාවචචප ෂතපඑ මපොේප මයප

ොලනොන

ොල වකපඇතො මප ෑ

ඒතපවමශරපඅලවථමාපලදපකොයන පරලලනපපzwjර පඑ ප ැන

මමපඒපගැ පොදනලන ම

hersquos a jerk rsquo

lsquohersquo s a jerk

Python ලලනපString එ කපවදශටපයමපොදයකපශද ාගනොනපඋඩො මාලපදටනපගන ප ැ පශාපඅලවනපොල ප

ැ ය

ඉකනපේවතලපඋඩො මාපදැමොම තපඒපපzwjර පවවොද ලා

ඒතප ලතපවදශකපකොය ලාපපොම පඉ ාමතපලැදගතප

lsquo hersquos a jerk rsquo

පටපදවටපඇ ඉර [ back slash ( ) ] ොය දන පඕ පඅදටපමඟපශරන පඅලයපො මාලපඉදරොයනප

Python එො නපබ ලාප( ) ටපදවොවේපකොය පවකණපදශාපඊටපදවොවේපහ ලාපපldquoශර ොමපො මාොේප

ඇත මපොතරමපො ොලය ොමපකොයනොනපඒ පන මම print ප රන පඅලයපොදයකපව රයrdquoපකය

ඉකන lsquo hersquos a jerk rsquoපලයපEnter එබොල තපoutput එ පබාගන පරලලනපඅපට

ොමපලැොඩපඅ යාලයපල ප ැ කපබමපදැනපඅොේපstring එ ටපදවතල උඩමකොමාපඑ තප රන පඅලයප

උො තපඅපපඒ ප රනොනපො ොශ මදප

20

20

buckey said ldquo hey now ldquo to me

ldquo buckey said ldquo hey now ldquo to me ldquo

ඉකනපදැනපPython ලලනපඋඩො මාපකොය ප ැනපබ ලා

ldquo buckey said ldquo hey now ldquo to me ldquo

ශරපදටනපගේදමපේවතලපඋඩො මාපකොය ලා

ඊටපදවොවේපsaid ldquo කය ප ැනනපstring එ පඅලවනපොල ලාපොම දපඋඩො මාො පකොයනොනපඊටපදවොවේප

hey now ldquo to me ldquo ලලනප ලතපඑ කපදටනොග පපme ldquo කය ප ැනනපඉලරොල ලා

ඒතපඅපපබාොද ොර තතපඋොනපඒපොේපො ොමය

ඉකනපඅපපොම දප රනොනපොමොශමපආරලශමපලැොඩපශරමපොඛසයප

ldquo buckey said ldquo hey now ldquo to me ldquo

පටදවපඇපො මාලටපදසලපකොය පවකණපPython ලලනපො ව පනවාපඅදටපඅලය Outputපඑ ප

ැොබන පඕ පදැන

දැනපstringsපඑ තප ර පඑ පගැ පඅපපබම

a = ldquo buckey ldquo

b= ldquo roberts ldquo

a+b = lsquo buckeyroberts rsquo

a+b කයරලශමපPython ලලනප රනොනපa හපකොය පවකණපට ( characters )පb හපකොය පවකණපට ටප

එ තප රපoutput ර පඑ ය

ඒතපඅපටපඅලයප( buckey roberts ) කයපමැදටපහව ැ කපවහ ලපොම stringපොද පඑ තප රන ප මපඅපප

ොම දප රනොනප

a b කයපtype රමපඒ පශරයනොනප ෑපොනදප

එොශ මපab කයපtype රම

( lsquo buckey lsquorobertsrsquo )

ඒතපඅපපබාොද ොර තතපව පoutput එ පො ොලයපොම

ශරපකයන මපඇත ටමපොම කදපොලන පඕ පකය

a = ldquo buckey rdquo ( හව ැ කපවහ ලපඒ පශදන ප)

දැනපබම

a +b

lsquo buckey roberts lsquo

ලැපොඩපවාරථම යපොනදපපොමො නපඉොග පගන පොදයකපකොය ලාපොම කදපදන ලද a +b කයරලශමප

Python ලලනපඑ තප ර ලාපa ශා bපstring ොද ටපඅදාපවකණප( characters )පශරපඅපපa = ldquo buckey ldquoප

කයපඅනකමටපහව ැ කපකබබ ඒො නපඅපටපොතොරනොන එ හව ැ කප(space) Pythonපලලනප

character එ කපවදශටපව ලාපකයයපමමපහ ලාපමමපකයරපොේපඔයාටපොතරණාපකයා

අපපොමපඉොග පගතොතපstring ලපමල පඅඩ ාමපපඉකනපpython ලලනපඉවවරශටපයේදපොමපඅපටපstrings

ොග ඩාකපලැදගතපොල ලාප

21

21

7 More on Stringප(පලදනප ලදරටතප)

Stringපලලනප රන පරලලනප ලතපොේලඛපට කපකයපොදන යපොමපයනොනප

num = 18

අපප num = 18පවදශට Variableපඑ කපශදම

num + 16

34

ොමපවදශටපඅොේපපVariableපඑ පදාවචචප රපොඛසොයනමපඅපටපඑ තප රන පරලලන

print ldquo BUckey id ldquo + num කයපොදම

මටපඅලය පපBUckey 18 පකයපprint ොලන ය

ඒතපලැොඩපශරයනොනප ෑපලොේපොම ද stringපශාපnumbers එ තප රන පබැරපනවා

ප

අපපඒ ටපවවදමකපොශ යමප

num = str ( 18 ) කයපොදමප

ොමො දප රනොනප18 කයපකොයනොනපඇත ටමපnumber එ කපො ොලයපඒ ප string එ කපකයප

Python ලටපොතරමප ර පඑ ය

ඇත ටමපකොල තප18 string එ කපවදශටපදරලරථම යපොල ලාපපොම str ( ) functionපඑ පඇතටපදාරලමප

දැනපබම

print ldquo buckey is ldquo + num

buckey is 18

ශරපොමපවදයටයපඅප numbersපstring ලටපදරලරථම යප රපගනොනපොම පදාවචචප රන පරලලන user

ොගනපinput එ කපගන ො ටපuser ොේපinput එ පstring එ කමපොලාපඑ පවදශට

22

22

අපපvariable එ කපශදමපදැන

num 2 = 32

print ldquo my mom is ldquo + num2

අපපදන ලාපොමොශමප රන පබෑපකයා

ඒතපstr දාවචචප රනොනප ැකලපබැරදපොමපලැොඩප රන පපඇත ටමපරලලනපඒපලැොඩප රනොනපොමොශමය

ඔයාොේපkey board එොකපblack text කය keyපඑ පදන ලදපපදන ැත මපදැ ගන ප(පඒ ප මයපTab keyප

එ ටපශරයටමපඋඩනපකොය පkey එ පොදනොමනපඇත ටමපඋඩපො මාලකපලොේප මය)

දැනපඅශන ප print ldquo my mom is ldquo + ` num 2 ` කය පඑොකප` num 2 ` ොදදවටපොමප` ( black text ) ොද කප

දාන පදැන Enter රපබන ප

my mom is 32

ඒපවදශටයපnum එ කයපstring එ කයපොඛසොයනමපඑ තප රනොනප

ලපොදයකපකොය ලාප

පrepr ( ) පොමන පොමපfunction එ පපොම පශාතදසනම str ( )පපfunction එ පලොේමය

ඉකන str ( )පොලනලටපඅපටපඕො මපrepr ( )පපfunction එ පභාව ාප රන පරලලන

23

23

8 RAW Inputප(ලදනපපzwjරදා යප)

Raw_input( ) ශාපන මමපinput ( ) ය function ලපොල වපමමප ලනප ාප ා

ඒතපඒපගැ ප ලතපොශ දනපමමපකයපොදන ම

මමපපදැනපඉනොන Python windowපඑොකපොමොශමපtypeප රම

buck= input(ldquoEnter name rdquo)

print buck

දැනපොම පrun රපබම

අශ ප මටපbukeyපඅපපකයපොදම

Enter name bucky

ොම කදපපzwjරොනපපොම ය පඅපපලච යක inputපඑ ටපදන ාපපඒතපඒ පstring වදශටපPython ලටපදන ප

ැකපනවාපPython ලලනපො ලනමපPrint රන පොදනොනප ෑපඒ ප

ඒ ටපවවදමප මය raw_input ( )

buck = raw_input (ldquoEnter namerdquo)

print buck

ොමො දපොලනොනපuser ොගපinput එ පstring එ කපවදශටපදරලරථම යපොල පඑ යපදැනපrun රප

බැලොල තපපදැනපලැොඩපශරප

24

24

9 Sequences and lists (පඅනකzwjරමපවශපැයවත )

දැනපමමපlistපඑ කපශදපොදනලන මපඉවොවඛාමපඅපපශද listපඑොකප මපලයන පඕොන

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

ඊටපදවොවේපො ටපලරශනපොය දාපඒොකපඇතොඛ listපඑ ටපඅදාපඅලයලපට පලයන පඕොන

(පmom dad bro කය පඒලාපනවාපඅනලාරයොයනමපඋඩො මාපොය දන ප)ප

දැන Enterපඑ පඔබරලශම computerපඑොකපmemory එොකපො ොශශරපsave ොල ලාපොමපlist එ ඒ ප

පzwjර යකපො ොලය

ශරපපමමපොම listපඑ පගැ පොදනලන ම

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

0 1 2 3 4

ොමොකපකොය පඅලයලපගත ශමපශයමපඅලයලයකටම අදා ( index number ) අංකයේපකොය ලාපඉකන

computerපඑො නපදෂොලනපඅලයලයපlsquo 0 rsquoපකයයප මප රනොන ඊටපදවොවේපඒලාප1 2 3 පපල පොවප

පලොලටපවකණපොල ලාප

දැනපඅපපබැලොල තප

family [ 3 ]

lsquo sis lsquo

ොශ දටපම පකයාගන පමඛපඅලයලයප0පකයයපශදනලනොනප ඒපනවයප family [ 3 ] කයපtype රරලශමප

lsquosis lsquoකයපආොේ

අපපහ මපොග ඩකපදගපlist එ කපකොය ලාපඅපටපඅලයයපොමොකපඅලයලයක outputප රගන පඑ ො ටප

ොග ඩකප රදරයොනපඅලයලපමපඉදපඒොක index numberපඑ පගණනප රප රපොශ යන පඉකනපඒ ටප

ොඛසපකzwjරමයකපකොය ලා

ඒ ප මයපඅනකමපඉදපමටපගණනපකරම

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

-5 -4 -3 -2 -1

ඉකනපඅනකමපඅලයලයප- 1 කයයපඅපපගනොනපඉවොවඛප මප0පනපදටනපගතොතපඇයපොමො නප-0පනපදටනප

ගන පබැරදපපො ොශ මටලතපබැපප-0පකලතප0පකලතපබනදලපබනදලමප මය

ඉකනපපබලටප-1 -2 -3 පකයපඅපටපඅනකොමපඉදපමටපඅලයලපට ප මප රන පරලලනප

උදාශරණයකපගතො තප

family [ -2 ]

lsquo sis rsquo කයපඅපටපoutput එ පඑ ලා

25

25

වාරාංයකපවදශටපගතො තප

list එ පඅලයලපකzwjරමපපොද ටප මප රන පරලලන

1 මපසටපඅගටප(0 1 2 3 ප)

2 අගපසටපමටප( helliphellip -3 -2 -1 )

ලපොදයකපකොය ලාපlist ව රකපො ොමයපstring එ පකොය පඅගයනපඋ තපොමොශමප මප රන පරලලන

ඒ ප රනො පොමොශමය

lsquo bucky lsquo 3 +

lsquo k lsquo

26

26

10 Slicing ( ො ටවපකරම )

ොම කදපSlicingපකයනොනපපlist ොශෝපොල යමපොදය පඑහපඅලයලපො ටවකපොලනප රපගන පඑ ටප මය

Slicingපකයනොන

example = [ 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ] ොමොශමපlist එ කපගැ පහ ම

අපටපොමපlist එො නපො ටවකප ඩපගන පඹ ප මප රන පකොයනො පොම ය

example[48]

[ 4 5 6 7 ]

ඉවොවඛාමපlistපඑොකප මපදාන පඹ

ඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොඛපමලනම list එමේ කඩ ගනන අලය අලයලමේ index එක දාන පඹ පඊටප

දවොවේපකඩ අලවන කරනන ඹන අලයලයටපපර අලයලමේ indexපඑක දාන පඹ පඒපගැ පොශ දටපම ප

කයාගන

ලපඑ කපබම

example [ 49]

[45678]

example [ 4 10 ]

[456789]

Slicing ර පඑ පකzwjරමයකප මයපොමප

ලතපකzwjරමයකපකොය ලා

අපටපපටදවටපගණනප රන තපරලලන ොග ඩකපදගපlistඑ කප මපකොයනොනපපොමපකzwjරමයපොග ඩකපොඛසය

example [-5 -1 ]

[ 5678 ] example = [ 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ]

පපපපප-10 -9 -8 -7 -6ප-5 -4 -3 -2 -1

මටපදැනපඅලයයප5පඉදනපඉතරපඅලයලපසයඛමපගන

example [ -5 0 ]

[ ]

ඇයපොමපවදශටපආොේප

පමමප ලනපදාඩොමපකයපදන පවදශටපප-ප0පකයපඑ කප ෑ

ප0පකයනොනප0පලමප මයපඒපනවයපොමොශමපවොන

ඒතපමටපඅලයපlistඑොකපකොය ප9පතපඑ පවදශටප ඩපගන

example [ -5 ]

ොමපවදශටපොදලනලපහව ැ කපකයන පපඒොකපොතරමප මයප-5පඉදපකොය පඔකො මපඅලයලපට පඑලයටප

ගන පකය පඑ ය

[ 56789 ]

27

27

example [ 7 ]

[ 0123456 ]

පොම තපඒපලොේමයපindex එ ප7 ටපඉවවරශපකොය indexපසයඛටමපඅදාපඅලයලයනපඑලයටපගන පකයයප

ොමො නපකයනොනප

ශරපොමොශමතපබම

example [ ]

කසමපindex num එ කප ැල පහවලමපදනො තපොම දපොලනොනප

[ 0123456789 ]

මලපlist එ මපආලාපොනදප

මලපlist එ මපඅපටපඑ ලැරපගන පඕො මපපොමපවදශටතපොඛසොයනමපගන පරලලන

ලපොදයකපකොය ලාපපඅපපදනොනපදරාමකන ( parameters )පොද යොනප

ඒතප ලතපො ල පදරාම යකප(3rd parameter) කොය ලාප

ො ල පදරාමකොයනපකයනොනපඅපපයමපදරාවය පඅලයලයනපඑ කනපගනේදපපකසයමපරටාල ටප

(පදර රයකන )පඅලයලයනප ඩපගන පඅලයපඉක මය

example [ 1 8 2 ]

[ 1357 ]

දැනපකයරපොේපොතොර ලාපොනදප

example [ 10 0 -2 ]

[ 9 7 5 3 1 ]

ොමපවදශටපපටදවටපවං යාපමගශැරපගන තපරලලන

ොම පොග ඩකපලට ාපොදයකප

ඉවොවඛාප රරපවදශටප රන ප මමැලයපලාොේප මපඒ මප රන පොඛසපවදශකපකොය ලාප

Example [ - 2 ]

[ 9 7 5 3 1 ]

මල listපඑ මපපටදවටප-2ප පගාොනපවං යාපමගපශැරපoutput ොල පඑ යපොමො දපඇත ටමපොලනොන

ොමලාප මයපslicing ලපමල මපොේලඛපඉකනපොමපවදශටපlist එ පකොය පඕො මපදත යකපඑලයටපගන ප

රලලනපොඛසොයනමප

28

28

11 Editing Sequences (පඅනකzwjරමයනපවෑදමප)

Sequenceපකයනොනපඇත ටමපlist strings tables ලාොේපොේපලටප මයපඉකනපSequenceපලලනප රන ප

රලලනපොද ඩපලැඩපට කපගැ පබමප

[7 4 5 ] + [ 4 6 5 ]

ඇත ටමපොම Sequenceප2කපඉකනපඑ මපජාකොේ Sequencesපඑ තප රන පප

(ප+ප)පපකණපදාවචචප ර ලා enterපඑ පඑඹොල තපඅපටපoutput එ කපඑ ලා

[ 7 4 5 4 6 5 ]

ොමො දපවොේපSequences 2කපඑ තපොලාප නපSequence එ කපඒපකයනොනප නපlist එ කපශැද පඑ ය

ලපඑ කපබම

lsquo bucky rsquo + lsquo roberts lsquo

lsquo buckyroberts lsquo

දැනපඅපපlist එ කයපstring එ කයපඑ තප රමප

4 5 6 + + lsquo bucky lsquo

අපටපොමපොද පඑ තප රන පොදනොනප ෑපොනදප

ඇයපදන ලදපඑොශමපොලනොන

ොමො දපොමොශමපඑ තප රන පරලලනපොලනොනපඑ මපජාකොේපSequencesපව රයපඒ පොශ දටපම ප

කයාගන ප

අපපදැනපබමපSequenceපගණපකරමපගැ

lsquo bucky lsquo 10

bucky ාප10පක ආලාපොනදප

ඉකනපොමො දපවොනපbucky කය පඑ ප10 ල ාලකප ැල ප ැල පපටදතපවමය

21 10

210

ඇත ටමපොමපගණපකරමප මපොශ දටපව ාපඒතපමමපබාොද ොර තතපවොනපඒ පො ොලයපමටපඕ පවොනප

ඉවොවඛාපලාොේපbucky කය පඑ ප10පල ාලකපපටදතපව පවදශටමප21පතප10පල ාලකපපටදතප රන ය

ප

29

29

ඇත ටමපඑොශමප රනො පො ොශ මදප

[ 21 ] 10

ලැොඩපශරපොනදප

ඉකනපොමපකzwjරොමපොග ඩකපලට ලාපකයපඔයාටපොතොර ලාපඇක

ශරපමමපදැනපඅලතපොදයකපකයපොදන යපයනොනප

name = lsquo roast beef lsquo

ොමොශමපඅපපtype රම

lsquo z rsquo in name

False

ොමොකපin කය පඑ Pythonපලපbuild in keyword එ කපlsquo z lsquo in name

ලලනපඇත ටමප රනොනපz අකරපnameපඑ පතපකොය ලාදපකයප

දරකාප රපොද පඑ යොමපවදශාපවොේපව in කය build in keyword ප

එ පදාවචචපොල ලා

lsquo r lsquo in name

True

ොමොශමපොලන පොශේතලපname = lsquo roast beef lsquo එ පතප r අකරපකොය පනවය

අපපොද ඩ listපඑ කපශදම

family = lsquo mom rsquo lsquo dad lsquo lsquo bro lsquo +

lsquo sis lsquo in family

False පප

lsquomomrsquo in family

True

අලයලය (element) in අනකzwjරමය (Sequence)

ඔයාටපඒප රණප ලතප ශවරපොලන පඇකපදැනොමපවදශටපඅපටපඕ මපඅනකzwjරමය (Sequence)ප

අලයල(elements)පදරකාප රපබන පරලලන

30

30

12 MoreපListපFunctionsප(ැයවතපආශzwjර පශzwjර ප ලදරටත)

අපපlist එ කපශදම

numbers = [8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපදැනපඕ පපොමපlist එොකපඅලයලයනපකයකපව රපකොය ලදපකයපගණනප රපබන ප

න මටපගණනප රපබම

7කපකොය ලාපොනදපප

ොමපlist එොක මපඅලයලයනපට පගණනප රන පඑචචරමපඅමාරප ෑපඒතපො කපදගපlist එ කපකබොණ තප

එොශමපඅපටප රපොේ ලොනප

ඉකනපලැඩයපදගනොනප ැකලපඅලයලයනපකයකපකොය ලදපකයපගන පොඛසපකzwjරමයකපකොය ලාප

ඉවොවඛාමපොම යප රනොනප

len කය functionපඑ පtype රපලරශනපඇතොඛපlist එොකප මපදාන පඕොන

len (numbers)

7

ශරපඅලයලපගාණපආලාපොනද

ශරපොමපලොේපවරපfunctionපට කපගැ පමම දැනපකයන ම

max (numbers)

165

ොමො දපැොබනොනපlist එොකපකොය පලැඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයය

min (numbers)

1

ොමො දපොලනොනපlist එොකපකොය පඅඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයපඅපටපොද පඑ යප

ලතපfunction එ කපගැ ප ාප ො තප

list ( )

ොමො දප රනොනපstring එ පඅලයලයනපlist එ ටපොල පොල මපදරලරථම යප රපදමය

list( lsquo bucky rsquo )

lsquobrsquo lsquo u rsquo lsquo c lsquo lsquo k lsquo lsquo y lsquo +

numbers කයපtype රම

එ ො ටපඅොේපlist එ පඅපටපැොබ ලා

[ 8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපොමොකපකොය පඅලයලයනපොල වප රගන පඕ පොල ලා

31

31

අපපඒ පො ොශ මදප රනොන

numbers[ 3 ] = 77

ොමොකපොතරමප මයපප

index එ ප3 ල පඅලයලයපොලනලට 77පආොේප රන පකය පඑ ය

ඉකනපදැනපEnter එ පඔබාපබම

ොම ලතපවොනප ෑපොනදපපඇත ටමපොදයකපව ාපකොල තපශරප

දැනපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පආොේපොලයපකොයනොන

ඒ පදරකාප රපබමපඅප

අප numbers කයපtype රපlist එ පබම

[ 8 1 4 77 28 165 7 ]

ශරපොනදපපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පලැට

අලයලයනපම න තපරලලනපොමපවදශටමප

ඉවොවඛාමපdel keyword එ පtype රපlist එ පවමගපඅලයලොේපindex එ පොදන

ොමන පොමපවදශට

del numbers (3)

ශරපදැනපමැකයපකොයනොන

ශරයටමප ශවරප රගන පlist එ පඅරනමපබමපපප

numbers

[ 8 1 4 28 165 7 ]

77පමැකපොනදප

ශරපඅපපඉොග පගත ාපප

අලතපfunction ට කපඒලාොගමපඅලතපලැඩප ෑලපට කපොමප ාකපමමපකයපදන පඒලාොයනප

ොශ දපprogramme එ කපඔයාටමපශදන පරලලනපකයපමටපහො ලාපප

ඹයාටපන රමපකොය පවරපගැටලලකපොමලාොයනපොඛසොයනමපවවදගන පරලලන

Python ලලනපඑ පදාරටමපගැටලලපගැ පහ ාගන පඅමාරයපලොේප මපඉවොවඛාමප

Algorithm එ කපශදන පප

ඊටපදවොවේපflow chart එ තපශදාපගන ප

ඊටපදවොවේපpseudo code එ කතපඕො මපලයාොග පpython language එො නපprogramme එ පලයන ප

දටනපගන

Algorithm =gt Flow chart =gt Pseudo code =gt Programme language

32

32

13 SlicingපListsප(ැයවතපො ටවපකරම)

Slicing ගැ පඔයාපදැ ටමතපොග ඩකපොේලඛපදන ලොනපSlicingපආශzwjර ප ලතපඅලතපොේලඛපට කපඔයාටප

කයපොදන යපමමපොමපයනොන

ලච ය පකොය පඅකරපlist එ පඅලයලප රනොනපොමොශමය

example = list (lsquo easyhoss lsquo)

ොමොශමපtype රපEnter එ පඔබරලශමපlistපඑ කපශැොද ලා

ශරපදැනපඅොේපlist එ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo lsquosrsquo +

ශරපඅපපදැනපොමපlist එ ටපඅලතපොේලඛපට කපඑ තප රම

example 4 + = list ( lsquo baby lsquo )

ොමො නපඇත ටමපකයනොන

පindex එ ප4පල පඅලයලයතපඇතලලපඉනපඑශාටපකොය පඅලයලපට පම පඒපොලනලට lsquo baby rsquo ය පලච යප

අදාපඅලයලපට ටපආොේප රන පකයය

ඒ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquobrsquo lsquoarsquo lsquobrsquo lsquoyrsquo +

ලතපවදශ ටපඒපගැ පබම

example 4 + = list ( lsquorace carsrsquo)

ශරපඒපගැ පඔයාටපොතොරන පඇක

ලපොග ඩකපලැදගතපොදයකපකොය ලාපකයපොදන

ොම යපදැනපඹයපlist එ පඅලයලප2පකපමැදටපඅපටපඅලතපඅලයලයකපදාගන පරලලනද

ඒපගැ පදැනපබමප

අපපඅලතපlistපඑ කපශදමපලැොඩපදටනගම

example = [ 7 8 9 ]

ශරපlistපඑ පශැද ො පදැන

33

33

example = [ 7 8 9 ]

0 1 2

example[11] = [ 3 3 3 ]

ොමො නපොල පොේපමමපකයන මපඔයාටපම පඇකොනපඅලයලපලපපindexපප මප ර පශැටපගැ

(0123)පඉකනපොමො නපකයනොනපindex number =ප1ොල පඅලයලයපඟටපයන පඊටපදවොවේපආොයතප

index number = 1ොල ප ැ ටපයන පශරයටමපඑ ටප[ 3 3 3 ] ද බාන පකයයප

ඇත ටමඕො නපකයනොනප78 පඅ රටප(එ ප0පශාප1පල පඅලයලපඅ රට)ප[ 3 3 3 ] පදාන පකයය

දැනපlistපඑ පcheckප රපබමපoutputපඑ පගැ

[ 7 3 3 3 8 9 ]

0 1 2 3 4 5

මමපකේලපොේපශරපොනද

ලපොද ඩපොදයකපමමපඔයාටපකයපොදන ම

example[15] = [ ]ප

ොමොශමප ොෂ තපොම දපොලනොන

ඔයාටපම පඇකප

example[15] ප

ොමො දපොදලනලපවඳශනප ර පindexපඑ ප ැතලපඊටපොදරපඅලයලපට පගන පඑ පගැ

පlistපඑ පcheckප රමපබම

[ 7 9 ]ප

මමපහ ලපඒ පඔයාටපොතොරන පඇක

ඉකනපොමපවදශටපlistපඑ පකොය පඅලයලපම න පඅපටපරලලන

34

34

14 Intro to Methods (රතනපවදශාපපzwjරවයයප)

Pythonපලපශැටයටපmethodsපකයනොනපඑක රාපවදශ පbuilding functionපලටමප මයපඉකනපොමලාපලලනප

ලැඩගන පශැටයපමමපදැනපකයපොදන පයනො

ඉවොවඛාමපොද ඩපlistපඑ කපශදම

face = [ 21 18 30 ]

ොමපlistපඑොකපඅගටපඅලතපඅගයකපඑ තප රන පොග ඩකමපොඛසපකzwjරමයකපකොය ලපඒ ටපදාවචචපොලනො ප

appendපකය පmethodපඑ ය

ඒ පොමපවදශටපදාවචචප රන පරලලන

ඉවොවඛාමපඅොේපlistපඑොකප(object)ප මපලයන පඕ පඊටපදවොවපක ක(dot)පකයපඅදාපmethodපඑ ප

දාවචචප රන පරලලන

faceappend(45)

face

[ 21 18 30 45 ]

අදටපඕ පොේපොඛසොයනමපඋ ාපොනද

ඉකනපොමපmethodsපදාවචචප රේදපවාමා යපලරශනපඅනලාරොයනමපදාවචචප රන පම ොනපfaceappend

එ පඅගටප45පොය දන පඅපපදාවචචප ොඛපවාමා යපලරශනපඉකනපඒපොේපගැ පොශ ඳටපම පකයාගන

ලතපොග ඩකපලැදගතපොල පmethodපඑ කපගැ යපමමපඊෂඟටපකයන පයනොන

ඒ ටපොද ඩපlistපඑ කපශදම

apples = lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

listපඑ පcheckප රතපබම

apples

lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

ශරපබමපදැන

applescount(lsquoapplesrsquo)

2

ඇයප2පආොේපඒ පොලනො පොමොශමයපcountපඑො නප රනොනපඅපපොද පලචො පොමපlistපඑොකපකපදාරකප

කොය ලදපකයපොශ යපොද පඑ යපඉකනපඋඩපකොය පවධzwjා යපකzwjරයාතම ප රරපගමනපොමයාපlistපඑොකපමප

ඉදනපබ ලපඅපපදන පලච යටපගැොද පලච යකපකොය ලදපකයපඔොශ මපගණනප රොග පය ො ටප

ොමයාටපඅහොල ලපapplesපකයපොදල ාල පවඳශනපොලාපකොය ලපකයපඉකනපඑයාපoutputපඑ ප2පකයප

අපටපොදනල ල

අපපදැනපlistපඑොකප ැකපලච යකපදාපබම

applescount(lsquobowrsquo)

0

උත ොරපශරපොනද

35

35

ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපඔයාටපකයපොදන ම

one = [ 1 2 3] two = [ 4 5 6 ]

මමපlistපොද කපශදාගත

oneextend(two)

ොමො නපඇත ටමප රනො පවහදවමකපොමො දපොලනො පoneපකය පlistපඑොකපඅගටපtwoපකය පlistපඑ ප

එ තපකරමයපොමහදපoneපකය පlistපඑ පවහදවමකපොල ලපොමො දපපzwjරධzwjා පොලනොනපoneපකය පlistපඑ ය

අපපදැනපone listපඑ පcheckප රපබම

one

[ 1 2 3 4 5 6 ]

වාරාංයකපවදශටපගතො ත

objectmethod(argument)

ලවතලකzwjරමය( ර ය)

ොමපවදශටපවාධzwjාරණපලශයකනපොදන න පරලලනපmethodsපදාවචචප ර පශැට

ඉදරයටතප ලතපඅලතපmethodsපට කපකයපොදන මපඉකනපොමපmethodsපලලනපොඛසොයනමපොග ඩකප

ාරයකමලපprogrammesපශදාගන පඅදටපඋදේපොල ල

36

36

15 More Methods (පරතනප ලදරටතප)

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපindexපකය පmethodපඑ පගැ

say = lsquoheyrsquo lsquohowrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ශරපඅපපlistඑ කතපශැදලා

දැනපොමොශමපtypeප රම

sayindex(lsquobrownrsquo)

2

ොමො දපොල පොේපඔයාටපදැ ටමතපොතොර ලපඇක

අදාපඅලයලොේප මපදරශමපindexපඑ පොඛසොයනමපඅපටපොශ යපොද ල

sayinsert( 2 rsquohossrsquo )

ොමො දප රනොනපඅපපොද පindexපඑ ටපඅපපොද පඅලයලයපදා පඑ යපඑ ො ටපඉවොවඛාපඒපindexපඑොකප

කබණපඅලයලයටපොම දපොලනො

ඒපගැ පlistපඑ පcheckප රමපබම

say

lsquoheyrsquo lsquonowrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොතොරන පඇකොනපඑ නනපඑශාපකොය පඅලයලපඔකො මපඑ ටපඑ කපපටදවටපය ල

දැනපඅපපබමපlistපඑ පඅලයලපඉලතප රන පකොය පmethodsප2කපගැ

saypop(1)

lsquonowrsquo

say

lsquoheyrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොමො දප රනොනපඅදටපඕ පindexපඑ පදරශමපඒපindexපඑ ටපඅදාපඅලයලයපoutputප ර පගමන listප

එො නපඒපඅලයලයපඉලතපකරමක

sayremove( lsquobrownrsquo )

ොම පට කපොල වපොමො දපඅදටපඉලතප රන පඅදාපඅලයලයපවඳශනප රරශමපඒපඅලයලයපlistපඑො නප

ඉලතප ර ලපබැරපොලාලතපඅපපවඳශනප ර පඅලයලයපකහදපල ාල පlistපඑොකපකබොණ තපොම කපොලයදප

එ ො ටපොලනොනපමලනමපශමබපොල පඅලයලයපඉලතප ර පඑ ය

sayreverse()

ොමපmethodපඑො නප රනොනපඅොේපමලපlistපඑ මප පටපශරලපොද පඑ යපපඒපකයනොනපඅගපඉදපමටප

අලයලපට පොදෂගැවවමය

37

37

16 Sort and tuples (ොදෂගැවවමපවශපටදඛවප)

ඉවොවඛාමපබමපොදෂගැවවමපගැ

අපපදැනපවං යාපදාරපොද ඩපlist එ කපශදම

new = [ 32 54 22 7 98 1 ]

new

[ 32 54 22 7 98 1 ]

ශරපදැනපlistපඑ කපශදාගත ො

දැනපsortපකය පmethodපඑ පදාවචචප රන පරලලනපොමො දපsort()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපොම ලතප

දාන පඑදා

ශරපදැනපsortප රරශම listපඑ පආොරෝශ පපබොලෂටපවැ ොව ල

new

[ 1 7 22 32 54 98 ]පශරපොනද

ඒලාොගමපඅපටපරලලනපstringපවතපොදෂගවලන පඒ ප රනො මපොමොශමයපඉවවඛපකzwjරොමටපලඩාපට කප

ොල ව

sorted()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපඅපටපඅලයපstringපඑ පලයන පඕ

ඉන පමමප රපොදනලන ම

sorted( lsquoEasyhossrsquo )

lsquoErsquo lsquoarsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo rsquosrsquo rsquoyrsquo+

දැනපොම පඅ ාරාදපපබොලෂටය (Alphabetical Order)පවැ සයපකොයනොනපPythonපලපශැටයටපඅ ාරාදප

පබොලෂටපව වන පඉවොවඛාමපගනො පCapitalපඅකරපඒපනවයපlsquo E rsquoපඉවවරශටමපඇවතපකොයනො පඊටප

දවොවේපපබොලෂටපSimpleපඅකරපොදෂගැවසපකොය ලපඔයාටපොේ ලපඇක

මමපදැනපmethodsපලලනපට කපඅයනපොලාපtuplesපගැ පකයපොදන මපඔයාට

ඉවොවඛාමපtupleපඑ කපොදන ාමපඉන මො

න මමප 41423254පකයපIDLE එොකපEnterප ොර තපඅපටපtupleපඑ කපැොබ ල

tupleපලලනපො කපලැඩ ෑලපදාන පබෑ listපලදපලොේ

ඇත ටමපකේොල තපොමො පකය පඅලයලපආයපොල වප රන පඅලතප රන පඅයනප රන පොම ලතමප

රගන පොදනො ප ැ

රන පරලලනපඑ මපොදයය

ඒො පකොය පඅලයලයනපඑබයටපoutputප රගැනමපදමණය

ඉන පඒ පොදන ම

bucky = ( 32 32 43 54 )

38

38

bucky

( 32 32 43 54 )

ශරපොම පtupleපඑ ක

දැනපොමො පඅගයනපඑබයටපඅරනපොදනලන ම

bucky[2]

43

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපtupleපගැ

ොශ දටපම පකයාගන පtupleපලලනප රන පරලලනපඅගයනපඑබයටපගැනමපදමණය

ඉකනපඅනකමටපවාරාංයකපවදශටපගතො තපොදෂගැවවම(sort)පඅදටපොග ඩකපලට පොදයකපprogrammesප

ලය පො ට

ඒලාොගමපඅපපදන ල listපඑ පඅලයලපලාොගමපstingපඑ පඅලයලදපොඛසොයනමපොදෂගැවවමටපශැකපබල

39

39

17 Stings and Stuff ( ලදනපආශzwjර පොමලම)

Stingsපලටපඅදාපඅලතපආ රණයපොේලඛපට කපමමපදැනපකයපොදන ම

ොම පදශාපොද ඩඩකපබන

bucky= ldquo Hey there bucky hows your head rdquo

ොමො පකය පbuckyපheadපකය පලච පඅපටපඑ පඑ පොලාලටපකණ ලපොල වප රගන පඕ පලොේපකයප

හ න ො

ඒතපඇත ටපඅපපො ොශ මදපඒ ප රනො

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

sපොම ේදපොමපඇත ටමපොම පමාරමපවව පොදයකපඒො පsපලලනපකයොලනො පStringපකයයපප

කයොලනොනපොම පවදොශපdataපඑ කදපයන ය

ඇත ටමපකේොල තපsපකයනොනපStringපවහ පවචයයකප(String variable)පපඒපකයනොනපොල වප රන ප

රලලනපොශෝපොල වපොල පොදයක

ඉකනපbucky Stringපඑො යපඕො යපඇකපවමබනධzwjයපොම කද

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

අපටපදැනපඕ පොද ඩපඅගයන(ලච )ප2කපමමපදැනපඒප2 තපෑවකප ර ලා

varb = ( lsquobettyrsquo lsquofootrsquo )ප

ශරපඅදටපදැනපකොය ල Stringපඑ කපඅගයන(ලච )ප2කපවහ

දැනපමමපොදනලන ම

buckyපශාපvarbපකය පොදොකපවව පවමබනධzwj ාලයක

ඒ ප රනොනපොමොශමය

print buckyvarb

ොමො පොතරමප මයපvarbපකය පඑො නපඅගයනපඅරග පbuckyපකය පඑොකපපවහ ප ැනපලටපඑමප

අගයනපආොේප රන පකයය

දැනපEnterපඑ පඔබපබැලොල තපඔයාටපඒ පොතොරය

Hey there betty hows your foot

ඉකනපොමලාොගම

varc = ( lsquotunarsquo rsquofinrsquo )

print buckyvarc

Hey there tuna hows your fin

ඉකනපොමපකzwjරොමපදාවචචප රපඅපටපරලලනපඅමතපවදොශපprogrammesපලයන

උදාශරණයකපවදශටපඑොක පරේගයනපඅම න පඅදටපොල වපවදොශපලච පsetප රපඒපොග ඛනලපරදමප

රන පරලලන

දැනපමමපකයපොදන මපfindපකය පmethodපඑ පගැ

40

40

example = rdquo Hey now Bessie nice chops rdquo

අපපහ මපඅපටපඕ පොල ලපොමො පකොය පලච යකපශරයටමපකොය පවථමා යපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

examplefind(lsquobessiersquo)

8

අපටප8පකයපආලොනදපඒො පඇත මපොතරමපොම කද

ඒො නපකයනො පොම යපොමපStringපඑොකපකොලනප ැ ද (කම පindexපඑ ද)ප

bessieපකය පලචො ප( lsquobrsquoපඅකරපවඳශනප ැ ) දටනපගනො පකයය

lsquoHey now bessie nice chopsrsquo

0123456789helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ොශ දටපම පකයාගන පහවතයනතපඅනලාරයොයනමපොමපගණ යපකරමටපගන ල

ලපඑ කපබම

examplefind(lsquochopsrsquo)

20

ොම ටපඅනලපඅපටපහ ාගන පරලලනපlsquo c rsquoපකය පඅකරටපඅදාපindexපඑ ප20පයපකය

41

41

18 String Methods ( ලදනපආශzwjර පරක ලදරටතප)

Stringපලටපවමබනධzwjප ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපකයපොදන මපඒ පඅපපශදනලනො පjoinප

කය

Sequence = lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

Sequence

lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

ශරපදැනපStringපඑ කපශැදලපමම

ලතපොද ඩපStringපඑ කතපශදම

glue = lsquohossrsquo

ොමපොද පඅපටපඑ ටපsetප රන පඕ පඒ ප රනො පොමොශමයපඉවොවඛාමපlistපඑොකපශැමපඅලයලය මප

මැදටපදාන පඕ පලච යටපඅදාප මපලයන පඕ පඊටපදවොවේපක කපකයපjoinපකයපලයන පඊටතපදවොවේප

ලරශනපතෂපඅරපඅදාපSequenceපඑොකප මපලයන

gluejoin(sequence)

lsquoheyhosstherehossbessiehosshosshossrsquo

ලැදගත methodපඑ කපගැ පදැනපමමපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපStringපඑ කපශදම

randstr = ldquoI wish i Had No sausagerdquo

randstr

ldquoI wish i Had No sausagerdquo

මටපදැනපඅලයයපොමො පකොය පශැමපඅකරමපSimpleපඅකරපලටපදරලර යප රන ඒ පශරමපොඛසය

randstrlower()පදැනපEnterපඑ පඔබපබම

lsquoi wish i had no sausagersquo

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපොමපmethodපඑොකපකොය පලැදගත ම

ලදපොදයකපමමපකයපොදන ම

අලතපStringපඑ කපශදම

truth = lsquo I love old women rsquo

මමපො ලනමපmethodපඑ පලයපඉන ම

truthreplace(lsquowomenrsquo rsquomenrsquo)

ොමො දපඇත ටමපොලනොනපwomenපකය පලච යපොලනලටපmenපකය පලච යපආොේපවමයප

අපපඒ පcheckප රපබම

ලැොඩපශරපොනදපඉකනපොමපවදශටපයමපලච යකපොලනලටපොල තපලච යකපොඛසොයනමපආොේප රගන ප

රලලන

42

42

19 Dictionary (ලදනපො ෝ)

මමපදැනපකයපොදන පයනොනපpythonපලපකොය පDictionaryපගැ පොම කදපDictionaryපඑ කපකයනොන

ඇත ටමපොම පඅපපදන පDictionaryපඑ කපලොේමප මයපDictionaryපඑො නපඅපපලච යකපොශ ය ලප

කයමො පඒපලචො පකොය ප ැ තපශමබපව ාපඉකනපදැනපඒපලචො ටපඅදාපොතරමකපොශෝපවව රයකපඅපටප

දැ ගන පරලලන

ඉකනපpythonපලපකොය පDictionaryපතපඒපලාොගමප මයපඅපපොශ ය පලචො පලාොගපොේටපයර(key)පකයප

කය ලපඒපලච යටපඅදාපවව රයපඅගය(value)පකයපඅපපකය ල

ම පකයාගන පොදයකපකොය ලපDictionaryපලටපදාවචචපොලනොනපලකzwjර ලරශන( ldquohelliprdquo )පදටනපගේදතප

අලවනප රේදතපොමපලකzwjරපලරශනපඅපපදාවචචප ර ල

මමපඑ කපශදමපොදනලන මප

book= lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

ොමො පකොයනොනපදව පවාමාජ යනටපඅදාපොද ඩපDictionaryපඑ කපොමො පකොය පයතර(keys)ප මයප

Dad BroපMom ඒලාටපඅදාපඅගයන(values)පොලනොන Bob Joe Lisa

දැනපEnterපඑ පඑබශමපඅොේපDictionaryපඑ පRun

ොල ල

book

lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

දැනපඅපටපරලලනපඅොේපවාමා යපDictionaryපලප

කොය පලැොඩප රන පඒපකයනොනපලචො ටපඅදාප

ොතරමපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

ඉවොවඛාමපDictionaryපඑොකප මපඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොපඅදටපඅලය යතර(key)පපවඳශනප

රන පඹ

ඉන පමමපොදනලන ම

booklsquoDadrsquo+

lsquoBobrsquo

booklsquoMomrsquo+

lsquoLisarsquo

ඉකනප ලතපොදයකපකොය ලපොමපයතර(keys)පලටපඅදාපඅගයනපstringපොලන මපඹො ප ෑපඅදටපnumbersප

උ තපදාගන පරලලනපඒපගැ පකයපොදන පඅපප ලතපොද ඩපDictionaryපඑ කපශදම

ages = lsquoDadrsquo rsquo42rsquo rsquoMomrsquo rsquo87rsquo-

ageslsquoDadrsquo+

42

43

43

දැනපදැක ො පkeys ලටපඅදාපඅගයනපstring ොලන මපඅලයප ෑ

දැනපමමපකයපොදන මපDictionaryපලටපඅදාපmethodsපට ක

මමපඒ පලයමපොදනලන මප

ොම පලයන පmethodsපලය පවාමා යපආ ෘකයටමප මය[ SequenceMethod(argument) ]

bookclear()

ොමො දපොම යපොලනොනපඅපපවදශනප රපකොය පDictionaryපඑොකපසයලමපඅගයනපඉලතප රපDictionaryප

එ පහවප රපදා පඑ ය

Enter එ පඑබොල තපදැනපඒ පබාගන පරලලන

පලැොඩපශරපොනද

ලපMethodපඑ කපබම

tuna = agescopy()

ොමපො ද පඅදටපඅදාපDictionaryපඑ ක

ොල මපDictionaryපඑ කපවදශටපො පයකපගන පරලලන

අපප මප රරපDictionaryපඑ පtunaපකය පඅලතපDictionaryප

එ ටපො පපොලපකයපදැනපඔයාටපොේ ලපඇක

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපොග ඩකමපලැදගතපMethodපඑ කපගැ

ොමපMethodපඑො නපරලලනපඅදටපඅලයපDictionaryපඑ කපඇතොෂපඅපපවදශනප ර පkeyපඑ පකොය ලදප

ැේදපකයපොශ යාගන

ඒ ප රනොනපොමොශමය

tunahas_key(lsquoMomrsquo)

True

tunahas_key(lsquoApplesrsquo)

False

ඔයාටපඒපගැ දැනපොතොර ලපඇක

අදාපkeyපඑ පDictionaryපඑොකපකොය ල මපTrueපකයපoutputපොල ලප ැත මපFalseපකයපoutputප

ොල ල

ශරපඅපපDictionaryපගැ පොග ඩකපොේලඛප ාප රා ඒපලොේමපProgrammes ශදේදපොමපDictionaryපඅදටප

ොග ඩකපලැදගතපොල ල

44

44

ඊෂඟපදාඩමට

45

45

20 If Statements (if පzwjර ා )

අපපොම ාකපදරටපpythonපලපමල පොේලඛපොග ඩකපඉොග ගත පොම නනපඑශාටපමමපකයපොදන මප

කzwjරමොඛ පශද පවදශපගැ

ශරපඅපපලැොඩටපබහම

IDLEපඑො නපදැ ටපවමපඅරොග පමමපදැන ය ලපnew windowපඑ ටපNew windowපඑොකපprogrammeප

එ කපලයපඒ පRunප රන ප මපඅනලාරොයනපඒ පSaveප රන පඕ

ශරපමමපදැනපstingපඑ කපශද ල

tuna=rdquofishrdquo

If පzwjර ා පගැ පදැනපමමපඔයාටපකයපොද ලපොමො නපොග ඩකපොේලඛපොඛසොයනමපඅපටප රන පරලලන

if tuna==rdquofishrdquoොමො දපමමපවමා පකණපොද කපොය දාොග පකොය ල

ොම දපොලාපකොයනො පපරේාලේ(testing)

යමපඅගයකපදරකාපකරමටපඅප වමාන කණ මදකේපොය ද ලපඒපලාොගමපඅපොේපපzwjර ා පඅලවා යටපප

මදත(colonrdquordquo)පොය ද ලපොශ දටපම පකයාගන (ොග ඩකපලැදගත)

ොමපමලපපzwjර ාොනපොතරමප මයපlsquorsquotuna fishපටපවමා පඋො තrsquorsquoපකය පඑ යපඉකනපොමපපzwjර ා යපයටොතප

එොශමපඋො තපඅර ප රන පොම ප රන පකයපඅපටපවවධ වධානපොදන පරලලන

If tuna == lsquorsquofishrsquorsquo

Print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපEnterපඑ පඔබරශමපොමපපzwjර ා යපයටොතපඅපටපඅලයප ර පොේලඛපලයන පරලලන

ොශ දටපම පකයාගන පොදක පදාපEnterපඑ පඑබලපගමනපඑමපපzwjර ා යපයටොතප මයපඉනදසපලය ප

ොේලඛපලයොලනො (indent-පොේබලපවාමා යපඉොමනපඇතෂටපල පොවේපලයොේ)

දැනපමමපොමො පකයපකොයනොනපtuna fishපටපවමා පලනොනප මපlsquothis is a fish alrightrsquo කයපprintප

රන පකයය

දැන F5 එ පඔබපොමපprogrammeපඑ පrunප රපබමප

lsquothis is a fish alrightrsquo

46

46

ොමො පව පොේපගැ පමමප ලපදාරකපකයන ම

අදටපකොය ලපvariableපඑ කපtuna=rdquofishrdquoපකය

දැනපඅපපදරකාලකප ර ල

tuna කය පඑ පfishපටපවමා පලනො ප මපlsquothis is a fish alrightrsquoපකයපprintප රන පඑතපඒ ටපවමා ප

ැත මපොම ලතප රන පඑදා

අොේපprogrammeපඑ පමමපදැනපොද ඩඩකපොල වප ර ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපොම දපොලනො පකයපබන පොම පrunප රමපඇත ටමපොම ලතපඋොනප ෑ

ශරපif පzwjර ා පලපමල පොේපොම ප මය

අොේපදරකාලපශරප මපඅපටපඅලයපොේලඛපට කප රන පකයපවධzwjා පොදන පරලලනපඊටපදවොවේපඒපවධzwjා ප

runපොල ලාපඒතපදරකාලපලැරදප මපොම ලතපො රපඉන ල

පඒතපොම පifපපzwjර ා පලය පඑ පවදශකපව රය

47

47

21පElse and elif (Else වශ elifපඅනොක )

දැනපමමපකයපොදන මපදරකාලපලැරදප මපඅදටපඅලයපවධzwjා පශදාගන පශැටපඒ ප රනොනපelseපකය ප

අනොක ොයනපඒපගැ පදැනපබම

අොේප ලනපඋදාශරණයමප

මමපඉවවරශටපඅරොග පය ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

ශරපදැනපපොම යපොලනො ඉවොවඛාමපදෂමපපzwjර ාොනපව යප මපඑයටපඅදාපවධzwjා පට පකzwjරයාතම ප

ර ලපඒතපලැරදප මපඔේපඑ ො ටපඅපටපදැනප ලතපොතරමකපකොය ලපලැරදප මපelseපයටොතපඅපටප

රන පඅලයපොේපtypeප රයපකොයනො

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquoප

ලැොඩපශරපොනද

අපප ලතපොම නනපඉවවරශටපයමපඅපපහ මපඅපටපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඕො පකයප

දෂොලනයටපොදයකපදරකාප රපශරපගොේප ැත මප ලතපඑ කපඑොශමතප ැත මප ලපඑ කපඑොශමතප

වොනප ැත මප ලතපොදයකපඒපලොේපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඅලයප මපඅපපදාවචචප ර ලපelif

කය පඅනොක ය

ොම පශැමපොලාොලමපදානොනපifපපzwjර ා යයපelseපපzwjර ා යයපඅ රටපොලන ය elifපඒලාපඕ ප රමපඅපටප

දාන පරලලනපඅදටපඅලය ාලයනපොග ඩකපකොය ලප ම

ශරඒපගැ පබමපදැන

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

elif fish == ldquoslamonrdquo

print rdquoI hope I donrsquot get SLAMonilla poissninrdquo

elif fish == ldquotunardquo

print rdquoeasy there tuna boatrdquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

48

48

ඉකනපදැනපොමො පොල පොේපමමපවව රප රන මපඅපටපකොය ලපtuna=rdquofishrdquoපකයපvariableපඑ ක

ඉවොවඛාම if tuna == ldquobassrdquoපකය පපzwjර ා යටපය ලපඒ පලැරද

එොශ මපඊඟපපzwjර ා යටපය ලපelif fish == ldquoslamonrdquoපඒ තපලැරදපොනදපඑොශ මපඅනතපඑ ටපදන ල

elif fish == ldquotunardquoප

ආ ඒ ප මපශරපඉකනපදැනපඒ පයටොතපකොය පොේලඛපට runපොලයප

Programme එ පrunප රපබමපමමපකයරපොේදපොලනො පකය

rdquoeasy there tuna boatrdquo

ශරපඅපපහ රපොේපව ාපොනද

අපප ලතපොද ඩපොල වකප රම

පොමපProgramme එොකපtunaපකය පඑ ප

ොලනලටපtroutපකයපදාම

elif fish == ldquotroutrdquo

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquo

පොමපල ාොලදපවොනපොම යපපzwjර ා පඑකො පදරකාප රප රපබැලලපොම කලතපශරපගොයප ෑපඒපනවාප

අනකමටපelseපඑ ටපය ලපඒො පකොය පොේපrunප ර ල

අනකමටඅපටපොතොර ලපවවඳමකප ැකමපව ාමපprogramme එ පelseපයටොතපකොය පොේප රපඅයනප

ොල ල

49

49

22 Nesting Statementsප(අන-පzwjර ා )

Ifපපzwjර ා පගැ පමමප ලතපොදයකපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපොද ඩපvariablesපට කපශදාගම

thing = ldquoanimalrdquo

animal = ldquocatrdquo

ශරපIfපපzwjර ා පයටොතපඅපටප ලතපifපපzwjර ා පොය දන පරලලනපමමප රමපොදනලන ම

දැනපRunප රපබම

this is a cat

ොම දපවොනපොම ය

thingපකය පඑ පanimalපලටපවමා යපඒපනවාපඒපයටොතපඇකපවධzwjා පrunපොල ලප

එ ො ටපශමබොල ලපif animal == lsquocat rsquoකයපඑ කප

අපපශදරපොදල පvariableපඑ පදශාපබරශමපොතොර ලපොමපකය පොේපශරපකයපඒපනවාපඑමපපzwjර ා ොේපඇකප

වධzwjා පrunපොල ලපඒ යපoutputපඑ පවදශටපthis is catපකයපආොේ

අපපදැනපthing = ldquohouserdquoපකයපොල වප රප

programmeපඑ පrunප රපබම

I donrsquot know what this is

දැනපඔයාටපොතොර ල

if thing == ldquoanimalrdquoපකය පපzwjර ා යපව යපො ොේප මපඒපයටොතපඊටපදශබනපකොය පපzwjර ා පඑ නනප

එශාටපලැඩපො ර පබල

50

50

ඉකනපොමපවදශටපpythonපගැ පලයවනපමාොේපදෂමපල පගzwjරනථමයපඅලවනපොල ලපඉලරයපකේලටපොම නනපොමප

ගzwjරනථමයපඉලරපොලනො ප ැප

ොමමපගzwjරනථමොේපොදල පො ටසනපමමපඔයාටපpythonපලපකොය පොමහපවඳශනපසේධzwjාන පලටපලඩාප රමකප

ගැඹරපවපසේධzwjාන පගැ පකයපොද ලා

ඉකනපඒපොේලඛපඉොග ගන ප ලනපොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපpythonපලපමල පොේලඛපගැ ප ැල ප ැල ප

රහණොලන

ොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපකzwjරමලඛදපපබබදලපයම ාකපදැනමකපඔබපබාගතොතප මපpythonපපබබඳලපදසගයප

අොද ව(උොදෂ)පපzwjරණපදzwjරපලපවදශනපපzwjර පලලනප60පලතපඔබටපදශසොලනපනලරදපපබතරපොවවමටපඋදේප

ලනපඇ

එොවේ මපොමහපොදල පගzwjරනථමොයනපඅදපයබපශමොලමපප

ඔබටපජය

10

10

3 Variables ( වචයයනප)

PythonපලපශැටයටපVariableපඑ කපකයනොනපඕ මපොදයක( string numbers ආද ) තාලකාලකල

තයනපත කරමේප

ො ොශ මදපඅපපVariableපඑ කපශදනොනප ඉවොවඛාමපVariableපඑොකප මපලයන පඊටපදවොවේපඑයටප

කම ටපොශෝපවමා ප රන

X = 18

ශරපොමො දපපXපකය ප මප18ටපවමා ප රපකොය ලා

දැනපEnter එ පඔබන

ශරපදැනපතාලකාලකල පරගණකමේ මතකයට පXප=පප18ටපවමා පොල ලාපදැනප18පොලනලටපඅපටපXපකය ප මප

භාව ාප රන පරලලන

Xප+පප18ප=ප33පමමපකයරපොේපශරපොනදප

X3=පප5832

Yප=පප54 ටපවමා ප රම

ශරපදැනපඅපටපVariablesප2කපකොය ලාපපොමපොද මපදාවචචප ො තප

Xප+පපYප=ප72

ොමලාපඉ ාමතපලැදගතපඅපපහ මපන රමපභාව ාපොල පොදයකපඒ පවාමාො යයනපො කපඅං යකපකයා ප

( 878පලාොේපඑ ක )පොම පන රමපtype රන පයාමපොබ රලටප ාොඛප ාවකපකරමකපඒපනවාප නපඅගය ටප

(පZ = 878 ලැනප)පවමා ප රගත ශමපඒ පොඛසොයනප ැල ප ැල පභාව ාප රන පරලලනපපVariableපලප

කොය පලැදගත මපඔයාටපඉවවරශටපබාපගන පරලලන

11

11

අපපන නපහ මපඅපපශද පprogramme එ ටපUser ොගනපInput එ කපගන පොල ලාපඒ ප රනොනප

ො ොශ මදපපඇත ටමපඒ ප රන පොමපVariablesපදාවචචප රප මයපඅපපඒපගැ පබමප

ොමො දපInputපකයපFunction එ කපභාව ාපොල ලා

g = input (ldquo rdquo) ොදදැත ටප(පප)පලරශන දාාප(පldquo ldquo )පඋඩ මකොමාපයටොතපUser ට දකනන ඕන Message එකප

අපටපලයන පරලලන

g = input (ldquoEnter number here rdquo)

දැනපEnter එ පඔබමප

දැනපUser දක පMessageපඑ පඅපටපොේ ලා

Enter number hereප

අපපදැනප43පකයාපtype රම

දැනපg = 43පටපවමා පොලයපකොයනොන

අපපදැනපබම

gප+ප32 = 75

g3 =79507

වාරාංයපබැලොල තපVariableපඑ කපඅපටපශදන පරලලනපදැනපඒපලොේමපUser ොගනපැොබ පinputපඑ කප

Variableපඑ ටපවමා ප රගන පරලලන

( F = input ( ) )

12

12

4 Modules and Functions(පොම ඩයපවශපශzwjර )

වාමා යොයනපකzwjරමමලක භාා (Programme Languages)පලටපඅනලපවථාපත Ys (Building Function)ප

කයනොනප කzwjරමමලක භාාල ලවමට ගනනා මෘදකාංගයපතමපපහටලනපැබපකzwjරමොඛ ලටපපPythonපලටතප

ොමපොදයපොද දය

54= 625

ශරපොමපලැොඩමපොොශසොයනප රන පPythonපලපFunctionපඑ කපකොය ලා

අපපො ොශ මදපFunctionපඑ කපදාවචචප රනොන

ඉවොවඛාමපFunctionපඑොකප මපලයන පඕොන

ඊටපදවොවේපParameters (පරාමතන)ප මප රන පඕ

දරාමතනපකයනොනපකම පදරාවයදපොමපඅගයනපවච යපවයපයතොත යන ය

ශරපඅපපඒපගැ පබම

කසයමපවං යාල පබයපගන පFunctionපඑ කපPythonපලපකොය ලාප

ඒ ටපකයනොනපPow ( )

ලරශනපඇතොඛපදානොනපඉවොවඛාමපඅදා වං යාලප ඊටපදවොවේපඑම වං යාල කමන බමයන ලයඩක යදපකයා පඒපකයනොනපබයප මයපොදලනයටපදානොන

Pow ( 5 4 ) = 625

abs ( )

ොමො නප රනොනපයමපවං යාල පමාදාං යපබාපදමයප ඒපකයනොනපinputපඑ පඍණපවං යාලක(ප-ප) පදනො තපOutputපඑ පඑනොනපධzwj (ප+ප)පලලන

abs (ප-18 ) = 18

abs (ප5 ) = 5

Python w=re uqyqKටප(Interface)පකොයනොනපFunctionපයමපපzwjරමාණයකපදමණයපඑමපනවාපඅපටප ලතපFunctionපඅලයප මපimport ( ආනයනය )ප රන පොල ලා

Modules(ොම ඩය)

Modules ලප මයපොමපFunctionsප ැනදතප රපකොයනොනපModule එ කපකයනොනප

ශzwjරත මගොනලේ (A set of Functions)

ශරපඒප ාලපඅම ප රපඅපපදැනපfloor ( ) කය පFunctionපඑ පව මපොමො දප රනොනපකසයමපදමයප

වං යාලකපොමහපලරශනපඇතටපදාරලශමපදමයපවං යාපට පඅයනප රපොද පඑ ය

13

13

උදා-ප1500111345 කයපදනො ත

150 ොවපඅපටපපzwjරකදා යපැොබ ලාප

floor ( 187 ) කයපදපබමපඒ පආොේප ෑපොනදපපඒ ටපොශේතලප මයපමටපඅදාපModuleපඑ පඅපපimportප

රරප ැකපඑ ය

ශරපඒ පimportප රනොනපොමොශමය

importපmath

mathපකය moduleපඑොකපගණ රමපලටපඅදාපFunctions list එ කමපකොය ලා

ශරපදැනපEnterප රන

මතපදැනතපfloor ( )පකයපtype රන පබෑප

ඒතපඒපFunctionපඑ පදාවචචප රනොනපොමපවදශටය

mathfloor ( 187 )

180

mathsqrt ( 81)

90

ඉකනපimportපFunctionපලපමටපmodule name එ පලයන පොල ලා

ඒ පලයනොනපොමන පොමපවදශටය

modulefunction

එොශමප රදරයප මප

අපටපොමලාපොම ොක ටපශරපවමා ප රගන පරලලනප

ොමන පොමපලොේ

bucky = mathsqrt

දැනපbuckyපකය ප මටපපmathsqrtපවමා ප රපකොයනොනපඒ ප

නවාපදැනපmathsqrtපොලනලටපbuckeyපදාවචචප රන පරලලනප

bucky (9)

30

ලතපඒපවදශටප රපබම

buckyප=පmathfloor

bucky (198 )

190

ශරපොනදපපඉකනපොම පොග ඩකපපපzwjරොයෝජ ලතප

14

14

5පHow to save your programmesප(කzwjරමොඛ පසරකම)

programmeපඑ කපශදපsave ර පශැටපඅපපබම

අපප ාමතපඉනොනපIDLEපඑොකපපොම ප මය PythonපලපInterface එ පIDLEපඑො තපරලලනපtypeප ර ප

ොේලඛපලපOutputපඑ පඑොලොඛමපබාගන

ඒතපොමහපකොය පගැටලලප මයපපොමොකපprogrammeපඑ කපලේලතපPythonපලලනපexit ොල ො ටපඅපපලයරප

ොවේරමප ැකපොල ලාපආොයපඅපටපඒ පබාපගන පබෑ

ඒ ටපවවදමකපකොය ලාපඅපපඒ පගැ ප ාප රම

IDLEපඑොකපඉන ල මපයන පරලලනපFile --- New Window ශරපදැනපඅපටපැොබනොනපඅලතප වලලකපපශරප

ොම නනපඅපටපඅලවරපැොබ ලාපprogrammeපඑ කපsaveප රන පඒපලොේමපඒපprogrammeපඑ පrun

රන

15

15

අපපොම windowපඑොකපොදයකපලයමප

print rdquohey now brown cowrdquo

අපපොම පදැනපsaveප රපබම

දැනපtable එ කපඑ ලාපොම පඒ ටපඔයාප ැමකපොදයකපොදන පරලලනපඒතපඅම ප රන පඑදාපfile

name එ පඅගට pyපකයපොය දන පpy කයපsave රරලශමපඒ python fileපඑ කපවදශට saveපොල ලා

16

16

ොමපwindow එොකපprogramme එ කපලයපන මම runප රන පබෑපඅනලාරයොයනම saveප රන පඕ

දැනපඅපපොම runප ර පශැටපබමප windowපඑොකපmenu එ ටපයන පපඊටපදවොවේපrun --- run module ොශෝප

ොඛසොයනම keyboardපඑොකපF5 ඔබතපprogramme එ runප රන පරලලන

දැනපොේ ලාපොනදපපIDLE එ runපව ා

දැනපඅපපොද ඩ programmeපඑ කපලයම

x = raw_input (ldquoEnter namerdquo)

print ldquoHeyrdquo+x

ොමො දපන මම inputප ැතලපraw_input කයපදාරලශමපx ටපවමා පොලනොනපවංොක යකපවදශටය

(As a string)ප(ොමපගැ පලැඩපදරටතපදසලපවා චඡාප රය)

අපපදැනපොම පන මමපrun රපබම F5පඔබන

මමපකේලපොේපශරපොනදපපSave රනොනප ැතලපProgramme එ පrun රන පොදනොනප ෑපදැනපok රන පප

17

17

Enter name

දැනපොමපවදශටපඑ ලාපපදැනප මකපදාාපබමපොම ට

Enter name = bukey දැනපEnter ඔබන

ොම පඇත ටමපොද ඩපProgramme එ ක

ඒ පො ොමයපදැනපProgrammeපඑ saveප රරප ැ ටපගොය තප

ොම පඅපටපොල Programmes පrun ර පවදශටම runප රන පරලලනප(පඒපකයනොන Ms word Adobe

PhotoshopපRun ප ර ලාපලොේම)

දැනපඅොේපProgrammeපඑ Double clickප ර runප රම

Programmeපඑ runපඋ ාපොනදප

18

18

ශරපඅපප මකපදාාපබමප

ඇත ටමපොම දපවොනප

එ පදාරටමපProgrammeපඑ Exitපව ාපොනදප

ඇයපඑොශමපකයපමමපකයපොදන මොම කදපොමපProgrammeපඑො නප රනොන

x = raw-input (ldquoEnter namerdquo)ප

ොම පrunප ර ලා

ඊටපදවොවේප

Print ldquo Hey rdquo + x

කයතපrun ර ලා

ඊටපදවොවේපොම ලතප ෑපොනදපපඉකනපProgrammeපඑ එයාොේපලැොඩප රපඉලරයපProgrammeපඑ පදැනප

කය ලාපපldquoමොේපලැොඩප රපඉලරයපමමපය ලාrdquoපඇත ටමපඒ ප මයපොම දපොලනොන

ඉකනපඅපපොම දප රනොනපොමපපzwjරො ටපඒ පශරමපොඛසපොදයක

raw-input (press ltEntergt)පකය type රම

දැනපඅපපProgrammeපඑ පrunප රමප

ශරපපzwjරො ටපවවදම පැබණාපොනදප

අනකමටපවාරාංයකපවදශටපගතො ත IDLEපඑ පොග ඩකපොශ දයපඑොශතපඅපටපProgrammeපඑ කපSave

රන ප මපFile එ කපශදන පොල ලාප( New window ) එ ටපගහනපම යපොනදපඒ ප

19

19

6 Strings (ලදන)

දැනපඅපපආොයතපIDLEපඑ ටපය ලා

IDLE එොකපtype රම

ldquo Hey nowrdquo දැන Enterපඑ පඔබන

lsquo Hey now lsquo ොම පString එ කපොම දපවංොක පකහදයකන (characters)පොම පශැදපකොයනොන

lsquo Hey now lsquo

ොමහදපේවතලපඋඩො මාප(Double codes)පප ැතලපඋඩපො මා (Single codes)පපදාවචචප ෂතපඑ මපොේප මයප

ොලනොන

ොල වකපඇතො මප ෑ

ඒතපවමශරපඅලවථමාපලදපකොයන පරලලනපපzwjර පඑ ප ැන

මමපඒපගැ පොදනලන ම

hersquos a jerk rsquo

lsquohersquo s a jerk

Python ලලනපString එ කපවදශටපයමපොදයකපශද ාගනොනපඋඩො මාලපදටනපගන ප ැ පශාපඅලවනපොල ප

ැ ය

ඉකනපේවතලපඋඩො මාපදැමොම තපඒපපzwjර පවවොද ලා

ඒතප ලතපවදශකපකොය ලාපපොම පඉ ාමතපලැදගතප

lsquo hersquos a jerk rsquo

පටපදවටපඇ ඉර [ back slash ( ) ] ොය දන පඕ පඅදටපමඟපශරන පඅලයපො මාලපඉදරොයනප

Python එො නපබ ලාප( ) ටපදවොවේපකොය පවකණපදශාපඊටපදවොවේපහ ලාපපldquoශර ොමපො මාොේප

ඇත මපොතරමපො ොලය ොමපකොයනොනපඒ පන මම print ප රන පඅලයපොදයකපව රයrdquoපකය

ඉකන lsquo hersquos a jerk rsquoපලයපEnter එබොල තපoutput එ පබාගන පරලලනපඅපට

ොමපලැොඩපඅ යාලයපල ප ැ කපබමපදැනපඅොේපstring එ ටපදවතල උඩමකොමාපඑ තප රන පඅලයප

උො තපඅපපඒ ප රනොනපො ොශ මදප

20

20

buckey said ldquo hey now ldquo to me

ldquo buckey said ldquo hey now ldquo to me ldquo

ඉකනපදැනපPython ලලනපඋඩො මාපකොය ප ැනපබ ලා

ldquo buckey said ldquo hey now ldquo to me ldquo

ශරපදටනපගේදමපේවතලපඋඩො මාපකොය ලා

ඊටපදවොවේපsaid ldquo කය ප ැනනපstring එ පඅලවනපොල ලාපොම දපඋඩො මාො පකොයනොනපඊටපදවොවේප

hey now ldquo to me ldquo ලලනප ලතපඑ කපදටනොග පපme ldquo කය ප ැනනපඉලරොල ලා

ඒතපඅපපබාොද ොර තතපඋොනපඒපොේපො ොමය

ඉකනපඅපපොම දප රනොනපොමොශමපආරලශමපලැොඩපශරමපොඛසයප

ldquo buckey said ldquo hey now ldquo to me ldquo

පටදවපඇපො මාලටපදසලපකොය පවකණපPython ලලනපො ව පනවාපඅදටපඅලය Outputපඑ ප

ැොබන පඕ පදැන

දැනපstringsපඑ තප ර පඑ පගැ පඅපපබම

a = ldquo buckey ldquo

b= ldquo roberts ldquo

a+b = lsquo buckeyroberts rsquo

a+b කයරලශමපPython ලලනප රනොනපa හපකොය පවකණපට ( characters )පb හපකොය පවකණපට ටප

එ තප රපoutput ර පඑ ය

ඒතපඅපටපඅලයප( buckey roberts ) කයපමැදටපහව ැ කපවහ ලපොම stringපොද පඑ තප රන ප මපඅපප

ොම දප රනොනප

a b කයපtype රමපඒ පශරයනොනප ෑපොනදප

එොශ මපab කයපtype රම

( lsquo buckey lsquorobertsrsquo )

ඒතපඅපපබාොද ොර තතපව පoutput එ පො ොලයපොම

ශරපකයන මපඇත ටමපොම කදපොලන පඕ පකය

a = ldquo buckey rdquo ( හව ැ කපවහ ලපඒ පශදන ප)

දැනපබම

a +b

lsquo buckey roberts lsquo

ලැපොඩපවාරථම යපොනදපපොමො නපඉොග පගන පොදයකපකොය ලාපොම කදපදන ලද a +b කයරලශමප

Python ලලනපඑ තප ර ලාපa ශා bපstring ොද ටපඅදාපවකණප( characters )පශරපඅපපa = ldquo buckey ldquoප

කයපඅනකමටපහව ැ කපකබබ ඒො නපඅපටපොතොරනොන එ හව ැ කප(space) Pythonපලලනප

character එ කපවදශටපව ලාපකයයපමමපහ ලාපමමපකයරපොේපඔයාටපොතරණාපකයා

අපපොමපඉොග පගතොතපstring ලපමල පඅඩ ාමපපඉකනපpython ලලනපඉවවරශටපයේදපොමපඅපටපstrings

ොග ඩාකපලැදගතපොල ලාප

21

21

7 More on Stringප(පලදනප ලදරටතප)

Stringපලලනප රන පරලලනප ලතපොේලඛපට කපකයපොදන යපොමපයනොනප

num = 18

අපප num = 18පවදශට Variableපඑ කපශදම

num + 16

34

ොමපවදශටපඅොේපපVariableපඑ පදාවචචප රපොඛසොයනමපඅපටපඑ තප රන පරලලන

print ldquo BUckey id ldquo + num කයපොදම

මටපඅලය පපBUckey 18 පකයපprint ොලන ය

ඒතපලැොඩපශරයනොනප ෑපලොේපොම ද stringපශාපnumbers එ තප රන පබැරපනවා

ප

අපපඒ ටපවවදමකපොශ යමප

num = str ( 18 ) කයපොදමප

ොමො දප රනොනප18 කයපකොයනොනපඇත ටමපnumber එ කපො ොලයපඒ ප string එ කපකයප

Python ලටපොතරමප ර පඑ ය

ඇත ටමපකොල තප18 string එ කපවදශටපදරලරථම යපොල ලාපපොම str ( ) functionපඑ පඇතටපදාරලමප

දැනපබම

print ldquo buckey is ldquo + num

buckey is 18

ශරපොමපවදයටයපඅප numbersපstring ලටපදරලරථම යප රපගනොනපොම පදාවචචප රන පරලලන user

ොගනපinput එ කපගන ො ටපuser ොේපinput එ පstring එ කමපොලාපඑ පවදශට

22

22

අපපvariable එ කපශදමපදැන

num 2 = 32

print ldquo my mom is ldquo + num2

අපපදන ලාපොමොශමප රන පබෑපකයා

ඒතපstr දාවචචප රනොනප ැකලපබැරදපොමපලැොඩප රන පපඇත ටමපරලලනපඒපලැොඩප රනොනපොමොශමය

ඔයාොේපkey board එොකපblack text කය keyපඑ පදන ලදපපදන ැත මපදැ ගන ප(පඒ ප මයපTab keyප

එ ටපශරයටමපඋඩනපකොය පkey එ පොදනොමනපඇත ටමපඋඩපො මාලකපලොේප මය)

දැනපඅශන ප print ldquo my mom is ldquo + ` num 2 ` කය පඑොකප` num 2 ` ොදදවටපොමප` ( black text ) ොද කප

දාන පදැන Enter රපබන ප

my mom is 32

ඒපවදශටයපnum එ කයපstring එ කයපොඛසොයනමපඑ තප රනොනප

ලපොදයකපකොය ලාප

පrepr ( ) පොමන පොමපfunction එ පපොම පශාතදසනම str ( )පපfunction එ පලොේමය

ඉකන str ( )පොලනලටපඅපටපඕො මපrepr ( )පපfunction එ පභාව ාප රන පරලලන

23

23

8 RAW Inputප(ලදනපපzwjරදා යප)

Raw_input( ) ශාපන මමපinput ( ) ය function ලපොල වපමමප ලනප ාප ා

ඒතපඒපගැ ප ලතපොශ දනපමමපකයපොදන ම

මමපපදැනපඉනොන Python windowපඑොකපොමොශමපtypeප රම

buck= input(ldquoEnter name rdquo)

print buck

දැනපොම පrun රපබම

අශ ප මටපbukeyපඅපපකයපොදම

Enter name bucky

ොම කදපපzwjරොනපපොම ය පඅපපලච යක inputපඑ ටපදන ාපපඒතපඒ පstring වදශටපPython ලටපදන ප

ැකපනවාපPython ලලනපො ලනමපPrint රන පොදනොනප ෑපඒ ප

ඒ ටපවවදමප මය raw_input ( )

buck = raw_input (ldquoEnter namerdquo)

print buck

ොමො දපොලනොනපuser ොගපinput එ පstring එ කපවදශටපදරලරථම යපොල පඑ යපදැනපrun රප

බැලොල තපපදැනපලැොඩපශරප

24

24

9 Sequences and lists (පඅනකzwjරමපවශපැයවත )

දැනපමමපlistපඑ කපශදපොදනලන මපඉවොවඛාමපඅපපශද listපඑොකප මපලයන පඕොන

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

ඊටපදවොවේපො ටපලරශනපොය දාපඒොකපඇතොඛ listපඑ ටපඅදාපඅලයලපට පලයන පඕොන

(පmom dad bro කය පඒලාපනවාපඅනලාරයොයනමපඋඩො මාපොය දන ප)ප

දැන Enterපඑ පඔබරලශම computerපඑොකපmemory එොකපො ොශශරපsave ොල ලාපොමපlist එ ඒ ප

පzwjර යකපො ොලය

ශරපපමමපොම listපඑ පගැ පොදනලන ම

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

0 1 2 3 4

ොමොකපකොය පඅලයලපගත ශමපශයමපඅලයලයකටම අදා ( index number ) අංකයේපකොය ලාපඉකන

computerපඑො නපදෂොලනපඅලයලයපlsquo 0 rsquoපකයයප මප රනොන ඊටපදවොවේපඒලාප1 2 3 පපල පොවප

පලොලටපවකණපොල ලාප

දැනපඅපපබැලොල තප

family [ 3 ]

lsquo sis lsquo

ොශ දටපම පකයාගන පමඛපඅලයලයප0පකයයපශදනලනොනප ඒපනවයප family [ 3 ] කයපtype රරලශමප

lsquosis lsquoකයපආොේ

අපපහ මපොග ඩකපදගපlist එ කපකොය ලාපඅපටපඅලයයපොමොකපඅලයලයක outputප රගන පඑ ො ටප

ොග ඩකප රදරයොනපඅලයලපමපඉදපඒොක index numberපඑ පගණනප රප රපොශ යන පඉකනපඒ ටප

ොඛසපකzwjරමයකපකොය ලා

ඒ ප මයපඅනකමපඉදපමටපගණනපකරම

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

-5 -4 -3 -2 -1

ඉකනපඅනකමපඅලයලයප- 1 කයයපඅපපගනොනපඉවොවඛප මප0පනපදටනපගතොතපඇයපොමො නප-0පනපදටනප

ගන පබැරදපපො ොශ මටලතපබැපප-0පකලතප0පකලතපබනදලපබනදලමප මය

ඉකනපපබලටප-1 -2 -3 පකයපඅපටපඅනකොමපඉදපමටපඅලයලපට ප මප රන පරලලනප

උදාශරණයකපගතො තප

family [ -2 ]

lsquo sis rsquo කයපඅපටපoutput එ පඑ ලා

25

25

වාරාංයකපවදශටපගතො තප

list එ පඅලයලපකzwjරමපපොද ටප මප රන පරලලන

1 මපසටපඅගටප(0 1 2 3 ප)

2 අගපසටපමටප( helliphellip -3 -2 -1 )

ලපොදයකපකොය ලාපlist ව රකපො ොමයපstring එ පකොය පඅගයනපඋ තපොමොශමප මප රන පරලලන

ඒ ප රනො පොමොශමය

lsquo bucky lsquo 3 +

lsquo k lsquo

26

26

10 Slicing ( ො ටවපකරම )

ොම කදපSlicingපකයනොනපපlist ොශෝපොල යමපොදය පඑහපඅලයලපො ටවකපොලනප රපගන පඑ ටප මය

Slicingපකයනොන

example = [ 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ] ොමොශමපlist එ කපගැ පහ ම

අපටපොමපlist එො නපො ටවකප ඩපගන පඹ ප මප රන පකොයනො පොම ය

example[48]

[ 4 5 6 7 ]

ඉවොවඛාමපlistපඑොකප මපදාන පඹ

ඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොඛපමලනම list එමේ කඩ ගනන අලය අලයලමේ index එක දාන පඹ පඊටප

දවොවේපකඩ අලවන කරනන ඹන අලයලයටපපර අලයලමේ indexපඑක දාන පඹ පඒපගැ පොශ දටපම ප

කයාගන

ලපඑ කපබම

example [ 49]

[45678]

example [ 4 10 ]

[456789]

Slicing ර පඑ පකzwjරමයකප මයපොමප

ලතපකzwjරමයකපකොය ලා

අපටපපටදවටපගණනප රන තපරලලන ොග ඩකපදගපlistඑ කප මපකොයනොනපපොමපකzwjරමයපොග ඩකපොඛසය

example [-5 -1 ]

[ 5678 ] example = [ 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ]

පපපපප-10 -9 -8 -7 -6ප-5 -4 -3 -2 -1

මටපදැනපඅලයයප5පඉදනපඉතරපඅලයලපසයඛමපගන

example [ -5 0 ]

[ ]

ඇයපොමපවදශටපආොේප

පමමප ලනපදාඩොමපකයපදන පවදශටපප-ප0පකයපඑ කප ෑ

ප0පකයනොනප0පලමප මයපඒපනවයපොමොශමපවොන

ඒතපමටපඅලයපlistඑොකපකොය ප9පතපඑ පවදශටප ඩපගන

example [ -5 ]

ොමපවදශටපොදලනලපහව ැ කපකයන පපඒොකපොතරමප මයප-5පඉදපකොය පඔකො මපඅලයලපට පඑලයටප

ගන පකය පඑ ය

[ 56789 ]

27

27

example [ 7 ]

[ 0123456 ]

පොම තපඒපලොේමයපindex එ ප7 ටපඉවවරශපකොය indexපසයඛටමපඅදාපඅලයලයනපඑලයටපගන පකයයප

ොමො නපකයනොනප

ශරපොමොශමතපබම

example [ ]

කසමපindex num එ කප ැල පහවලමපදනො තපොම දපොලනොනප

[ 0123456789 ]

මලපlist එ මපආලාපොනදප

මලපlist එ මපඅපටපඑ ලැරපගන පඕො මපපොමපවදශටතපොඛසොයනමපගන පරලලන

ලපොදයකපකොය ලාපපඅපපදනොනපදරාමකන ( parameters )පොද යොනප

ඒතප ලතපො ල පදරාම යකප(3rd parameter) කොය ලාප

ො ල පදරාමකොයනපකයනොනපඅපපයමපදරාවය පඅලයලයනපඑ කනපගනේදපපකසයමපරටාල ටප

(පදර රයකන )පඅලයලයනප ඩපගන පඅලයපඉක මය

example [ 1 8 2 ]

[ 1357 ]

දැනපකයරපොේපොතොර ලාපොනදප

example [ 10 0 -2 ]

[ 9 7 5 3 1 ]

ොමපවදශටපපටදවටපවං යාපමගශැරපගන තපරලලන

ොම පොග ඩකපලට ාපොදයකප

ඉවොවඛාප රරපවදශටප රන ප මමැලයපලාොේප මපඒ මප රන පොඛසපවදශකපකොය ලාප

Example [ - 2 ]

[ 9 7 5 3 1 ]

මල listපඑ මපපටදවටප-2ප පගාොනපවං යාපමගපශැරපoutput ොල පඑ යපොමො දපඇත ටමපොලනොන

ොමලාප මයපslicing ලපමල මපොේලඛපඉකනපොමපවදශටපlist එ පකොය පඕො මපදත යකපඑලයටපගන ප

රලලනපොඛසොයනමප

28

28

11 Editing Sequences (පඅනකzwjරමයනපවෑදමප)

Sequenceපකයනොනපඇත ටමපlist strings tables ලාොේපොේපලටප මයපඉකනපSequenceපලලනප රන ප

රලලනපොද ඩපලැඩපට කපගැ පබමප

[7 4 5 ] + [ 4 6 5 ]

ඇත ටමපොම Sequenceප2කපඉකනපඑ මපජාකොේ Sequencesපඑ තප රන පප

(ප+ප)පපකණපදාවචචප ර ලා enterපඑ පඑඹොල තපඅපටපoutput එ කපඑ ලා

[ 7 4 5 4 6 5 ]

ොමො දපවොේපSequences 2කපඑ තපොලාප නපSequence එ කපඒපකයනොනප නපlist එ කපශැද පඑ ය

ලපඑ කපබම

lsquo bucky rsquo + lsquo roberts lsquo

lsquo buckyroberts lsquo

දැනපඅපපlist එ කයපstring එ කයපඑ තප රමප

4 5 6 + + lsquo bucky lsquo

අපටපොමපොද පඑ තප රන පොදනොනප ෑපොනදප

ඇයපදන ලදපඑොශමපොලනොන

ොමො දපොමොශමපඑ තප රන පරලලනපොලනොනපඑ මපජාකොේපSequencesපව රයපඒ පොශ දටපම ප

කයාගන ප

අපපදැනපබමපSequenceපගණපකරමපගැ

lsquo bucky lsquo 10

bucky ාප10පක ආලාපොනදප

ඉකනපොමො දපවොනපbucky කය පඑ ප10 ල ාලකප ැල ප ැල පපටදතපවමය

21 10

210

ඇත ටමපොමපගණපකරමප මපොශ දටපව ාපඒතපමමපබාොද ොර තතපවොනපඒ පො ොලයපමටපඕ පවොනප

ඉවොවඛාපලාොේපbucky කය පඑ ප10පල ාලකපපටදතපව පවදශටමප21පතප10පල ාලකපපටදතප රන ය

ප

29

29

ඇත ටමපඑොශමප රනො පො ොශ මදප

[ 21 ] 10

ලැොඩපශරපොනදප

ඉකනපොමපකzwjරොමපොග ඩකපලට ලාපකයපඔයාටපොතොර ලාපඇක

ශරපමමපදැනපඅලතපොදයකපකයපොදන යපයනොනප

name = lsquo roast beef lsquo

ොමොශමපඅපපtype රම

lsquo z rsquo in name

False

ොමොකපin කය පඑ Pythonපලපbuild in keyword එ කපlsquo z lsquo in name

ලලනපඇත ටමප රනොනපz අකරපnameපඑ පතපකොය ලාදපකයප

දරකාප රපොද පඑ යොමපවදශාපවොේපව in කය build in keyword ප

එ පදාවචචපොල ලා

lsquo r lsquo in name

True

ොමොශමපොලන පොශේතලපname = lsquo roast beef lsquo එ පතප r අකරපකොය පනවය

අපපොද ඩ listපඑ කපශදම

family = lsquo mom rsquo lsquo dad lsquo lsquo bro lsquo +

lsquo sis lsquo in family

False පප

lsquomomrsquo in family

True

අලයලය (element) in අනකzwjරමය (Sequence)

ඔයාටපඒප රණප ලතප ශවරපොලන පඇකපදැනොමපවදශටපඅපටපඕ මපඅනකzwjරමය (Sequence)ප

අලයල(elements)පදරකාප රපබන පරලලන

30

30

12 MoreපListපFunctionsප(ැයවතපආශzwjර පශzwjර ප ලදරටත)

අපපlist එ කපශදම

numbers = [8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපදැනපඕ පපොමපlist එොකපඅලයලයනපකයකපව රපකොය ලදපකයපගණනප රපබන ප

න මටපගණනප රපබම

7කපකොය ලාපොනදපප

ොමපlist එොක මපඅලයලයනපට පගණනප රන පඑචචරමපඅමාරප ෑපඒතපො කපදගපlist එ කපකබොණ තප

එොශමපඅපටප රපොේ ලොනප

ඉකනපලැඩයපදගනොනප ැකලපඅලයලයනපකයකපකොය ලදපකයපගන පොඛසපකzwjරමයකපකොය ලාප

ඉවොවඛාමපොම යප රනොනප

len කය functionපඑ පtype රපලරශනපඇතොඛපlist එොකප මපදාන පඕොන

len (numbers)

7

ශරපඅලයලපගාණපආලාපොනද

ශරපොමපලොේපවරපfunctionපට කපගැ පමම දැනපකයන ම

max (numbers)

165

ොමො දපැොබනොනපlist එොකපකොය පලැඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයය

min (numbers)

1

ොමො දපොලනොනපlist එොකපකොය පඅඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයපඅපටපොද පඑ යප

ලතපfunction එ කපගැ ප ාප ො තප

list ( )

ොමො දප රනොනපstring එ පඅලයලයනපlist එ ටපොල පොල මපදරලරථම යප රපදමය

list( lsquo bucky rsquo )

lsquobrsquo lsquo u rsquo lsquo c lsquo lsquo k lsquo lsquo y lsquo +

numbers කයපtype රම

එ ො ටපඅොේපlist එ පඅපටපැොබ ලා

[ 8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපොමොකපකොය පඅලයලයනපොල වප රගන පඕ පොල ලා

31

31

අපපඒ පො ොශ මදප රනොන

numbers[ 3 ] = 77

ොමොකපොතරමප මයපප

index එ ප3 ල පඅලයලයපොලනලට 77පආොේප රන පකය පඑ ය

ඉකනපදැනපEnter එ පඔබාපබම

ොම ලතපවොනප ෑපොනදපපඇත ටමපොදයකපව ාපකොල තපශරප

දැනපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පආොේපොලයපකොයනොන

ඒ පදරකාප රපබමපඅප

අප numbers කයපtype රපlist එ පබම

[ 8 1 4 77 28 165 7 ]

ශරපොනදපපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පලැට

අලයලයනපම න තපරලලනපොමපවදශටමප

ඉවොවඛාමපdel keyword එ පtype රපlist එ පවමගපඅලයලොේපindex එ පොදන

ොමන පොමපවදශට

del numbers (3)

ශරපදැනපමැකයපකොයනොන

ශරයටමප ශවරප රගන පlist එ පඅරනමපබමපපප

numbers

[ 8 1 4 28 165 7 ]

77පමැකපොනදප

ශරපඅපපඉොග පගත ාපප

අලතපfunction ට කපඒලාොගමපඅලතපලැඩප ෑලපට කපොමප ාකපමමපකයපදන පඒලාොයනප

ොශ දපprogramme එ කපඔයාටමපශදන පරලලනපකයපමටපහො ලාපප

ඹයාටපන රමපකොය පවරපගැටලලකපොමලාොයනපොඛසොයනමපවවදගන පරලලන

Python ලලනපඑ පදාරටමපගැටලලපගැ පහ ාගන පඅමාරයපලොේප මපඉවොවඛාමප

Algorithm එ කපශදන පප

ඊටපදවොවේපflow chart එ තපශදාපගන ප

ඊටපදවොවේපpseudo code එ කතපඕො මපලයාොග පpython language එො නපprogramme එ පලයන ප

දටනපගන

Algorithm =gt Flow chart =gt Pseudo code =gt Programme language

32

32

13 SlicingපListsප(ැයවතපො ටවපකරම)

Slicing ගැ පඔයාපදැ ටමතපොග ඩකපොේලඛපදන ලොනපSlicingපආශzwjර ප ලතපඅලතපොේලඛපට කපඔයාටප

කයපොදන යපමමපොමපයනොන

ලච ය පකොය පඅකරපlist එ පඅලයලප රනොනපොමොශමය

example = list (lsquo easyhoss lsquo)

ොමොශමපtype රපEnter එ පඔබරලශමපlistපඑ කපශැොද ලා

ශරපදැනපඅොේපlist එ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo lsquosrsquo +

ශරපඅපපදැනපොමපlist එ ටපඅලතපොේලඛපට කපඑ තප රම

example 4 + = list ( lsquo baby lsquo )

ොමො නපඇත ටමපකයනොන

පindex එ ප4පල පඅලයලයතපඇතලලපඉනපඑශාටපකොය පඅලයලපට පම පඒපොලනලට lsquo baby rsquo ය පලච යප

අදාපඅලයලපට ටපආොේප රන පකයය

ඒ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquobrsquo lsquoarsquo lsquobrsquo lsquoyrsquo +

ලතපවදශ ටපඒපගැ පබම

example 4 + = list ( lsquorace carsrsquo)

ශරපඒපගැ පඔයාටපොතොරන පඇක

ලපොග ඩකපලැදගතපොදයකපකොය ලාපකයපොදන

ොම යපදැනපඹයපlist එ පඅලයලප2පකපමැදටපඅපටපඅලතපඅලයලයකපදාගන පරලලනද

ඒපගැ පදැනපබමප

අපපඅලතපlistපඑ කපශදමපලැොඩපදටනගම

example = [ 7 8 9 ]

ශරපlistපඑ පශැද ො පදැන

33

33

example = [ 7 8 9 ]

0 1 2

example[11] = [ 3 3 3 ]

ොමො නපොල පොේපමමපකයන මපඔයාටපම පඇකොනපඅලයලපලපපindexපප මප ර පශැටපගැ

(0123)පඉකනපොමො නපකයනොනපindex number =ප1ොල පඅලයලයපඟටපයන පඊටපදවොවේපආොයතප

index number = 1ොල ප ැ ටපයන පශරයටමපඑ ටප[ 3 3 3 ] ද බාන පකයයප

ඇත ටමඕො නපකයනොනප78 පඅ රටප(එ ප0පශාප1පල පඅලයලපඅ රට)ප[ 3 3 3 ] පදාන පකයය

දැනපlistපඑ පcheckප රපබමපoutputපඑ පගැ

[ 7 3 3 3 8 9 ]

0 1 2 3 4 5

මමපකේලපොේපශරපොනද

ලපොද ඩපොදයකපමමපඔයාටපකයපොදන ම

example[15] = [ ]ප

ොමොශමප ොෂ තපොම දපොලනොන

ඔයාටපම පඇකප

example[15] ප

ොමො දපොදලනලපවඳශනප ර පindexපඑ ප ැතලපඊටපොදරපඅලයලපට පගන පඑ පගැ

පlistපඑ පcheckප රමපබම

[ 7 9 ]ප

මමපහ ලපඒ පඔයාටපොතොරන පඇක

ඉකනපොමපවදශටපlistපඑ පකොය පඅලයලපම න පඅපටපරලලන

34

34

14 Intro to Methods (රතනපවදශාපපzwjරවයයප)

Pythonපලපශැටයටපmethodsපකයනොනපඑක රාපවදශ පbuilding functionපලටමප මයපඉකනපොමලාපලලනප

ලැඩගන පශැටයපමමපදැනපකයපොදන පයනො

ඉවොවඛාමපොද ඩපlistපඑ කපශදම

face = [ 21 18 30 ]

ොමපlistපඑොකපඅගටපඅලතපඅගයකපඑ තප රන පොග ඩකමපොඛසපකzwjරමයකපකොය ලපඒ ටපදාවචචපොලනො ප

appendපකය පmethodපඑ ය

ඒ පොමපවදශටපදාවචචප රන පරලලන

ඉවොවඛාමපඅොේපlistපඑොකප(object)ප මපලයන පඕ පඊටපදවොවපක ක(dot)පකයපඅදාපmethodපඑ ප

දාවචචප රන පරලලන

faceappend(45)

face

[ 21 18 30 45 ]

අදටපඕ පොේපොඛසොයනමපඋ ාපොනද

ඉකනපොමපmethodsපදාවචචප රේදපවාමා යපලරශනපඅනලාරොයනමපදාවචචප රන පම ොනපfaceappend

එ පඅගටප45පොය දන පඅපපදාවචචප ොඛපවාමා යපලරශනපඉකනපඒපොේපගැ පොශ ඳටපම පකයාගන

ලතපොග ඩකපලැදගතපොල පmethodපඑ කපගැ යපමමපඊෂඟටපකයන පයනොන

ඒ ටපොද ඩපlistපඑ කපශදම

apples = lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

listපඑ පcheckප රතපබම

apples

lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

ශරපබමපදැන

applescount(lsquoapplesrsquo)

2

ඇයප2පආොේපඒ පොලනො පොමොශමයපcountපඑො නප රනොනපඅපපොද පලචො පොමපlistපඑොකපකපදාරකප

කොය ලදපකයපොශ යපොද පඑ යපඉකනපඋඩපකොය පවධzwjා යපකzwjරයාතම ප රරපගමනපොමයාපlistපඑොකපමප

ඉදනපබ ලපඅපපදන පලච යටපගැොද පලච යකපකොය ලදපකයපඔොශ මපගණනප රොග පය ො ටප

ොමයාටපඅහොල ලපapplesපකයපොදල ාල පවඳශනපොලාපකොය ලපකයපඉකනපඑයාපoutputපඑ ප2පකයප

අපටපොදනල ල

අපපදැනපlistපඑොකප ැකපලච යකපදාපබම

applescount(lsquobowrsquo)

0

උත ොරපශරපොනද

35

35

ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපඔයාටපකයපොදන ම

one = [ 1 2 3] two = [ 4 5 6 ]

මමපlistපොද කපශදාගත

oneextend(two)

ොමො නපඇත ටමප රනො පවහදවමකපොමො දපොලනො පoneපකය පlistපඑොකපඅගටපtwoපකය පlistපඑ ප

එ තපකරමයපොමහදපoneපකය පlistපඑ පවහදවමකපොල ලපොමො දපපzwjරධzwjා පොලනොනපoneපකය පlistපඑ ය

අපපදැනපone listපඑ පcheckප රපබම

one

[ 1 2 3 4 5 6 ]

වාරාංයකපවදශටපගතො ත

objectmethod(argument)

ලවතලකzwjරමය( ර ය)

ොමපවදශටපවාධzwjාරණපලශයකනපොදන න පරලලනපmethodsපදාවචචප ර පශැට

ඉදරයටතප ලතපඅලතපmethodsපට කපකයපොදන මපඉකනපොමපmethodsපලලනපොඛසොයනමපොග ඩකප

ාරයකමලපprogrammesපශදාගන පඅදටපඋදේපොල ල

36

36

15 More Methods (පරතනප ලදරටතප)

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපindexපකය පmethodපඑ පගැ

say = lsquoheyrsquo lsquohowrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ශරපඅපපlistඑ කතපශැදලා

දැනපොමොශමපtypeප රම

sayindex(lsquobrownrsquo)

2

ොමො දපොල පොේපඔයාටපදැ ටමතපොතොර ලපඇක

අදාපඅලයලොේප මපදරශමපindexපඑ පොඛසොයනමපඅපටපොශ යපොද ල

sayinsert( 2 rsquohossrsquo )

ොමො දප රනොනපඅපපොද පindexපඑ ටපඅපපොද පඅලයලයපදා පඑ යපඑ ො ටපඉවොවඛාපඒපindexපඑොකප

කබණපඅලයලයටපොම දපොලනො

ඒපගැ පlistපඑ පcheckප රමපබම

say

lsquoheyrsquo lsquonowrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොතොරන පඇකොනපඑ නනපඑශාපකොය පඅලයලපඔකො මපඑ ටපඑ කපපටදවටපය ල

දැනපඅපපබමපlistපඑ පඅලයලපඉලතප රන පකොය පmethodsප2කපගැ

saypop(1)

lsquonowrsquo

say

lsquoheyrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොමො දප රනොනපඅදටපඕ පindexපඑ පදරශමපඒපindexපඑ ටපඅදාපඅලයලයපoutputප ර පගමන listප

එො නපඒපඅලයලයපඉලතපකරමක

sayremove( lsquobrownrsquo )

ොම පට කපොල වපොමො දපඅදටපඉලතප රන පඅදාපඅලයලයපවඳශනප රරශමපඒපඅලයලයපlistපඑො නප

ඉලතප ර ලපබැරපොලාලතපඅපපවඳශනප ර පඅලයලයපකහදපල ාල පlistපඑොකපකබොණ තපොම කපොලයදප

එ ො ටපොලනොනපමලනමපශමබපොල පඅලයලයපඉලතප ර පඑ ය

sayreverse()

ොමපmethodපඑො නප රනොනපඅොේපමලපlistපඑ මප පටපශරලපොද පඑ යපපඒපකයනොනපඅගපඉදපමටප

අලයලපට පොදෂගැවවමය

37

37

16 Sort and tuples (ොදෂගැවවමපවශපටදඛවප)

ඉවොවඛාමපබමපොදෂගැවවමපගැ

අපපදැනපවං යාපදාරපොද ඩපlist එ කපශදම

new = [ 32 54 22 7 98 1 ]

new

[ 32 54 22 7 98 1 ]

ශරපදැනපlistපඑ කපශදාගත ො

දැනපsortපකය පmethodපඑ පදාවචචප රන පරලලනපොමො දපsort()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපොම ලතප

දාන පඑදා

ශරපදැනපsortප රරශම listපඑ පආොරෝශ පපබොලෂටපවැ ොව ල

new

[ 1 7 22 32 54 98 ]පශරපොනද

ඒලාොගමපඅපටපරලලනපstringපවතපොදෂගවලන පඒ ප රනො මපොමොශමයපඉවවඛපකzwjරොමටපලඩාපට කප

ොල ව

sorted()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපඅපටපඅලයපstringපඑ පලයන පඕ

ඉන පමමප රපොදනලන ම

sorted( lsquoEasyhossrsquo )

lsquoErsquo lsquoarsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo rsquosrsquo rsquoyrsquo+

දැනපොම පඅ ාරාදපපබොලෂටය (Alphabetical Order)පවැ සයපකොයනොනපPythonපලපශැටයටපඅ ාරාදප

පබොලෂටපව වන පඉවොවඛාමපගනො පCapitalපඅකරපඒපනවයපlsquo E rsquoපඉවවරශටමපඇවතපකොයනො පඊටප

දවොවේපපබොලෂටපSimpleපඅකරපොදෂගැවසපකොය ලපඔයාටපොේ ලපඇක

මමපදැනපmethodsපලලනපට කපඅයනපොලාපtuplesපගැ පකයපොදන මපඔයාට

ඉවොවඛාමපtupleපඑ කපොදන ාමපඉන මො

න මමප 41423254පකයපIDLE එොකපEnterප ොර තපඅපටපtupleපඑ කපැොබ ල

tupleපලලනපො කපලැඩ ෑලපදාන පබෑ listපලදපලොේ

ඇත ටමපකේොල තපොමො පකය පඅලයලපආයපොල වප රන පඅලතප රන පඅයනප රන පොම ලතමප

රගන පොදනො ප ැ

රන පරලලනපඑ මපොදයය

ඒො පකොය පඅලයලයනපඑබයටපoutputප රගැනමපදමණය

ඉන පඒ පොදන ම

bucky = ( 32 32 43 54 )

38

38

bucky

( 32 32 43 54 )

ශරපොම පtupleපඑ ක

දැනපොමො පඅගයනපඑබයටපඅරනපොදනලන ම

bucky[2]

43

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපtupleපගැ

ොශ දටපම පකයාගන පtupleපලලනප රන පරලලනපඅගයනපඑබයටපගැනමපදමණය

ඉකනපඅනකමටපවාරාංයකපවදශටපගතො තපොදෂගැවවම(sort)පඅදටපොග ඩකපලට පොදයකපprogrammesප

ලය පො ට

ඒලාොගමපඅපපදන ල listපඑ පඅලයලපලාොගමපstingපඑ පඅලයලදපොඛසොයනමපොදෂගැවවමටපශැකපබල

39

39

17 Stings and Stuff ( ලදනපආශzwjර පොමලම)

Stingsපලටපඅදාපඅලතපආ රණයපොේලඛපට කපමමපදැනපකයපොදන ම

ොම පදශාපොද ඩඩකපබන

bucky= ldquo Hey there bucky hows your head rdquo

ොමො පකය පbuckyපheadපකය පලච පඅපටපඑ පඑ පොලාලටපකණ ලපොල වප රගන පඕ පලොේපකයප

හ න ො

ඒතපඇත ටපඅපපො ොශ මදපඒ ප රනො

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

sපොම ේදපොමපඇත ටමපොම පමාරමපවව පොදයකපඒො පsපලලනපකයොලනො පStringපකයයපප

කයොලනොනපොම පවදොශපdataපඑ කදපයන ය

ඇත ටමපකේොල තපsපකයනොනපStringපවහ පවචයයකප(String variable)පපඒපකයනොනපොල වප රන ප

රලලනපොශෝපොල වපොල පොදයක

ඉකනපbucky Stringපඑො යපඕො යපඇකපවමබනධzwjයපොම කද

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

අපටපදැනපඕ පොද ඩපඅගයන(ලච )ප2කපමමපදැනපඒප2 තපෑවකප ර ලා

varb = ( lsquobettyrsquo lsquofootrsquo )ප

ශරපඅදටපදැනපකොය ල Stringපඑ කපඅගයන(ලච )ප2කපවහ

දැනපමමපොදනලන ම

buckyපශාපvarbපකය පොදොකපවව පවමබනධzwj ාලයක

ඒ ප රනොනපොමොශමය

print buckyvarb

ොමො පොතරමප මයපvarbපකය පඑො නපඅගයනපඅරග පbuckyපකය පඑොකපපවහ ප ැනපලටපඑමප

අගයනපආොේප රන පකයය

දැනපEnterපඑ පඔබපබැලොල තපඔයාටපඒ පොතොරය

Hey there betty hows your foot

ඉකනපොමලාොගම

varc = ( lsquotunarsquo rsquofinrsquo )

print buckyvarc

Hey there tuna hows your fin

ඉකනපොමපකzwjරොමපදාවචචප රපඅපටපරලලනපඅමතපවදොශපprogrammesපලයන

උදාශරණයකපවදශටපඑොක පරේගයනපඅම න පඅදටපොල වපවදොශපලච පsetප රපඒපොග ඛනලපරදමප

රන පරලලන

දැනපමමපකයපොදන මපfindපකය පmethodපඑ පගැ

40

40

example = rdquo Hey now Bessie nice chops rdquo

අපපහ මපඅපටපඕ පොල ලපොමො පකොය පලච යකපශරයටමපකොය පවථමා යපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

examplefind(lsquobessiersquo)

8

අපටප8පකයපආලොනදපඒො පඇත මපොතරමපොම කද

ඒො නපකයනො පොම යපොමපStringපඑොකපකොලනප ැ ද (කම පindexපඑ ද)ප

bessieපකය පලචො ප( lsquobrsquoපඅකරපවඳශනප ැ ) දටනපගනො පකයය

lsquoHey now bessie nice chopsrsquo

0123456789helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ොශ දටපම පකයාගන පහවතයනතපඅනලාරයොයනමපොමපගණ යපකරමටපගන ල

ලපඑ කපබම

examplefind(lsquochopsrsquo)

20

ොම ටපඅනලපඅපටපහ ාගන පරලලනපlsquo c rsquoපකය පඅකරටපඅදාපindexපඑ ප20පයපකය

41

41

18 String Methods ( ලදනපආශzwjර පරක ලදරටතප)

Stringපලටපවමබනධzwjප ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපකයපොදන මපඒ පඅපපශදනලනො පjoinප

කය

Sequence = lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

Sequence

lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

ශරපදැනපStringපඑ කපශැදලපමම

ලතපොද ඩපStringපඑ කතපශදම

glue = lsquohossrsquo

ොමපොද පඅපටපඑ ටපsetප රන පඕ පඒ ප රනො පොමොශමයපඉවොවඛාමපlistපඑොකපශැමපඅලයලය මප

මැදටපදාන පඕ පලච යටපඅදාප මපලයන පඕ පඊටපදවොවේපක කපකයපjoinපකයපලයන පඊටතපදවොවේප

ලරශනපතෂපඅරපඅදාපSequenceපඑොකප මපලයන

gluejoin(sequence)

lsquoheyhosstherehossbessiehosshosshossrsquo

ලැදගත methodපඑ කපගැ පදැනපමමපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපStringපඑ කපශදම

randstr = ldquoI wish i Had No sausagerdquo

randstr

ldquoI wish i Had No sausagerdquo

මටපදැනපඅලයයපොමො පකොය පශැමපඅකරමපSimpleපඅකරපලටපදරලර යප රන ඒ පශරමපොඛසය

randstrlower()පදැනපEnterපඑ පඔබපබම

lsquoi wish i had no sausagersquo

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපොමපmethodපඑොකපකොය පලැදගත ම

ලදපොදයකපමමපකයපොදන ම

අලතපStringපඑ කපශදම

truth = lsquo I love old women rsquo

මමපො ලනමපmethodපඑ පලයපඉන ම

truthreplace(lsquowomenrsquo rsquomenrsquo)

ොමො දපඇත ටමපොලනොනපwomenපකය පලච යපොලනලටපmenපකය පලච යපආොේපවමයප

අපපඒ පcheckප රපබම

ලැොඩපශරපොනදපඉකනපොමපවදශටපයමපලච යකපොලනලටපොල තපලච යකපොඛසොයනමපආොේප රගන ප

රලලන

42

42

19 Dictionary (ලදනපො ෝ)

මමපදැනපකයපොදන පයනොනපpythonපලපකොය පDictionaryපගැ පොම කදපDictionaryපඑ කපකයනොන

ඇත ටමපොම පඅපපදන පDictionaryපඑ කපලොේමප මයපDictionaryපඑො නපඅපපලච යකපොශ ය ලප

කයමො පඒපලචො පකොය ප ැ තපශමබපව ාපඉකනපදැනපඒපලචො ටපඅදාපොතරමකපොශෝපවව රයකපඅපටප

දැ ගන පරලලන

ඉකනපpythonපලපකොය පDictionaryපතපඒපලාොගමප මයපඅපපොශ ය පලචො පලාොගපොේටපයර(key)පකයප

කය ලපඒපලච යටපඅදාපවව රයපඅගය(value)පකයපඅපපකය ල

ම පකයාගන පොදයකපකොය ලපDictionaryපලටපදාවචචපොලනොනපලකzwjර ලරශන( ldquohelliprdquo )පදටනපගේදතප

අලවනප රේදතපොමපලකzwjරපලරශනපඅපපදාවචචප ර ල

මමපඑ කපශදමපොදනලන මප

book= lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

ොමො පකොයනොනපදව පවාමාජ යනටපඅදාපොද ඩපDictionaryපඑ කපොමො පකොය පයතර(keys)ප මයප

Dad BroපMom ඒලාටපඅදාපඅගයන(values)පොලනොන Bob Joe Lisa

දැනපEnterපඑ පඑබශමපඅොේපDictionaryපඑ පRun

ොල ල

book

lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

දැනපඅපටපරලලනපඅොේපවාමා යපDictionaryපලප

කොය පලැොඩප රන පඒපකයනොනපලචො ටපඅදාප

ොතරමපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

ඉවොවඛාමපDictionaryපඑොකප මපඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොපඅදටපඅලය යතර(key)පපවඳශනප

රන පඹ

ඉන පමමපොදනලන ම

booklsquoDadrsquo+

lsquoBobrsquo

booklsquoMomrsquo+

lsquoLisarsquo

ඉකනප ලතපොදයකපකොය ලපොමපයතර(keys)පලටපඅදාපඅගයනපstringපොලන මපඹො ප ෑපඅදටපnumbersප

උ තපදාගන පරලලනපඒපගැ පකයපොදන පඅපප ලතපොද ඩපDictionaryපඑ කපශදම

ages = lsquoDadrsquo rsquo42rsquo rsquoMomrsquo rsquo87rsquo-

ageslsquoDadrsquo+

42

43

43

දැනපදැක ො පkeys ලටපඅදාපඅගයනපstring ොලන මපඅලයප ෑ

දැනපමමපකයපොදන මපDictionaryපලටපඅදාපmethodsපට ක

මමපඒ පලයමපොදනලන මප

ොම පලයන පmethodsපලය පවාමා යපආ ෘකයටමප මය[ SequenceMethod(argument) ]

bookclear()

ොමො දපොම යපොලනොනපඅපපවදශනප රපකොය පDictionaryපඑොකපසයලමපඅගයනපඉලතප රපDictionaryප

එ පහවප රපදා පඑ ය

Enter එ පඑබොල තපදැනපඒ පබාගන පරලලන

පලැොඩපශරපොනද

ලපMethodපඑ කපබම

tuna = agescopy()

ොමපො ද පඅදටපඅදාපDictionaryපඑ ක

ොල මපDictionaryපඑ කපවදශටපො පයකපගන පරලලන

අපප මප රරපDictionaryපඑ පtunaපකය පඅලතපDictionaryප

එ ටපො පපොලපකයපදැනපඔයාටපොේ ලපඇක

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපොග ඩකමපලැදගතපMethodපඑ කපගැ

ොමපMethodපඑො නපරලලනපඅදටපඅලයපDictionaryපඑ කපඇතොෂපඅපපවදශනප ර පkeyපඑ පකොය ලදප

ැේදපකයපොශ යාගන

ඒ ප රනොනපොමොශමය

tunahas_key(lsquoMomrsquo)

True

tunahas_key(lsquoApplesrsquo)

False

ඔයාටපඒපගැ දැනපොතොර ලපඇක

අදාපkeyපඑ පDictionaryපඑොකපකොය ල මපTrueපකයපoutputපොල ලප ැත මපFalseපකයපoutputප

ොල ල

ශරපඅපපDictionaryපගැ පොග ඩකපොේලඛප ාප රා ඒපලොේමපProgrammes ශදේදපොමපDictionaryපඅදටප

ොග ඩකපලැදගතපොල ල

44

44

ඊෂඟපදාඩමට

45

45

20 If Statements (if පzwjර ා )

අපපොම ාකපදරටපpythonපලපමල පොේලඛපොග ඩකපඉොග ගත පොම නනපඑශාටපමමපකයපොදන මප

කzwjරමොඛ පශද පවදශපගැ

ශරපඅපපලැොඩටපබහම

IDLEපඑො නපදැ ටපවමපඅරොග පමමපදැන ය ලපnew windowපඑ ටපNew windowපඑොකපprogrammeප

එ කපලයපඒ පRunප රන ප මපඅනලාරොයනපඒ පSaveප රන පඕ

ශරපමමපදැනපstingපඑ කපශද ල

tuna=rdquofishrdquo

If පzwjර ා පගැ පදැනපමමපඔයාටපකයපොද ලපොමො නපොග ඩකපොේලඛපොඛසොයනමපඅපටප රන පරලලන

if tuna==rdquofishrdquoොමො දපමමපවමා පකණපොද කපොය දාොග පකොය ල

ොම දපොලාපකොයනො පපරේාලේ(testing)

යමපඅගයකපදරකාපකරමටපඅප වමාන කණ මදකේපොය ද ලපඒපලාොගමපඅපොේපපzwjර ා පඅලවා යටපප

මදත(colonrdquordquo)පොය ද ලපොශ දටපම පකයාගන (ොග ඩකපලැදගත)

ොමපමලපපzwjර ාොනපොතරමප මයපlsquorsquotuna fishපටපවමා පඋො තrsquorsquoපකය පඑ යපඉකනපොමපපzwjර ා යපයටොතප

එොශමපඋො තපඅර ප රන පොම ප රන පකයපඅපටපවවධ වධානපොදන පරලලන

If tuna == lsquorsquofishrsquorsquo

Print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපEnterපඑ පඔබරශමපොමපපzwjර ා යපයටොතපඅපටපඅලයප ර පොේලඛපලයන පරලලන

ොශ දටපම පකයාගන පොදක පදාපEnterපඑ පඑබලපගමනපඑමපපzwjර ා යපයටොතප මයපඉනදසපලය ප

ොේලඛපලයොලනො (indent-පොේබලපවාමා යපඉොමනපඇතෂටපල පොවේපලයොේ)

දැනපමමපොමො පකයපකොයනොනපtuna fishපටපවමා පලනොනප මපlsquothis is a fish alrightrsquo කයපprintප

රන පකයය

දැන F5 එ පඔබපොමපprogrammeපඑ පrunප රපබමප

lsquothis is a fish alrightrsquo

46

46

ොමො පව පොේපගැ පමමප ලපදාරකපකයන ම

අදටපකොය ලපvariableපඑ කපtuna=rdquofishrdquoපකය

දැනපඅපපදරකාලකප ර ල

tuna කය පඑ පfishපටපවමා පලනො ප මපlsquothis is a fish alrightrsquoපකයපprintප රන පඑතපඒ ටපවමා ප

ැත මපොම ලතප රන පඑදා

අොේපprogrammeපඑ පමමපදැනපොද ඩඩකපොල වප ර ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපොම දපොලනො පකයපබන පොම පrunප රමපඇත ටමපොම ලතපඋොනප ෑ

ශරපif පzwjර ා පලපමල පොේපොම ප මය

අොේපදරකාලපශරප මපඅපටපඅලයපොේලඛපට කප රන පකයපවධzwjා පොදන පරලලනපඊටපදවොවේපඒපවධzwjා ප

runපොල ලාපඒතපදරකාලපලැරදප මපොම ලතපො රපඉන ල

පඒතපොම පifපපzwjර ා පලය පඑ පවදශකපව රය

47

47

21පElse and elif (Else වශ elifපඅනොක )

දැනපමමපකයපොදන මපදරකාලපලැරදප මපඅදටපඅලයපවධzwjා පශදාගන පශැටපඒ ප රනොනපelseපකය ප

අනොක ොයනපඒපගැ පදැනපබම

අොේප ලනපඋදාශරණයමප

මමපඉවවරශටපඅරොග පය ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

ශරපදැනපපොම යපොලනො ඉවොවඛාමපදෂමපපzwjර ාොනපව යප මපඑයටපඅදාපවධzwjා පට පකzwjරයාතම ප

ර ලපඒතපලැරදප මපඔේපඑ ො ටපඅපටපදැනප ලතපොතරමකපකොය ලපලැරදප මපelseපයටොතපඅපටප

රන පඅලයපොේපtypeප රයපකොයනො

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquoප

ලැොඩපශරපොනද

අපප ලතපොම නනපඉවවරශටපයමපඅපපහ මපඅපටපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඕො පකයප

දෂොලනයටපොදයකපදරකාප රපශරපගොේප ැත මප ලතපඑ කපඑොශමතප ැත මප ලපඑ කපඑොශමතප

වොනප ැත මප ලතපොදයකපඒපලොේපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඅලයප මපඅපපදාවචචප ර ලපelif

කය පඅනොක ය

ොම පශැමපොලාොලමපදානොනපifපපzwjර ා යයපelseපපzwjර ා යයපඅ රටපොලන ය elifපඒලාපඕ ප රමපඅපටප

දාන පරලලනපඅදටපඅලය ාලයනපොග ඩකපකොය ලප ම

ශරඒපගැ පබමපදැන

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

elif fish == ldquoslamonrdquo

print rdquoI hope I donrsquot get SLAMonilla poissninrdquo

elif fish == ldquotunardquo

print rdquoeasy there tuna boatrdquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

48

48

ඉකනපදැනපොමො පොල පොේපමමපවව රප රන මපඅපටපකොය ලපtuna=rdquofishrdquoපකයපvariableපඑ ක

ඉවොවඛාම if tuna == ldquobassrdquoපකය පපzwjර ා යටපය ලපඒ පලැරද

එොශ මපඊඟපපzwjර ා යටපය ලපelif fish == ldquoslamonrdquoපඒ තපලැරදපොනදපඑොශ මපඅනතපඑ ටපදන ල

elif fish == ldquotunardquoප

ආ ඒ ප මපශරපඉකනපදැනපඒ පයටොතපකොය පොේලඛපට runපොලයප

Programme එ පrunප රපබමපමමපකයරපොේදපොලනො පකය

rdquoeasy there tuna boatrdquo

ශරපඅපපහ රපොේපව ාපොනද

අපප ලතපොද ඩපොල වකප රම

පොමපProgramme එොකපtunaපකය පඑ ප

ොලනලටපtroutපකයපදාම

elif fish == ldquotroutrdquo

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquo

පොමපල ාොලදපවොනපොම යපපzwjර ා පඑකො පදරකාප රප රපබැලලපොම කලතපශරපගොයප ෑපඒපනවාප

අනකමටපelseපඑ ටපය ලපඒො පකොය පොේපrunප ර ල

අනකමටඅපටපොතොර ලපවවඳමකප ැකමපව ාමපprogramme එ පelseපයටොතපකොය පොේප රපඅයනප

ොල ල

49

49

22 Nesting Statementsප(අන-පzwjර ා )

Ifපපzwjර ා පගැ පමමප ලතපොදයකපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපොද ඩපvariablesපට කපශදාගම

thing = ldquoanimalrdquo

animal = ldquocatrdquo

ශරපIfපපzwjර ා පයටොතපඅපටප ලතපifපපzwjර ා පොය දන පරලලනපමමප රමපොදනලන ම

දැනපRunප රපබම

this is a cat

ොම දපවොනපොම ය

thingපකය පඑ පanimalපලටපවමා යපඒපනවාපඒපයටොතපඇකපවධzwjා පrunපොල ලප

එ ො ටපශමබොල ලපif animal == lsquocat rsquoකයපඑ කප

අපපශදරපොදල පvariableපඑ පදශාපබරශමපොතොර ලපොමපකය පොේපශරපකයපඒපනවාපඑමපපzwjර ා ොේපඇකප

වධzwjා පrunපොල ලපඒ යපoutputපඑ පවදශටපthis is catපකයපආොේ

අපපදැනපthing = ldquohouserdquoපකයපොල වප රප

programmeපඑ පrunප රපබම

I donrsquot know what this is

දැනපඔයාටපොතොර ල

if thing == ldquoanimalrdquoපකය පපzwjර ා යපව යපො ොේප මපඒපයටොතපඊටපදශබනපකොය පපzwjර ා පඑ නනප

එශාටපලැඩපො ර පබල

50

50

ඉකනපොමපවදශටපpythonපගැ පලයවනපමාොේපදෂමපල පගzwjරනථමයපඅලවනපොල ලපඉලරයපකේලටපොම නනපොමප

ගzwjරනථමයපඉලරපොලනො ප ැප

ොමමපගzwjරනථමොේපොදල පො ටසනපමමපඔයාටපpythonපලපකොය පොමහපවඳශනපසේධzwjාන පලටපලඩාප රමකප

ගැඹරපවපසේධzwjාන පගැ පකයපොද ලා

ඉකනපඒපොේලඛපඉොග ගන ප ලනපොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපpythonපලපමල පොේලඛපගැ ප ැල ප ැල ප

රහණොලන

ොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපකzwjරමලඛදපපබබදලපයම ාකපදැනමකපඔබපබාගතොතප මපpythonපපබබඳලපදසගයප

අොද ව(උොදෂ)පපzwjරණපදzwjරපලපවදශනපපzwjර පලලනප60පලතපඔබටපදශසොලනපනලරදපපබතරපොවවමටපඋදේප

ලනපඇ

එොවේ මපොමහපොදල පගzwjරනථමොයනපඅදපයබපශමොලමපප

ඔබටපජය

11

11

අපපන නපහ මපඅපපශද පprogramme එ ටපUser ොගනපInput එ කපගන පොල ලාපඒ ප රනොනප

ො ොශ මදපපඇත ටමපඒ ප රන පොමපVariablesපදාවචචප රප මයපඅපපඒපගැ පබමප

ොමො දපInputපකයපFunction එ කපභාව ාපොල ලා

g = input (ldquo rdquo) ොදදැත ටප(පප)පලරශන දාාප(පldquo ldquo )පඋඩ මකොමාපයටොතපUser ට දකනන ඕන Message එකප

අපටපලයන පරලලන

g = input (ldquoEnter number here rdquo)

දැනපEnter එ පඔබමප

දැනපUser දක පMessageපඑ පඅපටපොේ ලා

Enter number hereප

අපපදැනප43පකයාපtype රම

දැනපg = 43පටපවමා පොලයපකොයනොන

අපපදැනපබම

gප+ප32 = 75

g3 =79507

වාරාංයපබැලොල තපVariableපඑ කපඅපටපශදන පරලලනපදැනපඒපලොේමපUser ොගනපැොබ පinputපඑ කප

Variableපඑ ටපවමා ප රගන පරලලන

( F = input ( ) )

12

12

4 Modules and Functions(පොම ඩයපවශපශzwjර )

වාමා යොයනපකzwjරමමලක භාා (Programme Languages)පලටපඅනලපවථාපත Ys (Building Function)ප

කයනොනප කzwjරමමලක භාාල ලවමට ගනනා මෘදකාංගයපතමපපහටලනපැබපකzwjරමොඛ ලටපපPythonපලටතප

ොමපොදයපොද දය

54= 625

ශරපොමපලැොඩමපොොශසොයනප රන පPythonපලපFunctionපඑ කපකොය ලා

අපපො ොශ මදපFunctionපඑ කපදාවචචප රනොන

ඉවොවඛාමපFunctionපඑොකප මපලයන පඕොන

ඊටපදවොවේපParameters (පරාමතන)ප මප රන පඕ

දරාමතනපකයනොනපකම පදරාවයදපොමපඅගයනපවච යපවයපයතොත යන ය

ශරපඅපපඒපගැ පබම

කසයමපවං යාල පබයපගන පFunctionපඑ කපPythonපලපකොය ලාප

ඒ ටපකයනොනපPow ( )

ලරශනපඇතොඛපදානොනපඉවොවඛාමපඅදා වං යාලප ඊටපදවොවේපඑම වං යාල කමන බමයන ලයඩක යදපකයා පඒපකයනොනපබයප මයපොදලනයටපදානොන

Pow ( 5 4 ) = 625

abs ( )

ොමො නප රනොනපයමපවං යාල පමාදාං යපබාපදමයප ඒපකයනොනපinputපඑ පඍණපවං යාලක(ප-ප) පදනො තපOutputපඑ පඑනොනපධzwj (ප+ප)පලලන

abs (ප-18 ) = 18

abs (ප5 ) = 5

Python w=re uqyqKටප(Interface)පකොයනොනපFunctionපයමපපzwjරමාණයකපදමණයපඑමපනවාපඅපටප ලතපFunctionපඅලයප මපimport ( ආනයනය )ප රන පොල ලා

Modules(ොම ඩය)

Modules ලප මයපොමපFunctionsප ැනදතප රපකොයනොනපModule එ කපකයනොනප

ශzwjරත මගොනලේ (A set of Functions)

ශරපඒප ාලපඅම ප රපඅපපදැනපfloor ( ) කය පFunctionපඑ පව මපොමො දප රනොනපකසයමපදමයප

වං යාලකපොමහපලරශනපඇතටපදාරලශමපදමයපවං යාපට පඅයනප රපොද පඑ ය

13

13

උදා-ප1500111345 කයපදනො ත

150 ොවපඅපටපපzwjරකදා යපැොබ ලාප

floor ( 187 ) කයපදපබමපඒ පආොේප ෑපොනදපපඒ ටපොශේතලප මයපමටපඅදාපModuleපඑ පඅපපimportප

රරප ැකපඑ ය

ශරපඒ පimportප රනොනපොමොශමය

importපmath

mathපකය moduleපඑොකපගණ රමපලටපඅදාපFunctions list එ කමපකොය ලා

ශරපදැනපEnterප රන

මතපදැනතපfloor ( )පකයපtype රන පබෑප

ඒතපඒපFunctionපඑ පදාවචචප රනොනපොමපවදශටය

mathfloor ( 187 )

180

mathsqrt ( 81)

90

ඉකනපimportපFunctionපලපමටපmodule name එ පලයන පොල ලා

ඒ පලයනොනපොමන පොමපවදශටය

modulefunction

එොශමප රදරයප මප

අපටපොමලාපොම ොක ටපශරපවමා ප රගන පරලලනප

ොමන පොමපලොේ

bucky = mathsqrt

දැනපbuckyපකය ප මටපපmathsqrtපවමා ප රපකොයනොනපඒ ප

නවාපදැනපmathsqrtපොලනලටපbuckeyපදාවචචප රන පරලලනප

bucky (9)

30

ලතපඒපවදශටප රපබම

buckyප=පmathfloor

bucky (198 )

190

ශරපොනදපපඉකනපොම පොග ඩකපපපzwjරොයෝජ ලතප

14

14

5පHow to save your programmesප(කzwjරමොඛ පසරකම)

programmeපඑ කපශදපsave ර පශැටපඅපපබම

අපප ාමතපඉනොනපIDLEපඑොකපපොම ප මය PythonපලපInterface එ පIDLEපඑො තපරලලනපtypeප ර ප

ොේලඛපලපOutputපඑ පඑොලොඛමපබාගන

ඒතපොමහපකොය පගැටලලප මයපපොමොකපprogrammeපඑ කපලේලතපPythonපලලනපexit ොල ො ටපඅපපලයරප

ොවේරමප ැකපොල ලාපආොයපඅපටපඒ පබාපගන පබෑ

ඒ ටපවවදමකපකොය ලාපඅපපඒ පගැ ප ාප රම

IDLEපඑොකපඉන ල මපයන පරලලනපFile --- New Window ශරපදැනපඅපටපැොබනොනපඅලතප වලලකපපශරප

ොම නනපඅපටපඅලවරපැොබ ලාපprogrammeපඑ කපsaveප රන පඒපලොේමපඒපprogrammeපඑ පrun

රන

15

15

අපපොම windowපඑොකපොදයකපලයමප

print rdquohey now brown cowrdquo

අපපොම පදැනපsaveප රපබම

දැනපtable එ කපඑ ලාපොම පඒ ටපඔයාප ැමකපොදයකපොදන පරලලනපඒතපඅම ප රන පඑදාපfile

name එ පඅගට pyපකයපොය දන පpy කයපsave රරලශමපඒ python fileපඑ කපවදශට saveපොල ලා

16

16

ොමපwindow එොකපprogramme එ කපලයපන මම runප රන පබෑපඅනලාරයොයනම saveප රන පඕ

දැනපඅපපොම runප ර පශැටපබමප windowපඑොකපmenu එ ටපයන පපඊටපදවොවේපrun --- run module ොශෝප

ොඛසොයනම keyboardපඑොකපF5 ඔබතපprogramme එ runප රන පරලලන

දැනපොේ ලාපොනදපපIDLE එ runපව ා

දැනපඅපපොද ඩ programmeපඑ කපලයම

x = raw_input (ldquoEnter namerdquo)

print ldquoHeyrdquo+x

ොමො දපන මම inputප ැතලපraw_input කයපදාරලශමපx ටපවමා පොලනොනපවංොක යකපවදශටය

(As a string)ප(ොමපගැ පලැඩපදරටතපදසලපවා චඡාප රය)

අපපදැනපොම පන මමපrun රපබම F5පඔබන

මමපකේලපොේපශරපොනදපපSave රනොනප ැතලපProgramme එ පrun රන පොදනොනප ෑපදැනපok රන පප

17

17

Enter name

දැනපොමපවදශටපඑ ලාපපදැනප මකපදාාපබමපොම ට

Enter name = bukey දැනපEnter ඔබන

ොම පඇත ටමපොද ඩපProgramme එ ක

ඒ පො ොමයපදැනපProgrammeපඑ saveප රරප ැ ටපගොය තප

ොම පඅපටපොල Programmes පrun ර පවදශටම runප රන පරලලනප(පඒපකයනොන Ms word Adobe

PhotoshopපRun ප ර ලාපලොේම)

දැනපඅොේපProgrammeපඑ Double clickප ර runප රම

Programmeපඑ runපඋ ාපොනදප

18

18

ශරපඅපප මකපදාාපබමප

ඇත ටමපොම දපවොනප

එ පදාරටමපProgrammeපඑ Exitපව ාපොනදප

ඇයපඑොශමපකයපමමපකයපොදන මොම කදපොමපProgrammeපඑො නප රනොන

x = raw-input (ldquoEnter namerdquo)ප

ොම පrunප ර ලා

ඊටපදවොවේප

Print ldquo Hey rdquo + x

කයතපrun ර ලා

ඊටපදවොවේපොම ලතප ෑපොනදපපඉකනපProgrammeපඑ එයාොේපලැොඩප රපඉලරයපProgrammeපඑ පදැනප

කය ලාපපldquoමොේපලැොඩප රපඉලරයපමමපය ලාrdquoපඇත ටමපඒ ප මයපොම දපොලනොන

ඉකනපඅපපොම දප රනොනපොමපපzwjරො ටපඒ පශරමපොඛසපොදයක

raw-input (press ltEntergt)පකය type රම

දැනපඅපපProgrammeපඑ පrunප රමප

ශරපපzwjරො ටපවවදම පැබණාපොනදප

අනකමටපවාරාංයකපවදශටපගතො ත IDLEපඑ පොග ඩකපොශ දයපඑොශතපඅපටපProgrammeපඑ කපSave

රන ප මපFile එ කපශදන පොල ලාප( New window ) එ ටපගහනපම යපොනදපඒ ප

19

19

6 Strings (ලදන)

දැනපඅපපආොයතපIDLEපඑ ටපය ලා

IDLE එොකපtype රම

ldquo Hey nowrdquo දැන Enterපඑ පඔබන

lsquo Hey now lsquo ොම පString එ කපොම දපවංොක පකහදයකන (characters)පොම පශැදපකොයනොන

lsquo Hey now lsquo

ොමහදපේවතලපඋඩො මාප(Double codes)පප ැතලපඋඩපො මා (Single codes)පපදාවචචප ෂතපඑ මපොේප මයප

ොලනොන

ොල වකපඇතො මප ෑ

ඒතපවමශරපඅලවථමාපලදපකොයන පරලලනපපzwjර පඑ ප ැන

මමපඒපගැ පොදනලන ම

hersquos a jerk rsquo

lsquohersquo s a jerk

Python ලලනපString එ කපවදශටපයමපොදයකපශද ාගනොනපඋඩො මාලපදටනපගන ප ැ පශාපඅලවනපොල ප

ැ ය

ඉකනපේවතලපඋඩො මාපදැමොම තපඒපපzwjර පවවොද ලා

ඒතප ලතපවදශකපකොය ලාපපොම පඉ ාමතපලැදගතප

lsquo hersquos a jerk rsquo

පටපදවටපඇ ඉර [ back slash ( ) ] ොය දන පඕ පඅදටපමඟපශරන පඅලයපො මාලපඉදරොයනප

Python එො නපබ ලාප( ) ටපදවොවේපකොය පවකණපදශාපඊටපදවොවේපහ ලාපපldquoශර ොමපො මාොේප

ඇත මපොතරමපො ොලය ොමපකොයනොනපඒ පන මම print ප රන පඅලයපොදයකපව රයrdquoපකය

ඉකන lsquo hersquos a jerk rsquoපලයපEnter එබොල තපoutput එ පබාගන පරලලනපඅපට

ොමපලැොඩපඅ යාලයපල ප ැ කපබමපදැනපඅොේපstring එ ටපදවතල උඩමකොමාපඑ තප රන පඅලයප

උො තපඅපපඒ ප රනොනපො ොශ මදප

20

20

buckey said ldquo hey now ldquo to me

ldquo buckey said ldquo hey now ldquo to me ldquo

ඉකනපදැනපPython ලලනපඋඩො මාපකොය ප ැනපබ ලා

ldquo buckey said ldquo hey now ldquo to me ldquo

ශරපදටනපගේදමපේවතලපඋඩො මාපකොය ලා

ඊටපදවොවේපsaid ldquo කය ප ැනනපstring එ පඅලවනපොල ලාපොම දපඋඩො මාො පකොයනොනපඊටපදවොවේප

hey now ldquo to me ldquo ලලනප ලතපඑ කපදටනොග පපme ldquo කය ප ැනනපඉලරොල ලා

ඒතපඅපපබාොද ොර තතපඋොනපඒපොේපො ොමය

ඉකනපඅපපොම දප රනොනපොමොශමපආරලශමපලැොඩපශරමපොඛසයප

ldquo buckey said ldquo hey now ldquo to me ldquo

පටදවපඇපො මාලටපදසලපකොය පවකණපPython ලලනපො ව පනවාපඅදටපඅලය Outputපඑ ප

ැොබන පඕ පදැන

දැනපstringsපඑ තප ර පඑ පගැ පඅපපබම

a = ldquo buckey ldquo

b= ldquo roberts ldquo

a+b = lsquo buckeyroberts rsquo

a+b කයරලශමපPython ලලනප රනොනපa හපකොය පවකණපට ( characters )පb හපකොය පවකණපට ටප

එ තප රපoutput ර පඑ ය

ඒතපඅපටපඅලයප( buckey roberts ) කයපමැදටපහව ැ කපවහ ලපොම stringපොද පඑ තප රන ප මපඅපප

ොම දප රනොනප

a b කයපtype රමපඒ පශරයනොනප ෑපොනදප

එොශ මපab කයපtype රම

( lsquo buckey lsquorobertsrsquo )

ඒතපඅපපබාොද ොර තතපව පoutput එ පො ොලයපොම

ශරපකයන මපඇත ටමපොම කදපොලන පඕ පකය

a = ldquo buckey rdquo ( හව ැ කපවහ ලපඒ පශදන ප)

දැනපබම

a +b

lsquo buckey roberts lsquo

ලැපොඩපවාරථම යපොනදපපොමො නපඉොග පගන පොදයකපකොය ලාපොම කදපදන ලද a +b කයරලශමප

Python ලලනපඑ තප ර ලාපa ශා bපstring ොද ටපඅදාපවකණප( characters )පශරපඅපපa = ldquo buckey ldquoප

කයපඅනකමටපහව ැ කපකබබ ඒො නපඅපටපොතොරනොන එ හව ැ කප(space) Pythonපලලනප

character එ කපවදශටපව ලාපකයයපමමපහ ලාපමමපකයරපොේපඔයාටපොතරණාපකයා

අපපොමපඉොග පගතොතපstring ලපමල පඅඩ ාමපපඉකනපpython ලලනපඉවවරශටපයේදපොමපඅපටපstrings

ොග ඩාකපලැදගතපොල ලාප

21

21

7 More on Stringප(පලදනප ලදරටතප)

Stringපලලනප රන පරලලනප ලතපොේලඛපට කපකයපොදන යපොමපයනොනප

num = 18

අපප num = 18පවදශට Variableපඑ කපශදම

num + 16

34

ොමපවදශටපඅොේපපVariableපඑ පදාවචචප රපොඛසොයනමපඅපටපඑ තප රන පරලලන

print ldquo BUckey id ldquo + num කයපොදම

මටපඅලය පපBUckey 18 පකයපprint ොලන ය

ඒතපලැොඩපශරයනොනප ෑපලොේපොම ද stringපශාපnumbers එ තප රන පබැරපනවා

ප

අපපඒ ටපවවදමකපොශ යමප

num = str ( 18 ) කයපොදමප

ොමො දප රනොනප18 කයපකොයනොනපඇත ටමපnumber එ කපො ොලයපඒ ප string එ කපකයප

Python ලටපොතරමප ර පඑ ය

ඇත ටමපකොල තප18 string එ කපවදශටපදරලරථම යපොල ලාපපොම str ( ) functionපඑ පඇතටපදාරලමප

දැනපබම

print ldquo buckey is ldquo + num

buckey is 18

ශරපොමපවදයටයපඅප numbersපstring ලටපදරලරථම යප රපගනොනපොම පදාවචචප රන පරලලන user

ොගනපinput එ කපගන ො ටපuser ොේපinput එ පstring එ කමපොලාපඑ පවදශට

22

22

අපපvariable එ කපශදමපදැන

num 2 = 32

print ldquo my mom is ldquo + num2

අපපදන ලාපොමොශමප රන පබෑපකයා

ඒතපstr දාවචචප රනොනප ැකලපබැරදපොමපලැොඩප රන පපඇත ටමපරලලනපඒපලැොඩප රනොනපොමොශමය

ඔයාොේපkey board එොකපblack text කය keyපඑ පදන ලදපපදන ැත මපදැ ගන ප(පඒ ප මයපTab keyප

එ ටපශරයටමපඋඩනපකොය පkey එ පොදනොමනපඇත ටමපඋඩපො මාලකපලොේප මය)

දැනපඅශන ප print ldquo my mom is ldquo + ` num 2 ` කය පඑොකප` num 2 ` ොදදවටපොමප` ( black text ) ොද කප

දාන පදැන Enter රපබන ප

my mom is 32

ඒපවදශටයපnum එ කයපstring එ කයපොඛසොයනමපඑ තප රනොනප

ලපොදයකපකොය ලාප

පrepr ( ) පොමන පොමපfunction එ පපොම පශාතදසනම str ( )පපfunction එ පලොේමය

ඉකන str ( )පොලනලටපඅපටපඕො මපrepr ( )පපfunction එ පභාව ාප රන පරලලන

23

23

8 RAW Inputප(ලදනපපzwjරදා යප)

Raw_input( ) ශාපන මමපinput ( ) ය function ලපොල වපමමප ලනප ාප ා

ඒතපඒපගැ ප ලතපොශ දනපමමපකයපොදන ම

මමපපදැනපඉනොන Python windowපඑොකපොමොශමපtypeප රම

buck= input(ldquoEnter name rdquo)

print buck

දැනපොම පrun රපබම

අශ ප මටපbukeyපඅපපකයපොදම

Enter name bucky

ොම කදපපzwjරොනපපොම ය පඅපපලච යක inputපඑ ටපදන ාපපඒතපඒ පstring වදශටපPython ලටපදන ප

ැකපනවාපPython ලලනපො ලනමපPrint රන පොදනොනප ෑපඒ ප

ඒ ටපවවදමප මය raw_input ( )

buck = raw_input (ldquoEnter namerdquo)

print buck

ොමො දපොලනොනපuser ොගපinput එ පstring එ කපවදශටපදරලරථම යපොල පඑ යපදැනපrun රප

බැලොල තපපදැනපලැොඩපශරප

24

24

9 Sequences and lists (පඅනකzwjරමපවශපැයවත )

දැනපමමපlistපඑ කපශදපොදනලන මපඉවොවඛාමපඅපපශද listපඑොකප මපලයන පඕොන

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

ඊටපදවොවේපො ටපලරශනපොය දාපඒොකපඇතොඛ listපඑ ටපඅදාපඅලයලපට පලයන පඕොන

(පmom dad bro කය පඒලාපනවාපඅනලාරයොයනමපඋඩො මාපොය දන ප)ප

දැන Enterපඑ පඔබරලශම computerපඑොකපmemory එොකපො ොශශරපsave ොල ලාපොමපlist එ ඒ ප

පzwjර යකපො ොලය

ශරපපමමපොම listපඑ පගැ පොදනලන ම

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

0 1 2 3 4

ොමොකපකොය පඅලයලපගත ශමපශයමපඅලයලයකටම අදා ( index number ) අංකයේපකොය ලාපඉකන

computerපඑො නපදෂොලනපඅලයලයපlsquo 0 rsquoපකයයප මප රනොන ඊටපදවොවේපඒලාප1 2 3 පපල පොවප

පලොලටපවකණපොල ලාප

දැනපඅපපබැලොල තප

family [ 3 ]

lsquo sis lsquo

ොශ දටපම පකයාගන පමඛපඅලයලයප0පකයයපශදනලනොනප ඒපනවයප family [ 3 ] කයපtype රරලශමප

lsquosis lsquoකයපආොේ

අපපහ මපොග ඩකපදගපlist එ කපකොය ලාපඅපටපඅලයයපොමොකපඅලයලයක outputප රගන පඑ ො ටප

ොග ඩකප රදරයොනපඅලයලපමපඉදපඒොක index numberපඑ පගණනප රප රපොශ යන පඉකනපඒ ටප

ොඛසපකzwjරමයකපකොය ලා

ඒ ප මයපඅනකමපඉදපමටපගණනපකරම

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

-5 -4 -3 -2 -1

ඉකනපඅනකමපඅලයලයප- 1 කයයපඅපපගනොනපඉවොවඛප මප0පනපදටනපගතොතපඇයපොමො නප-0පනපදටනප

ගන පබැරදපපො ොශ මටලතපබැපප-0පකලතප0පකලතපබනදලපබනදලමප මය

ඉකනපපබලටප-1 -2 -3 පකයපඅපටපඅනකොමපඉදපමටපඅලයලපට ප මප රන පරලලනප

උදාශරණයකපගතො තප

family [ -2 ]

lsquo sis rsquo කයපඅපටපoutput එ පඑ ලා

25

25

වාරාංයකපවදශටපගතො තප

list එ පඅලයලපකzwjරමපපොද ටප මප රන පරලලන

1 මපසටපඅගටප(0 1 2 3 ප)

2 අගපසටපමටප( helliphellip -3 -2 -1 )

ලපොදයකපකොය ලාපlist ව රකපො ොමයපstring එ පකොය පඅගයනපඋ තපොමොශමප මප රන පරලලන

ඒ ප රනො පොමොශමය

lsquo bucky lsquo 3 +

lsquo k lsquo

26

26

10 Slicing ( ො ටවපකරම )

ොම කදපSlicingපකයනොනපපlist ොශෝපොල යමපොදය පඑහපඅලයලපො ටවකපොලනප රපගන පඑ ටප මය

Slicingපකයනොන

example = [ 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ] ොමොශමපlist එ කපගැ පහ ම

අපටපොමපlist එො නපො ටවකප ඩපගන පඹ ප මප රන පකොයනො පොම ය

example[48]

[ 4 5 6 7 ]

ඉවොවඛාමපlistපඑොකප මපදාන පඹ

ඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොඛපමලනම list එමේ කඩ ගනන අලය අලයලමේ index එක දාන පඹ පඊටප

දවොවේපකඩ අලවන කරනන ඹන අලයලයටපපර අලයලමේ indexපඑක දාන පඹ පඒපගැ පොශ දටපම ප

කයාගන

ලපඑ කපබම

example [ 49]

[45678]

example [ 4 10 ]

[456789]

Slicing ර පඑ පකzwjරමයකප මයපොමප

ලතපකzwjරමයකපකොය ලා

අපටපපටදවටපගණනප රන තපරලලන ොග ඩකපදගපlistඑ කප මපකොයනොනපපොමපකzwjරමයපොග ඩකපොඛසය

example [-5 -1 ]

[ 5678 ] example = [ 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ]

පපපපප-10 -9 -8 -7 -6ප-5 -4 -3 -2 -1

මටපදැනපඅලයයප5පඉදනපඉතරපඅලයලපසයඛමපගන

example [ -5 0 ]

[ ]

ඇයපොමපවදශටපආොේප

පමමප ලනපදාඩොමපකයපදන පවදශටපප-ප0පකයපඑ කප ෑ

ප0පකයනොනප0පලමප මයපඒපනවයපොමොශමපවොන

ඒතපමටපඅලයපlistඑොකපකොය ප9පතපඑ පවදශටප ඩපගන

example [ -5 ]

ොමපවදශටපොදලනලපහව ැ කපකයන පපඒොකපොතරමප මයප-5පඉදපකොය පඔකො මපඅලයලපට පඑලයටප

ගන පකය පඑ ය

[ 56789 ]

27

27

example [ 7 ]

[ 0123456 ]

පොම තපඒපලොේමයපindex එ ප7 ටපඉවවරශපකොය indexපසයඛටමපඅදාපඅලයලයනපඑලයටපගන පකයයප

ොමො නපකයනොනප

ශරපොමොශමතපබම

example [ ]

කසමපindex num එ කප ැල පහවලමපදනො තපොම දපොලනොනප

[ 0123456789 ]

මලපlist එ මපආලාපොනදප

මලපlist එ මපඅපටපඑ ලැරපගන පඕො මපපොමපවදශටතපොඛසොයනමපගන පරලලන

ලපොදයකපකොය ලාපපඅපපදනොනපදරාමකන ( parameters )පොද යොනප

ඒතප ලතපො ල පදරාම යකප(3rd parameter) කොය ලාප

ො ල පදරාමකොයනපකයනොනපඅපපයමපදරාවය පඅලයලයනපඑ කනපගනේදපපකසයමපරටාල ටප

(පදර රයකන )පඅලයලයනප ඩපගන පඅලයපඉක මය

example [ 1 8 2 ]

[ 1357 ]

දැනපකයරපොේපොතොර ලාපොනදප

example [ 10 0 -2 ]

[ 9 7 5 3 1 ]

ොමපවදශටපපටදවටපවං යාපමගශැරපගන තපරලලන

ොම පොග ඩකපලට ාපොදයකප

ඉවොවඛාප රරපවදශටප රන ප මමැලයපලාොේප මපඒ මප රන පොඛසපවදශකපකොය ලාප

Example [ - 2 ]

[ 9 7 5 3 1 ]

මල listපඑ මපපටදවටප-2ප පගාොනපවං යාපමගපශැරපoutput ොල පඑ යපොමො දපඇත ටමපොලනොන

ොමලාප මයපslicing ලපමල මපොේලඛපඉකනපොමපවදශටපlist එ පකොය පඕො මපදත යකපඑලයටපගන ප

රලලනපොඛසොයනමප

28

28

11 Editing Sequences (පඅනකzwjරමයනපවෑදමප)

Sequenceපකයනොනපඇත ටමපlist strings tables ලාොේපොේපලටප මයපඉකනපSequenceපලලනප රන ප

රලලනපොද ඩපලැඩපට කපගැ පබමප

[7 4 5 ] + [ 4 6 5 ]

ඇත ටමපොම Sequenceප2කපඉකනපඑ මපජාකොේ Sequencesපඑ තප රන පප

(ප+ප)පපකණපදාවචචප ර ලා enterපඑ පඑඹොල තපඅපටපoutput එ කපඑ ලා

[ 7 4 5 4 6 5 ]

ොමො දපවොේපSequences 2කපඑ තපොලාප නපSequence එ කපඒපකයනොනප නපlist එ කපශැද පඑ ය

ලපඑ කපබම

lsquo bucky rsquo + lsquo roberts lsquo

lsquo buckyroberts lsquo

දැනපඅපපlist එ කයපstring එ කයපඑ තප රමප

4 5 6 + + lsquo bucky lsquo

අපටපොමපොද පඑ තප රන පොදනොනප ෑපොනදප

ඇයපදන ලදපඑොශමපොලනොන

ොමො දපොමොශමපඑ තප රන පරලලනපොලනොනපඑ මපජාකොේපSequencesපව රයපඒ පොශ දටපම ප

කයාගන ප

අපපදැනපබමපSequenceපගණපකරමපගැ

lsquo bucky lsquo 10

bucky ාප10පක ආලාපොනදප

ඉකනපොමො දපවොනපbucky කය පඑ ප10 ල ාලකප ැල ප ැල පපටදතපවමය

21 10

210

ඇත ටමපොමපගණපකරමප මපොශ දටපව ාපඒතපමමපබාොද ොර තතපවොනපඒ පො ොලයපමටපඕ පවොනප

ඉවොවඛාපලාොේපbucky කය පඑ ප10පල ාලකපපටදතපව පවදශටමප21පතප10පල ාලකපපටදතප රන ය

ප

29

29

ඇත ටමපඑොශමප රනො පො ොශ මදප

[ 21 ] 10

ලැොඩපශරපොනදප

ඉකනපොමපකzwjරොමපොග ඩකපලට ලාපකයපඔයාටපොතොර ලාපඇක

ශරපමමපදැනපඅලතපොදයකපකයපොදන යපයනොනප

name = lsquo roast beef lsquo

ොමොශමපඅපපtype රම

lsquo z rsquo in name

False

ොමොකපin කය පඑ Pythonපලපbuild in keyword එ කපlsquo z lsquo in name

ලලනපඇත ටමප රනොනපz අකරපnameපඑ පතපකොය ලාදපකයප

දරකාප රපොද පඑ යොමපවදශාපවොේපව in කය build in keyword ප

එ පදාවචචපොල ලා

lsquo r lsquo in name

True

ොමොශමපොලන පොශේතලපname = lsquo roast beef lsquo එ පතප r අකරපකොය පනවය

අපපොද ඩ listපඑ කපශදම

family = lsquo mom rsquo lsquo dad lsquo lsquo bro lsquo +

lsquo sis lsquo in family

False පප

lsquomomrsquo in family

True

අලයලය (element) in අනකzwjරමය (Sequence)

ඔයාටපඒප රණප ලතප ශවරපොලන පඇකපදැනොමපවදශටපඅපටපඕ මපඅනකzwjරමය (Sequence)ප

අලයල(elements)පදරකාප රපබන පරලලන

30

30

12 MoreපListපFunctionsප(ැයවතපආශzwjර පශzwjර ප ලදරටත)

අපපlist එ කපශදම

numbers = [8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපදැනපඕ පපොමපlist එොකපඅලයලයනපකයකපව රපකොය ලදපකයපගණනප රපබන ප

න මටපගණනප රපබම

7කපකොය ලාපොනදපප

ොමපlist එොක මපඅලයලයනපට පගණනප රන පඑචචරමපඅමාරප ෑපඒතපො කපදගපlist එ කපකබොණ තප

එොශමපඅපටප රපොේ ලොනප

ඉකනපලැඩයපදගනොනප ැකලපඅලයලයනපකයකපකොය ලදපකයපගන පොඛසපකzwjරමයකපකොය ලාප

ඉවොවඛාමපොම යප රනොනප

len කය functionපඑ පtype රපලරශනපඇතොඛපlist එොකප මපදාන පඕොන

len (numbers)

7

ශරපඅලයලපගාණපආලාපොනද

ශරපොමපලොේපවරපfunctionපට කපගැ පමම දැනපකයන ම

max (numbers)

165

ොමො දපැොබනොනපlist එොකපකොය පලැඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයය

min (numbers)

1

ොමො දපොලනොනපlist එොකපකොය පඅඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයපඅපටපොද පඑ යප

ලතපfunction එ කපගැ ප ාප ො තප

list ( )

ොමො දප රනොනපstring එ පඅලයලයනපlist එ ටපොල පොල මපදරලරථම යප රපදමය

list( lsquo bucky rsquo )

lsquobrsquo lsquo u rsquo lsquo c lsquo lsquo k lsquo lsquo y lsquo +

numbers කයපtype රම

එ ො ටපඅොේපlist එ පඅපටපැොබ ලා

[ 8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපොමොකපකොය පඅලයලයනපොල වප රගන පඕ පොල ලා

31

31

අපපඒ පො ොශ මදප රනොන

numbers[ 3 ] = 77

ොමොකපොතරමප මයපප

index එ ප3 ල පඅලයලයපොලනලට 77පආොේප රන පකය පඑ ය

ඉකනපදැනපEnter එ පඔබාපබම

ොම ලතපවොනප ෑපොනදපපඇත ටමපොදයකපව ාපකොල තපශරප

දැනපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පආොේපොලයපකොයනොන

ඒ පදරකාප රපබමපඅප

අප numbers කයපtype රපlist එ පබම

[ 8 1 4 77 28 165 7 ]

ශරපොනදපපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පලැට

අලයලයනපම න තපරලලනපොමපවදශටමප

ඉවොවඛාමපdel keyword එ පtype රපlist එ පවමගපඅලයලොේපindex එ පොදන

ොමන පොමපවදශට

del numbers (3)

ශරපදැනපමැකයපකොයනොන

ශරයටමප ශවරප රගන පlist එ පඅරනමපබමපපප

numbers

[ 8 1 4 28 165 7 ]

77පමැකපොනදප

ශරපඅපපඉොග පගත ාපප

අලතපfunction ට කපඒලාොගමපඅලතපලැඩප ෑලපට කපොමප ාකපමමපකයපදන පඒලාොයනප

ොශ දපprogramme එ කපඔයාටමපශදන පරලලනපකයපමටපහො ලාපප

ඹයාටපන රමපකොය පවරපගැටලලකපොමලාොයනපොඛසොයනමපවවදගන පරලලන

Python ලලනපඑ පදාරටමපගැටලලපගැ පහ ාගන පඅමාරයපලොේප මපඉවොවඛාමප

Algorithm එ කපශදන පප

ඊටපදවොවේපflow chart එ තපශදාපගන ප

ඊටපදවොවේපpseudo code එ කතපඕො මපලයාොග පpython language එො නපprogramme එ පලයන ප

දටනපගන

Algorithm =gt Flow chart =gt Pseudo code =gt Programme language

32

32

13 SlicingපListsප(ැයවතපො ටවපකරම)

Slicing ගැ පඔයාපදැ ටමතපොග ඩකපොේලඛපදන ලොනපSlicingපආශzwjර ප ලතපඅලතපොේලඛපට කපඔයාටප

කයපොදන යපමමපොමපයනොන

ලච ය පකොය පඅකරපlist එ පඅලයලප රනොනපොමොශමය

example = list (lsquo easyhoss lsquo)

ොමොශමපtype රපEnter එ පඔබරලශමපlistපඑ කපශැොද ලා

ශරපදැනපඅොේපlist එ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo lsquosrsquo +

ශරපඅපපදැනපොමපlist එ ටපඅලතපොේලඛපට කපඑ තප රම

example 4 + = list ( lsquo baby lsquo )

ොමො නපඇත ටමපකයනොන

පindex එ ප4පල පඅලයලයතපඇතලලපඉනපඑශාටපකොය පඅලයලපට පම පඒපොලනලට lsquo baby rsquo ය පලච යප

අදාපඅලයලපට ටපආොේප රන පකයය

ඒ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquobrsquo lsquoarsquo lsquobrsquo lsquoyrsquo +

ලතපවදශ ටපඒපගැ පබම

example 4 + = list ( lsquorace carsrsquo)

ශරපඒපගැ පඔයාටපොතොරන පඇක

ලපොග ඩකපලැදගතපොදයකපකොය ලාපකයපොදන

ොම යපදැනපඹයපlist එ පඅලයලප2පකපමැදටපඅපටපඅලතපඅලයලයකපදාගන පරලලනද

ඒපගැ පදැනපබමප

අපපඅලතපlistපඑ කපශදමපලැොඩපදටනගම

example = [ 7 8 9 ]

ශරපlistපඑ පශැද ො පදැන

33

33

example = [ 7 8 9 ]

0 1 2

example[11] = [ 3 3 3 ]

ොමො නපොල පොේපමමපකයන මපඔයාටපම පඇකොනපඅලයලපලපපindexපප මප ර පශැටපගැ

(0123)පඉකනපොමො නපකයනොනපindex number =ප1ොල පඅලයලයපඟටපයන පඊටපදවොවේපආොයතප

index number = 1ොල ප ැ ටපයන පශරයටමපඑ ටප[ 3 3 3 ] ද බාන පකයයප

ඇත ටමඕො නපකයනොනප78 පඅ රටප(එ ප0පශාප1පල පඅලයලපඅ රට)ප[ 3 3 3 ] පදාන පකයය

දැනපlistපඑ පcheckප රපබමපoutputපඑ පගැ

[ 7 3 3 3 8 9 ]

0 1 2 3 4 5

මමපකේලපොේපශරපොනද

ලපොද ඩපොදයකපමමපඔයාටපකයපොදන ම

example[15] = [ ]ප

ොමොශමප ොෂ තපොම දපොලනොන

ඔයාටපම පඇකප

example[15] ප

ොමො දපොදලනලපවඳශනප ර පindexපඑ ප ැතලපඊටපොදරපඅලයලපට පගන පඑ පගැ

පlistපඑ පcheckප රමපබම

[ 7 9 ]ප

මමපහ ලපඒ පඔයාටපොතොරන පඇක

ඉකනපොමපවදශටපlistපඑ පකොය පඅලයලපම න පඅපටපරලලන

34

34

14 Intro to Methods (රතනපවදශාපපzwjරවයයප)

Pythonපලපශැටයටපmethodsපකයනොනපඑක රාපවදශ පbuilding functionපලටමප මයපඉකනපොමලාපලලනප

ලැඩගන පශැටයපමමපදැනපකයපොදන පයනො

ඉවොවඛාමපොද ඩපlistපඑ කපශදම

face = [ 21 18 30 ]

ොමපlistපඑොකපඅගටපඅලතපඅගයකපඑ තප රන පොග ඩකමපොඛසපකzwjරමයකපකොය ලපඒ ටපදාවචචපොලනො ප

appendපකය පmethodපඑ ය

ඒ පොමපවදශටපදාවචචප රන පරලලන

ඉවොවඛාමපඅොේපlistපඑොකප(object)ප මපලයන පඕ පඊටපදවොවපක ක(dot)පකයපඅදාපmethodපඑ ප

දාවචචප රන පරලලන

faceappend(45)

face

[ 21 18 30 45 ]

අදටපඕ පොේපොඛසොයනමපඋ ාපොනද

ඉකනපොමපmethodsපදාවචචප රේදපවාමා යපලරශනපඅනලාරොයනමපදාවචචප රන පම ොනපfaceappend

එ පඅගටප45පොය දන පඅපපදාවචචප ොඛපවාමා යපලරශනපඉකනපඒපොේපගැ පොශ ඳටපම පකයාගන

ලතපොග ඩකපලැදගතපොල පmethodපඑ කපගැ යපමමපඊෂඟටපකයන පයනොන

ඒ ටපොද ඩපlistපඑ කපශදම

apples = lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

listපඑ පcheckප රතපබම

apples

lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

ශරපබමපදැන

applescount(lsquoapplesrsquo)

2

ඇයප2පආොේපඒ පොලනො පොමොශමයපcountපඑො නප රනොනපඅපපොද පලචො පොමපlistපඑොකපකපදාරකප

කොය ලදපකයපොශ යපොද පඑ යපඉකනපඋඩපකොය පවධzwjා යපකzwjරයාතම ප රරපගමනපොමයාපlistපඑොකපමප

ඉදනපබ ලපඅපපදන පලච යටපගැොද පලච යකපකොය ලදපකයපඔොශ මපගණනප රොග පය ො ටප

ොමයාටපඅහොල ලපapplesපකයපොදල ාල පවඳශනපොලාපකොය ලපකයපඉකනපඑයාපoutputපඑ ප2පකයප

අපටපොදනල ල

අපපදැනපlistපඑොකප ැකපලච යකපදාපබම

applescount(lsquobowrsquo)

0

උත ොරපශරපොනද

35

35

ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපඔයාටපකයපොදන ම

one = [ 1 2 3] two = [ 4 5 6 ]

මමපlistපොද කපශදාගත

oneextend(two)

ොමො නපඇත ටමප රනො පවහදවමකපොමො දපොලනො පoneපකය පlistපඑොකපඅගටපtwoපකය පlistපඑ ප

එ තපකරමයපොමහදපoneපකය පlistපඑ පවහදවමකපොල ලපොමො දපපzwjරධzwjා පොලනොනපoneපකය පlistපඑ ය

අපපදැනපone listපඑ පcheckප රපබම

one

[ 1 2 3 4 5 6 ]

වාරාංයකපවදශටපගතො ත

objectmethod(argument)

ලවතලකzwjරමය( ර ය)

ොමපවදශටපවාධzwjාරණපලශයකනපොදන න පරලලනපmethodsපදාවචචප ර පශැට

ඉදරයටතප ලතපඅලතපmethodsපට කපකයපොදන මපඉකනපොමපmethodsපලලනපොඛසොයනමපොග ඩකප

ාරයකමලපprogrammesපශදාගන පඅදටපඋදේපොල ල

36

36

15 More Methods (පරතනප ලදරටතප)

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපindexපකය පmethodපඑ පගැ

say = lsquoheyrsquo lsquohowrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ශරපඅපපlistඑ කතපශැදලා

දැනපොමොශමපtypeප රම

sayindex(lsquobrownrsquo)

2

ොමො දපොල පොේපඔයාටපදැ ටමතපොතොර ලපඇක

අදාපඅලයලොේප මපදරශමපindexපඑ පොඛසොයනමපඅපටපොශ යපොද ල

sayinsert( 2 rsquohossrsquo )

ොමො දප රනොනපඅපපොද පindexපඑ ටපඅපපොද පඅලයලයපදා පඑ යපඑ ො ටපඉවොවඛාපඒපindexපඑොකප

කබණපඅලයලයටපොම දපොලනො

ඒපගැ පlistපඑ පcheckප රමපබම

say

lsquoheyrsquo lsquonowrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොතොරන පඇකොනපඑ නනපඑශාපකොය පඅලයලපඔකො මපඑ ටපඑ කපපටදවටපය ල

දැනපඅපපබමපlistපඑ පඅලයලපඉලතප රන පකොය පmethodsප2කපගැ

saypop(1)

lsquonowrsquo

say

lsquoheyrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොමො දප රනොනපඅදටපඕ පindexපඑ පදරශමපඒපindexපඑ ටපඅදාපඅලයලයපoutputප ර පගමන listප

එො නපඒපඅලයලයපඉලතපකරමක

sayremove( lsquobrownrsquo )

ොම පට කපොල වපොමො දපඅදටපඉලතප රන පඅදාපඅලයලයපවඳශනප රරශමපඒපඅලයලයපlistපඑො නප

ඉලතප ර ලපබැරපොලාලතපඅපපවඳශනප ර පඅලයලයපකහදපල ාල පlistපඑොකපකබොණ තපොම කපොලයදප

එ ො ටපොලනොනපමලනමපශමබපොල පඅලයලයපඉලතප ර පඑ ය

sayreverse()

ොමපmethodපඑො නප රනොනපඅොේපමලපlistපඑ මප පටපශරලපොද පඑ යපපඒපකයනොනපඅගපඉදපමටප

අලයලපට පොදෂගැවවමය

37

37

16 Sort and tuples (ොදෂගැවවමපවශපටදඛවප)

ඉවොවඛාමපබමපොදෂගැවවමපගැ

අපපදැනපවං යාපදාරපොද ඩපlist එ කපශදම

new = [ 32 54 22 7 98 1 ]

new

[ 32 54 22 7 98 1 ]

ශරපදැනපlistපඑ කපශදාගත ො

දැනපsortපකය පmethodපඑ පදාවචචප රන පරලලනපොමො දපsort()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපොම ලතප

දාන පඑදා

ශරපදැනපsortප රරශම listපඑ පආොරෝශ පපබොලෂටපවැ ොව ල

new

[ 1 7 22 32 54 98 ]පශරපොනද

ඒලාොගමපඅපටපරලලනපstringපවතපොදෂගවලන පඒ ප රනො මපොමොශමයපඉවවඛපකzwjරොමටපලඩාපට කප

ොල ව

sorted()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපඅපටපඅලයපstringපඑ පලයන පඕ

ඉන පමමප රපොදනලන ම

sorted( lsquoEasyhossrsquo )

lsquoErsquo lsquoarsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo rsquosrsquo rsquoyrsquo+

දැනපොම පඅ ාරාදපපබොලෂටය (Alphabetical Order)පවැ සයපකොයනොනපPythonපලපශැටයටපඅ ාරාදප

පබොලෂටපව වන පඉවොවඛාමපගනො පCapitalපඅකරපඒපනවයපlsquo E rsquoපඉවවරශටමපඇවතපකොයනො පඊටප

දවොවේපපබොලෂටපSimpleපඅකරපොදෂගැවසපකොය ලපඔයාටපොේ ලපඇක

මමපදැනපmethodsපලලනපට කපඅයනපොලාපtuplesපගැ පකයපොදන මපඔයාට

ඉවොවඛාමපtupleපඑ කපොදන ාමපඉන මො

න මමප 41423254පකයපIDLE එොකපEnterප ොර තපඅපටපtupleපඑ කපැොබ ල

tupleපලලනපො කපලැඩ ෑලපදාන පබෑ listපලදපලොේ

ඇත ටමපකේොල තපොමො පකය පඅලයලපආයපොල වප රන පඅලතප රන පඅයනප රන පොම ලතමප

රගන පොදනො ප ැ

රන පරලලනපඑ මපොදයය

ඒො පකොය පඅලයලයනපඑබයටපoutputප රගැනමපදමණය

ඉන පඒ පොදන ම

bucky = ( 32 32 43 54 )

38

38

bucky

( 32 32 43 54 )

ශරපොම පtupleපඑ ක

දැනපොමො පඅගයනපඑබයටපඅරනපොදනලන ම

bucky[2]

43

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපtupleපගැ

ොශ දටපම පකයාගන පtupleපලලනප රන පරලලනපඅගයනපඑබයටපගැනමපදමණය

ඉකනපඅනකමටපවාරාංයකපවදශටපගතො තපොදෂගැවවම(sort)පඅදටපොග ඩකපලට පොදයකපprogrammesප

ලය පො ට

ඒලාොගමපඅපපදන ල listපඑ පඅලයලපලාොගමපstingපඑ පඅලයලදපොඛසොයනමපොදෂගැවවමටපශැකපබල

39

39

17 Stings and Stuff ( ලදනපආශzwjර පොමලම)

Stingsපලටපඅදාපඅලතපආ රණයපොේලඛපට කපමමපදැනපකයපොදන ම

ොම පදශාපොද ඩඩකපබන

bucky= ldquo Hey there bucky hows your head rdquo

ොමො පකය පbuckyපheadපකය පලච පඅපටපඑ පඑ පොලාලටපකණ ලපොල වප රගන පඕ පලොේපකයප

හ න ො

ඒතපඇත ටපඅපපො ොශ මදපඒ ප රනො

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

sපොම ේදපොමපඇත ටමපොම පමාරමපවව පොදයකපඒො පsපලලනපකයොලනො පStringපකයයපප

කයොලනොනපොම පවදොශපdataපඑ කදපයන ය

ඇත ටමපකේොල තපsපකයනොනපStringපවහ පවචයයකප(String variable)පපඒපකයනොනපොල වප රන ප

රලලනපොශෝපොල වපොල පොදයක

ඉකනපbucky Stringපඑො යපඕො යපඇකපවමබනධzwjයපොම කද

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

අපටපදැනපඕ පොද ඩපඅගයන(ලච )ප2කපමමපදැනපඒප2 තපෑවකප ර ලා

varb = ( lsquobettyrsquo lsquofootrsquo )ප

ශරපඅදටපදැනපකොය ල Stringපඑ කපඅගයන(ලච )ප2කපවහ

දැනපමමපොදනලන ම

buckyපශාපvarbපකය පොදොකපවව පවමබනධzwj ාලයක

ඒ ප රනොනපොමොශමය

print buckyvarb

ොමො පොතරමප මයපvarbපකය පඑො නපඅගයනපඅරග පbuckyපකය පඑොකපපවහ ප ැනපලටපඑමප

අගයනපආොේප රන පකයය

දැනපEnterපඑ පඔබපබැලොල තපඔයාටපඒ පොතොරය

Hey there betty hows your foot

ඉකනපොමලාොගම

varc = ( lsquotunarsquo rsquofinrsquo )

print buckyvarc

Hey there tuna hows your fin

ඉකනපොමපකzwjරොමපදාවචචප රපඅපටපරලලනපඅමතපවදොශපprogrammesපලයන

උදාශරණයකපවදශටපඑොක පරේගයනපඅම න පඅදටපොල වපවදොශපලච පsetප රපඒපොග ඛනලපරදමප

රන පරලලන

දැනපමමපකයපොදන මපfindපකය පmethodපඑ පගැ

40

40

example = rdquo Hey now Bessie nice chops rdquo

අපපහ මපඅපටපඕ පොල ලපොමො පකොය පලච යකපශරයටමපකොය පවථමා යපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

examplefind(lsquobessiersquo)

8

අපටප8පකයපආලොනදපඒො පඇත මපොතරමපොම කද

ඒො නපකයනො පොම යපොමපStringපඑොකපකොලනප ැ ද (කම පindexපඑ ද)ප

bessieපකය පලචො ප( lsquobrsquoපඅකරපවඳශනප ැ ) දටනපගනො පකයය

lsquoHey now bessie nice chopsrsquo

0123456789helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ොශ දටපම පකයාගන පහවතයනතපඅනලාරයොයනමපොමපගණ යපකරමටපගන ල

ලපඑ කපබම

examplefind(lsquochopsrsquo)

20

ොම ටපඅනලපඅපටපහ ාගන පරලලනපlsquo c rsquoපකය පඅකරටපඅදාපindexපඑ ප20පයපකය

41

41

18 String Methods ( ලදනපආශzwjර පරක ලදරටතප)

Stringපලටපවමබනධzwjප ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපකයපොදන මපඒ පඅපපශදනලනො පjoinප

කය

Sequence = lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

Sequence

lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

ශරපදැනපStringපඑ කපශැදලපමම

ලතපොද ඩපStringපඑ කතපශදම

glue = lsquohossrsquo

ොමපොද පඅපටපඑ ටපsetප රන පඕ පඒ ප රනො පොමොශමයපඉවොවඛාමපlistපඑොකපශැමපඅලයලය මප

මැදටපදාන පඕ පලච යටපඅදාප මපලයන පඕ පඊටපදවොවේපක කපකයපjoinපකයපලයන පඊටතපදවොවේප

ලරශනපතෂපඅරපඅදාපSequenceපඑොකප මපලයන

gluejoin(sequence)

lsquoheyhosstherehossbessiehosshosshossrsquo

ලැදගත methodපඑ කපගැ පදැනපමමපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපStringපඑ කපශදම

randstr = ldquoI wish i Had No sausagerdquo

randstr

ldquoI wish i Had No sausagerdquo

මටපදැනපඅලයයපොමො පකොය පශැමපඅකරමපSimpleපඅකරපලටපදරලර යප රන ඒ පශරමපොඛසය

randstrlower()පදැනපEnterපඑ පඔබපබම

lsquoi wish i had no sausagersquo

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපොමපmethodපඑොකපකොය පලැදගත ම

ලදපොදයකපමමපකයපොදන ම

අලතපStringපඑ කපශදම

truth = lsquo I love old women rsquo

මමපො ලනමපmethodපඑ පලයපඉන ම

truthreplace(lsquowomenrsquo rsquomenrsquo)

ොමො දපඇත ටමපොලනොනපwomenපකය පලච යපොලනලටපmenපකය පලච යපආොේපවමයප

අපපඒ පcheckප රපබම

ලැොඩපශරපොනදපඉකනපොමපවදශටපයමපලච යකපොලනලටපොල තපලච යකපොඛසොයනමපආොේප රගන ප

රලලන

42

42

19 Dictionary (ලදනපො ෝ)

මමපදැනපකයපොදන පයනොනපpythonපලපකොය පDictionaryපගැ පොම කදපDictionaryපඑ කපකයනොන

ඇත ටමපොම පඅපපදන පDictionaryපඑ කපලොේමප මයපDictionaryපඑො නපඅපපලච යකපොශ ය ලප

කයමො පඒපලචො පකොය ප ැ තපශමබපව ාපඉකනපදැනපඒපලචො ටපඅදාපොතරමකපොශෝපවව රයකපඅපටප

දැ ගන පරලලන

ඉකනපpythonපලපකොය පDictionaryපතපඒපලාොගමප මයපඅපපොශ ය පලචො පලාොගපොේටපයර(key)පකයප

කය ලපඒපලච යටපඅදාපවව රයපඅගය(value)පකයපඅපපකය ල

ම පකයාගන පොදයකපකොය ලපDictionaryපලටපදාවචචපොලනොනපලකzwjර ලරශන( ldquohelliprdquo )පදටනපගේදතප

අලවනප රේදතපොමපලකzwjරපලරශනපඅපපදාවචචප ර ල

මමපඑ කපශදමපොදනලන මප

book= lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

ොමො පකොයනොනපදව පවාමාජ යනටපඅදාපොද ඩපDictionaryපඑ කපොමො පකොය පයතර(keys)ප මයප

Dad BroපMom ඒලාටපඅදාපඅගයන(values)පොලනොන Bob Joe Lisa

දැනපEnterපඑ පඑබශමපඅොේපDictionaryපඑ පRun

ොල ල

book

lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

දැනපඅපටපරලලනපඅොේපවාමා යපDictionaryපලප

කොය පලැොඩප රන පඒපකයනොනපලචො ටපඅදාප

ොතරමපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

ඉවොවඛාමපDictionaryපඑොකප මපඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොපඅදටපඅලය යතර(key)පපවඳශනප

රන පඹ

ඉන පමමපොදනලන ම

booklsquoDadrsquo+

lsquoBobrsquo

booklsquoMomrsquo+

lsquoLisarsquo

ඉකනප ලතපොදයකපකොය ලපොමපයතර(keys)පලටපඅදාපඅගයනපstringපොලන මපඹො ප ෑපඅදටපnumbersප

උ තපදාගන පරලලනපඒපගැ පකයපොදන පඅපප ලතපොද ඩපDictionaryපඑ කපශදම

ages = lsquoDadrsquo rsquo42rsquo rsquoMomrsquo rsquo87rsquo-

ageslsquoDadrsquo+

42

43

43

දැනපදැක ො පkeys ලටපඅදාපඅගයනපstring ොලන මපඅලයප ෑ

දැනපමමපකයපොදන මපDictionaryපලටපඅදාපmethodsපට ක

මමපඒ පලයමපොදනලන මප

ොම පලයන පmethodsපලය පවාමා යපආ ෘකයටමප මය[ SequenceMethod(argument) ]

bookclear()

ොමො දපොම යපොලනොනපඅපපවදශනප රපකොය පDictionaryපඑොකපසයලමපඅගයනපඉලතප රපDictionaryප

එ පහවප රපදා පඑ ය

Enter එ පඑබොල තපදැනපඒ පබාගන පරලලන

පලැොඩපශරපොනද

ලපMethodපඑ කපබම

tuna = agescopy()

ොමපො ද පඅදටපඅදාපDictionaryපඑ ක

ොල මපDictionaryපඑ කපවදශටපො පයකපගන පරලලන

අපප මප රරපDictionaryපඑ පtunaපකය පඅලතපDictionaryප

එ ටපො පපොලපකයපදැනපඔයාටපොේ ලපඇක

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපොග ඩකමපලැදගතපMethodපඑ කපගැ

ොමපMethodපඑො නපරලලනපඅදටපඅලයපDictionaryපඑ කපඇතොෂපඅපපවදශනප ර පkeyපඑ පකොය ලදප

ැේදපකයපොශ යාගන

ඒ ප රනොනපොමොශමය

tunahas_key(lsquoMomrsquo)

True

tunahas_key(lsquoApplesrsquo)

False

ඔයාටපඒපගැ දැනපොතොර ලපඇක

අදාපkeyපඑ පDictionaryපඑොකපකොය ල මපTrueපකයපoutputපොල ලප ැත මපFalseපකයපoutputප

ොල ල

ශරපඅපපDictionaryපගැ පොග ඩකපොේලඛප ාප රා ඒපලොේමපProgrammes ශදේදපොමපDictionaryපඅදටප

ොග ඩකපලැදගතපොල ල

44

44

ඊෂඟපදාඩමට

45

45

20 If Statements (if පzwjර ා )

අපපොම ාකපදරටපpythonපලපමල පොේලඛපොග ඩකපඉොග ගත පොම නනපඑශාටපමමපකයපොදන මප

කzwjරමොඛ පශද පවදශපගැ

ශරපඅපපලැොඩටපබහම

IDLEපඑො නපදැ ටපවමපඅරොග පමමපදැන ය ලපnew windowපඑ ටපNew windowපඑොකපprogrammeප

එ කපලයපඒ පRunප රන ප මපඅනලාරොයනපඒ පSaveප රන පඕ

ශරපමමපදැනපstingපඑ කපශද ල

tuna=rdquofishrdquo

If පzwjර ා පගැ පදැනපමමපඔයාටපකයපොද ලපොමො නපොග ඩකපොේලඛපොඛසොයනමපඅපටප රන පරලලන

if tuna==rdquofishrdquoොමො දපමමපවමා පකණපොද කපොය දාොග පකොය ල

ොම දපොලාපකොයනො පපරේාලේ(testing)

යමපඅගයකපදරකාපකරමටපඅප වමාන කණ මදකේපොය ද ලපඒපලාොගමපඅපොේපපzwjර ා පඅලවා යටපප

මදත(colonrdquordquo)පොය ද ලපොශ දටපම පකයාගන (ොග ඩකපලැදගත)

ොමපමලපපzwjර ාොනපොතරමප මයපlsquorsquotuna fishපටපවමා පඋො තrsquorsquoපකය පඑ යපඉකනපොමපපzwjර ා යපයටොතප

එොශමපඋො තපඅර ප රන පොම ප රන පකයපඅපටපවවධ වධානපොදන පරලලන

If tuna == lsquorsquofishrsquorsquo

Print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපEnterපඑ පඔබරශමපොමපපzwjර ා යපයටොතපඅපටපඅලයප ර පොේලඛපලයන පරලලන

ොශ දටපම පකයාගන පොදක පදාපEnterපඑ පඑබලපගමනපඑමපපzwjර ා යපයටොතප මයපඉනදසපලය ප

ොේලඛපලයොලනො (indent-පොේබලපවාමා යපඉොමනපඇතෂටපල පොවේපලයොේ)

දැනපමමපොමො පකයපකොයනොනපtuna fishපටපවමා පලනොනප මපlsquothis is a fish alrightrsquo කයපprintප

රන පකයය

දැන F5 එ පඔබපොමපprogrammeපඑ පrunප රපබමප

lsquothis is a fish alrightrsquo

46

46

ොමො පව පොේපගැ පමමප ලපදාරකපකයන ම

අදටපකොය ලපvariableපඑ කපtuna=rdquofishrdquoපකය

දැනපඅපපදරකාලකප ර ල

tuna කය පඑ පfishපටපවමා පලනො ප මපlsquothis is a fish alrightrsquoපකයපprintප රන පඑතපඒ ටපවමා ප

ැත මපොම ලතප රන පඑදා

අොේපprogrammeපඑ පමමපදැනපොද ඩඩකපොල වප ර ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපොම දපොලනො පකයපබන පොම පrunප රමපඇත ටමපොම ලතපඋොනප ෑ

ශරපif පzwjර ා පලපමල පොේපොම ප මය

අොේපදරකාලපශරප මපඅපටපඅලයපොේලඛපට කප රන පකයපවධzwjා පොදන පරලලනපඊටපදවොවේපඒපවධzwjා ප

runපොල ලාපඒතපදරකාලපලැරදප මපොම ලතපො රපඉන ල

පඒතපොම පifපපzwjර ා පලය පඑ පවදශකපව රය

47

47

21පElse and elif (Else වශ elifපඅනොක )

දැනපමමපකයපොදන මපදරකාලපලැරදප මපඅදටපඅලයපවධzwjා පශදාගන පශැටපඒ ප රනොනපelseපකය ප

අනොක ොයනපඒපගැ පදැනපබම

අොේප ලනපඋදාශරණයමප

මමපඉවවරශටපඅරොග පය ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

ශරපදැනපපොම යපොලනො ඉවොවඛාමපදෂමපපzwjර ාොනපව යප මපඑයටපඅදාපවධzwjා පට පකzwjරයාතම ප

ර ලපඒතපලැරදප මපඔේපඑ ො ටපඅපටපදැනප ලතපොතරමකපකොය ලපලැරදප මපelseපයටොතපඅපටප

රන පඅලයපොේපtypeප රයපකොයනො

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquoප

ලැොඩපශරපොනද

අපප ලතපොම නනපඉවවරශටපයමපඅපපහ මපඅපටපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඕො පකයප

දෂොලනයටපොදයකපදරකාප රපශරපගොේප ැත මප ලතපඑ කපඑොශමතප ැත මප ලපඑ කපඑොශමතප

වොනප ැත මප ලතපොදයකපඒපලොේපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඅලයප මපඅපපදාවචචප ර ලපelif

කය පඅනොක ය

ොම පශැමපොලාොලමපදානොනපifපපzwjර ා යයපelseපපzwjර ා යයපඅ රටපොලන ය elifපඒලාපඕ ප රමපඅපටප

දාන පරලලනපඅදටපඅලය ාලයනපොග ඩකපකොය ලප ම

ශරඒපගැ පබමපදැන

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

elif fish == ldquoslamonrdquo

print rdquoI hope I donrsquot get SLAMonilla poissninrdquo

elif fish == ldquotunardquo

print rdquoeasy there tuna boatrdquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

48

48

ඉකනපදැනපොමො පොල පොේපමමපවව රප රන මපඅපටපකොය ලපtuna=rdquofishrdquoපකයපvariableපඑ ක

ඉවොවඛාම if tuna == ldquobassrdquoපකය පපzwjර ා යටපය ලපඒ පලැරද

එොශ මපඊඟපපzwjර ා යටපය ලපelif fish == ldquoslamonrdquoපඒ තපලැරදපොනදපඑොශ මපඅනතපඑ ටපදන ල

elif fish == ldquotunardquoප

ආ ඒ ප මපශරපඉකනපදැනපඒ පයටොතපකොය පොේලඛපට runපොලයප

Programme එ පrunප රපබමපමමපකයරපොේදපොලනො පකය

rdquoeasy there tuna boatrdquo

ශරපඅපපහ රපොේපව ාපොනද

අපප ලතපොද ඩපොල වකප රම

පොමපProgramme එොකපtunaපකය පඑ ප

ොලනලටපtroutපකයපදාම

elif fish == ldquotroutrdquo

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquo

පොමපල ාොලදපවොනපොම යපපzwjර ා පඑකො පදරකාප රප රපබැලලපොම කලතපශරපගොයප ෑපඒපනවාප

අනකමටපelseපඑ ටපය ලපඒො පකොය පොේපrunප ර ල

අනකමටඅපටපොතොර ලපවවඳමකප ැකමපව ාමපprogramme එ පelseපයටොතපකොය පොේප රපඅයනප

ොල ල

49

49

22 Nesting Statementsප(අන-පzwjර ා )

Ifපපzwjර ා පගැ පමමප ලතපොදයකපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපොද ඩපvariablesපට කපශදාගම

thing = ldquoanimalrdquo

animal = ldquocatrdquo

ශරපIfපපzwjර ා පයටොතපඅපටප ලතපifපපzwjර ා පොය දන පරලලනපමමප රමපොදනලන ම

දැනපRunප රපබම

this is a cat

ොම දපවොනපොම ය

thingපකය පඑ පanimalපලටපවමා යපඒපනවාපඒපයටොතපඇකපවධzwjා පrunපොල ලප

එ ො ටපශමබොල ලපif animal == lsquocat rsquoකයපඑ කප

අපපශදරපොදල පvariableපඑ පදශාපබරශමපොතොර ලපොමපකය පොේපශරපකයපඒපනවාපඑමපපzwjර ා ොේපඇකප

වධzwjා පrunපොල ලපඒ යපoutputපඑ පවදශටපthis is catපකයපආොේ

අපපදැනපthing = ldquohouserdquoපකයපොල වප රප

programmeපඑ පrunප රපබම

I donrsquot know what this is

දැනපඔයාටපොතොර ල

if thing == ldquoanimalrdquoපකය පපzwjර ා යපව යපො ොේප මපඒපයටොතපඊටපදශබනපකොය පපzwjර ා පඑ නනප

එශාටපලැඩපො ර පබල

50

50

ඉකනපොමපවදශටපpythonපගැ පලයවනපමාොේපදෂමපල පගzwjරනථමයපඅලවනපොල ලපඉලරයපකේලටපොම නනපොමප

ගzwjරනථමයපඉලරපොලනො ප ැප

ොමමපගzwjරනථමොේපොදල පො ටසනපමමපඔයාටපpythonපලපකොය පොමහපවඳශනපසේධzwjාන පලටපලඩාප රමකප

ගැඹරපවපසේධzwjාන පගැ පකයපොද ලා

ඉකනපඒපොේලඛපඉොග ගන ප ලනපොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපpythonපලපමල පොේලඛපගැ ප ැල ප ැල ප

රහණොලන

ොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපකzwjරමලඛදපපබබදලපයම ාකපදැනමකපඔබපබාගතොතප මපpythonපපබබඳලපදසගයප

අොද ව(උොදෂ)පපzwjරණපදzwjරපලපවදශනපපzwjර පලලනප60පලතපඔබටපදශසොලනපනලරදපපබතරපොවවමටපඋදේප

ලනපඇ

එොවේ මපොමහපොදල පගzwjරනථමොයනපඅදපයබපශමොලමපප

ඔබටපජය

12

12

4 Modules and Functions(පොම ඩයපවශපශzwjර )

වාමා යොයනපකzwjරමමලක භාා (Programme Languages)පලටපඅනලපවථාපත Ys (Building Function)ප

කයනොනප කzwjරමමලක භාාල ලවමට ගනනා මෘදකාංගයපතමපපහටලනපැබපකzwjරමොඛ ලටපපPythonපලටතප

ොමපොදයපොද දය

54= 625

ශරපොමපලැොඩමපොොශසොයනප රන පPythonපලපFunctionපඑ කපකොය ලා

අපපො ොශ මදපFunctionපඑ කපදාවචචප රනොන

ඉවොවඛාමපFunctionපඑොකප මපලයන පඕොන

ඊටපදවොවේපParameters (පරාමතන)ප මප රන පඕ

දරාමතනපකයනොනපකම පදරාවයදපොමපඅගයනපවච යපවයපයතොත යන ය

ශරපඅපපඒපගැ පබම

කසයමපවං යාල පබයපගන පFunctionපඑ කපPythonපලපකොය ලාප

ඒ ටපකයනොනපPow ( )

ලරශනපඇතොඛපදානොනපඉවොවඛාමපඅදා වං යාලප ඊටපදවොවේපඑම වං යාල කමන බමයන ලයඩක යදපකයා පඒපකයනොනපබයප මයපොදලනයටපදානොන

Pow ( 5 4 ) = 625

abs ( )

ොමො නප රනොනපයමපවං යාල පමාදාං යපබාපදමයප ඒපකයනොනපinputපඑ පඍණපවං යාලක(ප-ප) පදනො තපOutputපඑ පඑනොනපධzwj (ප+ප)පලලන

abs (ප-18 ) = 18

abs (ප5 ) = 5

Python w=re uqyqKටප(Interface)පකොයනොනපFunctionපයමපපzwjරමාණයකපදමණයපඑමපනවාපඅපටප ලතපFunctionපඅලයප මපimport ( ආනයනය )ප රන පොල ලා

Modules(ොම ඩය)

Modules ලප මයපොමපFunctionsප ැනදතප රපකොයනොනපModule එ කපකයනොනප

ශzwjරත මගොනලේ (A set of Functions)

ශරපඒප ාලපඅම ප රපඅපපදැනපfloor ( ) කය පFunctionපඑ පව මපොමො දප රනොනපකසයමපදමයප

වං යාලකපොමහපලරශනපඇතටපදාරලශමපදමයපවං යාපට පඅයනප රපොද පඑ ය

13

13

උදා-ප1500111345 කයපදනො ත

150 ොවපඅපටපපzwjරකදා යපැොබ ලාප

floor ( 187 ) කයපදපබමපඒ පආොේප ෑපොනදපපඒ ටපොශේතලප මයපමටපඅදාපModuleපඑ පඅපපimportප

රරප ැකපඑ ය

ශරපඒ පimportප රනොනපොමොශමය

importපmath

mathපකය moduleපඑොකපගණ රමපලටපඅදාපFunctions list එ කමපකොය ලා

ශරපදැනපEnterප රන

මතපදැනතපfloor ( )පකයපtype රන පබෑප

ඒතපඒපFunctionපඑ පදාවචචප රනොනපොමපවදශටය

mathfloor ( 187 )

180

mathsqrt ( 81)

90

ඉකනපimportපFunctionපලපමටපmodule name එ පලයන පොල ලා

ඒ පලයනොනපොමන පොමපවදශටය

modulefunction

එොශමප රදරයප මප

අපටපොමලාපොම ොක ටපශරපවමා ප රගන පරලලනප

ොමන පොමපලොේ

bucky = mathsqrt

දැනපbuckyපකය ප මටපපmathsqrtපවමා ප රපකොයනොනපඒ ප

නවාපදැනපmathsqrtපොලනලටපbuckeyපදාවචචප රන පරලලනප

bucky (9)

30

ලතපඒපවදශටප රපබම

buckyප=පmathfloor

bucky (198 )

190

ශරපොනදපපඉකනපොම පොග ඩකපපපzwjරොයෝජ ලතප

14

14

5පHow to save your programmesප(කzwjරමොඛ පසරකම)

programmeපඑ කපශදපsave ර පශැටපඅපපබම

අපප ාමතපඉනොනපIDLEපඑොකපපොම ප මය PythonපලපInterface එ පIDLEපඑො තපරලලනපtypeප ර ප

ොේලඛපලපOutputපඑ පඑොලොඛමපබාගන

ඒතපොමහපකොය පගැටලලප මයපපොමොකපprogrammeපඑ කපලේලතපPythonපලලනපexit ොල ො ටපඅපපලයරප

ොවේරමප ැකපොල ලාපආොයපඅපටපඒ පබාපගන පබෑ

ඒ ටපවවදමකපකොය ලාපඅපපඒ පගැ ප ාප රම

IDLEපඑොකපඉන ල මපයන පරලලනපFile --- New Window ශරපදැනපඅපටපැොබනොනපඅලතප වලලකපපශරප

ොම නනපඅපටපඅලවරපැොබ ලාපprogrammeපඑ කපsaveප රන පඒපලොේමපඒපprogrammeපඑ පrun

රන

15

15

අපපොම windowපඑොකපොදයකපලයමප

print rdquohey now brown cowrdquo

අපපොම පදැනපsaveප රපබම

දැනපtable එ කපඑ ලාපොම පඒ ටපඔයාප ැමකපොදයකපොදන පරලලනපඒතපඅම ප රන පඑදාපfile

name එ පඅගට pyපකයපොය දන පpy කයපsave රරලශමපඒ python fileපඑ කපවදශට saveපොල ලා

16

16

ොමපwindow එොකපprogramme එ කපලයපන මම runප රන පබෑපඅනලාරයොයනම saveප රන පඕ

දැනපඅපපොම runප ර පශැටපබමප windowපඑොකපmenu එ ටපයන පපඊටපදවොවේපrun --- run module ොශෝප

ොඛසොයනම keyboardපඑොකපF5 ඔබතපprogramme එ runප රන පරලලන

දැනපොේ ලාපොනදපපIDLE එ runපව ා

දැනපඅපපොද ඩ programmeපඑ කපලයම

x = raw_input (ldquoEnter namerdquo)

print ldquoHeyrdquo+x

ොමො දපන මම inputප ැතලපraw_input කයපදාරලශමපx ටපවමා පොලනොනපවංොක යකපවදශටය

(As a string)ප(ොමපගැ පලැඩපදරටතපදසලපවා චඡාප රය)

අපපදැනපොම පන මමපrun රපබම F5පඔබන

මමපකේලපොේපශරපොනදපපSave රනොනප ැතලපProgramme එ පrun රන පොදනොනප ෑපදැනපok රන පප

17

17

Enter name

දැනපොමපවදශටපඑ ලාපපදැනප මකපදාාපබමපොම ට

Enter name = bukey දැනපEnter ඔබන

ොම පඇත ටමපොද ඩපProgramme එ ක

ඒ පො ොමයපදැනපProgrammeපඑ saveප රරප ැ ටපගොය තප

ොම පඅපටපොල Programmes පrun ර පවදශටම runප රන පරලලනප(පඒපකයනොන Ms word Adobe

PhotoshopපRun ප ර ලාපලොේම)

දැනපඅොේපProgrammeපඑ Double clickප ර runප රම

Programmeපඑ runපඋ ාපොනදප

18

18

ශරපඅපප මකපදාාපබමප

ඇත ටමපොම දපවොනප

එ පදාරටමපProgrammeපඑ Exitපව ාපොනදප

ඇයපඑොශමපකයපමමපකයපොදන මොම කදපොමපProgrammeපඑො නප රනොන

x = raw-input (ldquoEnter namerdquo)ප

ොම පrunප ර ලා

ඊටපදවොවේප

Print ldquo Hey rdquo + x

කයතපrun ර ලා

ඊටපදවොවේපොම ලතප ෑපොනදපපඉකනපProgrammeපඑ එයාොේපලැොඩප රපඉලරයපProgrammeපඑ පදැනප

කය ලාපපldquoමොේපලැොඩප රපඉලරයපමමපය ලාrdquoපඇත ටමපඒ ප මයපොම දපොලනොන

ඉකනපඅපපොම දප රනොනපොමපපzwjරො ටපඒ පශරමපොඛසපොදයක

raw-input (press ltEntergt)පකය type රම

දැනපඅපපProgrammeපඑ පrunප රමප

ශරපපzwjරො ටපවවදම පැබණාපොනදප

අනකමටපවාරාංයකපවදශටපගතො ත IDLEපඑ පොග ඩකපොශ දයපඑොශතපඅපටපProgrammeපඑ කපSave

රන ප මපFile එ කපශදන පොල ලාප( New window ) එ ටපගහනපම යපොනදපඒ ප

19

19

6 Strings (ලදන)

දැනපඅපපආොයතපIDLEපඑ ටපය ලා

IDLE එොකපtype රම

ldquo Hey nowrdquo දැන Enterපඑ පඔබන

lsquo Hey now lsquo ොම පString එ කපොම දපවංොක පකහදයකන (characters)පොම පශැදපකොයනොන

lsquo Hey now lsquo

ොමහදපේවතලපඋඩො මාප(Double codes)පප ැතලපඋඩපො මා (Single codes)පපදාවචචප ෂතපඑ මපොේප මයප

ොලනොන

ොල වකපඇතො මප ෑ

ඒතපවමශරපඅලවථමාපලදපකොයන පරලලනපපzwjර පඑ ප ැන

මමපඒපගැ පොදනලන ම

hersquos a jerk rsquo

lsquohersquo s a jerk

Python ලලනපString එ කපවදශටපයමපොදයකපශද ාගනොනපඋඩො මාලපදටනපගන ප ැ පශාපඅලවනපොල ප

ැ ය

ඉකනපේවතලපඋඩො මාපදැමොම තපඒපපzwjර පවවොද ලා

ඒතප ලතපවදශකපකොය ලාපපොම පඉ ාමතපලැදගතප

lsquo hersquos a jerk rsquo

පටපදවටපඇ ඉර [ back slash ( ) ] ොය දන පඕ පඅදටපමඟපශරන පඅලයපො මාලපඉදරොයනප

Python එො නපබ ලාප( ) ටපදවොවේපකොය පවකණපදශාපඊටපදවොවේපහ ලාපපldquoශර ොමපො මාොේප

ඇත මපොතරමපො ොලය ොමපකොයනොනපඒ පන මම print ප රන පඅලයපොදයකපව රයrdquoපකය

ඉකන lsquo hersquos a jerk rsquoපලයපEnter එබොල තපoutput එ පබාගන පරලලනපඅපට

ොමපලැොඩපඅ යාලයපල ප ැ කපබමපදැනපඅොේපstring එ ටපදවතල උඩමකොමාපඑ තප රන පඅලයප

උො තපඅපපඒ ප රනොනපො ොශ මදප

20

20

buckey said ldquo hey now ldquo to me

ldquo buckey said ldquo hey now ldquo to me ldquo

ඉකනපදැනපPython ලලනපඋඩො මාපකොය ප ැනපබ ලා

ldquo buckey said ldquo hey now ldquo to me ldquo

ශරපදටනපගේදමපේවතලපඋඩො මාපකොය ලා

ඊටපදවොවේපsaid ldquo කය ප ැනනපstring එ පඅලවනපොල ලාපොම දපඋඩො මාො පකොයනොනපඊටපදවොවේප

hey now ldquo to me ldquo ලලනප ලතපඑ කපදටනොග පපme ldquo කය ප ැනනපඉලරොල ලා

ඒතපඅපපබාොද ොර තතපඋොනපඒපොේපො ොමය

ඉකනපඅපපොම දප රනොනපොමොශමපආරලශමපලැොඩපශරමපොඛසයප

ldquo buckey said ldquo hey now ldquo to me ldquo

පටදවපඇපො මාලටපදසලපකොය පවකණපPython ලලනපො ව පනවාපඅදටපඅලය Outputපඑ ප

ැොබන පඕ පදැන

දැනපstringsපඑ තප ර පඑ පගැ පඅපපබම

a = ldquo buckey ldquo

b= ldquo roberts ldquo

a+b = lsquo buckeyroberts rsquo

a+b කයරලශමපPython ලලනප රනොනපa හපකොය පවකණපට ( characters )පb හපකොය පවකණපට ටප

එ තප රපoutput ර පඑ ය

ඒතපඅපටපඅලයප( buckey roberts ) කයපමැදටපහව ැ කපවහ ලපොම stringපොද පඑ තප රන ප මපඅපප

ොම දප රනොනප

a b කයපtype රමපඒ පශරයනොනප ෑපොනදප

එොශ මපab කයපtype රම

( lsquo buckey lsquorobertsrsquo )

ඒතපඅපපබාොද ොර තතපව පoutput එ පො ොලයපොම

ශරපකයන මපඇත ටමපොම කදපොලන පඕ පකය

a = ldquo buckey rdquo ( හව ැ කපවහ ලපඒ පශදන ප)

දැනපබම

a +b

lsquo buckey roberts lsquo

ලැපොඩපවාරථම යපොනදපපොමො නපඉොග පගන පොදයකපකොය ලාපොම කදපදන ලද a +b කයරලශමප

Python ලලනපඑ තප ර ලාපa ශා bපstring ොද ටපඅදාපවකණප( characters )පශරපඅපපa = ldquo buckey ldquoප

කයපඅනකමටපහව ැ කපකබබ ඒො නපඅපටපොතොරනොන එ හව ැ කප(space) Pythonපලලනප

character එ කපවදශටපව ලාපකයයපමමපහ ලාපමමපකයරපොේපඔයාටපොතරණාපකයා

අපපොමපඉොග පගතොතපstring ලපමල පඅඩ ාමපපඉකනපpython ලලනපඉවවරශටපයේදපොමපඅපටපstrings

ොග ඩාකපලැදගතපොල ලාප

21

21

7 More on Stringප(පලදනප ලදරටතප)

Stringපලලනප රන පරලලනප ලතපොේලඛපට කපකයපොදන යපොමපයනොනප

num = 18

අපප num = 18පවදශට Variableපඑ කපශදම

num + 16

34

ොමපවදශටපඅොේපපVariableපඑ පදාවචචප රපොඛසොයනමපඅපටපඑ තප රන පරලලන

print ldquo BUckey id ldquo + num කයපොදම

මටපඅලය පපBUckey 18 පකයපprint ොලන ය

ඒතපලැොඩපශරයනොනප ෑපලොේපොම ද stringපශාපnumbers එ තප රන පබැරපනවා

ප

අපපඒ ටපවවදමකපොශ යමප

num = str ( 18 ) කයපොදමප

ොමො දප රනොනප18 කයපකොයනොනපඇත ටමපnumber එ කපො ොලයපඒ ප string එ කපකයප

Python ලටපොතරමප ර පඑ ය

ඇත ටමපකොල තප18 string එ කපවදශටපදරලරථම යපොල ලාපපොම str ( ) functionපඑ පඇතටපදාරලමප

දැනපබම

print ldquo buckey is ldquo + num

buckey is 18

ශරපොමපවදයටයපඅප numbersපstring ලටපදරලරථම යප රපගනොනපොම පදාවචචප රන පරලලන user

ොගනපinput එ කපගන ො ටපuser ොේපinput එ පstring එ කමපොලාපඑ පවදශට

22

22

අපපvariable එ කපශදමපදැන

num 2 = 32

print ldquo my mom is ldquo + num2

අපපදන ලාපොමොශමප රන පබෑපකයා

ඒතපstr දාවචචප රනොනප ැකලපබැරදපොමපලැොඩප රන පපඇත ටමපරලලනපඒපලැොඩප රනොනපොමොශමය

ඔයාොේපkey board එොකපblack text කය keyපඑ පදන ලදපපදන ැත මපදැ ගන ප(පඒ ප මයපTab keyප

එ ටපශරයටමපඋඩනපකොය පkey එ පොදනොමනපඇත ටමපඋඩපො මාලකපලොේප මය)

දැනපඅශන ප print ldquo my mom is ldquo + ` num 2 ` කය පඑොකප` num 2 ` ොදදවටපොමප` ( black text ) ොද කප

දාන පදැන Enter රපබන ප

my mom is 32

ඒපවදශටයපnum එ කයපstring එ කයපොඛසොයනමපඑ තප රනොනප

ලපොදයකපකොය ලාප

පrepr ( ) පොමන පොමපfunction එ පපොම පශාතදසනම str ( )පපfunction එ පලොේමය

ඉකන str ( )පොලනලටපඅපටපඕො මපrepr ( )පපfunction එ පභාව ාප රන පරලලන

23

23

8 RAW Inputප(ලදනපපzwjරදා යප)

Raw_input( ) ශාපන මමපinput ( ) ය function ලපොල වපමමප ලනප ාප ා

ඒතපඒපගැ ප ලතපොශ දනපමමපකයපොදන ම

මමපපදැනපඉනොන Python windowපඑොකපොමොශමපtypeප රම

buck= input(ldquoEnter name rdquo)

print buck

දැනපොම පrun රපබම

අශ ප මටපbukeyපඅපපකයපොදම

Enter name bucky

ොම කදපපzwjරොනපපොම ය පඅපපලච යක inputපඑ ටපදන ාපපඒතපඒ පstring වදශටපPython ලටපදන ප

ැකපනවාපPython ලලනපො ලනමපPrint රන පොදනොනප ෑපඒ ප

ඒ ටපවවදමප මය raw_input ( )

buck = raw_input (ldquoEnter namerdquo)

print buck

ොමො දපොලනොනපuser ොගපinput එ පstring එ කපවදශටපදරලරථම යපොල පඑ යපදැනපrun රප

බැලොල තපපදැනපලැොඩපශරප

24

24

9 Sequences and lists (පඅනකzwjරමපවශපැයවත )

දැනපමමපlistපඑ කපශදපොදනලන මපඉවොවඛාමපඅපපශද listපඑොකප මපලයන පඕොන

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

ඊටපදවොවේපො ටපලරශනපොය දාපඒොකපඇතොඛ listපඑ ටපඅදාපඅලයලපට පලයන පඕොන

(පmom dad bro කය පඒලාපනවාපඅනලාරයොයනමපඋඩො මාපොය දන ප)ප

දැන Enterපඑ පඔබරලශම computerපඑොකපmemory එොකපො ොශශරපsave ොල ලාපොමපlist එ ඒ ප

පzwjර යකපො ොලය

ශරපපමමපොම listපඑ පගැ පොදනලන ම

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

0 1 2 3 4

ොමොකපකොය පඅලයලපගත ශමපශයමපඅලයලයකටම අදා ( index number ) අංකයේපකොය ලාපඉකන

computerපඑො නපදෂොලනපඅලයලයපlsquo 0 rsquoපකයයප මප රනොන ඊටපදවොවේපඒලාප1 2 3 පපල පොවප

පලොලටපවකණපොල ලාප

දැනපඅපපබැලොල තප

family [ 3 ]

lsquo sis lsquo

ොශ දටපම පකයාගන පමඛපඅලයලයප0පකයයපශදනලනොනප ඒපනවයප family [ 3 ] කයපtype රරලශමප

lsquosis lsquoකයපආොේ

අපපහ මපොග ඩකපදගපlist එ කපකොය ලාපඅපටපඅලයයපොමොකපඅලයලයක outputප රගන පඑ ො ටප

ොග ඩකප රදරයොනපඅලයලපමපඉදපඒොක index numberපඑ පගණනප රප රපොශ යන පඉකනපඒ ටප

ොඛසපකzwjරමයකපකොය ලා

ඒ ප මයපඅනකමපඉදපමටපගණනපකරම

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

-5 -4 -3 -2 -1

ඉකනපඅනකමපඅලයලයප- 1 කයයපඅපපගනොනපඉවොවඛප මප0පනපදටනපගතොතපඇයපොමො නප-0පනපදටනප

ගන පබැරදපපො ොශ මටලතපබැපප-0පකලතප0පකලතපබනදලපබනදලමප මය

ඉකනපපබලටප-1 -2 -3 පකයපඅපටපඅනකොමපඉදපමටපඅලයලපට ප මප රන පරලලනප

උදාශරණයකපගතො තප

family [ -2 ]

lsquo sis rsquo කයපඅපටපoutput එ පඑ ලා

25

25

වාරාංයකපවදශටපගතො තප

list එ පඅලයලපකzwjරමපපොද ටප මප රන පරලලන

1 මපසටපඅගටප(0 1 2 3 ප)

2 අගපසටපමටප( helliphellip -3 -2 -1 )

ලපොදයකපකොය ලාපlist ව රකපො ොමයපstring එ පකොය පඅගයනපඋ තපොමොශමප මප රන පරලලන

ඒ ප රනො පොමොශමය

lsquo bucky lsquo 3 +

lsquo k lsquo

26

26

10 Slicing ( ො ටවපකරම )

ොම කදපSlicingපකයනොනපපlist ොශෝපොල යමපොදය පඑහපඅලයලපො ටවකපොලනප රපගන පඑ ටප මය

Slicingපකයනොන

example = [ 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ] ොමොශමපlist එ කපගැ පහ ම

අපටපොමපlist එො නපො ටවකප ඩපගන පඹ ප මප රන පකොයනො පොම ය

example[48]

[ 4 5 6 7 ]

ඉවොවඛාමපlistපඑොකප මපදාන පඹ

ඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොඛපමලනම list එමේ කඩ ගනන අලය අලයලමේ index එක දාන පඹ පඊටප

දවොවේපකඩ අලවන කරනන ඹන අලයලයටපපර අලයලමේ indexපඑක දාන පඹ පඒපගැ පොශ දටපම ප

කයාගන

ලපඑ කපබම

example [ 49]

[45678]

example [ 4 10 ]

[456789]

Slicing ර පඑ පකzwjරමයකප මයපොමප

ලතපකzwjරමයකපකොය ලා

අපටපපටදවටපගණනප රන තපරලලන ොග ඩකපදගපlistඑ කප මපකොයනොනපපොමපකzwjරමයපොග ඩකපොඛසය

example [-5 -1 ]

[ 5678 ] example = [ 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ]

පපපපප-10 -9 -8 -7 -6ප-5 -4 -3 -2 -1

මටපදැනපඅලයයප5පඉදනපඉතරපඅලයලපසයඛමපගන

example [ -5 0 ]

[ ]

ඇයපොමපවදශටපආොේප

පමමප ලනපදාඩොමපකයපදන පවදශටපප-ප0පකයපඑ කප ෑ

ප0පකයනොනප0පලමප මයපඒපනවයපොමොශමපවොන

ඒතපමටපඅලයපlistඑොකපකොය ප9පතපඑ පවදශටප ඩපගන

example [ -5 ]

ොමපවදශටපොදලනලපහව ැ කපකයන පපඒොකපොතරමප මයප-5පඉදපකොය පඔකො මපඅලයලපට පඑලයටප

ගන පකය පඑ ය

[ 56789 ]

27

27

example [ 7 ]

[ 0123456 ]

පොම තපඒපලොේමයපindex එ ප7 ටපඉවවරශපකොය indexපසයඛටමපඅදාපඅලයලයනපඑලයටපගන පකයයප

ොමො නපකයනොනප

ශරපොමොශමතපබම

example [ ]

කසමපindex num එ කප ැල පහවලමපදනො තපොම දපොලනොනප

[ 0123456789 ]

මලපlist එ මපආලාපොනදප

මලපlist එ මපඅපටපඑ ලැරපගන පඕො මපපොමපවදශටතපොඛසොයනමපගන පරලලන

ලපොදයකපකොය ලාපපඅපපදනොනපදරාමකන ( parameters )පොද යොනප

ඒතප ලතපො ල පදරාම යකප(3rd parameter) කොය ලාප

ො ල පදරාමකොයනපකයනොනපඅපපයමපදරාවය පඅලයලයනපඑ කනපගනේදපපකසයමපරටාල ටප

(පදර රයකන )පඅලයලයනප ඩපගන පඅලයපඉක මය

example [ 1 8 2 ]

[ 1357 ]

දැනපකයරපොේපොතොර ලාපොනදප

example [ 10 0 -2 ]

[ 9 7 5 3 1 ]

ොමපවදශටපපටදවටපවං යාපමගශැරපගන තපරලලන

ොම පොග ඩකපලට ාපොදයකප

ඉවොවඛාප රරපවදශටප රන ප මමැලයපලාොේප මපඒ මප රන පොඛසපවදශකපකොය ලාප

Example [ - 2 ]

[ 9 7 5 3 1 ]

මල listපඑ මපපටදවටප-2ප පගාොනපවං යාපමගපශැරපoutput ොල පඑ යපොමො දපඇත ටමපොලනොන

ොමලාප මයපslicing ලපමල මපොේලඛපඉකනපොමපවදශටපlist එ පකොය පඕො මපදත යකපඑලයටපගන ප

රලලනපොඛසොයනමප

28

28

11 Editing Sequences (පඅනකzwjරමයනපවෑදමප)

Sequenceපකයනොනපඇත ටමපlist strings tables ලාොේපොේපලටප මයපඉකනපSequenceපලලනප රන ප

රලලනපොද ඩපලැඩපට කපගැ පබමප

[7 4 5 ] + [ 4 6 5 ]

ඇත ටමපොම Sequenceප2කපඉකනපඑ මපජාකොේ Sequencesපඑ තප රන පප

(ප+ප)පපකණපදාවචචප ර ලා enterපඑ පඑඹොල තපඅපටපoutput එ කපඑ ලා

[ 7 4 5 4 6 5 ]

ොමො දපවොේපSequences 2කපඑ තපොලාප නපSequence එ කපඒපකයනොනප නපlist එ කපශැද පඑ ය

ලපඑ කපබම

lsquo bucky rsquo + lsquo roberts lsquo

lsquo buckyroberts lsquo

දැනපඅපපlist එ කයපstring එ කයපඑ තප රමප

4 5 6 + + lsquo bucky lsquo

අපටපොමපොද පඑ තප රන පොදනොනප ෑපොනදප

ඇයපදන ලදපඑොශමපොලනොන

ොමො දපොමොශමපඑ තප රන පරලලනපොලනොනපඑ මපජාකොේපSequencesපව රයපඒ පොශ දටපම ප

කයාගන ප

අපපදැනපබමපSequenceපගණපකරමපගැ

lsquo bucky lsquo 10

bucky ාප10පක ආලාපොනදප

ඉකනපොමො දපවොනපbucky කය පඑ ප10 ල ාලකප ැල ප ැල පපටදතපවමය

21 10

210

ඇත ටමපොමපගණපකරමප මපොශ දටපව ාපඒතපමමපබාොද ොර තතපවොනපඒ පො ොලයපමටපඕ පවොනප

ඉවොවඛාපලාොේපbucky කය පඑ ප10පල ාලකපපටදතපව පවදශටමප21පතප10පල ාලකපපටදතප රන ය

ප

29

29

ඇත ටමපඑොශමප රනො පො ොශ මදප

[ 21 ] 10

ලැොඩපශරපොනදප

ඉකනපොමපකzwjරොමපොග ඩකපලට ලාපකයපඔයාටපොතොර ලාපඇක

ශරපමමපදැනපඅලතපොදයකපකයපොදන යපයනොනප

name = lsquo roast beef lsquo

ොමොශමපඅපපtype රම

lsquo z rsquo in name

False

ොමොකපin කය පඑ Pythonපලපbuild in keyword එ කපlsquo z lsquo in name

ලලනපඇත ටමප රනොනපz අකරපnameපඑ පතපකොය ලාදපකයප

දරකාප රපොද පඑ යොමපවදශාපවොේපව in කය build in keyword ප

එ පදාවචචපොල ලා

lsquo r lsquo in name

True

ොමොශමපොලන පොශේතලපname = lsquo roast beef lsquo එ පතප r අකරපකොය පනවය

අපපොද ඩ listපඑ කපශදම

family = lsquo mom rsquo lsquo dad lsquo lsquo bro lsquo +

lsquo sis lsquo in family

False පප

lsquomomrsquo in family

True

අලයලය (element) in අනකzwjරමය (Sequence)

ඔයාටපඒප රණප ලතප ශවරපොලන පඇකපදැනොමපවදශටපඅපටපඕ මපඅනකzwjරමය (Sequence)ප

අලයල(elements)පදරකාප රපබන පරලලන

30

30

12 MoreපListපFunctionsප(ැයවතපආශzwjර පශzwjර ප ලදරටත)

අපපlist එ කපශදම

numbers = [8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපදැනපඕ පපොමපlist එොකපඅලයලයනපකයකපව රපකොය ලදපකයපගණනප රපබන ප

න මටපගණනප රපබම

7කපකොය ලාපොනදපප

ොමපlist එොක මපඅලයලයනපට පගණනප රන පඑචචරමපඅමාරප ෑපඒතපො කපදගපlist එ කපකබොණ තප

එොශමපඅපටප රපොේ ලොනප

ඉකනපලැඩයපදගනොනප ැකලපඅලයලයනපකයකපකොය ලදපකයපගන පොඛසපකzwjරමයකපකොය ලාප

ඉවොවඛාමපොම යප රනොනප

len කය functionපඑ පtype රපලරශනපඇතොඛපlist එොකප මපදාන පඕොන

len (numbers)

7

ශරපඅලයලපගාණපආලාපොනද

ශරපොමපලොේපවරපfunctionපට කපගැ පමම දැනපකයන ම

max (numbers)

165

ොමො දපැොබනොනපlist එොකපකොය පලැඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයය

min (numbers)

1

ොමො දපොලනොනපlist එොකපකොය පඅඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයපඅපටපොද පඑ යප

ලතපfunction එ කපගැ ප ාප ො තප

list ( )

ොමො දප රනොනපstring එ පඅලයලයනපlist එ ටපොල පොල මපදරලරථම යප රපදමය

list( lsquo bucky rsquo )

lsquobrsquo lsquo u rsquo lsquo c lsquo lsquo k lsquo lsquo y lsquo +

numbers කයපtype රම

එ ො ටපඅොේපlist එ පඅපටපැොබ ලා

[ 8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපොමොකපකොය පඅලයලයනපොල වප රගන පඕ පොල ලා

31

31

අපපඒ පො ොශ මදප රනොන

numbers[ 3 ] = 77

ොමොකපොතරමප මයපප

index එ ප3 ල පඅලයලයපොලනලට 77පආොේප රන පකය පඑ ය

ඉකනපදැනපEnter එ පඔබාපබම

ොම ලතපවොනප ෑපොනදපපඇත ටමපොදයකපව ාපකොල තපශරප

දැනපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පආොේපොලයපකොයනොන

ඒ පදරකාප රපබමපඅප

අප numbers කයපtype රපlist එ පබම

[ 8 1 4 77 28 165 7 ]

ශරපොනදපපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පලැට

අලයලයනපම න තපරලලනපොමපවදශටමප

ඉවොවඛාමපdel keyword එ පtype රපlist එ පවමගපඅලයලොේපindex එ පොදන

ොමන පොමපවදශට

del numbers (3)

ශරපදැනපමැකයපකොයනොන

ශරයටමප ශවරප රගන පlist එ පඅරනමපබමපපප

numbers

[ 8 1 4 28 165 7 ]

77පමැකපොනදප

ශරපඅපපඉොග පගත ාපප

අලතපfunction ට කපඒලාොගමපඅලතපලැඩප ෑලපට කපොමප ාකපමමපකයපදන පඒලාොයනප

ොශ දපprogramme එ කපඔයාටමපශදන පරලලනපකයපමටපහො ලාපප

ඹයාටපන රමපකොය පවරපගැටලලකපොමලාොයනපොඛසොයනමපවවදගන පරලලන

Python ලලනපඑ පදාරටමපගැටලලපගැ පහ ාගන පඅමාරයපලොේප මපඉවොවඛාමප

Algorithm එ කපශදන පප

ඊටපදවොවේපflow chart එ තපශදාපගන ප

ඊටපදවොවේපpseudo code එ කතපඕො මපලයාොග පpython language එො නපprogramme එ පලයන ප

දටනපගන

Algorithm =gt Flow chart =gt Pseudo code =gt Programme language

32

32

13 SlicingපListsප(ැයවතපො ටවපකරම)

Slicing ගැ පඔයාපදැ ටමතපොග ඩකපොේලඛපදන ලොනපSlicingපආශzwjර ප ලතපඅලතපොේලඛපට කපඔයාටප

කයපොදන යපමමපොමපයනොන

ලච ය පකොය පඅකරපlist එ පඅලයලප රනොනපොමොශමය

example = list (lsquo easyhoss lsquo)

ොමොශමපtype රපEnter එ පඔබරලශමපlistපඑ කපශැොද ලා

ශරපදැනපඅොේපlist එ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo lsquosrsquo +

ශරපඅපපදැනපොමපlist එ ටපඅලතපොේලඛපට කපඑ තප රම

example 4 + = list ( lsquo baby lsquo )

ොමො නපඇත ටමපකයනොන

පindex එ ප4පල පඅලයලයතපඇතලලපඉනපඑශාටපකොය පඅලයලපට පම පඒපොලනලට lsquo baby rsquo ය පලච යප

අදාපඅලයලපට ටපආොේප රන පකයය

ඒ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquobrsquo lsquoarsquo lsquobrsquo lsquoyrsquo +

ලතපවදශ ටපඒපගැ පබම

example 4 + = list ( lsquorace carsrsquo)

ශරපඒපගැ පඔයාටපොතොරන පඇක

ලපොග ඩකපලැදගතපොදයකපකොය ලාපකයපොදන

ොම යපදැනපඹයපlist එ පඅලයලප2පකපමැදටපඅපටපඅලතපඅලයලයකපදාගන පරලලනද

ඒපගැ පදැනපබමප

අපපඅලතපlistපඑ කපශදමපලැොඩපදටනගම

example = [ 7 8 9 ]

ශරපlistපඑ පශැද ො පදැන

33

33

example = [ 7 8 9 ]

0 1 2

example[11] = [ 3 3 3 ]

ොමො නපොල පොේපමමපකයන මපඔයාටපම පඇකොනපඅලයලපලපපindexපප මප ර පශැටපගැ

(0123)පඉකනපොමො නපකයනොනපindex number =ප1ොල පඅලයලයපඟටපයන පඊටපදවොවේපආොයතප

index number = 1ොල ප ැ ටපයන පශරයටමපඑ ටප[ 3 3 3 ] ද බාන පකයයප

ඇත ටමඕො නපකයනොනප78 පඅ රටප(එ ප0පශාප1පල පඅලයලපඅ රට)ප[ 3 3 3 ] පදාන පකයය

දැනපlistපඑ පcheckප රපබමපoutputපඑ පගැ

[ 7 3 3 3 8 9 ]

0 1 2 3 4 5

මමපකේලපොේපශරපොනද

ලපොද ඩපොදයකපමමපඔයාටපකයපොදන ම

example[15] = [ ]ප

ොමොශමප ොෂ තපොම දපොලනොන

ඔයාටපම පඇකප

example[15] ප

ොමො දපොදලනලපවඳශනප ර පindexපඑ ප ැතලපඊටපොදරපඅලයලපට පගන පඑ පගැ

පlistපඑ පcheckප රමපබම

[ 7 9 ]ප

මමපහ ලපඒ පඔයාටපොතොරන පඇක

ඉකනපොමපවදශටපlistපඑ පකොය පඅලයලපම න පඅපටපරලලන

34

34

14 Intro to Methods (රතනපවදශාපපzwjරවයයප)

Pythonපලපශැටයටපmethodsපකයනොනපඑක රාපවදශ පbuilding functionපලටමප මයපඉකනපොමලාපලලනප

ලැඩගන පශැටයපමමපදැනපකයපොදන පයනො

ඉවොවඛාමපොද ඩපlistපඑ කපශදම

face = [ 21 18 30 ]

ොමපlistපඑොකපඅගටපඅලතපඅගයකපඑ තප රන පොග ඩකමපොඛසපකzwjරමයකපකොය ලපඒ ටපදාවචචපොලනො ප

appendපකය පmethodපඑ ය

ඒ පොමපවදශටපදාවචචප රන පරලලන

ඉවොවඛාමපඅොේපlistපඑොකප(object)ප මපලයන පඕ පඊටපදවොවපක ක(dot)පකයපඅදාපmethodපඑ ප

දාවචචප රන පරලලන

faceappend(45)

face

[ 21 18 30 45 ]

අදටපඕ පොේපොඛසොයනමපඋ ාපොනද

ඉකනපොමපmethodsපදාවචචප රේදපවාමා යපලරශනපඅනලාරොයනමපදාවචචප රන පම ොනපfaceappend

එ පඅගටප45පොය දන පඅපපදාවචචප ොඛපවාමා යපලරශනපඉකනපඒපොේපගැ පොශ ඳටපම පකයාගන

ලතපොග ඩකපලැදගතපොල පmethodපඑ කපගැ යපමමපඊෂඟටපකයන පයනොන

ඒ ටපොද ඩපlistපඑ කපශදම

apples = lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

listපඑ පcheckප රතපබම

apples

lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

ශරපබමපදැන

applescount(lsquoapplesrsquo)

2

ඇයප2පආොේපඒ පොලනො පොමොශමයපcountපඑො නප රනොනපඅපපොද පලචො පොමපlistපඑොකපකපදාරකප

කොය ලදපකයපොශ යපොද පඑ යපඉකනපඋඩපකොය පවධzwjා යපකzwjරයාතම ප රරපගමනපොමයාපlistපඑොකපමප

ඉදනපබ ලපඅපපදන පලච යටපගැොද පලච යකපකොය ලදපකයපඔොශ මපගණනප රොග පය ො ටප

ොමයාටපඅහොල ලපapplesපකයපොදල ාල පවඳශනපොලාපකොය ලපකයපඉකනපඑයාපoutputපඑ ප2පකයප

අපටපොදනල ල

අපපදැනපlistපඑොකප ැකපලච යකපදාපබම

applescount(lsquobowrsquo)

0

උත ොරපශරපොනද

35

35

ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපඔයාටපකයපොදන ම

one = [ 1 2 3] two = [ 4 5 6 ]

මමපlistපොද කපශදාගත

oneextend(two)

ොමො නපඇත ටමප රනො පවහදවමකපොමො දපොලනො පoneපකය පlistපඑොකපඅගටපtwoපකය පlistපඑ ප

එ තපකරමයපොමහදපoneපකය පlistපඑ පවහදවමකපොල ලපොමො දපපzwjරධzwjා පොලනොනපoneපකය පlistපඑ ය

අපපදැනපone listපඑ පcheckප රපබම

one

[ 1 2 3 4 5 6 ]

වාරාංයකපවදශටපගතො ත

objectmethod(argument)

ලවතලකzwjරමය( ර ය)

ොමපවදශටපවාධzwjාරණපලශයකනපොදන න පරලලනපmethodsපදාවචචප ර පශැට

ඉදරයටතප ලතපඅලතපmethodsපට කපකයපොදන මපඉකනපොමපmethodsපලලනපොඛසොයනමපොග ඩකප

ාරයකමලපprogrammesපශදාගන පඅදටපඋදේපොල ල

36

36

15 More Methods (පරතනප ලදරටතප)

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපindexපකය පmethodපඑ පගැ

say = lsquoheyrsquo lsquohowrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ශරපඅපපlistඑ කතපශැදලා

දැනපොමොශමපtypeප රම

sayindex(lsquobrownrsquo)

2

ොමො දපොල පොේපඔයාටපදැ ටමතපොතොර ලපඇක

අදාපඅලයලොේප මපදරශමපindexපඑ පොඛසොයනමපඅපටපොශ යපොද ල

sayinsert( 2 rsquohossrsquo )

ොමො දප රනොනපඅපපොද පindexපඑ ටපඅපපොද පඅලයලයපදා පඑ යපඑ ො ටපඉවොවඛාපඒපindexපඑොකප

කබණපඅලයලයටපොම දපොලනො

ඒපගැ පlistපඑ පcheckප රමපබම

say

lsquoheyrsquo lsquonowrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොතොරන පඇකොනපඑ නනපඑශාපකොය පඅලයලපඔකො මපඑ ටපඑ කපපටදවටපය ල

දැනපඅපපබමපlistපඑ පඅලයලපඉලතප රන පකොය පmethodsප2කපගැ

saypop(1)

lsquonowrsquo

say

lsquoheyrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොමො දප රනොනපඅදටපඕ පindexපඑ පදරශමපඒපindexපඑ ටපඅදාපඅලයලයපoutputප ර පගමන listප

එො නපඒපඅලයලයපඉලතපකරමක

sayremove( lsquobrownrsquo )

ොම පට කපොල වපොමො දපඅදටපඉලතප රන පඅදාපඅලයලයපවඳශනප රරශමපඒපඅලයලයපlistපඑො නප

ඉලතප ර ලපබැරපොලාලතපඅපපවඳශනප ර පඅලයලයපකහදපල ාල පlistපඑොකපකබොණ තපොම කපොලයදප

එ ො ටපොලනොනපමලනමපශමබපොල පඅලයලයපඉලතප ර පඑ ය

sayreverse()

ොමපmethodපඑො නප රනොනපඅොේපමලපlistපඑ මප පටපශරලපොද පඑ යපපඒපකයනොනපඅගපඉදපමටප

අලයලපට පොදෂගැවවමය

37

37

16 Sort and tuples (ොදෂගැවවමපවශපටදඛවප)

ඉවොවඛාමපබමපොදෂගැවවමපගැ

අපපදැනපවං යාපදාරපොද ඩපlist එ කපශදම

new = [ 32 54 22 7 98 1 ]

new

[ 32 54 22 7 98 1 ]

ශරපදැනපlistපඑ කපශදාගත ො

දැනපsortපකය පmethodපඑ පදාවචචප රන පරලලනපොමො දපsort()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපොම ලතප

දාන පඑදා

ශරපදැනපsortප රරශම listපඑ පආොරෝශ පපබොලෂටපවැ ොව ල

new

[ 1 7 22 32 54 98 ]පශරපොනද

ඒලාොගමපඅපටපරලලනපstringපවතපොදෂගවලන පඒ ප රනො මපොමොශමයපඉවවඛපකzwjරොමටපලඩාපට කප

ොල ව

sorted()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපඅපටපඅලයපstringපඑ පලයන පඕ

ඉන පමමප රපොදනලන ම

sorted( lsquoEasyhossrsquo )

lsquoErsquo lsquoarsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo rsquosrsquo rsquoyrsquo+

දැනපොම පඅ ාරාදපපබොලෂටය (Alphabetical Order)පවැ සයපකොයනොනපPythonපලපශැටයටපඅ ාරාදප

පබොලෂටපව වන පඉවොවඛාමපගනො පCapitalපඅකරපඒපනවයපlsquo E rsquoපඉවවරශටමපඇවතපකොයනො පඊටප

දවොවේපපබොලෂටපSimpleපඅකරපොදෂගැවසපකොය ලපඔයාටපොේ ලපඇක

මමපදැනපmethodsපලලනපට කපඅයනපොලාපtuplesපගැ පකයපොදන මපඔයාට

ඉවොවඛාමපtupleපඑ කපොදන ාමපඉන මො

න මමප 41423254පකයපIDLE එොකපEnterප ොර තපඅපටපtupleපඑ කපැොබ ල

tupleපලලනපො කපලැඩ ෑලපදාන පබෑ listපලදපලොේ

ඇත ටමපකේොල තපොමො පකය පඅලයලපආයපොල වප රන පඅලතප රන පඅයනප රන පොම ලතමප

රගන පොදනො ප ැ

රන පරලලනපඑ මපොදයය

ඒො පකොය පඅලයලයනපඑබයටපoutputප රගැනමපදමණය

ඉන පඒ පොදන ම

bucky = ( 32 32 43 54 )

38

38

bucky

( 32 32 43 54 )

ශරපොම පtupleපඑ ක

දැනපොමො පඅගයනපඑබයටපඅරනපොදනලන ම

bucky[2]

43

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපtupleපගැ

ොශ දටපම පකයාගන පtupleපලලනප රන පරලලනපඅගයනපඑබයටපගැනමපදමණය

ඉකනපඅනකමටපවාරාංයකපවදශටපගතො තපොදෂගැවවම(sort)පඅදටපොග ඩකපලට පොදයකපprogrammesප

ලය පො ට

ඒලාොගමපඅපපදන ල listපඑ පඅලයලපලාොගමපstingපඑ පඅලයලදපොඛසොයනමපොදෂගැවවමටපශැකපබල

39

39

17 Stings and Stuff ( ලදනපආශzwjර පොමලම)

Stingsපලටපඅදාපඅලතපආ රණයපොේලඛපට කපමමපදැනපකයපොදන ම

ොම පදශාපොද ඩඩකපබන

bucky= ldquo Hey there bucky hows your head rdquo

ොමො පකය පbuckyපheadපකය පලච පඅපටපඑ පඑ පොලාලටපකණ ලපොල වප රගන පඕ පලොේපකයප

හ න ො

ඒතපඇත ටපඅපපො ොශ මදපඒ ප රනො

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

sපොම ේදපොමපඇත ටමපොම පමාරමපවව පොදයකපඒො පsපලලනපකයොලනො පStringපකයයපප

කයොලනොනපොම පවදොශපdataපඑ කදපයන ය

ඇත ටමපකේොල තපsපකයනොනපStringපවහ පවචයයකප(String variable)පපඒපකයනොනපොල වප රන ප

රලලනපොශෝපොල වපොල පොදයක

ඉකනපbucky Stringපඑො යපඕො යපඇකපවමබනධzwjයපොම කද

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

අපටපදැනපඕ පොද ඩපඅගයන(ලච )ප2කපමමපදැනපඒප2 තපෑවකප ර ලා

varb = ( lsquobettyrsquo lsquofootrsquo )ප

ශරපඅදටපදැනපකොය ල Stringපඑ කපඅගයන(ලච )ප2කපවහ

දැනපමමපොදනලන ම

buckyපශාපvarbපකය පොදොකපවව පවමබනධzwj ාලයක

ඒ ප රනොනපොමොශමය

print buckyvarb

ොමො පොතරමප මයපvarbපකය පඑො නපඅගයනපඅරග පbuckyපකය පඑොකපපවහ ප ැනපලටපඑමප

අගයනපආොේප රන පකයය

දැනපEnterපඑ පඔබපබැලොල තපඔයාටපඒ පොතොරය

Hey there betty hows your foot

ඉකනපොමලාොගම

varc = ( lsquotunarsquo rsquofinrsquo )

print buckyvarc

Hey there tuna hows your fin

ඉකනපොමපකzwjරොමපදාවචචප රපඅපටපරලලනපඅමතපවදොශපprogrammesපලයන

උදාශරණයකපවදශටපඑොක පරේගයනපඅම න පඅදටපොල වපවදොශපලච පsetප රපඒපොග ඛනලපරදමප

රන පරලලන

දැනපමමපකයපොදන මපfindපකය පmethodපඑ පගැ

40

40

example = rdquo Hey now Bessie nice chops rdquo

අපපහ මපඅපටපඕ පොල ලපොමො පකොය පලච යකපශරයටමපකොය පවථමා යපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

examplefind(lsquobessiersquo)

8

අපටප8පකයපආලොනදපඒො පඇත මපොතරමපොම කද

ඒො නපකයනො පොම යපොමපStringපඑොකපකොලනප ැ ද (කම පindexපඑ ද)ප

bessieපකය පලචො ප( lsquobrsquoපඅකරපවඳශනප ැ ) දටනපගනො පකයය

lsquoHey now bessie nice chopsrsquo

0123456789helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ොශ දටපම පකයාගන පහවතයනතපඅනලාරයොයනමපොමපගණ යපකරමටපගන ල

ලපඑ කපබම

examplefind(lsquochopsrsquo)

20

ොම ටපඅනලපඅපටපහ ාගන පරලලනපlsquo c rsquoපකය පඅකරටපඅදාපindexපඑ ප20පයපකය

41

41

18 String Methods ( ලදනපආශzwjර පරක ලදරටතප)

Stringපලටපවමබනධzwjප ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපකයපොදන මපඒ පඅපපශදනලනො පjoinප

කය

Sequence = lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

Sequence

lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

ශරපදැනපStringපඑ කපශැදලපමම

ලතපොද ඩපStringපඑ කතපශදම

glue = lsquohossrsquo

ොමපොද පඅපටපඑ ටපsetප රන පඕ පඒ ප රනො පොමොශමයපඉවොවඛාමපlistපඑොකපශැමපඅලයලය මප

මැදටපදාන පඕ පලච යටපඅදාප මපලයන පඕ පඊටපදවොවේපක කපකයපjoinපකයපලයන පඊටතපදවොවේප

ලරශනපතෂපඅරපඅදාපSequenceපඑොකප මපලයන

gluejoin(sequence)

lsquoheyhosstherehossbessiehosshosshossrsquo

ලැදගත methodපඑ කපගැ පදැනපමමපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපStringපඑ කපශදම

randstr = ldquoI wish i Had No sausagerdquo

randstr

ldquoI wish i Had No sausagerdquo

මටපදැනපඅලයයපොමො පකොය පශැමපඅකරමපSimpleපඅකරපලටපදරලර යප රන ඒ පශරමපොඛසය

randstrlower()පදැනපEnterපඑ පඔබපබම

lsquoi wish i had no sausagersquo

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපොමපmethodපඑොකපකොය පලැදගත ම

ලදපොදයකපමමපකයපොදන ම

අලතපStringපඑ කපශදම

truth = lsquo I love old women rsquo

මමපො ලනමපmethodපඑ පලයපඉන ම

truthreplace(lsquowomenrsquo rsquomenrsquo)

ොමො දපඇත ටමපොලනොනපwomenපකය පලච යපොලනලටපmenපකය පලච යපආොේපවමයප

අපපඒ පcheckප රපබම

ලැොඩපශරපොනදපඉකනපොමපවදශටපයමපලච යකපොලනලටපොල තපලච යකපොඛසොයනමපආොේප රගන ප

රලලන

42

42

19 Dictionary (ලදනපො ෝ)

මමපදැනපකයපොදන පයනොනපpythonපලපකොය පDictionaryපගැ පොම කදපDictionaryපඑ කපකයනොන

ඇත ටමපොම පඅපපදන පDictionaryපඑ කපලොේමප මයපDictionaryපඑො නපඅපපලච යකපොශ ය ලප

කයමො පඒපලචො පකොය ප ැ තපශමබපව ාපඉකනපදැනපඒපලචො ටපඅදාපොතරමකපොශෝපවව රයකපඅපටප

දැ ගන පරලලන

ඉකනපpythonපලපකොය පDictionaryපතපඒපලාොගමප මයපඅපපොශ ය පලචො පලාොගපොේටපයර(key)පකයප

කය ලපඒපලච යටපඅදාපවව රයපඅගය(value)පකයපඅපපකය ල

ම පකයාගන පොදයකපකොය ලපDictionaryපලටපදාවචචපොලනොනපලකzwjර ලරශන( ldquohelliprdquo )පදටනපගේදතප

අලවනප රේදතපොමපලකzwjරපලරශනපඅපපදාවචචප ර ල

මමපඑ කපශදමපොදනලන මප

book= lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

ොමො පකොයනොනපදව පවාමාජ යනටපඅදාපොද ඩපDictionaryපඑ කපොමො පකොය පයතර(keys)ප මයප

Dad BroපMom ඒලාටපඅදාපඅගයන(values)පොලනොන Bob Joe Lisa

දැනපEnterපඑ පඑබශමපඅොේපDictionaryපඑ පRun

ොල ල

book

lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

දැනපඅපටපරලලනපඅොේපවාමා යපDictionaryපලප

කොය පලැොඩප රන පඒපකයනොනපලචො ටපඅදාප

ොතරමපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

ඉවොවඛාමපDictionaryපඑොකප මපඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොපඅදටපඅලය යතර(key)පපවඳශනප

රන පඹ

ඉන පමමපොදනලන ම

booklsquoDadrsquo+

lsquoBobrsquo

booklsquoMomrsquo+

lsquoLisarsquo

ඉකනප ලතපොදයකපකොය ලපොමපයතර(keys)පලටපඅදාපඅගයනපstringපොලන මපඹො ප ෑපඅදටපnumbersප

උ තපදාගන පරලලනපඒපගැ පකයපොදන පඅපප ලතපොද ඩපDictionaryපඑ කපශදම

ages = lsquoDadrsquo rsquo42rsquo rsquoMomrsquo rsquo87rsquo-

ageslsquoDadrsquo+

42

43

43

දැනපදැක ො පkeys ලටපඅදාපඅගයනපstring ොලන මපඅලයප ෑ

දැනපමමපකයපොදන මපDictionaryපලටපඅදාපmethodsපට ක

මමපඒ පලයමපොදනලන මප

ොම පලයන පmethodsපලය පවාමා යපආ ෘකයටමප මය[ SequenceMethod(argument) ]

bookclear()

ොමො දපොම යපොලනොනපඅපපවදශනප රපකොය පDictionaryපඑොකපසයලමපඅගයනපඉලතප රපDictionaryප

එ පහවප රපදා පඑ ය

Enter එ පඑබොල තපදැනපඒ පබාගන පරලලන

පලැොඩපශරපොනද

ලපMethodපඑ කපබම

tuna = agescopy()

ොමපො ද පඅදටපඅදාපDictionaryපඑ ක

ොල මපDictionaryපඑ කපවදශටපො පයකපගන පරලලන

අපප මප රරපDictionaryපඑ පtunaපකය පඅලතපDictionaryප

එ ටපො පපොලපකයපදැනපඔයාටපොේ ලපඇක

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපොග ඩකමපලැදගතපMethodපඑ කපගැ

ොමපMethodපඑො නපරලලනපඅදටපඅලයපDictionaryපඑ කපඇතොෂපඅපපවදශනප ර පkeyපඑ පකොය ලදප

ැේදපකයපොශ යාගන

ඒ ප රනොනපොමොශමය

tunahas_key(lsquoMomrsquo)

True

tunahas_key(lsquoApplesrsquo)

False

ඔයාටපඒපගැ දැනපොතොර ලපඇක

අදාපkeyපඑ පDictionaryපඑොකපකොය ල මපTrueපකයපoutputපොල ලප ැත මපFalseපකයපoutputප

ොල ල

ශරපඅපපDictionaryපගැ පොග ඩකපොේලඛප ාප රා ඒපලොේමපProgrammes ශදේදපොමපDictionaryපඅදටප

ොග ඩකපලැදගතපොල ල

44

44

ඊෂඟපදාඩමට

45

45

20 If Statements (if පzwjර ා )

අපපොම ාකපදරටපpythonපලපමල පොේලඛපොග ඩකපඉොග ගත පොම නනපඑශාටපමමපකයපොදන මප

කzwjරමොඛ පශද පවදශපගැ

ශරපඅපපලැොඩටපබහම

IDLEපඑො නපදැ ටපවමපඅරොග පමමපදැන ය ලපnew windowපඑ ටපNew windowපඑොකපprogrammeප

එ කපලයපඒ පRunප රන ප මපඅනලාරොයනපඒ පSaveප රන පඕ

ශරපමමපදැනපstingපඑ කපශද ල

tuna=rdquofishrdquo

If පzwjර ා පගැ පදැනපමමපඔයාටපකයපොද ලපොමො නපොග ඩකපොේලඛපොඛසොයනමපඅපටප රන පරලලන

if tuna==rdquofishrdquoොමො දපමමපවමා පකණපොද කපොය දාොග පකොය ල

ොම දපොලාපකොයනො පපරේාලේ(testing)

යමපඅගයකපදරකාපකරමටපඅප වමාන කණ මදකේපොය ද ලපඒපලාොගමපඅපොේපපzwjර ා පඅලවා යටපප

මදත(colonrdquordquo)පොය ද ලපොශ දටපම පකයාගන (ොග ඩකපලැදගත)

ොමපමලපපzwjර ාොනපොතරමප මයපlsquorsquotuna fishපටපවමා පඋො තrsquorsquoපකය පඑ යපඉකනපොමපපzwjර ා යපයටොතප

එොශමපඋො තපඅර ප රන පොම ප රන පකයපඅපටපවවධ වධානපොදන පරලලන

If tuna == lsquorsquofishrsquorsquo

Print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපEnterපඑ පඔබරශමපොමපපzwjර ා යපයටොතපඅපටපඅලයප ර පොේලඛපලයන පරලලන

ොශ දටපම පකයාගන පොදක පදාපEnterපඑ පඑබලපගමනපඑමපපzwjර ා යපයටොතප මයපඉනදසපලය ප

ොේලඛපලයොලනො (indent-පොේබලපවාමා යපඉොමනපඇතෂටපල පොවේපලයොේ)

දැනපමමපොමො පකයපකොයනොනපtuna fishපටපවමා පලනොනප මපlsquothis is a fish alrightrsquo කයපprintප

රන පකයය

දැන F5 එ පඔබපොමපprogrammeපඑ පrunප රපබමප

lsquothis is a fish alrightrsquo

46

46

ොමො පව පොේපගැ පමමප ලපදාරකපකයන ම

අදටපකොය ලපvariableපඑ කපtuna=rdquofishrdquoපකය

දැනපඅපපදරකාලකප ර ල

tuna කය පඑ පfishපටපවමා පලනො ප මපlsquothis is a fish alrightrsquoපකයපprintප රන පඑතපඒ ටපවමා ප

ැත මපොම ලතප රන පඑදා

අොේපprogrammeපඑ පමමපදැනපොද ඩඩකපොල වප ර ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපොම දපොලනො පකයපබන පොම පrunප රමපඇත ටමපොම ලතපඋොනප ෑ

ශරපif පzwjර ා පලපමල පොේපොම ප මය

අොේපදරකාලපශරප මපඅපටපඅලයපොේලඛපට කප රන පකයපවධzwjා පොදන පරලලනපඊටපදවොවේපඒපවධzwjා ප

runපොල ලාපඒතපදරකාලපලැරදප මපොම ලතපො රපඉන ල

පඒතපොම පifපපzwjර ා පලය පඑ පවදශකපව රය

47

47

21පElse and elif (Else වශ elifපඅනොක )

දැනපමමපකයපොදන මපදරකාලපලැරදප මපඅදටපඅලයපවධzwjා පශදාගන පශැටපඒ ප රනොනපelseපකය ප

අනොක ොයනපඒපගැ පදැනපබම

අොේප ලනපඋදාශරණයමප

මමපඉවවරශටපඅරොග පය ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

ශරපදැනපපොම යපොලනො ඉවොවඛාමපදෂමපපzwjර ාොනපව යප මපඑයටපඅදාපවධzwjා පට පකzwjරයාතම ප

ර ලපඒතපලැරදප මපඔේපඑ ො ටපඅපටපදැනප ලතපොතරමකපකොය ලපලැරදප මපelseපයටොතපඅපටප

රන පඅලයපොේපtypeප රයපකොයනො

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquoප

ලැොඩපශරපොනද

අපප ලතපොම නනපඉවවරශටපයමපඅපපහ මපඅපටපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඕො පකයප

දෂොලනයටපොදයකපදරකාප රපශරපගොේප ැත මප ලතපඑ කපඑොශමතප ැත මප ලපඑ කපඑොශමතප

වොනප ැත මප ලතපොදයකපඒපලොේපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඅලයප මපඅපපදාවචචප ර ලපelif

කය පඅනොක ය

ොම පශැමපොලාොලමපදානොනපifපපzwjර ා යයපelseපපzwjර ා යයපඅ රටපොලන ය elifපඒලාපඕ ප රමපඅපටප

දාන පරලලනපඅදටපඅලය ාලයනපොග ඩකපකොය ලප ම

ශරඒපගැ පබමපදැන

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

elif fish == ldquoslamonrdquo

print rdquoI hope I donrsquot get SLAMonilla poissninrdquo

elif fish == ldquotunardquo

print rdquoeasy there tuna boatrdquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

48

48

ඉකනපදැනපොමො පොල පොේපමමපවව රප රන මපඅපටපකොය ලපtuna=rdquofishrdquoපකයපvariableපඑ ක

ඉවොවඛාම if tuna == ldquobassrdquoපකය පපzwjර ා යටපය ලපඒ පලැරද

එොශ මපඊඟපපzwjර ා යටපය ලපelif fish == ldquoslamonrdquoපඒ තපලැරදපොනදපඑොශ මපඅනතපඑ ටපදන ල

elif fish == ldquotunardquoප

ආ ඒ ප මපශරපඉකනපදැනපඒ පයටොතපකොය පොේලඛපට runපොලයප

Programme එ පrunප රපබමපමමපකයරපොේදපොලනො පකය

rdquoeasy there tuna boatrdquo

ශරපඅපපහ රපොේපව ාපොනද

අපප ලතපොද ඩපොල වකප රම

පොමපProgramme එොකපtunaපකය පඑ ප

ොලනලටපtroutපකයපදාම

elif fish == ldquotroutrdquo

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquo

පොමපල ාොලදපවොනපොම යපපzwjර ා පඑකො පදරකාප රප රපබැලලපොම කලතපශරපගොයප ෑපඒපනවාප

අනකමටපelseපඑ ටපය ලපඒො පකොය පොේපrunප ර ල

අනකමටඅපටපොතොර ලපවවඳමකප ැකමපව ාමපprogramme එ පelseපයටොතපකොය පොේප රපඅයනප

ොල ල

49

49

22 Nesting Statementsප(අන-පzwjර ා )

Ifපපzwjර ා පගැ පමමප ලතපොදයකපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපොද ඩපvariablesපට කපශදාගම

thing = ldquoanimalrdquo

animal = ldquocatrdquo

ශරපIfපපzwjර ා පයටොතපඅපටප ලතපifපපzwjර ා පොය දන පරලලනපමමප රමපොදනලන ම

දැනපRunප රපබම

this is a cat

ොම දපවොනපොම ය

thingපකය පඑ පanimalපලටපවමා යපඒපනවාපඒපයටොතපඇකපවධzwjා පrunපොල ලප

එ ො ටපශමබොල ලපif animal == lsquocat rsquoකයපඑ කප

අපපශදරපොදල පvariableපඑ පදශාපබරශමපොතොර ලපොමපකය පොේපශරපකයපඒපනවාපඑමපපzwjර ා ොේපඇකප

වධzwjා පrunපොල ලපඒ යපoutputපඑ පවදශටපthis is catපකයපආොේ

අපපදැනපthing = ldquohouserdquoපකයපොල වප රප

programmeපඑ පrunප රපබම

I donrsquot know what this is

දැනපඔයාටපොතොර ල

if thing == ldquoanimalrdquoපකය පපzwjර ා යපව යපො ොේප මපඒපයටොතපඊටපදශබනපකොය පපzwjර ා පඑ නනප

එශාටපලැඩපො ර පබල

50

50

ඉකනපොමපවදශටපpythonපගැ පලයවනපමාොේපදෂමපල පගzwjරනථමයපඅලවනපොල ලපඉලරයපකේලටපොම නනපොමප

ගzwjරනථමයපඉලරපොලනො ප ැප

ොමමපගzwjරනථමොේපොදල පො ටසනපමමපඔයාටපpythonපලපකොය පොමහපවඳශනපසේධzwjාන පලටපලඩාප රමකප

ගැඹරපවපසේධzwjාන පගැ පකයපොද ලා

ඉකනපඒපොේලඛපඉොග ගන ප ලනපොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපpythonපලපමල පොේලඛපගැ ප ැල ප ැල ප

රහණොලන

ොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපකzwjරමලඛදපපබබදලපයම ාකපදැනමකපඔබපබාගතොතප මපpythonපපබබඳලපදසගයප

අොද ව(උොදෂ)පපzwjරණපදzwjරපලපවදශනපපzwjර පලලනප60පලතපඔබටපදශසොලනපනලරදපපබතරපොවවමටපඋදේප

ලනපඇ

එොවේ මපොමහපොදල පගzwjරනථමොයනපඅදපයබපශමොලමපප

ඔබටපජය

13

13

උදා-ප1500111345 කයපදනො ත

150 ොවපඅපටපපzwjරකදා යපැොබ ලාප

floor ( 187 ) කයපදපබමපඒ පආොේප ෑපොනදපපඒ ටපොශේතලප මයපමටපඅදාපModuleපඑ පඅපපimportප

රරප ැකපඑ ය

ශරපඒ පimportප රනොනපොමොශමය

importපmath

mathපකය moduleපඑොකපගණ රමපලටපඅදාපFunctions list එ කමපකොය ලා

ශරපදැනපEnterප රන

මතපදැනතපfloor ( )පකයපtype රන පබෑප

ඒතපඒපFunctionපඑ පදාවචචප රනොනපොමපවදශටය

mathfloor ( 187 )

180

mathsqrt ( 81)

90

ඉකනපimportපFunctionපලපමටපmodule name එ පලයන පොල ලා

ඒ පලයනොනපොමන පොමපවදශටය

modulefunction

එොශමප රදරයප මප

අපටපොමලාපොම ොක ටපශරපවමා ප රගන පරලලනප

ොමන පොමපලොේ

bucky = mathsqrt

දැනපbuckyපකය ප මටපපmathsqrtපවමා ප රපකොයනොනපඒ ප

නවාපදැනපmathsqrtපොලනලටපbuckeyපදාවචචප රන පරලලනප

bucky (9)

30

ලතපඒපවදශටප රපබම

buckyප=පmathfloor

bucky (198 )

190

ශරපොනදපපඉකනපොම පොග ඩකපපපzwjරොයෝජ ලතප

14

14

5පHow to save your programmesප(කzwjරමොඛ පසරකම)

programmeපඑ කපශදපsave ර පශැටපඅපපබම

අපප ාමතපඉනොනපIDLEපඑොකපපොම ප මය PythonපලපInterface එ පIDLEපඑො තපරලලනපtypeප ර ප

ොේලඛපලපOutputපඑ පඑොලොඛමපබාගන

ඒතපොමහපකොය පගැටලලප මයපපොමොකපprogrammeපඑ කපලේලතපPythonපලලනපexit ොල ො ටපඅපපලයරප

ොවේරමප ැකපොල ලාපආොයපඅපටපඒ පබාපගන පබෑ

ඒ ටපවවදමකපකොය ලාපඅපපඒ පගැ ප ාප රම

IDLEපඑොකපඉන ල මපයන පරලලනපFile --- New Window ශරපදැනපඅපටපැොබනොනපඅලතප වලලකපපශරප

ොම නනපඅපටපඅලවරපැොබ ලාපprogrammeපඑ කපsaveප රන පඒපලොේමපඒපprogrammeපඑ පrun

රන

15

15

අපපොම windowපඑොකපොදයකපලයමප

print rdquohey now brown cowrdquo

අපපොම පදැනපsaveප රපබම

දැනපtable එ කපඑ ලාපොම පඒ ටපඔයාප ැමකපොදයකපොදන පරලලනපඒතපඅම ප රන පඑදාපfile

name එ පඅගට pyපකයපොය දන පpy කයපsave රරලශමපඒ python fileපඑ කපවදශට saveපොල ලා

16

16

ොමපwindow එොකපprogramme එ කපලයපන මම runප රන පබෑපඅනලාරයොයනම saveප රන පඕ

දැනපඅපපොම runප ර පශැටපබමප windowපඑොකපmenu එ ටපයන පපඊටපදවොවේපrun --- run module ොශෝප

ොඛසොයනම keyboardපඑොකපF5 ඔබතපprogramme එ runප රන පරලලන

දැනපොේ ලාපොනදපපIDLE එ runපව ා

දැනපඅපපොද ඩ programmeපඑ කපලයම

x = raw_input (ldquoEnter namerdquo)

print ldquoHeyrdquo+x

ොමො දපන මම inputප ැතලපraw_input කයපදාරලශමපx ටපවමා පොලනොනපවංොක යකපවදශටය

(As a string)ප(ොමපගැ පලැඩපදරටතපදසලපවා චඡාප රය)

අපපදැනපොම පන මමපrun රපබම F5පඔබන

මමපකේලපොේපශරපොනදපපSave රනොනප ැතලපProgramme එ පrun රන පොදනොනප ෑපදැනපok රන පප

17

17

Enter name

දැනපොමපවදශටපඑ ලාපපදැනප මකපදාාපබමපොම ට

Enter name = bukey දැනපEnter ඔබන

ොම පඇත ටමපොද ඩපProgramme එ ක

ඒ පො ොමයපදැනපProgrammeපඑ saveප රරප ැ ටපගොය තප

ොම පඅපටපොල Programmes පrun ර පවදශටම runප රන පරලලනප(පඒපකයනොන Ms word Adobe

PhotoshopපRun ප ර ලාපලොේම)

දැනපඅොේපProgrammeපඑ Double clickප ර runප රම

Programmeපඑ runපඋ ාපොනදප

18

18

ශරපඅපප මකපදාාපබමප

ඇත ටමපොම දපවොනප

එ පදාරටමපProgrammeපඑ Exitපව ාපොනදප

ඇයපඑොශමපකයපමමපකයපොදන මොම කදපොමපProgrammeපඑො නප රනොන

x = raw-input (ldquoEnter namerdquo)ප

ොම පrunප ර ලා

ඊටපදවොවේප

Print ldquo Hey rdquo + x

කයතපrun ර ලා

ඊටපදවොවේපොම ලතප ෑපොනදපපඉකනපProgrammeපඑ එයාොේපලැොඩප රපඉලරයපProgrammeපඑ පදැනප

කය ලාපපldquoමොේපලැොඩප රපඉලරයපමමපය ලාrdquoපඇත ටමපඒ ප මයපොම දපොලනොන

ඉකනපඅපපොම දප රනොනපොමපපzwjරො ටපඒ පශරමපොඛසපොදයක

raw-input (press ltEntergt)පකය type රම

දැනපඅපපProgrammeපඑ පrunප රමප

ශරපපzwjරො ටපවවදම පැබණාපොනදප

අනකමටපවාරාංයකපවදශටපගතො ත IDLEපඑ පොග ඩකපොශ දයපඑොශතපඅපටපProgrammeපඑ කපSave

රන ප මපFile එ කපශදන පොල ලාප( New window ) එ ටපගහනපම යපොනදපඒ ප

19

19

6 Strings (ලදන)

දැනපඅපපආොයතපIDLEපඑ ටපය ලා

IDLE එොකපtype රම

ldquo Hey nowrdquo දැන Enterපඑ පඔබන

lsquo Hey now lsquo ොම පString එ කපොම දපවංොක පකහදයකන (characters)පොම පශැදපකොයනොන

lsquo Hey now lsquo

ොමහදපේවතලපඋඩො මාප(Double codes)පප ැතලපඋඩපො මා (Single codes)පපදාවචචප ෂතපඑ මපොේප මයප

ොලනොන

ොල වකපඇතො මප ෑ

ඒතපවමශරපඅලවථමාපලදපකොයන පරලලනපපzwjර පඑ ප ැන

මමපඒපගැ පොදනලන ම

hersquos a jerk rsquo

lsquohersquo s a jerk

Python ලලනපString එ කපවදශටපයමපොදයකපශද ාගනොනපඋඩො මාලපදටනපගන ප ැ පශාපඅලවනපොල ප

ැ ය

ඉකනපේවතලපඋඩො මාපදැමොම තපඒපපzwjර පවවොද ලා

ඒතප ලතපවදශකපකොය ලාපපොම පඉ ාමතපලැදගතප

lsquo hersquos a jerk rsquo

පටපදවටපඇ ඉර [ back slash ( ) ] ොය දන පඕ පඅදටපමඟපශරන පඅලයපො මාලපඉදරොයනප

Python එො නපබ ලාප( ) ටපදවොවේපකොය පවකණපදශාපඊටපදවොවේපහ ලාපපldquoශර ොමපො මාොේප

ඇත මපොතරමපො ොලය ොමපකොයනොනපඒ පන මම print ප රන පඅලයපොදයකපව රයrdquoපකය

ඉකන lsquo hersquos a jerk rsquoපලයපEnter එබොල තපoutput එ පබාගන පරලලනපඅපට

ොමපලැොඩපඅ යාලයපල ප ැ කපබමපදැනපඅොේපstring එ ටපදවතල උඩමකොමාපඑ තප රන පඅලයප

උො තපඅපපඒ ප රනොනපො ොශ මදප

20

20

buckey said ldquo hey now ldquo to me

ldquo buckey said ldquo hey now ldquo to me ldquo

ඉකනපදැනපPython ලලනපඋඩො මාපකොය ප ැනපබ ලා

ldquo buckey said ldquo hey now ldquo to me ldquo

ශරපදටනපගේදමපේවතලපඋඩො මාපකොය ලා

ඊටපදවොවේපsaid ldquo කය ප ැනනපstring එ පඅලවනපොල ලාපොම දපඋඩො මාො පකොයනොනපඊටපදවොවේප

hey now ldquo to me ldquo ලලනප ලතපඑ කපදටනොග පපme ldquo කය ප ැනනපඉලරොල ලා

ඒතපඅපපබාොද ොර තතපඋොනපඒපොේපො ොමය

ඉකනපඅපපොම දප රනොනපොමොශමපආරලශමපලැොඩපශරමපොඛසයප

ldquo buckey said ldquo hey now ldquo to me ldquo

පටදවපඇපො මාලටපදසලපකොය පවකණපPython ලලනපො ව පනවාපඅදටපඅලය Outputපඑ ප

ැොබන පඕ පදැන

දැනපstringsපඑ තප ර පඑ පගැ පඅපපබම

a = ldquo buckey ldquo

b= ldquo roberts ldquo

a+b = lsquo buckeyroberts rsquo

a+b කයරලශමපPython ලලනප රනොනපa හපකොය පවකණපට ( characters )පb හපකොය පවකණපට ටප

එ තප රපoutput ර පඑ ය

ඒතපඅපටපඅලයප( buckey roberts ) කයපමැදටපහව ැ කපවහ ලපොම stringපොද පඑ තප රන ප මපඅපප

ොම දප රනොනප

a b කයපtype රමපඒ පශරයනොනප ෑපොනදප

එොශ මපab කයපtype රම

( lsquo buckey lsquorobertsrsquo )

ඒතපඅපපබාොද ොර තතපව පoutput එ පො ොලයපොම

ශරපකයන මපඇත ටමපොම කදපොලන පඕ පකය

a = ldquo buckey rdquo ( හව ැ කපවහ ලපඒ පශදන ප)

දැනපබම

a +b

lsquo buckey roberts lsquo

ලැපොඩපවාරථම යපොනදපපොමො නපඉොග පගන පොදයකපකොය ලාපොම කදපදන ලද a +b කයරලශමප

Python ලලනපඑ තප ර ලාපa ශා bපstring ොද ටපඅදාපවකණප( characters )පශරපඅපපa = ldquo buckey ldquoප

කයපඅනකමටපහව ැ කපකබබ ඒො නපඅපටපොතොරනොන එ හව ැ කප(space) Pythonපලලනප

character එ කපවදශටපව ලාපකයයපමමපහ ලාපමමපකයරපොේපඔයාටපොතරණාපකයා

අපපොමපඉොග පගතොතපstring ලපමල පඅඩ ාමපපඉකනපpython ලලනපඉවවරශටපයේදපොමපඅපටපstrings

ොග ඩාකපලැදගතපොල ලාප

21

21

7 More on Stringප(පලදනප ලදරටතප)

Stringපලලනප රන පරලලනප ලතපොේලඛපට කපකයපොදන යපොමපයනොනප

num = 18

අපප num = 18පවදශට Variableපඑ කපශදම

num + 16

34

ොමපවදශටපඅොේපපVariableපඑ පදාවචචප රපොඛසොයනමපඅපටපඑ තප රන පරලලන

print ldquo BUckey id ldquo + num කයපොදම

මටපඅලය පපBUckey 18 පකයපprint ොලන ය

ඒතපලැොඩපශරයනොනප ෑපලොේපොම ද stringපශාපnumbers එ තප රන පබැරපනවා

ප

අපපඒ ටපවවදමකපොශ යමප

num = str ( 18 ) කයපොදමප

ොමො දප රනොනප18 කයපකොයනොනපඇත ටමපnumber එ කපො ොලයපඒ ප string එ කපකයප

Python ලටපොතරමප ර පඑ ය

ඇත ටමපකොල තප18 string එ කපවදශටපදරලරථම යපොල ලාපපොම str ( ) functionපඑ පඇතටපදාරලමප

දැනපබම

print ldquo buckey is ldquo + num

buckey is 18

ශරපොමපවදයටයපඅප numbersපstring ලටපදරලරථම යප රපගනොනපොම පදාවචචප රන පරලලන user

ොගනපinput එ කපගන ො ටපuser ොේපinput එ පstring එ කමපොලාපඑ පවදශට

22

22

අපපvariable එ කපශදමපදැන

num 2 = 32

print ldquo my mom is ldquo + num2

අපපදන ලාපොමොශමප රන පබෑපකයා

ඒතපstr දාවචචප රනොනප ැකලපබැරදපොමපලැොඩප රන පපඇත ටමපරලලනපඒපලැොඩප රනොනපොමොශමය

ඔයාොේපkey board එොකපblack text කය keyපඑ පදන ලදපපදන ැත මපදැ ගන ප(පඒ ප මයපTab keyප

එ ටපශරයටමපඋඩනපකොය පkey එ පොදනොමනපඇත ටමපඋඩපො මාලකපලොේප මය)

දැනපඅශන ප print ldquo my mom is ldquo + ` num 2 ` කය පඑොකප` num 2 ` ොදදවටපොමප` ( black text ) ොද කප

දාන පදැන Enter රපබන ප

my mom is 32

ඒපවදශටයපnum එ කයපstring එ කයපොඛසොයනමපඑ තප රනොනප

ලපොදයකපකොය ලාප

පrepr ( ) පොමන පොමපfunction එ පපොම පශාතදසනම str ( )පපfunction එ පලොේමය

ඉකන str ( )පොලනලටපඅපටපඕො මපrepr ( )පපfunction එ පභාව ාප රන පරලලන

23

23

8 RAW Inputප(ලදනපපzwjරදා යප)

Raw_input( ) ශාපන මමපinput ( ) ය function ලපොල වපමමප ලනප ාප ා

ඒතපඒපගැ ප ලතපොශ දනපමමපකයපොදන ම

මමපපදැනපඉනොන Python windowපඑොකපොමොශමපtypeප රම

buck= input(ldquoEnter name rdquo)

print buck

දැනපොම පrun රපබම

අශ ප මටපbukeyපඅපපකයපොදම

Enter name bucky

ොම කදපපzwjරොනපපොම ය පඅපපලච යක inputපඑ ටපදන ාපපඒතපඒ පstring වදශටපPython ලටපදන ප

ැකපනවාපPython ලලනපො ලනමපPrint රන පොදනොනප ෑපඒ ප

ඒ ටපවවදමප මය raw_input ( )

buck = raw_input (ldquoEnter namerdquo)

print buck

ොමො දපොලනොනපuser ොගපinput එ පstring එ කපවදශටපදරලරථම යපොල පඑ යපදැනපrun රප

බැලොල තපපදැනපලැොඩපශරප

24

24

9 Sequences and lists (පඅනකzwjරමපවශපැයවත )

දැනපමමපlistපඑ කපශදපොදනලන මපඉවොවඛාමපඅපපශද listපඑොකප මපලයන පඕොන

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

ඊටපදවොවේපො ටපලරශනපොය දාපඒොකපඇතොඛ listපඑ ටපඅදාපඅලයලපට පලයන පඕොන

(පmom dad bro කය පඒලාපනවාපඅනලාරයොයනමපඋඩො මාපොය දන ප)ප

දැන Enterපඑ පඔබරලශම computerපඑොකපmemory එොකපො ොශශරපsave ොල ලාපොමපlist එ ඒ ප

පzwjර යකපො ොලය

ශරපපමමපොම listපඑ පගැ පොදනලන ම

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

0 1 2 3 4

ොමොකපකොය පඅලයලපගත ශමපශයමපඅලයලයකටම අදා ( index number ) අංකයේපකොය ලාපඉකන

computerපඑො නපදෂොලනපඅලයලයපlsquo 0 rsquoපකයයප මප රනොන ඊටපදවොවේපඒලාප1 2 3 පපල පොවප

පලොලටපවකණපොල ලාප

දැනපඅපපබැලොල තප

family [ 3 ]

lsquo sis lsquo

ොශ දටපම පකයාගන පමඛපඅලයලයප0පකයයපශදනලනොනප ඒපනවයප family [ 3 ] කයපtype රරලශමප

lsquosis lsquoකයපආොේ

අපපහ මපොග ඩකපදගපlist එ කපකොය ලාපඅපටපඅලයයපොමොකපඅලයලයක outputප රගන පඑ ො ටප

ොග ඩකප රදරයොනපඅලයලපමපඉදපඒොක index numberපඑ පගණනප රප රපොශ යන පඉකනපඒ ටප

ොඛසපකzwjරමයකපකොය ලා

ඒ ප මයපඅනකමපඉදපමටපගණනපකරම

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

-5 -4 -3 -2 -1

ඉකනපඅනකමපඅලයලයප- 1 කයයපඅපපගනොනපඉවොවඛප මප0පනපදටනපගතොතපඇයපොමො නප-0පනපදටනප

ගන පබැරදපපො ොශ මටලතපබැපප-0පකලතප0පකලතපබනදලපබනදලමප මය

ඉකනපපබලටප-1 -2 -3 පකයපඅපටපඅනකොමපඉදපමටපඅලයලපට ප මප රන පරලලනප

උදාශරණයකපගතො තප

family [ -2 ]

lsquo sis rsquo කයපඅපටපoutput එ පඑ ලා

25

25

වාරාංයකපවදශටපගතො තප

list එ පඅලයලපකzwjරමපපොද ටප මප රන පරලලන

1 මපසටපඅගටප(0 1 2 3 ප)

2 අගපසටපමටප( helliphellip -3 -2 -1 )

ලපොදයකපකොය ලාපlist ව රකපො ොමයපstring එ පකොය පඅගයනපඋ තපොමොශමප මප රන පරලලන

ඒ ප රනො පොමොශමය

lsquo bucky lsquo 3 +

lsquo k lsquo

26

26

10 Slicing ( ො ටවපකරම )

ොම කදපSlicingපකයනොනපපlist ොශෝපොල යමපොදය පඑහපඅලයලපො ටවකපොලනප රපගන පඑ ටප මය

Slicingපකයනොන

example = [ 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ] ොමොශමපlist එ කපගැ පහ ම

අපටපොමපlist එො නපො ටවකප ඩපගන පඹ ප මප රන පකොයනො පොම ය

example[48]

[ 4 5 6 7 ]

ඉවොවඛාමපlistපඑොකප මපදාන පඹ

ඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොඛපමලනම list එමේ කඩ ගනන අලය අලයලමේ index එක දාන පඹ පඊටප

දවොවේපකඩ අලවන කරනන ඹන අලයලයටපපර අලයලමේ indexපඑක දාන පඹ පඒපගැ පොශ දටපම ප

කයාගන

ලපඑ කපබම

example [ 49]

[45678]

example [ 4 10 ]

[456789]

Slicing ර පඑ පකzwjරමයකප මයපොමප

ලතපකzwjරමයකපකොය ලා

අපටපපටදවටපගණනප රන තපරලලන ොග ඩකපදගපlistඑ කප මපකොයනොනපපොමපකzwjරමයපොග ඩකපොඛසය

example [-5 -1 ]

[ 5678 ] example = [ 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ]

පපපපප-10 -9 -8 -7 -6ප-5 -4 -3 -2 -1

මටපදැනපඅලයයප5පඉදනපඉතරපඅලයලපසයඛමපගන

example [ -5 0 ]

[ ]

ඇයපොමපවදශටපආොේප

පමමප ලනපදාඩොමපකයපදන පවදශටපප-ප0පකයපඑ කප ෑ

ප0පකයනොනප0පලමප මයපඒපනවයපොමොශමපවොන

ඒතපමටපඅලයපlistඑොකපකොය ප9පතපඑ පවදශටප ඩපගන

example [ -5 ]

ොමපවදශටපොදලනලපහව ැ කපකයන පපඒොකපොතරමප මයප-5පඉදපකොය පඔකො මපඅලයලපට පඑලයටප

ගන පකය පඑ ය

[ 56789 ]

27

27

example [ 7 ]

[ 0123456 ]

පොම තපඒපලොේමයපindex එ ප7 ටපඉවවරශපකොය indexපසයඛටමපඅදාපඅලයලයනපඑලයටපගන පකයයප

ොමො නපකයනොනප

ශරපොමොශමතපබම

example [ ]

කසමපindex num එ කප ැල පහවලමපදනො තපොම දපොලනොනප

[ 0123456789 ]

මලපlist එ මපආලාපොනදප

මලපlist එ මපඅපටපඑ ලැරපගන පඕො මපපොමපවදශටතපොඛසොයනමපගන පරලලන

ලපොදයකපකොය ලාපපඅපපදනොනපදරාමකන ( parameters )පොද යොනප

ඒතප ලතපො ල පදරාම යකප(3rd parameter) කොය ලාප

ො ල පදරාමකොයනපකයනොනපඅපපයමපදරාවය පඅලයලයනපඑ කනපගනේදපපකසයමපරටාල ටප

(පදර රයකන )පඅලයලයනප ඩපගන පඅලයපඉක මය

example [ 1 8 2 ]

[ 1357 ]

දැනපකයරපොේපොතොර ලාපොනදප

example [ 10 0 -2 ]

[ 9 7 5 3 1 ]

ොමපවදශටපපටදවටපවං යාපමගශැරපගන තපරලලන

ොම පොග ඩකපලට ාපොදයකප

ඉවොවඛාප රරපවදශටප රන ප මමැලයපලාොේප මපඒ මප රන පොඛසපවදශකපකොය ලාප

Example [ - 2 ]

[ 9 7 5 3 1 ]

මල listපඑ මපපටදවටප-2ප පගාොනපවං යාපමගපශැරපoutput ොල පඑ යපොමො දපඇත ටමපොලනොන

ොමලාප මයපslicing ලපමල මපොේලඛපඉකනපොමපවදශටපlist එ පකොය පඕො මපදත යකපඑලයටපගන ප

රලලනපොඛසොයනමප

28

28

11 Editing Sequences (පඅනකzwjරමයනපවෑදමප)

Sequenceපකයනොනපඇත ටමපlist strings tables ලාොේපොේපලටප මයපඉකනපSequenceපලලනප රන ප

රලලනපොද ඩපලැඩපට කපගැ පබමප

[7 4 5 ] + [ 4 6 5 ]

ඇත ටමපොම Sequenceප2කපඉකනපඑ මපජාකොේ Sequencesපඑ තප රන පප

(ප+ප)පපකණපදාවචචප ර ලා enterපඑ පඑඹොල තපඅපටපoutput එ කපඑ ලා

[ 7 4 5 4 6 5 ]

ොමො දපවොේපSequences 2කපඑ තපොලාප නපSequence එ කපඒපකයනොනප නපlist එ කපශැද පඑ ය

ලපඑ කපබම

lsquo bucky rsquo + lsquo roberts lsquo

lsquo buckyroberts lsquo

දැනපඅපපlist එ කයපstring එ කයපඑ තප රමප

4 5 6 + + lsquo bucky lsquo

අපටපොමපොද පඑ තප රන පොදනොනප ෑපොනදප

ඇයපදන ලදපඑොශමපොලනොන

ොමො දපොමොශමපඑ තප රන පරලලනපොලනොනපඑ මපජාකොේපSequencesපව රයපඒ පොශ දටපම ප

කයාගන ප

අපපදැනපබමපSequenceපගණපකරමපගැ

lsquo bucky lsquo 10

bucky ාප10පක ආලාපොනදප

ඉකනපොමො දපවොනපbucky කය පඑ ප10 ල ාලකප ැල ප ැල පපටදතපවමය

21 10

210

ඇත ටමපොමපගණපකරමප මපොශ දටපව ාපඒතපමමපබාොද ොර තතපවොනපඒ පො ොලයපමටපඕ පවොනප

ඉවොවඛාපලාොේපbucky කය පඑ ප10පල ාලකපපටදතපව පවදශටමප21පතප10පල ාලකපපටදතප රන ය

ප

29

29

ඇත ටමපඑොශමප රනො පො ොශ මදප

[ 21 ] 10

ලැොඩපශරපොනදප

ඉකනපොමපකzwjරොමපොග ඩකපලට ලාපකයපඔයාටපොතොර ලාපඇක

ශරපමමපදැනපඅලතපොදයකපකයපොදන යපයනොනප

name = lsquo roast beef lsquo

ොමොශමපඅපපtype රම

lsquo z rsquo in name

False

ොමොකපin කය පඑ Pythonපලපbuild in keyword එ කපlsquo z lsquo in name

ලලනපඇත ටමප රනොනපz අකරපnameපඑ පතපකොය ලාදපකයප

දරකාප රපොද පඑ යොමපවදශාපවොේපව in කය build in keyword ප

එ පදාවචචපොල ලා

lsquo r lsquo in name

True

ොමොශමපොලන පොශේතලපname = lsquo roast beef lsquo එ පතප r අකරපකොය පනවය

අපපොද ඩ listපඑ කපශදම

family = lsquo mom rsquo lsquo dad lsquo lsquo bro lsquo +

lsquo sis lsquo in family

False පප

lsquomomrsquo in family

True

අලයලය (element) in අනකzwjරමය (Sequence)

ඔයාටපඒප රණප ලතප ශවරපොලන පඇකපදැනොමපවදශටපඅපටපඕ මපඅනකzwjරමය (Sequence)ප

අලයල(elements)පදරකාප රපබන පරලලන

30

30

12 MoreපListපFunctionsප(ැයවතපආශzwjර පශzwjර ප ලදරටත)

අපපlist එ කපශදම

numbers = [8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපදැනපඕ පපොමපlist එොකපඅලයලයනපකයකපව රපකොය ලදපකයපගණනප රපබන ප

න මටපගණනප රපබම

7කපකොය ලාපොනදපප

ොමපlist එොක මපඅලයලයනපට පගණනප රන පඑචචරමපඅමාරප ෑපඒතපො කපදගපlist එ කපකබොණ තප

එොශමපඅපටප රපොේ ලොනප

ඉකනපලැඩයපදගනොනප ැකලපඅලයලයනපකයකපකොය ලදපකයපගන පොඛසපකzwjරමයකපකොය ලාප

ඉවොවඛාමපොම යප රනොනප

len කය functionපඑ පtype රපලරශනපඇතොඛපlist එොකප මපදාන පඕොන

len (numbers)

7

ශරපඅලයලපගාණපආලාපොනද

ශරපොමපලොේපවරපfunctionපට කපගැ පමම දැනපකයන ම

max (numbers)

165

ොමො දපැොබනොනපlist එොකපකොය පලැඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයය

min (numbers)

1

ොමො දපොලනොනපlist එොකපකොය පඅඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයපඅපටපොද පඑ යප

ලතපfunction එ කපගැ ප ාප ො තප

list ( )

ොමො දප රනොනපstring එ පඅලයලයනපlist එ ටපොල පොල මපදරලරථම යප රපදමය

list( lsquo bucky rsquo )

lsquobrsquo lsquo u rsquo lsquo c lsquo lsquo k lsquo lsquo y lsquo +

numbers කයපtype රම

එ ො ටපඅොේපlist එ පඅපටපැොබ ලා

[ 8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපොමොකපකොය පඅලයලයනපොල වප රගන පඕ පොල ලා

31

31

අපපඒ පො ොශ මදප රනොන

numbers[ 3 ] = 77

ොමොකපොතරමප මයපප

index එ ප3 ල පඅලයලයපොලනලට 77පආොේප රන පකය පඑ ය

ඉකනපදැනපEnter එ පඔබාපබම

ොම ලතපවොනප ෑපොනදපපඇත ටමපොදයකපව ාපකොල තපශරප

දැනපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පආොේපොලයපකොයනොන

ඒ පදරකාප රපබමපඅප

අප numbers කයපtype රපlist එ පබම

[ 8 1 4 77 28 165 7 ]

ශරපොනදපපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පලැට

අලයලයනපම න තපරලලනපොමපවදශටමප

ඉවොවඛාමපdel keyword එ පtype රපlist එ පවමගපඅලයලොේපindex එ පොදන

ොමන පොමපවදශට

del numbers (3)

ශරපදැනපමැකයපකොයනොන

ශරයටමප ශවරප රගන පlist එ පඅරනමපබමපපප

numbers

[ 8 1 4 28 165 7 ]

77පමැකපොනදප

ශරපඅපපඉොග පගත ාපප

අලතපfunction ට කපඒලාොගමපඅලතපලැඩප ෑලපට කපොමප ාකපමමපකයපදන පඒලාොයනප

ොශ දපprogramme එ කපඔයාටමපශදන පරලලනපකයපමටපහො ලාපප

ඹයාටපන රමපකොය පවරපගැටලලකපොමලාොයනපොඛසොයනමපවවදගන පරලලන

Python ලලනපඑ පදාරටමපගැටලලපගැ පහ ාගන පඅමාරයපලොේප මපඉවොවඛාමප

Algorithm එ කපශදන පප

ඊටපදවොවේපflow chart එ තපශදාපගන ප

ඊටපදවොවේපpseudo code එ කතපඕො මපලයාොග පpython language එො නපprogramme එ පලයන ප

දටනපගන

Algorithm =gt Flow chart =gt Pseudo code =gt Programme language

32

32

13 SlicingපListsප(ැයවතපො ටවපකරම)

Slicing ගැ පඔයාපදැ ටමතපොග ඩකපොේලඛපදන ලොනපSlicingපආශzwjර ප ලතපඅලතපොේලඛපට කපඔයාටප

කයපොදන යපමමපොමපයනොන

ලච ය පකොය පඅකරපlist එ පඅලයලප රනොනපොමොශමය

example = list (lsquo easyhoss lsquo)

ොමොශමපtype රපEnter එ පඔබරලශමපlistපඑ කපශැොද ලා

ශරපදැනපඅොේපlist එ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo lsquosrsquo +

ශරපඅපපදැනපොමපlist එ ටපඅලතපොේලඛපට කපඑ තප රම

example 4 + = list ( lsquo baby lsquo )

ොමො නපඇත ටමපකයනොන

පindex එ ප4පල පඅලයලයතපඇතලලපඉනපඑශාටපකොය පඅලයලපට පම පඒපොලනලට lsquo baby rsquo ය පලච යප

අදාපඅලයලපට ටපආොේප රන පකයය

ඒ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquobrsquo lsquoarsquo lsquobrsquo lsquoyrsquo +

ලතපවදශ ටපඒපගැ පබම

example 4 + = list ( lsquorace carsrsquo)

ශරපඒපගැ පඔයාටපොතොරන පඇක

ලපොග ඩකපලැදගතපොදයකපකොය ලාපකයපොදන

ොම යපදැනපඹයපlist එ පඅලයලප2පකපමැදටපඅපටපඅලතපඅලයලයකපදාගන පරලලනද

ඒපගැ පදැනපබමප

අපපඅලතපlistපඑ කපශදමපලැොඩපදටනගම

example = [ 7 8 9 ]

ශරපlistපඑ පශැද ො පදැන

33

33

example = [ 7 8 9 ]

0 1 2

example[11] = [ 3 3 3 ]

ොමො නපොල පොේපමමපකයන මපඔයාටපම පඇකොනපඅලයලපලපපindexපප මප ර පශැටපගැ

(0123)පඉකනපොමො නපකයනොනපindex number =ප1ොල පඅලයලයපඟටපයන පඊටපදවොවේපආොයතප

index number = 1ොල ප ැ ටපයන පශරයටමපඑ ටප[ 3 3 3 ] ද බාන පකයයප

ඇත ටමඕො නපකයනොනප78 පඅ රටප(එ ප0පශාප1පල පඅලයලපඅ රට)ප[ 3 3 3 ] පදාන පකයය

දැනපlistපඑ පcheckප රපබමපoutputපඑ පගැ

[ 7 3 3 3 8 9 ]

0 1 2 3 4 5

මමපකේලපොේපශරපොනද

ලපොද ඩපොදයකපමමපඔයාටපකයපොදන ම

example[15] = [ ]ප

ොමොශමප ොෂ තපොම දපොලනොන

ඔයාටපම පඇකප

example[15] ප

ොමො දපොදලනලපවඳශනප ර පindexපඑ ප ැතලපඊටපොදරපඅලයලපට පගන පඑ පගැ

පlistපඑ පcheckප රමපබම

[ 7 9 ]ප

මමපහ ලපඒ පඔයාටපොතොරන පඇක

ඉකනපොමපවදශටපlistපඑ පකොය පඅලයලපම න පඅපටපරලලන

34

34

14 Intro to Methods (රතනපවදශාපපzwjරවයයප)

Pythonපලපශැටයටපmethodsපකයනොනපඑක රාපවදශ පbuilding functionපලටමප මයපඉකනපොමලාපලලනප

ලැඩගන පශැටයපමමපදැනපකයපොදන පයනො

ඉවොවඛාමපොද ඩපlistපඑ කපශදම

face = [ 21 18 30 ]

ොමපlistපඑොකපඅගටපඅලතපඅගයකපඑ තප රන පොග ඩකමපොඛසපකzwjරමයකපකොය ලපඒ ටපදාවචචපොලනො ප

appendපකය පmethodපඑ ය

ඒ පොමපවදශටපදාවචචප රන පරලලන

ඉවොවඛාමපඅොේපlistපඑොකප(object)ප මපලයන පඕ පඊටපදවොවපක ක(dot)පකයපඅදාපmethodපඑ ප

දාවචචප රන පරලලන

faceappend(45)

face

[ 21 18 30 45 ]

අදටපඕ පොේපොඛසොයනමපඋ ාපොනද

ඉකනපොමපmethodsපදාවචචප රේදපවාමා යපලරශනපඅනලාරොයනමපදාවචචප රන පම ොනපfaceappend

එ පඅගටප45පොය දන පඅපපදාවචචප ොඛපවාමා යපලරශනපඉකනපඒපොේපගැ පොශ ඳටපම පකයාගන

ලතපොග ඩකපලැදගතපොල පmethodපඑ කපගැ යපමමපඊෂඟටපකයන පයනොන

ඒ ටපොද ඩපlistපඑ කපශදම

apples = lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

listපඑ පcheckප රතපබම

apples

lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

ශරපබමපදැන

applescount(lsquoapplesrsquo)

2

ඇයප2පආොේපඒ පොලනො පොමොශමයපcountපඑො නප රනොනපඅපපොද පලචො පොමපlistපඑොකපකපදාරකප

කොය ලදපකයපොශ යපොද පඑ යපඉකනපඋඩපකොය පවධzwjා යපකzwjරයාතම ප රරපගමනපොමයාපlistපඑොකපමප

ඉදනපබ ලපඅපපදන පලච යටපගැොද පලච යකපකොය ලදපකයපඔොශ මපගණනප රොග පය ො ටප

ොමයාටපඅහොල ලපapplesපකයපොදල ාල පවඳශනපොලාපකොය ලපකයපඉකනපඑයාපoutputපඑ ප2පකයප

අපටපොදනල ල

අපපදැනපlistපඑොකප ැකපලච යකපදාපබම

applescount(lsquobowrsquo)

0

උත ොරපශරපොනද

35

35

ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපඔයාටපකයපොදන ම

one = [ 1 2 3] two = [ 4 5 6 ]

මමපlistපොද කපශදාගත

oneextend(two)

ොමො නපඇත ටමප රනො පවහදවමකපොමො දපොලනො පoneපකය පlistපඑොකපඅගටපtwoපකය පlistපඑ ප

එ තපකරමයපොමහදපoneපකය පlistපඑ පවහදවමකපොල ලපොමො දපපzwjරධzwjා පොලනොනපoneපකය පlistපඑ ය

අපපදැනපone listපඑ පcheckප රපබම

one

[ 1 2 3 4 5 6 ]

වාරාංයකපවදශටපගතො ත

objectmethod(argument)

ලවතලකzwjරමය( ර ය)

ොමපවදශටපවාධzwjාරණපලශයකනපොදන න පරලලනපmethodsපදාවචචප ර පශැට

ඉදරයටතප ලතපඅලතපmethodsපට කපකයපොදන මපඉකනපොමපmethodsපලලනපොඛසොයනමපොග ඩකප

ාරයකමලපprogrammesපශදාගන පඅදටපඋදේපොල ල

36

36

15 More Methods (පරතනප ලදරටතප)

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපindexපකය පmethodපඑ පගැ

say = lsquoheyrsquo lsquohowrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ශරපඅපපlistඑ කතපශැදලා

දැනපොමොශමපtypeප රම

sayindex(lsquobrownrsquo)

2

ොමො දපොල පොේපඔයාටපදැ ටමතපොතොර ලපඇක

අදාපඅලයලොේප මපදරශමපindexපඑ පොඛසොයනමපඅපටපොශ යපොද ල

sayinsert( 2 rsquohossrsquo )

ොමො දප රනොනපඅපපොද පindexපඑ ටපඅපපොද පඅලයලයපදා පඑ යපඑ ො ටපඉවොවඛාපඒපindexපඑොකප

කබණපඅලයලයටපොම දපොලනො

ඒපගැ පlistපඑ පcheckප රමපබම

say

lsquoheyrsquo lsquonowrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොතොරන පඇකොනපඑ නනපඑශාපකොය පඅලයලපඔකො මපඑ ටපඑ කපපටදවටපය ල

දැනපඅපපබමපlistපඑ පඅලයලපඉලතප රන පකොය පmethodsප2කපගැ

saypop(1)

lsquonowrsquo

say

lsquoheyrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොමො දප රනොනපඅදටපඕ පindexපඑ පදරශමපඒපindexපඑ ටපඅදාපඅලයලයපoutputප ර පගමන listප

එො නපඒපඅලයලයපඉලතපකරමක

sayremove( lsquobrownrsquo )

ොම පට කපොල වපොමො දපඅදටපඉලතප රන පඅදාපඅලයලයපවඳශනප රරශමපඒපඅලයලයපlistපඑො නප

ඉලතප ර ලපබැරපොලාලතපඅපපවඳශනප ර පඅලයලයපකහදපල ාල පlistපඑොකපකබොණ තපොම කපොලයදප

එ ො ටපොලනොනපමලනමපශමබපොල පඅලයලයපඉලතප ර පඑ ය

sayreverse()

ොමපmethodපඑො නප රනොනපඅොේපමලපlistපඑ මප පටපශරලපොද පඑ යපපඒපකයනොනපඅගපඉදපමටප

අලයලපට පොදෂගැවවමය

37

37

16 Sort and tuples (ොදෂගැවවමපවශපටදඛවප)

ඉවොවඛාමපබමපොදෂගැවවමපගැ

අපපදැනපවං යාපදාරපොද ඩපlist එ කපශදම

new = [ 32 54 22 7 98 1 ]

new

[ 32 54 22 7 98 1 ]

ශරපදැනපlistපඑ කපශදාගත ො

දැනපsortපකය පmethodපඑ පදාවචචප රන පරලලනපොමො දපsort()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපොම ලතප

දාන පඑදා

ශරපදැනපsortප රරශම listපඑ පආොරෝශ පපබොලෂටපවැ ොව ල

new

[ 1 7 22 32 54 98 ]පශරපොනද

ඒලාොගමපඅපටපරලලනපstringපවතපොදෂගවලන පඒ ප රනො මපොමොශමයපඉවවඛපකzwjරොමටපලඩාපට කප

ොල ව

sorted()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපඅපටපඅලයපstringපඑ පලයන පඕ

ඉන පමමප රපොදනලන ම

sorted( lsquoEasyhossrsquo )

lsquoErsquo lsquoarsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo rsquosrsquo rsquoyrsquo+

දැනපොම පඅ ාරාදපපබොලෂටය (Alphabetical Order)පවැ සයපකොයනොනපPythonපලපශැටයටපඅ ාරාදප

පබොලෂටපව වන පඉවොවඛාමපගනො පCapitalපඅකරපඒපනවයපlsquo E rsquoපඉවවරශටමපඇවතපකොයනො පඊටප

දවොවේපපබොලෂටපSimpleපඅකරපොදෂගැවසපකොය ලපඔයාටපොේ ලපඇක

මමපදැනපmethodsපලලනපට කපඅයනපොලාපtuplesපගැ පකයපොදන මපඔයාට

ඉවොවඛාමපtupleපඑ කපොදන ාමපඉන මො

න මමප 41423254පකයපIDLE එොකපEnterප ොර තපඅපටපtupleපඑ කපැොබ ල

tupleපලලනපො කපලැඩ ෑලපදාන පබෑ listපලදපලොේ

ඇත ටමපකේොල තපොමො පකය පඅලයලපආයපොල වප රන පඅලතප රන පඅයනප රන පොම ලතමප

රගන පොදනො ප ැ

රන පරලලනපඑ මපොදයය

ඒො පකොය පඅලයලයනපඑබයටපoutputප රගැනමපදමණය

ඉන පඒ පොදන ම

bucky = ( 32 32 43 54 )

38

38

bucky

( 32 32 43 54 )

ශරපොම පtupleපඑ ක

දැනපොමො පඅගයනපඑබයටපඅරනපොදනලන ම

bucky[2]

43

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපtupleපගැ

ොශ දටපම පකයාගන පtupleපලලනප රන පරලලනපඅගයනපඑබයටපගැනමපදමණය

ඉකනපඅනකමටපවාරාංයකපවදශටපගතො තපොදෂගැවවම(sort)පඅදටපොග ඩකපලට පොදයකපprogrammesප

ලය පො ට

ඒලාොගමපඅපපදන ල listපඑ පඅලයලපලාොගමපstingපඑ පඅලයලදපොඛසොයනමපොදෂගැවවමටපශැකපබල

39

39

17 Stings and Stuff ( ලදනපආශzwjර පොමලම)

Stingsපලටපඅදාපඅලතපආ රණයපොේලඛපට කපමමපදැනපකයපොදන ම

ොම පදශාපොද ඩඩකපබන

bucky= ldquo Hey there bucky hows your head rdquo

ොමො පකය පbuckyපheadපකය පලච පඅපටපඑ පඑ පොලාලටපකණ ලපොල වප රගන පඕ පලොේපකයප

හ න ො

ඒතපඇත ටපඅපපො ොශ මදපඒ ප රනො

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

sපොම ේදපොමපඇත ටමපොම පමාරමපවව පොදයකපඒො පsපලලනපකයොලනො පStringපකයයපප

කයොලනොනපොම පවදොශපdataපඑ කදපයන ය

ඇත ටමපකේොල තපsපකයනොනපStringපවහ පවචයයකප(String variable)පපඒපකයනොනපොල වප රන ප

රලලනපොශෝපොල වපොල පොදයක

ඉකනපbucky Stringපඑො යපඕො යපඇකපවමබනධzwjයපොම කද

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

අපටපදැනපඕ පොද ඩපඅගයන(ලච )ප2කපමමපදැනපඒප2 තපෑවකප ර ලා

varb = ( lsquobettyrsquo lsquofootrsquo )ප

ශරපඅදටපදැනපකොය ල Stringපඑ කපඅගයන(ලච )ප2කපවහ

දැනපමමපොදනලන ම

buckyපශාපvarbපකය පොදොකපවව පවමබනධzwj ාලයක

ඒ ප රනොනපොමොශමය

print buckyvarb

ොමො පොතරමප මයපvarbපකය පඑො නපඅගයනපඅරග පbuckyපකය පඑොකපපවහ ප ැනපලටපඑමප

අගයනපආොේප රන පකයය

දැනපEnterපඑ පඔබපබැලොල තපඔයාටපඒ පොතොරය

Hey there betty hows your foot

ඉකනපොමලාොගම

varc = ( lsquotunarsquo rsquofinrsquo )

print buckyvarc

Hey there tuna hows your fin

ඉකනපොමපකzwjරොමපදාවචචප රපඅපටපරලලනපඅමතපවදොශපprogrammesපලයන

උදාශරණයකපවදශටපඑොක පරේගයනපඅම න පඅදටපොල වපවදොශපලච පsetප රපඒපොග ඛනලපරදමප

රන පරලලන

දැනපමමපකයපොදන මපfindපකය පmethodපඑ පගැ

40

40

example = rdquo Hey now Bessie nice chops rdquo

අපපහ මපඅපටපඕ පොල ලපොමො පකොය පලච යකපශරයටමපකොය පවථමා යපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

examplefind(lsquobessiersquo)

8

අපටප8පකයපආලොනදපඒො පඇත මපොතරමපොම කද

ඒො නපකයනො පොම යපොමපStringපඑොකපකොලනප ැ ද (කම පindexපඑ ද)ප

bessieපකය පලචො ප( lsquobrsquoපඅකරපවඳශනප ැ ) දටනපගනො පකයය

lsquoHey now bessie nice chopsrsquo

0123456789helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ොශ දටපම පකයාගන පහවතයනතපඅනලාරයොයනමපොමපගණ යපකරමටපගන ල

ලපඑ කපබම

examplefind(lsquochopsrsquo)

20

ොම ටපඅනලපඅපටපහ ාගන පරලලනපlsquo c rsquoපකය පඅකරටපඅදාපindexපඑ ප20පයපකය

41

41

18 String Methods ( ලදනපආශzwjර පරක ලදරටතප)

Stringපලටපවමබනධzwjප ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපකයපොදන මපඒ පඅපපශදනලනො පjoinප

කය

Sequence = lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

Sequence

lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

ශරපදැනපStringපඑ කපශැදලපමම

ලතපොද ඩපStringපඑ කතපශදම

glue = lsquohossrsquo

ොමපොද පඅපටපඑ ටපsetප රන පඕ පඒ ප රනො පොමොශමයපඉවොවඛාමපlistපඑොකපශැමපඅලයලය මප

මැදටපදාන පඕ පලච යටපඅදාප මපලයන පඕ පඊටපදවොවේපක කපකයපjoinපකයපලයන පඊටතපදවොවේප

ලරශනපතෂපඅරපඅදාපSequenceපඑොකප මපලයන

gluejoin(sequence)

lsquoheyhosstherehossbessiehosshosshossrsquo

ලැදගත methodපඑ කපගැ පදැනපමමපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපStringපඑ කපශදම

randstr = ldquoI wish i Had No sausagerdquo

randstr

ldquoI wish i Had No sausagerdquo

මටපදැනපඅලයයපොමො පකොය පශැමපඅකරමපSimpleපඅකරපලටපදරලර යප රන ඒ පශරමපොඛසය

randstrlower()පදැනපEnterපඑ පඔබපබම

lsquoi wish i had no sausagersquo

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපොමපmethodපඑොකපකොය පලැදගත ම

ලදපොදයකපමමපකයපොදන ම

අලතපStringපඑ කපශදම

truth = lsquo I love old women rsquo

මමපො ලනමපmethodපඑ පලයපඉන ම

truthreplace(lsquowomenrsquo rsquomenrsquo)

ොමො දපඇත ටමපොලනොනපwomenපකය පලච යපොලනලටපmenපකය පලච යපආොේපවමයප

අපපඒ පcheckප රපබම

ලැොඩපශරපොනදපඉකනපොමපවදශටපයමපලච යකපොලනලටපොල තපලච යකපොඛසොයනමපආොේප රගන ප

රලලන

42

42

19 Dictionary (ලදනපො ෝ)

මමපදැනපකයපොදන පයනොනපpythonපලපකොය පDictionaryපගැ පොම කදපDictionaryපඑ කපකයනොන

ඇත ටමපොම පඅපපදන පDictionaryපඑ කපලොේමප මයපDictionaryපඑො නපඅපපලච යකපොශ ය ලප

කයමො පඒපලචො පකොය ප ැ තපශමබපව ාපඉකනපදැනපඒපලචො ටපඅදාපොතරමකපොශෝපවව රයකපඅපටප

දැ ගන පරලලන

ඉකනපpythonපලපකොය පDictionaryපතපඒපලාොගමප මයපඅපපොශ ය පලචො පලාොගපොේටපයර(key)පකයප

කය ලපඒපලච යටපඅදාපවව රයපඅගය(value)පකයපඅපපකය ල

ම පකයාගන පොදයකපකොය ලපDictionaryපලටපදාවචචපොලනොනපලකzwjර ලරශන( ldquohelliprdquo )පදටනපගේදතප

අලවනප රේදතපොමපලකzwjරපලරශනපඅපපදාවචචප ර ල

මමපඑ කපශදමපොදනලන මප

book= lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

ොමො පකොයනොනපදව පවාමාජ යනටපඅදාපොද ඩපDictionaryපඑ කපොමො පකොය පයතර(keys)ප මයප

Dad BroපMom ඒලාටපඅදාපඅගයන(values)පොලනොන Bob Joe Lisa

දැනපEnterපඑ පඑබශමපඅොේපDictionaryපඑ පRun

ොල ල

book

lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

දැනපඅපටපරලලනපඅොේපවාමා යපDictionaryපලප

කොය පලැොඩප රන පඒපකයනොනපලචො ටපඅදාප

ොතරමපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

ඉවොවඛාමපDictionaryපඑොකප මපඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොපඅදටපඅලය යතර(key)පපවඳශනප

රන පඹ

ඉන පමමපොදනලන ම

booklsquoDadrsquo+

lsquoBobrsquo

booklsquoMomrsquo+

lsquoLisarsquo

ඉකනප ලතපොදයකපකොය ලපොමපයතර(keys)පලටපඅදාපඅගයනපstringපොලන මපඹො ප ෑපඅදටපnumbersප

උ තපදාගන පරලලනපඒපගැ පකයපොදන පඅපප ලතපොද ඩපDictionaryපඑ කපශදම

ages = lsquoDadrsquo rsquo42rsquo rsquoMomrsquo rsquo87rsquo-

ageslsquoDadrsquo+

42

43

43

දැනපදැක ො පkeys ලටපඅදාපඅගයනපstring ොලන මපඅලයප ෑ

දැනපමමපකයපොදන මපDictionaryපලටපඅදාපmethodsපට ක

මමපඒ පලයමපොදනලන මප

ොම පලයන පmethodsපලය පවාමා යපආ ෘකයටමප මය[ SequenceMethod(argument) ]

bookclear()

ොමො දපොම යපොලනොනපඅපපවදශනප රපකොය පDictionaryපඑොකපසයලමපඅගයනපඉලතප රපDictionaryප

එ පහවප රපදා පඑ ය

Enter එ පඑබොල තපදැනපඒ පබාගන පරලලන

පලැොඩපශරපොනද

ලපMethodපඑ කපබම

tuna = agescopy()

ොමපො ද පඅදටපඅදාපDictionaryපඑ ක

ොල මපDictionaryපඑ කපවදශටපො පයකපගන පරලලන

අපප මප රරපDictionaryපඑ පtunaපකය පඅලතපDictionaryප

එ ටපො පපොලපකයපදැනපඔයාටපොේ ලපඇක

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපොග ඩකමපලැදගතපMethodපඑ කපගැ

ොමපMethodපඑො නපරලලනපඅදටපඅලයපDictionaryපඑ කපඇතොෂපඅපපවදශනප ර පkeyපඑ පකොය ලදප

ැේදපකයපොශ යාගන

ඒ ප රනොනපොමොශමය

tunahas_key(lsquoMomrsquo)

True

tunahas_key(lsquoApplesrsquo)

False

ඔයාටපඒපගැ දැනපොතොර ලපඇක

අදාපkeyපඑ පDictionaryපඑොකපකොය ල මපTrueපකයපoutputපොල ලප ැත මපFalseපකයපoutputප

ොල ල

ශරපඅපපDictionaryපගැ පොග ඩකපොේලඛප ාප රා ඒපලොේමපProgrammes ශදේදපොමපDictionaryපඅදටප

ොග ඩකපලැදගතපොල ල

44

44

ඊෂඟපදාඩමට

45

45

20 If Statements (if පzwjර ා )

අපපොම ාකපදරටපpythonපලපමල පොේලඛපොග ඩකපඉොග ගත පොම නනපඑශාටපමමපකයපොදන මප

කzwjරමොඛ පශද පවදශපගැ

ශරපඅපපලැොඩටපබහම

IDLEපඑො නපදැ ටපවමපඅරොග පමමපදැන ය ලපnew windowපඑ ටපNew windowපඑොකපprogrammeප

එ කපලයපඒ පRunප රන ප මපඅනලාරොයනපඒ පSaveප රන පඕ

ශරපමමපදැනපstingපඑ කපශද ල

tuna=rdquofishrdquo

If පzwjර ා පගැ පදැනපමමපඔයාටපකයපොද ලපොමො නපොග ඩකපොේලඛපොඛසොයනමපඅපටප රන පරලලන

if tuna==rdquofishrdquoොමො දපමමපවමා පකණපොද කපොය දාොග පකොය ල

ොම දපොලාපකොයනො පපරේාලේ(testing)

යමපඅගයකපදරකාපකරමටපඅප වමාන කණ මදකේපොය ද ලපඒපලාොගමපඅපොේපපzwjර ා පඅලවා යටපප

මදත(colonrdquordquo)පොය ද ලපොශ දටපම පකයාගන (ොග ඩකපලැදගත)

ොමපමලපපzwjර ාොනපොතරමප මයපlsquorsquotuna fishපටපවමා පඋො තrsquorsquoපකය පඑ යපඉකනපොමපපzwjර ා යපයටොතප

එොශමපඋො තපඅර ප රන පොම ප රන පකයපඅපටපවවධ වධානපොදන පරලලන

If tuna == lsquorsquofishrsquorsquo

Print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපEnterපඑ පඔබරශමපොමපපzwjර ා යපයටොතපඅපටපඅලයප ර පොේලඛපලයන පරලලන

ොශ දටපම පකයාගන පොදක පදාපEnterපඑ පඑබලපගමනපඑමපපzwjර ා යපයටොතප මයපඉනදසපලය ප

ොේලඛපලයොලනො (indent-පොේබලපවාමා යපඉොමනපඇතෂටපල පොවේපලයොේ)

දැනපමමපොමො පකයපකොයනොනපtuna fishපටපවමා පලනොනප මපlsquothis is a fish alrightrsquo කයපprintප

රන පකයය

දැන F5 එ පඔබපොමපprogrammeපඑ පrunප රපබමප

lsquothis is a fish alrightrsquo

46

46

ොමො පව පොේපගැ පමමප ලපදාරකපකයන ම

අදටපකොය ලපvariableපඑ කපtuna=rdquofishrdquoපකය

දැනපඅපපදරකාලකප ර ල

tuna කය පඑ පfishපටපවමා පලනො ප මපlsquothis is a fish alrightrsquoපකයපprintප රන පඑතපඒ ටපවමා ප

ැත මපොම ලතප රන පඑදා

අොේපprogrammeපඑ පමමපදැනපොද ඩඩකපොල වප ර ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපොම දපොලනො පකයපබන පොම පrunප රමපඇත ටමපොම ලතපඋොනප ෑ

ශරපif පzwjර ා පලපමල පොේපොම ප මය

අොේපදරකාලපශරප මපඅපටපඅලයපොේලඛපට කප රන පකයපවධzwjා පොදන පරලලනපඊටපදවොවේපඒපවධzwjා ප

runපොල ලාපඒතපදරකාලපලැරදප මපොම ලතපො රපඉන ල

පඒතපොම පifපපzwjර ා පලය පඑ පවදශකපව රය

47

47

21පElse and elif (Else වශ elifපඅනොක )

දැනපමමපකයපොදන මපදරකාලපලැරදප මපඅදටපඅලයපවධzwjා පශදාගන පශැටපඒ ප රනොනපelseපකය ප

අනොක ොයනපඒපගැ පදැනපබම

අොේප ලනපඋදාශරණයමප

මමපඉවවරශටපඅරොග පය ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

ශරපදැනපපොම යපොලනො ඉවොවඛාමපදෂමපපzwjර ාොනපව යප මපඑයටපඅදාපවධzwjා පට පකzwjරයාතම ප

ර ලපඒතපලැරදප මපඔේපඑ ො ටපඅපටපදැනප ලතපොතරමකපකොය ලපලැරදප මපelseපයටොතපඅපටප

රන පඅලයපොේපtypeප රයපකොයනො

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquoප

ලැොඩපශරපොනද

අපප ලතපොම නනපඉවවරශටපයමපඅපපහ මපඅපටපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඕො පකයප

දෂොලනයටපොදයකපදරකාප රපශරපගොේප ැත මප ලතපඑ කපඑොශමතප ැත මප ලපඑ කපඑොශමතප

වොනප ැත මප ලතපොදයකපඒපලොේපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඅලයප මපඅපපදාවචචප ර ලපelif

කය පඅනොක ය

ොම පශැමපොලාොලමපදානොනපifපපzwjර ා යයපelseපපzwjර ා යයපඅ රටපොලන ය elifපඒලාපඕ ප රමපඅපටප

දාන පරලලනපඅදටපඅලය ාලයනපොග ඩකපකොය ලප ම

ශරඒපගැ පබමපදැන

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

elif fish == ldquoslamonrdquo

print rdquoI hope I donrsquot get SLAMonilla poissninrdquo

elif fish == ldquotunardquo

print rdquoeasy there tuna boatrdquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

48

48

ඉකනපදැනපොමො පොල පොේපමමපවව රප රන මපඅපටපකොය ලපtuna=rdquofishrdquoපකයපvariableපඑ ක

ඉවොවඛාම if tuna == ldquobassrdquoපකය පපzwjර ා යටපය ලපඒ පලැරද

එොශ මපඊඟපපzwjර ා යටපය ලපelif fish == ldquoslamonrdquoපඒ තපලැරදපොනදපඑොශ මපඅනතපඑ ටපදන ල

elif fish == ldquotunardquoප

ආ ඒ ප මපශරපඉකනපදැනපඒ පයටොතපකොය පොේලඛපට runපොලයප

Programme එ පrunප රපබමපමමපකයරපොේදපොලනො පකය

rdquoeasy there tuna boatrdquo

ශරපඅපපහ රපොේපව ාපොනද

අපප ලතපොද ඩපොල වකප රම

පොමපProgramme එොකපtunaපකය පඑ ප

ොලනලටපtroutපකයපදාම

elif fish == ldquotroutrdquo

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquo

පොමපල ාොලදපවොනපොම යපපzwjර ා පඑකො පදරකාප රප රපබැලලපොම කලතපශරපගොයප ෑපඒපනවාප

අනකමටපelseපඑ ටපය ලපඒො පකොය පොේපrunප ර ල

අනකමටඅපටපොතොර ලපවවඳමකප ැකමපව ාමපprogramme එ පelseපයටොතපකොය පොේප රපඅයනප

ොල ල

49

49

22 Nesting Statementsප(අන-පzwjර ා )

Ifපපzwjර ා පගැ පමමප ලතපොදයකපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපොද ඩපvariablesපට කපශදාගම

thing = ldquoanimalrdquo

animal = ldquocatrdquo

ශරපIfපපzwjර ා පයටොතපඅපටප ලතපifපපzwjර ා පොය දන පරලලනපමමප රමපොදනලන ම

දැනපRunප රපබම

this is a cat

ොම දපවොනපොම ය

thingපකය පඑ පanimalපලටපවමා යපඒපනවාපඒපයටොතපඇකපවධzwjා පrunපොල ලප

එ ො ටපශමබොල ලපif animal == lsquocat rsquoකයපඑ කප

අපපශදරපොදල පvariableපඑ පදශාපබරශමපොතොර ලපොමපකය පොේපශරපකයපඒපනවාපඑමපපzwjර ා ොේපඇකප

වධzwjා පrunපොල ලපඒ යපoutputපඑ පවදශටපthis is catපකයපආොේ

අපපදැනපthing = ldquohouserdquoපකයපොල වප රප

programmeපඑ පrunප රපබම

I donrsquot know what this is

දැනපඔයාටපොතොර ල

if thing == ldquoanimalrdquoපකය පපzwjර ා යපව යපො ොේප මපඒපයටොතපඊටපදශබනපකොය පපzwjර ා පඑ නනප

එශාටපලැඩපො ර පබල

50

50

ඉකනපොමපවදශටපpythonපගැ පලයවනපමාොේපදෂමපල පගzwjරනථමයපඅලවනපොල ලපඉලරයපකේලටපොම නනපොමප

ගzwjරනථමයපඉලරපොලනො ප ැප

ොමමපගzwjරනථමොේපොදල පො ටසනපමමපඔයාටපpythonපලපකොය පොමහපවඳශනපසේධzwjාන පලටපලඩාප රමකප

ගැඹරපවපසේධzwjාන පගැ පකයපොද ලා

ඉකනපඒපොේලඛපඉොග ගන ප ලනපොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපpythonපලපමල පොේලඛපගැ ප ැල ප ැල ප

රහණොලන

ොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපකzwjරමලඛදපපබබදලපයම ාකපදැනමකපඔබපබාගතොතප මපpythonපපබබඳලපදසගයප

අොද ව(උොදෂ)පපzwjරණපදzwjරපලපවදශනපපzwjර පලලනප60පලතපඔබටපදශසොලනපනලරදපපබතරපොවවමටපඋදේප

ලනපඇ

එොවේ මපොමහපොදල පගzwjරනථමොයනපඅදපයබපශමොලමපප

ඔබටපජය

14

14

5පHow to save your programmesප(කzwjරමොඛ පසරකම)

programmeපඑ කපශදපsave ර පශැටපඅපපබම

අපප ාමතපඉනොනපIDLEපඑොකපපොම ප මය PythonපලපInterface එ පIDLEපඑො තපරලලනපtypeප ර ප

ොේලඛපලපOutputපඑ පඑොලොඛමපබාගන

ඒතපොමහපකොය පගැටලලප මයපපොමොකපprogrammeපඑ කපලේලතපPythonපලලනපexit ොල ො ටපඅපපලයරප

ොවේරමප ැකපොල ලාපආොයපඅපටපඒ පබාපගන පබෑ

ඒ ටපවවදමකපකොය ලාපඅපපඒ පගැ ප ාප රම

IDLEපඑොකපඉන ල මපයන පරලලනපFile --- New Window ශරපදැනපඅපටපැොබනොනපඅලතප වලලකපපශරප

ොම නනපඅපටපඅලවරපැොබ ලාපprogrammeපඑ කපsaveප රන පඒපලොේමපඒපprogrammeපඑ පrun

රන

15

15

අපපොම windowපඑොකපොදයකපලයමප

print rdquohey now brown cowrdquo

අපපොම පදැනපsaveප රපබම

දැනපtable එ කපඑ ලාපොම පඒ ටපඔයාප ැමකපොදයකපොදන පරලලනපඒතපඅම ප රන පඑදාපfile

name එ පඅගට pyපකයපොය දන පpy කයපsave රරලශමපඒ python fileපඑ කපවදශට saveපොල ලා

16

16

ොමපwindow එොකපprogramme එ කපලයපන මම runප රන පබෑපඅනලාරයොයනම saveප රන පඕ

දැනපඅපපොම runප ර පශැටපබමප windowපඑොකපmenu එ ටපයන පපඊටපදවොවේපrun --- run module ොශෝප

ොඛසොයනම keyboardපඑොකපF5 ඔබතපprogramme එ runප රන පරලලන

දැනපොේ ලාපොනදපපIDLE එ runපව ා

දැනපඅපපොද ඩ programmeපඑ කපලයම

x = raw_input (ldquoEnter namerdquo)

print ldquoHeyrdquo+x

ොමො දපන මම inputප ැතලපraw_input කයපදාරලශමපx ටපවමා පොලනොනපවංොක යකපවදශටය

(As a string)ප(ොමපගැ පලැඩපදරටතපදසලපවා චඡාප රය)

අපපදැනපොම පන මමපrun රපබම F5පඔබන

මමපකේලපොේපශරපොනදපපSave රනොනප ැතලපProgramme එ පrun රන පොදනොනප ෑපදැනපok රන පප

17

17

Enter name

දැනපොමපවදශටපඑ ලාපපදැනප මකපදාාපබමපොම ට

Enter name = bukey දැනපEnter ඔබන

ොම පඇත ටමපොද ඩපProgramme එ ක

ඒ පො ොමයපදැනපProgrammeපඑ saveප රරප ැ ටපගොය තප

ොම පඅපටපොල Programmes පrun ර පවදශටම runප රන පරලලනප(පඒපකයනොන Ms word Adobe

PhotoshopපRun ප ර ලාපලොේම)

දැනපඅොේපProgrammeපඑ Double clickප ර runප රම

Programmeපඑ runපඋ ාපොනදප

18

18

ශරපඅපප මකපදාාපබමප

ඇත ටමපොම දපවොනප

එ පදාරටමපProgrammeපඑ Exitපව ාපොනදප

ඇයපඑොශමපකයපමමපකයපොදන මොම කදපොමපProgrammeපඑො නප රනොන

x = raw-input (ldquoEnter namerdquo)ප

ොම පrunප ර ලා

ඊටපදවොවේප

Print ldquo Hey rdquo + x

කයතපrun ර ලා

ඊටපදවොවේපොම ලතප ෑපොනදපපඉකනපProgrammeපඑ එයාොේපලැොඩප රපඉලරයපProgrammeපඑ පදැනප

කය ලාපපldquoමොේපලැොඩප රපඉලරයපමමපය ලාrdquoපඇත ටමපඒ ප මයපොම දපොලනොන

ඉකනපඅපපොම දප රනොනපොමපපzwjරො ටපඒ පශරමපොඛසපොදයක

raw-input (press ltEntergt)පකය type රම

දැනපඅපපProgrammeපඑ පrunප රමප

ශරපපzwjරො ටපවවදම පැබණාපොනදප

අනකමටපවාරාංයකපවදශටපගතො ත IDLEපඑ පොග ඩකපොශ දයපඑොශතපඅපටපProgrammeපඑ කපSave

රන ප මපFile එ කපශදන පොල ලාප( New window ) එ ටපගහනපම යපොනදපඒ ප

19

19

6 Strings (ලදන)

දැනපඅපපආොයතපIDLEපඑ ටපය ලා

IDLE එොකපtype රම

ldquo Hey nowrdquo දැන Enterපඑ පඔබන

lsquo Hey now lsquo ොම පString එ කපොම දපවංොක පකහදයකන (characters)පොම පශැදපකොයනොන

lsquo Hey now lsquo

ොමහදපේවතලපඋඩො මාප(Double codes)පප ැතලපඋඩපො මා (Single codes)පපදාවචචප ෂතපඑ මපොේප මයප

ොලනොන

ොල වකපඇතො මප ෑ

ඒතපවමශරපඅලවථමාපලදපකොයන පරලලනපපzwjර පඑ ප ැන

මමපඒපගැ පොදනලන ම

hersquos a jerk rsquo

lsquohersquo s a jerk

Python ලලනපString එ කපවදශටපයමපොදයකපශද ාගනොනපඋඩො මාලපදටනපගන ප ැ පශාපඅලවනපොල ප

ැ ය

ඉකනපේවතලපඋඩො මාපදැමොම තපඒපපzwjර පවවොද ලා

ඒතප ලතපවදශකපකොය ලාපපොම පඉ ාමතපලැදගතප

lsquo hersquos a jerk rsquo

පටපදවටපඇ ඉර [ back slash ( ) ] ොය දන පඕ පඅදටපමඟපශරන පඅලයපො මාලපඉදරොයනප

Python එො නපබ ලාප( ) ටපදවොවේපකොය පවකණපදශාපඊටපදවොවේපහ ලාපපldquoශර ොමපො මාොේප

ඇත මපොතරමපො ොලය ොමපකොයනොනපඒ පන මම print ප රන පඅලයපොදයකපව රයrdquoපකය

ඉකන lsquo hersquos a jerk rsquoපලයපEnter එබොල තපoutput එ පබාගන පරලලනපඅපට

ොමපලැොඩපඅ යාලයපල ප ැ කපබමපදැනපඅොේපstring එ ටපදවතල උඩමකොමාපඑ තප රන පඅලයප

උො තපඅපපඒ ප රනොනපො ොශ මදප

20

20

buckey said ldquo hey now ldquo to me

ldquo buckey said ldquo hey now ldquo to me ldquo

ඉකනපදැනපPython ලලනපඋඩො මාපකොය ප ැනපබ ලා

ldquo buckey said ldquo hey now ldquo to me ldquo

ශරපදටනපගේදමපේවතලපඋඩො මාපකොය ලා

ඊටපදවොවේපsaid ldquo කය ප ැනනපstring එ පඅලවනපොල ලාපොම දපඋඩො මාො පකොයනොනපඊටපදවොවේප

hey now ldquo to me ldquo ලලනප ලතපඑ කපදටනොග පපme ldquo කය ප ැනනපඉලරොල ලා

ඒතපඅපපබාොද ොර තතපඋොනපඒපොේපො ොමය

ඉකනපඅපපොම දප රනොනපොමොශමපආරලශමපලැොඩපශරමපොඛසයප

ldquo buckey said ldquo hey now ldquo to me ldquo

පටදවපඇපො මාලටපදසලපකොය පවකණපPython ලලනපො ව පනවාපඅදටපඅලය Outputපඑ ප

ැොබන පඕ පදැන

දැනපstringsපඑ තප ර පඑ පගැ පඅපපබම

a = ldquo buckey ldquo

b= ldquo roberts ldquo

a+b = lsquo buckeyroberts rsquo

a+b කයරලශමපPython ලලනප රනොනපa හපකොය පවකණපට ( characters )පb හපකොය පවකණපට ටප

එ තප රපoutput ර පඑ ය

ඒතපඅපටපඅලයප( buckey roberts ) කයපමැදටපහව ැ කපවහ ලපොම stringපොද පඑ තප රන ප මපඅපප

ොම දප රනොනප

a b කයපtype රමපඒ පශරයනොනප ෑපොනදප

එොශ මපab කයපtype රම

( lsquo buckey lsquorobertsrsquo )

ඒතපඅපපබාොද ොර තතපව පoutput එ පො ොලයපොම

ශරපකයන මපඇත ටමපොම කදපොලන පඕ පකය

a = ldquo buckey rdquo ( හව ැ කපවහ ලපඒ පශදන ප)

දැනපබම

a +b

lsquo buckey roberts lsquo

ලැපොඩපවාරථම යපොනදපපොමො නපඉොග පගන පොදයකපකොය ලාපොම කදපදන ලද a +b කයරලශමප

Python ලලනපඑ තප ර ලාපa ශා bපstring ොද ටපඅදාපවකණප( characters )පශරපඅපපa = ldquo buckey ldquoප

කයපඅනකමටපහව ැ කපකබබ ඒො නපඅපටපොතොරනොන එ හව ැ කප(space) Pythonපලලනප

character එ කපවදශටපව ලාපකයයපමමපහ ලාපමමපකයරපොේපඔයාටපොතරණාපකයා

අපපොමපඉොග පගතොතපstring ලපමල පඅඩ ාමපපඉකනපpython ලලනපඉවවරශටපයේදපොමපඅපටපstrings

ොග ඩාකපලැදගතපොල ලාප

21

21

7 More on Stringප(පලදනප ලදරටතප)

Stringපලලනප රන පරලලනප ලතපොේලඛපට කපකයපොදන යපොමපයනොනප

num = 18

අපප num = 18පවදශට Variableපඑ කපශදම

num + 16

34

ොමපවදශටපඅොේපපVariableපඑ පදාවචචප රපොඛසොයනමපඅපටපඑ තප රන පරලලන

print ldquo BUckey id ldquo + num කයපොදම

මටපඅලය පපBUckey 18 පකයපprint ොලන ය

ඒතපලැොඩපශරයනොනප ෑපලොේපොම ද stringපශාපnumbers එ තප රන පබැරපනවා

ප

අපපඒ ටපවවදමකපොශ යමප

num = str ( 18 ) කයපොදමප

ොමො දප රනොනප18 කයපකොයනොනපඇත ටමපnumber එ කපො ොලයපඒ ප string එ කපකයප

Python ලටපොතරමප ර පඑ ය

ඇත ටමපකොල තප18 string එ කපවදශටපදරලරථම යපොල ලාපපොම str ( ) functionපඑ පඇතටපදාරලමප

දැනපබම

print ldquo buckey is ldquo + num

buckey is 18

ශරපොමපවදයටයපඅප numbersපstring ලටපදරලරථම යප රපගනොනපොම පදාවචචප රන පරලලන user

ොගනපinput එ කපගන ො ටපuser ොේපinput එ පstring එ කමපොලාපඑ පවදශට

22

22

අපපvariable එ කපශදමපදැන

num 2 = 32

print ldquo my mom is ldquo + num2

අපපදන ලාපොමොශමප රන පබෑපකයා

ඒතපstr දාවචචප රනොනප ැකලපබැරදපොමපලැොඩප රන පපඇත ටමපරලලනපඒපලැොඩප රනොනපොමොශමය

ඔයාොේපkey board එොකපblack text කය keyපඑ පදන ලදපපදන ැත මපදැ ගන ප(පඒ ප මයපTab keyප

එ ටපශරයටමපඋඩනපකොය පkey එ පොදනොමනපඇත ටමපඋඩපො මාලකපලොේප මය)

දැනපඅශන ප print ldquo my mom is ldquo + ` num 2 ` කය පඑොකප` num 2 ` ොදදවටපොමප` ( black text ) ොද කප

දාන පදැන Enter රපබන ප

my mom is 32

ඒපවදශටයපnum එ කයපstring එ කයපොඛසොයනමපඑ තප රනොනප

ලපොදයකපකොය ලාප

පrepr ( ) පොමන පොමපfunction එ පපොම පශාතදසනම str ( )පපfunction එ පලොේමය

ඉකන str ( )පොලනලටපඅපටපඕො මපrepr ( )පපfunction එ පභාව ාප රන පරලලන

23

23

8 RAW Inputප(ලදනපපzwjරදා යප)

Raw_input( ) ශාපන මමපinput ( ) ය function ලපොල වපමමප ලනප ාප ා

ඒතපඒපගැ ප ලතපොශ දනපමමපකයපොදන ම

මමපපදැනපඉනොන Python windowපඑොකපොමොශමපtypeප රම

buck= input(ldquoEnter name rdquo)

print buck

දැනපොම පrun රපබම

අශ ප මටපbukeyපඅපපකයපොදම

Enter name bucky

ොම කදපපzwjරොනපපොම ය පඅපපලච යක inputපඑ ටපදන ාපපඒතපඒ පstring වදශටපPython ලටපදන ප

ැකපනවාපPython ලලනපො ලනමපPrint රන පොදනොනප ෑපඒ ප

ඒ ටපවවදමප මය raw_input ( )

buck = raw_input (ldquoEnter namerdquo)

print buck

ොමො දපොලනොනපuser ොගපinput එ පstring එ කපවදශටපදරලරථම යපොල පඑ යපදැනපrun රප

බැලොල තපපදැනපලැොඩපශරප

24

24

9 Sequences and lists (පඅනකzwjරමපවශපැයවත )

දැනපමමපlistපඑ කපශදපොදනලන මපඉවොවඛාමපඅපපශද listපඑොකප මපලයන පඕොන

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

ඊටපදවොවේපො ටපලරශනපොය දාපඒොකපඇතොඛ listපඑ ටපඅදාපඅලයලපට පලයන පඕොන

(පmom dad bro කය පඒලාපනවාපඅනලාරයොයනමපඋඩො මාපොය දන ප)ප

දැන Enterපඑ පඔබරලශම computerපඑොකපmemory එොකපො ොශශරපsave ොල ලාපොමපlist එ ඒ ප

පzwjර යකපො ොලය

ශරපපමමපොම listපඑ පගැ පොදනලන ම

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

0 1 2 3 4

ොමොකපකොය පඅලයලපගත ශමපශයමපඅලයලයකටම අදා ( index number ) අංකයේපකොය ලාපඉකන

computerපඑො නපදෂොලනපඅලයලයපlsquo 0 rsquoපකයයප මප රනොන ඊටපදවොවේපඒලාප1 2 3 පපල පොවප

පලොලටපවකණපොල ලාප

දැනපඅපපබැලොල තප

family [ 3 ]

lsquo sis lsquo

ොශ දටපම පකයාගන පමඛපඅලයලයප0පකයයපශදනලනොනප ඒපනවයප family [ 3 ] කයපtype රරලශමප

lsquosis lsquoකයපආොේ

අපපහ මපොග ඩකපදගපlist එ කපකොය ලාපඅපටපඅලයයපොමොකපඅලයලයක outputප රගන පඑ ො ටප

ොග ඩකප රදරයොනපඅලයලපමපඉදපඒොක index numberපඑ පගණනප රප රපොශ යන පඉකනපඒ ටප

ොඛසපකzwjරමයකපකොය ලා

ඒ ප මයපඅනකමපඉදපමටපගණනපකරම

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

-5 -4 -3 -2 -1

ඉකනපඅනකමපඅලයලයප- 1 කයයපඅපපගනොනපඉවොවඛප මප0පනපදටනපගතොතපඇයපොමො නප-0පනපදටනප

ගන පබැරදපපො ොශ මටලතපබැපප-0පකලතප0පකලතපබනදලපබනදලමප මය

ඉකනපපබලටප-1 -2 -3 පකයපඅපටපඅනකොමපඉදපමටපඅලයලපට ප මප රන පරලලනප

උදාශරණයකපගතො තප

family [ -2 ]

lsquo sis rsquo කයපඅපටපoutput එ පඑ ලා

25

25

වාරාංයකපවදශටපගතො තප

list එ පඅලයලපකzwjරමපපොද ටප මප රන පරලලන

1 මපසටපඅගටප(0 1 2 3 ප)

2 අගපසටපමටප( helliphellip -3 -2 -1 )

ලපොදයකපකොය ලාපlist ව රකපො ොමයපstring එ පකොය පඅගයනපඋ තපොමොශමප මප රන පරලලන

ඒ ප රනො පොමොශමය

lsquo bucky lsquo 3 +

lsquo k lsquo

26

26

10 Slicing ( ො ටවපකරම )

ොම කදපSlicingපකයනොනපපlist ොශෝපොල යමපොදය පඑහපඅලයලපො ටවකපොලනප රපගන පඑ ටප මය

Slicingපකයනොන

example = [ 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ] ොමොශමපlist එ කපගැ පහ ම

අපටපොමපlist එො නපො ටවකප ඩපගන පඹ ප මප රන පකොයනො පොම ය

example[48]

[ 4 5 6 7 ]

ඉවොවඛාමපlistපඑොකප මපදාන පඹ

ඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොඛපමලනම list එමේ කඩ ගනන අලය අලයලමේ index එක දාන පඹ පඊටප

දවොවේපකඩ අලවන කරනන ඹන අලයලයටපපර අලයලමේ indexපඑක දාන පඹ පඒපගැ පොශ දටපම ප

කයාගන

ලපඑ කපබම

example [ 49]

[45678]

example [ 4 10 ]

[456789]

Slicing ර පඑ පකzwjරමයකප මයපොමප

ලතපකzwjරමයකපකොය ලා

අපටපපටදවටපගණනප රන තපරලලන ොග ඩකපදගපlistඑ කප මපකොයනොනපපොමපකzwjරමයපොග ඩකපොඛසය

example [-5 -1 ]

[ 5678 ] example = [ 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ]

පපපපප-10 -9 -8 -7 -6ප-5 -4 -3 -2 -1

මටපදැනපඅලයයප5පඉදනපඉතරපඅලයලපසයඛමපගන

example [ -5 0 ]

[ ]

ඇයපොමපවදශටපආොේප

පමමප ලනපදාඩොමපකයපදන පවදශටපප-ප0පකයපඑ කප ෑ

ප0පකයනොනප0පලමප මයපඒපනවයපොමොශමපවොන

ඒතපමටපඅලයපlistඑොකපකොය ප9පතපඑ පවදශටප ඩපගන

example [ -5 ]

ොමපවදශටපොදලනලපහව ැ කපකයන පපඒොකපොතරමප මයප-5පඉදපකොය පඔකො මපඅලයලපට පඑලයටප

ගන පකය පඑ ය

[ 56789 ]

27

27

example [ 7 ]

[ 0123456 ]

පොම තපඒපලොේමයපindex එ ප7 ටපඉවවරශපකොය indexපසයඛටමපඅදාපඅලයලයනපඑලයටපගන පකයයප

ොමො නපකයනොනප

ශරපොමොශමතපබම

example [ ]

කසමපindex num එ කප ැල පහවලමපදනො තපොම දපොලනොනප

[ 0123456789 ]

මලපlist එ මපආලාපොනදප

මලපlist එ මපඅපටපඑ ලැරපගන පඕො මපපොමපවදශටතපොඛසොයනමපගන පරලලන

ලපොදයකපකොය ලාපපඅපපදනොනපදරාමකන ( parameters )පොද යොනප

ඒතප ලතපො ල පදරාම යකප(3rd parameter) කොය ලාප

ො ල පදරාමකොයනපකයනොනපඅපපයමපදරාවය පඅලයලයනපඑ කනපගනේදපපකසයමපරටාල ටප

(පදර රයකන )පඅලයලයනප ඩපගන පඅලයපඉක මය

example [ 1 8 2 ]

[ 1357 ]

දැනපකයරපොේපොතොර ලාපොනදප

example [ 10 0 -2 ]

[ 9 7 5 3 1 ]

ොමපවදශටපපටදවටපවං යාපමගශැරපගන තපරලලන

ොම පොග ඩකපලට ාපොදයකප

ඉවොවඛාප රරපවදශටප රන ප මමැලයපලාොේප මපඒ මප රන පොඛසපවදශකපකොය ලාප

Example [ - 2 ]

[ 9 7 5 3 1 ]

මල listපඑ මපපටදවටප-2ප පගාොනපවං යාපමගපශැරපoutput ොල පඑ යපොමො දපඇත ටමපොලනොන

ොමලාප මයපslicing ලපමල මපොේලඛපඉකනපොමපවදශටපlist එ පකොය පඕො මපදත යකපඑලයටපගන ප

රලලනපොඛසොයනමප

28

28

11 Editing Sequences (පඅනකzwjරමයනපවෑදමප)

Sequenceපකයනොනපඇත ටමපlist strings tables ලාොේපොේපලටප මයපඉකනපSequenceපලලනප රන ප

රලලනපොද ඩපලැඩපට කපගැ පබමප

[7 4 5 ] + [ 4 6 5 ]

ඇත ටමපොම Sequenceප2කපඉකනපඑ මපජාකොේ Sequencesපඑ තප රන පප

(ප+ප)පපකණපදාවචචප ර ලා enterපඑ පඑඹොල තපඅපටපoutput එ කපඑ ලා

[ 7 4 5 4 6 5 ]

ොමො දපවොේපSequences 2කපඑ තපොලාප නපSequence එ කපඒපකයනොනප නපlist එ කපශැද පඑ ය

ලපඑ කපබම

lsquo bucky rsquo + lsquo roberts lsquo

lsquo buckyroberts lsquo

දැනපඅපපlist එ කයපstring එ කයපඑ තප රමප

4 5 6 + + lsquo bucky lsquo

අපටපොමපොද පඑ තප රන පොදනොනප ෑපොනදප

ඇයපදන ලදපඑොශමපොලනොන

ොමො දපොමොශමපඑ තප රන පරලලනපොලනොනපඑ මපජාකොේපSequencesපව රයපඒ පොශ දටපම ප

කයාගන ප

අපපදැනපබමපSequenceපගණපකරමපගැ

lsquo bucky lsquo 10

bucky ාප10පක ආලාපොනදප

ඉකනපොමො දපවොනපbucky කය පඑ ප10 ල ාලකප ැල ප ැල පපටදතපවමය

21 10

210

ඇත ටමපොමපගණපකරමප මපොශ දටපව ාපඒතපමමපබාොද ොර තතපවොනපඒ පො ොලයපමටපඕ පවොනප

ඉවොවඛාපලාොේපbucky කය පඑ ප10පල ාලකපපටදතපව පවදශටමප21පතප10පල ාලකපපටදතප රන ය

ප

29

29

ඇත ටමපඑොශමප රනො පො ොශ මදප

[ 21 ] 10

ලැොඩපශරපොනදප

ඉකනපොමපකzwjරොමපොග ඩකපලට ලාපකයපඔයාටපොතොර ලාපඇක

ශරපමමපදැනපඅලතපොදයකපකයපොදන යපයනොනප

name = lsquo roast beef lsquo

ොමොශමපඅපපtype රම

lsquo z rsquo in name

False

ොමොකපin කය පඑ Pythonපලපbuild in keyword එ කපlsquo z lsquo in name

ලලනපඇත ටමප රනොනපz අකරපnameපඑ පතපකොය ලාදපකයප

දරකාප රපොද පඑ යොමපවදශාපවොේපව in කය build in keyword ප

එ පදාවචචපොල ලා

lsquo r lsquo in name

True

ොමොශමපොලන පොශේතලපname = lsquo roast beef lsquo එ පතප r අකරපකොය පනවය

අපපොද ඩ listපඑ කපශදම

family = lsquo mom rsquo lsquo dad lsquo lsquo bro lsquo +

lsquo sis lsquo in family

False පප

lsquomomrsquo in family

True

අලයලය (element) in අනකzwjරමය (Sequence)

ඔයාටපඒප රණප ලතප ශවරපොලන පඇකපදැනොමපවදශටපඅපටපඕ මපඅනකzwjරමය (Sequence)ප

අලයල(elements)පදරකාප රපබන පරලලන

30

30

12 MoreපListපFunctionsප(ැයවතපආශzwjර පශzwjර ප ලදරටත)

අපපlist එ කපශදම

numbers = [8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපදැනපඕ පපොමපlist එොකපඅලයලයනපකයකපව රපකොය ලදපකයපගණනප රපබන ප

න මටපගණනප රපබම

7කපකොය ලාපොනදපප

ොමපlist එොක මපඅලයලයනපට පගණනප රන පඑචචරමපඅමාරප ෑපඒතපො කපදගපlist එ කපකබොණ තප

එොශමපඅපටප රපොේ ලොනප

ඉකනපලැඩයපදගනොනප ැකලපඅලයලයනපකයකපකොය ලදපකයපගන පොඛසපකzwjරමයකපකොය ලාප

ඉවොවඛාමපොම යප රනොනප

len කය functionපඑ පtype රපලරශනපඇතොඛපlist එොකප මපදාන පඕොන

len (numbers)

7

ශරපඅලයලපගාණපආලාපොනද

ශරපොමපලොේපවරපfunctionපට කපගැ පමම දැනපකයන ම

max (numbers)

165

ොමො දපැොබනොනපlist එොකපකොය පලැඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයය

min (numbers)

1

ොමො දපොලනොනපlist එොකපකොය පඅඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයපඅපටපොද පඑ යප

ලතපfunction එ කපගැ ප ාප ො තප

list ( )

ොමො දප රනොනපstring එ පඅලයලයනපlist එ ටපොල පොල මපදරලරථම යප රපදමය

list( lsquo bucky rsquo )

lsquobrsquo lsquo u rsquo lsquo c lsquo lsquo k lsquo lsquo y lsquo +

numbers කයපtype රම

එ ො ටපඅොේපlist එ පඅපටපැොබ ලා

[ 8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපොමොකපකොය පඅලයලයනපොල වප රගන පඕ පොල ලා

31

31

අපපඒ පො ොශ මදප රනොන

numbers[ 3 ] = 77

ොමොකපොතරමප මයපප

index එ ප3 ල පඅලයලයපොලනලට 77පආොේප රන පකය පඑ ය

ඉකනපදැනපEnter එ පඔබාපබම

ොම ලතපවොනප ෑපොනදපපඇත ටමපොදයකපව ාපකොල තපශරප

දැනපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පආොේපොලයපකොයනොන

ඒ පදරකාප රපබමපඅප

අප numbers කයපtype රපlist එ පබම

[ 8 1 4 77 28 165 7 ]

ශරපොනදපපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පලැට

අලයලයනපම න තපරලලනපොමපවදශටමප

ඉවොවඛාමපdel keyword එ පtype රපlist එ පවමගපඅලයලොේපindex එ පොදන

ොමන පොමපවදශට

del numbers (3)

ශරපදැනපමැකයපකොයනොන

ශරයටමප ශවරප රගන පlist එ පඅරනමපබමපපප

numbers

[ 8 1 4 28 165 7 ]

77පමැකපොනදප

ශරපඅපපඉොග පගත ාපප

අලතපfunction ට කපඒලාොගමපඅලතපලැඩප ෑලපට කපොමප ාකපමමපකයපදන පඒලාොයනප

ොශ දපprogramme එ කපඔයාටමපශදන පරලලනපකයපමටපහො ලාපප

ඹයාටපන රමපකොය පවරපගැටලලකපොමලාොයනපොඛසොයනමපවවදගන පරලලන

Python ලලනපඑ පදාරටමපගැටලලපගැ පහ ාගන පඅමාරයපලොේප මපඉවොවඛාමප

Algorithm එ කපශදන පප

ඊටපදවොවේපflow chart එ තපශදාපගන ප

ඊටපදවොවේපpseudo code එ කතපඕො මපලයාොග පpython language එො නපprogramme එ පලයන ප

දටනපගන

Algorithm =gt Flow chart =gt Pseudo code =gt Programme language

32

32

13 SlicingපListsප(ැයවතපො ටවපකරම)

Slicing ගැ පඔයාපදැ ටමතපොග ඩකපොේලඛපදන ලොනපSlicingපආශzwjර ප ලතපඅලතපොේලඛපට කපඔයාටප

කයපොදන යපමමපොමපයනොන

ලච ය පකොය පඅකරපlist එ පඅලයලප රනොනපොමොශමය

example = list (lsquo easyhoss lsquo)

ොමොශමපtype රපEnter එ පඔබරලශමපlistපඑ කපශැොද ලා

ශරපදැනපඅොේපlist එ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo lsquosrsquo +

ශරපඅපපදැනපොමපlist එ ටපඅලතපොේලඛපට කපඑ තප රම

example 4 + = list ( lsquo baby lsquo )

ොමො නපඇත ටමපකයනොන

පindex එ ප4පල පඅලයලයතපඇතලලපඉනපඑශාටපකොය පඅලයලපට පම පඒපොලනලට lsquo baby rsquo ය පලච යප

අදාපඅලයලපට ටපආොේප රන පකයය

ඒ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquobrsquo lsquoarsquo lsquobrsquo lsquoyrsquo +

ලතපවදශ ටපඒපගැ පබම

example 4 + = list ( lsquorace carsrsquo)

ශරපඒපගැ පඔයාටපොතොරන පඇක

ලපොග ඩකපලැදගතපොදයකපකොය ලාපකයපොදන

ොම යපදැනපඹයපlist එ පඅලයලප2පකපමැදටපඅපටපඅලතපඅලයලයකපදාගන පරලලනද

ඒපගැ පදැනපබමප

අපපඅලතපlistපඑ කපශදමපලැොඩපදටනගම

example = [ 7 8 9 ]

ශරපlistපඑ පශැද ො පදැන

33

33

example = [ 7 8 9 ]

0 1 2

example[11] = [ 3 3 3 ]

ොමො නපොල පොේපමමපකයන මපඔයාටපම පඇකොනපඅලයලපලපපindexපප මප ර පශැටපගැ

(0123)පඉකනපොමො නපකයනොනපindex number =ප1ොල පඅලයලයපඟටපයන පඊටපදවොවේපආොයතප

index number = 1ොල ප ැ ටපයන පශරයටමපඑ ටප[ 3 3 3 ] ද බාන පකයයප

ඇත ටමඕො නපකයනොනප78 පඅ රටප(එ ප0පශාප1පල පඅලයලපඅ රට)ප[ 3 3 3 ] පදාන පකයය

දැනපlistපඑ පcheckප රපබමපoutputපඑ පගැ

[ 7 3 3 3 8 9 ]

0 1 2 3 4 5

මමපකේලපොේපශරපොනද

ලපොද ඩපොදයකපමමපඔයාටපකයපොදන ම

example[15] = [ ]ප

ොමොශමප ොෂ තපොම දපොලනොන

ඔයාටපම පඇකප

example[15] ප

ොමො දපොදලනලපවඳශනප ර පindexපඑ ප ැතලපඊටපොදරපඅලයලපට පගන පඑ පගැ

පlistපඑ පcheckප රමපබම

[ 7 9 ]ප

මමපහ ලපඒ පඔයාටපොතොරන පඇක

ඉකනපොමපවදශටපlistපඑ පකොය පඅලයලපම න පඅපටපරලලන

34

34

14 Intro to Methods (රතනපවදශාපපzwjරවයයප)

Pythonපලපශැටයටපmethodsපකයනොනපඑක රාපවදශ පbuilding functionපලටමප මයපඉකනපොමලාපලලනප

ලැඩගන පශැටයපමමපදැනපකයපොදන පයනො

ඉවොවඛාමපොද ඩපlistපඑ කපශදම

face = [ 21 18 30 ]

ොමපlistපඑොකපඅගටපඅලතපඅගයකපඑ තප රන පොග ඩකමපොඛසපකzwjරමයකපකොය ලපඒ ටපදාවචචපොලනො ප

appendපකය පmethodපඑ ය

ඒ පොමපවදශටපදාවචචප රන පරලලන

ඉවොවඛාමපඅොේපlistපඑොකප(object)ප මපලයන පඕ පඊටපදවොවපක ක(dot)පකයපඅදාපmethodපඑ ප

දාවචචප රන පරලලන

faceappend(45)

face

[ 21 18 30 45 ]

අදටපඕ පොේපොඛසොයනමපඋ ාපොනද

ඉකනපොමපmethodsපදාවචචප රේදපවාමා යපලරශනපඅනලාරොයනමපදාවචචප රන පම ොනපfaceappend

එ පඅගටප45පොය දන පඅපපදාවචචප ොඛපවාමා යපලරශනපඉකනපඒපොේපගැ පොශ ඳටපම පකයාගන

ලතපොග ඩකපලැදගතපොල පmethodපඑ කපගැ යපමමපඊෂඟටපකයන පයනොන

ඒ ටපොද ඩපlistපඑ කපශදම

apples = lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

listපඑ පcheckප රතපබම

apples

lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

ශරපබමපදැන

applescount(lsquoapplesrsquo)

2

ඇයප2පආොේපඒ පොලනො පොමොශමයපcountපඑො නප රනොනපඅපපොද පලචො පොමපlistපඑොකපකපදාරකප

කොය ලදපකයපොශ යපොද පඑ යපඉකනපඋඩපකොය පවධzwjා යපකzwjරයාතම ප රරපගමනපොමයාපlistපඑොකපමප

ඉදනපබ ලපඅපපදන පලච යටපගැොද පලච යකපකොය ලදපකයපඔොශ මපගණනප රොග පය ො ටප

ොමයාටපඅහොල ලපapplesපකයපොදල ාල පවඳශනපොලාපකොය ලපකයපඉකනපඑයාපoutputපඑ ප2පකයප

අපටපොදනල ල

අපපදැනපlistපඑොකප ැකපලච යකපදාපබම

applescount(lsquobowrsquo)

0

උත ොරපශරපොනද

35

35

ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපඔයාටපකයපොදන ම

one = [ 1 2 3] two = [ 4 5 6 ]

මමපlistපොද කපශදාගත

oneextend(two)

ොමො නපඇත ටමප රනො පවහදවමකපොමො දපොලනො පoneපකය පlistපඑොකපඅගටපtwoපකය පlistපඑ ප

එ තපකරමයපොමහදපoneපකය පlistපඑ පවහදවමකපොල ලපොමො දපපzwjරධzwjා පොලනොනපoneපකය පlistපඑ ය

අපපදැනපone listපඑ පcheckප රපබම

one

[ 1 2 3 4 5 6 ]

වාරාංයකපවදශටපගතො ත

objectmethod(argument)

ලවතලකzwjරමය( ර ය)

ොමපවදශටපවාධzwjාරණපලශයකනපොදන න පරලලනපmethodsපදාවචචප ර පශැට

ඉදරයටතප ලතපඅලතපmethodsපට කපකයපොදන මපඉකනපොමපmethodsපලලනපොඛසොයනමපොග ඩකප

ාරයකමලපprogrammesපශදාගන පඅදටපඋදේපොල ල

36

36

15 More Methods (පරතනප ලදරටතප)

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපindexපකය පmethodපඑ පගැ

say = lsquoheyrsquo lsquohowrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ශරපඅපපlistඑ කතපශැදලා

දැනපොමොශමපtypeප රම

sayindex(lsquobrownrsquo)

2

ොමො දපොල පොේපඔයාටපදැ ටමතපොතොර ලපඇක

අදාපඅලයලොේප මපදරශමපindexපඑ පොඛසොයනමපඅපටපොශ යපොද ල

sayinsert( 2 rsquohossrsquo )

ොමො දප රනොනපඅපපොද පindexපඑ ටපඅපපොද පඅලයලයපදා පඑ යපඑ ො ටපඉවොවඛාපඒපindexපඑොකප

කබණපඅලයලයටපොම දපොලනො

ඒපගැ පlistපඑ පcheckප රමපබම

say

lsquoheyrsquo lsquonowrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොතොරන පඇකොනපඑ නනපඑශාපකොය පඅලයලපඔකො මපඑ ටපඑ කපපටදවටපය ල

දැනපඅපපබමපlistපඑ පඅලයලපඉලතප රන පකොය පmethodsප2කපගැ

saypop(1)

lsquonowrsquo

say

lsquoheyrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොමො දප රනොනපඅදටපඕ පindexපඑ පදරශමපඒපindexපඑ ටපඅදාපඅලයලයපoutputප ර පගමන listප

එො නපඒපඅලයලයපඉලතපකරමක

sayremove( lsquobrownrsquo )

ොම පට කපොල වපොමො දපඅදටපඉලතප රන පඅදාපඅලයලයපවඳශනප රරශමපඒපඅලයලයපlistපඑො නප

ඉලතප ර ලපබැරපොලාලතපඅපපවඳශනප ර පඅලයලයපකහදපල ාල පlistපඑොකපකබොණ තපොම කපොලයදප

එ ො ටපොලනොනපමලනමපශමබපොල පඅලයලයපඉලතප ර පඑ ය

sayreverse()

ොමපmethodපඑො නප රනොනපඅොේපමලපlistපඑ මප පටපශරලපොද පඑ යපපඒපකයනොනපඅගපඉදපමටප

අලයලපට පොදෂගැවවමය

37

37

16 Sort and tuples (ොදෂගැවවමපවශපටදඛවප)

ඉවොවඛාමපබමපොදෂගැවවමපගැ

අපපදැනපවං යාපදාරපොද ඩපlist එ කපශදම

new = [ 32 54 22 7 98 1 ]

new

[ 32 54 22 7 98 1 ]

ශරපදැනපlistපඑ කපශදාගත ො

දැනපsortපකය පmethodපඑ පදාවචචප රන පරලලනපොමො දපsort()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපොම ලතප

දාන පඑදා

ශරපදැනපsortප රරශම listපඑ පආොරෝශ පපබොලෂටපවැ ොව ල

new

[ 1 7 22 32 54 98 ]පශරපොනද

ඒලාොගමපඅපටපරලලනපstringපවතපොදෂගවලන පඒ ප රනො මපොමොශමයපඉවවඛපකzwjරොමටපලඩාපට කප

ොල ව

sorted()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපඅපටපඅලයපstringපඑ පලයන පඕ

ඉන පමමප රපොදනලන ම

sorted( lsquoEasyhossrsquo )

lsquoErsquo lsquoarsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo rsquosrsquo rsquoyrsquo+

දැනපොම පඅ ාරාදපපබොලෂටය (Alphabetical Order)පවැ සයපකොයනොනපPythonපලපශැටයටපඅ ාරාදප

පබොලෂටපව වන පඉවොවඛාමපගනො පCapitalපඅකරපඒපනවයපlsquo E rsquoපඉවවරශටමපඇවතපකොයනො පඊටප

දවොවේපපබොලෂටපSimpleපඅකරපොදෂගැවසපකොය ලපඔයාටපොේ ලපඇක

මමපදැනපmethodsපලලනපට කපඅයනපොලාපtuplesපගැ පකයපොදන මපඔයාට

ඉවොවඛාමපtupleපඑ කපොදන ාමපඉන මො

න මමප 41423254පකයපIDLE එොකපEnterප ොර තපඅපටපtupleපඑ කපැොබ ල

tupleපලලනපො කපලැඩ ෑලපදාන පබෑ listපලදපලොේ

ඇත ටමපකේොල තපොමො පකය පඅලයලපආයපොල වප රන පඅලතප රන පඅයනප රන පොම ලතමප

රගන පොදනො ප ැ

රන පරලලනපඑ මපොදයය

ඒො පකොය පඅලයලයනපඑබයටපoutputප රගැනමපදමණය

ඉන පඒ පොදන ම

bucky = ( 32 32 43 54 )

38

38

bucky

( 32 32 43 54 )

ශරපොම පtupleපඑ ක

දැනපොමො පඅගයනපඑබයටපඅරනපොදනලන ම

bucky[2]

43

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපtupleපගැ

ොශ දටපම පකයාගන පtupleපලලනප රන පරලලනපඅගයනපඑබයටපගැනමපදමණය

ඉකනපඅනකමටපවාරාංයකපවදශටපගතො තපොදෂගැවවම(sort)පඅදටපොග ඩකපලට පොදයකපprogrammesප

ලය පො ට

ඒලාොගමපඅපපදන ල listපඑ පඅලයලපලාොගමපstingපඑ පඅලයලදපොඛසොයනමපොදෂගැවවමටපශැකපබල

39

39

17 Stings and Stuff ( ලදනපආශzwjර පොමලම)

Stingsපලටපඅදාපඅලතපආ රණයපොේලඛපට කපමමපදැනපකයපොදන ම

ොම පදශාපොද ඩඩකපබන

bucky= ldquo Hey there bucky hows your head rdquo

ොමො පකය පbuckyපheadපකය පලච පඅපටපඑ පඑ පොලාලටපකණ ලපොල වප රගන පඕ පලොේපකයප

හ න ො

ඒතපඇත ටපඅපපො ොශ මදපඒ ප රනො

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

sපොම ේදපොමපඇත ටමපොම පමාරමපවව පොදයකපඒො පsපලලනපකයොලනො පStringපකයයපප

කයොලනොනපොම පවදොශපdataපඑ කදපයන ය

ඇත ටමපකේොල තපsපකයනොනපStringපවහ පවචයයකප(String variable)පපඒපකයනොනපොල වප රන ප

රලලනපොශෝපොල වපොල පොදයක

ඉකනපbucky Stringපඑො යපඕො යපඇකපවමබනධzwjයපොම කද

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

අපටපදැනපඕ පොද ඩපඅගයන(ලච )ප2කපමමපදැනපඒප2 තපෑවකප ර ලා

varb = ( lsquobettyrsquo lsquofootrsquo )ප

ශරපඅදටපදැනපකොය ල Stringපඑ කපඅගයන(ලච )ප2කපවහ

දැනපමමපොදනලන ම

buckyපශාපvarbපකය පොදොකපවව පවමබනධzwj ාලයක

ඒ ප රනොනපොමොශමය

print buckyvarb

ොමො පොතරමප මයපvarbපකය පඑො නපඅගයනපඅරග පbuckyපකය පඑොකපපවහ ප ැනපලටපඑමප

අගයනපආොේප රන පකයය

දැනපEnterපඑ පඔබපබැලොල තපඔයාටපඒ පොතොරය

Hey there betty hows your foot

ඉකනපොමලාොගම

varc = ( lsquotunarsquo rsquofinrsquo )

print buckyvarc

Hey there tuna hows your fin

ඉකනපොමපකzwjරොමපදාවචචප රපඅපටපරලලනපඅමතපවදොශපprogrammesපලයන

උදාශරණයකපවදශටපඑොක පරේගයනපඅම න පඅදටපොල වපවදොශපලච පsetප රපඒපොග ඛනලපරදමප

රන පරලලන

දැනපමමපකයපොදන මපfindපකය පmethodපඑ පගැ

40

40

example = rdquo Hey now Bessie nice chops rdquo

අපපහ මපඅපටපඕ පොල ලපොමො පකොය පලච යකපශරයටමපකොය පවථමා යපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

examplefind(lsquobessiersquo)

8

අපටප8පකයපආලොනදපඒො පඇත මපොතරමපොම කද

ඒො නපකයනො පොම යපොමපStringපඑොකපකොලනප ැ ද (කම පindexපඑ ද)ප

bessieපකය පලචො ප( lsquobrsquoපඅකරපවඳශනප ැ ) දටනපගනො පකයය

lsquoHey now bessie nice chopsrsquo

0123456789helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ොශ දටපම පකයාගන පහවතයනතපඅනලාරයොයනමපොමපගණ යපකරමටපගන ල

ලපඑ කපබම

examplefind(lsquochopsrsquo)

20

ොම ටපඅනලපඅපටපහ ාගන පරලලනපlsquo c rsquoපකය පඅකරටපඅදාපindexපඑ ප20පයපකය

41

41

18 String Methods ( ලදනපආශzwjර පරක ලදරටතප)

Stringපලටපවමබනධzwjප ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපකයපොදන මපඒ පඅපපශදනලනො පjoinප

කය

Sequence = lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

Sequence

lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

ශරපදැනපStringපඑ කපශැදලපමම

ලතපොද ඩපStringපඑ කතපශදම

glue = lsquohossrsquo

ොමපොද පඅපටපඑ ටපsetප රන පඕ පඒ ප රනො පොමොශමයපඉවොවඛාමපlistපඑොකපශැමපඅලයලය මප

මැදටපදාන පඕ පලච යටපඅදාප මපලයන පඕ පඊටපදවොවේපක කපකයපjoinපකයපලයන පඊටතපදවොවේප

ලරශනපතෂපඅරපඅදාපSequenceපඑොකප මපලයන

gluejoin(sequence)

lsquoheyhosstherehossbessiehosshosshossrsquo

ලැදගත methodපඑ කපගැ පදැනපමමපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපStringපඑ කපශදම

randstr = ldquoI wish i Had No sausagerdquo

randstr

ldquoI wish i Had No sausagerdquo

මටපදැනපඅලයයපොමො පකොය පශැමපඅකරමපSimpleපඅකරපලටපදරලර යප රන ඒ පශරමපොඛසය

randstrlower()පදැනපEnterපඑ පඔබපබම

lsquoi wish i had no sausagersquo

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපොමපmethodපඑොකපකොය පලැදගත ම

ලදපොදයකපමමපකයපොදන ම

අලතපStringපඑ කපශදම

truth = lsquo I love old women rsquo

මමපො ලනමපmethodපඑ පලයපඉන ම

truthreplace(lsquowomenrsquo rsquomenrsquo)

ොමො දපඇත ටමපොලනොනපwomenපකය පලච යපොලනලටපmenපකය පලච යපආොේපවමයප

අපපඒ පcheckප රපබම

ලැොඩපශරපොනදපඉකනපොමපවදශටපයමපලච යකපොලනලටපොල තපලච යකපොඛසොයනමපආොේප රගන ප

රලලන

42

42

19 Dictionary (ලදනපො ෝ)

මමපදැනපකයපොදන පයනොනපpythonපලපකොය පDictionaryපගැ පොම කදපDictionaryපඑ කපකයනොන

ඇත ටමපොම පඅපපදන පDictionaryපඑ කපලොේමප මයපDictionaryපඑො නපඅපපලච යකපොශ ය ලප

කයමො පඒපලචො පකොය ප ැ තපශමබපව ාපඉකනපදැනපඒපලචො ටපඅදාපොතරමකපොශෝපවව රයකපඅපටප

දැ ගන පරලලන

ඉකනපpythonපලපකොය පDictionaryපතපඒපලාොගමප මයපඅපපොශ ය පලචො පලාොගපොේටපයර(key)පකයප

කය ලපඒපලච යටපඅදාපවව රයපඅගය(value)පකයපඅපපකය ල

ම පකයාගන පොදයකපකොය ලපDictionaryපලටපදාවචචපොලනොනපලකzwjර ලරශන( ldquohelliprdquo )පදටනපගේදතප

අලවනප රේදතපොමපලකzwjරපලරශනපඅපපදාවචචප ර ල

මමපඑ කපශදමපොදනලන මප

book= lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

ොමො පකොයනොනපදව පවාමාජ යනටපඅදාපොද ඩපDictionaryපඑ කපොමො පකොය පයතර(keys)ප මයප

Dad BroපMom ඒලාටපඅදාපඅගයන(values)පොලනොන Bob Joe Lisa

දැනපEnterපඑ පඑබශමපඅොේපDictionaryපඑ පRun

ොල ල

book

lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

දැනපඅපටපරලලනපඅොේපවාමා යපDictionaryපලප

කොය පලැොඩප රන පඒපකයනොනපලචො ටපඅදාප

ොතරමපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

ඉවොවඛාමපDictionaryපඑොකප මපඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොපඅදටපඅලය යතර(key)පපවඳශනප

රන පඹ

ඉන පමමපොදනලන ම

booklsquoDadrsquo+

lsquoBobrsquo

booklsquoMomrsquo+

lsquoLisarsquo

ඉකනප ලතපොදයකපකොය ලපොමපයතර(keys)පලටපඅදාපඅගයනපstringපොලන මපඹො ප ෑපඅදටපnumbersප

උ තපදාගන පරලලනපඒපගැ පකයපොදන පඅපප ලතපොද ඩපDictionaryපඑ කපශදම

ages = lsquoDadrsquo rsquo42rsquo rsquoMomrsquo rsquo87rsquo-

ageslsquoDadrsquo+

42

43

43

දැනපදැක ො පkeys ලටපඅදාපඅගයනපstring ොලන මපඅලයප ෑ

දැනපමමපකයපොදන මපDictionaryපලටපඅදාපmethodsපට ක

මමපඒ පලයමපොදනලන මප

ොම පලයන පmethodsපලය පවාමා යපආ ෘකයටමප මය[ SequenceMethod(argument) ]

bookclear()

ොමො දපොම යපොලනොනපඅපපවදශනප රපකොය පDictionaryපඑොකපසයලමපඅගයනපඉලතප රපDictionaryප

එ පහවප රපදා පඑ ය

Enter එ පඑබොල තපදැනපඒ පබාගන පරලලන

පලැොඩපශරපොනද

ලපMethodපඑ කපබම

tuna = agescopy()

ොමපො ද පඅදටපඅදාපDictionaryපඑ ක

ොල මපDictionaryපඑ කපවදශටපො පයකපගන පරලලන

අපප මප රරපDictionaryපඑ පtunaපකය පඅලතපDictionaryප

එ ටපො පපොලපකයපදැනපඔයාටපොේ ලපඇක

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපොග ඩකමපලැදගතපMethodපඑ කපගැ

ොමපMethodපඑො නපරලලනපඅදටපඅලයපDictionaryපඑ කපඇතොෂපඅපපවදශනප ර පkeyපඑ පකොය ලදප

ැේදපකයපොශ යාගන

ඒ ප රනොනපොමොශමය

tunahas_key(lsquoMomrsquo)

True

tunahas_key(lsquoApplesrsquo)

False

ඔයාටපඒපගැ දැනපොතොර ලපඇක

අදාපkeyපඑ පDictionaryපඑොකපකොය ල මපTrueපකයපoutputපොල ලප ැත මපFalseපකයපoutputප

ොල ල

ශරපඅපපDictionaryපගැ පොග ඩකපොේලඛප ාප රා ඒපලොේමපProgrammes ශදේදපොමපDictionaryපඅදටප

ොග ඩකපලැදගතපොල ල

44

44

ඊෂඟපදාඩමට

45

45

20 If Statements (if පzwjර ා )

අපපොම ාකපදරටපpythonපලපමල පොේලඛපොග ඩකපඉොග ගත පොම නනපඑශාටපමමපකයපොදන මප

කzwjරමොඛ පශද පවදශපගැ

ශරපඅපපලැොඩටපබහම

IDLEපඑො නපදැ ටපවමපඅරොග පමමපදැන ය ලපnew windowපඑ ටපNew windowපඑොකපprogrammeප

එ කපලයපඒ පRunප රන ප මපඅනලාරොයනපඒ පSaveප රන පඕ

ශරපමමපදැනපstingපඑ කපශද ල

tuna=rdquofishrdquo

If පzwjර ා පගැ පදැනපමමපඔයාටපකයපොද ලපොමො නපොග ඩකපොේලඛපොඛසොයනමපඅපටප රන පරලලන

if tuna==rdquofishrdquoොමො දපමමපවමා පකණපොද කපොය දාොග පකොය ල

ොම දපොලාපකොයනො පපරේාලේ(testing)

යමපඅගයකපදරකාපකරමටපඅප වමාන කණ මදකේපොය ද ලපඒපලාොගමපඅපොේපපzwjර ා පඅලවා යටපප

මදත(colonrdquordquo)පොය ද ලපොශ දටපම පකයාගන (ොග ඩකපලැදගත)

ොමපමලපපzwjර ාොනපොතරමප මයපlsquorsquotuna fishපටපවමා පඋො තrsquorsquoපකය පඑ යපඉකනපොමපපzwjර ා යපයටොතප

එොශමපඋො තපඅර ප රන පොම ප රන පකයපඅපටපවවධ වධානපොදන පරලලන

If tuna == lsquorsquofishrsquorsquo

Print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපEnterපඑ පඔබරශමපොමපපzwjර ා යපයටොතපඅපටපඅලයප ර පොේලඛපලයන පරලලන

ොශ දටපම පකයාගන පොදක පදාපEnterපඑ පඑබලපගමනපඑමපපzwjර ා යපයටොතප මයපඉනදසපලය ප

ොේලඛපලයොලනො (indent-පොේබලපවාමා යපඉොමනපඇතෂටපල පොවේපලයොේ)

දැනපමමපොමො පකයපකොයනොනපtuna fishපටපවමා පලනොනප මපlsquothis is a fish alrightrsquo කයපprintප

රන පකයය

දැන F5 එ පඔබපොමපprogrammeපඑ පrunප රපබමප

lsquothis is a fish alrightrsquo

46

46

ොමො පව පොේපගැ පමමප ලපදාරකපකයන ම

අදටපකොය ලපvariableපඑ කපtuna=rdquofishrdquoපකය

දැනපඅපපදරකාලකප ර ල

tuna කය පඑ පfishපටපවමා පලනො ප මපlsquothis is a fish alrightrsquoපකයපprintප රන පඑතපඒ ටපවමා ප

ැත මපොම ලතප රන පඑදා

අොේපprogrammeපඑ පමමපදැනපොද ඩඩකපොල වප ර ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපොම දපොලනො පකයපබන පොම පrunප රමපඇත ටමපොම ලතපඋොනප ෑ

ශරපif පzwjර ා පලපමල පොේපොම ප මය

අොේපදරකාලපශරප මපඅපටපඅලයපොේලඛපට කප රන පකයපවධzwjා පොදන පරලලනපඊටපදවොවේපඒපවධzwjා ප

runපොල ලාපඒතපදරකාලපලැරදප මපොම ලතපො රපඉන ල

පඒතපොම පifපපzwjර ා පලය පඑ පවදශකපව රය

47

47

21පElse and elif (Else වශ elifපඅනොක )

දැනපමමපකයපොදන මපදරකාලපලැරදප මපඅදටපඅලයපවධzwjා පශදාගන පශැටපඒ ප රනොනපelseපකය ප

අනොක ොයනපඒපගැ පදැනපබම

අොේප ලනපඋදාශරණයමප

මමපඉවවරශටපඅරොග පය ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

ශරපදැනපපොම යපොලනො ඉවොවඛාමපදෂමපපzwjර ාොනපව යප මපඑයටපඅදාපවධzwjා පට පකzwjරයාතම ප

ර ලපඒතපලැරදප මපඔේපඑ ො ටපඅපටපදැනප ලතපොතරමකපකොය ලපලැරදප මපelseපයටොතපඅපටප

රන පඅලයපොේපtypeප රයපකොයනො

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquoප

ලැොඩපශරපොනද

අපප ලතපොම නනපඉවවරශටපයමපඅපපහ මපඅපටපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඕො පකයප

දෂොලනයටපොදයකපදරකාප රපශරපගොේප ැත මප ලතපඑ කපඑොශමතප ැත මප ලපඑ කපඑොශමතප

වොනප ැත මප ලතපොදයකපඒපලොේපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඅලයප මපඅපපදාවචචප ර ලපelif

කය පඅනොක ය

ොම පශැමපොලාොලමපදානොනපifපපzwjර ා යයපelseපපzwjර ා යයපඅ රටපොලන ය elifපඒලාපඕ ප රමපඅපටප

දාන පරලලනපඅදටපඅලය ාලයනපොග ඩකපකොය ලප ම

ශරඒපගැ පබමපදැන

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

elif fish == ldquoslamonrdquo

print rdquoI hope I donrsquot get SLAMonilla poissninrdquo

elif fish == ldquotunardquo

print rdquoeasy there tuna boatrdquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

48

48

ඉකනපදැනපොමො පොල පොේපමමපවව රප රන මපඅපටපකොය ලපtuna=rdquofishrdquoපකයපvariableපඑ ක

ඉවොවඛාම if tuna == ldquobassrdquoපකය පපzwjර ා යටපය ලපඒ පලැරද

එොශ මපඊඟපපzwjර ා යටපය ලපelif fish == ldquoslamonrdquoපඒ තපලැරදපොනදපඑොශ මපඅනතපඑ ටපදන ල

elif fish == ldquotunardquoප

ආ ඒ ප මපශරපඉකනපදැනපඒ පයටොතපකොය පොේලඛපට runපොලයප

Programme එ පrunප රපබමපමමපකයරපොේදපොලනො පකය

rdquoeasy there tuna boatrdquo

ශරපඅපපහ රපොේපව ාපොනද

අපප ලතපොද ඩපොල වකප රම

පොමපProgramme එොකපtunaපකය පඑ ප

ොලනලටපtroutපකයපදාම

elif fish == ldquotroutrdquo

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquo

පොමපල ාොලදපවොනපොම යපපzwjර ා පඑකො පදරකාප රප රපබැලලපොම කලතපශරපගොයප ෑපඒපනවාප

අනකමටපelseපඑ ටපය ලපඒො පකොය පොේපrunප ර ල

අනකමටඅපටපොතොර ලපවවඳමකප ැකමපව ාමපprogramme එ පelseපයටොතපකොය පොේප රපඅයනප

ොල ල

49

49

22 Nesting Statementsප(අන-පzwjර ා )

Ifපපzwjර ා පගැ පමමප ලතපොදයකපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපොද ඩපvariablesපට කපශදාගම

thing = ldquoanimalrdquo

animal = ldquocatrdquo

ශරපIfපපzwjර ා පයටොතපඅපටප ලතපifපපzwjර ා පොය දන පරලලනපමමප රමපොදනලන ම

දැනපRunප රපබම

this is a cat

ොම දපවොනපොම ය

thingපකය පඑ පanimalපලටපවමා යපඒපනවාපඒපයටොතපඇකපවධzwjා පrunපොල ලප

එ ො ටපශමබොල ලපif animal == lsquocat rsquoකයපඑ කප

අපපශදරපොදල පvariableපඑ පදශාපබරශමපොතොර ලපොමපකය පොේපශරපකයපඒපනවාපඑමපපzwjර ා ොේපඇකප

වධzwjා පrunපොල ලපඒ යපoutputපඑ පවදශටපthis is catපකයපආොේ

අපපදැනපthing = ldquohouserdquoපකයපොල වප රප

programmeපඑ පrunප රපබම

I donrsquot know what this is

දැනපඔයාටපොතොර ල

if thing == ldquoanimalrdquoපකය පපzwjර ා යපව යපො ොේප මපඒපයටොතපඊටපදශබනපකොය පපzwjර ා පඑ නනප

එශාටපලැඩපො ර පබල

50

50

ඉකනපොමපවදශටපpythonපගැ පලයවනපමාොේපදෂමපල පගzwjරනථමයපඅලවනපොල ලපඉලරයපකේලටපොම නනපොමප

ගzwjරනථමයපඉලරපොලනො ප ැප

ොමමපගzwjරනථමොේපොදල පො ටසනපමමපඔයාටපpythonපලපකොය පොමහපවඳශනපසේධzwjාන පලටපලඩාප රමකප

ගැඹරපවපසේධzwjාන පගැ පකයපොද ලා

ඉකනපඒපොේලඛපඉොග ගන ප ලනපොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපpythonපලපමල පොේලඛපගැ ප ැල ප ැල ප

රහණොලන

ොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපකzwjරමලඛදපපබබදලපයම ාකපදැනමකපඔබපබාගතොතප මපpythonපපබබඳලපදසගයප

අොද ව(උොදෂ)පපzwjරණපදzwjරපලපවදශනපපzwjර පලලනප60පලතපඔබටපදශසොලනපනලරදපපබතරපොවවමටපඋදේප

ලනපඇ

එොවේ මපොමහපොදල පගzwjරනථමොයනපඅදපයබපශමොලමපප

ඔබටපජය

15

15

අපපොම windowපඑොකපොදයකපලයමප

print rdquohey now brown cowrdquo

අපපොම පදැනපsaveප රපබම

දැනපtable එ කපඑ ලාපොම පඒ ටපඔයාප ැමකපොදයකපොදන පරලලනපඒතපඅම ප රන පඑදාපfile

name එ පඅගට pyපකයපොය දන පpy කයපsave රරලශමපඒ python fileපඑ කපවදශට saveපොල ලා

16

16

ොමපwindow එොකපprogramme එ කපලයපන මම runප රන පබෑපඅනලාරයොයනම saveප රන පඕ

දැනපඅපපොම runප ර පශැටපබමප windowපඑොකපmenu එ ටපයන පපඊටපදවොවේපrun --- run module ොශෝප

ොඛසොයනම keyboardපඑොකපF5 ඔබතපprogramme එ runප රන පරලලන

දැනපොේ ලාපොනදපපIDLE එ runපව ා

දැනපඅපපොද ඩ programmeපඑ කපලයම

x = raw_input (ldquoEnter namerdquo)

print ldquoHeyrdquo+x

ොමො දපන මම inputප ැතලපraw_input කයපදාරලශමපx ටපවමා පොලනොනපවංොක යකපවදශටය

(As a string)ප(ොමපගැ පලැඩපදරටතපදසලපවා චඡාප රය)

අපපදැනපොම පන මමපrun රපබම F5පඔබන

මමපකේලපොේපශරපොනදපපSave රනොනප ැතලපProgramme එ පrun රන පොදනොනප ෑපදැනපok රන පප

17

17

Enter name

දැනපොමපවදශටපඑ ලාපපදැනප මකපදාාපබමපොම ට

Enter name = bukey දැනපEnter ඔබන

ොම පඇත ටමපොද ඩපProgramme එ ක

ඒ පො ොමයපදැනපProgrammeපඑ saveප රරප ැ ටපගොය තප

ොම පඅපටපොල Programmes පrun ර පවදශටම runප රන පරලලනප(පඒපකයනොන Ms word Adobe

PhotoshopපRun ප ර ලාපලොේම)

දැනපඅොේපProgrammeපඑ Double clickප ර runප රම

Programmeපඑ runපඋ ාපොනදප

18

18

ශරපඅපප මකපදාාපබමප

ඇත ටමපොම දපවොනප

එ පදාරටමපProgrammeපඑ Exitපව ාපොනදප

ඇයපඑොශමපකයපමමපකයපොදන මොම කදපොමපProgrammeපඑො නප රනොන

x = raw-input (ldquoEnter namerdquo)ප

ොම පrunප ර ලා

ඊටපදවොවේප

Print ldquo Hey rdquo + x

කයතපrun ර ලා

ඊටපදවොවේපොම ලතප ෑපොනදපපඉකනපProgrammeපඑ එයාොේපලැොඩප රපඉලරයපProgrammeපඑ පදැනප

කය ලාපපldquoමොේපලැොඩප රපඉලරයපමමපය ලාrdquoපඇත ටමපඒ ප මයපොම දපොලනොන

ඉකනපඅපපොම දප රනොනපොමපපzwjරො ටපඒ පශරමපොඛසපොදයක

raw-input (press ltEntergt)පකය type රම

දැනපඅපපProgrammeපඑ පrunප රමප

ශරපපzwjරො ටපවවදම පැබණාපොනදප

අනකමටපවාරාංයකපවදශටපගතො ත IDLEපඑ පොග ඩකපොශ දයපඑොශතපඅපටපProgrammeපඑ කපSave

රන ප මපFile එ කපශදන පොල ලාප( New window ) එ ටපගහනපම යපොනදපඒ ප

19

19

6 Strings (ලදන)

දැනපඅපපආොයතපIDLEපඑ ටපය ලා

IDLE එොකපtype රම

ldquo Hey nowrdquo දැන Enterපඑ පඔබන

lsquo Hey now lsquo ොම පString එ කපොම දපවංොක පකහදයකන (characters)පොම පශැදපකොයනොන

lsquo Hey now lsquo

ොමහදපේවතලපඋඩො මාප(Double codes)පප ැතලපඋඩපො මා (Single codes)පපදාවචචප ෂතපඑ මපොේප මයප

ොලනොන

ොල වකපඇතො මප ෑ

ඒතපවමශරපඅලවථමාපලදපකොයන පරලලනපපzwjර පඑ ප ැන

මමපඒපගැ පොදනලන ම

hersquos a jerk rsquo

lsquohersquo s a jerk

Python ලලනපString එ කපවදශටපයමපොදයකපශද ාගනොනපඋඩො මාලපදටනපගන ප ැ පශාපඅලවනපොල ප

ැ ය

ඉකනපේවතලපඋඩො මාපදැමොම තපඒපපzwjර පවවොද ලා

ඒතප ලතපවදශකපකොය ලාපපොම පඉ ාමතපලැදගතප

lsquo hersquos a jerk rsquo

පටපදවටපඇ ඉර [ back slash ( ) ] ොය දන පඕ පඅදටපමඟපශරන පඅලයපො මාලපඉදරොයනප

Python එො නපබ ලාප( ) ටපදවොවේපකොය පවකණපදශාපඊටපදවොවේපහ ලාපපldquoශර ොමපො මාොේප

ඇත මපොතරමපො ොලය ොමපකොයනොනපඒ පන මම print ප රන පඅලයපොදයකපව රයrdquoපකය

ඉකන lsquo hersquos a jerk rsquoපලයපEnter එබොල තපoutput එ පබාගන පරලලනපඅපට

ොමපලැොඩපඅ යාලයපල ප ැ කපබමපදැනපඅොේපstring එ ටපදවතල උඩමකොමාපඑ තප රන පඅලයප

උො තපඅපපඒ ප රනොනපො ොශ මදප

20

20

buckey said ldquo hey now ldquo to me

ldquo buckey said ldquo hey now ldquo to me ldquo

ඉකනපදැනපPython ලලනපඋඩො මාපකොය ප ැනපබ ලා

ldquo buckey said ldquo hey now ldquo to me ldquo

ශරපදටනපගේදමපේවතලපඋඩො මාපකොය ලා

ඊටපදවොවේපsaid ldquo කය ප ැනනපstring එ පඅලවනපොල ලාපොම දපඋඩො මාො පකොයනොනපඊටපදවොවේප

hey now ldquo to me ldquo ලලනප ලතපඑ කපදටනොග පපme ldquo කය ප ැනනපඉලරොල ලා

ඒතපඅපපබාොද ොර තතපඋොනපඒපොේපො ොමය

ඉකනපඅපපොම දප රනොනපොමොශමපආරලශමපලැොඩපශරමපොඛසයප

ldquo buckey said ldquo hey now ldquo to me ldquo

පටදවපඇපො මාලටපදසලපකොය පවකණපPython ලලනපො ව පනවාපඅදටපඅලය Outputපඑ ප

ැොබන පඕ පදැන

දැනපstringsපඑ තප ර පඑ පගැ පඅපපබම

a = ldquo buckey ldquo

b= ldquo roberts ldquo

a+b = lsquo buckeyroberts rsquo

a+b කයරලශමපPython ලලනප රනොනපa හපකොය පවකණපට ( characters )පb හපකොය පවකණපට ටප

එ තප රපoutput ර පඑ ය

ඒතපඅපටපඅලයප( buckey roberts ) කයපමැදටපහව ැ කපවහ ලපොම stringපොද පඑ තප රන ප මපඅපප

ොම දප රනොනප

a b කයපtype රමපඒ පශරයනොනප ෑපොනදප

එොශ මපab කයපtype රම

( lsquo buckey lsquorobertsrsquo )

ඒතපඅපපබාොද ොර තතපව පoutput එ පො ොලයපොම

ශරපකයන මපඇත ටමපොම කදපොලන පඕ පකය

a = ldquo buckey rdquo ( හව ැ කපවහ ලපඒ පශදන ප)

දැනපබම

a +b

lsquo buckey roberts lsquo

ලැපොඩපවාරථම යපොනදපපොමො නපඉොග පගන පොදයකපකොය ලාපොම කදපදන ලද a +b කයරලශමප

Python ලලනපඑ තප ර ලාපa ශා bපstring ොද ටපඅදාපවකණප( characters )පශරපඅපපa = ldquo buckey ldquoප

කයපඅනකමටපහව ැ කපකබබ ඒො නපඅපටපොතොරනොන එ හව ැ කප(space) Pythonපලලනප

character එ කපවදශටපව ලාපකයයපමමපහ ලාපමමපකයරපොේපඔයාටපොතරණාපකයා

අපපොමපඉොග පගතොතපstring ලපමල පඅඩ ාමපපඉකනපpython ලලනපඉවවරශටපයේදපොමපඅපටපstrings

ොග ඩාකපලැදගතපොල ලාප

21

21

7 More on Stringප(පලදනප ලදරටතප)

Stringපලලනප රන පරලලනප ලතපොේලඛපට කපකයපොදන යපොමපයනොනප

num = 18

අපප num = 18පවදශට Variableපඑ කපශදම

num + 16

34

ොමපවදශටපඅොේපපVariableපඑ පදාවචචප රපොඛසොයනමපඅපටපඑ තප රන පරලලන

print ldquo BUckey id ldquo + num කයපොදම

මටපඅලය පපBUckey 18 පකයපprint ොලන ය

ඒතපලැොඩපශරයනොනප ෑපලොේපොම ද stringපශාපnumbers එ තප රන පබැරපනවා

ප

අපපඒ ටපවවදමකපොශ යමප

num = str ( 18 ) කයපොදමප

ොමො දප රනොනප18 කයපකොයනොනපඇත ටමපnumber එ කපො ොලයපඒ ප string එ කපකයප

Python ලටපොතරමප ර පඑ ය

ඇත ටමපකොල තප18 string එ කපවදශටපදරලරථම යපොල ලාපපොම str ( ) functionපඑ පඇතටපදාරලමප

දැනපබම

print ldquo buckey is ldquo + num

buckey is 18

ශරපොමපවදයටයපඅප numbersපstring ලටපදරලරථම යප රපගනොනපොම පදාවචචප රන පරලලන user

ොගනපinput එ කපගන ො ටපuser ොේපinput එ පstring එ කමපොලාපඑ පවදශට

22

22

අපපvariable එ කපශදමපදැන

num 2 = 32

print ldquo my mom is ldquo + num2

අපපදන ලාපොමොශමප රන පබෑපකයා

ඒතපstr දාවචචප රනොනප ැකලපබැරදපොමපලැොඩප රන පපඇත ටමපරලලනපඒපලැොඩප රනොනපොමොශමය

ඔයාොේපkey board එොකපblack text කය keyපඑ පදන ලදපපදන ැත මපදැ ගන ප(පඒ ප මයපTab keyප

එ ටපශරයටමපඋඩනපකොය පkey එ පොදනොමනපඇත ටමපඋඩපො මාලකපලොේප මය)

දැනපඅශන ප print ldquo my mom is ldquo + ` num 2 ` කය පඑොකප` num 2 ` ොදදවටපොමප` ( black text ) ොද කප

දාන පදැන Enter රපබන ප

my mom is 32

ඒපවදශටයපnum එ කයපstring එ කයපොඛසොයනමපඑ තප රනොනප

ලපොදයකපකොය ලාප

පrepr ( ) පොමන පොමපfunction එ පපොම පශාතදසනම str ( )පපfunction එ පලොේමය

ඉකන str ( )පොලනලටපඅපටපඕො මපrepr ( )පපfunction එ පභාව ාප රන පරලලන

23

23

8 RAW Inputප(ලදනපපzwjරදා යප)

Raw_input( ) ශාපන මමපinput ( ) ය function ලපොල වපමමප ලනප ාප ා

ඒතපඒපගැ ප ලතපොශ දනපමමපකයපොදන ම

මමපපදැනපඉනොන Python windowපඑොකපොමොශමපtypeප රම

buck= input(ldquoEnter name rdquo)

print buck

දැනපොම පrun රපබම

අශ ප මටපbukeyපඅපපකයපොදම

Enter name bucky

ොම කදපපzwjරොනපපොම ය පඅපපලච යක inputපඑ ටපදන ාපපඒතපඒ පstring වදශටපPython ලටපදන ප

ැකපනවාපPython ලලනපො ලනමපPrint රන පොදනොනප ෑපඒ ප

ඒ ටපවවදමප මය raw_input ( )

buck = raw_input (ldquoEnter namerdquo)

print buck

ොමො දපොලනොනපuser ොගපinput එ පstring එ කපවදශටපදරලරථම යපොල පඑ යපදැනපrun රප

බැලොල තපපදැනපලැොඩපශරප

24

24

9 Sequences and lists (පඅනකzwjරමපවශපැයවත )

දැනපමමපlistපඑ කපශදපොදනලන මපඉවොවඛාමපඅපපශද listපඑොකප මපලයන පඕොන

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

ඊටපදවොවේපො ටපලරශනපොය දාපඒොකපඇතොඛ listපඑ ටපඅදාපඅලයලපට පලයන පඕොන

(පmom dad bro කය පඒලාපනවාපඅනලාරයොයනමපඋඩො මාපොය දන ප)ප

දැන Enterපඑ පඔබරලශම computerපඑොකපmemory එොකපො ොශශරපsave ොල ලාපොමපlist එ ඒ ප

පzwjර යකපො ොලය

ශරපපමමපොම listපඑ පගැ පොදනලන ම

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

0 1 2 3 4

ොමොකපකොය පඅලයලපගත ශමපශයමපඅලයලයකටම අදා ( index number ) අංකයේපකොය ලාපඉකන

computerපඑො නපදෂොලනපඅලයලයපlsquo 0 rsquoපකයයප මප රනොන ඊටපදවොවේපඒලාප1 2 3 පපල පොවප

පලොලටපවකණපොල ලාප

දැනපඅපපබැලොල තප

family [ 3 ]

lsquo sis lsquo

ොශ දටපම පකයාගන පමඛපඅලයලයප0පකයයපශදනලනොනප ඒපනවයප family [ 3 ] කයපtype රරලශමප

lsquosis lsquoකයපආොේ

අපපහ මපොග ඩකපදගපlist එ කපකොය ලාපඅපටපඅලයයපොමොකපඅලයලයක outputප රගන පඑ ො ටප

ොග ඩකප රදරයොනපඅලයලපමපඉදපඒොක index numberපඑ පගණනප රප රපොශ යන පඉකනපඒ ටප

ොඛසපකzwjරමයකපකොය ලා

ඒ ප මයපඅනකමපඉදපමටපගණනපකරම

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

-5 -4 -3 -2 -1

ඉකනපඅනකමපඅලයලයප- 1 කයයපඅපපගනොනපඉවොවඛප මප0පනපදටනපගතොතපඇයපොමො නප-0පනපදටනප

ගන පබැරදපපො ොශ මටලතපබැපප-0පකලතප0පකලතපබනදලපබනදලමප මය

ඉකනපපබලටප-1 -2 -3 පකයපඅපටපඅනකොමපඉදපමටපඅලයලපට ප මප රන පරලලනප

උදාශරණයකපගතො තප

family [ -2 ]

lsquo sis rsquo කයපඅපටපoutput එ පඑ ලා

25

25

වාරාංයකපවදශටපගතො තප

list එ පඅලයලපකzwjරමපපොද ටප මප රන පරලලන

1 මපසටපඅගටප(0 1 2 3 ප)

2 අගපසටපමටප( helliphellip -3 -2 -1 )

ලපොදයකපකොය ලාපlist ව රකපො ොමයපstring එ පකොය පඅගයනපඋ තපොමොශමප මප රන පරලලන

ඒ ප රනො පොමොශමය

lsquo bucky lsquo 3 +

lsquo k lsquo

26

26

10 Slicing ( ො ටවපකරම )

ොම කදපSlicingපකයනොනපපlist ොශෝපොල යමපොදය පඑහපඅලයලපො ටවකපොලනප රපගන පඑ ටප මය

Slicingපකයනොන

example = [ 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ] ොමොශමපlist එ කපගැ පහ ම

අපටපොමපlist එො නපො ටවකප ඩපගන පඹ ප මප රන පකොයනො පොම ය

example[48]

[ 4 5 6 7 ]

ඉවොවඛාමපlistපඑොකප මපදාන පඹ

ඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොඛපමලනම list එමේ කඩ ගනන අලය අලයලමේ index එක දාන පඹ පඊටප

දවොවේපකඩ අලවන කරනන ඹන අලයලයටපපර අලයලමේ indexපඑක දාන පඹ පඒපගැ පොශ දටපම ප

කයාගන

ලපඑ කපබම

example [ 49]

[45678]

example [ 4 10 ]

[456789]

Slicing ර පඑ පකzwjරමයකප මයපොමප

ලතපකzwjරමයකපකොය ලා

අපටපපටදවටපගණනප රන තපරලලන ොග ඩකපදගපlistඑ කප මපකොයනොනපපොමපකzwjරමයපොග ඩකපොඛසය

example [-5 -1 ]

[ 5678 ] example = [ 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ]

පපපපප-10 -9 -8 -7 -6ප-5 -4 -3 -2 -1

මටපදැනපඅලයයප5පඉදනපඉතරපඅලයලපසයඛමපගන

example [ -5 0 ]

[ ]

ඇයපොමපවදශටපආොේප

පමමප ලනපදාඩොමපකයපදන පවදශටපප-ප0පකයපඑ කප ෑ

ප0පකයනොනප0පලමප මයපඒපනවයපොමොශමපවොන

ඒතපමටපඅලයපlistඑොකපකොය ප9පතපඑ පවදශටප ඩපගන

example [ -5 ]

ොමපවදශටපොදලනලපහව ැ කපකයන පපඒොකපොතරමප මයප-5පඉදපකොය පඔකො මපඅලයලපට පඑලයටප

ගන පකය පඑ ය

[ 56789 ]

27

27

example [ 7 ]

[ 0123456 ]

පොම තපඒපලොේමයපindex එ ප7 ටපඉවවරශපකොය indexපසයඛටමපඅදාපඅලයලයනපඑලයටපගන පකයයප

ොමො නපකයනොනප

ශරපොමොශමතපබම

example [ ]

කසමපindex num එ කප ැල පහවලමපදනො තපොම දපොලනොනප

[ 0123456789 ]

මලපlist එ මපආලාපොනදප

මලපlist එ මපඅපටපඑ ලැරපගන පඕො මපපොමපවදශටතපොඛසොයනමපගන පරලලන

ලපොදයකපකොය ලාපපඅපපදනොනපදරාමකන ( parameters )පොද යොනප

ඒතප ලතපො ල පදරාම යකප(3rd parameter) කොය ලාප

ො ල පදරාමකොයනපකයනොනපඅපපයමපදරාවය පඅලයලයනපඑ කනපගනේදපපකසයමපරටාල ටප

(පදර රයකන )පඅලයලයනප ඩපගන පඅලයපඉක මය

example [ 1 8 2 ]

[ 1357 ]

දැනපකයරපොේපොතොර ලාපොනදප

example [ 10 0 -2 ]

[ 9 7 5 3 1 ]

ොමපවදශටපපටදවටපවං යාපමගශැරපගන තපරලලන

ොම පොග ඩකපලට ාපොදයකප

ඉවොවඛාප රරපවදශටප රන ප මමැලයපලාොේප මපඒ මප රන පොඛසපවදශකපකොය ලාප

Example [ - 2 ]

[ 9 7 5 3 1 ]

මල listපඑ මපපටදවටප-2ප පගාොනපවං යාපමගපශැරපoutput ොල පඑ යපොමො දපඇත ටමපොලනොන

ොමලාප මයපslicing ලපමල මපොේලඛපඉකනපොමපවදශටපlist එ පකොය පඕො මපදත යකපඑලයටපගන ප

රලලනපොඛසොයනමප

28

28

11 Editing Sequences (පඅනකzwjරමයනපවෑදමප)

Sequenceපකයනොනපඇත ටමපlist strings tables ලාොේපොේපලටප මයපඉකනපSequenceපලලනප රන ප

රලලනපොද ඩපලැඩපට කපගැ පබමප

[7 4 5 ] + [ 4 6 5 ]

ඇත ටමපොම Sequenceප2කපඉකනපඑ මපජාකොේ Sequencesපඑ තප රන පප

(ප+ප)පපකණපදාවචචප ර ලා enterපඑ පඑඹොල තපඅපටපoutput එ කපඑ ලා

[ 7 4 5 4 6 5 ]

ොමො දපවොේපSequences 2කපඑ තපොලාප නපSequence එ කපඒපකයනොනප නපlist එ කපශැද පඑ ය

ලපඑ කපබම

lsquo bucky rsquo + lsquo roberts lsquo

lsquo buckyroberts lsquo

දැනපඅපපlist එ කයපstring එ කයපඑ තප රමප

4 5 6 + + lsquo bucky lsquo

අපටපොමපොද පඑ තප රන පොදනොනප ෑපොනදප

ඇයපදන ලදපඑොශමපොලනොන

ොමො දපොමොශමපඑ තප රන පරලලනපොලනොනපඑ මපජාකොේපSequencesපව රයපඒ පොශ දටපම ප

කයාගන ප

අපපදැනපබමපSequenceපගණපකරමපගැ

lsquo bucky lsquo 10

bucky ාප10පක ආලාපොනදප

ඉකනපොමො දපවොනපbucky කය පඑ ප10 ල ාලකප ැල ප ැල පපටදතපවමය

21 10

210

ඇත ටමපොමපගණපකරමප මපොශ දටපව ාපඒතපමමපබාොද ොර තතපවොනපඒ පො ොලයපමටපඕ පවොනප

ඉවොවඛාපලාොේපbucky කය පඑ ප10පල ාලකපපටදතපව පවදශටමප21පතප10පල ාලකපපටදතප රන ය

ප

29

29

ඇත ටමපඑොශමප රනො පො ොශ මදප

[ 21 ] 10

ලැොඩපශරපොනදප

ඉකනපොමපකzwjරොමපොග ඩකපලට ලාපකයපඔයාටපොතොර ලාපඇක

ශරපමමපදැනපඅලතපොදයකපකයපොදන යපයනොනප

name = lsquo roast beef lsquo

ොමොශමපඅපපtype රම

lsquo z rsquo in name

False

ොමොකපin කය පඑ Pythonපලපbuild in keyword එ කපlsquo z lsquo in name

ලලනපඇත ටමප රනොනපz අකරපnameපඑ පතපකොය ලාදපකයප

දරකාප රපොද පඑ යොමපවදශාපවොේපව in කය build in keyword ප

එ පදාවචචපොල ලා

lsquo r lsquo in name

True

ොමොශමපොලන පොශේතලපname = lsquo roast beef lsquo එ පතප r අකරපකොය පනවය

අපපොද ඩ listපඑ කපශදම

family = lsquo mom rsquo lsquo dad lsquo lsquo bro lsquo +

lsquo sis lsquo in family

False පප

lsquomomrsquo in family

True

අලයලය (element) in අනකzwjරමය (Sequence)

ඔයාටපඒප රණප ලතප ශවරපොලන පඇකපදැනොමපවදශටපඅපටපඕ මපඅනකzwjරමය (Sequence)ප

අලයල(elements)පදරකාප රපබන පරලලන

30

30

12 MoreපListපFunctionsප(ැයවතපආශzwjර පශzwjර ප ලදරටත)

අපපlist එ කපශදම

numbers = [8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපදැනපඕ පපොමපlist එොකපඅලයලයනපකයකපව රපකොය ලදපකයපගණනප රපබන ප

න මටපගණනප රපබම

7කපකොය ලාපොනදපප

ොමපlist එොක මපඅලයලයනපට පගණනප රන පඑචචරමපඅමාරප ෑපඒතපො කපදගපlist එ කපකබොණ තප

එොශමපඅපටප රපොේ ලොනප

ඉකනපලැඩයපදගනොනප ැකලපඅලයලයනපකයකපකොය ලදපකයපගන පොඛසපකzwjරමයකපකොය ලාප

ඉවොවඛාමපොම යප රනොනප

len කය functionපඑ පtype රපලරශනපඇතොඛපlist එොකප මපදාන පඕොන

len (numbers)

7

ශරපඅලයලපගාණපආලාපොනද

ශරපොමපලොේපවරපfunctionපට කපගැ පමම දැනපකයන ම

max (numbers)

165

ොමො දපැොබනොනපlist එොකපකොය පලැඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයය

min (numbers)

1

ොමො දපොලනොනපlist එොකපකොය පඅඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයපඅපටපොද පඑ යප

ලතපfunction එ කපගැ ප ාප ො තප

list ( )

ොමො දප රනොනපstring එ පඅලයලයනපlist එ ටපොල පොල මපදරලරථම යප රපදමය

list( lsquo bucky rsquo )

lsquobrsquo lsquo u rsquo lsquo c lsquo lsquo k lsquo lsquo y lsquo +

numbers කයපtype රම

එ ො ටපඅොේපlist එ පඅපටපැොබ ලා

[ 8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපොමොකපකොය පඅලයලයනපොල වප රගන පඕ පොල ලා

31

31

අපපඒ පො ොශ මදප රනොන

numbers[ 3 ] = 77

ොමොකපොතරමප මයපප

index එ ප3 ල පඅලයලයපොලනලට 77පආොේප රන පකය පඑ ය

ඉකනපදැනපEnter එ පඔබාපබම

ොම ලතපවොනප ෑපොනදපපඇත ටමපොදයකපව ාපකොල තපශරප

දැනපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පආොේපොලයපකොයනොන

ඒ පදරකාප රපබමපඅප

අප numbers කයපtype රපlist එ පබම

[ 8 1 4 77 28 165 7 ]

ශරපොනදපපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පලැට

අලයලයනපම න තපරලලනපොමපවදශටමප

ඉවොවඛාමපdel keyword එ පtype රපlist එ පවමගපඅලයලොේපindex එ පොදන

ොමන පොමපවදශට

del numbers (3)

ශරපදැනපමැකයපකොයනොන

ශරයටමප ශවරප රගන පlist එ පඅරනමපබමපපප

numbers

[ 8 1 4 28 165 7 ]

77පමැකපොනදප

ශරපඅපපඉොග පගත ාපප

අලතපfunction ට කපඒලාොගමපඅලතපලැඩප ෑලපට කපොමප ාකපමමපකයපදන පඒලාොයනප

ොශ දපprogramme එ කපඔයාටමපශදන පරලලනපකයපමටපහො ලාපප

ඹයාටපන රමපකොය පවරපගැටලලකපොමලාොයනපොඛසොයනමපවවදගන පරලලන

Python ලලනපඑ පදාරටමපගැටලලපගැ පහ ාගන පඅමාරයපලොේප මපඉවොවඛාමප

Algorithm එ කපශදන පප

ඊටපදවොවේපflow chart එ තපශදාපගන ප

ඊටපදවොවේපpseudo code එ කතපඕො මපලයාොග පpython language එො නපprogramme එ පලයන ප

දටනපගන

Algorithm =gt Flow chart =gt Pseudo code =gt Programme language

32

32

13 SlicingපListsප(ැයවතපො ටවපකරම)

Slicing ගැ පඔයාපදැ ටමතපොග ඩකපොේලඛපදන ලොනපSlicingපආශzwjර ප ලතපඅලතපොේලඛපට කපඔයාටප

කයපොදන යපමමපොමපයනොන

ලච ය පකොය පඅකරපlist එ පඅලයලප රනොනපොමොශමය

example = list (lsquo easyhoss lsquo)

ොමොශමපtype රපEnter එ පඔබරලශමපlistපඑ කපශැොද ලා

ශරපදැනපඅොේපlist එ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo lsquosrsquo +

ශරපඅපපදැනපොමපlist එ ටපඅලතපොේලඛපට කපඑ තප රම

example 4 + = list ( lsquo baby lsquo )

ොමො නපඇත ටමපකයනොන

පindex එ ප4පල පඅලයලයතපඇතලලපඉනපඑශාටපකොය පඅලයලපට පම පඒපොලනලට lsquo baby rsquo ය පලච යප

අදාපඅලයලපට ටපආොේප රන පකයය

ඒ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquobrsquo lsquoarsquo lsquobrsquo lsquoyrsquo +

ලතපවදශ ටපඒපගැ පබම

example 4 + = list ( lsquorace carsrsquo)

ශරපඒපගැ පඔයාටපොතොරන පඇක

ලපොග ඩකපලැදගතපොදයකපකොය ලාපකයපොදන

ොම යපදැනපඹයපlist එ පඅලයලප2පකපමැදටපඅපටපඅලතපඅලයලයකපදාගන පරලලනද

ඒපගැ පදැනපබමප

අපපඅලතපlistපඑ කපශදමපලැොඩපදටනගම

example = [ 7 8 9 ]

ශරපlistපඑ පශැද ො පදැන

33

33

example = [ 7 8 9 ]

0 1 2

example[11] = [ 3 3 3 ]

ොමො නපොල පොේපමමපකයන මපඔයාටපම පඇකොනපඅලයලපලපපindexපප මප ර පශැටපගැ

(0123)පඉකනපොමො නපකයනොනපindex number =ප1ොල පඅලයලයපඟටපයන පඊටපදවොවේපආොයතප

index number = 1ොල ප ැ ටපයන පශරයටමපඑ ටප[ 3 3 3 ] ද බාන පකයයප

ඇත ටමඕො නපකයනොනප78 පඅ රටප(එ ප0පශාප1පල පඅලයලපඅ රට)ප[ 3 3 3 ] පදාන පකයය

දැනපlistපඑ පcheckප රපබමපoutputපඑ පගැ

[ 7 3 3 3 8 9 ]

0 1 2 3 4 5

මමපකේලපොේපශරපොනද

ලපොද ඩපොදයකපමමපඔයාටපකයපොදන ම

example[15] = [ ]ප

ොමොශමප ොෂ තපොම දපොලනොන

ඔයාටපම පඇකප

example[15] ප

ොමො දපොදලනලපවඳශනප ර පindexපඑ ප ැතලපඊටපොදරපඅලයලපට පගන පඑ පගැ

පlistපඑ පcheckප රමපබම

[ 7 9 ]ප

මමපහ ලපඒ පඔයාටපොතොරන පඇක

ඉකනපොමපවදශටපlistපඑ පකොය පඅලයලපම න පඅපටපරලලන

34

34

14 Intro to Methods (රතනපවදශාපපzwjරවයයප)

Pythonපලපශැටයටපmethodsපකයනොනපඑක රාපවදශ පbuilding functionපලටමප මයපඉකනපොමලාපලලනප

ලැඩගන පශැටයපමමපදැනපකයපොදන පයනො

ඉවොවඛාමපොද ඩපlistපඑ කපශදම

face = [ 21 18 30 ]

ොමපlistපඑොකපඅගටපඅලතපඅගයකපඑ තප රන පොග ඩකමපොඛසපකzwjරමයකපකොය ලපඒ ටපදාවචචපොලනො ප

appendපකය පmethodපඑ ය

ඒ පොමපවදශටපදාවචචප රන පරලලන

ඉවොවඛාමපඅොේපlistපඑොකප(object)ප මපලයන පඕ පඊටපදවොවපක ක(dot)පකයපඅදාපmethodපඑ ප

දාවචචප රන පරලලන

faceappend(45)

face

[ 21 18 30 45 ]

අදටපඕ පොේපොඛසොයනමපඋ ාපොනද

ඉකනපොමපmethodsපදාවචචප රේදපවාමා යපලරශනපඅනලාරොයනමපදාවචචප රන පම ොනපfaceappend

එ පඅගටප45පොය දන පඅපපදාවචචප ොඛපවාමා යපලරශනපඉකනපඒපොේපගැ පොශ ඳටපම පකයාගන

ලතපොග ඩකපලැදගතපොල පmethodපඑ කපගැ යපමමපඊෂඟටපකයන පයනොන

ඒ ටපොද ඩපlistපඑ කපශදම

apples = lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

listපඑ පcheckප රතපබම

apples

lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

ශරපබමපදැන

applescount(lsquoapplesrsquo)

2

ඇයප2පආොේපඒ පොලනො පොමොශමයපcountපඑො නප රනොනපඅපපොද පලචො පොමපlistපඑොකපකපදාරකප

කොය ලදපකයපොශ යපොද පඑ යපඉකනපඋඩපකොය පවධzwjා යපකzwjරයාතම ප රරපගමනපොමයාපlistපඑොකපමප

ඉදනපබ ලපඅපපදන පලච යටපගැොද පලච යකපකොය ලදපකයපඔොශ මපගණනප රොග පය ො ටප

ොමයාටපඅහොල ලපapplesපකයපොදල ාල පවඳශනපොලාපකොය ලපකයපඉකනපඑයාපoutputපඑ ප2පකයප

අපටපොදනල ල

අපපදැනපlistපඑොකප ැකපලච යකපදාපබම

applescount(lsquobowrsquo)

0

උත ොරපශරපොනද

35

35

ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපඔයාටපකයපොදන ම

one = [ 1 2 3] two = [ 4 5 6 ]

මමපlistපොද කපශදාගත

oneextend(two)

ොමො නපඇත ටමප රනො පවහදවමකපොමො දපොලනො පoneපකය පlistපඑොකපඅගටපtwoපකය පlistපඑ ප

එ තපකරමයපොමහදපoneපකය පlistපඑ පවහදවමකපොල ලපොමො දපපzwjරධzwjා පොලනොනපoneපකය පlistපඑ ය

අපපදැනපone listපඑ පcheckප රපබම

one

[ 1 2 3 4 5 6 ]

වාරාංයකපවදශටපගතො ත

objectmethod(argument)

ලවතලකzwjරමය( ර ය)

ොමපවදශටපවාධzwjාරණපලශයකනපොදන න පරලලනපmethodsපදාවචචප ර පශැට

ඉදරයටතප ලතපඅලතපmethodsපට කපකයපොදන මපඉකනපොමපmethodsපලලනපොඛසොයනමපොග ඩකප

ාරයකමලපprogrammesපශදාගන පඅදටපඋදේපොල ල

36

36

15 More Methods (පරතනප ලදරටතප)

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපindexපකය පmethodපඑ පගැ

say = lsquoheyrsquo lsquohowrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ශරපඅපපlistඑ කතපශැදලා

දැනපොමොශමපtypeප රම

sayindex(lsquobrownrsquo)

2

ොමො දපොල පොේපඔයාටපදැ ටමතපොතොර ලපඇක

අදාපඅලයලොේප මපදරශමපindexපඑ පොඛසොයනමපඅපටපොශ යපොද ල

sayinsert( 2 rsquohossrsquo )

ොමො දප රනොනපඅපපොද පindexපඑ ටපඅපපොද පඅලයලයපදා පඑ යපඑ ො ටපඉවොවඛාපඒපindexපඑොකප

කබණපඅලයලයටපොම දපොලනො

ඒපගැ පlistපඑ පcheckප රමපබම

say

lsquoheyrsquo lsquonowrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොතොරන පඇකොනපඑ නනපඑශාපකොය පඅලයලපඔකො මපඑ ටපඑ කපපටදවටපය ල

දැනපඅපපබමපlistපඑ පඅලයලපඉලතප රන පකොය පmethodsප2කපගැ

saypop(1)

lsquonowrsquo

say

lsquoheyrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොමො දප රනොනපඅදටපඕ පindexපඑ පදරශමපඒපindexපඑ ටපඅදාපඅලයලයපoutputප ර පගමන listප

එො නපඒපඅලයලයපඉලතපකරමක

sayremove( lsquobrownrsquo )

ොම පට කපොල වපොමො දපඅදටපඉලතප රන පඅදාපඅලයලයපවඳශනප රරශමපඒපඅලයලයපlistපඑො නප

ඉලතප ර ලපබැරපොලාලතපඅපපවඳශනප ර පඅලයලයපකහදපල ාල පlistපඑොකපකබොණ තපොම කපොලයදප

එ ො ටපොලනොනපමලනමපශමබපොල පඅලයලයපඉලතප ර පඑ ය

sayreverse()

ොමපmethodපඑො නප රනොනපඅොේපමලපlistපඑ මප පටපශරලපොද පඑ යපපඒපකයනොනපඅගපඉදපමටප

අලයලපට පොදෂගැවවමය

37

37

16 Sort and tuples (ොදෂගැවවමපවශපටදඛවප)

ඉවොවඛාමපබමපොදෂගැවවමපගැ

අපපදැනපවං යාපදාරපොද ඩපlist එ කපශදම

new = [ 32 54 22 7 98 1 ]

new

[ 32 54 22 7 98 1 ]

ශරපදැනපlistපඑ කපශදාගත ො

දැනපsortපකය පmethodපඑ පදාවචචප රන පරලලනපොමො දපsort()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපොම ලතප

දාන පඑදා

ශරපදැනපsortප රරශම listපඑ පආොරෝශ පපබොලෂටපවැ ොව ල

new

[ 1 7 22 32 54 98 ]පශරපොනද

ඒලාොගමපඅපටපරලලනපstringපවතපොදෂගවලන පඒ ප රනො මපොමොශමයපඉවවඛපකzwjරොමටපලඩාපට කප

ොල ව

sorted()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපඅපටපඅලයපstringපඑ පලයන පඕ

ඉන පමමප රපොදනලන ම

sorted( lsquoEasyhossrsquo )

lsquoErsquo lsquoarsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo rsquosrsquo rsquoyrsquo+

දැනපොම පඅ ාරාදපපබොලෂටය (Alphabetical Order)පවැ සයපකොයනොනපPythonපලපශැටයටපඅ ාරාදප

පබොලෂටපව වන පඉවොවඛාමපගනො පCapitalපඅකරපඒපනවයපlsquo E rsquoපඉවවරශටමපඇවතපකොයනො පඊටප

දවොවේපපබොලෂටපSimpleපඅකරපොදෂගැවසපකොය ලපඔයාටපොේ ලපඇක

මමපදැනපmethodsපලලනපට කපඅයනපොලාපtuplesපගැ පකයපොදන මපඔයාට

ඉවොවඛාමපtupleපඑ කපොදන ාමපඉන මො

න මමප 41423254පකයපIDLE එොකපEnterප ොර තපඅපටපtupleපඑ කපැොබ ල

tupleපලලනපො කපලැඩ ෑලපදාන පබෑ listපලදපලොේ

ඇත ටමපකේොල තපොමො පකය පඅලයලපආයපොල වප රන පඅලතප රන පඅයනප රන පොම ලතමප

රගන පොදනො ප ැ

රන පරලලනපඑ මපොදයය

ඒො පකොය පඅලයලයනපඑබයටපoutputප රගැනමපදමණය

ඉන පඒ පොදන ම

bucky = ( 32 32 43 54 )

38

38

bucky

( 32 32 43 54 )

ශරපොම පtupleපඑ ක

දැනපොමො පඅගයනපඑබයටපඅරනපොදනලන ම

bucky[2]

43

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපtupleපගැ

ොශ දටපම පකයාගන පtupleපලලනප රන පරලලනපඅගයනපඑබයටපගැනමපදමණය

ඉකනපඅනකමටපවාරාංයකපවදශටපගතො තපොදෂගැවවම(sort)පඅදටපොග ඩකපලට පොදයකපprogrammesප

ලය පො ට

ඒලාොගමපඅපපදන ල listපඑ පඅලයලපලාොගමපstingපඑ පඅලයලදපොඛසොයනමපොදෂගැවවමටපශැකපබල

39

39

17 Stings and Stuff ( ලදනපආශzwjර පොමලම)

Stingsපලටපඅදාපඅලතපආ රණයපොේලඛපට කපමමපදැනපකයපොදන ම

ොම පදශාපොද ඩඩකපබන

bucky= ldquo Hey there bucky hows your head rdquo

ොමො පකය පbuckyපheadපකය පලච පඅපටපඑ පඑ පොලාලටපකණ ලපොල වප රගන පඕ පලොේපකයප

හ න ො

ඒතපඇත ටපඅපපො ොශ මදපඒ ප රනො

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

sපොම ේදපොමපඇත ටමපොම පමාරමපවව පොදයකපඒො පsපලලනපකයොලනො පStringපකයයපප

කයොලනොනපොම පවදොශපdataපඑ කදපයන ය

ඇත ටමපකේොල තපsපකයනොනපStringපවහ පවචයයකප(String variable)පපඒපකයනොනපොල වප රන ප

රලලනපොශෝපොල වපොල පොදයක

ඉකනපbucky Stringපඑො යපඕො යපඇකපවමබනධzwjයපොම කද

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

අපටපදැනපඕ පොද ඩපඅගයන(ලච )ප2කපමමපදැනපඒප2 තපෑවකප ර ලා

varb = ( lsquobettyrsquo lsquofootrsquo )ප

ශරපඅදටපදැනපකොය ල Stringපඑ කපඅගයන(ලච )ප2කපවහ

දැනපමමපොදනලන ම

buckyපශාපvarbපකය පොදොකපවව පවමබනධzwj ාලයක

ඒ ප රනොනපොමොශමය

print buckyvarb

ොමො පොතරමප මයපvarbපකය පඑො නපඅගයනපඅරග පbuckyපකය පඑොකපපවහ ප ැනපලටපඑමප

අගයනපආොේප රන පකයය

දැනපEnterපඑ පඔබපබැලොල තපඔයාටපඒ පොතොරය

Hey there betty hows your foot

ඉකනපොමලාොගම

varc = ( lsquotunarsquo rsquofinrsquo )

print buckyvarc

Hey there tuna hows your fin

ඉකනපොමපකzwjරොමපදාවචචප රපඅපටපරලලනපඅමතපවදොශපprogrammesපලයන

උදාශරණයකපවදශටපඑොක පරේගයනපඅම න පඅදටපොල වපවදොශපලච පsetප රපඒපොග ඛනලපරදමප

රන පරලලන

දැනපමමපකයපොදන මපfindපකය පmethodපඑ පගැ

40

40

example = rdquo Hey now Bessie nice chops rdquo

අපපහ මපඅපටපඕ පොල ලපොමො පකොය පලච යකපශරයටමපකොය පවථමා යපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

examplefind(lsquobessiersquo)

8

අපටප8පකයපආලොනදපඒො පඇත මපොතරමපොම කද

ඒො නපකයනො පොම යපොමපStringපඑොකපකොලනප ැ ද (කම පindexපඑ ද)ප

bessieපකය පලචො ප( lsquobrsquoපඅකරපවඳශනප ැ ) දටනපගනො පකයය

lsquoHey now bessie nice chopsrsquo

0123456789helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ොශ දටපම පකයාගන පහවතයනතපඅනලාරයොයනමපොමපගණ යපකරමටපගන ල

ලපඑ කපබම

examplefind(lsquochopsrsquo)

20

ොම ටපඅනලපඅපටපහ ාගන පරලලනපlsquo c rsquoපකය පඅකරටපඅදාපindexපඑ ප20පයපකය

41

41

18 String Methods ( ලදනපආශzwjර පරක ලදරටතප)

Stringපලටපවමබනධzwjප ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපකයපොදන මපඒ පඅපපශදනලනො පjoinප

කය

Sequence = lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

Sequence

lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

ශරපදැනපStringපඑ කපශැදලපමම

ලතපොද ඩපStringපඑ කතපශදම

glue = lsquohossrsquo

ොමපොද පඅපටපඑ ටපsetප රන පඕ පඒ ප රනො පොමොශමයපඉවොවඛාමපlistපඑොකපශැමපඅලයලය මප

මැදටපදාන පඕ පලච යටපඅදාප මපලයන පඕ පඊටපදවොවේපක කපකයපjoinපකයපලයන පඊටතපදවොවේප

ලරශනපතෂපඅරපඅදාපSequenceපඑොකප මපලයන

gluejoin(sequence)

lsquoheyhosstherehossbessiehosshosshossrsquo

ලැදගත methodපඑ කපගැ පදැනපමමපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපStringපඑ කපශදම

randstr = ldquoI wish i Had No sausagerdquo

randstr

ldquoI wish i Had No sausagerdquo

මටපදැනපඅලයයපොමො පකොය පශැමපඅකරමපSimpleපඅකරපලටපදරලර යප රන ඒ පශරමපොඛසය

randstrlower()පදැනපEnterපඑ පඔබපබම

lsquoi wish i had no sausagersquo

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපොමපmethodපඑොකපකොය පලැදගත ම

ලදපොදයකපමමපකයපොදන ම

අලතපStringපඑ කපශදම

truth = lsquo I love old women rsquo

මමපො ලනමපmethodපඑ පලයපඉන ම

truthreplace(lsquowomenrsquo rsquomenrsquo)

ොමො දපඇත ටමපොලනොනපwomenපකය පලච යපොලනලටපmenපකය පලච යපආොේපවමයප

අපපඒ පcheckප රපබම

ලැොඩපශරපොනදපඉකනපොමපවදශටපයමපලච යකපොලනලටපොල තපලච යකපොඛසොයනමපආොේප රගන ප

රලලන

42

42

19 Dictionary (ලදනපො ෝ)

මමපදැනපකයපොදන පයනොනපpythonපලපකොය පDictionaryපගැ පොම කදපDictionaryපඑ කපකයනොන

ඇත ටමපොම පඅපපදන පDictionaryපඑ කපලොේමප මයපDictionaryපඑො නපඅපපලච යකපොශ ය ලප

කයමො පඒපලචො පකොය ප ැ තපශමබපව ාපඉකනපදැනපඒපලචො ටපඅදාපොතරමකපොශෝපවව රයකපඅපටප

දැ ගන පරලලන

ඉකනපpythonපලපකොය පDictionaryපතපඒපලාොගමප මයපඅපපොශ ය පලචො පලාොගපොේටපයර(key)පකයප

කය ලපඒපලච යටපඅදාපවව රයපඅගය(value)පකයපඅපපකය ල

ම පකයාගන පොදයකපකොය ලපDictionaryපලටපදාවචචපොලනොනපලකzwjර ලරශන( ldquohelliprdquo )පදටනපගේදතප

අලවනප රේදතපොමපලකzwjරපලරශනපඅපපදාවචචප ර ල

මමපඑ කපශදමපොදනලන මප

book= lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

ොමො පකොයනොනපදව පවාමාජ යනටපඅදාපොද ඩපDictionaryපඑ කපොමො පකොය පයතර(keys)ප මයප

Dad BroපMom ඒලාටපඅදාපඅගයන(values)පොලනොන Bob Joe Lisa

දැනපEnterපඑ පඑබශමපඅොේපDictionaryපඑ පRun

ොල ල

book

lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

දැනපඅපටපරලලනපඅොේපවාමා යපDictionaryපලප

කොය පලැොඩප රන පඒපකයනොනපලචො ටපඅදාප

ොතරමපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

ඉවොවඛාමපDictionaryපඑොකප මපඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොපඅදටපඅලය යතර(key)පපවඳශනප

රන පඹ

ඉන පමමපොදනලන ම

booklsquoDadrsquo+

lsquoBobrsquo

booklsquoMomrsquo+

lsquoLisarsquo

ඉකනප ලතපොදයකපකොය ලපොමපයතර(keys)පලටපඅදාපඅගයනපstringපොලන මපඹො ප ෑපඅදටපnumbersප

උ තපදාගන පරලලනපඒපගැ පකයපොදන පඅපප ලතපොද ඩපDictionaryපඑ කපශදම

ages = lsquoDadrsquo rsquo42rsquo rsquoMomrsquo rsquo87rsquo-

ageslsquoDadrsquo+

42

43

43

දැනපදැක ො පkeys ලටපඅදාපඅගයනපstring ොලන මපඅලයප ෑ

දැනපමමපකයපොදන මපDictionaryපලටපඅදාපmethodsපට ක

මමපඒ පලයමපොදනලන මප

ොම පලයන පmethodsපලය පවාමා යපආ ෘකයටමප මය[ SequenceMethod(argument) ]

bookclear()

ොමො දපොම යපොලනොනපඅපපවදශනප රපකොය පDictionaryපඑොකපසයලමපඅගයනපඉලතප රපDictionaryප

එ පහවප රපදා පඑ ය

Enter එ පඑබොල තපදැනපඒ පබාගන පරලලන

පලැොඩපශරපොනද

ලපMethodපඑ කපබම

tuna = agescopy()

ොමපො ද පඅදටපඅදාපDictionaryපඑ ක

ොල මපDictionaryපඑ කපවදශටපො පයකපගන පරලලන

අපප මප රරපDictionaryපඑ පtunaපකය පඅලතපDictionaryප

එ ටපො පපොලපකයපදැනපඔයාටපොේ ලපඇක

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපොග ඩකමපලැදගතපMethodපඑ කපගැ

ොමපMethodපඑො නපරලලනපඅදටපඅලයපDictionaryපඑ කපඇතොෂපඅපපවදශනප ර පkeyපඑ පකොය ලදප

ැේදපකයපොශ යාගන

ඒ ප රනොනපොමොශමය

tunahas_key(lsquoMomrsquo)

True

tunahas_key(lsquoApplesrsquo)

False

ඔයාටපඒපගැ දැනපොතොර ලපඇක

අදාපkeyපඑ පDictionaryපඑොකපකොය ල මපTrueපකයපoutputපොල ලප ැත මපFalseපකයපoutputප

ොල ල

ශරපඅපපDictionaryපගැ පොග ඩකපොේලඛප ාප රා ඒපලොේමපProgrammes ශදේදපොමපDictionaryපඅදටප

ොග ඩකපලැදගතපොල ල

44

44

ඊෂඟපදාඩමට

45

45

20 If Statements (if පzwjර ා )

අපපොම ාකපදරටපpythonපලපමල පොේලඛපොග ඩකපඉොග ගත පොම නනපඑශාටපමමපකයපොදන මප

කzwjරමොඛ පශද පවදශපගැ

ශරපඅපපලැොඩටපබහම

IDLEපඑො නපදැ ටපවමපඅරොග පමමපදැන ය ලපnew windowපඑ ටපNew windowපඑොකපprogrammeප

එ කපලයපඒ පRunප රන ප මපඅනලාරොයනපඒ පSaveප රන පඕ

ශරපමමපදැනපstingපඑ කපශද ල

tuna=rdquofishrdquo

If පzwjර ා පගැ පදැනපමමපඔයාටපකයපොද ලපොමො නපොග ඩකපොේලඛපොඛසොයනමපඅපටප රන පරලලන

if tuna==rdquofishrdquoොමො දපමමපවමා පකණපොද කපොය දාොග පකොය ල

ොම දපොලාපකොයනො පපරේාලේ(testing)

යමපඅගයකපදරකාපකරමටපඅප වමාන කණ මදකේපොය ද ලපඒපලාොගමපඅපොේපපzwjර ා පඅලවා යටපප

මදත(colonrdquordquo)පොය ද ලපොශ දටපම පකයාගන (ොග ඩකපලැදගත)

ොමපමලපපzwjර ාොනපොතරමප මයපlsquorsquotuna fishපටපවමා පඋො තrsquorsquoපකය පඑ යපඉකනපොමපපzwjර ා යපයටොතප

එොශමපඋො තපඅර ප රන පොම ප රන පකයපඅපටපවවධ වධානපොදන පරලලන

If tuna == lsquorsquofishrsquorsquo

Print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපEnterපඑ පඔබරශමපොමපපzwjර ා යපයටොතපඅපටපඅලයප ර පොේලඛපලයන පරලලන

ොශ දටපම පකයාගන පොදක පදාපEnterපඑ පඑබලපගමනපඑමපපzwjර ා යපයටොතප මයපඉනදසපලය ප

ොේලඛපලයොලනො (indent-පොේබලපවාමා යපඉොමනපඇතෂටපල පොවේපලයොේ)

දැනපමමපොමො පකයපකොයනොනපtuna fishපටපවමා පලනොනප මපlsquothis is a fish alrightrsquo කයපprintප

රන පකයය

දැන F5 එ පඔබපොමපprogrammeපඑ පrunප රපබමප

lsquothis is a fish alrightrsquo

46

46

ොමො පව පොේපගැ පමමප ලපදාරකපකයන ම

අදටපකොය ලපvariableපඑ කපtuna=rdquofishrdquoපකය

දැනපඅපපදරකාලකප ර ල

tuna කය පඑ පfishපටපවමා පලනො ප මපlsquothis is a fish alrightrsquoපකයපprintප රන පඑතපඒ ටපවමා ප

ැත මපොම ලතප රන පඑදා

අොේපprogrammeපඑ පමමපදැනපොද ඩඩකපොල වප ර ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපොම දපොලනො පකයපබන පොම පrunප රමපඇත ටමපොම ලතපඋොනප ෑ

ශරපif පzwjර ා පලපමල පොේපොම ප මය

අොේපදරකාලපශරප මපඅපටපඅලයපොේලඛපට කප රන පකයපවධzwjා පොදන පරලලනපඊටපදවොවේපඒපවධzwjා ප

runපොල ලාපඒතපදරකාලපලැරදප මපොම ලතපො රපඉන ල

පඒතපොම පifපපzwjර ා පලය පඑ පවදශකපව රය

47

47

21පElse and elif (Else වශ elifපඅනොක )

දැනපමමපකයපොදන මපදරකාලපලැරදප මපඅදටපඅලයපවධzwjා පශදාගන පශැටපඒ ප රනොනපelseපකය ප

අනොක ොයනපඒපගැ පදැනපබම

අොේප ලනපඋදාශරණයමප

මමපඉවවරශටපඅරොග පය ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

ශරපදැනපපොම යපොලනො ඉවොවඛාමපදෂමපපzwjර ාොනපව යප මපඑයටපඅදාපවධzwjා පට පකzwjරයාතම ප

ර ලපඒතපලැරදප මපඔේපඑ ො ටපඅපටපදැනප ලතපොතරමකපකොය ලපලැරදප මපelseපයටොතපඅපටප

රන පඅලයපොේපtypeප රයපකොයනො

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquoප

ලැොඩපශරපොනද

අපප ලතපොම නනපඉවවරශටපයමපඅපපහ මපඅපටපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඕො පකයප

දෂොලනයටපොදයකපදරකාප රපශරපගොේප ැත මප ලතපඑ කපඑොශමතප ැත මප ලපඑ කපඑොශමතප

වොනප ැත මප ලතපොදයකපඒපලොේපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඅලයප මපඅපපදාවචචප ර ලපelif

කය පඅනොක ය

ොම පශැමපොලාොලමපදානොනපifපපzwjර ා යයපelseපපzwjර ා යයපඅ රටපොලන ය elifපඒලාපඕ ප රමපඅපටප

දාන පරලලනපඅදටපඅලය ාලයනපොග ඩකපකොය ලප ම

ශරඒපගැ පබමපදැන

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

elif fish == ldquoslamonrdquo

print rdquoI hope I donrsquot get SLAMonilla poissninrdquo

elif fish == ldquotunardquo

print rdquoeasy there tuna boatrdquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

48

48

ඉකනපදැනපොමො පොල පොේපමමපවව රප රන මපඅපටපකොය ලපtuna=rdquofishrdquoපකයපvariableපඑ ක

ඉවොවඛාම if tuna == ldquobassrdquoපකය පපzwjර ා යටපය ලපඒ පලැරද

එොශ මපඊඟපපzwjර ා යටපය ලපelif fish == ldquoslamonrdquoපඒ තපලැරදපොනදපඑොශ මපඅනතපඑ ටපදන ල

elif fish == ldquotunardquoප

ආ ඒ ප මපශරපඉකනපදැනපඒ පයටොතපකොය පොේලඛපට runපොලයප

Programme එ පrunප රපබමපමමපකයරපොේදපොලනො පකය

rdquoeasy there tuna boatrdquo

ශරපඅපපහ රපොේපව ාපොනද

අපප ලතපොද ඩපොල වකප රම

පොමපProgramme එොකපtunaපකය පඑ ප

ොලනලටපtroutපකයපදාම

elif fish == ldquotroutrdquo

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquo

පොමපල ාොලදපවොනපොම යපපzwjර ා පඑකො පදරකාප රප රපබැලලපොම කලතපශරපගොයප ෑපඒපනවාප

අනකමටපelseපඑ ටපය ලපඒො පකොය පොේපrunප ර ල

අනකමටඅපටපොතොර ලපවවඳමකප ැකමපව ාමපprogramme එ පelseපයටොතපකොය පොේප රපඅයනප

ොල ල

49

49

22 Nesting Statementsප(අන-පzwjර ා )

Ifපපzwjර ා පගැ පමමප ලතපොදයකපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපොද ඩපvariablesපට කපශදාගම

thing = ldquoanimalrdquo

animal = ldquocatrdquo

ශරපIfපපzwjර ා පයටොතපඅපටප ලතපifපපzwjර ා පොය දන පරලලනපමමප රමපොදනලන ම

දැනපRunප රපබම

this is a cat

ොම දපවොනපොම ය

thingපකය පඑ පanimalපලටපවමා යපඒපනවාපඒපයටොතපඇකපවධzwjා පrunපොල ලප

එ ො ටපශමබොල ලපif animal == lsquocat rsquoකයපඑ කප

අපපශදරපොදල පvariableපඑ පදශාපබරශමපොතොර ලපොමපකය පොේපශරපකයපඒපනවාපඑමපපzwjර ා ොේපඇකප

වධzwjා පrunපොල ලපඒ යපoutputපඑ පවදශටපthis is catපකයපආොේ

අපපදැනපthing = ldquohouserdquoපකයපොල වප රප

programmeපඑ පrunප රපබම

I donrsquot know what this is

දැනපඔයාටපොතොර ල

if thing == ldquoanimalrdquoපකය පපzwjර ා යපව යපො ොේප මපඒපයටොතපඊටපදශබනපකොය පපzwjර ා පඑ නනප

එශාටපලැඩපො ර පබල

50

50

ඉකනපොමපවදශටපpythonපගැ පලයවනපමාොේපදෂමපල පගzwjරනථමයපඅලවනපොල ලපඉලරයපකේලටපොම නනපොමප

ගzwjරනථමයපඉලරපොලනො ප ැප

ොමමපගzwjරනථමොේපොදල පො ටසනපමමපඔයාටපpythonපලපකොය පොමහපවඳශනපසේධzwjාන පලටපලඩාප රමකප

ගැඹරපවපසේධzwjාන පගැ පකයපොද ලා

ඉකනපඒපොේලඛපඉොග ගන ප ලනපොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපpythonපලපමල පොේලඛපගැ ප ැල ප ැල ප

රහණොලන

ොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපකzwjරමලඛදපපබබදලපයම ාකපදැනමකපඔබපබාගතොතප මපpythonපපබබඳලපදසගයප

අොද ව(උොදෂ)පපzwjරණපදzwjරපලපවදශනපපzwjර පලලනප60පලතපඔබටපදශසොලනපනලරදපපබතරපොවවමටපඋදේප

ලනපඇ

එොවේ මපොමහපොදල පගzwjරනථමොයනපඅදපයබපශමොලමපප

ඔබටපජය

16

16

ොමපwindow එොකපprogramme එ කපලයපන මම runප රන පබෑපඅනලාරයොයනම saveප රන පඕ

දැනපඅපපොම runප ර පශැටපබමප windowපඑොකපmenu එ ටපයන පපඊටපදවොවේපrun --- run module ොශෝප

ොඛසොයනම keyboardපඑොකපF5 ඔබතපprogramme එ runප රන පරලලන

දැනපොේ ලාපොනදපපIDLE එ runපව ා

දැනපඅපපොද ඩ programmeපඑ කපලයම

x = raw_input (ldquoEnter namerdquo)

print ldquoHeyrdquo+x

ොමො දපන මම inputප ැතලපraw_input කයපදාරලශමපx ටපවමා පොලනොනපවංොක යකපවදශටය

(As a string)ප(ොමපගැ පලැඩපදරටතපදසලපවා චඡාප රය)

අපපදැනපොම පන මමපrun රපබම F5පඔබන

මමපකේලපොේපශරපොනදපපSave රනොනප ැතලපProgramme එ පrun රන පොදනොනප ෑපදැනපok රන පප

17

17

Enter name

දැනපොමපවදශටපඑ ලාපපදැනප මකපදාාපබමපොම ට

Enter name = bukey දැනපEnter ඔබන

ොම පඇත ටමපොද ඩපProgramme එ ක

ඒ පො ොමයපදැනපProgrammeපඑ saveප රරප ැ ටපගොය තප

ොම පඅපටපොල Programmes පrun ර පවදශටම runප රන පරලලනප(පඒපකයනොන Ms word Adobe

PhotoshopපRun ප ර ලාපලොේම)

දැනපඅොේපProgrammeපඑ Double clickප ර runප රම

Programmeපඑ runපඋ ාපොනදප

18

18

ශරපඅපප මකපදාාපබමප

ඇත ටමපොම දපවොනප

එ පදාරටමපProgrammeපඑ Exitපව ාපොනදප

ඇයපඑොශමපකයපමමපකයපොදන මොම කදපොමපProgrammeපඑො නප රනොන

x = raw-input (ldquoEnter namerdquo)ප

ොම පrunප ර ලා

ඊටපදවොවේප

Print ldquo Hey rdquo + x

කයතපrun ර ලා

ඊටපදවොවේපොම ලතප ෑපොනදපපඉකනපProgrammeපඑ එයාොේපලැොඩප රපඉලරයපProgrammeපඑ පදැනප

කය ලාපපldquoමොේපලැොඩප රපඉලරයපමමපය ලාrdquoපඇත ටමපඒ ප මයපොම දපොලනොන

ඉකනපඅපපොම දප රනොනපොමපපzwjරො ටපඒ පශරමපොඛසපොදයක

raw-input (press ltEntergt)පකය type රම

දැනපඅපපProgrammeපඑ පrunප රමප

ශරපපzwjරො ටපවවදම පැබණාපොනදප

අනකමටපවාරාංයකපවදශටපගතො ත IDLEපඑ පොග ඩකපොශ දයපඑොශතපඅපටපProgrammeපඑ කපSave

රන ප මපFile එ කපශදන පොල ලාප( New window ) එ ටපගහනපම යපොනදපඒ ප

19

19

6 Strings (ලදන)

දැනපඅපපආොයතපIDLEපඑ ටපය ලා

IDLE එොකපtype රම

ldquo Hey nowrdquo දැන Enterපඑ පඔබන

lsquo Hey now lsquo ොම පString එ කපොම දපවංොක පකහදයකන (characters)පොම පශැදපකොයනොන

lsquo Hey now lsquo

ොමහදපේවතලපඋඩො මාප(Double codes)පප ැතලපඋඩපො මා (Single codes)පපදාවචචප ෂතපඑ මපොේප මයප

ොලනොන

ොල වකපඇතො මප ෑ

ඒතපවමශරපඅලවථමාපලදපකොයන පරලලනපපzwjර පඑ ප ැන

මමපඒපගැ පොදනලන ම

hersquos a jerk rsquo

lsquohersquo s a jerk

Python ලලනපString එ කපවදශටපයමපොදයකපශද ාගනොනපඋඩො මාලපදටනපගන ප ැ පශාපඅලවනපොල ප

ැ ය

ඉකනපේවතලපඋඩො මාපදැමොම තපඒපපzwjර පවවොද ලා

ඒතප ලතපවදශකපකොය ලාපපොම පඉ ාමතපලැදගතප

lsquo hersquos a jerk rsquo

පටපදවටපඇ ඉර [ back slash ( ) ] ොය දන පඕ පඅදටපමඟපශරන පඅලයපො මාලපඉදරොයනප

Python එො නපබ ලාප( ) ටපදවොවේපකොය පවකණපදශාපඊටපදවොවේපහ ලාපපldquoශර ොමපො මාොේප

ඇත මපොතරමපො ොලය ොමපකොයනොනපඒ පන මම print ප රන පඅලයපොදයකපව රයrdquoපකය

ඉකන lsquo hersquos a jerk rsquoපලයපEnter එබොල තපoutput එ පබාගන පරලලනපඅපට

ොමපලැොඩපඅ යාලයපල ප ැ කපබමපදැනපඅොේපstring එ ටපදවතල උඩමකොමාපඑ තප රන පඅලයප

උො තපඅපපඒ ප රනොනපො ොශ මදප

20

20

buckey said ldquo hey now ldquo to me

ldquo buckey said ldquo hey now ldquo to me ldquo

ඉකනපදැනපPython ලලනපඋඩො මාපකොය ප ැනපබ ලා

ldquo buckey said ldquo hey now ldquo to me ldquo

ශරපදටනපගේදමපේවතලපඋඩො මාපකොය ලා

ඊටපදවොවේපsaid ldquo කය ප ැනනපstring එ පඅලවනපොල ලාපොම දපඋඩො මාො පකොයනොනපඊටපදවොවේප

hey now ldquo to me ldquo ලලනප ලතපඑ කපදටනොග පපme ldquo කය ප ැනනපඉලරොල ලා

ඒතපඅපපබාොද ොර තතපඋොනපඒපොේපො ොමය

ඉකනපඅපපොම දප රනොනපොමොශමපආරලශමපලැොඩපශරමපොඛසයප

ldquo buckey said ldquo hey now ldquo to me ldquo

පටදවපඇපො මාලටපදසලපකොය පවකණපPython ලලනපො ව පනවාපඅදටපඅලය Outputපඑ ප

ැොබන පඕ පදැන

දැනපstringsපඑ තප ර පඑ පගැ පඅපපබම

a = ldquo buckey ldquo

b= ldquo roberts ldquo

a+b = lsquo buckeyroberts rsquo

a+b කයරලශමපPython ලලනප රනොනපa හපකොය පවකණපට ( characters )පb හපකොය පවකණපට ටප

එ තප රපoutput ර පඑ ය

ඒතපඅපටපඅලයප( buckey roberts ) කයපමැදටපහව ැ කපවහ ලපොම stringපොද පඑ තප රන ප මපඅපප

ොම දප රනොනප

a b කයපtype රමපඒ පශරයනොනප ෑපොනදප

එොශ මපab කයපtype රම

( lsquo buckey lsquorobertsrsquo )

ඒතපඅපපබාොද ොර තතපව පoutput එ පො ොලයපොම

ශරපකයන මපඇත ටමපොම කදපොලන පඕ පකය

a = ldquo buckey rdquo ( හව ැ කපවහ ලපඒ පශදන ප)

දැනපබම

a +b

lsquo buckey roberts lsquo

ලැපොඩපවාරථම යපොනදපපොමො නපඉොග පගන පොදයකපකොය ලාපොම කදපදන ලද a +b කයරලශමප

Python ලලනපඑ තප ර ලාපa ශා bපstring ොද ටපඅදාපවකණප( characters )පශරපඅපපa = ldquo buckey ldquoප

කයපඅනකමටපහව ැ කපකබබ ඒො නපඅපටපොතොරනොන එ හව ැ කප(space) Pythonපලලනප

character එ කපවදශටපව ලාපකයයපමමපහ ලාපමමපකයරපොේපඔයාටපොතරණාපකයා

අපපොමපඉොග පගතොතපstring ලපමල පඅඩ ාමපපඉකනපpython ලලනපඉවවරශටපයේදපොමපඅපටපstrings

ොග ඩාකපලැදගතපොල ලාප

21

21

7 More on Stringප(පලදනප ලදරටතප)

Stringපලලනප රන පරලලනප ලතපොේලඛපට කපකයපොදන යපොමපයනොනප

num = 18

අපප num = 18පවදශට Variableපඑ කපශදම

num + 16

34

ොමපවදශටපඅොේපපVariableපඑ පදාවචචප රපොඛසොයනමපඅපටපඑ තප රන පරලලන

print ldquo BUckey id ldquo + num කයපොදම

මටපඅලය පපBUckey 18 පකයපprint ොලන ය

ඒතපලැොඩපශරයනොනප ෑපලොේපොම ද stringපශාපnumbers එ තප රන පබැරපනවා

ප

අපපඒ ටපවවදමකපොශ යමප

num = str ( 18 ) කයපොදමප

ොමො දප රනොනප18 කයපකොයනොනපඇත ටමපnumber එ කපො ොලයපඒ ප string එ කපකයප

Python ලටපොතරමප ර පඑ ය

ඇත ටමපකොල තප18 string එ කපවදශටපදරලරථම යපොල ලාපපොම str ( ) functionපඑ පඇතටපදාරලමප

දැනපබම

print ldquo buckey is ldquo + num

buckey is 18

ශරපොමපවදයටයපඅප numbersපstring ලටපදරලරථම යප රපගනොනපොම පදාවචචප රන පරලලන user

ොගනපinput එ කපගන ො ටපuser ොේපinput එ පstring එ කමපොලාපඑ පවදශට

22

22

අපපvariable එ කපශදමපදැන

num 2 = 32

print ldquo my mom is ldquo + num2

අපපදන ලාපොමොශමප රන පබෑපකයා

ඒතපstr දාවචචප රනොනප ැකලපබැරදපොමපලැොඩප රන පපඇත ටමපරලලනපඒපලැොඩප රනොනපොමොශමය

ඔයාොේපkey board එොකපblack text කය keyපඑ පදන ලදපපදන ැත මපදැ ගන ප(පඒ ප මයපTab keyප

එ ටපශරයටමපඋඩනපකොය පkey එ පොදනොමනපඇත ටමපඋඩපො මාලකපලොේප මය)

දැනපඅශන ප print ldquo my mom is ldquo + ` num 2 ` කය පඑොකප` num 2 ` ොදදවටපොමප` ( black text ) ොද කප

දාන පදැන Enter රපබන ප

my mom is 32

ඒපවදශටයපnum එ කයපstring එ කයපොඛසොයනමපඑ තප රනොනප

ලපොදයකපකොය ලාප

පrepr ( ) පොමන පොමපfunction එ පපොම පශාතදසනම str ( )පපfunction එ පලොේමය

ඉකන str ( )පොලනලටපඅපටපඕො මපrepr ( )පපfunction එ පභාව ාප රන පරලලන

23

23

8 RAW Inputප(ලදනපපzwjරදා යප)

Raw_input( ) ශාපන මමපinput ( ) ය function ලපොල වපමමප ලනප ාප ා

ඒතපඒපගැ ප ලතපොශ දනපමමපකයපොදන ම

මමපපදැනපඉනොන Python windowපඑොකපොමොශමපtypeප රම

buck= input(ldquoEnter name rdquo)

print buck

දැනපොම පrun රපබම

අශ ප මටපbukeyපඅපපකයපොදම

Enter name bucky

ොම කදපපzwjරොනපපොම ය පඅපපලච යක inputපඑ ටපදන ාපපඒතපඒ පstring වදශටපPython ලටපදන ප

ැකපනවාපPython ලලනපො ලනමපPrint රන පොදනොනප ෑපඒ ප

ඒ ටපවවදමප මය raw_input ( )

buck = raw_input (ldquoEnter namerdquo)

print buck

ොමො දපොලනොනපuser ොගපinput එ පstring එ කපවදශටපදරලරථම යපොල පඑ යපදැනපrun රප

බැලොල තපපදැනපලැොඩපශරප

24

24

9 Sequences and lists (පඅනකzwjරමපවශපැයවත )

දැනපමමපlistපඑ කපශදපොදනලන මපඉවොවඛාමපඅපපශද listපඑොකප මපලයන පඕොන

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

ඊටපදවොවේපො ටපලරශනපොය දාපඒොකපඇතොඛ listපඑ ටපඅදාපඅලයලපට පලයන පඕොන

(පmom dad bro කය පඒලාපනවාපඅනලාරයොයනමපඋඩො මාපොය දන ප)ප

දැන Enterපඑ පඔබරලශම computerපඑොකපmemory එොකපො ොශශරපsave ොල ලාපොමපlist එ ඒ ප

පzwjර යකපො ොලය

ශරපපමමපොම listපඑ පගැ පොදනලන ම

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

0 1 2 3 4

ොමොකපකොය පඅලයලපගත ශමපශයමපඅලයලයකටම අදා ( index number ) අංකයේපකොය ලාපඉකන

computerපඑො නපදෂොලනපඅලයලයපlsquo 0 rsquoපකයයප මප රනොන ඊටපදවොවේපඒලාප1 2 3 පපල පොවප

පලොලටපවකණපොල ලාප

දැනපඅපපබැලොල තප

family [ 3 ]

lsquo sis lsquo

ොශ දටපම පකයාගන පමඛපඅලයලයප0පකයයපශදනලනොනප ඒපනවයප family [ 3 ] කයපtype රරලශමප

lsquosis lsquoකයපආොේ

අපපහ මපොග ඩකපදගපlist එ කපකොය ලාපඅපටපඅලයයපොමොකපඅලයලයක outputප රගන පඑ ො ටප

ොග ඩකප රදරයොනපඅලයලපමපඉදපඒොක index numberපඑ පගණනප රප රපොශ යන පඉකනපඒ ටප

ොඛසපකzwjරමයකපකොය ලා

ඒ ප මයපඅනකමපඉදපමටපගණනපකරම

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

-5 -4 -3 -2 -1

ඉකනපඅනකමපඅලයලයප- 1 කයයපඅපපගනොනපඉවොවඛප මප0පනපදටනපගතොතපඇයපොමො නප-0පනපදටනප

ගන පබැරදපපො ොශ මටලතපබැපප-0පකලතප0පකලතපබනදලපබනදලමප මය

ඉකනපපබලටප-1 -2 -3 පකයපඅපටපඅනකොමපඉදපමටපඅලයලපට ප මප රන පරලලනප

උදාශරණයකපගතො තප

family [ -2 ]

lsquo sis rsquo කයපඅපටපoutput එ පඑ ලා

25

25

වාරාංයකපවදශටපගතො තප

list එ පඅලයලපකzwjරමපපොද ටප මප රන පරලලන

1 මපසටපඅගටප(0 1 2 3 ප)

2 අගපසටපමටප( helliphellip -3 -2 -1 )

ලපොදයකපකොය ලාපlist ව රකපො ොමයපstring එ පකොය පඅගයනපඋ තපොමොශමප මප රන පරලලන

ඒ ප රනො පොමොශමය

lsquo bucky lsquo 3 +

lsquo k lsquo

26

26

10 Slicing ( ො ටවපකරම )

ොම කදපSlicingපකයනොනපපlist ොශෝපොල යමපොදය පඑහපඅලයලපො ටවකපොලනප රපගන පඑ ටප මය

Slicingපකයනොන

example = [ 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ] ොමොශමපlist එ කපගැ පහ ම

අපටපොමපlist එො නපො ටවකප ඩපගන පඹ ප මප රන පකොයනො පොම ය

example[48]

[ 4 5 6 7 ]

ඉවොවඛාමපlistපඑොකප මපදාන පඹ

ඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොඛපමලනම list එමේ කඩ ගනන අලය අලයලමේ index එක දාන පඹ පඊටප

දවොවේපකඩ අලවන කරනන ඹන අලයලයටපපර අලයලමේ indexපඑක දාන පඹ පඒපගැ පොශ දටපම ප

කයාගන

ලපඑ කපබම

example [ 49]

[45678]

example [ 4 10 ]

[456789]

Slicing ර පඑ පකzwjරමයකප මයපොමප

ලතපකzwjරමයකපකොය ලා

අපටපපටදවටපගණනප රන තපරලලන ොග ඩකපදගපlistඑ කප මපකොයනොනපපොමපකzwjරමයපොග ඩකපොඛසය

example [-5 -1 ]

[ 5678 ] example = [ 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ]

පපපපප-10 -9 -8 -7 -6ප-5 -4 -3 -2 -1

මටපදැනපඅලයයප5පඉදනපඉතරපඅලයලපසයඛමපගන

example [ -5 0 ]

[ ]

ඇයපොමපවදශටපආොේප

පමමප ලනපදාඩොමපකයපදන පවදශටපප-ප0පකයපඑ කප ෑ

ප0පකයනොනප0පලමප මයපඒපනවයපොමොශමපවොන

ඒතපමටපඅලයපlistඑොකපකොය ප9පතපඑ පවදශටප ඩපගන

example [ -5 ]

ොමපවදශටපොදලනලපහව ැ කපකයන පපඒොකපොතරමප මයප-5පඉදපකොය පඔකො මපඅලයලපට පඑලයටප

ගන පකය පඑ ය

[ 56789 ]

27

27

example [ 7 ]

[ 0123456 ]

පොම තපඒපලොේමයපindex එ ප7 ටපඉවවරශපකොය indexපසයඛටමපඅදාපඅලයලයනපඑලයටපගන පකයයප

ොමො නපකයනොනප

ශරපොමොශමතපබම

example [ ]

කසමපindex num එ කප ැල පහවලමපදනො තපොම දපොලනොනප

[ 0123456789 ]

මලපlist එ මපආලාපොනදප

මලපlist එ මපඅපටපඑ ලැරපගන පඕො මපපොමපවදශටතපොඛසොයනමපගන පරලලන

ලපොදයකපකොය ලාපපඅපපදනොනපදරාමකන ( parameters )පොද යොනප

ඒතප ලතපො ල පදරාම යකප(3rd parameter) කොය ලාප

ො ල පදරාමකොයනපකයනොනපඅපපයමපදරාවය පඅලයලයනපඑ කනපගනේදපපකසයමපරටාල ටප

(පදර රයකන )පඅලයලයනප ඩපගන පඅලයපඉක මය

example [ 1 8 2 ]

[ 1357 ]

දැනපකයරපොේපොතොර ලාපොනදප

example [ 10 0 -2 ]

[ 9 7 5 3 1 ]

ොමපවදශටපපටදවටපවං යාපමගශැරපගන තපරලලන

ොම පොග ඩකපලට ාපොදයකප

ඉවොවඛාප රරපවදශටප රන ප මමැලයපලාොේප මපඒ මප රන පොඛසපවදශකපකොය ලාප

Example [ - 2 ]

[ 9 7 5 3 1 ]

මල listපඑ මපපටදවටප-2ප පගාොනපවං යාපමගපශැරපoutput ොල පඑ යපොමො දපඇත ටමපොලනොන

ොමලාප මයපslicing ලපමල මපොේලඛපඉකනපොමපවදශටපlist එ පකොය පඕො මපදත යකපඑලයටපගන ප

රලලනපොඛසොයනමප

28

28

11 Editing Sequences (පඅනකzwjරමයනපවෑදමප)

Sequenceපකයනොනපඇත ටමපlist strings tables ලාොේපොේපලටප මයපඉකනපSequenceපලලනප රන ප

රලලනපොද ඩපලැඩපට කපගැ පබමප

[7 4 5 ] + [ 4 6 5 ]

ඇත ටමපොම Sequenceප2කපඉකනපඑ මපජාකොේ Sequencesපඑ තප රන පප

(ප+ප)පපකණපදාවචචප ර ලා enterපඑ පඑඹොල තපඅපටපoutput එ කපඑ ලා

[ 7 4 5 4 6 5 ]

ොමො දපවොේපSequences 2කපඑ තපොලාප නපSequence එ කපඒපකයනොනප නපlist එ කපශැද පඑ ය

ලපඑ කපබම

lsquo bucky rsquo + lsquo roberts lsquo

lsquo buckyroberts lsquo

දැනපඅපපlist එ කයපstring එ කයපඑ තප රමප

4 5 6 + + lsquo bucky lsquo

අපටපොමපොද පඑ තප රන පොදනොනප ෑපොනදප

ඇයපදන ලදපඑොශමපොලනොන

ොමො දපොමොශමපඑ තප රන පරලලනපොලනොනපඑ මපජාකොේපSequencesපව රයපඒ පොශ දටපම ප

කයාගන ප

අපපදැනපබමපSequenceපගණපකරමපගැ

lsquo bucky lsquo 10

bucky ාප10පක ආලාපොනදප

ඉකනපොමො දපවොනපbucky කය පඑ ප10 ල ාලකප ැල ප ැල පපටදතපවමය

21 10

210

ඇත ටමපොමපගණපකරමප මපොශ දටපව ාපඒතපමමපබාොද ොර තතපවොනපඒ පො ොලයපමටපඕ පවොනප

ඉවොවඛාපලාොේපbucky කය පඑ ප10පල ාලකපපටදතපව පවදශටමප21පතප10පල ාලකපපටදතප රන ය

ප

29

29

ඇත ටමපඑොශමප රනො පො ොශ මදප

[ 21 ] 10

ලැොඩපශරපොනදප

ඉකනපොමපකzwjරොමපොග ඩකපලට ලාපකයපඔයාටපොතොර ලාපඇක

ශරපමමපදැනපඅලතපොදයකපකයපොදන යපයනොනප

name = lsquo roast beef lsquo

ොමොශමපඅපපtype රම

lsquo z rsquo in name

False

ොමොකපin කය පඑ Pythonපලපbuild in keyword එ කපlsquo z lsquo in name

ලලනපඇත ටමප රනොනපz අකරපnameපඑ පතපකොය ලාදපකයප

දරකාප රපොද පඑ යොමපවදශාපවොේපව in කය build in keyword ප

එ පදාවචචපොල ලා

lsquo r lsquo in name

True

ොමොශමපොලන පොශේතලපname = lsquo roast beef lsquo එ පතප r අකරපකොය පනවය

අපපොද ඩ listපඑ කපශදම

family = lsquo mom rsquo lsquo dad lsquo lsquo bro lsquo +

lsquo sis lsquo in family

False පප

lsquomomrsquo in family

True

අලයලය (element) in අනකzwjරමය (Sequence)

ඔයාටපඒප රණප ලතප ශවරපොලන පඇකපදැනොමපවදශටපඅපටපඕ මපඅනකzwjරමය (Sequence)ප

අලයල(elements)පදරකාප රපබන පරලලන

30

30

12 MoreපListපFunctionsප(ැයවතපආශzwjර පශzwjර ප ලදරටත)

අපපlist එ කපශදම

numbers = [8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපදැනපඕ පපොමපlist එොකපඅලයලයනපකයකපව රපකොය ලදපකයපගණනප රපබන ප

න මටපගණනප රපබම

7කපකොය ලාපොනදපප

ොමපlist එොක මපඅලයලයනපට පගණනප රන පඑචචරමපඅමාරප ෑපඒතපො කපදගපlist එ කපකබොණ තප

එොශමපඅපටප රපොේ ලොනප

ඉකනපලැඩයපදගනොනප ැකලපඅලයලයනපකයකපකොය ලදපකයපගන පොඛසපකzwjරමයකපකොය ලාප

ඉවොවඛාමපොම යප රනොනප

len කය functionපඑ පtype රපලරශනපඇතොඛපlist එොකප මපදාන පඕොන

len (numbers)

7

ශරපඅලයලපගාණපආලාපොනද

ශරපොමපලොේපවරපfunctionපට කපගැ පමම දැනපකයන ම

max (numbers)

165

ොමො දපැොබනොනපlist එොකපකොය පලැඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයය

min (numbers)

1

ොමො දපොලනොනපlist එොකපකොය පඅඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයපඅපටපොද පඑ යප

ලතපfunction එ කපගැ ප ාප ො තප

list ( )

ොමො දප රනොනපstring එ පඅලයලයනපlist එ ටපොල පොල මපදරලරථම යප රපදමය

list( lsquo bucky rsquo )

lsquobrsquo lsquo u rsquo lsquo c lsquo lsquo k lsquo lsquo y lsquo +

numbers කයපtype රම

එ ො ටපඅොේපlist එ පඅපටපැොබ ලා

[ 8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපොමොකපකොය පඅලයලයනපොල වප රගන පඕ පොල ලා

31

31

අපපඒ පො ොශ මදප රනොන

numbers[ 3 ] = 77

ොමොකපොතරමප මයපප

index එ ප3 ල පඅලයලයපොලනලට 77පආොේප රන පකය පඑ ය

ඉකනපදැනපEnter එ පඔබාපබම

ොම ලතපවොනප ෑපොනදපපඇත ටමපොදයකපව ාපකොල තපශරප

දැනපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පආොේපොලයපකොයනොන

ඒ පදරකාප රපබමපඅප

අප numbers කයපtype රපlist එ පබම

[ 8 1 4 77 28 165 7 ]

ශරපොනදපපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පලැට

අලයලයනපම න තපරලලනපොමපවදශටමප

ඉවොවඛාමපdel keyword එ පtype රපlist එ පවමගපඅලයලොේපindex එ පොදන

ොමන පොමපවදශට

del numbers (3)

ශරපදැනපමැකයපකොයනොන

ශරයටමප ශවරප රගන පlist එ පඅරනමපබමපපප

numbers

[ 8 1 4 28 165 7 ]

77පමැකපොනදප

ශරපඅපපඉොග පගත ාපප

අලතපfunction ට කපඒලාොගමපඅලතපලැඩප ෑලපට කපොමප ාකපමමපකයපදන පඒලාොයනප

ොශ දපprogramme එ කපඔයාටමපශදන පරලලනපකයපමටපහො ලාපප

ඹයාටපන රමපකොය පවරපගැටලලකපොමලාොයනපොඛසොයනමපවවදගන පරලලන

Python ලලනපඑ පදාරටමපගැටලලපගැ පහ ාගන පඅමාරයපලොේප මපඉවොවඛාමප

Algorithm එ කපශදන පප

ඊටපදවොවේපflow chart එ තපශදාපගන ප

ඊටපදවොවේපpseudo code එ කතපඕො මපලයාොග පpython language එො නපprogramme එ පලයන ප

දටනපගන

Algorithm =gt Flow chart =gt Pseudo code =gt Programme language

32

32

13 SlicingපListsප(ැයවතපො ටවපකරම)

Slicing ගැ පඔයාපදැ ටමතපොග ඩකපොේලඛපදන ලොනපSlicingපආශzwjර ප ලතපඅලතපොේලඛපට කපඔයාටප

කයපොදන යපමමපොමපයනොන

ලච ය පකොය පඅකරපlist එ පඅලයලප රනොනපොමොශමය

example = list (lsquo easyhoss lsquo)

ොමොශමපtype රපEnter එ පඔබරලශමපlistපඑ කපශැොද ලා

ශරපදැනපඅොේපlist එ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo lsquosrsquo +

ශරපඅපපදැනපොමපlist එ ටපඅලතපොේලඛපට කපඑ තප රම

example 4 + = list ( lsquo baby lsquo )

ොමො නපඇත ටමපකයනොන

පindex එ ප4පල පඅලයලයතපඇතලලපඉනපඑශාටපකොය පඅලයලපට පම පඒපොලනලට lsquo baby rsquo ය පලච යප

අදාපඅලයලපට ටපආොේප රන පකයය

ඒ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquobrsquo lsquoarsquo lsquobrsquo lsquoyrsquo +

ලතපවදශ ටපඒපගැ පබම

example 4 + = list ( lsquorace carsrsquo)

ශරපඒපගැ පඔයාටපොතොරන පඇක

ලපොග ඩකපලැදගතපොදයකපකොය ලාපකයපොදන

ොම යපදැනපඹයපlist එ පඅලයලප2පකපමැදටපඅපටපඅලතපඅලයලයකපදාගන පරලලනද

ඒපගැ පදැනපබමප

අපපඅලතපlistපඑ කපශදමපලැොඩපදටනගම

example = [ 7 8 9 ]

ශරපlistපඑ පශැද ො පදැන

33

33

example = [ 7 8 9 ]

0 1 2

example[11] = [ 3 3 3 ]

ොමො නපොල පොේපමමපකයන මපඔයාටපම පඇකොනපඅලයලපලපපindexපප මප ර පශැටපගැ

(0123)පඉකනපොමො නපකයනොනපindex number =ප1ොල පඅලයලයපඟටපයන පඊටපදවොවේපආොයතප

index number = 1ොල ප ැ ටපයන පශරයටමපඑ ටප[ 3 3 3 ] ද බාන පකයයප

ඇත ටමඕො නපකයනොනප78 පඅ රටප(එ ප0පශාප1පල පඅලයලපඅ රට)ප[ 3 3 3 ] පදාන පකයය

දැනපlistපඑ පcheckප රපබමපoutputපඑ පගැ

[ 7 3 3 3 8 9 ]

0 1 2 3 4 5

මමපකේලපොේපශරපොනද

ලපොද ඩපොදයකපමමපඔයාටපකයපොදන ම

example[15] = [ ]ප

ොමොශමප ොෂ තපොම දපොලනොන

ඔයාටපම පඇකප

example[15] ප

ොමො දපොදලනලපවඳශනප ර පindexපඑ ප ැතලපඊටපොදරපඅලයලපට පගන පඑ පගැ

පlistපඑ පcheckප රමපබම

[ 7 9 ]ප

මමපහ ලපඒ පඔයාටපොතොරන පඇක

ඉකනපොමපවදශටපlistපඑ පකොය පඅලයලපම න පඅපටපරලලන

34

34

14 Intro to Methods (රතනපවදශාපපzwjරවයයප)

Pythonපලපශැටයටපmethodsපකයනොනපඑක රාපවදශ පbuilding functionපලටමප මයපඉකනපොමලාපලලනප

ලැඩගන පශැටයපමමපදැනපකයපොදන පයනො

ඉවොවඛාමපොද ඩපlistපඑ කපශදම

face = [ 21 18 30 ]

ොමපlistපඑොකපඅගටපඅලතපඅගයකපඑ තප රන පොග ඩකමපොඛසපකzwjරමයකපකොය ලපඒ ටපදාවචචපොලනො ප

appendපකය පmethodපඑ ය

ඒ පොමපවදශටපදාවචචප රන පරලලන

ඉවොවඛාමපඅොේපlistපඑොකප(object)ප මපලයන පඕ පඊටපදවොවපක ක(dot)පකයපඅදාපmethodපඑ ප

දාවචචප රන පරලලන

faceappend(45)

face

[ 21 18 30 45 ]

අදටපඕ පොේපොඛසොයනමපඋ ාපොනද

ඉකනපොමපmethodsපදාවචචප රේදපවාමා යපලරශනපඅනලාරොයනමපදාවචචප රන පම ොනපfaceappend

එ පඅගටප45පොය දන පඅපපදාවචචප ොඛපවාමා යපලරශනපඉකනපඒපොේපගැ පොශ ඳටපම පකයාගන

ලතපොග ඩකපලැදගතපොල පmethodපඑ කපගැ යපමමපඊෂඟටපකයන පයනොන

ඒ ටපොද ඩපlistපඑ කපශදම

apples = lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

listපඑ පcheckප රතපබම

apples

lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

ශරපබමපදැන

applescount(lsquoapplesrsquo)

2

ඇයප2පආොේපඒ පොලනො පොමොශමයපcountපඑො නප රනොනපඅපපොද පලචො පොමපlistපඑොකපකපදාරකප

කොය ලදපකයපොශ යපොද පඑ යපඉකනපඋඩපකොය පවධzwjා යපකzwjරයාතම ප රරපගමනපොමයාපlistපඑොකපමප

ඉදනපබ ලපඅපපදන පලච යටපගැොද පලච යකපකොය ලදපකයපඔොශ මපගණනප රොග පය ො ටප

ොමයාටපඅහොල ලපapplesපකයපොදල ාල පවඳශනපොලාපකොය ලපකයපඉකනපඑයාපoutputපඑ ප2පකයප

අපටපොදනල ල

අපපදැනපlistපඑොකප ැකපලච යකපදාපබම

applescount(lsquobowrsquo)

0

උත ොරපශරපොනද

35

35

ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපඔයාටපකයපොදන ම

one = [ 1 2 3] two = [ 4 5 6 ]

මමපlistපොද කපශදාගත

oneextend(two)

ොමො නපඇත ටමප රනො පවහදවමකපොමො දපොලනො පoneපකය පlistපඑොකපඅගටපtwoපකය පlistපඑ ප

එ තපකරමයපොමහදපoneපකය පlistපඑ පවහදවමකපොල ලපොමො දපපzwjරධzwjා පොලනොනපoneපකය පlistපඑ ය

අපපදැනපone listපඑ පcheckප රපබම

one

[ 1 2 3 4 5 6 ]

වාරාංයකපවදශටපගතො ත

objectmethod(argument)

ලවතලකzwjරමය( ර ය)

ොමපවදශටපවාධzwjාරණපලශයකනපොදන න පරලලනපmethodsපදාවචචප ර පශැට

ඉදරයටතප ලතපඅලතපmethodsපට කපකයපොදන මපඉකනපොමපmethodsපලලනපොඛසොයනමපොග ඩකප

ාරයකමලපprogrammesපශදාගන පඅදටපඋදේපොල ල

36

36

15 More Methods (පරතනප ලදරටතප)

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපindexපකය පmethodපඑ පගැ

say = lsquoheyrsquo lsquohowrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ශරපඅපපlistඑ කතපශැදලා

දැනපොමොශමපtypeප රම

sayindex(lsquobrownrsquo)

2

ොමො දපොල පොේපඔයාටපදැ ටමතපොතොර ලපඇක

අදාපඅලයලොේප මපදරශමපindexපඑ පොඛසොයනමපඅපටපොශ යපොද ල

sayinsert( 2 rsquohossrsquo )

ොමො දප රනොනපඅපපොද පindexපඑ ටපඅපපොද පඅලයලයපදා පඑ යපඑ ො ටපඉවොවඛාපඒපindexපඑොකප

කබණපඅලයලයටපොම දපොලනො

ඒපගැ පlistපඑ පcheckප රමපබම

say

lsquoheyrsquo lsquonowrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොතොරන පඇකොනපඑ නනපඑශාපකොය පඅලයලපඔකො මපඑ ටපඑ කපපටදවටපය ල

දැනපඅපපබමපlistපඑ පඅලයලපඉලතප රන පකොය පmethodsප2කපගැ

saypop(1)

lsquonowrsquo

say

lsquoheyrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොමො දප රනොනපඅදටපඕ පindexපඑ පදරශමපඒපindexපඑ ටපඅදාපඅලයලයපoutputප ර පගමන listප

එො නපඒපඅලයලයපඉලතපකරමක

sayremove( lsquobrownrsquo )

ොම පට කපොල වපොමො දපඅදටපඉලතප රන පඅදාපඅලයලයපවඳශනප රරශමපඒපඅලයලයපlistපඑො නප

ඉලතප ර ලපබැරපොලාලතපඅපපවඳශනප ර පඅලයලයපකහදපල ාල පlistපඑොකපකබොණ තපොම කපොලයදප

එ ො ටපොලනොනපමලනමපශමබපොල පඅලයලයපඉලතප ර පඑ ය

sayreverse()

ොමපmethodපඑො නප රනොනපඅොේපමලපlistපඑ මප පටපශරලපොද පඑ යපපඒපකයනොනපඅගපඉදපමටප

අලයලපට පොදෂගැවවමය

37

37

16 Sort and tuples (ොදෂගැවවමපවශපටදඛවප)

ඉවොවඛාමපබමපොදෂගැවවමපගැ

අපපදැනපවං යාපදාරපොද ඩපlist එ කපශදම

new = [ 32 54 22 7 98 1 ]

new

[ 32 54 22 7 98 1 ]

ශරපදැනපlistපඑ කපශදාගත ො

දැනපsortපකය පmethodපඑ පදාවචචප රන පරලලනපොමො දපsort()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපොම ලතප

දාන පඑදා

ශරපදැනපsortප රරශම listපඑ පආොරෝශ පපබොලෂටපවැ ොව ල

new

[ 1 7 22 32 54 98 ]පශරපොනද

ඒලාොගමපඅපටපරලලනපstringපවතපොදෂගවලන පඒ ප රනො මපොමොශමයපඉවවඛපකzwjරොමටපලඩාපට කප

ොල ව

sorted()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපඅපටපඅලයපstringපඑ පලයන පඕ

ඉන පමමප රපොදනලන ම

sorted( lsquoEasyhossrsquo )

lsquoErsquo lsquoarsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo rsquosrsquo rsquoyrsquo+

දැනපොම පඅ ාරාදපපබොලෂටය (Alphabetical Order)පවැ සයපකොයනොනපPythonපලපශැටයටපඅ ාරාදප

පබොලෂටපව වන පඉවොවඛාමපගනො පCapitalපඅකරපඒපනවයපlsquo E rsquoපඉවවරශටමපඇවතපකොයනො පඊටප

දවොවේපපබොලෂටපSimpleපඅකරපොදෂගැවසපකොය ලපඔයාටපොේ ලපඇක

මමපදැනපmethodsපලලනපට කපඅයනපොලාපtuplesපගැ පකයපොදන මපඔයාට

ඉවොවඛාමපtupleපඑ කපොදන ාමපඉන මො

න මමප 41423254පකයපIDLE එොකපEnterප ොර තපඅපටපtupleපඑ කපැොබ ල

tupleපලලනපො කපලැඩ ෑලපදාන පබෑ listපලදපලොේ

ඇත ටමපකේොල තපොමො පකය පඅලයලපආයපොල වප රන පඅලතප රන පඅයනප රන පොම ලතමප

රගන පොදනො ප ැ

රන පරලලනපඑ මපොදයය

ඒො පකොය පඅලයලයනපඑබයටපoutputප රගැනමපදමණය

ඉන පඒ පොදන ම

bucky = ( 32 32 43 54 )

38

38

bucky

( 32 32 43 54 )

ශරපොම පtupleපඑ ක

දැනපොමො පඅගයනපඑබයටපඅරනපොදනලන ම

bucky[2]

43

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපtupleපගැ

ොශ දටපම පකයාගන පtupleපලලනප රන පරලලනපඅගයනපඑබයටපගැනමපදමණය

ඉකනපඅනකමටපවාරාංයකපවදශටපගතො තපොදෂගැවවම(sort)පඅදටපොග ඩකපලට පොදයකපprogrammesප

ලය පො ට

ඒලාොගමපඅපපදන ල listපඑ පඅලයලපලාොගමපstingපඑ පඅලයලදපොඛසොයනමපොදෂගැවවමටපශැකපබල

39

39

17 Stings and Stuff ( ලදනපආශzwjර පොමලම)

Stingsපලටපඅදාපඅලතපආ රණයපොේලඛපට කපමමපදැනපකයපොදන ම

ොම පදශාපොද ඩඩකපබන

bucky= ldquo Hey there bucky hows your head rdquo

ොමො පකය පbuckyපheadපකය පලච පඅපටපඑ පඑ පොලාලටපකණ ලපොල වප රගන පඕ පලොේපකයප

හ න ො

ඒතපඇත ටපඅපපො ොශ මදපඒ ප රනො

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

sපොම ේදපොමපඇත ටමපොම පමාරමපවව පොදයකපඒො පsපලලනපකයොලනො පStringපකයයපප

කයොලනොනපොම පවදොශපdataපඑ කදපයන ය

ඇත ටමපකේොල තපsපකයනොනපStringපවහ පවචයයකප(String variable)පපඒපකයනොනපොල වප රන ප

රලලනපොශෝපොල වපොල පොදයක

ඉකනපbucky Stringපඑො යපඕො යපඇකපවමබනධzwjයපොම කද

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

අපටපදැනපඕ පොද ඩපඅගයන(ලච )ප2කපමමපදැනපඒප2 තපෑවකප ර ලා

varb = ( lsquobettyrsquo lsquofootrsquo )ප

ශරපඅදටපදැනපකොය ල Stringපඑ කපඅගයන(ලච )ප2කපවහ

දැනපමමපොදනලන ම

buckyපශාපvarbපකය පොදොකපවව පවමබනධzwj ාලයක

ඒ ප රනොනපොමොශමය

print buckyvarb

ොමො පොතරමප මයපvarbපකය පඑො නපඅගයනපඅරග පbuckyපකය පඑොකපපවහ ප ැනපලටපඑමප

අගයනපආොේප රන පකයය

දැනපEnterපඑ පඔබපබැලොල තපඔයාටපඒ පොතොරය

Hey there betty hows your foot

ඉකනපොමලාොගම

varc = ( lsquotunarsquo rsquofinrsquo )

print buckyvarc

Hey there tuna hows your fin

ඉකනපොමපකzwjරොමපදාවචචප රපඅපටපරලලනපඅමතපවදොශපprogrammesපලයන

උදාශරණයකපවදශටපඑොක පරේගයනපඅම න පඅදටපොල වපවදොශපලච පsetප රපඒපොග ඛනලපරදමප

රන පරලලන

දැනපමමපකයපොදන මපfindපකය පmethodපඑ පගැ

40

40

example = rdquo Hey now Bessie nice chops rdquo

අපපහ මපඅපටපඕ පොල ලපොමො පකොය පලච යකපශරයටමපකොය පවථමා යපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

examplefind(lsquobessiersquo)

8

අපටප8පකයපආලොනදපඒො පඇත මපොතරමපොම කද

ඒො නපකයනො පොම යපොමපStringපඑොකපකොලනප ැ ද (කම පindexපඑ ද)ප

bessieපකය පලචො ප( lsquobrsquoපඅකරපවඳශනප ැ ) දටනපගනො පකයය

lsquoHey now bessie nice chopsrsquo

0123456789helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ොශ දටපම පකයාගන පහවතයනතපඅනලාරයොයනමපොමපගණ යපකරමටපගන ල

ලපඑ කපබම

examplefind(lsquochopsrsquo)

20

ොම ටපඅනලපඅපටපහ ාගන පරලලනපlsquo c rsquoපකය පඅකරටපඅදාපindexපඑ ප20පයපකය

41

41

18 String Methods ( ලදනපආශzwjර පරක ලදරටතප)

Stringපලටපවමබනධzwjප ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපකයපොදන මපඒ පඅපපශදනලනො පjoinප

කය

Sequence = lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

Sequence

lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

ශරපදැනපStringපඑ කපශැදලපමම

ලතපොද ඩපStringපඑ කතපශදම

glue = lsquohossrsquo

ොමපොද පඅපටපඑ ටපsetප රන පඕ පඒ ප රනො පොමොශමයපඉවොවඛාමපlistපඑොකපශැමපඅලයලය මප

මැදටපදාන පඕ පලච යටපඅදාප මපලයන පඕ පඊටපදවොවේපක කපකයපjoinපකයපලයන පඊටතපදවොවේප

ලරශනපතෂපඅරපඅදාපSequenceපඑොකප මපලයන

gluejoin(sequence)

lsquoheyhosstherehossbessiehosshosshossrsquo

ලැදගත methodපඑ කපගැ පදැනපමමපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපStringපඑ කපශදම

randstr = ldquoI wish i Had No sausagerdquo

randstr

ldquoI wish i Had No sausagerdquo

මටපදැනපඅලයයපොමො පකොය පශැමපඅකරමපSimpleපඅකරපලටපදරලර යප රන ඒ පශරමපොඛසය

randstrlower()පදැනපEnterපඑ පඔබපබම

lsquoi wish i had no sausagersquo

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපොමපmethodපඑොකපකොය පලැදගත ම

ලදපොදයකපමමපකයපොදන ම

අලතපStringපඑ කපශදම

truth = lsquo I love old women rsquo

මමපො ලනමපmethodපඑ පලයපඉන ම

truthreplace(lsquowomenrsquo rsquomenrsquo)

ොමො දපඇත ටමපොලනොනපwomenපකය පලච යපොලනලටපmenපකය පලච යපආොේපවමයප

අපපඒ පcheckප රපබම

ලැොඩපශරපොනදපඉකනපොමපවදශටපයමපලච යකපොලනලටපොල තපලච යකපොඛසොයනමපආොේප රගන ප

රලලන

42

42

19 Dictionary (ලදනපො ෝ)

මමපදැනපකයපොදන පයනොනපpythonපලපකොය පDictionaryපගැ පොම කදපDictionaryපඑ කපකයනොන

ඇත ටමපොම පඅපපදන පDictionaryපඑ කපලොේමප මයපDictionaryපඑො නපඅපපලච යකපොශ ය ලප

කයමො පඒපලචො පකොය ප ැ තපශමබපව ාපඉකනපදැනපඒපලචො ටපඅදාපොතරමකපොශෝපවව රයකපඅපටප

දැ ගන පරලලන

ඉකනපpythonපලපකොය පDictionaryපතපඒපලාොගමප මයපඅපපොශ ය පලචො පලාොගපොේටපයර(key)පකයප

කය ලපඒපලච යටපඅදාපවව රයපඅගය(value)පකයපඅපපකය ල

ම පකයාගන පොදයකපකොය ලපDictionaryපලටපදාවචචපොලනොනපලකzwjර ලරශන( ldquohelliprdquo )පදටනපගේදතප

අලවනප රේදතපොමපලකzwjරපලරශනපඅපපදාවචචප ර ල

මමපඑ කපශදමපොදනලන මප

book= lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

ොමො පකොයනොනපදව පවාමාජ යනටපඅදාපොද ඩපDictionaryපඑ කපොමො පකොය පයතර(keys)ප මයප

Dad BroපMom ඒලාටපඅදාපඅගයන(values)පොලනොන Bob Joe Lisa

දැනපEnterපඑ පඑබශමපඅොේපDictionaryපඑ පRun

ොල ල

book

lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

දැනපඅපටපරලලනපඅොේපවාමා යපDictionaryපලප

කොය පලැොඩප රන පඒපකයනොනපලචො ටපඅදාප

ොතරමපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

ඉවොවඛාමපDictionaryපඑොකප මපඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොපඅදටපඅලය යතර(key)පපවඳශනප

රන පඹ

ඉන පමමපොදනලන ම

booklsquoDadrsquo+

lsquoBobrsquo

booklsquoMomrsquo+

lsquoLisarsquo

ඉකනප ලතපොදයකපකොය ලපොමපයතර(keys)පලටපඅදාපඅගයනපstringපොලන මපඹො ප ෑපඅදටපnumbersප

උ තපදාගන පරලලනපඒපගැ පකයපොදන පඅපප ලතපොද ඩපDictionaryපඑ කපශදම

ages = lsquoDadrsquo rsquo42rsquo rsquoMomrsquo rsquo87rsquo-

ageslsquoDadrsquo+

42

43

43

දැනපදැක ො පkeys ලටපඅදාපඅගයනපstring ොලන මපඅලයප ෑ

දැනපමමපකයපොදන මපDictionaryපලටපඅදාපmethodsපට ක

මමපඒ පලයමපොදනලන මප

ොම පලයන පmethodsපලය පවාමා යපආ ෘකයටමප මය[ SequenceMethod(argument) ]

bookclear()

ොමො දපොම යපොලනොනපඅපපවදශනප රපකොය පDictionaryපඑොකපසයලමපඅගයනපඉලතප රපDictionaryප

එ පහවප රපදා පඑ ය

Enter එ පඑබොල තපදැනපඒ පබාගන පරලලන

පලැොඩපශරපොනද

ලපMethodපඑ කපබම

tuna = agescopy()

ොමපො ද පඅදටපඅදාපDictionaryපඑ ක

ොල මපDictionaryපඑ කපවදශටපො පයකපගන පරලලන

අපප මප රරපDictionaryපඑ පtunaපකය පඅලතපDictionaryප

එ ටපො පපොලපකයපදැනපඔයාටපොේ ලපඇක

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපොග ඩකමපලැදගතපMethodපඑ කපගැ

ොමපMethodපඑො නපරලලනපඅදටපඅලයපDictionaryපඑ කපඇතොෂපඅපපවදශනප ර පkeyපඑ පකොය ලදප

ැේදපකයපොශ යාගන

ඒ ප රනොනපොමොශමය

tunahas_key(lsquoMomrsquo)

True

tunahas_key(lsquoApplesrsquo)

False

ඔයාටපඒපගැ දැනපොතොර ලපඇක

අදාපkeyපඑ පDictionaryපඑොකපකොය ල මපTrueපකයපoutputපොල ලප ැත මපFalseපකයපoutputප

ොල ල

ශරපඅපපDictionaryපගැ පොග ඩකපොේලඛප ාප රා ඒපලොේමපProgrammes ශදේදපොමපDictionaryපඅදටප

ොග ඩකපලැදගතපොල ල

44

44

ඊෂඟපදාඩමට

45

45

20 If Statements (if පzwjර ා )

අපපොම ාකපදරටපpythonපලපමල පොේලඛපොග ඩකපඉොග ගත පොම නනපඑශාටපමමපකයපොදන මප

කzwjරමොඛ පශද පවදශපගැ

ශරපඅපපලැොඩටපබහම

IDLEපඑො නපදැ ටපවමපඅරොග පමමපදැන ය ලපnew windowපඑ ටපNew windowපඑොකපprogrammeප

එ කපලයපඒ පRunප රන ප මපඅනලාරොයනපඒ පSaveප රන පඕ

ශරපමමපදැනපstingපඑ කපශද ල

tuna=rdquofishrdquo

If පzwjර ා පගැ පදැනපමමපඔයාටපකයපොද ලපොමො නපොග ඩකපොේලඛපොඛසොයනමපඅපටප රන පරලලන

if tuna==rdquofishrdquoොමො දපමමපවමා පකණපොද කපොය දාොග පකොය ල

ොම දපොලාපකොයනො පපරේාලේ(testing)

යමපඅගයකපදරකාපකරමටපඅප වමාන කණ මදකේපොය ද ලපඒපලාොගමපඅපොේපපzwjර ා පඅලවා යටපප

මදත(colonrdquordquo)පොය ද ලපොශ දටපම පකයාගන (ොග ඩකපලැදගත)

ොමපමලපපzwjර ාොනපොතරමප මයපlsquorsquotuna fishපටපවමා පඋො තrsquorsquoපකය පඑ යපඉකනපොමපපzwjර ා යපයටොතප

එොශමපඋො තපඅර ප රන පොම ප රන පකයපඅපටපවවධ වධානපොදන පරලලන

If tuna == lsquorsquofishrsquorsquo

Print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපEnterපඑ පඔබරශමපොමපපzwjර ා යපයටොතපඅපටපඅලයප ර පොේලඛපලයන පරලලන

ොශ දටපම පකයාගන පොදක පදාපEnterපඑ පඑබලපගමනපඑමපපzwjර ා යපයටොතප මයපඉනදසපලය ප

ොේලඛපලයොලනො (indent-පොේබලපවාමා යපඉොමනපඇතෂටපල පොවේපලයොේ)

දැනපමමපොමො පකයපකොයනොනපtuna fishපටපවමා පලනොනප මපlsquothis is a fish alrightrsquo කයපprintප

රන පකයය

දැන F5 එ පඔබපොමපprogrammeපඑ පrunප රපබමප

lsquothis is a fish alrightrsquo

46

46

ොමො පව පොේපගැ පමමප ලපදාරකපකයන ම

අදටපකොය ලපvariableපඑ කපtuna=rdquofishrdquoපකය

දැනපඅපපදරකාලකප ර ල

tuna කය පඑ පfishපටපවමා පලනො ප මපlsquothis is a fish alrightrsquoපකයපprintප රන පඑතපඒ ටපවමා ප

ැත මපොම ලතප රන පඑදා

අොේපprogrammeපඑ පමමපදැනපොද ඩඩකපොල වප ර ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපොම දපොලනො පකයපබන පොම පrunප රමපඇත ටමපොම ලතපඋොනප ෑ

ශරපif පzwjර ා පලපමල පොේපොම ප මය

අොේපදරකාලපශරප මපඅපටපඅලයපොේලඛපට කප රන පකයපවධzwjා පොදන පරලලනපඊටපදවොවේපඒපවධzwjා ප

runපොල ලාපඒතපදරකාලපලැරදප මපොම ලතපො රපඉන ල

පඒතපොම පifපපzwjර ා පලය පඑ පවදශකපව රය

47

47

21පElse and elif (Else වශ elifපඅනොක )

දැනපමමපකයපොදන මපදරකාලපලැරදප මපඅදටපඅලයපවධzwjා පශදාගන පශැටපඒ ප රනොනපelseපකය ප

අනොක ොයනපඒපගැ පදැනපබම

අොේප ලනපඋදාශරණයමප

මමපඉවවරශටපඅරොග පය ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

ශරපදැනපපොම යපොලනො ඉවොවඛාමපදෂමපපzwjර ාොනපව යප මපඑයටපඅදාපවධzwjා පට පකzwjරයාතම ප

ර ලපඒතපලැරදප මපඔේපඑ ො ටපඅපටපදැනප ලතපොතරමකපකොය ලපලැරදප මපelseපයටොතපඅපටප

රන පඅලයපොේපtypeප රයපකොයනො

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquoප

ලැොඩපශරපොනද

අපප ලතපොම නනපඉවවරශටපයමපඅපපහ මපඅපටපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඕො පකයප

දෂොලනයටපොදයකපදරකාප රපශරපගොේප ැත මප ලතපඑ කපඑොශමතප ැත මප ලපඑ කපඑොශමතප

වොනප ැත මප ලතපොදයකපඒපලොේපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඅලයප මපඅපපදාවචචප ර ලපelif

කය පඅනොක ය

ොම පශැමපොලාොලමපදානොනපifපපzwjර ා යයපelseපපzwjර ා යයපඅ රටපොලන ය elifපඒලාපඕ ප රමපඅපටප

දාන පරලලනපඅදටපඅලය ාලයනපොග ඩකපකොය ලප ම

ශරඒපගැ පබමපදැන

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

elif fish == ldquoslamonrdquo

print rdquoI hope I donrsquot get SLAMonilla poissninrdquo

elif fish == ldquotunardquo

print rdquoeasy there tuna boatrdquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

48

48

ඉකනපදැනපොමො පොල පොේපමමපවව රප රන මපඅපටපකොය ලපtuna=rdquofishrdquoපකයපvariableපඑ ක

ඉවොවඛාම if tuna == ldquobassrdquoපකය පපzwjර ා යටපය ලපඒ පලැරද

එොශ මපඊඟපපzwjර ා යටපය ලපelif fish == ldquoslamonrdquoපඒ තපලැරදපොනදපඑොශ මපඅනතපඑ ටපදන ල

elif fish == ldquotunardquoප

ආ ඒ ප මපශරපඉකනපදැනපඒ පයටොතපකොය පොේලඛපට runපොලයප

Programme එ පrunප රපබමපමමපකයරපොේදපොලනො පකය

rdquoeasy there tuna boatrdquo

ශරපඅපපහ රපොේපව ාපොනද

අපප ලතපොද ඩපොල වකප රම

පොමපProgramme එොකපtunaපකය පඑ ප

ොලනලටපtroutපකයපදාම

elif fish == ldquotroutrdquo

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquo

පොමපල ාොලදපවොනපොම යපපzwjර ා පඑකො පදරකාප රප රපබැලලපොම කලතපශරපගොයප ෑපඒපනවාප

අනකමටපelseපඑ ටපය ලපඒො පකොය පොේපrunප ර ල

අනකමටඅපටපොතොර ලපවවඳමකප ැකමපව ාමපprogramme එ පelseපයටොතපකොය පොේප රපඅයනප

ොල ල

49

49

22 Nesting Statementsප(අන-පzwjර ා )

Ifපපzwjර ා පගැ පමමප ලතපොදයකපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපොද ඩපvariablesපට කපශදාගම

thing = ldquoanimalrdquo

animal = ldquocatrdquo

ශරපIfපපzwjර ා පයටොතපඅපටප ලතපifපපzwjර ා පොය දන පරලලනපමමප රමපොදනලන ම

දැනපRunප රපබම

this is a cat

ොම දපවොනපොම ය

thingපකය පඑ පanimalපලටපවමා යපඒපනවාපඒපයටොතපඇකපවධzwjා පrunපොල ලප

එ ො ටපශමබොල ලපif animal == lsquocat rsquoකයපඑ කප

අපපශදරපොදල පvariableපඑ පදශාපබරශමපොතොර ලපොමපකය පොේපශරපකයපඒපනවාපඑමපපzwjර ා ොේපඇකප

වධzwjා පrunපොල ලපඒ යපoutputපඑ පවදශටපthis is catපකයපආොේ

අපපදැනපthing = ldquohouserdquoපකයපොල වප රප

programmeපඑ පrunප රපබම

I donrsquot know what this is

දැනපඔයාටපොතොර ල

if thing == ldquoanimalrdquoපකය පපzwjර ා යපව යපො ොේප මපඒපයටොතපඊටපදශබනපකොය පපzwjර ා පඑ නනප

එශාටපලැඩපො ර පබල

50

50

ඉකනපොමපවදශටපpythonපගැ පලයවනපමාොේපදෂමපල පගzwjරනථමයපඅලවනපොල ලපඉලරයපකේලටපොම නනපොමප

ගzwjරනථමයපඉලරපොලනො ප ැප

ොමමපගzwjරනථමොේපොදල පො ටසනපමමපඔයාටපpythonපලපකොය පොමහපවඳශනපසේධzwjාන පලටපලඩාප රමකප

ගැඹරපවපසේධzwjාන පගැ පකයපොද ලා

ඉකනපඒපොේලඛපඉොග ගන ප ලනපොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපpythonපලපමල පොේලඛපගැ ප ැල ප ැල ප

රහණොලන

ොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපකzwjරමලඛදපපබබදලපයම ාකපදැනමකපඔබපබාගතොතප මපpythonපපබබඳලපදසගයප

අොද ව(උොදෂ)පපzwjරණපදzwjරපලපවදශනපපzwjර පලලනප60පලතපඔබටපදශසොලනපනලරදපපබතරපොවවමටපඋදේප

ලනපඇ

එොවේ මපොමහපොදල පගzwjරනථමොයනපඅදපයබපශමොලමපප

ඔබටපජය

17

17

Enter name

දැනපොමපවදශටපඑ ලාපපදැනප මකපදාාපබමපොම ට

Enter name = bukey දැනපEnter ඔබන

ොම පඇත ටමපොද ඩපProgramme එ ක

ඒ පො ොමයපදැනපProgrammeපඑ saveප රරප ැ ටපගොය තප

ොම පඅපටපොල Programmes පrun ර පවදශටම runප රන පරලලනප(පඒපකයනොන Ms word Adobe

PhotoshopපRun ප ර ලාපලොේම)

දැනපඅොේපProgrammeපඑ Double clickප ර runප රම

Programmeපඑ runපඋ ාපොනදප

18

18

ශරපඅපප මකපදාාපබමප

ඇත ටමපොම දපවොනප

එ පදාරටමපProgrammeපඑ Exitපව ාපොනදප

ඇයපඑොශමපකයපමමපකයපොදන මොම කදපොමපProgrammeපඑො නප රනොන

x = raw-input (ldquoEnter namerdquo)ප

ොම පrunප ර ලා

ඊටපදවොවේප

Print ldquo Hey rdquo + x

කයතපrun ර ලා

ඊටපදවොවේපොම ලතප ෑපොනදපපඉකනපProgrammeපඑ එයාොේපලැොඩප රපඉලරයපProgrammeපඑ පදැනප

කය ලාපපldquoමොේපලැොඩප රපඉලරයපමමපය ලාrdquoපඇත ටමපඒ ප මයපොම දපොලනොන

ඉකනපඅපපොම දප රනොනපොමපපzwjරො ටපඒ පශරමපොඛසපොදයක

raw-input (press ltEntergt)පකය type රම

දැනපඅපපProgrammeපඑ පrunප රමප

ශරපපzwjරො ටපවවදම පැබණාපොනදප

අනකමටපවාරාංයකපවදශටපගතො ත IDLEපඑ පොග ඩකපොශ දයපඑොශතපඅපටපProgrammeපඑ කපSave

රන ප මපFile එ කපශදන පොල ලාප( New window ) එ ටපගහනපම යපොනදපඒ ප

19

19

6 Strings (ලදන)

දැනපඅපපආොයතපIDLEපඑ ටපය ලා

IDLE එොකපtype රම

ldquo Hey nowrdquo දැන Enterපඑ පඔබන

lsquo Hey now lsquo ොම පString එ කපොම දපවංොක පකහදයකන (characters)පොම පශැදපකොයනොන

lsquo Hey now lsquo

ොමහදපේවතලපඋඩො මාප(Double codes)පප ැතලපඋඩපො මා (Single codes)පපදාවචචප ෂතපඑ මපොේප මයප

ොලනොන

ොල වකපඇතො මප ෑ

ඒතපවමශරපඅලවථමාපලදපකොයන පරලලනපපzwjර පඑ ප ැන

මමපඒපගැ පොදනලන ම

hersquos a jerk rsquo

lsquohersquo s a jerk

Python ලලනපString එ කපවදශටපයමපොදයකපශද ාගනොනපඋඩො මාලපදටනපගන ප ැ පශාපඅලවනපොල ප

ැ ය

ඉකනපේවතලපඋඩො මාපදැමොම තපඒපපzwjර පවවොද ලා

ඒතප ලතපවදශකපකොය ලාපපොම පඉ ාමතපලැදගතප

lsquo hersquos a jerk rsquo

පටපදවටපඇ ඉර [ back slash ( ) ] ොය දන පඕ පඅදටපමඟපශරන පඅලයපො මාලපඉදරොයනප

Python එො නපබ ලාප( ) ටපදවොවේපකොය පවකණපදශාපඊටපදවොවේපහ ලාපපldquoශර ොමපො මාොේප

ඇත මපොතරමපො ොලය ොමපකොයනොනපඒ පන මම print ප රන පඅලයපොදයකපව රයrdquoපකය

ඉකන lsquo hersquos a jerk rsquoපලයපEnter එබොල තපoutput එ පබාගන පරලලනපඅපට

ොමපලැොඩපඅ යාලයපල ප ැ කපබමපදැනපඅොේපstring එ ටපදවතල උඩමකොමාපඑ තප රන පඅලයප

උො තපඅපපඒ ප රනොනපො ොශ මදප

20

20

buckey said ldquo hey now ldquo to me

ldquo buckey said ldquo hey now ldquo to me ldquo

ඉකනපදැනපPython ලලනපඋඩො මාපකොය ප ැනපබ ලා

ldquo buckey said ldquo hey now ldquo to me ldquo

ශරපදටනපගේදමපේවතලපඋඩො මාපකොය ලා

ඊටපදවොවේපsaid ldquo කය ප ැනනපstring එ පඅලවනපොල ලාපොම දපඋඩො මාො පකොයනොනපඊටපදවොවේප

hey now ldquo to me ldquo ලලනප ලතපඑ කපදටනොග පපme ldquo කය ප ැනනපඉලරොල ලා

ඒතපඅපපබාොද ොර තතපඋොනපඒපොේපො ොමය

ඉකනපඅපපොම දප රනොනපොමොශමපආරලශමපලැොඩපශරමපොඛසයප

ldquo buckey said ldquo hey now ldquo to me ldquo

පටදවපඇපො මාලටපදසලපකොය පවකණපPython ලලනපො ව පනවාපඅදටපඅලය Outputපඑ ප

ැොබන පඕ පදැන

දැනපstringsපඑ තප ර පඑ පගැ පඅපපබම

a = ldquo buckey ldquo

b= ldquo roberts ldquo

a+b = lsquo buckeyroberts rsquo

a+b කයරලශමපPython ලලනප රනොනපa හපකොය පවකණපට ( characters )පb හපකොය පවකණපට ටප

එ තප රපoutput ර පඑ ය

ඒතපඅපටපඅලයප( buckey roberts ) කයපමැදටපහව ැ කපවහ ලපොම stringපොද පඑ තප රන ප මපඅපප

ොම දප රනොනප

a b කයපtype රමපඒ පශරයනොනප ෑපොනදප

එොශ මපab කයපtype රම

( lsquo buckey lsquorobertsrsquo )

ඒතපඅපපබාොද ොර තතපව පoutput එ පො ොලයපොම

ශරපකයන මපඇත ටමපොම කදපොලන පඕ පකය

a = ldquo buckey rdquo ( හව ැ කපවහ ලපඒ පශදන ප)

දැනපබම

a +b

lsquo buckey roberts lsquo

ලැපොඩපවාරථම යපොනදපපොමො නපඉොග පගන පොදයකපකොය ලාපොම කදපදන ලද a +b කයරලශමප

Python ලලනපඑ තප ර ලාපa ශා bපstring ොද ටපඅදාපවකණප( characters )පශරපඅපපa = ldquo buckey ldquoප

කයපඅනකමටපහව ැ කපකබබ ඒො නපඅපටපොතොරනොන එ හව ැ කප(space) Pythonපලලනප

character එ කපවදශටපව ලාපකයයපමමපහ ලාපමමපකයරපොේපඔයාටපොතරණාපකයා

අපපොමපඉොග පගතොතපstring ලපමල පඅඩ ාමපපඉකනපpython ලලනපඉවවරශටපයේදපොමපඅපටපstrings

ොග ඩාකපලැදගතපොල ලාප

21

21

7 More on Stringප(පලදනප ලදරටතප)

Stringපලලනප රන පරලලනප ලතපොේලඛපට කපකයපොදන යපොමපයනොනප

num = 18

අපප num = 18පවදශට Variableපඑ කපශදම

num + 16

34

ොමපවදශටපඅොේපපVariableපඑ පදාවචචප රපොඛසොයනමපඅපටපඑ තප රන පරලලන

print ldquo BUckey id ldquo + num කයපොදම

මටපඅලය පපBUckey 18 පකයපprint ොලන ය

ඒතපලැොඩපශරයනොනප ෑපලොේපොම ද stringපශාපnumbers එ තප රන පබැරපනවා

ප

අපපඒ ටපවවදමකපොශ යමප

num = str ( 18 ) කයපොදමප

ොමො දප රනොනප18 කයපකොයනොනපඇත ටමපnumber එ කපො ොලයපඒ ප string එ කපකයප

Python ලටපොතරමප ර පඑ ය

ඇත ටමපකොල තප18 string එ කපවදශටපදරලරථම යපොල ලාපපොම str ( ) functionපඑ පඇතටපදාරලමප

දැනපබම

print ldquo buckey is ldquo + num

buckey is 18

ශරපොමපවදයටයපඅප numbersපstring ලටපදරලරථම යප රපගනොනපොම පදාවචචප රන පරලලන user

ොගනපinput එ කපගන ො ටපuser ොේපinput එ පstring එ කමපොලාපඑ පවදශට

22

22

අපපvariable එ කපශදමපදැන

num 2 = 32

print ldquo my mom is ldquo + num2

අපපදන ලාපොමොශමප රන පබෑපකයා

ඒතපstr දාවචචප රනොනප ැකලපබැරදපොමපලැොඩප රන පපඇත ටමපරලලනපඒපලැොඩප රනොනපොමොශමය

ඔයාොේපkey board එොකපblack text කය keyපඑ පදන ලදපපදන ැත මපදැ ගන ප(පඒ ප මයපTab keyප

එ ටපශරයටමපඋඩනපකොය පkey එ පොදනොමනපඇත ටමපඋඩපො මාලකපලොේප මය)

දැනපඅශන ප print ldquo my mom is ldquo + ` num 2 ` කය පඑොකප` num 2 ` ොදදවටපොමප` ( black text ) ොද කප

දාන පදැන Enter රපබන ප

my mom is 32

ඒපවදශටයපnum එ කයපstring එ කයපොඛසොයනමපඑ තප රනොනප

ලපොදයකපකොය ලාප

පrepr ( ) පොමන පොමපfunction එ පපොම පශාතදසනම str ( )පපfunction එ පලොේමය

ඉකන str ( )පොලනලටපඅපටපඕො මපrepr ( )පපfunction එ පභාව ාප රන පරලලන

23

23

8 RAW Inputප(ලදනපපzwjරදා යප)

Raw_input( ) ශාපන මමපinput ( ) ය function ලපොල වපමමප ලනප ාප ා

ඒතපඒපගැ ප ලතපොශ දනපමමපකයපොදන ම

මමපපදැනපඉනොන Python windowපඑොකපොමොශමපtypeප රම

buck= input(ldquoEnter name rdquo)

print buck

දැනපොම පrun රපබම

අශ ප මටපbukeyපඅපපකයපොදම

Enter name bucky

ොම කදපපzwjරොනපපොම ය පඅපපලච යක inputපඑ ටපදන ාපපඒතපඒ පstring වදශටපPython ලටපදන ප

ැකපනවාපPython ලලනපො ලනමපPrint රන පොදනොනප ෑපඒ ප

ඒ ටපවවදමප මය raw_input ( )

buck = raw_input (ldquoEnter namerdquo)

print buck

ොමො දපොලනොනපuser ොගපinput එ පstring එ කපවදශටපදරලරථම යපොල පඑ යපදැනපrun රප

බැලොල තපපදැනපලැොඩපශරප

24

24

9 Sequences and lists (පඅනකzwjරමපවශපැයවත )

දැනපමමපlistපඑ කපශදපොදනලන මපඉවොවඛාමපඅපපශද listපඑොකප මපලයන පඕොන

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

ඊටපදවොවේපො ටපලරශනපොය දාපඒොකපඇතොඛ listපඑ ටපඅදාපඅලයලපට පලයන පඕොන

(පmom dad bro කය පඒලාපනවාපඅනලාරයොයනමපඋඩො මාපොය දන ප)ප

දැන Enterපඑ පඔබරලශම computerපඑොකපmemory එොකපො ොශශරපsave ොල ලාපොමපlist එ ඒ ප

පzwjර යකපො ොලය

ශරපපමමපොම listපඑ පගැ පොදනලන ම

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

0 1 2 3 4

ොමොකපකොය පඅලයලපගත ශමපශයමපඅලයලයකටම අදා ( index number ) අංකයේපකොය ලාපඉකන

computerපඑො නපදෂොලනපඅලයලයපlsquo 0 rsquoපකයයප මප රනොන ඊටපදවොවේපඒලාප1 2 3 පපල පොවප

පලොලටපවකණපොල ලාප

දැනපඅපපබැලොල තප

family [ 3 ]

lsquo sis lsquo

ොශ දටපම පකයාගන පමඛපඅලයලයප0පකයයපශදනලනොනප ඒපනවයප family [ 3 ] කයපtype රරලශමප

lsquosis lsquoකයපආොේ

අපපහ මපොග ඩකපදගපlist එ කපකොය ලාපඅපටපඅලයයපොමොකපඅලයලයක outputප රගන පඑ ො ටප

ොග ඩකප රදරයොනපඅලයලපමපඉදපඒොක index numberපඑ පගණනප රප රපොශ යන පඉකනපඒ ටප

ොඛසපකzwjරමයකපකොය ලා

ඒ ප මයපඅනකමපඉදපමටපගණනපකරම

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

-5 -4 -3 -2 -1

ඉකනපඅනකමපඅලයලයප- 1 කයයපඅපපගනොනපඉවොවඛප මප0පනපදටනපගතොතපඇයපොමො නප-0පනපදටනප

ගන පබැරදපපො ොශ මටලතපබැපප-0පකලතප0පකලතපබනදලපබනදලමප මය

ඉකනපපබලටප-1 -2 -3 පකයපඅපටපඅනකොමපඉදපමටපඅලයලපට ප මප රන පරලලනප

උදාශරණයකපගතො තප

family [ -2 ]

lsquo sis rsquo කයපඅපටපoutput එ පඑ ලා

25

25

වාරාංයකපවදශටපගතො තප

list එ පඅලයලපකzwjරමපපොද ටප මප රන පරලලන

1 මපසටපඅගටප(0 1 2 3 ප)

2 අගපසටපමටප( helliphellip -3 -2 -1 )

ලපොදයකපකොය ලාපlist ව රකපො ොමයපstring එ පකොය පඅගයනපඋ තපොමොශමප මප රන පරලලන

ඒ ප රනො පොමොශමය

lsquo bucky lsquo 3 +

lsquo k lsquo

26

26

10 Slicing ( ො ටවපකරම )

ොම කදපSlicingපකයනොනපපlist ොශෝපොල යමපොදය පඑහපඅලයලපො ටවකපොලනප රපගන පඑ ටප මය

Slicingපකයනොන

example = [ 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ] ොමොශමපlist එ කපගැ පහ ම

අපටපොමපlist එො නපො ටවකප ඩපගන පඹ ප මප රන පකොයනො පොම ය

example[48]

[ 4 5 6 7 ]

ඉවොවඛාමපlistපඑොකප මපදාන පඹ

ඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොඛපමලනම list එමේ කඩ ගනන අලය අලයලමේ index එක දාන පඹ පඊටප

දවොවේපකඩ අලවන කරනන ඹන අලයලයටපපර අලයලමේ indexපඑක දාන පඹ පඒපගැ පොශ දටපම ප

කයාගන

ලපඑ කපබම

example [ 49]

[45678]

example [ 4 10 ]

[456789]

Slicing ර පඑ පකzwjරමයකප මයපොමප

ලතපකzwjරමයකපකොය ලා

අපටපපටදවටපගණනප රන තපරලලන ොග ඩකපදගපlistඑ කප මපකොයනොනපපොමපකzwjරමයපොග ඩකපොඛසය

example [-5 -1 ]

[ 5678 ] example = [ 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ]

පපපපප-10 -9 -8 -7 -6ප-5 -4 -3 -2 -1

මටපදැනපඅලයයප5පඉදනපඉතරපඅලයලපසයඛමපගන

example [ -5 0 ]

[ ]

ඇයපොමපවදශටපආොේප

පමමප ලනපදාඩොමපකයපදන පවදශටපප-ප0පකයපඑ කප ෑ

ප0පකයනොනප0පලමප මයපඒපනවයපොමොශමපවොන

ඒතපමටපඅලයපlistඑොකපකොය ප9පතපඑ පවදශටප ඩපගන

example [ -5 ]

ොමපවදශටපොදලනලපහව ැ කපකයන පපඒොකපොතරමප මයප-5පඉදපකොය පඔකො මපඅලයලපට පඑලයටප

ගන පකය පඑ ය

[ 56789 ]

27

27

example [ 7 ]

[ 0123456 ]

පොම තපඒපලොේමයපindex එ ප7 ටපඉවවරශපකොය indexපසයඛටමපඅදාපඅලයලයනපඑලයටපගන පකයයප

ොමො නපකයනොනප

ශරපොමොශමතපබම

example [ ]

කසමපindex num එ කප ැල පහවලමපදනො තපොම දපොලනොනප

[ 0123456789 ]

මලපlist එ මපආලාපොනදප

මලපlist එ මපඅපටපඑ ලැරපගන පඕො මපපොමපවදශටතපොඛසොයනමපගන පරලලන

ලපොදයකපකොය ලාපපඅපපදනොනපදරාමකන ( parameters )පොද යොනප

ඒතප ලතපො ල පදරාම යකප(3rd parameter) කොය ලාප

ො ල පදරාමකොයනපකයනොනපඅපපයමපදරාවය පඅලයලයනපඑ කනපගනේදපපකසයමපරටාල ටප

(පදර රයකන )පඅලයලයනප ඩපගන පඅලයපඉක මය

example [ 1 8 2 ]

[ 1357 ]

දැනපකයරපොේපොතොර ලාපොනදප

example [ 10 0 -2 ]

[ 9 7 5 3 1 ]

ොමපවදශටපපටදවටපවං යාපමගශැරපගන තපරලලන

ොම පොග ඩකපලට ාපොදයකප

ඉවොවඛාප රරපවදශටප රන ප මමැලයපලාොේප මපඒ මප රන පොඛසපවදශකපකොය ලාප

Example [ - 2 ]

[ 9 7 5 3 1 ]

මල listපඑ මපපටදවටප-2ප පගාොනපවං යාපමගපශැරපoutput ොල පඑ යපොමො දපඇත ටමපොලනොන

ොමලාප මයපslicing ලපමල මපොේලඛපඉකනපොමපවදශටපlist එ පකොය පඕො මපදත යකපඑලයටපගන ප

රලලනපොඛසොයනමප

28

28

11 Editing Sequences (පඅනකzwjරමයනපවෑදමප)

Sequenceපකයනොනපඇත ටමපlist strings tables ලාොේපොේපලටප මයපඉකනපSequenceපලලනප රන ප

රලලනපොද ඩපලැඩපට කපගැ පබමප

[7 4 5 ] + [ 4 6 5 ]

ඇත ටමපොම Sequenceප2කපඉකනපඑ මපජාකොේ Sequencesපඑ තප රන පප

(ප+ප)පපකණපදාවචචප ර ලා enterපඑ පඑඹොල තපඅපටපoutput එ කපඑ ලා

[ 7 4 5 4 6 5 ]

ොමො දපවොේපSequences 2කපඑ තපොලාප නපSequence එ කපඒපකයනොනප නපlist එ කපශැද පඑ ය

ලපඑ කපබම

lsquo bucky rsquo + lsquo roberts lsquo

lsquo buckyroberts lsquo

දැනපඅපපlist එ කයපstring එ කයපඑ තප රමප

4 5 6 + + lsquo bucky lsquo

අපටපොමපොද පඑ තප රන පොදනොනප ෑපොනදප

ඇයපදන ලදපඑොශමපොලනොන

ොමො දපොමොශමපඑ තප රන පරලලනපොලනොනපඑ මපජාකොේපSequencesපව රයපඒ පොශ දටපම ප

කයාගන ප

අපපදැනපබමපSequenceපගණපකරමපගැ

lsquo bucky lsquo 10

bucky ාප10පක ආලාපොනදප

ඉකනපොමො දපවොනපbucky කය පඑ ප10 ල ාලකප ැල ප ැල පපටදතපවමය

21 10

210

ඇත ටමපොමපගණපකරමප මපොශ දටපව ාපඒතපමමපබාොද ොර තතපවොනපඒ පො ොලයපමටපඕ පවොනප

ඉවොවඛාපලාොේපbucky කය පඑ ප10පල ාලකපපටදතපව පවදශටමප21පතප10පල ාලකපපටදතප රන ය

ප

29

29

ඇත ටමපඑොශමප රනො පො ොශ මදප

[ 21 ] 10

ලැොඩපශරපොනදප

ඉකනපොමපකzwjරොමපොග ඩකපලට ලාපකයපඔයාටපොතොර ලාපඇක

ශරපමමපදැනපඅලතපොදයකපකයපොදන යපයනොනප

name = lsquo roast beef lsquo

ොමොශමපඅපපtype රම

lsquo z rsquo in name

False

ොමොකපin කය පඑ Pythonපලපbuild in keyword එ කපlsquo z lsquo in name

ලලනපඇත ටමප රනොනපz අකරපnameපඑ පතපකොය ලාදපකයප

දරකාප රපොද පඑ යොමපවදශාපවොේපව in කය build in keyword ප

එ පදාවචචපොල ලා

lsquo r lsquo in name

True

ොමොශමපොලන පොශේතලපname = lsquo roast beef lsquo එ පතප r අකරපකොය පනවය

අපපොද ඩ listපඑ කපශදම

family = lsquo mom rsquo lsquo dad lsquo lsquo bro lsquo +

lsquo sis lsquo in family

False පප

lsquomomrsquo in family

True

අලයලය (element) in අනකzwjරමය (Sequence)

ඔයාටපඒප රණප ලතප ශවරපොලන පඇකපදැනොමපවදශටපඅපටපඕ මපඅනකzwjරමය (Sequence)ප

අලයල(elements)පදරකාප රපබන පරලලන

30

30

12 MoreපListපFunctionsප(ැයවතපආශzwjර පශzwjර ප ලදරටත)

අපපlist එ කපශදම

numbers = [8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපදැනපඕ පපොමපlist එොකපඅලයලයනපකයකපව රපකොය ලදපකයපගණනප රපබන ප

න මටපගණනප රපබම

7කපකොය ලාපොනදපප

ොමපlist එොක මපඅලයලයනපට පගණනප රන පඑචචරමපඅමාරප ෑපඒතපො කපදගපlist එ කපකබොණ තප

එොශමපඅපටප රපොේ ලොනප

ඉකනපලැඩයපදගනොනප ැකලපඅලයලයනපකයකපකොය ලදපකයපගන පොඛසපකzwjරමයකපකොය ලාප

ඉවොවඛාමපොම යප රනොනප

len කය functionපඑ පtype රපලරශනපඇතොඛපlist එොකප මපදාන පඕොන

len (numbers)

7

ශරපඅලයලපගාණපආලාපොනද

ශරපොමපලොේපවරපfunctionපට කපගැ පමම දැනපකයන ම

max (numbers)

165

ොමො දපැොබනොනපlist එොකපකොය පලැඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයය

min (numbers)

1

ොමො දපොලනොනපlist එොකපකොය පඅඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයපඅපටපොද පඑ යප

ලතපfunction එ කපගැ ප ාප ො තප

list ( )

ොමො දප රනොනපstring එ පඅලයලයනපlist එ ටපොල පොල මපදරලරථම යප රපදමය

list( lsquo bucky rsquo )

lsquobrsquo lsquo u rsquo lsquo c lsquo lsquo k lsquo lsquo y lsquo +

numbers කයපtype රම

එ ො ටපඅොේපlist එ පඅපටපැොබ ලා

[ 8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපොමොකපකොය පඅලයලයනපොල වප රගන පඕ පොල ලා

31

31

අපපඒ පො ොශ මදප රනොන

numbers[ 3 ] = 77

ොමොකපොතරමප මයපප

index එ ප3 ල පඅලයලයපොලනලට 77පආොේප රන පකය පඑ ය

ඉකනපදැනපEnter එ පඔබාපබම

ොම ලතපවොනප ෑපොනදපපඇත ටමපොදයකපව ාපකොල තපශරප

දැනපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පආොේපොලයපකොයනොන

ඒ පදරකාප රපබමපඅප

අප numbers කයපtype රපlist එ පබම

[ 8 1 4 77 28 165 7 ]

ශරපොනදපපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පලැට

අලයලයනපම න තපරලලනපොමපවදශටමප

ඉවොවඛාමපdel keyword එ පtype රපlist එ පවමගපඅලයලොේපindex එ පොදන

ොමන පොමපවදශට

del numbers (3)

ශරපදැනපමැකයපකොයනොන

ශරයටමප ශවරප රගන පlist එ පඅරනමපබමපපප

numbers

[ 8 1 4 28 165 7 ]

77පමැකපොනදප

ශරපඅපපඉොග පගත ාපප

අලතපfunction ට කපඒලාොගමපඅලතපලැඩප ෑලපට කපොමප ාකපමමපකයපදන පඒලාොයනප

ොශ දපprogramme එ කපඔයාටමපශදන පරලලනපකයපමටපහො ලාපප

ඹයාටපන රමපකොය පවරපගැටලලකපොමලාොයනපොඛසොයනමපවවදගන පරලලන

Python ලලනපඑ පදාරටමපගැටලලපගැ පහ ාගන පඅමාරයපලොේප මපඉවොවඛාමප

Algorithm එ කපශදන පප

ඊටපදවොවේපflow chart එ තපශදාපගන ප

ඊටපදවොවේපpseudo code එ කතපඕො මපලයාොග පpython language එො නපprogramme එ පලයන ප

දටනපගන

Algorithm =gt Flow chart =gt Pseudo code =gt Programme language

32

32

13 SlicingපListsප(ැයවතපො ටවපකරම)

Slicing ගැ පඔයාපදැ ටමතපොග ඩකපොේලඛපදන ලොනපSlicingපආශzwjර ප ලතපඅලතපොේලඛපට කපඔයාටප

කයපොදන යපමමපොමපයනොන

ලච ය පකොය පඅකරපlist එ පඅලයලප රනොනපොමොශමය

example = list (lsquo easyhoss lsquo)

ොමොශමපtype රපEnter එ පඔබරලශමපlistපඑ කපශැොද ලා

ශරපදැනපඅොේපlist එ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo lsquosrsquo +

ශරපඅපපදැනපොමපlist එ ටපඅලතපොේලඛපට කපඑ තප රම

example 4 + = list ( lsquo baby lsquo )

ොමො නපඇත ටමපකයනොන

පindex එ ප4පල පඅලයලයතපඇතලලපඉනපඑශාටපකොය පඅලයලපට පම පඒපොලනලට lsquo baby rsquo ය පලච යප

අදාපඅලයලපට ටපආොේප රන පකයය

ඒ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquobrsquo lsquoarsquo lsquobrsquo lsquoyrsquo +

ලතපවදශ ටපඒපගැ පබම

example 4 + = list ( lsquorace carsrsquo)

ශරපඒපගැ පඔයාටපොතොරන පඇක

ලපොග ඩකපලැදගතපොදයකපකොය ලාපකයපොදන

ොම යපදැනපඹයපlist එ පඅලයලප2පකපමැදටපඅපටපඅලතපඅලයලයකපදාගන පරලලනද

ඒපගැ පදැනපබමප

අපපඅලතපlistපඑ කපශදමපලැොඩපදටනගම

example = [ 7 8 9 ]

ශරපlistපඑ පශැද ො පදැන

33

33

example = [ 7 8 9 ]

0 1 2

example[11] = [ 3 3 3 ]

ොමො නපොල පොේපමමපකයන මපඔයාටපම පඇකොනපඅලයලපලපපindexපප මප ර පශැටපගැ

(0123)පඉකනපොමො නපකයනොනපindex number =ප1ොල පඅලයලයපඟටපයන පඊටපදවොවේපආොයතප

index number = 1ොල ප ැ ටපයන පශරයටමපඑ ටප[ 3 3 3 ] ද බාන පකයයප

ඇත ටමඕො නපකයනොනප78 පඅ රටප(එ ප0පශාප1පල පඅලයලපඅ රට)ප[ 3 3 3 ] පදාන පකයය

දැනපlistපඑ පcheckප රපබමපoutputපඑ පගැ

[ 7 3 3 3 8 9 ]

0 1 2 3 4 5

මමපකේලපොේපශරපොනද

ලපොද ඩපොදයකපමමපඔයාටපකයපොදන ම

example[15] = [ ]ප

ොමොශමප ොෂ තපොම දපොලනොන

ඔයාටපම පඇකප

example[15] ප

ොමො දපොදලනලපවඳශනප ර පindexපඑ ප ැතලපඊටපොදරපඅලයලපට පගන පඑ පගැ

පlistපඑ පcheckප රමපබම

[ 7 9 ]ප

මමපහ ලපඒ පඔයාටපොතොරන පඇක

ඉකනපොමපවදශටපlistපඑ පකොය පඅලයලපම න පඅපටපරලලන

34

34

14 Intro to Methods (රතනපවදශාපපzwjරවයයප)

Pythonපලපශැටයටපmethodsපකයනොනපඑක රාපවදශ පbuilding functionපලටමප මයපඉකනපොමලාපලලනප

ලැඩගන පශැටයපමමපදැනපකයපොදන පයනො

ඉවොවඛාමපොද ඩපlistපඑ කපශදම

face = [ 21 18 30 ]

ොමපlistපඑොකපඅගටපඅලතපඅගයකපඑ තප රන පොග ඩකමපොඛසපකzwjරමයකපකොය ලපඒ ටපදාවචචපොලනො ප

appendපකය පmethodපඑ ය

ඒ පොමපවදශටපදාවචචප රන පරලලන

ඉවොවඛාමපඅොේපlistපඑොකප(object)ප මපලයන පඕ පඊටපදවොවපක ක(dot)පකයපඅදාපmethodපඑ ප

දාවචචප රන පරලලන

faceappend(45)

face

[ 21 18 30 45 ]

අදටපඕ පොේපොඛසොයනමපඋ ාපොනද

ඉකනපොමපmethodsපදාවචචප රේදපවාමා යපලරශනපඅනලාරොයනමපදාවචචප රන පම ොනපfaceappend

එ පඅගටප45පොය දන පඅපපදාවචචප ොඛපවාමා යපලරශනපඉකනපඒපොේපගැ පොශ ඳටපම පකයාගන

ලතපොග ඩකපලැදගතපොල පmethodපඑ කපගැ යපමමපඊෂඟටපකයන පයනොන

ඒ ටපොද ඩපlistපඑ කපශදම

apples = lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

listපඑ පcheckප රතපබම

apples

lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

ශරපබමපදැන

applescount(lsquoapplesrsquo)

2

ඇයප2පආොේපඒ පොලනො පොමොශමයපcountපඑො නප රනොනපඅපපොද පලචො පොමපlistපඑොකපකපදාරකප

කොය ලදපකයපොශ යපොද පඑ යපඉකනපඋඩපකොය පවධzwjා යපකzwjරයාතම ප රරපගමනපොමයාපlistපඑොකපමප

ඉදනපබ ලපඅපපදන පලච යටපගැොද පලච යකපකොය ලදපකයපඔොශ මපගණනප රොග පය ො ටප

ොමයාටපඅහොල ලපapplesපකයපොදල ාල පවඳශනපොලාපකොය ලපකයපඉකනපඑයාපoutputපඑ ප2පකයප

අපටපොදනල ල

අපපදැනපlistපඑොකප ැකපලච යකපදාපබම

applescount(lsquobowrsquo)

0

උත ොරපශරපොනද

35

35

ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපඔයාටපකයපොදන ම

one = [ 1 2 3] two = [ 4 5 6 ]

මමපlistපොද කපශදාගත

oneextend(two)

ොමො නපඇත ටමප රනො පවහදවමකපොමො දපොලනො පoneපකය පlistපඑොකපඅගටපtwoපකය පlistපඑ ප

එ තපකරමයපොමහදපoneපකය පlistපඑ පවහදවමකපොල ලපොමො දපපzwjරධzwjා පොලනොනපoneපකය පlistපඑ ය

අපපදැනපone listපඑ පcheckප රපබම

one

[ 1 2 3 4 5 6 ]

වාරාංයකපවදශටපගතො ත

objectmethod(argument)

ලවතලකzwjරමය( ර ය)

ොමපවදශටපවාධzwjාරණපලශයකනපොදන න පරලලනපmethodsපදාවචචප ර පශැට

ඉදරයටතප ලතපඅලතපmethodsපට කපකයපොදන මපඉකනපොමපmethodsපලලනපොඛසොයනමපොග ඩකප

ාරයකමලපprogrammesපශදාගන පඅදටපඋදේපොල ල

36

36

15 More Methods (පරතනප ලදරටතප)

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපindexපකය පmethodපඑ පගැ

say = lsquoheyrsquo lsquohowrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ශරපඅපපlistඑ කතපශැදලා

දැනපොමොශමපtypeප රම

sayindex(lsquobrownrsquo)

2

ොමො දපොල පොේපඔයාටපදැ ටමතපොතොර ලපඇක

අදාපඅලයලොේප මපදරශමපindexපඑ පොඛසොයනමපඅපටපොශ යපොද ල

sayinsert( 2 rsquohossrsquo )

ොමො දප රනොනපඅපපොද පindexපඑ ටපඅපපොද පඅලයලයපදා පඑ යපඑ ො ටපඉවොවඛාපඒපindexපඑොකප

කබණපඅලයලයටපොම දපොලනො

ඒපගැ පlistපඑ පcheckප රමපබම

say

lsquoheyrsquo lsquonowrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොතොරන පඇකොනපඑ නනපඑශාපකොය පඅලයලපඔකො මපඑ ටපඑ කපපටදවටපය ල

දැනපඅපපබමපlistපඑ පඅලයලපඉලතප රන පකොය පmethodsප2කපගැ

saypop(1)

lsquonowrsquo

say

lsquoheyrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොමො දප රනොනපඅදටපඕ පindexපඑ පදරශමපඒපindexපඑ ටපඅදාපඅලයලයපoutputප ර පගමන listප

එො නපඒපඅලයලයපඉලතපකරමක

sayremove( lsquobrownrsquo )

ොම පට කපොල වපොමො දපඅදටපඉලතප රන පඅදාපඅලයලයපවඳශනප රරශමපඒපඅලයලයපlistපඑො නප

ඉලතප ර ලපබැරපොලාලතපඅපපවඳශනප ර පඅලයලයපකහදපල ාල පlistපඑොකපකබොණ තපොම කපොලයදප

එ ො ටපොලනොනපමලනමපශමබපොල පඅලයලයපඉලතප ර පඑ ය

sayreverse()

ොමපmethodපඑො නප රනොනපඅොේපමලපlistපඑ මප පටපශරලපොද පඑ යපපඒපකයනොනපඅගපඉදපමටප

අලයලපට පොදෂගැවවමය

37

37

16 Sort and tuples (ොදෂගැවවමපවශපටදඛවප)

ඉවොවඛාමපබමපොදෂගැවවමපගැ

අපපදැනපවං යාපදාරපොද ඩපlist එ කපශදම

new = [ 32 54 22 7 98 1 ]

new

[ 32 54 22 7 98 1 ]

ශරපදැනපlistපඑ කපශදාගත ො

දැනපsortපකය පmethodපඑ පදාවචචප රන පරලලනපොමො දපsort()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපොම ලතප

දාන පඑදා

ශරපදැනපsortප රරශම listපඑ පආොරෝශ පපබොලෂටපවැ ොව ල

new

[ 1 7 22 32 54 98 ]පශරපොනද

ඒලාොගමපඅපටපරලලනපstringපවතපොදෂගවලන පඒ ප රනො මපොමොශමයපඉවවඛපකzwjරොමටපලඩාපට කප

ොල ව

sorted()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපඅපටපඅලයපstringපඑ පලයන පඕ

ඉන පමමප රපොදනලන ම

sorted( lsquoEasyhossrsquo )

lsquoErsquo lsquoarsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo rsquosrsquo rsquoyrsquo+

දැනපොම පඅ ාරාදපපබොලෂටය (Alphabetical Order)පවැ සයපකොයනොනපPythonපලපශැටයටපඅ ාරාදප

පබොලෂටපව වන පඉවොවඛාමපගනො පCapitalපඅකරපඒපනවයපlsquo E rsquoපඉවවරශටමපඇවතපකොයනො පඊටප

දවොවේපපබොලෂටපSimpleපඅකරපොදෂගැවසපකොය ලපඔයාටපොේ ලපඇක

මමපදැනපmethodsපලලනපට කපඅයනපොලාපtuplesපගැ පකයපොදන මපඔයාට

ඉවොවඛාමපtupleපඑ කපොදන ාමපඉන මො

න මමප 41423254පකයපIDLE එොකපEnterප ොර තපඅපටපtupleපඑ කපැොබ ල

tupleපලලනපො කපලැඩ ෑලපදාන පබෑ listපලදපලොේ

ඇත ටමපකේොල තපොමො පකය පඅලයලපආයපොල වප රන පඅලතප රන පඅයනප රන පොම ලතමප

රගන පොදනො ප ැ

රන පරලලනපඑ මපොදයය

ඒො පකොය පඅලයලයනපඑබයටපoutputප රගැනමපදමණය

ඉන පඒ පොදන ම

bucky = ( 32 32 43 54 )

38

38

bucky

( 32 32 43 54 )

ශරපොම පtupleපඑ ක

දැනපොමො පඅගයනපඑබයටපඅරනපොදනලන ම

bucky[2]

43

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපtupleපගැ

ොශ දටපම පකයාගන පtupleපලලනප රන පරලලනපඅගයනපඑබයටපගැනමපදමණය

ඉකනපඅනකමටපවාරාංයකපවදශටපගතො තපොදෂගැවවම(sort)පඅදටපොග ඩකපලට පොදයකපprogrammesප

ලය පො ට

ඒලාොගමපඅපපදන ල listපඑ පඅලයලපලාොගමපstingපඑ පඅලයලදපොඛසොයනමපොදෂගැවවමටපශැකපබල

39

39

17 Stings and Stuff ( ලදනපආශzwjර පොමලම)

Stingsපලටපඅදාපඅලතපආ රණයපොේලඛපට කපමමපදැනපකයපොදන ම

ොම පදශාපොද ඩඩකපබන

bucky= ldquo Hey there bucky hows your head rdquo

ොමො පකය පbuckyපheadපකය පලච පඅපටපඑ පඑ පොලාලටපකණ ලපොල වප රගන පඕ පලොේපකයප

හ න ො

ඒතපඇත ටපඅපපො ොශ මදපඒ ප රනො

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

sපොම ේදපොමපඇත ටමපොම පමාරමපවව පොදයකපඒො පsපලලනපකයොලනො පStringපකයයපප

කයොලනොනපොම පවදොශපdataපඑ කදපයන ය

ඇත ටමපකේොල තපsපකයනොනපStringපවහ පවචයයකප(String variable)පපඒපකයනොනපොල වප රන ප

රලලනපොශෝපොල වපොල පොදයක

ඉකනපbucky Stringපඑො යපඕො යපඇකපවමබනධzwjයපොම කද

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

අපටපදැනපඕ පොද ඩපඅගයන(ලච )ප2කපමමපදැනපඒප2 තපෑවකප ර ලා

varb = ( lsquobettyrsquo lsquofootrsquo )ප

ශරපඅදටපදැනපකොය ල Stringපඑ කපඅගයන(ලච )ප2කපවහ

දැනපමමපොදනලන ම

buckyපශාපvarbපකය පොදොකපවව පවමබනධzwj ාලයක

ඒ ප රනොනපොමොශමය

print buckyvarb

ොමො පොතරමප මයපvarbපකය පඑො නපඅගයනපඅරග පbuckyපකය පඑොකපපවහ ප ැනපලටපඑමප

අගයනපආොේප රන පකයය

දැනපEnterපඑ පඔබපබැලොල තපඔයාටපඒ පොතොරය

Hey there betty hows your foot

ඉකනපොමලාොගම

varc = ( lsquotunarsquo rsquofinrsquo )

print buckyvarc

Hey there tuna hows your fin

ඉකනපොමපකzwjරොමපදාවචචප රපඅපටපරලලනපඅමතපවදොශපprogrammesපලයන

උදාශරණයකපවදශටපඑොක පරේගයනපඅම න පඅදටපොල වපවදොශපලච පsetප රපඒපොග ඛනලපරදමප

රන පරලලන

දැනපමමපකයපොදන මපfindපකය පmethodපඑ පගැ

40

40

example = rdquo Hey now Bessie nice chops rdquo

අපපහ මපඅපටපඕ පොල ලපොමො පකොය පලච යකපශරයටමපකොය පවථමා යපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

examplefind(lsquobessiersquo)

8

අපටප8පකයපආලොනදපඒො පඇත මපොතරමපොම කද

ඒො නපකයනො පොම යපොමපStringපඑොකපකොලනප ැ ද (කම පindexපඑ ද)ප

bessieපකය පලචො ප( lsquobrsquoපඅකරපවඳශනප ැ ) දටනපගනො පකයය

lsquoHey now bessie nice chopsrsquo

0123456789helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ොශ දටපම පකයාගන පහවතයනතපඅනලාරයොයනමපොමපගණ යපකරමටපගන ල

ලපඑ කපබම

examplefind(lsquochopsrsquo)

20

ොම ටපඅනලපඅපටපහ ාගන පරලලනපlsquo c rsquoපකය පඅකරටපඅදාපindexපඑ ප20පයපකය

41

41

18 String Methods ( ලදනපආශzwjර පරක ලදරටතප)

Stringපලටපවමබනධzwjප ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපකයපොදන මපඒ පඅපපශදනලනො පjoinප

කය

Sequence = lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

Sequence

lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

ශරපදැනපStringපඑ කපශැදලපමම

ලතපොද ඩපStringපඑ කතපශදම

glue = lsquohossrsquo

ොමපොද පඅපටපඑ ටපsetප රන පඕ පඒ ප රනො පොමොශමයපඉවොවඛාමපlistපඑොකපශැමපඅලයලය මප

මැදටපදාන පඕ පලච යටපඅදාප මපලයන පඕ පඊටපදවොවේපක කපකයපjoinපකයපලයන පඊටතපදවොවේප

ලරශනපතෂපඅරපඅදාපSequenceපඑොකප මපලයන

gluejoin(sequence)

lsquoheyhosstherehossbessiehosshosshossrsquo

ලැදගත methodපඑ කපගැ පදැනපමමපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපStringපඑ කපශදම

randstr = ldquoI wish i Had No sausagerdquo

randstr

ldquoI wish i Had No sausagerdquo

මටපදැනපඅලයයපොමො පකොය පශැමපඅකරමපSimpleපඅකරපලටපදරලර යප රන ඒ පශරමපොඛසය

randstrlower()පදැනපEnterපඑ පඔබපබම

lsquoi wish i had no sausagersquo

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපොමපmethodපඑොකපකොය පලැදගත ම

ලදපොදයකපමමපකයපොදන ම

අලතපStringපඑ කපශදම

truth = lsquo I love old women rsquo

මමපො ලනමපmethodපඑ පලයපඉන ම

truthreplace(lsquowomenrsquo rsquomenrsquo)

ොමො දපඇත ටමපොලනොනපwomenපකය පලච යපොලනලටපmenපකය පලච යපආොේපවමයප

අපපඒ පcheckප රපබම

ලැොඩපශරපොනදපඉකනපොමපවදශටපයමපලච යකපොලනලටපොල තපලච යකපොඛසොයනමපආොේප රගන ප

රලලන

42

42

19 Dictionary (ලදනපො ෝ)

මමපදැනපකයපොදන පයනොනපpythonපලපකොය පDictionaryපගැ පොම කදපDictionaryපඑ කපකයනොන

ඇත ටමපොම පඅපපදන පDictionaryපඑ කපලොේමප මයපDictionaryපඑො නපඅපපලච යකපොශ ය ලප

කයමො පඒපලචො පකොය ප ැ තපශමබපව ාපඉකනපදැනපඒපලචො ටපඅදාපොතරමකපොශෝපවව රයකපඅපටප

දැ ගන පරලලන

ඉකනපpythonපලපකොය පDictionaryපතපඒපලාොගමප මයපඅපපොශ ය පලචො පලාොගපොේටපයර(key)පකයප

කය ලපඒපලච යටපඅදාපවව රයපඅගය(value)පකයපඅපපකය ල

ම පකයාගන පොදයකපකොය ලපDictionaryපලටපදාවචචපොලනොනපලකzwjර ලරශන( ldquohelliprdquo )පදටනපගේදතප

අලවනප රේදතපොමපලකzwjරපලරශනපඅපපදාවචචප ර ල

මමපඑ කපශදමපොදනලන මප

book= lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

ොමො පකොයනොනපදව පවාමාජ යනටපඅදාපොද ඩපDictionaryපඑ කපොමො පකොය පයතර(keys)ප මයප

Dad BroපMom ඒලාටපඅදාපඅගයන(values)පොලනොන Bob Joe Lisa

දැනපEnterපඑ පඑබශමපඅොේපDictionaryපඑ පRun

ොල ල

book

lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

දැනපඅපටපරලලනපඅොේපවාමා යපDictionaryපලප

කොය පලැොඩප රන පඒපකයනොනපලචො ටපඅදාප

ොතරමපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

ඉවොවඛාමපDictionaryපඑොකප මපඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොපඅදටපඅලය යතර(key)පපවඳශනප

රන පඹ

ඉන පමමපොදනලන ම

booklsquoDadrsquo+

lsquoBobrsquo

booklsquoMomrsquo+

lsquoLisarsquo

ඉකනප ලතපොදයකපකොය ලපොමපයතර(keys)පලටපඅදාපඅගයනපstringපොලන මපඹො ප ෑපඅදටපnumbersප

උ තපදාගන පරලලනපඒපගැ පකයපොදන පඅපප ලතපොද ඩපDictionaryපඑ කපශදම

ages = lsquoDadrsquo rsquo42rsquo rsquoMomrsquo rsquo87rsquo-

ageslsquoDadrsquo+

42

43

43

දැනපදැක ො පkeys ලටපඅදාපඅගයනපstring ොලන මපඅලයප ෑ

දැනපමමපකයපොදන මපDictionaryපලටපඅදාපmethodsපට ක

මමපඒ පලයමපොදනලන මප

ොම පලයන පmethodsපලය පවාමා යපආ ෘකයටමප මය[ SequenceMethod(argument) ]

bookclear()

ොමො දපොම යපොලනොනපඅපපවදශනප රපකොය පDictionaryපඑොකපසයලමපඅගයනපඉලතප රපDictionaryප

එ පහවප රපදා පඑ ය

Enter එ පඑබොල තපදැනපඒ පබාගන පරලලන

පලැොඩපශරපොනද

ලපMethodපඑ කපබම

tuna = agescopy()

ොමපො ද පඅදටපඅදාපDictionaryපඑ ක

ොල මපDictionaryපඑ කපවදශටපො පයකපගන පරලලන

අපප මප රරපDictionaryපඑ පtunaපකය පඅලතපDictionaryප

එ ටපො පපොලපකයපදැනපඔයාටපොේ ලපඇක

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපොග ඩකමපලැදගතපMethodපඑ කපගැ

ොමපMethodපඑො නපරලලනපඅදටපඅලයපDictionaryපඑ කපඇතොෂපඅපපවදශනප ර පkeyපඑ පකොය ලදප

ැේදපකයපොශ යාගන

ඒ ප රනොනපොමොශමය

tunahas_key(lsquoMomrsquo)

True

tunahas_key(lsquoApplesrsquo)

False

ඔයාටපඒපගැ දැනපොතොර ලපඇක

අදාපkeyපඑ පDictionaryපඑොකපකොය ල මපTrueපකයපoutputපොල ලප ැත මපFalseපකයපoutputප

ොල ල

ශරපඅපපDictionaryපගැ පොග ඩකපොේලඛප ාප රා ඒපලොේමපProgrammes ශදේදපොමපDictionaryපඅදටප

ොග ඩකපලැදගතපොල ල

44

44

ඊෂඟපදාඩමට

45

45

20 If Statements (if පzwjර ා )

අපපොම ාකපදරටපpythonපලපමල පොේලඛපොග ඩකපඉොග ගත පොම නනපඑශාටපමමපකයපොදන මප

කzwjරමොඛ පශද පවදශපගැ

ශරපඅපපලැොඩටපබහම

IDLEපඑො නපදැ ටපවමපඅරොග පමමපදැන ය ලපnew windowපඑ ටපNew windowපඑොකපprogrammeප

එ කපලයපඒ පRunප රන ප මපඅනලාරොයනපඒ පSaveප රන පඕ

ශරපමමපදැනපstingපඑ කපශද ල

tuna=rdquofishrdquo

If පzwjර ා පගැ පදැනපමමපඔයාටපකයපොද ලපොමො නපොග ඩකපොේලඛපොඛසොයනමපඅපටප රන පරලලන

if tuna==rdquofishrdquoොමො දපමමපවමා පකණපොද කපොය දාොග පකොය ල

ොම දපොලාපකොයනො පපරේාලේ(testing)

යමපඅගයකපදරකාපකරමටපඅප වමාන කණ මදකේපොය ද ලපඒපලාොගමපඅපොේපපzwjර ා පඅලවා යටපප

මදත(colonrdquordquo)පොය ද ලපොශ දටපම පකයාගන (ොග ඩකපලැදගත)

ොමපමලපපzwjර ාොනපොතරමප මයපlsquorsquotuna fishපටපවමා පඋො තrsquorsquoපකය පඑ යපඉකනපොමපපzwjර ා යපයටොතප

එොශමපඋො තපඅර ප රන පොම ප රන පකයපඅපටපවවධ වධානපොදන පරලලන

If tuna == lsquorsquofishrsquorsquo

Print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපEnterපඑ පඔබරශමපොමපපzwjර ා යපයටොතපඅපටපඅලයප ර පොේලඛපලයන පරලලන

ොශ දටපම පකයාගන පොදක පදාපEnterපඑ පඑබලපගමනපඑමපපzwjර ා යපයටොතප මයපඉනදසපලය ප

ොේලඛපලයොලනො (indent-පොේබලපවාමා යපඉොමනපඇතෂටපල පොවේපලයොේ)

දැනපමමපොමො පකයපකොයනොනපtuna fishපටපවමා පලනොනප මපlsquothis is a fish alrightrsquo කයපprintප

රන පකයය

දැන F5 එ පඔබපොමපprogrammeපඑ පrunප රපබමප

lsquothis is a fish alrightrsquo

46

46

ොමො පව පොේපගැ පමමප ලපදාරකපකයන ම

අදටපකොය ලපvariableපඑ කපtuna=rdquofishrdquoපකය

දැනපඅපපදරකාලකප ර ල

tuna කය පඑ පfishපටපවමා පලනො ප මපlsquothis is a fish alrightrsquoපකයපprintප රන පඑතපඒ ටපවමා ප

ැත මපොම ලතප රන පඑදා

අොේපprogrammeපඑ පමමපදැනපොද ඩඩකපොල වප ර ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපොම දපොලනො පකයපබන පොම පrunප රමපඇත ටමපොම ලතපඋොනප ෑ

ශරපif පzwjර ා පලපමල පොේපොම ප මය

අොේපදරකාලපශරප මපඅපටපඅලයපොේලඛපට කප රන පකයපවධzwjා පොදන පරලලනපඊටපදවොවේපඒපවධzwjා ප

runපොල ලාපඒතපදරකාලපලැරදප මපොම ලතපො රපඉන ල

පඒතපොම පifපපzwjර ා පලය පඑ පවදශකපව රය

47

47

21පElse and elif (Else වශ elifපඅනොක )

දැනපමමපකයපොදන මපදරකාලපලැරදප මපඅදටපඅලයපවධzwjා පශදාගන පශැටපඒ ප රනොනපelseපකය ප

අනොක ොයනපඒපගැ පදැනපබම

අොේප ලනපඋදාශරණයමප

මමපඉවවරශටපඅරොග පය ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

ශරපදැනපපොම යපොලනො ඉවොවඛාමපදෂමපපzwjර ාොනපව යප මපඑයටපඅදාපවධzwjා පට පකzwjරයාතම ප

ර ලපඒතපලැරදප මපඔේපඑ ො ටපඅපටපදැනප ලතපොතරමකපකොය ලපලැරදප මපelseපයටොතපඅපටප

රන පඅලයපොේපtypeප රයපකොයනො

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquoප

ලැොඩපශරපොනද

අපප ලතපොම නනපඉවවරශටපයමපඅපපහ මපඅපටපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඕො පකයප

දෂොලනයටපොදයකපදරකාප රපශරපගොේප ැත මප ලතපඑ කපඑොශමතප ැත මප ලපඑ කපඑොශමතප

වොනප ැත මප ලතපොදයකපඒපලොේපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඅලයප මපඅපපදාවචචප ර ලපelif

කය පඅනොක ය

ොම පශැමපොලාොලමපදානොනපifපපzwjර ා යයපelseපපzwjර ා යයපඅ රටපොලන ය elifපඒලාපඕ ප රමපඅපටප

දාන පරලලනපඅදටපඅලය ාලයනපොග ඩකපකොය ලප ම

ශරඒපගැ පබමපදැන

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

elif fish == ldquoslamonrdquo

print rdquoI hope I donrsquot get SLAMonilla poissninrdquo

elif fish == ldquotunardquo

print rdquoeasy there tuna boatrdquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

48

48

ඉකනපදැනපොමො පොල පොේපමමපවව රප රන මපඅපටපකොය ලපtuna=rdquofishrdquoපකයපvariableපඑ ක

ඉවොවඛාම if tuna == ldquobassrdquoපකය පපzwjර ා යටපය ලපඒ පලැරද

එොශ මපඊඟපපzwjර ා යටපය ලපelif fish == ldquoslamonrdquoපඒ තපලැරදපොනදපඑොශ මපඅනතපඑ ටපදන ල

elif fish == ldquotunardquoප

ආ ඒ ප මපශරපඉකනපදැනපඒ පයටොතපකොය පොේලඛපට runපොලයප

Programme එ පrunප රපබමපමමපකයරපොේදපොලනො පකය

rdquoeasy there tuna boatrdquo

ශරපඅපපහ රපොේපව ාපොනද

අපප ලතපොද ඩපොල වකප රම

පොමපProgramme එොකපtunaපකය පඑ ප

ොලනලටපtroutපකයපදාම

elif fish == ldquotroutrdquo

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquo

පොමපල ාොලදපවොනපොම යපපzwjර ා පඑකො පදරකාප රප රපබැලලපොම කලතපශරපගොයප ෑපඒපනවාප

අනකමටපelseපඑ ටපය ලපඒො පකොය පොේපrunප ර ල

අනකමටඅපටපොතොර ලපවවඳමකප ැකමපව ාමපprogramme එ පelseපයටොතපකොය පොේප රපඅයනප

ොල ල

49

49

22 Nesting Statementsප(අන-පzwjර ා )

Ifපපzwjර ා පගැ පමමප ලතපොදයකපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපොද ඩපvariablesපට කපශදාගම

thing = ldquoanimalrdquo

animal = ldquocatrdquo

ශරපIfපපzwjර ා පයටොතපඅපටප ලතපifපපzwjර ා පොය දන පරලලනපමමප රමපොදනලන ම

දැනපRunප රපබම

this is a cat

ොම දපවොනපොම ය

thingපකය පඑ පanimalපලටපවමා යපඒපනවාපඒපයටොතපඇකපවධzwjා පrunපොල ලප

එ ො ටපශමබොල ලපif animal == lsquocat rsquoකයපඑ කප

අපපශදරපොදල පvariableපඑ පදශාපබරශමපොතොර ලපොමපකය පොේපශරපකයපඒපනවාපඑමපපzwjර ා ොේපඇකප

වධzwjා පrunපොල ලපඒ යපoutputපඑ පවදශටපthis is catපකයපආොේ

අපපදැනපthing = ldquohouserdquoපකයපොල වප රප

programmeපඑ පrunප රපබම

I donrsquot know what this is

දැනපඔයාටපොතොර ල

if thing == ldquoanimalrdquoපකය පපzwjර ා යපව යපො ොේප මපඒපයටොතපඊටපදශබනපකොය පපzwjර ා පඑ නනප

එශාටපලැඩපො ර පබල

50

50

ඉකනපොමපවදශටපpythonපගැ පලයවනපමාොේපදෂමපල පගzwjරනථමයපඅලවනපොල ලපඉලරයපකේලටපොම නනපොමප

ගzwjරනථමයපඉලරපොලනො ප ැප

ොමමපගzwjරනථමොේපොදල පො ටසනපමමපඔයාටපpythonපලපකොය පොමහපවඳශනපසේධzwjාන පලටපලඩාප රමකප

ගැඹරපවපසේධzwjාන පගැ පකයපොද ලා

ඉකනපඒපොේලඛපඉොග ගන ප ලනපොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපpythonපලපමල පොේලඛපගැ ප ැල ප ැල ප

රහණොලන

ොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපකzwjරමලඛදපපබබදලපයම ාකපදැනමකපඔබපබාගතොතප මපpythonපපබබඳලපදසගයප

අොද ව(උොදෂ)පපzwjරණපදzwjරපලපවදශනපපzwjර පලලනප60පලතපඔබටපදශසොලනපනලරදපපබතරපොවවමටපඋදේප

ලනපඇ

එොවේ මපොමහපොදල පගzwjරනථමොයනපඅදපයබපශමොලමපප

ඔබටපජය

18

18

ශරපඅපප මකපදාාපබමප

ඇත ටමපොම දපවොනප

එ පදාරටමපProgrammeපඑ Exitපව ාපොනදප

ඇයපඑොශමපකයපමමපකයපොදන මොම කදපොමපProgrammeපඑො නප රනොන

x = raw-input (ldquoEnter namerdquo)ප

ොම පrunප ර ලා

ඊටපදවොවේප

Print ldquo Hey rdquo + x

කයතපrun ර ලා

ඊටපදවොවේපොම ලතප ෑපොනදපපඉකනපProgrammeපඑ එයාොේපලැොඩප රපඉලරයපProgrammeපඑ පදැනප

කය ලාපපldquoමොේපලැොඩප රපඉලරයපමමපය ලාrdquoපඇත ටමපඒ ප මයපොම දපොලනොන

ඉකනපඅපපොම දප රනොනපොමපපzwjරො ටපඒ පශරමපොඛසපොදයක

raw-input (press ltEntergt)පකය type රම

දැනපඅපපProgrammeපඑ පrunප රමප

ශරපපzwjරො ටපවවදම පැබණාපොනදප

අනකමටපවාරාංයකපවදශටපගතො ත IDLEපඑ පොග ඩකපොශ දයපඑොශතපඅපටපProgrammeපඑ කපSave

රන ප මපFile එ කපශදන පොල ලාප( New window ) එ ටපගහනපම යපොනදපඒ ප

19

19

6 Strings (ලදන)

දැනපඅපපආොයතපIDLEපඑ ටපය ලා

IDLE එොකපtype රම

ldquo Hey nowrdquo දැන Enterපඑ පඔබන

lsquo Hey now lsquo ොම පString එ කපොම දපවංොක පකහදයකන (characters)පොම පශැදපකොයනොන

lsquo Hey now lsquo

ොමහදපේවතලපඋඩො මාප(Double codes)පප ැතලපඋඩපො මා (Single codes)පපදාවචචප ෂතපඑ මපොේප මයප

ොලනොන

ොල වකපඇතො මප ෑ

ඒතපවමශරපඅලවථමාපලදපකොයන පරලලනපපzwjර පඑ ප ැන

මමපඒපගැ පොදනලන ම

hersquos a jerk rsquo

lsquohersquo s a jerk

Python ලලනපString එ කපවදශටපයමපොදයකපශද ාගනොනපඋඩො මාලපදටනපගන ප ැ පශාපඅලවනපොල ප

ැ ය

ඉකනපේවතලපඋඩො මාපදැමොම තපඒපපzwjර පවවොද ලා

ඒතප ලතපවදශකපකොය ලාපපොම පඉ ාමතපලැදගතප

lsquo hersquos a jerk rsquo

පටපදවටපඇ ඉර [ back slash ( ) ] ොය දන පඕ පඅදටපමඟපශරන පඅලයපො මාලපඉදරොයනප

Python එො නපබ ලාප( ) ටපදවොවේපකොය පවකණපදශාපඊටපදවොවේපහ ලාපපldquoශර ොමපො මාොේප

ඇත මපොතරමපො ොලය ොමපකොයනොනපඒ පන මම print ප රන පඅලයපොදයකපව රයrdquoපකය

ඉකන lsquo hersquos a jerk rsquoපලයපEnter එබොල තපoutput එ පබාගන පරලලනපඅපට

ොමපලැොඩපඅ යාලයපල ප ැ කපබමපදැනපඅොේපstring එ ටපදවතල උඩමකොමාපඑ තප රන පඅලයප

උො තපඅපපඒ ප රනොනපො ොශ මදප

20

20

buckey said ldquo hey now ldquo to me

ldquo buckey said ldquo hey now ldquo to me ldquo

ඉකනපදැනපPython ලලනපඋඩො මාපකොය ප ැනපබ ලා

ldquo buckey said ldquo hey now ldquo to me ldquo

ශරපදටනපගේදමපේවතලපඋඩො මාපකොය ලා

ඊටපදවොවේපsaid ldquo කය ප ැනනපstring එ පඅලවනපොල ලාපොම දපඋඩො මාො පකොයනොනපඊටපදවොවේප

hey now ldquo to me ldquo ලලනප ලතපඑ කපදටනොග පපme ldquo කය ප ැනනපඉලරොල ලා

ඒතපඅපපබාොද ොර තතපඋොනපඒපොේපො ොමය

ඉකනපඅපපොම දප රනොනපොමොශමපආරලශමපලැොඩපශරමපොඛසයප

ldquo buckey said ldquo hey now ldquo to me ldquo

පටදවපඇපො මාලටපදසලපකොය පවකණපPython ලලනපො ව පනවාපඅදටපඅලය Outputපඑ ප

ැොබන පඕ පදැන

දැනපstringsපඑ තප ර පඑ පගැ පඅපපබම

a = ldquo buckey ldquo

b= ldquo roberts ldquo

a+b = lsquo buckeyroberts rsquo

a+b කයරලශමපPython ලලනප රනොනපa හපකොය පවකණපට ( characters )පb හපකොය පවකණපට ටප

එ තප රපoutput ර පඑ ය

ඒතපඅපටපඅලයප( buckey roberts ) කයපමැදටපහව ැ කපවහ ලපොම stringපොද පඑ තප රන ප මපඅපප

ොම දප රනොනප

a b කයපtype රමපඒ පශරයනොනප ෑපොනදප

එොශ මපab කයපtype රම

( lsquo buckey lsquorobertsrsquo )

ඒතපඅපපබාොද ොර තතපව පoutput එ පො ොලයපොම

ශරපකයන මපඇත ටමපොම කදපොලන පඕ පකය

a = ldquo buckey rdquo ( හව ැ කපවහ ලපඒ පශදන ප)

දැනපබම

a +b

lsquo buckey roberts lsquo

ලැපොඩපවාරථම යපොනදපපොමො නපඉොග පගන පොදයකපකොය ලාපොම කදපදන ලද a +b කයරලශමප

Python ලලනපඑ තප ර ලාපa ශා bපstring ොද ටපඅදාපවකණප( characters )පශරපඅපපa = ldquo buckey ldquoප

කයපඅනකමටපහව ැ කපකබබ ඒො නපඅපටපොතොරනොන එ හව ැ කප(space) Pythonපලලනප

character එ කපවදශටපව ලාපකයයපමමපහ ලාපමමපකයරපොේපඔයාටපොතරණාපකයා

අපපොමපඉොග පගතොතපstring ලපමල පඅඩ ාමපපඉකනපpython ලලනපඉවවරශටපයේදපොමපඅපටපstrings

ොග ඩාකපලැදගතපොල ලාප

21

21

7 More on Stringප(පලදනප ලදරටතප)

Stringපලලනප රන පරලලනප ලතපොේලඛපට කපකයපොදන යපොමපයනොනප

num = 18

අපප num = 18පවදශට Variableපඑ කපශදම

num + 16

34

ොමපවදශටපඅොේපපVariableපඑ පදාවචචප රපොඛසොයනමපඅපටපඑ තප රන පරලලන

print ldquo BUckey id ldquo + num කයපොදම

මටපඅලය පපBUckey 18 පකයපprint ොලන ය

ඒතපලැොඩපශරයනොනප ෑපලොේපොම ද stringපශාපnumbers එ තප රන පබැරපනවා

ප

අපපඒ ටපවවදමකපොශ යමප

num = str ( 18 ) කයපොදමප

ොමො දප රනොනප18 කයපකොයනොනපඇත ටමපnumber එ කපො ොලයපඒ ප string එ කපකයප

Python ලටපොතරමප ර පඑ ය

ඇත ටමපකොල තප18 string එ කපවදශටපදරලරථම යපොල ලාපපොම str ( ) functionපඑ පඇතටපදාරලමප

දැනපබම

print ldquo buckey is ldquo + num

buckey is 18

ශරපොමපවදයටයපඅප numbersපstring ලටපදරලරථම යප රපගනොනපොම පදාවචචප රන පරලලන user

ොගනපinput එ කපගන ො ටපuser ොේපinput එ පstring එ කමපොලාපඑ පවදශට

22

22

අපපvariable එ කපශදමපදැන

num 2 = 32

print ldquo my mom is ldquo + num2

අපපදන ලාපොමොශමප රන පබෑපකයා

ඒතපstr දාවචචප රනොනප ැකලපබැරදපොමපලැොඩප රන පපඇත ටමපරලලනපඒපලැොඩප රනොනපොමොශමය

ඔයාොේපkey board එොකපblack text කය keyපඑ පදන ලදපපදන ැත මපදැ ගන ප(පඒ ප මයපTab keyප

එ ටපශරයටමපඋඩනපකොය පkey එ පොදනොමනපඇත ටමපඋඩපො මාලකපලොේප මය)

දැනපඅශන ප print ldquo my mom is ldquo + ` num 2 ` කය පඑොකප` num 2 ` ොදදවටපොමප` ( black text ) ොද කප

දාන පදැන Enter රපබන ප

my mom is 32

ඒපවදශටයපnum එ කයපstring එ කයපොඛසොයනමපඑ තප රනොනප

ලපොදයකපකොය ලාප

පrepr ( ) පොමන පොමපfunction එ පපොම පශාතදසනම str ( )පපfunction එ පලොේමය

ඉකන str ( )පොලනලටපඅපටපඕො මපrepr ( )පපfunction එ පභාව ාප රන පරලලන

23

23

8 RAW Inputප(ලදනපපzwjරදා යප)

Raw_input( ) ශාපන මමපinput ( ) ය function ලපොල වපමමප ලනප ාප ා

ඒතපඒපගැ ප ලතපොශ දනපමමපකයපොදන ම

මමපපදැනපඉනොන Python windowපඑොකපොමොශමපtypeප රම

buck= input(ldquoEnter name rdquo)

print buck

දැනපොම පrun රපබම

අශ ප මටපbukeyපඅපපකයපොදම

Enter name bucky

ොම කදපපzwjරොනපපොම ය පඅපපලච යක inputපඑ ටපදන ාපපඒතපඒ පstring වදශටපPython ලටපදන ප

ැකපනවාපPython ලලනපො ලනමපPrint රන පොදනොනප ෑපඒ ප

ඒ ටපවවදමප මය raw_input ( )

buck = raw_input (ldquoEnter namerdquo)

print buck

ොමො දපොලනොනපuser ොගපinput එ පstring එ කපවදශටපදරලරථම යපොල පඑ යපදැනපrun රප

බැලොල තපපදැනපලැොඩපශරප

24

24

9 Sequences and lists (පඅනකzwjරමපවශපැයවත )

දැනපමමපlistපඑ කපශදපොදනලන මපඉවොවඛාමපඅපපශද listපඑොකප මපලයන පඕොන

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

ඊටපදවොවේපො ටපලරශනපොය දාපඒොකපඇතොඛ listපඑ ටපඅදාපඅලයලපට පලයන පඕොන

(පmom dad bro කය පඒලාපනවාපඅනලාරයොයනමපඋඩො මාපොය දන ප)ප

දැන Enterපඑ පඔබරලශම computerපඑොකපmemory එොකපො ොශශරපsave ොල ලාපොමපlist එ ඒ ප

පzwjර යකපො ොලය

ශරපපමමපොම listපඑ පගැ පොදනලන ම

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

0 1 2 3 4

ොමොකපකොය පඅලයලපගත ශමපශයමපඅලයලයකටම අදා ( index number ) අංකයේපකොය ලාපඉකන

computerපඑො නපදෂොලනපඅලයලයපlsquo 0 rsquoපකයයප මප රනොන ඊටපදවොවේපඒලාප1 2 3 පපල පොවප

පලොලටපවකණපොල ලාප

දැනපඅපපබැලොල තප

family [ 3 ]

lsquo sis lsquo

ොශ දටපම පකයාගන පමඛපඅලයලයප0පකයයපශදනලනොනප ඒපනවයප family [ 3 ] කයපtype රරලශමප

lsquosis lsquoකයපආොේ

අපපහ මපොග ඩකපදගපlist එ කපකොය ලාපඅපටපඅලයයපොමොකපඅලයලයක outputප රගන පඑ ො ටප

ොග ඩකප රදරයොනපඅලයලපමපඉදපඒොක index numberපඑ පගණනප රප රපොශ යන පඉකනපඒ ටප

ොඛසපකzwjරමයකපකොය ලා

ඒ ප මයපඅනකමපඉදපමටපගණනපකරම

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

-5 -4 -3 -2 -1

ඉකනපඅනකමපඅලයලයප- 1 කයයපඅපපගනොනපඉවොවඛප මප0පනපදටනපගතොතපඇයපොමො නප-0පනපදටනප

ගන පබැරදපපො ොශ මටලතපබැපප-0පකලතප0පකලතපබනදලපබනදලමප මය

ඉකනපපබලටප-1 -2 -3 පකයපඅපටපඅනකොමපඉදපමටපඅලයලපට ප මප රන පරලලනප

උදාශරණයකපගතො තප

family [ -2 ]

lsquo sis rsquo කයපඅපටපoutput එ පඑ ලා

25

25

වාරාංයකපවදශටපගතො තප

list එ පඅලයලපකzwjරමපපොද ටප මප රන පරලලන

1 මපසටපඅගටප(0 1 2 3 ප)

2 අගපසටපමටප( helliphellip -3 -2 -1 )

ලපොදයකපකොය ලාපlist ව රකපො ොමයපstring එ පකොය පඅගයනපඋ තපොමොශමප මප රන පරලලන

ඒ ප රනො පොමොශමය

lsquo bucky lsquo 3 +

lsquo k lsquo

26

26

10 Slicing ( ො ටවපකරම )

ොම කදපSlicingපකයනොනපපlist ොශෝපොල යමපොදය පඑහපඅලයලපො ටවකපොලනප රපගන පඑ ටප මය

Slicingපකයනොන

example = [ 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ] ොමොශමපlist එ කපගැ පහ ම

අපටපොමපlist එො නපො ටවකප ඩපගන පඹ ප මප රන පකොයනො පොම ය

example[48]

[ 4 5 6 7 ]

ඉවොවඛාමපlistපඑොකප මපදාන පඹ

ඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොඛපමලනම list එමේ කඩ ගනන අලය අලයලමේ index එක දාන පඹ පඊටප

දවොවේපකඩ අලවන කරනන ඹන අලයලයටපපර අලයලමේ indexපඑක දාන පඹ පඒපගැ පොශ දටපම ප

කයාගන

ලපඑ කපබම

example [ 49]

[45678]

example [ 4 10 ]

[456789]

Slicing ර පඑ පකzwjරමයකප මයපොමප

ලතපකzwjරමයකපකොය ලා

අපටපපටදවටපගණනප රන තපරලලන ොග ඩකපදගපlistඑ කප මපකොයනොනපපොමපකzwjරමයපොග ඩකපොඛසය

example [-5 -1 ]

[ 5678 ] example = [ 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ]

පපපපප-10 -9 -8 -7 -6ප-5 -4 -3 -2 -1

මටපදැනපඅලයයප5පඉදනපඉතරපඅලයලපසයඛමපගන

example [ -5 0 ]

[ ]

ඇයපොමපවදශටපආොේප

පමමප ලනපදාඩොමපකයපදන පවදශටපප-ප0පකයපඑ කප ෑ

ප0පකයනොනප0පලමප මයපඒපනවයපොමොශමපවොන

ඒතපමටපඅලයපlistඑොකපකොය ප9පතපඑ පවදශටප ඩපගන

example [ -5 ]

ොමපවදශටපොදලනලපහව ැ කපකයන පපඒොකපොතරමප මයප-5පඉදපකොය පඔකො මපඅලයලපට පඑලයටප

ගන පකය පඑ ය

[ 56789 ]

27

27

example [ 7 ]

[ 0123456 ]

පොම තපඒපලොේමයපindex එ ප7 ටපඉවවරශපකොය indexපසයඛටමපඅදාපඅලයලයනපඑලයටපගන පකයයප

ොමො නපකයනොනප

ශරපොමොශමතපබම

example [ ]

කසමපindex num එ කප ැල පහවලමපදනො තපොම දපොලනොනප

[ 0123456789 ]

මලපlist එ මපආලාපොනදප

මලපlist එ මපඅපටපඑ ලැරපගන පඕො මපපොමපවදශටතපොඛසොයනමපගන පරලලන

ලපොදයකපකොය ලාපපඅපපදනොනපදරාමකන ( parameters )පොද යොනප

ඒතප ලතපො ල පදරාම යකප(3rd parameter) කොය ලාප

ො ල පදරාමකොයනපකයනොනපඅපපයමපදරාවය පඅලයලයනපඑ කනපගනේදපපකසයමපරටාල ටප

(පදර රයකන )පඅලයලයනප ඩපගන පඅලයපඉක මය

example [ 1 8 2 ]

[ 1357 ]

දැනපකයරපොේපොතොර ලාපොනදප

example [ 10 0 -2 ]

[ 9 7 5 3 1 ]

ොමපවදශටපපටදවටපවං යාපමගශැරපගන තපරලලන

ොම පොග ඩකපලට ාපොදයකප

ඉවොවඛාප රරපවදශටප රන ප මමැලයපලාොේප මපඒ මප රන පොඛසපවදශකපකොය ලාප

Example [ - 2 ]

[ 9 7 5 3 1 ]

මල listපඑ මපපටදවටප-2ප පගාොනපවං යාපමගපශැරපoutput ොල පඑ යපොමො දපඇත ටමපොලනොන

ොමලාප මයපslicing ලපමල මපොේලඛපඉකනපොමපවදශටපlist එ පකොය පඕො මපදත යකපඑලයටපගන ප

රලලනපොඛසොයනමප

28

28

11 Editing Sequences (පඅනකzwjරමයනපවෑදමප)

Sequenceපකයනොනපඇත ටමපlist strings tables ලාොේපොේපලටප මයපඉකනපSequenceපලලනප රන ප

රලලනපොද ඩපලැඩපට කපගැ පබමප

[7 4 5 ] + [ 4 6 5 ]

ඇත ටමපොම Sequenceප2කපඉකනපඑ මපජාකොේ Sequencesපඑ තප රන පප

(ප+ප)පපකණපදාවචචප ර ලා enterපඑ පඑඹොල තපඅපටපoutput එ කපඑ ලා

[ 7 4 5 4 6 5 ]

ොමො දපවොේපSequences 2කපඑ තපොලාප නපSequence එ කපඒපකයනොනප නපlist එ කපශැද පඑ ය

ලපඑ කපබම

lsquo bucky rsquo + lsquo roberts lsquo

lsquo buckyroberts lsquo

දැනපඅපපlist එ කයපstring එ කයපඑ තප රමප

4 5 6 + + lsquo bucky lsquo

අපටපොමපොද පඑ තප රන පොදනොනප ෑපොනදප

ඇයපදන ලදපඑොශමපොලනොන

ොමො දපොමොශමපඑ තප රන පරලලනපොලනොනපඑ මපජාකොේපSequencesපව රයපඒ පොශ දටපම ප

කයාගන ප

අපපදැනපබමපSequenceපගණපකරමපගැ

lsquo bucky lsquo 10

bucky ාප10පක ආලාපොනදප

ඉකනපොමො දපවොනපbucky කය පඑ ප10 ල ාලකප ැල ප ැල පපටදතපවමය

21 10

210

ඇත ටමපොමපගණපකරමප මපොශ දටපව ාපඒතපමමපබාොද ොර තතපවොනපඒ පො ොලයපමටපඕ පවොනප

ඉවොවඛාපලාොේපbucky කය පඑ ප10පල ාලකපපටදතපව පවදශටමප21පතප10පල ාලකපපටදතප රන ය

ප

29

29

ඇත ටමපඑොශමප රනො පො ොශ මදප

[ 21 ] 10

ලැොඩපශරපොනදප

ඉකනපොමපකzwjරොමපොග ඩකපලට ලාපකයපඔයාටපොතොර ලාපඇක

ශරපමමපදැනපඅලතපොදයකපකයපොදන යපයනොනප

name = lsquo roast beef lsquo

ොමොශමපඅපපtype රම

lsquo z rsquo in name

False

ොමොකපin කය පඑ Pythonපලපbuild in keyword එ කපlsquo z lsquo in name

ලලනපඇත ටමප රනොනපz අකරපnameපඑ පතපකොය ලාදපකයප

දරකාප රපොද පඑ යොමපවදශාපවොේපව in කය build in keyword ප

එ පදාවචචපොල ලා

lsquo r lsquo in name

True

ොමොශමපොලන පොශේතලපname = lsquo roast beef lsquo එ පතප r අකරපකොය පනවය

අපපොද ඩ listපඑ කපශදම

family = lsquo mom rsquo lsquo dad lsquo lsquo bro lsquo +

lsquo sis lsquo in family

False පප

lsquomomrsquo in family

True

අලයලය (element) in අනකzwjරමය (Sequence)

ඔයාටපඒප රණප ලතප ශවරපොලන පඇකපදැනොමපවදශටපඅපටපඕ මපඅනකzwjරමය (Sequence)ප

අලයල(elements)පදරකාප රපබන පරලලන

30

30

12 MoreපListපFunctionsප(ැයවතපආශzwjර පශzwjර ප ලදරටත)

අපපlist එ කපශදම

numbers = [8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපදැනපඕ පපොමපlist එොකපඅලයලයනපකයකපව රපකොය ලදපකයපගණනප රපබන ප

න මටපගණනප රපබම

7කපකොය ලාපොනදපප

ොමපlist එොක මපඅලයලයනපට පගණනප රන පඑචචරමපඅමාරප ෑපඒතපො කපදගපlist එ කපකබොණ තප

එොශමපඅපටප රපොේ ලොනප

ඉකනපලැඩයපදගනොනප ැකලපඅලයලයනපකයකපකොය ලදපකයපගන පොඛසපකzwjරමයකපකොය ලාප

ඉවොවඛාමපොම යප රනොනප

len කය functionපඑ පtype රපලරශනපඇතොඛපlist එොකප මපදාන පඕොන

len (numbers)

7

ශරපඅලයලපගාණපආලාපොනද

ශරපොමපලොේපවරපfunctionපට කපගැ පමම දැනපකයන ම

max (numbers)

165

ොමො දපැොබනොනපlist එොකපකොය පලැඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයය

min (numbers)

1

ොමො දපොලනොනපlist එොකපකොය පඅඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයපඅපටපොද පඑ යප

ලතපfunction එ කපගැ ප ාප ො තප

list ( )

ොමො දප රනොනපstring එ පඅලයලයනපlist එ ටපොල පොල මපදරලරථම යප රපදමය

list( lsquo bucky rsquo )

lsquobrsquo lsquo u rsquo lsquo c lsquo lsquo k lsquo lsquo y lsquo +

numbers කයපtype රම

එ ො ටපඅොේපlist එ පඅපටපැොබ ලා

[ 8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපොමොකපකොය පඅලයලයනපොල වප රගන පඕ පොල ලා

31

31

අපපඒ පො ොශ මදප රනොන

numbers[ 3 ] = 77

ොමොකපොතරමප මයපප

index එ ප3 ල පඅලයලයපොලනලට 77පආොේප රන පකය පඑ ය

ඉකනපදැනපEnter එ පඔබාපබම

ොම ලතපවොනප ෑපොනදපපඇත ටමපොදයකපව ාපකොල තපශරප

දැනපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පආොේපොලයපකොයනොන

ඒ පදරකාප රපබමපඅප

අප numbers කයපtype රපlist එ පබම

[ 8 1 4 77 28 165 7 ]

ශරපොනදපපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පලැට

අලයලයනපම න තපරලලනපොමපවදශටමප

ඉවොවඛාමපdel keyword එ පtype රපlist එ පවමගපඅලයලොේපindex එ පොදන

ොමන පොමපවදශට

del numbers (3)

ශරපදැනපමැකයපකොයනොන

ශරයටමප ශවරප රගන පlist එ පඅරනමපබමපපප

numbers

[ 8 1 4 28 165 7 ]

77පමැකපොනදප

ශරපඅපපඉොග පගත ාපප

අලතපfunction ට කපඒලාොගමපඅලතපලැඩප ෑලපට කපොමප ාකපමමපකයපදන පඒලාොයනප

ොශ දපprogramme එ කපඔයාටමපශදන පරලලනපකයපමටපහො ලාපප

ඹයාටපන රමපකොය පවරපගැටලලකපොමලාොයනපොඛසොයනමපවවදගන පරලලන

Python ලලනපඑ පදාරටමපගැටලලපගැ පහ ාගන පඅමාරයපලොේප මපඉවොවඛාමප

Algorithm එ කපශදන පප

ඊටපදවොවේපflow chart එ තපශදාපගන ප

ඊටපදවොවේපpseudo code එ කතපඕො මපලයාොග පpython language එො නපprogramme එ පලයන ප

දටනපගන

Algorithm =gt Flow chart =gt Pseudo code =gt Programme language

32

32

13 SlicingපListsප(ැයවතපො ටවපකරම)

Slicing ගැ පඔයාපදැ ටමතපොග ඩකපොේලඛපදන ලොනපSlicingපආශzwjර ප ලතපඅලතපොේලඛපට කපඔයාටප

කයපොදන යපමමපොමපයනොන

ලච ය පකොය පඅකරපlist එ පඅලයලප රනොනපොමොශමය

example = list (lsquo easyhoss lsquo)

ොමොශමපtype රපEnter එ පඔබරලශමපlistපඑ කපශැොද ලා

ශරපදැනපඅොේපlist එ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo lsquosrsquo +

ශරපඅපපදැනපොමපlist එ ටපඅලතපොේලඛපට කපඑ තප රම

example 4 + = list ( lsquo baby lsquo )

ොමො නපඇත ටමපකයනොන

පindex එ ප4පල පඅලයලයතපඇතලලපඉනපඑශාටපකොය පඅලයලපට පම පඒපොලනලට lsquo baby rsquo ය පලච යප

අදාපඅලයලපට ටපආොේප රන පකයය

ඒ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquobrsquo lsquoarsquo lsquobrsquo lsquoyrsquo +

ලතපවදශ ටපඒපගැ පබම

example 4 + = list ( lsquorace carsrsquo)

ශරපඒපගැ පඔයාටපොතොරන පඇක

ලපොග ඩකපලැදගතපොදයකපකොය ලාපකයපොදන

ොම යපදැනපඹයපlist එ පඅලයලප2පකපමැදටපඅපටපඅලතපඅලයලයකපදාගන පරලලනද

ඒපගැ පදැනපබමප

අපපඅලතපlistපඑ කපශදමපලැොඩපදටනගම

example = [ 7 8 9 ]

ශරපlistපඑ පශැද ො පදැන

33

33

example = [ 7 8 9 ]

0 1 2

example[11] = [ 3 3 3 ]

ොමො නපොල පොේපමමපකයන මපඔයාටපම පඇකොනපඅලයලපලපපindexපප මප ර පශැටපගැ

(0123)පඉකනපොමො නපකයනොනපindex number =ප1ොල පඅලයලයපඟටපයන පඊටපදවොවේපආොයතප

index number = 1ොල ප ැ ටපයන පශරයටමපඑ ටප[ 3 3 3 ] ද බාන පකයයප

ඇත ටමඕො නපකයනොනප78 පඅ රටප(එ ප0පශාප1පල පඅලයලපඅ රට)ප[ 3 3 3 ] පදාන පකයය

දැනපlistපඑ පcheckප රපබමපoutputපඑ පගැ

[ 7 3 3 3 8 9 ]

0 1 2 3 4 5

මමපකේලපොේපශරපොනද

ලපොද ඩපොදයකපමමපඔයාටපකයපොදන ම

example[15] = [ ]ප

ොමොශමප ොෂ තපොම දපොලනොන

ඔයාටපම පඇකප

example[15] ප

ොමො දපොදලනලපවඳශනප ර පindexපඑ ප ැතලපඊටපොදරපඅලයලපට පගන පඑ පගැ

පlistපඑ පcheckප රමපබම

[ 7 9 ]ප

මමපහ ලපඒ පඔයාටපොතොරන පඇක

ඉකනපොමපවදශටපlistපඑ පකොය පඅලයලපම න පඅපටපරලලන

34

34

14 Intro to Methods (රතනපවදශාපපzwjරවයයප)

Pythonපලපශැටයටපmethodsපකයනොනපඑක රාපවදශ පbuilding functionපලටමප මයපඉකනපොමලාපලලනප

ලැඩගන පශැටයපමමපදැනපකයපොදන පයනො

ඉවොවඛාමපොද ඩපlistපඑ කපශදම

face = [ 21 18 30 ]

ොමපlistපඑොකපඅගටපඅලතපඅගයකපඑ තප රන පොග ඩකමපොඛසපකzwjරමයකපකොය ලපඒ ටපදාවචචපොලනො ප

appendපකය පmethodපඑ ය

ඒ පොමපවදශටපදාවචචප රන පරලලන

ඉවොවඛාමපඅොේපlistපඑොකප(object)ප මපලයන පඕ පඊටපදවොවපක ක(dot)පකයපඅදාපmethodපඑ ප

දාවචචප රන පරලලන

faceappend(45)

face

[ 21 18 30 45 ]

අදටපඕ පොේපොඛසොයනමපඋ ාපොනද

ඉකනපොමපmethodsපදාවචචප රේදපවාමා යපලරශනපඅනලාරොයනමපදාවචචප රන පම ොනපfaceappend

එ පඅගටප45පොය දන පඅපපදාවචචප ොඛපවාමා යපලරශනපඉකනපඒපොේපගැ පොශ ඳටපම පකයාගන

ලතපොග ඩකපලැදගතපොල පmethodපඑ කපගැ යපමමපඊෂඟටපකයන පයනොන

ඒ ටපොද ඩපlistපඑ කපශදම

apples = lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

listපඑ පcheckප රතපබම

apples

lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

ශරපබමපදැන

applescount(lsquoapplesrsquo)

2

ඇයප2පආොේපඒ පොලනො පොමොශමයපcountපඑො නප රනොනපඅපපොද පලචො පොමපlistපඑොකපකපදාරකප

කොය ලදපකයපොශ යපොද පඑ යපඉකනපඋඩපකොය පවධzwjා යපකzwjරයාතම ප රරපගමනපොමයාපlistපඑොකපමප

ඉදනපබ ලපඅපපදන පලච යටපගැොද පලච යකපකොය ලදපකයපඔොශ මපගණනප රොග පය ො ටප

ොමයාටපඅහොල ලපapplesපකයපොදල ාල පවඳශනපොලාපකොය ලපකයපඉකනපඑයාපoutputපඑ ප2පකයප

අපටපොදනල ල

අපපදැනපlistපඑොකප ැකපලච යකපදාපබම

applescount(lsquobowrsquo)

0

උත ොරපශරපොනද

35

35

ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපඔයාටපකයපොදන ම

one = [ 1 2 3] two = [ 4 5 6 ]

මමපlistපොද කපශදාගත

oneextend(two)

ොමො නපඇත ටමප රනො පවහදවමකපොමො දපොලනො පoneපකය පlistපඑොකපඅගටපtwoපකය පlistපඑ ප

එ තපකරමයපොමහදපoneපකය පlistපඑ පවහදවමකපොල ලපොමො දපපzwjරධzwjා පොලනොනපoneපකය පlistපඑ ය

අපපදැනපone listපඑ පcheckප රපබම

one

[ 1 2 3 4 5 6 ]

වාරාංයකපවදශටපගතො ත

objectmethod(argument)

ලවතලකzwjරමය( ර ය)

ොමපවදශටපවාධzwjාරණපලශයකනපොදන න පරලලනපmethodsපදාවචචප ර පශැට

ඉදරයටතප ලතපඅලතපmethodsපට කපකයපොදන මපඉකනපොමපmethodsපලලනපොඛසොයනමපොග ඩකප

ාරයකමලපprogrammesපශදාගන පඅදටපඋදේපොල ල

36

36

15 More Methods (පරතනප ලදරටතප)

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපindexපකය පmethodපඑ පගැ

say = lsquoheyrsquo lsquohowrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ශරපඅපපlistඑ කතපශැදලා

දැනපොමොශමපtypeප රම

sayindex(lsquobrownrsquo)

2

ොමො දපොල පොේපඔයාටපදැ ටමතපොතොර ලපඇක

අදාපඅලයලොේප මපදරශමපindexපඑ පොඛසොයනමපඅපටපොශ යපොද ල

sayinsert( 2 rsquohossrsquo )

ොමො දප රනොනපඅපපොද පindexපඑ ටපඅපපොද පඅලයලයපදා පඑ යපඑ ො ටපඉවොවඛාපඒපindexපඑොකප

කබණපඅලයලයටපොම දපොලනො

ඒපගැ පlistපඑ පcheckප රමපබම

say

lsquoheyrsquo lsquonowrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොතොරන පඇකොනපඑ නනපඑශාපකොය පඅලයලපඔකො මපඑ ටපඑ කපපටදවටපය ල

දැනපඅපපබමපlistපඑ පඅලයලපඉලතප රන පකොය පmethodsප2කපගැ

saypop(1)

lsquonowrsquo

say

lsquoheyrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොමො දප රනොනපඅදටපඕ පindexපඑ පදරශමපඒපindexපඑ ටපඅදාපඅලයලයපoutputප ර පගමන listප

එො නපඒපඅලයලයපඉලතපකරමක

sayremove( lsquobrownrsquo )

ොම පට කපොල වපොමො දපඅදටපඉලතප රන පඅදාපඅලයලයපවඳශනප රරශමපඒපඅලයලයපlistපඑො නප

ඉලතප ර ලපබැරපොලාලතපඅපපවඳශනප ර පඅලයලයපකහදපල ාල පlistපඑොකපකබොණ තපොම කපොලයදප

එ ො ටපොලනොනපමලනමපශමබපොල පඅලයලයපඉලතප ර පඑ ය

sayreverse()

ොමපmethodපඑො නප රනොනපඅොේපමලපlistපඑ මප පටපශරලපොද පඑ යපපඒපකයනොනපඅගපඉදපමටප

අලයලපට පොදෂගැවවමය

37

37

16 Sort and tuples (ොදෂගැවවමපවශපටදඛවප)

ඉවොවඛාමපබමපොදෂගැවවමපගැ

අපපදැනපවං යාපදාරපොද ඩපlist එ කපශදම

new = [ 32 54 22 7 98 1 ]

new

[ 32 54 22 7 98 1 ]

ශරපදැනපlistපඑ කපශදාගත ො

දැනපsortපකය පmethodපඑ පදාවචචප රන පරලලනපොමො දපsort()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපොම ලතප

දාන පඑදා

ශරපදැනපsortප රරශම listපඑ පආොරෝශ පපබොලෂටපවැ ොව ල

new

[ 1 7 22 32 54 98 ]පශරපොනද

ඒලාොගමපඅපටපරලලනපstringපවතපොදෂගවලන පඒ ප රනො මපොමොශමයපඉවවඛපකzwjරොමටපලඩාපට කප

ොල ව

sorted()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපඅපටපඅලයපstringපඑ පලයන පඕ

ඉන පමමප රපොදනලන ම

sorted( lsquoEasyhossrsquo )

lsquoErsquo lsquoarsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo rsquosrsquo rsquoyrsquo+

දැනපොම පඅ ාරාදපපබොලෂටය (Alphabetical Order)පවැ සයපකොයනොනපPythonපලපශැටයටපඅ ාරාදප

පබොලෂටපව වන පඉවොවඛාමපගනො පCapitalපඅකරපඒපනවයපlsquo E rsquoපඉවවරශටමපඇවතපකොයනො පඊටප

දවොවේපපබොලෂටපSimpleපඅකරපොදෂගැවසපකොය ලපඔයාටපොේ ලපඇක

මමපදැනපmethodsපලලනපට කපඅයනපොලාපtuplesපගැ පකයපොදන මපඔයාට

ඉවොවඛාමපtupleපඑ කපොදන ාමපඉන මො

න මමප 41423254පකයපIDLE එොකපEnterප ොර තපඅපටපtupleපඑ කපැොබ ල

tupleපලලනපො කපලැඩ ෑලපදාන පබෑ listපලදපලොේ

ඇත ටමපකේොල තපොමො පකය පඅලයලපආයපොල වප රන පඅලතප රන පඅයනප රන පොම ලතමප

රගන පොදනො ප ැ

රන පරලලනපඑ මපොදයය

ඒො පකොය පඅලයලයනපඑබයටපoutputප රගැනමපදමණය

ඉන පඒ පොදන ම

bucky = ( 32 32 43 54 )

38

38

bucky

( 32 32 43 54 )

ශරපොම පtupleපඑ ක

දැනපොමො පඅගයනපඑබයටපඅරනපොදනලන ම

bucky[2]

43

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපtupleපගැ

ොශ දටපම පකයාගන පtupleපලලනප රන පරලලනපඅගයනපඑබයටපගැනමපදමණය

ඉකනපඅනකමටපවාරාංයකපවදශටපගතො තපොදෂගැවවම(sort)පඅදටපොග ඩකපලට පොදයකපprogrammesප

ලය පො ට

ඒලාොගමපඅපපදන ල listපඑ පඅලයලපලාොගමපstingපඑ පඅලයලදපොඛසොයනමපොදෂගැවවමටපශැකපබල

39

39

17 Stings and Stuff ( ලදනපආශzwjර පොමලම)

Stingsපලටපඅදාපඅලතපආ රණයපොේලඛපට කපමමපදැනපකයපොදන ම

ොම පදශාපොද ඩඩකපබන

bucky= ldquo Hey there bucky hows your head rdquo

ොමො පකය පbuckyපheadපකය පලච පඅපටපඑ පඑ පොලාලටපකණ ලපොල වප රගන පඕ පලොේපකයප

හ න ො

ඒතපඇත ටපඅපපො ොශ මදපඒ ප රනො

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

sපොම ේදපොමපඇත ටමපොම පමාරමපවව පොදයකපඒො පsපලලනපකයොලනො පStringපකයයපප

කයොලනොනපොම පවදොශපdataපඑ කදපයන ය

ඇත ටමපකේොල තපsපකයනොනපStringපවහ පවචයයකප(String variable)පපඒපකයනොනපොල වප රන ප

රලලනපොශෝපොල වපොල පොදයක

ඉකනපbucky Stringපඑො යපඕො යපඇකපවමබනධzwjයපොම කද

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

අපටපදැනපඕ පොද ඩපඅගයන(ලච )ප2කපමමපදැනපඒප2 තපෑවකප ර ලා

varb = ( lsquobettyrsquo lsquofootrsquo )ප

ශරපඅදටපදැනපකොය ල Stringපඑ කපඅගයන(ලච )ප2කපවහ

දැනපමමපොදනලන ම

buckyපශාපvarbපකය පොදොකපවව පවමබනධzwj ාලයක

ඒ ප රනොනපොමොශමය

print buckyvarb

ොමො පොතරමප මයපvarbපකය පඑො නපඅගයනපඅරග පbuckyපකය පඑොකපපවහ ප ැනපලටපඑමප

අගයනපආොේප රන පකයය

දැනපEnterපඑ පඔබපබැලොල තපඔයාටපඒ පොතොරය

Hey there betty hows your foot

ඉකනපොමලාොගම

varc = ( lsquotunarsquo rsquofinrsquo )

print buckyvarc

Hey there tuna hows your fin

ඉකනපොමපකzwjරොමපදාවචචප රපඅපටපරලලනපඅමතපවදොශපprogrammesපලයන

උදාශරණයකපවදශටපඑොක පරේගයනපඅම න පඅදටපොල වපවදොශපලච පsetප රපඒපොග ඛනලපරදමප

රන පරලලන

දැනපමමපකයපොදන මපfindපකය පmethodපඑ පගැ

40

40

example = rdquo Hey now Bessie nice chops rdquo

අපපහ මපඅපටපඕ පොල ලපොමො පකොය පලච යකපශරයටමපකොය පවථමා යපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

examplefind(lsquobessiersquo)

8

අපටප8පකයපආලොනදපඒො පඇත මපොතරමපොම කද

ඒො නපකයනො පොම යපොමපStringපඑොකපකොලනප ැ ද (කම පindexපඑ ද)ප

bessieපකය පලචො ප( lsquobrsquoපඅකරපවඳශනප ැ ) දටනපගනො පකයය

lsquoHey now bessie nice chopsrsquo

0123456789helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ොශ දටපම පකයාගන පහවතයනතපඅනලාරයොයනමපොමපගණ යපකරමටපගන ල

ලපඑ කපබම

examplefind(lsquochopsrsquo)

20

ොම ටපඅනලපඅපටපහ ාගන පරලලනපlsquo c rsquoපකය පඅකරටපඅදාපindexපඑ ප20පයපකය

41

41

18 String Methods ( ලදනපආශzwjර පරක ලදරටතප)

Stringපලටපවමබනධzwjප ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපකයපොදන මපඒ පඅපපශදනලනො පjoinප

කය

Sequence = lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

Sequence

lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

ශරපදැනපStringපඑ කපශැදලපමම

ලතපොද ඩපStringපඑ කතපශදම

glue = lsquohossrsquo

ොමපොද පඅපටපඑ ටපsetප රන පඕ පඒ ප රනො පොමොශමයපඉවොවඛාමපlistපඑොකපශැමපඅලයලය මප

මැදටපදාන පඕ පලච යටපඅදාප මපලයන පඕ පඊටපදවොවේපක කපකයපjoinපකයපලයන පඊටතපදවොවේප

ලරශනපතෂපඅරපඅදාපSequenceපඑොකප මපලයන

gluejoin(sequence)

lsquoheyhosstherehossbessiehosshosshossrsquo

ලැදගත methodපඑ කපගැ පදැනපමමපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපStringපඑ කපශදම

randstr = ldquoI wish i Had No sausagerdquo

randstr

ldquoI wish i Had No sausagerdquo

මටපදැනපඅලයයපොමො පකොය පශැමපඅකරමපSimpleපඅකරපලටපදරලර යප රන ඒ පශරමපොඛසය

randstrlower()පදැනපEnterපඑ පඔබපබම

lsquoi wish i had no sausagersquo

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපොමපmethodපඑොකපකොය පලැදගත ම

ලදපොදයකපමමපකයපොදන ම

අලතපStringපඑ කපශදම

truth = lsquo I love old women rsquo

මමපො ලනමපmethodපඑ පලයපඉන ම

truthreplace(lsquowomenrsquo rsquomenrsquo)

ොමො දපඇත ටමපොලනොනපwomenපකය පලච යපොලනලටපmenපකය පලච යපආොේපවමයප

අපපඒ පcheckප රපබම

ලැොඩපශරපොනදපඉකනපොමපවදශටපයමපලච යකපොලනලටපොල තපලච යකපොඛසොයනමපආොේප රගන ප

රලලන

42

42

19 Dictionary (ලදනපො ෝ)

මමපදැනපකයපොදන පයනොනපpythonපලපකොය පDictionaryපගැ පොම කදපDictionaryපඑ කපකයනොන

ඇත ටමපොම පඅපපදන පDictionaryපඑ කපලොේමප මයපDictionaryපඑො නපඅපපලච යකපොශ ය ලප

කයමො පඒපලචො පකොය ප ැ තපශමබපව ාපඉකනපදැනපඒපලචො ටපඅදාපොතරමකපොශෝපවව රයකපඅපටප

දැ ගන පරලලන

ඉකනපpythonපලපකොය පDictionaryපතපඒපලාොගමප මයපඅපපොශ ය පලචො පලාොගපොේටපයර(key)පකයප

කය ලපඒපලච යටපඅදාපවව රයපඅගය(value)පකයපඅපපකය ල

ම පකයාගන පොදයකපකොය ලපDictionaryපලටපදාවචචපොලනොනපලකzwjර ලරශන( ldquohelliprdquo )පදටනපගේදතප

අලවනප රේදතපොමපලකzwjරපලරශනපඅපපදාවචචප ර ල

මමපඑ කපශදමපොදනලන මප

book= lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

ොමො පකොයනොනපදව පවාමාජ යනටපඅදාපොද ඩපDictionaryපඑ කපොමො පකොය පයතර(keys)ප මයප

Dad BroපMom ඒලාටපඅදාපඅගයන(values)පොලනොන Bob Joe Lisa

දැනපEnterපඑ පඑබශමපඅොේපDictionaryපඑ පRun

ොල ල

book

lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

දැනපඅපටපරලලනපඅොේපවාමා යපDictionaryපලප

කොය පලැොඩප රන පඒපකයනොනපලචො ටපඅදාප

ොතරමපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

ඉවොවඛාමපDictionaryපඑොකප මපඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොපඅදටපඅලය යතර(key)පපවඳශනප

රන පඹ

ඉන පමමපොදනලන ම

booklsquoDadrsquo+

lsquoBobrsquo

booklsquoMomrsquo+

lsquoLisarsquo

ඉකනප ලතපොදයකපකොය ලපොමපයතර(keys)පලටපඅදාපඅගයනපstringපොලන මපඹො ප ෑපඅදටපnumbersප

උ තපදාගන පරලලනපඒපගැ පකයපොදන පඅපප ලතපොද ඩපDictionaryපඑ කපශදම

ages = lsquoDadrsquo rsquo42rsquo rsquoMomrsquo rsquo87rsquo-

ageslsquoDadrsquo+

42

43

43

දැනපදැක ො පkeys ලටපඅදාපඅගයනපstring ොලන මපඅලයප ෑ

දැනපමමපකයපොදන මපDictionaryපලටපඅදාපmethodsපට ක

මමපඒ පලයමපොදනලන මප

ොම පලයන පmethodsපලය පවාමා යපආ ෘකයටමප මය[ SequenceMethod(argument) ]

bookclear()

ොමො දපොම යපොලනොනපඅපපවදශනප රපකොය පDictionaryපඑොකපසයලමපඅගයනපඉලතප රපDictionaryප

එ පහවප රපදා පඑ ය

Enter එ පඑබොල තපදැනපඒ පබාගන පරලලන

පලැොඩපශරපොනද

ලපMethodපඑ කපබම

tuna = agescopy()

ොමපො ද පඅදටපඅදාපDictionaryපඑ ක

ොල මපDictionaryපඑ කපවදශටපො පයකපගන පරලලන

අපප මප රරපDictionaryපඑ පtunaපකය පඅලතපDictionaryප

එ ටපො පපොලපකයපදැනපඔයාටපොේ ලපඇක

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපොග ඩකමපලැදගතපMethodපඑ කපගැ

ොමපMethodපඑො නපරලලනපඅදටපඅලයපDictionaryපඑ කපඇතොෂපඅපපවදශනප ර පkeyපඑ පකොය ලදප

ැේදපකයපොශ යාගන

ඒ ප රනොනපොමොශමය

tunahas_key(lsquoMomrsquo)

True

tunahas_key(lsquoApplesrsquo)

False

ඔයාටපඒපගැ දැනපොතොර ලපඇක

අදාපkeyපඑ පDictionaryපඑොකපකොය ල මපTrueපකයපoutputපොල ලප ැත මපFalseපකයපoutputප

ොල ල

ශරපඅපපDictionaryපගැ පොග ඩකපොේලඛප ාප රා ඒපලොේමපProgrammes ශදේදපොමපDictionaryපඅදටප

ොග ඩකපලැදගතපොල ල

44

44

ඊෂඟපදාඩමට

45

45

20 If Statements (if පzwjර ා )

අපපොම ාකපදරටපpythonපලපමල පොේලඛපොග ඩකපඉොග ගත පොම නනපඑශාටපමමපකයපොදන මප

කzwjරමොඛ පශද පවදශපගැ

ශරපඅපපලැොඩටපබහම

IDLEපඑො නපදැ ටපවමපඅරොග පමමපදැන ය ලපnew windowපඑ ටපNew windowපඑොකපprogrammeප

එ කපලයපඒ පRunප රන ප මපඅනලාරොයනපඒ පSaveප රන පඕ

ශරපමමපදැනපstingපඑ කපශද ල

tuna=rdquofishrdquo

If පzwjර ා පගැ පදැනපමමපඔයාටපකයපොද ලපොමො නපොග ඩකපොේලඛපොඛසොයනමපඅපටප රන පරලලන

if tuna==rdquofishrdquoොමො දපමමපවමා පකණපොද කපොය දාොග පකොය ල

ොම දපොලාපකොයනො පපරේාලේ(testing)

යමපඅගයකපදරකාපකරමටපඅප වමාන කණ මදකේපොය ද ලපඒපලාොගමපඅපොේපපzwjර ා පඅලවා යටපප

මදත(colonrdquordquo)පොය ද ලපොශ දටපම පකයාගන (ොග ඩකපලැදගත)

ොමපමලපපzwjර ාොනපොතරමප මයපlsquorsquotuna fishපටපවමා පඋො තrsquorsquoපකය පඑ යපඉකනපොමපපzwjර ා යපයටොතප

එොශමපඋො තපඅර ප රන පොම ප රන පකයපඅපටපවවධ වධානපොදන පරලලන

If tuna == lsquorsquofishrsquorsquo

Print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපEnterපඑ පඔබරශමපොමපපzwjර ා යපයටොතපඅපටපඅලයප ර පොේලඛපලයන පරලලන

ොශ දටපම පකයාගන පොදක පදාපEnterපඑ පඑබලපගමනපඑමපපzwjර ා යපයටොතප මයපඉනදසපලය ප

ොේලඛපලයොලනො (indent-පොේබලපවාමා යපඉොමනපඇතෂටපල පොවේපලයොේ)

දැනපමමපොමො පකයපකොයනොනපtuna fishපටපවමා පලනොනප මපlsquothis is a fish alrightrsquo කයපprintප

රන පකයය

දැන F5 එ පඔබපොමපprogrammeපඑ පrunප රපබමප

lsquothis is a fish alrightrsquo

46

46

ොමො පව පොේපගැ පමමප ලපදාරකපකයන ම

අදටපකොය ලපvariableපඑ කපtuna=rdquofishrdquoපකය

දැනපඅපපදරකාලකප ර ල

tuna කය පඑ පfishපටපවමා පලනො ප මපlsquothis is a fish alrightrsquoපකයපprintප රන පඑතපඒ ටපවමා ප

ැත මපොම ලතප රන පඑදා

අොේපprogrammeපඑ පමමපදැනපොද ඩඩකපොල වප ර ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපොම දපොලනො පකයපබන පොම පrunප රමපඇත ටමපොම ලතපඋොනප ෑ

ශරපif පzwjර ා පලපමල පොේපොම ප මය

අොේපදරකාලපශරප මපඅපටපඅලයපොේලඛපට කප රන පකයපවධzwjා පොදන පරලලනපඊටපදවොවේපඒපවධzwjා ප

runපොල ලාපඒතපදරකාලපලැරදප මපොම ලතපො රපඉන ල

පඒතපොම පifපපzwjර ා පලය පඑ පවදශකපව රය

47

47

21පElse and elif (Else වශ elifපඅනොක )

දැනපමමපකයපොදන මපදරකාලපලැරදප මපඅදටපඅලයපවධzwjා පශදාගන පශැටපඒ ප රනොනපelseපකය ප

අනොක ොයනපඒපගැ පදැනපබම

අොේප ලනපඋදාශරණයමප

මමපඉවවරශටපඅරොග පය ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

ශරපදැනපපොම යපොලනො ඉවොවඛාමපදෂමපපzwjර ාොනපව යප මපඑයටපඅදාපවධzwjා පට පකzwjරයාතම ප

ර ලපඒතපලැරදප මපඔේපඑ ො ටපඅපටපදැනප ලතපොතරමකපකොය ලපලැරදප මපelseපයටොතපඅපටප

රන පඅලයපොේපtypeප රයපකොයනො

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquoප

ලැොඩපශරපොනද

අපප ලතපොම නනපඉවවරශටපයමපඅපපහ මපඅපටපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඕො පකයප

දෂොලනයටපොදයකපදරකාප රපශරපගොේප ැත මප ලතපඑ කපඑොශමතප ැත මප ලපඑ කපඑොශමතප

වොනප ැත මප ලතපොදයකපඒපලොේපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඅලයප මපඅපපදාවචචප ර ලපelif

කය පඅනොක ය

ොම පශැමපොලාොලමපදානොනපifපපzwjර ා යයපelseපපzwjර ා යයපඅ රටපොලන ය elifපඒලාපඕ ප රමපඅපටප

දාන පරලලනපඅදටපඅලය ාලයනපොග ඩකපකොය ලප ම

ශරඒපගැ පබමපදැන

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

elif fish == ldquoslamonrdquo

print rdquoI hope I donrsquot get SLAMonilla poissninrdquo

elif fish == ldquotunardquo

print rdquoeasy there tuna boatrdquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

48

48

ඉකනපදැනපොමො පොල පොේපමමපවව රප රන මපඅපටපකොය ලපtuna=rdquofishrdquoපකයපvariableපඑ ක

ඉවොවඛාම if tuna == ldquobassrdquoපකය පපzwjර ා යටපය ලපඒ පලැරද

එොශ මපඊඟපපzwjර ා යටපය ලපelif fish == ldquoslamonrdquoපඒ තපලැරදපොනදපඑොශ මපඅනතපඑ ටපදන ල

elif fish == ldquotunardquoප

ආ ඒ ප මපශරපඉකනපදැනපඒ පයටොතපකොය පොේලඛපට runපොලයප

Programme එ පrunප රපබමපමමපකයරපොේදපොලනො පකය

rdquoeasy there tuna boatrdquo

ශරපඅපපහ රපොේපව ාපොනද

අපප ලතපොද ඩපොල වකප රම

පොමපProgramme එොකපtunaපකය පඑ ප

ොලනලටපtroutපකයපදාම

elif fish == ldquotroutrdquo

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquo

පොමපල ාොලදපවොනපොම යපපzwjර ා පඑකො පදරකාප රප රපබැලලපොම කලතපශරපගොයප ෑපඒපනවාප

අනකමටපelseපඑ ටපය ලපඒො පකොය පොේපrunප ර ල

අනකමටඅපටපොතොර ලපවවඳමකප ැකමපව ාමපprogramme එ පelseපයටොතපකොය පොේප රපඅයනප

ොල ල

49

49

22 Nesting Statementsප(අන-පzwjර ා )

Ifපපzwjර ා පගැ පමමප ලතපොදයකපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපොද ඩපvariablesපට කපශදාගම

thing = ldquoanimalrdquo

animal = ldquocatrdquo

ශරපIfපපzwjර ා පයටොතපඅපටප ලතපifපපzwjර ා පොය දන පරලලනපමමප රමපොදනලන ම

දැනපRunප රපබම

this is a cat

ොම දපවොනපොම ය

thingපකය පඑ පanimalපලටපවමා යපඒපනවාපඒපයටොතපඇකපවධzwjා පrunපොල ලප

එ ො ටපශමබොල ලපif animal == lsquocat rsquoකයපඑ කප

අපපශදරපොදල පvariableපඑ පදශාපබරශමපොතොර ලපොමපකය පොේපශරපකයපඒපනවාපඑමපපzwjර ා ොේපඇකප

වධzwjා පrunපොල ලපඒ යපoutputපඑ පවදශටපthis is catපකයපආොේ

අපපදැනපthing = ldquohouserdquoපකයපොල වප රප

programmeපඑ පrunප රපබම

I donrsquot know what this is

දැනපඔයාටපොතොර ල

if thing == ldquoanimalrdquoපකය පපzwjර ා යපව යපො ොේප මපඒපයටොතපඊටපදශබනපකොය පපzwjර ා පඑ නනප

එශාටපලැඩපො ර පබල

50

50

ඉකනපොමපවදශටපpythonපගැ පලයවනපමාොේපදෂමපල පගzwjරනථමයපඅලවනපොල ලපඉලරයපකේලටපොම නනපොමප

ගzwjරනථමයපඉලරපොලනො ප ැප

ොමමපගzwjරනථමොේපොදල පො ටසනපමමපඔයාටපpythonපලපකොය පොමහපවඳශනපසේධzwjාන පලටපලඩාප රමකප

ගැඹරපවපසේධzwjාන පගැ පකයපොද ලා

ඉකනපඒපොේලඛපඉොග ගන ප ලනපොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපpythonපලපමල පොේලඛපගැ ප ැල ප ැල ප

රහණොලන

ොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපකzwjරමලඛදපපබබදලපයම ාකපදැනමකපඔබපබාගතොතප මපpythonපපබබඳලපදසගයප

අොද ව(උොදෂ)පපzwjරණපදzwjරපලපවදශනපපzwjර පලලනප60පලතපඔබටපදශසොලනපනලරදපපබතරපොවවමටපඋදේප

ලනපඇ

එොවේ මපොමහපොදල පගzwjරනථමොයනපඅදපයබපශමොලමපප

ඔබටපජය

19

19

6 Strings (ලදන)

දැනපඅපපආොයතපIDLEපඑ ටපය ලා

IDLE එොකපtype රම

ldquo Hey nowrdquo දැන Enterපඑ පඔබන

lsquo Hey now lsquo ොම පString එ කපොම දපවංොක පකහදයකන (characters)පොම පශැදපකොයනොන

lsquo Hey now lsquo

ොමහදපේවතලපඋඩො මාප(Double codes)පප ැතලපඋඩපො මා (Single codes)පපදාවචචප ෂතපඑ මපොේප මයප

ොලනොන

ොල වකපඇතො මප ෑ

ඒතපවමශරපඅලවථමාපලදපකොයන පරලලනපපzwjර පඑ ප ැන

මමපඒපගැ පොදනලන ම

hersquos a jerk rsquo

lsquohersquo s a jerk

Python ලලනපString එ කපවදශටපයමපොදයකපශද ාගනොනපඋඩො මාලපදටනපගන ප ැ පශාපඅලවනපොල ප

ැ ය

ඉකනපේවතලපඋඩො මාපදැමොම තපඒපපzwjර පවවොද ලා

ඒතප ලතපවදශකපකොය ලාපපොම පඉ ාමතපලැදගතප

lsquo hersquos a jerk rsquo

පටපදවටපඇ ඉර [ back slash ( ) ] ොය දන පඕ පඅදටපමඟපශරන පඅලයපො මාලපඉදරොයනප

Python එො නපබ ලාප( ) ටපදවොවේපකොය පවකණපදශාපඊටපදවොවේපහ ලාපපldquoශර ොමපො මාොේප

ඇත මපොතරමපො ොලය ොමපකොයනොනපඒ පන මම print ප රන පඅලයපොදයකපව රයrdquoපකය

ඉකන lsquo hersquos a jerk rsquoපලයපEnter එබොල තපoutput එ පබාගන පරලලනපඅපට

ොමපලැොඩපඅ යාලයපල ප ැ කපබමපදැනපඅොේපstring එ ටපදවතල උඩමකොමාපඑ තප රන පඅලයප

උො තපඅපපඒ ප රනොනපො ොශ මදප

20

20

buckey said ldquo hey now ldquo to me

ldquo buckey said ldquo hey now ldquo to me ldquo

ඉකනපදැනපPython ලලනපඋඩො මාපකොය ප ැනපබ ලා

ldquo buckey said ldquo hey now ldquo to me ldquo

ශරපදටනපගේදමපේවතලපඋඩො මාපකොය ලා

ඊටපදවොවේපsaid ldquo කය ප ැනනපstring එ පඅලවනපොල ලාපොම දපඋඩො මාො පකොයනොනපඊටපදවොවේප

hey now ldquo to me ldquo ලලනප ලතපඑ කපදටනොග පපme ldquo කය ප ැනනපඉලරොල ලා

ඒතපඅපපබාොද ොර තතපඋොනපඒපොේපො ොමය

ඉකනපඅපපොම දප රනොනපොමොශමපආරලශමපලැොඩපශරමපොඛසයප

ldquo buckey said ldquo hey now ldquo to me ldquo

පටදවපඇපො මාලටපදසලපකොය පවකණපPython ලලනපො ව පනවාපඅදටපඅලය Outputපඑ ප

ැොබන පඕ පදැන

දැනපstringsපඑ තප ර පඑ පගැ පඅපපබම

a = ldquo buckey ldquo

b= ldquo roberts ldquo

a+b = lsquo buckeyroberts rsquo

a+b කයරලශමපPython ලලනප රනොනපa හපකොය පවකණපට ( characters )පb හපකොය පවකණපට ටප

එ තප රපoutput ර පඑ ය

ඒතපඅපටපඅලයප( buckey roberts ) කයපමැදටපහව ැ කපවහ ලපොම stringපොද පඑ තප රන ප මපඅපප

ොම දප රනොනප

a b කයපtype රමපඒ පශරයනොනප ෑපොනදප

එොශ මපab කයපtype රම

( lsquo buckey lsquorobertsrsquo )

ඒතපඅපපබාොද ොර තතපව පoutput එ පො ොලයපොම

ශරපකයන මපඇත ටමපොම කදපොලන පඕ පකය

a = ldquo buckey rdquo ( හව ැ කපවහ ලපඒ පශදන ප)

දැනපබම

a +b

lsquo buckey roberts lsquo

ලැපොඩපවාරථම යපොනදපපොමො නපඉොග පගන පොදයකපකොය ලාපොම කදපදන ලද a +b කයරලශමප

Python ලලනපඑ තප ර ලාපa ශා bපstring ොද ටපඅදාපවකණප( characters )පශරපඅපපa = ldquo buckey ldquoප

කයපඅනකමටපහව ැ කපකබබ ඒො නපඅපටපොතොරනොන එ හව ැ කප(space) Pythonපලලනප

character එ කපවදශටපව ලාපකයයපමමපහ ලාපමමපකයරපොේපඔයාටපොතරණාපකයා

අපපොමපඉොග පගතොතපstring ලපමල පඅඩ ාමපපඉකනපpython ලලනපඉවවරශටපයේදපොමපඅපටපstrings

ොග ඩාකපලැදගතපොල ලාප

21

21

7 More on Stringප(පලදනප ලදරටතප)

Stringපලලනප රන පරලලනප ලතපොේලඛපට කපකයපොදන යපොමපයනොනප

num = 18

අපප num = 18පවදශට Variableපඑ කපශදම

num + 16

34

ොමපවදශටපඅොේපපVariableපඑ පදාවචචප රපොඛසොයනමපඅපටපඑ තප රන පරලලන

print ldquo BUckey id ldquo + num කයපොදම

මටපඅලය පපBUckey 18 පකයපprint ොලන ය

ඒතපලැොඩපශරයනොනප ෑපලොේපොම ද stringපශාපnumbers එ තප රන පබැරපනවා

ප

අපපඒ ටපවවදමකපොශ යමප

num = str ( 18 ) කයපොදමප

ොමො දප රනොනප18 කයපකොයනොනපඇත ටමපnumber එ කපො ොලයපඒ ප string එ කපකයප

Python ලටපොතරමප ර පඑ ය

ඇත ටමපකොල තප18 string එ කපවදශටපදරලරථම යපොල ලාපපොම str ( ) functionපඑ පඇතටපදාරලමප

දැනපබම

print ldquo buckey is ldquo + num

buckey is 18

ශරපොමපවදයටයපඅප numbersපstring ලටපදරලරථම යප රපගනොනපොම පදාවචචප රන පරලලන user

ොගනපinput එ කපගන ො ටපuser ොේපinput එ පstring එ කමපොලාපඑ පවදශට

22

22

අපපvariable එ කපශදමපදැන

num 2 = 32

print ldquo my mom is ldquo + num2

අපපදන ලාපොමොශමප රන පබෑපකයා

ඒතපstr දාවචචප රනොනප ැකලපබැරදපොමපලැොඩප රන පපඇත ටමපරලලනපඒපලැොඩප රනොනපොමොශමය

ඔයාොේපkey board එොකපblack text කය keyපඑ පදන ලදපපදන ැත මපදැ ගන ප(පඒ ප මයපTab keyප

එ ටපශරයටමපඋඩනපකොය පkey එ පොදනොමනපඇත ටමපඋඩපො මාලකපලොේප මය)

දැනපඅශන ප print ldquo my mom is ldquo + ` num 2 ` කය පඑොකප` num 2 ` ොදදවටපොමප` ( black text ) ොද කප

දාන පදැන Enter රපබන ප

my mom is 32

ඒපවදශටයපnum එ කයපstring එ කයපොඛසොයනමපඑ තප රනොනප

ලපොදයකපකොය ලාප

පrepr ( ) පොමන පොමපfunction එ පපොම පශාතදසනම str ( )පපfunction එ පලොේමය

ඉකන str ( )පොලනලටපඅපටපඕො මපrepr ( )පපfunction එ පභාව ාප රන පරලලන

23

23

8 RAW Inputප(ලදනපපzwjරදා යප)

Raw_input( ) ශාපන මමපinput ( ) ය function ලපොල වපමමප ලනප ාප ා

ඒතපඒපගැ ප ලතපොශ දනපමමපකයපොදන ම

මමපපදැනපඉනොන Python windowපඑොකපොමොශමපtypeප රම

buck= input(ldquoEnter name rdquo)

print buck

දැනපොම පrun රපබම

අශ ප මටපbukeyපඅපපකයපොදම

Enter name bucky

ොම කදපපzwjරොනපපොම ය පඅපපලච යක inputපඑ ටපදන ාපපඒතපඒ පstring වදශටපPython ලටපදන ප

ැකපනවාපPython ලලනපො ලනමපPrint රන පොදනොනප ෑපඒ ප

ඒ ටපවවදමප මය raw_input ( )

buck = raw_input (ldquoEnter namerdquo)

print buck

ොමො දපොලනොනපuser ොගපinput එ පstring එ කපවදශටපදරලරථම යපොල පඑ යපදැනපrun රප

බැලොල තපපදැනපලැොඩපශරප

24

24

9 Sequences and lists (පඅනකzwjරමපවශපැයවත )

දැනපමමපlistපඑ කපශදපොදනලන මපඉවොවඛාමපඅපපශද listපඑොකප මපලයන පඕොන

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

ඊටපදවොවේපො ටපලරශනපොය දාපඒොකපඇතොඛ listපඑ ටපඅදාපඅලයලපට පලයන පඕොන

(පmom dad bro කය පඒලාපනවාපඅනලාරයොයනමපඋඩො මාපොය දන ප)ප

දැන Enterපඑ පඔබරලශම computerපඑොකපmemory එොකපො ොශශරපsave ොල ලාපොමපlist එ ඒ ප

පzwjර යකපො ොලය

ශරපපමමපොම listපඑ පගැ පොදනලන ම

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

0 1 2 3 4

ොමොකපකොය පඅලයලපගත ශමපශයමපඅලයලයකටම අදා ( index number ) අංකයේපකොය ලාපඉකන

computerපඑො නපදෂොලනපඅලයලයපlsquo 0 rsquoපකයයප මප රනොන ඊටපදවොවේපඒලාප1 2 3 පපල පොවප

පලොලටපවකණපොල ලාප

දැනපඅපපබැලොල තප

family [ 3 ]

lsquo sis lsquo

ොශ දටපම පකයාගන පමඛපඅලයලයප0පකයයපශදනලනොනප ඒපනවයප family [ 3 ] කයපtype රරලශමප

lsquosis lsquoකයපආොේ

අපපහ මපොග ඩකපදගපlist එ කපකොය ලාපඅපටපඅලයයපොමොකපඅලයලයක outputප රගන පඑ ො ටප

ොග ඩකප රදරයොනපඅලයලපමපඉදපඒොක index numberපඑ පගණනප රප රපොශ යන පඉකනපඒ ටප

ොඛසපකzwjරමයකපකොය ලා

ඒ ප මයපඅනකමපඉදපමටපගණනපකරම

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

-5 -4 -3 -2 -1

ඉකනපඅනකමපඅලයලයප- 1 කයයපඅපපගනොනපඉවොවඛප මප0පනපදටනපගතොතපඇයපොමො නප-0පනපදටනප

ගන පබැරදපපො ොශ මටලතපබැපප-0පකලතප0පකලතපබනදලපබනදලමප මය

ඉකනපපබලටප-1 -2 -3 පකයපඅපටපඅනකොමපඉදපමටපඅලයලපට ප මප රන පරලලනප

උදාශරණයකපගතො තප

family [ -2 ]

lsquo sis rsquo කයපඅපටපoutput එ පඑ ලා

25

25

වාරාංයකපවදශටපගතො තප

list එ පඅලයලපකzwjරමපපොද ටප මප රන පරලලන

1 මපසටපඅගටප(0 1 2 3 ප)

2 අගපසටපමටප( helliphellip -3 -2 -1 )

ලපොදයකපකොය ලාපlist ව රකපො ොමයපstring එ පකොය පඅගයනපඋ තපොමොශමප මප රන පරලලන

ඒ ප රනො පොමොශමය

lsquo bucky lsquo 3 +

lsquo k lsquo

26

26

10 Slicing ( ො ටවපකරම )

ොම කදපSlicingපකයනොනපපlist ොශෝපොල යමපොදය පඑහපඅලයලපො ටවකපොලනප රපගන පඑ ටප මය

Slicingපකයනොන

example = [ 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ] ොමොශමපlist එ කපගැ පහ ම

අපටපොමපlist එො නපො ටවකප ඩපගන පඹ ප මප රන පකොයනො පොම ය

example[48]

[ 4 5 6 7 ]

ඉවොවඛාමපlistපඑොකප මපදාන පඹ

ඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොඛපමලනම list එමේ කඩ ගනන අලය අලයලමේ index එක දාන පඹ පඊටප

දවොවේපකඩ අලවන කරනන ඹන අලයලයටපපර අලයලමේ indexපඑක දාන පඹ පඒපගැ පොශ දටපම ප

කයාගන

ලපඑ කපබම

example [ 49]

[45678]

example [ 4 10 ]

[456789]

Slicing ර පඑ පකzwjරමයකප මයපොමප

ලතපකzwjරමයකපකොය ලා

අපටපපටදවටපගණනප රන තපරලලන ොග ඩකපදගපlistඑ කප මපකොයනොනපපොමපකzwjරමයපොග ඩකපොඛසය

example [-5 -1 ]

[ 5678 ] example = [ 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ]

පපපපප-10 -9 -8 -7 -6ප-5 -4 -3 -2 -1

මටපදැනපඅලයයප5පඉදනපඉතරපඅලයලපසයඛමපගන

example [ -5 0 ]

[ ]

ඇයපොමපවදශටපආොේප

පමමප ලනපදාඩොමපකයපදන පවදශටපප-ප0පකයපඑ කප ෑ

ප0පකයනොනප0පලමප මයපඒපනවයපොමොශමපවොන

ඒතපමටපඅලයපlistඑොකපකොය ප9පතපඑ පවදශටප ඩපගන

example [ -5 ]

ොමපවදශටපොදලනලපහව ැ කපකයන පපඒොකපොතරමප මයප-5පඉදපකොය පඔකො මපඅලයලපට පඑලයටප

ගන පකය පඑ ය

[ 56789 ]

27

27

example [ 7 ]

[ 0123456 ]

පොම තපඒපලොේමයපindex එ ප7 ටපඉවවරශපකොය indexපසයඛටමපඅදාපඅලයලයනපඑලයටපගන පකයයප

ොමො නපකයනොනප

ශරපොමොශමතපබම

example [ ]

කසමපindex num එ කප ැල පහවලමපදනො තපොම දපොලනොනප

[ 0123456789 ]

මලපlist එ මපආලාපොනදප

මලපlist එ මපඅපටපඑ ලැරපගන පඕො මපපොමපවදශටතපොඛසොයනමපගන පරලලන

ලපොදයකපකොය ලාපපඅපපදනොනපදරාමකන ( parameters )පොද යොනප

ඒතප ලතපො ල පදරාම යකප(3rd parameter) කොය ලාප

ො ල පදරාමකොයනපකයනොනපඅපපයමපදරාවය පඅලයලයනපඑ කනපගනේදපපකසයමපරටාල ටප

(පදර රයකන )පඅලයලයනප ඩපගන පඅලයපඉක මය

example [ 1 8 2 ]

[ 1357 ]

දැනපකයරපොේපොතොර ලාපොනදප

example [ 10 0 -2 ]

[ 9 7 5 3 1 ]

ොමපවදශටපපටදවටපවං යාපමගශැරපගන තපරලලන

ොම පොග ඩකපලට ාපොදයකප

ඉවොවඛාප රරපවදශටප රන ප මමැලයපලාොේප මපඒ මප රන පොඛසපවදශකපකොය ලාප

Example [ - 2 ]

[ 9 7 5 3 1 ]

මල listපඑ මපපටදවටප-2ප පගාොනපවං යාපමගපශැරපoutput ොල පඑ යපොමො දපඇත ටමපොලනොන

ොමලාප මයපslicing ලපමල මපොේලඛපඉකනපොමපවදශටපlist එ පකොය පඕො මපදත යකපඑලයටපගන ප

රලලනපොඛසොයනමප

28

28

11 Editing Sequences (පඅනකzwjරමයනපවෑදමප)

Sequenceපකයනොනපඇත ටමපlist strings tables ලාොේපොේපලටප මයපඉකනපSequenceපලලනප රන ප

රලලනපොද ඩපලැඩපට කපගැ පබමප

[7 4 5 ] + [ 4 6 5 ]

ඇත ටමපොම Sequenceප2කපඉකනපඑ මපජාකොේ Sequencesපඑ තප රන පප

(ප+ප)පපකණපදාවචචප ර ලා enterපඑ පඑඹොල තපඅපටපoutput එ කපඑ ලා

[ 7 4 5 4 6 5 ]

ොමො දපවොේපSequences 2කපඑ තපොලාප නපSequence එ කපඒපකයනොනප නපlist එ කපශැද පඑ ය

ලපඑ කපබම

lsquo bucky rsquo + lsquo roberts lsquo

lsquo buckyroberts lsquo

දැනපඅපපlist එ කයපstring එ කයපඑ තප රමප

4 5 6 + + lsquo bucky lsquo

අපටපොමපොද පඑ තප රන පොදනොනප ෑපොනදප

ඇයපදන ලදපඑොශමපොලනොන

ොමො දපොමොශමපඑ තප රන පරලලනපොලනොනපඑ මපජාකොේපSequencesපව රයපඒ පොශ දටපම ප

කයාගන ප

අපපදැනපබමපSequenceපගණපකරමපගැ

lsquo bucky lsquo 10

bucky ාප10පක ආලාපොනදප

ඉකනපොමො දපවොනපbucky කය පඑ ප10 ල ාලකප ැල ප ැල පපටදතපවමය

21 10

210

ඇත ටමපොමපගණපකරමප මපොශ දටපව ාපඒතපමමපබාොද ොර තතපවොනපඒ පො ොලයපමටපඕ පවොනප

ඉවොවඛාපලාොේපbucky කය පඑ ප10පල ාලකපපටදතපව පවදශටමප21පතප10පල ාලකපපටදතප රන ය

ප

29

29

ඇත ටමපඑොශමප රනො පො ොශ මදප

[ 21 ] 10

ලැොඩපශරපොනදප

ඉකනපොමපකzwjරොමපොග ඩකපලට ලාපකයපඔයාටපොතොර ලාපඇක

ශරපමමපදැනපඅලතපොදයකපකයපොදන යපයනොනප

name = lsquo roast beef lsquo

ොමොශමපඅපපtype රම

lsquo z rsquo in name

False

ොමොකපin කය පඑ Pythonපලපbuild in keyword එ කපlsquo z lsquo in name

ලලනපඇත ටමප රනොනපz අකරපnameපඑ පතපකොය ලාදපකයප

දරකාප රපොද පඑ යොමපවදශාපවොේපව in කය build in keyword ප

එ පදාවචචපොල ලා

lsquo r lsquo in name

True

ොමොශමපොලන පොශේතලපname = lsquo roast beef lsquo එ පතප r අකරපකොය පනවය

අපපොද ඩ listපඑ කපශදම

family = lsquo mom rsquo lsquo dad lsquo lsquo bro lsquo +

lsquo sis lsquo in family

False පප

lsquomomrsquo in family

True

අලයලය (element) in අනකzwjරමය (Sequence)

ඔයාටපඒප රණප ලතප ශවරපොලන පඇකපදැනොමපවදශටපඅපටපඕ මපඅනකzwjරමය (Sequence)ප

අලයල(elements)පදරකාප රපබන පරලලන

30

30

12 MoreපListපFunctionsප(ැයවතපආශzwjර පශzwjර ප ලදරටත)

අපපlist එ කපශදම

numbers = [8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපදැනපඕ පපොමපlist එොකපඅලයලයනපකයකපව රපකොය ලදපකයපගණනප රපබන ප

න මටපගණනප රපබම

7කපකොය ලාපොනදපප

ොමපlist එොක මපඅලයලයනපට පගණනප රන පඑචචරමපඅමාරප ෑපඒතපො කපදගපlist එ කපකබොණ තප

එොශමපඅපටප රපොේ ලොනප

ඉකනපලැඩයපදගනොනප ැකලපඅලයලයනපකයකපකොය ලදපකයපගන පොඛසපකzwjරමයකපකොය ලාප

ඉවොවඛාමපොම යප රනොනප

len කය functionපඑ පtype රපලරශනපඇතොඛපlist එොකප මපදාන පඕොන

len (numbers)

7

ශරපඅලයලපගාණපආලාපොනද

ශරපොමපලොේපවරපfunctionපට කපගැ පමම දැනපකයන ම

max (numbers)

165

ොමො දපැොබනොනපlist එොකපකොය පලැඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයය

min (numbers)

1

ොමො දපොලනොනපlist එොකපකොය පඅඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයපඅපටපොද පඑ යප

ලතපfunction එ කපගැ ප ාප ො තප

list ( )

ොමො දප රනොනපstring එ පඅලයලයනපlist එ ටපොල පොල මපදරලරථම යප රපදමය

list( lsquo bucky rsquo )

lsquobrsquo lsquo u rsquo lsquo c lsquo lsquo k lsquo lsquo y lsquo +

numbers කයපtype රම

එ ො ටපඅොේපlist එ පඅපටපැොබ ලා

[ 8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපොමොකපකොය පඅලයලයනපොල වප රගන පඕ පොල ලා

31

31

අපපඒ පො ොශ මදප රනොන

numbers[ 3 ] = 77

ොමොකපොතරමප මයපප

index එ ප3 ල පඅලයලයපොලනලට 77පආොේප රන පකය පඑ ය

ඉකනපදැනපEnter එ පඔබාපබම

ොම ලතපවොනප ෑපොනදපපඇත ටමපොදයකපව ාපකොල තපශරප

දැනපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පආොේපොලයපකොයනොන

ඒ පදරකාප රපබමපඅප

අප numbers කයපtype රපlist එ පබම

[ 8 1 4 77 28 165 7 ]

ශරපොනදපපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පලැට

අලයලයනපම න තපරලලනපොමපවදශටමප

ඉවොවඛාමපdel keyword එ පtype රපlist එ පවමගපඅලයලොේපindex එ පොදන

ොමන පොමපවදශට

del numbers (3)

ශරපදැනපමැකයපකොයනොන

ශරයටමප ශවරප රගන පlist එ පඅරනමපබමපපප

numbers

[ 8 1 4 28 165 7 ]

77පමැකපොනදප

ශරපඅපපඉොග පගත ාපප

අලතපfunction ට කපඒලාොගමපඅලතපලැඩප ෑලපට කපොමප ාකපමමපකයපදන පඒලාොයනප

ොශ දපprogramme එ කපඔයාටමපශදන පරලලනපකයපමටපහො ලාපප

ඹයාටපන රමපකොය පවරපගැටලලකපොමලාොයනපොඛසොයනමපවවදගන පරලලන

Python ලලනපඑ පදාරටමපගැටලලපගැ පහ ාගන පඅමාරයපලොේප මපඉවොවඛාමප

Algorithm එ කපශදන පප

ඊටපදවොවේපflow chart එ තපශදාපගන ප

ඊටපදවොවේපpseudo code එ කතපඕො මපලයාොග පpython language එො නපprogramme එ පලයන ප

දටනපගන

Algorithm =gt Flow chart =gt Pseudo code =gt Programme language

32

32

13 SlicingපListsප(ැයවතපො ටවපකරම)

Slicing ගැ පඔයාපදැ ටමතපොග ඩකපොේලඛපදන ලොනපSlicingපආශzwjර ප ලතපඅලතපොේලඛපට කපඔයාටප

කයපොදන යපමමපොමපයනොන

ලච ය පකොය පඅකරපlist එ පඅලයලප රනොනපොමොශමය

example = list (lsquo easyhoss lsquo)

ොමොශමපtype රපEnter එ පඔබරලශමපlistපඑ කපශැොද ලා

ශරපදැනපඅොේපlist එ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo lsquosrsquo +

ශරපඅපපදැනපොමපlist එ ටපඅලතපොේලඛපට කපඑ තප රම

example 4 + = list ( lsquo baby lsquo )

ොමො නපඇත ටමපකයනොන

පindex එ ප4පල පඅලයලයතපඇතලලපඉනපඑශාටපකොය පඅලයලපට පම පඒපොලනලට lsquo baby rsquo ය පලච යප

අදාපඅලයලපට ටපආොේප රන පකයය

ඒ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquobrsquo lsquoarsquo lsquobrsquo lsquoyrsquo +

ලතපවදශ ටපඒපගැ පබම

example 4 + = list ( lsquorace carsrsquo)

ශරපඒපගැ පඔයාටපොතොරන පඇක

ලපොග ඩකපලැදගතපොදයකපකොය ලාපකයපොදන

ොම යපදැනපඹයපlist එ පඅලයලප2පකපමැදටපඅපටපඅලතපඅලයලයකපදාගන පරලලනද

ඒපගැ පදැනපබමප

අපපඅලතපlistපඑ කපශදමපලැොඩපදටනගම

example = [ 7 8 9 ]

ශරපlistපඑ පශැද ො පදැන

33

33

example = [ 7 8 9 ]

0 1 2

example[11] = [ 3 3 3 ]

ොමො නපොල පොේපමමපකයන මපඔයාටපම පඇකොනපඅලයලපලපපindexපප මප ර පශැටපගැ

(0123)පඉකනපොමො නපකයනොනපindex number =ප1ොල පඅලයලයපඟටපයන පඊටපදවොවේපආොයතප

index number = 1ොල ප ැ ටපයන පශරයටමපඑ ටප[ 3 3 3 ] ද බාන පකයයප

ඇත ටමඕො නපකයනොනප78 පඅ රටප(එ ප0පශාප1පල පඅලයලපඅ රට)ප[ 3 3 3 ] පදාන පකයය

දැනපlistපඑ පcheckප රපබමපoutputපඑ පගැ

[ 7 3 3 3 8 9 ]

0 1 2 3 4 5

මමපකේලපොේපශරපොනද

ලපොද ඩපොදයකපමමපඔයාටපකයපොදන ම

example[15] = [ ]ප

ොමොශමප ොෂ තපොම දපොලනොන

ඔයාටපම පඇකප

example[15] ප

ොමො දපොදලනලපවඳශනප ර පindexපඑ ප ැතලපඊටපොදරපඅලයලපට පගන පඑ පගැ

පlistපඑ පcheckප රමපබම

[ 7 9 ]ප

මමපහ ලපඒ පඔයාටපොතොරන පඇක

ඉකනපොමපවදශටපlistපඑ පකොය පඅලයලපම න පඅපටපරලලන

34

34

14 Intro to Methods (රතනපවදශාපපzwjරවයයප)

Pythonපලපශැටයටපmethodsපකයනොනපඑක රාපවදශ පbuilding functionපලටමප මයපඉකනපොමලාපලලනප

ලැඩගන පශැටයපමමපදැනපකයපොදන පයනො

ඉවොවඛාමපොද ඩපlistපඑ කපශදම

face = [ 21 18 30 ]

ොමපlistපඑොකපඅගටපඅලතපඅගයකපඑ තප රන පොග ඩකමපොඛසපකzwjරමයකපකොය ලපඒ ටපදාවචචපොලනො ප

appendපකය පmethodපඑ ය

ඒ පොමපවදශටපදාවචචප රන පරලලන

ඉවොවඛාමපඅොේපlistපඑොකප(object)ප මපලයන පඕ පඊටපදවොවපක ක(dot)පකයපඅදාපmethodපඑ ප

දාවචචප රන පරලලන

faceappend(45)

face

[ 21 18 30 45 ]

අදටපඕ පොේපොඛසොයනමපඋ ාපොනද

ඉකනපොමපmethodsපදාවචචප රේදපවාමා යපලරශනපඅනලාරොයනමපදාවචචප රන පම ොනපfaceappend

එ පඅගටප45පොය දන පඅපපදාවචචප ොඛපවාමා යපලරශනපඉකනපඒපොේපගැ පොශ ඳටපම පකයාගන

ලතපොග ඩකපලැදගතපොල පmethodපඑ කපගැ යපමමපඊෂඟටපකයන පයනොන

ඒ ටපොද ඩපlistපඑ කපශදම

apples = lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

listපඑ පcheckප රතපබම

apples

lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

ශරපබමපදැන

applescount(lsquoapplesrsquo)

2

ඇයප2පආොේපඒ පොලනො පොමොශමයපcountපඑො නප රනොනපඅපපොද පලචො පොමපlistපඑොකපකපදාරකප

කොය ලදපකයපොශ යපොද පඑ යපඉකනපඋඩපකොය පවධzwjා යපකzwjරයාතම ප රරපගමනපොමයාපlistපඑොකපමප

ඉදනපබ ලපඅපපදන පලච යටපගැොද පලච යකපකොය ලදපකයපඔොශ මපගණනප රොග පය ො ටප

ොමයාටපඅහොල ලපapplesපකයපොදල ාල පවඳශනපොලාපකොය ලපකයපඉකනපඑයාපoutputපඑ ප2පකයප

අපටපොදනල ල

අපපදැනපlistපඑොකප ැකපලච යකපදාපබම

applescount(lsquobowrsquo)

0

උත ොරපශරපොනද

35

35

ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපඔයාටපකයපොදන ම

one = [ 1 2 3] two = [ 4 5 6 ]

මමපlistපොද කපශදාගත

oneextend(two)

ොමො නපඇත ටමප රනො පවහදවමකපොමො දපොලනො පoneපකය පlistපඑොකපඅගටපtwoපකය පlistපඑ ප

එ තපකරමයපොමහදපoneපකය පlistපඑ පවහදවමකපොල ලපොමො දපපzwjරධzwjා පොලනොනපoneපකය පlistපඑ ය

අපපදැනපone listපඑ පcheckප රපබම

one

[ 1 2 3 4 5 6 ]

වාරාංයකපවදශටපගතො ත

objectmethod(argument)

ලවතලකzwjරමය( ර ය)

ොමපවදශටපවාධzwjාරණපලශයකනපොදන න පරලලනපmethodsපදාවචචප ර පශැට

ඉදරයටතප ලතපඅලතපmethodsපට කපකයපොදන මපඉකනපොමපmethodsපලලනපොඛසොයනමපොග ඩකප

ාරයකමලපprogrammesපශදාගන පඅදටපඋදේපොල ල

36

36

15 More Methods (පරතනප ලදරටතප)

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපindexපකය පmethodපඑ පගැ

say = lsquoheyrsquo lsquohowrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ශරපඅපපlistඑ කතපශැදලා

දැනපොමොශමපtypeප රම

sayindex(lsquobrownrsquo)

2

ොමො දපොල පොේපඔයාටපදැ ටමතපොතොර ලපඇක

අදාපඅලයලොේප මපදරශමපindexපඑ පොඛසොයනමපඅපටපොශ යපොද ල

sayinsert( 2 rsquohossrsquo )

ොමො දප රනොනපඅපපොද පindexපඑ ටපඅපපොද පඅලයලයපදා පඑ යපඑ ො ටපඉවොවඛාපඒපindexපඑොකප

කබණපඅලයලයටපොම දපොලනො

ඒපගැ පlistපඑ පcheckප රමපබම

say

lsquoheyrsquo lsquonowrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොතොරන පඇකොනපඑ නනපඑශාපකොය පඅලයලපඔකො මපඑ ටපඑ කපපටදවටපය ල

දැනපඅපපබමපlistපඑ පඅලයලපඉලතප රන පකොය පmethodsප2කපගැ

saypop(1)

lsquonowrsquo

say

lsquoheyrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොමො දප රනොනපඅදටපඕ පindexපඑ පදරශමපඒපindexපඑ ටපඅදාපඅලයලයපoutputප ර පගමන listප

එො නපඒපඅලයලයපඉලතපකරමක

sayremove( lsquobrownrsquo )

ොම පට කපොල වපොමො දපඅදටපඉලතප රන පඅදාපඅලයලයපවඳශනප රරශමපඒපඅලයලයපlistපඑො නප

ඉලතප ර ලපබැරපොලාලතපඅපපවඳශනප ර පඅලයලයපකහදපල ාල පlistපඑොකපකබොණ තපොම කපොලයදප

එ ො ටපොලනොනපමලනමපශමබපොල පඅලයලයපඉලතප ර පඑ ය

sayreverse()

ොමපmethodපඑො නප රනොනපඅොේපමලපlistපඑ මප පටපශරලපොද පඑ යපපඒපකයනොනපඅගපඉදපමටප

අලයලපට පොදෂගැවවමය

37

37

16 Sort and tuples (ොදෂගැවවමපවශපටදඛවප)

ඉවොවඛාමපබමපොදෂගැවවමපගැ

අපපදැනපවං යාපදාරපොද ඩපlist එ කපශදම

new = [ 32 54 22 7 98 1 ]

new

[ 32 54 22 7 98 1 ]

ශරපදැනපlistපඑ කපශදාගත ො

දැනපsortපකය පmethodපඑ පදාවචචප රන පරලලනපොමො දපsort()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපොම ලතප

දාන පඑදා

ශරපදැනපsortප රරශම listපඑ පආොරෝශ පපබොලෂටපවැ ොව ල

new

[ 1 7 22 32 54 98 ]පශරපොනද

ඒලාොගමපඅපටපරලලනපstringපවතපොදෂගවලන පඒ ප රනො මපොමොශමයපඉවවඛපකzwjරොමටපලඩාපට කප

ොල ව

sorted()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපඅපටපඅලයපstringපඑ පලයන පඕ

ඉන පමමප රපොදනලන ම

sorted( lsquoEasyhossrsquo )

lsquoErsquo lsquoarsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo rsquosrsquo rsquoyrsquo+

දැනපොම පඅ ාරාදපපබොලෂටය (Alphabetical Order)පවැ සයපකොයනොනපPythonපලපශැටයටපඅ ාරාදප

පබොලෂටපව වන පඉවොවඛාමපගනො පCapitalපඅකරපඒපනවයපlsquo E rsquoපඉවවරශටමපඇවතපකොයනො පඊටප

දවොවේපපබොලෂටපSimpleපඅකරපොදෂගැවසපකොය ලපඔයාටපොේ ලපඇක

මමපදැනපmethodsපලලනපට කපඅයනපොලාපtuplesපගැ පකයපොදන මපඔයාට

ඉවොවඛාමපtupleපඑ කපොදන ාමපඉන මො

න මමප 41423254පකයපIDLE එොකපEnterප ොර තපඅපටපtupleපඑ කපැොබ ල

tupleපලලනපො කපලැඩ ෑලපදාන පබෑ listපලදපලොේ

ඇත ටමපකේොල තපොමො පකය පඅලයලපආයපොල වප රන පඅලතප රන පඅයනප රන පොම ලතමප

රගන පොදනො ප ැ

රන පරලලනපඑ මපොදයය

ඒො පකොය පඅලයලයනපඑබයටපoutputප රගැනමපදමණය

ඉන පඒ පොදන ම

bucky = ( 32 32 43 54 )

38

38

bucky

( 32 32 43 54 )

ශරපොම පtupleපඑ ක

දැනපොමො පඅගයනපඑබයටපඅරනපොදනලන ම

bucky[2]

43

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපtupleපගැ

ොශ දටපම පකයාගන පtupleපලලනප රන පරලලනපඅගයනපඑබයටපගැනමපදමණය

ඉකනපඅනකමටපවාරාංයකපවදශටපගතො තපොදෂගැවවම(sort)පඅදටපොග ඩකපලට පොදයකපprogrammesප

ලය පො ට

ඒලාොගමපඅපපදන ල listපඑ පඅලයලපලාොගමපstingපඑ පඅලයලදපොඛසොයනමපොදෂගැවවමටපශැකපබල

39

39

17 Stings and Stuff ( ලදනපආශzwjර පොමලම)

Stingsපලටපඅදාපඅලතපආ රණයපොේලඛපට කපමමපදැනපකයපොදන ම

ොම පදශාපොද ඩඩකපබන

bucky= ldquo Hey there bucky hows your head rdquo

ොමො පකය පbuckyපheadපකය පලච පඅපටපඑ පඑ පොලාලටපකණ ලපොල වප රගන පඕ පලොේපකයප

හ න ො

ඒතපඇත ටපඅපපො ොශ මදපඒ ප රනො

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

sපොම ේදපොමපඇත ටමපොම පමාරමපවව පොදයකපඒො පsපලලනපකයොලනො පStringපකයයපප

කයොලනොනපොම පවදොශපdataපඑ කදපයන ය

ඇත ටමපකේොල තපsපකයනොනපStringපවහ පවචයයකප(String variable)පපඒපකයනොනපොල වප රන ප

රලලනපොශෝපොල වපොල පොදයක

ඉකනපbucky Stringපඑො යපඕො යපඇකපවමබනධzwjයපොම කද

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

අපටපදැනපඕ පොද ඩපඅගයන(ලච )ප2කපමමපදැනපඒප2 තපෑවකප ර ලා

varb = ( lsquobettyrsquo lsquofootrsquo )ප

ශරපඅදටපදැනපකොය ල Stringපඑ කපඅගයන(ලච )ප2කපවහ

දැනපමමපොදනලන ම

buckyපශාපvarbපකය පොදොකපවව පවමබනධzwj ාලයක

ඒ ප රනොනපොමොශමය

print buckyvarb

ොමො පොතරමප මයපvarbපකය පඑො නපඅගයනපඅරග පbuckyපකය පඑොකපපවහ ප ැනපලටපඑමප

අගයනපආොේප රන පකයය

දැනපEnterපඑ පඔබපබැලොල තපඔයාටපඒ පොතොරය

Hey there betty hows your foot

ඉකනපොමලාොගම

varc = ( lsquotunarsquo rsquofinrsquo )

print buckyvarc

Hey there tuna hows your fin

ඉකනපොමපකzwjරොමපදාවචචප රපඅපටපරලලනපඅමතපවදොශපprogrammesපලයන

උදාශරණයකපවදශටපඑොක පරේගයනපඅම න පඅදටපොල වපවදොශපලච පsetප රපඒපොග ඛනලපරදමප

රන පරලලන

දැනපමමපකයපොදන මපfindපකය පmethodපඑ පගැ

40

40

example = rdquo Hey now Bessie nice chops rdquo

අපපහ මපඅපටපඕ පොල ලපොමො පකොය පලච යකපශරයටමපකොය පවථමා යපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

examplefind(lsquobessiersquo)

8

අපටප8පකයපආලොනදපඒො පඇත මපොතරමපොම කද

ඒො නපකයනො පොම යපොමපStringපඑොකපකොලනප ැ ද (කම පindexපඑ ද)ප

bessieපකය පලචො ප( lsquobrsquoපඅකරපවඳශනප ැ ) දටනපගනො පකයය

lsquoHey now bessie nice chopsrsquo

0123456789helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ොශ දටපම පකයාගන පහවතයනතපඅනලාරයොයනමපොමපගණ යපකරමටපගන ල

ලපඑ කපබම

examplefind(lsquochopsrsquo)

20

ොම ටපඅනලපඅපටපහ ාගන පරලලනපlsquo c rsquoපකය පඅකරටපඅදාපindexපඑ ප20පයපකය

41

41

18 String Methods ( ලදනපආශzwjර පරක ලදරටතප)

Stringපලටපවමබනධzwjප ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපකයපොදන මපඒ පඅපපශදනලනො පjoinප

කය

Sequence = lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

Sequence

lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

ශරපදැනපStringපඑ කපශැදලපමම

ලතපොද ඩපStringපඑ කතපශදම

glue = lsquohossrsquo

ොමපොද පඅපටපඑ ටපsetප රන පඕ පඒ ප රනො පොමොශමයපඉවොවඛාමපlistපඑොකපශැමපඅලයලය මප

මැදටපදාන පඕ පලච යටපඅදාප මපලයන පඕ පඊටපදවොවේපක කපකයපjoinපකයපලයන පඊටතපදවොවේප

ලරශනපතෂපඅරපඅදාපSequenceපඑොකප මපලයන

gluejoin(sequence)

lsquoheyhosstherehossbessiehosshosshossrsquo

ලැදගත methodපඑ කපගැ පදැනපමමපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපStringපඑ කපශදම

randstr = ldquoI wish i Had No sausagerdquo

randstr

ldquoI wish i Had No sausagerdquo

මටපදැනපඅලයයපොමො පකොය පශැමපඅකරමපSimpleපඅකරපලටපදරලර යප රන ඒ පශරමපොඛසය

randstrlower()පදැනපEnterපඑ පඔබපබම

lsquoi wish i had no sausagersquo

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපොමපmethodපඑොකපකොය පලැදගත ම

ලදපොදයකපමමපකයපොදන ම

අලතපStringපඑ කපශදම

truth = lsquo I love old women rsquo

මමපො ලනමපmethodපඑ පලයපඉන ම

truthreplace(lsquowomenrsquo rsquomenrsquo)

ොමො දපඇත ටමපොලනොනපwomenපකය පලච යපොලනලටපmenපකය පලච යපආොේපවමයප

අපපඒ පcheckප රපබම

ලැොඩපශරපොනදපඉකනපොමපවදශටපයමපලච යකපොලනලටපොල තපලච යකපොඛසොයනමපආොේප රගන ප

රලලන

42

42

19 Dictionary (ලදනපො ෝ)

මමපදැනපකයපොදන පයනොනපpythonපලපකොය පDictionaryපගැ පොම කදපDictionaryපඑ කපකයනොන

ඇත ටමපොම පඅපපදන පDictionaryපඑ කපලොේමප මයපDictionaryපඑො නපඅපපලච යකපොශ ය ලප

කයමො පඒපලචො පකොය ප ැ තපශමබපව ාපඉකනපදැනපඒපලචො ටපඅදාපොතරමකපොශෝපවව රයකපඅපටප

දැ ගන පරලලන

ඉකනපpythonපලපකොය පDictionaryපතපඒපලාොගමප මයපඅපපොශ ය පලචො පලාොගපොේටපයර(key)පකයප

කය ලපඒපලච යටපඅදාපවව රයපඅගය(value)පකයපඅපපකය ල

ම පකයාගන පොදයකපකොය ලපDictionaryපලටපදාවචචපොලනොනපලකzwjර ලරශන( ldquohelliprdquo )පදටනපගේදතප

අලවනප රේදතපොමපලකzwjරපලරශනපඅපපදාවචචප ර ල

මමපඑ කපශදමපොදනලන මප

book= lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

ොමො පකොයනොනපදව පවාමාජ යනටපඅදාපොද ඩපDictionaryපඑ කපොමො පකොය පයතර(keys)ප මයප

Dad BroපMom ඒලාටපඅදාපඅගයන(values)පොලනොන Bob Joe Lisa

දැනපEnterපඑ පඑබශමපඅොේපDictionaryපඑ පRun

ොල ල

book

lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

දැනපඅපටපරලලනපඅොේපවාමා යපDictionaryපලප

කොය පලැොඩප රන පඒපකයනොනපලචො ටපඅදාප

ොතරමපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

ඉවොවඛාමපDictionaryපඑොකප මපඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොපඅදටපඅලය යතර(key)පපවඳශනප

රන පඹ

ඉන පමමපොදනලන ම

booklsquoDadrsquo+

lsquoBobrsquo

booklsquoMomrsquo+

lsquoLisarsquo

ඉකනප ලතපොදයකපකොය ලපොමපයතර(keys)පලටපඅදාපඅගයනපstringපොලන මපඹො ප ෑපඅදටපnumbersප

උ තපදාගන පරලලනපඒපගැ පකයපොදන පඅපප ලතපොද ඩපDictionaryපඑ කපශදම

ages = lsquoDadrsquo rsquo42rsquo rsquoMomrsquo rsquo87rsquo-

ageslsquoDadrsquo+

42

43

43

දැනපදැක ො පkeys ලටපඅදාපඅගයනපstring ොලන මපඅලයප ෑ

දැනපමමපකයපොදන මපDictionaryපලටපඅදාපmethodsපට ක

මමපඒ පලයමපොදනලන මප

ොම පලයන පmethodsපලය පවාමා යපආ ෘකයටමප මය[ SequenceMethod(argument) ]

bookclear()

ොමො දපොම යපොලනොනපඅපපවදශනප රපකොය පDictionaryපඑොකපසයලමපඅගයනපඉලතප රපDictionaryප

එ පහවප රපදා පඑ ය

Enter එ පඑබොල තපදැනපඒ පබාගන පරලලන

පලැොඩපශරපොනද

ලපMethodපඑ කපබම

tuna = agescopy()

ොමපො ද පඅදටපඅදාපDictionaryපඑ ක

ොල මපDictionaryපඑ කපවදශටපො පයකපගන පරලලන

අපප මප රරපDictionaryපඑ පtunaපකය පඅලතපDictionaryප

එ ටපො පපොලපකයපදැනපඔයාටපොේ ලපඇක

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපොග ඩකමපලැදගතපMethodපඑ කපගැ

ොමපMethodපඑො නපරලලනපඅදටපඅලයපDictionaryපඑ කපඇතොෂපඅපපවදශනප ර පkeyපඑ පකොය ලදප

ැේදපකයපොශ යාගන

ඒ ප රනොනපොමොශමය

tunahas_key(lsquoMomrsquo)

True

tunahas_key(lsquoApplesrsquo)

False

ඔයාටපඒපගැ දැනපොතොර ලපඇක

අදාපkeyපඑ පDictionaryපඑොකපකොය ල මපTrueපකයපoutputපොල ලප ැත මපFalseපකයපoutputප

ොල ල

ශරපඅපපDictionaryපගැ පොග ඩකපොේලඛප ාප රා ඒපලොේමපProgrammes ශදේදපොමපDictionaryපඅදටප

ොග ඩකපලැදගතපොල ල

44

44

ඊෂඟපදාඩමට

45

45

20 If Statements (if පzwjර ා )

අපපොම ාකපදරටපpythonපලපමල පොේලඛපොග ඩකපඉොග ගත පොම නනපඑශාටපමමපකයපොදන මප

කzwjරමොඛ පශද පවදශපගැ

ශරපඅපපලැොඩටපබහම

IDLEපඑො නපදැ ටපවමපඅරොග පමමපදැන ය ලපnew windowපඑ ටපNew windowපඑොකපprogrammeප

එ කපලයපඒ පRunප රන ප මපඅනලාරොයනපඒ පSaveප රන පඕ

ශරපමමපදැනපstingපඑ කපශද ල

tuna=rdquofishrdquo

If පzwjර ා පගැ පදැනපමමපඔයාටපකයපොද ලපොමො නපොග ඩකපොේලඛපොඛසොයනමපඅපටප රන පරලලන

if tuna==rdquofishrdquoොමො දපමමපවමා පකණපොද කපොය දාොග පකොය ල

ොම දපොලාපකොයනො පපරේාලේ(testing)

යමපඅගයකපදරකාපකරමටපඅප වමාන කණ මදකේපොය ද ලපඒපලාොගමපඅපොේපපzwjර ා පඅලවා යටපප

මදත(colonrdquordquo)පොය ද ලපොශ දටපම පකයාගන (ොග ඩකපලැදගත)

ොමපමලපපzwjර ාොනපොතරමප මයපlsquorsquotuna fishපටපවමා පඋො තrsquorsquoපකය පඑ යපඉකනපොමපපzwjර ා යපයටොතප

එොශමපඋො තපඅර ප රන පොම ප රන පකයපඅපටපවවධ වධානපොදන පරලලන

If tuna == lsquorsquofishrsquorsquo

Print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපEnterපඑ පඔබරශමපොමපපzwjර ා යපයටොතපඅපටපඅලයප ර පොේලඛපලයන පරලලන

ොශ දටපම පකයාගන පොදක පදාපEnterපඑ පඑබලපගමනපඑමපපzwjර ා යපයටොතප මයපඉනදසපලය ප

ොේලඛපලයොලනො (indent-පොේබලපවාමා යපඉොමනපඇතෂටපල පොවේපලයොේ)

දැනපමමපොමො පකයපකොයනොනපtuna fishපටපවමා පලනොනප මපlsquothis is a fish alrightrsquo කයපprintප

රන පකයය

දැන F5 එ පඔබපොමපprogrammeපඑ පrunප රපබමප

lsquothis is a fish alrightrsquo

46

46

ොමො පව පොේපගැ පමමප ලපදාරකපකයන ම

අදටපකොය ලපvariableපඑ කපtuna=rdquofishrdquoපකය

දැනපඅපපදරකාලකප ර ල

tuna කය පඑ පfishපටපවමා පලනො ප මපlsquothis is a fish alrightrsquoපකයපprintප රන පඑතපඒ ටපවමා ප

ැත මපොම ලතප රන පඑදා

අොේපprogrammeපඑ පමමපදැනපොද ඩඩකපොල වප ර ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපොම දපොලනො පකයපබන පොම පrunප රමපඇත ටමපොම ලතපඋොනප ෑ

ශරපif පzwjර ා පලපමල පොේපොම ප මය

අොේපදරකාලපශරප මපඅපටපඅලයපොේලඛපට කප රන පකයපවධzwjා පොදන පරලලනපඊටපදවොවේපඒපවධzwjා ප

runපොල ලාපඒතපදරකාලපලැරදප මපොම ලතපො රපඉන ල

පඒතපොම පifපපzwjර ා පලය පඑ පවදශකපව රය

47

47

21පElse and elif (Else වශ elifපඅනොක )

දැනපමමපකයපොදන මපදරකාලපලැරදප මපඅදටපඅලයපවධzwjා පශදාගන පශැටපඒ ප රනොනපelseපකය ප

අනොක ොයනපඒපගැ පදැනපබම

අොේප ලනපඋදාශරණයමප

මමපඉවවරශටපඅරොග පය ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

ශරපදැනපපොම යපොලනො ඉවොවඛාමපදෂමපපzwjර ාොනපව යප මපඑයටපඅදාපවධzwjා පට පකzwjරයාතම ප

ර ලපඒතපලැරදප මපඔේපඑ ො ටපඅපටපදැනප ලතපොතරමකපකොය ලපලැරදප මපelseපයටොතපඅපටප

රන පඅලයපොේපtypeප රයපකොයනො

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquoප

ලැොඩපශරපොනද

අපප ලතපොම නනපඉවවරශටපයමපඅපපහ මපඅපටපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඕො පකයප

දෂොලනයටපොදයකපදරකාප රපශරපගොේප ැත මප ලතපඑ කපඑොශමතප ැත මප ලපඑ කපඑොශමතප

වොනප ැත මප ලතපොදයකපඒපලොේපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඅලයප මපඅපපදාවචචප ර ලපelif

කය පඅනොක ය

ොම පශැමපොලාොලමපදානොනපifපපzwjර ා යයපelseපපzwjර ා යයපඅ රටපොලන ය elifපඒලාපඕ ප රමපඅපටප

දාන පරලලනපඅදටපඅලය ාලයනපොග ඩකපකොය ලප ම

ශරඒපගැ පබමපදැන

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

elif fish == ldquoslamonrdquo

print rdquoI hope I donrsquot get SLAMonilla poissninrdquo

elif fish == ldquotunardquo

print rdquoeasy there tuna boatrdquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

48

48

ඉකනපදැනපොමො පොල පොේපමමපවව රප රන මපඅපටපකොය ලපtuna=rdquofishrdquoපකයපvariableපඑ ක

ඉවොවඛාම if tuna == ldquobassrdquoපකය පපzwjර ා යටපය ලපඒ පලැරද

එොශ මපඊඟපපzwjර ා යටපය ලපelif fish == ldquoslamonrdquoපඒ තපලැරදපොනදපඑොශ මපඅනතපඑ ටපදන ල

elif fish == ldquotunardquoප

ආ ඒ ප මපශරපඉකනපදැනපඒ පයටොතපකොය පොේලඛපට runපොලයප

Programme එ පrunප රපබමපමමපකයරපොේදපොලනො පකය

rdquoeasy there tuna boatrdquo

ශරපඅපපහ රපොේපව ාපොනද

අපප ලතපොද ඩපොල වකප රම

පොමපProgramme එොකපtunaපකය පඑ ප

ොලනලටපtroutපකයපදාම

elif fish == ldquotroutrdquo

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquo

පොමපල ාොලදපවොනපොම යපපzwjර ා පඑකො පදරකාප රප රපබැලලපොම කලතපශරපගොයප ෑපඒපනවාප

අනකමටපelseපඑ ටපය ලපඒො පකොය පොේපrunප ර ල

අනකමටඅපටපොතොර ලපවවඳමකප ැකමපව ාමපprogramme එ පelseපයටොතපකොය පොේප රපඅයනප

ොල ල

49

49

22 Nesting Statementsප(අන-පzwjර ා )

Ifපපzwjර ා පගැ පමමප ලතපොදයකපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපොද ඩපvariablesපට කපශදාගම

thing = ldquoanimalrdquo

animal = ldquocatrdquo

ශරපIfපපzwjර ා පයටොතපඅපටප ලතපifපපzwjර ා පොය දන පරලලනපමමප රමපොදනලන ම

දැනපRunප රපබම

this is a cat

ොම දපවොනපොම ය

thingපකය පඑ පanimalපලටපවමා යපඒපනවාපඒපයටොතපඇකපවධzwjා පrunපොල ලප

එ ො ටපශමබොල ලපif animal == lsquocat rsquoකයපඑ කප

අපපශදරපොදල පvariableපඑ පදශාපබරශමපොතොර ලපොමපකය පොේපශරපකයපඒපනවාපඑමපපzwjර ා ොේපඇකප

වධzwjා පrunපොල ලපඒ යපoutputපඑ පවදශටපthis is catපකයපආොේ

අපපදැනපthing = ldquohouserdquoපකයපොල වප රප

programmeපඑ පrunප රපබම

I donrsquot know what this is

දැනපඔයාටපොතොර ල

if thing == ldquoanimalrdquoපකය පපzwjර ා යපව යපො ොේප මපඒපයටොතපඊටපදශබනපකොය පපzwjර ා පඑ නනප

එශාටපලැඩපො ර පබල

50

50

ඉකනපොමපවදශටපpythonපගැ පලයවනපමාොේපදෂමපල පගzwjරනථමයපඅලවනපොල ලපඉලරයපකේලටපොම නනපොමප

ගzwjරනථමයපඉලරපොලනො ප ැප

ොමමපගzwjරනථමොේපොදල පො ටසනපමමපඔයාටපpythonපලපකොය පොමහපවඳශනපසේධzwjාන පලටපලඩාප රමකප

ගැඹරපවපසේධzwjාන පගැ පකයපොද ලා

ඉකනපඒපොේලඛපඉොග ගන ප ලනපොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපpythonපලපමල පොේලඛපගැ ප ැල ප ැල ප

රහණොලන

ොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපකzwjරමලඛදපපබබදලපයම ාකපදැනමකපඔබපබාගතොතප මපpythonපපබබඳලපදසගයප

අොද ව(උොදෂ)පපzwjරණපදzwjරපලපවදශනපපzwjර පලලනප60පලතපඔබටපදශසොලනපනලරදපපබතරපොවවමටපඋදේප

ලනපඇ

එොවේ මපොමහපොදල පගzwjරනථමොයනපඅදපයබපශමොලමපප

ඔබටපජය

20

20

buckey said ldquo hey now ldquo to me

ldquo buckey said ldquo hey now ldquo to me ldquo

ඉකනපදැනපPython ලලනපඋඩො මාපකොය ප ැනපබ ලා

ldquo buckey said ldquo hey now ldquo to me ldquo

ශරපදටනපගේදමපේවතලපඋඩො මාපකොය ලා

ඊටපදවොවේපsaid ldquo කය ප ැනනපstring එ පඅලවනපොල ලාපොම දපඋඩො මාො පකොයනොනපඊටපදවොවේප

hey now ldquo to me ldquo ලලනප ලතපඑ කපදටනොග පපme ldquo කය ප ැනනපඉලරොල ලා

ඒතපඅපපබාොද ොර තතපඋොනපඒපොේපො ොමය

ඉකනපඅපපොම දප රනොනපොමොශමපආරලශමපලැොඩපශරමපොඛසයප

ldquo buckey said ldquo hey now ldquo to me ldquo

පටදවපඇපො මාලටපදසලපකොය පවකණපPython ලලනපො ව පනවාපඅදටපඅලය Outputපඑ ප

ැොබන පඕ පදැන

දැනපstringsපඑ තප ර පඑ පගැ පඅපපබම

a = ldquo buckey ldquo

b= ldquo roberts ldquo

a+b = lsquo buckeyroberts rsquo

a+b කයරලශමපPython ලලනප රනොනපa හපකොය පවකණපට ( characters )පb හපකොය පවකණපට ටප

එ තප රපoutput ර පඑ ය

ඒතපඅපටපඅලයප( buckey roberts ) කයපමැදටපහව ැ කපවහ ලපොම stringපොද පඑ තප රන ප මපඅපප

ොම දප රනොනප

a b කයපtype රමපඒ පශරයනොනප ෑපොනදප

එොශ මපab කයපtype රම

( lsquo buckey lsquorobertsrsquo )

ඒතපඅපපබාොද ොර තතපව පoutput එ පො ොලයපොම

ශරපකයන මපඇත ටමපොම කදපොලන පඕ පකය

a = ldquo buckey rdquo ( හව ැ කපවහ ලපඒ පශදන ප)

දැනපබම

a +b

lsquo buckey roberts lsquo

ලැපොඩපවාරථම යපොනදපපොමො නපඉොග පගන පොදයකපකොය ලාපොම කදපදන ලද a +b කයරලශමප

Python ලලනපඑ තප ර ලාපa ශා bපstring ොද ටපඅදාපවකණප( characters )පශරපඅපපa = ldquo buckey ldquoප

කයපඅනකමටපහව ැ කපකබබ ඒො නපඅපටපොතොරනොන එ හව ැ කප(space) Pythonපලලනප

character එ කපවදශටපව ලාපකයයපමමපහ ලාපමමපකයරපොේපඔයාටපොතරණාපකයා

අපපොමපඉොග පගතොතපstring ලපමල පඅඩ ාමපපඉකනපpython ලලනපඉවවරශටපයේදපොමපඅපටපstrings

ොග ඩාකපලැදගතපොල ලාප

21

21

7 More on Stringප(පලදනප ලදරටතප)

Stringපලලනප රන පරලලනප ලතපොේලඛපට කපකයපොදන යපොමපයනොනප

num = 18

අපප num = 18පවදශට Variableපඑ කපශදම

num + 16

34

ොමපවදශටපඅොේපපVariableපඑ පදාවචචප රපොඛසොයනමපඅපටපඑ තප රන පරලලන

print ldquo BUckey id ldquo + num කයපොදම

මටපඅලය පපBUckey 18 පකයපprint ොලන ය

ඒතපලැොඩපශරයනොනප ෑපලොේපොම ද stringපශාපnumbers එ තප රන පබැරපනවා

ප

අපපඒ ටපවවදමකපොශ යමප

num = str ( 18 ) කයපොදමප

ොමො දප රනොනප18 කයපකොයනොනපඇත ටමපnumber එ කපො ොලයපඒ ප string එ කපකයප

Python ලටපොතරමප ර පඑ ය

ඇත ටමපකොල තප18 string එ කපවදශටපදරලරථම යපොල ලාපපොම str ( ) functionපඑ පඇතටපදාරලමප

දැනපබම

print ldquo buckey is ldquo + num

buckey is 18

ශරපොමපවදයටයපඅප numbersපstring ලටපදරලරථම යප රපගනොනපොම පදාවචචප රන පරලලන user

ොගනපinput එ කපගන ො ටපuser ොේපinput එ පstring එ කමපොලාපඑ පවදශට

22

22

අපපvariable එ කපශදමපදැන

num 2 = 32

print ldquo my mom is ldquo + num2

අපපදන ලාපොමොශමප රන පබෑපකයා

ඒතපstr දාවචචප රනොනප ැකලපබැරදපොමපලැොඩප රන පපඇත ටමපරලලනපඒපලැොඩප රනොනපොමොශමය

ඔයාොේපkey board එොකපblack text කය keyපඑ පදන ලදපපදන ැත මපදැ ගන ප(පඒ ප මයපTab keyප

එ ටපශරයටමපඋඩනපකොය පkey එ පොදනොමනපඇත ටමපඋඩපො මාලකපලොේප මය)

දැනපඅශන ප print ldquo my mom is ldquo + ` num 2 ` කය පඑොකප` num 2 ` ොදදවටපොමප` ( black text ) ොද කප

දාන පදැන Enter රපබන ප

my mom is 32

ඒපවදශටයපnum එ කයපstring එ කයපොඛසොයනමපඑ තප රනොනප

ලපොදයකපකොය ලාප

පrepr ( ) පොමන පොමපfunction එ පපොම පශාතදසනම str ( )පපfunction එ පලොේමය

ඉකන str ( )පොලනලටපඅපටපඕො මපrepr ( )පපfunction එ පභාව ාප රන පරලලන

23

23

8 RAW Inputප(ලදනපපzwjරදා යප)

Raw_input( ) ශාපන මමපinput ( ) ය function ලපොල වපමමප ලනප ාප ා

ඒතපඒපගැ ප ලතපොශ දනපමමපකයපොදන ම

මමපපදැනපඉනොන Python windowපඑොකපොමොශමපtypeප රම

buck= input(ldquoEnter name rdquo)

print buck

දැනපොම පrun රපබම

අශ ප මටපbukeyපඅපපකයපොදම

Enter name bucky

ොම කදපපzwjරොනපපොම ය පඅපපලච යක inputපඑ ටපදන ාපපඒතපඒ පstring වදශටපPython ලටපදන ප

ැකපනවාපPython ලලනපො ලනමපPrint රන පොදනොනප ෑපඒ ප

ඒ ටපවවදමප මය raw_input ( )

buck = raw_input (ldquoEnter namerdquo)

print buck

ොමො දපොලනොනපuser ොගපinput එ පstring එ කපවදශටපදරලරථම යපොල පඑ යපදැනපrun රප

බැලොල තපපදැනපලැොඩපශරප

24

24

9 Sequences and lists (පඅනකzwjරමපවශපැයවත )

දැනපමමපlistපඑ කපශදපොදනලන මපඉවොවඛාමපඅපපශද listපඑොකප මපලයන පඕොන

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

ඊටපදවොවේපො ටපලරශනපොය දාපඒොකපඇතොඛ listපඑ ටපඅදාපඅලයලපට පලයන පඕොන

(පmom dad bro කය පඒලාපනවාපඅනලාරයොයනමපඋඩො මාපොය දන ප)ප

දැන Enterපඑ පඔබරලශම computerපඑොකපmemory එොකපො ොශශරපsave ොල ලාපොමපlist එ ඒ ප

පzwjර යකපො ොලය

ශරපපමමපොම listපඑ පගැ පොදනලන ම

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

0 1 2 3 4

ොමොකපකොය පඅලයලපගත ශමපශයමපඅලයලයකටම අදා ( index number ) අංකයේපකොය ලාපඉකන

computerපඑො නපදෂොලනපඅලයලයපlsquo 0 rsquoපකයයප මප රනොන ඊටපදවොවේපඒලාප1 2 3 පපල පොවප

පලොලටපවකණපොල ලාප

දැනපඅපපබැලොල තප

family [ 3 ]

lsquo sis lsquo

ොශ දටපම පකයාගන පමඛපඅලයලයප0පකයයපශදනලනොනප ඒපනවයප family [ 3 ] කයපtype රරලශමප

lsquosis lsquoකයපආොේ

අපපහ මපොග ඩකපදගපlist එ කපකොය ලාපඅපටපඅලයයපොමොකපඅලයලයක outputප රගන පඑ ො ටප

ොග ඩකප රදරයොනපඅලයලපමපඉදපඒොක index numberපඑ පගණනප රප රපොශ යන පඉකනපඒ ටප

ොඛසපකzwjරමයකපකොය ලා

ඒ ප මයපඅනකමපඉදපමටපගණනපකරම

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

-5 -4 -3 -2 -1

ඉකනපඅනකමපඅලයලයප- 1 කයයපඅපපගනොනපඉවොවඛප මප0පනපදටනපගතොතපඇයපොමො නප-0පනපදටනප

ගන පබැරදපපො ොශ මටලතපබැපප-0පකලතප0පකලතපබනදලපබනදලමප මය

ඉකනපපබලටප-1 -2 -3 පකයපඅපටපඅනකොමපඉදපමටපඅලයලපට ප මප රන පරලලනප

උදාශරණයකපගතො තප

family [ -2 ]

lsquo sis rsquo කයපඅපටපoutput එ පඑ ලා

25

25

වාරාංයකපවදශටපගතො තප

list එ පඅලයලපකzwjරමපපොද ටප මප රන පරලලන

1 මපසටපඅගටප(0 1 2 3 ප)

2 අගපසටපමටප( helliphellip -3 -2 -1 )

ලපොදයකපකොය ලාපlist ව රකපො ොමයපstring එ පකොය පඅගයනපඋ තපොමොශමප මප රන පරලලන

ඒ ප රනො පොමොශමය

lsquo bucky lsquo 3 +

lsquo k lsquo

26

26

10 Slicing ( ො ටවපකරම )

ොම කදපSlicingපකයනොනපපlist ොශෝපොල යමපොදය පඑහපඅලයලපො ටවකපොලනප රපගන පඑ ටප මය

Slicingපකයනොන

example = [ 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ] ොමොශමපlist එ කපගැ පහ ම

අපටපොමපlist එො නපො ටවකප ඩපගන පඹ ප මප රන පකොයනො පොම ය

example[48]

[ 4 5 6 7 ]

ඉවොවඛාමපlistපඑොකප මපදාන පඹ

ඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොඛපමලනම list එමේ කඩ ගනන අලය අලයලමේ index එක දාන පඹ පඊටප

දවොවේපකඩ අලවන කරනන ඹන අලයලයටපපර අලයලමේ indexපඑක දාන පඹ පඒපගැ පොශ දටපම ප

කයාගන

ලපඑ කපබම

example [ 49]

[45678]

example [ 4 10 ]

[456789]

Slicing ර පඑ පකzwjරමයකප මයපොමප

ලතපකzwjරමයකපකොය ලා

අපටපපටදවටපගණනප රන තපරලලන ොග ඩකපදගපlistඑ කප මපකොයනොනපපොමපකzwjරමයපොග ඩකපොඛසය

example [-5 -1 ]

[ 5678 ] example = [ 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ]

පපපපප-10 -9 -8 -7 -6ප-5 -4 -3 -2 -1

මටපදැනපඅලයයප5පඉදනපඉතරපඅලයලපසයඛමපගන

example [ -5 0 ]

[ ]

ඇයපොමපවදශටපආොේප

පමමප ලනපදාඩොමපකයපදන පවදශටපප-ප0පකයපඑ කප ෑ

ප0පකයනොනප0පලමප මයපඒපනවයපොමොශමපවොන

ඒතපමටපඅලයපlistඑොකපකොය ප9පතපඑ පවදශටප ඩපගන

example [ -5 ]

ොමපවදශටපොදලනලපහව ැ කපකයන පපඒොකපොතරමප මයප-5පඉදපකොය පඔකො මපඅලයලපට පඑලයටප

ගන පකය පඑ ය

[ 56789 ]

27

27

example [ 7 ]

[ 0123456 ]

පොම තපඒපලොේමයපindex එ ප7 ටපඉවවරශපකොය indexපසයඛටමපඅදාපඅලයලයනපඑලයටපගන පකයයප

ොමො නපකයනොනප

ශරපොමොශමතපබම

example [ ]

කසමපindex num එ කප ැල පහවලමපදනො තපොම දපොලනොනප

[ 0123456789 ]

මලපlist එ මපආලාපොනදප

මලපlist එ මපඅපටපඑ ලැරපගන පඕො මපපොමපවදශටතපොඛසොයනමපගන පරලලන

ලපොදයකපකොය ලාපපඅපපදනොනපදරාමකන ( parameters )පොද යොනප

ඒතප ලතපො ල පදරාම යකප(3rd parameter) කොය ලාප

ො ල පදරාමකොයනපකයනොනපඅපපයමපදරාවය පඅලයලයනපඑ කනපගනේදපපකසයමපරටාල ටප

(පදර රයකන )පඅලයලයනප ඩපගන පඅලයපඉක මය

example [ 1 8 2 ]

[ 1357 ]

දැනපකයරපොේපොතොර ලාපොනදප

example [ 10 0 -2 ]

[ 9 7 5 3 1 ]

ොමපවදශටපපටදවටපවං යාපමගශැරපගන තපරලලන

ොම පොග ඩකපලට ාපොදයකප

ඉවොවඛාප රරපවදශටප රන ප මමැලයපලාොේප මපඒ මප රන පොඛසපවදශකපකොය ලාප

Example [ - 2 ]

[ 9 7 5 3 1 ]

මල listපඑ මපපටදවටප-2ප පගාොනපවං යාපමගපශැරපoutput ොල පඑ යපොමො දපඇත ටමපොලනොන

ොමලාප මයපslicing ලපමල මපොේලඛපඉකනපොමපවදශටපlist එ පකොය පඕො මපදත යකපඑලයටපගන ප

රලලනපොඛසොයනමප

28

28

11 Editing Sequences (පඅනකzwjරමයනපවෑදමප)

Sequenceපකයනොනපඇත ටමපlist strings tables ලාොේපොේපලටප මයපඉකනපSequenceපලලනප රන ප

රලලනපොද ඩපලැඩපට කපගැ පබමප

[7 4 5 ] + [ 4 6 5 ]

ඇත ටමපොම Sequenceප2කපඉකනපඑ මපජාකොේ Sequencesපඑ තප රන පප

(ප+ප)පපකණපදාවචචප ර ලා enterපඑ පඑඹොල තපඅපටපoutput එ කපඑ ලා

[ 7 4 5 4 6 5 ]

ොමො දපවොේපSequences 2කපඑ තපොලාප නපSequence එ කපඒපකයනොනප නපlist එ කපශැද පඑ ය

ලපඑ කපබම

lsquo bucky rsquo + lsquo roberts lsquo

lsquo buckyroberts lsquo

දැනපඅපපlist එ කයපstring එ කයපඑ තප රමප

4 5 6 + + lsquo bucky lsquo

අපටපොමපොද පඑ තප රන පොදනොනප ෑපොනදප

ඇයපදන ලදපඑොශමපොලනොන

ොමො දපොමොශමපඑ තප රන පරලලනපොලනොනපඑ මපජාකොේපSequencesපව රයපඒ පොශ දටපම ප

කයාගන ප

අපපදැනපබමපSequenceපගණපකරමපගැ

lsquo bucky lsquo 10

bucky ාප10පක ආලාපොනදප

ඉකනපොමො දපවොනපbucky කය පඑ ප10 ල ාලකප ැල ප ැල පපටදතපවමය

21 10

210

ඇත ටමපොමපගණපකරමප මපොශ දටපව ාපඒතපමමපබාොද ොර තතපවොනපඒ පො ොලයපමටපඕ පවොනප

ඉවොවඛාපලාොේපbucky කය පඑ ප10පල ාලකපපටදතපව පවදශටමප21පතප10පල ාලකපපටදතප රන ය

ප

29

29

ඇත ටමපඑොශමප රනො පො ොශ මදප

[ 21 ] 10

ලැොඩපශරපොනදප

ඉකනපොමපකzwjරොමපොග ඩකපලට ලාපකයපඔයාටපොතොර ලාපඇක

ශරපමමපදැනපඅලතපොදයකපකයපොදන යපයනොනප

name = lsquo roast beef lsquo

ොමොශමපඅපපtype රම

lsquo z rsquo in name

False

ොමොකපin කය පඑ Pythonපලපbuild in keyword එ කපlsquo z lsquo in name

ලලනපඇත ටමප රනොනපz අකරපnameපඑ පතපකොය ලාදපකයප

දරකාප රපොද පඑ යොමපවදශාපවොේපව in කය build in keyword ප

එ පදාවචචපොල ලා

lsquo r lsquo in name

True

ොමොශමපොලන පොශේතලපname = lsquo roast beef lsquo එ පතප r අකරපකොය පනවය

අපපොද ඩ listපඑ කපශදම

family = lsquo mom rsquo lsquo dad lsquo lsquo bro lsquo +

lsquo sis lsquo in family

False පප

lsquomomrsquo in family

True

අලයලය (element) in අනකzwjරමය (Sequence)

ඔයාටපඒප රණප ලතප ශවරපොලන පඇකපදැනොමපවදශටපඅපටපඕ මපඅනකzwjරමය (Sequence)ප

අලයල(elements)පදරකාප රපබන පරලලන

30

30

12 MoreපListපFunctionsප(ැයවතපආශzwjර පශzwjර ප ලදරටත)

අපපlist එ කපශදම

numbers = [8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපදැනපඕ පපොමපlist එොකපඅලයලයනපකයකපව රපකොය ලදපකයපගණනප රපබන ප

න මටපගණනප රපබම

7කපකොය ලාපොනදපප

ොමපlist එොක මපඅලයලයනපට පගණනප රන පඑචචරමපඅමාරප ෑපඒතපො කපදගපlist එ කපකබොණ තප

එොශමපඅපටප රපොේ ලොනප

ඉකනපලැඩයපදගනොනප ැකලපඅලයලයනපකයකපකොය ලදපකයපගන පොඛසපකzwjරමයකපකොය ලාප

ඉවොවඛාමපොම යප රනොනප

len කය functionපඑ පtype රපලරශනපඇතොඛපlist එොකප මපදාන පඕොන

len (numbers)

7

ශරපඅලයලපගාණපආලාපොනද

ශරපොමපලොේපවරපfunctionපට කපගැ පමම දැනපකයන ම

max (numbers)

165

ොමො දපැොබනොනපlist එොකපකොය පලැඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයය

min (numbers)

1

ොමො දපොලනොනපlist එොකපකොය පඅඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයපඅපටපොද පඑ යප

ලතපfunction එ කපගැ ප ාප ො තප

list ( )

ොමො දප රනොනපstring එ පඅලයලයනපlist එ ටපොල පොල මපදරලරථම යප රපදමය

list( lsquo bucky rsquo )

lsquobrsquo lsquo u rsquo lsquo c lsquo lsquo k lsquo lsquo y lsquo +

numbers කයපtype රම

එ ො ටපඅොේපlist එ පඅපටපැොබ ලා

[ 8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපොමොකපකොය පඅලයලයනපොල වප රගන පඕ පොල ලා

31

31

අපපඒ පො ොශ මදප රනොන

numbers[ 3 ] = 77

ොමොකපොතරමප මයපප

index එ ප3 ල පඅලයලයපොලනලට 77පආොේප රන පකය පඑ ය

ඉකනපදැනපEnter එ පඔබාපබම

ොම ලතපවොනප ෑපොනදපපඇත ටමපොදයකපව ාපකොල තපශරප

දැනපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පආොේපොලයපකොයනොන

ඒ පදරකාප රපබමපඅප

අප numbers කයපtype රපlist එ පබම

[ 8 1 4 77 28 165 7 ]

ශරපොනදපපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පලැට

අලයලයනපම න තපරලලනපොමපවදශටමප

ඉවොවඛාමපdel keyword එ පtype රපlist එ පවමගපඅලයලොේපindex එ පොදන

ොමන පොමපවදශට

del numbers (3)

ශරපදැනපමැකයපකොයනොන

ශරයටමප ශවරප රගන පlist එ පඅරනමපබමපපප

numbers

[ 8 1 4 28 165 7 ]

77පමැකපොනදප

ශරපඅපපඉොග පගත ාපප

අලතපfunction ට කපඒලාොගමපඅලතපලැඩප ෑලපට කපොමප ාකපමමපකයපදන පඒලාොයනප

ොශ දපprogramme එ කපඔයාටමපශදන පරලලනපකයපමටපහො ලාපප

ඹයාටපන රමපකොය පවරපගැටලලකපොමලාොයනපොඛසොයනමපවවදගන පරලලන

Python ලලනපඑ පදාරටමපගැටලලපගැ පහ ාගන පඅමාරයපලොේප මපඉවොවඛාමප

Algorithm එ කපශදන පප

ඊටපදවොවේපflow chart එ තපශදාපගන ප

ඊටපදවොවේපpseudo code එ කතපඕො මපලයාොග පpython language එො නපprogramme එ පලයන ප

දටනපගන

Algorithm =gt Flow chart =gt Pseudo code =gt Programme language

32

32

13 SlicingපListsප(ැයවතපො ටවපකරම)

Slicing ගැ පඔයාපදැ ටමතපොග ඩකපොේලඛපදන ලොනපSlicingපආශzwjර ප ලතපඅලතපොේලඛපට කපඔයාටප

කයපොදන යපමමපොමපයනොන

ලච ය පකොය පඅකරපlist එ පඅලයලප රනොනපොමොශමය

example = list (lsquo easyhoss lsquo)

ොමොශමපtype රපEnter එ පඔබරලශමපlistපඑ කපශැොද ලා

ශරපදැනපඅොේපlist එ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo lsquosrsquo +

ශරපඅපපදැනපොමපlist එ ටපඅලතපොේලඛපට කපඑ තප රම

example 4 + = list ( lsquo baby lsquo )

ොමො නපඇත ටමපකයනොන

පindex එ ප4පල පඅලයලයතපඇතලලපඉනපඑශාටපකොය පඅලයලපට පම පඒපොලනලට lsquo baby rsquo ය පලච යප

අදාපඅලයලපට ටපආොේප රන පකයය

ඒ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquobrsquo lsquoarsquo lsquobrsquo lsquoyrsquo +

ලතපවදශ ටපඒපගැ පබම

example 4 + = list ( lsquorace carsrsquo)

ශරපඒපගැ පඔයාටපොතොරන පඇක

ලපොග ඩකපලැදගතපොදයකපකොය ලාපකයපොදන

ොම යපදැනපඹයපlist එ පඅලයලප2පකපමැදටපඅපටපඅලතපඅලයලයකපදාගන පරලලනද

ඒපගැ පදැනපබමප

අපපඅලතපlistපඑ කපශදමපලැොඩපදටනගම

example = [ 7 8 9 ]

ශරපlistපඑ පශැද ො පදැන

33

33

example = [ 7 8 9 ]

0 1 2

example[11] = [ 3 3 3 ]

ොමො නපොල පොේපමමපකයන මපඔයාටපම පඇකොනපඅලයලපලපපindexපප මප ර පශැටපගැ

(0123)පඉකනපොමො නපකයනොනපindex number =ප1ොල පඅලයලයපඟටපයන පඊටපදවොවේපආොයතප

index number = 1ොල ප ැ ටපයන පශරයටමපඑ ටප[ 3 3 3 ] ද බාන පකයයප

ඇත ටමඕො නපකයනොනප78 පඅ රටප(එ ප0පශාප1පල පඅලයලපඅ රට)ප[ 3 3 3 ] පදාන පකයය

දැනපlistපඑ පcheckප රපබමපoutputපඑ පගැ

[ 7 3 3 3 8 9 ]

0 1 2 3 4 5

මමපකේලපොේපශරපොනද

ලපොද ඩපොදයකපමමපඔයාටපකයපොදන ම

example[15] = [ ]ප

ොමොශමප ොෂ තපොම දපොලනොන

ඔයාටපම පඇකප

example[15] ප

ොමො දපොදලනලපවඳශනප ර පindexපඑ ප ැතලපඊටපොදරපඅලයලපට පගන පඑ පගැ

පlistපඑ පcheckප රමපබම

[ 7 9 ]ප

මමපහ ලපඒ පඔයාටපොතොරන පඇක

ඉකනපොමපවදශටපlistපඑ පකොය පඅලයලපම න පඅපටපරලලන

34

34

14 Intro to Methods (රතනපවදශාපපzwjරවයයප)

Pythonපලපශැටයටපmethodsපකයනොනපඑක රාපවදශ පbuilding functionපලටමප මයපඉකනපොමලාපලලනප

ලැඩගන පශැටයපමමපදැනපකයපොදන පයනො

ඉවොවඛාමපොද ඩපlistපඑ කපශදම

face = [ 21 18 30 ]

ොමපlistපඑොකපඅගටපඅලතපඅගයකපඑ තප රන පොග ඩකමපොඛසපකzwjරමයකපකොය ලපඒ ටපදාවචචපොලනො ප

appendපකය පmethodපඑ ය

ඒ පොමපවදශටපදාවචචප රන පරලලන

ඉවොවඛාමපඅොේපlistපඑොකප(object)ප මපලයන පඕ පඊටපදවොවපක ක(dot)පකයපඅදාපmethodපඑ ප

දාවචචප රන පරලලන

faceappend(45)

face

[ 21 18 30 45 ]

අදටපඕ පොේපොඛසොයනමපඋ ාපොනද

ඉකනපොමපmethodsපදාවචචප රේදපවාමා යපලරශනපඅනලාරොයනමපදාවචචප රන පම ොනපfaceappend

එ පඅගටප45පොය දන පඅපපදාවචචප ොඛපවාමා යපලරශනපඉකනපඒපොේපගැ පොශ ඳටපම පකයාගන

ලතපොග ඩකපලැදගතපොල පmethodපඑ කපගැ යපමමපඊෂඟටපකයන පයනොන

ඒ ටපොද ඩපlistපඑ කපශදම

apples = lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

listපඑ පcheckප රතපබම

apples

lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

ශරපබමපදැන

applescount(lsquoapplesrsquo)

2

ඇයප2පආොේපඒ පොලනො පොමොශමයපcountපඑො නප රනොනපඅපපොද පලචො පොමපlistපඑොකපකපදාරකප

කොය ලදපකයපොශ යපොද පඑ යපඉකනපඋඩපකොය පවධzwjා යපකzwjරයාතම ප රරපගමනපොමයාපlistපඑොකපමප

ඉදනපබ ලපඅපපදන පලච යටපගැොද පලච යකපකොය ලදපකයපඔොශ මපගණනප රොග පය ො ටප

ොමයාටපඅහොල ලපapplesපකයපොදල ාල පවඳශනපොලාපකොය ලපකයපඉකනපඑයාපoutputපඑ ප2පකයප

අපටපොදනල ල

අපපදැනපlistපඑොකප ැකපලච යකපදාපබම

applescount(lsquobowrsquo)

0

උත ොරපශරපොනද

35

35

ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපඔයාටපකයපොදන ම

one = [ 1 2 3] two = [ 4 5 6 ]

මමපlistපොද කපශදාගත

oneextend(two)

ොමො නපඇත ටමප රනො පවහදවමකපොමො දපොලනො පoneපකය පlistපඑොකපඅගටපtwoපකය පlistපඑ ප

එ තපකරමයපොමහදපoneපකය පlistපඑ පවහදවමකපොල ලපොමො දපපzwjරධzwjා පොලනොනපoneපකය පlistපඑ ය

අපපදැනපone listපඑ පcheckප රපබම

one

[ 1 2 3 4 5 6 ]

වාරාංයකපවදශටපගතො ත

objectmethod(argument)

ලවතලකzwjරමය( ර ය)

ොමපවදශටපවාධzwjාරණපලශයකනපොදන න පරලලනපmethodsපදාවචචප ර පශැට

ඉදරයටතප ලතපඅලතපmethodsපට කපකයපොදන මපඉකනපොමපmethodsපලලනපොඛසොයනමපොග ඩකප

ාරයකමලපprogrammesපශදාගන පඅදටපඋදේපොල ල

36

36

15 More Methods (පරතනප ලදරටතප)

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපindexපකය පmethodපඑ පගැ

say = lsquoheyrsquo lsquohowrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ශරපඅපපlistඑ කතපශැදලා

දැනපොමොශමපtypeප රම

sayindex(lsquobrownrsquo)

2

ොමො දපොල පොේපඔයාටපදැ ටමතපොතොර ලපඇක

අදාපඅලයලොේප මපදරශමපindexපඑ පොඛසොයනමපඅපටපොශ යපොද ල

sayinsert( 2 rsquohossrsquo )

ොමො දප රනොනපඅපපොද පindexපඑ ටපඅපපොද පඅලයලයපදා පඑ යපඑ ො ටපඉවොවඛාපඒපindexපඑොකප

කබණපඅලයලයටපොම දපොලනො

ඒපගැ පlistපඑ පcheckප රමපබම

say

lsquoheyrsquo lsquonowrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොතොරන පඇකොනපඑ නනපඑශාපකොය පඅලයලපඔකො මපඑ ටපඑ කපපටදවටපය ල

දැනපඅපපබමපlistපඑ පඅලයලපඉලතප රන පකොය පmethodsප2කපගැ

saypop(1)

lsquonowrsquo

say

lsquoheyrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොමො දප රනොනපඅදටපඕ පindexපඑ පදරශමපඒපindexපඑ ටපඅදාපඅලයලයපoutputප ර පගමන listප

එො නපඒපඅලයලයපඉලතපකරමක

sayremove( lsquobrownrsquo )

ොම පට කපොල වපොමො දපඅදටපඉලතප රන පඅදාපඅලයලයපවඳශනප රරශමපඒපඅලයලයපlistපඑො නප

ඉලතප ර ලපබැරපොලාලතපඅපපවඳශනප ර පඅලයලයපකහදපල ාල පlistපඑොකපකබොණ තපොම කපොලයදප

එ ො ටපොලනොනපමලනමපශමබපොල පඅලයලයපඉලතප ර පඑ ය

sayreverse()

ොමපmethodපඑො නප රනොනපඅොේපමලපlistපඑ මප පටපශරලපොද පඑ යපපඒපකයනොනපඅගපඉදපමටප

අලයලපට පොදෂගැවවමය

37

37

16 Sort and tuples (ොදෂගැවවමපවශපටදඛවප)

ඉවොවඛාමපබමපොදෂගැවවමපගැ

අපපදැනපවං යාපදාරපොද ඩපlist එ කපශදම

new = [ 32 54 22 7 98 1 ]

new

[ 32 54 22 7 98 1 ]

ශරපදැනපlistපඑ කපශදාගත ො

දැනපsortපකය පmethodපඑ පදාවචචප රන පරලලනපොමො දපsort()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපොම ලතප

දාන පඑදා

ශරපදැනපsortප රරශම listපඑ පආොරෝශ පපබොලෂටපවැ ොව ල

new

[ 1 7 22 32 54 98 ]පශරපොනද

ඒලාොගමපඅපටපරලලනපstringපවතපොදෂගවලන පඒ ප රනො මපොමොශමයපඉවවඛපකzwjරොමටපලඩාපට කප

ොල ව

sorted()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපඅපටපඅලයපstringපඑ පලයන පඕ

ඉන පමමප රපොදනලන ම

sorted( lsquoEasyhossrsquo )

lsquoErsquo lsquoarsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo rsquosrsquo rsquoyrsquo+

දැනපොම පඅ ාරාදපපබොලෂටය (Alphabetical Order)පවැ සයපකොයනොනපPythonපලපශැටයටපඅ ාරාදප

පබොලෂටපව වන පඉවොවඛාමපගනො පCapitalපඅකරපඒපනවයපlsquo E rsquoපඉවවරශටමපඇවතපකොයනො පඊටප

දවොවේපපබොලෂටපSimpleපඅකරපොදෂගැවසපකොය ලපඔයාටපොේ ලපඇක

මමපදැනපmethodsපලලනපට කපඅයනපොලාපtuplesපගැ පකයපොදන මපඔයාට

ඉවොවඛාමපtupleපඑ කපොදන ාමපඉන මො

න මමප 41423254පකයපIDLE එොකපEnterප ොර තපඅපටපtupleපඑ කපැොබ ල

tupleපලලනපො කපලැඩ ෑලපදාන පබෑ listපලදපලොේ

ඇත ටමපකේොල තපොමො පකය පඅලයලපආයපොල වප රන පඅලතප රන පඅයනප රන පොම ලතමප

රගන පොදනො ප ැ

රන පරලලනපඑ මපොදයය

ඒො පකොය පඅලයලයනපඑබයටපoutputප රගැනමපදමණය

ඉන පඒ පොදන ම

bucky = ( 32 32 43 54 )

38

38

bucky

( 32 32 43 54 )

ශරපොම පtupleපඑ ක

දැනපොමො පඅගයනපඑබයටපඅරනපොදනලන ම

bucky[2]

43

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපtupleපගැ

ොශ දටපම පකයාගන පtupleපලලනප රන පරලලනපඅගයනපඑබයටපගැනමපදමණය

ඉකනපඅනකමටපවාරාංයකපවදශටපගතො තපොදෂගැවවම(sort)පඅදටපොග ඩකපලට පොදයකපprogrammesප

ලය පො ට

ඒලාොගමපඅපපදන ල listපඑ පඅලයලපලාොගමපstingපඑ පඅලයලදපොඛසොයනමපොදෂගැවවමටපශැකපබල

39

39

17 Stings and Stuff ( ලදනපආශzwjර පොමලම)

Stingsපලටපඅදාපඅලතපආ රණයපොේලඛපට කපමමපදැනපකයපොදන ම

ොම පදශාපොද ඩඩකපබන

bucky= ldquo Hey there bucky hows your head rdquo

ොමො පකය පbuckyපheadපකය පලච පඅපටපඑ පඑ පොලාලටපකණ ලපොල වප රගන පඕ පලොේපකයප

හ න ො

ඒතපඇත ටපඅපපො ොශ මදපඒ ප රනො

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

sපොම ේදපොමපඇත ටමපොම පමාරමපවව පොදයකපඒො පsපලලනපකයොලනො පStringපකයයපප

කයොලනොනපොම පවදොශපdataපඑ කදපයන ය

ඇත ටමපකේොල තපsපකයනොනපStringපවහ පවචයයකප(String variable)පපඒපකයනොනපොල වප රන ප

රලලනපොශෝපොල වපොල පොදයක

ඉකනපbucky Stringපඑො යපඕො යපඇකපවමබනධzwjයපොම කද

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

අපටපදැනපඕ පොද ඩපඅගයන(ලච )ප2කපමමපදැනපඒප2 තපෑවකප ර ලා

varb = ( lsquobettyrsquo lsquofootrsquo )ප

ශරපඅදටපදැනපකොය ල Stringපඑ කපඅගයන(ලච )ප2කපවහ

දැනපමමපොදනලන ම

buckyපශාපvarbපකය පොදොකපවව පවමබනධzwj ාලයක

ඒ ප රනොනපොමොශමය

print buckyvarb

ොමො පොතරමප මයපvarbපකය පඑො නපඅගයනපඅරග පbuckyපකය පඑොකපපවහ ප ැනපලටපඑමප

අගයනපආොේප රන පකයය

දැනපEnterපඑ පඔබපබැලොල තපඔයාටපඒ පොතොරය

Hey there betty hows your foot

ඉකනපොමලාොගම

varc = ( lsquotunarsquo rsquofinrsquo )

print buckyvarc

Hey there tuna hows your fin

ඉකනපොමපකzwjරොමපදාවචචප රපඅපටපරලලනපඅමතපවදොශපprogrammesපලයන

උදාශරණයකපවදශටපඑොක පරේගයනපඅම න පඅදටපොල වපවදොශපලච පsetප රපඒපොග ඛනලපරදමප

රන පරලලන

දැනපමමපකයපොදන මපfindපකය පmethodපඑ පගැ

40

40

example = rdquo Hey now Bessie nice chops rdquo

අපපහ මපඅපටපඕ පොල ලපොමො පකොය පලච යකපශරයටමපකොය පවථමා යපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

examplefind(lsquobessiersquo)

8

අපටප8පකයපආලොනදපඒො පඇත මපොතරමපොම කද

ඒො නපකයනො පොම යපොමපStringපඑොකපකොලනප ැ ද (කම පindexපඑ ද)ප

bessieපකය පලචො ප( lsquobrsquoපඅකරපවඳශනප ැ ) දටනපගනො පකයය

lsquoHey now bessie nice chopsrsquo

0123456789helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ොශ දටපම පකයාගන පහවතයනතපඅනලාරයොයනමපොමපගණ යපකරමටපගන ල

ලපඑ කපබම

examplefind(lsquochopsrsquo)

20

ොම ටපඅනලපඅපටපහ ාගන පරලලනපlsquo c rsquoපකය පඅකරටපඅදාපindexපඑ ප20පයපකය

41

41

18 String Methods ( ලදනපආශzwjර පරක ලදරටතප)

Stringපලටපවමබනධzwjප ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපකයපොදන මපඒ පඅපපශදනලනො පjoinප

කය

Sequence = lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

Sequence

lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

ශරපදැනපStringපඑ කපශැදලපමම

ලතපොද ඩපStringපඑ කතපශදම

glue = lsquohossrsquo

ොමපොද පඅපටපඑ ටපsetප රන පඕ පඒ ප රනො පොමොශමයපඉවොවඛාමපlistපඑොකපශැමපඅලයලය මප

මැදටපදාන පඕ පලච යටපඅදාප මපලයන පඕ පඊටපදවොවේපක කපකයපjoinපකයපලයන පඊටතපදවොවේප

ලරශනපතෂපඅරපඅදාපSequenceපඑොකප මපලයන

gluejoin(sequence)

lsquoheyhosstherehossbessiehosshosshossrsquo

ලැදගත methodපඑ කපගැ පදැනපමමපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපStringපඑ කපශදම

randstr = ldquoI wish i Had No sausagerdquo

randstr

ldquoI wish i Had No sausagerdquo

මටපදැනපඅලයයපොමො පකොය පශැමපඅකරමපSimpleපඅකරපලටපදරලර යප රන ඒ පශරමපොඛසය

randstrlower()පදැනපEnterපඑ පඔබපබම

lsquoi wish i had no sausagersquo

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපොමපmethodපඑොකපකොය පලැදගත ම

ලදපොදයකපමමපකයපොදන ම

අලතපStringපඑ කපශදම

truth = lsquo I love old women rsquo

මමපො ලනමපmethodපඑ පලයපඉන ම

truthreplace(lsquowomenrsquo rsquomenrsquo)

ොමො දපඇත ටමපොලනොනපwomenපකය පලච යපොලනලටපmenපකය පලච යපආොේපවමයප

අපපඒ පcheckප රපබම

ලැොඩපශරපොනදපඉකනපොමපවදශටපයමපලච යකපොලනලටපොල තපලච යකපොඛසොයනමපආොේප රගන ප

රලලන

42

42

19 Dictionary (ලදනපො ෝ)

මමපදැනපකයපොදන පයනොනපpythonපලපකොය පDictionaryපගැ පොම කදපDictionaryපඑ කපකයනොන

ඇත ටමපොම පඅපපදන පDictionaryපඑ කපලොේමප මයපDictionaryපඑො නපඅපපලච යකපොශ ය ලප

කයමො පඒපලචො පකොය ප ැ තපශමබපව ාපඉකනපදැනපඒපලචො ටපඅදාපොතරමකපොශෝපවව රයකපඅපටප

දැ ගන පරලලන

ඉකනපpythonපලපකොය පDictionaryපතපඒපලාොගමප මයපඅපපොශ ය පලචො පලාොගපොේටපයර(key)පකයප

කය ලපඒපලච යටපඅදාපවව රයපඅගය(value)පකයපඅපපකය ල

ම පකයාගන පොදයකපකොය ලපDictionaryපලටපදාවචචපොලනොනපලකzwjර ලරශන( ldquohelliprdquo )පදටනපගේදතප

අලවනප රේදතපොමපලකzwjරපලරශනපඅපපදාවචචප ර ල

මමපඑ කපශදමපොදනලන මප

book= lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

ොමො පකොයනොනපදව පවාමාජ යනටපඅදාපොද ඩපDictionaryපඑ කපොමො පකොය පයතර(keys)ප මයප

Dad BroපMom ඒලාටපඅදාපඅගයන(values)පොලනොන Bob Joe Lisa

දැනපEnterපඑ පඑබශමපඅොේපDictionaryපඑ පRun

ොල ල

book

lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

දැනපඅපටපරලලනපඅොේපවාමා යපDictionaryපලප

කොය පලැොඩප රන පඒපකයනොනපලචො ටපඅදාප

ොතරමපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

ඉවොවඛාමපDictionaryපඑොකප මපඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොපඅදටපඅලය යතර(key)පපවඳශනප

රන පඹ

ඉන පමමපොදනලන ම

booklsquoDadrsquo+

lsquoBobrsquo

booklsquoMomrsquo+

lsquoLisarsquo

ඉකනප ලතපොදයකපකොය ලපොමපයතර(keys)පලටපඅදාපඅගයනපstringපොලන මපඹො ප ෑපඅදටපnumbersප

උ තපදාගන පරලලනපඒපගැ පකයපොදන පඅපප ලතපොද ඩපDictionaryපඑ කපශදම

ages = lsquoDadrsquo rsquo42rsquo rsquoMomrsquo rsquo87rsquo-

ageslsquoDadrsquo+

42

43

43

දැනපදැක ො පkeys ලටපඅදාපඅගයනපstring ොලන මපඅලයප ෑ

දැනපමමපකයපොදන මපDictionaryපලටපඅදාපmethodsපට ක

මමපඒ පලයමපොදනලන මප

ොම පලයන පmethodsපලය පවාමා යපආ ෘකයටමප මය[ SequenceMethod(argument) ]

bookclear()

ොමො දපොම යපොලනොනපඅපපවදශනප රපකොය පDictionaryපඑොකපසයලමපඅගයනපඉලතප රපDictionaryප

එ පහවප රපදා පඑ ය

Enter එ පඑබොල තපදැනපඒ පබාගන පරලලන

පලැොඩපශරපොනද

ලපMethodපඑ කපබම

tuna = agescopy()

ොමපො ද පඅදටපඅදාපDictionaryපඑ ක

ොල මපDictionaryපඑ කපවදශටපො පයකපගන පරලලන

අපප මප රරපDictionaryපඑ පtunaපකය පඅලතපDictionaryප

එ ටපො පපොලපකයපදැනපඔයාටපොේ ලපඇක

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපොග ඩකමපලැදගතපMethodපඑ කපගැ

ොමපMethodපඑො නපරලලනපඅදටපඅලයපDictionaryපඑ කපඇතොෂපඅපපවදශනප ර පkeyපඑ පකොය ලදප

ැේදපකයපොශ යාගන

ඒ ප රනොනපොමොශමය

tunahas_key(lsquoMomrsquo)

True

tunahas_key(lsquoApplesrsquo)

False

ඔයාටපඒපගැ දැනපොතොර ලපඇක

අදාපkeyපඑ පDictionaryපඑොකපකොය ල මපTrueපකයපoutputපොල ලප ැත මපFalseපකයපoutputප

ොල ල

ශරපඅපපDictionaryපගැ පොග ඩකපොේලඛප ාප රා ඒපලොේමපProgrammes ශදේදපොමපDictionaryපඅදටප

ොග ඩකපලැදගතපොල ල

44

44

ඊෂඟපදාඩමට

45

45

20 If Statements (if පzwjර ා )

අපපොම ාකපදරටපpythonපලපමල පොේලඛපොග ඩකපඉොග ගත පොම නනපඑශාටපමමපකයපොදන මප

කzwjරමොඛ පශද පවදශපගැ

ශරපඅපපලැොඩටපබහම

IDLEපඑො නපදැ ටපවමපඅරොග පමමපදැන ය ලපnew windowපඑ ටපNew windowපඑොකපprogrammeප

එ කපලයපඒ පRunප රන ප මපඅනලාරොයනපඒ පSaveප රන පඕ

ශරපමමපදැනපstingපඑ කපශද ල

tuna=rdquofishrdquo

If පzwjර ා පගැ පදැනපමමපඔයාටපකයපොද ලපොමො නපොග ඩකපොේලඛපොඛසොයනමපඅපටප රන පරලලන

if tuna==rdquofishrdquoොමො දපමමපවමා පකණපොද කපොය දාොග පකොය ල

ොම දපොලාපකොයනො පපරේාලේ(testing)

යමපඅගයකපදරකාපකරමටපඅප වමාන කණ මදකේපොය ද ලපඒපලාොගමපඅපොේපපzwjර ා පඅලවා යටපප

මදත(colonrdquordquo)පොය ද ලපොශ දටපම පකයාගන (ොග ඩකපලැදගත)

ොමපමලපපzwjර ාොනපොතරමප මයපlsquorsquotuna fishපටපවමා පඋො තrsquorsquoපකය පඑ යපඉකනපොමපපzwjර ා යපයටොතප

එොශමපඋො තපඅර ප රන පොම ප රන පකයපඅපටපවවධ වධානපොදන පරලලන

If tuna == lsquorsquofishrsquorsquo

Print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපEnterපඑ පඔබරශමපොමපපzwjර ා යපයටොතපඅපටපඅලයප ර පොේලඛපලයන පරලලන

ොශ දටපම පකයාගන පොදක පදාපEnterපඑ පඑබලපගමනපඑමපපzwjර ා යපයටොතප මයපඉනදසපලය ප

ොේලඛපලයොලනො (indent-පොේබලපවාමා යපඉොමනපඇතෂටපල පොවේපලයොේ)

දැනපමමපොමො පකයපකොයනොනපtuna fishපටපවමා පලනොනප මපlsquothis is a fish alrightrsquo කයපprintප

රන පකයය

දැන F5 එ පඔබපොමපprogrammeපඑ පrunප රපබමප

lsquothis is a fish alrightrsquo

46

46

ොමො පව පොේපගැ පමමප ලපදාරකපකයන ම

අදටපකොය ලපvariableපඑ කපtuna=rdquofishrdquoපකය

දැනපඅපපදරකාලකප ර ල

tuna කය පඑ පfishපටපවමා පලනො ප මපlsquothis is a fish alrightrsquoපකයපprintප රන පඑතපඒ ටපවමා ප

ැත මපොම ලතප රන පඑදා

අොේපprogrammeපඑ පමමපදැනපොද ඩඩකපොල වප ර ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපොම දපොලනො පකයපබන පොම පrunප රමපඇත ටමපොම ලතපඋොනප ෑ

ශරපif පzwjර ා පලපමල පොේපොම ප මය

අොේපදරකාලපශරප මපඅපටපඅලයපොේලඛපට කප රන පකයපවධzwjා පොදන පරලලනපඊටපදවොවේපඒපවධzwjා ප

runපොල ලාපඒතපදරකාලපලැරදප මපොම ලතපො රපඉන ල

පඒතපොම පifපපzwjර ා පලය පඑ පවදශකපව රය

47

47

21පElse and elif (Else වශ elifපඅනොක )

දැනපමමපකයපොදන මපදරකාලපලැරදප මපඅදටපඅලයපවධzwjා පශදාගන පශැටපඒ ප රනොනපelseපකය ප

අනොක ොයනපඒපගැ පදැනපබම

අොේප ලනපඋදාශරණයමප

මමපඉවවරශටපඅරොග පය ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

ශරපදැනපපොම යපොලනො ඉවොවඛාමපදෂමපපzwjර ාොනපව යප මපඑයටපඅදාපවධzwjා පට පකzwjරයාතම ප

ර ලපඒතපලැරදප මපඔේපඑ ො ටපඅපටපදැනප ලතපොතරමකපකොය ලපලැරදප මපelseපයටොතපඅපටප

රන පඅලයපොේපtypeප රයපකොයනො

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquoප

ලැොඩපශරපොනද

අපප ලතපොම නනපඉවවරශටපයමපඅපපහ මපඅපටපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඕො පකයප

දෂොලනයටපොදයකපදරකාප රපශරපගොේප ැත මප ලතපඑ කපඑොශමතප ැත මප ලපඑ කපඑොශමතප

වොනප ැත මප ලතපොදයකපඒපලොේපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඅලයප මපඅපපදාවචචප ර ලපelif

කය පඅනොක ය

ොම පශැමපොලාොලමපදානොනපifපපzwjර ා යයපelseපපzwjර ා යයපඅ රටපොලන ය elifපඒලාපඕ ප රමපඅපටප

දාන පරලලනපඅදටපඅලය ාලයනපොග ඩකපකොය ලප ම

ශරඒපගැ පබමපදැන

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

elif fish == ldquoslamonrdquo

print rdquoI hope I donrsquot get SLAMonilla poissninrdquo

elif fish == ldquotunardquo

print rdquoeasy there tuna boatrdquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

48

48

ඉකනපදැනපොමො පොල පොේපමමපවව රප රන මපඅපටපකොය ලපtuna=rdquofishrdquoපකයපvariableපඑ ක

ඉවොවඛාම if tuna == ldquobassrdquoපකය පපzwjර ා යටපය ලපඒ පලැරද

එොශ මපඊඟපපzwjර ා යටපය ලපelif fish == ldquoslamonrdquoපඒ තපලැරදපොනදපඑොශ මපඅනතපඑ ටපදන ල

elif fish == ldquotunardquoප

ආ ඒ ප මපශරපඉකනපදැනපඒ පයටොතපකොය පොේලඛපට runපොලයප

Programme එ පrunප රපබමපමමපකයරපොේදපොලනො පකය

rdquoeasy there tuna boatrdquo

ශරපඅපපහ රපොේපව ාපොනද

අපප ලතපොද ඩපොල වකප රම

පොමපProgramme එොකපtunaපකය පඑ ප

ොලනලටපtroutපකයපදාම

elif fish == ldquotroutrdquo

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquo

පොමපල ාොලදපවොනපොම යපපzwjර ා පඑකො පදරකාප රප රපබැලලපොම කලතපශරපගොයප ෑපඒපනවාප

අනකමටපelseපඑ ටපය ලපඒො පකොය පොේපrunප ර ල

අනකමටඅපටපොතොර ලපවවඳමකප ැකමපව ාමපprogramme එ පelseපයටොතපකොය පොේප රපඅයනප

ොල ල

49

49

22 Nesting Statementsප(අන-පzwjර ා )

Ifපපzwjර ා පගැ පමමප ලතපොදයකපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපොද ඩපvariablesපට කපශදාගම

thing = ldquoanimalrdquo

animal = ldquocatrdquo

ශරපIfපපzwjර ා පයටොතපඅපටප ලතපifපපzwjර ා පොය දන පරලලනපමමප රමපොදනලන ම

දැනපRunප රපබම

this is a cat

ොම දපවොනපොම ය

thingපකය පඑ පanimalපලටපවමා යපඒපනවාපඒපයටොතපඇකපවධzwjා පrunපොල ලප

එ ො ටපශමබොල ලපif animal == lsquocat rsquoකයපඑ කප

අපපශදරපොදල පvariableපඑ පදශාපබරශමපොතොර ලපොමපකය පොේපශරපකයපඒපනවාපඑමපපzwjර ා ොේපඇකප

වධzwjා පrunපොල ලපඒ යපoutputපඑ පවදශටපthis is catපකයපආොේ

අපපදැනපthing = ldquohouserdquoපකයපොල වප රප

programmeපඑ පrunප රපබම

I donrsquot know what this is

දැනපඔයාටපොතොර ල

if thing == ldquoanimalrdquoපකය පපzwjර ා යපව යපො ොේප මපඒපයටොතපඊටපදශබනපකොය පපzwjර ා පඑ නනප

එශාටපලැඩපො ර පබල

50

50

ඉකනපොමපවදශටපpythonපගැ පලයවනපමාොේපදෂමපල පගzwjරනථමයපඅලවනපොල ලපඉලරයපකේලටපොම නනපොමප

ගzwjරනථමයපඉලරපොලනො ප ැප

ොමමපගzwjරනථමොේපොදල පො ටසනපමමපඔයාටපpythonපලපකොය පොමහපවඳශනපසේධzwjාන පලටපලඩාප රමකප

ගැඹරපවපසේධzwjාන පගැ පකයපොද ලා

ඉකනපඒපොේලඛපඉොග ගන ප ලනපොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපpythonපලපමල පොේලඛපගැ ප ැල ප ැල ප

රහණොලන

ොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපකzwjරමලඛදපපබබදලපයම ාකපදැනමකපඔබපබාගතොතප මපpythonපපබබඳලපදසගයප

අොද ව(උොදෂ)පපzwjරණපදzwjරපලපවදශනපපzwjර පලලනප60පලතපඔබටපදශසොලනපනලරදපපබතරපොවවමටපඋදේප

ලනපඇ

එොවේ මපොමහපොදල පගzwjරනථමොයනපඅදපයබපශමොලමපප

ඔබටපජය

21

21

7 More on Stringප(පලදනප ලදරටතප)

Stringපලලනප රන පරලලනප ලතපොේලඛපට කපකයපොදන යපොමපයනොනප

num = 18

අපප num = 18පවදශට Variableපඑ කපශදම

num + 16

34

ොමපවදශටපඅොේපපVariableපඑ පදාවචචප රපොඛසොයනමපඅපටපඑ තප රන පරලලන

print ldquo BUckey id ldquo + num කයපොදම

මටපඅලය පපBUckey 18 පකයපprint ොලන ය

ඒතපලැොඩපශරයනොනප ෑපලොේපොම ද stringපශාපnumbers එ තප රන පබැරපනවා

ප

අපපඒ ටපවවදමකපොශ යමප

num = str ( 18 ) කයපොදමප

ොමො දප රනොනප18 කයපකොයනොනපඇත ටමපnumber එ කපො ොලයපඒ ප string එ කපකයප

Python ලටපොතරමප ර පඑ ය

ඇත ටමපකොල තප18 string එ කපවදශටපදරලරථම යපොල ලාපපොම str ( ) functionපඑ පඇතටපදාරලමප

දැනපබම

print ldquo buckey is ldquo + num

buckey is 18

ශරපොමපවදයටයපඅප numbersපstring ලටපදරලරථම යප රපගනොනපොම පදාවචචප රන පරලලන user

ොගනපinput එ කපගන ො ටපuser ොේපinput එ පstring එ කමපොලාපඑ පවදශට

22

22

අපපvariable එ කපශදමපදැන

num 2 = 32

print ldquo my mom is ldquo + num2

අපපදන ලාපොමොශමප රන පබෑපකයා

ඒතපstr දාවචචප රනොනප ැකලපබැරදපොමපලැොඩප රන පපඇත ටමපරලලනපඒපලැොඩප රනොනපොමොශමය

ඔයාොේපkey board එොකපblack text කය keyපඑ පදන ලදපපදන ැත මපදැ ගන ප(පඒ ප මයපTab keyප

එ ටපශරයටමපඋඩනපකොය පkey එ පොදනොමනපඇත ටමපඋඩපො මාලකපලොේප මය)

දැනපඅශන ප print ldquo my mom is ldquo + ` num 2 ` කය පඑොකප` num 2 ` ොදදවටපොමප` ( black text ) ොද කප

දාන පදැන Enter රපබන ප

my mom is 32

ඒපවදශටයපnum එ කයපstring එ කයපොඛසොයනමපඑ තප රනොනප

ලපොදයකපකොය ලාප

පrepr ( ) පොමන පොමපfunction එ පපොම පශාතදසනම str ( )පපfunction එ පලොේමය

ඉකන str ( )පොලනලටපඅපටපඕො මපrepr ( )පපfunction එ පභාව ාප රන පරලලන

23

23

8 RAW Inputප(ලදනපපzwjරදා යප)

Raw_input( ) ශාපන මමපinput ( ) ය function ලපොල වපමමප ලනප ාප ා

ඒතපඒපගැ ප ලතපොශ දනපමමපකයපොදන ම

මමපපදැනපඉනොන Python windowපඑොකපොමොශමපtypeප රම

buck= input(ldquoEnter name rdquo)

print buck

දැනපොම පrun රපබම

අශ ප මටපbukeyපඅපපකයපොදම

Enter name bucky

ොම කදපපzwjරොනපපොම ය පඅපපලච යක inputපඑ ටපදන ාපපඒතපඒ පstring වදශටපPython ලටපදන ප

ැකපනවාපPython ලලනපො ලනමපPrint රන පොදනොනප ෑපඒ ප

ඒ ටපවවදමප මය raw_input ( )

buck = raw_input (ldquoEnter namerdquo)

print buck

ොමො දපොලනොනපuser ොගපinput එ පstring එ කපවදශටපදරලරථම යපොල පඑ යපදැනපrun රප

බැලොල තපපදැනපලැොඩපශරප

24

24

9 Sequences and lists (පඅනකzwjරමපවශපැයවත )

දැනපමමපlistපඑ කපශදපොදනලන මපඉවොවඛාමපඅපපශද listපඑොකප මපලයන පඕොන

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

ඊටපදවොවේපො ටපලරශනපොය දාපඒොකපඇතොඛ listපඑ ටපඅදාපඅලයලපට පලයන පඕොන

(පmom dad bro කය පඒලාපනවාපඅනලාරයොයනමපඋඩො මාපොය දන ප)ප

දැන Enterපඑ පඔබරලශම computerපඑොකපmemory එොකපො ොශශරපsave ොල ලාපොමපlist එ ඒ ප

පzwjර යකපො ොලය

ශරපපමමපොම listපඑ පගැ පොදනලන ම

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

0 1 2 3 4

ොමොකපකොය පඅලයලපගත ශමපශයමපඅලයලයකටම අදා ( index number ) අංකයේපකොය ලාපඉකන

computerපඑො නපදෂොලනපඅලයලයපlsquo 0 rsquoපකයයප මප රනොන ඊටපදවොවේපඒලාප1 2 3 පපල පොවප

පලොලටපවකණපොල ලාප

දැනපඅපපබැලොල තප

family [ 3 ]

lsquo sis lsquo

ොශ දටපම පකයාගන පමඛපඅලයලයප0පකයයපශදනලනොනප ඒපනවයප family [ 3 ] කයපtype රරලශමප

lsquosis lsquoකයපආොේ

අපපහ මපොග ඩකපදගපlist එ කපකොය ලාපඅපටපඅලයයපොමොකපඅලයලයක outputප රගන පඑ ො ටප

ොග ඩකප රදරයොනපඅලයලපමපඉදපඒොක index numberපඑ පගණනප රප රපොශ යන පඉකනපඒ ටප

ොඛසපකzwjරමයකපකොය ලා

ඒ ප මයපඅනකමපඉදපමටපගණනපකරම

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

-5 -4 -3 -2 -1

ඉකනපඅනකමපඅලයලයප- 1 කයයපඅපපගනොනපඉවොවඛප මප0පනපදටනපගතොතපඇයපොමො නප-0පනපදටනප

ගන පබැරදපපො ොශ මටලතපබැපප-0පකලතප0පකලතපබනදලපබනදලමප මය

ඉකනපපබලටප-1 -2 -3 පකයපඅපටපඅනකොමපඉදපමටපඅලයලපට ප මප රන පරලලනප

උදාශරණයකපගතො තප

family [ -2 ]

lsquo sis rsquo කයපඅපටපoutput එ පඑ ලා

25

25

වාරාංයකපවදශටපගතො තප

list එ පඅලයලපකzwjරමපපොද ටප මප රන පරලලන

1 මපසටපඅගටප(0 1 2 3 ප)

2 අගපසටපමටප( helliphellip -3 -2 -1 )

ලපොදයකපකොය ලාපlist ව රකපො ොමයපstring එ පකොය පඅගයනපඋ තපොමොශමප මප රන පරලලන

ඒ ප රනො පොමොශමය

lsquo bucky lsquo 3 +

lsquo k lsquo

26

26

10 Slicing ( ො ටවපකරම )

ොම කදපSlicingපකයනොනපපlist ොශෝපොල යමපොදය පඑහපඅලයලපො ටවකපොලනප රපගන පඑ ටප මය

Slicingපකයනොන

example = [ 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ] ොමොශමපlist එ කපගැ පහ ම

අපටපොමපlist එො නපො ටවකප ඩපගන පඹ ප මප රන පකොයනො පොම ය

example[48]

[ 4 5 6 7 ]

ඉවොවඛාමපlistපඑොකප මපදාන පඹ

ඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොඛපමලනම list එමේ කඩ ගනන අලය අලයලමේ index එක දාන පඹ පඊටප

දවොවේපකඩ අලවන කරනන ඹන අලයලයටපපර අලයලමේ indexපඑක දාන පඹ පඒපගැ පොශ දටපම ප

කයාගන

ලපඑ කපබම

example [ 49]

[45678]

example [ 4 10 ]

[456789]

Slicing ර පඑ පකzwjරමයකප මයපොමප

ලතපකzwjරමයකපකොය ලා

අපටපපටදවටපගණනප රන තපරලලන ොග ඩකපදගපlistඑ කප මපකොයනොනපපොමපකzwjරමයපොග ඩකපොඛසය

example [-5 -1 ]

[ 5678 ] example = [ 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ]

පපපපප-10 -9 -8 -7 -6ප-5 -4 -3 -2 -1

මටපදැනපඅලයයප5පඉදනපඉතරපඅලයලපසයඛමපගන

example [ -5 0 ]

[ ]

ඇයපොමපවදශටපආොේප

පමමප ලනපදාඩොමපකයපදන පවදශටපප-ප0පකයපඑ කප ෑ

ප0පකයනොනප0පලමප මයපඒපනවයපොමොශමපවොන

ඒතපමටපඅලයපlistඑොකපකොය ප9පතපඑ පවදශටප ඩපගන

example [ -5 ]

ොමපවදශටපොදලනලපහව ැ කපකයන පපඒොකපොතරමප මයප-5පඉදපකොය පඔකො මපඅලයලපට පඑලයටප

ගන පකය පඑ ය

[ 56789 ]

27

27

example [ 7 ]

[ 0123456 ]

පොම තපඒපලොේමයපindex එ ප7 ටපඉවවරශපකොය indexපසයඛටමපඅදාපඅලයලයනපඑලයටපගන පකයයප

ොමො නපකයනොනප

ශරපොමොශමතපබම

example [ ]

කසමපindex num එ කප ැල පහවලමපදනො තපොම දපොලනොනප

[ 0123456789 ]

මලපlist එ මපආලාපොනදප

මලපlist එ මපඅපටපඑ ලැරපගන පඕො මපපොමපවදශටතපොඛසොයනමපගන පරලලන

ලපොදයකපකොය ලාපපඅපපදනොනපදරාමකන ( parameters )පොද යොනප

ඒතප ලතපො ල පදරාම යකප(3rd parameter) කොය ලාප

ො ල පදරාමකොයනපකයනොනපඅපපයමපදරාවය පඅලයලයනපඑ කනපගනේදපපකසයමපරටාල ටප

(පදර රයකන )පඅලයලයනප ඩපගන පඅලයපඉක මය

example [ 1 8 2 ]

[ 1357 ]

දැනපකයරපොේපොතොර ලාපොනදප

example [ 10 0 -2 ]

[ 9 7 5 3 1 ]

ොමපවදශටපපටදවටපවං යාපමගශැරපගන තපරලලන

ොම පොග ඩකපලට ාපොදයකප

ඉවොවඛාප රරපවදශටප රන ප මමැලයපලාොේප මපඒ මප රන පොඛසපවදශකපකොය ලාප

Example [ - 2 ]

[ 9 7 5 3 1 ]

මල listපඑ මපපටදවටප-2ප පගාොනපවං යාපමගපශැරපoutput ොල පඑ යපොමො දපඇත ටමපොලනොන

ොමලාප මයපslicing ලපමල මපොේලඛපඉකනපොමපවදශටපlist එ පකොය පඕො මපදත යකපඑලයටපගන ප

රලලනපොඛසොයනමප

28

28

11 Editing Sequences (පඅනකzwjරමයනපවෑදමප)

Sequenceපකයනොනපඇත ටමපlist strings tables ලාොේපොේපලටප මයපඉකනපSequenceපලලනප රන ප

රලලනපොද ඩපලැඩපට කපගැ පබමප

[7 4 5 ] + [ 4 6 5 ]

ඇත ටමපොම Sequenceප2කපඉකනපඑ මපජාකොේ Sequencesපඑ තප රන පප

(ප+ප)පපකණපදාවචචප ර ලා enterපඑ පඑඹොල තපඅපටපoutput එ කපඑ ලා

[ 7 4 5 4 6 5 ]

ොමො දපවොේපSequences 2කපඑ තපොලාප නපSequence එ කපඒපකයනොනප නපlist එ කපශැද පඑ ය

ලපඑ කපබම

lsquo bucky rsquo + lsquo roberts lsquo

lsquo buckyroberts lsquo

දැනපඅපපlist එ කයපstring එ කයපඑ තප රමප

4 5 6 + + lsquo bucky lsquo

අපටපොමපොද පඑ තප රන පොදනොනප ෑපොනදප

ඇයපදන ලදපඑොශමපොලනොන

ොමො දපොමොශමපඑ තප රන පරලලනපොලනොනපඑ මපජාකොේපSequencesපව රයපඒ පොශ දටපම ප

කයාගන ප

අපපදැනපබමපSequenceපගණපකරමපගැ

lsquo bucky lsquo 10

bucky ාප10පක ආලාපොනදප

ඉකනපොමො දපවොනපbucky කය පඑ ප10 ල ාලකප ැල ප ැල පපටදතපවමය

21 10

210

ඇත ටමපොමපගණපකරමප මපොශ දටපව ාපඒතපමමපබාොද ොර තතපවොනපඒ පො ොලයපමටපඕ පවොනප

ඉවොවඛාපලාොේපbucky කය පඑ ප10පල ාලකපපටදතපව පවදශටමප21පතප10පල ාලකපපටදතප රන ය

ප

29

29

ඇත ටමපඑොශමප රනො පො ොශ මදප

[ 21 ] 10

ලැොඩපශරපොනදප

ඉකනපොමපකzwjරොමපොග ඩකපලට ලාපකයපඔයාටපොතොර ලාපඇක

ශරපමමපදැනපඅලතපොදයකපකයපොදන යපයනොනප

name = lsquo roast beef lsquo

ොමොශමපඅපපtype රම

lsquo z rsquo in name

False

ොමොකපin කය පඑ Pythonපලපbuild in keyword එ කපlsquo z lsquo in name

ලලනපඇත ටමප රනොනපz අකරපnameපඑ පතපකොය ලාදපකයප

දරකාප රපොද පඑ යොමපවදශාපවොේපව in කය build in keyword ප

එ පදාවචචපොල ලා

lsquo r lsquo in name

True

ොමොශමපොලන පොශේතලපname = lsquo roast beef lsquo එ පතප r අකරපකොය පනවය

අපපොද ඩ listපඑ කපශදම

family = lsquo mom rsquo lsquo dad lsquo lsquo bro lsquo +

lsquo sis lsquo in family

False පප

lsquomomrsquo in family

True

අලයලය (element) in අනකzwjරමය (Sequence)

ඔයාටපඒප රණප ලතප ශවරපොලන පඇකපදැනොමපවදශටපඅපටපඕ මපඅනකzwjරමය (Sequence)ප

අලයල(elements)පදරකාප රපබන පරලලන

30

30

12 MoreපListපFunctionsප(ැයවතපආශzwjර පශzwjර ප ලදරටත)

අපපlist එ කපශදම

numbers = [8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපදැනපඕ පපොමපlist එොකපඅලයලයනපකයකපව රපකොය ලදපකයපගණනප රපබන ප

න මටපගණනප රපබම

7කපකොය ලාපොනදපප

ොමපlist එොක මපඅලයලයනපට පගණනප රන පඑචචරමපඅමාරප ෑපඒතපො කපදගපlist එ කපකබොණ තප

එොශමපඅපටප රපොේ ලොනප

ඉකනපලැඩයපදගනොනප ැකලපඅලයලයනපකයකපකොය ලදපකයපගන පොඛසපකzwjරමයකපකොය ලාප

ඉවොවඛාමපොම යප රනොනප

len කය functionපඑ පtype රපලරශනපඇතොඛපlist එොකප මපදාන පඕොන

len (numbers)

7

ශරපඅලයලපගාණපආලාපොනද

ශරපොමපලොේපවරපfunctionපට කපගැ පමම දැනපකයන ම

max (numbers)

165

ොමො දපැොබනොනපlist එොකපකොය පලැඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයය

min (numbers)

1

ොමො දපොලනොනපlist එොකපකොය පඅඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයපඅපටපොද පඑ යප

ලතපfunction එ කපගැ ප ාප ො තප

list ( )

ොමො දප රනොනපstring එ පඅලයලයනපlist එ ටපොල පොල මපදරලරථම යප රපදමය

list( lsquo bucky rsquo )

lsquobrsquo lsquo u rsquo lsquo c lsquo lsquo k lsquo lsquo y lsquo +

numbers කයපtype රම

එ ො ටපඅොේපlist එ පඅපටපැොබ ලා

[ 8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපොමොකපකොය පඅලයලයනපොල වප රගන පඕ පොල ලා

31

31

අපපඒ පො ොශ මදප රනොන

numbers[ 3 ] = 77

ොමොකපොතරමප මයපප

index එ ප3 ල පඅලයලයපොලනලට 77පආොේප රන පකය පඑ ය

ඉකනපදැනපEnter එ පඔබාපබම

ොම ලතපවොනප ෑපොනදපපඇත ටමපොදයකපව ාපකොල තපශරප

දැනපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පආොේපොලයපකොයනොන

ඒ පදරකාප රපබමපඅප

අප numbers කයපtype රපlist එ පබම

[ 8 1 4 77 28 165 7 ]

ශරපොනදපපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පලැට

අලයලයනපම න තපරලලනපොමපවදශටමප

ඉවොවඛාමපdel keyword එ පtype රපlist එ පවමගපඅලයලොේපindex එ පොදන

ොමන පොමපවදශට

del numbers (3)

ශරපදැනපමැකයපකොයනොන

ශරයටමප ශවරප රගන පlist එ පඅරනමපබමපපප

numbers

[ 8 1 4 28 165 7 ]

77පමැකපොනදප

ශරපඅපපඉොග පගත ාපප

අලතපfunction ට කපඒලාොගමපඅලතපලැඩප ෑලපට කපොමප ාකපමමපකයපදන පඒලාොයනප

ොශ දපprogramme එ කපඔයාටමපශදන පරලලනපකයපමටපහො ලාපප

ඹයාටපන රමපකොය පවරපගැටලලකපොමලාොයනපොඛසොයනමපවවදගන පරලලන

Python ලලනපඑ පදාරටමපගැටලලපගැ පහ ාගන පඅමාරයපලොේප මපඉවොවඛාමප

Algorithm එ කපශදන පප

ඊටපදවොවේපflow chart එ තපශදාපගන ප

ඊටපදවොවේපpseudo code එ කතපඕො මපලයාොග පpython language එො නපprogramme එ පලයන ප

දටනපගන

Algorithm =gt Flow chart =gt Pseudo code =gt Programme language

32

32

13 SlicingපListsප(ැයවතපො ටවපකරම)

Slicing ගැ පඔයාපදැ ටමතපොග ඩකපොේලඛපදන ලොනපSlicingපආශzwjර ප ලතපඅලතපොේලඛපට කපඔයාටප

කයපොදන යපමමපොමපයනොන

ලච ය පකොය පඅකරපlist එ පඅලයලප රනොනපොමොශමය

example = list (lsquo easyhoss lsquo)

ොමොශමපtype රපEnter එ පඔබරලශමපlistපඑ කපශැොද ලා

ශරපදැනපඅොේපlist එ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo lsquosrsquo +

ශරපඅපපදැනපොමපlist එ ටපඅලතපොේලඛපට කපඑ තප රම

example 4 + = list ( lsquo baby lsquo )

ොමො නපඇත ටමපකයනොන

පindex එ ප4පල පඅලයලයතපඇතලලපඉනපඑශාටපකොය පඅලයලපට පම පඒපොලනලට lsquo baby rsquo ය පලච යප

අදාපඅලයලපට ටපආොේප රන පකයය

ඒ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquobrsquo lsquoarsquo lsquobrsquo lsquoyrsquo +

ලතපවදශ ටපඒපගැ පබම

example 4 + = list ( lsquorace carsrsquo)

ශරපඒපගැ පඔයාටපොතොරන පඇක

ලපොග ඩකපලැදගතපොදයකපකොය ලාපකයපොදන

ොම යපදැනපඹයපlist එ පඅලයලප2පකපමැදටපඅපටපඅලතපඅලයලයකපදාගන පරලලනද

ඒපගැ පදැනපබමප

අපපඅලතපlistපඑ කපශදමපලැොඩපදටනගම

example = [ 7 8 9 ]

ශරපlistපඑ පශැද ො පදැන

33

33

example = [ 7 8 9 ]

0 1 2

example[11] = [ 3 3 3 ]

ොමො නපොල පොේපමමපකයන මපඔයාටපම පඇකොනපඅලයලපලපපindexපප මප ර පශැටපගැ

(0123)පඉකනපොමො නපකයනොනපindex number =ප1ොල පඅලයලයපඟටපයන පඊටපදවොවේපආොයතප

index number = 1ොල ප ැ ටපයන පශරයටමපඑ ටප[ 3 3 3 ] ද බාන පකයයප

ඇත ටමඕො නපකයනොනප78 පඅ රටප(එ ප0පශාප1පල පඅලයලපඅ රට)ප[ 3 3 3 ] පදාන පකයය

දැනපlistපඑ පcheckප රපබමපoutputපඑ පගැ

[ 7 3 3 3 8 9 ]

0 1 2 3 4 5

මමපකේලපොේපශරපොනද

ලපොද ඩපොදයකපමමපඔයාටපකයපොදන ම

example[15] = [ ]ප

ොමොශමප ොෂ තපොම දපොලනොන

ඔයාටපම පඇකප

example[15] ප

ොමො දපොදලනලපවඳශනප ර පindexපඑ ප ැතලපඊටපොදරපඅලයලපට පගන පඑ පගැ

පlistපඑ පcheckප රමපබම

[ 7 9 ]ප

මමපහ ලපඒ පඔයාටපොතොරන පඇක

ඉකනපොමපවදශටපlistපඑ පකොය පඅලයලපම න පඅපටපරලලන

34

34

14 Intro to Methods (රතනපවදශාපපzwjරවයයප)

Pythonපලපශැටයටපmethodsපකයනොනපඑක රාපවදශ පbuilding functionපලටමප මයපඉකනපොමලාපලලනප

ලැඩගන පශැටයපමමපදැනපකයපොදන පයනො

ඉවොවඛාමපොද ඩපlistපඑ කපශදම

face = [ 21 18 30 ]

ොමපlistපඑොකපඅගටපඅලතපඅගයකපඑ තප රන පොග ඩකමපොඛසපකzwjරමයකපකොය ලපඒ ටපදාවචචපොලනො ප

appendපකය පmethodපඑ ය

ඒ පොමපවදශටපදාවචචප රන පරලලන

ඉවොවඛාමපඅොේපlistපඑොකප(object)ප මපලයන පඕ පඊටපදවොවපක ක(dot)පකයපඅදාපmethodපඑ ප

දාවචචප රන පරලලන

faceappend(45)

face

[ 21 18 30 45 ]

අදටපඕ පොේපොඛසොයනමපඋ ාපොනද

ඉකනපොමපmethodsපදාවචචප රේදපවාමා යපලරශනපඅනලාරොයනමපදාවචචප රන පම ොනපfaceappend

එ පඅගටප45පොය දන පඅපපදාවචචප ොඛපවාමා යපලරශනපඉකනපඒපොේපගැ පොශ ඳටපම පකයාගන

ලතපොග ඩකපලැදගතපොල පmethodපඑ කපගැ යපමමපඊෂඟටපකයන පයනොන

ඒ ටපොද ඩපlistපඑ කපශදම

apples = lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

listපඑ පcheckප රතපබම

apples

lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

ශරපබමපදැන

applescount(lsquoapplesrsquo)

2

ඇයප2පආොේපඒ පොලනො පොමොශමයපcountපඑො නප රනොනපඅපපොද පලචො පොමපlistපඑොකපකපදාරකප

කොය ලදපකයපොශ යපොද පඑ යපඉකනපඋඩපකොය පවධzwjා යපකzwjරයාතම ප රරපගමනපොමයාපlistපඑොකපමප

ඉදනපබ ලපඅපපදන පලච යටපගැොද පලච යකපකොය ලදපකයපඔොශ මපගණනප රොග පය ො ටප

ොමයාටපඅහොල ලපapplesපකයපොදල ාල පවඳශනපොලාපකොය ලපකයපඉකනපඑයාපoutputපඑ ප2පකයප

අපටපොදනල ල

අපපදැනපlistපඑොකප ැකපලච යකපදාපබම

applescount(lsquobowrsquo)

0

උත ොරපශරපොනද

35

35

ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපඔයාටපකයපොදන ම

one = [ 1 2 3] two = [ 4 5 6 ]

මමපlistපොද කපශදාගත

oneextend(two)

ොමො නපඇත ටමප රනො පවහදවමකපොමො දපොලනො පoneපකය පlistපඑොකපඅගටපtwoපකය පlistපඑ ප

එ තපකරමයපොමහදපoneපකය පlistපඑ පවහදවමකපොල ලපොමො දපපzwjරධzwjා පොලනොනපoneපකය පlistපඑ ය

අපපදැනපone listපඑ පcheckප රපබම

one

[ 1 2 3 4 5 6 ]

වාරාංයකපවදශටපගතො ත

objectmethod(argument)

ලවතලකzwjරමය( ර ය)

ොමපවදශටපවාධzwjාරණපලශයකනපොදන න පරලලනපmethodsපදාවචචප ර පශැට

ඉදරයටතප ලතපඅලතපmethodsපට කපකයපොදන මපඉකනපොමපmethodsපලලනපොඛසොයනමපොග ඩකප

ාරයකමලපprogrammesපශදාගන පඅදටපඋදේපොල ල

36

36

15 More Methods (පරතනප ලදරටතප)

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපindexපකය පmethodපඑ පගැ

say = lsquoheyrsquo lsquohowrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ශරපඅපපlistඑ කතපශැදලා

දැනපොමොශමපtypeප රම

sayindex(lsquobrownrsquo)

2

ොමො දපොල පොේපඔයාටපදැ ටමතපොතොර ලපඇක

අදාපඅලයලොේප මපදරශමපindexපඑ පොඛසොයනමපඅපටපොශ යපොද ල

sayinsert( 2 rsquohossrsquo )

ොමො දප රනොනපඅපපොද පindexපඑ ටපඅපපොද පඅලයලයපදා පඑ යපඑ ො ටපඉවොවඛාපඒපindexපඑොකප

කබණපඅලයලයටපොම දපොලනො

ඒපගැ පlistපඑ පcheckප රමපබම

say

lsquoheyrsquo lsquonowrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොතොරන පඇකොනපඑ නනපඑශාපකොය පඅලයලපඔකො මපඑ ටපඑ කපපටදවටපය ල

දැනපඅපපබමපlistපඑ පඅලයලපඉලතප රන පකොය පmethodsප2කපගැ

saypop(1)

lsquonowrsquo

say

lsquoheyrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොමො දප රනොනපඅදටපඕ පindexපඑ පදරශමපඒපindexපඑ ටපඅදාපඅලයලයපoutputප ර පගමන listප

එො නපඒපඅලයලයපඉලතපකරමක

sayremove( lsquobrownrsquo )

ොම පට කපොල වපොමො දපඅදටපඉලතප රන පඅදාපඅලයලයපවඳශනප රරශමපඒපඅලයලයපlistපඑො නප

ඉලතප ර ලපබැරපොලාලතපඅපපවඳශනප ර පඅලයලයපකහදපල ාල පlistපඑොකපකබොණ තපොම කපොලයදප

එ ො ටපොලනොනපමලනමපශමබපොල පඅලයලයපඉලතප ර පඑ ය

sayreverse()

ොමපmethodපඑො නප රනොනපඅොේපමලපlistපඑ මප පටපශරලපොද පඑ යපපඒපකයනොනපඅගපඉදපමටප

අලයලපට පොදෂගැවවමය

37

37

16 Sort and tuples (ොදෂගැවවමපවශපටදඛවප)

ඉවොවඛාමපබමපොදෂගැවවමපගැ

අපපදැනපවං යාපදාරපොද ඩපlist එ කපශදම

new = [ 32 54 22 7 98 1 ]

new

[ 32 54 22 7 98 1 ]

ශරපදැනපlistපඑ කපශදාගත ො

දැනපsortපකය පmethodපඑ පදාවචචප රන පරලලනපොමො දපsort()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපොම ලතප

දාන පඑදා

ශරපදැනපsortප රරශම listපඑ පආොරෝශ පපබොලෂටපවැ ොව ල

new

[ 1 7 22 32 54 98 ]පශරපොනද

ඒලාොගමපඅපටපරලලනපstringපවතපොදෂගවලන පඒ ප රනො මපොමොශමයපඉවවඛපකzwjරොමටපලඩාපට කප

ොල ව

sorted()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපඅපටපඅලයපstringපඑ පලයන පඕ

ඉන පමමප රපොදනලන ම

sorted( lsquoEasyhossrsquo )

lsquoErsquo lsquoarsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo rsquosrsquo rsquoyrsquo+

දැනපොම පඅ ාරාදපපබොලෂටය (Alphabetical Order)පවැ සයපකොයනොනපPythonපලපශැටයටපඅ ාරාදප

පබොලෂටපව වන පඉවොවඛාමපගනො පCapitalපඅකරපඒපනවයපlsquo E rsquoපඉවවරශටමපඇවතපකොයනො පඊටප

දවොවේපපබොලෂටපSimpleපඅකරපොදෂගැවසපකොය ලපඔයාටපොේ ලපඇක

මමපදැනපmethodsපලලනපට කපඅයනපොලාපtuplesපගැ පකයපොදන මපඔයාට

ඉවොවඛාමපtupleපඑ කපොදන ාමපඉන මො

න මමප 41423254පකයපIDLE එොකපEnterප ොර තපඅපටපtupleපඑ කපැොබ ල

tupleපලලනපො කපලැඩ ෑලපදාන පබෑ listපලදපලොේ

ඇත ටමපකේොල තපොමො පකය පඅලයලපආයපොල වප රන පඅලතප රන පඅයනප රන පොම ලතමප

රගන පොදනො ප ැ

රන පරලලනපඑ මපොදයය

ඒො පකොය පඅලයලයනපඑබයටපoutputප රගැනමපදමණය

ඉන පඒ පොදන ම

bucky = ( 32 32 43 54 )

38

38

bucky

( 32 32 43 54 )

ශරපොම පtupleපඑ ක

දැනපොමො පඅගයනපඑබයටපඅරනපොදනලන ම

bucky[2]

43

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපtupleපගැ

ොශ දටපම පකයාගන පtupleපලලනප රන පරලලනපඅගයනපඑබයටපගැනමපදමණය

ඉකනපඅනකමටපවාරාංයකපවදශටපගතො තපොදෂගැවවම(sort)පඅදටපොග ඩකපලට පොදයකපprogrammesප

ලය පො ට

ඒලාොගමපඅපපදන ල listපඑ පඅලයලපලාොගමපstingපඑ පඅලයලදපොඛසොයනමපොදෂගැවවමටපශැකපබල

39

39

17 Stings and Stuff ( ලදනපආශzwjර පොමලම)

Stingsපලටපඅදාපඅලතපආ රණයපොේලඛපට කපමමපදැනපකයපොදන ම

ොම පදශාපොද ඩඩකපබන

bucky= ldquo Hey there bucky hows your head rdquo

ොමො පකය පbuckyපheadපකය පලච පඅපටපඑ පඑ පොලාලටපකණ ලපොල වප රගන පඕ පලොේපකයප

හ න ො

ඒතපඇත ටපඅපපො ොශ මදපඒ ප රනො

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

sපොම ේදපොමපඇත ටමපොම පමාරමපවව පොදයකපඒො පsපලලනපකයොලනො පStringපකයයපප

කයොලනොනපොම පවදොශපdataපඑ කදපයන ය

ඇත ටමපකේොල තපsපකයනොනපStringපවහ පවචයයකප(String variable)පපඒපකයනොනපොල වප රන ප

රලලනපොශෝපොල වපොල පොදයක

ඉකනපbucky Stringපඑො යපඕො යපඇකපවමබනධzwjයපොම කද

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

අපටපදැනපඕ පොද ඩපඅගයන(ලච )ප2කපමමපදැනපඒප2 තපෑවකප ර ලා

varb = ( lsquobettyrsquo lsquofootrsquo )ප

ශරපඅදටපදැනපකොය ල Stringපඑ කපඅගයන(ලච )ප2කපවහ

දැනපමමපොදනලන ම

buckyපශාපvarbපකය පොදොකපවව පවමබනධzwj ාලයක

ඒ ප රනොනපොමොශමය

print buckyvarb

ොමො පොතරමප මයපvarbපකය පඑො නපඅගයනපඅරග පbuckyපකය පඑොකපපවහ ප ැනපලටපඑමප

අගයනපආොේප රන පකයය

දැනපEnterපඑ පඔබපබැලොල තපඔයාටපඒ පොතොරය

Hey there betty hows your foot

ඉකනපොමලාොගම

varc = ( lsquotunarsquo rsquofinrsquo )

print buckyvarc

Hey there tuna hows your fin

ඉකනපොමපකzwjරොමපදාවචචප රපඅපටපරලලනපඅමතපවදොශපprogrammesපලයන

උදාශරණයකපවදශටපඑොක පරේගයනපඅම න පඅදටපොල වපවදොශපලච පsetප රපඒපොග ඛනලපරදමප

රන පරලලන

දැනපමමපකයපොදන මපfindපකය පmethodපඑ පගැ

40

40

example = rdquo Hey now Bessie nice chops rdquo

අපපහ මපඅපටපඕ පොල ලපොමො පකොය පලච යකපශරයටමපකොය පවථමා යපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

examplefind(lsquobessiersquo)

8

අපටප8පකයපආලොනදපඒො පඇත මපොතරමපොම කද

ඒො නපකයනො පොම යපොමපStringපඑොකපකොලනප ැ ද (කම පindexපඑ ද)ප

bessieපකය පලචො ප( lsquobrsquoපඅකරපවඳශනප ැ ) දටනපගනො පකයය

lsquoHey now bessie nice chopsrsquo

0123456789helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ොශ දටපම පකයාගන පහවතයනතපඅනලාරයොයනමපොමපගණ යපකරමටපගන ල

ලපඑ කපබම

examplefind(lsquochopsrsquo)

20

ොම ටපඅනලපඅපටපහ ාගන පරලලනපlsquo c rsquoපකය පඅකරටපඅදාපindexපඑ ප20පයපකය

41

41

18 String Methods ( ලදනපආශzwjර පරක ලදරටතප)

Stringපලටපවමබනධzwjප ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපකයපොදන මපඒ පඅපපශදනලනො පjoinප

කය

Sequence = lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

Sequence

lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

ශරපදැනපStringපඑ කපශැදලපමම

ලතපොද ඩපStringපඑ කතපශදම

glue = lsquohossrsquo

ොමපොද පඅපටපඑ ටපsetප රන පඕ පඒ ප රනො පොමොශමයපඉවොවඛාමපlistපඑොකපශැමපඅලයලය මප

මැදටපදාන පඕ පලච යටපඅදාප මපලයන පඕ පඊටපදවොවේපක කපකයපjoinපකයපලයන පඊටතපදවොවේප

ලරශනපතෂපඅරපඅදාපSequenceපඑොකප මපලයන

gluejoin(sequence)

lsquoheyhosstherehossbessiehosshosshossrsquo

ලැදගත methodපඑ කපගැ පදැනපමමපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපStringපඑ කපශදම

randstr = ldquoI wish i Had No sausagerdquo

randstr

ldquoI wish i Had No sausagerdquo

මටපදැනපඅලයයපොමො පකොය පශැමපඅකරමපSimpleපඅකරපලටපදරලර යප රන ඒ පශරමපොඛසය

randstrlower()පදැනපEnterපඑ පඔබපබම

lsquoi wish i had no sausagersquo

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපොමපmethodපඑොකපකොය පලැදගත ම

ලදපොදයකපමමපකයපොදන ම

අලතපStringපඑ කපශදම

truth = lsquo I love old women rsquo

මමපො ලනමපmethodපඑ පලයපඉන ම

truthreplace(lsquowomenrsquo rsquomenrsquo)

ොමො දපඇත ටමපොලනොනපwomenපකය පලච යපොලනලටපmenපකය පලච යපආොේපවමයප

අපපඒ පcheckප රපබම

ලැොඩපශරපොනදපඉකනපොමපවදශටපයමපලච යකපොලනලටපොල තපලච යකපොඛසොයනමපආොේප රගන ප

රලලන

42

42

19 Dictionary (ලදනපො ෝ)

මමපදැනපකයපොදන පයනොනපpythonපලපකොය පDictionaryපගැ පොම කදපDictionaryපඑ කපකයනොන

ඇත ටමපොම පඅපපදන පDictionaryපඑ කපලොේමප මයපDictionaryපඑො නපඅපපලච යකපොශ ය ලප

කයමො පඒපලචො පකොය ප ැ තපශමබපව ාපඉකනපදැනපඒපලචො ටපඅදාපොතරමකපොශෝපවව රයකපඅපටප

දැ ගන පරලලන

ඉකනපpythonපලපකොය පDictionaryපතපඒපලාොගමප මයපඅපපොශ ය පලචො පලාොගපොේටපයර(key)පකයප

කය ලපඒපලච යටපඅදාපවව රයපඅගය(value)පකයපඅපපකය ල

ම පකයාගන පොදයකපකොය ලපDictionaryපලටපදාවචචපොලනොනපලකzwjර ලරශන( ldquohelliprdquo )පදටනපගේදතප

අලවනප රේදතපොමපලකzwjරපලරශනපඅපපදාවචචප ර ල

මමපඑ කපශදමපොදනලන මප

book= lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

ොමො පකොයනොනපදව පවාමාජ යනටපඅදාපොද ඩපDictionaryපඑ කපොමො පකොය පයතර(keys)ප මයප

Dad BroපMom ඒලාටපඅදාපඅගයන(values)පොලනොන Bob Joe Lisa

දැනපEnterපඑ පඑබශමපඅොේපDictionaryපඑ පRun

ොල ල

book

lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

දැනපඅපටපරලලනපඅොේපවාමා යපDictionaryපලප

කොය පලැොඩප රන පඒපකයනොනපලචො ටපඅදාප

ොතරමපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

ඉවොවඛාමපDictionaryපඑොකප මපඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොපඅදටපඅලය යතර(key)පපවඳශනප

රන පඹ

ඉන පමමපොදනලන ම

booklsquoDadrsquo+

lsquoBobrsquo

booklsquoMomrsquo+

lsquoLisarsquo

ඉකනප ලතපොදයකපකොය ලපොමපයතර(keys)පලටපඅදාපඅගයනපstringපොලන මපඹො ප ෑපඅදටපnumbersප

උ තපදාගන පරලලනපඒපගැ පකයපොදන පඅපප ලතපොද ඩපDictionaryපඑ කපශදම

ages = lsquoDadrsquo rsquo42rsquo rsquoMomrsquo rsquo87rsquo-

ageslsquoDadrsquo+

42

43

43

දැනපදැක ො පkeys ලටපඅදාපඅගයනපstring ොලන මපඅලයප ෑ

දැනපමමපකයපොදන මපDictionaryපලටපඅදාපmethodsපට ක

මමපඒ පලයමපොදනලන මප

ොම පලයන පmethodsපලය පවාමා යපආ ෘකයටමප මය[ SequenceMethod(argument) ]

bookclear()

ොමො දපොම යපොලනොනපඅපපවදශනප රපකොය පDictionaryපඑොකපසයලමපඅගයනපඉලතප රපDictionaryප

එ පහවප රපදා පඑ ය

Enter එ පඑබොල තපදැනපඒ පබාගන පරලලන

පලැොඩපශරපොනද

ලපMethodපඑ කපබම

tuna = agescopy()

ොමපො ද පඅදටපඅදාපDictionaryපඑ ක

ොල මපDictionaryපඑ කපවදශටපො පයකපගන පරලලන

අපප මප රරපDictionaryපඑ පtunaපකය පඅලතපDictionaryප

එ ටපො පපොලපකයපදැනපඔයාටපොේ ලපඇක

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපොග ඩකමපලැදගතපMethodපඑ කපගැ

ොමපMethodපඑො නපරලලනපඅදටපඅලයපDictionaryපඑ කපඇතොෂපඅපපවදශනප ර පkeyපඑ පකොය ලදප

ැේදපකයපොශ යාගන

ඒ ප රනොනපොමොශමය

tunahas_key(lsquoMomrsquo)

True

tunahas_key(lsquoApplesrsquo)

False

ඔයාටපඒපගැ දැනපොතොර ලපඇක

අදාපkeyපඑ පDictionaryපඑොකපකොය ල මපTrueපකයපoutputපොල ලප ැත මපFalseපකයපoutputප

ොල ල

ශරපඅපපDictionaryපගැ පොග ඩකපොේලඛප ාප රා ඒපලොේමපProgrammes ශදේදපොමපDictionaryපඅදටප

ොග ඩකපලැදගතපොල ල

44

44

ඊෂඟපදාඩමට

45

45

20 If Statements (if පzwjර ා )

අපපොම ාකපදරටපpythonපලපමල පොේලඛපොග ඩකපඉොග ගත පොම නනපඑශාටපමමපකයපොදන මප

කzwjරමොඛ පශද පවදශපගැ

ශරපඅපපලැොඩටපබහම

IDLEපඑො නපදැ ටපවමපඅරොග පමමපදැන ය ලපnew windowපඑ ටපNew windowපඑොකපprogrammeප

එ කපලයපඒ පRunප රන ප මපඅනලාරොයනපඒ පSaveප රන පඕ

ශරපමමපදැනපstingපඑ කපශද ල

tuna=rdquofishrdquo

If පzwjර ා පගැ පදැනපමමපඔයාටපකයපොද ලපොමො නපොග ඩකපොේලඛපොඛසොයනමපඅපටප රන පරලලන

if tuna==rdquofishrdquoොමො දපමමපවමා පකණපොද කපොය දාොග පකොය ල

ොම දපොලාපකොයනො පපරේාලේ(testing)

යමපඅගයකපදරකාපකරමටපඅප වමාන කණ මදකේපොය ද ලපඒපලාොගමපඅපොේපපzwjර ා පඅලවා යටපප

මදත(colonrdquordquo)පොය ද ලපොශ දටපම පකයාගන (ොග ඩකපලැදගත)

ොමපමලපපzwjර ාොනපොතරමප මයපlsquorsquotuna fishපටපවමා පඋො තrsquorsquoපකය පඑ යපඉකනපොමපපzwjර ා යපයටොතප

එොශමපඋො තපඅර ප රන පොම ප රන පකයපඅපටපවවධ වධානපොදන පරලලන

If tuna == lsquorsquofishrsquorsquo

Print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපEnterපඑ පඔබරශමපොමපපzwjර ා යපයටොතපඅපටපඅලයප ර පොේලඛපලයන පරලලන

ොශ දටපම පකයාගන පොදක පදාපEnterපඑ පඑබලපගමනපඑමපපzwjර ා යපයටොතප මයපඉනදසපලය ප

ොේලඛපලයොලනො (indent-පොේබලපවාමා යපඉොමනපඇතෂටපල පොවේපලයොේ)

දැනපමමපොමො පකයපකොයනොනපtuna fishපටපවමා පලනොනප මපlsquothis is a fish alrightrsquo කයපprintප

රන පකයය

දැන F5 එ පඔබපොමපprogrammeපඑ පrunප රපබමප

lsquothis is a fish alrightrsquo

46

46

ොමො පව පොේපගැ පමමප ලපදාරකපකයන ම

අදටපකොය ලපvariableපඑ කපtuna=rdquofishrdquoපකය

දැනපඅපපදරකාලකප ර ල

tuna කය පඑ පfishපටපවමා පලනො ප මපlsquothis is a fish alrightrsquoපකයපprintප රන පඑතපඒ ටපවමා ප

ැත මපොම ලතප රන පඑදා

අොේපprogrammeපඑ පමමපදැනපොද ඩඩකපොල වප ර ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපොම දපොලනො පකයපබන පොම පrunප රමපඇත ටමපොම ලතපඋොනප ෑ

ශරපif පzwjර ා පලපමල පොේපොම ප මය

අොේපදරකාලපශරප මපඅපටපඅලයපොේලඛපට කප රන පකයපවධzwjා පොදන පරලලනපඊටපදවොවේපඒපවධzwjා ප

runපොල ලාපඒතපදරකාලපලැරදප මපොම ලතපො රපඉන ල

පඒතපොම පifපපzwjර ා පලය පඑ පවදශකපව රය

47

47

21පElse and elif (Else වශ elifපඅනොක )

දැනපමමපකයපොදන මපදරකාලපලැරදප මපඅදටපඅලයපවධzwjා පශදාගන පශැටපඒ ප රනොනපelseපකය ප

අනොක ොයනපඒපගැ පදැනපබම

අොේප ලනපඋදාශරණයමප

මමපඉවවරශටපඅරොග පය ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

ශරපදැනපපොම යපොලනො ඉවොවඛාමපදෂමපපzwjර ාොනපව යප මපඑයටපඅදාපවධzwjා පට පකzwjරයාතම ප

ර ලපඒතපලැරදප මපඔේපඑ ො ටපඅපටපදැනප ලතපොතරමකපකොය ලපලැරදප මපelseපයටොතපඅපටප

රන පඅලයපොේපtypeප රයපකොයනො

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquoප

ලැොඩපශරපොනද

අපප ලතපොම නනපඉවවරශටපයමපඅපපහ මපඅපටපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඕො පකයප

දෂොලනයටපොදයකපදරකාප රපශරපගොේප ැත මප ලතපඑ කපඑොශමතප ැත මප ලපඑ කපඑොශමතප

වොනප ැත මප ලතපොදයකපඒපලොේපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඅලයප මපඅපපදාවචචප ර ලපelif

කය පඅනොක ය

ොම පශැමපොලාොලමපදානොනපifපපzwjර ා යයපelseපපzwjර ා යයපඅ රටපොලන ය elifපඒලාපඕ ප රමපඅපටප

දාන පරලලනපඅදටපඅලය ාලයනපොග ඩකපකොය ලප ම

ශරඒපගැ පබමපදැන

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

elif fish == ldquoslamonrdquo

print rdquoI hope I donrsquot get SLAMonilla poissninrdquo

elif fish == ldquotunardquo

print rdquoeasy there tuna boatrdquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

48

48

ඉකනපදැනපොමො පොල පොේපමමපවව රප රන මපඅපටපකොය ලපtuna=rdquofishrdquoපකයපvariableපඑ ක

ඉවොවඛාම if tuna == ldquobassrdquoපකය පපzwjර ා යටපය ලපඒ පලැරද

එොශ මපඊඟපපzwjර ා යටපය ලපelif fish == ldquoslamonrdquoපඒ තපලැරදපොනදපඑොශ මපඅනතපඑ ටපදන ල

elif fish == ldquotunardquoප

ආ ඒ ප මපශරපඉකනපදැනපඒ පයටොතපකොය පොේලඛපට runපොලයප

Programme එ පrunප රපබමපමමපකයරපොේදපොලනො පකය

rdquoeasy there tuna boatrdquo

ශරපඅපපහ රපොේපව ාපොනද

අපප ලතපොද ඩපොල වකප රම

පොමපProgramme එොකපtunaපකය පඑ ප

ොලනලටපtroutපකයපදාම

elif fish == ldquotroutrdquo

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquo

පොමපල ාොලදපවොනපොම යපපzwjර ා පඑකො පදරකාප රප රපබැලලපොම කලතපශරපගොයප ෑපඒපනවාප

අනකමටපelseපඑ ටපය ලපඒො පකොය පොේපrunප ර ල

අනකමටඅපටපොතොර ලපවවඳමකප ැකමපව ාමපprogramme එ පelseපයටොතපකොය පොේප රපඅයනප

ොල ල

49

49

22 Nesting Statementsප(අන-පzwjර ා )

Ifපපzwjර ා පගැ පමමප ලතපොදයකපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපොද ඩපvariablesපට කපශදාගම

thing = ldquoanimalrdquo

animal = ldquocatrdquo

ශරපIfපපzwjර ා පයටොතපඅපටප ලතපifපපzwjර ා පොය දන පරලලනපමමප රමපොදනලන ම

දැනපRunප රපබම

this is a cat

ොම දපවොනපොම ය

thingපකය පඑ පanimalපලටපවමා යපඒපනවාපඒපයටොතපඇකපවධzwjා පrunපොල ලප

එ ො ටපශමබොල ලපif animal == lsquocat rsquoකයපඑ කප

අපපශදරපොදල පvariableපඑ පදශාපබරශමපොතොර ලපොමපකය පොේපශරපකයපඒපනවාපඑමපපzwjර ා ොේපඇකප

වධzwjා පrunපොල ලපඒ යපoutputපඑ පවදශටපthis is catපකයපආොේ

අපපදැනපthing = ldquohouserdquoපකයපොල වප රප

programmeපඑ පrunප රපබම

I donrsquot know what this is

දැනපඔයාටපොතොර ල

if thing == ldquoanimalrdquoපකය පපzwjර ා යපව යපො ොේප මපඒපයටොතපඊටපදශබනපකොය පපzwjර ා පඑ නනප

එශාටපලැඩපො ර පබල

50

50

ඉකනපොමපවදශටපpythonපගැ පලයවනපමාොේපදෂමපල පගzwjරනථමයපඅලවනපොල ලපඉලරයපකේලටපොම නනපොමප

ගzwjරනථමයපඉලරපොලනො ප ැප

ොමමපගzwjරනථමොේපොදල පො ටසනපමමපඔයාටපpythonපලපකොය පොමහපවඳශනපසේධzwjාන පලටපලඩාප රමකප

ගැඹරපවපසේධzwjාන පගැ පකයපොද ලා

ඉකනපඒපොේලඛපඉොග ගන ප ලනපොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපpythonපලපමල පොේලඛපගැ ප ැල ප ැල ප

රහණොලන

ොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපකzwjරමලඛදපපබබදලපයම ාකපදැනමකපඔබපබාගතොතප මපpythonපපබබඳලපදසගයප

අොද ව(උොදෂ)පපzwjරණපදzwjරපලපවදශනපපzwjර පලලනප60පලතපඔබටපදශසොලනපනලරදපපබතරපොවවමටපඋදේප

ලනපඇ

එොවේ මපොමහපොදල පගzwjරනථමොයනපඅදපයබපශමොලමපප

ඔබටපජය

22

22

අපපvariable එ කපශදමපදැන

num 2 = 32

print ldquo my mom is ldquo + num2

අපපදන ලාපොමොශමප රන පබෑපකයා

ඒතපstr දාවචචප රනොනප ැකලපබැරදපොමපලැොඩප රන පපඇත ටමපරලලනපඒපලැොඩප රනොනපොමොශමය

ඔයාොේපkey board එොකපblack text කය keyපඑ පදන ලදපපදන ැත මපදැ ගන ප(පඒ ප මයපTab keyප

එ ටපශරයටමපඋඩනපකොය පkey එ පොදනොමනපඇත ටමපඋඩපො මාලකපලොේප මය)

දැනපඅශන ප print ldquo my mom is ldquo + ` num 2 ` කය පඑොකප` num 2 ` ොදදවටපොමප` ( black text ) ොද කප

දාන පදැන Enter රපබන ප

my mom is 32

ඒපවදශටයපnum එ කයපstring එ කයපොඛසොයනමපඑ තප රනොනප

ලපොදයකපකොය ලාප

පrepr ( ) පොමන පොමපfunction එ පපොම පශාතදසනම str ( )පපfunction එ පලොේමය

ඉකන str ( )පොලනලටපඅපටපඕො මපrepr ( )පපfunction එ පභාව ාප රන පරලලන

23

23

8 RAW Inputප(ලදනපපzwjරදා යප)

Raw_input( ) ශාපන මමපinput ( ) ය function ලපොල වපමමප ලනප ාප ා

ඒතපඒපගැ ප ලතපොශ දනපමමපකයපොදන ම

මමපපදැනපඉනොන Python windowපඑොකපොමොශමපtypeප රම

buck= input(ldquoEnter name rdquo)

print buck

දැනපොම පrun රපබම

අශ ප මටපbukeyපඅපපකයපොදම

Enter name bucky

ොම කදපපzwjරොනපපොම ය පඅපපලච යක inputපඑ ටපදන ාපපඒතපඒ පstring වදශටපPython ලටපදන ප

ැකපනවාපPython ලලනපො ලනමපPrint රන පොදනොනප ෑපඒ ප

ඒ ටපවවදමප මය raw_input ( )

buck = raw_input (ldquoEnter namerdquo)

print buck

ොමො දපොලනොනපuser ොගපinput එ පstring එ කපවදශටපදරලරථම යපොල පඑ යපදැනපrun රප

බැලොල තපපදැනපලැොඩපශරප

24

24

9 Sequences and lists (පඅනකzwjරමපවශපැයවත )

දැනපමමපlistපඑ කපශදපොදනලන මපඉවොවඛාමපඅපපශද listපඑොකප මපලයන පඕොන

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

ඊටපදවොවේපො ටපලරශනපොය දාපඒොකපඇතොඛ listපඑ ටපඅදාපඅලයලපට පලයන පඕොන

(පmom dad bro කය පඒලාපනවාපඅනලාරයොයනමපඋඩො මාපොය දන ප)ප

දැන Enterපඑ පඔබරලශම computerපඑොකපmemory එොකපො ොශශරපsave ොල ලාපොමපlist එ ඒ ප

පzwjර යකපො ොලය

ශරපපමමපොම listපඑ පගැ පොදනලන ම

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

0 1 2 3 4

ොමොකපකොය පඅලයලපගත ශමපශයමපඅලයලයකටම අදා ( index number ) අංකයේපකොය ලාපඉකන

computerපඑො නපදෂොලනපඅලයලයපlsquo 0 rsquoපකයයප මප රනොන ඊටපදවොවේපඒලාප1 2 3 පපල පොවප

පලොලටපවකණපොල ලාප

දැනපඅපපබැලොල තප

family [ 3 ]

lsquo sis lsquo

ොශ දටපම පකයාගන පමඛපඅලයලයප0පකයයපශදනලනොනප ඒපනවයප family [ 3 ] කයපtype රරලශමප

lsquosis lsquoකයපආොේ

අපපහ මපොග ඩකපදගපlist එ කපකොය ලාපඅපටපඅලයයපොමොකපඅලයලයක outputප රගන පඑ ො ටප

ොග ඩකප රදරයොනපඅලයලපමපඉදපඒොක index numberපඑ පගණනප රප රපොශ යන පඉකනපඒ ටප

ොඛසපකzwjරමයකපකොය ලා

ඒ ප මයපඅනකමපඉදපමටපගණනපකරම

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

-5 -4 -3 -2 -1

ඉකනපඅනකමපඅලයලයප- 1 කයයපඅපපගනොනපඉවොවඛප මප0පනපදටනපගතොතපඇයපොමො නප-0පනපදටනප

ගන පබැරදපපො ොශ මටලතපබැපප-0පකලතප0පකලතපබනදලපබනදලමප මය

ඉකනපපබලටප-1 -2 -3 පකයපඅපටපඅනකොමපඉදපමටපඅලයලපට ප මප රන පරලලනප

උදාශරණයකපගතො තප

family [ -2 ]

lsquo sis rsquo කයපඅපටපoutput එ පඑ ලා

25

25

වාරාංයකපවදශටපගතො තප

list එ පඅලයලපකzwjරමපපොද ටප මප රන පරලලන

1 මපසටපඅගටප(0 1 2 3 ප)

2 අගපසටපමටප( helliphellip -3 -2 -1 )

ලපොදයකපකොය ලාපlist ව රකපො ොමයපstring එ පකොය පඅගයනපඋ තපොමොශමප මප රන පරලලන

ඒ ප රනො පොමොශමය

lsquo bucky lsquo 3 +

lsquo k lsquo

26

26

10 Slicing ( ො ටවපකරම )

ොම කදපSlicingපකයනොනපපlist ොශෝපොල යමපොදය පඑහපඅලයලපො ටවකපොලනප රපගන පඑ ටප මය

Slicingපකයනොන

example = [ 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ] ොමොශමපlist එ කපගැ පහ ම

අපටපොමපlist එො නපො ටවකප ඩපගන පඹ ප මප රන පකොයනො පොම ය

example[48]

[ 4 5 6 7 ]

ඉවොවඛාමපlistපඑොකප මපදාන පඹ

ඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොඛපමලනම list එමේ කඩ ගනන අලය අලයලමේ index එක දාන පඹ පඊටප

දවොවේපකඩ අලවන කරනන ඹන අලයලයටපපර අලයලමේ indexපඑක දාන පඹ පඒපගැ පොශ දටපම ප

කයාගන

ලපඑ කපබම

example [ 49]

[45678]

example [ 4 10 ]

[456789]

Slicing ර පඑ පකzwjරමයකප මයපොමප

ලතපකzwjරමයකපකොය ලා

අපටපපටදවටපගණනප රන තපරලලන ොග ඩකපදගපlistඑ කප මපකොයනොනපපොමපකzwjරමයපොග ඩකපොඛසය

example [-5 -1 ]

[ 5678 ] example = [ 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ]

පපපපප-10 -9 -8 -7 -6ප-5 -4 -3 -2 -1

මටපදැනපඅලයයප5පඉදනපඉතරපඅලයලපසයඛමපගන

example [ -5 0 ]

[ ]

ඇයපොමපවදශටපආොේප

පමමප ලනපදාඩොමපකයපදන පවදශටපප-ප0පකයපඑ කප ෑ

ප0පකයනොනප0පලමප මයපඒපනවයපොමොශමපවොන

ඒතපමටපඅලයපlistඑොකපකොය ප9පතපඑ පවදශටප ඩපගන

example [ -5 ]

ොමපවදශටපොදලනලපහව ැ කපකයන පපඒොකපොතරමප මයප-5පඉදපකොය පඔකො මපඅලයලපට පඑලයටප

ගන පකය පඑ ය

[ 56789 ]

27

27

example [ 7 ]

[ 0123456 ]

පොම තපඒපලොේමයපindex එ ප7 ටපඉවවරශපකොය indexපසයඛටමපඅදාපඅලයලයනපඑලයටපගන පකයයප

ොමො නපකයනොනප

ශරපොමොශමතපබම

example [ ]

කසමපindex num එ කප ැල පහවලමපදනො තපොම දපොලනොනප

[ 0123456789 ]

මලපlist එ මපආලාපොනදප

මලපlist එ මපඅපටපඑ ලැරපගන පඕො මපපොමපවදශටතපොඛසොයනමපගන පරලලන

ලපොදයකපකොය ලාපපඅපපදනොනපදරාමකන ( parameters )පොද යොනප

ඒතප ලතපො ල පදරාම යකප(3rd parameter) කොය ලාප

ො ල පදරාමකොයනපකයනොනපඅපපයමපදරාවය පඅලයලයනපඑ කනපගනේදපපකසයමපරටාල ටප

(පදර රයකන )පඅලයලයනප ඩපගන පඅලයපඉක මය

example [ 1 8 2 ]

[ 1357 ]

දැනපකයරපොේපොතොර ලාපොනදප

example [ 10 0 -2 ]

[ 9 7 5 3 1 ]

ොමපවදශටපපටදවටපවං යාපමගශැරපගන තපරලලන

ොම පොග ඩකපලට ාපොදයකප

ඉවොවඛාප රරපවදශටප රන ප මමැලයපලාොේප මපඒ මප රන පොඛසපවදශකපකොය ලාප

Example [ - 2 ]

[ 9 7 5 3 1 ]

මල listපඑ මපපටදවටප-2ප පගාොනපවං යාපමගපශැරපoutput ොල පඑ යපොමො දපඇත ටමපොලනොන

ොමලාප මයපslicing ලපමල මපොේලඛපඉකනපොමපවදශටපlist එ පකොය පඕො මපදත යකපඑලයටපගන ප

රලලනපොඛසොයනමප

28

28

11 Editing Sequences (පඅනකzwjරමයනපවෑදමප)

Sequenceපකයනොනපඇත ටමපlist strings tables ලාොේපොේපලටප මයපඉකනපSequenceපලලනප රන ප

රලලනපොද ඩපලැඩපට කපගැ පබමප

[7 4 5 ] + [ 4 6 5 ]

ඇත ටමපොම Sequenceප2කපඉකනපඑ මපජාකොේ Sequencesපඑ තප රන පප

(ප+ප)පපකණපදාවචචප ර ලා enterපඑ පඑඹොල තපඅපටපoutput එ කපඑ ලා

[ 7 4 5 4 6 5 ]

ොමො දපවොේපSequences 2කපඑ තපොලාප නපSequence එ කපඒපකයනොනප නපlist එ කපශැද පඑ ය

ලපඑ කපබම

lsquo bucky rsquo + lsquo roberts lsquo

lsquo buckyroberts lsquo

දැනපඅපපlist එ කයපstring එ කයපඑ තප රමප

4 5 6 + + lsquo bucky lsquo

අපටපොමපොද පඑ තප රන පොදනොනප ෑපොනදප

ඇයපදන ලදපඑොශමපොලනොන

ොමො දපොමොශමපඑ තප රන පරලලනපොලනොනපඑ මපජාකොේපSequencesපව රයපඒ පොශ දටපම ප

කයාගන ප

අපපදැනපබමපSequenceපගණපකරමපගැ

lsquo bucky lsquo 10

bucky ාප10පක ආලාපොනදප

ඉකනපොමො දපවොනපbucky කය පඑ ප10 ල ාලකප ැල ප ැල පපටදතපවමය

21 10

210

ඇත ටමපොමපගණපකරමප මපොශ දටපව ාපඒතපමමපබාොද ොර තතපවොනපඒ පො ොලයපමටපඕ පවොනප

ඉවොවඛාපලාොේපbucky කය පඑ ප10පල ාලකපපටදතපව පවදශටමප21පතප10පල ාලකපපටදතප රන ය

ප

29

29

ඇත ටමපඑොශමප රනො පො ොශ මදප

[ 21 ] 10

ලැොඩපශරපොනදප

ඉකනපොමපකzwjරොමපොග ඩකපලට ලාපකයපඔයාටපොතොර ලාපඇක

ශරපමමපදැනපඅලතපොදයකපකයපොදන යපයනොනප

name = lsquo roast beef lsquo

ොමොශමපඅපපtype රම

lsquo z rsquo in name

False

ොමොකපin කය පඑ Pythonපලපbuild in keyword එ කපlsquo z lsquo in name

ලලනපඇත ටමප රනොනපz අකරපnameපඑ පතපකොය ලාදපකයප

දරකාප රපොද පඑ යොමපවදශාපවොේපව in කය build in keyword ප

එ පදාවචචපොල ලා

lsquo r lsquo in name

True

ොමොශමපොලන පොශේතලපname = lsquo roast beef lsquo එ පතප r අකරපකොය පනවය

අපපොද ඩ listපඑ කපශදම

family = lsquo mom rsquo lsquo dad lsquo lsquo bro lsquo +

lsquo sis lsquo in family

False පප

lsquomomrsquo in family

True

අලයලය (element) in අනකzwjරමය (Sequence)

ඔයාටපඒප රණප ලතප ශවරපොලන පඇකපදැනොමපවදශටපඅපටපඕ මපඅනකzwjරමය (Sequence)ප

අලයල(elements)පදරකාප රපබන පරලලන

30

30

12 MoreපListපFunctionsප(ැයවතපආශzwjර පශzwjර ප ලදරටත)

අපපlist එ කපශදම

numbers = [8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපදැනපඕ පපොමපlist එොකපඅලයලයනපකයකපව රපකොය ලදපකයපගණනප රපබන ප

න මටපගණනප රපබම

7කපකොය ලාපොනදපප

ොමපlist එොක මපඅලයලයනපට පගණනප රන පඑචචරමපඅමාරප ෑපඒතපො කපදගපlist එ කපකබොණ තප

එොශමපඅපටප රපොේ ලොනප

ඉකනපලැඩයපදගනොනප ැකලපඅලයලයනපකයකපකොය ලදපකයපගන පොඛසපකzwjරමයකපකොය ලාප

ඉවොවඛාමපොම යප රනොනප

len කය functionපඑ පtype රපලරශනපඇතොඛපlist එොකප මපදාන පඕොන

len (numbers)

7

ශරපඅලයලපගාණපආලාපොනද

ශරපොමපලොේපවරපfunctionපට කපගැ පමම දැනපකයන ම

max (numbers)

165

ොමො දපැොබනොනපlist එොකපකොය පලැඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයය

min (numbers)

1

ොමො දපොලනොනපlist එොකපකොය පඅඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයපඅපටපොද පඑ යප

ලතපfunction එ කපගැ ප ාප ො තප

list ( )

ොමො දප රනොනපstring එ පඅලයලයනපlist එ ටපොල පොල මපදරලරථම යප රපදමය

list( lsquo bucky rsquo )

lsquobrsquo lsquo u rsquo lsquo c lsquo lsquo k lsquo lsquo y lsquo +

numbers කයපtype රම

එ ො ටපඅොේපlist එ පඅපටපැොබ ලා

[ 8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපොමොකපකොය පඅලයලයනපොල වප රගන පඕ පොල ලා

31

31

අපපඒ පො ොශ මදප රනොන

numbers[ 3 ] = 77

ොමොකපොතරමප මයපප

index එ ප3 ල පඅලයලයපොලනලට 77පආොේප රන පකය පඑ ය

ඉකනපදැනපEnter එ පඔබාපබම

ොම ලතපවොනප ෑපොනදපපඇත ටමපොදයකපව ාපකොල තපශරප

දැනපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පආොේපොලයපකොයනොන

ඒ පදරකාප රපබමපඅප

අප numbers කයපtype රපlist එ පබම

[ 8 1 4 77 28 165 7 ]

ශරපොනදපපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පලැට

අලයලයනපම න තපරලලනපොමපවදශටමප

ඉවොවඛාමපdel keyword එ පtype රපlist එ පවමගපඅලයලොේපindex එ පොදන

ොමන පොමපවදශට

del numbers (3)

ශරපදැනපමැකයපකොයනොන

ශරයටමප ශවරප රගන පlist එ පඅරනමපබමපපප

numbers

[ 8 1 4 28 165 7 ]

77පමැකපොනදප

ශරපඅපපඉොග පගත ාපප

අලතපfunction ට කපඒලාොගමපඅලතපලැඩප ෑලපට කපොමප ාකපමමපකයපදන පඒලාොයනප

ොශ දපprogramme එ කපඔයාටමපශදන පරලලනපකයපමටපහො ලාපප

ඹයාටපන රමපකොය පවරපගැටලලකපොමලාොයනපොඛසොයනමපවවදගන පරලලන

Python ලලනපඑ පදාරටමපගැටලලපගැ පහ ාගන පඅමාරයපලොේප මපඉවොවඛාමප

Algorithm එ කපශදන පප

ඊටපදවොවේපflow chart එ තපශදාපගන ප

ඊටපදවොවේපpseudo code එ කතපඕො මපලයාොග පpython language එො නපprogramme එ පලයන ප

දටනපගන

Algorithm =gt Flow chart =gt Pseudo code =gt Programme language

32

32

13 SlicingපListsප(ැයවතපො ටවපකරම)

Slicing ගැ පඔයාපදැ ටමතපොග ඩකපොේලඛපදන ලොනපSlicingපආශzwjර ප ලතපඅලතපොේලඛපට කපඔයාටප

කයපොදන යපමමපොමපයනොන

ලච ය පකොය පඅකරපlist එ පඅලයලප රනොනපොමොශමය

example = list (lsquo easyhoss lsquo)

ොමොශමපtype රපEnter එ පඔබරලශමපlistපඑ කපශැොද ලා

ශරපදැනපඅොේපlist එ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo lsquosrsquo +

ශරපඅපපදැනපොමපlist එ ටපඅලතපොේලඛපට කපඑ තප රම

example 4 + = list ( lsquo baby lsquo )

ොමො නපඇත ටමපකයනොන

පindex එ ප4පල පඅලයලයතපඇතලලපඉනපඑශාටපකොය පඅලයලපට පම පඒපොලනලට lsquo baby rsquo ය පලච යප

අදාපඅලයලපට ටපආොේප රන පකයය

ඒ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquobrsquo lsquoarsquo lsquobrsquo lsquoyrsquo +

ලතපවදශ ටපඒපගැ පබම

example 4 + = list ( lsquorace carsrsquo)

ශරපඒපගැ පඔයාටපොතොරන පඇක

ලපොග ඩකපලැදගතපොදයකපකොය ලාපකයපොදන

ොම යපදැනපඹයපlist එ පඅලයලප2පකපමැදටපඅපටපඅලතපඅලයලයකපදාගන පරලලනද

ඒපගැ පදැනපබමප

අපපඅලතපlistපඑ කපශදමපලැොඩපදටනගම

example = [ 7 8 9 ]

ශරපlistපඑ පශැද ො පදැන

33

33

example = [ 7 8 9 ]

0 1 2

example[11] = [ 3 3 3 ]

ොමො නපොල පොේපමමපකයන මපඔයාටපම පඇකොනපඅලයලපලපපindexපප මප ර පශැටපගැ

(0123)පඉකනපොමො නපකයනොනපindex number =ප1ොල පඅලයලයපඟටපයන පඊටපදවොවේපආොයතප

index number = 1ොල ප ැ ටපයන පශරයටමපඑ ටප[ 3 3 3 ] ද බාන පකයයප

ඇත ටමඕො නපකයනොනප78 පඅ රටප(එ ප0පශාප1පල පඅලයලපඅ රට)ප[ 3 3 3 ] පදාන පකයය

දැනපlistපඑ පcheckප රපබමපoutputපඑ පගැ

[ 7 3 3 3 8 9 ]

0 1 2 3 4 5

මමපකේලපොේපශරපොනද

ලපොද ඩපොදයකපමමපඔයාටපකයපොදන ම

example[15] = [ ]ප

ොමොශමප ොෂ තපොම දපොලනොන

ඔයාටපම පඇකප

example[15] ප

ොමො දපොදලනලපවඳශනප ර පindexපඑ ප ැතලපඊටපොදරපඅලයලපට පගන පඑ පගැ

පlistපඑ පcheckප රමපබම

[ 7 9 ]ප

මමපහ ලපඒ පඔයාටපොතොරන පඇක

ඉකනපොමපවදශටපlistපඑ පකොය පඅලයලපම න පඅපටපරලලන

34

34

14 Intro to Methods (රතනපවදශාපපzwjරවයයප)

Pythonපලපශැටයටපmethodsපකයනොනපඑක රාපවදශ පbuilding functionපලටමප මයපඉකනපොමලාපලලනප

ලැඩගන පශැටයපමමපදැනපකයපොදන පයනො

ඉවොවඛාමපොද ඩපlistපඑ කපශදම

face = [ 21 18 30 ]

ොමපlistපඑොකපඅගටපඅලතපඅගයකපඑ තප රන පොග ඩකමපොඛසපකzwjරමයකපකොය ලපඒ ටපදාවචචපොලනො ප

appendපකය පmethodපඑ ය

ඒ පොමපවදශටපදාවචචප රන පරලලන

ඉවොවඛාමපඅොේපlistපඑොකප(object)ප මපලයන පඕ පඊටපදවොවපක ක(dot)පකයපඅදාපmethodපඑ ප

දාවචචප රන පරලලන

faceappend(45)

face

[ 21 18 30 45 ]

අදටපඕ පොේපොඛසොයනමපඋ ාපොනද

ඉකනපොමපmethodsපදාවචචප රේදපවාමා යපලරශනපඅනලාරොයනමපදාවචචප රන පම ොනපfaceappend

එ පඅගටප45පොය දන පඅපපදාවචචප ොඛපවාමා යපලරශනපඉකනපඒපොේපගැ පොශ ඳටපම පකයාගන

ලතපොග ඩකපලැදගතපොල පmethodපඑ කපගැ යපමමපඊෂඟටපකයන පයනොන

ඒ ටපොද ඩපlistපඑ කපශදම

apples = lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

listපඑ පcheckප රතපබම

apples

lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

ශරපබමපදැන

applescount(lsquoapplesrsquo)

2

ඇයප2පආොේපඒ පොලනො පොමොශමයපcountපඑො නප රනොනපඅපපොද පලචො පොමපlistපඑොකපකපදාරකප

කොය ලදපකයපොශ යපොද පඑ යපඉකනපඋඩපකොය පවධzwjා යපකzwjරයාතම ප රරපගමනපොමයාපlistපඑොකපමප

ඉදනපබ ලපඅපපදන පලච යටපගැොද පලච යකපකොය ලදපකයපඔොශ මපගණනප රොග පය ො ටප

ොමයාටපඅහොල ලපapplesපකයපොදල ාල පවඳශනපොලාපකොය ලපකයපඉකනපඑයාපoutputපඑ ප2පකයප

අපටපොදනල ල

අපපදැනපlistපඑොකප ැකපලච යකපදාපබම

applescount(lsquobowrsquo)

0

උත ොරපශරපොනද

35

35

ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපඔයාටපකයපොදන ම

one = [ 1 2 3] two = [ 4 5 6 ]

මමපlistපොද කපශදාගත

oneextend(two)

ොමො නපඇත ටමප රනො පවහදවමකපොමො දපොලනො පoneපකය පlistපඑොකපඅගටපtwoපකය පlistපඑ ප

එ තපකරමයපොමහදපoneපකය පlistපඑ පවහදවමකපොල ලපොමො දපපzwjරධzwjා පොලනොනපoneපකය පlistපඑ ය

අපපදැනපone listපඑ පcheckප රපබම

one

[ 1 2 3 4 5 6 ]

වාරාංයකපවදශටපගතො ත

objectmethod(argument)

ලවතලකzwjරමය( ර ය)

ොමපවදශටපවාධzwjාරණපලශයකනපොදන න පරලලනපmethodsපදාවචචප ර පශැට

ඉදරයටතප ලතපඅලතපmethodsපට කපකයපොදන මපඉකනපොමපmethodsපලලනපොඛසොයනමපොග ඩකප

ාරයකමලපprogrammesපශදාගන පඅදටපඋදේපොල ල

36

36

15 More Methods (පරතනප ලදරටතප)

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපindexපකය පmethodපඑ පගැ

say = lsquoheyrsquo lsquohowrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ශරපඅපපlistඑ කතපශැදලා

දැනපොමොශමපtypeප රම

sayindex(lsquobrownrsquo)

2

ොමො දපොල පොේපඔයාටපදැ ටමතපොතොර ලපඇක

අදාපඅලයලොේප මපදරශමපindexපඑ පොඛසොයනමපඅපටපොශ යපොද ල

sayinsert( 2 rsquohossrsquo )

ොමො දප රනොනපඅපපොද පindexපඑ ටපඅපපොද පඅලයලයපදා පඑ යපඑ ො ටපඉවොවඛාපඒපindexපඑොකප

කබණපඅලයලයටපොම දපොලනො

ඒපගැ පlistපඑ පcheckප රමපබම

say

lsquoheyrsquo lsquonowrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොතොරන පඇකොනපඑ නනපඑශාපකොය පඅලයලපඔකො මපඑ ටපඑ කපපටදවටපය ල

දැනපඅපපබමපlistපඑ පඅලයලපඉලතප රන පකොය පmethodsප2කපගැ

saypop(1)

lsquonowrsquo

say

lsquoheyrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොමො දප රනොනපඅදටපඕ පindexපඑ පදරශමපඒපindexපඑ ටපඅදාපඅලයලයපoutputප ර පගමන listප

එො නපඒපඅලයලයපඉලතපකරමක

sayremove( lsquobrownrsquo )

ොම පට කපොල වපොමො දපඅදටපඉලතප රන පඅදාපඅලයලයපවඳශනප රරශමපඒපඅලයලයපlistපඑො නප

ඉලතප ර ලපබැරපොලාලතපඅපපවඳශනප ර පඅලයලයපකහදපල ාල පlistපඑොකපකබොණ තපොම කපොලයදප

එ ො ටපොලනොනපමලනමපශමබපොල පඅලයලයපඉලතප ර පඑ ය

sayreverse()

ොමපmethodපඑො නප රනොනපඅොේපමලපlistපඑ මප පටපශරලපොද පඑ යපපඒපකයනොනපඅගපඉදපමටප

අලයලපට පොදෂගැවවමය

37

37

16 Sort and tuples (ොදෂගැවවමපවශපටදඛවප)

ඉවොවඛාමපබමපොදෂගැවවමපගැ

අපපදැනපවං යාපදාරපොද ඩපlist එ කපශදම

new = [ 32 54 22 7 98 1 ]

new

[ 32 54 22 7 98 1 ]

ශරපදැනපlistපඑ කපශදාගත ො

දැනපsortපකය පmethodපඑ පදාවචචප රන පරලලනපොමො දපsort()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපොම ලතප

දාන පඑදා

ශරපදැනපsortප රරශම listපඑ පආොරෝශ පපබොලෂටපවැ ොව ල

new

[ 1 7 22 32 54 98 ]පශරපොනද

ඒලාොගමපඅපටපරලලනපstringපවතපොදෂගවලන පඒ ප රනො මපොමොශමයපඉවවඛපකzwjරොමටපලඩාපට කප

ොල ව

sorted()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපඅපටපඅලයපstringපඑ පලයන පඕ

ඉන පමමප රපොදනලන ම

sorted( lsquoEasyhossrsquo )

lsquoErsquo lsquoarsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo rsquosrsquo rsquoyrsquo+

දැනපොම පඅ ාරාදපපබොලෂටය (Alphabetical Order)පවැ සයපකොයනොනපPythonපලපශැටයටපඅ ාරාදප

පබොලෂටපව වන පඉවොවඛාමපගනො පCapitalපඅකරපඒපනවයපlsquo E rsquoපඉවවරශටමපඇවතපකොයනො පඊටප

දවොවේපපබොලෂටපSimpleපඅකරපොදෂගැවසපකොය ලපඔයාටපොේ ලපඇක

මමපදැනපmethodsපලලනපට කපඅයනපොලාපtuplesපගැ පකයපොදන මපඔයාට

ඉවොවඛාමපtupleපඑ කපොදන ාමපඉන මො

න මමප 41423254පකයපIDLE එොකපEnterප ොර තපඅපටපtupleපඑ කපැොබ ල

tupleපලලනපො කපලැඩ ෑලපදාන පබෑ listපලදපලොේ

ඇත ටමපකේොල තපොමො පකය පඅලයලපආයපොල වප රන පඅලතප රන පඅයනප රන පොම ලතමප

රගන පොදනො ප ැ

රන පරලලනපඑ මපොදයය

ඒො පකොය පඅලයලයනපඑබයටපoutputප රගැනමපදමණය

ඉන පඒ පොදන ම

bucky = ( 32 32 43 54 )

38

38

bucky

( 32 32 43 54 )

ශරපොම පtupleපඑ ක

දැනපොමො පඅගයනපඑබයටපඅරනපොදනලන ම

bucky[2]

43

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපtupleපගැ

ොශ දටපම පකයාගන පtupleපලලනප රන පරලලනපඅගයනපඑබයටපගැනමපදමණය

ඉකනපඅනකමටපවාරාංයකපවදශටපගතො තපොදෂගැවවම(sort)පඅදටපොග ඩකපලට පොදයකපprogrammesප

ලය පො ට

ඒලාොගමපඅපපදන ල listපඑ පඅලයලපලාොගමපstingපඑ පඅලයලදපොඛසොයනමපොදෂගැවවමටපශැකපබල

39

39

17 Stings and Stuff ( ලදනපආශzwjර පොමලම)

Stingsපලටපඅදාපඅලතපආ රණයපොේලඛපට කපමමපදැනපකයපොදන ම

ොම පදශාපොද ඩඩකපබන

bucky= ldquo Hey there bucky hows your head rdquo

ොමො පකය පbuckyපheadපකය පලච පඅපටපඑ පඑ පොලාලටපකණ ලපොල වප රගන පඕ පලොේපකයප

හ න ො

ඒතපඇත ටපඅපපො ොශ මදපඒ ප රනො

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

sපොම ේදපොමපඇත ටමපොම පමාරමපවව පොදයකපඒො පsපලලනපකයොලනො පStringපකයයපප

කයොලනොනපොම පවදොශපdataපඑ කදපයන ය

ඇත ටමපකේොල තපsපකයනොනපStringපවහ පවචයයකප(String variable)පපඒපකයනොනපොල වප රන ප

රලලනපොශෝපොල වපොල පොදයක

ඉකනපbucky Stringපඑො යපඕො යපඇකපවමබනධzwjයපොම කද

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

අපටපදැනපඕ පොද ඩපඅගයන(ලච )ප2කපමමපදැනපඒප2 තපෑවකප ර ලා

varb = ( lsquobettyrsquo lsquofootrsquo )ප

ශරපඅදටපදැනපකොය ල Stringපඑ කපඅගයන(ලච )ප2කපවහ

දැනපමමපොදනලන ම

buckyපශාපvarbපකය පොදොකපවව පවමබනධzwj ාලයක

ඒ ප රනොනපොමොශමය

print buckyvarb

ොමො පොතරමප මයපvarbපකය පඑො නපඅගයනපඅරග පbuckyපකය පඑොකපපවහ ප ැනපලටපඑමප

අගයනපආොේප රන පකයය

දැනපEnterපඑ පඔබපබැලොල තපඔයාටපඒ පොතොරය

Hey there betty hows your foot

ඉකනපොමලාොගම

varc = ( lsquotunarsquo rsquofinrsquo )

print buckyvarc

Hey there tuna hows your fin

ඉකනපොමපකzwjරොමපදාවචචප රපඅපටපරලලනපඅමතපවදොශපprogrammesපලයන

උදාශරණයකපවදශටපඑොක පරේගයනපඅම න පඅදටපොල වපවදොශපලච පsetප රපඒපොග ඛනලපරදමප

රන පරලලන

දැනපමමපකයපොදන මපfindපකය පmethodපඑ පගැ

40

40

example = rdquo Hey now Bessie nice chops rdquo

අපපහ මපඅපටපඕ පොල ලපොමො පකොය පලච යකපශරයටමපකොය පවථමා යපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

examplefind(lsquobessiersquo)

8

අපටප8පකයපආලොනදපඒො පඇත මපොතරමපොම කද

ඒො නපකයනො පොම යපොමපStringපඑොකපකොලනප ැ ද (කම පindexපඑ ද)ප

bessieපකය පලචො ප( lsquobrsquoපඅකරපවඳශනප ැ ) දටනපගනො පකයය

lsquoHey now bessie nice chopsrsquo

0123456789helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ොශ දටපම පකයාගන පහවතයනතපඅනලාරයොයනමපොමපගණ යපකරමටපගන ල

ලපඑ කපබම

examplefind(lsquochopsrsquo)

20

ොම ටපඅනලපඅපටපහ ාගන පරලලනපlsquo c rsquoපකය පඅකරටපඅදාපindexපඑ ප20පයපකය

41

41

18 String Methods ( ලදනපආශzwjර පරක ලදරටතප)

Stringපලටපවමබනධzwjප ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපකයපොදන මපඒ පඅපපශදනලනො පjoinප

කය

Sequence = lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

Sequence

lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

ශරපදැනපStringපඑ කපශැදලපමම

ලතපොද ඩපStringපඑ කතපශදම

glue = lsquohossrsquo

ොමපොද පඅපටපඑ ටපsetප රන පඕ පඒ ප රනො පොමොශමයපඉවොවඛාමපlistපඑොකපශැමපඅලයලය මප

මැදටපදාන පඕ පලච යටපඅදාප මපලයන පඕ පඊටපදවොවේපක කපකයපjoinපකයපලයන පඊටතපදවොවේප

ලරශනපතෂපඅරපඅදාපSequenceපඑොකප මපලයන

gluejoin(sequence)

lsquoheyhosstherehossbessiehosshosshossrsquo

ලැදගත methodපඑ කපගැ පදැනපමමපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපStringපඑ කපශදම

randstr = ldquoI wish i Had No sausagerdquo

randstr

ldquoI wish i Had No sausagerdquo

මටපදැනපඅලයයපොමො පකොය පශැමපඅකරමපSimpleපඅකරපලටපදරලර යප රන ඒ පශරමපොඛසය

randstrlower()පදැනපEnterපඑ පඔබපබම

lsquoi wish i had no sausagersquo

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපොමපmethodපඑොකපකොය පලැදගත ම

ලදපොදයකපමමපකයපොදන ම

අලතපStringපඑ කපශදම

truth = lsquo I love old women rsquo

මමපො ලනමපmethodපඑ පලයපඉන ම

truthreplace(lsquowomenrsquo rsquomenrsquo)

ොමො දපඇත ටමපොලනොනපwomenපකය පලච යපොලනලටපmenපකය පලච යපආොේපවමයප

අපපඒ පcheckප රපබම

ලැොඩපශරපොනදපඉකනපොමපවදශටපයමපලච යකපොලනලටපොල තපලච යකපොඛසොයනමපආොේප රගන ප

රලලන

42

42

19 Dictionary (ලදනපො ෝ)

මමපදැනපකයපොදන පයනොනපpythonපලපකොය පDictionaryපගැ පොම කදපDictionaryපඑ කපකයනොන

ඇත ටමපොම පඅපපදන පDictionaryපඑ කපලොේමප මයපDictionaryපඑො නපඅපපලච යකපොශ ය ලප

කයමො පඒපලචො පකොය ප ැ තපශමබපව ාපඉකනපදැනපඒපලචො ටපඅදාපොතරමකපොශෝපවව රයකපඅපටප

දැ ගන පරලලන

ඉකනපpythonපලපකොය පDictionaryපතපඒපලාොගමප මයපඅපපොශ ය පලචො පලාොගපොේටපයර(key)පකයප

කය ලපඒපලච යටපඅදාපවව රයපඅගය(value)පකයපඅපපකය ල

ම පකයාගන පොදයකපකොය ලපDictionaryපලටපදාවචචපොලනොනපලකzwjර ලරශන( ldquohelliprdquo )පදටනපගේදතප

අලවනප රේදතපොමපලකzwjරපලරශනපඅපපදාවචචප ර ල

මමපඑ කපශදමපොදනලන මප

book= lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

ොමො පකොයනොනපදව පවාමාජ යනටපඅදාපොද ඩපDictionaryපඑ කපොමො පකොය පයතර(keys)ප මයප

Dad BroපMom ඒලාටපඅදාපඅගයන(values)පොලනොන Bob Joe Lisa

දැනපEnterපඑ පඑබශමපඅොේපDictionaryපඑ පRun

ොල ල

book

lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

දැනපඅපටපරලලනපඅොේපවාමා යපDictionaryපලප

කොය පලැොඩප රන පඒපකයනොනපලචො ටපඅදාප

ොතරමපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

ඉවොවඛාමපDictionaryපඑොකප මපඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොපඅදටපඅලය යතර(key)පපවඳශනප

රන පඹ

ඉන පමමපොදනලන ම

booklsquoDadrsquo+

lsquoBobrsquo

booklsquoMomrsquo+

lsquoLisarsquo

ඉකනප ලතපොදයකපකොය ලපොමපයතර(keys)පලටපඅදාපඅගයනපstringපොලන මපඹො ප ෑපඅදටපnumbersප

උ තපදාගන පරලලනපඒපගැ පකයපොදන පඅපප ලතපොද ඩපDictionaryපඑ කපශදම

ages = lsquoDadrsquo rsquo42rsquo rsquoMomrsquo rsquo87rsquo-

ageslsquoDadrsquo+

42

43

43

දැනපදැක ො පkeys ලටපඅදාපඅගයනපstring ොලන මපඅලයප ෑ

දැනපමමපකයපොදන මපDictionaryපලටපඅදාපmethodsපට ක

මමපඒ පලයමපොදනලන මප

ොම පලයන පmethodsපලය පවාමා යපආ ෘකයටමප මය[ SequenceMethod(argument) ]

bookclear()

ොමො දපොම යපොලනොනපඅපපවදශනප රපකොය පDictionaryපඑොකපසයලමපඅගයනපඉලතප රපDictionaryප

එ පහවප රපදා පඑ ය

Enter එ පඑබොල තපදැනපඒ පබාගන පරලලන

පලැොඩපශරපොනද

ලපMethodපඑ කපබම

tuna = agescopy()

ොමපො ද පඅදටපඅදාපDictionaryපඑ ක

ොල මපDictionaryපඑ කපවදශටපො පයකපගන පරලලන

අපප මප රරපDictionaryපඑ පtunaපකය පඅලතපDictionaryප

එ ටපො පපොලපකයපදැනපඔයාටපොේ ලපඇක

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපොග ඩකමපලැදගතපMethodපඑ කපගැ

ොමපMethodපඑො නපරලලනපඅදටපඅලයපDictionaryපඑ කපඇතොෂපඅපපවදශනප ර පkeyපඑ පකොය ලදප

ැේදපකයපොශ යාගන

ඒ ප රනොනපොමොශමය

tunahas_key(lsquoMomrsquo)

True

tunahas_key(lsquoApplesrsquo)

False

ඔයාටපඒපගැ දැනපොතොර ලපඇක

අදාපkeyපඑ පDictionaryපඑොකපකොය ල මපTrueපකයපoutputපොල ලප ැත මපFalseපකයපoutputප

ොල ල

ශරපඅපපDictionaryපගැ පොග ඩකපොේලඛප ාප රා ඒපලොේමපProgrammes ශදේදපොමපDictionaryපඅදටප

ොග ඩකපලැදගතපොල ල

44

44

ඊෂඟපදාඩමට

45

45

20 If Statements (if පzwjර ා )

අපපොම ාකපදරටපpythonපලපමල පොේලඛපොග ඩකපඉොග ගත පොම නනපඑශාටපමමපකයපොදන මප

කzwjරමොඛ පශද පවදශපගැ

ශරපඅපපලැොඩටපබහම

IDLEපඑො නපදැ ටපවමපඅරොග පමමපදැන ය ලපnew windowපඑ ටපNew windowපඑොකපprogrammeප

එ කපලයපඒ පRunප රන ප මපඅනලාරොයනපඒ පSaveප රන පඕ

ශරපමමපදැනපstingපඑ කපශද ල

tuna=rdquofishrdquo

If පzwjර ා පගැ පදැනපමමපඔයාටපකයපොද ලපොමො නපොග ඩකපොේලඛපොඛසොයනමපඅපටප රන පරලලන

if tuna==rdquofishrdquoොමො දපමමපවමා පකණපොද කපොය දාොග පකොය ල

ොම දපොලාපකොයනො පපරේාලේ(testing)

යමපඅගයකපදරකාපකරමටපඅප වමාන කණ මදකේපොය ද ලපඒපලාොගමපඅපොේපපzwjර ා පඅලවා යටපප

මදත(colonrdquordquo)පොය ද ලපොශ දටපම පකයාගන (ොග ඩකපලැදගත)

ොමපමලපපzwjර ාොනපොතරමප මයපlsquorsquotuna fishපටපවමා පඋො තrsquorsquoපකය පඑ යපඉකනපොමපපzwjර ා යපයටොතප

එොශමපඋො තපඅර ප රන පොම ප රන පකයපඅපටපවවධ වධානපොදන පරලලන

If tuna == lsquorsquofishrsquorsquo

Print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපEnterපඑ පඔබරශමපොමපපzwjර ා යපයටොතපඅපටපඅලයප ර පොේලඛපලයන පරලලන

ොශ දටපම පකයාගන පොදක පදාපEnterපඑ පඑබලපගමනපඑමපපzwjර ා යපයටොතප මයපඉනදසපලය ප

ොේලඛපලයොලනො (indent-පොේබලපවාමා යපඉොමනපඇතෂටපල පොවේපලයොේ)

දැනපමමපොමො පකයපකොයනොනපtuna fishපටපවමා පලනොනප මපlsquothis is a fish alrightrsquo කයපprintප

රන පකයය

දැන F5 එ පඔබපොමපprogrammeපඑ පrunප රපබමප

lsquothis is a fish alrightrsquo

46

46

ොමො පව පොේපගැ පමමප ලපදාරකපකයන ම

අදටපකොය ලපvariableපඑ කපtuna=rdquofishrdquoපකය

දැනපඅපපදරකාලකප ර ල

tuna කය පඑ පfishපටපවමා පලනො ප මපlsquothis is a fish alrightrsquoපකයපprintප රන පඑතපඒ ටපවමා ප

ැත මපොම ලතප රන පඑදා

අොේපprogrammeපඑ පමමපදැනපොද ඩඩකපොල වප ර ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපොම දපොලනො පකයපබන පොම පrunප රමපඇත ටමපොම ලතපඋොනප ෑ

ශරපif පzwjර ා පලපමල පොේපොම ප මය

අොේපදරකාලපශරප මපඅපටපඅලයපොේලඛපට කප රන පකයපවධzwjා පොදන පරලලනපඊටපදවොවේපඒපවධzwjා ප

runපොල ලාපඒතපදරකාලපලැරදප මපොම ලතපො රපඉන ල

පඒතපොම පifපපzwjර ා පලය පඑ පවදශකපව රය

47

47

21පElse and elif (Else වශ elifපඅනොක )

දැනපමමපකයපොදන මපදරකාලපලැරදප මපඅදටපඅලයපවධzwjා පශදාගන පශැටපඒ ප රනොනපelseපකය ප

අනොක ොයනපඒපගැ පදැනපබම

අොේප ලනපඋදාශරණයමප

මමපඉවවරශටපඅරොග පය ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

ශරපදැනපපොම යපොලනො ඉවොවඛාමපදෂමපපzwjර ාොනපව යප මපඑයටපඅදාපවධzwjා පට පකzwjරයාතම ප

ර ලපඒතපලැරදප මපඔේපඑ ො ටපඅපටපදැනප ලතපොතරමකපකොය ලපලැරදප මපelseපයටොතපඅපටප

රන පඅලයපොේපtypeප රයපකොයනො

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquoප

ලැොඩපශරපොනද

අපප ලතපොම නනපඉවවරශටපයමපඅපපහ මපඅපටපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඕො පකයප

දෂොලනයටපොදයකපදරකාප රපශරපගොේප ැත මප ලතපඑ කපඑොශමතප ැත මප ලපඑ කපඑොශමතප

වොනප ැත මප ලතපොදයකපඒපලොේපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඅලයප මපඅපපදාවචචප ර ලපelif

කය පඅනොක ය

ොම පශැමපොලාොලමපදානොනපifපපzwjර ා යයපelseපපzwjර ා යයපඅ රටපොලන ය elifපඒලාපඕ ප රමපඅපටප

දාන පරලලනපඅදටපඅලය ාලයනපොග ඩකපකොය ලප ම

ශරඒපගැ පබමපදැන

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

elif fish == ldquoslamonrdquo

print rdquoI hope I donrsquot get SLAMonilla poissninrdquo

elif fish == ldquotunardquo

print rdquoeasy there tuna boatrdquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

48

48

ඉකනපදැනපොමො පොල පොේපමමපවව රප රන මපඅපටපකොය ලපtuna=rdquofishrdquoපකයපvariableපඑ ක

ඉවොවඛාම if tuna == ldquobassrdquoපකය පපzwjර ා යටපය ලපඒ පලැරද

එොශ මපඊඟපපzwjර ා යටපය ලපelif fish == ldquoslamonrdquoපඒ තපලැරදපොනදපඑොශ මපඅනතපඑ ටපදන ල

elif fish == ldquotunardquoප

ආ ඒ ප මපශරපඉකනපදැනපඒ පයටොතපකොය පොේලඛපට runපොලයප

Programme එ පrunප රපබමපමමපකයරපොේදපොලනො පකය

rdquoeasy there tuna boatrdquo

ශරපඅපපහ රපොේපව ාපොනද

අපප ලතපොද ඩපොල වකප රම

පොමපProgramme එොකපtunaපකය පඑ ප

ොලනලටපtroutපකයපදාම

elif fish == ldquotroutrdquo

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquo

පොමපල ාොලදපවොනපොම යපපzwjර ා පඑකො පදරකාප රප රපබැලලපොම කලතපශරපගොයප ෑපඒපනවාප

අනකමටපelseපඑ ටපය ලපඒො පකොය පොේපrunප ර ල

අනකමටඅපටපොතොර ලපවවඳමකප ැකමපව ාමපprogramme එ පelseපයටොතපකොය පොේප රපඅයනප

ොල ල

49

49

22 Nesting Statementsප(අන-පzwjර ා )

Ifපපzwjර ා පගැ පමමප ලතපොදයකපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපොද ඩපvariablesපට කපශදාගම

thing = ldquoanimalrdquo

animal = ldquocatrdquo

ශරපIfපපzwjර ා පයටොතපඅපටප ලතපifපපzwjර ා පොය දන පරලලනපමමප රමපොදනලන ම

දැනපRunප රපබම

this is a cat

ොම දපවොනපොම ය

thingපකය පඑ පanimalපලටපවමා යපඒපනවාපඒපයටොතපඇකපවධzwjා පrunපොල ලප

එ ො ටපශමබොල ලපif animal == lsquocat rsquoකයපඑ කප

අපපශදරපොදල පvariableපඑ පදශාපබරශමපොතොර ලපොමපකය පොේපශරපකයපඒපනවාපඑමපපzwjර ා ොේපඇකප

වධzwjා පrunපොල ලපඒ යපoutputපඑ පවදශටපthis is catපකයපආොේ

අපපදැනපthing = ldquohouserdquoපකයපොල වප රප

programmeපඑ පrunප රපබම

I donrsquot know what this is

දැනපඔයාටපොතොර ල

if thing == ldquoanimalrdquoපකය පපzwjර ා යපව යපො ොේප මපඒපයටොතපඊටපදශබනපකොය පපzwjර ා පඑ නනප

එශාටපලැඩපො ර පබල

50

50

ඉකනපොමපවදශටපpythonපගැ පලයවනපමාොේපදෂමපල පගzwjරනථමයපඅලවනපොල ලපඉලරයපකේලටපොම නනපොමප

ගzwjරනථමයපඉලරපොලනො ප ැප

ොමමපගzwjරනථමොේපොදල පො ටසනපමමපඔයාටපpythonපලපකොය පොමහපවඳශනපසේධzwjාන පලටපලඩාප රමකප

ගැඹරපවපසේධzwjාන පගැ පකයපොද ලා

ඉකනපඒපොේලඛපඉොග ගන ප ලනපොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපpythonපලපමල පොේලඛපගැ ප ැල ප ැල ප

රහණොලන

ොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපකzwjරමලඛදපපබබදලපයම ාකපදැනමකපඔබපබාගතොතප මපpythonපපබබඳලපදසගයප

අොද ව(උොදෂ)පපzwjරණපදzwjරපලපවදශනපපzwjර පලලනප60පලතපඔබටපදශසොලනපනලරදපපබතරපොවවමටපඋදේප

ලනපඇ

එොවේ මපොමහපොදල පගzwjරනථමොයනපඅදපයබපශමොලමපප

ඔබටපජය

23

23

8 RAW Inputප(ලදනපපzwjරදා යප)

Raw_input( ) ශාපන මමපinput ( ) ය function ලපොල වපමමප ලනප ාප ා

ඒතපඒපගැ ප ලතපොශ දනපමමපකයපොදන ම

මමපපදැනපඉනොන Python windowපඑොකපොමොශමපtypeප රම

buck= input(ldquoEnter name rdquo)

print buck

දැනපොම පrun රපබම

අශ ප මටපbukeyපඅපපකයපොදම

Enter name bucky

ොම කදපපzwjරොනපපොම ය පඅපපලච යක inputපඑ ටපදන ාපපඒතපඒ පstring වදශටපPython ලටපදන ප

ැකපනවාපPython ලලනපො ලනමපPrint රන පොදනොනප ෑපඒ ප

ඒ ටපවවදමප මය raw_input ( )

buck = raw_input (ldquoEnter namerdquo)

print buck

ොමො දපොලනොනපuser ොගපinput එ පstring එ කපවදශටපදරලරථම යපොල පඑ යපදැනපrun රප

බැලොල තපපදැනපලැොඩපශරප

24

24

9 Sequences and lists (පඅනකzwjරමපවශපැයවත )

දැනපමමපlistපඑ කපශදපොදනලන මපඉවොවඛාමපඅපපශද listපඑොකප මපලයන පඕොන

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

ඊටපදවොවේපො ටපලරශනපොය දාපඒොකපඇතොඛ listපඑ ටපඅදාපඅලයලපට පලයන පඕොන

(පmom dad bro කය පඒලාපනවාපඅනලාරයොයනමපඋඩො මාපොය දන ප)ප

දැන Enterපඑ පඔබරලශම computerපඑොකපmemory එොකපො ොශශරපsave ොල ලාපොමපlist එ ඒ ප

පzwjර යකපො ොලය

ශරපපමමපොම listපඑ පගැ පොදනලන ම

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

0 1 2 3 4

ොමොකපකොය පඅලයලපගත ශමපශයමපඅලයලයකටම අදා ( index number ) අංකයේපකොය ලාපඉකන

computerපඑො නපදෂොලනපඅලයලයපlsquo 0 rsquoපකයයප මප රනොන ඊටපදවොවේපඒලාප1 2 3 පපල පොවප

පලොලටපවකණපොල ලාප

දැනපඅපපබැලොල තප

family [ 3 ]

lsquo sis lsquo

ොශ දටපම පකයාගන පමඛපඅලයලයප0පකයයපශදනලනොනප ඒපනවයප family [ 3 ] කයපtype රරලශමප

lsquosis lsquoකයපආොේ

අපපහ මපොග ඩකපදගපlist එ කපකොය ලාපඅපටපඅලයයපොමොකපඅලයලයක outputප රගන පඑ ො ටප

ොග ඩකප රදරයොනපඅලයලපමපඉදපඒොක index numberපඑ පගණනප රප රපොශ යන පඉකනපඒ ටප

ොඛසපකzwjරමයකපකොය ලා

ඒ ප මයපඅනකමපඉදපමටපගණනපකරම

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

-5 -4 -3 -2 -1

ඉකනපඅනකමපඅලයලයප- 1 කයයපඅපපගනොනපඉවොවඛප මප0පනපදටනපගතොතපඇයපොමො නප-0පනපදටනප

ගන පබැරදපපො ොශ මටලතපබැපප-0පකලතප0පකලතපබනදලපබනදලමප මය

ඉකනපපබලටප-1 -2 -3 පකයපඅපටපඅනකොමපඉදපමටපඅලයලපට ප මප රන පරලලනප

උදාශරණයකපගතො තප

family [ -2 ]

lsquo sis rsquo කයපඅපටපoutput එ පඑ ලා

25

25

වාරාංයකපවදශටපගතො තප

list එ පඅලයලපකzwjරමපපොද ටප මප රන පරලලන

1 මපසටපඅගටප(0 1 2 3 ප)

2 අගපසටපමටප( helliphellip -3 -2 -1 )

ලපොදයකපකොය ලාපlist ව රකපො ොමයපstring එ පකොය පඅගයනපඋ තපොමොශමප මප රන පරලලන

ඒ ප රනො පොමොශමය

lsquo bucky lsquo 3 +

lsquo k lsquo

26

26

10 Slicing ( ො ටවපකරම )

ොම කදපSlicingපකයනොනපපlist ොශෝපොල යමපොදය පඑහපඅලයලපො ටවකපොලනප රපගන පඑ ටප මය

Slicingපකයනොන

example = [ 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ] ොමොශමපlist එ කපගැ පහ ම

අපටපොමපlist එො නපො ටවකප ඩපගන පඹ ප මප රන පකොයනො පොම ය

example[48]

[ 4 5 6 7 ]

ඉවොවඛාමපlistපඑොකප මපදාන පඹ

ඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොඛපමලනම list එමේ කඩ ගනන අලය අලයලමේ index එක දාන පඹ පඊටප

දවොවේපකඩ අලවන කරනන ඹන අලයලයටපපර අලයලමේ indexපඑක දාන පඹ පඒපගැ පොශ දටපම ප

කයාගන

ලපඑ කපබම

example [ 49]

[45678]

example [ 4 10 ]

[456789]

Slicing ර පඑ පකzwjරමයකප මයපොමප

ලතපකzwjරමයකපකොය ලා

අපටපපටදවටපගණනප රන තපරලලන ොග ඩකපදගපlistඑ කප මපකොයනොනපපොමපකzwjරමයපොග ඩකපොඛසය

example [-5 -1 ]

[ 5678 ] example = [ 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ]

පපපපප-10 -9 -8 -7 -6ප-5 -4 -3 -2 -1

මටපදැනපඅලයයප5පඉදනපඉතරපඅලයලපසයඛමපගන

example [ -5 0 ]

[ ]

ඇයපොමපවදශටපආොේප

පමමප ලනපදාඩොමපකයපදන පවදශටපප-ප0පකයපඑ කප ෑ

ප0පකයනොනප0පලමප මයපඒපනවයපොමොශමපවොන

ඒතපමටපඅලයපlistඑොකපකොය ප9පතපඑ පවදශටප ඩපගන

example [ -5 ]

ොමපවදශටපොදලනලපහව ැ කපකයන පපඒොකපොතරමප මයප-5පඉදපකොය පඔකො මපඅලයලපට පඑලයටප

ගන පකය පඑ ය

[ 56789 ]

27

27

example [ 7 ]

[ 0123456 ]

පොම තපඒපලොේමයපindex එ ප7 ටපඉවවරශපකොය indexපසයඛටමපඅදාපඅලයලයනපඑලයටපගන පකයයප

ොමො නපකයනොනප

ශරපොමොශමතපබම

example [ ]

කසමපindex num එ කප ැල පහවලමපදනො තපොම දපොලනොනප

[ 0123456789 ]

මලපlist එ මපආලාපොනදප

මලපlist එ මපඅපටපඑ ලැරපගන පඕො මපපොමපවදශටතපොඛසොයනමපගන පරලලන

ලපොදයකපකොය ලාපපඅපපදනොනපදරාමකන ( parameters )පොද යොනප

ඒතප ලතපො ල පදරාම යකප(3rd parameter) කොය ලාප

ො ල පදරාමකොයනපකයනොනපඅපපයමපදරාවය පඅලයලයනපඑ කනපගනේදපපකසයමපරටාල ටප

(පදර රයකන )පඅලයලයනප ඩපගන පඅලයපඉක මය

example [ 1 8 2 ]

[ 1357 ]

දැනපකයරපොේපොතොර ලාපොනදප

example [ 10 0 -2 ]

[ 9 7 5 3 1 ]

ොමපවදශටපපටදවටපවං යාපමගශැරපගන තපරලලන

ොම පොග ඩකපලට ාපොදයකප

ඉවොවඛාප රරපවදශටප රන ප මමැලයපලාොේප මපඒ මප රන පොඛසපවදශකපකොය ලාප

Example [ - 2 ]

[ 9 7 5 3 1 ]

මල listපඑ මපපටදවටප-2ප පගාොනපවං යාපමගපශැරපoutput ොල පඑ යපොමො දපඇත ටමපොලනොන

ොමලාප මයපslicing ලපමල මපොේලඛපඉකනපොමපවදශටපlist එ පකොය පඕො මපදත යකපඑලයටපගන ප

රලලනපොඛසොයනමප

28

28

11 Editing Sequences (පඅනකzwjරමයනපවෑදමප)

Sequenceපකයනොනපඇත ටමපlist strings tables ලාොේපොේපලටප මයපඉකනපSequenceපලලනප රන ප

රලලනපොද ඩපලැඩපට කපගැ පබමප

[7 4 5 ] + [ 4 6 5 ]

ඇත ටමපොම Sequenceප2කපඉකනපඑ මපජාකොේ Sequencesපඑ තප රන පප

(ප+ප)පපකණපදාවචචප ර ලා enterපඑ පඑඹොල තපඅපටපoutput එ කපඑ ලා

[ 7 4 5 4 6 5 ]

ොමො දපවොේපSequences 2කපඑ තපොලාප නපSequence එ කපඒපකයනොනප නපlist එ කපශැද පඑ ය

ලපඑ කපබම

lsquo bucky rsquo + lsquo roberts lsquo

lsquo buckyroberts lsquo

දැනපඅපපlist එ කයපstring එ කයපඑ තප රමප

4 5 6 + + lsquo bucky lsquo

අපටපොමපොද පඑ තප රන පොදනොනප ෑපොනදප

ඇයපදන ලදපඑොශමපොලනොන

ොමො දපොමොශමපඑ තප රන පරලලනපොලනොනපඑ මපජාකොේපSequencesපව රයපඒ පොශ දටපම ප

කයාගන ප

අපපදැනපබමපSequenceපගණපකරමපගැ

lsquo bucky lsquo 10

bucky ාප10පක ආලාපොනදප

ඉකනපොමො දපවොනපbucky කය පඑ ප10 ල ාලකප ැල ප ැල පපටදතපවමය

21 10

210

ඇත ටමපොමපගණපකරමප මපොශ දටපව ාපඒතපමමපබාොද ොර තතපවොනපඒ පො ොලයපමටපඕ පවොනප

ඉවොවඛාපලාොේපbucky කය පඑ ප10පල ාලකපපටදතපව පවදශටමප21පතප10පල ාලකපපටදතප රන ය

ප

29

29

ඇත ටමපඑොශමප රනො පො ොශ මදප

[ 21 ] 10

ලැොඩපශරපොනදප

ඉකනපොමපකzwjරොමපොග ඩකපලට ලාපකයපඔයාටපොතොර ලාපඇක

ශරපමමපදැනපඅලතපොදයකපකයපොදන යපයනොනප

name = lsquo roast beef lsquo

ොමොශමපඅපපtype රම

lsquo z rsquo in name

False

ොමොකපin කය පඑ Pythonපලපbuild in keyword එ කපlsquo z lsquo in name

ලලනපඇත ටමප රනොනපz අකරපnameපඑ පතපකොය ලාදපකයප

දරකාප රපොද පඑ යොමපවදශාපවොේපව in කය build in keyword ප

එ පදාවචචපොල ලා

lsquo r lsquo in name

True

ොමොශමපොලන පොශේතලපname = lsquo roast beef lsquo එ පතප r අකරපකොය පනවය

අපපොද ඩ listපඑ කපශදම

family = lsquo mom rsquo lsquo dad lsquo lsquo bro lsquo +

lsquo sis lsquo in family

False පප

lsquomomrsquo in family

True

අලයලය (element) in අනකzwjරමය (Sequence)

ඔයාටපඒප රණප ලතප ශවරපොලන පඇකපදැනොමපවදශටපඅපටපඕ මපඅනකzwjරමය (Sequence)ප

අලයල(elements)පදරකාප රපබන පරලලන

30

30

12 MoreපListපFunctionsප(ැයවතපආශzwjර පශzwjර ප ලදරටත)

අපපlist එ කපශදම

numbers = [8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපදැනපඕ පපොමපlist එොකපඅලයලයනපකයකපව රපකොය ලදපකයපගණනප රපබන ප

න මටපගණනප රපබම

7කපකොය ලාපොනදපප

ොමපlist එොක මපඅලයලයනපට පගණනප රන පඑචචරමපඅමාරප ෑපඒතපො කපදගපlist එ කපකබොණ තප

එොශමපඅපටප රපොේ ලොනප

ඉකනපලැඩයපදගනොනප ැකලපඅලයලයනපකයකපකොය ලදපකයපගන පොඛසපකzwjරමයකපකොය ලාප

ඉවොවඛාමපොම යප රනොනප

len කය functionපඑ පtype රපලරශනපඇතොඛපlist එොකප මපදාන පඕොන

len (numbers)

7

ශරපඅලයලපගාණපආලාපොනද

ශරපොමපලොේපවරපfunctionපට කපගැ පමම දැනපකයන ම

max (numbers)

165

ොමො දපැොබනොනපlist එොකපකොය පලැඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයය

min (numbers)

1

ොමො දපොලනොනපlist එොකපකොය පඅඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයපඅපටපොද පඑ යප

ලතපfunction එ කපගැ ප ාප ො තප

list ( )

ොමො දප රනොනපstring එ පඅලයලයනපlist එ ටපොල පොල මපදරලරථම යප රපදමය

list( lsquo bucky rsquo )

lsquobrsquo lsquo u rsquo lsquo c lsquo lsquo k lsquo lsquo y lsquo +

numbers කයපtype රම

එ ො ටපඅොේපlist එ පඅපටපැොබ ලා

[ 8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපොමොකපකොය පඅලයලයනපොල වප රගන පඕ පොල ලා

31

31

අපපඒ පො ොශ මදප රනොන

numbers[ 3 ] = 77

ොමොකපොතරමප මයපප

index එ ප3 ල පඅලයලයපොලනලට 77පආොේප රන පකය පඑ ය

ඉකනපදැනපEnter එ පඔබාපබම

ොම ලතපවොනප ෑපොනදපපඇත ටමපොදයකපව ාපකොල තපශරප

දැනපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පආොේපොලයපකොයනොන

ඒ පදරකාප රපබමපඅප

අප numbers කයපtype රපlist එ පබම

[ 8 1 4 77 28 165 7 ]

ශරපොනදපපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පලැට

අලයලයනපම න තපරලලනපොමපවදශටමප

ඉවොවඛාමපdel keyword එ පtype රපlist එ පවමගපඅලයලොේපindex එ පොදන

ොමන පොමපවදශට

del numbers (3)

ශරපදැනපමැකයපකොයනොන

ශරයටමප ශවරප රගන පlist එ පඅරනමපබමපපප

numbers

[ 8 1 4 28 165 7 ]

77පමැකපොනදප

ශරපඅපපඉොග පගත ාපප

අලතපfunction ට කපඒලාොගමපඅලතපලැඩප ෑලපට කපොමප ාකපමමපකයපදන පඒලාොයනප

ොශ දපprogramme එ කපඔයාටමපශදන පරලලනපකයපමටපහො ලාපප

ඹයාටපන රමපකොය පවරපගැටලලකපොමලාොයනපොඛසොයනමපවවදගන පරලලන

Python ලලනපඑ පදාරටමපගැටලලපගැ පහ ාගන පඅමාරයපලොේප මපඉවොවඛාමප

Algorithm එ කපශදන පප

ඊටපදවොවේපflow chart එ තපශදාපගන ප

ඊටපදවොවේපpseudo code එ කතපඕො මපලයාොග පpython language එො නපprogramme එ පලයන ප

දටනපගන

Algorithm =gt Flow chart =gt Pseudo code =gt Programme language

32

32

13 SlicingපListsප(ැයවතපො ටවපකරම)

Slicing ගැ පඔයාපදැ ටමතපොග ඩකපොේලඛපදන ලොනපSlicingපආශzwjර ප ලතපඅලතපොේලඛපට කපඔයාටප

කයපොදන යපමමපොමපයනොන

ලච ය පකොය පඅකරපlist එ පඅලයලප රනොනපොමොශමය

example = list (lsquo easyhoss lsquo)

ොමොශමපtype රපEnter එ පඔබරලශමපlistපඑ කපශැොද ලා

ශරපදැනපඅොේපlist එ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo lsquosrsquo +

ශරපඅපපදැනපොමපlist එ ටපඅලතපොේලඛපට කපඑ තප රම

example 4 + = list ( lsquo baby lsquo )

ොමො නපඇත ටමපකයනොන

පindex එ ප4පල පඅලයලයතපඇතලලපඉනපඑශාටපකොය පඅලයලපට පම පඒපොලනලට lsquo baby rsquo ය පලච යප

අදාපඅලයලපට ටපආොේප රන පකයය

ඒ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquobrsquo lsquoarsquo lsquobrsquo lsquoyrsquo +

ලතපවදශ ටපඒපගැ පබම

example 4 + = list ( lsquorace carsrsquo)

ශරපඒපගැ පඔයාටපොතොරන පඇක

ලපොග ඩකපලැදගතපොදයකපකොය ලාපකයපොදන

ොම යපදැනපඹයපlist එ පඅලයලප2පකපමැදටපඅපටපඅලතපඅලයලයකපදාගන පරලලනද

ඒපගැ පදැනපබමප

අපපඅලතපlistපඑ කපශදමපලැොඩපදටනගම

example = [ 7 8 9 ]

ශරපlistපඑ පශැද ො පදැන

33

33

example = [ 7 8 9 ]

0 1 2

example[11] = [ 3 3 3 ]

ොමො නපොල පොේපමමපකයන මපඔයාටපම පඇකොනපඅලයලපලපපindexපප මප ර පශැටපගැ

(0123)පඉකනපොමො නපකයනොනපindex number =ප1ොල පඅලයලයපඟටපයන පඊටපදවොවේපආොයතප

index number = 1ොල ප ැ ටපයන පශරයටමපඑ ටප[ 3 3 3 ] ද බාන පකයයප

ඇත ටමඕො නපකයනොනප78 පඅ රටප(එ ප0පශාප1පල පඅලයලපඅ රට)ප[ 3 3 3 ] පදාන පකයය

දැනපlistපඑ පcheckප රපබමපoutputපඑ පගැ

[ 7 3 3 3 8 9 ]

0 1 2 3 4 5

මමපකේලපොේපශරපොනද

ලපොද ඩපොදයකපමමපඔයාටපකයපොදන ම

example[15] = [ ]ප

ොමොශමප ොෂ තපොම දපොලනොන

ඔයාටපම පඇකප

example[15] ප

ොමො දපොදලනලපවඳශනප ර පindexපඑ ප ැතලපඊටපොදරපඅලයලපට පගන පඑ පගැ

පlistපඑ පcheckප රමපබම

[ 7 9 ]ප

මමපහ ලපඒ පඔයාටපොතොරන පඇක

ඉකනපොමපවදශටපlistපඑ පකොය පඅලයලපම න පඅපටපරලලන

34

34

14 Intro to Methods (රතනපවදශාපපzwjරවයයප)

Pythonපලපශැටයටපmethodsපකයනොනපඑක රාපවදශ පbuilding functionපලටමප මයපඉකනපොමලාපලලනප

ලැඩගන පශැටයපමමපදැනපකයපොදන පයනො

ඉවොවඛාමපොද ඩපlistපඑ කපශදම

face = [ 21 18 30 ]

ොමපlistපඑොකපඅගටපඅලතපඅගයකපඑ තප රන පොග ඩකමපොඛසපකzwjරමයකපකොය ලපඒ ටපදාවචචපොලනො ප

appendපකය පmethodපඑ ය

ඒ පොමපවදශටපදාවචචප රන පරලලන

ඉවොවඛාමපඅොේපlistපඑොකප(object)ප මපලයන පඕ පඊටපදවොවපක ක(dot)පකයපඅදාපmethodපඑ ප

දාවචචප රන පරලලන

faceappend(45)

face

[ 21 18 30 45 ]

අදටපඕ පොේපොඛසොයනමපඋ ාපොනද

ඉකනපොමපmethodsපදාවචචප රේදපවාමා යපලරශනපඅනලාරොයනමපදාවචචප රන පම ොනපfaceappend

එ පඅගටප45පොය දන පඅපපදාවචචප ොඛපවාමා යපලරශනපඉකනපඒපොේපගැ පොශ ඳටපම පකයාගන

ලතපොග ඩකපලැදගතපොල පmethodපඑ කපගැ යපමමපඊෂඟටපකයන පයනොන

ඒ ටපොද ඩපlistපඑ කපශදම

apples = lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

listපඑ පcheckප රතපබම

apples

lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

ශරපබමපදැන

applescount(lsquoapplesrsquo)

2

ඇයප2පආොේපඒ පොලනො පොමොශමයපcountපඑො නප රනොනපඅපපොද පලචො පොමපlistපඑොකපකපදාරකප

කොය ලදපකයපොශ යපොද පඑ යපඉකනපඋඩපකොය පවධzwjා යපකzwjරයාතම ප රරපගමනපොමයාපlistපඑොකපමප

ඉදනපබ ලපඅපපදන පලච යටපගැොද පලච යකපකොය ලදපකයපඔොශ මපගණනප රොග පය ො ටප

ොමයාටපඅහොල ලපapplesපකයපොදල ාල පවඳශනපොලාපකොය ලපකයපඉකනපඑයාපoutputපඑ ප2පකයප

අපටපොදනල ල

අපපදැනපlistපඑොකප ැකපලච යකපදාපබම

applescount(lsquobowrsquo)

0

උත ොරපශරපොනද

35

35

ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපඔයාටපකයපොදන ම

one = [ 1 2 3] two = [ 4 5 6 ]

මමපlistපොද කපශදාගත

oneextend(two)

ොමො නපඇත ටමප රනො පවහදවමකපොමො දපොලනො පoneපකය පlistපඑොකපඅගටපtwoපකය පlistපඑ ප

එ තපකරමයපොමහදපoneපකය පlistපඑ පවහදවමකපොල ලපොමො දපපzwjරධzwjා පොලනොනපoneපකය පlistපඑ ය

අපපදැනපone listපඑ පcheckප රපබම

one

[ 1 2 3 4 5 6 ]

වාරාංයකපවදශටපගතො ත

objectmethod(argument)

ලවතලකzwjරමය( ර ය)

ොමපවදශටපවාධzwjාරණපලශයකනපොදන න පරලලනපmethodsපදාවචචප ර පශැට

ඉදරයටතප ලතපඅලතපmethodsපට කපකයපොදන මපඉකනපොමපmethodsපලලනපොඛසොයනමපොග ඩකප

ාරයකමලපprogrammesපශදාගන පඅදටපඋදේපොල ල

36

36

15 More Methods (පරතනප ලදරටතප)

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපindexපකය පmethodපඑ පගැ

say = lsquoheyrsquo lsquohowrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ශරපඅපපlistඑ කතපශැදලා

දැනපොමොශමපtypeප රම

sayindex(lsquobrownrsquo)

2

ොමො දපොල පොේපඔයාටපදැ ටමතපොතොර ලපඇක

අදාපඅලයලොේප මපදරශමපindexපඑ පොඛසොයනමපඅපටපොශ යපොද ල

sayinsert( 2 rsquohossrsquo )

ොමො දප රනොනපඅපපොද පindexපඑ ටපඅපපොද පඅලයලයපදා පඑ යපඑ ො ටපඉවොවඛාපඒපindexපඑොකප

කබණපඅලයලයටපොම දපොලනො

ඒපගැ පlistපඑ පcheckප රමපබම

say

lsquoheyrsquo lsquonowrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොතොරන පඇකොනපඑ නනපඑශාපකොය පඅලයලපඔකො මපඑ ටපඑ කපපටදවටපය ල

දැනපඅපපබමපlistපඑ පඅලයලපඉලතප රන පකොය පmethodsප2කපගැ

saypop(1)

lsquonowrsquo

say

lsquoheyrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොමො දප රනොනපඅදටපඕ පindexපඑ පදරශමපඒපindexපඑ ටපඅදාපඅලයලයපoutputප ර පගමන listප

එො නපඒපඅලයලයපඉලතපකරමක

sayremove( lsquobrownrsquo )

ොම පට කපොල වපොමො දපඅදටපඉලතප රන පඅදාපඅලයලයපවඳශනප රරශමපඒපඅලයලයපlistපඑො නප

ඉලතප ර ලපබැරපොලාලතපඅපපවඳශනප ර පඅලයලයපකහදපල ාල පlistපඑොකපකබොණ තපොම කපොලයදප

එ ො ටපොලනොනපමලනමපශමබපොල පඅලයලයපඉලතප ර පඑ ය

sayreverse()

ොමපmethodපඑො නප රනොනපඅොේපමලපlistපඑ මප පටපශරලපොද පඑ යපපඒපකයනොනපඅගපඉදපමටප

අලයලපට පොදෂගැවවමය

37

37

16 Sort and tuples (ොදෂගැවවමපවශපටදඛවප)

ඉවොවඛාමපබමපොදෂගැවවමපගැ

අපපදැනපවං යාපදාරපොද ඩපlist එ කපශදම

new = [ 32 54 22 7 98 1 ]

new

[ 32 54 22 7 98 1 ]

ශරපදැනපlistපඑ කපශදාගත ො

දැනපsortපකය පmethodපඑ පදාවචචප රන පරලලනපොමො දපsort()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපොම ලතප

දාන පඑදා

ශරපදැනපsortප රරශම listපඑ පආොරෝශ පපබොලෂටපවැ ොව ල

new

[ 1 7 22 32 54 98 ]පශරපොනද

ඒලාොගමපඅපටපරලලනපstringපවතපොදෂගවලන පඒ ප රනො මපොමොශමයපඉවවඛපකzwjරොමටපලඩාපට කප

ොල ව

sorted()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපඅපටපඅලයපstringපඑ පලයන පඕ

ඉන පමමප රපොදනලන ම

sorted( lsquoEasyhossrsquo )

lsquoErsquo lsquoarsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo rsquosrsquo rsquoyrsquo+

දැනපොම පඅ ාරාදපපබොලෂටය (Alphabetical Order)පවැ සයපකොයනොනපPythonපලපශැටයටපඅ ාරාදප

පබොලෂටපව වන පඉවොවඛාමපගනො පCapitalපඅකරපඒපනවයපlsquo E rsquoපඉවවරශටමපඇවතපකොයනො පඊටප

දවොවේපපබොලෂටපSimpleපඅකරපොදෂගැවසපකොය ලපඔයාටපොේ ලපඇක

මමපදැනපmethodsපලලනපට කපඅයනපොලාපtuplesපගැ පකයපොදන මපඔයාට

ඉවොවඛාමපtupleපඑ කපොදන ාමපඉන මො

න මමප 41423254පකයපIDLE එොකපEnterප ොර තපඅපටපtupleපඑ කපැොබ ල

tupleපලලනපො කපලැඩ ෑලපදාන පබෑ listපලදපලොේ

ඇත ටමපකේොල තපොමො පකය පඅලයලපආයපොල වප රන පඅලතප රන පඅයනප රන පොම ලතමප

රගන පොදනො ප ැ

රන පරලලනපඑ මපොදයය

ඒො පකොය පඅලයලයනපඑබයටපoutputප රගැනමපදමණය

ඉන පඒ පොදන ම

bucky = ( 32 32 43 54 )

38

38

bucky

( 32 32 43 54 )

ශරපොම පtupleපඑ ක

දැනපොමො පඅගයනපඑබයටපඅරනපොදනලන ම

bucky[2]

43

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපtupleපගැ

ොශ දටපම පකයාගන පtupleපලලනප රන පරලලනපඅගයනපඑබයටපගැනමපදමණය

ඉකනපඅනකමටපවාරාංයකපවදශටපගතො තපොදෂගැවවම(sort)පඅදටපොග ඩකපලට පොදයකපprogrammesප

ලය පො ට

ඒලාොගමපඅපපදන ල listපඑ පඅලයලපලාොගමපstingපඑ පඅලයලදපොඛසොයනමපොදෂගැවවමටපශැකපබල

39

39

17 Stings and Stuff ( ලදනපආශzwjර පොමලම)

Stingsපලටපඅදාපඅලතපආ රණයපොේලඛපට කපමමපදැනපකයපොදන ම

ොම පදශාපොද ඩඩකපබන

bucky= ldquo Hey there bucky hows your head rdquo

ොමො පකය පbuckyපheadපකය පලච පඅපටපඑ පඑ පොලාලටපකණ ලපොල වප රගන පඕ පලොේපකයප

හ න ො

ඒතපඇත ටපඅපපො ොශ මදපඒ ප රනො

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

sපොම ේදපොමපඇත ටමපොම පමාරමපවව පොදයකපඒො පsපලලනපකයොලනො පStringපකයයපප

කයොලනොනපොම පවදොශපdataපඑ කදපයන ය

ඇත ටමපකේොල තපsපකයනොනපStringපවහ පවචයයකප(String variable)පපඒපකයනොනපොල වප රන ප

රලලනපොශෝපොල වපොල පොදයක

ඉකනපbucky Stringපඑො යපඕො යපඇකපවමබනධzwjයපොම කද

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

අපටපදැනපඕ පොද ඩපඅගයන(ලච )ප2කපමමපදැනපඒප2 තපෑවකප ර ලා

varb = ( lsquobettyrsquo lsquofootrsquo )ප

ශරපඅදටපදැනපකොය ල Stringපඑ කපඅගයන(ලච )ප2කපවහ

දැනපමමපොදනලන ම

buckyපශාපvarbපකය පොදොකපවව පවමබනධzwj ාලයක

ඒ ප රනොනපොමොශමය

print buckyvarb

ොමො පොතරමප මයපvarbපකය පඑො නපඅගයනපඅරග පbuckyපකය පඑොකපපවහ ප ැනපලටපඑමප

අගයනපආොේප රන පකයය

දැනපEnterපඑ පඔබපබැලොල තපඔයාටපඒ පොතොරය

Hey there betty hows your foot

ඉකනපොමලාොගම

varc = ( lsquotunarsquo rsquofinrsquo )

print buckyvarc

Hey there tuna hows your fin

ඉකනපොමපකzwjරොමපදාවචචප රපඅපටපරලලනපඅමතපවදොශපprogrammesපලයන

උදාශරණයකපවදශටපඑොක පරේගයනපඅම න පඅදටපොල වපවදොශපලච පsetප රපඒපොග ඛනලපරදමප

රන පරලලන

දැනපමමපකයපොදන මපfindපකය පmethodපඑ පගැ

40

40

example = rdquo Hey now Bessie nice chops rdquo

අපපහ මපඅපටපඕ පොල ලපොමො පකොය පලච යකපශරයටමපකොය පවථමා යපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

examplefind(lsquobessiersquo)

8

අපටප8පකයපආලොනදපඒො පඇත මපොතරමපොම කද

ඒො නපකයනො පොම යපොමපStringපඑොකපකොලනප ැ ද (කම පindexපඑ ද)ප

bessieපකය පලචො ප( lsquobrsquoපඅකරපවඳශනප ැ ) දටනපගනො පකයය

lsquoHey now bessie nice chopsrsquo

0123456789helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ොශ දටපම පකයාගන පහවතයනතපඅනලාරයොයනමපොමපගණ යපකරමටපගන ල

ලපඑ කපබම

examplefind(lsquochopsrsquo)

20

ොම ටපඅනලපඅපටපහ ාගන පරලලනපlsquo c rsquoපකය පඅකරටපඅදාපindexපඑ ප20පයපකය

41

41

18 String Methods ( ලදනපආශzwjර පරක ලදරටතප)

Stringපලටපවමබනධzwjප ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපකයපොදන මපඒ පඅපපශදනලනො පjoinප

කය

Sequence = lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

Sequence

lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

ශරපදැනපStringපඑ කපශැදලපමම

ලතපොද ඩපStringපඑ කතපශදම

glue = lsquohossrsquo

ොමපොද පඅපටපඑ ටපsetප රන පඕ පඒ ප රනො පොමොශමයපඉවොවඛාමපlistපඑොකපශැමපඅලයලය මප

මැදටපදාන පඕ පලච යටපඅදාප මපලයන පඕ පඊටපදවොවේපක කපකයපjoinපකයපලයන පඊටතපදවොවේප

ලරශනපතෂපඅරපඅදාපSequenceපඑොකප මපලයන

gluejoin(sequence)

lsquoheyhosstherehossbessiehosshosshossrsquo

ලැදගත methodපඑ කපගැ පදැනපමමපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපStringපඑ කපශදම

randstr = ldquoI wish i Had No sausagerdquo

randstr

ldquoI wish i Had No sausagerdquo

මටපදැනපඅලයයපොමො පකොය පශැමපඅකරමපSimpleපඅකරපලටපදරලර යප රන ඒ පශරමපොඛසය

randstrlower()පදැනපEnterපඑ පඔබපබම

lsquoi wish i had no sausagersquo

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපොමපmethodපඑොකපකොය පලැදගත ම

ලදපොදයකපමමපකයපොදන ම

අලතපStringපඑ කපශදම

truth = lsquo I love old women rsquo

මමපො ලනමපmethodපඑ පලයපඉන ම

truthreplace(lsquowomenrsquo rsquomenrsquo)

ොමො දපඇත ටමපොලනොනපwomenපකය පලච යපොලනලටපmenපකය පලච යපආොේපවමයප

අපපඒ පcheckප රපබම

ලැොඩපශරපොනදපඉකනපොමපවදශටපයමපලච යකපොලනලටපොල තපලච යකපොඛසොයනමපආොේප රගන ප

රලලන

42

42

19 Dictionary (ලදනපො ෝ)

මමපදැනපකයපොදන පයනොනපpythonපලපකොය පDictionaryපගැ පොම කදපDictionaryපඑ කපකයනොන

ඇත ටමපොම පඅපපදන පDictionaryපඑ කපලොේමප මයපDictionaryපඑො නපඅපපලච යකපොශ ය ලප

කයමො පඒපලචො පකොය ප ැ තපශමබපව ාපඉකනපදැනපඒපලචො ටපඅදාපොතරමකපොශෝපවව රයකපඅපටප

දැ ගන පරලලන

ඉකනපpythonපලපකොය පDictionaryපතපඒපලාොගමප මයපඅපපොශ ය පලචො පලාොගපොේටපයර(key)පකයප

කය ලපඒපලච යටපඅදාපවව රයපඅගය(value)පකයපඅපපකය ල

ම පකයාගන පොදයකපකොය ලපDictionaryපලටපදාවචචපොලනොනපලකzwjර ලරශන( ldquohelliprdquo )පදටනපගේදතප

අලවනප රේදතපොමපලකzwjරපලරශනපඅපපදාවචචප ර ල

මමපඑ කපශදමපොදනලන මප

book= lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

ොමො පකොයනොනපදව පවාමාජ යනටපඅදාපොද ඩපDictionaryපඑ කපොමො පකොය පයතර(keys)ප මයප

Dad BroපMom ඒලාටපඅදාපඅගයන(values)පොලනොන Bob Joe Lisa

දැනපEnterපඑ පඑබශමපඅොේපDictionaryපඑ පRun

ොල ල

book

lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

දැනපඅපටපරලලනපඅොේපවාමා යපDictionaryපලප

කොය පලැොඩප රන පඒපකයනොනපලචො ටපඅදාප

ොතරමපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

ඉවොවඛාමපDictionaryපඑොකප මපඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොපඅදටපඅලය යතර(key)පපවඳශනප

රන පඹ

ඉන පමමපොදනලන ම

booklsquoDadrsquo+

lsquoBobrsquo

booklsquoMomrsquo+

lsquoLisarsquo

ඉකනප ලතපොදයකපකොය ලපොමපයතර(keys)පලටපඅදාපඅගයනපstringපොලන මපඹො ප ෑපඅදටපnumbersප

උ තපදාගන පරලලනපඒපගැ පකයපොදන පඅපප ලතපොද ඩපDictionaryපඑ කපශදම

ages = lsquoDadrsquo rsquo42rsquo rsquoMomrsquo rsquo87rsquo-

ageslsquoDadrsquo+

42

43

43

දැනපදැක ො පkeys ලටපඅදාපඅගයනපstring ොලන මපඅලයප ෑ

දැනපමමපකයපොදන මපDictionaryපලටපඅදාපmethodsපට ක

මමපඒ පලයමපොදනලන මප

ොම පලයන පmethodsපලය පවාමා යපආ ෘකයටමප මය[ SequenceMethod(argument) ]

bookclear()

ොමො දපොම යපොලනොනපඅපපවදශනප රපකොය පDictionaryපඑොකපසයලමපඅගයනපඉලතප රපDictionaryප

එ පහවප රපදා පඑ ය

Enter එ පඑබොල තපදැනපඒ පබාගන පරලලන

පලැොඩපශරපොනද

ලපMethodපඑ කපබම

tuna = agescopy()

ොමපො ද පඅදටපඅදාපDictionaryපඑ ක

ොල මපDictionaryපඑ කපවදශටපො පයකපගන පරලලන

අපප මප රරපDictionaryපඑ පtunaපකය පඅලතපDictionaryප

එ ටපො පපොලපකයපදැනපඔයාටපොේ ලපඇක

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපොග ඩකමපලැදගතපMethodපඑ කපගැ

ොමපMethodපඑො නපරලලනපඅදටපඅලයපDictionaryපඑ කපඇතොෂපඅපපවදශනප ර පkeyපඑ පකොය ලදප

ැේදපකයපොශ යාගන

ඒ ප රනොනපොමොශමය

tunahas_key(lsquoMomrsquo)

True

tunahas_key(lsquoApplesrsquo)

False

ඔයාටපඒපගැ දැනපොතොර ලපඇක

අදාපkeyපඑ පDictionaryපඑොකපකොය ල මපTrueපකයපoutputපොල ලප ැත මපFalseපකයපoutputප

ොල ල

ශරපඅපපDictionaryපගැ පොග ඩකපොේලඛප ාප රා ඒපලොේමපProgrammes ශදේදපොමපDictionaryපඅදටප

ොග ඩකපලැදගතපොල ල

44

44

ඊෂඟපදාඩමට

45

45

20 If Statements (if පzwjර ා )

අපපොම ාකපදරටපpythonපලපමල පොේලඛපොග ඩකපඉොග ගත පොම නනපඑශාටපමමපකයපොදන මප

කzwjරමොඛ පශද පවදශපගැ

ශරපඅපපලැොඩටපබහම

IDLEපඑො නපදැ ටපවමපඅරොග පමමපදැන ය ලපnew windowපඑ ටපNew windowපඑොකපprogrammeප

එ කපලයපඒ පRunප රන ප මපඅනලාරොයනපඒ පSaveප රන පඕ

ශරපමමපදැනපstingපඑ කපශද ල

tuna=rdquofishrdquo

If පzwjර ා පගැ පදැනපමමපඔයාටපකයපොද ලපොමො නපොග ඩකපොේලඛපොඛසොයනමපඅපටප රන පරලලන

if tuna==rdquofishrdquoොමො දපමමපවමා පකණපොද කපොය දාොග පකොය ල

ොම දපොලාපකොයනො පපරේාලේ(testing)

යමපඅගයකපදරකාපකරමටපඅප වමාන කණ මදකේපොය ද ලපඒපලාොගමපඅපොේපපzwjර ා පඅලවා යටපප

මදත(colonrdquordquo)පොය ද ලපොශ දටපම පකයාගන (ොග ඩකපලැදගත)

ොමපමලපපzwjර ාොනපොතරමප මයපlsquorsquotuna fishපටපවමා පඋො තrsquorsquoපකය පඑ යපඉකනපොමපපzwjර ා යපයටොතප

එොශමපඋො තපඅර ප රන පොම ප රන පකයපඅපටපවවධ වධානපොදන පරලලන

If tuna == lsquorsquofishrsquorsquo

Print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපEnterපඑ පඔබරශමපොමපපzwjර ා යපයටොතපඅපටපඅලයප ර පොේලඛපලයන පරලලන

ොශ දටපම පකයාගන පොදක පදාපEnterපඑ පඑබලපගමනපඑමපපzwjර ා යපයටොතප මයපඉනදසපලය ප

ොේලඛපලයොලනො (indent-පොේබලපවාමා යපඉොමනපඇතෂටපල පොවේපලයොේ)

දැනපමමපොමො පකයපකොයනොනපtuna fishපටපවමා පලනොනප මපlsquothis is a fish alrightrsquo කයපprintප

රන පකයය

දැන F5 එ පඔබපොමපprogrammeපඑ පrunප රපබමප

lsquothis is a fish alrightrsquo

46

46

ොමො පව පොේපගැ පමමප ලපදාරකපකයන ම

අදටපකොය ලපvariableපඑ කපtuna=rdquofishrdquoපකය

දැනපඅපපදරකාලකප ර ල

tuna කය පඑ පfishපටපවමා පලනො ප මපlsquothis is a fish alrightrsquoපකයපprintප රන පඑතපඒ ටපවමා ප

ැත මපොම ලතප රන පඑදා

අොේපprogrammeපඑ පමමපදැනපොද ඩඩකපොල වප ර ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපොම දපොලනො පකයපබන පොම පrunප රමපඇත ටමපොම ලතපඋොනප ෑ

ශරපif පzwjර ා පලපමල පොේපොම ප මය

අොේපදරකාලපශරප මපඅපටපඅලයපොේලඛපට කප රන පකයපවධzwjා පොදන පරලලනපඊටපදවොවේපඒපවධzwjා ප

runපොල ලාපඒතපදරකාලපලැරදප මපොම ලතපො රපඉන ල

පඒතපොම පifපපzwjර ා පලය පඑ පවදශකපව රය

47

47

21පElse and elif (Else වශ elifපඅනොක )

දැනපමමපකයපොදන මපදරකාලපලැරදප මපඅදටපඅලයපවධzwjා පශදාගන පශැටපඒ ප රනොනපelseපකය ප

අනොක ොයනපඒපගැ පදැනපබම

අොේප ලනපඋදාශරණයමප

මමපඉවවරශටපඅරොග පය ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

ශරපදැනපපොම යපොලනො ඉවොවඛාමපදෂමපපzwjර ාොනපව යප මපඑයටපඅදාපවධzwjා පට පකzwjරයාතම ප

ර ලපඒතපලැරදප මපඔේපඑ ො ටපඅපටපදැනප ලතපොතරමකපකොය ලපලැරදප මපelseපයටොතපඅපටප

රන පඅලයපොේපtypeප රයපකොයනො

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquoප

ලැොඩපශරපොනද

අපප ලතපොම නනපඉවවරශටපයමපඅපපහ මපඅපටපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඕො පකයප

දෂොලනයටපොදයකපදරකාප රපශරපගොේප ැත මප ලතපඑ කපඑොශමතප ැත මප ලපඑ කපඑොශමතප

වොනප ැත මප ලතපොදයකපඒපලොේපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඅලයප මපඅපපදාවචචප ර ලපelif

කය පඅනොක ය

ොම පශැමපොලාොලමපදානොනපifපපzwjර ා යයපelseපපzwjර ා යයපඅ රටපොලන ය elifපඒලාපඕ ප රමපඅපටප

දාන පරලලනපඅදටපඅලය ාලයනපොග ඩකපකොය ලප ම

ශරඒපගැ පබමපදැන

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

elif fish == ldquoslamonrdquo

print rdquoI hope I donrsquot get SLAMonilla poissninrdquo

elif fish == ldquotunardquo

print rdquoeasy there tuna boatrdquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

48

48

ඉකනපදැනපොමො පොල පොේපමමපවව රප රන මපඅපටපකොය ලපtuna=rdquofishrdquoපකයපvariableපඑ ක

ඉවොවඛාම if tuna == ldquobassrdquoපකය පපzwjර ා යටපය ලපඒ පලැරද

එොශ මපඊඟපපzwjර ා යටපය ලපelif fish == ldquoslamonrdquoපඒ තපලැරදපොනදපඑොශ මපඅනතපඑ ටපදන ල

elif fish == ldquotunardquoප

ආ ඒ ප මපශරපඉකනපදැනපඒ පයටොතපකොය පොේලඛපට runපොලයප

Programme එ පrunප රපබමපමමපකයරපොේදපොලනො පකය

rdquoeasy there tuna boatrdquo

ශරපඅපපහ රපොේපව ාපොනද

අපප ලතපොද ඩපොල වකප රම

පොමපProgramme එොකපtunaපකය පඑ ප

ොලනලටපtroutපකයපදාම

elif fish == ldquotroutrdquo

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquo

පොමපල ාොලදපවොනපොම යපපzwjර ා පඑකො පදරකාප රප රපබැලලපොම කලතපශරපගොයප ෑපඒපනවාප

අනකමටපelseපඑ ටපය ලපඒො පකොය පොේපrunප ර ල

අනකමටඅපටපොතොර ලපවවඳමකප ැකමපව ාමපprogramme එ පelseපයටොතපකොය පොේප රපඅයනප

ොල ල

49

49

22 Nesting Statementsප(අන-පzwjර ා )

Ifපපzwjර ා පගැ පමමප ලතපොදයකපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපොද ඩපvariablesපට කපශදාගම

thing = ldquoanimalrdquo

animal = ldquocatrdquo

ශරපIfපපzwjර ා පයටොතපඅපටප ලතපifපපzwjර ා පොය දන පරලලනපමමප රමපොදනලන ම

දැනපRunප රපබම

this is a cat

ොම දපවොනපොම ය

thingපකය පඑ පanimalපලටපවමා යපඒපනවාපඒපයටොතපඇකපවධzwjා පrunපොල ලප

එ ො ටපශමබොල ලපif animal == lsquocat rsquoකයපඑ කප

අපපශදරපොදල පvariableපඑ පදශාපබරශමපොතොර ලපොමපකය පොේපශරපකයපඒපනවාපඑමපපzwjර ා ොේපඇකප

වධzwjා පrunපොල ලපඒ යපoutputපඑ පවදශටපthis is catපකයපආොේ

අපපදැනපthing = ldquohouserdquoපකයපොල වප රප

programmeපඑ පrunප රපබම

I donrsquot know what this is

දැනපඔයාටපොතොර ල

if thing == ldquoanimalrdquoපකය පපzwjර ා යපව යපො ොේප මපඒපයටොතපඊටපදශබනපකොය පපzwjර ා පඑ නනප

එශාටපලැඩපො ර පබල

50

50

ඉකනපොමපවදශටපpythonපගැ පලයවනපමාොේපදෂමපල පගzwjරනථමයපඅලවනපොල ලපඉලරයපකේලටපොම නනපොමප

ගzwjරනථමයපඉලරපොලනො ප ැප

ොමමපගzwjරනථමොේපොදල පො ටසනපමමපඔයාටපpythonපලපකොය පොමහපවඳශනපසේධzwjාන පලටපලඩාප රමකප

ගැඹරපවපසේධzwjාන පගැ පකයපොද ලා

ඉකනපඒපොේලඛපඉොග ගන ප ලනපොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපpythonපලපමල පොේලඛපගැ ප ැල ප ැල ප

රහණොලන

ොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපකzwjරමලඛදපපබබදලපයම ාකපදැනමකපඔබපබාගතොතප මපpythonපපබබඳලපදසගයප

අොද ව(උොදෂ)පපzwjරණපදzwjරපලපවදශනපපzwjර පලලනප60පලතපඔබටපදශසොලනපනලරදපපබතරපොවවමටපඋදේප

ලනපඇ

එොවේ මපොමහපොදල පගzwjරනථමොයනපඅදපයබපශමොලමපප

ඔබටපජය

24

24

9 Sequences and lists (පඅනකzwjරමපවශපැයවත )

දැනපමමපlistපඑ කපශදපොදනලන මපඉවොවඛාමපඅපපශද listපඑොකප මපලයන පඕොන

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

ඊටපදවොවේපො ටපලරශනපොය දාපඒොකපඇතොඛ listපඑ ටපඅදාපඅලයලපට පලයන පඕොන

(පmom dad bro කය පඒලාපනවාපඅනලාරයොයනමපඋඩො මාපොය දන ප)ප

දැන Enterපඑ පඔබරලශම computerපඑොකපmemory එොකපො ොශශරපsave ොල ලාපොමපlist එ ඒ ප

පzwjර යකපො ොලය

ශරපපමමපොම listපඑ පගැ පොදනලන ම

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

0 1 2 3 4

ොමොකපකොය පඅලයලපගත ශමපශයමපඅලයලයකටම අදා ( index number ) අංකයේපකොය ලාපඉකන

computerපඑො නපදෂොලනපඅලයලයපlsquo 0 rsquoපකයයප මප රනොන ඊටපදවොවේපඒලාප1 2 3 පපල පොවප

පලොලටපවකණපොල ලාප

දැනපඅපපබැලොල තප

family [ 3 ]

lsquo sis lsquo

ොශ දටපම පකයාගන පමඛපඅලයලයප0පකයයපශදනලනොනප ඒපනවයප family [ 3 ] කයපtype රරලශමප

lsquosis lsquoකයපආොේ

අපපහ මපොග ඩකපදගපlist එ කපකොය ලාපඅපටපඅලයයපොමොකපඅලයලයක outputප රගන පඑ ො ටප

ොග ඩකප රදරයොනපඅලයලපමපඉදපඒොක index numberපඑ පගණනප රප රපොශ යන පඉකනපඒ ටප

ොඛසපකzwjරමයකපකොය ලා

ඒ ප මයපඅනකමපඉදපමටපගණනපකරම

family = lsquomomrsquo lsquodadrsquo lsquobrorsquo lsquosisrsquo lsquodogrsquo +

-5 -4 -3 -2 -1

ඉකනපඅනකමපඅලයලයප- 1 කයයපඅපපගනොනපඉවොවඛප මප0පනපදටනපගතොතපඇයපොමො නප-0පනපදටනප

ගන පබැරදපපො ොශ මටලතපබැපප-0පකලතප0පකලතපබනදලපබනදලමප මය

ඉකනපපබලටප-1 -2 -3 පකයපඅපටපඅනකොමපඉදපමටපඅලයලපට ප මප රන පරලලනප

උදාශරණයකපගතො තප

family [ -2 ]

lsquo sis rsquo කයපඅපටපoutput එ පඑ ලා

25

25

වාරාංයකපවදශටපගතො තප

list එ පඅලයලපකzwjරමපපොද ටප මප රන පරලලන

1 මපසටපඅගටප(0 1 2 3 ප)

2 අගපසටපමටප( helliphellip -3 -2 -1 )

ලපොදයකපකොය ලාපlist ව රකපො ොමයපstring එ පකොය පඅගයනපඋ තපොමොශමප මප රන පරලලන

ඒ ප රනො පොමොශමය

lsquo bucky lsquo 3 +

lsquo k lsquo

26

26

10 Slicing ( ො ටවපකරම )

ොම කදපSlicingපකයනොනපපlist ොශෝපොල යමපොදය පඑහපඅලයලපො ටවකපොලනප රපගන පඑ ටප මය

Slicingපකයනොන

example = [ 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ] ොමොශමපlist එ කපගැ පහ ම

අපටපොමපlist එො නපො ටවකප ඩපගන පඹ ප මප රන පකොයනො පොම ය

example[48]

[ 4 5 6 7 ]

ඉවොවඛාමපlistපඑොකප මපදාන පඹ

ඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොඛපමලනම list එමේ කඩ ගනන අලය අලයලමේ index එක දාන පඹ පඊටප

දවොවේපකඩ අලවන කරනන ඹන අලයලයටපපර අලයලමේ indexපඑක දාන පඹ පඒපගැ පොශ දටපම ප

කයාගන

ලපඑ කපබම

example [ 49]

[45678]

example [ 4 10 ]

[456789]

Slicing ර පඑ පකzwjරමයකප මයපොමප

ලතපකzwjරමයකපකොය ලා

අපටපපටදවටපගණනප රන තපරලලන ොග ඩකපදගපlistඑ කප මපකොයනොනපපොමපකzwjරමයපොග ඩකපොඛසය

example [-5 -1 ]

[ 5678 ] example = [ 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ]

පපපපප-10 -9 -8 -7 -6ප-5 -4 -3 -2 -1

මටපදැනපඅලයයප5පඉදනපඉතරපඅලයලපසයඛමපගන

example [ -5 0 ]

[ ]

ඇයපොමපවදශටපආොේප

පමමප ලනපදාඩොමපකයපදන පවදශටපප-ප0පකයපඑ කප ෑ

ප0පකයනොනප0පලමප මයපඒපනවයපොමොශමපවොන

ඒතපමටපඅලයපlistඑොකපකොය ප9පතපඑ පවදශටප ඩපගන

example [ -5 ]

ොමපවදශටපොදලනලපහව ැ කපකයන පපඒොකපොතරමප මයප-5පඉදපකොය පඔකො මපඅලයලපට පඑලයටප

ගන පකය පඑ ය

[ 56789 ]

27

27

example [ 7 ]

[ 0123456 ]

පොම තපඒපලොේමයපindex එ ප7 ටපඉවවරශපකොය indexපසයඛටමපඅදාපඅලයලයනපඑලයටපගන පකයයප

ොමො නපකයනොනප

ශරපොමොශමතපබම

example [ ]

කසමපindex num එ කප ැල පහවලමපදනො තපොම දපොලනොනප

[ 0123456789 ]

මලපlist එ මපආලාපොනදප

මලපlist එ මපඅපටපඑ ලැරපගන පඕො මපපොමපවදශටතපොඛසොයනමපගන පරලලන

ලපොදයකපකොය ලාපපඅපපදනොනපදරාමකන ( parameters )පොද යොනප

ඒතප ලතපො ල පදරාම යකප(3rd parameter) කොය ලාප

ො ල පදරාමකොයනපකයනොනපඅපපයමපදරාවය පඅලයලයනපඑ කනපගනේදපපකසයමපරටාල ටප

(පදර රයකන )පඅලයලයනප ඩපගන පඅලයපඉක මය

example [ 1 8 2 ]

[ 1357 ]

දැනපකයරපොේපොතොර ලාපොනදප

example [ 10 0 -2 ]

[ 9 7 5 3 1 ]

ොමපවදශටපපටදවටපවං යාපමගශැරපගන තපරලලන

ොම පොග ඩකපලට ාපොදයකප

ඉවොවඛාප රරපවදශටප රන ප මමැලයපලාොේප මපඒ මප රන පොඛසපවදශකපකොය ලාප

Example [ - 2 ]

[ 9 7 5 3 1 ]

මල listපඑ මපපටදවටප-2ප පගාොනපවං යාපමගපශැරපoutput ොල පඑ යපොමො දපඇත ටමපොලනොන

ොමලාප මයපslicing ලපමල මපොේලඛපඉකනපොමපවදශටපlist එ පකොය පඕො මපදත යකපඑලයටපගන ප

රලලනපොඛසොයනමප

28

28

11 Editing Sequences (පඅනකzwjරමයනපවෑදමප)

Sequenceපකයනොනපඇත ටමපlist strings tables ලාොේපොේපලටප මයපඉකනපSequenceපලලනප රන ප

රලලනපොද ඩපලැඩපට කපගැ පබමප

[7 4 5 ] + [ 4 6 5 ]

ඇත ටමපොම Sequenceප2කපඉකනපඑ මපජාකොේ Sequencesපඑ තප රන පප

(ප+ප)පපකණපදාවචචප ර ලා enterපඑ පඑඹොල තපඅපටපoutput එ කපඑ ලා

[ 7 4 5 4 6 5 ]

ොමො දපවොේපSequences 2කපඑ තපොලාප නපSequence එ කපඒපකයනොනප නපlist එ කපශැද පඑ ය

ලපඑ කපබම

lsquo bucky rsquo + lsquo roberts lsquo

lsquo buckyroberts lsquo

දැනපඅපපlist එ කයපstring එ කයපඑ තප රමප

4 5 6 + + lsquo bucky lsquo

අපටපොමපොද පඑ තප රන පොදනොනප ෑපොනදප

ඇයපදන ලදපඑොශමපොලනොන

ොමො දපොමොශමපඑ තප රන පරලලනපොලනොනපඑ මපජාකොේපSequencesපව රයපඒ පොශ දටපම ප

කයාගන ප

අපපදැනපබමපSequenceපගණපකරමපගැ

lsquo bucky lsquo 10

bucky ාප10පක ආලාපොනදප

ඉකනපොමො දපවොනපbucky කය පඑ ප10 ල ාලකප ැල ප ැල පපටදතපවමය

21 10

210

ඇත ටමපොමපගණපකරමප මපොශ දටපව ාපඒතපමමපබාොද ොර තතපවොනපඒ පො ොලයපමටපඕ පවොනප

ඉවොවඛාපලාොේපbucky කය පඑ ප10පල ාලකපපටදතපව පවදශටමප21පතප10පල ාලකපපටදතප රන ය

ප

29

29

ඇත ටමපඑොශමප රනො පො ොශ මදප

[ 21 ] 10

ලැොඩපශරපොනදප

ඉකනපොමපකzwjරොමපොග ඩකපලට ලාපකයපඔයාටපොතොර ලාපඇක

ශරපමමපදැනපඅලතපොදයකපකයපොදන යපයනොනප

name = lsquo roast beef lsquo

ොමොශමපඅපපtype රම

lsquo z rsquo in name

False

ොමොකපin කය පඑ Pythonපලපbuild in keyword එ කපlsquo z lsquo in name

ලලනපඇත ටමප රනොනපz අකරපnameපඑ පතපකොය ලාදපකයප

දරකාප රපොද පඑ යොමපවදශාපවොේපව in කය build in keyword ප

එ පදාවචචපොල ලා

lsquo r lsquo in name

True

ොමොශමපොලන පොශේතලපname = lsquo roast beef lsquo එ පතප r අකරපකොය පනවය

අපපොද ඩ listපඑ කපශදම

family = lsquo mom rsquo lsquo dad lsquo lsquo bro lsquo +

lsquo sis lsquo in family

False පප

lsquomomrsquo in family

True

අලයලය (element) in අනකzwjරමය (Sequence)

ඔයාටපඒප රණප ලතප ශවරපොලන පඇකපදැනොමපවදශටපඅපටපඕ මපඅනකzwjරමය (Sequence)ප

අලයල(elements)පදරකාප රපබන පරලලන

30

30

12 MoreපListපFunctionsප(ැයවතපආශzwjර පශzwjර ප ලදරටත)

අපපlist එ කපශදම

numbers = [8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපදැනපඕ පපොමපlist එොකපඅලයලයනපකයකපව රපකොය ලදපකයපගණනප රපබන ප

න මටපගණනප රපබම

7කපකොය ලාපොනදපප

ොමපlist එොක මපඅලයලයනපට පගණනප රන පඑචචරමපඅමාරප ෑපඒතපො කපදගපlist එ කපකබොණ තප

එොශමපඅපටප රපොේ ලොනප

ඉකනපලැඩයපදගනොනප ැකලපඅලයලයනපකයකපකොය ලදපකයපගන පොඛසපකzwjරමයකපකොය ලාප

ඉවොවඛාමපොම යප රනොනප

len කය functionපඑ පtype රපලරශනපඇතොඛපlist එොකප මපදාන පඕොන

len (numbers)

7

ශරපඅලයලපගාණපආලාපොනද

ශරපොමපලොේපවරපfunctionපට කපගැ පමම දැනපකයන ම

max (numbers)

165

ොමො දපැොබනොනපlist එොකපකොය පලැඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයය

min (numbers)

1

ොමො දපොලනොනපlist එොකපකොය පඅඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයපඅපටපොද පඑ යප

ලතපfunction එ කපගැ ප ාප ො තප

list ( )

ොමො දප රනොනපstring එ පඅලයලයනපlist එ ටපොල පොල මපදරලරථම යප රපදමය

list( lsquo bucky rsquo )

lsquobrsquo lsquo u rsquo lsquo c lsquo lsquo k lsquo lsquo y lsquo +

numbers කයපtype රම

එ ො ටපඅොේපlist එ පඅපටපැොබ ලා

[ 8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපොමොකපකොය පඅලයලයනපොල වප රගන පඕ පොල ලා

31

31

අපපඒ පො ොශ මදප රනොන

numbers[ 3 ] = 77

ොමොකපොතරමප මයපප

index එ ප3 ල පඅලයලයපොලනලට 77පආොේප රන පකය පඑ ය

ඉකනපදැනපEnter එ පඔබාපබම

ොම ලතපවොනප ෑපොනදපපඇත ටමපොදයකපව ාපකොල තපශරප

දැනපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පආොේපොලයපකොයනොන

ඒ පදරකාප රපබමපඅප

අප numbers කයපtype රපlist එ පබම

[ 8 1 4 77 28 165 7 ]

ශරපොනදපපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පලැට

අලයලයනපම න තපරලලනපොමපවදශටමප

ඉවොවඛාමපdel keyword එ පtype රපlist එ පවමගපඅලයලොේපindex එ පොදන

ොමන පොමපවදශට

del numbers (3)

ශරපදැනපමැකයපකොයනොන

ශරයටමප ශවරප රගන පlist එ පඅරනමපබමපපප

numbers

[ 8 1 4 28 165 7 ]

77පමැකපොනදප

ශරපඅපපඉොග පගත ාපප

අලතපfunction ට කපඒලාොගමපඅලතපලැඩප ෑලපට කපොමප ාකපමමපකයපදන පඒලාොයනප

ොශ දපprogramme එ කපඔයාටමපශදන පරලලනපකයපමටපහො ලාපප

ඹයාටපන රමපකොය පවරපගැටලලකපොමලාොයනපොඛසොයනමපවවදගන පරලලන

Python ලලනපඑ පදාරටමපගැටලලපගැ පහ ාගන පඅමාරයපලොේප මපඉවොවඛාමප

Algorithm එ කපශදන පප

ඊටපදවොවේපflow chart එ තපශදාපගන ප

ඊටපදවොවේපpseudo code එ කතපඕො මපලයාොග පpython language එො නපprogramme එ පලයන ප

දටනපගන

Algorithm =gt Flow chart =gt Pseudo code =gt Programme language

32

32

13 SlicingපListsප(ැයවතපො ටවපකරම)

Slicing ගැ පඔයාපදැ ටමතපොග ඩකපොේලඛපදන ලොනපSlicingපආශzwjර ප ලතපඅලතපොේලඛපට කපඔයාටප

කයපොදන යපමමපොමපයනොන

ලච ය පකොය පඅකරපlist එ පඅලයලප රනොනපොමොශමය

example = list (lsquo easyhoss lsquo)

ොමොශමපtype රපEnter එ පඔබරලශමපlistපඑ කපශැොද ලා

ශරපදැනපඅොේපlist එ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo lsquosrsquo +

ශරපඅපපදැනපොමපlist එ ටපඅලතපොේලඛපට කපඑ තප රම

example 4 + = list ( lsquo baby lsquo )

ොමො නපඇත ටමපකයනොන

පindex එ ප4පල පඅලයලයතපඇතලලපඉනපඑශාටපකොය පඅලයලපට පම පඒපොලනලට lsquo baby rsquo ය පලච යප

අදාපඅලයලපට ටපආොේප රන පකයය

ඒ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquobrsquo lsquoarsquo lsquobrsquo lsquoyrsquo +

ලතපවදශ ටපඒපගැ පබම

example 4 + = list ( lsquorace carsrsquo)

ශරපඒපගැ පඔයාටපොතොරන පඇක

ලපොග ඩකපලැදගතපොදයකපකොය ලාපකයපොදන

ොම යපදැනපඹයපlist එ පඅලයලප2පකපමැදටපඅපටපඅලතපඅලයලයකපදාගන පරලලනද

ඒපගැ පදැනපබමප

අපපඅලතපlistපඑ කපශදමපලැොඩපදටනගම

example = [ 7 8 9 ]

ශරපlistපඑ පශැද ො පදැන

33

33

example = [ 7 8 9 ]

0 1 2

example[11] = [ 3 3 3 ]

ොමො නපොල පොේපමමපකයන මපඔයාටපම පඇකොනපඅලයලපලපපindexපප මප ර පශැටපගැ

(0123)පඉකනපොමො නපකයනොනපindex number =ප1ොල පඅලයලයපඟටපයන පඊටපදවොවේපආොයතප

index number = 1ොල ප ැ ටපයන පශරයටමපඑ ටප[ 3 3 3 ] ද බාන පකයයප

ඇත ටමඕො නපකයනොනප78 පඅ රටප(එ ප0පශාප1පල පඅලයලපඅ රට)ප[ 3 3 3 ] පදාන පකයය

දැනපlistපඑ පcheckප රපබමපoutputපඑ පගැ

[ 7 3 3 3 8 9 ]

0 1 2 3 4 5

මමපකේලපොේපශරපොනද

ලපොද ඩපොදයකපමමපඔයාටපකයපොදන ම

example[15] = [ ]ප

ොමොශමප ොෂ තපොම දපොලනොන

ඔයාටපම පඇකප

example[15] ප

ොමො දපොදලනලපවඳශනප ර පindexපඑ ප ැතලපඊටපොදරපඅලයලපට පගන පඑ පගැ

පlistපඑ පcheckප රමපබම

[ 7 9 ]ප

මමපහ ලපඒ පඔයාටපොතොරන පඇක

ඉකනපොමපවදශටපlistපඑ පකොය පඅලයලපම න පඅපටපරලලන

34

34

14 Intro to Methods (රතනපවදශාපපzwjරවයයප)

Pythonපලපශැටයටපmethodsපකයනොනපඑක රාපවදශ පbuilding functionපලටමප මයපඉකනපොමලාපලලනප

ලැඩගන පශැටයපමමපදැනපකයපොදන පයනො

ඉවොවඛාමපොද ඩපlistපඑ කපශදම

face = [ 21 18 30 ]

ොමපlistපඑොකපඅගටපඅලතපඅගයකපඑ තප රන පොග ඩකමපොඛසපකzwjරමයකපකොය ලපඒ ටපදාවචචපොලනො ප

appendපකය පmethodපඑ ය

ඒ පොමපවදශටපදාවචචප රන පරලලන

ඉවොවඛාමපඅොේපlistපඑොකප(object)ප මපලයන පඕ පඊටපදවොවපක ක(dot)පකයපඅදාපmethodපඑ ප

දාවචචප රන පරලලන

faceappend(45)

face

[ 21 18 30 45 ]

අදටපඕ පොේපොඛසොයනමපඋ ාපොනද

ඉකනපොමපmethodsපදාවචචප රේදපවාමා යපලරශනපඅනලාරොයනමපදාවචචප රන පම ොනපfaceappend

එ පඅගටප45පොය දන පඅපපදාවචචප ොඛපවාමා යපලරශනපඉකනපඒපොේපගැ පොශ ඳටපම පකයාගන

ලතපොග ඩකපලැදගතපොල පmethodපඑ කපගැ යපමමපඊෂඟටපකයන පයනොන

ඒ ටපොද ඩපlistපඑ කපශදම

apples = lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

listපඑ පcheckප රතපබම

apples

lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

ශරපබමපදැන

applescount(lsquoapplesrsquo)

2

ඇයප2පආොේපඒ පොලනො පොමොශමයපcountපඑො නප රනොනපඅපපොද පලචො පොමපlistපඑොකපකපදාරකප

කොය ලදපකයපොශ යපොද පඑ යපඉකනපඋඩපකොය පවධzwjා යපකzwjරයාතම ප රරපගමනපොමයාපlistපඑොකපමප

ඉදනපබ ලපඅපපදන පලච යටපගැොද පලච යකපකොය ලදපකයපඔොශ මපගණනප රොග පය ො ටප

ොමයාටපඅහොල ලපapplesපකයපොදල ාල පවඳශනපොලාපකොය ලපකයපඉකනපඑයාපoutputපඑ ප2පකයප

අපටපොදනල ල

අපපදැනපlistපඑොකප ැකපලච යකපදාපබම

applescount(lsquobowrsquo)

0

උත ොරපශරපොනද

35

35

ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපඔයාටපකයපොදන ම

one = [ 1 2 3] two = [ 4 5 6 ]

මමපlistපොද කපශදාගත

oneextend(two)

ොමො නපඇත ටමප රනො පවහදවමකපොමො දපොලනො පoneපකය පlistපඑොකපඅගටපtwoපකය පlistපඑ ප

එ තපකරමයපොමහදපoneපකය පlistපඑ පවහදවමකපොල ලපොමො දපපzwjරධzwjා පොලනොනපoneපකය පlistපඑ ය

අපපදැනපone listපඑ පcheckප රපබම

one

[ 1 2 3 4 5 6 ]

වාරාංයකපවදශටපගතො ත

objectmethod(argument)

ලවතලකzwjරමය( ර ය)

ොමපවදශටපවාධzwjාරණපලශයකනපොදන න පරලලනපmethodsපදාවචචප ර පශැට

ඉදරයටතප ලතපඅලතපmethodsපට කපකයපොදන මපඉකනපොමපmethodsපලලනපොඛසොයනමපොග ඩකප

ාරයකමලපprogrammesපශදාගන පඅදටපඋදේපොල ල

36

36

15 More Methods (පරතනප ලදරටතප)

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපindexපකය පmethodපඑ පගැ

say = lsquoheyrsquo lsquohowrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ශරපඅපපlistඑ කතපශැදලා

දැනපොමොශමපtypeප රම

sayindex(lsquobrownrsquo)

2

ොමො දපොල පොේපඔයාටපදැ ටමතපොතොර ලපඇක

අදාපඅලයලොේප මපදරශමපindexපඑ පොඛසොයනමපඅපටපොශ යපොද ල

sayinsert( 2 rsquohossrsquo )

ොමො දප රනොනපඅපපොද පindexපඑ ටපඅපපොද පඅලයලයපදා පඑ යපඑ ො ටපඉවොවඛාපඒපindexපඑොකප

කබණපඅලයලයටපොම දපොලනො

ඒපගැ පlistපඑ පcheckප රමපබම

say

lsquoheyrsquo lsquonowrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොතොරන පඇකොනපඑ නනපඑශාපකොය පඅලයලපඔකො මපඑ ටපඑ කපපටදවටපය ල

දැනපඅපපබමපlistපඑ පඅලයලපඉලතප රන පකොය පmethodsප2කපගැ

saypop(1)

lsquonowrsquo

say

lsquoheyrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොමො දප රනොනපඅදටපඕ පindexපඑ පදරශමපඒපindexපඑ ටපඅදාපඅලයලයපoutputප ර පගමන listප

එො නපඒපඅලයලයපඉලතපකරමක

sayremove( lsquobrownrsquo )

ොම පට කපොල වපොමො දපඅදටපඉලතප රන පඅදාපඅලයලයපවඳශනප රරශමපඒපඅලයලයපlistපඑො නප

ඉලතප ර ලපබැරපොලාලතපඅපපවඳශනප ර පඅලයලයපකහදපල ාල පlistපඑොකපකබොණ තපොම කපොලයදප

එ ො ටපොලනොනපමලනමපශමබපොල පඅලයලයපඉලතප ර පඑ ය

sayreverse()

ොමපmethodපඑො නප රනොනපඅොේපමලපlistපඑ මප පටපශරලපොද පඑ යපපඒපකයනොනපඅගපඉදපමටප

අලයලපට පොදෂගැවවමය

37

37

16 Sort and tuples (ොදෂගැවවමපවශපටදඛවප)

ඉවොවඛාමපබමපොදෂගැවවමපගැ

අපපදැනපවං යාපදාරපොද ඩපlist එ කපශදම

new = [ 32 54 22 7 98 1 ]

new

[ 32 54 22 7 98 1 ]

ශරපදැනපlistපඑ කපශදාගත ො

දැනපsortපකය පmethodපඑ පදාවචචප රන පරලලනපොමො දපsort()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපොම ලතප

දාන පඑදා

ශරපදැනපsortප රරශම listපඑ පආොරෝශ පපබොලෂටපවැ ොව ල

new

[ 1 7 22 32 54 98 ]පශරපොනද

ඒලාොගමපඅපටපරලලනපstringපවතපොදෂගවලන පඒ ප රනො මපොමොශමයපඉවවඛපකzwjරොමටපලඩාපට කප

ොල ව

sorted()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපඅපටපඅලයපstringපඑ පලයන පඕ

ඉන පමමප රපොදනලන ම

sorted( lsquoEasyhossrsquo )

lsquoErsquo lsquoarsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo rsquosrsquo rsquoyrsquo+

දැනපොම පඅ ාරාදපපබොලෂටය (Alphabetical Order)පවැ සයපකොයනොනපPythonපලපශැටයටපඅ ාරාදප

පබොලෂටපව වන පඉවොවඛාමපගනො පCapitalපඅකරපඒපනවයපlsquo E rsquoපඉවවරශටමපඇවතපකොයනො පඊටප

දවොවේපපබොලෂටපSimpleපඅකරපොදෂගැවසපකොය ලපඔයාටපොේ ලපඇක

මමපදැනපmethodsපලලනපට කපඅයනපොලාපtuplesපගැ පකයපොදන මපඔයාට

ඉවොවඛාමපtupleපඑ කපොදන ාමපඉන මො

න මමප 41423254පකයපIDLE එොකපEnterප ොර තපඅපටපtupleපඑ කපැොබ ල

tupleපලලනපො කපලැඩ ෑලපදාන පබෑ listපලදපලොේ

ඇත ටමපකේොල තපොමො පකය පඅලයලපආයපොල වප රන පඅලතප රන පඅයනප රන පොම ලතමප

රගන පොදනො ප ැ

රන පරලලනපඑ මපොදයය

ඒො පකොය පඅලයලයනපඑබයටපoutputප රගැනමපදමණය

ඉන පඒ පොදන ම

bucky = ( 32 32 43 54 )

38

38

bucky

( 32 32 43 54 )

ශරපොම පtupleපඑ ක

දැනපොමො පඅගයනපඑබයටපඅරනපොදනලන ම

bucky[2]

43

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපtupleපගැ

ොශ දටපම පකයාගන පtupleපලලනප රන පරලලනපඅගයනපඑබයටපගැනමපදමණය

ඉකනපඅනකමටපවාරාංයකපවදශටපගතො තපොදෂගැවවම(sort)පඅදටපොග ඩකපලට පොදයකපprogrammesප

ලය පො ට

ඒලාොගමපඅපපදන ල listපඑ පඅලයලපලාොගමපstingපඑ පඅලයලදපොඛසොයනමපොදෂගැවවමටපශැකපබල

39

39

17 Stings and Stuff ( ලදනපආශzwjර පොමලම)

Stingsපලටපඅදාපඅලතපආ රණයපොේලඛපට කපමමපදැනපකයපොදන ම

ොම පදශාපොද ඩඩකපබන

bucky= ldquo Hey there bucky hows your head rdquo

ොමො පකය පbuckyපheadපකය පලච පඅපටපඑ පඑ පොලාලටපකණ ලපොල වප රගන පඕ පලොේපකයප

හ න ො

ඒතපඇත ටපඅපපො ොශ මදපඒ ප රනො

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

sපොම ේදපොමපඇත ටමපොම පමාරමපවව පොදයකපඒො පsපලලනපකයොලනො පStringපකයයපප

කයොලනොනපොම පවදොශපdataපඑ කදපයන ය

ඇත ටමපකේොල තපsපකයනොනපStringපවහ පවචයයකප(String variable)පපඒපකයනොනපොල වප රන ප

රලලනපොශෝපොල වපොල පොදයක

ඉකනපbucky Stringපඑො යපඕො යපඇකපවමබනධzwjයපොම කද

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

අපටපදැනපඕ පොද ඩපඅගයන(ලච )ප2කපමමපදැනපඒප2 තපෑවකප ර ලා

varb = ( lsquobettyrsquo lsquofootrsquo )ප

ශරපඅදටපදැනපකොය ල Stringපඑ කපඅගයන(ලච )ප2කපවහ

දැනපමමපොදනලන ම

buckyපශාපvarbපකය පොදොකපවව පවමබනධzwj ාලයක

ඒ ප රනොනපොමොශමය

print buckyvarb

ොමො පොතරමප මයපvarbපකය පඑො නපඅගයනපඅරග පbuckyපකය පඑොකපපවහ ප ැනපලටපඑමප

අගයනපආොේප රන පකයය

දැනපEnterපඑ පඔබපබැලොල තපඔයාටපඒ පොතොරය

Hey there betty hows your foot

ඉකනපොමලාොගම

varc = ( lsquotunarsquo rsquofinrsquo )

print buckyvarc

Hey there tuna hows your fin

ඉකනපොමපකzwjරොමපදාවචචප රපඅපටපරලලනපඅමතපවදොශපprogrammesපලයන

උදාශරණයකපවදශටපඑොක පරේගයනපඅම න පඅදටපොල වපවදොශපලච පsetප රපඒපොග ඛනලපරදමප

රන පරලලන

දැනපමමපකයපොදන මපfindපකය පmethodපඑ පගැ

40

40

example = rdquo Hey now Bessie nice chops rdquo

අපපහ මපඅපටපඕ පොල ලපොමො පකොය පලච යකපශරයටමපකොය පවථමා යපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

examplefind(lsquobessiersquo)

8

අපටප8පකයපආලොනදපඒො පඇත මපොතරමපොම කද

ඒො නපකයනො පොම යපොමපStringපඑොකපකොලනප ැ ද (කම පindexපඑ ද)ප

bessieපකය පලචො ප( lsquobrsquoපඅකරපවඳශනප ැ ) දටනපගනො පකයය

lsquoHey now bessie nice chopsrsquo

0123456789helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ොශ දටපම පකයාගන පහවතයනතපඅනලාරයොයනමපොමපගණ යපකරමටපගන ල

ලපඑ කපබම

examplefind(lsquochopsrsquo)

20

ොම ටපඅනලපඅපටපහ ාගන පරලලනපlsquo c rsquoපකය පඅකරටපඅදාපindexපඑ ප20පයපකය

41

41

18 String Methods ( ලදනපආශzwjර පරක ලදරටතප)

Stringපලටපවමබනධzwjප ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපකයපොදන මපඒ පඅපපශදනලනො පjoinප

කය

Sequence = lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

Sequence

lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

ශරපදැනපStringපඑ කපශැදලපමම

ලතපොද ඩපStringපඑ කතපශදම

glue = lsquohossrsquo

ොමපොද පඅපටපඑ ටපsetප රන පඕ පඒ ප රනො පොමොශමයපඉවොවඛාමපlistපඑොකපශැමපඅලයලය මප

මැදටපදාන පඕ පලච යටපඅදාප මපලයන පඕ පඊටපදවොවේපක කපකයපjoinපකයපලයන පඊටතපදවොවේප

ලරශනපතෂපඅරපඅදාපSequenceපඑොකප මපලයන

gluejoin(sequence)

lsquoheyhosstherehossbessiehosshosshossrsquo

ලැදගත methodපඑ කපගැ පදැනපමමපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපStringපඑ කපශදම

randstr = ldquoI wish i Had No sausagerdquo

randstr

ldquoI wish i Had No sausagerdquo

මටපදැනපඅලයයපොමො පකොය පශැමපඅකරමපSimpleපඅකරපලටපදරලර යප රන ඒ පශරමපොඛසය

randstrlower()පදැනපEnterපඑ පඔබපබම

lsquoi wish i had no sausagersquo

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපොමපmethodපඑොකපකොය පලැදගත ම

ලදපොදයකපමමපකයපොදන ම

අලතපStringපඑ කපශදම

truth = lsquo I love old women rsquo

මමපො ලනමපmethodපඑ පලයපඉන ම

truthreplace(lsquowomenrsquo rsquomenrsquo)

ොමො දපඇත ටමපොලනොනපwomenපකය පලච යපොලනලටපmenපකය පලච යපආොේපවමයප

අපපඒ පcheckප රපබම

ලැොඩපශරපොනදපඉකනපොමපවදශටපයමපලච යකපොලනලටපොල තපලච යකපොඛසොයනමපආොේප රගන ප

රලලන

42

42

19 Dictionary (ලදනපො ෝ)

මමපදැනපකයපොදන පයනොනපpythonපලපකොය පDictionaryපගැ පොම කදපDictionaryපඑ කපකයනොන

ඇත ටමපොම පඅපපදන පDictionaryපඑ කපලොේමප මයපDictionaryපඑො නපඅපපලච යකපොශ ය ලප

කයමො පඒපලචො පකොය ප ැ තපශමබපව ාපඉකනපදැනපඒපලචො ටපඅදාපොතරමකපොශෝපවව රයකපඅපටප

දැ ගන පරලලන

ඉකනපpythonපලපකොය පDictionaryපතපඒපලාොගමප මයපඅපපොශ ය පලචො පලාොගපොේටපයර(key)පකයප

කය ලපඒපලච යටපඅදාපවව රයපඅගය(value)පකයපඅපපකය ල

ම පකයාගන පොදයකපකොය ලපDictionaryපලටපදාවචචපොලනොනපලකzwjර ලරශන( ldquohelliprdquo )පදටනපගේදතප

අලවනප රේදතපොමපලකzwjරපලරශනපඅපපදාවචචප ර ල

මමපඑ කපශදමපොදනලන මප

book= lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

ොමො පකොයනොනපදව පවාමාජ යනටපඅදාපොද ඩපDictionaryපඑ කපොමො පකොය පයතර(keys)ප මයප

Dad BroපMom ඒලාටපඅදාපඅගයන(values)පොලනොන Bob Joe Lisa

දැනපEnterපඑ පඑබශමපඅොේපDictionaryපඑ පRun

ොල ල

book

lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

දැනපඅපටපරලලනපඅොේපවාමා යපDictionaryපලප

කොය පලැොඩප රන පඒපකයනොනපලචො ටපඅදාප

ොතරමපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

ඉවොවඛාමපDictionaryපඑොකප මපඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොපඅදටපඅලය යතර(key)පපවඳශනප

රන පඹ

ඉන පමමපොදනලන ම

booklsquoDadrsquo+

lsquoBobrsquo

booklsquoMomrsquo+

lsquoLisarsquo

ඉකනප ලතපොදයකපකොය ලපොමපයතර(keys)පලටපඅදාපඅගයනපstringපොලන මපඹො ප ෑපඅදටපnumbersප

උ තපදාගන පරලලනපඒපගැ පකයපොදන පඅපප ලතපොද ඩපDictionaryපඑ කපශදම

ages = lsquoDadrsquo rsquo42rsquo rsquoMomrsquo rsquo87rsquo-

ageslsquoDadrsquo+

42

43

43

දැනපදැක ො පkeys ලටපඅදාපඅගයනපstring ොලන මපඅලයප ෑ

දැනපමමපකයපොදන මපDictionaryපලටපඅදාපmethodsපට ක

මමපඒ පලයමපොදනලන මප

ොම පලයන පmethodsපලය පවාමා යපආ ෘකයටමප මය[ SequenceMethod(argument) ]

bookclear()

ොමො දපොම යපොලනොනපඅපපවදශනප රපකොය පDictionaryපඑොකපසයලමපඅගයනපඉලතප රපDictionaryප

එ පහවප රපදා පඑ ය

Enter එ පඑබොල තපදැනපඒ පබාගන පරලලන

පලැොඩපශරපොනද

ලපMethodපඑ කපබම

tuna = agescopy()

ොමපො ද පඅදටපඅදාපDictionaryපඑ ක

ොල මපDictionaryපඑ කපවදශටපො පයකපගන පරලලන

අපප මප රරපDictionaryපඑ පtunaපකය පඅලතපDictionaryප

එ ටපො පපොලපකයපදැනපඔයාටපොේ ලපඇක

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපොග ඩකමපලැදගතපMethodපඑ කපගැ

ොමපMethodපඑො නපරලලනපඅදටපඅලයපDictionaryපඑ කපඇතොෂපඅපපවදශනප ර පkeyපඑ පකොය ලදප

ැේදපකයපොශ යාගන

ඒ ප රනොනපොමොශමය

tunahas_key(lsquoMomrsquo)

True

tunahas_key(lsquoApplesrsquo)

False

ඔයාටපඒපගැ දැනපොතොර ලපඇක

අදාපkeyපඑ පDictionaryපඑොකපකොය ල මපTrueපකයපoutputපොල ලප ැත මපFalseපකයපoutputප

ොල ල

ශරපඅපපDictionaryපගැ පොග ඩකපොේලඛප ාප රා ඒපලොේමපProgrammes ශදේදපොමපDictionaryපඅදටප

ොග ඩකපලැදගතපොල ල

44

44

ඊෂඟපදාඩමට

45

45

20 If Statements (if පzwjර ා )

අපපොම ාකපදරටපpythonපලපමල පොේලඛපොග ඩකපඉොග ගත පොම නනපඑශාටපමමපකයපොදන මප

කzwjරමොඛ පශද පවදශපගැ

ශරපඅපපලැොඩටපබහම

IDLEපඑො නපදැ ටපවමපඅරොග පමමපදැන ය ලපnew windowපඑ ටපNew windowපඑොකපprogrammeප

එ කපලයපඒ පRunප රන ප මපඅනලාරොයනපඒ පSaveප රන පඕ

ශරපමමපදැනපstingපඑ කපශද ල

tuna=rdquofishrdquo

If පzwjර ා පගැ පදැනපමමපඔයාටපකයපොද ලපොමො නපොග ඩකපොේලඛපොඛසොයනමපඅපටප රන පරලලන

if tuna==rdquofishrdquoොමො දපමමපවමා පකණපොද කපොය දාොග පකොය ල

ොම දපොලාපකොයනො පපරේාලේ(testing)

යමපඅගයකපදරකාපකරමටපඅප වමාන කණ මදකේපොය ද ලපඒපලාොගමපඅපොේපපzwjර ා පඅලවා යටපප

මදත(colonrdquordquo)පොය ද ලපොශ දටපම පකයාගන (ොග ඩකපලැදගත)

ොමපමලපපzwjර ාොනපොතරමප මයපlsquorsquotuna fishපටපවමා පඋො තrsquorsquoපකය පඑ යපඉකනපොමපපzwjර ා යපයටොතප

එොශමපඋො තපඅර ප රන පොම ප රන පකයපඅපටපවවධ වධානපොදන පරලලන

If tuna == lsquorsquofishrsquorsquo

Print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපEnterපඑ පඔබරශමපොමපපzwjර ා යපයටොතපඅපටපඅලයප ර පොේලඛපලයන පරලලන

ොශ දටපම පකයාගන පොදක පදාපEnterපඑ පඑබලපගමනපඑමපපzwjර ා යපයටොතප මයපඉනදසපලය ප

ොේලඛපලයොලනො (indent-පොේබලපවාමා යපඉොමනපඇතෂටපල පොවේපලයොේ)

දැනපමමපොමො පකයපකොයනොනපtuna fishපටපවමා පලනොනප මපlsquothis is a fish alrightrsquo කයපprintප

රන පකයය

දැන F5 එ පඔබපොමපprogrammeපඑ පrunප රපබමප

lsquothis is a fish alrightrsquo

46

46

ොමො පව පොේපගැ පමමප ලපදාරකපකයන ම

අදටපකොය ලපvariableපඑ කපtuna=rdquofishrdquoපකය

දැනපඅපපදරකාලකප ර ල

tuna කය පඑ පfishපටපවමා පලනො ප මපlsquothis is a fish alrightrsquoපකයපprintප රන පඑතපඒ ටපවමා ප

ැත මපොම ලතප රන පඑදා

අොේපprogrammeපඑ පමමපදැනපොද ඩඩකපොල වප ර ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපොම දපොලනො පකයපබන පොම පrunප රමපඇත ටමපොම ලතපඋොනප ෑ

ශරපif පzwjර ා පලපමල පොේපොම ප මය

අොේපදරකාලපශරප මපඅපටපඅලයපොේලඛපට කප රන පකයපවධzwjා පොදන පරලලනපඊටපදවොවේපඒපවධzwjා ප

runපොල ලාපඒතපදරකාලපලැරදප මපොම ලතපො රපඉන ල

පඒතපොම පifපපzwjර ා පලය පඑ පවදශකපව රය

47

47

21පElse and elif (Else වශ elifපඅනොක )

දැනපමමපකයපොදන මපදරකාලපලැරදප මපඅදටපඅලයපවධzwjා පශදාගන පශැටපඒ ප රනොනපelseපකය ප

අනොක ොයනපඒපගැ පදැනපබම

අොේප ලනපඋදාශරණයමප

මමපඉවවරශටපඅරොග පය ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

ශරපදැනපපොම යපොලනො ඉවොවඛාමපදෂමපපzwjර ාොනපව යප මපඑයටපඅදාපවධzwjා පට පකzwjරයාතම ප

ර ලපඒතපලැරදප මපඔේපඑ ො ටපඅපටපදැනප ලතපොතරමකපකොය ලපලැරදප මපelseපයටොතපඅපටප

රන පඅලයපොේපtypeප රයපකොයනො

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquoප

ලැොඩපශරපොනද

අපප ලතපොම නනපඉවවරශටපයමපඅපපහ මපඅපටපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඕො පකයප

දෂොලනයටපොදයකපදරකාප රපශරපගොේප ැත මප ලතපඑ කපඑොශමතප ැත මප ලපඑ කපඑොශමතප

වොනප ැත මප ලතපොදයකපඒපලොේපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඅලයප මපඅපපදාවචචප ර ලපelif

කය පඅනොක ය

ොම පශැමපොලාොලමපදානොනපifපපzwjර ා යයපelseපපzwjර ා යයපඅ රටපොලන ය elifපඒලාපඕ ප රමපඅපටප

දාන පරලලනපඅදටපඅලය ාලයනපොග ඩකපකොය ලප ම

ශරඒපගැ පබමපදැන

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

elif fish == ldquoslamonrdquo

print rdquoI hope I donrsquot get SLAMonilla poissninrdquo

elif fish == ldquotunardquo

print rdquoeasy there tuna boatrdquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

48

48

ඉකනපදැනපොමො පොල පොේපමමපවව රප රන මපඅපටපකොය ලපtuna=rdquofishrdquoපකයපvariableපඑ ක

ඉවොවඛාම if tuna == ldquobassrdquoපකය පපzwjර ා යටපය ලපඒ පලැරද

එොශ මපඊඟපපzwjර ා යටපය ලපelif fish == ldquoslamonrdquoපඒ තපලැරදපොනදපඑොශ මපඅනතපඑ ටපදන ල

elif fish == ldquotunardquoප

ආ ඒ ප මපශරපඉකනපදැනපඒ පයටොතපකොය පොේලඛපට runපොලයප

Programme එ පrunප රපබමපමමපකයරපොේදපොලනො පකය

rdquoeasy there tuna boatrdquo

ශරපඅපපහ රපොේපව ාපොනද

අපප ලතපොද ඩපොල වකප රම

පොමපProgramme එොකපtunaපකය පඑ ප

ොලනලටපtroutපකයපදාම

elif fish == ldquotroutrdquo

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquo

පොමපල ාොලදපවොනපොම යපපzwjර ා පඑකො පදරකාප රප රපබැලලපොම කලතපශරපගොයප ෑපඒපනවාප

අනකමටපelseපඑ ටපය ලපඒො පකොය පොේපrunප ර ල

අනකමටඅපටපොතොර ලපවවඳමකප ැකමපව ාමපprogramme එ පelseපයටොතපකොය පොේප රපඅයනප

ොල ල

49

49

22 Nesting Statementsප(අන-පzwjර ා )

Ifපපzwjර ා පගැ පමමප ලතපොදයකපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපොද ඩපvariablesපට කපශදාගම

thing = ldquoanimalrdquo

animal = ldquocatrdquo

ශරපIfපපzwjර ා පයටොතපඅපටප ලතපifපපzwjර ා පොය දන පරලලනපමමප රමපොදනලන ම

දැනපRunප රපබම

this is a cat

ොම දපවොනපොම ය

thingපකය පඑ පanimalපලටපවමා යපඒපනවාපඒපයටොතපඇකපවධzwjා පrunපොල ලප

එ ො ටපශමබොල ලපif animal == lsquocat rsquoකයපඑ කප

අපපශදරපොදල පvariableපඑ පදශාපබරශමපොතොර ලපොමපකය පොේපශරපකයපඒපනවාපඑමපපzwjර ා ොේපඇකප

වධzwjා පrunපොල ලපඒ යපoutputපඑ පවදශටපthis is catපකයපආොේ

අපපදැනපthing = ldquohouserdquoපකයපොල වප රප

programmeපඑ පrunප රපබම

I donrsquot know what this is

දැනපඔයාටපොතොර ල

if thing == ldquoanimalrdquoපකය පපzwjර ා යපව යපො ොේප මපඒපයටොතපඊටපදශබනපකොය පපzwjර ා පඑ නනප

එශාටපලැඩපො ර පබල

50

50

ඉකනපොමපවදශටපpythonපගැ පලයවනපමාොේපදෂමපල පගzwjරනථමයපඅලවනපොල ලපඉලරයපකේලටපොම නනපොමප

ගzwjරනථමයපඉලරපොලනො ප ැප

ොමමපගzwjරනථමොේපොදල පො ටසනපමමපඔයාටපpythonපලපකොය පොමහපවඳශනපසේධzwjාන පලටපලඩාප රමකප

ගැඹරපවපසේධzwjාන පගැ පකයපොද ලා

ඉකනපඒපොේලඛපඉොග ගන ප ලනපොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපpythonපලපමල පොේලඛපගැ ප ැල ප ැල ප

රහණොලන

ොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපකzwjරමලඛදපපබබදලපයම ාකපදැනමකපඔබපබාගතොතප මපpythonපපබබඳලපදසගයප

අොද ව(උොදෂ)පපzwjරණපදzwjරපලපවදශනපපzwjර පලලනප60පලතපඔබටපදශසොලනපනලරදපපබතරපොවවමටපඋදේප

ලනපඇ

එොවේ මපොමහපොදල පගzwjරනථමොයනපඅදපයබපශමොලමපප

ඔබටපජය

25

25

වාරාංයකපවදශටපගතො තප

list එ පඅලයලපකzwjරමපපොද ටප මප රන පරලලන

1 මපසටපඅගටප(0 1 2 3 ප)

2 අගපසටපමටප( helliphellip -3 -2 -1 )

ලපොදයකපකොය ලාපlist ව රකපො ොමයපstring එ පකොය පඅගයනපඋ තපොමොශමප මප රන පරලලන

ඒ ප රනො පොමොශමය

lsquo bucky lsquo 3 +

lsquo k lsquo

26

26

10 Slicing ( ො ටවපකරම )

ොම කදපSlicingපකයනොනපපlist ොශෝපොල යමපොදය පඑහපඅලයලපො ටවකපොලනප රපගන පඑ ටප මය

Slicingපකයනොන

example = [ 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ] ොමොශමපlist එ කපගැ පහ ම

අපටපොමපlist එො නපො ටවකප ඩපගන පඹ ප මප රන පකොයනො පොම ය

example[48]

[ 4 5 6 7 ]

ඉවොවඛාමපlistපඑොකප මපදාන පඹ

ඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොඛපමලනම list එමේ කඩ ගනන අලය අලයලමේ index එක දාන පඹ පඊටප

දවොවේපකඩ අලවන කරනන ඹන අලයලයටපපර අලයලමේ indexපඑක දාන පඹ පඒපගැ පොශ දටපම ප

කයාගන

ලපඑ කපබම

example [ 49]

[45678]

example [ 4 10 ]

[456789]

Slicing ර පඑ පකzwjරමයකප මයපොමප

ලතපකzwjරමයකපකොය ලා

අපටපපටදවටපගණනප රන තපරලලන ොග ඩකපදගපlistඑ කප මපකොයනොනපපොමපකzwjරමයපොග ඩකපොඛසය

example [-5 -1 ]

[ 5678 ] example = [ 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ]

පපපපප-10 -9 -8 -7 -6ප-5 -4 -3 -2 -1

මටපදැනපඅලයයප5පඉදනපඉතරපඅලයලපසයඛමපගන

example [ -5 0 ]

[ ]

ඇයපොමපවදශටපආොේප

පමමප ලනපදාඩොමපකයපදන පවදශටපප-ප0පකයපඑ කප ෑ

ප0පකයනොනප0පලමප මයපඒපනවයපොමොශමපවොන

ඒතපමටපඅලයපlistඑොකපකොය ප9පතපඑ පවදශටප ඩපගන

example [ -5 ]

ොමපවදශටපොදලනලපහව ැ කපකයන පපඒොකපොතරමප මයප-5පඉදපකොය පඔකො මපඅලයලපට පඑලයටප

ගන පකය පඑ ය

[ 56789 ]

27

27

example [ 7 ]

[ 0123456 ]

පොම තපඒපලොේමයපindex එ ප7 ටපඉවවරශපකොය indexපසයඛටමපඅදාපඅලයලයනපඑලයටපගන පකයයප

ොමො නපකයනොනප

ශරපොමොශමතපබම

example [ ]

කසමපindex num එ කප ැල පහවලමපදනො තපොම දපොලනොනප

[ 0123456789 ]

මලපlist එ මපආලාපොනදප

මලපlist එ මපඅපටපඑ ලැරපගන පඕො මපපොමපවදශටතපොඛසොයනමපගන පරලලන

ලපොදයකපකොය ලාපපඅපපදනොනපදරාමකන ( parameters )පොද යොනප

ඒතප ලතපො ල පදරාම යකප(3rd parameter) කොය ලාප

ො ල පදරාමකොයනපකයනොනපඅපපයමපදරාවය පඅලයලයනපඑ කනපගනේදපපකසයමපරටාල ටප

(පදර රයකන )පඅලයලයනප ඩපගන පඅලයපඉක මය

example [ 1 8 2 ]

[ 1357 ]

දැනපකයරපොේපොතොර ලාපොනදප

example [ 10 0 -2 ]

[ 9 7 5 3 1 ]

ොමපවදශටපපටදවටපවං යාපමගශැරපගන තපරලලන

ොම පොග ඩකපලට ාපොදයකප

ඉවොවඛාප රරපවදශටප රන ප මමැලයපලාොේප මපඒ මප රන පොඛසපවදශකපකොය ලාප

Example [ - 2 ]

[ 9 7 5 3 1 ]

මල listපඑ මපපටදවටප-2ප පගාොනපවං යාපමගපශැරපoutput ොල පඑ යපොමො දපඇත ටමපොලනොන

ොමලාප මයපslicing ලපමල මපොේලඛපඉකනපොමපවදශටපlist එ පකොය පඕො මපදත යකපඑලයටපගන ප

රලලනපොඛසොයනමප

28

28

11 Editing Sequences (පඅනකzwjරමයනපවෑදමප)

Sequenceපකයනොනපඇත ටමපlist strings tables ලාොේපොේපලටප මයපඉකනපSequenceපලලනප රන ප

රලලනපොද ඩපලැඩපට කපගැ පබමප

[7 4 5 ] + [ 4 6 5 ]

ඇත ටමපොම Sequenceප2කපඉකනපඑ මපජාකොේ Sequencesපඑ තප රන පප

(ප+ප)පපකණපදාවචචප ර ලා enterපඑ පඑඹොල තපඅපටපoutput එ කපඑ ලා

[ 7 4 5 4 6 5 ]

ොමො දපවොේපSequences 2කපඑ තපොලාප නපSequence එ කපඒපකයනොනප නපlist එ කපශැද පඑ ය

ලපඑ කපබම

lsquo bucky rsquo + lsquo roberts lsquo

lsquo buckyroberts lsquo

දැනපඅපපlist එ කයපstring එ කයපඑ තප රමප

4 5 6 + + lsquo bucky lsquo

අපටපොමපොද පඑ තප රන පොදනොනප ෑපොනදප

ඇයපදන ලදපඑොශමපොලනොන

ොමො දපොමොශමපඑ තප රන පරලලනපොලනොනපඑ මපජාකොේපSequencesපව රයපඒ පොශ දටපම ප

කයාගන ප

අපපදැනපබමපSequenceපගණපකරමපගැ

lsquo bucky lsquo 10

bucky ාප10පක ආලාපොනදප

ඉකනපොමො දපවොනපbucky කය පඑ ප10 ල ාලකප ැල ප ැල පපටදතපවමය

21 10

210

ඇත ටමපොමපගණපකරමප මපොශ දටපව ාපඒතපමමපබාොද ොර තතපවොනපඒ පො ොලයපමටපඕ පවොනප

ඉවොවඛාපලාොේපbucky කය පඑ ප10පල ාලකපපටදතපව පවදශටමප21පතප10පල ාලකපපටදතප රන ය

ප

29

29

ඇත ටමපඑොශමප රනො පො ොශ මදප

[ 21 ] 10

ලැොඩපශරපොනදප

ඉකනපොමපකzwjරොමපොග ඩකපලට ලාපකයපඔයාටපොතොර ලාපඇක

ශරපමමපදැනපඅලතපොදයකපකයපොදන යපයනොනප

name = lsquo roast beef lsquo

ොමොශමපඅපපtype රම

lsquo z rsquo in name

False

ොමොකපin කය පඑ Pythonපලපbuild in keyword එ කපlsquo z lsquo in name

ලලනපඇත ටමප රනොනපz අකරපnameපඑ පතපකොය ලාදපකයප

දරකාප රපොද පඑ යොමපවදශාපවොේපව in කය build in keyword ප

එ පදාවචචපොල ලා

lsquo r lsquo in name

True

ොමොශමපොලන පොශේතලපname = lsquo roast beef lsquo එ පතප r අකරපකොය පනවය

අපපොද ඩ listපඑ කපශදම

family = lsquo mom rsquo lsquo dad lsquo lsquo bro lsquo +

lsquo sis lsquo in family

False පප

lsquomomrsquo in family

True

අලයලය (element) in අනකzwjරමය (Sequence)

ඔයාටපඒප රණප ලතප ශවරපොලන පඇකපදැනොමපවදශටපඅපටපඕ මපඅනකzwjරමය (Sequence)ප

අලයල(elements)පදරකාප රපබන පරලලන

30

30

12 MoreපListපFunctionsප(ැයවතපආශzwjර පශzwjර ප ලදරටත)

අපපlist එ කපශදම

numbers = [8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපදැනපඕ පපොමපlist එොකපඅලයලයනපකයකපව රපකොය ලදපකයපගණනප රපබන ප

න මටපගණනප රපබම

7කපකොය ලාපොනදපප

ොමපlist එොක මපඅලයලයනපට පගණනප රන පඑචචරමපඅමාරප ෑපඒතපො කපදගපlist එ කපකබොණ තප

එොශමපඅපටප රපොේ ලොනප

ඉකනපලැඩයපදගනොනප ැකලපඅලයලයනපකයකපකොය ලදපකයපගන පොඛසපකzwjරමයකපකොය ලාප

ඉවොවඛාමපොම යප රනොනප

len කය functionපඑ පtype රපලරශනපඇතොඛපlist එොකප මපදාන පඕොන

len (numbers)

7

ශරපඅලයලපගාණපආලාපොනද

ශරපොමපලොේපවරපfunctionපට කපගැ පමම දැනපකයන ම

max (numbers)

165

ොමො දපැොබනොනපlist එොකපකොය පලැඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයය

min (numbers)

1

ොමො දපොලනොනපlist එොකපකොය පඅඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයපඅපටපොද පඑ යප

ලතපfunction එ කපගැ ප ාප ො තප

list ( )

ොමො දප රනොනපstring එ පඅලයලයනපlist එ ටපොල පොල මපදරලරථම යප රපදමය

list( lsquo bucky rsquo )

lsquobrsquo lsquo u rsquo lsquo c lsquo lsquo k lsquo lsquo y lsquo +

numbers කයපtype රම

එ ො ටපඅොේපlist එ පඅපටපැොබ ලා

[ 8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපොමොකපකොය පඅලයලයනපොල වප රගන පඕ පොල ලා

31

31

අපපඒ පො ොශ මදප රනොන

numbers[ 3 ] = 77

ොමොකපොතරමප මයපප

index එ ප3 ල පඅලයලයපොලනලට 77පආොේප රන පකය පඑ ය

ඉකනපදැනපEnter එ පඔබාපබම

ොම ලතපවොනප ෑපොනදපපඇත ටමපොදයකපව ාපකොල තපශරප

දැනපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පආොේපොලයපකොයනොන

ඒ පදරකාප රපබමපඅප

අප numbers කයපtype රපlist එ පබම

[ 8 1 4 77 28 165 7 ]

ශරපොනදපපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පලැට

අලයලයනපම න තපරලලනපොමපවදශටමප

ඉවොවඛාමපdel keyword එ පtype රපlist එ පවමගපඅලයලොේපindex එ පොදන

ොමන පොමපවදශට

del numbers (3)

ශරපදැනපමැකයපකොයනොන

ශරයටමප ශවරප රගන පlist එ පඅරනමපබමපපප

numbers

[ 8 1 4 28 165 7 ]

77පමැකපොනදප

ශරපඅපපඉොග පගත ාපප

අලතපfunction ට කපඒලාොගමපඅලතපලැඩප ෑලපට කපොමප ාකපමමපකයපදන පඒලාොයනප

ොශ දපprogramme එ කපඔයාටමපශදන පරලලනපකයපමටපහො ලාපප

ඹයාටපන රමපකොය පවරපගැටලලකපොමලාොයනපොඛසොයනමපවවදගන පරලලන

Python ලලනපඑ පදාරටමපගැටලලපගැ පහ ාගන පඅමාරයපලොේප මපඉවොවඛාමප

Algorithm එ කපශදන පප

ඊටපදවොවේපflow chart එ තපශදාපගන ප

ඊටපදවොවේපpseudo code එ කතපඕො මපලයාොග පpython language එො නපprogramme එ පලයන ප

දටනපගන

Algorithm =gt Flow chart =gt Pseudo code =gt Programme language

32

32

13 SlicingපListsප(ැයවතපො ටවපකරම)

Slicing ගැ පඔයාපදැ ටමතපොග ඩකපොේලඛපදන ලොනපSlicingපආශzwjර ප ලතපඅලතපොේලඛපට කපඔයාටප

කයපොදන යපමමපොමපයනොන

ලච ය පකොය පඅකරපlist එ පඅලයලප රනොනපොමොශමය

example = list (lsquo easyhoss lsquo)

ොමොශමපtype රපEnter එ පඔබරලශමපlistපඑ කපශැොද ලා

ශරපදැනපඅොේපlist එ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo lsquosrsquo +

ශරපඅපපදැනපොමපlist එ ටපඅලතපොේලඛපට කපඑ තප රම

example 4 + = list ( lsquo baby lsquo )

ොමො නපඇත ටමපකයනොන

පindex එ ප4පල පඅලයලයතපඇතලලපඉනපඑශාටපකොය පඅලයලපට පම පඒපොලනලට lsquo baby rsquo ය පලච යප

අදාපඅලයලපට ටපආොේප රන පකයය

ඒ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquobrsquo lsquoarsquo lsquobrsquo lsquoyrsquo +

ලතපවදශ ටපඒපගැ පබම

example 4 + = list ( lsquorace carsrsquo)

ශරපඒපගැ පඔයාටපොතොරන පඇක

ලපොග ඩකපලැදගතපොදයකපකොය ලාපකයපොදන

ොම යපදැනපඹයපlist එ පඅලයලප2පකපමැදටපඅපටපඅලතපඅලයලයකපදාගන පරලලනද

ඒපගැ පදැනපබමප

අපපඅලතපlistපඑ කපශදමපලැොඩපදටනගම

example = [ 7 8 9 ]

ශරපlistපඑ පශැද ො පදැන

33

33

example = [ 7 8 9 ]

0 1 2

example[11] = [ 3 3 3 ]

ොමො නපොල පොේපමමපකයන මපඔයාටපම පඇකොනපඅලයලපලපපindexපප මප ර පශැටපගැ

(0123)පඉකනපොමො නපකයනොනපindex number =ප1ොල පඅලයලයපඟටපයන පඊටපදවොවේපආොයතප

index number = 1ොල ප ැ ටපයන පශරයටමපඑ ටප[ 3 3 3 ] ද බාන පකයයප

ඇත ටමඕො නපකයනොනප78 පඅ රටප(එ ප0පශාප1පල පඅලයලපඅ රට)ප[ 3 3 3 ] පදාන පකයය

දැනපlistපඑ පcheckප රපබමපoutputපඑ පගැ

[ 7 3 3 3 8 9 ]

0 1 2 3 4 5

මමපකේලපොේපශරපොනද

ලපොද ඩපොදයකපමමපඔයාටපකයපොදන ම

example[15] = [ ]ප

ොමොශමප ොෂ තපොම දපොලනොන

ඔයාටපම පඇකප

example[15] ප

ොමො දපොදලනලපවඳශනප ර පindexපඑ ප ැතලපඊටපොදරපඅලයලපට පගන පඑ පගැ

පlistපඑ පcheckප රමපබම

[ 7 9 ]ප

මමපහ ලපඒ පඔයාටපොතොරන පඇක

ඉකනපොමපවදශටපlistපඑ පකොය පඅලයලපම න පඅපටපරලලන

34

34

14 Intro to Methods (රතනපවදශාපපzwjරවයයප)

Pythonපලපශැටයටපmethodsපකයනොනපඑක රාපවදශ පbuilding functionපලටමප මයපඉකනපොමලාපලලනප

ලැඩගන පශැටයපමමපදැනපකයපොදන පයනො

ඉවොවඛාමපොද ඩපlistපඑ කපශදම

face = [ 21 18 30 ]

ොමපlistපඑොකපඅගටපඅලතපඅගයකපඑ තප රන පොග ඩකමපොඛසපකzwjරමයකපකොය ලපඒ ටපදාවචචපොලනො ප

appendපකය පmethodපඑ ය

ඒ පොමපවදශටපදාවචචප රන පරලලන

ඉවොවඛාමපඅොේපlistපඑොකප(object)ප මපලයන පඕ පඊටපදවොවපක ක(dot)පකයපඅදාපmethodපඑ ප

දාවචචප රන පරලලන

faceappend(45)

face

[ 21 18 30 45 ]

අදටපඕ පොේපොඛසොයනමපඋ ාපොනද

ඉකනපොමපmethodsපදාවචචප රේදපවාමා යපලරශනපඅනලාරොයනමපදාවචචප රන පම ොනපfaceappend

එ පඅගටප45පොය දන පඅපපදාවචචප ොඛපවාමා යපලරශනපඉකනපඒපොේපගැ පොශ ඳටපම පකයාගන

ලතපොග ඩකපලැදගතපොල පmethodපඑ කපගැ යපමමපඊෂඟටපකයන පයනොන

ඒ ටපොද ඩපlistපඑ කපශදම

apples = lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

listපඑ පcheckප රතපබම

apples

lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

ශරපබමපදැන

applescount(lsquoapplesrsquo)

2

ඇයප2පආොේපඒ පොලනො පොමොශමයපcountපඑො නප රනොනපඅපපොද පලචො පොමපlistපඑොකපකපදාරකප

කොය ලදපකයපොශ යපොද පඑ යපඉකනපඋඩපකොය පවධzwjා යපකzwjරයාතම ප රරපගමනපොමයාපlistපඑොකපමප

ඉදනපබ ලපඅපපදන පලච යටපගැොද පලච යකපකොය ලදපකයපඔොශ මපගණනප රොග පය ො ටප

ොමයාටපඅහොල ලපapplesපකයපොදල ාල පවඳශනපොලාපකොය ලපකයපඉකනපඑයාපoutputපඑ ප2පකයප

අපටපොදනල ල

අපපදැනපlistපඑොකප ැකපලච යකපදාපබම

applescount(lsquobowrsquo)

0

උත ොරපශරපොනද

35

35

ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපඔයාටපකයපොදන ම

one = [ 1 2 3] two = [ 4 5 6 ]

මමපlistපොද කපශදාගත

oneextend(two)

ොමො නපඇත ටමප රනො පවහදවමකපොමො දපොලනො පoneපකය පlistපඑොකපඅගටපtwoපකය පlistපඑ ප

එ තපකරමයපොමහදපoneපකය පlistපඑ පවහදවමකපොල ලපොමො දපපzwjරධzwjා පොලනොනපoneපකය පlistපඑ ය

අපපදැනපone listපඑ පcheckප රපබම

one

[ 1 2 3 4 5 6 ]

වාරාංයකපවදශටපගතො ත

objectmethod(argument)

ලවතලකzwjරමය( ර ය)

ොමපවදශටපවාධzwjාරණපලශයකනපොදන න පරලලනපmethodsපදාවචචප ර පශැට

ඉදරයටතප ලතපඅලතපmethodsපට කපකයපොදන මපඉකනපොමපmethodsපලලනපොඛසොයනමපොග ඩකප

ාරයකමලපprogrammesපශදාගන පඅදටපඋදේපොල ල

36

36

15 More Methods (පරතනප ලදරටතප)

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපindexපකය පmethodපඑ පගැ

say = lsquoheyrsquo lsquohowrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ශරපඅපපlistඑ කතපශැදලා

දැනපොමොශමපtypeප රම

sayindex(lsquobrownrsquo)

2

ොමො දපොල පොේපඔයාටපදැ ටමතපොතොර ලපඇක

අදාපඅලයලොේප මපදරශමපindexපඑ පොඛසොයනමපඅපටපොශ යපොද ල

sayinsert( 2 rsquohossrsquo )

ොමො දප රනොනපඅපපොද පindexපඑ ටපඅපපොද පඅලයලයපදා පඑ යපඑ ො ටපඉවොවඛාපඒපindexපඑොකප

කබණපඅලයලයටපොම දපොලනො

ඒපගැ පlistපඑ පcheckප රමපබම

say

lsquoheyrsquo lsquonowrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොතොරන පඇකොනපඑ නනපඑශාපකොය පඅලයලපඔකො මපඑ ටපඑ කපපටදවටපය ල

දැනපඅපපබමපlistපඑ පඅලයලපඉලතප රන පකොය පmethodsප2කපගැ

saypop(1)

lsquonowrsquo

say

lsquoheyrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොමො දප රනොනපඅදටපඕ පindexපඑ පදරශමපඒපindexපඑ ටපඅදාපඅලයලයපoutputප ර පගමන listප

එො නපඒපඅලයලයපඉලතපකරමක

sayremove( lsquobrownrsquo )

ොම පට කපොල වපොමො දපඅදටපඉලතප රන පඅදාපඅලයලයපවඳශනප රරශමපඒපඅලයලයපlistපඑො නප

ඉලතප ර ලපබැරපොලාලතපඅපපවඳශනප ර පඅලයලයපකහදපල ාල පlistපඑොකපකබොණ තපොම කපොලයදප

එ ො ටපොලනොනපමලනමපශමබපොල පඅලයලයපඉලතප ර පඑ ය

sayreverse()

ොමපmethodපඑො නප රනොනපඅොේපමලපlistපඑ මප පටපශරලපොද පඑ යපපඒපකයනොනපඅගපඉදපමටප

අලයලපට පොදෂගැවවමය

37

37

16 Sort and tuples (ොදෂගැවවමපවශපටදඛවප)

ඉවොවඛාමපබමපොදෂගැවවමපගැ

අපපදැනපවං යාපදාරපොද ඩපlist එ කපශදම

new = [ 32 54 22 7 98 1 ]

new

[ 32 54 22 7 98 1 ]

ශරපදැනපlistපඑ කපශදාගත ො

දැනපsortපකය පmethodපඑ පදාවචචප රන පරලලනපොමො දපsort()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපොම ලතප

දාන පඑදා

ශරපදැනපsortප රරශම listපඑ පආොරෝශ පපබොලෂටපවැ ොව ල

new

[ 1 7 22 32 54 98 ]පශරපොනද

ඒලාොගමපඅපටපරලලනපstringපවතපොදෂගවලන පඒ ප රනො මපොමොශමයපඉවවඛපකzwjරොමටපලඩාපට කප

ොල ව

sorted()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපඅපටපඅලයපstringපඑ පලයන පඕ

ඉන පමමප රපොදනලන ම

sorted( lsquoEasyhossrsquo )

lsquoErsquo lsquoarsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo rsquosrsquo rsquoyrsquo+

දැනපොම පඅ ාරාදපපබොලෂටය (Alphabetical Order)පවැ සයපකොයනොනපPythonපලපශැටයටපඅ ාරාදප

පබොලෂටපව වන පඉවොවඛාමපගනො පCapitalපඅකරපඒපනවයපlsquo E rsquoපඉවවරශටමපඇවතපකොයනො පඊටප

දවොවේපපබොලෂටපSimpleපඅකරපොදෂගැවසපකොය ලපඔයාටපොේ ලපඇක

මමපදැනපmethodsපලලනපට කපඅයනපොලාපtuplesපගැ පකයපොදන මපඔයාට

ඉවොවඛාමපtupleපඑ කපොදන ාමපඉන මො

න මමප 41423254පකයපIDLE එොකපEnterප ොර තපඅපටපtupleපඑ කපැොබ ල

tupleපලලනපො කපලැඩ ෑලපදාන පබෑ listපලදපලොේ

ඇත ටමපකේොල තපොමො පකය පඅලයලපආයපොල වප රන පඅලතප රන පඅයනප රන පොම ලතමප

රගන පොදනො ප ැ

රන පරලලනපඑ මපොදයය

ඒො පකොය පඅලයලයනපඑබයටපoutputප රගැනමපදමණය

ඉන පඒ පොදන ම

bucky = ( 32 32 43 54 )

38

38

bucky

( 32 32 43 54 )

ශරපොම පtupleපඑ ක

දැනපොමො පඅගයනපඑබයටපඅරනපොදනලන ම

bucky[2]

43

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපtupleපගැ

ොශ දටපම පකයාගන පtupleපලලනප රන පරලලනපඅගයනපඑබයටපගැනමපදමණය

ඉකනපඅනකමටපවාරාංයකපවදශටපගතො තපොදෂගැවවම(sort)පඅදටපොග ඩකපලට පොදයකපprogrammesප

ලය පො ට

ඒලාොගමපඅපපදන ල listපඑ පඅලයලපලාොගමපstingපඑ පඅලයලදපොඛසොයනමපොදෂගැවවමටපශැකපබල

39

39

17 Stings and Stuff ( ලදනපආශzwjර පොමලම)

Stingsපලටපඅදාපඅලතපආ රණයපොේලඛපට කපමමපදැනපකයපොදන ම

ොම පදශාපොද ඩඩකපබන

bucky= ldquo Hey there bucky hows your head rdquo

ොමො පකය පbuckyපheadපකය පලච පඅපටපඑ පඑ පොලාලටපකණ ලපොල වප රගන පඕ පලොේපකයප

හ න ො

ඒතපඇත ටපඅපපො ොශ මදපඒ ප රනො

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

sපොම ේදපොමපඇත ටමපොම පමාරමපවව පොදයකපඒො පsපලලනපකයොලනො පStringපකයයපප

කයොලනොනපොම පවදොශපdataපඑ කදපයන ය

ඇත ටමපකේොල තපsපකයනොනපStringපවහ පවචයයකප(String variable)පපඒපකයනොනපොල වප රන ප

රලලනපොශෝපොල වපොල පොදයක

ඉකනපbucky Stringපඑො යපඕො යපඇකපවමබනධzwjයපොම කද

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

අපටපදැනපඕ පොද ඩපඅගයන(ලච )ප2කපමමපදැනපඒප2 තපෑවකප ර ලා

varb = ( lsquobettyrsquo lsquofootrsquo )ප

ශරපඅදටපදැනපකොය ල Stringපඑ කපඅගයන(ලච )ප2කපවහ

දැනපමමපොදනලන ම

buckyපශාපvarbපකය පොදොකපවව පවමබනධzwj ාලයක

ඒ ප රනොනපොමොශමය

print buckyvarb

ොමො පොතරමප මයපvarbපකය පඑො නපඅගයනපඅරග පbuckyපකය පඑොකපපවහ ප ැනපලටපඑමප

අගයනපආොේප රන පකයය

දැනපEnterපඑ පඔබපබැලොල තපඔයාටපඒ පොතොරය

Hey there betty hows your foot

ඉකනපොමලාොගම

varc = ( lsquotunarsquo rsquofinrsquo )

print buckyvarc

Hey there tuna hows your fin

ඉකනපොමපකzwjරොමපදාවචචප රපඅපටපරලලනපඅමතපවදොශපprogrammesපලයන

උදාශරණයකපවදශටපඑොක පරේගයනපඅම න පඅදටපොල වපවදොශපලච පsetප රපඒපොග ඛනලපරදමප

රන පරලලන

දැනපමමපකයපොදන මපfindපකය පmethodපඑ පගැ

40

40

example = rdquo Hey now Bessie nice chops rdquo

අපපහ මපඅපටපඕ පොල ලපොමො පකොය පලච යකපශරයටමපකොය පවථමා යපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

examplefind(lsquobessiersquo)

8

අපටප8පකයපආලොනදපඒො පඇත මපොතරමපොම කද

ඒො නපකයනො පොම යපොමපStringපඑොකපකොලනප ැ ද (කම පindexපඑ ද)ප

bessieපකය පලචො ප( lsquobrsquoපඅකරපවඳශනප ැ ) දටනපගනො පකයය

lsquoHey now bessie nice chopsrsquo

0123456789helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ොශ දටපම පකයාගන පහවතයනතපඅනලාරයොයනමපොමපගණ යපකරමටපගන ල

ලපඑ කපබම

examplefind(lsquochopsrsquo)

20

ොම ටපඅනලපඅපටපහ ාගන පරලලනපlsquo c rsquoපකය පඅකරටපඅදාපindexපඑ ප20පයපකය

41

41

18 String Methods ( ලදනපආශzwjර පරක ලදරටතප)

Stringපලටපවමබනධzwjප ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපකයපොදන මපඒ පඅපපශදනලනො පjoinප

කය

Sequence = lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

Sequence

lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

ශරපදැනපStringපඑ කපශැදලපමම

ලතපොද ඩපStringපඑ කතපශදම

glue = lsquohossrsquo

ොමපොද පඅපටපඑ ටපsetප රන පඕ පඒ ප රනො පොමොශමයපඉවොවඛාමපlistපඑොකපශැමපඅලයලය මප

මැදටපදාන පඕ පලච යටපඅදාප මපලයන පඕ පඊටපදවොවේපක කපකයපjoinපකයපලයන පඊටතපදවොවේප

ලරශනපතෂපඅරපඅදාපSequenceපඑොකප මපලයන

gluejoin(sequence)

lsquoheyhosstherehossbessiehosshosshossrsquo

ලැදගත methodපඑ කපගැ පදැනපමමපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපStringපඑ කපශදම

randstr = ldquoI wish i Had No sausagerdquo

randstr

ldquoI wish i Had No sausagerdquo

මටපදැනපඅලයයපොමො පකොය පශැමපඅකරමපSimpleපඅකරපලටපදරලර යප රන ඒ පශරමපොඛසය

randstrlower()පදැනපEnterපඑ පඔබපබම

lsquoi wish i had no sausagersquo

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපොමපmethodපඑොකපකොය පලැදගත ම

ලදපොදයකපමමපකයපොදන ම

අලතපStringපඑ කපශදම

truth = lsquo I love old women rsquo

මමපො ලනමපmethodපඑ පලයපඉන ම

truthreplace(lsquowomenrsquo rsquomenrsquo)

ොමො දපඇත ටමපොලනොනපwomenපකය පලච යපොලනලටපmenපකය පලච යපආොේපවමයප

අපපඒ පcheckප රපබම

ලැොඩපශරපොනදපඉකනපොමපවදශටපයමපලච යකපොලනලටපොල තපලච යකපොඛසොයනමපආොේප රගන ප

රලලන

42

42

19 Dictionary (ලදනපො ෝ)

මමපදැනපකයපොදන පයනොනපpythonපලපකොය පDictionaryපගැ පොම කදපDictionaryපඑ කපකයනොන

ඇත ටමපොම පඅපපදන පDictionaryපඑ කපලොේමප මයපDictionaryපඑො නපඅපපලච යකපොශ ය ලප

කයමො පඒපලචො පකොය ප ැ තපශමබපව ාපඉකනපදැනපඒපලචො ටපඅදාපොතරමකපොශෝපවව රයකපඅපටප

දැ ගන පරලලන

ඉකනපpythonපලපකොය පDictionaryපතපඒපලාොගමප මයපඅපපොශ ය පලචො පලාොගපොේටපයර(key)පකයප

කය ලපඒපලච යටපඅදාපවව රයපඅගය(value)පකයපඅපපකය ල

ම පකයාගන පොදයකපකොය ලපDictionaryපලටපදාවචචපොලනොනපලකzwjර ලරශන( ldquohelliprdquo )පදටනපගේදතප

අලවනප රේදතපොමපලකzwjරපලරශනපඅපපදාවචචප ර ල

මමපඑ කපශදමපොදනලන මප

book= lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

ොමො පකොයනොනපදව පවාමාජ යනටපඅදාපොද ඩපDictionaryපඑ කපොමො පකොය පයතර(keys)ප මයප

Dad BroපMom ඒලාටපඅදාපඅගයන(values)පොලනොන Bob Joe Lisa

දැනපEnterපඑ පඑබශමපඅොේපDictionaryපඑ පRun

ොල ල

book

lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

දැනපඅපටපරලලනපඅොේපවාමා යපDictionaryපලප

කොය පලැොඩප රන පඒපකයනොනපලචො ටපඅදාප

ොතරමපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

ඉවොවඛාමපDictionaryපඑොකප මපඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොපඅදටපඅලය යතර(key)පපවඳශනප

රන පඹ

ඉන පමමපොදනලන ම

booklsquoDadrsquo+

lsquoBobrsquo

booklsquoMomrsquo+

lsquoLisarsquo

ඉකනප ලතපොදයකපකොය ලපොමපයතර(keys)පලටපඅදාපඅගයනපstringපොලන මපඹො ප ෑපඅදටපnumbersප

උ තපදාගන පරලලනපඒපගැ පකයපොදන පඅපප ලතපොද ඩපDictionaryපඑ කපශදම

ages = lsquoDadrsquo rsquo42rsquo rsquoMomrsquo rsquo87rsquo-

ageslsquoDadrsquo+

42

43

43

දැනපදැක ො පkeys ලටපඅදාපඅගයනපstring ොලන මපඅලයප ෑ

දැනපමමපකයපොදන මපDictionaryපලටපඅදාපmethodsපට ක

මමපඒ පලයමපොදනලන මප

ොම පලයන පmethodsපලය පවාමා යපආ ෘකයටමප මය[ SequenceMethod(argument) ]

bookclear()

ොමො දපොම යපොලනොනපඅපපවදශනප රපකොය පDictionaryපඑොකපසයලමපඅගයනපඉලතප රපDictionaryප

එ පහවප රපදා පඑ ය

Enter එ පඑබොල තපදැනපඒ පබාගන පරලලන

පලැොඩපශරපොනද

ලපMethodපඑ කපබම

tuna = agescopy()

ොමපො ද පඅදටපඅදාපDictionaryපඑ ක

ොල මපDictionaryපඑ කපවදශටපො පයකපගන පරලලන

අපප මප රරපDictionaryපඑ පtunaපකය පඅලතපDictionaryප

එ ටපො පපොලපකයපදැනපඔයාටපොේ ලපඇක

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපොග ඩකමපලැදගතපMethodපඑ කපගැ

ොමපMethodපඑො නපරලලනපඅදටපඅලයපDictionaryපඑ කපඇතොෂපඅපපවදශනප ර පkeyපඑ පකොය ලදප

ැේදපකයපොශ යාගන

ඒ ප රනොනපොමොශමය

tunahas_key(lsquoMomrsquo)

True

tunahas_key(lsquoApplesrsquo)

False

ඔයාටපඒපගැ දැනපොතොර ලපඇක

අදාපkeyපඑ පDictionaryපඑොකපකොය ල මපTrueපකයපoutputපොල ලප ැත මපFalseපකයපoutputප

ොල ල

ශරපඅපපDictionaryපගැ පොග ඩකපොේලඛප ාප රා ඒපලොේමපProgrammes ශදේදපොමපDictionaryපඅදටප

ොග ඩකපලැදගතපොල ල

44

44

ඊෂඟපදාඩමට

45

45

20 If Statements (if පzwjර ා )

අපපොම ාකපදරටපpythonපලපමල පොේලඛපොග ඩකපඉොග ගත පොම නනපඑශාටපමමපකයපොදන මප

කzwjරමොඛ පශද පවදශපගැ

ශරපඅපපලැොඩටපබහම

IDLEපඑො නපදැ ටපවමපඅරොග පමමපදැන ය ලපnew windowපඑ ටපNew windowපඑොකපprogrammeප

එ කපලයපඒ පRunප රන ප මපඅනලාරොයනපඒ පSaveප රන පඕ

ශරපමමපදැනපstingපඑ කපශද ල

tuna=rdquofishrdquo

If පzwjර ා පගැ පදැනපමමපඔයාටපකයපොද ලපොමො නපොග ඩකපොේලඛපොඛසොයනමපඅපටප රන පරලලන

if tuna==rdquofishrdquoොමො දපමමපවමා පකණපොද කපොය දාොග පකොය ල

ොම දපොලාපකොයනො පපරේාලේ(testing)

යමපඅගයකපදරකාපකරමටපඅප වමාන කණ මදකේපොය ද ලපඒපලාොගමපඅපොේපපzwjර ා පඅලවා යටපප

මදත(colonrdquordquo)පොය ද ලපොශ දටපම පකයාගන (ොග ඩකපලැදගත)

ොමපමලපපzwjර ාොනපොතරමප මයපlsquorsquotuna fishපටපවමා පඋො තrsquorsquoපකය පඑ යපඉකනපොමපපzwjර ා යපයටොතප

එොශමපඋො තපඅර ප රන පොම ප රන පකයපඅපටපවවධ වධානපොදන පරලලන

If tuna == lsquorsquofishrsquorsquo

Print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපEnterපඑ පඔබරශමපොමපපzwjර ා යපයටොතපඅපටපඅලයප ර පොේලඛපලයන පරලලන

ොශ දටපම පකයාගන පොදක පදාපEnterපඑ පඑබලපගමනපඑමපපzwjර ා යපයටොතප මයපඉනදසපලය ප

ොේලඛපලයොලනො (indent-පොේබලපවාමා යපඉොමනපඇතෂටපල පොවේපලයොේ)

දැනපමමපොමො පකයපකොයනොනපtuna fishපටපවමා පලනොනප මපlsquothis is a fish alrightrsquo කයපprintප

රන පකයය

දැන F5 එ පඔබපොමපprogrammeපඑ පrunප රපබමප

lsquothis is a fish alrightrsquo

46

46

ොමො පව පොේපගැ පමමප ලපදාරකපකයන ම

අදටපකොය ලපvariableපඑ කපtuna=rdquofishrdquoපකය

දැනපඅපපදරකාලකප ර ල

tuna කය පඑ පfishපටපවමා පලනො ප මපlsquothis is a fish alrightrsquoපකයපprintප රන පඑතපඒ ටපවමා ප

ැත මපොම ලතප රන පඑදා

අොේපprogrammeපඑ පමමපදැනපොද ඩඩකපොල වප ර ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපොම දපොලනො පකයපබන පොම පrunප රමපඇත ටමපොම ලතපඋොනප ෑ

ශරපif පzwjර ා පලපමල පොේපොම ප මය

අොේපදරකාලපශරප මපඅපටපඅලයපොේලඛපට කප රන පකයපවධzwjා පොදන පරලලනපඊටපදවොවේපඒපවධzwjා ප

runපොල ලාපඒතපදරකාලපලැරදප මපොම ලතපො රපඉන ල

පඒතපොම පifපපzwjර ා පලය පඑ පවදශකපව රය

47

47

21පElse and elif (Else වශ elifපඅනොක )

දැනපමමපකයපොදන මපදරකාලපලැරදප මපඅදටපඅලයපවධzwjා පශදාගන පශැටපඒ ප රනොනපelseපකය ප

අනොක ොයනපඒපගැ පදැනපබම

අොේප ලනපඋදාශරණයමප

මමපඉවවරශටපඅරොග පය ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

ශරපදැනපපොම යපොලනො ඉවොවඛාමපදෂමපපzwjර ාොනපව යප මපඑයටපඅදාපවධzwjා පට පකzwjරයාතම ප

ර ලපඒතපලැරදප මපඔේපඑ ො ටපඅපටපදැනප ලතපොතරමකපකොය ලපලැරදප මපelseපයටොතපඅපටප

රන පඅලයපොේපtypeප රයපකොයනො

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquoප

ලැොඩපශරපොනද

අපප ලතපොම නනපඉවවරශටපයමපඅපපහ මපඅපටපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඕො පකයප

දෂොලනයටපොදයකපදරකාප රපශරපගොේප ැත මප ලතපඑ කපඑොශමතප ැත මප ලපඑ කපඑොශමතප

වොනප ැත මප ලතපොදයකපඒපලොේපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඅලයප මපඅපපදාවචචප ර ලපelif

කය පඅනොක ය

ොම පශැමපොලාොලමපදානොනපifපපzwjර ා යයපelseපපzwjර ා යයපඅ රටපොලන ය elifපඒලාපඕ ප රමපඅපටප

දාන පරලලනපඅදටපඅලය ාලයනපොග ඩකපකොය ලප ම

ශරඒපගැ පබමපදැන

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

elif fish == ldquoslamonrdquo

print rdquoI hope I donrsquot get SLAMonilla poissninrdquo

elif fish == ldquotunardquo

print rdquoeasy there tuna boatrdquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

48

48

ඉකනපදැනපොමො පොල පොේපමමපවව රප රන මපඅපටපකොය ලපtuna=rdquofishrdquoපකයපvariableපඑ ක

ඉවොවඛාම if tuna == ldquobassrdquoපකය පපzwjර ා යටපය ලපඒ පලැරද

එොශ මපඊඟපපzwjර ා යටපය ලපelif fish == ldquoslamonrdquoපඒ තපලැරදපොනදපඑොශ මපඅනතපඑ ටපදන ල

elif fish == ldquotunardquoප

ආ ඒ ප මපශරපඉකනපදැනපඒ පයටොතපකොය පොේලඛපට runපොලයප

Programme එ පrunප රපබමපමමපකයරපොේදපොලනො පකය

rdquoeasy there tuna boatrdquo

ශරපඅපපහ රපොේපව ාපොනද

අපප ලතපොද ඩපොල වකප රම

පොමපProgramme එොකපtunaපකය පඑ ප

ොලනලටපtroutපකයපදාම

elif fish == ldquotroutrdquo

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquo

පොමපල ාොලදපවොනපොම යපපzwjර ා පඑකො පදරකාප රප රපබැලලපොම කලතපශරපගොයප ෑපඒපනවාප

අනකමටපelseපඑ ටපය ලපඒො පකොය පොේපrunප ර ල

අනකමටඅපටපොතොර ලපවවඳමකප ැකමපව ාමපprogramme එ පelseපයටොතපකොය පොේප රපඅයනප

ොල ල

49

49

22 Nesting Statementsප(අන-පzwjර ා )

Ifපපzwjර ා පගැ පමමප ලතපොදයකපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපොද ඩපvariablesපට කපශදාගම

thing = ldquoanimalrdquo

animal = ldquocatrdquo

ශරපIfපපzwjර ා පයටොතපඅපටප ලතපifපපzwjර ා පොය දන පරලලනපමමප රමපොදනලන ම

දැනපRunප රපබම

this is a cat

ොම දපවොනපොම ය

thingපකය පඑ පanimalපලටපවමා යපඒපනවාපඒපයටොතපඇකපවධzwjා පrunපොල ලප

එ ො ටපශමබොල ලපif animal == lsquocat rsquoකයපඑ කප

අපපශදරපොදල පvariableපඑ පදශාපබරශමපොතොර ලපොමපකය පොේපශරපකයපඒපනවාපඑමපපzwjර ා ොේපඇකප

වධzwjා පrunපොල ලපඒ යපoutputපඑ පවදශටපthis is catපකයපආොේ

අපපදැනපthing = ldquohouserdquoපකයපොල වප රප

programmeපඑ පrunප රපබම

I donrsquot know what this is

දැනපඔයාටපොතොර ල

if thing == ldquoanimalrdquoපකය පපzwjර ා යපව යපො ොේප මපඒපයටොතපඊටපදශබනපකොය පපzwjර ා පඑ නනප

එශාටපලැඩපො ර පබල

50

50

ඉකනපොමපවදශටපpythonපගැ පලයවනපමාොේපදෂමපල පගzwjරනථමයපඅලවනපොල ලපඉලරයපකේලටපොම නනපොමප

ගzwjරනථමයපඉලරපොලනො ප ැප

ොමමපගzwjරනථමොේපොදල පො ටසනපමමපඔයාටපpythonපලපකොය පොමහපවඳශනපසේධzwjාන පලටපලඩාප රමකප

ගැඹරපවපසේධzwjාන පගැ පකයපොද ලා

ඉකනපඒපොේලඛපඉොග ගන ප ලනපොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපpythonපලපමල පොේලඛපගැ ප ැල ප ැල ප

රහණොලන

ොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපකzwjරමලඛදපපබබදලපයම ාකපදැනමකපඔබපබාගතොතප මපpythonපපබබඳලපදසගයප

අොද ව(උොදෂ)පපzwjරණපදzwjරපලපවදශනපපzwjර පලලනප60පලතපඔබටපදශසොලනපනලරදපපබතරපොවවමටපඋදේප

ලනපඇ

එොවේ මපොමහපොදල පගzwjරනථමොයනපඅදපයබපශමොලමපප

ඔබටපජය

26

26

10 Slicing ( ො ටවපකරම )

ොම කදපSlicingපකයනොනපපlist ොශෝපොල යමපොදය පඑහපඅලයලපො ටවකපොලනප රපගන පඑ ටප මය

Slicingපකයනොන

example = [ 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ] ොමොශමපlist එ කපගැ පහ ම

අපටපොමපlist එො නපො ටවකප ඩපගන පඹ ප මප රන පකොයනො පොම ය

example[48]

[ 4 5 6 7 ]

ඉවොවඛාමපlistපඑොකප මපදාන පඹ

ඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොඛපමලනම list එමේ කඩ ගනන අලය අලයලමේ index එක දාන පඹ පඊටප

දවොවේපකඩ අලවන කරනන ඹන අලයලයටපපර අලයලමේ indexපඑක දාන පඹ පඒපගැ පොශ දටපම ප

කයාගන

ලපඑ කපබම

example [ 49]

[45678]

example [ 4 10 ]

[456789]

Slicing ර පඑ පකzwjරමයකප මයපොමප

ලතපකzwjරමයකපකොය ලා

අපටපපටදවටපගණනප රන තපරලලන ොග ඩකපදගපlistඑ කප මපකොයනොනපපොමපකzwjරමයපොග ඩකපොඛසය

example [-5 -1 ]

[ 5678 ] example = [ 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ]

පපපපප-10 -9 -8 -7 -6ප-5 -4 -3 -2 -1

මටපදැනපඅලයයප5පඉදනපඉතරපඅලයලපසයඛමපගන

example [ -5 0 ]

[ ]

ඇයපොමපවදශටපආොේප

පමමප ලනපදාඩොමපකයපදන පවදශටපප-ප0පකයපඑ කප ෑ

ප0පකයනොනප0පලමප මයපඒපනවයපොමොශමපවොන

ඒතපමටපඅලයපlistඑොකපකොය ප9පතපඑ පවදශටප ඩපගන

example [ -5 ]

ොමපවදශටපොදලනලපහව ැ කපකයන පපඒොකපොතරමප මයප-5පඉදපකොය පඔකො මපඅලයලපට පඑලයටප

ගන පකය පඑ ය

[ 56789 ]

27

27

example [ 7 ]

[ 0123456 ]

පොම තපඒපලොේමයපindex එ ප7 ටපඉවවරශපකොය indexපසයඛටමපඅදාපඅලයලයනපඑලයටපගන පකයයප

ොමො නපකයනොනප

ශරපොමොශමතපබම

example [ ]

කසමපindex num එ කප ැල පහවලමපදනො තපොම දපොලනොනප

[ 0123456789 ]

මලපlist එ මපආලාපොනදප

මලපlist එ මපඅපටපඑ ලැරපගන පඕො මපපොමපවදශටතපොඛසොයනමපගන පරලලන

ලපොදයකපකොය ලාපපඅපපදනොනපදරාමකන ( parameters )පොද යොනප

ඒතප ලතපො ල පදරාම යකප(3rd parameter) කොය ලාප

ො ල පදරාමකොයනපකයනොනපඅපපයමපදරාවය පඅලයලයනපඑ කනපගනේදපපකසයමපරටාල ටප

(පදර රයකන )පඅලයලයනප ඩපගන පඅලයපඉක මය

example [ 1 8 2 ]

[ 1357 ]

දැනපකයරපොේපොතොර ලාපොනදප

example [ 10 0 -2 ]

[ 9 7 5 3 1 ]

ොමපවදශටපපටදවටපවං යාපමගශැරපගන තපරලලන

ොම පොග ඩකපලට ාපොදයකප

ඉවොවඛාප රරපවදශටප රන ප මමැලයපලාොේප මපඒ මප රන පොඛසපවදශකපකොය ලාප

Example [ - 2 ]

[ 9 7 5 3 1 ]

මල listපඑ මපපටදවටප-2ප පගාොනපවං යාපමගපශැරපoutput ොල පඑ යපොමො දපඇත ටමපොලනොන

ොමලාප මයපslicing ලපමල මපොේලඛපඉකනපොමපවදශටපlist එ පකොය පඕො මපදත යකපඑලයටපගන ප

රලලනපොඛසොයනමප

28

28

11 Editing Sequences (පඅනකzwjරමයනපවෑදමප)

Sequenceපකයනොනපඇත ටමපlist strings tables ලාොේපොේපලටප මයපඉකනපSequenceපලලනප රන ප

රලලනපොද ඩපලැඩපට කපගැ පබමප

[7 4 5 ] + [ 4 6 5 ]

ඇත ටමපොම Sequenceප2කපඉකනපඑ මපජාකොේ Sequencesපඑ තප රන පප

(ප+ප)පපකණපදාවචචප ර ලා enterපඑ පඑඹොල තපඅපටපoutput එ කපඑ ලා

[ 7 4 5 4 6 5 ]

ොමො දපවොේපSequences 2කපඑ තපොලාප නපSequence එ කපඒපකයනොනප නපlist එ කපශැද පඑ ය

ලපඑ කපබම

lsquo bucky rsquo + lsquo roberts lsquo

lsquo buckyroberts lsquo

දැනපඅපපlist එ කයපstring එ කයපඑ තප රමප

4 5 6 + + lsquo bucky lsquo

අපටපොමපොද පඑ තප රන පොදනොනප ෑපොනදප

ඇයපදන ලදපඑොශමපොලනොන

ොමො දපොමොශමපඑ තප රන පරලලනපොලනොනපඑ මපජාකොේපSequencesපව රයපඒ පොශ දටපම ප

කයාගන ප

අපපදැනපබමපSequenceපගණපකරමපගැ

lsquo bucky lsquo 10

bucky ාප10පක ආලාපොනදප

ඉකනපොමො දපවොනපbucky කය පඑ ප10 ල ාලකප ැල ප ැල පපටදතපවමය

21 10

210

ඇත ටමපොමපගණපකරමප මපොශ දටපව ාපඒතපමමපබාොද ොර තතපවොනපඒ පො ොලයපමටපඕ පවොනප

ඉවොවඛාපලාොේපbucky කය පඑ ප10පල ාලකපපටදතපව පවදශටමප21පතප10පල ාලකපපටදතප රන ය

ප

29

29

ඇත ටමපඑොශමප රනො පො ොශ මදප

[ 21 ] 10

ලැොඩපශරපොනදප

ඉකනපොමපකzwjරොමපොග ඩකපලට ලාපකයපඔයාටපොතොර ලාපඇක

ශරපමමපදැනපඅලතපොදයකපකයපොදන යපයනොනප

name = lsquo roast beef lsquo

ොමොශමපඅපපtype රම

lsquo z rsquo in name

False

ොමොකපin කය පඑ Pythonපලපbuild in keyword එ කපlsquo z lsquo in name

ලලනපඇත ටමප රනොනපz අකරපnameපඑ පතපකොය ලාදපකයප

දරකාප රපොද පඑ යොමපවදශාපවොේපව in කය build in keyword ප

එ පදාවචචපොල ලා

lsquo r lsquo in name

True

ොමොශමපොලන පොශේතලපname = lsquo roast beef lsquo එ පතප r අකරපකොය පනවය

අපපොද ඩ listපඑ කපශදම

family = lsquo mom rsquo lsquo dad lsquo lsquo bro lsquo +

lsquo sis lsquo in family

False පප

lsquomomrsquo in family

True

අලයලය (element) in අනකzwjරමය (Sequence)

ඔයාටපඒප රණප ලතප ශවරපොලන පඇකපදැනොමපවදශටපඅපටපඕ මපඅනකzwjරමය (Sequence)ප

අලයල(elements)පදරකාප රපබන පරලලන

30

30

12 MoreපListපFunctionsප(ැයවතපආශzwjර පශzwjර ප ලදරටත)

අපපlist එ කපශදම

numbers = [8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපදැනපඕ පපොමපlist එොකපඅලයලයනපකයකපව රපකොය ලදපකයපගණනප රපබන ප

න මටපගණනප රපබම

7කපකොය ලාපොනදපප

ොමපlist එොක මපඅලයලයනපට පගණනප රන පඑචචරමපඅමාරප ෑපඒතපො කපදගපlist එ කපකබොණ තප

එොශමපඅපටප රපොේ ලොනප

ඉකනපලැඩයපදගනොනප ැකලපඅලයලයනපකයකපකොය ලදපකයපගන පොඛසපකzwjරමයකපකොය ලාප

ඉවොවඛාමපොම යප රනොනප

len කය functionපඑ පtype රපලරශනපඇතොඛපlist එොකප මපදාන පඕොන

len (numbers)

7

ශරපඅලයලපගාණපආලාපොනද

ශරපොමපලොේපවරපfunctionපට කපගැ පමම දැනපකයන ම

max (numbers)

165

ොමො දපැොබනොනපlist එොකපකොය පලැඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයය

min (numbers)

1

ොමො දපොලනොනපlist එොකපකොය පඅඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයපඅපටපොද පඑ යප

ලතපfunction එ කපගැ ප ාප ො තප

list ( )

ොමො දප රනොනපstring එ පඅලයලයනපlist එ ටපොල පොල මපදරලරථම යප රපදමය

list( lsquo bucky rsquo )

lsquobrsquo lsquo u rsquo lsquo c lsquo lsquo k lsquo lsquo y lsquo +

numbers කයපtype රම

එ ො ටපඅොේපlist එ පඅපටපැොබ ලා

[ 8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපොමොකපකොය පඅලයලයනපොල වප රගන පඕ පොල ලා

31

31

අපපඒ පො ොශ මදප රනොන

numbers[ 3 ] = 77

ොමොකපොතරමප මයපප

index එ ප3 ල පඅලයලයපොලනලට 77පආොේප රන පකය පඑ ය

ඉකනපදැනපEnter එ පඔබාපබම

ොම ලතපවොනප ෑපොනදපපඇත ටමපොදයකපව ාපකොල තපශරප

දැනපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පආොේපොලයපකොයනොන

ඒ පදරකාප රපබමපඅප

අප numbers කයපtype රපlist එ පබම

[ 8 1 4 77 28 165 7 ]

ශරපොනදපපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පලැට

අලයලයනපම න තපරලලනපොමපවදශටමප

ඉවොවඛාමපdel keyword එ පtype රපlist එ පවමගපඅලයලොේපindex එ පොදන

ොමන පොමපවදශට

del numbers (3)

ශරපදැනපමැකයපකොයනොන

ශරයටමප ශවරප රගන පlist එ පඅරනමපබමපපප

numbers

[ 8 1 4 28 165 7 ]

77පමැකපොනදප

ශරපඅපපඉොග පගත ාපප

අලතපfunction ට කපඒලාොගමපඅලතපලැඩප ෑලපට කපොමප ාකපමමපකයපදන පඒලාොයනප

ොශ දපprogramme එ කපඔයාටමපශදන පරලලනපකයපමටපහො ලාපප

ඹයාටපන රමපකොය පවරපගැටලලකපොමලාොයනපොඛසොයනමපවවදගන පරලලන

Python ලලනපඑ පදාරටමපගැටලලපගැ පහ ාගන පඅමාරයපලොේප මපඉවොවඛාමප

Algorithm එ කපශදන පප

ඊටපදවොවේපflow chart එ තපශදාපගන ප

ඊටපදවොවේපpseudo code එ කතපඕො මපලයාොග පpython language එො නපprogramme එ පලයන ප

දටනපගන

Algorithm =gt Flow chart =gt Pseudo code =gt Programme language

32

32

13 SlicingපListsප(ැයවතපො ටවපකරම)

Slicing ගැ පඔයාපදැ ටමතපොග ඩකපොේලඛපදන ලොනපSlicingපආශzwjර ප ලතපඅලතපොේලඛපට කපඔයාටප

කයපොදන යපමමපොමපයනොන

ලච ය පකොය පඅකරපlist එ පඅලයලප රනොනපොමොශමය

example = list (lsquo easyhoss lsquo)

ොමොශමපtype රපEnter එ පඔබරලශමපlistපඑ කපශැොද ලා

ශරපදැනපඅොේපlist එ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo lsquosrsquo +

ශරපඅපපදැනපොමපlist එ ටපඅලතපොේලඛපට කපඑ තප රම

example 4 + = list ( lsquo baby lsquo )

ොමො නපඇත ටමපකයනොන

පindex එ ප4පල පඅලයලයතපඇතලලපඉනපඑශාටපකොය පඅලයලපට පම පඒපොලනලට lsquo baby rsquo ය පලච යප

අදාපඅලයලපට ටපආොේප රන පකයය

ඒ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquobrsquo lsquoarsquo lsquobrsquo lsquoyrsquo +

ලතපවදශ ටපඒපගැ පබම

example 4 + = list ( lsquorace carsrsquo)

ශරපඒපගැ පඔයාටපොතොරන පඇක

ලපොග ඩකපලැදගතපොදයකපකොය ලාපකයපොදන

ොම යපදැනපඹයපlist එ පඅලයලප2පකපමැදටපඅපටපඅලතපඅලයලයකපදාගන පරලලනද

ඒපගැ පදැනපබමප

අපපඅලතපlistපඑ කපශදමපලැොඩපදටනගම

example = [ 7 8 9 ]

ශරපlistපඑ පශැද ො පදැන

33

33

example = [ 7 8 9 ]

0 1 2

example[11] = [ 3 3 3 ]

ොමො නපොල පොේපමමපකයන මපඔයාටපම පඇකොනපඅලයලපලපපindexපප මප ර පශැටපගැ

(0123)පඉකනපොමො නපකයනොනපindex number =ප1ොල පඅලයලයපඟටපයන පඊටපදවොවේපආොයතප

index number = 1ොල ප ැ ටපයන පශරයටමපඑ ටප[ 3 3 3 ] ද බාන පකයයප

ඇත ටමඕො නපකයනොනප78 පඅ රටප(එ ප0පශාප1පල පඅලයලපඅ රට)ප[ 3 3 3 ] පදාන පකයය

දැනපlistපඑ පcheckප රපබමපoutputපඑ පගැ

[ 7 3 3 3 8 9 ]

0 1 2 3 4 5

මමපකේලපොේපශරපොනද

ලපොද ඩපොදයකපමමපඔයාටපකයපොදන ම

example[15] = [ ]ප

ොමොශමප ොෂ තපොම දපොලනොන

ඔයාටපම පඇකප

example[15] ප

ොමො දපොදලනලපවඳශනප ර පindexපඑ ප ැතලපඊටපොදරපඅලයලපට පගන පඑ පගැ

පlistපඑ පcheckප රමපබම

[ 7 9 ]ප

මමපහ ලපඒ පඔයාටපොතොරන පඇක

ඉකනපොමපවදශටපlistපඑ පකොය පඅලයලපම න පඅපටපරලලන

34

34

14 Intro to Methods (රතනපවදශාපපzwjරවයයප)

Pythonපලපශැටයටපmethodsපකයනොනපඑක රාපවදශ පbuilding functionපලටමප මයපඉකනපොමලාපලලනප

ලැඩගන පශැටයපමමපදැනපකයපොදන පයනො

ඉවොවඛාමපොද ඩපlistපඑ කපශදම

face = [ 21 18 30 ]

ොමපlistපඑොකපඅගටපඅලතපඅගයකපඑ තප රන පොග ඩකමපොඛසපකzwjරමයකපකොය ලපඒ ටපදාවචචපොලනො ප

appendපකය පmethodපඑ ය

ඒ පොමපවදශටපදාවචචප රන පරලලන

ඉවොවඛාමපඅොේපlistපඑොකප(object)ප මපලයන පඕ පඊටපදවොවපක ක(dot)පකයපඅදාපmethodපඑ ප

දාවචචප රන පරලලන

faceappend(45)

face

[ 21 18 30 45 ]

අදටපඕ පොේපොඛසොයනමපඋ ාපොනද

ඉකනපොමපmethodsපදාවචචප රේදපවාමා යපලරශනපඅනලාරොයනමපදාවචචප රන පම ොනපfaceappend

එ පඅගටප45පොය දන පඅපපදාවචචප ොඛපවාමා යපලරශනපඉකනපඒපොේපගැ පොශ ඳටපම පකයාගන

ලතපොග ඩකපලැදගතපොල පmethodපඑ කපගැ යපමමපඊෂඟටපකයන පයනොන

ඒ ටපොද ඩපlistපඑ කපශදම

apples = lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

listපඑ පcheckප රතපබම

apples

lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

ශරපබමපදැන

applescount(lsquoapplesrsquo)

2

ඇයප2පආොේපඒ පොලනො පොමොශමයපcountපඑො නප රනොනපඅපපොද පලචො පොමපlistපඑොකපකපදාරකප

කොය ලදපකයපොශ යපොද පඑ යපඉකනපඋඩපකොය පවධzwjා යපකzwjරයාතම ප රරපගමනපොමයාපlistපඑොකපමප

ඉදනපබ ලපඅපපදන පලච යටපගැොද පලච යකපකොය ලදපකයපඔොශ මපගණනප රොග පය ො ටප

ොමයාටපඅහොල ලපapplesපකයපොදල ාල පවඳශනපොලාපකොය ලපකයපඉකනපඑයාපoutputපඑ ප2පකයප

අපටපොදනල ල

අපපදැනපlistපඑොකප ැකපලච යකපදාපබම

applescount(lsquobowrsquo)

0

උත ොරපශරපොනද

35

35

ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපඔයාටපකයපොදන ම

one = [ 1 2 3] two = [ 4 5 6 ]

මමපlistපොද කපශදාගත

oneextend(two)

ොමො නපඇත ටමප රනො පවහදවමකපොමො දපොලනො පoneපකය පlistපඑොකපඅගටපtwoපකය පlistපඑ ප

එ තපකරමයපොමහදපoneපකය පlistපඑ පවහදවමකපොල ලපොමො දපපzwjරධzwjා පොලනොනපoneපකය පlistපඑ ය

අපපදැනපone listපඑ පcheckප රපබම

one

[ 1 2 3 4 5 6 ]

වාරාංයකපවදශටපගතො ත

objectmethod(argument)

ලවතලකzwjරමය( ර ය)

ොමපවදශටපවාධzwjාරණපලශයකනපොදන න පරලලනපmethodsපදාවචචප ර පශැට

ඉදරයටතප ලතපඅලතපmethodsපට කපකයපොදන මපඉකනපොමපmethodsපලලනපොඛසොයනමපොග ඩකප

ාරයකමලපprogrammesපශදාගන පඅදටපඋදේපොල ල

36

36

15 More Methods (පරතනප ලදරටතප)

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපindexපකය පmethodපඑ පගැ

say = lsquoheyrsquo lsquohowrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ශරපඅපපlistඑ කතපශැදලා

දැනපොමොශමපtypeප රම

sayindex(lsquobrownrsquo)

2

ොමො දපොල පොේපඔයාටපදැ ටමතපොතොර ලපඇක

අදාපඅලයලොේප මපදරශමපindexපඑ පොඛසොයනමපඅපටපොශ යපොද ල

sayinsert( 2 rsquohossrsquo )

ොමො දප රනොනපඅපපොද පindexපඑ ටපඅපපොද පඅලයලයපදා පඑ යපඑ ො ටපඉවොවඛාපඒපindexපඑොකප

කබණපඅලයලයටපොම දපොලනො

ඒපගැ පlistපඑ පcheckප රමපබම

say

lsquoheyrsquo lsquonowrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොතොරන පඇකොනපඑ නනපඑශාපකොය පඅලයලපඔකො මපඑ ටපඑ කපපටදවටපය ල

දැනපඅපපබමපlistපඑ පඅලයලපඉලතප රන පකොය පmethodsප2කපගැ

saypop(1)

lsquonowrsquo

say

lsquoheyrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොමො දප රනොනපඅදටපඕ පindexපඑ පදරශමපඒපindexපඑ ටපඅදාපඅලයලයපoutputප ර පගමන listප

එො නපඒපඅලයලයපඉලතපකරමක

sayremove( lsquobrownrsquo )

ොම පට කපොල වපොමො දපඅදටපඉලතප රන පඅදාපඅලයලයපවඳශනප රරශමපඒපඅලයලයපlistපඑො නප

ඉලතප ර ලපබැරපොලාලතපඅපපවඳශනප ර පඅලයලයපකහදපල ාල පlistපඑොකපකබොණ තපොම කපොලයදප

එ ො ටපොලනොනපමලනමපශමබපොල පඅලයලයපඉලතප ර පඑ ය

sayreverse()

ොමපmethodපඑො නප රනොනපඅොේපමලපlistපඑ මප පටපශරලපොද පඑ යපපඒපකයනොනපඅගපඉදපමටප

අලයලපට පොදෂගැවවමය

37

37

16 Sort and tuples (ොදෂගැවවමපවශපටදඛවප)

ඉවොවඛාමපබමපොදෂගැවවමපගැ

අපපදැනපවං යාපදාරපොද ඩපlist එ කපශදම

new = [ 32 54 22 7 98 1 ]

new

[ 32 54 22 7 98 1 ]

ශරපදැනපlistපඑ කපශදාගත ො

දැනපsortපකය පmethodපඑ පදාවචචප රන පරලලනපොමො දපsort()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපොම ලතප

දාන පඑදා

ශරපදැනපsortප රරශම listපඑ පආොරෝශ පපබොලෂටපවැ ොව ල

new

[ 1 7 22 32 54 98 ]පශරපොනද

ඒලාොගමපඅපටපරලලනපstringපවතපොදෂගවලන පඒ ප රනො මපොමොශමයපඉවවඛපකzwjරොමටපලඩාපට කප

ොල ව

sorted()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපඅපටපඅලයපstringපඑ පලයන පඕ

ඉන පමමප රපොදනලන ම

sorted( lsquoEasyhossrsquo )

lsquoErsquo lsquoarsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo rsquosrsquo rsquoyrsquo+

දැනපොම පඅ ාරාදපපබොලෂටය (Alphabetical Order)පවැ සයපකොයනොනපPythonපලපශැටයටපඅ ාරාදප

පබොලෂටපව වන පඉවොවඛාමපගනො පCapitalපඅකරපඒපනවයපlsquo E rsquoපඉවවරශටමපඇවතපකොයනො පඊටප

දවොවේපපබොලෂටපSimpleපඅකරපොදෂගැවසපකොය ලපඔයාටපොේ ලපඇක

මමපදැනපmethodsපලලනපට කපඅයනපොලාපtuplesපගැ පකයපොදන මපඔයාට

ඉවොවඛාමපtupleපඑ කපොදන ාමපඉන මො

න මමප 41423254පකයපIDLE එොකපEnterප ොර තපඅපටපtupleපඑ කපැොබ ල

tupleපලලනපො කපලැඩ ෑලපදාන පබෑ listපලදපලොේ

ඇත ටමපකේොල තපොමො පකය පඅලයලපආයපොල වප රන පඅලතප රන පඅයනප රන පොම ලතමප

රගන පොදනො ප ැ

රන පරලලනපඑ මපොදයය

ඒො පකොය පඅලයලයනපඑබයටපoutputප රගැනමපදමණය

ඉන පඒ පොදන ම

bucky = ( 32 32 43 54 )

38

38

bucky

( 32 32 43 54 )

ශරපොම පtupleපඑ ක

දැනපොමො පඅගයනපඑබයටපඅරනපොදනලන ම

bucky[2]

43

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපtupleපගැ

ොශ දටපම පකයාගන පtupleපලලනප රන පරලලනපඅගයනපඑබයටපගැනමපදමණය

ඉකනපඅනකමටපවාරාංයකපවදශටපගතො තපොදෂගැවවම(sort)පඅදටපොග ඩකපලට පොදයකපprogrammesප

ලය පො ට

ඒලාොගමපඅපපදන ල listපඑ පඅලයලපලාොගමපstingපඑ පඅලයලදපොඛසොයනමපොදෂගැවවමටපශැකපබල

39

39

17 Stings and Stuff ( ලදනපආශzwjර පොමලම)

Stingsපලටපඅදාපඅලතපආ රණයපොේලඛපට කපමමපදැනපකයපොදන ම

ොම පදශාපොද ඩඩකපබන

bucky= ldquo Hey there bucky hows your head rdquo

ොමො පකය පbuckyපheadපකය පලච පඅපටපඑ පඑ පොලාලටපකණ ලපොල වප රගන පඕ පලොේපකයප

හ න ො

ඒතපඇත ටපඅපපො ොශ මදපඒ ප රනො

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

sපොම ේදපොමපඇත ටමපොම පමාරමපවව පොදයකපඒො පsපලලනපකයොලනො පStringපකයයපප

කයොලනොනපොම පවදොශපdataපඑ කදපයන ය

ඇත ටමපකේොල තපsපකයනොනපStringපවහ පවචයයකප(String variable)පපඒපකයනොනපොල වප රන ප

රලලනපොශෝපොල වපොල පොදයක

ඉකනපbucky Stringපඑො යපඕො යපඇකපවමබනධzwjයපොම කද

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

අපටපදැනපඕ පොද ඩපඅගයන(ලච )ප2කපමමපදැනපඒප2 තපෑවකප ර ලා

varb = ( lsquobettyrsquo lsquofootrsquo )ප

ශරපඅදටපදැනපකොය ල Stringපඑ කපඅගයන(ලච )ප2කපවහ

දැනපමමපොදනලන ම

buckyපශාපvarbපකය පොදොකපවව පවමබනධzwj ාලයක

ඒ ප රනොනපොමොශමය

print buckyvarb

ොමො පොතරමප මයපvarbපකය පඑො නපඅගයනපඅරග පbuckyපකය පඑොකපපවහ ප ැනපලටපඑමප

අගයනපආොේප රන පකයය

දැනපEnterපඑ පඔබපබැලොල තපඔයාටපඒ පොතොරය

Hey there betty hows your foot

ඉකනපොමලාොගම

varc = ( lsquotunarsquo rsquofinrsquo )

print buckyvarc

Hey there tuna hows your fin

ඉකනපොමපකzwjරොමපදාවචචප රපඅපටපරලලනපඅමතපවදොශපprogrammesපලයන

උදාශරණයකපවදශටපඑොක පරේගයනපඅම න පඅදටපොල වපවදොශපලච පsetප රපඒපොග ඛනලපරදමප

රන පරලලන

දැනපමමපකයපොදන මපfindපකය පmethodපඑ පගැ

40

40

example = rdquo Hey now Bessie nice chops rdquo

අපපහ මපඅපටපඕ පොල ලපොමො පකොය පලච යකපශරයටමපකොය පවථමා යපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

examplefind(lsquobessiersquo)

8

අපටප8පකයපආලොනදපඒො පඇත මපොතරමපොම කද

ඒො නපකයනො පොම යපොමපStringපඑොකපකොලනප ැ ද (කම පindexපඑ ද)ප

bessieපකය පලචො ප( lsquobrsquoපඅකරපවඳශනප ැ ) දටනපගනො පකයය

lsquoHey now bessie nice chopsrsquo

0123456789helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ොශ දටපම පකයාගන පහවතයනතපඅනලාරයොයනමපොමපගණ යපකරමටපගන ල

ලපඑ කපබම

examplefind(lsquochopsrsquo)

20

ොම ටපඅනලපඅපටපහ ාගන පරලලනපlsquo c rsquoපකය පඅකරටපඅදාපindexපඑ ප20පයපකය

41

41

18 String Methods ( ලදනපආශzwjර පරක ලදරටතප)

Stringපලටපවමබනධzwjප ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපකයපොදන මපඒ පඅපපශදනලනො පjoinප

කය

Sequence = lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

Sequence

lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

ශරපදැනපStringපඑ කපශැදලපමම

ලතපොද ඩපStringපඑ කතපශදම

glue = lsquohossrsquo

ොමපොද පඅපටපඑ ටපsetප රන පඕ පඒ ප රනො පොමොශමයපඉවොවඛාමපlistපඑොකපශැමපඅලයලය මප

මැදටපදාන පඕ පලච යටපඅදාප මපලයන පඕ පඊටපදවොවේපක කපකයපjoinපකයපලයන පඊටතපදවොවේප

ලරශනපතෂපඅරපඅදාපSequenceපඑොකප මපලයන

gluejoin(sequence)

lsquoheyhosstherehossbessiehosshosshossrsquo

ලැදගත methodපඑ කපගැ පදැනපමමපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපStringපඑ කපශදම

randstr = ldquoI wish i Had No sausagerdquo

randstr

ldquoI wish i Had No sausagerdquo

මටපදැනපඅලයයපොමො පකොය පශැමපඅකරමපSimpleපඅකරපලටපදරලර යප රන ඒ පශරමපොඛසය

randstrlower()පදැනපEnterපඑ පඔබපබම

lsquoi wish i had no sausagersquo

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපොමපmethodපඑොකපකොය පලැදගත ම

ලදපොදයකපමමපකයපොදන ම

අලතපStringපඑ කපශදම

truth = lsquo I love old women rsquo

මමපො ලනමපmethodපඑ පලයපඉන ම

truthreplace(lsquowomenrsquo rsquomenrsquo)

ොමො දපඇත ටමපොලනොනපwomenපකය පලච යපොලනලටපmenපකය පලච යපආොේපවමයප

අපපඒ පcheckප රපබම

ලැොඩපශරපොනදපඉකනපොමපවදශටපයමපලච යකපොලනලටපොල තපලච යකපොඛසොයනමපආොේප රගන ප

රලලන

42

42

19 Dictionary (ලදනපො ෝ)

මමපදැනපකයපොදන පයනොනපpythonපලපකොය පDictionaryපගැ පොම කදපDictionaryපඑ කපකයනොන

ඇත ටමපොම පඅපපදන පDictionaryපඑ කපලොේමප මයපDictionaryපඑො නපඅපපලච යකපොශ ය ලප

කයමො පඒපලචො පකොය ප ැ තපශමබපව ාපඉකනපදැනපඒපලචො ටපඅදාපොතරමකපොශෝපවව රයකපඅපටප

දැ ගන පරලලන

ඉකනපpythonපලපකොය පDictionaryපතපඒපලාොගමප මයපඅපපොශ ය පලචො පලාොගපොේටපයර(key)පකයප

කය ලපඒපලච යටපඅදාපවව රයපඅගය(value)පකයපඅපපකය ල

ම පකයාගන පොදයකපකොය ලපDictionaryපලටපදාවචචපොලනොනපලකzwjර ලරශන( ldquohelliprdquo )පදටනපගේදතප

අලවනප රේදතපොමපලකzwjරපලරශනපඅපපදාවචචප ර ල

මමපඑ කපශදමපොදනලන මප

book= lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

ොමො පකොයනොනපදව පවාමාජ යනටපඅදාපොද ඩපDictionaryපඑ කපොමො පකොය පයතර(keys)ප මයප

Dad BroපMom ඒලාටපඅදාපඅගයන(values)පොලනොන Bob Joe Lisa

දැනපEnterපඑ පඑබශමපඅොේපDictionaryපඑ පRun

ොල ල

book

lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

දැනපඅපටපරලලනපඅොේපවාමා යපDictionaryපලප

කොය පලැොඩප රන පඒපකයනොනපලචො ටපඅදාප

ොතරමපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

ඉවොවඛාමපDictionaryපඑොකප මපඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොපඅදටපඅලය යතර(key)පපවඳශනප

රන පඹ

ඉන පමමපොදනලන ම

booklsquoDadrsquo+

lsquoBobrsquo

booklsquoMomrsquo+

lsquoLisarsquo

ඉකනප ලතපොදයකපකොය ලපොමපයතර(keys)පලටපඅදාපඅගයනපstringපොලන මපඹො ප ෑපඅදටපnumbersප

උ තපදාගන පරලලනපඒපගැ පකයපොදන පඅපප ලතපොද ඩපDictionaryපඑ කපශදම

ages = lsquoDadrsquo rsquo42rsquo rsquoMomrsquo rsquo87rsquo-

ageslsquoDadrsquo+

42

43

43

දැනපදැක ො පkeys ලටපඅදාපඅගයනපstring ොලන මපඅලයප ෑ

දැනපමමපකයපොදන මපDictionaryපලටපඅදාපmethodsපට ක

මමපඒ පලයමපොදනලන මප

ොම පලයන පmethodsපලය පවාමා යපආ ෘකයටමප මය[ SequenceMethod(argument) ]

bookclear()

ොමො දපොම යපොලනොනපඅපපවදශනප රපකොය පDictionaryපඑොකපසයලමපඅගයනපඉලතප රපDictionaryප

එ පහවප රපදා පඑ ය

Enter එ පඑබොල තපදැනපඒ පබාගන පරලලන

පලැොඩපශරපොනද

ලපMethodපඑ කපබම

tuna = agescopy()

ොමපො ද පඅදටපඅදාපDictionaryපඑ ක

ොල මපDictionaryපඑ කපවදශටපො පයකපගන පරලලන

අපප මප රරපDictionaryපඑ පtunaපකය පඅලතපDictionaryප

එ ටපො පපොලපකයපදැනපඔයාටපොේ ලපඇක

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපොග ඩකමපලැදගතපMethodපඑ කපගැ

ොමපMethodපඑො නපරලලනපඅදටපඅලයපDictionaryපඑ කපඇතොෂපඅපපවදශනප ර පkeyපඑ පකොය ලදප

ැේදපකයපොශ යාගන

ඒ ප රනොනපොමොශමය

tunahas_key(lsquoMomrsquo)

True

tunahas_key(lsquoApplesrsquo)

False

ඔයාටපඒපගැ දැනපොතොර ලපඇක

අදාපkeyපඑ පDictionaryපඑොකපකොය ල මපTrueපකයපoutputපොල ලප ැත මපFalseපකයපoutputප

ොල ල

ශරපඅපපDictionaryපගැ පොග ඩකපොේලඛප ාප රා ඒපලොේමපProgrammes ශදේදපොමපDictionaryපඅදටප

ොග ඩකපලැදගතපොල ල

44

44

ඊෂඟපදාඩමට

45

45

20 If Statements (if පzwjර ා )

අපපොම ාකපදරටපpythonපලපමල පොේලඛපොග ඩකපඉොග ගත පොම නනපඑශාටපමමපකයපොදන මප

කzwjරමොඛ පශද පවදශපගැ

ශරපඅපපලැොඩටපබහම

IDLEපඑො නපදැ ටපවමපඅරොග පමමපදැන ය ලපnew windowපඑ ටපNew windowපඑොකපprogrammeප

එ කපලයපඒ පRunප රන ප මපඅනලාරොයනපඒ පSaveප රන පඕ

ශරපමමපදැනපstingපඑ කපශද ල

tuna=rdquofishrdquo

If පzwjර ා පගැ පදැනපමමපඔයාටපකයපොද ලපොමො නපොග ඩකපොේලඛපොඛසොයනමපඅපටප රන පරලලන

if tuna==rdquofishrdquoොමො දපමමපවමා පකණපොද කපොය දාොග පකොය ල

ොම දපොලාපකොයනො පපරේාලේ(testing)

යමපඅගයකපදරකාපකරමටපඅප වමාන කණ මදකේපොය ද ලපඒපලාොගමපඅපොේපපzwjර ා පඅලවා යටපප

මදත(colonrdquordquo)පොය ද ලපොශ දටපම පකයාගන (ොග ඩකපලැදගත)

ොමපමලපපzwjර ාොනපොතරමප මයපlsquorsquotuna fishපටපවමා පඋො තrsquorsquoපකය පඑ යපඉකනපොමපපzwjර ා යපයටොතප

එොශමපඋො තපඅර ප රන පොම ප රන පකයපඅපටපවවධ වධානපොදන පරලලන

If tuna == lsquorsquofishrsquorsquo

Print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපEnterපඑ පඔබරශමපොමපපzwjර ා යපයටොතපඅපටපඅලයප ර පොේලඛපලයන පරලලන

ොශ දටපම පකයාගන පොදක පදාපEnterපඑ පඑබලපගමනපඑමපපzwjර ා යපයටොතප මයපඉනදසපලය ප

ොේලඛපලයොලනො (indent-පොේබලපවාමා යපඉොමනපඇතෂටපල පොවේපලයොේ)

දැනපමමපොමො පකයපකොයනොනපtuna fishපටපවමා පලනොනප මපlsquothis is a fish alrightrsquo කයපprintප

රන පකයය

දැන F5 එ පඔබපොමපprogrammeපඑ පrunප රපබමප

lsquothis is a fish alrightrsquo

46

46

ොමො පව පොේපගැ පමමප ලපදාරකපකයන ම

අදටපකොය ලපvariableපඑ කපtuna=rdquofishrdquoපකය

දැනපඅපපදරකාලකප ර ල

tuna කය පඑ පfishපටපවමා පලනො ප මපlsquothis is a fish alrightrsquoපකයපprintප රන පඑතපඒ ටපවමා ප

ැත මපොම ලතප රන පඑදා

අොේපprogrammeපඑ පමමපදැනපොද ඩඩකපොල වප ර ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපොම දපොලනො පකයපබන පොම පrunප රමපඇත ටමපොම ලතපඋොනප ෑ

ශරපif පzwjර ා පලපමල පොේපොම ප මය

අොේපදරකාලපශරප මපඅපටපඅලයපොේලඛපට කප රන පකයපවධzwjා පොදන පරලලනපඊටපදවොවේපඒපවධzwjා ප

runපොල ලාපඒතපදරකාලපලැරදප මපොම ලතපො රපඉන ල

පඒතපොම පifපපzwjර ා පලය පඑ පවදශකපව රය

47

47

21පElse and elif (Else වශ elifපඅනොක )

දැනපමමපකයපොදන මපදරකාලපලැරදප මපඅදටපඅලයපවධzwjා පශදාගන පශැටපඒ ප රනොනපelseපකය ප

අනොක ොයනපඒපගැ පදැනපබම

අොේප ලනපඋදාශරණයමප

මමපඉවවරශටපඅරොග පය ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

ශරපදැනපපොම යපොලනො ඉවොවඛාමපදෂමපපzwjර ාොනපව යප මපඑයටපඅදාපවධzwjා පට පකzwjරයාතම ප

ර ලපඒතපලැරදප මපඔේපඑ ො ටපඅපටපදැනප ලතපොතරමකපකොය ලපලැරදප මපelseපයටොතපඅපටප

රන පඅලයපොේපtypeප රයපකොයනො

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquoප

ලැොඩපශරපොනද

අපප ලතපොම නනපඉවවරශටපයමපඅපපහ මපඅපටපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඕො පකයප

දෂොලනයටපොදයකපදරකාප රපශරපගොේප ැත මප ලතපඑ කපඑොශමතප ැත මප ලපඑ කපඑොශමතප

වොනප ැත මප ලතපොදයකපඒපලොේපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඅලයප මපඅපපදාවචචප ර ලපelif

කය පඅනොක ය

ොම පශැමපොලාොලමපදානොනපifපපzwjර ා යයපelseපපzwjර ා යයපඅ රටපොලන ය elifපඒලාපඕ ප රමපඅපටප

දාන පරලලනපඅදටපඅලය ාලයනපොග ඩකපකොය ලප ම

ශරඒපගැ පබමපදැන

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

elif fish == ldquoslamonrdquo

print rdquoI hope I donrsquot get SLAMonilla poissninrdquo

elif fish == ldquotunardquo

print rdquoeasy there tuna boatrdquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

48

48

ඉකනපදැනපොමො පොල පොේපමමපවව රප රන මපඅපටපකොය ලපtuna=rdquofishrdquoපකයපvariableපඑ ක

ඉවොවඛාම if tuna == ldquobassrdquoපකය පපzwjර ා යටපය ලපඒ පලැරද

එොශ මපඊඟපපzwjර ා යටපය ලපelif fish == ldquoslamonrdquoපඒ තපලැරදපොනදපඑොශ මපඅනතපඑ ටපදන ල

elif fish == ldquotunardquoප

ආ ඒ ප මපශරපඉකනපදැනපඒ පයටොතපකොය පොේලඛපට runපොලයප

Programme එ පrunප රපබමපමමපකයරපොේදපොලනො පකය

rdquoeasy there tuna boatrdquo

ශරපඅපපහ රපොේපව ාපොනද

අපප ලතපොද ඩපොල වකප රම

පොමපProgramme එොකපtunaපකය පඑ ප

ොලනලටපtroutපකයපදාම

elif fish == ldquotroutrdquo

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquo

පොමපල ාොලදපවොනපොම යපපzwjර ා පඑකො පදරකාප රප රපබැලලපොම කලතපශරපගොයප ෑපඒපනවාප

අනකමටපelseපඑ ටපය ලපඒො පකොය පොේපrunප ර ල

අනකමටඅපටපොතොර ලපවවඳමකප ැකමපව ාමපprogramme එ පelseපයටොතපකොය පොේප රපඅයනප

ොල ල

49

49

22 Nesting Statementsප(අන-පzwjර ා )

Ifපපzwjර ා පගැ පමමප ලතපොදයකපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපොද ඩපvariablesපට කපශදාගම

thing = ldquoanimalrdquo

animal = ldquocatrdquo

ශරපIfපපzwjර ා පයටොතපඅපටප ලතපifපපzwjර ා පොය දන පරලලනපමමප රමපොදනලන ම

දැනපRunප රපබම

this is a cat

ොම දපවොනපොම ය

thingපකය පඑ පanimalපලටපවමා යපඒපනවාපඒපයටොතපඇකපවධzwjා පrunපොල ලප

එ ො ටපශමබොල ලපif animal == lsquocat rsquoකයපඑ කප

අපපශදරපොදල පvariableපඑ පදශාපබරශමපොතොර ලපොමපකය පොේපශරපකයපඒපනවාපඑමපපzwjර ා ොේපඇකප

වධzwjා පrunපොල ලපඒ යපoutputපඑ පවදශටපthis is catපකයපආොේ

අපපදැනපthing = ldquohouserdquoපකයපොල වප රප

programmeපඑ පrunප රපබම

I donrsquot know what this is

දැනපඔයාටපොතොර ල

if thing == ldquoanimalrdquoපකය පපzwjර ා යපව යපො ොේප මපඒපයටොතපඊටපදශබනපකොය පපzwjර ා පඑ නනප

එශාටපලැඩපො ර පබල

50

50

ඉකනපොමපවදශටපpythonපගැ පලයවනපමාොේපදෂමපල පගzwjරනථමයපඅලවනපොල ලපඉලරයපකේලටපොම නනපොමප

ගzwjරනථමයපඉලරපොලනො ප ැප

ොමමපගzwjරනථමොේපොදල පො ටසනපමමපඔයාටපpythonපලපකොය පොමහපවඳශනපසේධzwjාන පලටපලඩාප රමකප

ගැඹරපවපසේධzwjාන පගැ පකයපොද ලා

ඉකනපඒපොේලඛපඉොග ගන ප ලනපොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපpythonපලපමල පොේලඛපගැ ප ැල ප ැල ප

රහණොලන

ොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපකzwjරමලඛදපපබබදලපයම ාකපදැනමකපඔබපබාගතොතප මපpythonපපබබඳලපදසගයප

අොද ව(උොදෂ)පපzwjරණපදzwjරපලපවදශනපපzwjර පලලනප60පලතපඔබටපදශසොලනපනලරදපපබතරපොවවමටපඋදේප

ලනපඇ

එොවේ මපොමහපොදල පගzwjරනථමොයනපඅදපයබපශමොලමපප

ඔබටපජය

27

27

example [ 7 ]

[ 0123456 ]

පොම තපඒපලොේමයපindex එ ප7 ටපඉවවරශපකොය indexපසයඛටමපඅදාපඅලයලයනපඑලයටපගන පකයයප

ොමො නපකයනොනප

ශරපොමොශමතපබම

example [ ]

කසමපindex num එ කප ැල පහවලමපදනො තපොම දපොලනොනප

[ 0123456789 ]

මලපlist එ මපආලාපොනදප

මලපlist එ මපඅපටපඑ ලැරපගන පඕො මපපොමපවදශටතපොඛසොයනමපගන පරලලන

ලපොදයකපකොය ලාපපඅපපදනොනපදරාමකන ( parameters )පොද යොනප

ඒතප ලතපො ල පදරාම යකප(3rd parameter) කොය ලාප

ො ල පදරාමකොයනපකයනොනපඅපපයමපදරාවය පඅලයලයනපඑ කනපගනේදපපකසයමපරටාල ටප

(පදර රයකන )පඅලයලයනප ඩපගන පඅලයපඉක මය

example [ 1 8 2 ]

[ 1357 ]

දැනපකයරපොේපොතොර ලාපොනදප

example [ 10 0 -2 ]

[ 9 7 5 3 1 ]

ොමපවදශටපපටදවටපවං යාපමගශැරපගන තපරලලන

ොම පොග ඩකපලට ාපොදයකප

ඉවොවඛාප රරපවදශටප රන ප මමැලයපලාොේප මපඒ මප රන පොඛසපවදශකපකොය ලාප

Example [ - 2 ]

[ 9 7 5 3 1 ]

මල listපඑ මපපටදවටප-2ප පගාොනපවං යාපමගපශැරපoutput ොල පඑ යපොමො දපඇත ටමපොලනොන

ොමලාප මයපslicing ලපමල මපොේලඛපඉකනපොමපවදශටපlist එ පකොය පඕො මපදත යකපඑලයටපගන ප

රලලනපොඛසොයනමප

28

28

11 Editing Sequences (පඅනකzwjරමයනපවෑදමප)

Sequenceපකයනොනපඇත ටමපlist strings tables ලාොේපොේපලටප මයපඉකනපSequenceපලලනප රන ප

රලලනපොද ඩපලැඩපට කපගැ පබමප

[7 4 5 ] + [ 4 6 5 ]

ඇත ටමපොම Sequenceප2කපඉකනපඑ මපජාකොේ Sequencesපඑ තප රන පප

(ප+ප)පපකණපදාවචචප ර ලා enterපඑ පඑඹොල තපඅපටපoutput එ කපඑ ලා

[ 7 4 5 4 6 5 ]

ොමො දපවොේපSequences 2කපඑ තපොලාප නපSequence එ කපඒපකයනොනප නපlist එ කපශැද පඑ ය

ලපඑ කපබම

lsquo bucky rsquo + lsquo roberts lsquo

lsquo buckyroberts lsquo

දැනපඅපපlist එ කයපstring එ කයපඑ තප රමප

4 5 6 + + lsquo bucky lsquo

අපටපොමපොද පඑ තප රන පොදනොනප ෑපොනදප

ඇයපදන ලදපඑොශමපොලනොන

ොමො දපොමොශමපඑ තප රන පරලලනපොලනොනපඑ මපජාකොේපSequencesපව රයපඒ පොශ දටපම ප

කයාගන ප

අපපදැනපබමපSequenceපගණපකරමපගැ

lsquo bucky lsquo 10

bucky ාප10පක ආලාපොනදප

ඉකනපොමො දපවොනපbucky කය පඑ ප10 ල ාලකප ැල ප ැල පපටදතපවමය

21 10

210

ඇත ටමපොමපගණපකරමප මපොශ දටපව ාපඒතපමමපබාොද ොර තතපවොනපඒ පො ොලයපමටපඕ පවොනප

ඉවොවඛාපලාොේපbucky කය පඑ ප10පල ාලකපපටදතපව පවදශටමප21පතප10පල ාලකපපටදතප රන ය

ප

29

29

ඇත ටමපඑොශමප රනො පො ොශ මදප

[ 21 ] 10

ලැොඩපශරපොනදප

ඉකනපොමපකzwjරොමපොග ඩකපලට ලාපකයපඔයාටපොතොර ලාපඇක

ශරපමමපදැනපඅලතපොදයකපකයපොදන යපයනොනප

name = lsquo roast beef lsquo

ොමොශමපඅපපtype රම

lsquo z rsquo in name

False

ොමොකපin කය පඑ Pythonපලපbuild in keyword එ කපlsquo z lsquo in name

ලලනපඇත ටමප රනොනපz අකරපnameපඑ පතපකොය ලාදපකයප

දරකාප රපොද පඑ යොමපවදශාපවොේපව in කය build in keyword ප

එ පදාවචචපොල ලා

lsquo r lsquo in name

True

ොමොශමපොලන පොශේතලපname = lsquo roast beef lsquo එ පතප r අකරපකොය පනවය

අපපොද ඩ listපඑ කපශදම

family = lsquo mom rsquo lsquo dad lsquo lsquo bro lsquo +

lsquo sis lsquo in family

False පප

lsquomomrsquo in family

True

අලයලය (element) in අනකzwjරමය (Sequence)

ඔයාටපඒප රණප ලතප ශවරපොලන පඇකපදැනොමපවදශටපඅපටපඕ මපඅනකzwjරමය (Sequence)ප

අලයල(elements)පදරකාප රපබන පරලලන

30

30

12 MoreපListපFunctionsප(ැයවතපආශzwjර පශzwjර ප ලදරටත)

අපපlist එ කපශදම

numbers = [8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපදැනපඕ පපොමපlist එොකපඅලයලයනපකයකපව රපකොය ලදපකයපගණනප රපබන ප

න මටපගණනප රපබම

7කපකොය ලාපොනදපප

ොමපlist එොක මපඅලයලයනපට පගණනප රන පඑචචරමපඅමාරප ෑපඒතපො කපදගපlist එ කපකබොණ තප

එොශමපඅපටප රපොේ ලොනප

ඉකනපලැඩයපදගනොනප ැකලපඅලයලයනපකයකපකොය ලදපකයපගන පොඛසපකzwjරමයකපකොය ලාප

ඉවොවඛාමපොම යප රනොනප

len කය functionපඑ පtype රපලරශනපඇතොඛපlist එොකප මපදාන පඕොන

len (numbers)

7

ශරපඅලයලපගාණපආලාපොනද

ශරපොමපලොේපවරපfunctionපට කපගැ පමම දැනපකයන ම

max (numbers)

165

ොමො දපැොබනොනපlist එොකපකොය පලැඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයය

min (numbers)

1

ොමො දපොලනොනපlist එොකපකොය පඅඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයපඅපටපොද පඑ යප

ලතපfunction එ කපගැ ප ාප ො තප

list ( )

ොමො දප රනොනපstring එ පඅලයලයනපlist එ ටපොල පොල මපදරලරථම යප රපදමය

list( lsquo bucky rsquo )

lsquobrsquo lsquo u rsquo lsquo c lsquo lsquo k lsquo lsquo y lsquo +

numbers කයපtype රම

එ ො ටපඅොේපlist එ පඅපටපැොබ ලා

[ 8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපොමොකපකොය පඅලයලයනපොල වප රගන පඕ පොල ලා

31

31

අපපඒ පො ොශ මදප රනොන

numbers[ 3 ] = 77

ොමොකපොතරමප මයපප

index එ ප3 ල පඅලයලයපොලනලට 77පආොේප රන පකය පඑ ය

ඉකනපදැනපEnter එ පඔබාපබම

ොම ලතපවොනප ෑපොනදපපඇත ටමපොදයකපව ාපකොල තපශරප

දැනපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පආොේපොලයපකොයනොන

ඒ පදරකාප රපබමපඅප

අප numbers කයපtype රපlist එ පබම

[ 8 1 4 77 28 165 7 ]

ශරපොනදපපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පලැට

අලයලයනපම න තපරලලනපොමපවදශටමප

ඉවොවඛාමපdel keyword එ පtype රපlist එ පවමගපඅලයලොේපindex එ පොදන

ොමන පොමපවදශට

del numbers (3)

ශරපදැනපමැකයපකොයනොන

ශරයටමප ශවරප රගන පlist එ පඅරනමපබමපපප

numbers

[ 8 1 4 28 165 7 ]

77පමැකපොනදප

ශරපඅපපඉොග පගත ාපප

අලතපfunction ට කපඒලාොගමපඅලතපලැඩප ෑලපට කපොමප ාකපමමපකයපදන පඒලාොයනප

ොශ දපprogramme එ කපඔයාටමපශදන පරලලනපකයපමටපහො ලාපප

ඹයාටපන රමපකොය පවරපගැටලලකපොමලාොයනපොඛසොයනමපවවදගන පරලලන

Python ලලනපඑ පදාරටමපගැටලලපගැ පහ ාගන පඅමාරයපලොේප මපඉවොවඛාමප

Algorithm එ කපශදන පප

ඊටපදවොවේපflow chart එ තපශදාපගන ප

ඊටපදවොවේපpseudo code එ කතපඕො මපලයාොග පpython language එො නපprogramme එ පලයන ප

දටනපගන

Algorithm =gt Flow chart =gt Pseudo code =gt Programme language

32

32

13 SlicingපListsප(ැයවතපො ටවපකරම)

Slicing ගැ පඔයාපදැ ටමතපොග ඩකපොේලඛපදන ලොනපSlicingපආශzwjර ප ලතපඅලතපොේලඛපට කපඔයාටප

කයපොදන යපමමපොමපයනොන

ලච ය පකොය පඅකරපlist එ පඅලයලප රනොනපොමොශමය

example = list (lsquo easyhoss lsquo)

ොමොශමපtype රපEnter එ පඔබරලශමපlistපඑ කපශැොද ලා

ශරපදැනපඅොේපlist එ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo lsquosrsquo +

ශරපඅපපදැනපොමපlist එ ටපඅලතපොේලඛපට කපඑ තප රම

example 4 + = list ( lsquo baby lsquo )

ොමො නපඇත ටමපකයනොන

පindex එ ප4පල පඅලයලයතපඇතලලපඉනපඑශාටපකොය පඅලයලපට පම පඒපොලනලට lsquo baby rsquo ය පලච යප

අදාපඅලයලපට ටපආොේප රන පකයය

ඒ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquobrsquo lsquoarsquo lsquobrsquo lsquoyrsquo +

ලතපවදශ ටපඒපගැ පබම

example 4 + = list ( lsquorace carsrsquo)

ශරපඒපගැ පඔයාටපොතොරන පඇක

ලපොග ඩකපලැදගතපොදයකපකොය ලාපකයපොදන

ොම යපදැනපඹයපlist එ පඅලයලප2පකපමැදටපඅපටපඅලතපඅලයලයකපදාගන පරලලනද

ඒපගැ පදැනපබමප

අපපඅලතපlistපඑ කපශදමපලැොඩපදටනගම

example = [ 7 8 9 ]

ශරපlistපඑ පශැද ො පදැන

33

33

example = [ 7 8 9 ]

0 1 2

example[11] = [ 3 3 3 ]

ොමො නපොල පොේපමමපකයන මපඔයාටපම පඇකොනපඅලයලපලපපindexපප මප ර පශැටපගැ

(0123)පඉකනපොමො නපකයනොනපindex number =ප1ොල පඅලයලයපඟටපයන පඊටපදවොවේපආොයතප

index number = 1ොල ප ැ ටපයන පශරයටමපඑ ටප[ 3 3 3 ] ද බාන පකයයප

ඇත ටමඕො නපකයනොනප78 පඅ රටප(එ ප0පශාප1පල පඅලයලපඅ රට)ප[ 3 3 3 ] පදාන පකයය

දැනපlistපඑ පcheckප රපබමපoutputපඑ පගැ

[ 7 3 3 3 8 9 ]

0 1 2 3 4 5

මමපකේලපොේපශරපොනද

ලපොද ඩපොදයකපමමපඔයාටපකයපොදන ම

example[15] = [ ]ප

ොමොශමප ොෂ තපොම දපොලනොන

ඔයාටපම පඇකප

example[15] ප

ොමො දපොදලනලපවඳශනප ර පindexපඑ ප ැතලපඊටපොදරපඅලයලපට පගන පඑ පගැ

පlistපඑ පcheckප රමපබම

[ 7 9 ]ප

මමපහ ලපඒ පඔයාටපොතොරන පඇක

ඉකනපොමපවදශටපlistපඑ පකොය පඅලයලපම න පඅපටපරලලන

34

34

14 Intro to Methods (රතනපවදශාපපzwjරවයයප)

Pythonපලපශැටයටපmethodsපකයනොනපඑක රාපවදශ පbuilding functionපලටමප මයපඉකනපොමලාපලලනප

ලැඩගන පශැටයපමමපදැනපකයපොදන පයනො

ඉවොවඛාමපොද ඩපlistපඑ කපශදම

face = [ 21 18 30 ]

ොමපlistපඑොකපඅගටපඅලතපඅගයකපඑ තප රන පොග ඩකමපොඛසපකzwjරමයකපකොය ලපඒ ටපදාවචචපොලනො ප

appendපකය පmethodපඑ ය

ඒ පොමපවදශටපදාවචචප රන පරලලන

ඉවොවඛාමපඅොේපlistපඑොකප(object)ප මපලයන පඕ පඊටපදවොවපක ක(dot)පකයපඅදාපmethodපඑ ප

දාවචචප රන පරලලන

faceappend(45)

face

[ 21 18 30 45 ]

අදටපඕ පොේපොඛසොයනමපඋ ාපොනද

ඉකනපොමපmethodsපදාවචචප රේදපවාමා යපලරශනපඅනලාරොයනමපදාවචචප රන පම ොනපfaceappend

එ පඅගටප45පොය දන පඅපපදාවචචප ොඛපවාමා යපලරශනපඉකනපඒපොේපගැ පොශ ඳටපම පකයාගන

ලතපොග ඩකපලැදගතපොල පmethodපඑ කපගැ යපමමපඊෂඟටපකයන පයනොන

ඒ ටපොද ඩපlistපඑ කපශදම

apples = lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

listපඑ පcheckප රතපබම

apples

lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

ශරපබමපදැන

applescount(lsquoapplesrsquo)

2

ඇයප2පආොේපඒ පොලනො පොමොශමයපcountපඑො නප රනොනපඅපපොද පලචො පොමපlistපඑොකපකපදාරකප

කොය ලදපකයපොශ යපොද පඑ යපඉකනපඋඩපකොය පවධzwjා යපකzwjරයාතම ප රරපගමනපොමයාපlistපඑොකපමප

ඉදනපබ ලපඅපපදන පලච යටපගැොද පලච යකපකොය ලදපකයපඔොශ මපගණනප රොග පය ො ටප

ොමයාටපඅහොල ලපapplesපකයපොදල ාල පවඳශනපොලාපකොය ලපකයපඉකනපඑයාපoutputපඑ ප2පකයප

අපටපොදනල ල

අපපදැනපlistපඑොකප ැකපලච යකපදාපබම

applescount(lsquobowrsquo)

0

උත ොරපශරපොනද

35

35

ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපඔයාටපකයපොදන ම

one = [ 1 2 3] two = [ 4 5 6 ]

මමපlistපොද කපශදාගත

oneextend(two)

ොමො නපඇත ටමප රනො පවහදවමකපොමො දපොලනො පoneපකය පlistපඑොකපඅගටපtwoපකය පlistපඑ ප

එ තපකරමයපොමහදපoneපකය පlistපඑ පවහදවමකපොල ලපොමො දපපzwjරධzwjා පොලනොනපoneපකය පlistපඑ ය

අපපදැනපone listපඑ පcheckප රපබම

one

[ 1 2 3 4 5 6 ]

වාරාංයකපවදශටපගතො ත

objectmethod(argument)

ලවතලකzwjරමය( ර ය)

ොමපවදශටපවාධzwjාරණපලශයකනපොදන න පරලලනපmethodsපදාවචචප ර පශැට

ඉදරයටතප ලතපඅලතපmethodsපට කපකයපොදන මපඉකනපොමපmethodsපලලනපොඛසොයනමපොග ඩකප

ාරයකමලපprogrammesපශදාගන පඅදටපඋදේපොල ල

36

36

15 More Methods (පරතනප ලදරටතප)

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපindexපකය පmethodපඑ පගැ

say = lsquoheyrsquo lsquohowrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ශරපඅපපlistඑ කතපශැදලා

දැනපොමොශමපtypeප රම

sayindex(lsquobrownrsquo)

2

ොමො දපොල පොේපඔයාටපදැ ටමතපොතොර ලපඇක

අදාපඅලයලොේප මපදරශමපindexපඑ පොඛසොයනමපඅපටපොශ යපොද ල

sayinsert( 2 rsquohossrsquo )

ොමො දප රනොනපඅපපොද පindexපඑ ටපඅපපොද පඅලයලයපදා පඑ යපඑ ො ටපඉවොවඛාපඒපindexපඑොකප

කබණපඅලයලයටපොම දපොලනො

ඒපගැ පlistපඑ පcheckප රමපබම

say

lsquoheyrsquo lsquonowrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොතොරන පඇකොනපඑ නනපඑශාපකොය පඅලයලපඔකො මපඑ ටපඑ කපපටදවටපය ල

දැනපඅපපබමපlistපඑ පඅලයලපඉලතප රන පකොය පmethodsප2කපගැ

saypop(1)

lsquonowrsquo

say

lsquoheyrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොමො දප රනොනපඅදටපඕ පindexපඑ පදරශමපඒපindexපඑ ටපඅදාපඅලයලයපoutputප ර පගමන listප

එො නපඒපඅලයලයපඉලතපකරමක

sayremove( lsquobrownrsquo )

ොම පට කපොල වපොමො දපඅදටපඉලතප රන පඅදාපඅලයලයපවඳශනප රරශමපඒපඅලයලයපlistපඑො නප

ඉලතප ර ලපබැරපොලාලතපඅපපවඳශනප ර පඅලයලයපකහදපල ාල පlistපඑොකපකබොණ තපොම කපොලයදප

එ ො ටපොලනොනපමලනමපශමබපොල පඅලයලයපඉලතප ර පඑ ය

sayreverse()

ොමපmethodපඑො නප රනොනපඅොේපමලපlistපඑ මප පටපශරලපොද පඑ යපපඒපකයනොනපඅගපඉදපමටප

අලයලපට පොදෂගැවවමය

37

37

16 Sort and tuples (ොදෂගැවවමපවශපටදඛවප)

ඉවොවඛාමපබමපොදෂගැවවමපගැ

අපපදැනපවං යාපදාරපොද ඩපlist එ කපශදම

new = [ 32 54 22 7 98 1 ]

new

[ 32 54 22 7 98 1 ]

ශරපදැනපlistපඑ කපශදාගත ො

දැනපsortපකය පmethodපඑ පදාවචචප රන පරලලනපොමො දපsort()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපොම ලතප

දාන පඑදා

ශරපදැනපsortප රරශම listපඑ පආොරෝශ පපබොලෂටපවැ ොව ල

new

[ 1 7 22 32 54 98 ]පශරපොනද

ඒලාොගමපඅපටපරලලනපstringපවතපොදෂගවලන පඒ ප රනො මපොමොශමයපඉවවඛපකzwjරොමටපලඩාපට කප

ොල ව

sorted()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපඅපටපඅලයපstringපඑ පලයන පඕ

ඉන පමමප රපොදනලන ම

sorted( lsquoEasyhossrsquo )

lsquoErsquo lsquoarsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo rsquosrsquo rsquoyrsquo+

දැනපොම පඅ ාරාදපපබොලෂටය (Alphabetical Order)පවැ සයපකොයනොනපPythonපලපශැටයටපඅ ාරාදප

පබොලෂටපව වන පඉවොවඛාමපගනො පCapitalපඅකරපඒපනවයපlsquo E rsquoපඉවවරශටමපඇවතපකොයනො පඊටප

දවොවේපපබොලෂටපSimpleපඅකරපොදෂගැවසපකොය ලපඔයාටපොේ ලපඇක

මමපදැනපmethodsපලලනපට කපඅයනපොලාපtuplesපගැ පකයපොදන මපඔයාට

ඉවොවඛාමපtupleපඑ කපොදන ාමපඉන මො

න මමප 41423254පකයපIDLE එොකපEnterප ොර තපඅපටපtupleපඑ කපැොබ ල

tupleපලලනපො කපලැඩ ෑලපදාන පබෑ listපලදපලොේ

ඇත ටමපකේොල තපොමො පකය පඅලයලපආයපොල වප රන පඅලතප රන පඅයනප රන පොම ලතමප

රගන පොදනො ප ැ

රන පරලලනපඑ මපොදයය

ඒො පකොය පඅලයලයනපඑබයටපoutputප රගැනමපදමණය

ඉන පඒ පොදන ම

bucky = ( 32 32 43 54 )

38

38

bucky

( 32 32 43 54 )

ශරපොම පtupleපඑ ක

දැනපොමො පඅගයනපඑබයටපඅරනපොදනලන ම

bucky[2]

43

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපtupleපගැ

ොශ දටපම පකයාගන පtupleපලලනප රන පරලලනපඅගයනපඑබයටපගැනමපදමණය

ඉකනපඅනකමටපවාරාංයකපවදශටපගතො තපොදෂගැවවම(sort)පඅදටපොග ඩකපලට පොදයකපprogrammesප

ලය පො ට

ඒලාොගමපඅපපදන ල listපඑ පඅලයලපලාොගමපstingපඑ පඅලයලදපොඛසොයනමපොදෂගැවවමටපශැකපබල

39

39

17 Stings and Stuff ( ලදනපආශzwjර පොමලම)

Stingsපලටපඅදාපඅලතපආ රණයපොේලඛපට කපමමපදැනපකයපොදන ම

ොම පදශාපොද ඩඩකපබන

bucky= ldquo Hey there bucky hows your head rdquo

ොමො පකය පbuckyපheadපකය පලච පඅපටපඑ පඑ පොලාලටපකණ ලපොල වප රගන පඕ පලොේපකයප

හ න ො

ඒතපඇත ටපඅපපො ොශ මදපඒ ප රනො

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

sපොම ේදපොමපඇත ටමපොම පමාරමපවව පොදයකපඒො පsපලලනපකයොලනො පStringපකයයපප

කයොලනොනපොම පවදොශපdataපඑ කදපයන ය

ඇත ටමපකේොල තපsපකයනොනපStringපවහ පවචයයකප(String variable)පපඒපකයනොනපොල වප රන ප

රලලනපොශෝපොල වපොල පොදයක

ඉකනපbucky Stringපඑො යපඕො යපඇකපවමබනධzwjයපොම කද

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

අපටපදැනපඕ පොද ඩපඅගයන(ලච )ප2කපමමපදැනපඒප2 තපෑවකප ර ලා

varb = ( lsquobettyrsquo lsquofootrsquo )ප

ශරපඅදටපදැනපකොය ල Stringපඑ කපඅගයන(ලච )ප2කපවහ

දැනපමමපොදනලන ම

buckyපශාපvarbපකය පොදොකපවව පවමබනධzwj ාලයක

ඒ ප රනොනපොමොශමය

print buckyvarb

ොමො පොතරමප මයපvarbපකය පඑො නපඅගයනපඅරග පbuckyපකය පඑොකපපවහ ප ැනපලටපඑමප

අගයනපආොේප රන පකයය

දැනපEnterපඑ පඔබපබැලොල තපඔයාටපඒ පොතොරය

Hey there betty hows your foot

ඉකනපොමලාොගම

varc = ( lsquotunarsquo rsquofinrsquo )

print buckyvarc

Hey there tuna hows your fin

ඉකනපොමපකzwjරොමපදාවචචප රපඅපටපරලලනපඅමතපවදොශපprogrammesපලයන

උදාශරණයකපවදශටපඑොක පරේගයනපඅම න පඅදටපොල වපවදොශපලච පsetප රපඒපොග ඛනලපරදමප

රන පරලලන

දැනපමමපකයපොදන මපfindපකය පmethodපඑ පගැ

40

40

example = rdquo Hey now Bessie nice chops rdquo

අපපහ මපඅපටපඕ පොල ලපොමො පකොය පලච යකපශරයටමපකොය පවථමා යපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

examplefind(lsquobessiersquo)

8

අපටප8පකයපආලොනදපඒො පඇත මපොතරමපොම කද

ඒො නපකයනො පොම යපොමපStringපඑොකපකොලනප ැ ද (කම පindexපඑ ද)ප

bessieපකය පලචො ප( lsquobrsquoපඅකරපවඳශනප ැ ) දටනපගනො පකයය

lsquoHey now bessie nice chopsrsquo

0123456789helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ොශ දටපම පකයාගන පහවතයනතපඅනලාරයොයනමපොමපගණ යපකරමටපගන ල

ලපඑ කපබම

examplefind(lsquochopsrsquo)

20

ොම ටපඅනලපඅපටපහ ාගන පරලලනපlsquo c rsquoපකය පඅකරටපඅදාපindexපඑ ප20පයපකය

41

41

18 String Methods ( ලදනපආශzwjර පරක ලදරටතප)

Stringපලටපවමබනධzwjප ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපකයපොදන මපඒ පඅපපශදනලනො පjoinප

කය

Sequence = lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

Sequence

lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

ශරපදැනපStringපඑ කපශැදලපමම

ලතපොද ඩපStringපඑ කතපශදම

glue = lsquohossrsquo

ොමපොද පඅපටපඑ ටපsetප රන පඕ පඒ ප රනො පොමොශමයපඉවොවඛාමපlistපඑොකපශැමපඅලයලය මප

මැදටපදාන පඕ පලච යටපඅදාප මපලයන පඕ පඊටපදවොවේපක කපකයපjoinපකයපලයන පඊටතපදවොවේප

ලරශනපතෂපඅරපඅදාපSequenceපඑොකප මපලයන

gluejoin(sequence)

lsquoheyhosstherehossbessiehosshosshossrsquo

ලැදගත methodපඑ කපගැ පදැනපමමපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපStringපඑ කපශදම

randstr = ldquoI wish i Had No sausagerdquo

randstr

ldquoI wish i Had No sausagerdquo

මටපදැනපඅලයයපොමො පකොය පශැමපඅකරමපSimpleපඅකරපලටපදරලර යප රන ඒ පශරමපොඛසය

randstrlower()පදැනපEnterපඑ පඔබපබම

lsquoi wish i had no sausagersquo

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපොමපmethodපඑොකපකොය පලැදගත ම

ලදපොදයකපමමපකයපොදන ම

අලතපStringපඑ කපශදම

truth = lsquo I love old women rsquo

මමපො ලනමපmethodපඑ පලයපඉන ම

truthreplace(lsquowomenrsquo rsquomenrsquo)

ොමො දපඇත ටමපොලනොනපwomenපකය පලච යපොලනලටපmenපකය පලච යපආොේපවමයප

අපපඒ පcheckප රපබම

ලැොඩපශරපොනදපඉකනපොමපවදශටපයමපලච යකපොලනලටපොල තපලච යකපොඛසොයනමපආොේප රගන ප

රලලන

42

42

19 Dictionary (ලදනපො ෝ)

මමපදැනපකයපොදන පයනොනපpythonපලපකොය පDictionaryපගැ පොම කදපDictionaryපඑ කපකයනොන

ඇත ටමපොම පඅපපදන පDictionaryපඑ කපලොේමප මයපDictionaryපඑො නපඅපපලච යකපොශ ය ලප

කයමො පඒපලචො පකොය ප ැ තපශමබපව ාපඉකනපදැනපඒපලචො ටපඅදාපොතරමකපොශෝපවව රයකපඅපටප

දැ ගන පරලලන

ඉකනපpythonපලපකොය පDictionaryපතපඒපලාොගමප මයපඅපපොශ ය පලචො පලාොගපොේටපයර(key)පකයප

කය ලපඒපලච යටපඅදාපවව රයපඅගය(value)පකයපඅපපකය ල

ම පකයාගන පොදයකපකොය ලපDictionaryපලටපදාවචචපොලනොනපලකzwjර ලරශන( ldquohelliprdquo )පදටනපගේදතප

අලවනප රේදතපොමපලකzwjරපලරශනපඅපපදාවචචප ර ල

මමපඑ කපශදමපොදනලන මප

book= lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

ොමො පකොයනොනපදව පවාමාජ යනටපඅදාපොද ඩපDictionaryපඑ කපොමො පකොය පයතර(keys)ප මයප

Dad BroපMom ඒලාටපඅදාපඅගයන(values)පොලනොන Bob Joe Lisa

දැනපEnterපඑ පඑබශමපඅොේපDictionaryපඑ පRun

ොල ල

book

lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

දැනපඅපටපරලලනපඅොේපවාමා යපDictionaryපලප

කොය පලැොඩප රන පඒපකයනොනපලචො ටපඅදාප

ොතරමපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

ඉවොවඛාමපDictionaryපඑොකප මපඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොපඅදටපඅලය යතර(key)පපවඳශනප

රන පඹ

ඉන පමමපොදනලන ම

booklsquoDadrsquo+

lsquoBobrsquo

booklsquoMomrsquo+

lsquoLisarsquo

ඉකනප ලතපොදයකපකොය ලපොමපයතර(keys)පලටපඅදාපඅගයනපstringපොලන මපඹො ප ෑපඅදටපnumbersප

උ තපදාගන පරලලනපඒපගැ පකයපොදන පඅපප ලතපොද ඩපDictionaryපඑ කපශදම

ages = lsquoDadrsquo rsquo42rsquo rsquoMomrsquo rsquo87rsquo-

ageslsquoDadrsquo+

42

43

43

දැනපදැක ො පkeys ලටපඅදාපඅගයනපstring ොලන මපඅලයප ෑ

දැනපමමපකයපොදන මපDictionaryපලටපඅදාපmethodsපට ක

මමපඒ පලයමපොදනලන මප

ොම පලයන පmethodsපලය පවාමා යපආ ෘකයටමප මය[ SequenceMethod(argument) ]

bookclear()

ොමො දපොම යපොලනොනපඅපපවදශනප රපකොය පDictionaryපඑොකපසයලමපඅගයනපඉලතප රපDictionaryප

එ පහවප රපදා පඑ ය

Enter එ පඑබොල තපදැනපඒ පබාගන පරලලන

පලැොඩපශරපොනද

ලපMethodපඑ කපබම

tuna = agescopy()

ොමපො ද පඅදටපඅදාපDictionaryපඑ ක

ොල මපDictionaryපඑ කපවදශටපො පයකපගන පරලලන

අපප මප රරපDictionaryපඑ පtunaපකය පඅලතපDictionaryප

එ ටපො පපොලපකයපදැනපඔයාටපොේ ලපඇක

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපොග ඩකමපලැදගතපMethodපඑ කපගැ

ොමපMethodපඑො නපරලලනපඅදටපඅලයපDictionaryපඑ කපඇතොෂපඅපපවදශනප ර පkeyපඑ පකොය ලදප

ැේදපකයපොශ යාගන

ඒ ප රනොනපොමොශමය

tunahas_key(lsquoMomrsquo)

True

tunahas_key(lsquoApplesrsquo)

False

ඔයාටපඒපගැ දැනපොතොර ලපඇක

අදාපkeyපඑ පDictionaryපඑොකපකොය ල මපTrueපකයපoutputපොල ලප ැත මපFalseපකයපoutputප

ොල ල

ශරපඅපපDictionaryපගැ පොග ඩකපොේලඛප ාප රා ඒපලොේමපProgrammes ශදේදපොමපDictionaryපඅදටප

ොග ඩකපලැදගතපොල ල

44

44

ඊෂඟපදාඩමට

45

45

20 If Statements (if පzwjර ා )

අපපොම ාකපදරටපpythonපලපමල පොේලඛපොග ඩකපඉොග ගත පොම නනපඑශාටපමමපකයපොදන මප

කzwjරමොඛ පශද පවදශපගැ

ශරපඅපපලැොඩටපබහම

IDLEපඑො නපදැ ටපවමපඅරොග පමමපදැන ය ලපnew windowපඑ ටපNew windowපඑොකපprogrammeප

එ කපලයපඒ පRunප රන ප මපඅනලාරොයනපඒ පSaveප රන පඕ

ශරපමමපදැනපstingපඑ කපශද ල

tuna=rdquofishrdquo

If පzwjර ා පගැ පදැනපමමපඔයාටපකයපොද ලපොමො නපොග ඩකපොේලඛපොඛසොයනමපඅපටප රන පරලලන

if tuna==rdquofishrdquoොමො දපමමපවමා පකණපොද කපොය දාොග පකොය ල

ොම දපොලාපකොයනො පපරේාලේ(testing)

යමපඅගයකපදරකාපකරමටපඅප වමාන කණ මදකේපොය ද ලපඒපලාොගමපඅපොේපපzwjර ා පඅලවා යටපප

මදත(colonrdquordquo)පොය ද ලපොශ දටපම පකයාගන (ොග ඩකපලැදගත)

ොමපමලපපzwjර ාොනපොතරමප මයපlsquorsquotuna fishපටපවමා පඋො තrsquorsquoපකය පඑ යපඉකනපොමපපzwjර ා යපයටොතප

එොශමපඋො තපඅර ප රන පොම ප රන පකයපඅපටපවවධ වධානපොදන පරලලන

If tuna == lsquorsquofishrsquorsquo

Print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපEnterපඑ පඔබරශමපොමපපzwjර ා යපයටොතපඅපටපඅලයප ර පොේලඛපලයන පරලලන

ොශ දටපම පකයාගන පොදක පදාපEnterපඑ පඑබලපගමනපඑමපපzwjර ා යපයටොතප මයපඉනදසපලය ප

ොේලඛපලයොලනො (indent-පොේබලපවාමා යපඉොමනපඇතෂටපල පොවේපලයොේ)

දැනපමමපොමො පකයපකොයනොනපtuna fishපටපවමා පලනොනප මපlsquothis is a fish alrightrsquo කයපprintප

රන පකයය

දැන F5 එ පඔබපොමපprogrammeපඑ පrunප රපබමප

lsquothis is a fish alrightrsquo

46

46

ොමො පව පොේපගැ පමමප ලපදාරකපකයන ම

අදටපකොය ලපvariableපඑ කපtuna=rdquofishrdquoපකය

දැනපඅපපදරකාලකප ර ල

tuna කය පඑ පfishපටපවමා පලනො ප මපlsquothis is a fish alrightrsquoපකයපprintප රන පඑතපඒ ටපවමා ප

ැත මපොම ලතප රන පඑදා

අොේපprogrammeපඑ පමමපදැනපොද ඩඩකපොල වප ර ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපොම දපොලනො පකයපබන පොම පrunප රමපඇත ටමපොම ලතපඋොනප ෑ

ශරපif පzwjර ා පලපමල පොේපොම ප මය

අොේපදරකාලපශරප මපඅපටපඅලයපොේලඛපට කප රන පකයපවධzwjා පොදන පරලලනපඊටපදවොවේපඒපවධzwjා ප

runපොල ලාපඒතපදරකාලපලැරදප මපොම ලතපො රපඉන ල

පඒතපොම පifපපzwjර ා පලය පඑ පවදශකපව රය

47

47

21පElse and elif (Else වශ elifපඅනොක )

දැනපමමපකයපොදන මපදරකාලපලැරදප මපඅදටපඅලයපවධzwjා පශදාගන පශැටපඒ ප රනොනපelseපකය ප

අනොක ොයනපඒපගැ පදැනපබම

අොේප ලනපඋදාශරණයමප

මමපඉවවරශටපඅරොග පය ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

ශරපදැනපපොම යපොලනො ඉවොවඛාමපදෂමපපzwjර ාොනපව යප මපඑයටපඅදාපවධzwjා පට පකzwjරයාතම ප

ර ලපඒතපලැරදප මපඔේපඑ ො ටපඅපටපදැනප ලතපොතරමකපකොය ලපලැරදප මපelseපයටොතපඅපටප

රන පඅලයපොේපtypeප රයපකොයනො

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquoප

ලැොඩපශරපොනද

අපප ලතපොම නනපඉවවරශටපයමපඅපපහ මපඅපටපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඕො පකයප

දෂොලනයටපොදයකපදරකාප රපශරපගොේප ැත මප ලතපඑ කපඑොශමතප ැත මප ලපඑ කපඑොශමතප

වොනප ැත මප ලතපොදයකපඒපලොේපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඅලයප මපඅපපදාවචචප ර ලපelif

කය පඅනොක ය

ොම පශැමපොලාොලමපදානොනපifපපzwjර ා යයපelseපපzwjර ා යයපඅ රටපොලන ය elifපඒලාපඕ ප රමපඅපටප

දාන පරලලනපඅදටපඅලය ාලයනපොග ඩකපකොය ලප ම

ශරඒපගැ පබමපදැන

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

elif fish == ldquoslamonrdquo

print rdquoI hope I donrsquot get SLAMonilla poissninrdquo

elif fish == ldquotunardquo

print rdquoeasy there tuna boatrdquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

48

48

ඉකනපදැනපොමො පොල පොේපමමපවව රප රන මපඅපටපකොය ලපtuna=rdquofishrdquoපකයපvariableපඑ ක

ඉවොවඛාම if tuna == ldquobassrdquoපකය පපzwjර ා යටපය ලපඒ පලැරද

එොශ මපඊඟපපzwjර ා යටපය ලපelif fish == ldquoslamonrdquoපඒ තපලැරදපොනදපඑොශ මපඅනතපඑ ටපදන ල

elif fish == ldquotunardquoප

ආ ඒ ප මපශරපඉකනපදැනපඒ පයටොතපකොය පොේලඛපට runපොලයප

Programme එ පrunප රපබමපමමපකයරපොේදපොලනො පකය

rdquoeasy there tuna boatrdquo

ශරපඅපපහ රපොේපව ාපොනද

අපප ලතපොද ඩපොල වකප රම

පොමපProgramme එොකපtunaපකය පඑ ප

ොලනලටපtroutපකයපදාම

elif fish == ldquotroutrdquo

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquo

පොමපල ාොලදපවොනපොම යපපzwjර ා පඑකො පදරකාප රප රපබැලලපොම කලතපශරපගොයප ෑපඒපනවාප

අනකමටපelseපඑ ටපය ලපඒො පකොය පොේපrunප ර ල

අනකමටඅපටපොතොර ලපවවඳමකප ැකමපව ාමපprogramme එ පelseපයටොතපකොය පොේප රපඅයනප

ොල ල

49

49

22 Nesting Statementsප(අන-පzwjර ා )

Ifපපzwjර ා පගැ පමමප ලතපොදයකපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපොද ඩපvariablesපට කපශදාගම

thing = ldquoanimalrdquo

animal = ldquocatrdquo

ශරපIfපපzwjර ා පයටොතපඅපටප ලතපifපපzwjර ා පොය දන පරලලනපමමප රමපොදනලන ම

දැනපRunප රපබම

this is a cat

ොම දපවොනපොම ය

thingපකය පඑ පanimalපලටපවමා යපඒපනවාපඒපයටොතපඇකපවධzwjා පrunපොල ලප

එ ො ටපශමබොල ලපif animal == lsquocat rsquoකයපඑ කප

අපපශදරපොදල පvariableපඑ පදශාපබරශමපොතොර ලපොමපකය පොේපශරපකයපඒපනවාපඑමපපzwjර ා ොේපඇකප

වධzwjා පrunපොල ලපඒ යපoutputපඑ පවදශටපthis is catපකයපආොේ

අපපදැනපthing = ldquohouserdquoපකයපොල වප රප

programmeපඑ පrunප රපබම

I donrsquot know what this is

දැනපඔයාටපොතොර ල

if thing == ldquoanimalrdquoපකය පපzwjර ා යපව යපො ොේප මපඒපයටොතපඊටපදශබනපකොය පපzwjර ා පඑ නනප

එශාටපලැඩපො ර පබල

50

50

ඉකනපොමපවදශටපpythonපගැ පලයවනපමාොේපදෂමපල පගzwjරනථමයපඅලවනපොල ලපඉලරයපකේලටපොම නනපොමප

ගzwjරනථමයපඉලරපොලනො ප ැප

ොමමපගzwjරනථමොේපොදල පො ටසනපමමපඔයාටපpythonපලපකොය පොමහපවඳශනපසේධzwjාන පලටපලඩාප රමකප

ගැඹරපවපසේධzwjාන පගැ පකයපොද ලා

ඉකනපඒපොේලඛපඉොග ගන ප ලනපොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපpythonපලපමල පොේලඛපගැ ප ැල ප ැල ප

රහණොලන

ොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපකzwjරමලඛදපපබබදලපයම ාකපදැනමකපඔබපබාගතොතප මපpythonපපබබඳලපදසගයප

අොද ව(උොදෂ)පපzwjරණපදzwjරපලපවදශනපපzwjර පලලනප60පලතපඔබටපදශසොලනපනලරදපපබතරපොවවමටපඋදේප

ලනපඇ

එොවේ මපොමහපොදල පගzwjරනථමොයනපඅදපයබපශමොලමපප

ඔබටපජය

28

28

11 Editing Sequences (පඅනකzwjරමයනපවෑදමප)

Sequenceපකයනොනපඇත ටමපlist strings tables ලාොේපොේපලටප මයපඉකනපSequenceපලලනප රන ප

රලලනපොද ඩපලැඩපට කපගැ පබමප

[7 4 5 ] + [ 4 6 5 ]

ඇත ටමපොම Sequenceප2කපඉකනපඑ මපජාකොේ Sequencesපඑ තප රන පප

(ප+ප)පපකණපදාවචචප ර ලා enterපඑ පඑඹොල තපඅපටපoutput එ කපඑ ලා

[ 7 4 5 4 6 5 ]

ොමො දපවොේපSequences 2කපඑ තපොලාප නපSequence එ කපඒපකයනොනප නපlist එ කපශැද පඑ ය

ලපඑ කපබම

lsquo bucky rsquo + lsquo roberts lsquo

lsquo buckyroberts lsquo

දැනපඅපපlist එ කයපstring එ කයපඑ තප රමප

4 5 6 + + lsquo bucky lsquo

අපටපොමපොද පඑ තප රන පොදනොනප ෑපොනදප

ඇයපදන ලදපඑොශමපොලනොන

ොමො දපොමොශමපඑ තප රන පරලලනපොලනොනපඑ මපජාකොේපSequencesපව රයපඒ පොශ දටපම ප

කයාගන ප

අපපදැනපබමපSequenceපගණපකරමපගැ

lsquo bucky lsquo 10

bucky ාප10පක ආලාපොනදප

ඉකනපොමො දපවොනපbucky කය පඑ ප10 ල ාලකප ැල ප ැල පපටදතපවමය

21 10

210

ඇත ටමපොමපගණපකරමප මපොශ දටපව ාපඒතපමමපබාොද ොර තතපවොනපඒ පො ොලයපමටපඕ පවොනප

ඉවොවඛාපලාොේපbucky කය පඑ ප10පල ාලකපපටදතපව පවදශටමප21පතප10පල ාලකපපටදතප රන ය

ප

29

29

ඇත ටමපඑොශමප රනො පො ොශ මදප

[ 21 ] 10

ලැොඩපශරපොනදප

ඉකනපොමපකzwjරොමපොග ඩකපලට ලාපකයපඔයාටපොතොර ලාපඇක

ශරපමමපදැනපඅලතපොදයකපකයපොදන යපයනොනප

name = lsquo roast beef lsquo

ොමොශමපඅපපtype රම

lsquo z rsquo in name

False

ොමොකපin කය පඑ Pythonපලපbuild in keyword එ කපlsquo z lsquo in name

ලලනපඇත ටමප රනොනපz අකරපnameපඑ පතපකොය ලාදපකයප

දරකාප රපොද පඑ යොමපවදශාපවොේපව in කය build in keyword ප

එ පදාවචචපොල ලා

lsquo r lsquo in name

True

ොමොශමපොලන පොශේතලපname = lsquo roast beef lsquo එ පතප r අකරපකොය පනවය

අපපොද ඩ listපඑ කපශදම

family = lsquo mom rsquo lsquo dad lsquo lsquo bro lsquo +

lsquo sis lsquo in family

False පප

lsquomomrsquo in family

True

අලයලය (element) in අනකzwjරමය (Sequence)

ඔයාටපඒප රණප ලතප ශවරපොලන පඇකපදැනොමපවදශටපඅපටපඕ මපඅනකzwjරමය (Sequence)ප

අලයල(elements)පදරකාප රපබන පරලලන

30

30

12 MoreපListපFunctionsප(ැයවතපආශzwjර පශzwjර ප ලදරටත)

අපපlist එ කපශදම

numbers = [8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපදැනපඕ පපොමපlist එොකපඅලයලයනපකයකපව රපකොය ලදපකයපගණනප රපබන ප

න මටපගණනප රපබම

7කපකොය ලාපොනදපප

ොමපlist එොක මපඅලයලයනපට පගණනප රන පඑචචරමපඅමාරප ෑපඒතපො කපදගපlist එ කපකබොණ තප

එොශමපඅපටප රපොේ ලොනප

ඉකනපලැඩයපදගනොනප ැකලපඅලයලයනපකයකපකොය ලදපකයපගන පොඛසපකzwjරමයකපකොය ලාප

ඉවොවඛාමපොම යප රනොනප

len කය functionපඑ පtype රපලරශනපඇතොඛපlist එොකප මපදාන පඕොන

len (numbers)

7

ශරපඅලයලපගාණපආලාපොනද

ශරපොමපලොේපවරපfunctionපට කපගැ පමම දැනපකයන ම

max (numbers)

165

ොමො දපැොබනොනපlist එොකපකොය පලැඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයය

min (numbers)

1

ොමො දපොලනොනපlist එොකපකොය පඅඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයපඅපටපොද පඑ යප

ලතපfunction එ කපගැ ප ාප ො තප

list ( )

ොමො දප රනොනපstring එ පඅලයලයනපlist එ ටපොල පොල මපදරලරථම යප රපදමය

list( lsquo bucky rsquo )

lsquobrsquo lsquo u rsquo lsquo c lsquo lsquo k lsquo lsquo y lsquo +

numbers කයපtype රම

එ ො ටපඅොේපlist එ පඅපටපැොබ ලා

[ 8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපොමොකපකොය පඅලයලයනපොල වප රගන පඕ පොල ලා

31

31

අපපඒ පො ොශ මදප රනොන

numbers[ 3 ] = 77

ොමොකපොතරමප මයපප

index එ ප3 ල පඅලයලයපොලනලට 77පආොේප රන පකය පඑ ය

ඉකනපදැනපEnter එ පඔබාපබම

ොම ලතපවොනප ෑපොනදපපඇත ටමපොදයකපව ාපකොල තපශරප

දැනපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පආොේපොලයපකොයනොන

ඒ පදරකාප රපබමපඅප

අප numbers කයපtype රපlist එ පබම

[ 8 1 4 77 28 165 7 ]

ශරපොනදපපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පලැට

අලයලයනපම න තපරලලනපොමපවදශටමප

ඉවොවඛාමපdel keyword එ පtype රපlist එ පවමගපඅලයලොේපindex එ පොදන

ොමන පොමපවදශට

del numbers (3)

ශරපදැනපමැකයපකොයනොන

ශරයටමප ශවරප රගන පlist එ පඅරනමපබමපපප

numbers

[ 8 1 4 28 165 7 ]

77පමැකපොනදප

ශරපඅපපඉොග පගත ාපප

අලතපfunction ට කපඒලාොගමපඅලතපලැඩප ෑලපට කපොමප ාකපමමපකයපදන පඒලාොයනප

ොශ දපprogramme එ කපඔයාටමපශදන පරලලනපකයපමටපහො ලාපප

ඹයාටපන රමපකොය පවරපගැටලලකපොමලාොයනපොඛසොයනමපවවදගන පරලලන

Python ලලනපඑ පදාරටමපගැටලලපගැ පහ ාගන පඅමාරයපලොේප මපඉවොවඛාමප

Algorithm එ කපශදන පප

ඊටපදවොවේපflow chart එ තපශදාපගන ප

ඊටපදවොවේපpseudo code එ කතපඕො මපලයාොග පpython language එො නපprogramme එ පලයන ප

දටනපගන

Algorithm =gt Flow chart =gt Pseudo code =gt Programme language

32

32

13 SlicingපListsප(ැයවතපො ටවපකරම)

Slicing ගැ පඔයාපදැ ටමතපොග ඩකපොේලඛපදන ලොනපSlicingපආශzwjර ප ලතපඅලතපොේලඛපට කපඔයාටප

කයපොදන යපමමපොමපයනොන

ලච ය පකොය පඅකරපlist එ පඅලයලප රනොනපොමොශමය

example = list (lsquo easyhoss lsquo)

ොමොශමපtype රපEnter එ පඔබරලශමපlistපඑ කපශැොද ලා

ශරපදැනපඅොේපlist එ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo lsquosrsquo +

ශරපඅපපදැනපොමපlist එ ටපඅලතපොේලඛපට කපඑ තප රම

example 4 + = list ( lsquo baby lsquo )

ොමො නපඇත ටමපකයනොන

පindex එ ප4පල පඅලයලයතපඇතලලපඉනපඑශාටපකොය පඅලයලපට පම පඒපොලනලට lsquo baby rsquo ය පලච යප

අදාපඅලයලපට ටපආොේප රන පකයය

ඒ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquobrsquo lsquoarsquo lsquobrsquo lsquoyrsquo +

ලතපවදශ ටපඒපගැ පබම

example 4 + = list ( lsquorace carsrsquo)

ශරපඒපගැ පඔයාටපොතොරන පඇක

ලපොග ඩකපලැදගතපොදයකපකොය ලාපකයපොදන

ොම යපදැනපඹයපlist එ පඅලයලප2පකපමැදටපඅපටපඅලතපඅලයලයකපදාගන පරලලනද

ඒපගැ පදැනපබමප

අපපඅලතපlistපඑ කපශදමපලැොඩපදටනගම

example = [ 7 8 9 ]

ශරපlistපඑ පශැද ො පදැන

33

33

example = [ 7 8 9 ]

0 1 2

example[11] = [ 3 3 3 ]

ොමො නපොල පොේපමමපකයන මපඔයාටපම පඇකොනපඅලයලපලපපindexපප මප ර පශැටපගැ

(0123)පඉකනපොමො නපකයනොනපindex number =ප1ොල පඅලයලයපඟටපයන පඊටපදවොවේපආොයතප

index number = 1ොල ප ැ ටපයන පශරයටමපඑ ටප[ 3 3 3 ] ද බාන පකයයප

ඇත ටමඕො නපකයනොනප78 පඅ රටප(එ ප0පශාප1පල පඅලයලපඅ රට)ප[ 3 3 3 ] පදාන පකයය

දැනපlistපඑ පcheckප රපබමපoutputපඑ පගැ

[ 7 3 3 3 8 9 ]

0 1 2 3 4 5

මමපකේලපොේපශරපොනද

ලපොද ඩපොදයකපමමපඔයාටපකයපොදන ම

example[15] = [ ]ප

ොමොශමප ොෂ තපොම දපොලනොන

ඔයාටපම පඇකප

example[15] ප

ොමො දපොදලනලපවඳශනප ර පindexපඑ ප ැතලපඊටපොදරපඅලයලපට පගන පඑ පගැ

පlistපඑ පcheckප රමපබම

[ 7 9 ]ප

මමපහ ලපඒ පඔයාටපොතොරන පඇක

ඉකනපොමපවදශටපlistපඑ පකොය පඅලයලපම න පඅපටපරලලන

34

34

14 Intro to Methods (රතනපවදශාපපzwjරවයයප)

Pythonපලපශැටයටපmethodsපකයනොනපඑක රාපවදශ පbuilding functionපලටමප මයපඉකනපොමලාපලලනප

ලැඩගන පශැටයපමමපදැනපකයපොදන පයනො

ඉවොවඛාමපොද ඩපlistපඑ කපශදම

face = [ 21 18 30 ]

ොමපlistපඑොකපඅගටපඅලතපඅගයකපඑ තප රන පොග ඩකමපොඛසපකzwjරමයකපකොය ලපඒ ටපදාවචචපොලනො ප

appendපකය පmethodපඑ ය

ඒ පොමපවදශටපදාවචචප රන පරලලන

ඉවොවඛාමපඅොේපlistපඑොකප(object)ප මපලයන පඕ පඊටපදවොවපක ක(dot)පකයපඅදාපmethodපඑ ප

දාවචචප රන පරලලන

faceappend(45)

face

[ 21 18 30 45 ]

අදටපඕ පොේපොඛසොයනමපඋ ාපොනද

ඉකනපොමපmethodsපදාවචචප රේදපවාමා යපලරශනපඅනලාරොයනමපදාවචචප රන පම ොනපfaceappend

එ පඅගටප45පොය දන පඅපපදාවචචප ොඛපවාමා යපලරශනපඉකනපඒපොේපගැ පොශ ඳටපම පකයාගන

ලතපොග ඩකපලැදගතපොල පmethodපඑ කපගැ යපමමපඊෂඟටපකයන පයනොන

ඒ ටපොද ඩපlistපඑ කපශදම

apples = lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

listපඑ පcheckප රතපබම

apples

lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

ශරපබමපදැන

applescount(lsquoapplesrsquo)

2

ඇයප2පආොේපඒ පොලනො පොමොශමයපcountපඑො නප රනොනපඅපපොද පලචො පොමපlistපඑොකපකපදාරකප

කොය ලදපකයපොශ යපොද පඑ යපඉකනපඋඩපකොය පවධzwjා යපකzwjරයාතම ප රරපගමනපොමයාපlistපඑොකපමප

ඉදනපබ ලපඅපපදන පලච යටපගැොද පලච යකපකොය ලදපකයපඔොශ මපගණනප රොග පය ො ටප

ොමයාටපඅහොල ලපapplesපකයපොදල ාල පවඳශනපොලාපකොය ලපකයපඉකනපඑයාපoutputපඑ ප2පකයප

අපටපොදනල ල

අපපදැනපlistපඑොකප ැකපලච යකපදාපබම

applescount(lsquobowrsquo)

0

උත ොරපශරපොනද

35

35

ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපඔයාටපකයපොදන ම

one = [ 1 2 3] two = [ 4 5 6 ]

මමපlistපොද කපශදාගත

oneextend(two)

ොමො නපඇත ටමප රනො පවහදවමකපොමො දපොලනො පoneපකය පlistපඑොකපඅගටපtwoපකය පlistපඑ ප

එ තපකරමයපොමහදපoneපකය පlistපඑ පවහදවමකපොල ලපොමො දපපzwjරධzwjා පොලනොනපoneපකය පlistපඑ ය

අපපදැනපone listපඑ පcheckප රපබම

one

[ 1 2 3 4 5 6 ]

වාරාංයකපවදශටපගතො ත

objectmethod(argument)

ලවතලකzwjරමය( ර ය)

ොමපවදශටපවාධzwjාරණපලශයකනපොදන න පරලලනපmethodsපදාවචචප ර පශැට

ඉදරයටතප ලතපඅලතපmethodsපට කපකයපොදන මපඉකනපොමපmethodsපලලනපොඛසොයනමපොග ඩකප

ාරයකමලපprogrammesපශදාගන පඅදටපඋදේපොල ල

36

36

15 More Methods (පරතනප ලදරටතප)

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපindexපකය පmethodපඑ පගැ

say = lsquoheyrsquo lsquohowrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ශරපඅපපlistඑ කතපශැදලා

දැනපොමොශමපtypeප රම

sayindex(lsquobrownrsquo)

2

ොමො දපොල පොේපඔයාටපදැ ටමතපොතොර ලපඇක

අදාපඅලයලොේප මපදරශමපindexපඑ පොඛසොයනමපඅපටපොශ යපොද ල

sayinsert( 2 rsquohossrsquo )

ොමො දප රනොනපඅපපොද පindexපඑ ටපඅපපොද පඅලයලයපදා පඑ යපඑ ො ටපඉවොවඛාපඒපindexපඑොකප

කබණපඅලයලයටපොම දපොලනො

ඒපගැ පlistපඑ පcheckප රමපබම

say

lsquoheyrsquo lsquonowrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොතොරන පඇකොනපඑ නනපඑශාපකොය පඅලයලපඔකො මපඑ ටපඑ කපපටදවටපය ල

දැනපඅපපබමපlistපඑ පඅලයලපඉලතප රන පකොය පmethodsප2කපගැ

saypop(1)

lsquonowrsquo

say

lsquoheyrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොමො දප රනොනපඅදටපඕ පindexපඑ පදරශමපඒපindexපඑ ටපඅදාපඅලයලයපoutputප ර පගමන listප

එො නපඒපඅලයලයපඉලතපකරමක

sayremove( lsquobrownrsquo )

ොම පට කපොල වපොමො දපඅදටපඉලතප රන පඅදාපඅලයලයපවඳශනප රරශමපඒපඅලයලයපlistපඑො නප

ඉලතප ර ලපබැරපොලාලතපඅපපවඳශනප ර පඅලයලයපකහදපල ාල පlistපඑොකපකබොණ තපොම කපොලයදප

එ ො ටපොලනොනපමලනමපශමබපොල පඅලයලයපඉලතප ර පඑ ය

sayreverse()

ොමපmethodපඑො නප රනොනපඅොේපමලපlistපඑ මප පටපශරලපොද පඑ යපපඒපකයනොනපඅගපඉදපමටප

අලයලපට පොදෂගැවවමය

37

37

16 Sort and tuples (ොදෂගැවවමපවශපටදඛවප)

ඉවොවඛාමපබමපොදෂගැවවමපගැ

අපපදැනපවං යාපදාරපොද ඩපlist එ කපශදම

new = [ 32 54 22 7 98 1 ]

new

[ 32 54 22 7 98 1 ]

ශරපදැනපlistපඑ කපශදාගත ො

දැනපsortපකය පmethodපඑ පදාවචචප රන පරලලනපොමො දපsort()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපොම ලතප

දාන පඑදා

ශරපදැනපsortප රරශම listපඑ පආොරෝශ පපබොලෂටපවැ ොව ල

new

[ 1 7 22 32 54 98 ]පශරපොනද

ඒලාොගමපඅපටපරලලනපstringපවතපොදෂගවලන පඒ ප රනො මපොමොශමයපඉවවඛපකzwjරොමටපලඩාපට කප

ොල ව

sorted()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපඅපටපඅලයපstringපඑ පලයන පඕ

ඉන පමමප රපොදනලන ම

sorted( lsquoEasyhossrsquo )

lsquoErsquo lsquoarsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo rsquosrsquo rsquoyrsquo+

දැනපොම පඅ ාරාදපපබොලෂටය (Alphabetical Order)පවැ සයපකොයනොනපPythonපලපශැටයටපඅ ාරාදප

පබොලෂටපව වන පඉවොවඛාමපගනො පCapitalපඅකරපඒපනවයපlsquo E rsquoපඉවවරශටමපඇවතපකොයනො පඊටප

දවොවේපපබොලෂටපSimpleපඅකරපොදෂගැවසපකොය ලපඔයාටපොේ ලපඇක

මමපදැනපmethodsපලලනපට කපඅයනපොලාපtuplesපගැ පකයපොදන මපඔයාට

ඉවොවඛාමපtupleපඑ කපොදන ාමපඉන මො

න මමප 41423254පකයපIDLE එොකපEnterප ොර තපඅපටපtupleපඑ කපැොබ ල

tupleපලලනපො කපලැඩ ෑලපදාන පබෑ listපලදපලොේ

ඇත ටමපකේොල තපොමො පකය පඅලයලපආයපොල වප රන පඅලතප රන පඅයනප රන පොම ලතමප

රගන පොදනො ප ැ

රන පරලලනපඑ මපොදයය

ඒො පකොය පඅලයලයනපඑබයටපoutputප රගැනමපදමණය

ඉන පඒ පොදන ම

bucky = ( 32 32 43 54 )

38

38

bucky

( 32 32 43 54 )

ශරපොම පtupleපඑ ක

දැනපොමො පඅගයනපඑබයටපඅරනපොදනලන ම

bucky[2]

43

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපtupleපගැ

ොශ දටපම පකයාගන පtupleපලලනප රන පරලලනපඅගයනපඑබයටපගැනමපදමණය

ඉකනපඅනකමටපවාරාංයකපවදශටපගතො තපොදෂගැවවම(sort)පඅදටපොග ඩකපලට පොදයකපprogrammesප

ලය පො ට

ඒලාොගමපඅපපදන ල listපඑ පඅලයලපලාොගමපstingපඑ පඅලයලදපොඛසොයනමපොදෂගැවවමටපශැකපබල

39

39

17 Stings and Stuff ( ලදනපආශzwjර පොමලම)

Stingsපලටපඅදාපඅලතපආ රණයපොේලඛපට කපමමපදැනපකයපොදන ම

ොම පදශාපොද ඩඩකපබන

bucky= ldquo Hey there bucky hows your head rdquo

ොමො පකය පbuckyපheadපකය පලච පඅපටපඑ පඑ පොලාලටපකණ ලපොල වප රගන පඕ පලොේපකයප

හ න ො

ඒතපඇත ටපඅපපො ොශ මදපඒ ප රනො

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

sපොම ේදපොමපඇත ටමපොම පමාරමපවව පොදයකපඒො පsපලලනපකයොලනො පStringපකයයපප

කයොලනොනපොම පවදොශපdataපඑ කදපයන ය

ඇත ටමපකේොල තපsපකයනොනපStringපවහ පවචයයකප(String variable)පපඒපකයනොනපොල වප රන ප

රලලනපොශෝපොල වපොල පොදයක

ඉකනපbucky Stringපඑො යපඕො යපඇකපවමබනධzwjයපොම කද

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

අපටපදැනපඕ පොද ඩපඅගයන(ලච )ප2කපමමපදැනපඒප2 තපෑවකප ර ලා

varb = ( lsquobettyrsquo lsquofootrsquo )ප

ශරපඅදටපදැනපකොය ල Stringපඑ කපඅගයන(ලච )ප2කපවහ

දැනපමමපොදනලන ම

buckyපශාපvarbපකය පොදොකපවව පවමබනධzwj ාලයක

ඒ ප රනොනපොමොශමය

print buckyvarb

ොමො පොතරමප මයපvarbපකය පඑො නපඅගයනපඅරග පbuckyපකය පඑොකපපවහ ප ැනපලටපඑමප

අගයනපආොේප රන පකයය

දැනපEnterපඑ පඔබපබැලොල තපඔයාටපඒ පොතොරය

Hey there betty hows your foot

ඉකනපොමලාොගම

varc = ( lsquotunarsquo rsquofinrsquo )

print buckyvarc

Hey there tuna hows your fin

ඉකනපොමපකzwjරොමපදාවචචප රපඅපටපරලලනපඅමතපවදොශපprogrammesපලයන

උදාශරණයකපවදශටපඑොක පරේගයනපඅම න පඅදටපොල වපවදොශපලච පsetප රපඒපොග ඛනලපරදමප

රන පරලලන

දැනපමමපකයපොදන මපfindපකය පmethodපඑ පගැ

40

40

example = rdquo Hey now Bessie nice chops rdquo

අපපහ මපඅපටපඕ පොල ලපොමො පකොය පලච යකපශරයටමපකොය පවථමා යපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

examplefind(lsquobessiersquo)

8

අපටප8පකයපආලොනදපඒො පඇත මපොතරමපොම කද

ඒො නපකයනො පොම යපොමපStringපඑොකපකොලනප ැ ද (කම පindexපඑ ද)ප

bessieපකය පලචො ප( lsquobrsquoපඅකරපවඳශනප ැ ) දටනපගනො පකයය

lsquoHey now bessie nice chopsrsquo

0123456789helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ොශ දටපම පකයාගන පහවතයනතපඅනලාරයොයනමපොමපගණ යපකරමටපගන ල

ලපඑ කපබම

examplefind(lsquochopsrsquo)

20

ොම ටපඅනලපඅපටපහ ාගන පරලලනපlsquo c rsquoපකය පඅකරටපඅදාපindexපඑ ප20පයපකය

41

41

18 String Methods ( ලදනපආශzwjර පරක ලදරටතප)

Stringපලටපවමබනධzwjප ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපකයපොදන මපඒ පඅපපශදනලනො පjoinප

කය

Sequence = lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

Sequence

lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

ශරපදැනපStringපඑ කපශැදලපමම

ලතපොද ඩපStringපඑ කතපශදම

glue = lsquohossrsquo

ොමපොද පඅපටපඑ ටපsetප රන පඕ පඒ ප රනො පොමොශමයපඉවොවඛාමපlistපඑොකපශැමපඅලයලය මප

මැදටපදාන පඕ පලච යටපඅදාප මපලයන පඕ පඊටපදවොවේපක කපකයපjoinපකයපලයන පඊටතපදවොවේප

ලරශනපතෂපඅරපඅදාපSequenceපඑොකප මපලයන

gluejoin(sequence)

lsquoheyhosstherehossbessiehosshosshossrsquo

ලැදගත methodපඑ කපගැ පදැනපමමපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපStringපඑ කපශදම

randstr = ldquoI wish i Had No sausagerdquo

randstr

ldquoI wish i Had No sausagerdquo

මටපදැනපඅලයයපොමො පකොය පශැමපඅකරමපSimpleපඅකරපලටපදරලර යප රන ඒ පශරමපොඛසය

randstrlower()පදැනපEnterපඑ පඔබපබම

lsquoi wish i had no sausagersquo

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපොමපmethodපඑොකපකොය පලැදගත ම

ලදපොදයකපමමපකයපොදන ම

අලතපStringපඑ කපශදම

truth = lsquo I love old women rsquo

මමපො ලනමපmethodපඑ පලයපඉන ම

truthreplace(lsquowomenrsquo rsquomenrsquo)

ොමො දපඇත ටමපොලනොනපwomenපකය පලච යපොලනලටපmenපකය පලච යපආොේපවමයප

අපපඒ පcheckප රපබම

ලැොඩපශරපොනදපඉකනපොමපවදශටපයමපලච යකපොලනලටපොල තපලච යකපොඛසොයනමපආොේප රගන ප

රලලන

42

42

19 Dictionary (ලදනපො ෝ)

මමපදැනපකයපොදන පයනොනපpythonපලපකොය පDictionaryපගැ පොම කදපDictionaryපඑ කපකයනොන

ඇත ටමපොම පඅපපදන පDictionaryපඑ කපලොේමප මයපDictionaryපඑො නපඅපපලච යකපොශ ය ලප

කයමො පඒපලචො පකොය ප ැ තපශමබපව ාපඉකනපදැනපඒපලචො ටපඅදාපොතරමකපොශෝපවව රයකපඅපටප

දැ ගන පරලලන

ඉකනපpythonපලපකොය පDictionaryපතපඒපලාොගමප මයපඅපපොශ ය පලචො පලාොගපොේටපයර(key)පකයප

කය ලපඒපලච යටපඅදාපවව රයපඅගය(value)පකයපඅපපකය ල

ම පකයාගන පොදයකපකොය ලපDictionaryපලටපදාවචචපොලනොනපලකzwjර ලරශන( ldquohelliprdquo )පදටනපගේදතප

අලවනප රේදතපොමපලකzwjරපලරශනපඅපපදාවචචප ර ල

මමපඑ කපශදමපොදනලන මප

book= lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

ොමො පකොයනොනපදව පවාමාජ යනටපඅදාපොද ඩපDictionaryපඑ කපොමො පකොය පයතර(keys)ප මයප

Dad BroපMom ඒලාටපඅදාපඅගයන(values)පොලනොන Bob Joe Lisa

දැනපEnterපඑ පඑබශමපඅොේපDictionaryපඑ පRun

ොල ල

book

lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

දැනපඅපටපරලලනපඅොේපවාමා යපDictionaryපලප

කොය පලැොඩප රන පඒපකයනොනපලචො ටපඅදාප

ොතරමපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

ඉවොවඛාමපDictionaryපඑොකප මපඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොපඅදටපඅලය යතර(key)පපවඳශනප

රන පඹ

ඉන පමමපොදනලන ම

booklsquoDadrsquo+

lsquoBobrsquo

booklsquoMomrsquo+

lsquoLisarsquo

ඉකනප ලතපොදයකපකොය ලපොමපයතර(keys)පලටපඅදාපඅගයනපstringපොලන මපඹො ප ෑපඅදටපnumbersප

උ තපදාගන පරලලනපඒපගැ පකයපොදන පඅපප ලතපොද ඩපDictionaryපඑ කපශදම

ages = lsquoDadrsquo rsquo42rsquo rsquoMomrsquo rsquo87rsquo-

ageslsquoDadrsquo+

42

43

43

දැනපදැක ො පkeys ලටපඅදාපඅගයනපstring ොලන මපඅලයප ෑ

දැනපමමපකයපොදන මපDictionaryපලටපඅදාපmethodsපට ක

මමපඒ පලයමපොදනලන මප

ොම පලයන පmethodsපලය පවාමා යපආ ෘකයටමප මය[ SequenceMethod(argument) ]

bookclear()

ොමො දපොම යපොලනොනපඅපපවදශනප රපකොය පDictionaryපඑොකපසයලමපඅගයනපඉලතප රපDictionaryප

එ පහවප රපදා පඑ ය

Enter එ පඑබොල තපදැනපඒ පබාගන පරලලන

පලැොඩපශරපොනද

ලපMethodපඑ කපබම

tuna = agescopy()

ොමපො ද පඅදටපඅදාපDictionaryපඑ ක

ොල මපDictionaryපඑ කපවදශටපො පයකපගන පරලලන

අපප මප රරපDictionaryපඑ පtunaපකය පඅලතපDictionaryප

එ ටපො පපොලපකයපදැනපඔයාටපොේ ලපඇක

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපොග ඩකමපලැදගතපMethodපඑ කපගැ

ොමපMethodපඑො නපරලලනපඅදටපඅලයපDictionaryපඑ කපඇතොෂපඅපපවදශනප ර පkeyපඑ පකොය ලදප

ැේදපකයපොශ යාගන

ඒ ප රනොනපොමොශමය

tunahas_key(lsquoMomrsquo)

True

tunahas_key(lsquoApplesrsquo)

False

ඔයාටපඒපගැ දැනපොතොර ලපඇක

අදාපkeyපඑ පDictionaryපඑොකපකොය ල මපTrueපකයපoutputපොල ලප ැත මපFalseපකයපoutputප

ොල ල

ශරපඅපපDictionaryපගැ පොග ඩකපොේලඛප ාප රා ඒපලොේමපProgrammes ශදේදපොමපDictionaryපඅදටප

ොග ඩකපලැදගතපොල ල

44

44

ඊෂඟපදාඩමට

45

45

20 If Statements (if පzwjර ා )

අපපොම ාකපදරටපpythonපලපමල පොේලඛපොග ඩකපඉොග ගත පොම නනපඑශාටපමමපකයපොදන මප

කzwjරමොඛ පශද පවදශපගැ

ශරපඅපපලැොඩටපබහම

IDLEපඑො නපදැ ටපවමපඅරොග පමමපදැන ය ලපnew windowපඑ ටපNew windowපඑොකපprogrammeප

එ කපලයපඒ පRunප රන ප මපඅනලාරොයනපඒ පSaveප රන පඕ

ශරපමමපදැනපstingපඑ කපශද ල

tuna=rdquofishrdquo

If පzwjර ා පගැ පදැනපමමපඔයාටපකයපොද ලපොමො නපොග ඩකපොේලඛපොඛසොයනමපඅපටප රන පරලලන

if tuna==rdquofishrdquoොමො දපමමපවමා පකණපොද කපොය දාොග පකොය ල

ොම දපොලාපකොයනො පපරේාලේ(testing)

යමපඅගයකපදරකාපකරමටපඅප වමාන කණ මදකේපොය ද ලපඒපලාොගමපඅපොේපපzwjර ා පඅලවා යටපප

මදත(colonrdquordquo)පොය ද ලපොශ දටපම පකයාගන (ොග ඩකපලැදගත)

ොමපමලපපzwjර ාොනපොතරමප මයපlsquorsquotuna fishපටපවමා පඋො තrsquorsquoපකය පඑ යපඉකනපොමපපzwjර ා යපයටොතප

එොශමපඋො තපඅර ප රන පොම ප රන පකයපඅපටපවවධ වධානපොදන පරලලන

If tuna == lsquorsquofishrsquorsquo

Print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපEnterපඑ පඔබරශමපොමපපzwjර ා යපයටොතපඅපටපඅලයප ර පොේලඛපලයන පරලලන

ොශ දටපම පකයාගන පොදක පදාපEnterපඑ පඑබලපගමනපඑමපපzwjර ා යපයටොතප මයපඉනදසපලය ප

ොේලඛපලයොලනො (indent-පොේබලපවාමා යපඉොමනපඇතෂටපල පොවේපලයොේ)

දැනපමමපොමො පකයපකොයනොනපtuna fishපටපවමා පලනොනප මපlsquothis is a fish alrightrsquo කයපprintප

රන පකයය

දැන F5 එ පඔබපොමපprogrammeපඑ පrunප රපබමප

lsquothis is a fish alrightrsquo

46

46

ොමො පව පොේපගැ පමමප ලපදාරකපකයන ම

අදටපකොය ලපvariableපඑ කපtuna=rdquofishrdquoපකය

දැනපඅපපදරකාලකප ර ල

tuna කය පඑ පfishපටපවමා පලනො ප මපlsquothis is a fish alrightrsquoපකයපprintප රන පඑතපඒ ටපවමා ප

ැත මපොම ලතප රන පඑදා

අොේපprogrammeපඑ පමමපදැනපොද ඩඩකපොල වප ර ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපොම දපොලනො පකයපබන පොම පrunප රමපඇත ටමපොම ලතපඋොනප ෑ

ශරපif පzwjර ා පලපමල පොේපොම ප මය

අොේපදරකාලපශරප මපඅපටපඅලයපොේලඛපට කප රන පකයපවධzwjා පොදන පරලලනපඊටපදවොවේපඒපවධzwjා ප

runපොල ලාපඒතපදරකාලපලැරදප මපොම ලතපො රපඉන ල

පඒතපොම පifපපzwjර ා පලය පඑ පවදශකපව රය

47

47

21පElse and elif (Else වශ elifපඅනොක )

දැනපමමපකයපොදන මපදරකාලපලැරදප මපඅදටපඅලයපවධzwjා පශදාගන පශැටපඒ ප රනොනපelseපකය ප

අනොක ොයනපඒපගැ පදැනපබම

අොේප ලනපඋදාශරණයමප

මමපඉවවරශටපඅරොග පය ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

ශරපදැනපපොම යපොලනො ඉවොවඛාමපදෂමපපzwjර ාොනපව යප මපඑයටපඅදාපවධzwjා පට පකzwjරයාතම ප

ර ලපඒතපලැරදප මපඔේපඑ ො ටපඅපටපදැනප ලතපොතරමකපකොය ලපලැරදප මපelseපයටොතපඅපටප

රන පඅලයපොේපtypeප රයපකොයනො

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquoප

ලැොඩපශරපොනද

අපප ලතපොම නනපඉවවරශටපයමපඅපපහ මපඅපටපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඕො පකයප

දෂොලනයටපොදයකපදරකාප රපශරපගොේප ැත මප ලතපඑ කපඑොශමතප ැත මප ලපඑ කපඑොශමතප

වොනප ැත මප ලතපොදයකපඒපලොේපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඅලයප මපඅපපදාවචචප ර ලපelif

කය පඅනොක ය

ොම පශැමපොලාොලමපදානොනපifපපzwjර ා යයපelseපපzwjර ා යයපඅ රටපොලන ය elifපඒලාපඕ ප රමපඅපටප

දාන පරලලනපඅදටපඅලය ාලයනපොග ඩකපකොය ලප ම

ශරඒපගැ පබමපදැන

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

elif fish == ldquoslamonrdquo

print rdquoI hope I donrsquot get SLAMonilla poissninrdquo

elif fish == ldquotunardquo

print rdquoeasy there tuna boatrdquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

48

48

ඉකනපදැනපොමො පොල පොේපමමපවව රප රන මපඅපටපකොය ලපtuna=rdquofishrdquoපකයපvariableපඑ ක

ඉවොවඛාම if tuna == ldquobassrdquoපකය පපzwjර ා යටපය ලපඒ පලැරද

එොශ මපඊඟපපzwjර ා යටපය ලපelif fish == ldquoslamonrdquoපඒ තපලැරදපොනදපඑොශ මපඅනතපඑ ටපදන ල

elif fish == ldquotunardquoප

ආ ඒ ප මපශරපඉකනපදැනපඒ පයටොතපකොය පොේලඛපට runපොලයප

Programme එ පrunප රපබමපමමපකයරපොේදපොලනො පකය

rdquoeasy there tuna boatrdquo

ශරපඅපපහ රපොේපව ාපොනද

අපප ලතපොද ඩපොල වකප රම

පොමපProgramme එොකපtunaපකය පඑ ප

ොලනලටපtroutපකයපදාම

elif fish == ldquotroutrdquo

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquo

පොමපල ාොලදපවොනපොම යපපzwjර ා පඑකො පදරකාප රප රපබැලලපොම කලතපශරපගොයප ෑපඒපනවාප

අනකමටපelseපඑ ටපය ලපඒො පකොය පොේපrunප ර ල

අනකමටඅපටපොතොර ලපවවඳමකප ැකමපව ාමපprogramme එ පelseපයටොතපකොය පොේප රපඅයනප

ොල ල

49

49

22 Nesting Statementsප(අන-පzwjර ා )

Ifපපzwjර ා පගැ පමමප ලතපොදයකපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපොද ඩපvariablesපට කපශදාගම

thing = ldquoanimalrdquo

animal = ldquocatrdquo

ශරපIfපපzwjර ා පයටොතපඅපටප ලතපifපපzwjර ා පොය දන පරලලනපමමප රමපොදනලන ම

දැනපRunප රපබම

this is a cat

ොම දපවොනපොම ය

thingපකය පඑ පanimalපලටපවමා යපඒපනවාපඒපයටොතපඇකපවධzwjා පrunපොල ලප

එ ො ටපශමබොල ලපif animal == lsquocat rsquoකයපඑ කප

අපපශදරපොදල පvariableපඑ පදශාපබරශමපොතොර ලපොමපකය පොේපශරපකයපඒපනවාපඑමපපzwjර ා ොේපඇකප

වධzwjා පrunපොල ලපඒ යපoutputපඑ පවදශටපthis is catපකයපආොේ

අපපදැනපthing = ldquohouserdquoපකයපොල වප රප

programmeපඑ පrunප රපබම

I donrsquot know what this is

දැනපඔයාටපොතොර ල

if thing == ldquoanimalrdquoපකය පපzwjර ා යපව යපො ොේප මපඒපයටොතපඊටපදශබනපකොය පපzwjර ා පඑ නනප

එශාටපලැඩපො ර පබල

50

50

ඉකනපොමපවදශටපpythonපගැ පලයවනපමාොේපදෂමපල පගzwjරනථමයපඅලවනපොල ලපඉලරයපකේලටපොම නනපොමප

ගzwjරනථමයපඉලරපොලනො ප ැප

ොමමපගzwjරනථමොේපොදල පො ටසනපමමපඔයාටපpythonපලපකොය පොමහපවඳශනපසේධzwjාන පලටපලඩාප රමකප

ගැඹරපවපසේධzwjාන පගැ පකයපොද ලා

ඉකනපඒපොේලඛපඉොග ගන ප ලනපොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපpythonපලපමල පොේලඛපගැ ප ැල ප ැල ප

රහණොලන

ොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපකzwjරමලඛදපපබබදලපයම ාකපදැනමකපඔබපබාගතොතප මපpythonපපබබඳලපදසගයප

අොද ව(උොදෂ)පපzwjරණපදzwjරපලපවදශනපපzwjර පලලනප60පලතපඔබටපදශසොලනපනලරදපපබතරපොවවමටපඋදේප

ලනපඇ

එොවේ මපොමහපොදල පගzwjරනථමොයනපඅදපයබපශමොලමපප

ඔබටපජය

29

29

ඇත ටමපඑොශමප රනො පො ොශ මදප

[ 21 ] 10

ලැොඩපශරපොනදප

ඉකනපොමපකzwjරොමපොග ඩකපලට ලාපකයපඔයාටපොතොර ලාපඇක

ශරපමමපදැනපඅලතපොදයකපකයපොදන යපයනොනප

name = lsquo roast beef lsquo

ොමොශමපඅපපtype රම

lsquo z rsquo in name

False

ොමොකපin කය පඑ Pythonපලපbuild in keyword එ කපlsquo z lsquo in name

ලලනපඇත ටමප රනොනපz අකරපnameපඑ පතපකොය ලාදපකයප

දරකාප රපොද පඑ යොමපවදශාපවොේපව in කය build in keyword ප

එ පදාවචචපොල ලා

lsquo r lsquo in name

True

ොමොශමපොලන පොශේතලපname = lsquo roast beef lsquo එ පතප r අකරපකොය පනවය

අපපොද ඩ listපඑ කපශදම

family = lsquo mom rsquo lsquo dad lsquo lsquo bro lsquo +

lsquo sis lsquo in family

False පප

lsquomomrsquo in family

True

අලයලය (element) in අනකzwjරමය (Sequence)

ඔයාටපඒප රණප ලතප ශවරපොලන පඇකපදැනොමපවදශටපඅපටපඕ මපඅනකzwjරමය (Sequence)ප

අලයල(elements)පදරකාප රපබන පරලලන

30

30

12 MoreපListපFunctionsප(ැයවතපආශzwjර පශzwjර ප ලදරටත)

අපපlist එ කපශදම

numbers = [8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපදැනපඕ පපොමපlist එොකපඅලයලයනපකයකපව රපකොය ලදපකයපගණනප රපබන ප

න මටපගණනප රපබම

7කපකොය ලාපොනදපප

ොමපlist එොක මපඅලයලයනපට පගණනප රන පඑචචරමපඅමාරප ෑපඒතපො කපදගපlist එ කපකබොණ තප

එොශමපඅපටප රපොේ ලොනප

ඉකනපලැඩයපදගනොනප ැකලපඅලයලයනපකයකපකොය ලදපකයපගන පොඛසපකzwjරමයකපකොය ලාප

ඉවොවඛාමපොම යප රනොනප

len කය functionපඑ පtype රපලරශනපඇතොඛපlist එොකප මපදාන පඕොන

len (numbers)

7

ශරපඅලයලපගාණපආලාපොනද

ශරපොමපලොේපවරපfunctionපට කපගැ පමම දැනපකයන ම

max (numbers)

165

ොමො දපැොබනොනපlist එොකපකොය පලැඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයය

min (numbers)

1

ොමො දපොලනොනපlist එොකපකොය පඅඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයපඅපටපොද පඑ යප

ලතපfunction එ කපගැ ප ාප ො තප

list ( )

ොමො දප රනොනපstring එ පඅලයලයනපlist එ ටපොල පොල මපදරලරථම යප රපදමය

list( lsquo bucky rsquo )

lsquobrsquo lsquo u rsquo lsquo c lsquo lsquo k lsquo lsquo y lsquo +

numbers කයපtype රම

එ ො ටපඅොේපlist එ පඅපටපැොබ ලා

[ 8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපොමොකපකොය පඅලයලයනපොල වප රගන පඕ පොල ලා

31

31

අපපඒ පො ොශ මදප රනොන

numbers[ 3 ] = 77

ොමොකපොතරමප මයපප

index එ ප3 ල පඅලයලයපොලනලට 77පආොේප රන පකය පඑ ය

ඉකනපදැනපEnter එ පඔබාපබම

ොම ලතපවොනප ෑපොනදපපඇත ටමපොදයකපව ාපකොල තපශරප

දැනපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පආොේපොලයපකොයනොන

ඒ පදරකාප රපබමපඅප

අප numbers කයපtype රපlist එ පබම

[ 8 1 4 77 28 165 7 ]

ශරපොනදපපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පලැට

අලයලයනපම න තපරලලනපොමපවදශටමප

ඉවොවඛාමපdel keyword එ පtype රපlist එ පවමගපඅලයලොේපindex එ පොදන

ොමන පොමපවදශට

del numbers (3)

ශරපදැනපමැකයපකොයනොන

ශරයටමප ශවරප රගන පlist එ පඅරනමපබමපපප

numbers

[ 8 1 4 28 165 7 ]

77පමැකපොනදප

ශරපඅපපඉොග පගත ාපප

අලතපfunction ට කපඒලාොගමපඅලතපලැඩප ෑලපට කපොමප ාකපමමපකයපදන පඒලාොයනප

ොශ දපprogramme එ කපඔයාටමපශදන පරලලනපකයපමටපහො ලාපප

ඹයාටපන රමපකොය පවරපගැටලලකපොමලාොයනපොඛසොයනමපවවදගන පරලලන

Python ලලනපඑ පදාරටමපගැටලලපගැ පහ ාගන පඅමාරයපලොේප මපඉවොවඛාමප

Algorithm එ කපශදන පප

ඊටපදවොවේපflow chart එ තපශදාපගන ප

ඊටපදවොවේපpseudo code එ කතපඕො මපලයාොග පpython language එො නපprogramme එ පලයන ප

දටනපගන

Algorithm =gt Flow chart =gt Pseudo code =gt Programme language

32

32

13 SlicingපListsප(ැයවතපො ටවපකරම)

Slicing ගැ පඔයාපදැ ටමතපොග ඩකපොේලඛපදන ලොනපSlicingපආශzwjර ප ලතපඅලතපොේලඛපට කපඔයාටප

කයපොදන යපමමපොමපයනොන

ලච ය පකොය පඅකරපlist එ පඅලයලප රනොනපොමොශමය

example = list (lsquo easyhoss lsquo)

ොමොශමපtype රපEnter එ පඔබරලශමපlistපඑ කපශැොද ලා

ශරපදැනපඅොේපlist එ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo lsquosrsquo +

ශරපඅපපදැනපොමපlist එ ටපඅලතපොේලඛපට කපඑ තප රම

example 4 + = list ( lsquo baby lsquo )

ොමො නපඇත ටමපකයනොන

පindex එ ප4පල පඅලයලයතපඇතලලපඉනපඑශාටපකොය පඅලයලපට පම පඒපොලනලට lsquo baby rsquo ය පලච යප

අදාපඅලයලපට ටපආොේප රන පකයය

ඒ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquobrsquo lsquoarsquo lsquobrsquo lsquoyrsquo +

ලතපවදශ ටපඒපගැ පබම

example 4 + = list ( lsquorace carsrsquo)

ශරපඒපගැ පඔයාටපොතොරන පඇක

ලපොග ඩකපලැදගතපොදයකපකොය ලාපකයපොදන

ොම යපදැනපඹයපlist එ පඅලයලප2පකපමැදටපඅපටපඅලතපඅලයලයකපදාගන පරලලනද

ඒපගැ පදැනපබමප

අපපඅලතපlistපඑ කපශදමපලැොඩපදටනගම

example = [ 7 8 9 ]

ශරපlistපඑ පශැද ො පදැන

33

33

example = [ 7 8 9 ]

0 1 2

example[11] = [ 3 3 3 ]

ොමො නපොල පොේපමමපකයන මපඔයාටපම පඇකොනපඅලයලපලපපindexපප මප ර පශැටපගැ

(0123)පඉකනපොමො නපකයනොනපindex number =ප1ොල පඅලයලයපඟටපයන පඊටපදවොවේපආොයතප

index number = 1ොල ප ැ ටපයන පශරයටමපඑ ටප[ 3 3 3 ] ද බාන පකයයප

ඇත ටමඕො නපකයනොනප78 පඅ රටප(එ ප0පශාප1පල පඅලයලපඅ රට)ප[ 3 3 3 ] පදාන පකයය

දැනපlistපඑ පcheckප රපබමපoutputපඑ පගැ

[ 7 3 3 3 8 9 ]

0 1 2 3 4 5

මමපකේලපොේපශරපොනද

ලපොද ඩපොදයකපමමපඔයාටපකයපොදන ම

example[15] = [ ]ප

ොමොශමප ොෂ තපොම දපොලනොන

ඔයාටපම පඇකප

example[15] ප

ොමො දපොදලනලපවඳශනප ර පindexපඑ ප ැතලපඊටපොදරපඅලයලපට පගන පඑ පගැ

පlistපඑ පcheckප රමපබම

[ 7 9 ]ප

මමපහ ලපඒ පඔයාටපොතොරන පඇක

ඉකනපොමපවදශටපlistපඑ පකොය පඅලයලපම න පඅපටපරලලන

34

34

14 Intro to Methods (රතනපවදශාපපzwjරවයයප)

Pythonපලපශැටයටපmethodsපකයනොනපඑක රාපවදශ පbuilding functionපලටමප මයපඉකනපොමලාපලලනප

ලැඩගන පශැටයපමමපදැනපකයපොදන පයනො

ඉවොවඛාමපොද ඩපlistපඑ කපශදම

face = [ 21 18 30 ]

ොමපlistපඑොකපඅගටපඅලතපඅගයකපඑ තප රන පොග ඩකමපොඛසපකzwjරමයකපකොය ලපඒ ටපදාවචචපොලනො ප

appendපකය පmethodපඑ ය

ඒ පොමපවදශටපදාවචචප රන පරලලන

ඉවොවඛාමපඅොේපlistපඑොකප(object)ප මපලයන පඕ පඊටපදවොවපක ක(dot)පකයපඅදාපmethodපඑ ප

දාවචචප රන පරලලන

faceappend(45)

face

[ 21 18 30 45 ]

අදටපඕ පොේපොඛසොයනමපඋ ාපොනද

ඉකනපොමපmethodsපදාවචචප රේදපවාමා යපලරශනපඅනලාරොයනමපදාවචචප රන පම ොනපfaceappend

එ පඅගටප45පොය දන පඅපපදාවචචප ොඛපවාමා යපලරශනපඉකනපඒපොේපගැ පොශ ඳටපම පකයාගන

ලතපොග ඩකපලැදගතපොල පmethodපඑ කපගැ යපමමපඊෂඟටපකයන පයනොන

ඒ ටපොද ඩපlistපඑ කපශදම

apples = lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

listපඑ පcheckප රතපබම

apples

lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

ශරපබමපදැන

applescount(lsquoapplesrsquo)

2

ඇයප2පආොේපඒ පොලනො පොමොශමයපcountපඑො නප රනොනපඅපපොද පලචො පොමපlistපඑොකපකපදාරකප

කොය ලදපකයපොශ යපොද පඑ යපඉකනපඋඩපකොය පවධzwjා යපකzwjරයාතම ප රරපගමනපොමයාපlistපඑොකපමප

ඉදනපබ ලපඅපපදන පලච යටපගැොද පලච යකපකොය ලදපකයපඔොශ මපගණනප රොග පය ො ටප

ොමයාටපඅහොල ලපapplesපකයපොදල ාල පවඳශනපොලාපකොය ලපකයපඉකනපඑයාපoutputපඑ ප2පකයප

අපටපොදනල ල

අපපදැනපlistපඑොකප ැකපලච යකපදාපබම

applescount(lsquobowrsquo)

0

උත ොරපශරපොනද

35

35

ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපඔයාටපකයපොදන ම

one = [ 1 2 3] two = [ 4 5 6 ]

මමපlistපොද කපශදාගත

oneextend(two)

ොමො නපඇත ටමප රනො පවහදවමකපොමො දපොලනො පoneපකය පlistපඑොකපඅගටපtwoපකය පlistපඑ ප

එ තපකරමයපොමහදපoneපකය පlistපඑ පවහදවමකපොල ලපොමො දපපzwjරධzwjා පොලනොනපoneපකය පlistපඑ ය

අපපදැනපone listපඑ පcheckප රපබම

one

[ 1 2 3 4 5 6 ]

වාරාංයකපවදශටපගතො ත

objectmethod(argument)

ලවතලකzwjරමය( ර ය)

ොමපවදශටපවාධzwjාරණපලශයකනපොදන න පරලලනපmethodsපදාවචචප ර පශැට

ඉදරයටතප ලතපඅලතපmethodsපට කපකයපොදන මපඉකනපොමපmethodsපලලනපොඛසොයනමපොග ඩකප

ාරයකමලපprogrammesපශදාගන පඅදටපඋදේපොල ල

36

36

15 More Methods (පරතනප ලදරටතප)

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපindexපකය පmethodපඑ පගැ

say = lsquoheyrsquo lsquohowrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ශරපඅපපlistඑ කතපශැදලා

දැනපොමොශමපtypeප රම

sayindex(lsquobrownrsquo)

2

ොමො දපොල පොේපඔයාටපදැ ටමතපොතොර ලපඇක

අදාපඅලයලොේප මපදරශමපindexපඑ පොඛසොයනමපඅපටපොශ යපොද ල

sayinsert( 2 rsquohossrsquo )

ොමො දප රනොනපඅපපොද පindexපඑ ටපඅපපොද පඅලයලයපදා පඑ යපඑ ො ටපඉවොවඛාපඒපindexපඑොකප

කබණපඅලයලයටපොම දපොලනො

ඒපගැ පlistපඑ පcheckප රමපබම

say

lsquoheyrsquo lsquonowrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොතොරන පඇකොනපඑ නනපඑශාපකොය පඅලයලපඔකො මපඑ ටපඑ කපපටදවටපය ල

දැනපඅපපබමපlistපඑ පඅලයලපඉලතප රන පකොය පmethodsප2කපගැ

saypop(1)

lsquonowrsquo

say

lsquoheyrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොමො දප රනොනපඅදටපඕ පindexපඑ පදරශමපඒපindexපඑ ටපඅදාපඅලයලයපoutputප ර පගමන listප

එො නපඒපඅලයලයපඉලතපකරමක

sayremove( lsquobrownrsquo )

ොම පට කපොල වපොමො දපඅදටපඉලතප රන පඅදාපඅලයලයපවඳශනප රරශමපඒපඅලයලයපlistපඑො නප

ඉලතප ර ලපබැරපොලාලතපඅපපවඳශනප ර පඅලයලයපකහදපල ාල පlistපඑොකපකබොණ තපොම කපොලයදප

එ ො ටපොලනොනපමලනමපශමබපොල පඅලයලයපඉලතප ර පඑ ය

sayreverse()

ොමපmethodපඑො නප රනොනපඅොේපමලපlistපඑ මප පටපශරලපොද පඑ යපපඒපකයනොනපඅගපඉදපමටප

අලයලපට පොදෂගැවවමය

37

37

16 Sort and tuples (ොදෂගැවවමපවශපටදඛවප)

ඉවොවඛාමපබමපොදෂගැවවමපගැ

අපපදැනපවං යාපදාරපොද ඩපlist එ කපශදම

new = [ 32 54 22 7 98 1 ]

new

[ 32 54 22 7 98 1 ]

ශරපදැනපlistපඑ කපශදාගත ො

දැනපsortපකය පmethodපඑ පදාවචචප රන පරලලනපොමො දපsort()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපොම ලතප

දාන පඑදා

ශරපදැනපsortප රරශම listපඑ පආොරෝශ පපබොලෂටපවැ ොව ල

new

[ 1 7 22 32 54 98 ]පශරපොනද

ඒලාොගමපඅපටපරලලනපstringපවතපොදෂගවලන පඒ ප රනො මපොමොශමයපඉවවඛපකzwjරොමටපලඩාපට කප

ොල ව

sorted()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපඅපටපඅලයපstringපඑ පලයන පඕ

ඉන පමමප රපොදනලන ම

sorted( lsquoEasyhossrsquo )

lsquoErsquo lsquoarsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo rsquosrsquo rsquoyrsquo+

දැනපොම පඅ ාරාදපපබොලෂටය (Alphabetical Order)පවැ සයපකොයනොනපPythonපලපශැටයටපඅ ාරාදප

පබොලෂටපව වන පඉවොවඛාමපගනො පCapitalපඅකරපඒපනවයපlsquo E rsquoපඉවවරශටමපඇවතපකොයනො පඊටප

දවොවේපපබොලෂටපSimpleපඅකරපොදෂගැවසපකොය ලපඔයාටපොේ ලපඇක

මමපදැනපmethodsපලලනපට කපඅයනපොලාපtuplesපගැ පකයපොදන මපඔයාට

ඉවොවඛාමපtupleපඑ කපොදන ාමපඉන මො

න මමප 41423254පකයපIDLE එොකපEnterප ොර තපඅපටපtupleපඑ කපැොබ ල

tupleපලලනපො කපලැඩ ෑලපදාන පබෑ listපලදපලොේ

ඇත ටමපකේොල තපොමො පකය පඅලයලපආයපොල වප රන පඅලතප රන පඅයනප රන පොම ලතමප

රගන පොදනො ප ැ

රන පරලලනපඑ මපොදයය

ඒො පකොය පඅලයලයනපඑබයටපoutputප රගැනමපදමණය

ඉන පඒ පොදන ම

bucky = ( 32 32 43 54 )

38

38

bucky

( 32 32 43 54 )

ශරපොම පtupleපඑ ක

දැනපොමො පඅගයනපඑබයටපඅරනපොදනලන ම

bucky[2]

43

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපtupleපගැ

ොශ දටපම පකයාගන පtupleපලලනප රන පරලලනපඅගයනපඑබයටපගැනමපදමණය

ඉකනපඅනකමටපවාරාංයකපවදශටපගතො තපොදෂගැවවම(sort)පඅදටපොග ඩකපලට පොදයකපprogrammesප

ලය පො ට

ඒලාොගමපඅපපදන ල listපඑ පඅලයලපලාොගමපstingපඑ පඅලයලදපොඛසොයනමපොදෂගැවවමටපශැකපබල

39

39

17 Stings and Stuff ( ලදනපආශzwjර පොමලම)

Stingsපලටපඅදාපඅලතපආ රණයපොේලඛපට කපමමපදැනපකයපොදන ම

ොම පදශාපොද ඩඩකපබන

bucky= ldquo Hey there bucky hows your head rdquo

ොමො පකය පbuckyපheadපකය පලච පඅපටපඑ පඑ පොලාලටපකණ ලපොල වප රගන පඕ පලොේපකයප

හ න ො

ඒතපඇත ටපඅපපො ොශ මදපඒ ප රනො

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

sපොම ේදපොමපඇත ටමපොම පමාරමපවව පොදයකපඒො පsපලලනපකයොලනො පStringපකයයපප

කයොලනොනපොම පවදොශපdataපඑ කදපයන ය

ඇත ටමපකේොල තපsපකයනොනපStringපවහ පවචයයකප(String variable)පපඒපකයනොනපොල වප රන ප

රලලනපොශෝපොල වපොල පොදයක

ඉකනපbucky Stringපඑො යපඕො යපඇකපවමබනධzwjයපොම කද

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

අපටපදැනපඕ පොද ඩපඅගයන(ලච )ප2කපමමපදැනපඒප2 තපෑවකප ර ලා

varb = ( lsquobettyrsquo lsquofootrsquo )ප

ශරපඅදටපදැනපකොය ල Stringපඑ කපඅගයන(ලච )ප2කපවහ

දැනපමමපොදනලන ම

buckyපශාපvarbපකය පොදොකපවව පවමබනධzwj ාලයක

ඒ ප රනොනපොමොශමය

print buckyvarb

ොමො පොතරමප මයපvarbපකය පඑො නපඅගයනපඅරග පbuckyපකය පඑොකපපවහ ප ැනපලටපඑමප

අගයනපආොේප රන පකයය

දැනපEnterපඑ පඔබපබැලොල තපඔයාටපඒ පොතොරය

Hey there betty hows your foot

ඉකනපොමලාොගම

varc = ( lsquotunarsquo rsquofinrsquo )

print buckyvarc

Hey there tuna hows your fin

ඉකනපොමපකzwjරොමපදාවචචප රපඅපටපරලලනපඅමතපවදොශපprogrammesපලයන

උදාශරණයකපවදශටපඑොක පරේගයනපඅම න පඅදටපොල වපවදොශපලච පsetප රපඒපොග ඛනලපරදමප

රන පරලලන

දැනපමමපකයපොදන මපfindපකය පmethodපඑ පගැ

40

40

example = rdquo Hey now Bessie nice chops rdquo

අපපහ මපඅපටපඕ පොල ලපොමො පකොය පලච යකපශරයටමපකොය පවථමා යපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

examplefind(lsquobessiersquo)

8

අපටප8පකයපආලොනදපඒො පඇත මපොතරමපොම කද

ඒො නපකයනො පොම යපොමපStringපඑොකපකොලනප ැ ද (කම පindexපඑ ද)ප

bessieපකය පලචො ප( lsquobrsquoපඅකරපවඳශනප ැ ) දටනපගනො පකයය

lsquoHey now bessie nice chopsrsquo

0123456789helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ොශ දටපම පකයාගන පහවතයනතපඅනලාරයොයනමපොමපගණ යපකරමටපගන ල

ලපඑ කපබම

examplefind(lsquochopsrsquo)

20

ොම ටපඅනලපඅපටපහ ාගන පරලලනපlsquo c rsquoපකය පඅකරටපඅදාපindexපඑ ප20පයපකය

41

41

18 String Methods ( ලදනපආශzwjර පරක ලදරටතප)

Stringපලටපවමබනධzwjප ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපකයපොදන මපඒ පඅපපශදනලනො පjoinප

කය

Sequence = lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

Sequence

lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

ශරපදැනපStringපඑ කපශැදලපමම

ලතපොද ඩපStringපඑ කතපශදම

glue = lsquohossrsquo

ොමපොද පඅපටපඑ ටපsetප රන පඕ පඒ ප රනො පොමොශමයපඉවොවඛාමපlistපඑොකපශැමපඅලයලය මප

මැදටපදාන පඕ පලච යටපඅදාප මපලයන පඕ පඊටපදවොවේපක කපකයපjoinපකයපලයන පඊටතපදවොවේප

ලරශනපතෂපඅරපඅදාපSequenceපඑොකප මපලයන

gluejoin(sequence)

lsquoheyhosstherehossbessiehosshosshossrsquo

ලැදගත methodපඑ කපගැ පදැනපමමපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපStringපඑ කපශදම

randstr = ldquoI wish i Had No sausagerdquo

randstr

ldquoI wish i Had No sausagerdquo

මටපදැනපඅලයයපොමො පකොය පශැමපඅකරමපSimpleපඅකරපලටපදරලර යප රන ඒ පශරමපොඛසය

randstrlower()පදැනපEnterපඑ පඔබපබම

lsquoi wish i had no sausagersquo

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපොමපmethodපඑොකපකොය පලැදගත ම

ලදපොදයකපමමපකයපොදන ම

අලතපStringපඑ කපශදම

truth = lsquo I love old women rsquo

මමපො ලනමපmethodපඑ පලයපඉන ම

truthreplace(lsquowomenrsquo rsquomenrsquo)

ොමො දපඇත ටමපොලනොනපwomenපකය පලච යපොලනලටපmenපකය පලච යපආොේපවමයප

අපපඒ පcheckප රපබම

ලැොඩපශරපොනදපඉකනපොමපවදශටපයමපලච යකපොලනලටපොල තපලච යකපොඛසොයනමපආොේප රගන ප

රලලන

42

42

19 Dictionary (ලදනපො ෝ)

මමපදැනපකයපොදන පයනොනපpythonපලපකොය පDictionaryපගැ පොම කදපDictionaryපඑ කපකයනොන

ඇත ටමපොම පඅපපදන පDictionaryපඑ කපලොේමප මයපDictionaryපඑො නපඅපපලච යකපොශ ය ලප

කයමො පඒපලචො පකොය ප ැ තපශමබපව ාපඉකනපදැනපඒපලචො ටපඅදාපොතරමකපොශෝපවව රයකපඅපටප

දැ ගන පරලලන

ඉකනපpythonපලපකොය පDictionaryපතපඒපලාොගමප මයපඅපපොශ ය පලචො පලාොගපොේටපයර(key)පකයප

කය ලපඒපලච යටපඅදාපවව රයපඅගය(value)පකයපඅපපකය ල

ම පකයාගන පොදයකපකොය ලපDictionaryපලටපදාවචචපොලනොනපලකzwjර ලරශන( ldquohelliprdquo )පදටනපගේදතප

අලවනප රේදතපොමපලකzwjරපලරශනපඅපපදාවචචප ර ල

මමපඑ කපශදමපොදනලන මප

book= lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

ොමො පකොයනොනපදව පවාමාජ යනටපඅදාපොද ඩපDictionaryපඑ කපොමො පකොය පයතර(keys)ප මයප

Dad BroපMom ඒලාටපඅදාපඅගයන(values)පොලනොන Bob Joe Lisa

දැනපEnterපඑ පඑබශමපඅොේපDictionaryපඑ පRun

ොල ල

book

lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

දැනපඅපටපරලලනපඅොේපවාමා යපDictionaryපලප

කොය පලැොඩප රන පඒපකයනොනපලචො ටපඅදාප

ොතරමපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

ඉවොවඛාමපDictionaryපඑොකප මපඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොපඅදටපඅලය යතර(key)පපවඳශනප

රන පඹ

ඉන පමමපොදනලන ම

booklsquoDadrsquo+

lsquoBobrsquo

booklsquoMomrsquo+

lsquoLisarsquo

ඉකනප ලතපොදයකපකොය ලපොමපයතර(keys)පලටපඅදාපඅගයනපstringපොලන මපඹො ප ෑපඅදටපnumbersප

උ තපදාගන පරලලනපඒපගැ පකයපොදන පඅපප ලතපොද ඩපDictionaryපඑ කපශදම

ages = lsquoDadrsquo rsquo42rsquo rsquoMomrsquo rsquo87rsquo-

ageslsquoDadrsquo+

42

43

43

දැනපදැක ො පkeys ලටපඅදාපඅගයනපstring ොලන මපඅලයප ෑ

දැනපමමපකයපොදන මපDictionaryපලටපඅදාපmethodsපට ක

මමපඒ පලයමපොදනලන මප

ොම පලයන පmethodsපලය පවාමා යපආ ෘකයටමප මය[ SequenceMethod(argument) ]

bookclear()

ොමො දපොම යපොලනොනපඅපපවදශනප රපකොය පDictionaryපඑොකපසයලමපඅගයනපඉලතප රපDictionaryප

එ පහවප රපදා පඑ ය

Enter එ පඑබොල තපදැනපඒ පබාගන පරලලන

පලැොඩපශරපොනද

ලපMethodපඑ කපබම

tuna = agescopy()

ොමපො ද පඅදටපඅදාපDictionaryපඑ ක

ොල මපDictionaryපඑ කපවදශටපො පයකපගන පරලලන

අපප මප රරපDictionaryපඑ පtunaපකය පඅලතපDictionaryප

එ ටපො පපොලපකයපදැනපඔයාටපොේ ලපඇක

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපොග ඩකමපලැදගතපMethodපඑ කපගැ

ොමපMethodපඑො නපරලලනපඅදටපඅලයපDictionaryපඑ කපඇතොෂපඅපපවදශනප ර පkeyපඑ පකොය ලදප

ැේදපකයපොශ යාගන

ඒ ප රනොනපොමොශමය

tunahas_key(lsquoMomrsquo)

True

tunahas_key(lsquoApplesrsquo)

False

ඔයාටපඒපගැ දැනපොතොර ලපඇක

අදාපkeyපඑ පDictionaryපඑොකපකොය ල මපTrueපකයපoutputපොල ලප ැත මපFalseපකයපoutputප

ොල ල

ශරපඅපපDictionaryපගැ පොග ඩකපොේලඛප ාප රා ඒපලොේමපProgrammes ශදේදපොමපDictionaryපඅදටප

ොග ඩකපලැදගතපොල ල

44

44

ඊෂඟපදාඩමට

45

45

20 If Statements (if පzwjර ා )

අපපොම ාකපදරටපpythonපලපමල පොේලඛපොග ඩකපඉොග ගත පොම නනපඑශාටපමමපකයපොදන මප

කzwjරමොඛ පශද පවදශපගැ

ශරපඅපපලැොඩටපබහම

IDLEපඑො නපදැ ටපවමපඅරොග පමමපදැන ය ලපnew windowපඑ ටපNew windowපඑොකපprogrammeප

එ කපලයපඒ පRunප රන ප මපඅනලාරොයනපඒ පSaveප රන පඕ

ශරපමමපදැනපstingපඑ කපශද ල

tuna=rdquofishrdquo

If පzwjර ා පගැ පදැනපමමපඔයාටපකයපොද ලපොමො නපොග ඩකපොේලඛපොඛසොයනමපඅපටප රන පරලලන

if tuna==rdquofishrdquoොමො දපමමපවමා පකණපොද කපොය දාොග පකොය ල

ොම දපොලාපකොයනො පපරේාලේ(testing)

යමපඅගයකපදරකාපකරමටපඅප වමාන කණ මදකේපොය ද ලපඒපලාොගමපඅපොේපපzwjර ා පඅලවා යටපප

මදත(colonrdquordquo)පොය ද ලපොශ දටපම පකයාගන (ොග ඩකපලැදගත)

ොමපමලපපzwjර ාොනපොතරමප මයපlsquorsquotuna fishපටපවමා පඋො තrsquorsquoපකය පඑ යපඉකනපොමපපzwjර ා යපයටොතප

එොශමපඋො තපඅර ප රන පොම ප රන පකයපඅපටපවවධ වධානපොදන පරලලන

If tuna == lsquorsquofishrsquorsquo

Print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපEnterපඑ පඔබරශමපොමපපzwjර ා යපයටොතපඅපටපඅලයප ර පොේලඛපලයන පරලලන

ොශ දටපම පකයාගන පොදක පදාපEnterපඑ පඑබලපගමනපඑමපපzwjර ා යපයටොතප මයපඉනදසපලය ප

ොේලඛපලයොලනො (indent-පොේබලපවාමා යපඉොමනපඇතෂටපල පොවේපලයොේ)

දැනපමමපොමො පකයපකොයනොනපtuna fishපටපවමා පලනොනප මපlsquothis is a fish alrightrsquo කයපprintප

රන පකයය

දැන F5 එ පඔබපොමපprogrammeපඑ පrunප රපබමප

lsquothis is a fish alrightrsquo

46

46

ොමො පව පොේපගැ පමමප ලපදාරකපකයන ම

අදටපකොය ලපvariableපඑ කපtuna=rdquofishrdquoපකය

දැනපඅපපදරකාලකප ර ල

tuna කය පඑ පfishපටපවමා පලනො ප මපlsquothis is a fish alrightrsquoපකයපprintප රන පඑතපඒ ටපවමා ප

ැත මපොම ලතප රන පඑදා

අොේපprogrammeපඑ පමමපදැනපොද ඩඩකපොල වප ර ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපොම දපොලනො පකයපබන පොම පrunප රමපඇත ටමපොම ලතපඋොනප ෑ

ශරපif පzwjර ා පලපමල පොේපොම ප මය

අොේපදරකාලපශරප මපඅපටපඅලයපොේලඛපට කප රන පකයපවධzwjා පොදන පරලලනපඊටපදවොවේපඒපවධzwjා ප

runපොල ලාපඒතපදරකාලපලැරදප මපොම ලතපො රපඉන ල

පඒතපොම පifපපzwjර ා පලය පඑ පවදශකපව රය

47

47

21පElse and elif (Else වශ elifපඅනොක )

දැනපමමපකයපොදන මපදරකාලපලැරදප මපඅදටපඅලයපවධzwjා පශදාගන පශැටපඒ ප රනොනපelseපකය ප

අනොක ොයනපඒපගැ පදැනපබම

අොේප ලනපඋදාශරණයමප

මමපඉවවරශටපඅරොග පය ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

ශරපදැනපපොම යපොලනො ඉවොවඛාමපදෂමපපzwjර ාොනපව යප මපඑයටපඅදාපවධzwjා පට පකzwjරයාතම ප

ර ලපඒතපලැරදප මපඔේපඑ ො ටපඅපටපදැනප ලතපොතරමකපකොය ලපලැරදප මපelseපයටොතපඅපටප

රන පඅලයපොේපtypeප රයපකොයනො

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquoප

ලැොඩපශරපොනද

අපප ලතපොම නනපඉවවරශටපයමපඅපපහ මපඅපටපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඕො පකයප

දෂොලනයටපොදයකපදරකාප රපශරපගොේප ැත මප ලතපඑ කපඑොශමතප ැත මප ලපඑ කපඑොශමතප

වොනප ැත මප ලතපොදයකපඒපලොේපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඅලයප මපඅපපදාවචචප ර ලපelif

කය පඅනොක ය

ොම පශැමපොලාොලමපදානොනපifපපzwjර ා යයපelseපපzwjර ා යයපඅ රටපොලන ය elifපඒලාපඕ ප රමපඅපටප

දාන පරලලනපඅදටපඅලය ාලයනපොග ඩකපකොය ලප ම

ශරඒපගැ පබමපදැන

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

elif fish == ldquoslamonrdquo

print rdquoI hope I donrsquot get SLAMonilla poissninrdquo

elif fish == ldquotunardquo

print rdquoeasy there tuna boatrdquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

48

48

ඉකනපදැනපොමො පොල පොේපමමපවව රප රන මපඅපටපකොය ලපtuna=rdquofishrdquoපකයපvariableපඑ ක

ඉවොවඛාම if tuna == ldquobassrdquoපකය පපzwjර ා යටපය ලපඒ පලැරද

එොශ මපඊඟපපzwjර ා යටපය ලපelif fish == ldquoslamonrdquoපඒ තපලැරදපොනදපඑොශ මපඅනතපඑ ටපදන ල

elif fish == ldquotunardquoප

ආ ඒ ප මපශරපඉකනපදැනපඒ පයටොතපකොය පොේලඛපට runපොලයප

Programme එ පrunප රපබමපමමපකයරපොේදපොලනො පකය

rdquoeasy there tuna boatrdquo

ශරපඅපපහ රපොේපව ාපොනද

අපප ලතපොද ඩපොල වකප රම

පොමපProgramme එොකපtunaපකය පඑ ප

ොලනලටපtroutපකයපදාම

elif fish == ldquotroutrdquo

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquo

පොමපල ාොලදපවොනපොම යපපzwjර ා පඑකො පදරකාප රප රපබැලලපොම කලතපශරපගොයප ෑපඒපනවාප

අනකමටපelseපඑ ටපය ලපඒො පකොය පොේපrunප ර ල

අනකමටඅපටපොතොර ලපවවඳමකප ැකමපව ාමපprogramme එ පelseපයටොතපකොය පොේප රපඅයනප

ොල ල

49

49

22 Nesting Statementsප(අන-පzwjර ා )

Ifපපzwjර ා පගැ පමමප ලතපොදයකපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපොද ඩපvariablesපට කපශදාගම

thing = ldquoanimalrdquo

animal = ldquocatrdquo

ශරපIfපපzwjර ා පයටොතපඅපටප ලතපifපපzwjර ා පොය දන පරලලනපමමප රමපොදනලන ම

දැනපRunප රපබම

this is a cat

ොම දපවොනපොම ය

thingපකය පඑ පanimalපලටපවමා යපඒපනවාපඒපයටොතපඇකපවධzwjා පrunපොල ලප

එ ො ටපශමබොල ලපif animal == lsquocat rsquoකයපඑ කප

අපපශදරපොදල පvariableපඑ පදශාපබරශමපොතොර ලපොමපකය පොේපශරපකයපඒපනවාපඑමපපzwjර ා ොේපඇකප

වධzwjා පrunපොල ලපඒ යපoutputපඑ පවදශටපthis is catපකයපආොේ

අපපදැනපthing = ldquohouserdquoපකයපොල වප රප

programmeපඑ පrunප රපබම

I donrsquot know what this is

දැනපඔයාටපොතොර ල

if thing == ldquoanimalrdquoපකය පපzwjර ා යපව යපො ොේප මපඒපයටොතපඊටපදශබනපකොය පපzwjර ා පඑ නනප

එශාටපලැඩපො ර පබල

50

50

ඉකනපොමපවදශටපpythonපගැ පලයවනපමාොේපදෂමපල පගzwjරනථමයපඅලවනපොල ලපඉලරයපකේලටපොම නනපොමප

ගzwjරනථමයපඉලරපොලනො ප ැප

ොමමපගzwjරනථමොේපොදල පො ටසනපමමපඔයාටපpythonපලපකොය පොමහපවඳශනපසේධzwjාන පලටපලඩාප රමකප

ගැඹරපවපසේධzwjාන පගැ පකයපොද ලා

ඉකනපඒපොේලඛපඉොග ගන ප ලනපොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපpythonපලපමල පොේලඛපගැ ප ැල ප ැල ප

රහණොලන

ොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපකzwjරමලඛදපපබබදලපයම ාකපදැනමකපඔබපබාගතොතප මපpythonපපබබඳලපදසගයප

අොද ව(උොදෂ)පපzwjරණපදzwjරපලපවදශනපපzwjර පලලනප60පලතපඔබටපදශසොලනපනලරදපපබතරපොවවමටපඋදේප

ලනපඇ

එොවේ මපොමහපොදල පගzwjරනථමොයනපඅදපයබපශමොලමපප

ඔබටපජය

30

30

12 MoreපListපFunctionsප(ැයවතපආශzwjර පශzwjර ප ලදරටත)

අපපlist එ කපශදම

numbers = [8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපදැනපඕ පපොමපlist එොකපඅලයලයනපකයකපව රපකොය ලදපකයපගණනප රපබන ප

න මටපගණනප රපබම

7කපකොය ලාපොනදපප

ොමපlist එොක මපඅලයලයනපට පගණනප රන පඑචචරමපඅමාරප ෑපඒතපො කපදගපlist එ කපකබොණ තප

එොශමපඅපටප රපොේ ලොනප

ඉකනපලැඩයපදගනොනප ැකලපඅලයලයනපකයකපකොය ලදපකයපගන පොඛසපකzwjරමයකපකොය ලාප

ඉවොවඛාමපොම යප රනොනප

len කය functionපඑ පtype රපලරශනපඇතොඛපlist එොකප මපදාන පඕොන

len (numbers)

7

ශරපඅලයලපගාණපආලාපොනද

ශරපොමපලොේපවරපfunctionපට කපගැ පමම දැනපකයන ම

max (numbers)

165

ොමො දපැොබනොනපlist එොකපකොය පලැඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයය

min (numbers)

1

ොමො දපොලනොනපlist එොකපකොය පඅඩමපඅගයකපවහ පඅලයලයපඅපටපොද පඑ යප

ලතපfunction එ කපගැ ප ාප ො තප

list ( )

ොමො දප රනොනපstring එ පඅලයලයනපlist එ ටපොල පොල මපදරලරථම යප රපදමය

list( lsquo bucky rsquo )

lsquobrsquo lsquo u rsquo lsquo c lsquo lsquo k lsquo lsquo y lsquo +

numbers කයපtype රම

එ ො ටපඅොේපlist එ පඅපටපැොබ ලා

[ 8 1 4 17 28 165 7 ]

අපටපොමොකපකොය පඅලයලයනපොල වප රගන පඕ පොල ලා

31

31

අපපඒ පො ොශ මදප රනොන

numbers[ 3 ] = 77

ොමොකපොතරමප මයපප

index එ ප3 ල පඅලයලයපොලනලට 77පආොේප රන පකය පඑ ය

ඉකනපදැනපEnter එ පඔබාපබම

ොම ලතපවොනප ෑපොනදපපඇත ටමපොදයකපව ාපකොල තපශරප

දැනපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පආොේපොලයපකොයනොන

ඒ පදරකාප රපබමපඅප

අප numbers කයපtype රපlist එ පබම

[ 8 1 4 77 28 165 7 ]

ශරපොනදපපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පලැට

අලයලයනපම න තපරලලනපොමපවදශටමප

ඉවොවඛාමපdel keyword එ පtype රපlist එ පවමගපඅලයලොේපindex එ පොදන

ොමන පොමපවදශට

del numbers (3)

ශරපදැනපමැකයපකොයනොන

ශරයටමප ශවරප රගන පlist එ පඅරනමපබමපපප

numbers

[ 8 1 4 28 165 7 ]

77පමැකපොනදප

ශරපඅපපඉොග පගත ාපප

අලතපfunction ට කපඒලාොගමපඅලතපලැඩප ෑලපට කපොමප ාකපමමපකයපදන පඒලාොයනප

ොශ දපprogramme එ කපඔයාටමපශදන පරලලනපකයපමටපහො ලාපප

ඹයාටපන රමපකොය පවරපගැටලලකපොමලාොයනපොඛසොයනමපවවදගන පරලලන

Python ලලනපඑ පදාරටමපගැටලලපගැ පහ ාගන පඅමාරයපලොේප මපඉවොවඛාමප

Algorithm එ කපශදන පප

ඊටපදවොවේපflow chart එ තපශදාපගන ප

ඊටපදවොවේපpseudo code එ කතපඕො මපලයාොග පpython language එො නපprogramme එ පලයන ප

දටනපගන

Algorithm =gt Flow chart =gt Pseudo code =gt Programme language

32

32

13 SlicingපListsප(ැයවතපො ටවපකරම)

Slicing ගැ පඔයාපදැ ටමතපොග ඩකපොේලඛපදන ලොනපSlicingපආශzwjර ප ලතපඅලතපොේලඛපට කපඔයාටප

කයපොදන යපමමපොමපයනොන

ලච ය පකොය පඅකරපlist එ පඅලයලප රනොනපොමොශමය

example = list (lsquo easyhoss lsquo)

ොමොශමපtype රපEnter එ පඔබරලශමපlistපඑ කපශැොද ලා

ශරපදැනපඅොේපlist එ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo lsquosrsquo +

ශරපඅපපදැනපොමපlist එ ටපඅලතපොේලඛපට කපඑ තප රම

example 4 + = list ( lsquo baby lsquo )

ොමො නපඇත ටමපකයනොන

පindex එ ප4පල පඅලයලයතපඇතලලපඉනපඑශාටපකොය පඅලයලපට පම පඒපොලනලට lsquo baby rsquo ය පලච යප

අදාපඅලයලපට ටපආොේප රන පකයය

ඒ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquobrsquo lsquoarsquo lsquobrsquo lsquoyrsquo +

ලතපවදශ ටපඒපගැ පබම

example 4 + = list ( lsquorace carsrsquo)

ශරපඒපගැ පඔයාටපොතොරන පඇක

ලපොග ඩකපලැදගතපොදයකපකොය ලාපකයපොදන

ොම යපදැනපඹයපlist එ පඅලයලප2පකපමැදටපඅපටපඅලතපඅලයලයකපදාගන පරලලනද

ඒපගැ පදැනපබමප

අපපඅලතපlistපඑ කපශදමපලැොඩපදටනගම

example = [ 7 8 9 ]

ශරපlistපඑ පශැද ො පදැන

33

33

example = [ 7 8 9 ]

0 1 2

example[11] = [ 3 3 3 ]

ොමො නපොල පොේපමමපකයන මපඔයාටපම පඇකොනපඅලයලපලපපindexපප මප ර පශැටපගැ

(0123)පඉකනපොමො නපකයනොනපindex number =ප1ොල පඅලයලයපඟටපයන පඊටපදවොවේපආොයතප

index number = 1ොල ප ැ ටපයන පශරයටමපඑ ටප[ 3 3 3 ] ද බාන පකයයප

ඇත ටමඕො නපකයනොනප78 පඅ රටප(එ ප0පශාප1පල පඅලයලපඅ රට)ප[ 3 3 3 ] පදාන පකයය

දැනපlistපඑ පcheckප රපබමපoutputපඑ පගැ

[ 7 3 3 3 8 9 ]

0 1 2 3 4 5

මමපකේලපොේපශරපොනද

ලපොද ඩපොදයකපමමපඔයාටපකයපොදන ම

example[15] = [ ]ප

ොමොශමප ොෂ තපොම දපොලනොන

ඔයාටපම පඇකප

example[15] ප

ොමො දපොදලනලපවඳශනප ර පindexපඑ ප ැතලපඊටපොදරපඅලයලපට පගන පඑ පගැ

පlistපඑ පcheckප රමපබම

[ 7 9 ]ප

මමපහ ලපඒ පඔයාටපොතොරන පඇක

ඉකනපොමපවදශටපlistපඑ පකොය පඅලයලපම න පඅපටපරලලන

34

34

14 Intro to Methods (රතනපවදශාපපzwjරවයයප)

Pythonපලපශැටයටපmethodsපකයනොනපඑක රාපවදශ පbuilding functionපලටමප මයපඉකනපොමලාපලලනප

ලැඩගන පශැටයපමමපදැනපකයපොදන පයනො

ඉවොවඛාමපොද ඩපlistපඑ කපශදම

face = [ 21 18 30 ]

ොමපlistපඑොකපඅගටපඅලතපඅගයකපඑ තප රන පොග ඩකමපොඛසපකzwjරමයකපකොය ලපඒ ටපදාවචචපොලනො ප

appendපකය පmethodපඑ ය

ඒ පොමපවදශටපදාවචචප රන පරලලන

ඉවොවඛාමපඅොේපlistපඑොකප(object)ප මපලයන පඕ පඊටපදවොවපක ක(dot)පකයපඅදාපmethodපඑ ප

දාවචචප රන පරලලන

faceappend(45)

face

[ 21 18 30 45 ]

අදටපඕ පොේපොඛසොයනමපඋ ාපොනද

ඉකනපොමපmethodsපදාවචචප රේදපවාමා යපලරශනපඅනලාරොයනමපදාවචචප රන පම ොනපfaceappend

එ පඅගටප45පොය දන පඅපපදාවචචප ොඛපවාමා යපලරශනපඉකනපඒපොේපගැ පොශ ඳටපම පකයාගන

ලතපොග ඩකපලැදගතපොල පmethodපඑ කපගැ යපමමපඊෂඟටපකයන පයනොන

ඒ ටපොද ඩපlistපඑ කපශදම

apples = lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

listපඑ පcheckප රතපබම

apples

lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

ශරපබමපදැන

applescount(lsquoapplesrsquo)

2

ඇයප2පආොේපඒ පොලනො පොමොශමයපcountපඑො නප රනොනපඅපපොද පලචො පොමපlistපඑොකපකපදාරකප

කොය ලදපකයපොශ යපොද පඑ යපඉකනපඋඩපකොය පවධzwjා යපකzwjරයාතම ප රරපගමනපොමයාපlistපඑොකපමප

ඉදනපබ ලපඅපපදන පලච යටපගැොද පලච යකපකොය ලදපකයපඔොශ මපගණනප රොග පය ො ටප

ොමයාටපඅහොල ලපapplesපකයපොදල ාල පවඳශනපොලාපකොය ලපකයපඉකනපඑයාපoutputපඑ ප2පකයප

අපටපොදනල ල

අපපදැනපlistපඑොකප ැකපලච යකපදාපබම

applescount(lsquobowrsquo)

0

උත ොරපශරපොනද

35

35

ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපඔයාටපකයපොදන ම

one = [ 1 2 3] two = [ 4 5 6 ]

මමපlistපොද කපශදාගත

oneextend(two)

ොමො නපඇත ටමප රනො පවහදවමකපොමො දපොලනො පoneපකය පlistපඑොකපඅගටපtwoපකය පlistපඑ ප

එ තපකරමයපොමහදපoneපකය පlistපඑ පවහදවමකපොල ලපොමො දපපzwjරධzwjා පොලනොනපoneපකය පlistපඑ ය

අපපදැනපone listපඑ පcheckප රපබම

one

[ 1 2 3 4 5 6 ]

වාරාංයකපවදශටපගතො ත

objectmethod(argument)

ලවතලකzwjරමය( ර ය)

ොමපවදශටපවාධzwjාරණපලශයකනපොදන න පරලලනපmethodsපදාවචචප ර පශැට

ඉදරයටතප ලතපඅලතපmethodsපට කපකයපොදන මපඉකනපොමපmethodsපලලනපොඛසොයනමපොග ඩකප

ාරයකමලපprogrammesපශදාගන පඅදටපඋදේපොල ල

36

36

15 More Methods (පරතනප ලදරටතප)

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපindexපකය පmethodපඑ පගැ

say = lsquoheyrsquo lsquohowrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ශරපඅපපlistඑ කතපශැදලා

දැනපොමොශමපtypeප රම

sayindex(lsquobrownrsquo)

2

ොමො දපොල පොේපඔයාටපදැ ටමතපොතොර ලපඇක

අදාපඅලයලොේප මපදරශමපindexපඑ පොඛසොයනමපඅපටපොශ යපොද ල

sayinsert( 2 rsquohossrsquo )

ොමො දප රනොනපඅපපොද පindexපඑ ටපඅපපොද පඅලයලයපදා පඑ යපඑ ො ටපඉවොවඛාපඒපindexපඑොකප

කබණපඅලයලයටපොම දපොලනො

ඒපගැ පlistපඑ පcheckප රමපබම

say

lsquoheyrsquo lsquonowrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොතොරන පඇකොනපඑ නනපඑශාපකොය පඅලයලපඔකො මපඑ ටපඑ කපපටදවටපය ල

දැනපඅපපබමපlistපඑ පඅලයලපඉලතප රන පකොය පmethodsප2කපගැ

saypop(1)

lsquonowrsquo

say

lsquoheyrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොමො දප රනොනපඅදටපඕ පindexපඑ පදරශමපඒපindexපඑ ටපඅදාපඅලයලයපoutputප ර පගමන listප

එො නපඒපඅලයලයපඉලතපකරමක

sayremove( lsquobrownrsquo )

ොම පට කපොල වපොමො දපඅදටපඉලතප රන පඅදාපඅලයලයපවඳශනප රරශමපඒපඅලයලයපlistපඑො නප

ඉලතප ර ලපබැරපොලාලතපඅපපවඳශනප ර පඅලයලයපකහදපල ාල පlistපඑොකපකබොණ තපොම කපොලයදප

එ ො ටපොලනොනපමලනමපශමබපොල පඅලයලයපඉලතප ර පඑ ය

sayreverse()

ොමපmethodපඑො නප රනොනපඅොේපමලපlistපඑ මප පටපශරලපොද පඑ යපපඒපකයනොනපඅගපඉදපමටප

අලයලපට පොදෂගැවවමය

37

37

16 Sort and tuples (ොදෂගැවවමපවශපටදඛවප)

ඉවොවඛාමපබමපොදෂගැවවමපගැ

අපපදැනපවං යාපදාරපොද ඩපlist එ කපශදම

new = [ 32 54 22 7 98 1 ]

new

[ 32 54 22 7 98 1 ]

ශරපදැනපlistපඑ කපශදාගත ො

දැනපsortපකය පmethodපඑ පදාවචචප රන පරලලනපොමො දපsort()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපොම ලතප

දාන පඑදා

ශරපදැනපsortප රරශම listපඑ පආොරෝශ පපබොලෂටපවැ ොව ල

new

[ 1 7 22 32 54 98 ]පශරපොනද

ඒලාොගමපඅපටපරලලනපstringපවතපොදෂගවලන පඒ ප රනො මපොමොශමයපඉවවඛපකzwjරොමටපලඩාපට කප

ොල ව

sorted()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපඅපටපඅලයපstringපඑ පලයන පඕ

ඉන පමමප රපොදනලන ම

sorted( lsquoEasyhossrsquo )

lsquoErsquo lsquoarsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo rsquosrsquo rsquoyrsquo+

දැනපොම පඅ ාරාදපපබොලෂටය (Alphabetical Order)පවැ සයපකොයනොනපPythonපලපශැටයටපඅ ාරාදප

පබොලෂටපව වන පඉවොවඛාමපගනො පCapitalපඅකරපඒපනවයපlsquo E rsquoපඉවවරශටමපඇවතපකොයනො පඊටප

දවොවේපපබොලෂටපSimpleපඅකරපොදෂගැවසපකොය ලපඔයාටපොේ ලපඇක

මමපදැනපmethodsපලලනපට කපඅයනපොලාපtuplesපගැ පකයපොදන මපඔයාට

ඉවොවඛාමපtupleපඑ කපොදන ාමපඉන මො

න මමප 41423254පකයපIDLE එොකපEnterප ොර තපඅපටපtupleපඑ කපැොබ ල

tupleපලලනපො කපලැඩ ෑලපදාන පබෑ listපලදපලොේ

ඇත ටමපකේොල තපොමො පකය පඅලයලපආයපොල වප රන පඅලතප රන පඅයනප රන පොම ලතමප

රගන පොදනො ප ැ

රන පරලලනපඑ මපොදයය

ඒො පකොය පඅලයලයනපඑබයටපoutputප රගැනමපදමණය

ඉන පඒ පොදන ම

bucky = ( 32 32 43 54 )

38

38

bucky

( 32 32 43 54 )

ශරපොම පtupleපඑ ක

දැනපොමො පඅගයනපඑබයටපඅරනපොදනලන ම

bucky[2]

43

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපtupleපගැ

ොශ දටපම පකයාගන පtupleපලලනප රන පරලලනපඅගයනපඑබයටපගැනමපදමණය

ඉකනපඅනකමටපවාරාංයකපවදශටපගතො තපොදෂගැවවම(sort)පඅදටපොග ඩකපලට පොදයකපprogrammesප

ලය පො ට

ඒලාොගමපඅපපදන ල listපඑ පඅලයලපලාොගමපstingපඑ පඅලයලදපොඛසොයනමපොදෂගැවවමටපශැකපබල

39

39

17 Stings and Stuff ( ලදනපආශzwjර පොමලම)

Stingsපලටපඅදාපඅලතපආ රණයපොේලඛපට කපමමපදැනපකයපොදන ම

ොම පදශාපොද ඩඩකපබන

bucky= ldquo Hey there bucky hows your head rdquo

ොමො පකය පbuckyපheadපකය පලච පඅපටපඑ පඑ පොලාලටපකණ ලපොල වප රගන පඕ පලොේපකයප

හ න ො

ඒතපඇත ටපඅපපො ොශ මදපඒ ප රනො

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

sපොම ේදපොමපඇත ටමපොම පමාරමපවව පොදයකපඒො පsපලලනපකයොලනො පStringපකයයපප

කයොලනොනපොම පවදොශපdataපඑ කදපයන ය

ඇත ටමපකේොල තපsපකයනොනපStringපවහ පවචයයකප(String variable)පපඒපකයනොනපොල වප රන ප

රලලනපොශෝපොල වපොල පොදයක

ඉකනපbucky Stringපඑො යපඕො යපඇකපවමබනධzwjයපොම කද

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

අපටපදැනපඕ පොද ඩපඅගයන(ලච )ප2කපමමපදැනපඒප2 තපෑවකප ර ලා

varb = ( lsquobettyrsquo lsquofootrsquo )ප

ශරපඅදටපදැනපකොය ල Stringපඑ කපඅගයන(ලච )ප2කපවහ

දැනපමමපොදනලන ම

buckyපශාපvarbපකය පොදොකපවව පවමබනධzwj ාලයක

ඒ ප රනොනපොමොශමය

print buckyvarb

ොමො පොතරමප මයපvarbපකය පඑො නපඅගයනපඅරග පbuckyපකය පඑොකපපවහ ප ැනපලටපඑමප

අගයනපආොේප රන පකයය

දැනපEnterපඑ පඔබපබැලොල තපඔයාටපඒ පොතොරය

Hey there betty hows your foot

ඉකනපොමලාොගම

varc = ( lsquotunarsquo rsquofinrsquo )

print buckyvarc

Hey there tuna hows your fin

ඉකනපොමපකzwjරොමපදාවචචප රපඅපටපරලලනපඅමතපවදොශපprogrammesපලයන

උදාශරණයකපවදශටපඑොක පරේගයනපඅම න පඅදටපොල වපවදොශපලච පsetප රපඒපොග ඛනලපරදමප

රන පරලලන

දැනපමමපකයපොදන මපfindපකය පmethodපඑ පගැ

40

40

example = rdquo Hey now Bessie nice chops rdquo

අපපහ මපඅපටපඕ පොල ලපොමො පකොය පලච යකපශරයටමපකොය පවථමා යපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

examplefind(lsquobessiersquo)

8

අපටප8පකයපආලොනදපඒො පඇත මපොතරමපොම කද

ඒො නපකයනො පොම යපොමපStringපඑොකපකොලනප ැ ද (කම පindexපඑ ද)ප

bessieපකය පලචො ප( lsquobrsquoපඅකරපවඳශනප ැ ) දටනපගනො පකයය

lsquoHey now bessie nice chopsrsquo

0123456789helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ොශ දටපම පකයාගන පහවතයනතපඅනලාරයොයනමපොමපගණ යපකරමටපගන ල

ලපඑ කපබම

examplefind(lsquochopsrsquo)

20

ොම ටපඅනලපඅපටපහ ාගන පරලලනපlsquo c rsquoපකය පඅකරටපඅදාපindexපඑ ප20පයපකය

41

41

18 String Methods ( ලදනපආශzwjර පරක ලදරටතප)

Stringපලටපවමබනධzwjප ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපකයපොදන මපඒ පඅපපශදනලනො පjoinප

කය

Sequence = lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

Sequence

lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

ශරපදැනපStringපඑ කපශැදලපමම

ලතපොද ඩපStringපඑ කතපශදම

glue = lsquohossrsquo

ොමපොද පඅපටපඑ ටපsetප රන පඕ පඒ ප රනො පොමොශමයපඉවොවඛාමපlistපඑොකපශැමපඅලයලය මප

මැදටපදාන පඕ පලච යටපඅදාප මපලයන පඕ පඊටපදවොවේපක කපකයපjoinපකයපලයන පඊටතපදවොවේප

ලරශනපතෂපඅරපඅදාපSequenceපඑොකප මපලයන

gluejoin(sequence)

lsquoheyhosstherehossbessiehosshosshossrsquo

ලැදගත methodපඑ කපගැ පදැනපමමපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපStringපඑ කපශදම

randstr = ldquoI wish i Had No sausagerdquo

randstr

ldquoI wish i Had No sausagerdquo

මටපදැනපඅලයයපොමො පකොය පශැමපඅකරමපSimpleපඅකරපලටපදරලර යප රන ඒ පශරමපොඛසය

randstrlower()පදැනපEnterපඑ පඔබපබම

lsquoi wish i had no sausagersquo

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපොමපmethodපඑොකපකොය පලැදගත ම

ලදපොදයකපමමපකයපොදන ම

අලතපStringපඑ කපශදම

truth = lsquo I love old women rsquo

මමපො ලනමපmethodපඑ පලයපඉන ම

truthreplace(lsquowomenrsquo rsquomenrsquo)

ොමො දපඇත ටමපොලනොනපwomenපකය පලච යපොලනලටපmenපකය පලච යපආොේපවමයප

අපපඒ පcheckප රපබම

ලැොඩපශරපොනදපඉකනපොමපවදශටපයමපලච යකපොලනලටපොල තපලච යකපොඛසොයනමපආොේප රගන ප

රලලන

42

42

19 Dictionary (ලදනපො ෝ)

මමපදැනපකයපොදන පයනොනපpythonපලපකොය පDictionaryපගැ පොම කදපDictionaryපඑ කපකයනොන

ඇත ටමපොම පඅපපදන පDictionaryපඑ කපලොේමප මයපDictionaryපඑො නපඅපපලච යකපොශ ය ලප

කයමො පඒපලචො පකොය ප ැ තපශමබපව ාපඉකනපදැනපඒපලචො ටපඅදාපොතරමකපොශෝපවව රයකපඅපටප

දැ ගන පරලලන

ඉකනපpythonපලපකොය පDictionaryපතපඒපලාොගමප මයපඅපපොශ ය පලචො පලාොගපොේටපයර(key)පකයප

කය ලපඒපලච යටපඅදාපවව රයපඅගය(value)පකයපඅපපකය ල

ම පකයාගන පොදයකපකොය ලපDictionaryපලටපදාවචචපොලනොනපලකzwjර ලරශන( ldquohelliprdquo )පදටනපගේදතප

අලවනප රේදතපොමපලකzwjරපලරශනපඅපපදාවචචප ර ල

මමපඑ කපශදමපොදනලන මප

book= lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

ොමො පකොයනොනපදව පවාමාජ යනටපඅදාපොද ඩපDictionaryපඑ කපොමො පකොය පයතර(keys)ප මයප

Dad BroපMom ඒලාටපඅදාපඅගයන(values)පොලනොන Bob Joe Lisa

දැනපEnterපඑ පඑබශමපඅොේපDictionaryපඑ පRun

ොල ල

book

lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

දැනපඅපටපරලලනපඅොේපවාමා යපDictionaryපලප

කොය පලැොඩප රන පඒපකයනොනපලචො ටපඅදාප

ොතරමපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

ඉවොවඛාමපDictionaryපඑොකප මපඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොපඅදටපඅලය යතර(key)පපවඳශනප

රන පඹ

ඉන පමමපොදනලන ම

booklsquoDadrsquo+

lsquoBobrsquo

booklsquoMomrsquo+

lsquoLisarsquo

ඉකනප ලතපොදයකපකොය ලපොමපයතර(keys)පලටපඅදාපඅගයනපstringපොලන මපඹො ප ෑපඅදටපnumbersප

උ තපදාගන පරලලනපඒපගැ පකයපොදන පඅපප ලතපොද ඩපDictionaryපඑ කපශදම

ages = lsquoDadrsquo rsquo42rsquo rsquoMomrsquo rsquo87rsquo-

ageslsquoDadrsquo+

42

43

43

දැනපදැක ො පkeys ලටපඅදාපඅගයනපstring ොලන මපඅලයප ෑ

දැනපමමපකයපොදන මපDictionaryපලටපඅදාපmethodsපට ක

මමපඒ පලයමපොදනලන මප

ොම පලයන පmethodsපලය පවාමා යපආ ෘකයටමප මය[ SequenceMethod(argument) ]

bookclear()

ොමො දපොම යපොලනොනපඅපපවදශනප රපකොය පDictionaryපඑොකපසයලමපඅගයනපඉලතප රපDictionaryප

එ පහවප රපදා පඑ ය

Enter එ පඑබොල තපදැනපඒ පබාගන පරලලන

පලැොඩපශරපොනද

ලපMethodපඑ කපබම

tuna = agescopy()

ොමපො ද පඅදටපඅදාපDictionaryපඑ ක

ොල මපDictionaryපඑ කපවදශටපො පයකපගන පරලලන

අපප මප රරපDictionaryපඑ පtunaපකය පඅලතපDictionaryප

එ ටපො පපොලපකයපදැනපඔයාටපොේ ලපඇක

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපොග ඩකමපලැදගතපMethodපඑ කපගැ

ොමපMethodපඑො නපරලලනපඅදටපඅලයපDictionaryපඑ කපඇතොෂපඅපපවදශනප ර පkeyපඑ පකොය ලදප

ැේදපකයපොශ යාගන

ඒ ප රනොනපොමොශමය

tunahas_key(lsquoMomrsquo)

True

tunahas_key(lsquoApplesrsquo)

False

ඔයාටපඒපගැ දැනපොතොර ලපඇක

අදාපkeyපඑ පDictionaryපඑොකපකොය ල මපTrueපකයපoutputපොල ලප ැත මපFalseපකයපoutputප

ොල ල

ශරපඅපපDictionaryපගැ පොග ඩකපොේලඛප ාප රා ඒපලොේමපProgrammes ශදේදපොමපDictionaryපඅදටප

ොග ඩකපලැදගතපොල ල

44

44

ඊෂඟපදාඩමට

45

45

20 If Statements (if පzwjර ා )

අපපොම ාකපදරටපpythonපලපමල පොේලඛපොග ඩකපඉොග ගත පොම නනපඑශාටපමමපකයපොදන මප

කzwjරමොඛ පශද පවදශපගැ

ශරපඅපපලැොඩටපබහම

IDLEපඑො නපදැ ටපවමපඅරොග පමමපදැන ය ලපnew windowපඑ ටපNew windowපඑොකපprogrammeප

එ කපලයපඒ පRunප රන ප මපඅනලාරොයනපඒ පSaveප රන පඕ

ශරපමමපදැනපstingපඑ කපශද ල

tuna=rdquofishrdquo

If පzwjර ා පගැ පදැනපමමපඔයාටපකයපොද ලපොමො නපොග ඩකපොේලඛපොඛසොයනමපඅපටප රන පරලලන

if tuna==rdquofishrdquoොමො දපමමපවමා පකණපොද කපොය දාොග පකොය ල

ොම දපොලාපකොයනො පපරේාලේ(testing)

යමපඅගයකපදරකාපකරමටපඅප වමාන කණ මදකේපොය ද ලපඒපලාොගමපඅපොේපපzwjර ා පඅලවා යටපප

මදත(colonrdquordquo)පොය ද ලපොශ දටපම පකයාගන (ොග ඩකපලැදගත)

ොමපමලපපzwjර ාොනපොතරමප මයපlsquorsquotuna fishපටපවමා පඋො තrsquorsquoපකය පඑ යපඉකනපොමපපzwjර ා යපයටොතප

එොශමපඋො තපඅර ප රන පොම ප රන පකයපඅපටපවවධ වධානපොදන පරලලන

If tuna == lsquorsquofishrsquorsquo

Print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපEnterපඑ පඔබරශමපොමපපzwjර ා යපයටොතපඅපටපඅලයප ර පොේලඛපලයන පරලලන

ොශ දටපම පකයාගන පොදක පදාපEnterපඑ පඑබලපගමනපඑමපපzwjර ා යපයටොතප මයපඉනදසපලය ප

ොේලඛපලයොලනො (indent-පොේබලපවාමා යපඉොමනපඇතෂටපල පොවේපලයොේ)

දැනපමමපොමො පකයපකොයනොනපtuna fishපටපවමා පලනොනප මපlsquothis is a fish alrightrsquo කයපprintප

රන පකයය

දැන F5 එ පඔබපොමපprogrammeපඑ පrunප රපබමප

lsquothis is a fish alrightrsquo

46

46

ොමො පව පොේපගැ පමමප ලපදාරකපකයන ම

අදටපකොය ලපvariableපඑ කපtuna=rdquofishrdquoපකය

දැනපඅපපදරකාලකප ර ල

tuna කය පඑ පfishපටපවමා පලනො ප මපlsquothis is a fish alrightrsquoපකයපprintප රන පඑතපඒ ටපවමා ප

ැත මපොම ලතප රන පඑදා

අොේපprogrammeපඑ පමමපදැනපොද ඩඩකපොල වප ර ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපොම දපොලනො පකයපබන පොම පrunප රමපඇත ටමපොම ලතපඋොනප ෑ

ශරපif පzwjර ා පලපමල පොේපොම ප මය

අොේපදරකාලපශරප මපඅපටපඅලයපොේලඛපට කප රන පකයපවධzwjා පොදන පරලලනපඊටපදවොවේපඒපවධzwjා ප

runපොල ලාපඒතපදරකාලපලැරදප මපොම ලතපො රපඉන ල

පඒතපොම පifපපzwjර ා පලය පඑ පවදශකපව රය

47

47

21පElse and elif (Else වශ elifපඅනොක )

දැනපමමපකයපොදන මපදරකාලපලැරදප මපඅදටපඅලයපවධzwjා පශදාගන පශැටපඒ ප රනොනපelseපකය ප

අනොක ොයනපඒපගැ පදැනපබම

අොේප ලනපඋදාශරණයමප

මමපඉවවරශටපඅරොග පය ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

ශරපදැනපපොම යපොලනො ඉවොවඛාමපදෂමපපzwjර ාොනපව යප මපඑයටපඅදාපවධzwjා පට පකzwjරයාතම ප

ර ලපඒතපලැරදප මපඔේපඑ ො ටපඅපටපදැනප ලතපොතරමකපකොය ලපලැරදප මපelseපයටොතපඅපටප

රන පඅලයපොේපtypeප රයපකොයනො

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquoප

ලැොඩපශරපොනද

අපප ලතපොම නනපඉවවරශටපයමපඅපපහ මපඅපටපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඕො පකයප

දෂොලනයටපොදයකපදරකාප රපශරපගොේප ැත මප ලතපඑ කපඑොශමතප ැත මප ලපඑ කපඑොශමතප

වොනප ැත මප ලතපොදයකපඒපලොේපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඅලයප මපඅපපදාවචචප ර ලපelif

කය පඅනොක ය

ොම පශැමපොලාොලමපදානොනපifපපzwjර ා යයපelseපපzwjර ා යයපඅ රටපොලන ය elifපඒලාපඕ ප රමපඅපටප

දාන පරලලනපඅදටපඅලය ාලයනපොග ඩකපකොය ලප ම

ශරඒපගැ පබමපදැන

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

elif fish == ldquoslamonrdquo

print rdquoI hope I donrsquot get SLAMonilla poissninrdquo

elif fish == ldquotunardquo

print rdquoeasy there tuna boatrdquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

48

48

ඉකනපදැනපොමො පොල පොේපමමපවව රප රන මපඅපටපකොය ලපtuna=rdquofishrdquoපකයපvariableපඑ ක

ඉවොවඛාම if tuna == ldquobassrdquoපකය පපzwjර ා යටපය ලපඒ පලැරද

එොශ මපඊඟපපzwjර ා යටපය ලපelif fish == ldquoslamonrdquoපඒ තපලැරදපොනදපඑොශ මපඅනතපඑ ටපදන ල

elif fish == ldquotunardquoප

ආ ඒ ප මපශරපඉකනපදැනපඒ පයටොතපකොය පොේලඛපට runපොලයප

Programme එ පrunප රපබමපමමපකයරපොේදපොලනො පකය

rdquoeasy there tuna boatrdquo

ශරපඅපපහ රපොේපව ාපොනද

අපප ලතපොද ඩපොල වකප රම

පොමපProgramme එොකපtunaපකය පඑ ප

ොලනලටපtroutපකයපදාම

elif fish == ldquotroutrdquo

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquo

පොමපල ාොලදපවොනපොම යපපzwjර ා පඑකො පදරකාප රප රපබැලලපොම කලතපශරපගොයප ෑපඒපනවාප

අනකමටපelseපඑ ටපය ලපඒො පකොය පොේපrunප ර ල

අනකමටඅපටපොතොර ලපවවඳමකප ැකමපව ාමපprogramme එ පelseපයටොතපකොය පොේප රපඅයනප

ොල ල

49

49

22 Nesting Statementsප(අන-පzwjර ා )

Ifපපzwjර ා පගැ පමමප ලතපොදයකපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපොද ඩපvariablesපට කපශදාගම

thing = ldquoanimalrdquo

animal = ldquocatrdquo

ශරපIfපපzwjර ා පයටොතපඅපටප ලතපifපපzwjර ා පොය දන පරලලනපමමප රමපොදනලන ම

දැනපRunප රපබම

this is a cat

ොම දපවොනපොම ය

thingපකය පඑ පanimalපලටපවමා යපඒපනවාපඒපයටොතපඇකපවධzwjා පrunපොල ලප

එ ො ටපශමබොල ලපif animal == lsquocat rsquoකයපඑ කප

අපපශදරපොදල පvariableපඑ පදශාපබරශමපොතොර ලපොමපකය පොේපශරපකයපඒපනවාපඑමපපzwjර ා ොේපඇකප

වධzwjා පrunපොල ලපඒ යපoutputපඑ පවදශටපthis is catපකයපආොේ

අපපදැනපthing = ldquohouserdquoපකයපොල වප රප

programmeපඑ පrunප රපබම

I donrsquot know what this is

දැනපඔයාටපොතොර ල

if thing == ldquoanimalrdquoපකය පපzwjර ා යපව යපො ොේප මපඒපයටොතපඊටපදශබනපකොය පපzwjර ා පඑ නනප

එශාටපලැඩපො ර පබල

50

50

ඉකනපොමපවදශටපpythonපගැ පලයවනපමාොේපදෂමපල පගzwjරනථමයපඅලවනපොල ලපඉලරයපකේලටපොම නනපොමප

ගzwjරනථමයපඉලරපොලනො ප ැප

ොමමපගzwjරනථමොේපොදල පො ටසනපමමපඔයාටපpythonපලපකොය පොමහපවඳශනපසේධzwjාන පලටපලඩාප රමකප

ගැඹරපවපසේධzwjාන පගැ පකයපොද ලා

ඉකනපඒපොේලඛපඉොග ගන ප ලනපොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපpythonපලපමල පොේලඛපගැ ප ැල ප ැල ප

රහණොලන

ොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපකzwjරමලඛදපපබබදලපයම ාකපදැනමකපඔබපබාගතොතප මපpythonපපබබඳලපදසගයප

අොද ව(උොදෂ)පපzwjරණපදzwjරපලපවදශනපපzwjර පලලනප60පලතපඔබටපදශසොලනපනලරදපපබතරපොවවමටපඋදේප

ලනපඇ

එොවේ මපොමහපොදල පගzwjරනථමොයනපඅදපයබපශමොලමපප

ඔබටපජය

31

31

අපපඒ පො ොශ මදප රනොන

numbers[ 3 ] = 77

ොමොකපොතරමප මයපප

index එ ප3 ල පඅලයලයපොලනලට 77පආොේප රන පකය පඑ ය

ඉකනපදැනපEnter එ පඔබාපබම

ොම ලතපවොනප ෑපොනදපපඇත ටමපොදයකපව ාපකොල තපශරප

දැනපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පආොේපොලයපකොයනොන

ඒ පදරකාප රපබමපඅප

අප numbers කයපtype රපlist එ පබම

[ 8 1 4 77 28 165 7 ]

ශරපොනදපපindex එ ප3පොල ප ැ ටප77පලැට

අලයලයනපම න තපරලලනපොමපවදශටමප

ඉවොවඛාමපdel keyword එ පtype රපlist එ පවමගපඅලයලොේපindex එ පොදන

ොමන පොමපවදශට

del numbers (3)

ශරපදැනපමැකයපකොයනොන

ශරයටමප ශවරප රගන පlist එ පඅරනමපබමපපප

numbers

[ 8 1 4 28 165 7 ]

77පමැකපොනදප

ශරපඅපපඉොග පගත ාපප

අලතපfunction ට කපඒලාොගමපඅලතපලැඩප ෑලපට කපොමප ාකපමමපකයපදන පඒලාොයනප

ොශ දපprogramme එ කපඔයාටමපශදන පරලලනපකයපමටපහො ලාපප

ඹයාටපන රමපකොය පවරපගැටලලකපොමලාොයනපොඛසොයනමපවවදගන පරලලන

Python ලලනපඑ පදාරටමපගැටලලපගැ පහ ාගන පඅමාරයපලොේප මපඉවොවඛාමප

Algorithm එ කපශදන පප

ඊටපදවොවේපflow chart එ තපශදාපගන ප

ඊටපදවොවේපpseudo code එ කතපඕො මපලයාොග පpython language එො නපprogramme එ පලයන ප

දටනපගන

Algorithm =gt Flow chart =gt Pseudo code =gt Programme language

32

32

13 SlicingපListsප(ැයවතපො ටවපකරම)

Slicing ගැ පඔයාපදැ ටමතපොග ඩකපොේලඛපදන ලොනපSlicingපආශzwjර ප ලතපඅලතපොේලඛපට කපඔයාටප

කයපොදන යපමමපොමපයනොන

ලච ය පකොය පඅකරපlist එ පඅලයලප රනොනපොමොශමය

example = list (lsquo easyhoss lsquo)

ොමොශමපtype රපEnter එ පඔබරලශමපlistපඑ කපශැොද ලා

ශරපදැනපඅොේපlist එ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo lsquosrsquo +

ශරපඅපපදැනපොමපlist එ ටපඅලතපොේලඛපට කපඑ තප රම

example 4 + = list ( lsquo baby lsquo )

ොමො නපඇත ටමපකයනොන

පindex එ ප4පල පඅලයලයතපඇතලලපඉනපඑශාටපකොය පඅලයලපට පම පඒපොලනලට lsquo baby rsquo ය පලච යප

අදාපඅලයලපට ටපආොේප රන පකයය

ඒ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquobrsquo lsquoarsquo lsquobrsquo lsquoyrsquo +

ලතපවදශ ටපඒපගැ පබම

example 4 + = list ( lsquorace carsrsquo)

ශරපඒපගැ පඔයාටපොතොරන පඇක

ලපොග ඩකපලැදගතපොදයකපකොය ලාපකයපොදන

ොම යපදැනපඹයපlist එ පඅලයලප2පකපමැදටපඅපටපඅලතපඅලයලයකපදාගන පරලලනද

ඒපගැ පදැනපබමප

අපපඅලතපlistපඑ කපශදමපලැොඩපදටනගම

example = [ 7 8 9 ]

ශරපlistපඑ පශැද ො පදැන

33

33

example = [ 7 8 9 ]

0 1 2

example[11] = [ 3 3 3 ]

ොමො නපොල පොේපමමපකයන මපඔයාටපම පඇකොනපඅලයලපලපපindexපප මප ර පශැටපගැ

(0123)පඉකනපොමො නපකයනොනපindex number =ප1ොල පඅලයලයපඟටපයන පඊටපදවොවේපආොයතප

index number = 1ොල ප ැ ටපයන පශරයටමපඑ ටප[ 3 3 3 ] ද බාන පකයයප

ඇත ටමඕො නපකයනොනප78 පඅ රටප(එ ප0පශාප1පල පඅලයලපඅ රට)ප[ 3 3 3 ] පදාන පකයය

දැනපlistපඑ පcheckප රපබමපoutputපඑ පගැ

[ 7 3 3 3 8 9 ]

0 1 2 3 4 5

මමපකේලපොේපශරපොනද

ලපොද ඩපොදයකපමමපඔයාටපකයපොදන ම

example[15] = [ ]ප

ොමොශමප ොෂ තපොම දපොලනොන

ඔයාටපම පඇකප

example[15] ප

ොමො දපොදලනලපවඳශනප ර පindexපඑ ප ැතලපඊටපොදරපඅලයලපට පගන පඑ පගැ

පlistපඑ පcheckප රමපබම

[ 7 9 ]ප

මමපහ ලපඒ පඔයාටපොතොරන පඇක

ඉකනපොමපවදශටපlistපඑ පකොය පඅලයලපම න පඅපටපරලලන

34

34

14 Intro to Methods (රතනපවදශාපපzwjරවයයප)

Pythonපලපශැටයටපmethodsපකයනොනපඑක රාපවදශ පbuilding functionපලටමප මයපඉකනපොමලාපලලනප

ලැඩගන පශැටයපමමපදැනපකයපොදන පයනො

ඉවොවඛාමපොද ඩපlistපඑ කපශදම

face = [ 21 18 30 ]

ොමපlistපඑොකපඅගටපඅලතපඅගයකපඑ තප රන පොග ඩකමපොඛසපකzwjරමයකපකොය ලපඒ ටපදාවචචපොලනො ප

appendපකය පmethodපඑ ය

ඒ පොමපවදශටපදාවචචප රන පරලලන

ඉවොවඛාමපඅොේපlistපඑොකප(object)ප මපලයන පඕ පඊටපදවොවපක ක(dot)පකයපඅදාපmethodපඑ ප

දාවචචප රන පරලලන

faceappend(45)

face

[ 21 18 30 45 ]

අදටපඕ පොේපොඛසොයනමපඋ ාපොනද

ඉකනපොමපmethodsපදාවචචප රේදපවාමා යපලරශනපඅනලාරොයනමපදාවචචප රන පම ොනපfaceappend

එ පඅගටප45පොය දන පඅපපදාවචචප ොඛපවාමා යපලරශනපඉකනපඒපොේපගැ පොශ ඳටපම පකයාගන

ලතපොග ඩකපලැදගතපොල පmethodපඑ කපගැ යපමමපඊෂඟටපකයන පයනොන

ඒ ටපොද ඩපlistපඑ කපශදම

apples = lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

listපඑ පcheckප රතපබම

apples

lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

ශරපබමපදැන

applescount(lsquoapplesrsquo)

2

ඇයප2පආොේපඒ පොලනො පොමොශමයපcountපඑො නප රනොනපඅපපොද පලචො පොමපlistපඑොකපකපදාරකප

කොය ලදපකයපොශ යපොද පඑ යපඉකනපඋඩපකොය පවධzwjා යපකzwjරයාතම ප රරපගමනපොමයාපlistපඑොකපමප

ඉදනපබ ලපඅපපදන පලච යටපගැොද පලච යකපකොය ලදපකයපඔොශ මපගණනප රොග පය ො ටප

ොමයාටපඅහොල ලපapplesපකයපොදල ාල පවඳශනපොලාපකොය ලපකයපඉකනපඑයාපoutputපඑ ප2පකයප

අපටපොදනල ල

අපපදැනපlistපඑොකප ැකපලච යකපදාපබම

applescount(lsquobowrsquo)

0

උත ොරපශරපොනද

35

35

ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපඔයාටපකයපොදන ම

one = [ 1 2 3] two = [ 4 5 6 ]

මමපlistපොද කපශදාගත

oneextend(two)

ොමො නපඇත ටමප රනො පවහදවමකපොමො දපොලනො පoneපකය පlistපඑොකපඅගටපtwoපකය පlistපඑ ප

එ තපකරමයපොමහදපoneපකය පlistපඑ පවහදවමකපොල ලපොමො දපපzwjරධzwjා පොලනොනපoneපකය පlistපඑ ය

අපපදැනපone listපඑ පcheckප රපබම

one

[ 1 2 3 4 5 6 ]

වාරාංයකපවදශටපගතො ත

objectmethod(argument)

ලවතලකzwjරමය( ර ය)

ොමපවදශටපවාධzwjාරණපලශයකනපොදන න පරලලනපmethodsපදාවචචප ර පශැට

ඉදරයටතප ලතපඅලතපmethodsපට කපකයපොදන මපඉකනපොමපmethodsපලලනපොඛසොයනමපොග ඩකප

ාරයකමලපprogrammesපශදාගන පඅදටපඋදේපොල ල

36

36

15 More Methods (පරතනප ලදරටතප)

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපindexපකය පmethodපඑ පගැ

say = lsquoheyrsquo lsquohowrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ශරපඅපපlistඑ කතපශැදලා

දැනපොමොශමපtypeප රම

sayindex(lsquobrownrsquo)

2

ොමො දපොල පොේපඔයාටපදැ ටමතපොතොර ලපඇක

අදාපඅලයලොේප මපදරශමපindexපඑ පොඛසොයනමපඅපටපොශ යපොද ල

sayinsert( 2 rsquohossrsquo )

ොමො දප රනොනපඅපපොද පindexපඑ ටපඅපපොද පඅලයලයපදා පඑ යපඑ ො ටපඉවොවඛාපඒපindexපඑොකප

කබණපඅලයලයටපොම දපොලනො

ඒපගැ පlistපඑ පcheckප රමපබම

say

lsquoheyrsquo lsquonowrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොතොරන පඇකොනපඑ නනපඑශාපකොය පඅලයලපඔකො මපඑ ටපඑ කපපටදවටපය ල

දැනපඅපපබමපlistපඑ පඅලයලපඉලතප රන පකොය පmethodsප2කපගැ

saypop(1)

lsquonowrsquo

say

lsquoheyrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොමො දප රනොනපඅදටපඕ පindexපඑ පදරශමපඒපindexපඑ ටපඅදාපඅලයලයපoutputප ර පගමන listප

එො නපඒපඅලයලයපඉලතපකරමක

sayremove( lsquobrownrsquo )

ොම පට කපොල වපොමො දපඅදටපඉලතප රන පඅදාපඅලයලයපවඳශනප රරශමපඒපඅලයලයපlistපඑො නප

ඉලතප ර ලපබැරපොලාලතපඅපපවඳශනප ර පඅලයලයපකහදපල ාල පlistපඑොකපකබොණ තපොම කපොලයදප

එ ො ටපොලනොනපමලනමපශමබපොල පඅලයලයපඉලතප ර පඑ ය

sayreverse()

ොමපmethodපඑො නප රනොනපඅොේපමලපlistපඑ මප පටපශරලපොද පඑ යපපඒපකයනොනපඅගපඉදපමටප

අලයලපට පොදෂගැවවමය

37

37

16 Sort and tuples (ොදෂගැවවමපවශපටදඛවප)

ඉවොවඛාමපබමපොදෂගැවවමපගැ

අපපදැනපවං යාපදාරපොද ඩපlist එ කපශදම

new = [ 32 54 22 7 98 1 ]

new

[ 32 54 22 7 98 1 ]

ශරපදැනපlistපඑ කපශදාගත ො

දැනපsortපකය පmethodපඑ පදාවචචප රන පරලලනපොමො දපsort()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපොම ලතප

දාන පඑදා

ශරපදැනපsortප රරශම listපඑ පආොරෝශ පපබොලෂටපවැ ොව ල

new

[ 1 7 22 32 54 98 ]පශරපොනද

ඒලාොගමපඅපටපරලලනපstringපවතපොදෂගවලන පඒ ප රනො මපොමොශමයපඉවවඛපකzwjරොමටපලඩාපට කප

ොල ව

sorted()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපඅපටපඅලයපstringපඑ පලයන පඕ

ඉන පමමප රපොදනලන ම

sorted( lsquoEasyhossrsquo )

lsquoErsquo lsquoarsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo rsquosrsquo rsquoyrsquo+

දැනපොම පඅ ාරාදපපබොලෂටය (Alphabetical Order)පවැ සයපකොයනොනපPythonපලපශැටයටපඅ ාරාදප

පබොලෂටපව වන පඉවොවඛාමපගනො පCapitalපඅකරපඒපනවයපlsquo E rsquoපඉවවරශටමපඇවතපකොයනො පඊටප

දවොවේපපබොලෂටපSimpleපඅකරපොදෂගැවසපකොය ලපඔයාටපොේ ලපඇක

මමපදැනපmethodsපලලනපට කපඅයනපොලාපtuplesපගැ පකයපොදන මපඔයාට

ඉවොවඛාමපtupleපඑ කපොදන ාමපඉන මො

න මමප 41423254පකයපIDLE එොකපEnterප ොර තපඅපටපtupleපඑ කපැොබ ල

tupleපලලනපො කපලැඩ ෑලපදාන පබෑ listපලදපලොේ

ඇත ටමපකේොල තපොමො පකය පඅලයලපආයපොල වප රන පඅලතප රන පඅයනප රන පොම ලතමප

රගන පොදනො ප ැ

රන පරලලනපඑ මපොදයය

ඒො පකොය පඅලයලයනපඑබයටපoutputප රගැනමපදමණය

ඉන පඒ පොදන ම

bucky = ( 32 32 43 54 )

38

38

bucky

( 32 32 43 54 )

ශරපොම පtupleපඑ ක

දැනපොමො පඅගයනපඑබයටපඅරනපොදනලන ම

bucky[2]

43

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපtupleපගැ

ොශ දටපම පකයාගන පtupleපලලනප රන පරලලනපඅගයනපඑබයටපගැනමපදමණය

ඉකනපඅනකමටපවාරාංයකපවදශටපගතො තපොදෂගැවවම(sort)පඅදටපොග ඩකපලට පොදයකපprogrammesප

ලය පො ට

ඒලාොගමපඅපපදන ල listපඑ පඅලයලපලාොගමපstingපඑ පඅලයලදපොඛසොයනමපොදෂගැවවමටපශැකපබල

39

39

17 Stings and Stuff ( ලදනපආශzwjර පොමලම)

Stingsපලටපඅදාපඅලතපආ රණයපොේලඛපට කපමමපදැනපකයපොදන ම

ොම පදශාපොද ඩඩකපබන

bucky= ldquo Hey there bucky hows your head rdquo

ොමො පකය පbuckyපheadපකය පලච පඅපටපඑ පඑ පොලාලටපකණ ලපොල වප රගන පඕ පලොේපකයප

හ න ො

ඒතපඇත ටපඅපපො ොශ මදපඒ ප රනො

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

sපොම ේදපොමපඇත ටමපොම පමාරමපවව පොදයකපඒො පsපලලනපකයොලනො පStringපකයයපප

කයොලනොනපොම පවදොශපdataපඑ කදපයන ය

ඇත ටමපකේොල තපsපකයනොනපStringපවහ පවචයයකප(String variable)පපඒපකයනොනපොල වප රන ප

රලලනපොශෝපොල වපොල පොදයක

ඉකනපbucky Stringපඑො යපඕො යපඇකපවමබනධzwjයපොම කද

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

අපටපදැනපඕ පොද ඩපඅගයන(ලච )ප2කපමමපදැනපඒප2 තපෑවකප ර ලා

varb = ( lsquobettyrsquo lsquofootrsquo )ප

ශරපඅදටපදැනපකොය ල Stringපඑ කපඅගයන(ලච )ප2කපවහ

දැනපමමපොදනලන ම

buckyපශාපvarbපකය පොදොකපවව පවමබනධzwj ාලයක

ඒ ප රනොනපොමොශමය

print buckyvarb

ොමො පොතරමප මයපvarbපකය පඑො නපඅගයනපඅරග පbuckyපකය පඑොකපපවහ ප ැනපලටපඑමප

අගයනපආොේප රන පකයය

දැනපEnterපඑ පඔබපබැලොල තපඔයාටපඒ පොතොරය

Hey there betty hows your foot

ඉකනපොමලාොගම

varc = ( lsquotunarsquo rsquofinrsquo )

print buckyvarc

Hey there tuna hows your fin

ඉකනපොමපකzwjරොමපදාවචචප රපඅපටපරලලනපඅමතපවදොශපprogrammesපලයන

උදාශරණයකපවදශටපඑොක පරේගයනපඅම න පඅදටපොල වපවදොශපලච පsetප රපඒපොග ඛනලපරදමප

රන පරලලන

දැනපමමපකයපොදන මපfindපකය පmethodපඑ පගැ

40

40

example = rdquo Hey now Bessie nice chops rdquo

අපපහ මපඅපටපඕ පොල ලපොමො පකොය පලච යකපශරයටමපකොය පවථමා යපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

examplefind(lsquobessiersquo)

8

අපටප8පකයපආලොනදපඒො පඇත මපොතරමපොම කද

ඒො නපකයනො පොම යපොමපStringපඑොකපකොලනප ැ ද (කම පindexපඑ ද)ප

bessieපකය පලචො ප( lsquobrsquoපඅකරපවඳශනප ැ ) දටනපගනො පකයය

lsquoHey now bessie nice chopsrsquo

0123456789helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ොශ දටපම පකයාගන පහවතයනතපඅනලාරයොයනමපොමපගණ යපකරමටපගන ල

ලපඑ කපබම

examplefind(lsquochopsrsquo)

20

ොම ටපඅනලපඅපටපහ ාගන පරලලනපlsquo c rsquoපකය පඅකරටපඅදාපindexපඑ ප20පයපකය

41

41

18 String Methods ( ලදනපආශzwjර පරක ලදරටතප)

Stringපලටපවමබනධzwjප ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපකයපොදන මපඒ පඅපපශදනලනො පjoinප

කය

Sequence = lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

Sequence

lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

ශරපදැනපStringපඑ කපශැදලපමම

ලතපොද ඩපStringපඑ කතපශදම

glue = lsquohossrsquo

ොමපොද පඅපටපඑ ටපsetප රන පඕ පඒ ප රනො පොමොශමයපඉවොවඛාමපlistපඑොකපශැමපඅලයලය මප

මැදටපදාන පඕ පලච යටපඅදාප මපලයන පඕ පඊටපදවොවේපක කපකයපjoinපකයපලයන පඊටතපදවොවේප

ලරශනපතෂපඅරපඅදාපSequenceපඑොකප මපලයන

gluejoin(sequence)

lsquoheyhosstherehossbessiehosshosshossrsquo

ලැදගත methodපඑ කපගැ පදැනපමමපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපStringපඑ කපශදම

randstr = ldquoI wish i Had No sausagerdquo

randstr

ldquoI wish i Had No sausagerdquo

මටපදැනපඅලයයපොමො පකොය පශැමපඅකරමපSimpleපඅකරපලටපදරලර යප රන ඒ පශරමපොඛසය

randstrlower()පදැනපEnterපඑ පඔබපබම

lsquoi wish i had no sausagersquo

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපොමපmethodපඑොකපකොය පලැදගත ම

ලදපොදයකපමමපකයපොදන ම

අලතපStringපඑ කපශදම

truth = lsquo I love old women rsquo

මමපො ලනමපmethodපඑ පලයපඉන ම

truthreplace(lsquowomenrsquo rsquomenrsquo)

ොමො දපඇත ටමපොලනොනපwomenපකය පලච යපොලනලටපmenපකය පලච යපආොේපවමයප

අපපඒ පcheckප රපබම

ලැොඩපශරපොනදපඉකනපොමපවදශටපයමපලච යකපොලනලටපොල තපලච යකපොඛසොයනමපආොේප රගන ප

රලලන

42

42

19 Dictionary (ලදනපො ෝ)

මමපදැනපකයපොදන පයනොනපpythonපලපකොය පDictionaryපගැ පොම කදපDictionaryපඑ කපකයනොන

ඇත ටමපොම පඅපපදන පDictionaryපඑ කපලොේමප මයපDictionaryපඑො නපඅපපලච යකපොශ ය ලප

කයමො පඒපලචො පකොය ප ැ තපශමබපව ාපඉකනපදැනපඒපලචො ටපඅදාපොතරමකපොශෝපවව රයකපඅපටප

දැ ගන පරලලන

ඉකනපpythonපලපකොය පDictionaryපතපඒපලාොගමප මයපඅපපොශ ය පලචො පලාොගපොේටපයර(key)පකයප

කය ලපඒපලච යටපඅදාපවව රයපඅගය(value)පකයපඅපපකය ල

ම පකයාගන පොදයකපකොය ලපDictionaryපලටපදාවචචපොලනොනපලකzwjර ලරශන( ldquohelliprdquo )පදටනපගේදතප

අලවනප රේදතපොමපලකzwjරපලරශනපඅපපදාවචචප ර ල

මමපඑ කපශදමපොදනලන මප

book= lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

ොමො පකොයනොනපදව පවාමාජ යනටපඅදාපොද ඩපDictionaryපඑ කපොමො පකොය පයතර(keys)ප මයප

Dad BroපMom ඒලාටපඅදාපඅගයන(values)පොලනොන Bob Joe Lisa

දැනපEnterපඑ පඑබශමපඅොේපDictionaryපඑ පRun

ොල ල

book

lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

දැනපඅපටපරලලනපඅොේපවාමා යපDictionaryපලප

කොය පලැොඩප රන පඒපකයනොනපලචො ටපඅදාප

ොතරමපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

ඉවොවඛාමපDictionaryපඑොකප මපඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොපඅදටපඅලය යතර(key)පපවඳශනප

රන පඹ

ඉන පමමපොදනලන ම

booklsquoDadrsquo+

lsquoBobrsquo

booklsquoMomrsquo+

lsquoLisarsquo

ඉකනප ලතපොදයකපකොය ලපොමපයතර(keys)පලටපඅදාපඅගයනපstringපොලන මපඹො ප ෑපඅදටපnumbersප

උ තපදාගන පරලලනපඒපගැ පකයපොදන පඅපප ලතපොද ඩපDictionaryපඑ කපශදම

ages = lsquoDadrsquo rsquo42rsquo rsquoMomrsquo rsquo87rsquo-

ageslsquoDadrsquo+

42

43

43

දැනපදැක ො පkeys ලටපඅදාපඅගයනපstring ොලන මපඅලයප ෑ

දැනපමමපකයපොදන මපDictionaryපලටපඅදාපmethodsපට ක

මමපඒ පලයමපොදනලන මප

ොම පලයන පmethodsපලය පවාමා යපආ ෘකයටමප මය[ SequenceMethod(argument) ]

bookclear()

ොමො දපොම යපොලනොනපඅපපවදශනප රපකොය පDictionaryපඑොකපසයලමපඅගයනපඉලතප රපDictionaryප

එ පහවප රපදා පඑ ය

Enter එ පඑබොල තපදැනපඒ පබාගන පරලලන

පලැොඩපශරපොනද

ලපMethodපඑ කපබම

tuna = agescopy()

ොමපො ද පඅදටපඅදාපDictionaryපඑ ක

ොල මපDictionaryපඑ කපවදශටපො පයකපගන පරලලන

අපප මප රරපDictionaryපඑ පtunaපකය පඅලතපDictionaryප

එ ටපො පපොලපකයපදැනපඔයාටපොේ ලපඇක

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපොග ඩකමපලැදගතපMethodපඑ කපගැ

ොමපMethodපඑො නපරලලනපඅදටපඅලයපDictionaryපඑ කපඇතොෂපඅපපවදශනප ර පkeyපඑ පකොය ලදප

ැේදපකයපොශ යාගන

ඒ ප රනොනපොමොශමය

tunahas_key(lsquoMomrsquo)

True

tunahas_key(lsquoApplesrsquo)

False

ඔයාටපඒපගැ දැනපොතොර ලපඇක

අදාපkeyපඑ පDictionaryපඑොකපකොය ල මපTrueපකයපoutputපොල ලප ැත මපFalseපකයපoutputප

ොල ල

ශරපඅපපDictionaryපගැ පොග ඩකපොේලඛප ාප රා ඒපලොේමපProgrammes ශදේදපොමපDictionaryපඅදටප

ොග ඩකපලැදගතපොල ල

44

44

ඊෂඟපදාඩමට

45

45

20 If Statements (if පzwjර ා )

අපපොම ාකපදරටපpythonපලපමල පොේලඛපොග ඩකපඉොග ගත පොම නනපඑශාටපමමපකයපොදන මප

කzwjරමොඛ පශද පවදශපගැ

ශරපඅපපලැොඩටපබහම

IDLEපඑො නපදැ ටපවමපඅරොග පමමපදැන ය ලපnew windowපඑ ටපNew windowපඑොකපprogrammeප

එ කපලයපඒ පRunප රන ප මපඅනලාරොයනපඒ පSaveප රන පඕ

ශරපමමපදැනපstingපඑ කපශද ල

tuna=rdquofishrdquo

If පzwjර ා පගැ පදැනපමමපඔයාටපකයපොද ලපොමො නපොග ඩකපොේලඛපොඛසොයනමපඅපටප රන පරලලන

if tuna==rdquofishrdquoොමො දපමමපවමා පකණපොද කපොය දාොග පකොය ල

ොම දපොලාපකොයනො පපරේාලේ(testing)

යමපඅගයකපදරකාපකරමටපඅප වමාන කණ මදකේපොය ද ලපඒපලාොගමපඅපොේපපzwjර ා පඅලවා යටපප

මදත(colonrdquordquo)පොය ද ලපොශ දටපම පකයාගන (ොග ඩකපලැදගත)

ොමපමලපපzwjර ාොනපොතරමප මයපlsquorsquotuna fishපටපවමා පඋො තrsquorsquoපකය පඑ යපඉකනපොමපපzwjර ා යපයටොතප

එොශමපඋො තපඅර ප රන පොම ප රන පකයපඅපටපවවධ වධානපොදන පරලලන

If tuna == lsquorsquofishrsquorsquo

Print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපEnterපඑ පඔබරශමපොමපපzwjර ා යපයටොතපඅපටපඅලයප ර පොේලඛපලයන පරලලන

ොශ දටපම පකයාගන පොදක පදාපEnterපඑ පඑබලපගමනපඑමපපzwjර ා යපයටොතප මයපඉනදසපලය ප

ොේලඛපලයොලනො (indent-පොේබලපවාමා යපඉොමනපඇතෂටපල පොවේපලයොේ)

දැනපමමපොමො පකයපකොයනොනපtuna fishපටපවමා පලනොනප මපlsquothis is a fish alrightrsquo කයපprintප

රන පකයය

දැන F5 එ පඔබපොමපprogrammeපඑ පrunප රපබමප

lsquothis is a fish alrightrsquo

46

46

ොමො පව පොේපගැ පමමප ලපදාරකපකයන ම

අදටපකොය ලපvariableපඑ කපtuna=rdquofishrdquoපකය

දැනපඅපපදරකාලකප ර ල

tuna කය පඑ පfishපටපවමා පලනො ප මපlsquothis is a fish alrightrsquoපකයපprintප රන පඑතපඒ ටපවමා ප

ැත මපොම ලතප රන පඑදා

අොේපprogrammeපඑ පමමපදැනපොද ඩඩකපොල වප ර ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපොම දපොලනො පකයපබන පොම පrunප රමපඇත ටමපොම ලතපඋොනප ෑ

ශරපif පzwjර ා පලපමල පොේපොම ප මය

අොේපදරකාලපශරප මපඅපටපඅලයපොේලඛපට කප රන පකයපවධzwjා පොදන පරලලනපඊටපදවොවේපඒපවධzwjා ප

runපොල ලාපඒතපදරකාලපලැරදප මපොම ලතපො රපඉන ල

පඒතපොම පifපපzwjර ා පලය පඑ පවදශකපව රය

47

47

21පElse and elif (Else වශ elifපඅනොක )

දැනපමමපකයපොදන මපදරකාලපලැරදප මපඅදටපඅලයපවධzwjා පශදාගන පශැටපඒ ප රනොනපelseපකය ප

අනොක ොයනපඒපගැ පදැනපබම

අොේප ලනපඋදාශරණයමප

මමපඉවවරශටපඅරොග පය ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

ශරපදැනපපොම යපොලනො ඉවොවඛාමපදෂමපපzwjර ාොනපව යප මපඑයටපඅදාපවධzwjා පට පකzwjරයාතම ප

ර ලපඒතපලැරදප මපඔේපඑ ො ටපඅපටපදැනප ලතපොතරමකපකොය ලපලැරදප මපelseපයටොතපඅපටප

රන පඅලයපොේපtypeප රයපකොයනො

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquoප

ලැොඩපශරපොනද

අපප ලතපොම නනපඉවවරශටපයමපඅපපහ මපඅපටපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඕො පකයප

දෂොලනයටපොදයකපදරකාප රපශරපගොේප ැත මප ලතපඑ කපඑොශමතප ැත මප ලපඑ කපඑොශමතප

වොනප ැත මප ලතපොදයකපඒපලොේපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඅලයප මපඅපපදාවචචප ර ලපelif

කය පඅනොක ය

ොම පශැමපොලාොලමපදානොනපifපපzwjර ා යයපelseපපzwjර ා යයපඅ රටපොලන ය elifපඒලාපඕ ප රමපඅපටප

දාන පරලලනපඅදටපඅලය ාලයනපොග ඩකපකොය ලප ම

ශරඒපගැ පබමපදැන

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

elif fish == ldquoslamonrdquo

print rdquoI hope I donrsquot get SLAMonilla poissninrdquo

elif fish == ldquotunardquo

print rdquoeasy there tuna boatrdquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

48

48

ඉකනපදැනපොමො පොල පොේපමමපවව රප රන මපඅපටපකොය ලපtuna=rdquofishrdquoපකයපvariableපඑ ක

ඉවොවඛාම if tuna == ldquobassrdquoපකය පපzwjර ා යටපය ලපඒ පලැරද

එොශ මපඊඟපපzwjර ා යටපය ලපelif fish == ldquoslamonrdquoපඒ තපලැරදපොනදපඑොශ මපඅනතපඑ ටපදන ල

elif fish == ldquotunardquoප

ආ ඒ ප මපශරපඉකනපදැනපඒ පයටොතපකොය පොේලඛපට runපොලයප

Programme එ පrunප රපබමපමමපකයරපොේදපොලනො පකය

rdquoeasy there tuna boatrdquo

ශරපඅපපහ රපොේපව ාපොනද

අපප ලතපොද ඩපොල වකප රම

පොමපProgramme එොකපtunaපකය පඑ ප

ොලනලටපtroutපකයපදාම

elif fish == ldquotroutrdquo

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquo

පොමපල ාොලදපවොනපොම යපපzwjර ා පඑකො පදරකාප රප රපබැලලපොම කලතපශරපගොයප ෑපඒපනවාප

අනකමටපelseපඑ ටපය ලපඒො පකොය පොේපrunප ර ල

අනකමටඅපටපොතොර ලපවවඳමකප ැකමපව ාමපprogramme එ පelseපයටොතපකොය පොේප රපඅයනප

ොල ල

49

49

22 Nesting Statementsප(අන-පzwjර ා )

Ifපපzwjර ා පගැ පමමප ලතපොදයකපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපොද ඩපvariablesපට කපශදාගම

thing = ldquoanimalrdquo

animal = ldquocatrdquo

ශරපIfපපzwjර ා පයටොතපඅපටප ලතපifපපzwjර ා පොය දන පරලලනපමමප රමපොදනලන ම

දැනපRunප රපබම

this is a cat

ොම දපවොනපොම ය

thingපකය පඑ පanimalපලටපවමා යපඒපනවාපඒපයටොතපඇකපවධzwjා පrunපොල ලප

එ ො ටපශමබොල ලපif animal == lsquocat rsquoකයපඑ කප

අපපශදරපොදල පvariableපඑ පදශාපබරශමපොතොර ලපොමපකය පොේපශරපකයපඒපනවාපඑමපපzwjර ා ොේපඇකප

වධzwjා පrunපොල ලපඒ යපoutputපඑ පවදශටපthis is catපකයපආොේ

අපපදැනපthing = ldquohouserdquoපකයපොල වප රප

programmeපඑ පrunප රපබම

I donrsquot know what this is

දැනපඔයාටපොතොර ල

if thing == ldquoanimalrdquoපකය පපzwjර ා යපව යපො ොේප මපඒපයටොතපඊටපදශබනපකොය පපzwjර ා පඑ නනප

එශාටපලැඩපො ර පබල

50

50

ඉකනපොමපවදශටපpythonපගැ පලයවනපමාොේපදෂමපල පගzwjරනථමයපඅලවනපොල ලපඉලරයපකේලටපොම නනපොමප

ගzwjරනථමයපඉලරපොලනො ප ැප

ොමමපගzwjරනථමොේපොදල පො ටසනපමමපඔයාටපpythonපලපකොය පොමහපවඳශනපසේධzwjාන පලටපලඩාප රමකප

ගැඹරපවපසේධzwjාන පගැ පකයපොද ලා

ඉකනපඒපොේලඛපඉොග ගන ප ලනපොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපpythonපලපමල පොේලඛපගැ ප ැල ප ැල ප

රහණොලන

ොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපකzwjරමලඛදපපබබදලපයම ාකපදැනමකපඔබපබාගතොතප මපpythonපපබබඳලපදසගයප

අොද ව(උොදෂ)පපzwjරණපදzwjරපලපවදශනපපzwjර පලලනප60පලතපඔබටපදශසොලනපනලරදපපබතරපොවවමටපඋදේප

ලනපඇ

එොවේ මපොමහපොදල පගzwjරනථමොයනපඅදපයබපශමොලමපප

ඔබටපජය

32

32

13 SlicingපListsප(ැයවතපො ටවපකරම)

Slicing ගැ පඔයාපදැ ටමතපොග ඩකපොේලඛපදන ලොනපSlicingපආශzwjර ප ලතපඅලතපොේලඛපට කපඔයාටප

කයපොදන යපමමපොමපයනොන

ලච ය පකොය පඅකරපlist එ පඅලයලප රනොනපොමොශමය

example = list (lsquo easyhoss lsquo)

ොමොශමපtype රපEnter එ පඔබරලශමපlistපඑ කපශැොද ලා

ශරපදැනපඅොේපlist එ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo lsquosrsquo +

ශරපඅපපදැනපොමපlist එ ටපඅලතපොේලඛපට කපඑ තප රම

example 4 + = list ( lsquo baby lsquo )

ොමො නපඇත ටමපකයනොන

පindex එ ප4පල පඅලයලයතපඇතලලපඉනපඑශාටපකොය පඅලයලපට පම පඒපොලනලට lsquo baby rsquo ය පලච යප

අදාපඅලයලපට ටපආොේප රන පකයය

ඒ පදරකාප රපබම

example

lsquoersquo lsquoarsquo lsquosrsquo lsquoyrsquo lsquobrsquo lsquoarsquo lsquobrsquo lsquoyrsquo +

ලතපවදශ ටපඒපගැ පබම

example 4 + = list ( lsquorace carsrsquo)

ශරපඒපගැ පඔයාටපොතොරන පඇක

ලපොග ඩකපලැදගතපොදයකපකොය ලාපකයපොදන

ොම යපදැනපඹයපlist එ පඅලයලප2පකපමැදටපඅපටපඅලතපඅලයලයකපදාගන පරලලනද

ඒපගැ පදැනපබමප

අපපඅලතපlistපඑ කපශදමපලැොඩපදටනගම

example = [ 7 8 9 ]

ශරපlistපඑ පශැද ො පදැන

33

33

example = [ 7 8 9 ]

0 1 2

example[11] = [ 3 3 3 ]

ොමො නපොල පොේපමමපකයන මපඔයාටපම පඇකොනපඅලයලපලපපindexපප මප ර පශැටපගැ

(0123)පඉකනපොමො නපකයනොනපindex number =ප1ොල පඅලයලයපඟටපයන පඊටපදවොවේපආොයතප

index number = 1ොල ප ැ ටපයන පශරයටමපඑ ටප[ 3 3 3 ] ද බාන පකයයප

ඇත ටමඕො නපකයනොනප78 පඅ රටප(එ ප0පශාප1පල පඅලයලපඅ රට)ප[ 3 3 3 ] පදාන පකයය

දැනපlistපඑ පcheckප රපබමපoutputපඑ පගැ

[ 7 3 3 3 8 9 ]

0 1 2 3 4 5

මමපකේලපොේපශරපොනද

ලපොද ඩපොදයකපමමපඔයාටපකයපොදන ම

example[15] = [ ]ප

ොමොශමප ොෂ තපොම දපොලනොන

ඔයාටපම පඇකප

example[15] ප

ොමො දපොදලනලපවඳශනප ර පindexපඑ ප ැතලපඊටපොදරපඅලයලපට පගන පඑ පගැ

පlistපඑ පcheckප රමපබම

[ 7 9 ]ප

මමපහ ලපඒ පඔයාටපොතොරන පඇක

ඉකනපොමපවදශටපlistපඑ පකොය පඅලයලපම න පඅපටපරලලන

34

34

14 Intro to Methods (රතනපවදශාපපzwjරවයයප)

Pythonපලපශැටයටපmethodsපකයනොනපඑක රාපවදශ පbuilding functionපලටමප මයපඉකනපොමලාපලලනප

ලැඩගන පශැටයපමමපදැනපකයපොදන පයනො

ඉවොවඛාමපොද ඩපlistපඑ කපශදම

face = [ 21 18 30 ]

ොමපlistපඑොකපඅගටපඅලතපඅගයකපඑ තප රන පොග ඩකමපොඛසපකzwjරමයකපකොය ලපඒ ටපදාවචචපොලනො ප

appendපකය පmethodපඑ ය

ඒ පොමපවදශටපදාවචචප රන පරලලන

ඉවොවඛාමපඅොේපlistපඑොකප(object)ප මපලයන පඕ පඊටපදවොවපක ක(dot)පකයපඅදාපmethodපඑ ප

දාවචචප රන පරලලන

faceappend(45)

face

[ 21 18 30 45 ]

අදටපඕ පොේපොඛසොයනමපඋ ාපොනද

ඉකනපොමපmethodsපදාවචචප රේදපවාමා යපලරශනපඅනලාරොයනමපදාවචචප රන පම ොනපfaceappend

එ පඅගටප45පොය දන පඅපපදාවචචප ොඛපවාමා යපලරශනපඉකනපඒපොේපගැ පොශ ඳටපම පකයාගන

ලතපොග ඩකපලැදගතපොල පmethodපඑ කපගැ යපමමපඊෂඟටපකයන පයනොන

ඒ ටපොද ඩපlistපඑ කපශදම

apples = lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

listපඑ පcheckප රතපබම

apples

lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

ශරපබමපදැන

applescount(lsquoapplesrsquo)

2

ඇයප2පආොේපඒ පොලනො පොමොශමයපcountපඑො නප රනොනපඅපපොද පලචො පොමපlistපඑොකපකපදාරකප

කොය ලදපකයපොශ යපොද පඑ යපඉකනපඋඩපකොය පවධzwjා යපකzwjරයාතම ප රරපගමනපොමයාපlistපඑොකපමප

ඉදනපබ ලපඅපපදන පලච යටපගැොද පලච යකපකොය ලදපකයපඔොශ මපගණනප රොග පය ො ටප

ොමයාටපඅහොල ලපapplesපකයපොදල ාල පවඳශනපොලාපකොය ලපකයපඉකනපඑයාපoutputපඑ ප2පකයප

අපටපොදනල ල

අපපදැනපlistපඑොකප ැකපලච යකපදාපබම

applescount(lsquobowrsquo)

0

උත ොරපශරපොනද

35

35

ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපඔයාටපකයපොදන ම

one = [ 1 2 3] two = [ 4 5 6 ]

මමපlistපොද කපශදාගත

oneextend(two)

ොමො නපඇත ටමප රනො පවහදවමකපොමො දපොලනො පoneපකය පlistපඑොකපඅගටපtwoපකය පlistපඑ ප

එ තපකරමයපොමහදපoneපකය පlistපඑ පවහදවමකපොල ලපොමො දපපzwjරධzwjා පොලනොනපoneපකය පlistපඑ ය

අපපදැනපone listපඑ පcheckප රපබම

one

[ 1 2 3 4 5 6 ]

වාරාංයකපවදශටපගතො ත

objectmethod(argument)

ලවතලකzwjරමය( ර ය)

ොමපවදශටපවාධzwjාරණපලශයකනපොදන න පරලලනපmethodsපදාවචචප ර පශැට

ඉදරයටතප ලතපඅලතපmethodsපට කපකයපොදන මපඉකනපොමපmethodsපලලනපොඛසොයනමපොග ඩකප

ාරයකමලපprogrammesපශදාගන පඅදටපඋදේපොල ල

36

36

15 More Methods (පරතනප ලදරටතප)

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපindexපකය පmethodපඑ පගැ

say = lsquoheyrsquo lsquohowrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ශරපඅපපlistඑ කතපශැදලා

දැනපොමොශමපtypeප රම

sayindex(lsquobrownrsquo)

2

ොමො දපොල පොේපඔයාටපදැ ටමතපොතොර ලපඇක

අදාපඅලයලොේප මපදරශමපindexපඑ පොඛසොයනමපඅපටපොශ යපොද ල

sayinsert( 2 rsquohossrsquo )

ොමො දප රනොනපඅපපොද පindexපඑ ටපඅපපොද පඅලයලයපදා පඑ යපඑ ො ටපඉවොවඛාපඒපindexපඑොකප

කබණපඅලයලයටපොම දපොලනො

ඒපගැ පlistපඑ පcheckප රමපබම

say

lsquoheyrsquo lsquonowrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොතොරන පඇකොනපඑ නනපඑශාපකොය පඅලයලපඔකො මපඑ ටපඑ කපපටදවටපය ල

දැනපඅපපබමපlistපඑ පඅලයලපඉලතප රන පකොය පmethodsප2කපගැ

saypop(1)

lsquonowrsquo

say

lsquoheyrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොමො දප රනොනපඅදටපඕ පindexපඑ පදරශමපඒපindexපඑ ටපඅදාපඅලයලයපoutputප ර පගමන listප

එො නපඒපඅලයලයපඉලතපකරමක

sayremove( lsquobrownrsquo )

ොම පට කපොල වපොමො දපඅදටපඉලතප රන පඅදාපඅලයලයපවඳශනප රරශමපඒපඅලයලයපlistපඑො නප

ඉලතප ර ලපබැරපොලාලතපඅපපවඳශනප ර පඅලයලයපකහදපල ාල පlistපඑොකපකබොණ තපොම කපොලයදප

එ ො ටපොලනොනපමලනමපශමබපොල පඅලයලයපඉලතප ර පඑ ය

sayreverse()

ොමපmethodපඑො නප රනොනපඅොේපමලපlistපඑ මප පටපශරලපොද පඑ යපපඒපකයනොනපඅගපඉදපමටප

අලයලපට පොදෂගැවවමය

37

37

16 Sort and tuples (ොදෂගැවවමපවශපටදඛවප)

ඉවොවඛාමපබමපොදෂගැවවමපගැ

අපපදැනපවං යාපදාරපොද ඩපlist එ කපශදම

new = [ 32 54 22 7 98 1 ]

new

[ 32 54 22 7 98 1 ]

ශරපදැනපlistපඑ කපශදාගත ො

දැනපsortපකය පmethodපඑ පදාවචචප රන පරලලනපොමො දපsort()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපොම ලතප

දාන පඑදා

ශරපදැනපsortප රරශම listපඑ පආොරෝශ පපබොලෂටපවැ ොව ල

new

[ 1 7 22 32 54 98 ]පශරපොනද

ඒලාොගමපඅපටපරලලනපstringපවතපොදෂගවලන පඒ ප රනො මපොමොශමයපඉවවඛපකzwjරොමටපලඩාපට කප

ොල ව

sorted()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපඅපටපඅලයපstringපඑ පලයන පඕ

ඉන පමමප රපොදනලන ම

sorted( lsquoEasyhossrsquo )

lsquoErsquo lsquoarsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo rsquosrsquo rsquoyrsquo+

දැනපොම පඅ ාරාදපපබොලෂටය (Alphabetical Order)පවැ සයපකොයනොනපPythonපලපශැටයටපඅ ාරාදප

පබොලෂටපව වන පඉවොවඛාමපගනො පCapitalපඅකරපඒපනවයපlsquo E rsquoපඉවවරශටමපඇවතපකොයනො පඊටප

දවොවේපපබොලෂටපSimpleපඅකරපොදෂගැවසපකොය ලපඔයාටපොේ ලපඇක

මමපදැනපmethodsපලලනපට කපඅයනපොලාපtuplesපගැ පකයපොදන මපඔයාට

ඉවොවඛාමපtupleපඑ කපොදන ාමපඉන මො

න මමප 41423254පකයපIDLE එොකපEnterප ොර තපඅපටපtupleපඑ කපැොබ ල

tupleපලලනපො කපලැඩ ෑලපදාන පබෑ listපලදපලොේ

ඇත ටමපකේොල තපොමො පකය පඅලයලපආයපොල වප රන පඅලතප රන පඅයනප රන පොම ලතමප

රගන පොදනො ප ැ

රන පරලලනපඑ මපොදයය

ඒො පකොය පඅලයලයනපඑබයටපoutputප රගැනමපදමණය

ඉන පඒ පොදන ම

bucky = ( 32 32 43 54 )

38

38

bucky

( 32 32 43 54 )

ශරපොම පtupleපඑ ක

දැනපොමො පඅගයනපඑබයටපඅරනපොදනලන ම

bucky[2]

43

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපtupleපගැ

ොශ දටපම පකයාගන පtupleපලලනප රන පරලලනපඅගයනපඑබයටපගැනමපදමණය

ඉකනපඅනකමටපවාරාංයකපවදශටපගතො තපොදෂගැවවම(sort)පඅදටපොග ඩකපලට පොදයකපprogrammesප

ලය පො ට

ඒලාොගමපඅපපදන ල listපඑ පඅලයලපලාොගමපstingපඑ පඅලයලදපොඛසොයනමපොදෂගැවවමටපශැකපබල

39

39

17 Stings and Stuff ( ලදනපආශzwjර පොමලම)

Stingsපලටපඅදාපඅලතපආ රණයපොේලඛපට කපමමපදැනපකයපොදන ම

ොම පදශාපොද ඩඩකපබන

bucky= ldquo Hey there bucky hows your head rdquo

ොමො පකය පbuckyපheadපකය පලච පඅපටපඑ පඑ පොලාලටපකණ ලපොල වප රගන පඕ පලොේපකයප

හ න ො

ඒතපඇත ටපඅපපො ොශ මදපඒ ප රනො

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

sපොම ේදපොමපඇත ටමපොම පමාරමපවව පොදයකපඒො පsපලලනපකයොලනො පStringපකයයපප

කයොලනොනපොම පවදොශපdataපඑ කදපයන ය

ඇත ටමපකේොල තපsපකයනොනපStringපවහ පවචයයකප(String variable)පපඒපකයනොනපොල වප රන ප

රලලනපොශෝපොල වපොල පොදයක

ඉකනපbucky Stringපඑො යපඕො යපඇකපවමබනධzwjයපොම කද

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

අපටපදැනපඕ පොද ඩපඅගයන(ලච )ප2කපමමපදැනපඒප2 තපෑවකප ර ලා

varb = ( lsquobettyrsquo lsquofootrsquo )ප

ශරපඅදටපදැනපකොය ල Stringපඑ කපඅගයන(ලච )ප2කපවහ

දැනපමමපොදනලන ම

buckyපශාපvarbපකය පොදොකපවව පවමබනධzwj ාලයක

ඒ ප රනොනපොමොශමය

print buckyvarb

ොමො පොතරමප මයපvarbපකය පඑො නපඅගයනපඅරග පbuckyපකය පඑොකපපවහ ප ැනපලටපඑමප

අගයනපආොේප රන පකයය

දැනපEnterපඑ පඔබපබැලොල තපඔයාටපඒ පොතොරය

Hey there betty hows your foot

ඉකනපොමලාොගම

varc = ( lsquotunarsquo rsquofinrsquo )

print buckyvarc

Hey there tuna hows your fin

ඉකනපොමපකzwjරොමපදාවචචප රපඅපටපරලලනපඅමතපවදොශපprogrammesපලයන

උදාශරණයකපවදශටපඑොක පරේගයනපඅම න පඅදටපොල වපවදොශපලච පsetප රපඒපොග ඛනලපරදමප

රන පරලලන

දැනපමමපකයපොදන මපfindපකය පmethodපඑ පගැ

40

40

example = rdquo Hey now Bessie nice chops rdquo

අපපහ මපඅපටපඕ පොල ලපොමො පකොය පලච යකපශරයටමපකොය පවථමා යපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

examplefind(lsquobessiersquo)

8

අපටප8පකයපආලොනදපඒො පඇත මපොතරමපොම කද

ඒො නපකයනො පොම යපොමපStringපඑොකපකොලනප ැ ද (කම පindexපඑ ද)ප

bessieපකය පලචො ප( lsquobrsquoපඅකරපවඳශනප ැ ) දටනපගනො පකයය

lsquoHey now bessie nice chopsrsquo

0123456789helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ොශ දටපම පකයාගන පහවතයනතපඅනලාරයොයනමපොමපගණ යපකරමටපගන ල

ලපඑ කපබම

examplefind(lsquochopsrsquo)

20

ොම ටපඅනලපඅපටපහ ාගන පරලලනපlsquo c rsquoපකය පඅකරටපඅදාපindexපඑ ප20පයපකය

41

41

18 String Methods ( ලදනපආශzwjර පරක ලදරටතප)

Stringපලටපවමබනධzwjප ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපකයපොදන මපඒ පඅපපශදනලනො පjoinප

කය

Sequence = lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

Sequence

lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

ශරපදැනපStringපඑ කපශැදලපමම

ලතපොද ඩපStringපඑ කතපශදම

glue = lsquohossrsquo

ොමපොද පඅපටපඑ ටපsetප රන පඕ පඒ ප රනො පොමොශමයපඉවොවඛාමපlistපඑොකපශැමපඅලයලය මප

මැදටපදාන පඕ පලච යටපඅදාප මපලයන පඕ පඊටපදවොවේපක කපකයපjoinපකයපලයන පඊටතපදවොවේප

ලරශනපතෂපඅරපඅදාපSequenceපඑොකප මපලයන

gluejoin(sequence)

lsquoheyhosstherehossbessiehosshosshossrsquo

ලැදගත methodපඑ කපගැ පදැනපමමපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපStringපඑ කපශදම

randstr = ldquoI wish i Had No sausagerdquo

randstr

ldquoI wish i Had No sausagerdquo

මටපදැනපඅලයයපොමො පකොය පශැමපඅකරමපSimpleපඅකරපලටපදරලර යප රන ඒ පශරමපොඛසය

randstrlower()පදැනපEnterපඑ පඔබපබම

lsquoi wish i had no sausagersquo

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපොමපmethodපඑොකපකොය පලැදගත ම

ලදපොදයකපමමපකයපොදන ම

අලතපStringපඑ කපශදම

truth = lsquo I love old women rsquo

මමපො ලනමපmethodපඑ පලයපඉන ම

truthreplace(lsquowomenrsquo rsquomenrsquo)

ොමො දපඇත ටමපොලනොනපwomenපකය පලච යපොලනලටපmenපකය පලච යපආොේපවමයප

අපපඒ පcheckප රපබම

ලැොඩපශරපොනදපඉකනපොමපවදශටපයමපලච යකපොලනලටපොල තපලච යකපොඛසොයනමපආොේප රගන ප

රලලන

42

42

19 Dictionary (ලදනපො ෝ)

මමපදැනපකයපොදන පයනොනපpythonපලපකොය පDictionaryපගැ පොම කදපDictionaryපඑ කපකයනොන

ඇත ටමපොම පඅපපදන පDictionaryපඑ කපලොේමප මයපDictionaryපඑො නපඅපපලච යකපොශ ය ලප

කයමො පඒපලචො පකොය ප ැ තපශමබපව ාපඉකනපදැනපඒපලචො ටපඅදාපොතරමකපොශෝපවව රයකපඅපටප

දැ ගන පරලලන

ඉකනපpythonපලපකොය පDictionaryපතපඒපලාොගමප මයපඅපපොශ ය පලචො පලාොගපොේටපයර(key)පකයප

කය ලපඒපලච යටපඅදාපවව රයපඅගය(value)පකයපඅපපකය ල

ම පකයාගන පොදයකපකොය ලපDictionaryපලටපදාවචචපොලනොනපලකzwjර ලරශන( ldquohelliprdquo )පදටනපගේදතප

අලවනප රේදතපොමපලකzwjරපලරශනපඅපපදාවචචප ර ල

මමපඑ කපශදමපොදනලන මප

book= lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

ොමො පකොයනොනපදව පවාමාජ යනටපඅදාපොද ඩපDictionaryපඑ කපොමො පකොය පයතර(keys)ප මයප

Dad BroපMom ඒලාටපඅදාපඅගයන(values)පොලනොන Bob Joe Lisa

දැනපEnterපඑ පඑබශමපඅොේපDictionaryපඑ පRun

ොල ල

book

lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

දැනපඅපටපරලලනපඅොේපවාමා යපDictionaryපලප

කොය පලැොඩප රන පඒපකයනොනපලචො ටපඅදාප

ොතරමපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

ඉවොවඛාමපDictionaryපඑොකප මපඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොපඅදටපඅලය යතර(key)පපවඳශනප

රන පඹ

ඉන පමමපොදනලන ම

booklsquoDadrsquo+

lsquoBobrsquo

booklsquoMomrsquo+

lsquoLisarsquo

ඉකනප ලතපොදයකපකොය ලපොමපයතර(keys)පලටපඅදාපඅගයනපstringපොලන මපඹො ප ෑපඅදටපnumbersප

උ තපදාගන පරලලනපඒපගැ පකයපොදන පඅපප ලතපොද ඩපDictionaryපඑ කපශදම

ages = lsquoDadrsquo rsquo42rsquo rsquoMomrsquo rsquo87rsquo-

ageslsquoDadrsquo+

42

43

43

දැනපදැක ො පkeys ලටපඅදාපඅගයනපstring ොලන මපඅලයප ෑ

දැනපමමපකයපොදන මපDictionaryපලටපඅදාපmethodsපට ක

මමපඒ පලයමපොදනලන මප

ොම පලයන පmethodsපලය පවාමා යපආ ෘකයටමප මය[ SequenceMethod(argument) ]

bookclear()

ොමො දපොම යපොලනොනපඅපපවදශනප රපකොය පDictionaryපඑොකපසයලමපඅගයනපඉලතප රපDictionaryප

එ පහවප රපදා පඑ ය

Enter එ පඑබොල තපදැනපඒ පබාගන පරලලන

පලැොඩපශරපොනද

ලපMethodපඑ කපබම

tuna = agescopy()

ොමපො ද පඅදටපඅදාපDictionaryපඑ ක

ොල මපDictionaryපඑ කපවදශටපො පයකපගන පරලලන

අපප මප රරපDictionaryපඑ පtunaපකය පඅලතපDictionaryප

එ ටපො පපොලපකයපදැනපඔයාටපොේ ලපඇක

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපොග ඩකමපලැදගතපMethodපඑ කපගැ

ොමපMethodපඑො නපරලලනපඅදටපඅලයපDictionaryපඑ කපඇතොෂපඅපපවදශනප ර පkeyපඑ පකොය ලදප

ැේදපකයපොශ යාගන

ඒ ප රනොනපොමොශමය

tunahas_key(lsquoMomrsquo)

True

tunahas_key(lsquoApplesrsquo)

False

ඔයාටපඒපගැ දැනපොතොර ලපඇක

අදාපkeyපඑ පDictionaryපඑොකපකොය ල මපTrueපකයපoutputපොල ලප ැත මපFalseපකයපoutputප

ොල ල

ශරපඅපපDictionaryපගැ පොග ඩකපොේලඛප ාප රා ඒපලොේමපProgrammes ශදේදපොමපDictionaryපඅදටප

ොග ඩකපලැදගතපොල ල

44

44

ඊෂඟපදාඩමට

45

45

20 If Statements (if පzwjර ා )

අපපොම ාකපදරටපpythonපලපමල පොේලඛපොග ඩකපඉොග ගත පොම නනපඑශාටපමමපකයපොදන මප

කzwjරමොඛ පශද පවදශපගැ

ශරපඅපපලැොඩටපබහම

IDLEපඑො නපදැ ටපවමපඅරොග පමමපදැන ය ලපnew windowපඑ ටපNew windowපඑොකපprogrammeප

එ කපලයපඒ පRunප රන ප මපඅනලාරොයනපඒ පSaveප රන පඕ

ශරපමමපදැනපstingපඑ කපශද ල

tuna=rdquofishrdquo

If පzwjර ා පගැ පදැනපමමපඔයාටපකයපොද ලපොමො නපොග ඩකපොේලඛපොඛසොයනමපඅපටප රන පරලලන

if tuna==rdquofishrdquoොමො දපමමපවමා පකණපොද කපොය දාොග පකොය ල

ොම දපොලාපකොයනො පපරේාලේ(testing)

යමපඅගයකපදරකාපකරමටපඅප වමාන කණ මදකේපොය ද ලපඒපලාොගමපඅපොේපපzwjර ා පඅලවා යටපප

මදත(colonrdquordquo)පොය ද ලපොශ දටපම පකයාගන (ොග ඩකපලැදගත)

ොමපමලපපzwjර ාොනපොතරමප මයපlsquorsquotuna fishපටපවමා පඋො තrsquorsquoපකය පඑ යපඉකනපොමපපzwjර ා යපයටොතප

එොශමපඋො තපඅර ප රන පොම ප රන පකයපඅපටපවවධ වධානපොදන පරලලන

If tuna == lsquorsquofishrsquorsquo

Print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපEnterපඑ පඔබරශමපොමපපzwjර ා යපයටොතපඅපටපඅලයප ර පොේලඛපලයන පරලලන

ොශ දටපම පකයාගන පොදක පදාපEnterපඑ පඑබලපගමනපඑමපපzwjර ා යපයටොතප මයපඉනදසපලය ප

ොේලඛපලයොලනො (indent-පොේබලපවාමා යපඉොමනපඇතෂටපල පොවේපලයොේ)

දැනපමමපොමො පකයපකොයනොනපtuna fishපටපවමා පලනොනප මපlsquothis is a fish alrightrsquo කයපprintප

රන පකයය

දැන F5 එ පඔබපොමපprogrammeපඑ පrunප රපබමප

lsquothis is a fish alrightrsquo

46

46

ොමො පව පොේපගැ පමමප ලපදාරකපකයන ම

අදටපකොය ලපvariableපඑ කපtuna=rdquofishrdquoපකය

දැනපඅපපදරකාලකප ර ල

tuna කය පඑ පfishපටපවමා පලනො ප මපlsquothis is a fish alrightrsquoපකයපprintප රන පඑතපඒ ටපවමා ප

ැත මපොම ලතප රන පඑදා

අොේපprogrammeපඑ පමමපදැනපොද ඩඩකපොල වප ර ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපොම දපොලනො පකයපබන පොම පrunප රමපඇත ටමපොම ලතපඋොනප ෑ

ශරපif පzwjර ා පලපමල පොේපොම ප මය

අොේපදරකාලපශරප මපඅපටපඅලයපොේලඛපට කප රන පකයපවධzwjා පොදන පරලලනපඊටපදවොවේපඒපවධzwjා ප

runපොල ලාපඒතපදරකාලපලැරදප මපොම ලතපො රපඉන ල

පඒතපොම පifපපzwjර ා පලය පඑ පවදශකපව රය

47

47

21පElse and elif (Else වශ elifපඅනොක )

දැනපමමපකයපොදන මපදරකාලපලැරදප මපඅදටපඅලයපවධzwjා පශදාගන පශැටපඒ ප රනොනපelseපකය ප

අනොක ොයනපඒපගැ පදැනපබම

අොේප ලනපඋදාශරණයමප

මමපඉවවරශටපඅරොග පය ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

ශරපදැනපපොම යපොලනො ඉවොවඛාමපදෂමපපzwjර ාොනපව යප මපඑයටපඅදාපවධzwjා පට පකzwjරයාතම ප

ර ලපඒතපලැරදප මපඔේපඑ ො ටපඅපටපදැනප ලතපොතරමකපකොය ලපලැරදප මපelseපයටොතපඅපටප

රන පඅලයපොේපtypeප රයපකොයනො

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquoප

ලැොඩපශරපොනද

අපප ලතපොම නනපඉවවරශටපයමපඅපපහ මපඅපටපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඕො පකයප

දෂොලනයටපොදයකපදරකාප රපශරපගොේප ැත මප ලතපඑ කපඑොශමතප ැත මප ලපඑ කපඑොශමතප

වොනප ැත මප ලතපොදයකපඒපලොේපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඅලයප මපඅපපදාවචචප ර ලපelif

කය පඅනොක ය

ොම පශැමපොලාොලමපදානොනපifපපzwjර ා යයපelseපපzwjර ා යයපඅ රටපොලන ය elifපඒලාපඕ ප රමපඅපටප

දාන පරලලනපඅදටපඅලය ාලයනපොග ඩකපකොය ලප ම

ශරඒපගැ පබමපදැන

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

elif fish == ldquoslamonrdquo

print rdquoI hope I donrsquot get SLAMonilla poissninrdquo

elif fish == ldquotunardquo

print rdquoeasy there tuna boatrdquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

48

48

ඉකනපදැනපොමො පොල පොේපමමපවව රප රන මපඅපටපකොය ලපtuna=rdquofishrdquoපකයපvariableපඑ ක

ඉවොවඛාම if tuna == ldquobassrdquoපකය පපzwjර ා යටපය ලපඒ පලැරද

එොශ මපඊඟපපzwjර ා යටපය ලපelif fish == ldquoslamonrdquoපඒ තපලැරදපොනදපඑොශ මපඅනතපඑ ටපදන ල

elif fish == ldquotunardquoප

ආ ඒ ප මපශරපඉකනපදැනපඒ පයටොතපකොය පොේලඛපට runපොලයප

Programme එ පrunප රපබමපමමපකයරපොේදපොලනො පකය

rdquoeasy there tuna boatrdquo

ශරපඅපපහ රපොේපව ාපොනද

අපප ලතපොද ඩපොල වකප රම

පොමපProgramme එොකපtunaපකය පඑ ප

ොලනලටපtroutපකයපදාම

elif fish == ldquotroutrdquo

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquo

පොමපල ාොලදපවොනපොම යපපzwjර ා පඑකො පදරකාප රප රපබැලලපොම කලතපශරපගොයප ෑපඒපනවාප

අනකමටපelseපඑ ටපය ලපඒො පකොය පොේපrunප ර ල

අනකමටඅපටපොතොර ලපවවඳමකප ැකමපව ාමපprogramme එ පelseපයටොතපකොය පොේප රපඅයනප

ොල ල

49

49

22 Nesting Statementsප(අන-පzwjර ා )

Ifපපzwjර ා පගැ පමමප ලතපොදයකපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපොද ඩපvariablesපට කපශදාගම

thing = ldquoanimalrdquo

animal = ldquocatrdquo

ශරපIfපපzwjර ා පයටොතපඅපටප ලතපifපපzwjර ා පොය දන පරලලනපමමප රමපොදනලන ම

දැනපRunප රපබම

this is a cat

ොම දපවොනපොම ය

thingපකය පඑ පanimalපලටපවමා යපඒපනවාපඒපයටොතපඇකපවධzwjා පrunපොල ලප

එ ො ටපශමබොල ලපif animal == lsquocat rsquoකයපඑ කප

අපපශදරපොදල පvariableපඑ පදශාපබරශමපොතොර ලපොමපකය පොේපශරපකයපඒපනවාපඑමපපzwjර ා ොේපඇකප

වධzwjා පrunපොල ලපඒ යපoutputපඑ පවදශටපthis is catපකයපආොේ

අපපදැනපthing = ldquohouserdquoපකයපොල වප රප

programmeපඑ පrunප රපබම

I donrsquot know what this is

දැනපඔයාටපොතොර ල

if thing == ldquoanimalrdquoපකය පපzwjර ා යපව යපො ොේප මපඒපයටොතපඊටපදශබනපකොය පපzwjර ා පඑ නනප

එශාටපලැඩපො ර පබල

50

50

ඉකනපොමපවදශටපpythonපගැ පලයවනපමාොේපදෂමපල පගzwjරනථමයපඅලවනපොල ලපඉලරයපකේලටපොම නනපොමප

ගzwjරනථමයපඉලරපොලනො ප ැප

ොමමපගzwjරනථමොේපොදල පො ටසනපමමපඔයාටපpythonපලපකොය පොමහපවඳශනපසේධzwjාන පලටපලඩාප රමකප

ගැඹරපවපසේධzwjාන පගැ පකයපොද ලා

ඉකනපඒපොේලඛපඉොග ගන ප ලනපොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපpythonපලපමල පොේලඛපගැ ප ැල ප ැල ප

රහණොලන

ොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපකzwjරමලඛදපපබබදලපයම ාකපදැනමකපඔබපබාගතොතප මපpythonපපබබඳලපදසගයප

අොද ව(උොදෂ)පපzwjරණපදzwjරපලපවදශනපපzwjර පලලනප60පලතපඔබටපදශසොලනපනලරදපපබතරපොවවමටපඋදේප

ලනපඇ

එොවේ මපොමහපොදල පගzwjරනථමොයනපඅදපයබපශමොලමපප

ඔබටපජය

33

33

example = [ 7 8 9 ]

0 1 2

example[11] = [ 3 3 3 ]

ොමො නපොල පොේපමමපකයන මපඔයාටපම පඇකොනපඅලයලපලපපindexපප මප ර පශැටපගැ

(0123)පඉකනපොමො නපකයනොනපindex number =ප1ොල පඅලයලයපඟටපයන පඊටපදවොවේපආොයතප

index number = 1ොල ප ැ ටපයන පශරයටමපඑ ටප[ 3 3 3 ] ද බාන පකයයප

ඇත ටමඕො නපකයනොනප78 පඅ රටප(එ ප0පශාප1පල පඅලයලපඅ රට)ප[ 3 3 3 ] පදාන පකයය

දැනපlistපඑ පcheckප රපබමපoutputපඑ පගැ

[ 7 3 3 3 8 9 ]

0 1 2 3 4 5

මමපකේලපොේපශරපොනද

ලපොද ඩපොදයකපමමපඔයාටපකයපොදන ම

example[15] = [ ]ප

ොමොශමප ොෂ තපොම දපොලනොන

ඔයාටපම පඇකප

example[15] ප

ොමො දපොදලනලපවඳශනප ර පindexපඑ ප ැතලපඊටපොදරපඅලයලපට පගන පඑ පගැ

පlistපඑ පcheckප රමපබම

[ 7 9 ]ප

මමපහ ලපඒ පඔයාටපොතොරන පඇක

ඉකනපොමපවදශටපlistපඑ පකොය පඅලයලපම න පඅපටපරලලන

34

34

14 Intro to Methods (රතනපවදශාපපzwjරවයයප)

Pythonපලපශැටයටපmethodsපකයනොනපඑක රාපවදශ පbuilding functionපලටමප මයපඉකනපොමලාපලලනප

ලැඩගන පශැටයපමමපදැනපකයපොදන පයනො

ඉවොවඛාමපොද ඩපlistපඑ කපශදම

face = [ 21 18 30 ]

ොමපlistපඑොකපඅගටපඅලතපඅගයකපඑ තප රන පොග ඩකමපොඛසපකzwjරමයකපකොය ලපඒ ටපදාවචචපොලනො ප

appendපකය පmethodපඑ ය

ඒ පොමපවදශටපදාවචචප රන පරලලන

ඉවොවඛාමපඅොේපlistපඑොකප(object)ප මපලයන පඕ පඊටපදවොවපක ක(dot)පකයපඅදාපmethodපඑ ප

දාවචචප රන පරලලන

faceappend(45)

face

[ 21 18 30 45 ]

අදටපඕ පොේපොඛසොයනමපඋ ාපොනද

ඉකනපොමපmethodsපදාවචචප රේදපවාමා යපලරශනපඅනලාරොයනමපදාවචචප රන පම ොනපfaceappend

එ පඅගටප45පොය දන පඅපපදාවචචප ොඛපවාමා යපලරශනපඉකනපඒපොේපගැ පොශ ඳටපම පකයාගන

ලතපොග ඩකපලැදගතපොල පmethodපඑ කපගැ යපමමපඊෂඟටපකයන පයනොන

ඒ ටපොද ඩපlistපඑ කපශදම

apples = lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

listපඑ පcheckප රතපබම

apples

lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

ශරපබමපදැන

applescount(lsquoapplesrsquo)

2

ඇයප2පආොේපඒ පොලනො පොමොශමයපcountපඑො නප රනොනපඅපපොද පලචො පොමපlistපඑොකපකපදාරකප

කොය ලදපකයපොශ යපොද පඑ යපඉකනපඋඩපකොය පවධzwjා යපකzwjරයාතම ප රරපගමනපොමයාපlistපඑොකපමප

ඉදනපබ ලපඅපපදන පලච යටපගැොද පලච යකපකොය ලදපකයපඔොශ මපගණනප රොග පය ො ටප

ොමයාටපඅහොල ලපapplesපකයපොදල ාල පවඳශනපොලාපකොය ලපකයපඉකනපඑයාපoutputපඑ ප2පකයප

අපටපොදනල ල

අපපදැනපlistපඑොකප ැකපලච යකපදාපබම

applescount(lsquobowrsquo)

0

උත ොරපශරපොනද

35

35

ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපඔයාටපකයපොදන ම

one = [ 1 2 3] two = [ 4 5 6 ]

මමපlistපොද කපශදාගත

oneextend(two)

ොමො නපඇත ටමප රනො පවහදවමකපොමො දපොලනො පoneපකය පlistපඑොකපඅගටපtwoපකය පlistපඑ ප

එ තපකරමයපොමහදපoneපකය පlistපඑ පවහදවමකපොල ලපොමො දපපzwjරධzwjා පොලනොනපoneපකය පlistපඑ ය

අපපදැනපone listපඑ පcheckප රපබම

one

[ 1 2 3 4 5 6 ]

වාරාංයකපවදශටපගතො ත

objectmethod(argument)

ලවතලකzwjරමය( ර ය)

ොමපවදශටපවාධzwjාරණපලශයකනපොදන න පරලලනපmethodsපදාවචචප ර පශැට

ඉදරයටතප ලතපඅලතපmethodsපට කපකයපොදන මපඉකනපොමපmethodsපලලනපොඛසොයනමපොග ඩකප

ාරයකමලපprogrammesපශදාගන පඅදටපඋදේපොල ල

36

36

15 More Methods (පරතනප ලදරටතප)

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපindexපකය පmethodපඑ පගැ

say = lsquoheyrsquo lsquohowrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ශරපඅපපlistඑ කතපශැදලා

දැනපොමොශමපtypeප රම

sayindex(lsquobrownrsquo)

2

ොමො දපොල පොේපඔයාටපදැ ටමතපොතොර ලපඇක

අදාපඅලයලොේප මපදරශමපindexපඑ පොඛසොයනමපඅපටපොශ යපොද ල

sayinsert( 2 rsquohossrsquo )

ොමො දප රනොනපඅපපොද පindexපඑ ටපඅපපොද පඅලයලයපදා පඑ යපඑ ො ටපඉවොවඛාපඒපindexපඑොකප

කබණපඅලයලයටපොම දපොලනො

ඒපගැ පlistපඑ පcheckප රමපබම

say

lsquoheyrsquo lsquonowrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොතොරන පඇකොනපඑ නනපඑශාපකොය පඅලයලපඔකො මපඑ ටපඑ කපපටදවටපය ල

දැනපඅපපබමපlistපඑ පඅලයලපඉලතප රන පකොය පmethodsප2කපගැ

saypop(1)

lsquonowrsquo

say

lsquoheyrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොමො දප රනොනපඅදටපඕ පindexපඑ පදරශමපඒපindexපඑ ටපඅදාපඅලයලයපoutputප ර පගමන listප

එො නපඒපඅලයලයපඉලතපකරමක

sayremove( lsquobrownrsquo )

ොම පට කපොල වපොමො දපඅදටපඉලතප රන පඅදාපඅලයලයපවඳශනප රරශමපඒපඅලයලයපlistපඑො නප

ඉලතප ර ලපබැරපොලාලතපඅපපවඳශනප ර පඅලයලයපකහදපල ාල පlistපඑොකපකබොණ තපොම කපොලයදප

එ ො ටපොලනොනපමලනමපශමබපොල පඅලයලයපඉලතප ර පඑ ය

sayreverse()

ොමපmethodපඑො නප රනොනපඅොේපමලපlistපඑ මප පටපශරලපොද පඑ යපපඒපකයනොනපඅගපඉදපමටප

අලයලපට පොදෂගැවවමය

37

37

16 Sort and tuples (ොදෂගැවවමපවශපටදඛවප)

ඉවොවඛාමපබමපොදෂගැවවමපගැ

අපපදැනපවං යාපදාරපොද ඩපlist එ කපශදම

new = [ 32 54 22 7 98 1 ]

new

[ 32 54 22 7 98 1 ]

ශරපදැනපlistපඑ කපශදාගත ො

දැනපsortපකය පmethodපඑ පදාවචචප රන පරලලනපොමො දපsort()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපොම ලතප

දාන පඑදා

ශරපදැනපsortප රරශම listපඑ පආොරෝශ පපබොලෂටපවැ ොව ල

new

[ 1 7 22 32 54 98 ]පශරපොනද

ඒලාොගමපඅපටපරලලනපstringපවතපොදෂගවලන පඒ ප රනො මපොමොශමයපඉවවඛපකzwjරොමටපලඩාපට කප

ොල ව

sorted()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපඅපටපඅලයපstringපඑ පලයන පඕ

ඉන පමමප රපොදනලන ම

sorted( lsquoEasyhossrsquo )

lsquoErsquo lsquoarsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo rsquosrsquo rsquoyrsquo+

දැනපොම පඅ ාරාදපපබොලෂටය (Alphabetical Order)පවැ සයපකොයනොනපPythonපලපශැටයටපඅ ාරාදප

පබොලෂටපව වන පඉවොවඛාමපගනො පCapitalපඅකරපඒපනවයපlsquo E rsquoපඉවවරශටමපඇවතපකොයනො පඊටප

දවොවේපපබොලෂටපSimpleපඅකරපොදෂගැවසපකොය ලපඔයාටපොේ ලපඇක

මමපදැනපmethodsපලලනපට කපඅයනපොලාපtuplesපගැ පකයපොදන මපඔයාට

ඉවොවඛාමපtupleපඑ කපොදන ාමපඉන මො

න මමප 41423254පකයපIDLE එොකපEnterප ොර තපඅපටපtupleපඑ කපැොබ ල

tupleපලලනපො කපලැඩ ෑලපදාන පබෑ listපලදපලොේ

ඇත ටමපකේොල තපොමො පකය පඅලයලපආයපොල වප රන පඅලතප රන පඅයනප රන පොම ලතමප

රගන පොදනො ප ැ

රන පරලලනපඑ මපොදයය

ඒො පකොය පඅලයලයනපඑබයටපoutputප රගැනමපදමණය

ඉන පඒ පොදන ම

bucky = ( 32 32 43 54 )

38

38

bucky

( 32 32 43 54 )

ශරපොම පtupleපඑ ක

දැනපොමො පඅගයනපඑබයටපඅරනපොදනලන ම

bucky[2]

43

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපtupleපගැ

ොශ දටපම පකයාගන පtupleපලලනප රන පරලලනපඅගයනපඑබයටපගැනමපදමණය

ඉකනපඅනකමටපවාරාංයකපවදශටපගතො තපොදෂගැවවම(sort)පඅදටපොග ඩකපලට පොදයකපprogrammesප

ලය පො ට

ඒලාොගමපඅපපදන ල listපඑ පඅලයලපලාොගමපstingපඑ පඅලයලදපොඛසොයනමපොදෂගැවවමටපශැකපබල

39

39

17 Stings and Stuff ( ලදනපආශzwjර පොමලම)

Stingsපලටපඅදාපඅලතපආ රණයපොේලඛපට කපමමපදැනපකයපොදන ම

ොම පදශාපොද ඩඩකපබන

bucky= ldquo Hey there bucky hows your head rdquo

ොමො පකය පbuckyපheadපකය පලච පඅපටපඑ පඑ පොලාලටපකණ ලපොල වප රගන පඕ පලොේපකයප

හ න ො

ඒතපඇත ටපඅපපො ොශ මදපඒ ප රනො

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

sපොම ේදපොමපඇත ටමපොම පමාරමපවව පොදයකපඒො පsපලලනපකයොලනො පStringපකයයපප

කයොලනොනපොම පවදොශපdataපඑ කදපයන ය

ඇත ටමපකේොල තපsපකයනොනපStringපවහ පවචයයකප(String variable)පපඒපකයනොනපොල වප රන ප

රලලනපොශෝපොල වපොල පොදයක

ඉකනපbucky Stringපඑො යපඕො යපඇකපවමබනධzwjයපොම කද

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

අපටපදැනපඕ පොද ඩපඅගයන(ලච )ප2කපමමපදැනපඒප2 තපෑවකප ර ලා

varb = ( lsquobettyrsquo lsquofootrsquo )ප

ශරපඅදටපදැනපකොය ල Stringපඑ කපඅගයන(ලච )ප2කපවහ

දැනපමමපොදනලන ම

buckyපශාපvarbපකය පොදොකපවව පවමබනධzwj ාලයක

ඒ ප රනොනපොමොශමය

print buckyvarb

ොමො පොතරමප මයපvarbපකය පඑො නපඅගයනපඅරග පbuckyපකය පඑොකපපවහ ප ැනපලටපඑමප

අගයනපආොේප රන පකයය

දැනපEnterපඑ පඔබපබැලොල තපඔයාටපඒ පොතොරය

Hey there betty hows your foot

ඉකනපොමලාොගම

varc = ( lsquotunarsquo rsquofinrsquo )

print buckyvarc

Hey there tuna hows your fin

ඉකනපොමපකzwjරොමපදාවචචප රපඅපටපරලලනපඅමතපවදොශපprogrammesපලයන

උදාශරණයකපවදශටපඑොක පරේගයනපඅම න පඅදටපොල වපවදොශපලච පsetප රපඒපොග ඛනලපරදමප

රන පරලලන

දැනපමමපකයපොදන මපfindපකය පmethodපඑ පගැ

40

40

example = rdquo Hey now Bessie nice chops rdquo

අපපහ මපඅපටපඕ පොල ලපොමො පකොය පලච යකපශරයටමපකොය පවථමා යපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

examplefind(lsquobessiersquo)

8

අපටප8පකයපආලොනදපඒො පඇත මපොතරමපොම කද

ඒො නපකයනො පොම යපොමපStringපඑොකපකොලනප ැ ද (කම පindexපඑ ද)ප

bessieපකය පලචො ප( lsquobrsquoපඅකරපවඳශනප ැ ) දටනපගනො පකයය

lsquoHey now bessie nice chopsrsquo

0123456789helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ොශ දටපම පකයාගන පහවතයනතපඅනලාරයොයනමපොමපගණ යපකරමටපගන ල

ලපඑ කපබම

examplefind(lsquochopsrsquo)

20

ොම ටපඅනලපඅපටපහ ාගන පරලලනපlsquo c rsquoපකය පඅකරටපඅදාපindexපඑ ප20පයපකය

41

41

18 String Methods ( ලදනපආශzwjර පරක ලදරටතප)

Stringපලටපවමබනධzwjප ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපකයපොදන මපඒ පඅපපශදනලනො පjoinප

කය

Sequence = lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

Sequence

lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

ශරපදැනපStringපඑ කපශැදලපමම

ලතපොද ඩපStringපඑ කතපශදම

glue = lsquohossrsquo

ොමපොද පඅපටපඑ ටපsetප රන පඕ පඒ ප රනො පොමොශමයපඉවොවඛාමපlistපඑොකපශැමපඅලයලය මප

මැදටපදාන පඕ පලච යටපඅදාප මපලයන පඕ පඊටපදවොවේපක කපකයපjoinපකයපලයන පඊටතපදවොවේප

ලරශනපතෂපඅරපඅදාපSequenceපඑොකප මපලයන

gluejoin(sequence)

lsquoheyhosstherehossbessiehosshosshossrsquo

ලැදගත methodපඑ කපගැ පදැනපමමපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපStringපඑ කපශදම

randstr = ldquoI wish i Had No sausagerdquo

randstr

ldquoI wish i Had No sausagerdquo

මටපදැනපඅලයයපොමො පකොය පශැමපඅකරමපSimpleපඅකරපලටපදරලර යප රන ඒ පශරමපොඛසය

randstrlower()පදැනපEnterපඑ පඔබපබම

lsquoi wish i had no sausagersquo

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපොමපmethodපඑොකපකොය පලැදගත ම

ලදපොදයකපමමපකයපොදන ම

අලතපStringපඑ කපශදම

truth = lsquo I love old women rsquo

මමපො ලනමපmethodපඑ පලයපඉන ම

truthreplace(lsquowomenrsquo rsquomenrsquo)

ොමො දපඇත ටමපොලනොනපwomenපකය පලච යපොලනලටපmenපකය පලච යපආොේපවමයප

අපපඒ පcheckප රපබම

ලැොඩපශරපොනදපඉකනපොමපවදශටපයමපලච යකපොලනලටපොල තපලච යකපොඛසොයනමපආොේප රගන ප

රලලන

42

42

19 Dictionary (ලදනපො ෝ)

මමපදැනපකයපොදන පයනොනපpythonපලපකොය පDictionaryපගැ පොම කදපDictionaryපඑ කපකයනොන

ඇත ටමපොම පඅපපදන පDictionaryපඑ කපලොේමප මයපDictionaryපඑො නපඅපපලච යකපොශ ය ලප

කයමො පඒපලචො පකොය ප ැ තපශමබපව ාපඉකනපදැනපඒපලචො ටපඅදාපොතරමකපොශෝපවව රයකපඅපටප

දැ ගන පරලලන

ඉකනපpythonපලපකොය පDictionaryපතපඒපලාොගමප මයපඅපපොශ ය පලචො පලාොගපොේටපයර(key)පකයප

කය ලපඒපලච යටපඅදාපවව රයපඅගය(value)පකයපඅපපකය ල

ම පකයාගන පොදයකපකොය ලපDictionaryපලටපදාවචචපොලනොනපලකzwjර ලරශන( ldquohelliprdquo )පදටනපගේදතප

අලවනප රේදතපොමපලකzwjරපලරශනපඅපපදාවචචප ර ල

මමපඑ කපශදමපොදනලන මප

book= lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

ොමො පකොයනොනපදව පවාමාජ යනටපඅදාපොද ඩපDictionaryපඑ කපොමො පකොය පයතර(keys)ප මයප

Dad BroපMom ඒලාටපඅදාපඅගයන(values)පොලනොන Bob Joe Lisa

දැනපEnterපඑ පඑබශමපඅොේපDictionaryපඑ පRun

ොල ල

book

lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

දැනපඅපටපරලලනපඅොේපවාමා යපDictionaryපලප

කොය පලැොඩප රන පඒපකයනොනපලචො ටපඅදාප

ොතරමපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

ඉවොවඛාමපDictionaryපඑොකප මපඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොපඅදටපඅලය යතර(key)පපවඳශනප

රන පඹ

ඉන පමමපොදනලන ම

booklsquoDadrsquo+

lsquoBobrsquo

booklsquoMomrsquo+

lsquoLisarsquo

ඉකනප ලතපොදයකපකොය ලපොමපයතර(keys)පලටපඅදාපඅගයනපstringපොලන මපඹො ප ෑපඅදටපnumbersප

උ තපදාගන පරලලනපඒපගැ පකයපොදන පඅපප ලතපොද ඩපDictionaryපඑ කපශදම

ages = lsquoDadrsquo rsquo42rsquo rsquoMomrsquo rsquo87rsquo-

ageslsquoDadrsquo+

42

43

43

දැනපදැක ො පkeys ලටපඅදාපඅගයනපstring ොලන මපඅලයප ෑ

දැනපමමපකයපොදන මපDictionaryපලටපඅදාපmethodsපට ක

මමපඒ පලයමපොදනලන මප

ොම පලයන පmethodsපලය පවාමා යපආ ෘකයටමප මය[ SequenceMethod(argument) ]

bookclear()

ොමො දපොම යපොලනොනපඅපපවදශනප රපකොය පDictionaryපඑොකපසයලමපඅගයනපඉලතප රපDictionaryප

එ පහවප රපදා පඑ ය

Enter එ පඑබොල තපදැනපඒ පබාගන පරලලන

පලැොඩපශරපොනද

ලපMethodපඑ කපබම

tuna = agescopy()

ොමපො ද පඅදටපඅදාපDictionaryපඑ ක

ොල මපDictionaryපඑ කපවදශටපො පයකපගන පරලලන

අපප මප රරපDictionaryපඑ පtunaපකය පඅලතපDictionaryප

එ ටපො පපොලපකයපදැනපඔයාටපොේ ලපඇක

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපොග ඩකමපලැදගතපMethodපඑ කපගැ

ොමපMethodපඑො නපරලලනපඅදටපඅලයපDictionaryපඑ කපඇතොෂපඅපපවදශනප ර පkeyපඑ පකොය ලදප

ැේදපකයපොශ යාගන

ඒ ප රනොනපොමොශමය

tunahas_key(lsquoMomrsquo)

True

tunahas_key(lsquoApplesrsquo)

False

ඔයාටපඒපගැ දැනපොතොර ලපඇක

අදාපkeyපඑ පDictionaryපඑොකපකොය ල මපTrueපකයපoutputපොල ලප ැත මපFalseපකයපoutputප

ොල ල

ශරපඅපපDictionaryපගැ පොග ඩකපොේලඛප ාප රා ඒපලොේමපProgrammes ශදේදපොමපDictionaryපඅදටප

ොග ඩකපලැදගතපොල ල

44

44

ඊෂඟපදාඩමට

45

45

20 If Statements (if පzwjර ා )

අපපොම ාකපදරටපpythonපලපමල පොේලඛපොග ඩකපඉොග ගත පොම නනපඑශාටපමමපකයපොදන මප

කzwjරමොඛ පශද පවදශපගැ

ශරපඅපපලැොඩටපබහම

IDLEපඑො නපදැ ටපවමපඅරොග පමමපදැන ය ලපnew windowපඑ ටපNew windowපඑොකපprogrammeප

එ කපලයපඒ පRunප රන ප මපඅනලාරොයනපඒ පSaveප රන පඕ

ශරපමමපදැනපstingපඑ කපශද ල

tuna=rdquofishrdquo

If පzwjර ා පගැ පදැනපමමපඔයාටපකයපොද ලපොමො නපොග ඩකපොේලඛපොඛසොයනමපඅපටප රන පරලලන

if tuna==rdquofishrdquoොමො දපමමපවමා පකණපොද කපොය දාොග පකොය ල

ොම දපොලාපකොයනො පපරේාලේ(testing)

යමපඅගයකපදරකාපකරමටපඅප වමාන කණ මදකේපොය ද ලපඒපලාොගමපඅපොේපපzwjර ා පඅලවා යටපප

මදත(colonrdquordquo)පොය ද ලපොශ දටපම පකයාගන (ොග ඩකපලැදගත)

ොමපමලපපzwjර ාොනපොතරමප මයපlsquorsquotuna fishපටපවමා පඋො තrsquorsquoපකය පඑ යපඉකනපොමපපzwjර ා යපයටොතප

එොශමපඋො තපඅර ප රන පොම ප රන පකයපඅපටපවවධ වධානපොදන පරලලන

If tuna == lsquorsquofishrsquorsquo

Print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපEnterපඑ පඔබරශමපොමපපzwjර ා යපයටොතපඅපටපඅලයප ර පොේලඛපලයන පරලලන

ොශ දටපම පකයාගන පොදක පදාපEnterපඑ පඑබලපගමනපඑමපපzwjර ා යපයටොතප මයපඉනදසපලය ප

ොේලඛපලයොලනො (indent-පොේබලපවාමා යපඉොමනපඇතෂටපල පොවේපලයොේ)

දැනපමමපොමො පකයපකොයනොනපtuna fishපටපවමා පලනොනප මපlsquothis is a fish alrightrsquo කයපprintප

රන පකයය

දැන F5 එ පඔබපොමපprogrammeපඑ පrunප රපබමප

lsquothis is a fish alrightrsquo

46

46

ොමො පව පොේපගැ පමමප ලපදාරකපකයන ම

අදටපකොය ලපvariableපඑ කපtuna=rdquofishrdquoපකය

දැනපඅපපදරකාලකප ර ල

tuna කය පඑ පfishපටපවමා පලනො ප මපlsquothis is a fish alrightrsquoපකයපprintප රන පඑතපඒ ටපවමා ප

ැත මපොම ලතප රන පඑදා

අොේපprogrammeපඑ පමමපදැනපොද ඩඩකපොල වප ර ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපොම දපොලනො පකයපබන පොම පrunප රමපඇත ටමපොම ලතපඋොනප ෑ

ශරපif පzwjර ා පලපමල පොේපොම ප මය

අොේපදරකාලපශරප මපඅපටපඅලයපොේලඛපට කප රන පකයපවධzwjා පොදන පරලලනපඊටපදවොවේපඒපවධzwjා ප

runපොල ලාපඒතපදරකාලපලැරදප මපොම ලතපො රපඉන ල

පඒතපොම පifපපzwjර ා පලය පඑ පවදශකපව රය

47

47

21පElse and elif (Else වශ elifපඅනොක )

දැනපමමපකයපොදන මපදරකාලපලැරදප මපඅදටපඅලයපවධzwjා පශදාගන පශැටපඒ ප රනොනපelseපකය ප

අනොක ොයනපඒපගැ පදැනපබම

අොේප ලනපඋදාශරණයමප

මමපඉවවරශටපඅරොග පය ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

ශරපදැනපපොම යපොලනො ඉවොවඛාමපදෂමපපzwjර ාොනපව යප මපඑයටපඅදාපවධzwjා පට පකzwjරයාතම ප

ර ලපඒතපලැරදප මපඔේපඑ ො ටපඅපටපදැනප ලතපොතරමකපකොය ලපලැරදප මපelseපයටොතපඅපටප

රන පඅලයපොේපtypeප රයපකොයනො

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquoප

ලැොඩපශරපොනද

අපප ලතපොම නනපඉවවරශටපයමපඅපපහ මපඅපටපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඕො පකයප

දෂොලනයටපොදයකපදරකාප රපශරපගොේප ැත මප ලතපඑ කපඑොශමතප ැත මප ලපඑ කපඑොශමතප

වොනප ැත මප ලතපොදයකපඒපලොේපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඅලයප මපඅපපදාවචචප ර ලපelif

කය පඅනොක ය

ොම පශැමපොලාොලමපදානොනපifපපzwjර ා යයපelseපපzwjර ා යයපඅ රටපොලන ය elifපඒලාපඕ ප රමපඅපටප

දාන පරලලනපඅදටපඅලය ාලයනපොග ඩකපකොය ලප ම

ශරඒපගැ පබමපදැන

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

elif fish == ldquoslamonrdquo

print rdquoI hope I donrsquot get SLAMonilla poissninrdquo

elif fish == ldquotunardquo

print rdquoeasy there tuna boatrdquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

48

48

ඉකනපදැනපොමො පොල පොේපමමපවව රප රන මපඅපටපකොය ලපtuna=rdquofishrdquoපකයපvariableපඑ ක

ඉවොවඛාම if tuna == ldquobassrdquoපකය පපzwjර ා යටපය ලපඒ පලැරද

එොශ මපඊඟපපzwjර ා යටපය ලපelif fish == ldquoslamonrdquoපඒ තපලැරදපොනදපඑොශ මපඅනතපඑ ටපදන ල

elif fish == ldquotunardquoප

ආ ඒ ප මපශරපඉකනපදැනපඒ පයටොතපකොය පොේලඛපට runපොලයප

Programme එ පrunප රපබමපමමපකයරපොේදපොලනො පකය

rdquoeasy there tuna boatrdquo

ශරපඅපපහ රපොේපව ාපොනද

අපප ලතපොද ඩපොල වකප රම

පොමපProgramme එොකපtunaපකය පඑ ප

ොලනලටපtroutපකයපදාම

elif fish == ldquotroutrdquo

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquo

පොමපල ාොලදපවොනපොම යපපzwjර ා පඑකො පදරකාප රප රපබැලලපොම කලතපශරපගොයප ෑපඒපනවාප

අනකමටපelseපඑ ටපය ලපඒො පකොය පොේපrunප ර ල

අනකමටඅපටපොතොර ලපවවඳමකප ැකමපව ාමපprogramme එ පelseපයටොතපකොය පොේප රපඅයනප

ොල ල

49

49

22 Nesting Statementsප(අන-පzwjර ා )

Ifපපzwjර ා පගැ පමමප ලතපොදයකපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපොද ඩපvariablesපට කපශදාගම

thing = ldquoanimalrdquo

animal = ldquocatrdquo

ශරපIfපපzwjර ා පයටොතපඅපටප ලතපifපපzwjර ා පොය දන පරලලනපමමප රමපොදනලන ම

දැනපRunප රපබම

this is a cat

ොම දපවොනපොම ය

thingපකය පඑ පanimalපලටපවමා යපඒපනවාපඒපයටොතපඇකපවධzwjා පrunපොල ලප

එ ො ටපශමබොල ලපif animal == lsquocat rsquoකයපඑ කප

අපපශදරපොදල පvariableපඑ පදශාපබරශමපොතොර ලපොමපකය පොේපශරපකයපඒපනවාපඑමපපzwjර ා ොේපඇකප

වධzwjා පrunපොල ලපඒ යපoutputපඑ පවදශටපthis is catපකයපආොේ

අපපදැනපthing = ldquohouserdquoපකයපොල වප රප

programmeපඑ පrunප රපබම

I donrsquot know what this is

දැනපඔයාටපොතොර ල

if thing == ldquoanimalrdquoපකය පපzwjර ා යපව යපො ොේප මපඒපයටොතපඊටපදශබනපකොය පපzwjර ා පඑ නනප

එශාටපලැඩපො ර පබල

50

50

ඉකනපොමපවදශටපpythonපගැ පලයවනපමාොේපදෂමපල පගzwjරනථමයපඅලවනපොල ලපඉලරයපකේලටපොම නනපොමප

ගzwjරනථමයපඉලරපොලනො ප ැප

ොමමපගzwjරනථමොේපොදල පො ටසනපමමපඔයාටපpythonපලපකොය පොමහපවඳශනපසේධzwjාන පලටපලඩාප රමකප

ගැඹරපවපසේධzwjාන පගැ පකයපොද ලා

ඉකනපඒපොේලඛපඉොග ගන ප ලනපොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපpythonපලපමල පොේලඛපගැ ප ැල ප ැල ප

රහණොලන

ොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපකzwjරමලඛදපපබබදලපයම ාකපදැනමකපඔබපබාගතොතප මපpythonපපබබඳලපදසගයප

අොද ව(උොදෂ)පපzwjරණපදzwjරපලපවදශනපපzwjර පලලනප60පලතපඔබටපදශසොලනපනලරදපපබතරපොවවමටපඋදේප

ලනපඇ

එොවේ මපොමහපොදල පගzwjරනථමොයනපඅදපයබපශමොලමපප

ඔබටපජය

34

34

14 Intro to Methods (රතනපවදශාපපzwjරවයයප)

Pythonපලපශැටයටපmethodsපකයනොනපඑක රාපවදශ පbuilding functionපලටමප මයපඉකනපොමලාපලලනප

ලැඩගන පශැටයපමමපදැනපකයපොදන පයනො

ඉවොවඛාමපොද ඩපlistපඑ කපශදම

face = [ 21 18 30 ]

ොමපlistපඑොකපඅගටපඅලතපඅගයකපඑ තප රන පොග ඩකමපොඛසපකzwjරමයකපකොය ලපඒ ටපදාවචචපොලනො ප

appendපකය පmethodපඑ ය

ඒ පොමපවදශටපදාවචචප රන පරලලන

ඉවොවඛාමපඅොේපlistපඑොකප(object)ප මපලයන පඕ පඊටපදවොවපක ක(dot)පකයපඅදාපmethodපඑ ප

දාවචචප රන පරලලන

faceappend(45)

face

[ 21 18 30 45 ]

අදටපඕ පොේපොඛසොයනමපඋ ාපොනද

ඉකනපොමපmethodsපදාවචචප රේදපවාමා යපලරශනපඅනලාරොයනමපදාවචචප රන පම ොනපfaceappend

එ පඅගටප45පොය දන පඅපපදාවචචප ොඛපවාමා යපලරශනපඉකනපඒපොේපගැ පොශ ඳටපම පකයාගන

ලතපොග ඩකපලැදගතපොල පmethodපඑ කපගැ යපමමපඊෂඟටපකයන පයනොන

ඒ ටපොද ඩපlistපඑ කපශදම

apples = lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

listපඑ පcheckප රතපබම

apples

lsquoirsquo lsquoloversquo lsquoapplesrsquo lsquoapplesrsquo lsquonowrsquo+

ශරපබමපදැන

applescount(lsquoapplesrsquo)

2

ඇයප2පආොේපඒ පොලනො පොමොශමයපcountපඑො නප රනොනපඅපපොද පලචො පොමපlistපඑොකපකපදාරකප

කොය ලදපකයපොශ යපොද පඑ යපඉකනපඋඩපකොය පවධzwjා යපකzwjරයාතම ප රරපගමනපොමයාපlistපඑොකපමප

ඉදනපබ ලපඅපපදන පලච යටපගැොද පලච යකපකොය ලදපකයපඔොශ මපගණනප රොග පය ො ටප

ොමයාටපඅහොල ලපapplesපකයපොදල ාල පවඳශනපොලාපකොය ලපකයපඉකනපඑයාපoutputපඑ ප2පකයප

අපටපොදනල ල

අපපදැනපlistපඑොකප ැකපලච යකපදාපබම

applescount(lsquobowrsquo)

0

උත ොරපශරපොනද

35

35

ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපඔයාටපකයපොදන ම

one = [ 1 2 3] two = [ 4 5 6 ]

මමපlistපොද කපශදාගත

oneextend(two)

ොමො නපඇත ටමප රනො පවහදවමකපොමො දපොලනො පoneපකය පlistපඑොකපඅගටපtwoපකය පlistපඑ ප

එ තපකරමයපොමහදපoneපකය පlistපඑ පවහදවමකපොල ලපොමො දපපzwjරධzwjා පොලනොනපoneපකය පlistපඑ ය

අපපදැනපone listපඑ පcheckප රපබම

one

[ 1 2 3 4 5 6 ]

වාරාංයකපවදශටපගතො ත

objectmethod(argument)

ලවතලකzwjරමය( ර ය)

ොමපවදශටපවාධzwjාරණපලශයකනපොදන න පරලලනපmethodsපදාවචචප ර පශැට

ඉදරයටතප ලතපඅලතපmethodsපට කපකයපොදන මපඉකනපොමපmethodsපලලනපොඛසොයනමපොග ඩකප

ාරයකමලපprogrammesපශදාගන පඅදටපඋදේපොල ල

36

36

15 More Methods (පරතනප ලදරටතප)

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපindexපකය පmethodපඑ පගැ

say = lsquoheyrsquo lsquohowrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ශරපඅපපlistඑ කතපශැදලා

දැනපොමොශමපtypeප රම

sayindex(lsquobrownrsquo)

2

ොමො දපොල පොේපඔයාටපදැ ටමතපොතොර ලපඇක

අදාපඅලයලොේප මපදරශමපindexපඑ පොඛසොයනමපඅපටපොශ යපොද ල

sayinsert( 2 rsquohossrsquo )

ොමො දප රනොනපඅපපොද පindexපඑ ටපඅපපොද පඅලයලයපදා පඑ යපඑ ො ටපඉවොවඛාපඒපindexපඑොකප

කබණපඅලයලයටපොම දපොලනො

ඒපගැ පlistපඑ පcheckප රමපබම

say

lsquoheyrsquo lsquonowrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොතොරන පඇකොනපඑ නනපඑශාපකොය පඅලයලපඔකො මපඑ ටපඑ කපපටදවටපය ල

දැනපඅපපබමපlistපඑ පඅලයලපඉලතප රන පකොය පmethodsප2කපගැ

saypop(1)

lsquonowrsquo

say

lsquoheyrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොමො දප රනොනපඅදටපඕ පindexපඑ පදරශමපඒපindexපඑ ටපඅදාපඅලයලයපoutputප ර පගමන listප

එො නපඒපඅලයලයපඉලතපකරමක

sayremove( lsquobrownrsquo )

ොම පට කපොල වපොමො දපඅදටපඉලතප රන පඅදාපඅලයලයපවඳශනප රරශමපඒපඅලයලයපlistපඑො නප

ඉලතප ර ලපබැරපොලාලතපඅපපවඳශනප ර පඅලයලයපකහදපල ාල පlistපඑොකපකබොණ තපොම කපොලයදප

එ ො ටපොලනොනපමලනමපශමබපොල පඅලයලයපඉලතප ර පඑ ය

sayreverse()

ොමපmethodපඑො නප රනොනපඅොේපමලපlistපඑ මප පටපශරලපොද පඑ යපපඒපකයනොනපඅගපඉදපමටප

අලයලපට පොදෂගැවවමය

37

37

16 Sort and tuples (ොදෂගැවවමපවශපටදඛවප)

ඉවොවඛාමපබමපොදෂගැවවමපගැ

අපපදැනපවං යාපදාරපොද ඩපlist එ කපශදම

new = [ 32 54 22 7 98 1 ]

new

[ 32 54 22 7 98 1 ]

ශරපදැනපlistපඑ කපශදාගත ො

දැනපsortපකය පmethodපඑ පදාවචචප රන පරලලනපොමො දපsort()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපොම ලතප

දාන පඑදා

ශරපදැනපsortප රරශම listපඑ පආොරෝශ පපබොලෂටපවැ ොව ල

new

[ 1 7 22 32 54 98 ]පශරපොනද

ඒලාොගමපඅපටපරලලනපstringපවතපොදෂගවලන පඒ ප රනො මපොමොශමයපඉවවඛපකzwjරොමටපලඩාපට කප

ොල ව

sorted()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපඅපටපඅලයපstringපඑ පලයන පඕ

ඉන පමමප රපොදනලන ම

sorted( lsquoEasyhossrsquo )

lsquoErsquo lsquoarsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo rsquosrsquo rsquoyrsquo+

දැනපොම පඅ ාරාදපපබොලෂටය (Alphabetical Order)පවැ සයපකොයනොනපPythonපලපශැටයටපඅ ාරාදප

පබොලෂටපව වන පඉවොවඛාමපගනො පCapitalපඅකරපඒපනවයපlsquo E rsquoපඉවවරශටමපඇවතපකොයනො පඊටප

දවොවේපපබොලෂටපSimpleපඅකරපොදෂගැවසපකොය ලපඔයාටපොේ ලපඇක

මමපදැනපmethodsපලලනපට කපඅයනපොලාපtuplesපගැ පකයපොදන මපඔයාට

ඉවොවඛාමපtupleපඑ කපොදන ාමපඉන මො

න මමප 41423254පකයපIDLE එොකපEnterප ොර තපඅපටපtupleපඑ කපැොබ ල

tupleපලලනපො කපලැඩ ෑලපදාන පබෑ listපලදපලොේ

ඇත ටමපකේොල තපොමො පකය පඅලයලපආයපොල වප රන පඅලතප රන පඅයනප රන පොම ලතමප

රගන පොදනො ප ැ

රන පරලලනපඑ මපොදයය

ඒො පකොය පඅලයලයනපඑබයටපoutputප රගැනමපදමණය

ඉන පඒ පොදන ම

bucky = ( 32 32 43 54 )

38

38

bucky

( 32 32 43 54 )

ශරපොම පtupleපඑ ක

දැනපොමො පඅගයනපඑබයටපඅරනපොදනලන ම

bucky[2]

43

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපtupleපගැ

ොශ දටපම පකයාගන පtupleපලලනප රන පරලලනපඅගයනපඑබයටපගැනමපදමණය

ඉකනපඅනකමටපවාරාංයකපවදශටපගතො තපොදෂගැවවම(sort)පඅදටපොග ඩකපලට පොදයකපprogrammesප

ලය පො ට

ඒලාොගමපඅපපදන ල listපඑ පඅලයලපලාොගමපstingපඑ පඅලයලදපොඛසොයනමපොදෂගැවවමටපශැකපබල

39

39

17 Stings and Stuff ( ලදනපආශzwjර පොමලම)

Stingsපලටපඅදාපඅලතපආ රණයපොේලඛපට කපමමපදැනපකයපොදන ම

ොම පදශාපොද ඩඩකපබන

bucky= ldquo Hey there bucky hows your head rdquo

ොමො පකය පbuckyපheadපකය පලච පඅපටපඑ පඑ පොලාලටපකණ ලපොල වප රගන පඕ පලොේපකයප

හ න ො

ඒතපඇත ටපඅපපො ොශ මදපඒ ප රනො

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

sපොම ේදපොමපඇත ටමපොම පමාරමපවව පොදයකපඒො පsපලලනපකයොලනො පStringපකයයපප

කයොලනොනපොම පවදොශපdataපඑ කදපයන ය

ඇත ටමපකේොල තපsපකයනොනපStringපවහ පවචයයකප(String variable)පපඒපකයනොනපොල වප රන ප

රලලනපොශෝපොල වපොල පොදයක

ඉකනපbucky Stringපඑො යපඕො යපඇකපවමබනධzwjයපොම කද

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

අපටපදැනපඕ පොද ඩපඅගයන(ලච )ප2කපමමපදැනපඒප2 තපෑවකප ර ලා

varb = ( lsquobettyrsquo lsquofootrsquo )ප

ශරපඅදටපදැනපකොය ල Stringපඑ කපඅගයන(ලච )ප2කපවහ

දැනපමමපොදනලන ම

buckyපශාපvarbපකය පොදොකපවව පවමබනධzwj ාලයක

ඒ ප රනොනපොමොශමය

print buckyvarb

ොමො පොතරමප මයපvarbපකය පඑො නපඅගයනපඅරග පbuckyපකය පඑොකපපවහ ප ැනපලටපඑමප

අගයනපආොේප රන පකයය

දැනපEnterපඑ පඔබපබැලොල තපඔයාටපඒ පොතොරය

Hey there betty hows your foot

ඉකනපොමලාොගම

varc = ( lsquotunarsquo rsquofinrsquo )

print buckyvarc

Hey there tuna hows your fin

ඉකනපොමපකzwjරොමපදාවචචප රපඅපටපරලලනපඅමතපවදොශපprogrammesපලයන

උදාශරණයකපවදශටපඑොක පරේගයනපඅම න පඅදටපොල වපවදොශපලච පsetප රපඒපොග ඛනලපරදමප

රන පරලලන

දැනපමමපකයපොදන මපfindපකය පmethodපඑ පගැ

40

40

example = rdquo Hey now Bessie nice chops rdquo

අපපහ මපඅපටපඕ පොල ලපොමො පකොය පලච යකපශරයටමපකොය පවථමා යපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

examplefind(lsquobessiersquo)

8

අපටප8පකයපආලොනදපඒො පඇත මපොතරමපොම කද

ඒො නපකයනො පොම යපොමපStringපඑොකපකොලනප ැ ද (කම පindexපඑ ද)ප

bessieපකය පලචො ප( lsquobrsquoපඅකරපවඳශනප ැ ) දටනපගනො පකයය

lsquoHey now bessie nice chopsrsquo

0123456789helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ොශ දටපම පකයාගන පහවතයනතපඅනලාරයොයනමපොමපගණ යපකරමටපගන ල

ලපඑ කපබම

examplefind(lsquochopsrsquo)

20

ොම ටපඅනලපඅපටපහ ාගන පරලලනපlsquo c rsquoපකය පඅකරටපඅදාපindexපඑ ප20පයපකය

41

41

18 String Methods ( ලදනපආශzwjර පරක ලදරටතප)

Stringපලටපවමබනධzwjප ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපකයපොදන මපඒ පඅපපශදනලනො පjoinප

කය

Sequence = lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

Sequence

lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

ශරපදැනපStringපඑ කපශැදලපමම

ලතපොද ඩපStringපඑ කතපශදම

glue = lsquohossrsquo

ොමපොද පඅපටපඑ ටපsetප රන පඕ පඒ ප රනො පොමොශමයපඉවොවඛාමපlistපඑොකපශැමපඅලයලය මප

මැදටපදාන පඕ පලච යටපඅදාප මපලයන පඕ පඊටපදවොවේපක කපකයපjoinපකයපලයන පඊටතපදවොවේප

ලරශනපතෂපඅරපඅදාපSequenceපඑොකප මපලයන

gluejoin(sequence)

lsquoheyhosstherehossbessiehosshosshossrsquo

ලැදගත methodපඑ කපගැ පදැනපමමපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපStringපඑ කපශදම

randstr = ldquoI wish i Had No sausagerdquo

randstr

ldquoI wish i Had No sausagerdquo

මටපදැනපඅලයයපොමො පකොය පශැමපඅකරමපSimpleපඅකරපලටපදරලර යප රන ඒ පශරමපොඛසය

randstrlower()පදැනපEnterපඑ පඔබපබම

lsquoi wish i had no sausagersquo

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපොමපmethodපඑොකපකොය පලැදගත ම

ලදපොදයකපමමපකයපොදන ම

අලතපStringපඑ කපශදම

truth = lsquo I love old women rsquo

මමපො ලනමපmethodපඑ පලයපඉන ම

truthreplace(lsquowomenrsquo rsquomenrsquo)

ොමො දපඇත ටමපොලනොනපwomenපකය පලච යපොලනලටපmenපකය පලච යපආොේපවමයප

අපපඒ පcheckප රපබම

ලැොඩපශරපොනදපඉකනපොමපවදශටපයමපලච යකපොලනලටපොල තපලච යකපොඛසොයනමපආොේප රගන ප

රලලන

42

42

19 Dictionary (ලදනපො ෝ)

මමපදැනපකයපොදන පයනොනපpythonපලපකොය පDictionaryපගැ පොම කදපDictionaryපඑ කපකයනොන

ඇත ටමපොම පඅපපදන පDictionaryපඑ කපලොේමප මයපDictionaryපඑො නපඅපපලච යකපොශ ය ලප

කයමො පඒපලචො පකොය ප ැ තපශමබපව ාපඉකනපදැනපඒපලචො ටපඅදාපොතරමකපොශෝපවව රයකපඅපටප

දැ ගන පරලලන

ඉකනපpythonපලපකොය පDictionaryපතපඒපලාොගමප මයපඅපපොශ ය පලචො පලාොගපොේටපයර(key)පකයප

කය ලපඒපලච යටපඅදාපවව රයපඅගය(value)පකයපඅපපකය ල

ම පකයාගන පොදයකපකොය ලපDictionaryපලටපදාවචචපොලනොනපලකzwjර ලරශන( ldquohelliprdquo )පදටනපගේදතප

අලවනප රේදතපොමපලකzwjරපලරශනපඅපපදාවචචප ර ල

මමපඑ කපශදමපොදනලන මප

book= lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

ොමො පකොයනොනපදව පවාමාජ යනටපඅදාපොද ඩපDictionaryපඑ කපොමො පකොය පයතර(keys)ප මයප

Dad BroපMom ඒලාටපඅදාපඅගයන(values)පොලනොන Bob Joe Lisa

දැනපEnterපඑ පඑබශමපඅොේපDictionaryපඑ පRun

ොල ල

book

lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

දැනපඅපටපරලලනපඅොේපවාමා යපDictionaryපලප

කොය පලැොඩප රන පඒපකයනොනපලචො ටපඅදාප

ොතරමපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

ඉවොවඛාමපDictionaryපඑොකප මපඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොපඅදටපඅලය යතර(key)පපවඳශනප

රන පඹ

ඉන පමමපොදනලන ම

booklsquoDadrsquo+

lsquoBobrsquo

booklsquoMomrsquo+

lsquoLisarsquo

ඉකනප ලතපොදයකපකොය ලපොමපයතර(keys)පලටපඅදාපඅගයනපstringපොලන මපඹො ප ෑපඅදටපnumbersප

උ තපදාගන පරලලනපඒපගැ පකයපොදන පඅපප ලතපොද ඩපDictionaryපඑ කපශදම

ages = lsquoDadrsquo rsquo42rsquo rsquoMomrsquo rsquo87rsquo-

ageslsquoDadrsquo+

42

43

43

දැනපදැක ො පkeys ලටපඅදාපඅගයනපstring ොලන මපඅලයප ෑ

දැනපමමපකයපොදන මපDictionaryපලටපඅදාපmethodsපට ක

මමපඒ පලයමපොදනලන මප

ොම පලයන පmethodsපලය පවාමා යපආ ෘකයටමප මය[ SequenceMethod(argument) ]

bookclear()

ොමො දපොම යපොලනොනපඅපපවදශනප රපකොය පDictionaryපඑොකපසයලමපඅගයනපඉලතප රපDictionaryප

එ පහවප රපදා පඑ ය

Enter එ පඑබොල තපදැනපඒ පබාගන පරලලන

පලැොඩපශරපොනද

ලපMethodපඑ කපබම

tuna = agescopy()

ොමපො ද පඅදටපඅදාපDictionaryපඑ ක

ොල මපDictionaryපඑ කපවදශටපො පයකපගන පරලලන

අපප මප රරපDictionaryපඑ පtunaපකය පඅලතපDictionaryප

එ ටපො පපොලපකයපදැනපඔයාටපොේ ලපඇක

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපොග ඩකමපලැදගතපMethodපඑ කපගැ

ොමපMethodපඑො නපරලලනපඅදටපඅලයපDictionaryපඑ කපඇතොෂපඅපපවදශනප ර පkeyපඑ පකොය ලදප

ැේදපකයපොශ යාගන

ඒ ප රනොනපොමොශමය

tunahas_key(lsquoMomrsquo)

True

tunahas_key(lsquoApplesrsquo)

False

ඔයාටපඒපගැ දැනපොතොර ලපඇක

අදාපkeyපඑ පDictionaryපඑොකපකොය ල මපTrueපකයපoutputපොල ලප ැත මපFalseපකයපoutputප

ොල ල

ශරපඅපපDictionaryපගැ පොග ඩකපොේලඛප ාප රා ඒපලොේමපProgrammes ශදේදපොමපDictionaryපඅදටප

ොග ඩකපලැදගතපොල ල

44

44

ඊෂඟපදාඩමට

45

45

20 If Statements (if පzwjර ා )

අපපොම ාකපදරටපpythonපලපමල පොේලඛපොග ඩකපඉොග ගත පොම නනපඑශාටපමමපකයපොදන මප

කzwjරමොඛ පශද පවදශපගැ

ශරපඅපපලැොඩටපබහම

IDLEපඑො නපදැ ටපවමපඅරොග පමමපදැන ය ලපnew windowපඑ ටපNew windowපඑොකපprogrammeප

එ කපලයපඒ පRunප රන ප මපඅනලාරොයනපඒ පSaveප රන පඕ

ශරපමමපදැනපstingපඑ කපශද ල

tuna=rdquofishrdquo

If පzwjර ා පගැ පදැනපමමපඔයාටපකයපොද ලපොමො නපොග ඩකපොේලඛපොඛසොයනමපඅපටප රන පරලලන

if tuna==rdquofishrdquoොමො දපමමපවමා පකණපොද කපොය දාොග පකොය ල

ොම දපොලාපකොයනො පපරේාලේ(testing)

යමපඅගයකපදරකාපකරමටපඅප වමාන කණ මදකේපොය ද ලපඒපලාොගමපඅපොේපපzwjර ා පඅලවා යටපප

මදත(colonrdquordquo)පොය ද ලපොශ දටපම පකයාගන (ොග ඩකපලැදගත)

ොමපමලපපzwjර ාොනපොතරමප මයපlsquorsquotuna fishපටපවමා පඋො තrsquorsquoපකය පඑ යපඉකනපොමපපzwjර ා යපයටොතප

එොශමපඋො තපඅර ප රන පොම ප රන පකයපඅපටපවවධ වධානපොදන පරලලන

If tuna == lsquorsquofishrsquorsquo

Print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපEnterපඑ පඔබරශමපොමපපzwjර ා යපයටොතපඅපටපඅලයප ර පොේලඛපලයන පරලලන

ොශ දටපම පකයාගන පොදක පදාපEnterපඑ පඑබලපගමනපඑමපපzwjර ා යපයටොතප මයපඉනදසපලය ප

ොේලඛපලයොලනො (indent-පොේබලපවාමා යපඉොමනපඇතෂටපල පොවේපලයොේ)

දැනපමමපොමො පකයපකොයනොනපtuna fishපටපවමා පලනොනප මපlsquothis is a fish alrightrsquo කයපprintප

රන පකයය

දැන F5 එ පඔබපොමපprogrammeපඑ පrunප රපබමප

lsquothis is a fish alrightrsquo

46

46

ොමො පව පොේපගැ පමමප ලපදාරකපකයන ම

අදටපකොය ලපvariableපඑ කපtuna=rdquofishrdquoපකය

දැනපඅපපදරකාලකප ර ල

tuna කය පඑ පfishපටපවමා පලනො ප මපlsquothis is a fish alrightrsquoපකයපprintප රන පඑතපඒ ටපවමා ප

ැත මපොම ලතප රන පඑදා

අොේපprogrammeපඑ පමමපදැනපොද ඩඩකපොල වප ර ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපොම දපොලනො පකයපබන පොම පrunප රමපඇත ටමපොම ලතපඋොනප ෑ

ශරපif පzwjර ා පලපමල පොේපොම ප මය

අොේපදරකාලපශරප මපඅපටපඅලයපොේලඛපට කප රන පකයපවධzwjා පොදන පරලලනපඊටපදවොවේපඒපවධzwjා ප

runපොල ලාපඒතපදරකාලපලැරදප මපොම ලතපො රපඉන ල

පඒතපොම පifපපzwjර ා පලය පඑ පවදශකපව රය

47

47

21පElse and elif (Else වශ elifපඅනොක )

දැනපමමපකයපොදන මපදරකාලපලැරදප මපඅදටපඅලයපවධzwjා පශදාගන පශැටපඒ ප රනොනපelseපකය ප

අනොක ොයනපඒපගැ පදැනපබම

අොේප ලනපඋදාශරණයමප

මමපඉවවරශටපඅරොග පය ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

ශරපදැනපපොම යපොලනො ඉවොවඛාමපදෂමපපzwjර ාොනපව යප මපඑයටපඅදාපවධzwjා පට පකzwjරයාතම ප

ර ලපඒතපලැරදප මපඔේපඑ ො ටපඅපටපදැනප ලතපොතරමකපකොය ලපලැරදප මපelseපයටොතපඅපටප

රන පඅලයපොේපtypeප රයපකොයනො

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquoප

ලැොඩපශරපොනද

අපප ලතපොම නනපඉවවරශටපයමපඅපපහ මපඅපටපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඕො පකයප

දෂොලනයටපොදයකපදරකාප රපශරපගොේප ැත මප ලතපඑ කපඑොශමතප ැත මප ලපඑ කපඑොශමතප

වොනප ැත මප ලතපොදයකපඒපලොේපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඅලයප මපඅපපදාවචචප ර ලපelif

කය පඅනොක ය

ොම පශැමපොලාොලමපදානොනපifපපzwjර ා යයපelseපපzwjර ා යයපඅ රටපොලන ය elifපඒලාපඕ ප රමපඅපටප

දාන පරලලනපඅදටපඅලය ාලයනපොග ඩකපකොය ලප ම

ශරඒපගැ පබමපදැන

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

elif fish == ldquoslamonrdquo

print rdquoI hope I donrsquot get SLAMonilla poissninrdquo

elif fish == ldquotunardquo

print rdquoeasy there tuna boatrdquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

48

48

ඉකනපදැනපොමො පොල පොේපමමපවව රප රන මපඅපටපකොය ලපtuna=rdquofishrdquoපකයපvariableපඑ ක

ඉවොවඛාම if tuna == ldquobassrdquoපකය පපzwjර ා යටපය ලපඒ පලැරද

එොශ මපඊඟපපzwjර ා යටපය ලපelif fish == ldquoslamonrdquoපඒ තපලැරදපොනදපඑොශ මපඅනතපඑ ටපදන ල

elif fish == ldquotunardquoප

ආ ඒ ප මපශරපඉකනපදැනපඒ පයටොතපකොය පොේලඛපට runපොලයප

Programme එ පrunප රපබමපමමපකයරපොේදපොලනො පකය

rdquoeasy there tuna boatrdquo

ශරපඅපපහ රපොේපව ාපොනද

අපප ලතපොද ඩපොල වකප රම

පොමපProgramme එොකපtunaපකය පඑ ප

ොලනලටපtroutපකයපදාම

elif fish == ldquotroutrdquo

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquo

පොමපල ාොලදපවොනපොම යපපzwjර ා පඑකො පදරකාප රප රපබැලලපොම කලතපශරපගොයප ෑපඒපනවාප

අනකමටපelseපඑ ටපය ලපඒො පකොය පොේපrunප ර ල

අනකමටඅපටපොතොර ලපවවඳමකප ැකමපව ාමපprogramme එ පelseපයටොතපකොය පොේප රපඅයනප

ොල ල

49

49

22 Nesting Statementsප(අන-පzwjර ා )

Ifපපzwjර ා පගැ පමමප ලතපොදයකපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපොද ඩපvariablesපට කපශදාගම

thing = ldquoanimalrdquo

animal = ldquocatrdquo

ශරපIfපපzwjර ා පයටොතපඅපටප ලතපifපපzwjර ා පොය දන පරලලනපමමප රමපොදනලන ම

දැනපRunප රපබම

this is a cat

ොම දපවොනපොම ය

thingපකය පඑ පanimalපලටපවමා යපඒපනවාපඒපයටොතපඇකපවධzwjා පrunපොල ලප

එ ො ටපශමබොල ලපif animal == lsquocat rsquoකයපඑ කප

අපපශදරපොදල පvariableපඑ පදශාපබරශමපොතොර ලපොමපකය පොේපශරපකයපඒපනවාපඑමපපzwjර ා ොේපඇකප

වධzwjා පrunපොල ලපඒ යපoutputපඑ පවදශටපthis is catපකයපආොේ

අපපදැනපthing = ldquohouserdquoපකයපොල වප රප

programmeපඑ පrunප රපබම

I donrsquot know what this is

දැනපඔයාටපොතොර ල

if thing == ldquoanimalrdquoපකය පපzwjර ා යපව යපො ොේප මපඒපයටොතපඊටපදශබනපකොය පපzwjර ා පඑ නනප

එශාටපලැඩපො ර පබල

50

50

ඉකනපොමපවදශටපpythonපගැ පලයවනපමාොේපදෂමපල පගzwjරනථමයපඅලවනපොල ලපඉලරයපකේලටපොම නනපොමප

ගzwjරනථමයපඉලරපොලනො ප ැප

ොමමපගzwjරනථමොේපොදල පො ටසනපමමපඔයාටපpythonපලපකොය පොමහපවඳශනපසේධzwjාන පලටපලඩාප රමකප

ගැඹරපවපසේධzwjාන පගැ පකයපොද ලා

ඉකනපඒපොේලඛපඉොග ගන ප ලනපොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපpythonපලපමල පොේලඛපගැ ප ැල ප ැල ප

රහණොලන

ොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපකzwjරමලඛදපපබබදලපයම ාකපදැනමකපඔබපබාගතොතප මපpythonපපබබඳලපදසගයප

අොද ව(උොදෂ)පපzwjරණපදzwjරපලපවදශනපපzwjර පලලනප60පලතපඔබටපදශසොලනපනලරදපපබතරපොවවමටපඋදේප

ලනපඇ

එොවේ මපොමහපොදල පගzwjරනථමොයනපඅදපයබපශමොලමපප

ඔබටපජය

35

35

ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපඔයාටපකයපොදන ම

one = [ 1 2 3] two = [ 4 5 6 ]

මමපlistපොද කපශදාගත

oneextend(two)

ොමො නපඇත ටමප රනො පවහදවමකපොමො දපොලනො පoneපකය පlistපඑොකපඅගටපtwoපකය පlistපඑ ප

එ තපකරමයපොමහදපoneපකය පlistපඑ පවහදවමකපොල ලපොමො දපපzwjරධzwjා පොලනොනපoneපකය පlistපඑ ය

අපපදැනපone listපඑ පcheckප රපබම

one

[ 1 2 3 4 5 6 ]

වාරාංයකපවදශටපගතො ත

objectmethod(argument)

ලවතලකzwjරමය( ර ය)

ොමපවදශටපවාධzwjාරණපලශයකනපොදන න පරලලනපmethodsපදාවචචප ර පශැට

ඉදරයටතප ලතපඅලතපmethodsපට කපකයපොදන මපඉකනපොමපmethodsපලලනපොඛසොයනමපොග ඩකප

ාරයකමලපprogrammesපශදාගන පඅදටපඋදේපොල ල

36

36

15 More Methods (පරතනප ලදරටතප)

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපindexපකය පmethodපඑ පගැ

say = lsquoheyrsquo lsquohowrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ශරපඅපපlistඑ කතපශැදලා

දැනපොමොශමපtypeප රම

sayindex(lsquobrownrsquo)

2

ොමො දපොල පොේපඔයාටපදැ ටමතපොතොර ලපඇක

අදාපඅලයලොේප මපදරශමපindexපඑ පොඛසොයනමපඅපටපොශ යපොද ල

sayinsert( 2 rsquohossrsquo )

ොමො දප රනොනපඅපපොද පindexපඑ ටපඅපපොද පඅලයලයපදා පඑ යපඑ ො ටපඉවොවඛාපඒපindexපඑොකප

කබණපඅලයලයටපොම දපොලනො

ඒපගැ පlistපඑ පcheckප රමපබම

say

lsquoheyrsquo lsquonowrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොතොරන පඇකොනපඑ නනපඑශාපකොය පඅලයලපඔකො මපඑ ටපඑ කපපටදවටපය ල

දැනපඅපපබමපlistපඑ පඅලයලපඉලතප රන පකොය පmethodsප2කපගැ

saypop(1)

lsquonowrsquo

say

lsquoheyrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොමො දප රනොනපඅදටපඕ පindexපඑ පදරශමපඒපindexපඑ ටපඅදාපඅලයලයපoutputප ර පගමන listප

එො නපඒපඅලයලයපඉලතපකරමක

sayremove( lsquobrownrsquo )

ොම පට කපොල වපොමො දපඅදටපඉලතප රන පඅදාපඅලයලයපවඳශනප රරශමපඒපඅලයලයපlistපඑො නප

ඉලතප ර ලපබැරපොලාලතපඅපපවඳශනප ර පඅලයලයපකහදපල ාල පlistපඑොකපකබොණ තපොම කපොලයදප

එ ො ටපොලනොනපමලනමපශමබපොල පඅලයලයපඉලතප ර පඑ ය

sayreverse()

ොමපmethodපඑො නප රනොනපඅොේපමලපlistපඑ මප පටපශරලපොද පඑ යපපඒපකයනොනපඅගපඉදපමටප

අලයලපට පොදෂගැවවමය

37

37

16 Sort and tuples (ොදෂගැවවමපවශපටදඛවප)

ඉවොවඛාමපබමපොදෂගැවවමපගැ

අපපදැනපවං යාපදාරපොද ඩපlist එ කපශදම

new = [ 32 54 22 7 98 1 ]

new

[ 32 54 22 7 98 1 ]

ශරපදැනපlistපඑ කපශදාගත ො

දැනපsortපකය පmethodපඑ පදාවචචප රන පරලලනපොමො දපsort()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපොම ලතප

දාන පඑදා

ශරපදැනපsortප රරශම listපඑ පආොරෝශ පපබොලෂටපවැ ොව ල

new

[ 1 7 22 32 54 98 ]පශරපොනද

ඒලාොගමපඅපටපරලලනපstringපවතපොදෂගවලන පඒ ප රනො මපොමොශමයපඉවවඛපකzwjරොමටපලඩාපට කප

ොල ව

sorted()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපඅපටපඅලයපstringපඑ පලයන පඕ

ඉන පමමප රපොදනලන ම

sorted( lsquoEasyhossrsquo )

lsquoErsquo lsquoarsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo rsquosrsquo rsquoyrsquo+

දැනපොම පඅ ාරාදපපබොලෂටය (Alphabetical Order)පවැ සයපකොයනොනපPythonපලපශැටයටපඅ ාරාදප

පබොලෂටපව වන පඉවොවඛාමපගනො පCapitalපඅකරපඒපනවයපlsquo E rsquoපඉවවරශටමපඇවතපකොයනො පඊටප

දවොවේපපබොලෂටපSimpleපඅකරපොදෂගැවසපකොය ලපඔයාටපොේ ලපඇක

මමපදැනපmethodsපලලනපට කපඅයනපොලාපtuplesපගැ පකයපොදන මපඔයාට

ඉවොවඛාමපtupleපඑ කපොදන ාමපඉන මො

න මමප 41423254පකයපIDLE එොකපEnterප ොර තපඅපටපtupleපඑ කපැොබ ල

tupleපලලනපො කපලැඩ ෑලපදාන පබෑ listපලදපලොේ

ඇත ටමපකේොල තපොමො පකය පඅලයලපආයපොල වප රන පඅලතප රන පඅයනප රන පොම ලතමප

රගන පොදනො ප ැ

රන පරලලනපඑ මපොදයය

ඒො පකොය පඅලයලයනපඑබයටපoutputප රගැනමපදමණය

ඉන පඒ පොදන ම

bucky = ( 32 32 43 54 )

38

38

bucky

( 32 32 43 54 )

ශරපොම පtupleපඑ ක

දැනපොමො පඅගයනපඑබයටපඅරනපොදනලන ම

bucky[2]

43

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපtupleපගැ

ොශ දටපම පකයාගන පtupleපලලනප රන පරලලනපඅගයනපඑබයටපගැනමපදමණය

ඉකනපඅනකමටපවාරාංයකපවදශටපගතො තපොදෂගැවවම(sort)පඅදටපොග ඩකපලට පොදයකපprogrammesප

ලය පො ට

ඒලාොගමපඅපපදන ල listපඑ පඅලයලපලාොගමපstingපඑ පඅලයලදපොඛසොයනමපොදෂගැවවමටපශැකපබල

39

39

17 Stings and Stuff ( ලදනපආශzwjර පොමලම)

Stingsපලටපඅදාපඅලතපආ රණයපොේලඛපට කපමමපදැනපකයපොදන ම

ොම පදශාපොද ඩඩකපබන

bucky= ldquo Hey there bucky hows your head rdquo

ොමො පකය පbuckyපheadපකය පලච පඅපටපඑ පඑ පොලාලටපකණ ලපොල වප රගන පඕ පලොේපකයප

හ න ො

ඒතපඇත ටපඅපපො ොශ මදපඒ ප රනො

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

sපොම ේදපොමපඇත ටමපොම පමාරමපවව පොදයකපඒො පsපලලනපකයොලනො පStringපකයයපප

කයොලනොනපොම පවදොශපdataපඑ කදපයන ය

ඇත ටමපකේොල තපsපකයනොනපStringපවහ පවචයයකප(String variable)පපඒපකයනොනපොල වප රන ප

රලලනපොශෝපොල වපොල පොදයක

ඉකනපbucky Stringපඑො යපඕො යපඇකපවමබනධzwjයපොම කද

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

අපටපදැනපඕ පොද ඩපඅගයන(ලච )ප2කපමමපදැනපඒප2 තපෑවකප ර ලා

varb = ( lsquobettyrsquo lsquofootrsquo )ප

ශරපඅදටපදැනපකොය ල Stringපඑ කපඅගයන(ලච )ප2කපවහ

දැනපමමපොදනලන ම

buckyපශාපvarbපකය පොදොකපවව පවමබනධzwj ාලයක

ඒ ප රනොනපොමොශමය

print buckyvarb

ොමො පොතරමප මයපvarbපකය පඑො නපඅගයනපඅරග පbuckyපකය පඑොකපපවහ ප ැනපලටපඑමප

අගයනපආොේප රන පකයය

දැනපEnterපඑ පඔබපබැලොල තපඔයාටපඒ පොතොරය

Hey there betty hows your foot

ඉකනපොමලාොගම

varc = ( lsquotunarsquo rsquofinrsquo )

print buckyvarc

Hey there tuna hows your fin

ඉකනපොමපකzwjරොමපදාවචචප රපඅපටපරලලනපඅමතපවදොශපprogrammesපලයන

උදාශරණයකපවදශටපඑොක පරේගයනපඅම න පඅදටපොල වපවදොශපලච පsetප රපඒපොග ඛනලපරදමප

රන පරලලන

දැනපමමපකයපොදන මපfindපකය පmethodපඑ පගැ

40

40

example = rdquo Hey now Bessie nice chops rdquo

අපපහ මපඅපටපඕ පොල ලපොමො පකොය පලච යකපශරයටමපකොය පවථමා යපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

examplefind(lsquobessiersquo)

8

අපටප8පකයපආලොනදපඒො පඇත මපොතරමපොම කද

ඒො නපකයනො පොම යපොමපStringපඑොකපකොලනප ැ ද (කම පindexපඑ ද)ප

bessieපකය පලචො ප( lsquobrsquoපඅකරපවඳශනප ැ ) දටනපගනො පකයය

lsquoHey now bessie nice chopsrsquo

0123456789helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ොශ දටපම පකයාගන පහවතයනතපඅනලාරයොයනමපොමපගණ යපකරමටපගන ල

ලපඑ කපබම

examplefind(lsquochopsrsquo)

20

ොම ටපඅනලපඅපටපහ ාගන පරලලනපlsquo c rsquoපකය පඅකරටපඅදාපindexපඑ ප20පයපකය

41

41

18 String Methods ( ලදනපආශzwjර පරක ලදරටතප)

Stringපලටපවමබනධzwjප ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපකයපොදන මපඒ පඅපපශදනලනො පjoinප

කය

Sequence = lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

Sequence

lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

ශරපදැනපStringපඑ කපශැදලපමම

ලතපොද ඩපStringපඑ කතපශදම

glue = lsquohossrsquo

ොමපොද පඅපටපඑ ටපsetප රන පඕ පඒ ප රනො පොමොශමයපඉවොවඛාමපlistපඑොකපශැමපඅලයලය මප

මැදටපදාන පඕ පලච යටපඅදාප මපලයන පඕ පඊටපදවොවේපක කපකයපjoinපකයපලයන පඊටතපදවොවේප

ලරශනපතෂපඅරපඅදාපSequenceපඑොකප මපලයන

gluejoin(sequence)

lsquoheyhosstherehossbessiehosshosshossrsquo

ලැදගත methodපඑ කපගැ පදැනපමමපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපStringපඑ කපශදම

randstr = ldquoI wish i Had No sausagerdquo

randstr

ldquoI wish i Had No sausagerdquo

මටපදැනපඅලයයපොමො පකොය පශැමපඅකරමපSimpleපඅකරපලටපදරලර යප රන ඒ පශරමපොඛසය

randstrlower()පදැනපEnterපඑ පඔබපබම

lsquoi wish i had no sausagersquo

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපොමපmethodපඑොකපකොය පලැදගත ම

ලදපොදයකපමමපකයපොදන ම

අලතපStringපඑ කපශදම

truth = lsquo I love old women rsquo

මමපො ලනමපmethodපඑ පලයපඉන ම

truthreplace(lsquowomenrsquo rsquomenrsquo)

ොමො දපඇත ටමපොලනොනපwomenපකය පලච යපොලනලටපmenපකය පලච යපආොේපවමයප

අපපඒ පcheckප රපබම

ලැොඩපශරපොනදපඉකනපොමපවදශටපයමපලච යකපොලනලටපොල තපලච යකපොඛසොයනමපආොේප රගන ප

රලලන

42

42

19 Dictionary (ලදනපො ෝ)

මමපදැනපකයපොදන පයනොනපpythonපලපකොය පDictionaryපගැ පොම කදපDictionaryපඑ කපකයනොන

ඇත ටමපොම පඅපපදන පDictionaryපඑ කපලොේමප මයපDictionaryපඑො නපඅපපලච යකපොශ ය ලප

කයමො පඒපලචො පකොය ප ැ තපශමබපව ාපඉකනපදැනපඒපලචො ටපඅදාපොතරමකපොශෝපවව රයකපඅපටප

දැ ගන පරලලන

ඉකනපpythonපලපකොය පDictionaryපතපඒපලාොගමප මයපඅපපොශ ය පලචො පලාොගපොේටපයර(key)පකයප

කය ලපඒපලච යටපඅදාපවව රයපඅගය(value)පකයපඅපපකය ල

ම පකයාගන පොදයකපකොය ලපDictionaryපලටපදාවචචපොලනොනපලකzwjර ලරශන( ldquohelliprdquo )පදටනපගේදතප

අලවනප රේදතපොමපලකzwjරපලරශනපඅපපදාවචචප ර ල

මමපඑ කපශදමපොදනලන මප

book= lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

ොමො පකොයනොනපදව පවාමාජ යනටපඅදාපොද ඩපDictionaryපඑ කපොමො පකොය පයතර(keys)ප මයප

Dad BroපMom ඒලාටපඅදාපඅගයන(values)පොලනොන Bob Joe Lisa

දැනපEnterපඑ පඑබශමපඅොේපDictionaryපඑ පRun

ොල ල

book

lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

දැනපඅපටපරලලනපඅොේපවාමා යපDictionaryපලප

කොය පලැොඩප රන පඒපකයනොනපලචො ටපඅදාප

ොතරමපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

ඉවොවඛාමපDictionaryපඑොකප මපඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොපඅදටපඅලය යතර(key)පපවඳශනප

රන පඹ

ඉන පමමපොදනලන ම

booklsquoDadrsquo+

lsquoBobrsquo

booklsquoMomrsquo+

lsquoLisarsquo

ඉකනප ලතපොදයකපකොය ලපොමපයතර(keys)පලටපඅදාපඅගයනපstringපොලන මපඹො ප ෑපඅදටපnumbersප

උ තපදාගන පරලලනපඒපගැ පකයපොදන පඅපප ලතපොද ඩපDictionaryපඑ කපශදම

ages = lsquoDadrsquo rsquo42rsquo rsquoMomrsquo rsquo87rsquo-

ageslsquoDadrsquo+

42

43

43

දැනපදැක ො පkeys ලටපඅදාපඅගයනපstring ොලන මපඅලයප ෑ

දැනපමමපකයපොදන මපDictionaryපලටපඅදාපmethodsපට ක

මමපඒ පලයමපොදනලන මප

ොම පලයන පmethodsපලය පවාමා යපආ ෘකයටමප මය[ SequenceMethod(argument) ]

bookclear()

ොමො දපොම යපොලනොනපඅපපවදශනප රපකොය පDictionaryපඑොකපසයලමපඅගයනපඉලතප රපDictionaryප

එ පහවප රපදා පඑ ය

Enter එ පඑබොල තපදැනපඒ පබාගන පරලලන

පලැොඩපශරපොනද

ලපMethodපඑ කපබම

tuna = agescopy()

ොමපො ද පඅදටපඅදාපDictionaryපඑ ක

ොල මපDictionaryපඑ කපවදශටපො පයකපගන පරලලන

අපප මප රරපDictionaryපඑ පtunaපකය පඅලතපDictionaryප

එ ටපො පපොලපකයපදැනපඔයාටපොේ ලපඇක

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපොග ඩකමපලැදගතපMethodපඑ කපගැ

ොමපMethodපඑො නපරලලනපඅදටපඅලයපDictionaryපඑ කපඇතොෂපඅපපවදශනප ර පkeyපඑ පකොය ලදප

ැේදපකයපොශ යාගන

ඒ ප රනොනපොමොශමය

tunahas_key(lsquoMomrsquo)

True

tunahas_key(lsquoApplesrsquo)

False

ඔයාටපඒපගැ දැනපොතොර ලපඇක

අදාපkeyපඑ පDictionaryපඑොකපකොය ල මපTrueපකයපoutputපොල ලප ැත මපFalseපකයපoutputප

ොල ල

ශරපඅපපDictionaryපගැ පොග ඩකපොේලඛප ාප රා ඒපලොේමපProgrammes ශදේදපොමපDictionaryපඅදටප

ොග ඩකපලැදගතපොල ල

44

44

ඊෂඟපදාඩමට

45

45

20 If Statements (if පzwjර ා )

අපපොම ාකපදරටපpythonපලපමල පොේලඛපොග ඩකපඉොග ගත පොම නනපඑශාටපමමපකයපොදන මප

කzwjරමොඛ පශද පවදශපගැ

ශරපඅපපලැොඩටපබහම

IDLEපඑො නපදැ ටපවමපඅරොග පමමපදැන ය ලපnew windowපඑ ටපNew windowපඑොකපprogrammeප

එ කපලයපඒ පRunප රන ප මපඅනලාරොයනපඒ පSaveප රන පඕ

ශරපමමපදැනපstingපඑ කපශද ල

tuna=rdquofishrdquo

If පzwjර ා පගැ පදැනපමමපඔයාටපකයපොද ලපොමො නපොග ඩකපොේලඛපොඛසොයනමපඅපටප රන පරලලන

if tuna==rdquofishrdquoොමො දපමමපවමා පකණපොද කපොය දාොග පකොය ල

ොම දපොලාපකොයනො පපරේාලේ(testing)

යමපඅගයකපදරකාපකරමටපඅප වමාන කණ මදකේපොය ද ලපඒපලාොගමපඅපොේපපzwjර ා පඅලවා යටපප

මදත(colonrdquordquo)පොය ද ලපොශ දටපම පකයාගන (ොග ඩකපලැදගත)

ොමපමලපපzwjර ාොනපොතරමප මයපlsquorsquotuna fishපටපවමා පඋො තrsquorsquoපකය පඑ යපඉකනපොමපපzwjර ා යපයටොතප

එොශමපඋො තපඅර ප රන පොම ප රන පකයපඅපටපවවධ වධානපොදන පරලලන

If tuna == lsquorsquofishrsquorsquo

Print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපEnterපඑ පඔබරශමපොමපපzwjර ා යපයටොතපඅපටපඅලයප ර පොේලඛපලයන පරලලන

ොශ දටපම පකයාගන පොදක පදාපEnterපඑ පඑබලපගමනපඑමපපzwjර ා යපයටොතප මයපඉනදසපලය ප

ොේලඛපලයොලනො (indent-පොේබලපවාමා යපඉොමනපඇතෂටපල පොවේපලයොේ)

දැනපමමපොමො පකයපකොයනොනපtuna fishපටපවමා පලනොනප මපlsquothis is a fish alrightrsquo කයපprintප

රන පකයය

දැන F5 එ පඔබපොමපprogrammeපඑ පrunප රපබමප

lsquothis is a fish alrightrsquo

46

46

ොමො පව පොේපගැ පමමප ලපදාරකපකයන ම

අදටපකොය ලපvariableපඑ කපtuna=rdquofishrdquoපකය

දැනපඅපපදරකාලකප ර ල

tuna කය පඑ පfishපටපවමා පලනො ප මපlsquothis is a fish alrightrsquoපකයපprintප රන පඑතපඒ ටපවමා ප

ැත මපොම ලතප රන පඑදා

අොේපprogrammeපඑ පමමපදැනපොද ඩඩකපොල වප ර ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපොම දපොලනො පකයපබන පොම පrunප රමපඇත ටමපොම ලතපඋොනප ෑ

ශරපif පzwjර ා පලපමල පොේපොම ප මය

අොේපදරකාලපශරප මපඅපටපඅලයපොේලඛපට කප රන පකයපවධzwjා පොදන පරලලනපඊටපදවොවේපඒපවධzwjා ප

runපොල ලාපඒතපදරකාලපලැරදප මපොම ලතපො රපඉන ල

පඒතපොම පifපපzwjර ා පලය පඑ පවදශකපව රය

47

47

21පElse and elif (Else වශ elifපඅනොක )

දැනපමමපකයපොදන මපදරකාලපලැරදප මපඅදටපඅලයපවධzwjා පශදාගන පශැටපඒ ප රනොනපelseපකය ප

අනොක ොයනපඒපගැ පදැනපබම

අොේප ලනපඋදාශරණයමප

මමපඉවවරශටපඅරොග පය ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

ශරපදැනපපොම යපොලනො ඉවොවඛාමපදෂමපපzwjර ාොනපව යප මපඑයටපඅදාපවධzwjා පට පකzwjරයාතම ප

ර ලපඒතපලැරදප මපඔේපඑ ො ටපඅපටපදැනප ලතපොතරමකපකොය ලපලැරදප මපelseපයටොතපඅපටප

රන පඅලයපොේපtypeප රයපකොයනො

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquoප

ලැොඩපශරපොනද

අපප ලතපොම නනපඉවවරශටපයමපඅපපහ මපඅපටපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඕො පකයප

දෂොලනයටපොදයකපදරකාප රපශරපගොේප ැත මප ලතපඑ කපඑොශමතප ැත මප ලපඑ කපඑොශමතප

වොනප ැත මප ලතපොදයකපඒපලොේපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඅලයප මපඅපපදාවචචප ර ලපelif

කය පඅනොක ය

ොම පශැමපොලාොලමපදානොනපifපපzwjර ා යයපelseපපzwjර ා යයපඅ රටපොලන ය elifපඒලාපඕ ප රමපඅපටප

දාන පරලලනපඅදටපඅලය ාලයනපොග ඩකපකොය ලප ම

ශරඒපගැ පබමපදැන

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

elif fish == ldquoslamonrdquo

print rdquoI hope I donrsquot get SLAMonilla poissninrdquo

elif fish == ldquotunardquo

print rdquoeasy there tuna boatrdquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

48

48

ඉකනපදැනපොමො පොල පොේපමමපවව රප රන මපඅපටපකොය ලපtuna=rdquofishrdquoපකයපvariableපඑ ක

ඉවොවඛාම if tuna == ldquobassrdquoපකය පපzwjර ා යටපය ලපඒ පලැරද

එොශ මපඊඟපපzwjර ා යටපය ලපelif fish == ldquoslamonrdquoපඒ තපලැරදපොනදපඑොශ මපඅනතපඑ ටපදන ල

elif fish == ldquotunardquoප

ආ ඒ ප මපශරපඉකනපදැනපඒ පයටොතපකොය පොේලඛපට runපොලයප

Programme එ පrunප රපබමපමමපකයරපොේදපොලනො පකය

rdquoeasy there tuna boatrdquo

ශරපඅපපහ රපොේපව ාපොනද

අපප ලතපොද ඩපොල වකප රම

පොමපProgramme එොකපtunaපකය පඑ ප

ොලනලටපtroutපකයපදාම

elif fish == ldquotroutrdquo

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquo

පොමපල ාොලදපවොනපොම යපපzwjර ා පඑකො පදරකාප රප රපබැලලපොම කලතපශරපගොයප ෑපඒපනවාප

අනකමටපelseපඑ ටපය ලපඒො පකොය පොේපrunප ර ල

අනකමටඅපටපොතොර ලපවවඳමකප ැකමපව ාමපprogramme එ පelseපයටොතපකොය පොේප රපඅයනප

ොල ල

49

49

22 Nesting Statementsප(අන-පzwjර ා )

Ifපපzwjර ා පගැ පමමප ලතපොදයකපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපොද ඩපvariablesපට කපශදාගම

thing = ldquoanimalrdquo

animal = ldquocatrdquo

ශරපIfපපzwjර ා පයටොතපඅපටප ලතපifපපzwjර ා පොය දන පරලලනපමමප රමපොදනලන ම

දැනපRunප රපබම

this is a cat

ොම දපවොනපොම ය

thingපකය පඑ පanimalපලටපවමා යපඒපනවාපඒපයටොතපඇකපවධzwjා පrunපොල ලප

එ ො ටපශමබොල ලපif animal == lsquocat rsquoකයපඑ කප

අපපශදරපොදල පvariableපඑ පදශාපබරශමපොතොර ලපොමපකය පොේපශරපකයපඒපනවාපඑමපපzwjර ා ොේපඇකප

වධzwjා පrunපොල ලපඒ යපoutputපඑ පවදශටපthis is catපකයපආොේ

අපපදැනපthing = ldquohouserdquoපකයපොල වප රප

programmeපඑ පrunප රපබම

I donrsquot know what this is

දැනපඔයාටපොතොර ල

if thing == ldquoanimalrdquoපකය පපzwjර ා යපව යපො ොේප මපඒපයටොතපඊටපදශබනපකොය පපzwjර ා පඑ නනප

එශාටපලැඩපො ර පබල

50

50

ඉකනපොමපවදශටපpythonපගැ පලයවනපමාොේපදෂමපල පගzwjරනථමයපඅලවනපොල ලපඉලරයපකේලටපොම නනපොමප

ගzwjරනථමයපඉලරපොලනො ප ැප

ොමමපගzwjරනථමොේපොදල පො ටසනපමමපඔයාටපpythonපලපකොය පොමහපවඳශනපසේධzwjාන පලටපලඩාප රමකප

ගැඹරපවපසේධzwjාන පගැ පකයපොද ලා

ඉකනපඒපොේලඛපඉොග ගන ප ලනපොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපpythonපලපමල පොේලඛපගැ ප ැල ප ැල ප

රහණොලන

ොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපකzwjරමලඛදපපබබදලපයම ාකපදැනමකපඔබපබාගතොතප මපpythonපපබබඳලපදසගයප

අොද ව(උොදෂ)පපzwjරණපදzwjරපලපවදශනපපzwjර පලලනප60පලතපඔබටපදශසොලනපනලරදපපබතරපොවවමටපඋදේප

ලනපඇ

එොවේ මපොමහපොදල පගzwjරනථමොයනපඅදපයබපශමොලමපප

ඔබටපජය

36

36

15 More Methods (පරතනප ලදරටතප)

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපindexපකය පmethodපඑ පගැ

say = lsquoheyrsquo lsquohowrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ශරපඅපපlistඑ කතපශැදලා

දැනපොමොශමපtypeප රම

sayindex(lsquobrownrsquo)

2

ොමො දපොල පොේපඔයාටපදැ ටමතපොතොර ලපඇක

අදාපඅලයලොේප මපදරශමපindexපඑ පොඛසොයනමපඅපටපොශ යපොද ල

sayinsert( 2 rsquohossrsquo )

ොමො දප රනොනපඅපපොද පindexපඑ ටපඅපපොද පඅලයලයපදා පඑ යපඑ ො ටපඉවොවඛාපඒපindexපඑොකප

කබණපඅලයලයටපොම දපොලනො

ඒපගැ පlistපඑ පcheckප රමපබම

say

lsquoheyrsquo lsquonowrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොතොරන පඇකොනපඑ නනපඑශාපකොය පඅලයලපඔකො මපඑ ටපඑ කපපටදවටපය ල

දැනපඅපපබමපlistපඑ පඅලයලපඉලතප රන පකොය පmethodsප2කපගැ

saypop(1)

lsquonowrsquo

say

lsquoheyrsquo lsquohossrsquo lsquobrownrsquo lsquocowrsquo +

ොමො දප රනොනපඅදටපඕ පindexපඑ පදරශමපඒපindexපඑ ටපඅදාපඅලයලයපoutputප ර පගමන listප

එො නපඒපඅලයලයපඉලතපකරමක

sayremove( lsquobrownrsquo )

ොම පට කපොල වපොමො දපඅදටපඉලතප රන පඅදාපඅලයලයපවඳශනප රරශමපඒපඅලයලයපlistපඑො නප

ඉලතප ර ලපබැරපොලාලතපඅපපවඳශනප ර පඅලයලයපකහදපල ාල පlistපඑොකපකබොණ තපොම කපොලයදප

එ ො ටපොලනොනපමලනමපශමබපොල පඅලයලයපඉලතප ර පඑ ය

sayreverse()

ොමපmethodපඑො නප රනොනපඅොේපමලපlistපඑ මප පටපශරලපොද පඑ යපපඒපකයනොනපඅගපඉදපමටප

අලයලපට පොදෂගැවවමය

37

37

16 Sort and tuples (ොදෂගැවවමපවශපටදඛවප)

ඉවොවඛාමපබමපොදෂගැවවමපගැ

අපපදැනපවං යාපදාරපොද ඩපlist එ කපශදම

new = [ 32 54 22 7 98 1 ]

new

[ 32 54 22 7 98 1 ]

ශරපදැනපlistපඑ කපශදාගත ො

දැනපsortපකය පmethodපඑ පදාවචචප රන පරලලනපොමො දපsort()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපොම ලතප

දාන පඑදා

ශරපදැනපsortප රරශම listපඑ පආොරෝශ පපබොලෂටපවැ ොව ල

new

[ 1 7 22 32 54 98 ]පශරපොනද

ඒලාොගමපඅපටපරලලනපstringපවතපොදෂගවලන පඒ ප රනො මපොමොශමයපඉවවඛපකzwjරොමටපලඩාපට කප

ොල ව

sorted()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපඅපටපඅලයපstringපඑ පලයන පඕ

ඉන පමමප රපොදනලන ම

sorted( lsquoEasyhossrsquo )

lsquoErsquo lsquoarsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo rsquosrsquo rsquoyrsquo+

දැනපොම පඅ ාරාදපපබොලෂටය (Alphabetical Order)පවැ සයපකොයනොනපPythonපලපශැටයටපඅ ාරාදප

පබොලෂටපව වන පඉවොවඛාමපගනො පCapitalපඅකරපඒපනවයපlsquo E rsquoපඉවවරශටමපඇවතපකොයනො පඊටප

දවොවේපපබොලෂටපSimpleපඅකරපොදෂගැවසපකොය ලපඔයාටපොේ ලපඇක

මමපදැනපmethodsපලලනපට කපඅයනපොලාපtuplesපගැ පකයපොදන මපඔයාට

ඉවොවඛාමපtupleපඑ කපොදන ාමපඉන මො

න මමප 41423254පකයපIDLE එොකපEnterප ොර තපඅපටපtupleපඑ කපැොබ ල

tupleපලලනපො කපලැඩ ෑලපදාන පබෑ listපලදපලොේ

ඇත ටමපකේොල තපොමො පකය පඅලයලපආයපොල වප රන පඅලතප රන පඅයනප රන පොම ලතමප

රගන පොදනො ප ැ

රන පරලලනපඑ මපොදයය

ඒො පකොය පඅලයලයනපඑබයටපoutputප රගැනමපදමණය

ඉන පඒ පොදන ම

bucky = ( 32 32 43 54 )

38

38

bucky

( 32 32 43 54 )

ශරපොම පtupleපඑ ක

දැනපොමො පඅගයනපඑබයටපඅරනපොදනලන ම

bucky[2]

43

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපtupleපගැ

ොශ දටපම පකයාගන පtupleපලලනප රන පරලලනපඅගයනපඑබයටපගැනමපදමණය

ඉකනපඅනකමටපවාරාංයකපවදශටපගතො තපොදෂගැවවම(sort)පඅදටපොග ඩකපලට පොදයකපprogrammesප

ලය පො ට

ඒලාොගමපඅපපදන ල listපඑ පඅලයලපලාොගමපstingපඑ පඅලයලදපොඛසොයනමපොදෂගැවවමටපශැකපබල

39

39

17 Stings and Stuff ( ලදනපආශzwjර පොමලම)

Stingsපලටපඅදාපඅලතපආ රණයපොේලඛපට කපමමපදැනපකයපොදන ම

ොම පදශාපොද ඩඩකපබන

bucky= ldquo Hey there bucky hows your head rdquo

ොමො පකය පbuckyපheadපකය පලච පඅපටපඑ පඑ පොලාලටපකණ ලපොල වප රගන පඕ පලොේපකයප

හ න ො

ඒතපඇත ටපඅපපො ොශ මදපඒ ප රනො

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

sපොම ේදපොමපඇත ටමපොම පමාරමපවව පොදයකපඒො පsපලලනපකයොලනො පStringපකයයපප

කයොලනොනපොම පවදොශපdataපඑ කදපයන ය

ඇත ටමපකේොල තපsපකයනොනපStringපවහ පවචයයකප(String variable)පපඒපකයනොනපොල වප රන ප

රලලනපොශෝපොල වපොල පොදයක

ඉකනපbucky Stringපඑො යපඕො යපඇකපවමබනධzwjයපොම කද

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

අපටපදැනපඕ පොද ඩපඅගයන(ලච )ප2කපමමපදැනපඒප2 තපෑවකප ර ලා

varb = ( lsquobettyrsquo lsquofootrsquo )ප

ශරපඅදටපදැනපකොය ල Stringපඑ කපඅගයන(ලච )ප2කපවහ

දැනපමමපොදනලන ම

buckyපශාපvarbපකය පොදොකපවව පවමබනධzwj ාලයක

ඒ ප රනොනපොමොශමය

print buckyvarb

ොමො පොතරමප මයපvarbපකය පඑො නපඅගයනපඅරග පbuckyපකය පඑොකපපවහ ප ැනපලටපඑමප

අගයනපආොේප රන පකයය

දැනපEnterපඑ පඔබපබැලොල තපඔයාටපඒ පොතොරය

Hey there betty hows your foot

ඉකනපොමලාොගම

varc = ( lsquotunarsquo rsquofinrsquo )

print buckyvarc

Hey there tuna hows your fin

ඉකනපොමපකzwjරොමපදාවචචප රපඅපටපරලලනපඅමතපවදොශපprogrammesපලයන

උදාශරණයකපවදශටපඑොක පරේගයනපඅම න පඅදටපොල වපවදොශපලච පsetප රපඒපොග ඛනලපරදමප

රන පරලලන

දැනපමමපකයපොදන මපfindපකය පmethodපඑ පගැ

40

40

example = rdquo Hey now Bessie nice chops rdquo

අපපහ මපඅපටපඕ පොල ලපොමො පකොය පලච යකපශරයටමපකොය පවථමා යපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

examplefind(lsquobessiersquo)

8

අපටප8පකයපආලොනදපඒො පඇත මපොතරමපොම කද

ඒො නපකයනො පොම යපොමපStringපඑොකපකොලනප ැ ද (කම පindexපඑ ද)ප

bessieපකය පලචො ප( lsquobrsquoපඅකරපවඳශනප ැ ) දටනපගනො පකයය

lsquoHey now bessie nice chopsrsquo

0123456789helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ොශ දටපම පකයාගන පහවතයනතපඅනලාරයොයනමපොමපගණ යපකරමටපගන ල

ලපඑ කපබම

examplefind(lsquochopsrsquo)

20

ොම ටපඅනලපඅපටපහ ාගන පරලලනපlsquo c rsquoපකය පඅකරටපඅදාපindexපඑ ප20පයපකය

41

41

18 String Methods ( ලදනපආශzwjර පරක ලදරටතප)

Stringපලටපවමබනධzwjප ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපකයපොදන මපඒ පඅපපශදනලනො පjoinප

කය

Sequence = lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

Sequence

lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

ශරපදැනපStringපඑ කපශැදලපමම

ලතපොද ඩපStringපඑ කතපශදම

glue = lsquohossrsquo

ොමපොද පඅපටපඑ ටපsetප රන පඕ පඒ ප රනො පොමොශමයපඉවොවඛාමපlistපඑොකපශැමපඅලයලය මප

මැදටපදාන පඕ පලච යටපඅදාප මපලයන පඕ පඊටපදවොවේපක කපකයපjoinපකයපලයන පඊටතපදවොවේප

ලරශනපතෂපඅරපඅදාපSequenceපඑොකප මපලයන

gluejoin(sequence)

lsquoheyhosstherehossbessiehosshosshossrsquo

ලැදගත methodපඑ කපගැ පදැනපමමපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපStringපඑ කපශදම

randstr = ldquoI wish i Had No sausagerdquo

randstr

ldquoI wish i Had No sausagerdquo

මටපදැනපඅලයයපොමො පකොය පශැමපඅකරමපSimpleපඅකරපලටපදරලර යප රන ඒ පශරමපොඛසය

randstrlower()පදැනපEnterපඑ පඔබපබම

lsquoi wish i had no sausagersquo

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපොමපmethodපඑොකපකොය පලැදගත ම

ලදපොදයකපමමපකයපොදන ම

අලතපStringපඑ කපශදම

truth = lsquo I love old women rsquo

මමපො ලනමපmethodපඑ පලයපඉන ම

truthreplace(lsquowomenrsquo rsquomenrsquo)

ොමො දපඇත ටමපොලනොනපwomenපකය පලච යපොලනලටපmenපකය පලච යපආොේපවමයප

අපපඒ පcheckප රපබම

ලැොඩපශරපොනදපඉකනපොමපවදශටපයමපලච යකපොලනලටපොල තපලච යකපොඛසොයනමපආොේප රගන ප

රලලන

42

42

19 Dictionary (ලදනපො ෝ)

මමපදැනපකයපොදන පයනොනපpythonපලපකොය පDictionaryපගැ පොම කදපDictionaryපඑ කපකයනොන

ඇත ටමපොම පඅපපදන පDictionaryපඑ කපලොේමප මයපDictionaryපඑො නපඅපපලච යකපොශ ය ලප

කයමො පඒපලචො පකොය ප ැ තපශමබපව ාපඉකනපදැනපඒපලචො ටපඅදාපොතරමකපොශෝපවව රයකපඅපටප

දැ ගන පරලලන

ඉකනපpythonපලපකොය පDictionaryපතපඒපලාොගමප මයපඅපපොශ ය පලචො පලාොගපොේටපයර(key)පකයප

කය ලපඒපලච යටපඅදාපවව රයපඅගය(value)පකයපඅපපකය ල

ම පකයාගන පොදයකපකොය ලපDictionaryපලටපදාවචචපොලනොනපලකzwjර ලරශන( ldquohelliprdquo )පදටනපගේදතප

අලවනප රේදතපොමපලකzwjරපලරශනපඅපපදාවචචප ර ල

මමපඑ කපශදමපොදනලන මප

book= lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

ොමො පකොයනොනපදව පවාමාජ යනටපඅදාපොද ඩපDictionaryපඑ කපොමො පකොය පයතර(keys)ප මයප

Dad BroපMom ඒලාටපඅදාපඅගයන(values)පොලනොන Bob Joe Lisa

දැනපEnterපඑ පඑබශමපඅොේපDictionaryපඑ පRun

ොල ල

book

lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

දැනපඅපටපරලලනපඅොේපවාමා යපDictionaryපලප

කොය පලැොඩප රන පඒපකයනොනපලචො ටපඅදාප

ොතරමපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

ඉවොවඛාමපDictionaryපඑොකප මපඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොපඅදටපඅලය යතර(key)පපවඳශනප

රන පඹ

ඉන පමමපොදනලන ම

booklsquoDadrsquo+

lsquoBobrsquo

booklsquoMomrsquo+

lsquoLisarsquo

ඉකනප ලතපොදයකපකොය ලපොමපයතර(keys)පලටපඅදාපඅගයනපstringපොලන මපඹො ප ෑපඅදටපnumbersප

උ තපදාගන පරලලනපඒපගැ පකයපොදන පඅපප ලතපොද ඩපDictionaryපඑ කපශදම

ages = lsquoDadrsquo rsquo42rsquo rsquoMomrsquo rsquo87rsquo-

ageslsquoDadrsquo+

42

43

43

දැනපදැක ො පkeys ලටපඅදාපඅගයනපstring ොලන මපඅලයප ෑ

දැනපමමපකයපොදන මපDictionaryපලටපඅදාපmethodsපට ක

මමපඒ පලයමපොදනලන මප

ොම පලයන පmethodsපලය පවාමා යපආ ෘකයටමප මය[ SequenceMethod(argument) ]

bookclear()

ොමො දපොම යපොලනොනපඅපපවදශනප රපකොය පDictionaryපඑොකපසයලමපඅගයනපඉලතප රපDictionaryප

එ පහවප රපදා පඑ ය

Enter එ පඑබොල තපදැනපඒ පබාගන පරලලන

පලැොඩපශරපොනද

ලපMethodපඑ කපබම

tuna = agescopy()

ොමපො ද පඅදටපඅදාපDictionaryපඑ ක

ොල මපDictionaryපඑ කපවදශටපො පයකපගන පරලලන

අපප මප රරපDictionaryපඑ පtunaපකය පඅලතපDictionaryප

එ ටපො පපොලපකයපදැනපඔයාටපොේ ලපඇක

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපොග ඩකමපලැදගතපMethodපඑ කපගැ

ොමපMethodපඑො නපරලලනපඅදටපඅලයපDictionaryපඑ කපඇතොෂපඅපපවදශනප ර පkeyපඑ පකොය ලදප

ැේදපකයපොශ යාගන

ඒ ප රනොනපොමොශමය

tunahas_key(lsquoMomrsquo)

True

tunahas_key(lsquoApplesrsquo)

False

ඔයාටපඒපගැ දැනපොතොර ලපඇක

අදාපkeyපඑ පDictionaryපඑොකපකොය ල මපTrueපකයපoutputපොල ලප ැත මපFalseපකයපoutputප

ොල ල

ශරපඅපපDictionaryපගැ පොග ඩකපොේලඛප ාප රා ඒපලොේමපProgrammes ශදේදපොමපDictionaryපඅදටප

ොග ඩකපලැදගතපොල ල

44

44

ඊෂඟපදාඩමට

45

45

20 If Statements (if පzwjර ා )

අපපොම ාකපදරටපpythonපලපමල පොේලඛපොග ඩකපඉොග ගත පොම නනපඑශාටපමමපකයපොදන මප

කzwjරමොඛ පශද පවදශපගැ

ශරපඅපපලැොඩටපබහම

IDLEපඑො නපදැ ටපවමපඅරොග පමමපදැන ය ලපnew windowපඑ ටපNew windowපඑොකපprogrammeප

එ කපලයපඒ පRunප රන ප මපඅනලාරොයනපඒ පSaveප රන පඕ

ශරපමමපදැනපstingපඑ කපශද ල

tuna=rdquofishrdquo

If පzwjර ා පගැ පදැනපමමපඔයාටපකයපොද ලපොමො නපොග ඩකපොේලඛපොඛසොයනමපඅපටප රන පරලලන

if tuna==rdquofishrdquoොමො දපමමපවමා පකණපොද කපොය දාොග පකොය ල

ොම දපොලාපකොයනො පපරේාලේ(testing)

යමපඅගයකපදරකාපකරමටපඅප වමාන කණ මදකේපොය ද ලපඒපලාොගමපඅපොේපපzwjර ා පඅලවා යටපප

මදත(colonrdquordquo)පොය ද ලපොශ දටපම පකයාගන (ොග ඩකපලැදගත)

ොමපමලපපzwjර ාොනපොතරමප මයපlsquorsquotuna fishපටපවමා පඋො තrsquorsquoපකය පඑ යපඉකනපොමපපzwjර ා යපයටොතප

එොශමපඋො තපඅර ප රන පොම ප රන පකයපඅපටපවවධ වධානපොදන පරලලන

If tuna == lsquorsquofishrsquorsquo

Print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපEnterපඑ පඔබරශමපොමපපzwjර ා යපයටොතපඅපටපඅලයප ර පොේලඛපලයන පරලලන

ොශ දටපම පකයාගන පොදක පදාපEnterපඑ පඑබලපගමනපඑමපපzwjර ා යපයටොතප මයපඉනදසපලය ප

ොේලඛපලයොලනො (indent-පොේබලපවාමා යපඉොමනපඇතෂටපල පොවේපලයොේ)

දැනපමමපොමො පකයපකොයනොනපtuna fishපටපවමා පලනොනප මපlsquothis is a fish alrightrsquo කයපprintප

රන පකයය

දැන F5 එ පඔබපොමපprogrammeපඑ පrunප රපබමප

lsquothis is a fish alrightrsquo

46

46

ොමො පව පොේපගැ පමමප ලපදාරකපකයන ම

අදටපකොය ලපvariableපඑ කපtuna=rdquofishrdquoපකය

දැනපඅපපදරකාලකප ර ල

tuna කය පඑ පfishපටපවමා පලනො ප මපlsquothis is a fish alrightrsquoපකයපprintප රන පඑතපඒ ටපවමා ප

ැත මපොම ලතප රන පඑදා

අොේපprogrammeපඑ පමමපදැනපොද ඩඩකපොල වප ර ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපොම දපොලනො පකයපබන පොම පrunප රමපඇත ටමපොම ලතපඋොනප ෑ

ශරපif පzwjර ා පලපමල පොේපොම ප මය

අොේපදරකාලපශරප මපඅපටපඅලයපොේලඛපට කප රන පකයපවධzwjා පොදන පරලලනපඊටපදවොවේපඒපවධzwjා ප

runපොල ලාපඒතපදරකාලපලැරදප මපොම ලතපො රපඉන ල

පඒතපොම පifපපzwjර ා පලය පඑ පවදශකපව රය

47

47

21පElse and elif (Else වශ elifපඅනොක )

දැනපමමපකයපොදන මපදරකාලපලැරදප මපඅදටපඅලයපවධzwjා පශදාගන පශැටපඒ ප රනොනපelseපකය ප

අනොක ොයනපඒපගැ පදැනපබම

අොේප ලනපඋදාශරණයමප

මමපඉවවරශටපඅරොග පය ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

ශරපදැනපපොම යපොලනො ඉවොවඛාමපදෂමපපzwjර ාොනපව යප මපඑයටපඅදාපවධzwjා පට පකzwjරයාතම ප

ර ලපඒතපලැරදප මපඔේපඑ ො ටපඅපටපදැනප ලතපොතරමකපකොය ලපලැරදප මපelseපයටොතපඅපටප

රන පඅලයපොේපtypeප රයපකොයනො

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquoප

ලැොඩපශරපොනද

අපප ලතපොම නනපඉවවරශටපයමපඅපපහ මපඅපටපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඕො පකයප

දෂොලනයටපොදයකපදරකාප රපශරපගොේප ැත මප ලතපඑ කපඑොශමතප ැත මප ලපඑ කපඑොශමතප

වොනප ැත මප ලතපොදයකපඒපලොේපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඅලයප මපඅපපදාවචචප ර ලපelif

කය පඅනොක ය

ොම පශැමපොලාොලමපදානොනපifපපzwjර ා යයපelseපපzwjර ා යයපඅ රටපොලන ය elifපඒලාපඕ ප රමපඅපටප

දාන පරලලනපඅදටපඅලය ාලයනපොග ඩකපකොය ලප ම

ශරඒපගැ පබමපදැන

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

elif fish == ldquoslamonrdquo

print rdquoI hope I donrsquot get SLAMonilla poissninrdquo

elif fish == ldquotunardquo

print rdquoeasy there tuna boatrdquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

48

48

ඉකනපදැනපොමො පොල පොේපමමපවව රප රන මපඅපටපකොය ලපtuna=rdquofishrdquoපකයපvariableපඑ ක

ඉවොවඛාම if tuna == ldquobassrdquoපකය පපzwjර ා යටපය ලපඒ පලැරද

එොශ මපඊඟපපzwjර ා යටපය ලපelif fish == ldquoslamonrdquoපඒ තපලැරදපොනදපඑොශ මපඅනතපඑ ටපදන ල

elif fish == ldquotunardquoප

ආ ඒ ප මපශරපඉකනපදැනපඒ පයටොතපකොය පොේලඛපට runපොලයප

Programme එ පrunප රපබමපමමපකයරපොේදපොලනො පකය

rdquoeasy there tuna boatrdquo

ශරපඅපපහ රපොේපව ාපොනද

අපප ලතපොද ඩපොල වකප රම

පොමපProgramme එොකපtunaපකය පඑ ප

ොලනලටපtroutපකයපදාම

elif fish == ldquotroutrdquo

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquo

පොමපල ාොලදපවොනපොම යපපzwjර ා පඑකො පදරකාප රප රපබැලලපොම කලතපශරපගොයප ෑපඒපනවාප

අනකමටපelseපඑ ටපය ලපඒො පකොය පොේපrunප ර ල

අනකමටඅපටපොතොර ලපවවඳමකප ැකමපව ාමපprogramme එ පelseපයටොතපකොය පොේප රපඅයනප

ොල ල

49

49

22 Nesting Statementsප(අන-පzwjර ා )

Ifපපzwjර ා පගැ පමමප ලතපොදයකපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපොද ඩපvariablesපට කපශදාගම

thing = ldquoanimalrdquo

animal = ldquocatrdquo

ශරපIfපපzwjර ා පයටොතපඅපටප ලතපifපපzwjර ා පොය දන පරලලනපමමප රමපොදනලන ම

දැනපRunප රපබම

this is a cat

ොම දපවොනපොම ය

thingපකය පඑ පanimalපලටපවමා යපඒපනවාපඒපයටොතපඇකපවධzwjා පrunපොල ලප

එ ො ටපශමබොල ලපif animal == lsquocat rsquoකයපඑ කප

අපපශදරපොදල පvariableපඑ පදශාපබරශමපොතොර ලපොමපකය පොේපශරපකයපඒපනවාපඑමපපzwjර ා ොේපඇකප

වධzwjා පrunපොල ලපඒ යපoutputපඑ පවදශටපthis is catපකයපආොේ

අපපදැනපthing = ldquohouserdquoපකයපොල වප රප

programmeපඑ පrunප රපබම

I donrsquot know what this is

දැනපඔයාටපොතොර ල

if thing == ldquoanimalrdquoපකය පපzwjර ා යපව යපො ොේප මපඒපයටොතපඊටපදශබනපකොය පපzwjර ා පඑ නනප

එශාටපලැඩපො ර පබල

50

50

ඉකනපොමපවදශටපpythonපගැ පලයවනපමාොේපදෂමපල පගzwjරනථමයපඅලවනපොල ලපඉලරයපකේලටපොම නනපොමප

ගzwjරනථමයපඉලරපොලනො ප ැප

ොමමපගzwjරනථමොේපොදල පො ටසනපමමපඔයාටපpythonපලපකොය පොමහපවඳශනපසේධzwjාන පලටපලඩාප රමකප

ගැඹරපවපසේධzwjාන පගැ පකයපොද ලා

ඉකනපඒපොේලඛපඉොග ගන ප ලනපොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපpythonපලපමල පොේලඛපගැ ප ැල ප ැල ප

රහණොලන

ොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපකzwjරමලඛදපපබබදලපයම ාකපදැනමකපඔබපබාගතොතප මපpythonපපබබඳලපදසගයප

අොද ව(උොදෂ)පපzwjරණපදzwjරපලපවදශනපපzwjර පලලනප60පලතපඔබටපදශසොලනපනලරදපපබතරපොවවමටපඋදේප

ලනපඇ

එොවේ මපොමහපොදල පගzwjරනථමොයනපඅදපයබපශමොලමපප

ඔබටපජය

37

37

16 Sort and tuples (ොදෂගැවවමපවශපටදඛවප)

ඉවොවඛාමපබමපොදෂගැවවමපගැ

අපපදැනපවං යාපදාරපොද ඩපlist එ කපශදම

new = [ 32 54 22 7 98 1 ]

new

[ 32 54 22 7 98 1 ]

ශරපදැනපlistපඑ කපශදාගත ො

දැනපsortපකය පmethodපඑ පදාවචචප රන පරලලනපොමො දපsort()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපොම ලතප

දාන පඑදා

ශරපදැනපsortප රරශම listපඑ පආොරෝශ පපබොලෂටපවැ ොව ල

new

[ 1 7 22 32 54 98 ]පශරපොනද

ඒලාොගමපඅපටපරලලනපstringපවතපොදෂගවලන පඒ ප රනො මපොමොශමයපඉවවඛපකzwjරොමටපලඩාපට කප

ොල ව

sorted()පකය පඑොකපලරශනපඇතෂටපඅපටපඅලයපstringපඑ පලයන පඕ

ඉන පමමප රපොදනලන ම

sorted( lsquoEasyhossrsquo )

lsquoErsquo lsquoarsquo lsquohrsquo lsquoorsquo lsquosrsquo rsquosrsquo rsquoyrsquo+

දැනපොම පඅ ාරාදපපබොලෂටය (Alphabetical Order)පවැ සයපකොයනොනපPythonපලපශැටයටපඅ ාරාදප

පබොලෂටපව වන පඉවොවඛාමපගනො පCapitalපඅකරපඒපනවයපlsquo E rsquoපඉවවරශටමපඇවතපකොයනො පඊටප

දවොවේපපබොලෂටපSimpleපඅකරපොදෂගැවසපකොය ලපඔයාටපොේ ලපඇක

මමපදැනපmethodsපලලනපට කපඅයනපොලාපtuplesපගැ පකයපොදන මපඔයාට

ඉවොවඛාමපtupleපඑ කපොදන ාමපඉන මො

න මමප 41423254පකයපIDLE එොකපEnterප ොර තපඅපටපtupleපඑ කපැොබ ල

tupleපලලනපො කපලැඩ ෑලපදාන පබෑ listපලදපලොේ

ඇත ටමපකේොල තපොමො පකය පඅලයලපආයපොල වප රන පඅලතප රන පඅයනප රන පොම ලතමප

රගන පොදනො ප ැ

රන පරලලනපඑ මපොදයය

ඒො පකොය පඅලයලයනපඑබයටපoutputප රගැනමපදමණය

ඉන පඒ පොදන ම

bucky = ( 32 32 43 54 )

38

38

bucky

( 32 32 43 54 )

ශරපොම පtupleපඑ ක

දැනපොමො පඅගයනපඑබයටපඅරනපොදනලන ම

bucky[2]

43

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපtupleපගැ

ොශ දටපම පකයාගන පtupleපලලනප රන පරලලනපඅගයනපඑබයටපගැනමපදමණය

ඉකනපඅනකමටපවාරාංයකපවදශටපගතො තපොදෂගැවවම(sort)පඅදටපොග ඩකපලට පොදයකපprogrammesප

ලය පො ට

ඒලාොගමපඅපපදන ල listපඑ පඅලයලපලාොගමපstingපඑ පඅලයලදපොඛසොයනමපොදෂගැවවමටපශැකපබල

39

39

17 Stings and Stuff ( ලදනපආශzwjර පොමලම)

Stingsපලටපඅදාපඅලතපආ රණයපොේලඛපට කපමමපදැනපකයපොදන ම

ොම පදශාපොද ඩඩකපබන

bucky= ldquo Hey there bucky hows your head rdquo

ොමො පකය පbuckyපheadපකය පලච පඅපටපඑ පඑ පොලාලටපකණ ලපොල වප රගන පඕ පලොේපකයප

හ න ො

ඒතපඇත ටපඅපපො ොශ මදපඒ ප රනො

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

sපොම ේදපොමපඇත ටමපොම පමාරමපවව පොදයකපඒො පsපලලනපකයොලනො පStringපකයයපප

කයොලනොනපොම පවදොශපdataපඑ කදපයන ය

ඇත ටමපකේොල තපsපකයනොනපStringපවහ පවචයයකප(String variable)පපඒපකයනොනපොල වප රන ප

රලලනපොශෝපොල වපොල පොදයක

ඉකනපbucky Stringපඑො යපඕො යපඇකපවමබනධzwjයපොම කද

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

අපටපදැනපඕ පොද ඩපඅගයන(ලච )ප2කපමමපදැනපඒප2 තපෑවකප ර ලා

varb = ( lsquobettyrsquo lsquofootrsquo )ප

ශරපඅදටපදැනපකොය ල Stringපඑ කපඅගයන(ලච )ප2කපවහ

දැනපමමපොදනලන ම

buckyපශාපvarbපකය පොදොකපවව පවමබනධzwj ාලයක

ඒ ප රනොනපොමොශමය

print buckyvarb

ොමො පොතරමප මයපvarbපකය පඑො නපඅගයනපඅරග පbuckyපකය පඑොකපපවහ ප ැනපලටපඑමප

අගයනපආොේප රන පකයය

දැනපEnterපඑ පඔබපබැලොල තපඔයාටපඒ පොතොරය

Hey there betty hows your foot

ඉකනපොමලාොගම

varc = ( lsquotunarsquo rsquofinrsquo )

print buckyvarc

Hey there tuna hows your fin

ඉකනපොමපකzwjරොමපදාවචචප රපඅපටපරලලනපඅමතපවදොශපprogrammesපලයන

උදාශරණයකපවදශටපඑොක පරේගයනපඅම න පඅදටපොල වපවදොශපලච පsetප රපඒපොග ඛනලපරදමප

රන පරලලන

දැනපමමපකයපොදන මපfindපකය පmethodපඑ පගැ

40

40

example = rdquo Hey now Bessie nice chops rdquo

අපපහ මපඅපටපඕ පොල ලපොමො පකොය පලච යකපශරයටමපකොය පවථමා යපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

examplefind(lsquobessiersquo)

8

අපටප8පකයපආලොනදපඒො පඇත මපොතරමපොම කද

ඒො නපකයනො පොම යපොමපStringපඑොකපකොලනප ැ ද (කම පindexපඑ ද)ප

bessieපකය පලචො ප( lsquobrsquoපඅකරපවඳශනප ැ ) දටනපගනො පකයය

lsquoHey now bessie nice chopsrsquo

0123456789helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ොශ දටපම පකයාගන පහවතයනතපඅනලාරයොයනමපොමපගණ යපකරමටපගන ල

ලපඑ කපබම

examplefind(lsquochopsrsquo)

20

ොම ටපඅනලපඅපටපහ ාගන පරලලනපlsquo c rsquoපකය පඅකරටපඅදාපindexපඑ ප20පයපකය

41

41

18 String Methods ( ලදනපආශzwjර පරක ලදරටතප)

Stringපලටපවමබනධzwjප ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපකයපොදන මපඒ පඅපපශදනලනො පjoinප

කය

Sequence = lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

Sequence

lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

ශරපදැනපStringපඑ කපශැදලපමම

ලතපොද ඩපStringපඑ කතපශදම

glue = lsquohossrsquo

ොමපොද පඅපටපඑ ටපsetප රන පඕ පඒ ප රනො පොමොශමයපඉවොවඛාමපlistපඑොකපශැමපඅලයලය මප

මැදටපදාන පඕ පලච යටපඅදාප මපලයන පඕ පඊටපදවොවේපක කපකයපjoinපකයපලයන පඊටතපදවොවේප

ලරශනපතෂපඅරපඅදාපSequenceපඑොකප මපලයන

gluejoin(sequence)

lsquoheyhosstherehossbessiehosshosshossrsquo

ලැදගත methodපඑ කපගැ පදැනපමමපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපStringපඑ කපශදම

randstr = ldquoI wish i Had No sausagerdquo

randstr

ldquoI wish i Had No sausagerdquo

මටපදැනපඅලයයපොමො පකොය පශැමපඅකරමපSimpleපඅකරපලටපදරලර යප රන ඒ පශරමපොඛසය

randstrlower()පදැනපEnterපඑ පඔබපබම

lsquoi wish i had no sausagersquo

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපොමපmethodපඑොකපකොය පලැදගත ම

ලදපොදයකපමමපකයපොදන ම

අලතපStringපඑ කපශදම

truth = lsquo I love old women rsquo

මමපො ලනමපmethodපඑ පලයපඉන ම

truthreplace(lsquowomenrsquo rsquomenrsquo)

ොමො දපඇත ටමපොලනොනපwomenපකය පලච යපොලනලටපmenපකය පලච යපආොේපවමයප

අපපඒ පcheckප රපබම

ලැොඩපශරපොනදපඉකනපොමපවදශටපයමපලච යකපොලනලටපොල තපලච යකපොඛසොයනමපආොේප රගන ප

රලලන

42

42

19 Dictionary (ලදනපො ෝ)

මමපදැනපකයපොදන පයනොනපpythonපලපකොය පDictionaryපගැ පොම කදපDictionaryපඑ කපකයනොන

ඇත ටමපොම පඅපපදන පDictionaryපඑ කපලොේමප මයපDictionaryපඑො නපඅපපලච යකපොශ ය ලප

කයමො පඒපලචො පකොය ප ැ තපශමබපව ාපඉකනපදැනපඒපලචො ටපඅදාපොතරමකපොශෝපවව රයකපඅපටප

දැ ගන පරලලන

ඉකනපpythonපලපකොය පDictionaryපතපඒපලාොගමප මයපඅපපොශ ය පලචො පලාොගපොේටපයර(key)පකයප

කය ලපඒපලච යටපඅදාපවව රයපඅගය(value)පකයපඅපපකය ල

ම පකයාගන පොදයකපකොය ලපDictionaryපලටපදාවචචපොලනොනපලකzwjර ලරශන( ldquohelliprdquo )පදටනපගේදතප

අලවනප රේදතපොමපලකzwjරපලරශනපඅපපදාවචචප ර ල

මමපඑ කපශදමපොදනලන මප

book= lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

ොමො පකොයනොනපදව පවාමාජ යනටපඅදාපොද ඩපDictionaryපඑ කපොමො පකොය පයතර(keys)ප මයප

Dad BroපMom ඒලාටපඅදාපඅගයන(values)පොලනොන Bob Joe Lisa

දැනපEnterපඑ පඑබශමපඅොේපDictionaryපඑ පRun

ොල ල

book

lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

දැනපඅපටපරලලනපඅොේපවාමා යපDictionaryපලප

කොය පලැොඩප රන පඒපකයනොනපලචො ටපඅදාප

ොතරමපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

ඉවොවඛාමපDictionaryපඑොකප මපඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොපඅදටපඅලය යතර(key)පපවඳශනප

රන පඹ

ඉන පමමපොදනලන ම

booklsquoDadrsquo+

lsquoBobrsquo

booklsquoMomrsquo+

lsquoLisarsquo

ඉකනප ලතපොදයකපකොය ලපොමපයතර(keys)පලටපඅදාපඅගයනපstringපොලන මපඹො ප ෑපඅදටපnumbersප

උ තපදාගන පරලලනපඒපගැ පකයපොදන පඅපප ලතපොද ඩපDictionaryපඑ කපශදම

ages = lsquoDadrsquo rsquo42rsquo rsquoMomrsquo rsquo87rsquo-

ageslsquoDadrsquo+

42

43

43

දැනපදැක ො පkeys ලටපඅදාපඅගයනපstring ොලන මපඅලයප ෑ

දැනපමමපකයපොදන මපDictionaryපලටපඅදාපmethodsපට ක

මමපඒ පලයමපොදනලන මප

ොම පලයන පmethodsපලය පවාමා යපආ ෘකයටමප මය[ SequenceMethod(argument) ]

bookclear()

ොමො දපොම යපොලනොනපඅපපවදශනප රපකොය පDictionaryපඑොකපසයලමපඅගයනපඉලතප රපDictionaryප

එ පහවප රපදා පඑ ය

Enter එ පඑබොල තපදැනපඒ පබාගන පරලලන

පලැොඩපශරපොනද

ලපMethodපඑ කපබම

tuna = agescopy()

ොමපො ද පඅදටපඅදාපDictionaryපඑ ක

ොල මපDictionaryපඑ කපවදශටපො පයකපගන පරලලන

අපප මප රරපDictionaryපඑ පtunaපකය පඅලතපDictionaryප

එ ටපො පපොලපකයපදැනපඔයාටපොේ ලපඇක

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපොග ඩකමපලැදගතපMethodපඑ කපගැ

ොමපMethodපඑො නපරලලනපඅදටපඅලයපDictionaryපඑ කපඇතොෂපඅපපවදශනප ර පkeyපඑ පකොය ලදප

ැේදපකයපොශ යාගන

ඒ ප රනොනපොමොශමය

tunahas_key(lsquoMomrsquo)

True

tunahas_key(lsquoApplesrsquo)

False

ඔයාටපඒපගැ දැනපොතොර ලපඇක

අදාපkeyපඑ පDictionaryපඑොකපකොය ල මපTrueපකයපoutputපොල ලප ැත මපFalseපකයපoutputප

ොල ල

ශරපඅපපDictionaryපගැ පොග ඩකපොේලඛප ාප රා ඒපලොේමපProgrammes ශදේදපොමපDictionaryපඅදටප

ොග ඩකපලැදගතපොල ල

44

44

ඊෂඟපදාඩමට

45

45

20 If Statements (if පzwjර ා )

අපපොම ාකපදරටපpythonපලපමල පොේලඛපොග ඩකපඉොග ගත පොම නනපඑශාටපමමපකයපොදන මප

කzwjරමොඛ පශද පවදශපගැ

ශරපඅපපලැොඩටපබහම

IDLEපඑො නපදැ ටපවමපඅරොග පමමපදැන ය ලපnew windowපඑ ටපNew windowපඑොකපprogrammeප

එ කපලයපඒ පRunප රන ප මපඅනලාරොයනපඒ පSaveප රන පඕ

ශරපමමපදැනපstingපඑ කපශද ල

tuna=rdquofishrdquo

If පzwjර ා පගැ පදැනපමමපඔයාටපකයපොද ලපොමො නපොග ඩකපොේලඛපොඛසොයනමපඅපටප රන පරලලන

if tuna==rdquofishrdquoොමො දපමමපවමා පකණපොද කපොය දාොග පකොය ල

ොම දපොලාපකොයනො පපරේාලේ(testing)

යමපඅගයකපදරකාපකරමටපඅප වමාන කණ මදකේපොය ද ලපඒපලාොගමපඅපොේපපzwjර ා පඅලවා යටපප

මදත(colonrdquordquo)පොය ද ලපොශ දටපම පකයාගන (ොග ඩකපලැදගත)

ොමපමලපපzwjර ාොනපොතරමප මයපlsquorsquotuna fishපටපවමා පඋො තrsquorsquoපකය පඑ යපඉකනපොමපපzwjර ා යපයටොතප

එොශමපඋො තපඅර ප රන පොම ප රන පකයපඅපටපවවධ වධානපොදන පරලලන

If tuna == lsquorsquofishrsquorsquo

Print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපEnterපඑ පඔබරශමපොමපපzwjර ා යපයටොතපඅපටපඅලයප ර පොේලඛපලයන පරලලන

ොශ දටපම පකයාගන පොදක පදාපEnterපඑ පඑබලපගමනපඑමපපzwjර ා යපයටොතප මයපඉනදසපලය ප

ොේලඛපලයොලනො (indent-පොේබලපවාමා යපඉොමනපඇතෂටපල පොවේපලයොේ)

දැනපමමපොමො පකයපකොයනොනපtuna fishපටපවමා පලනොනප මපlsquothis is a fish alrightrsquo කයපprintප

රන පකයය

දැන F5 එ පඔබපොමපprogrammeපඑ පrunප රපබමප

lsquothis is a fish alrightrsquo

46

46

ොමො පව පොේපගැ පමමප ලපදාරකපකයන ම

අදටපකොය ලපvariableපඑ කපtuna=rdquofishrdquoපකය

දැනපඅපපදරකාලකප ර ල

tuna කය පඑ පfishපටපවමා පලනො ප මපlsquothis is a fish alrightrsquoපකයපprintප රන පඑතපඒ ටපවමා ප

ැත මපොම ලතප රන පඑදා

අොේපprogrammeපඑ පමමපදැනපොද ඩඩකපොල වප ර ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපොම දපොලනො පකයපබන පොම පrunප රමපඇත ටමපොම ලතපඋොනප ෑ

ශරපif පzwjර ා පලපමල පොේපොම ප මය

අොේපදරකාලපශරප මපඅපටපඅලයපොේලඛපට කප රන පකයපවධzwjා පොදන පරලලනපඊටපදවොවේපඒපවධzwjා ප

runපොල ලාපඒතපදරකාලපලැරදප මපොම ලතපො රපඉන ල

පඒතපොම පifපපzwjර ා පලය පඑ පවදශකපව රය

47

47

21පElse and elif (Else වශ elifපඅනොක )

දැනපමමපකයපොදන මපදරකාලපලැරදප මපඅදටපඅලයපවධzwjා පශදාගන පශැටපඒ ප රනොනපelseපකය ප

අනොක ොයනපඒපගැ පදැනපබම

අොේප ලනපඋදාශරණයමප

මමපඉවවරශටපඅරොග පය ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

ශරපදැනපපොම යපොලනො ඉවොවඛාමපදෂමපපzwjර ාොනපව යප මපඑයටපඅදාපවධzwjා පට පකzwjරයාතම ප

ර ලපඒතපලැරදප මපඔේපඑ ො ටපඅපටපදැනප ලතපොතරමකපකොය ලපලැරදප මපelseපයටොතපඅපටප

රන පඅලයපොේපtypeප රයපකොයනො

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquoප

ලැොඩපශරපොනද

අපප ලතපොම නනපඉවවරශටපයමපඅපපහ මපඅපටපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඕො පකයප

දෂොලනයටපොදයකපදරකාප රපශරපගොේප ැත මප ලතපඑ කපඑොශමතප ැත මප ලපඑ කපඑොශමතප

වොනප ැත මප ලතපොදයකපඒපලොේපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඅලයප මපඅපපදාවචචප ර ලපelif

කය පඅනොක ය

ොම පශැමපොලාොලමපදානොනපifපපzwjර ා යයපelseපපzwjර ා යයපඅ රටපොලන ය elifපඒලාපඕ ප රමපඅපටප

දාන පරලලනපඅදටපඅලය ාලයනපොග ඩකපකොය ලප ම

ශරඒපගැ පබමපදැන

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

elif fish == ldquoslamonrdquo

print rdquoI hope I donrsquot get SLAMonilla poissninrdquo

elif fish == ldquotunardquo

print rdquoeasy there tuna boatrdquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

48

48

ඉකනපදැනපොමො පොල පොේපමමපවව රප රන මපඅපටපකොය ලපtuna=rdquofishrdquoපකයපvariableපඑ ක

ඉවොවඛාම if tuna == ldquobassrdquoපකය පපzwjර ා යටපය ලපඒ පලැරද

එොශ මපඊඟපපzwjර ා යටපය ලපelif fish == ldquoslamonrdquoපඒ තපලැරදපොනදපඑොශ මපඅනතපඑ ටපදන ල

elif fish == ldquotunardquoප

ආ ඒ ප මපශරපඉකනපදැනපඒ පයටොතපකොය පොේලඛපට runපොලයප

Programme එ පrunප රපබමපමමපකයරපොේදපොලනො පකය

rdquoeasy there tuna boatrdquo

ශරපඅපපහ රපොේපව ාපොනද

අපප ලතපොද ඩපොල වකප රම

පොමපProgramme එොකපtunaපකය පඑ ප

ොලනලටපtroutපකයපදාම

elif fish == ldquotroutrdquo

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquo

පොමපල ාොලදපවොනපොම යපපzwjර ා පඑකො පදරකාප රප රපබැලලපොම කලතපශරපගොයප ෑපඒපනවාප

අනකමටපelseපඑ ටපය ලපඒො පකොය පොේපrunප ර ල

අනකමටඅපටපොතොර ලපවවඳමකප ැකමපව ාමපprogramme එ පelseපයටොතපකොය පොේප රපඅයනප

ොල ල

49

49

22 Nesting Statementsප(අන-පzwjර ා )

Ifපපzwjර ා පගැ පමමප ලතපොදයකපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපොද ඩපvariablesපට කපශදාගම

thing = ldquoanimalrdquo

animal = ldquocatrdquo

ශරපIfපපzwjර ා පයටොතපඅපටප ලතපifපපzwjර ා පොය දන පරලලනපමමප රමපොදනලන ම

දැනපRunප රපබම

this is a cat

ොම දපවොනපොම ය

thingපකය පඑ පanimalපලටපවමා යපඒපනවාපඒපයටොතපඇකපවධzwjා පrunපොල ලප

එ ො ටපශමබොල ලපif animal == lsquocat rsquoකයපඑ කප

අපපශදරපොදල පvariableපඑ පදශාපබරශමපොතොර ලපොමපකය පොේපශරපකයපඒපනවාපඑමපපzwjර ා ොේපඇකප

වධzwjා පrunපොල ලපඒ යපoutputපඑ පවදශටපthis is catපකයපආොේ

අපපදැනපthing = ldquohouserdquoපකයපොල වප රප

programmeපඑ පrunප රපබම

I donrsquot know what this is

දැනපඔයාටපොතොර ල

if thing == ldquoanimalrdquoපකය පපzwjර ා යපව යපො ොේප මපඒපයටොතපඊටපදශබනපකොය පපzwjර ා පඑ නනප

එශාටපලැඩපො ර පබල

50

50

ඉකනපොමපවදශටපpythonපගැ පලයවනපමාොේපදෂමපල පගzwjරනථමයපඅලවනපොල ලපඉලරයපකේලටපොම නනපොමප

ගzwjරනථමයපඉලරපොලනො ප ැප

ොමමපගzwjරනථමොේපොදල පො ටසනපමමපඔයාටපpythonපලපකොය පොමහපවඳශනපසේධzwjාන පලටපලඩාප රමකප

ගැඹරපවපසේධzwjාන පගැ පකයපොද ලා

ඉකනපඒපොේලඛපඉොග ගන ප ලනපොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපpythonපලපමල පොේලඛපගැ ප ැල ප ැල ප

රහණොලන

ොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපකzwjරමලඛදපපබබදලපයම ාකපදැනමකපඔබපබාගතොතප මපpythonපපබබඳලපදසගයප

අොද ව(උොදෂ)පපzwjරණපදzwjරපලපවදශනපපzwjර පලලනප60පලතපඔබටපදශසොලනපනලරදපපබතරපොවවමටපඋදේප

ලනපඇ

එොවේ මපොමහපොදල පගzwjරනථමොයනපඅදපයබපශමොලමපප

ඔබටපජය

38

38

bucky

( 32 32 43 54 )

ශරපොම පtupleපඑ ක

දැනපොමො පඅගයනපඑබයටපඅරනපොදනලන ම

bucky[2]

43

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපtupleපගැ

ොශ දටපම පකයාගන පtupleපලලනප රන පරලලනපඅගයනපඑබයටපගැනමපදමණය

ඉකනපඅනකමටපවාරාංයකපවදශටපගතො තපොදෂගැවවම(sort)පඅදටපොග ඩකපලට පොදයකපprogrammesප

ලය පො ට

ඒලාොගමපඅපපදන ල listපඑ පඅලයලපලාොගමපstingපඑ පඅලයලදපොඛසොයනමපොදෂගැවවමටපශැකපබල

39

39

17 Stings and Stuff ( ලදනපආශzwjර පොමලම)

Stingsපලටපඅදාපඅලතපආ රණයපොේලඛපට කපමමපදැනපකයපොදන ම

ොම පදශාපොද ඩඩකපබන

bucky= ldquo Hey there bucky hows your head rdquo

ොමො පකය පbuckyපheadපකය පලච පඅපටපඑ පඑ පොලාලටපකණ ලපොල වප රගන පඕ පලොේපකයප

හ න ො

ඒතපඇත ටපඅපපො ොශ මදපඒ ප රනො

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

sපොම ේදපොමපඇත ටමපොම පමාරමපවව පොදයකපඒො පsපලලනපකයොලනො පStringපකයයපප

කයොලනොනපොම පවදොශපdataපඑ කදපයන ය

ඇත ටමපකේොල තපsපකයනොනපStringපවහ පවචයයකප(String variable)පපඒපකයනොනපොල වප රන ප

රලලනපොශෝපොල වපොල පොදයක

ඉකනපbucky Stringපඑො යපඕො යපඇකපවමබනධzwjයපොම කද

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

අපටපදැනපඕ පොද ඩපඅගයන(ලච )ප2කපමමපදැනපඒප2 තපෑවකප ර ලා

varb = ( lsquobettyrsquo lsquofootrsquo )ප

ශරපඅදටපදැනපකොය ල Stringපඑ කපඅගයන(ලච )ප2කපවහ

දැනපමමපොදනලන ම

buckyපශාපvarbපකය පොදොකපවව පවමබනධzwj ාලයක

ඒ ප රනොනපොමොශමය

print buckyvarb

ොමො පොතරමප මයපvarbපකය පඑො නපඅගයනපඅරග පbuckyපකය පඑොකපපවහ ප ැනපලටපඑමප

අගයනපආොේප රන පකයය

දැනපEnterපඑ පඔබපබැලොල තපඔයාටපඒ පොතොරය

Hey there betty hows your foot

ඉකනපොමලාොගම

varc = ( lsquotunarsquo rsquofinrsquo )

print buckyvarc

Hey there tuna hows your fin

ඉකනපොමපකzwjරොමපදාවචචප රපඅපටපරලලනපඅමතපවදොශපprogrammesපලයන

උදාශරණයකපවදශටපඑොක පරේගයනපඅම න පඅදටපොල වපවදොශපලච පsetප රපඒපොග ඛනලපරදමප

රන පරලලන

දැනපමමපකයපොදන මපfindපකය පmethodපඑ පගැ

40

40

example = rdquo Hey now Bessie nice chops rdquo

අපපහ මපඅපටපඕ පොල ලපොමො පකොය පලච යකපශරයටමපකොය පවථමා යපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

examplefind(lsquobessiersquo)

8

අපටප8පකයපආලොනදපඒො පඇත මපොතරමපොම කද

ඒො නපකයනො පොම යපොමපStringපඑොකපකොලනප ැ ද (කම පindexපඑ ද)ප

bessieපකය පලචො ප( lsquobrsquoපඅකරපවඳශනප ැ ) දටනපගනො පකයය

lsquoHey now bessie nice chopsrsquo

0123456789helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ොශ දටපම පකයාගන පහවතයනතපඅනලාරයොයනමපොමපගණ යපකරමටපගන ල

ලපඑ කපබම

examplefind(lsquochopsrsquo)

20

ොම ටපඅනලපඅපටපහ ාගන පරලලනපlsquo c rsquoපකය පඅකරටපඅදාපindexපඑ ප20පයපකය

41

41

18 String Methods ( ලදනපආශzwjර පරක ලදරටතප)

Stringපලටපවමබනධzwjප ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපකයපොදන මපඒ පඅපපශදනලනො පjoinප

කය

Sequence = lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

Sequence

lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

ශරපදැනපStringපඑ කපශැදලපමම

ලතපොද ඩපStringපඑ කතපශදම

glue = lsquohossrsquo

ොමපොද පඅපටපඑ ටපsetප රන පඕ පඒ ප රනො පොමොශමයපඉවොවඛාමපlistපඑොකපශැමපඅලයලය මප

මැදටපදාන පඕ පලච යටපඅදාප මපලයන පඕ පඊටපදවොවේපක කපකයපjoinපකයපලයන පඊටතපදවොවේප

ලරශනපතෂපඅරපඅදාපSequenceපඑොකප මපලයන

gluejoin(sequence)

lsquoheyhosstherehossbessiehosshosshossrsquo

ලැදගත methodපඑ කපගැ පදැනපමමපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපStringපඑ කපශදම

randstr = ldquoI wish i Had No sausagerdquo

randstr

ldquoI wish i Had No sausagerdquo

මටපදැනපඅලයයපොමො පකොය පශැමපඅකරමපSimpleපඅකරපලටපදරලර යප රන ඒ පශරමපොඛසය

randstrlower()පදැනපEnterපඑ පඔබපබම

lsquoi wish i had no sausagersquo

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපොමපmethodපඑොකපකොය පලැදගත ම

ලදපොදයකපමමපකයපොදන ම

අලතපStringපඑ කපශදම

truth = lsquo I love old women rsquo

මමපො ලනමපmethodපඑ පලයපඉන ම

truthreplace(lsquowomenrsquo rsquomenrsquo)

ොමො දපඇත ටමපොලනොනපwomenපකය පලච යපොලනලටපmenපකය පලච යපආොේපවමයප

අපපඒ පcheckප රපබම

ලැොඩපශරපොනදපඉකනපොමපවදශටපයමපලච යකපොලනලටපොල තපලච යකපොඛසොයනමපආොේප රගන ප

රලලන

42

42

19 Dictionary (ලදනපො ෝ)

මමපදැනපකයපොදන පයනොනපpythonපලපකොය පDictionaryපගැ පොම කදපDictionaryපඑ කපකයනොන

ඇත ටමපොම පඅපපදන පDictionaryපඑ කපලොේමප මයපDictionaryපඑො නපඅපපලච යකපොශ ය ලප

කයමො පඒපලචො පකොය ප ැ තපශමබපව ාපඉකනපදැනපඒපලචො ටපඅදාපොතරමකපොශෝපවව රයකපඅපටප

දැ ගන පරලලන

ඉකනපpythonපලපකොය පDictionaryපතපඒපලාොගමප මයපඅපපොශ ය පලචො පලාොගපොේටපයර(key)පකයප

කය ලපඒපලච යටපඅදාපවව රයපඅගය(value)පකයපඅපපකය ල

ම පකයාගන පොදයකපකොය ලපDictionaryපලටපදාවචචපොලනොනපලකzwjර ලරශන( ldquohelliprdquo )පදටනපගේදතප

අලවනප රේදතපොමපලකzwjරපලරශනපඅපපදාවචචප ර ල

මමපඑ කපශදමපොදනලන මප

book= lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

ොමො පකොයනොනපදව පවාමාජ යනටපඅදාපොද ඩපDictionaryපඑ කපොමො පකොය පයතර(keys)ප මයප

Dad BroපMom ඒලාටපඅදාපඅගයන(values)පොලනොන Bob Joe Lisa

දැනපEnterපඑ පඑබශමපඅොේපDictionaryපඑ පRun

ොල ල

book

lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

දැනපඅපටපරලලනපඅොේපවාමා යපDictionaryපලප

කොය පලැොඩප රන පඒපකයනොනපලචො ටපඅදාප

ොතරමපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

ඉවොවඛාමපDictionaryපඑොකප මපඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොපඅදටපඅලය යතර(key)පපවඳශනප

රන පඹ

ඉන පමමපොදනලන ම

booklsquoDadrsquo+

lsquoBobrsquo

booklsquoMomrsquo+

lsquoLisarsquo

ඉකනප ලතපොදයකපකොය ලපොමපයතර(keys)පලටපඅදාපඅගයනපstringපොලන මපඹො ප ෑපඅදටපnumbersප

උ තපදාගන පරලලනපඒපගැ පකයපොදන පඅපප ලතපොද ඩපDictionaryපඑ කපශදම

ages = lsquoDadrsquo rsquo42rsquo rsquoMomrsquo rsquo87rsquo-

ageslsquoDadrsquo+

42

43

43

දැනපදැක ො පkeys ලටපඅදාපඅගයනපstring ොලන මපඅලයප ෑ

දැනපමමපකයපොදන මපDictionaryපලටපඅදාපmethodsපට ක

මමපඒ පලයමපොදනලන මප

ොම පලයන පmethodsපලය පවාමා යපආ ෘකයටමප මය[ SequenceMethod(argument) ]

bookclear()

ොමො දපොම යපොලනොනපඅපපවදශනප රපකොය පDictionaryපඑොකපසයලමපඅගයනපඉලතප රපDictionaryප

එ පහවප රපදා පඑ ය

Enter එ පඑබොල තපදැනපඒ පබාගන පරලලන

පලැොඩපශරපොනද

ලපMethodපඑ කපබම

tuna = agescopy()

ොමපො ද පඅදටපඅදාපDictionaryපඑ ක

ොල මපDictionaryපඑ කපවදශටපො පයකපගන පරලලන

අපප මප රරපDictionaryපඑ පtunaපකය පඅලතපDictionaryප

එ ටපො පපොලපකයපදැනපඔයාටපොේ ලපඇක

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපොග ඩකමපලැදගතපMethodපඑ කපගැ

ොමපMethodපඑො නපරලලනපඅදටපඅලයපDictionaryපඑ කපඇතොෂපඅපපවදශනප ර පkeyපඑ පකොය ලදප

ැේදපකයපොශ යාගන

ඒ ප රනොනපොමොශමය

tunahas_key(lsquoMomrsquo)

True

tunahas_key(lsquoApplesrsquo)

False

ඔයාටපඒපගැ දැනපොතොර ලපඇක

අදාපkeyපඑ පDictionaryපඑොකපකොය ල මපTrueපකයපoutputපොල ලප ැත මපFalseපකයපoutputප

ොල ල

ශරපඅපපDictionaryපගැ පොග ඩකපොේලඛප ාප රා ඒපලොේමපProgrammes ශදේදපොමපDictionaryපඅදටප

ොග ඩකපලැදගතපොල ල

44

44

ඊෂඟපදාඩමට

45

45

20 If Statements (if පzwjර ා )

අපපොම ාකපදරටපpythonපලපමල පොේලඛපොග ඩකපඉොග ගත පොම නනපඑශාටපමමපකයපොදන මප

කzwjරමොඛ පශද පවදශපගැ

ශරපඅපපලැොඩටපබහම

IDLEපඑො නපදැ ටපවමපඅරොග පමමපදැන ය ලපnew windowපඑ ටපNew windowපඑොකපprogrammeප

එ කපලයපඒ පRunප රන ප මපඅනලාරොයනපඒ පSaveප රන පඕ

ශරපමමපදැනපstingපඑ කපශද ල

tuna=rdquofishrdquo

If පzwjර ා පගැ පදැනපමමපඔයාටපකයපොද ලපොමො නපොග ඩකපොේලඛපොඛසොයනමපඅපටප රන පරලලන

if tuna==rdquofishrdquoොමො දපමමපවමා පකණපොද කපොය දාොග පකොය ල

ොම දපොලාපකොයනො පපරේාලේ(testing)

යමපඅගයකපදරකාපකරමටපඅප වමාන කණ මදකේපොය ද ලපඒපලාොගමපඅපොේපපzwjර ා පඅලවා යටපප

මදත(colonrdquordquo)පොය ද ලපොශ දටපම පකයාගන (ොග ඩකපලැදගත)

ොමපමලපපzwjර ාොනපොතරමප මයපlsquorsquotuna fishපටපවමා පඋො තrsquorsquoපකය පඑ යපඉකනපොමපපzwjර ා යපයටොතප

එොශමපඋො තපඅර ප රන පොම ප රන පකයපඅපටපවවධ වධානපොදන පරලලන

If tuna == lsquorsquofishrsquorsquo

Print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපEnterපඑ පඔබරශමපොමපපzwjර ා යපයටොතපඅපටපඅලයප ර පොේලඛපලයන පරලලන

ොශ දටපම පකයාගන පොදක පදාපEnterපඑ පඑබලපගමනපඑමපපzwjර ා යපයටොතප මයපඉනදසපලය ප

ොේලඛපලයොලනො (indent-පොේබලපවාමා යපඉොමනපඇතෂටපල පොවේපලයොේ)

දැනපමමපොමො පකයපකොයනොනපtuna fishපටපවමා පලනොනප මපlsquothis is a fish alrightrsquo කයපprintප

රන පකයය

දැන F5 එ පඔබපොමපprogrammeපඑ පrunප රපබමප

lsquothis is a fish alrightrsquo

46

46

ොමො පව පොේපගැ පමමප ලපදාරකපකයන ම

අදටපකොය ලපvariableපඑ කපtuna=rdquofishrdquoපකය

දැනපඅපපදරකාලකප ර ල

tuna කය පඑ පfishපටපවමා පලනො ප මපlsquothis is a fish alrightrsquoපකයපprintප රන පඑතපඒ ටපවමා ප

ැත මපොම ලතප රන පඑදා

අොේපprogrammeපඑ පමමපදැනපොද ඩඩකපොල වප ර ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපොම දපොලනො පකයපබන පොම පrunප රමපඇත ටමපොම ලතපඋොනප ෑ

ශරපif පzwjර ා පලපමල පොේපොම ප මය

අොේපදරකාලපශරප මපඅපටපඅලයපොේලඛපට කප රන පකයපවධzwjා පොදන පරලලනපඊටපදවොවේපඒපවධzwjා ප

runපොල ලාපඒතපදරකාලපලැරදප මපොම ලතපො රපඉන ල

පඒතපොම පifපපzwjර ා පලය පඑ පවදශකපව රය

47

47

21පElse and elif (Else වශ elifපඅනොක )

දැනපමමපකයපොදන මපදරකාලපලැරදප මපඅදටපඅලයපවධzwjා පශදාගන පශැටපඒ ප රනොනපelseපකය ප

අනොක ොයනපඒපගැ පදැනපබම

අොේප ලනපඋදාශරණයමප

මමපඉවවරශටපඅරොග පය ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

ශරපදැනපපොම යපොලනො ඉවොවඛාමපදෂමපපzwjර ාොනපව යප මපඑයටපඅදාපවධzwjා පට පකzwjරයාතම ප

ර ලපඒතපලැරදප මපඔේපඑ ො ටපඅපටපදැනප ලතපොතරමකපකොය ලපලැරදප මපelseපයටොතපඅපටප

රන පඅලයපොේපtypeප රයපකොයනො

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquoප

ලැොඩපශරපොනද

අපප ලතපොම නනපඉවවරශටපයමපඅපපහ මපඅපටපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඕො පකයප

දෂොලනයටපොදයකපදරකාප රපශරපගොේප ැත මප ලතපඑ කපඑොශමතප ැත මප ලපඑ කපඑොශමතප

වොනප ැත මප ලතපොදයකපඒපලොේපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඅලයප මපඅපපදාවචචප ර ලපelif

කය පඅනොක ය

ොම පශැමපොලාොලමපදානොනපifපපzwjර ා යයපelseපපzwjර ා යයපඅ රටපොලන ය elifපඒලාපඕ ප රමපඅපටප

දාන පරලලනපඅදටපඅලය ාලයනපොග ඩකපකොය ලප ම

ශරඒපගැ පබමපදැන

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

elif fish == ldquoslamonrdquo

print rdquoI hope I donrsquot get SLAMonilla poissninrdquo

elif fish == ldquotunardquo

print rdquoeasy there tuna boatrdquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

48

48

ඉකනපදැනපොමො පොල පොේපමමපවව රප රන මපඅපටපකොය ලපtuna=rdquofishrdquoපකයපvariableපඑ ක

ඉවොවඛාම if tuna == ldquobassrdquoපකය පපzwjර ා යටපය ලපඒ පලැරද

එොශ මපඊඟපපzwjර ා යටපය ලපelif fish == ldquoslamonrdquoපඒ තපලැරදපොනදපඑොශ මපඅනතපඑ ටපදන ල

elif fish == ldquotunardquoප

ආ ඒ ප මපශරපඉකනපදැනපඒ පයටොතපකොය පොේලඛපට runපොලයප

Programme එ පrunප රපබමපමමපකයරපොේදපොලනො පකය

rdquoeasy there tuna boatrdquo

ශරපඅපපහ රපොේපව ාපොනද

අපප ලතපොද ඩපොල වකප රම

පොමපProgramme එොකපtunaපකය පඑ ප

ොලනලටපtroutපකයපදාම

elif fish == ldquotroutrdquo

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquo

පොමපල ාොලදපවොනපොම යපපzwjර ා පඑකො පදරකාප රප රපබැලලපොම කලතපශරපගොයප ෑපඒපනවාප

අනකමටපelseපඑ ටපය ලපඒො පකොය පොේපrunප ර ල

අනකමටඅපටපොතොර ලපවවඳමකප ැකමපව ාමපprogramme එ පelseපයටොතපකොය පොේප රපඅයනප

ොල ල

49

49

22 Nesting Statementsප(අන-පzwjර ා )

Ifපපzwjර ා පගැ පමමප ලතපොදයකපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපොද ඩපvariablesපට කපශදාගම

thing = ldquoanimalrdquo

animal = ldquocatrdquo

ශරපIfපපzwjර ා පයටොතපඅපටප ලතපifපපzwjර ා පොය දන පරලලනපමමප රමපොදනලන ම

දැනපRunප රපබම

this is a cat

ොම දපවොනපොම ය

thingපකය පඑ පanimalපලටපවමා යපඒපනවාපඒපයටොතපඇකපවධzwjා පrunපොල ලප

එ ො ටපශමබොල ලපif animal == lsquocat rsquoකයපඑ කප

අපපශදරපොදල පvariableපඑ පදශාපබරශමපොතොර ලපොමපකය පොේපශරපකයපඒපනවාපඑමපපzwjර ා ොේපඇකප

වධzwjා පrunපොල ලපඒ යපoutputපඑ පවදශටපthis is catපකයපආොේ

අපපදැනපthing = ldquohouserdquoපකයපොල වප රප

programmeපඑ පrunප රපබම

I donrsquot know what this is

දැනපඔයාටපොතොර ල

if thing == ldquoanimalrdquoපකය පපzwjර ා යපව යපො ොේප මපඒපයටොතපඊටපදශබනපකොය පපzwjර ා පඑ නනප

එශාටපලැඩපො ර පබල

50

50

ඉකනපොමපවදශටපpythonපගැ පලයවනපමාොේපදෂමපල පගzwjරනථමයපඅලවනපොල ලපඉලරයපකේලටපොම නනපොමප

ගzwjරනථමයපඉලරපොලනො ප ැප

ොමමපගzwjරනථමොේපොදල පො ටසනපමමපඔයාටපpythonපලපකොය පොමහපවඳශනපසේධzwjාන පලටපලඩාප රමකප

ගැඹරපවපසේධzwjාන පගැ පකයපොද ලා

ඉකනපඒපොේලඛපඉොග ගන ප ලනපොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපpythonපලපමල පොේලඛපගැ ප ැල ප ැල ප

රහණොලන

ොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපකzwjරමලඛදපපබබදලපයම ාකපදැනමකපඔබපබාගතොතප මපpythonපපබබඳලපදසගයප

අොද ව(උොදෂ)පපzwjරණපදzwjරපලපවදශනපපzwjර පලලනප60පලතපඔබටපදශසොලනපනලරදපපබතරපොවවමටපඋදේප

ලනපඇ

එොවේ මපොමහපොදල පගzwjරනථමොයනපඅදපයබපශමොලමපප

ඔබටපජය

39

39

17 Stings and Stuff ( ලදනපආශzwjර පොමලම)

Stingsපලටපඅදාපඅලතපආ රණයපොේලඛපට කපමමපදැනපකයපොදන ම

ොම පදශාපොද ඩඩකපබන

bucky= ldquo Hey there bucky hows your head rdquo

ොමො පකය පbuckyපheadපකය පලච පඅපටපඑ පඑ පොලාලටපකණ ලපොල වප රගන පඕ පලොේපකයප

හ න ො

ඒතපඇත ටපඅපපො ොශ මදපඒ ප රනො

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

sපොම ේදපොමපඇත ටමපොම පමාරමපවව පොදයකපඒො පsපලලනපකයොලනො පStringපකයයපප

කයොලනොනපොම පවදොශපdataපඑ කදපයන ය

ඇත ටමපකේොල තපsපකයනොනපStringපවහ පවචයයකප(String variable)පපඒපකයනොනපොල වප රන ප

රලලනපොශෝපොල වපොල පොදයක

ඉකනපbucky Stringපඑො යපඕො යපඇකපවමබනධzwjයපොම කද

bucky = ldquo Hey there s hows your s rdquo

අපටපදැනපඕ පොද ඩපඅගයන(ලච )ප2කපමමපදැනපඒප2 තපෑවකප ර ලා

varb = ( lsquobettyrsquo lsquofootrsquo )ප

ශරපඅදටපදැනපකොය ල Stringපඑ කපඅගයන(ලච )ප2කපවහ

දැනපමමපොදනලන ම

buckyපශාපvarbපකය පොදොකපවව පවමබනධzwj ාලයක

ඒ ප රනොනපොමොශමය

print buckyvarb

ොමො පොතරමප මයපvarbපකය පඑො නපඅගයනපඅරග පbuckyපකය පඑොකපපවහ ප ැනපලටපඑමප

අගයනපආොේප රන පකයය

දැනපEnterපඑ පඔබපබැලොල තපඔයාටපඒ පොතොරය

Hey there betty hows your foot

ඉකනපොමලාොගම

varc = ( lsquotunarsquo rsquofinrsquo )

print buckyvarc

Hey there tuna hows your fin

ඉකනපොමපකzwjරොමපදාවචචප රපඅපටපරලලනපඅමතපවදොශපprogrammesපලයන

උදාශරණයකපවදශටපඑොක පරේගයනපඅම න පඅදටපොල වපවදොශපලච පsetප රපඒපොග ඛනලපරදමප

රන පරලලන

දැනපමමපකයපොදන මපfindපකය පmethodපඑ පගැ

40

40

example = rdquo Hey now Bessie nice chops rdquo

අපපහ මපඅපටපඕ පොල ලපොමො පකොය පලච යකපශරයටමපකොය පවථමා යපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

examplefind(lsquobessiersquo)

8

අපටප8පකයපආලොනදපඒො පඇත මපොතරමපොම කද

ඒො නපකයනො පොම යපොමපStringපඑොකපකොලනප ැ ද (කම පindexපඑ ද)ප

bessieපකය පලචො ප( lsquobrsquoපඅකරපවඳශනප ැ ) දටනපගනො පකයය

lsquoHey now bessie nice chopsrsquo

0123456789helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ොශ දටපම පකයාගන පහවතයනතපඅනලාරයොයනමපොමපගණ යපකරමටපගන ල

ලපඑ කපබම

examplefind(lsquochopsrsquo)

20

ොම ටපඅනලපඅපටපහ ාගන පරලලනපlsquo c rsquoපකය පඅකරටපඅදාපindexපඑ ප20පයපකය

41

41

18 String Methods ( ලදනපආශzwjර පරක ලදරටතප)

Stringපලටපවමබනධzwjප ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපකයපොදන මපඒ පඅපපශදනලනො පjoinප

කය

Sequence = lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

Sequence

lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

ශරපදැනපStringපඑ කපශැදලපමම

ලතපොද ඩපStringපඑ කතපශදම

glue = lsquohossrsquo

ොමපොද පඅපටපඑ ටපsetප රන පඕ පඒ ප රනො පොමොශමයපඉවොවඛාමපlistපඑොකපශැමපඅලයලය මප

මැදටපදාන පඕ පලච යටපඅදාප මපලයන පඕ පඊටපදවොවේපක කපකයපjoinපකයපලයන පඊටතපදවොවේප

ලරශනපතෂපඅරපඅදාපSequenceපඑොකප මපලයන

gluejoin(sequence)

lsquoheyhosstherehossbessiehosshosshossrsquo

ලැදගත methodපඑ කපගැ පදැනපමමපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපStringපඑ කපශදම

randstr = ldquoI wish i Had No sausagerdquo

randstr

ldquoI wish i Had No sausagerdquo

මටපදැනපඅලයයපොමො පකොය පශැමපඅකරමපSimpleපඅකරපලටපදරලර යප රන ඒ පශරමපොඛසය

randstrlower()පදැනපEnterපඑ පඔබපබම

lsquoi wish i had no sausagersquo

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපොමපmethodපඑොකපකොය පලැදගත ම

ලදපොදයකපමමපකයපොදන ම

අලතපStringපඑ කපශදම

truth = lsquo I love old women rsquo

මමපො ලනමපmethodපඑ පලයපඉන ම

truthreplace(lsquowomenrsquo rsquomenrsquo)

ොමො දපඇත ටමපොලනොනපwomenපකය පලච යපොලනලටපmenපකය පලච යපආොේපවමයප

අපපඒ පcheckප රපබම

ලැොඩපශරපොනදපඉකනපොමපවදශටපයමපලච යකපොලනලටපොල තපලච යකපොඛසොයනමපආොේප රගන ප

රලලන

42

42

19 Dictionary (ලදනපො ෝ)

මමපදැනපකයපොදන පයනොනපpythonපලපකොය පDictionaryපගැ පොම කදපDictionaryපඑ කපකයනොන

ඇත ටමපොම පඅපපදන පDictionaryපඑ කපලොේමප මයපDictionaryපඑො නපඅපපලච යකපොශ ය ලප

කයමො පඒපලචො පකොය ප ැ තපශමබපව ාපඉකනපදැනපඒපලචො ටපඅදාපොතරමකපොශෝපවව රයකපඅපටප

දැ ගන පරලලන

ඉකනපpythonපලපකොය පDictionaryපතපඒපලාොගමප මයපඅපපොශ ය පලචො පලාොගපොේටපයර(key)පකයප

කය ලපඒපලච යටපඅදාපවව රයපඅගය(value)පකයපඅපපකය ල

ම පකයාගන පොදයකපකොය ලපDictionaryපලටපදාවචචපොලනොනපලකzwjර ලරශන( ldquohelliprdquo )පදටනපගේදතප

අලවනප රේදතපොමපලකzwjරපලරශනපඅපපදාවචචප ර ල

මමපඑ කපශදමපොදනලන මප

book= lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

ොමො පකොයනොනපදව පවාමාජ යනටපඅදාපොද ඩපDictionaryපඑ කපොමො පකොය පයතර(keys)ප මයප

Dad BroපMom ඒලාටපඅදාපඅගයන(values)පොලනොන Bob Joe Lisa

දැනපEnterපඑ පඑබශමපඅොේපDictionaryපඑ පRun

ොල ල

book

lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

දැනපඅපටපරලලනපඅොේපවාමා යපDictionaryපලප

කොය පලැොඩප රන පඒපකයනොනපලචො ටපඅදාප

ොතරමපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

ඉවොවඛාමපDictionaryපඑොකප මපඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොපඅදටපඅලය යතර(key)පපවඳශනප

රන පඹ

ඉන පමමපොදනලන ම

booklsquoDadrsquo+

lsquoBobrsquo

booklsquoMomrsquo+

lsquoLisarsquo

ඉකනප ලතපොදයකපකොය ලපොමපයතර(keys)පලටපඅදාපඅගයනපstringපොලන මපඹො ප ෑපඅදටපnumbersප

උ තපදාගන පරලලනපඒපගැ පකයපොදන පඅපප ලතපොද ඩපDictionaryපඑ කපශදම

ages = lsquoDadrsquo rsquo42rsquo rsquoMomrsquo rsquo87rsquo-

ageslsquoDadrsquo+

42

43

43

දැනපදැක ො පkeys ලටපඅදාපඅගයනපstring ොලන මපඅලයප ෑ

දැනපමමපකයපොදන මපDictionaryපලටපඅදාපmethodsපට ක

මමපඒ පලයමපොදනලන මප

ොම පලයන පmethodsපලය පවාමා යපආ ෘකයටමප මය[ SequenceMethod(argument) ]

bookclear()

ොමො දපොම යපොලනොනපඅපපවදශනප රපකොය පDictionaryපඑොකපසයලමපඅගයනපඉලතප රපDictionaryප

එ පහවප රපදා පඑ ය

Enter එ පඑබොල තපදැනපඒ පබාගන පරලලන

පලැොඩපශරපොනද

ලපMethodපඑ කපබම

tuna = agescopy()

ොමපො ද පඅදටපඅදාපDictionaryපඑ ක

ොල මපDictionaryපඑ කපවදශටපො පයකපගන පරලලන

අපප මප රරපDictionaryපඑ පtunaපකය පඅලතපDictionaryප

එ ටපො පපොලපකයපදැනපඔයාටපොේ ලපඇක

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපොග ඩකමපලැදගතපMethodපඑ කපගැ

ොමපMethodපඑො නපරලලනපඅදටපඅලයපDictionaryපඑ කපඇතොෂපඅපපවදශනප ර පkeyපඑ පකොය ලදප

ැේදපකයපොශ යාගන

ඒ ප රනොනපොමොශමය

tunahas_key(lsquoMomrsquo)

True

tunahas_key(lsquoApplesrsquo)

False

ඔයාටපඒපගැ දැනපොතොර ලපඇක

අදාපkeyපඑ පDictionaryපඑොකපකොය ල මපTrueපකයපoutputපොල ලප ැත මපFalseපකයපoutputප

ොල ල

ශරපඅපපDictionaryපගැ පොග ඩකපොේලඛප ාප රා ඒපලොේමපProgrammes ශදේදපොමපDictionaryපඅදටප

ොග ඩකපලැදගතපොල ල

44

44

ඊෂඟපදාඩමට

45

45

20 If Statements (if පzwjර ා )

අපපොම ාකපදරටපpythonපලපමල පොේලඛපොග ඩකපඉොග ගත පොම නනපඑශාටපමමපකයපොදන මප

කzwjරමොඛ පශද පවදශපගැ

ශරපඅපපලැොඩටපබහම

IDLEපඑො නපදැ ටපවමපඅරොග පමමපදැන ය ලපnew windowපඑ ටපNew windowපඑොකපprogrammeප

එ කපලයපඒ පRunප රන ප මපඅනලාරොයනපඒ පSaveප රන පඕ

ශරපමමපදැනපstingපඑ කපශද ල

tuna=rdquofishrdquo

If පzwjර ා පගැ පදැනපමමපඔයාටපකයපොද ලපොමො නපොග ඩකපොේලඛපොඛසොයනමපඅපටප රන පරලලන

if tuna==rdquofishrdquoොමො දපමමපවමා පකණපොද කපොය දාොග පකොය ල

ොම දපොලාපකොයනො පපරේාලේ(testing)

යමපඅගයකපදරකාපකරමටපඅප වමාන කණ මදකේපොය ද ලපඒපලාොගමපඅපොේපපzwjර ා පඅලවා යටපප

මදත(colonrdquordquo)පොය ද ලපොශ දටපම පකයාගන (ොග ඩකපලැදගත)

ොමපමලපපzwjර ාොනපොතරමප මයපlsquorsquotuna fishපටපවමා පඋො තrsquorsquoපකය පඑ යපඉකනපොමපපzwjර ා යපයටොතප

එොශමපඋො තපඅර ප රන පොම ප රන පකයපඅපටපවවධ වධානපොදන පරලලන

If tuna == lsquorsquofishrsquorsquo

Print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපEnterපඑ පඔබරශමපොමපපzwjර ා යපයටොතපඅපටපඅලයප ර පොේලඛපලයන පරලලන

ොශ දටපම පකයාගන පොදක පදාපEnterපඑ පඑබලපගමනපඑමපපzwjර ා යපයටොතප මයපඉනදසපලය ප

ොේලඛපලයොලනො (indent-පොේබලපවාමා යපඉොමනපඇතෂටපල පොවේපලයොේ)

දැනපමමපොමො පකයපකොයනොනපtuna fishපටපවමා පලනොනප මපlsquothis is a fish alrightrsquo කයපprintප

රන පකයය

දැන F5 එ පඔබපොමපprogrammeපඑ පrunප රපබමප

lsquothis is a fish alrightrsquo

46

46

ොමො පව පොේපගැ පමමප ලපදාරකපකයන ම

අදටපකොය ලපvariableපඑ කපtuna=rdquofishrdquoපකය

දැනපඅපපදරකාලකප ර ල

tuna කය පඑ පfishපටපවමා පලනො ප මපlsquothis is a fish alrightrsquoපකයපprintප රන පඑතපඒ ටපවමා ප

ැත මපොම ලතප රන පඑදා

අොේපprogrammeපඑ පමමපදැනපොද ඩඩකපොල වප ර ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපොම දපොලනො පකයපබන පොම පrunප රමපඇත ටමපොම ලතපඋොනප ෑ

ශරපif පzwjර ා පලපමල පොේපොම ප මය

අොේපදරකාලපශරප මපඅපටපඅලයපොේලඛපට කප රන පකයපවධzwjා පොදන පරලලනපඊටපදවොවේපඒපවධzwjා ප

runපොල ලාපඒතපදරකාලපලැරදප මපොම ලතපො රපඉන ල

පඒතපොම පifපපzwjර ා පලය පඑ පවදශකපව රය

47

47

21පElse and elif (Else වශ elifපඅනොක )

දැනපමමපකයපොදන මපදරකාලපලැරදප මපඅදටපඅලයපවධzwjා පශදාගන පශැටපඒ ප රනොනපelseපකය ප

අනොක ොයනපඒපගැ පදැනපබම

අොේප ලනපඋදාශරණයමප

මමපඉවවරශටපඅරොග පය ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

ශරපදැනපපොම යපොලනො ඉවොවඛාමපදෂමපපzwjර ාොනපව යප මපඑයටපඅදාපවධzwjා පට පකzwjරයාතම ප

ර ලපඒතපලැරදප මපඔේපඑ ො ටපඅපටපදැනප ලතපොතරමකපකොය ලපලැරදප මපelseපයටොතපඅපටප

රන පඅලයපොේපtypeප රයපකොයනො

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquoප

ලැොඩපශරපොනද

අපප ලතපොම නනපඉවවරශටපයමපඅපපහ මපඅපටපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඕො පකයප

දෂොලනයටපොදයකපදරකාප රපශරපගොේප ැත මප ලතපඑ කපඑොශමතප ැත මප ලපඑ කපඑොශමතප

වොනප ැත මප ලතපොදයකපඒපලොේපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඅලයප මපඅපපදාවචචප ර ලපelif

කය පඅනොක ය

ොම පශැමපොලාොලමපදානොනපifපපzwjර ා යයපelseපපzwjර ා යයපඅ රටපොලන ය elifපඒලාපඕ ප රමපඅපටප

දාන පරලලනපඅදටපඅලය ාලයනපොග ඩකපකොය ලප ම

ශරඒපගැ පබමපදැන

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

elif fish == ldquoslamonrdquo

print rdquoI hope I donrsquot get SLAMonilla poissninrdquo

elif fish == ldquotunardquo

print rdquoeasy there tuna boatrdquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

48

48

ඉකනපදැනපොමො පොල පොේපමමපවව රප රන මපඅපටපකොය ලපtuna=rdquofishrdquoපකයපvariableපඑ ක

ඉවොවඛාම if tuna == ldquobassrdquoපකය පපzwjර ා යටපය ලපඒ පලැරද

එොශ මපඊඟපපzwjර ා යටපය ලපelif fish == ldquoslamonrdquoපඒ තපලැරදපොනදපඑොශ මපඅනතපඑ ටපදන ල

elif fish == ldquotunardquoප

ආ ඒ ප මපශරපඉකනපදැනපඒ පයටොතපකොය පොේලඛපට runපොලයප

Programme එ පrunප රපබමපමමපකයරපොේදපොලනො පකය

rdquoeasy there tuna boatrdquo

ශරපඅපපහ රපොේපව ාපොනද

අපප ලතපොද ඩපොල වකප රම

පොමපProgramme එොකපtunaපකය පඑ ප

ොලනලටපtroutපකයපදාම

elif fish == ldquotroutrdquo

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquo

පොමපල ාොලදපවොනපොම යපපzwjර ා පඑකො පදරකාප රප රපබැලලපොම කලතපශරපගොයප ෑපඒපනවාප

අනකමටපelseපඑ ටපය ලපඒො පකොය පොේපrunප ර ල

අනකමටඅපටපොතොර ලපවවඳමකප ැකමපව ාමපprogramme එ පelseපයටොතපකොය පොේප රපඅයනප

ොල ල

49

49

22 Nesting Statementsප(අන-පzwjර ා )

Ifපපzwjර ා පගැ පමමප ලතපොදයකපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපොද ඩපvariablesපට කපශදාගම

thing = ldquoanimalrdquo

animal = ldquocatrdquo

ශරපIfපපzwjර ා පයටොතපඅපටප ලතපifපපzwjර ා පොය දන පරලලනපමමප රමපොදනලන ම

දැනපRunප රපබම

this is a cat

ොම දපවොනපොම ය

thingපකය පඑ පanimalපලටපවමා යපඒපනවාපඒපයටොතපඇකපවධzwjා පrunපොල ලප

එ ො ටපශමබොල ලපif animal == lsquocat rsquoකයපඑ කප

අපපශදරපොදල පvariableපඑ පදශාපබරශමපොතොර ලපොමපකය පොේපශරපකයපඒපනවාපඑමපපzwjර ා ොේපඇකප

වධzwjා පrunපොල ලපඒ යපoutputපඑ පවදශටපthis is catපකයපආොේ

අපපදැනපthing = ldquohouserdquoපකයපොල වප රප

programmeපඑ පrunප රපබම

I donrsquot know what this is

දැනපඔයාටපොතොර ල

if thing == ldquoanimalrdquoපකය පපzwjර ා යපව යපො ොේප මපඒපයටොතපඊටපදශබනපකොය පපzwjර ා පඑ නනප

එශාටපලැඩපො ර පබල

50

50

ඉකනපොමපවදශටපpythonපගැ පලයවනපමාොේපදෂමපල පගzwjරනථමයපඅලවනපොල ලපඉලරයපකේලටපොම නනපොමප

ගzwjරනථමයපඉලරපොලනො ප ැප

ොමමපගzwjරනථමොේපොදල පො ටසනපමමපඔයාටපpythonපලපකොය පොමහපවඳශනපසේධzwjාන පලටපලඩාප රමකප

ගැඹරපවපසේධzwjාන පගැ පකයපොද ලා

ඉකනපඒපොේලඛපඉොග ගන ප ලනපොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපpythonපලපමල පොේලඛපගැ ප ැල ප ැල ප

රහණොලන

ොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපකzwjරමලඛදපපබබදලපයම ාකපදැනමකපඔබපබාගතොතප මපpythonපපබබඳලපදසගයප

අොද ව(උොදෂ)පපzwjරණපදzwjරපලපවදශනපපzwjර පලලනප60පලතපඔබටපදශසොලනපනලරදපපබතරපොවවමටපඋදේප

ලනපඇ

එොවේ මපොමහපොදල පගzwjරනථමොයනපඅදපයබපශමොලමපප

ඔබටපජය

40

40

example = rdquo Hey now Bessie nice chops rdquo

අපපහ මපඅපටපඕ පොල ලපොමො පකොය පලච යකපශරයටමපකොය පවථමා යපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

examplefind(lsquobessiersquo)

8

අපටප8පකයපආලොනදපඒො පඇත මපොතරමපොම කද

ඒො නපකයනො පොම යපොමපStringපඑොකපකොලනප ැ ද (කම පindexපඑ ද)ප

bessieපකය පලචො ප( lsquobrsquoපඅකරපවඳශනප ැ ) දටනපගනො පකයය

lsquoHey now bessie nice chopsrsquo

0123456789helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

ොශ දටපම පකයාගන පහවතයනතපඅනලාරයොයනමපොමපගණ යපකරමටපගන ල

ලපඑ කපබම

examplefind(lsquochopsrsquo)

20

ොම ටපඅනලපඅපටපහ ාගන පරලලනපlsquo c rsquoපකය පඅකරටපඅදාපindexපඑ ප20පයපකය

41

41

18 String Methods ( ලදනපආශzwjර පරක ලදරටතප)

Stringපලටපවමබනධzwjප ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපකයපොදන මපඒ පඅපපශදනලනො පjoinප

කය

Sequence = lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

Sequence

lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

ශරපදැනපStringපඑ කපශැදලපමම

ලතපොද ඩපStringපඑ කතපශදම

glue = lsquohossrsquo

ොමපොද පඅපටපඑ ටපsetප රන පඕ පඒ ප රනො පොමොශමයපඉවොවඛාමපlistපඑොකපශැමපඅලයලය මප

මැදටපදාන පඕ පලච යටපඅදාප මපලයන පඕ පඊටපදවොවේපක කපකයපjoinපකයපලයන පඊටතපදවොවේප

ලරශනපතෂපඅරපඅදාපSequenceපඑොකප මපලයන

gluejoin(sequence)

lsquoheyhosstherehossbessiehosshosshossrsquo

ලැදගත methodපඑ කපගැ පදැනපමමපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපStringපඑ කපශදම

randstr = ldquoI wish i Had No sausagerdquo

randstr

ldquoI wish i Had No sausagerdquo

මටපදැනපඅලයයපොමො පකොය පශැමපඅකරමපSimpleපඅකරපලටපදරලර යප රන ඒ පශරමපොඛසය

randstrlower()පදැනපEnterපඑ පඔබපබම

lsquoi wish i had no sausagersquo

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපොමපmethodපඑොකපකොය පලැදගත ම

ලදපොදයකපමමපකයපොදන ම

අලතපStringපඑ කපශදම

truth = lsquo I love old women rsquo

මමපො ලනමපmethodපඑ පලයපඉන ම

truthreplace(lsquowomenrsquo rsquomenrsquo)

ොමො දපඇත ටමපොලනොනපwomenපකය පලච යපොලනලටපmenපකය පලච යපආොේපවමයප

අපපඒ පcheckප රපබම

ලැොඩපශරපොනදපඉකනපොමපවදශටපයමපලච යකපොලනලටපොල තපලච යකපොඛසොයනමපආොේප රගන ප

රලලන

42

42

19 Dictionary (ලදනපො ෝ)

මමපදැනපකයපොදන පයනොනපpythonපලපකොය පDictionaryපගැ පොම කදපDictionaryපඑ කපකයනොන

ඇත ටමපොම පඅපපදන පDictionaryපඑ කපලොේමප මයපDictionaryපඑො නපඅපපලච යකපොශ ය ලප

කයමො පඒපලචො පකොය ප ැ තපශමබපව ාපඉකනපදැනපඒපලචො ටපඅදාපොතරමකපොශෝපවව රයකපඅපටප

දැ ගන පරලලන

ඉකනපpythonපලපකොය පDictionaryපතපඒපලාොගමප මයපඅපපොශ ය පලචො පලාොගපොේටපයර(key)පකයප

කය ලපඒපලච යටපඅදාපවව රයපඅගය(value)පකයපඅපපකය ල

ම පකයාගන පොදයකපකොය ලපDictionaryපලටපදාවචචපොලනොනපලකzwjර ලරශන( ldquohelliprdquo )පදටනපගේදතප

අලවනප රේදතපොමපලකzwjරපලරශනපඅපපදාවචචප ර ල

මමපඑ කපශදමපොදනලන මප

book= lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

ොමො පකොයනොනපදව පවාමාජ යනටපඅදාපොද ඩපDictionaryපඑ කපොමො පකොය පයතර(keys)ප මයප

Dad BroපMom ඒලාටපඅදාපඅගයන(values)පොලනොන Bob Joe Lisa

දැනපEnterපඑ පඑබශමපඅොේපDictionaryපඑ පRun

ොල ල

book

lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

දැනපඅපටපරලලනපඅොේපවාමා යපDictionaryපලප

කොය පලැොඩප රන පඒපකයනොනපලචො ටපඅදාප

ොතරමපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

ඉවොවඛාමපDictionaryපඑොකප මපඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොපඅදටපඅලය යතර(key)පපවඳශනප

රන පඹ

ඉන පමමපොදනලන ම

booklsquoDadrsquo+

lsquoBobrsquo

booklsquoMomrsquo+

lsquoLisarsquo

ඉකනප ලතපොදයකපකොය ලපොමපයතර(keys)පලටපඅදාපඅගයනපstringපොලන මපඹො ප ෑපඅදටපnumbersප

උ තපදාගන පරලලනපඒපගැ පකයපොදන පඅපප ලතපොද ඩපDictionaryපඑ කපශදම

ages = lsquoDadrsquo rsquo42rsquo rsquoMomrsquo rsquo87rsquo-

ageslsquoDadrsquo+

42

43

43

දැනපදැක ො පkeys ලටපඅදාපඅගයනපstring ොලන මපඅලයප ෑ

දැනපමමපකයපොදන මපDictionaryපලටපඅදාපmethodsපට ක

මමපඒ පලයමපොදනලන මප

ොම පලයන පmethodsපලය පවාමා යපආ ෘකයටමප මය[ SequenceMethod(argument) ]

bookclear()

ොමො දපොම යපොලනොනපඅපපවදශනප රපකොය පDictionaryපඑොකපසයලමපඅගයනපඉලතප රපDictionaryප

එ පහවප රපදා පඑ ය

Enter එ පඑබොල තපදැනපඒ පබාගන පරලලන

පලැොඩපශරපොනද

ලපMethodපඑ කපබම

tuna = agescopy()

ොමපො ද පඅදටපඅදාපDictionaryපඑ ක

ොල මපDictionaryපඑ කපවදශටපො පයකපගන පරලලන

අපප මප රරපDictionaryපඑ පtunaපකය පඅලතපDictionaryප

එ ටපො පපොලපකයපදැනපඔයාටපොේ ලපඇක

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපොග ඩකමපලැදගතපMethodපඑ කපගැ

ොමපMethodපඑො නපරලලනපඅදටපඅලයපDictionaryපඑ කපඇතොෂපඅපපවදශනප ර පkeyපඑ පකොය ලදප

ැේදපකයපොශ යාගන

ඒ ප රනොනපොමොශමය

tunahas_key(lsquoMomrsquo)

True

tunahas_key(lsquoApplesrsquo)

False

ඔයාටපඒපගැ දැනපොතොර ලපඇක

අදාපkeyපඑ පDictionaryපඑොකපකොය ල මපTrueපකයපoutputපොල ලප ැත මපFalseපකයපoutputප

ොල ල

ශරපඅපපDictionaryපගැ පොග ඩකපොේලඛප ාප රා ඒපලොේමපProgrammes ශදේදපොමපDictionaryපඅදටප

ොග ඩකපලැදගතපොල ල

44

44

ඊෂඟපදාඩමට

45

45

20 If Statements (if පzwjර ා )

අපපොම ාකපදරටපpythonපලපමල පොේලඛපොග ඩකපඉොග ගත පොම නනපඑශාටපමමපකයපොදන මප

කzwjරමොඛ පශද පවදශපගැ

ශරපඅපපලැොඩටපබහම

IDLEපඑො නපදැ ටපවමපඅරොග පමමපදැන ය ලපnew windowපඑ ටපNew windowපඑොකපprogrammeප

එ කපලයපඒ පRunප රන ප මපඅනලාරොයනපඒ පSaveප රන පඕ

ශරපමමපදැනපstingපඑ කපශද ල

tuna=rdquofishrdquo

If පzwjර ා පගැ පදැනපමමපඔයාටපකයපොද ලපොමො නපොග ඩකපොේලඛපොඛසොයනමපඅපටප රන පරලලන

if tuna==rdquofishrdquoොමො දපමමපවමා පකණපොද කපොය දාොග පකොය ල

ොම දපොලාපකොයනො පපරේාලේ(testing)

යමපඅගයකපදරකාපකරමටපඅප වමාන කණ මදකේපොය ද ලපඒපලාොගමපඅපොේපපzwjර ා පඅලවා යටපප

මදත(colonrdquordquo)පොය ද ලපොශ දටපම පකයාගන (ොග ඩකපලැදගත)

ොමපමලපපzwjර ාොනපොතරමප මයපlsquorsquotuna fishපටපවමා පඋො තrsquorsquoපකය පඑ යපඉකනපොමපපzwjර ා යපයටොතප

එොශමපඋො තපඅර ප රන පොම ප රන පකයපඅපටපවවධ වධානපොදන පරලලන

If tuna == lsquorsquofishrsquorsquo

Print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපEnterපඑ පඔබරශමපොමපපzwjර ා යපයටොතපඅපටපඅලයප ර පොේලඛපලයන පරලලන

ොශ දටපම පකයාගන පොදක පදාපEnterපඑ පඑබලපගමනපඑමපපzwjර ා යපයටොතප මයපඉනදසපලය ප

ොේලඛපලයොලනො (indent-පොේබලපවාමා යපඉොමනපඇතෂටපල පොවේපලයොේ)

දැනපමමපොමො පකයපකොයනොනපtuna fishපටපවමා පලනොනප මපlsquothis is a fish alrightrsquo කයපprintප

රන පකයය

දැන F5 එ පඔබපොමපprogrammeපඑ පrunප රපබමප

lsquothis is a fish alrightrsquo

46

46

ොමො පව පොේපගැ පමමප ලපදාරකපකයන ම

අදටපකොය ලපvariableපඑ කපtuna=rdquofishrdquoපකය

දැනපඅපපදරකාලකප ර ල

tuna කය පඑ පfishපටපවමා පලනො ප මපlsquothis is a fish alrightrsquoපකයපprintප රන පඑතපඒ ටපවමා ප

ැත මපොම ලතප රන පඑදා

අොේපprogrammeපඑ පමමපදැනපොද ඩඩකපොල වප ර ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපොම දපොලනො පකයපබන පොම පrunප රමපඇත ටමපොම ලතපඋොනප ෑ

ශරපif පzwjර ා පලපමල පොේපොම ප මය

අොේපදරකාලපශරප මපඅපටපඅලයපොේලඛපට කප රන පකයපවධzwjා පොදන පරලලනපඊටපදවොවේපඒපවධzwjා ප

runපොල ලාපඒතපදරකාලපලැරදප මපොම ලතපො රපඉන ල

පඒතපොම පifපපzwjර ා පලය පඑ පවදශකපව රය

47

47

21පElse and elif (Else වශ elifපඅනොක )

දැනපමමපකයපොදන මපදරකාලපලැරදප මපඅදටපඅලයපවධzwjා පශදාගන පශැටපඒ ප රනොනපelseපකය ප

අනොක ොයනපඒපගැ පදැනපබම

අොේප ලනපඋදාශරණයමප

මමපඉවවරශටපඅරොග පය ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

ශරපදැනපපොම යපොලනො ඉවොවඛාමපදෂමපපzwjර ාොනපව යප මපඑයටපඅදාපවධzwjා පට පකzwjරයාතම ප

ර ලපඒතපලැරදප මපඔේපඑ ො ටපඅපටපදැනප ලතපොතරමකපකොය ලපලැරදප මපelseපයටොතපඅපටප

රන පඅලයපොේපtypeප රයපකොයනො

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquoප

ලැොඩපශරපොනද

අපප ලතපොම නනපඉවවරශටපයමපඅපපහ මපඅපටපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඕො පකයප

දෂොලනයටපොදයකපදරකාප රපශරපගොේප ැත මප ලතපඑ කපඑොශමතප ැත මප ලපඑ කපඑොශමතප

වොනප ැත මප ලතපොදයකපඒපලොේපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඅලයප මපඅපපදාවචචප ර ලපelif

කය පඅනොක ය

ොම පශැමපොලාොලමපදානොනපifපපzwjර ා යයපelseපපzwjර ා යයපඅ රටපොලන ය elifපඒලාපඕ ප රමපඅපටප

දාන පරලලනපඅදටපඅලය ාලයනපොග ඩකපකොය ලප ම

ශරඒපගැ පබමපදැන

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

elif fish == ldquoslamonrdquo

print rdquoI hope I donrsquot get SLAMonilla poissninrdquo

elif fish == ldquotunardquo

print rdquoeasy there tuna boatrdquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

48

48

ඉකනපදැනපොමො පොල පොේපමමපවව රප රන මපඅපටපකොය ලපtuna=rdquofishrdquoපකයපvariableපඑ ක

ඉවොවඛාම if tuna == ldquobassrdquoපකය පපzwjර ා යටපය ලපඒ පලැරද

එොශ මපඊඟපපzwjර ා යටපය ලපelif fish == ldquoslamonrdquoපඒ තපලැරදපොනදපඑොශ මපඅනතපඑ ටපදන ල

elif fish == ldquotunardquoප

ආ ඒ ප මපශරපඉකනපදැනපඒ පයටොතපකොය පොේලඛපට runපොලයප

Programme එ පrunප රපබමපමමපකයරපොේදපොලනො පකය

rdquoeasy there tuna boatrdquo

ශරපඅපපහ රපොේපව ාපොනද

අපප ලතපොද ඩපොල වකප රම

පොමපProgramme එොකපtunaපකය පඑ ප

ොලනලටපtroutපකයපදාම

elif fish == ldquotroutrdquo

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquo

පොමපල ාොලදපවොනපොම යපපzwjර ා පඑකො පදරකාප රප රපබැලලපොම කලතපශරපගොයප ෑපඒපනවාප

අනකමටපelseපඑ ටපය ලපඒො පකොය පොේපrunප ර ල

අනකමටඅපටපොතොර ලපවවඳමකප ැකමපව ාමපprogramme එ පelseපයටොතපකොය පොේප රපඅයනප

ොල ල

49

49

22 Nesting Statementsප(අන-පzwjර ා )

Ifපපzwjර ා පගැ පමමප ලතපොදයකපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපොද ඩපvariablesපට කපශදාගම

thing = ldquoanimalrdquo

animal = ldquocatrdquo

ශරපIfපපzwjර ා පයටොතපඅපටප ලතපifපපzwjර ා පොය දන පරලලනපමමප රමපොදනලන ම

දැනපRunප රපබම

this is a cat

ොම දපවොනපොම ය

thingපකය පඑ පanimalපලටපවමා යපඒපනවාපඒපයටොතපඇකපවධzwjා පrunපොල ලප

එ ො ටපශමබොල ලපif animal == lsquocat rsquoකයපඑ කප

අපපශදරපොදල පvariableපඑ පදශාපබරශමපොතොර ලපොමපකය පොේපශරපකයපඒපනවාපඑමපපzwjර ා ොේපඇකප

වධzwjා පrunපොල ලපඒ යපoutputපඑ පවදශටපthis is catපකයපආොේ

අපපදැනපthing = ldquohouserdquoපකයපොල වප රප

programmeපඑ පrunප රපබම

I donrsquot know what this is

දැනපඔයාටපොතොර ල

if thing == ldquoanimalrdquoපකය පපzwjර ා යපව යපො ොේප මපඒපයටොතපඊටපදශබනපකොය පපzwjර ා පඑ නනප

එශාටපලැඩපො ර පබල

50

50

ඉකනපොමපවදශටපpythonපගැ පලයවනපමාොේපදෂමපල පගzwjරනථමයපඅලවනපොල ලපඉලරයපකේලටපොම නනපොමප

ගzwjරනථමයපඉලරපොලනො ප ැප

ොමමපගzwjරනථමොේපොදල පො ටසනපමමපඔයාටපpythonපලපකොය පොමහපවඳශනපසේධzwjාන පලටපලඩාප රමකප

ගැඹරපවපසේධzwjාන පගැ පකයපොද ලා

ඉකනපඒපොේලඛපඉොග ගන ප ලනපොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපpythonපලපමල පොේලඛපගැ ප ැල ප ැල ප

රහණොලන

ොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපකzwjරමලඛදපපබබදලපයම ාකපදැනමකපඔබපබාගතොතප මපpythonපපබබඳලපදසගයප

අොද ව(උොදෂ)පපzwjරණපදzwjරපලපවදශනපපzwjර පලලනප60පලතපඔබටපදශසොලනපනලරදපපබතරපොවවමටපඋදේප

ලනපඇ

එොවේ මපොමහපොදල පගzwjරනථමොයනපඅදපයබපශමොලමපප

ඔබටපජය

41

41

18 String Methods ( ලදනපආශzwjර පරක ලදරටතප)

Stringපලටපවමබනධzwjප ලතපවව පmethodපඑ කපගැ පමමපකයපොදන මපඒ පඅපපශදනලනො පjoinප

කය

Sequence = lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

Sequence

lsquoheyrsquo lsquotherersquo lsquobessiersquo lsquohossrsquo +

ශරපදැනපStringපඑ කපශැදලපමම

ලතපොද ඩපStringපඑ කතපශදම

glue = lsquohossrsquo

ොමපොද පඅපටපඑ ටපsetප රන පඕ පඒ ප රනො පොමොශමයපඉවොවඛාමපlistපඑොකපශැමපඅලයලය මප

මැදටපදාන පඕ පලච යටපඅදාප මපලයන පඕ පඊටපදවොවේපක කපකයපjoinපකයපලයන පඊටතපදවොවේප

ලරශනපතෂපඅරපඅදාපSequenceපඑොකප මපලයන

gluejoin(sequence)

lsquoheyhosstherehossbessiehosshosshossrsquo

ලැදගත methodපඑ කපගැ පදැනපමමපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපStringපඑ කපශදම

randstr = ldquoI wish i Had No sausagerdquo

randstr

ldquoI wish i Had No sausagerdquo

මටපදැනපඅලයයපොමො පකොය පශැමපඅකරමපSimpleපඅකරපලටපදරලර යප රන ඒ පශරමපොඛසය

randstrlower()පදැනපEnterපඑ පඔබපබම

lsquoi wish i had no sausagersquo

ඔයාටපදැනපොතොර ලපඇකපොමපmethodපඑොකපකොය පලැදගත ම

ලදපොදයකපමමපකයපොදන ම

අලතපStringපඑ කපශදම

truth = lsquo I love old women rsquo

මමපො ලනමපmethodපඑ පලයපඉන ම

truthreplace(lsquowomenrsquo rsquomenrsquo)

ොමො දපඇත ටමපොලනොනපwomenපකය පලච යපොලනලටපmenපකය පලච යපආොේපවමයප

අපපඒ පcheckප රපබම

ලැොඩපශරපොනදපඉකනපොමපවදශටපයමපලච යකපොලනලටපොල තපලච යකපොඛසොයනමපආොේප රගන ප

රලලන

42

42

19 Dictionary (ලදනපො ෝ)

මමපදැනපකයපොදන පයනොනපpythonපලපකොය පDictionaryපගැ පොම කදපDictionaryපඑ කපකයනොන

ඇත ටමපොම පඅපපදන පDictionaryපඑ කපලොේමප මයපDictionaryපඑො නපඅපපලච යකපොශ ය ලප

කයමො පඒපලචො පකොය ප ැ තපශමබපව ාපඉකනපදැනපඒපලචො ටපඅදාපොතරමකපොශෝපවව රයකපඅපටප

දැ ගන පරලලන

ඉකනපpythonපලපකොය පDictionaryපතපඒපලාොගමප මයපඅපපොශ ය පලචො පලාොගපොේටපයර(key)පකයප

කය ලපඒපලච යටපඅදාපවව රයපඅගය(value)පකයපඅපපකය ල

ම පකයාගන පොදයකපකොය ලපDictionaryපලටපදාවචචපොලනොනපලකzwjර ලරශන( ldquohelliprdquo )පදටනපගේදතප

අලවනප රේදතපොමපලකzwjරපලරශනපඅපපදාවචචප ර ල

මමපඑ කපශදමපොදනලන මප

book= lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

ොමො පකොයනොනපදව පවාමාජ යනටපඅදාපොද ඩපDictionaryපඑ කපොමො පකොය පයතර(keys)ප මයප

Dad BroපMom ඒලාටපඅදාපඅගයන(values)පොලනොන Bob Joe Lisa

දැනපEnterපඑ පඑබශමපඅොේපDictionaryපඑ පRun

ොල ල

book

lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

දැනපඅපටපරලලනපඅොේපවාමා යපDictionaryපලප

කොය පලැොඩප රන පඒපකයනොනපලචො ටපඅදාප

ොතරමපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

ඉවොවඛාමපDictionaryපඑොකප මපඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොපඅදටපඅලය යතර(key)පපවඳශනප

රන පඹ

ඉන පමමපොදනලන ම

booklsquoDadrsquo+

lsquoBobrsquo

booklsquoMomrsquo+

lsquoLisarsquo

ඉකනප ලතපොදයකපකොය ලපොමපයතර(keys)පලටපඅදාපඅගයනපstringපොලන මපඹො ප ෑපඅදටපnumbersප

උ තපදාගන පරලලනපඒපගැ පකයපොදන පඅපප ලතපොද ඩපDictionaryපඑ කපශදම

ages = lsquoDadrsquo rsquo42rsquo rsquoMomrsquo rsquo87rsquo-

ageslsquoDadrsquo+

42

43

43

දැනපදැක ො පkeys ලටපඅදාපඅගයනපstring ොලන මපඅලයප ෑ

දැනපමමපකයපොදන මපDictionaryපලටපඅදාපmethodsපට ක

මමපඒ පලයමපොදනලන මප

ොම පලයන පmethodsපලය පවාමා යපආ ෘකයටමප මය[ SequenceMethod(argument) ]

bookclear()

ොමො දපොම යපොලනොනපඅපපවදශනප රපකොය පDictionaryපඑොකපසයලමපඅගයනපඉලතප රපDictionaryප

එ පහවප රපදා පඑ ය

Enter එ පඑබොල තපදැනපඒ පබාගන පරලලන

පලැොඩපශරපොනද

ලපMethodපඑ කපබම

tuna = agescopy()

ොමපො ද පඅදටපඅදාපDictionaryපඑ ක

ොල මපDictionaryපඑ කපවදශටපො පයකපගන පරලලන

අපප මප රරපDictionaryපඑ පtunaපකය පඅලතපDictionaryප

එ ටපො පපොලපකයපදැනපඔයාටපොේ ලපඇක

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපොග ඩකමපලැදගතපMethodපඑ කපගැ

ොමපMethodපඑො නපරලලනපඅදටපඅලයපDictionaryපඑ කපඇතොෂපඅපපවදශනප ර පkeyපඑ පකොය ලදප

ැේදපකයපොශ යාගන

ඒ ප රනොනපොමොශමය

tunahas_key(lsquoMomrsquo)

True

tunahas_key(lsquoApplesrsquo)

False

ඔයාටපඒපගැ දැනපොතොර ලපඇක

අදාපkeyපඑ පDictionaryපඑොකපකොය ල මපTrueපකයපoutputපොල ලප ැත මපFalseපකයපoutputප

ොල ල

ශරපඅපපDictionaryපගැ පොග ඩකපොේලඛප ාප රා ඒපලොේමපProgrammes ශදේදපොමපDictionaryපඅදටප

ොග ඩකපලැදගතපොල ල

44

44

ඊෂඟපදාඩමට

45

45

20 If Statements (if පzwjර ා )

අපපොම ාකපදරටපpythonපලපමල පොේලඛපොග ඩකපඉොග ගත පොම නනපඑශාටපමමපකයපොදන මප

කzwjරමොඛ පශද පවදශපගැ

ශරපඅපපලැොඩටපබහම

IDLEපඑො නපදැ ටපවමපඅරොග පමමපදැන ය ලපnew windowපඑ ටපNew windowපඑොකපprogrammeප

එ කපලයපඒ පRunප රන ප මපඅනලාරොයනපඒ පSaveප රන පඕ

ශරපමමපදැනපstingපඑ කපශද ල

tuna=rdquofishrdquo

If පzwjර ා පගැ පදැනපමමපඔයාටපකයපොද ලපොමො නපොග ඩකපොේලඛපොඛසොයනමපඅපටප රන පරලලන

if tuna==rdquofishrdquoොමො දපමමපවමා පකණපොද කපොය දාොග පකොය ල

ොම දපොලාපකොයනො පපරේාලේ(testing)

යමපඅගයකපදරකාපකරමටපඅප වමාන කණ මදකේපොය ද ලපඒපලාොගමපඅපොේපපzwjර ා පඅලවා යටපප

මදත(colonrdquordquo)පොය ද ලපොශ දටපම පකයාගන (ොග ඩකපලැදගත)

ොමපමලපපzwjර ාොනපොතරමප මයපlsquorsquotuna fishපටපවමා පඋො තrsquorsquoපකය පඑ යපඉකනපොමපපzwjර ා යපයටොතප

එොශමපඋො තපඅර ප රන පොම ප රන පකයපඅපටපවවධ වධානපොදන පරලලන

If tuna == lsquorsquofishrsquorsquo

Print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපEnterපඑ පඔබරශමපොමපපzwjර ා යපයටොතපඅපටපඅලයප ර පොේලඛපලයන පරලලන

ොශ දටපම පකයාගන පොදක පදාපEnterපඑ පඑබලපගමනපඑමපපzwjර ා යපයටොතප මයපඉනදසපලය ප

ොේලඛපලයොලනො (indent-පොේබලපවාමා යපඉොමනපඇතෂටපල පොවේපලයොේ)

දැනපමමපොමො පකයපකොයනොනපtuna fishපටපවමා පලනොනප මපlsquothis is a fish alrightrsquo කයපprintප

රන පකයය

දැන F5 එ පඔබපොමපprogrammeපඑ පrunප රපබමප

lsquothis is a fish alrightrsquo

46

46

ොමො පව පොේපගැ පමමප ලපදාරකපකයන ම

අදටපකොය ලපvariableපඑ කපtuna=rdquofishrdquoපකය

දැනපඅපපදරකාලකප ර ල

tuna කය පඑ පfishපටපවමා පලනො ප මපlsquothis is a fish alrightrsquoපකයපprintප රන පඑතපඒ ටපවමා ප

ැත මපොම ලතප රන පඑදා

අොේපprogrammeපඑ පමමපදැනපොද ඩඩකපොල වප ර ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපොම දපොලනො පකයපබන පොම පrunප රමපඇත ටමපොම ලතපඋොනප ෑ

ශරපif පzwjර ා පලපමල පොේපොම ප මය

අොේපදරකාලපශරප මපඅපටපඅලයපොේලඛපට කප රන පකයපවධzwjා පොදන පරලලනපඊටපදවොවේපඒපවධzwjා ප

runපොල ලාපඒතපදරකාලපලැරදප මපොම ලතපො රපඉන ල

පඒතපොම පifපපzwjර ා පලය පඑ පවදශකපව රය

47

47

21පElse and elif (Else වශ elifපඅනොක )

දැනපමමපකයපොදන මපදරකාලපලැරදප මපඅදටපඅලයපවධzwjා පශදාගන පශැටපඒ ප රනොනපelseපකය ප

අනොක ොයනපඒපගැ පදැනපබම

අොේප ලනපඋදාශරණයමප

මමපඉවවරශටපඅරොග පය ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

ශරපදැනපපොම යපොලනො ඉවොවඛාමපදෂමපපzwjර ාොනපව යප මපඑයටපඅදාපවධzwjා පට පකzwjරයාතම ප

ර ලපඒතපලැරදප මපඔේපඑ ො ටපඅපටපදැනප ලතපොතරමකපකොය ලපලැරදප මපelseපයටොතපඅපටප

රන පඅලයපොේපtypeප රයපකොයනො

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquoප

ලැොඩපශරපොනද

අපප ලතපොම නනපඉවවරශටපයමපඅපපහ මපඅපටපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඕො පකයප

දෂොලනයටපොදයකපදරකාප රපශරපගොේප ැත මප ලතපඑ කපඑොශමතප ැත මප ලපඑ කපඑොශමතප

වොනප ැත මප ලතපොදයකපඒපලොේපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඅලයප මපඅපපදාවචචප ර ලපelif

කය පඅනොක ය

ොම පශැමපොලාොලමපදානොනපifපපzwjර ා යයපelseපපzwjර ා යයපඅ රටපොලන ය elifපඒලාපඕ ප රමපඅපටප

දාන පරලලනපඅදටපඅලය ාලයනපොග ඩකපකොය ලප ම

ශරඒපගැ පබමපදැන

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

elif fish == ldquoslamonrdquo

print rdquoI hope I donrsquot get SLAMonilla poissninrdquo

elif fish == ldquotunardquo

print rdquoeasy there tuna boatrdquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

48

48

ඉකනපදැනපොමො පොල පොේපමමපවව රප රන මපඅපටපකොය ලපtuna=rdquofishrdquoපකයපvariableපඑ ක

ඉවොවඛාම if tuna == ldquobassrdquoපකය පපzwjර ා යටපය ලපඒ පලැරද

එොශ මපඊඟපපzwjර ා යටපය ලපelif fish == ldquoslamonrdquoපඒ තපලැරදපොනදපඑොශ මපඅනතපඑ ටපදන ල

elif fish == ldquotunardquoප

ආ ඒ ප මපශරපඉකනපදැනපඒ පයටොතපකොය පොේලඛපට runපොලයප

Programme එ පrunප රපබමපමමපකයරපොේදපොලනො පකය

rdquoeasy there tuna boatrdquo

ශරපඅපපහ රපොේපව ාපොනද

අපප ලතපොද ඩපොල වකප රම

පොමපProgramme එොකපtunaපකය පඑ ප

ොලනලටපtroutපකයපදාම

elif fish == ldquotroutrdquo

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquo

පොමපල ාොලදපවොනපොම යපපzwjර ා පඑකො පදරකාප රප රපබැලලපොම කලතපශරපගොයප ෑපඒපනවාප

අනකමටපelseපඑ ටපය ලපඒො පකොය පොේපrunප ර ල

අනකමටඅපටපොතොර ලපවවඳමකප ැකමපව ාමපprogramme එ පelseපයටොතපකොය පොේප රපඅයනප

ොල ල

49

49

22 Nesting Statementsප(අන-පzwjර ා )

Ifපපzwjර ා පගැ පමමප ලතපොදයකපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපොද ඩපvariablesපට කපශදාගම

thing = ldquoanimalrdquo

animal = ldquocatrdquo

ශරපIfපපzwjර ා පයටොතපඅපටප ලතපifපපzwjර ා පොය දන පරලලනපමමප රමපොදනලන ම

දැනපRunප රපබම

this is a cat

ොම දපවොනපොම ය

thingපකය පඑ පanimalපලටපවමා යපඒපනවාපඒපයටොතපඇකපවධzwjා පrunපොල ලප

එ ො ටපශමබොල ලපif animal == lsquocat rsquoකයපඑ කප

අපපශදරපොදල පvariableපඑ පදශාපබරශමපොතොර ලපොමපකය පොේපශරපකයපඒපනවාපඑමපපzwjර ා ොේපඇකප

වධzwjා පrunපොල ලපඒ යපoutputපඑ පවදශටපthis is catපකයපආොේ

අපපදැනපthing = ldquohouserdquoපකයපොල වප රප

programmeපඑ පrunප රපබම

I donrsquot know what this is

දැනපඔයාටපොතොර ල

if thing == ldquoanimalrdquoපකය පපzwjර ා යපව යපො ොේප මපඒපයටොතපඊටපදශබනපකොය පපzwjර ා පඑ නනප

එශාටපලැඩපො ර පබල

50

50

ඉකනපොමපවදශටපpythonපගැ පලයවනපමාොේපදෂමපල පගzwjරනථමයපඅලවනපොල ලපඉලරයපකේලටපොම නනපොමප

ගzwjරනථමයපඉලරපොලනො ප ැප

ොමමපගzwjරනථමොේපොදල පො ටසනපමමපඔයාටපpythonපලපකොය පොමහපවඳශනපසේධzwjාන පලටපලඩාප රමකප

ගැඹරපවපසේධzwjාන පගැ පකයපොද ලා

ඉකනපඒපොේලඛපඉොග ගන ප ලනපොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපpythonපලපමල පොේලඛපගැ ප ැල ප ැල ප

රහණොලන

ොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපකzwjරමලඛදපපබබදලපයම ාකපදැනමකපඔබපබාගතොතප මපpythonපපබබඳලපදසගයප

අොද ව(උොදෂ)පපzwjරණපදzwjරපලපවදශනපපzwjර පලලනප60පලතපඔබටපදශසොලනපනලරදපපබතරපොවවමටපඋදේප

ලනපඇ

එොවේ මපොමහපොදල පගzwjරනථමොයනපඅදපයබපශමොලමපප

ඔබටපජය

42

42

19 Dictionary (ලදනපො ෝ)

මමපදැනපකයපොදන පයනොනපpythonපලපකොය පDictionaryපගැ පොම කදපDictionaryපඑ කපකයනොන

ඇත ටමපොම පඅපපදන පDictionaryපඑ කපලොේමප මයපDictionaryපඑො නපඅපපලච යකපොශ ය ලප

කයමො පඒපලචො පකොය ප ැ තපශමබපව ාපඉකනපදැනපඒපලචො ටපඅදාපොතරමකපොශෝපවව රයකපඅපටප

දැ ගන පරලලන

ඉකනපpythonපලපකොය පDictionaryපතපඒපලාොගමප මයපඅපපොශ ය පලචො පලාොගපොේටපයර(key)පකයප

කය ලපඒපලච යටපඅදාපවව රයපඅගය(value)පකයපඅපපකය ල

ම පකයාගන පොදයකපකොය ලපDictionaryපලටපදාවචචපොලනොනපලකzwjර ලරශන( ldquohelliprdquo )පදටනපගේදතප

අලවනප රේදතපොමපලකzwjරපලරශනපඅපපදාවචචප ර ල

මමපඑ කපශදමපොදනලන මප

book= lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

ොමො පකොයනොනපදව පවාමාජ යනටපඅදාපොද ඩපDictionaryපඑ කපොමො පකොය පයතර(keys)ප මයප

Dad BroපMom ඒලාටපඅදාපඅගයන(values)පොලනොන Bob Joe Lisa

දැනපEnterපඑ පඑබශමපඅොේපDictionaryපඑ පRun

ොල ල

book

lsquoDadrsquo rsquoBobrsquo rsquoBrorsquo rsquoJoersquo rsquoMomrsquo rsquoLisarsquo-

දැනපඅපටපරලලනපඅොේපවාමා යපDictionaryපලප

කොය පලැොඩප රන පඒපකයනොනපලචො ටපඅදාප

ොතරමපොශ යාගන

ඒ ප රනො පොමොශමය

ඉවොවඛාමපDictionaryපඑොකප මපඊටපදවොවේපො ටපලරශනපඇතොපඅදටපඅලය යතර(key)පපවඳශනප

රන පඹ

ඉන පමමපොදනලන ම

booklsquoDadrsquo+

lsquoBobrsquo

booklsquoMomrsquo+

lsquoLisarsquo

ඉකනප ලතපොදයකපකොය ලපොමපයතර(keys)පලටපඅදාපඅගයනපstringපොලන මපඹො ප ෑපඅදටපnumbersප

උ තපදාගන පරලලනපඒපගැ පකයපොදන පඅපප ලතපොද ඩපDictionaryපඑ කපශදම

ages = lsquoDadrsquo rsquo42rsquo rsquoMomrsquo rsquo87rsquo-

ageslsquoDadrsquo+

42

43

43

දැනපදැක ො පkeys ලටපඅදාපඅගයනපstring ොලන මපඅලයප ෑ

දැනපමමපකයපොදන මපDictionaryපලටපඅදාපmethodsපට ක

මමපඒ පලයමපොදනලන මප

ොම පලයන පmethodsපලය පවාමා යපආ ෘකයටමප මය[ SequenceMethod(argument) ]

bookclear()

ොමො දපොම යපොලනොනපඅපපවදශනප රපකොය පDictionaryපඑොකපසයලමපඅගයනපඉලතප රපDictionaryප

එ පහවප රපදා පඑ ය

Enter එ පඑබොල තපදැනපඒ පබාගන පරලලන

පලැොඩපශරපොනද

ලපMethodපඑ කපබම

tuna = agescopy()

ොමපො ද පඅදටපඅදාපDictionaryපඑ ක

ොල මපDictionaryපඑ කපවදශටපො පයකපගන පරලලන

අපප මප රරපDictionaryපඑ පtunaපකය පඅලතපDictionaryප

එ ටපො පපොලපකයපදැනපඔයාටපොේ ලපඇක

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපොග ඩකමපලැදගතපMethodපඑ කපගැ

ොමපMethodපඑො නපරලලනපඅදටපඅලයපDictionaryපඑ කපඇතොෂපඅපපවදශනප ර පkeyපඑ පකොය ලදප

ැේදපකයපොශ යාගන

ඒ ප රනොනපොමොශමය

tunahas_key(lsquoMomrsquo)

True

tunahas_key(lsquoApplesrsquo)

False

ඔයාටපඒපගැ දැනපොතොර ලපඇක

අදාපkeyපඑ පDictionaryපඑොකපකොය ල මපTrueපකයපoutputපොල ලප ැත මපFalseපකයපoutputප

ොල ල

ශරපඅපපDictionaryපගැ පොග ඩකපොේලඛප ාප රා ඒපලොේමපProgrammes ශදේදපොමපDictionaryපඅදටප

ොග ඩකපලැදගතපොල ල

44

44

ඊෂඟපදාඩමට

45

45

20 If Statements (if පzwjර ා )

අපපොම ාකපදරටපpythonපලපමල පොේලඛපොග ඩකපඉොග ගත පොම නනපඑශාටපමමපකයපොදන මප

කzwjරමොඛ පශද පවදශපගැ

ශරපඅපපලැොඩටපබහම

IDLEපඑො නපදැ ටපවමපඅරොග පමමපදැන ය ලපnew windowපඑ ටපNew windowපඑොකපprogrammeප

එ කපලයපඒ පRunප රන ප මපඅනලාරොයනපඒ පSaveප රන පඕ

ශරපමමපදැනපstingපඑ කපශද ල

tuna=rdquofishrdquo

If පzwjර ා පගැ පදැනපමමපඔයාටපකයපොද ලපොමො නපොග ඩකපොේලඛපොඛසොයනමපඅපටප රන පරලලන

if tuna==rdquofishrdquoොමො දපමමපවමා පකණපොද කපොය දාොග පකොය ල

ොම දපොලාපකොයනො පපරේාලේ(testing)

යමපඅගයකපදරකාපකරමටපඅප වමාන කණ මදකේපොය ද ලපඒපලාොගමපඅපොේපපzwjර ා පඅලවා යටපප

මදත(colonrdquordquo)පොය ද ලපොශ දටපම පකයාගන (ොග ඩකපලැදගත)

ොමපමලපපzwjර ාොනපොතරමප මයපlsquorsquotuna fishපටපවමා පඋො තrsquorsquoපකය පඑ යපඉකනපොමපපzwjර ා යපයටොතප

එොශමපඋො තපඅර ප රන පොම ප රන පකයපඅපටපවවධ වධානපොදන පරලලන

If tuna == lsquorsquofishrsquorsquo

Print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපEnterපඑ පඔබරශමපොමපපzwjර ා යපයටොතපඅපටපඅලයප ර පොේලඛපලයන පරලලන

ොශ දටපම පකයාගන පොදක පදාපEnterපඑ පඑබලපගමනපඑමපපzwjර ා යපයටොතප මයපඉනදසපලය ප

ොේලඛපලයොලනො (indent-පොේබලපවාමා යපඉොමනපඇතෂටපල පොවේපලයොේ)

දැනපමමපොමො පකයපකොයනොනපtuna fishපටපවමා පලනොනප මපlsquothis is a fish alrightrsquo කයපprintප

රන පකයය

දැන F5 එ පඔබපොමපprogrammeපඑ පrunප රපබමප

lsquothis is a fish alrightrsquo

46

46

ොමො පව පොේපගැ පමමප ලපදාරකපකයන ම

අදටපකොය ලපvariableපඑ කපtuna=rdquofishrdquoපකය

දැනපඅපපදරකාලකප ර ල

tuna කය පඑ පfishපටපවමා පලනො ප මපlsquothis is a fish alrightrsquoපකයපprintප රන පඑතපඒ ටපවමා ප

ැත මපොම ලතප රන පඑදා

අොේපprogrammeපඑ පමමපදැනපොද ඩඩකපොල වප ර ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපොම දපොලනො පකයපබන පොම පrunප රමපඇත ටමපොම ලතපඋොනප ෑ

ශරපif පzwjර ා පලපමල පොේපොම ප මය

අොේපදරකාලපශරප මපඅපටපඅලයපොේලඛපට කප රන පකයපවධzwjා පොදන පරලලනපඊටපදවොවේපඒපවධzwjා ප

runපොල ලාපඒතපදරකාලපලැරදප මපොම ලතපො රපඉන ල

පඒතපොම පifපපzwjර ා පලය පඑ පවදශකපව රය

47

47

21පElse and elif (Else වශ elifපඅනොක )

දැනපමමපකයපොදන මපදරකාලපලැරදප මපඅදටපඅලයපවධzwjා පශදාගන පශැටපඒ ප රනොනපelseපකය ප

අනොක ොයනපඒපගැ පදැනපබම

අොේප ලනපඋදාශරණයමප

මමපඉවවරශටපඅරොග පය ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

ශරපදැනපපොම යපොලනො ඉවොවඛාමපදෂමපපzwjර ාොනපව යප මපඑයටපඅදාපවධzwjා පට පකzwjරයාතම ප

ර ලපඒතපලැරදප මපඔේපඑ ො ටපඅපටපදැනප ලතපොතරමකපකොය ලපලැරදප මපelseපයටොතපඅපටප

රන පඅලයපොේපtypeප රයපකොයනො

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquoප

ලැොඩපශරපොනද

අපප ලතපොම නනපඉවවරශටපයමපඅපපහ මපඅපටපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඕො පකයප

දෂොලනයටපොදයකපදරකාප රපශරපගොේප ැත මප ලතපඑ කපඑොශමතප ැත මප ලපඑ කපඑොශමතප

වොනප ැත මප ලතපොදයකපඒපලොේපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඅලයප මපඅපපදාවචචප ර ලපelif

කය පඅනොක ය

ොම පශැමපොලාොලමපදානොනපifපපzwjර ා යයපelseපපzwjර ා යයපඅ රටපොලන ය elifපඒලාපඕ ප රමපඅපටප

දාන පරලලනපඅදටපඅලය ාලයනපොග ඩකපකොය ලප ම

ශරඒපගැ පබමපදැන

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

elif fish == ldquoslamonrdquo

print rdquoI hope I donrsquot get SLAMonilla poissninrdquo

elif fish == ldquotunardquo

print rdquoeasy there tuna boatrdquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

48

48

ඉකනපදැනපොමො පොල පොේපමමපවව රප රන මපඅපටපකොය ලපtuna=rdquofishrdquoපකයපvariableපඑ ක

ඉවොවඛාම if tuna == ldquobassrdquoපකය පපzwjර ා යටපය ලපඒ පලැරද

එොශ මපඊඟපපzwjර ා යටපය ලපelif fish == ldquoslamonrdquoපඒ තපලැරදපොනදපඑොශ මපඅනතපඑ ටපදන ල

elif fish == ldquotunardquoප

ආ ඒ ප මපශරපඉකනපදැනපඒ පයටොතපකොය පොේලඛපට runපොලයප

Programme එ පrunප රපබමපමමපකයරපොේදපොලනො පකය

rdquoeasy there tuna boatrdquo

ශරපඅපපහ රපොේපව ාපොනද

අපප ලතපොද ඩපොල වකප රම

පොමපProgramme එොකපtunaපකය පඑ ප

ොලනලටපtroutපකයපදාම

elif fish == ldquotroutrdquo

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquo

පොමපල ාොලදපවොනපොම යපපzwjර ා පඑකො පදරකාප රප රපබැලලපොම කලතපශරපගොයප ෑපඒපනවාප

අනකමටපelseපඑ ටපය ලපඒො පකොය පොේපrunප ර ල

අනකමටඅපටපොතොර ලපවවඳමකප ැකමපව ාමපprogramme එ පelseපයටොතපකොය පොේප රපඅයනප

ොල ල

49

49

22 Nesting Statementsප(අන-පzwjර ා )

Ifපපzwjර ා පගැ පමමප ලතපොදයකපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපොද ඩපvariablesපට කපශදාගම

thing = ldquoanimalrdquo

animal = ldquocatrdquo

ශරපIfපපzwjර ා පයටොතපඅපටප ලතපifපපzwjර ා පොය දන පරලලනපමමප රමපොදනලන ම

දැනපRunප රපබම

this is a cat

ොම දපවොනපොම ය

thingපකය පඑ පanimalපලටපවමා යපඒපනවාපඒපයටොතපඇකපවධzwjා පrunපොල ලප

එ ො ටපශමබොල ලපif animal == lsquocat rsquoකයපඑ කප

අපපශදරපොදල පvariableපඑ පදශාපබරශමපොතොර ලපොමපකය පොේපශරපකයපඒපනවාපඑමපපzwjර ා ොේපඇකප

වධzwjා පrunපොල ලපඒ යපoutputපඑ පවදශටපthis is catපකයපආොේ

අපපදැනපthing = ldquohouserdquoපකයපොල වප රප

programmeපඑ පrunප රපබම

I donrsquot know what this is

දැනපඔයාටපොතොර ල

if thing == ldquoanimalrdquoපකය පපzwjර ා යපව යපො ොේප මපඒපයටොතපඊටපදශබනපකොය පපzwjර ා පඑ නනප

එශාටපලැඩපො ර පබල

50

50

ඉකනපොමපවදශටපpythonපගැ පලයවනපමාොේපදෂමපල පගzwjරනථමයපඅලවනපොල ලපඉලරයපකේලටපොම නනපොමප

ගzwjරනථමයපඉලරපොලනො ප ැප

ොමමපගzwjරනථමොේපොදල පො ටසනපමමපඔයාටපpythonපලපකොය පොමහපවඳශනපසේධzwjාන පලටපලඩාප රමකප

ගැඹරපවපසේධzwjාන පගැ පකයපොද ලා

ඉකනපඒපොේලඛපඉොග ගන ප ලනපොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපpythonපලපමල පොේලඛපගැ ප ැල ප ැල ප

රහණොලන

ොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපකzwjරමලඛදපපබබදලපයම ාකපදැනමකපඔබපබාගතොතප මපpythonපපබබඳලපදසගයප

අොද ව(උොදෂ)පපzwjරණපදzwjරපලපවදශනපපzwjර පලලනප60පලතපඔබටපදශසොලනපනලරදපපබතරපොවවමටපඋදේප

ලනපඇ

එොවේ මපොමහපොදල පගzwjරනථමොයනපඅදපයබපශමොලමපප

ඔබටපජය

43

43

දැනපදැක ො පkeys ලටපඅදාපඅගයනපstring ොලන මපඅලයප ෑ

දැනපමමපකයපොදන මපDictionaryපලටපඅදාපmethodsපට ක

මමපඒ පලයමපොදනලන මප

ොම පලයන පmethodsපලය පවාමා යපආ ෘකයටමප මය[ SequenceMethod(argument) ]

bookclear()

ොමො දපොම යපොලනොනපඅපපවදශනප රපකොය පDictionaryපඑොකපසයලමපඅගයනපඉලතප රපDictionaryප

එ පහවප රපදා පඑ ය

Enter එ පඑබොල තපදැනපඒ පබාගන පරලලන

පලැොඩපශරපොනද

ලපMethodපඑ කපබම

tuna = agescopy()

ොමපො ද පඅදටපඅදාපDictionaryපඑ ක

ොල මපDictionaryපඑ කපවදශටපො පයකපගන පරලලන

අපප මප රරපDictionaryපඑ පtunaපකය පඅලතපDictionaryප

එ ටපො පපොලපකයපදැනපඔයාටපොේ ලපඇක

දැනපමමපකයපොදන පයනොනපොග ඩකමපලැදගතපMethodපඑ කපගැ

ොමපMethodපඑො නපරලලනපඅදටපඅලයපDictionaryපඑ කපඇතොෂපඅපපවදශනප ර පkeyපඑ පකොය ලදප

ැේදපකයපොශ යාගන

ඒ ප රනොනපොමොශමය

tunahas_key(lsquoMomrsquo)

True

tunahas_key(lsquoApplesrsquo)

False

ඔයාටපඒපගැ දැනපොතොර ලපඇක

අදාපkeyපඑ පDictionaryපඑොකපකොය ල මපTrueපකයපoutputපොල ලප ැත මපFalseපකයපoutputප

ොල ල

ශරපඅපපDictionaryපගැ පොග ඩකපොේලඛප ාප රා ඒපලොේමපProgrammes ශදේදපොමපDictionaryපඅදටප

ොග ඩකපලැදගතපොල ල

44

44

ඊෂඟපදාඩමට

45

45

20 If Statements (if පzwjර ා )

අපපොම ාකපදරටපpythonපලපමල පොේලඛපොග ඩකපඉොග ගත පොම නනපඑශාටපමමපකයපොදන මප

කzwjරමොඛ පශද පවදශපගැ

ශරපඅපපලැොඩටපබහම

IDLEපඑො නපදැ ටපවමපඅරොග පමමපදැන ය ලපnew windowපඑ ටපNew windowපඑොකපprogrammeප

එ කපලයපඒ පRunප රන ප මපඅනලාරොයනපඒ පSaveප රන පඕ

ශරපමමපදැනපstingපඑ කපශද ල

tuna=rdquofishrdquo

If පzwjර ා පගැ පදැනපමමපඔයාටපකයපොද ලපොමො නපොග ඩකපොේලඛපොඛසොයනමපඅපටප රන පරලලන

if tuna==rdquofishrdquoොමො දපමමපවමා පකණපොද කපොය දාොග පකොය ල

ොම දපොලාපකොයනො පපරේාලේ(testing)

යමපඅගයකපදරකාපකරමටපඅප වමාන කණ මදකේපොය ද ලපඒපලාොගමපඅපොේපපzwjර ා පඅලවා යටපප

මදත(colonrdquordquo)පොය ද ලපොශ දටපම පකයාගන (ොග ඩකපලැදගත)

ොමපමලපපzwjර ාොනපොතරමප මයපlsquorsquotuna fishපටපවමා පඋො තrsquorsquoපකය පඑ යපඉකනපොමපපzwjර ා යපයටොතප

එොශමපඋො තපඅර ප රන පොම ප රන පකයපඅපටපවවධ වධානපොදන පරලලන

If tuna == lsquorsquofishrsquorsquo

Print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපEnterපඑ පඔබරශමපොමපපzwjර ා යපයටොතපඅපටපඅලයප ර පොේලඛපලයන පරලලන

ොශ දටපම පකයාගන පොදක පදාපEnterපඑ පඑබලපගමනපඑමපපzwjර ා යපයටොතප මයපඉනදසපලය ප

ොේලඛපලයොලනො (indent-පොේබලපවාමා යපඉොමනපඇතෂටපල පොවේපලයොේ)

දැනපමමපොමො පකයපකොයනොනපtuna fishපටපවමා පලනොනප මපlsquothis is a fish alrightrsquo කයපprintප

රන පකයය

දැන F5 එ පඔබපොමපprogrammeපඑ පrunප රපබමප

lsquothis is a fish alrightrsquo

46

46

ොමො පව පොේපගැ පමමප ලපදාරකපකයන ම

අදටපකොය ලපvariableපඑ කපtuna=rdquofishrdquoපකය

දැනපඅපපදරකාලකප ර ල

tuna කය පඑ පfishපටපවමා පලනො ප මපlsquothis is a fish alrightrsquoපකයපprintප රන පඑතපඒ ටපවමා ප

ැත මපොම ලතප රන පඑදා

අොේපprogrammeපඑ පමමපදැනපොද ඩඩකපොල වප ර ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපොම දපොලනො පකයපබන පොම පrunප රමපඇත ටමපොම ලතපඋොනප ෑ

ශරපif පzwjර ා පලපමල පොේපොම ප මය

අොේපදරකාලපශරප මපඅපටපඅලයපොේලඛපට කප රන පකයපවධzwjා පොදන පරලලනපඊටපදවොවේපඒපවධzwjා ප

runපොල ලාපඒතපදරකාලපලැරදප මපොම ලතපො රපඉන ල

පඒතපොම පifපපzwjර ා පලය පඑ පවදශකපව රය

47

47

21පElse and elif (Else වශ elifපඅනොක )

දැනපමමපකයපොදන මපදරකාලපලැරදප මපඅදටපඅලයපවධzwjා පශදාගන පශැටපඒ ප රනොනපelseපකය ප

අනොක ොයනපඒපගැ පදැනපබම

අොේප ලනපඋදාශරණයමප

මමපඉවවරශටපඅරොග පය ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

ශරපදැනපපොම යපොලනො ඉවොවඛාමපදෂමපපzwjර ාොනපව යප මපඑයටපඅදාපවධzwjා පට පකzwjරයාතම ප

ර ලපඒතපලැරදප මපඔේපඑ ො ටපඅපටපදැනප ලතපොතරමකපකොය ලපලැරදප මපelseපයටොතපඅපටප

රන පඅලයපොේපtypeප රයපකොයනො

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquoප

ලැොඩපශරපොනද

අපප ලතපොම නනපඉවවරශටපයමපඅපපහ මපඅපටපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඕො පකයප

දෂොලනයටපොදයකපදරකාප රපශරපගොේප ැත මප ලතපඑ කපඑොශමතප ැත මප ලපඑ කපඑොශමතප

වොනප ැත මප ලතපොදයකපඒපලොේපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඅලයප මපඅපපදාවචචප ර ලපelif

කය පඅනොක ය

ොම පශැමපොලාොලමපදානොනපifපපzwjර ා යයපelseපපzwjර ා යයපඅ රටපොලන ය elifපඒලාපඕ ප රමපඅපටප

දාන පරලලනපඅදටපඅලය ාලයනපොග ඩකපකොය ලප ම

ශරඒපගැ පබමපදැන

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

elif fish == ldquoslamonrdquo

print rdquoI hope I donrsquot get SLAMonilla poissninrdquo

elif fish == ldquotunardquo

print rdquoeasy there tuna boatrdquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

48

48

ඉකනපදැනපොමො පොල පොේපමමපවව රප රන මපඅපටපකොය ලපtuna=rdquofishrdquoපකයපvariableපඑ ක

ඉවොවඛාම if tuna == ldquobassrdquoපකය පපzwjර ා යටපය ලපඒ පලැරද

එොශ මපඊඟපපzwjර ා යටපය ලපelif fish == ldquoslamonrdquoපඒ තපලැරදපොනදපඑොශ මපඅනතපඑ ටපදන ල

elif fish == ldquotunardquoප

ආ ඒ ප මපශරපඉකනපදැනපඒ පයටොතපකොය පොේලඛපට runපොලයප

Programme එ පrunප රපබමපමමපකයරපොේදපොලනො පකය

rdquoeasy there tuna boatrdquo

ශරපඅපපහ රපොේපව ාපොනද

අපප ලතපොද ඩපොල වකප රම

පොමපProgramme එොකපtunaපකය පඑ ප

ොලනලටපtroutපකයපදාම

elif fish == ldquotroutrdquo

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquo

පොමපල ාොලදපවොනපොම යපපzwjර ා පඑකො පදරකාප රප රපබැලලපොම කලතපශරපගොයප ෑපඒපනවාප

අනකමටපelseපඑ ටපය ලපඒො පකොය පොේපrunප ර ල

අනකමටඅපටපොතොර ලපවවඳමකප ැකමපව ාමපprogramme එ පelseපයටොතපකොය පොේප රපඅයනප

ොල ල

49

49

22 Nesting Statementsප(අන-පzwjර ා )

Ifපපzwjර ා පගැ පමමප ලතපොදයකපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපොද ඩපvariablesපට කපශදාගම

thing = ldquoanimalrdquo

animal = ldquocatrdquo

ශරපIfපපzwjර ා පයටොතපඅපටප ලතපifපපzwjර ා පොය දන පරලලනපමමප රමපොදනලන ම

දැනපRunප රපබම

this is a cat

ොම දපවොනපොම ය

thingපකය පඑ පanimalපලටපවමා යපඒපනවාපඒපයටොතපඇකපවධzwjා පrunපොල ලප

එ ො ටපශමබොල ලපif animal == lsquocat rsquoකයපඑ කප

අපපශදරපොදල පvariableපඑ පදශාපබරශමපොතොර ලපොමපකය පොේපශරපකයපඒපනවාපඑමපපzwjර ා ොේපඇකප

වධzwjා පrunපොල ලපඒ යපoutputපඑ පවදශටපthis is catපකයපආොේ

අපපදැනපthing = ldquohouserdquoපකයපොල වප රප

programmeපඑ පrunප රපබම

I donrsquot know what this is

දැනපඔයාටපොතොර ල

if thing == ldquoanimalrdquoපකය පපzwjර ා යපව යපො ොේප මපඒපයටොතපඊටපදශබනපකොය පපzwjර ා පඑ නනප

එශාටපලැඩපො ර පබල

50

50

ඉකනපොමපවදශටපpythonපගැ පලයවනපමාොේපදෂමපල පගzwjරනථමයපඅලවනපොල ලපඉලරයපකේලටපොම නනපොමප

ගzwjරනථමයපඉලරපොලනො ප ැප

ොමමපගzwjරනථමොේපොදල පො ටසනපමමපඔයාටපpythonපලපකොය පොමහපවඳශනපසේධzwjාන පලටපලඩාප රමකප

ගැඹරපවපසේධzwjාන පගැ පකයපොද ලා

ඉකනපඒපොේලඛපඉොග ගන ප ලනපොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපpythonපලපමල පොේලඛපගැ ප ැල ප ැල ප

රහණොලන

ොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපකzwjරමලඛදපපබබදලපයම ාකපදැනමකපඔබපබාගතොතප මපpythonපපබබඳලපදසගයප

අොද ව(උොදෂ)පපzwjරණපදzwjරපලපවදශනපපzwjර පලලනප60පලතපඔබටපදශසොලනපනලරදපපබතරපොවවමටපඋදේප

ලනපඇ

එොවේ මපොමහපොදල පගzwjරනථමොයනපඅදපයබපශමොලමපප

ඔබටපජය

44

44

ඊෂඟපදාඩමට

45

45

20 If Statements (if පzwjර ා )

අපපොම ාකපදරටපpythonපලපමල පොේලඛපොග ඩකපඉොග ගත පොම නනපඑශාටපමමපකයපොදන මප

කzwjරමොඛ පශද පවදශපගැ

ශරපඅපපලැොඩටපබහම

IDLEපඑො නපදැ ටපවමපඅරොග පමමපදැන ය ලපnew windowපඑ ටපNew windowපඑොකපprogrammeප

එ කපලයපඒ පRunප රන ප මපඅනලාරොයනපඒ පSaveප රන පඕ

ශරපමමපදැනපstingපඑ කපශද ල

tuna=rdquofishrdquo

If පzwjර ා පගැ පදැනපමමපඔයාටපකයපොද ලපොමො නපොග ඩකපොේලඛපොඛසොයනමපඅපටප රන පරලලන

if tuna==rdquofishrdquoොමො දපමමපවමා පකණපොද කපොය දාොග පකොය ල

ොම දපොලාපකොයනො පපරේාලේ(testing)

යමපඅගයකපදරකාපකරමටපඅප වමාන කණ මදකේපොය ද ලපඒපලාොගමපඅපොේපපzwjර ා පඅලවා යටපප

මදත(colonrdquordquo)පොය ද ලපොශ දටපම පකයාගන (ොග ඩකපලැදගත)

ොමපමලපපzwjර ාොනපොතරමප මයපlsquorsquotuna fishපටපවමා පඋො තrsquorsquoපකය පඑ යපඉකනපොමපපzwjර ා යපයටොතප

එොශමපඋො තපඅර ප රන පොම ප රන පකයපඅපටපවවධ වධානපොදන පරලලන

If tuna == lsquorsquofishrsquorsquo

Print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපEnterපඑ පඔබරශමපොමපපzwjර ා යපයටොතපඅපටපඅලයප ර පොේලඛපලයන පරලලන

ොශ දටපම පකයාගන පොදක පදාපEnterපඑ පඑබලපගමනපඑමපපzwjර ා යපයටොතප මයපඉනදසපලය ප

ොේලඛපලයොලනො (indent-පොේබලපවාමා යපඉොමනපඇතෂටපල පොවේපලයොේ)

දැනපමමපොමො පකයපකොයනොනපtuna fishපටපවමා පලනොනප මපlsquothis is a fish alrightrsquo කයපprintප

රන පකයය

දැන F5 එ පඔබපොමපprogrammeපඑ පrunප රපබමප

lsquothis is a fish alrightrsquo

46

46

ොමො පව පොේපගැ පමමප ලපදාරකපකයන ම

අදටපකොය ලපvariableපඑ කපtuna=rdquofishrdquoපකය

දැනපඅපපදරකාලකප ර ල

tuna කය පඑ පfishපටපවමා පලනො ප මපlsquothis is a fish alrightrsquoපකයපprintප රන පඑතපඒ ටපවමා ප

ැත මපොම ලතප රන පඑදා

අොේපprogrammeපඑ පමමපදැනපොද ඩඩකපොල වප ර ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපොම දපොලනො පකයපබන පොම පrunප රමපඇත ටමපොම ලතපඋොනප ෑ

ශරපif පzwjර ා පලපමල පොේපොම ප මය

අොේපදරකාලපශරප මපඅපටපඅලයපොේලඛපට කප රන පකයපවධzwjා පොදන පරලලනපඊටපදවොවේපඒපවධzwjා ප

runපොල ලාපඒතපදරකාලපලැරදප මපොම ලතපො රපඉන ල

පඒතපොම පifපපzwjර ා පලය පඑ පවදශකපව රය

47

47

21පElse and elif (Else වශ elifපඅනොක )

දැනපමමපකයපොදන මපදරකාලපලැරදප මපඅදටපඅලයපවධzwjා පශදාගන පශැටපඒ ප රනොනපelseපකය ප

අනොක ොයනපඒපගැ පදැනපබම

අොේප ලනපඋදාශරණයමප

මමපඉවවරශටපඅරොග පය ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

ශරපදැනපපොම යපොලනො ඉවොවඛාමපදෂමපපzwjර ාොනපව යප මපඑයටපඅදාපවධzwjා පට පකzwjරයාතම ප

ර ලපඒතපලැරදප මපඔේපඑ ො ටපඅපටපදැනප ලතපොතරමකපකොය ලපලැරදප මපelseපයටොතපඅපටප

රන පඅලයපොේපtypeප රයපකොයනො

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquoප

ලැොඩපශරපොනද

අපප ලතපොම නනපඉවවරශටපයමපඅපපහ මපඅපටපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඕො පකයප

දෂොලනයටපොදයකපදරකාප රපශරපගොේප ැත මප ලතපඑ කපඑොශමතප ැත මප ලපඑ කපඑොශමතප

වොනප ැත මප ලතපොදයකපඒපලොේපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඅලයප මපඅපපදාවචචප ර ලපelif

කය පඅනොක ය

ොම පශැමපොලාොලමපදානොනපifපපzwjර ා යයපelseපපzwjර ා යයපඅ රටපොලන ය elifපඒලාපඕ ප රමපඅපටප

දාන පරලලනපඅදටපඅලය ාලයනපොග ඩකපකොය ලප ම

ශරඒපගැ පබමපදැන

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

elif fish == ldquoslamonrdquo

print rdquoI hope I donrsquot get SLAMonilla poissninrdquo

elif fish == ldquotunardquo

print rdquoeasy there tuna boatrdquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

48

48

ඉකනපදැනපොමො පොල පොේපමමපවව රප රන මපඅපටපකොය ලපtuna=rdquofishrdquoපකයපvariableපඑ ක

ඉවොවඛාම if tuna == ldquobassrdquoපකය පපzwjර ා යටපය ලපඒ පලැරද

එොශ මපඊඟපපzwjර ා යටපය ලපelif fish == ldquoslamonrdquoපඒ තපලැරදපොනදපඑොශ මපඅනතපඑ ටපදන ල

elif fish == ldquotunardquoප

ආ ඒ ප මපශරපඉකනපදැනපඒ පයටොතපකොය පොේලඛපට runපොලයප

Programme එ පrunප රපබමපමමපකයරපොේදපොලනො පකය

rdquoeasy there tuna boatrdquo

ශරපඅපපහ රපොේපව ාපොනද

අපප ලතපොද ඩපොල වකප රම

පොමපProgramme එොකපtunaපකය පඑ ප

ොලනලටපtroutපකයපදාම

elif fish == ldquotroutrdquo

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquo

පොමපල ාොලදපවොනපොම යපපzwjර ා පඑකො පදරකාප රප රපබැලලපොම කලතපශරපගොයප ෑපඒපනවාප

අනකමටපelseපඑ ටපය ලපඒො පකොය පොේපrunප ර ල

අනකමටඅපටපොතොර ලපවවඳමකප ැකමපව ාමපprogramme එ පelseපයටොතපකොය පොේප රපඅයනප

ොල ල

49

49

22 Nesting Statementsප(අන-පzwjර ා )

Ifපපzwjර ා පගැ පමමප ලතපොදයකපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපොද ඩපvariablesපට කපශදාගම

thing = ldquoanimalrdquo

animal = ldquocatrdquo

ශරපIfපපzwjර ා පයටොතපඅපටප ලතපifපපzwjර ා පොය දන පරලලනපමමප රමපොදනලන ම

දැනපRunප රපබම

this is a cat

ොම දපවොනපොම ය

thingපකය පඑ පanimalපලටපවමා යපඒපනවාපඒපයටොතපඇකපවධzwjා පrunපොල ලප

එ ො ටපශමබොල ලපif animal == lsquocat rsquoකයපඑ කප

අපපශදරපොදල පvariableපඑ පදශාපබරශමපොතොර ලපොමපකය පොේපශරපකයපඒපනවාපඑමපපzwjර ා ොේපඇකප

වධzwjා පrunපොල ලපඒ යපoutputපඑ පවදශටපthis is catපකයපආොේ

අපපදැනපthing = ldquohouserdquoපකයපොල වප රප

programmeපඑ පrunප රපබම

I donrsquot know what this is

දැනපඔයාටපොතොර ල

if thing == ldquoanimalrdquoපකය පපzwjර ා යපව යපො ොේප මපඒපයටොතපඊටපදශබනපකොය පපzwjර ා පඑ නනප

එශාටපලැඩපො ර පබල

50

50

ඉකනපොමපවදශටපpythonපගැ පලයවනපමාොේපදෂමපල පගzwjරනථමයපඅලවනපොල ලපඉලරයපකේලටපොම නනපොමප

ගzwjරනථමයපඉලරපොලනො ප ැප

ොමමපගzwjරනථමොේපොදල පො ටසනපමමපඔයාටපpythonපලපකොය පොමහපවඳශනපසේධzwjාන පලටපලඩාප රමකප

ගැඹරපවපසේධzwjාන පගැ පකයපොද ලා

ඉකනපඒපොේලඛපඉොග ගන ප ලනපොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපpythonපලපමල පොේලඛපගැ ප ැල ප ැල ප

රහණොලන

ොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපකzwjරමලඛදපපබබදලපයම ාකපදැනමකපඔබපබාගතොතප මපpythonපපබබඳලපදසගයප

අොද ව(උොදෂ)පපzwjරණපදzwjරපලපවදශනපපzwjර පලලනප60පලතපඔබටපදශසොලනපනලරදපපබතරපොවවමටපඋදේප

ලනපඇ

එොවේ මපොමහපොදල පගzwjරනථමොයනපඅදපයබපශමොලමපප

ඔබටපජය

45

45

20 If Statements (if පzwjර ා )

අපපොම ාකපදරටපpythonපලපමල පොේලඛපොග ඩකපඉොග ගත පොම නනපඑශාටපමමපකයපොදන මප

කzwjරමොඛ පශද පවදශපගැ

ශරපඅපපලැොඩටපබහම

IDLEපඑො නපදැ ටපවමපඅරොග පමමපදැන ය ලපnew windowපඑ ටපNew windowපඑොකපprogrammeප

එ කපලයපඒ පRunප රන ප මපඅනලාරොයනපඒ පSaveප රන පඕ

ශරපමමපදැනපstingපඑ කපශද ල

tuna=rdquofishrdquo

If පzwjර ා පගැ පදැනපමමපඔයාටපකයපොද ලපොමො නපොග ඩකපොේලඛපොඛසොයනමපඅපටප රන පරලලන

if tuna==rdquofishrdquoොමො දපමමපවමා පකණපොද කපොය දාොග පකොය ල

ොම දපොලාපකොයනො පපරේාලේ(testing)

යමපඅගයකපදරකාපකරමටපඅප වමාන කණ මදකේපොය ද ලපඒපලාොගමපඅපොේපපzwjර ා පඅලවා යටපප

මදත(colonrdquordquo)පොය ද ලපොශ දටපම පකයාගන (ොග ඩකපලැදගත)

ොමපමලපපzwjර ාොනපොතරමප මයපlsquorsquotuna fishපටපවමා පඋො තrsquorsquoපකය පඑ යපඉකනපොමපපzwjර ා යපයටොතප

එොශමපඋො තපඅර ප රන පොම ප රන පකයපඅපටපවවධ වධානපොදන පරලලන

If tuna == lsquorsquofishrsquorsquo

Print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපEnterපඑ පඔබරශමපොමපපzwjර ා යපයටොතපඅපටපඅලයප ර පොේලඛපලයන පරලලන

ොශ දටපම පකයාගන පොදක පදාපEnterපඑ පඑබලපගමනපඑමපපzwjර ා යපයටොතප මයපඉනදසපලය ප

ොේලඛපලයොලනො (indent-පොේබලපවාමා යපඉොමනපඇතෂටපල පොවේපලයොේ)

දැනපමමපොමො පකයපකොයනොනපtuna fishපටපවමා පලනොනප මපlsquothis is a fish alrightrsquo කයපprintප

රන පකයය

දැන F5 එ පඔබපොමපprogrammeපඑ පrunප රපබමප

lsquothis is a fish alrightrsquo

46

46

ොමො පව පොේපගැ පමමප ලපදාරකපකයන ම

අදටපකොය ලපvariableපඑ කපtuna=rdquofishrdquoපකය

දැනපඅපපදරකාලකප ර ල

tuna කය පඑ පfishපටපවමා පලනො ප මපlsquothis is a fish alrightrsquoපකයපprintප රන පඑතපඒ ටපවමා ප

ැත මපොම ලතප රන පඑදා

අොේපprogrammeපඑ පමමපදැනපොද ඩඩකපොල වප ර ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපොම දපොලනො පකයපබන පොම පrunප රමපඇත ටමපොම ලතපඋොනප ෑ

ශරපif පzwjර ා පලපමල පොේපොම ප මය

අොේපදරකාලපශරප මපඅපටපඅලයපොේලඛපට කප රන පකයපවධzwjා පොදන පරලලනපඊටපදවොවේපඒපවධzwjා ප

runපොල ලාපඒතපදරකාලපලැරදප මපොම ලතපො රපඉන ල

පඒතපොම පifපපzwjර ා පලය පඑ පවදශකපව රය

47

47

21පElse and elif (Else වශ elifපඅනොක )

දැනපමමපකයපොදන මපදරකාලපලැරදප මපඅදටපඅලයපවධzwjා පශදාගන පශැටපඒ ප රනොනපelseපකය ප

අනොක ොයනපඒපගැ පදැනපබම

අොේප ලනපඋදාශරණයමප

මමපඉවවරශටපඅරොග පය ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

ශරපදැනපපොම යපොලනො ඉවොවඛාමපදෂමපපzwjර ාොනපව යප මපඑයටපඅදාපවධzwjා පට පකzwjරයාතම ප

ර ලපඒතපලැරදප මපඔේපඑ ො ටපඅපටපදැනප ලතපොතරමකපකොය ලපලැරදප මපelseපයටොතපඅපටප

රන පඅලයපොේපtypeප රයපකොයනො

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquoප

ලැොඩපශරපොනද

අපප ලතපොම නනපඉවවරශටපයමපඅපපහ මපඅපටපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඕො පකයප

දෂොලනයටපොදයකපදරකාප රපශරපගොේප ැත මප ලතපඑ කපඑොශමතප ැත මප ලපඑ කපඑොශමතප

වොනප ැත මප ලතපොදයකපඒපලොේපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඅලයප මපඅපපදාවචචප ර ලපelif

කය පඅනොක ය

ොම පශැමපොලාොලමපදානොනපifපපzwjර ා යයපelseපපzwjර ා යයපඅ රටපොලන ය elifපඒලාපඕ ප රමපඅපටප

දාන පරලලනපඅදටපඅලය ාලයනපොග ඩකපකොය ලප ම

ශරඒපගැ පබමපදැන

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

elif fish == ldquoslamonrdquo

print rdquoI hope I donrsquot get SLAMonilla poissninrdquo

elif fish == ldquotunardquo

print rdquoeasy there tuna boatrdquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

48

48

ඉකනපදැනපොමො පොල පොේපමමපවව රප රන මපඅපටපකොය ලපtuna=rdquofishrdquoපකයපvariableපඑ ක

ඉවොවඛාම if tuna == ldquobassrdquoපකය පපzwjර ා යටපය ලපඒ පලැරද

එොශ මපඊඟපපzwjර ා යටපය ලපelif fish == ldquoslamonrdquoපඒ තපලැරදපොනදපඑොශ මපඅනතපඑ ටපදන ල

elif fish == ldquotunardquoප

ආ ඒ ප මපශරපඉකනපදැනපඒ පයටොතපකොය පොේලඛපට runපොලයප

Programme එ පrunප රපබමපමමපකයරපොේදපොලනො පකය

rdquoeasy there tuna boatrdquo

ශරපඅපපහ රපොේපව ාපොනද

අපප ලතපොද ඩපොල වකප රම

පොමපProgramme එොකපtunaපකය පඑ ප

ොලනලටපtroutපකයපදාම

elif fish == ldquotroutrdquo

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquo

පොමපල ාොලදපවොනපොම යපපzwjර ා පඑකො පදරකාප රප රපබැලලපොම කලතපශරපගොයප ෑපඒපනවාප

අනකමටපelseපඑ ටපය ලපඒො පකොය පොේපrunප ර ල

අනකමටඅපටපොතොර ලපවවඳමකප ැකමපව ාමපprogramme එ පelseපයටොතපකොය පොේප රපඅයනප

ොල ල

49

49

22 Nesting Statementsප(අන-පzwjර ා )

Ifපපzwjර ා පගැ පමමප ලතපොදයකපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපොද ඩපvariablesපට කපශදාගම

thing = ldquoanimalrdquo

animal = ldquocatrdquo

ශරපIfපපzwjර ා පයටොතපඅපටප ලතපifපපzwjර ා පොය දන පරලලනපමමප රමපොදනලන ම

දැනපRunප රපබම

this is a cat

ොම දපවොනපොම ය

thingපකය පඑ පanimalපලටපවමා යපඒපනවාපඒපයටොතපඇකපවධzwjා පrunපොල ලප

එ ො ටපශමබොල ලපif animal == lsquocat rsquoකයපඑ කප

අපපශදරපොදල පvariableපඑ පදශාපබරශමපොතොර ලපොමපකය පොේපශරපකයපඒපනවාපඑමපපzwjර ා ොේපඇකප

වධzwjා පrunපොල ලපඒ යපoutputපඑ පවදශටපthis is catපකයපආොේ

අපපදැනපthing = ldquohouserdquoපකයපොල වප රප

programmeපඑ පrunප රපබම

I donrsquot know what this is

දැනපඔයාටපොතොර ල

if thing == ldquoanimalrdquoපකය පපzwjර ා යපව යපො ොේප මපඒපයටොතපඊටපදශබනපකොය පපzwjර ා පඑ නනප

එශාටපලැඩපො ර පබල

50

50

ඉකනපොමපවදශටපpythonපගැ පලයවනපමාොේපදෂමපල පගzwjරනථමයපඅලවනපොල ලපඉලරයපකේලටපොම නනපොමප

ගzwjරනථමයපඉලරපොලනො ප ැප

ොමමපගzwjරනථමොේපොදල පො ටසනපමමපඔයාටපpythonපලපකොය පොමහපවඳශනපසේධzwjාන පලටපලඩාප රමකප

ගැඹරපවපසේධzwjාන පගැ පකයපොද ලා

ඉකනපඒපොේලඛපඉොග ගන ප ලනපොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපpythonපලපමල පොේලඛපගැ ප ැල ප ැල ප

රහණොලන

ොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපකzwjරමලඛදපපබබදලපයම ාකපදැනමකපඔබපබාගතොතප මපpythonපපබබඳලපදසගයප

අොද ව(උොදෂ)පපzwjරණපදzwjරපලපවදශනපපzwjර පලලනප60පලතපඔබටපදශසොලනපනලරදපපබතරපොවවමටපඋදේප

ලනපඇ

එොවේ මපොමහපොදල පගzwjරනථමොයනපඅදපයබපශමොලමපප

ඔබටපජය

46

46

ොමො පව පොේපගැ පමමප ලපදාරකපකයන ම

අදටපකොය ලපvariableපඑ කපtuna=rdquofishrdquoපකය

දැනපඅපපදරකාලකප ර ල

tuna කය පඑ පfishපටපවමා පලනො ප මපlsquothis is a fish alrightrsquoපකයපprintප රන පඑතපඒ ටපවමා ප

ැත මපොම ලතප රන පඑදා

අොේපprogrammeපඑ පමමපදැනපොද ඩඩකපොල වප ර ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a fish alrightrsquo

දැනපොම දපොලනො පකයපබන පොම පrunප රමපඇත ටමපොම ලතපඋොනප ෑ

ශරපif පzwjර ා පලපමල පොේපොම ප මය

අොේපදරකාලපශරප මපඅපටපඅලයපොේලඛපට කප රන පකයපවධzwjා පොදන පරලලනපඊටපදවොවේපඒපවධzwjා ප

runපොල ලාපඒතපදරකාලපලැරදප මපොම ලතපො රපඉන ල

පඒතපොම පifපපzwjර ා පලය පඑ පවදශකපව රය

47

47

21පElse and elif (Else වශ elifපඅනොක )

දැනපමමපකයපොදන මපදරකාලපලැරදප මපඅදටපඅලයපවධzwjා පශදාගන පශැටපඒ ප රනොනපelseපකය ප

අනොක ොයනපඒපගැ පදැනපබම

අොේප ලනපඋදාශරණයමප

මමපඉවවරශටපඅරොග පය ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

ශරපදැනපපොම යපොලනො ඉවොවඛාමපදෂමපපzwjර ාොනපව යප මපඑයටපඅදාපවධzwjා පට පකzwjරයාතම ප

ර ලපඒතපලැරදප මපඔේපඑ ො ටපඅපටපදැනප ලතපොතරමකපකොය ලපලැරදප මපelseපයටොතපඅපටප

රන පඅලයපොේපtypeප රයපකොයනො

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquoප

ලැොඩපශරපොනද

අපප ලතපොම නනපඉවවරශටපයමපඅපපහ මපඅපටපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඕො පකයප

දෂොලනයටපොදයකපදරකාප රපශරපගොේප ැත මප ලතපඑ කපඑොශමතප ැත මප ලපඑ කපඑොශමතප

වොනප ැත මප ලතපොදයකපඒපලොේපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඅලයප මපඅපපදාවචචප ර ලපelif

කය පඅනොක ය

ොම පශැමපොලාොලමපදානොනපifපපzwjර ා යයපelseපපzwjර ා යයපඅ රටපොලන ය elifපඒලාපඕ ප රමපඅපටප

දාන පරලලනපඅදටපඅලය ාලයනපොග ඩකපකොය ලප ම

ශරඒපගැ පබමපදැන

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

elif fish == ldquoslamonrdquo

print rdquoI hope I donrsquot get SLAMonilla poissninrdquo

elif fish == ldquotunardquo

print rdquoeasy there tuna boatrdquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

48

48

ඉකනපදැනපොමො පොල පොේපමමපවව රප රන මපඅපටපකොය ලපtuna=rdquofishrdquoපකයපvariableපඑ ක

ඉවොවඛාම if tuna == ldquobassrdquoපකය පපzwjර ා යටපය ලපඒ පලැරද

එොශ මපඊඟපපzwjර ා යටපය ලපelif fish == ldquoslamonrdquoපඒ තපලැරදපොනදපඑොශ මපඅනතපඑ ටපදන ල

elif fish == ldquotunardquoප

ආ ඒ ප මපශරපඉකනපදැනපඒ පයටොතපකොය පොේලඛපට runපොලයප

Programme එ පrunප රපබමපමමපකයරපොේදපොලනො පකය

rdquoeasy there tuna boatrdquo

ශරපඅපපහ රපොේපව ාපොනද

අපප ලතපොද ඩපොල වකප රම

පොමපProgramme එොකපtunaපකය පඑ ප

ොලනලටපtroutපකයපදාම

elif fish == ldquotroutrdquo

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquo

පොමපල ාොලදපවොනපොම යපපzwjර ා පඑකො පදරකාප රප රපබැලලපොම කලතපශරපගොයප ෑපඒපනවාප

අනකමටපelseපඑ ටපය ලපඒො පකොය පොේපrunප ර ල

අනකමටඅපටපොතොර ලපවවඳමකප ැකමපව ාමපprogramme එ පelseපයටොතපකොය පොේප රපඅයනප

ොල ල

49

49

22 Nesting Statementsප(අන-පzwjර ා )

Ifපපzwjර ා පගැ පමමප ලතපොදයකපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපොද ඩපvariablesපට කපශදාගම

thing = ldquoanimalrdquo

animal = ldquocatrdquo

ශරපIfපපzwjර ා පයටොතපඅපටප ලතපifපපzwjර ා පොය දන පරලලනපමමප රමපොදනලන ම

දැනපRunප රපබම

this is a cat

ොම දපවොනපොම ය

thingපකය පඑ පanimalපලටපවමා යපඒපනවාපඒපයටොතපඇකපවධzwjා පrunපොල ලප

එ ො ටපශමබොල ලපif animal == lsquocat rsquoකයපඑ කප

අපපශදරපොදල පvariableපඑ පදශාපබරශමපොතොර ලපොමපකය පොේපශරපකයපඒපනවාපඑමපපzwjර ා ොේපඇකප

වධzwjා පrunපොල ලපඒ යපoutputපඑ පවදශටපthis is catපකයපආොේ

අපපදැනපthing = ldquohouserdquoපකයපොල වප රප

programmeපඑ පrunප රපබම

I donrsquot know what this is

දැනපඔයාටපොතොර ල

if thing == ldquoanimalrdquoපකය පපzwjර ා යපව යපො ොේප මපඒපයටොතපඊටපදශබනපකොය පපzwjර ා පඑ නනප

එශාටපලැඩපො ර පබල

50

50

ඉකනපොමපවදශටපpythonපගැ පලයවනපමාොේපදෂමපල පගzwjරනථමයපඅලවනපොල ලපඉලරයපකේලටපොම නනපොමප

ගzwjරනථමයපඉලරපොලනො ප ැප

ොමමපගzwjරනථමොේපොදල පො ටසනපමමපඔයාටපpythonපලපකොය පොමහපවඳශනපසේධzwjාන පලටපලඩාප රමකප

ගැඹරපවපසේධzwjාන පගැ පකයපොද ලා

ඉකනපඒපොේලඛපඉොග ගන ප ලනපොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපpythonපලපමල පොේලඛපගැ ප ැල ප ැල ප

රහණොලන

ොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපකzwjරමලඛදපපබබදලපයම ාකපදැනමකපඔබපබාගතොතප මපpythonපපබබඳලපදසගයප

අොද ව(උොදෂ)පපzwjරණපදzwjරපලපවදශනපපzwjර පලලනප60පලතපඔබටපදශසොලනපනලරදපපබතරපොවවමටපඋදේප

ලනපඇ

එොවේ මපොමහපොදල පගzwjරනථමොයනපඅදපයබපශමොලමපප

ඔබටපජය

47

47

21පElse and elif (Else වශ elifපඅනොක )

දැනපමමපකයපොදන මපදරකාලපලැරදප මපඅදටපඅලයපවධzwjා පශදාගන පශැටපඒ ප රනොනපelseපකය ප

අනොක ොයනපඒපගැ පදැනපබම

අොේප ලනපඋදාශරණයමප

මමපඉවවරශටපඅරොග පය ල

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

ශරපදැනපපොම යපොලනො ඉවොවඛාමපදෂමපපzwjර ාොනපව යප මපඑයටපඅදාපවධzwjා පට පකzwjරයාතම ප

ර ලපඒතපලැරදප මපඔේපඑ ො ටපඅපටපදැනප ලතපොතරමකපකොය ලපලැරදප මපelseපයටොතපඅපටප

රන පඅලයපොේපtypeප රයපකොයනො

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquoප

ලැොඩපශරපොනද

අපප ලතපොම නනපඉවවරශටපයමපඅපපහ මපඅපටපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඕො පකයප

දෂොලනයටපොදයකපදරකාප රපශරපගොේප ැත මප ලතපඑ කපඑොශමතප ැත මප ලපඑ කපඑොශමතප

වොනප ැත මප ලතපොදයකපඒපලොේපොග ඩකපදාරලඛපවටශනප රන පඅලයප මපඅපපදාවචචප ර ලපelif

කය පඅනොක ය

ොම පශැමපොලාොලමපදානොනපifපපzwjර ා යයපelseපපzwjර ා යයපඅ රටපොලන ය elifපඒලාපඕ ප රමපඅපටප

දාන පරලලනපඅදටපඅලය ාලයනපොග ඩකපකොය ලප ම

ශරඒපගැ පබමපදැන

tuna=rdquofishrdquo

if tuna == ldquobassrdquo

print lsquothis is a bass alrightrsquo

elif fish == ldquoslamonrdquo

print rdquoI hope I donrsquot get SLAMonilla poissninrdquo

elif fish == ldquotunardquo

print rdquoeasy there tuna boatrdquo

else

print rsquoI dont know what this isrsquo

48

48

ඉකනපදැනපොමො පොල පොේපමමපවව රප රන මපඅපටපකොය ලපtuna=rdquofishrdquoපකයපvariableපඑ ක

ඉවොවඛාම if tuna == ldquobassrdquoපකය පපzwjර ා යටපය ලපඒ පලැරද

එොශ මපඊඟපපzwjර ා යටපය ලපelif fish == ldquoslamonrdquoපඒ තපලැරදපොනදපඑොශ මපඅනතපඑ ටපදන ල

elif fish == ldquotunardquoප

ආ ඒ ප මපශරපඉකනපදැනපඒ පයටොතපකොය පොේලඛපට runපොලයප

Programme එ පrunප රපබමපමමපකයරපොේදපොලනො පකය

rdquoeasy there tuna boatrdquo

ශරපඅපපහ රපොේපව ාපොනද

අපප ලතපොද ඩපොල වකප රම

පොමපProgramme එොකපtunaපකය පඑ ප

ොලනලටපtroutපකයපදාම

elif fish == ldquotroutrdquo

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquo

පොමපල ාොලදපවොනපොම යපපzwjර ා පඑකො පදරකාප රප රපබැලලපොම කලතපශරපගොයප ෑපඒපනවාප

අනකමටපelseපඑ ටපය ලපඒො පකොය පොේපrunප ර ල

අනකමටඅපටපොතොර ලපවවඳමකප ැකමපව ාමපprogramme එ පelseපයටොතපකොය පොේප රපඅයනප

ොල ල

49

49

22 Nesting Statementsප(අන-පzwjර ා )

Ifපපzwjර ා පගැ පමමප ලතපොදයකපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපොද ඩපvariablesපට කපශදාගම

thing = ldquoanimalrdquo

animal = ldquocatrdquo

ශරපIfපපzwjර ා පයටොතපඅපටප ලතපifපපzwjර ා පොය දන පරලලනපමමප රමපොදනලන ම

දැනපRunප රපබම

this is a cat

ොම දපවොනපොම ය

thingපකය පඑ පanimalපලටපවමා යපඒපනවාපඒපයටොතපඇකපවධzwjා පrunපොල ලප

එ ො ටපශමබොල ලපif animal == lsquocat rsquoකයපඑ කප

අපපශදරපොදල පvariableපඑ පදශාපබරශමපොතොර ලපොමපකය පොේපශරපකයපඒපනවාපඑමපපzwjර ා ොේපඇකප

වධzwjා පrunපොල ලපඒ යපoutputපඑ පවදශටපthis is catපකයපආොේ

අපපදැනපthing = ldquohouserdquoපකයපොල වප රප

programmeපඑ පrunප රපබම

I donrsquot know what this is

දැනපඔයාටපොතොර ල

if thing == ldquoanimalrdquoපකය පපzwjර ා යපව යපො ොේප මපඒපයටොතපඊටපදශබනපකොය පපzwjර ා පඑ නනප

එශාටපලැඩපො ර පබල

50

50

ඉකනපොමපවදශටපpythonපගැ පලයවනපමාොේපදෂමපල පගzwjරනථමයපඅලවනපොල ලපඉලරයපකේලටපොම නනපොමප

ගzwjරනථමයපඉලරපොලනො ප ැප

ොමමපගzwjරනථමොේපොදල පො ටසනපමමපඔයාටපpythonපලපකොය පොමහපවඳශනපසේධzwjාන පලටපලඩාප රමකප

ගැඹරපවපසේධzwjාන පගැ පකයපොද ලා

ඉකනපඒපොේලඛපඉොග ගන ප ලනපොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපpythonපලපමල පොේලඛපගැ ප ැල ප ැල ප

රහණොලන

ොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපකzwjරමලඛදපපබබදලපයම ාකපදැනමකපඔබපබාගතොතප මපpythonපපබබඳලපදසගයප

අොද ව(උොදෂ)පපzwjරණපදzwjරපලපවදශනපපzwjර පලලනප60පලතපඔබටපදශසොලනපනලරදපපබතරපොවවමටපඋදේප

ලනපඇ

එොවේ මපොමහපොදල පගzwjරනථමොයනපඅදපයබපශමොලමපප

ඔබටපජය

48

48

ඉකනපදැනපොමො පොල පොේපමමපවව රප රන මපඅපටපකොය ලපtuna=rdquofishrdquoපකයපvariableපඑ ක

ඉවොවඛාම if tuna == ldquobassrdquoපකය පපzwjර ා යටපය ලපඒ පලැරද

එොශ මපඊඟපපzwjර ා යටපය ලපelif fish == ldquoslamonrdquoපඒ තපලැරදපොනදපඑොශ මපඅනතපඑ ටපදන ල

elif fish == ldquotunardquoප

ආ ඒ ප මපශරපඉකනපදැනපඒ පයටොතපකොය පොේලඛපට runපොලයප

Programme එ පrunප රපබමපමමපකයරපොේදපොලනො පකය

rdquoeasy there tuna boatrdquo

ශරපඅපපහ රපොේපව ාපොනද

අපප ලතපොද ඩපොල වකප රම

පොමපProgramme එොකපtunaපකය පඑ ප

ොලනලටපtroutපකයපදාම

elif fish == ldquotroutrdquo

දැනපrunප රපබම

rsquoI dont know what this isrsquo

පොමපල ාොලදපවොනපොම යපපzwjර ා පඑකො පදරකාප රප රපබැලලපොම කලතපශරපගොයප ෑපඒපනවාප

අනකමටපelseපඑ ටපය ලපඒො පකොය පොේපrunප ර ල

අනකමටඅපටපොතොර ලපවවඳමකප ැකමපව ාමපprogramme එ පelseපයටොතපකොය පොේප රපඅයනප

ොල ල

49

49

22 Nesting Statementsප(අන-පzwjර ා )

Ifපපzwjර ා පගැ පමමප ලතපොදයකපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපොද ඩපvariablesපට කපශදාගම

thing = ldquoanimalrdquo

animal = ldquocatrdquo

ශරපIfපපzwjර ා පයටොතපඅපටප ලතපifපපzwjර ා පොය දන පරලලනපමමප රමපොදනලන ම

දැනපRunප රපබම

this is a cat

ොම දපවොනපොම ය

thingපකය පඑ පanimalපලටපවමා යපඒපනවාපඒපයටොතපඇකපවධzwjා පrunපොල ලප

එ ො ටපශමබොල ලපif animal == lsquocat rsquoකයපඑ කප

අපපශදරපොදල පvariableපඑ පදශාපබරශමපොතොර ලපොමපකය පොේපශරපකයපඒපනවාපඑමපපzwjර ා ොේපඇකප

වධzwjා පrunපොල ලපඒ යපoutputපඑ පවදශටපthis is catපකයපආොේ

අපපදැනපthing = ldquohouserdquoපකයපොල වප රප

programmeපඑ පrunප රපබම

I donrsquot know what this is

දැනපඔයාටපොතොර ල

if thing == ldquoanimalrdquoපකය පපzwjර ා යපව යපො ොේප මපඒපයටොතපඊටපදශබනපකොය පපzwjර ා පඑ නනප

එශාටපලැඩපො ර පබල

50

50

ඉකනපොමපවදශටපpythonපගැ පලයවනපමාොේපදෂමපල පගzwjරනථමයපඅලවනපොල ලපඉලරයපකේලටපොම නනපොමප

ගzwjරනථමයපඉලරපොලනො ප ැප

ොමමපගzwjරනථමොේපොදල පො ටසනපමමපඔයාටපpythonපලපකොය පොමහපවඳශනපසේධzwjාන පලටපලඩාප රමකප

ගැඹරපවපසේධzwjාන පගැ පකයපොද ලා

ඉකනපඒපොේලඛපඉොග ගන ප ලනපොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපpythonපලපමල පොේලඛපගැ ප ැල ප ැල ප

රහණොලන

ොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපකzwjරමලඛදපපබබදලපයම ාකපදැනමකපඔබපබාගතොතප මපpythonපපබබඳලපදසගයප

අොද ව(උොදෂ)පපzwjරණපදzwjරපලපවදශනපපzwjර පලලනප60පලතපඔබටපදශසොලනපනලරදපපබතරපොවවමටපඋදේප

ලනපඇ

එොවේ මපොමහපොදල පගzwjරනථමොයනපඅදපයබපශමොලමපප

ඔබටපජය

49

49

22 Nesting Statementsප(අන-පzwjර ා )

Ifපපzwjර ා පගැ පමමප ලතපොදයකපකයපොදන ම

ඉවොවඛාමපොද ඩපvariablesපට කපශදාගම

thing = ldquoanimalrdquo

animal = ldquocatrdquo

ශරපIfපපzwjර ා පයටොතපඅපටප ලතපifපපzwjර ා පොය දන පරලලනපමමප රමපොදනලන ම

දැනපRunප රපබම

this is a cat

ොම දපවොනපොම ය

thingපකය පඑ පanimalපලටපවමා යපඒපනවාපඒපයටොතපඇකපවධzwjා පrunපොල ලප

එ ො ටපශමබොල ලපif animal == lsquocat rsquoකයපඑ කප

අපපශදරපොදල පvariableපඑ පදශාපබරශමපොතොර ලපොමපකය පොේපශරපකයපඒපනවාපඑමපපzwjර ා ොේපඇකප

වධzwjා පrunපොල ලපඒ යපoutputපඑ පවදශටපthis is catපකයපආොේ

අපපදැනපthing = ldquohouserdquoපකයපොල වප රප

programmeපඑ පrunප රපබම

I donrsquot know what this is

දැනපඔයාටපොතොර ල

if thing == ldquoanimalrdquoපකය පපzwjර ා යපව යපො ොේප මපඒපයටොතපඊටපදශබනපකොය පපzwjර ා පඑ නනප

එශාටපලැඩපො ර පබල

50

50

ඉකනපොමපවදශටපpythonපගැ පලයවනපමාොේපදෂමපල පගzwjරනථමයපඅලවනපොල ලපඉලරයපකේලටපොම නනපොමප

ගzwjරනථමයපඉලරපොලනො ප ැප

ොමමපගzwjරනථමොේපොදල පො ටසනපමමපඔයාටපpythonපලපකොය පොමහපවඳශනපසේධzwjාන පලටපලඩාප රමකප

ගැඹරපවපසේධzwjාන පගැ පකයපොද ලා

ඉකනපඒපොේලඛපඉොග ගන ප ලනපොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපpythonපලපමල පොේලඛපගැ ප ැල ප ැල ප

රහණොලන

ොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපකzwjරමලඛදපපබබදලපයම ාකපදැනමකපඔබපබාගතොතප මපpythonපපබබඳලපදසගයප

අොද ව(උොදෂ)පපzwjරණපදzwjරපලපවදශනපපzwjර පලලනප60පලතපඔබටපදශසොලනපනලරදපපබතරපොවවමටපඋදේප

ලනපඇ

එොවේ මපොමහපොදල පගzwjරනථමොයනපඅදපයබපශමොලමපප

ඔබටපජය

50

50

ඉකනපොමපවදශටපpythonපගැ පලයවනපමාොේපදෂමපල පගzwjරනථමයපඅලවනපොල ලපඉලරයපකේලටපොම නනපොමප

ගzwjරනථමයපඉලරපොලනො ප ැප

ොමමපගzwjරනථමොේපොදල පො ටසනපමමපඔයාටපpythonපලපකොය පොමහපවඳශනපසේධzwjාන පලටපලඩාප රමකප

ගැඹරපවපසේධzwjාන පගැ පකයපොද ලා

ඉකනපඒපොේලඛපඉොග ගන ප ලනපොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපpythonපලපමල පොේලඛපගැ ප ැල ප ැල ප

රහණොලන

ොමමපගzwjරනථමොේපවඳශනපකzwjරමලඛදපපබබදලපයම ාකපදැනමකපඔබපබාගතොතප මපpythonපපබබඳලපදසගයප

අොද ව(උොදෂ)පපzwjරණපදzwjරපලපවදශනපපzwjර පලලනප60පලතපඔබටපදශසොලනපනලරදපපබතරපොවවමටපඋදේප

ලනපඇ

එොවේ මපොමහපොදල පගzwjරනථමොයනපඅදපයබපශමොලමපප

ඔබටපජය