Alçak Yoğunluklu Polietilen

Orta Yoğunluklu Polietilen

Yüksek Yoğunluklu Polietilen

Yüksek Yoğunluklu Polietilen

Yüksek Performanslı Polietilen

Minimum Gerekli Mukavemet(Uzun süreli hidrostatik testte elde edilen extrapole mukavemet değeri)

- Standart Boyut Oranı(D/e = Dış çapın et kalınlığına oranı)

Dizayn Gerilimi(Tüm hesaplamalarda kullanılan temel parametre)

Seri Numarası(Dizayn geriliminin basınç sınıfına oranı)

PE bir boru tanımlanırken min. iki temel parametre kullanılmalıdır:PE sınıfı+PN; PE Sınıfı+SDR; SDR+PN

• MRS kullanılarak σ (Dizayn Gerilimi)hesaplanır.

• σ hesaplanırken Emniyet Kaysayısı (C)kullanılır.

• C, hammaddenin türüne ve servise (su, gazvb) bağılı olarak değişir.

• σ kullanılarak belirli bir çap için basınçsınıfı ve et kalınlığı hesaplanır.

PE80 SDR11 Boru için Müsaade Edilir Maksimum İşletme Basıncı:

PE Sınıfı MRS (MPa) C σ (MPa)

PE63 6,3 1,25 5,0PE80 8,0 1,25 6,3PE100 10,0 1,25 8,0

e = et kalınlığıPN = işletme basıncı

D = dış çapσ = dizayn gerilimi

MALZEME KAZANCI %33

İç Çap327.4 mm

İç Çap352.6 mm

Et Kalınlığı(s) 36.3 mm

Et Kalınlığı(s) 23.7 mm

PE63 PE100

41.40 kg/mt 28.097 kg/mt

• Malzemenin tatbik edilen bir gerilime karşı dayanma gücünü gösterir.

• Bu tanım özellikle iç basınca karşıdayanım gücünü ifade eder.

• PE100 borular diğer sınıf PEmalzemeler ile mukayese edildiğinde özellikle iç basınç dayanımı yönündenen kuvvetli PE boru malzemesi olarak öne çıkar.

• Malzemenin tatbik edilen bir gerilime,genellikle üst yüklemeye karşıdeformasyon mukavemetini gösterir.

• Üst Yükleme Dayanımı (RingStiffness)olarak da ifade edilir.

• Bu özellik daha çok basınçsız, cazibeli boru sistemlerinde öne çıkar ve önem arz eder.

• Et kalınlığının doğrudan bir fonksiyonudur.

• Kolay Şekil Alma olarak da ifade edilir.

• Malzemenin aldığı bir darbe sonrasıkırılma/çatlamadan önceki enerjiyi absorbe edebilme kabiliyetidir.

• Diğer alternatiflerle mukayese edildiğinde PE darbe mukavemeti enyüksek olan malzemedir.

• Malzemenin her türlü kimyasal maddeye karşı mekanik ve fizikselözelliklerini ne ölçüde koruyabildiğini göstermektedir.

• Boru sistemleri tasarlanırken sıcaklık değişimlerinden doğabilecek genleşme/büzülme hareketleri için gerekli pay verilmelidir.

• “PE100 Tatbikatı” isimli dökümanda sıcaklık değişimlerine bağlı olarak boru boylarına göre genleşme /büzülme miktarları verilmiştir. (sf. 37)

• Bir sistemde 50 yıl üzerinde ömür isteniyorsa, 20°C’nin üzerindeki işletme sıcaklıklarında işletme basıncının düşürülmesi tavsiye edilir.

• “PE100 Tatbikatı” isimli dökümanda sıcaklık artışına karşı basınç düzeltme faktörleri verilmiştir. (sf. 37)

• 60°C’yi aşan sıcaklıklar tavsiye edilmemektedir.• PE’nin mekanik özellikleri çok düşük

sıcaklıklarda dahi kullanımını mümkün kılar.• Testler PE’nin yumuşaklığını -60°C’de bile

koruyabildiğini göstermiştir.• İşletme durumunda malzemenin düşük sıcaklık

iletkenliği boru içindeki malzemenin donmasınıgeciktirir.

Farklı et kalınlığındaki farklı malzemeler EF

kaynak ile birleştirilebilir.

Aynı et kalınlığındaki aynı malzemeler alın

kaynağı ile birleştirilebilir.

Aynı et kalınlığındaki farklımalzemeler, çalışma basıncı doğru seçilmek kaydı ile alın kaynağı ile

birleştirilebilir.

PE80 SDR11 : PN12,5PE100 SDR11 : PN10

Sistem Çalışma Basıncı : 10 Bar(Test Standardına göre “kaynak faktörü>0,80” olmak kaydı ile)

Birleştirme yöntemi seçilirken;Ø110mm çapa kadar borular için EF kaynağı,Ø125mm (geçiş çapı) için EF veya alın kaynağı,

Ø140mm ve üzeri çaplar için alın kaynağı,tavsiye edilmektedir.

NEDEN ?* Büyük çaplarda EF malzeme kullanımı ekonomik değil.

(Her 6 veya 12mt.de bir manşon!)* Düz hatlarda alın kaynağı ile ilave ek parça kullanımı

olmadan birleşim sağlamak mümkün.* Küçük çaplarda kangal üretim olduğu için kullanılan EF ek

parça maliyeti çok değiştirmiyor.* Alın kaynağında iç cidardaki dudak oluşumu küçük çaplarda

göz ardı edilemez

• ELEKTROFÜZYON EK PARÇALARElektrofüzyon kaynağına uygun

• KONFEKSİYON EK PARÇALARElektrofüzyon ve alın kaynağına uygun

ÜRETİMØ630MM DIŞ ÇAPA KADAR YYPE BORU(110mm çapa kadar kangal, 125mm ve üstü 6 veya 12mt boylarda)KONFEKSİYON EK PARÇALAR

TEDARİKEF EK PARÇALAR (İTHAL)BÜYÜK ÇAPLI KONFEKSİYON EK PARÇALAR (YERLİ)

PE100’ÜN ÜSTÜN ÖZELLİKLERİi) Hafiflik ve kullanım kolaylığıii) Esneklik (Yer hareketlerine karşı üst düzey

dayanım: - malzeme- döşeme tekniği)

iii) İyi kaynak özellikleriiv) Dayanıklılıkv) Sağlamlıkvi) Basınç anında ek yerlerinden çıkma ve kopma

olmamasıvii) Çatlamaya karşı dirençviii) Sıfır Korozyonix) Kimyasal etkilere karşı dirençx) Düşük sürtünmexi) Diğer PE malzemelerin giremediği alanlardan pay

alabilmesi (yüksek iç basınç dayanımı çeliğe karşıPE’nin dezavantajını ortadan kaldırmıştır)

ÇELİK BORU İLE PE BORUTOPLAM MALİYET MUKAYESESİ

ORAN : ÇELİK/PE

ÇAP (MM) 80 100 150 200

MALZEME 1,1 1,0 0,9 0,7

MONTAJ/YERLEŞTİRME 1,3 1,4 1,7 1,8

HAFRİYAT/HENDEK 1,2 1,2 1,2 1,2

TOPLAM 1,21 1,21 1,22 1,14

İşletme ve bakım maliyetleri : + avantaj!

DUKTİL BORU İLE PE100 BORUMALİYET MUKAYESESİ

Döşenmiş boru maliyetleridir

DENİZ DEŞARJI UYGULAMALARI

En önemli kriter: “Üst Yükleme Dayanımı”

SR = EI/Dm3 (kN/m2)

E: Elastisite modülüI: Atalet momenti

Dm: Ortalama Boru Çapı

SDRPE PVC SR, kN/m2

33 51 226 41 421 33 817 26 16

13,6 21 32

Üst yükleme değerleri ve toprak gruplarına göre yer altına döşenen boruların eğilme miktarları belirlenir.

18/02/00 Tarihli İller Bankası YYPE Boru İhalesi

Dış Çap = Ø500mmBasınç = PN4Min σ = 5 MPaAlternatifler: PE100 PN4 SDR41 SR<2 kN/m2

PE80 PN4 SDR33 SR=2 kN/m2

PE63 PN4 SDR26 SR=4 kN/m2

• Teknik olarak PE100 kullanımı mümkün değil!• PE80 veya PE63 teklif edilmeli.• Fiyat analizi yapıldığında ekonomik olarak en

uygun mazleme : PE63• Teklif edilen malzeme : PE63 PN4 SDR26 SR=4 kN/m2

HAMMADDE BAZINDAFİYAT ANALİZİ

Ø500MM YYPE PN4 BORU

Hammadde FiyatıPESınıfı

Br. Ağr.kg/mt DM/ton DM/mt

PE63 29,200 1.620 47,304PE80 23,380 2.100 49,098PE100 18,946 2.300 43,576