Alfutova - Teorija brojeva

  • Upload
    zbpress

  • View
    138

  • Download
    8

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Alfutova teorija

Citation preview

  • .., ..

    September 3, 2003

  • 51 21.1

    45

    .. ..45 .

    . .: , 2002. 264 .ISBN 5-94057-038-0 ,

    , . , . - .

    , , 19952000 - . ...

    21.1

    ISBN 5-94057-038-0c .., .., 2002.c , 2002.

  • -, , - . , . .

    , 1995 2000 .., .. ..-. . , , , .

    , - . ..-, , . , -, . . .

    , - . , .

    -, , . , . . , , , -. .

  • -. .

    - . , .

    -, 18 ( . ..), . .., .., .., , , . .. TEX- -.

    , -, . - : 117630, , . . , . 8, .

    [email protected]

    [email protected]

  • , .

    .N Z Q 70[x] x ( , -

    x){x} x: {x} = x [x]n! : n! = 1 2 . . . n 7{xn} x1, x2, . . . , xn, . . .b | a b a 8a ... b a b 8a b mod m a b m 53a m 53(ak . . . a0)q q- 6(a1, . . . , an) a1, . . . , an 29[a1, . . . , an] a1, . . . , an 32[a0; a1, . . . , an] 42(n) 60(n) n 34(n) n 34Fn 36i i =

    1 101

    C 101z z 101arg z z 101|z| z 101pi e 73 = (

    5+ 1)/2 39

    151Akn k- n 16Akn k- n 16Pn n 17Ckn k- n 17Ckn k- n 17Cn 25En n: En = 11 . . . 1

    n

    74

  • 1

    1. . ,

    1, , - n, n+1, .

    1.1. . , a b b 6= 0, q r ,

    a = bq+ r, 0 6 r < |b|.

    1.2. . , q > 2 n

    n = akqk + ak1q

    k1 + . . .+ a1q+ a0,

    0 6 a0, . . . , ak < q. (. 3.125, 11.68.). ak, ak1, . . . , a1, a0 n q--

    , n = (akak1 . . . a1a0)q. -

    (akak1 . . . a1a0)10 = akak1 . . . a1a0.

    1.3. {an} = a0, a1, . . . , an, . . . -, T

    an+T = an (n > 0).

    , - t, T t .

    1.4. . , - . (. 12.1.)

    1) - .

  • 2. , 7

    2) - .

    3) 1 - , .

    4) , - a, , k, , a 6 k < n n, k > a.

    5) ( .) , - 1 2, , n > 1, 2n n 1, .

    1.5. x , x + 1x . ,

    n xn + 1xn

    . (. - 7.46.)

    1.6. x1, . . . , xn. ,

    (1+ x21) . . . (1+ x2n) .(. 7.14.)

    1.7. A1, A2, . . . , An, . . .

    A1 = 1, A2 = 1, An = An1 2An2 (n > 3).

    , n > 2 2n+27A2n .

    2. , . n! ( n )

    1 n:

    n! = 1 2 . . . n. , 0! = 1.

    1.8 1.14 .

    1.8. 1+ 3+ 5+ . . .+ (2n 1) = n2.

    1.9. 12 + 22 + . . .+ n2 = n(n+ 1)(2n+ 1)6

    .

  • 8 1.

    1.10. 12 + 32 + . . .+ (2n 1)2 = n(2n 1)(2n+ 1)3

    .

    1.11. 13 + 23 + . . .+ n3 = (1+ 2+ . . .+ n)2.

    1.12. 1 2 3+ 2 3 4+ . . .+ n(n+ 1)(n+ 2) = n(n+ 1)(n+ 2)(n+ 3)4

    .

    1.13. 12

    1 3 +22

    3 5 + . . .+n2

    (2n 1)(2n+ 1)=n(n+ 1)

    2(2n+ 1).

    1.14. 1 1! + 2 2! + . . .+ n n! = (n+ 1)! 1.1.15. . , -

    n -

    n = a1 1! + a2 2! + a3 3! + . . . , 0 6 a1 6 1, 0 6 a2 6 2, 0 6 a3 6 3, . . .

    1.16. a0, a1, . . . , an, . . . :

    a0 = 2, a1 = 3, an+1 = 3an 2an1 (n > 2).

    .. a b . b -

    a, q , a = bq. a b, q a b.

    b a b | a a ... b (a b). , b 6= 0.

    b a, b - a., 1.17 1.24, -

    n.1.17. 10n + 18n 1 ... 27.1.18. 11n+2 + 122n+1 ... 133.1.19. 25n+3 + 5n 3n+2 ... 17.1.20. n3 + 5n ... 6.1.21. 62n+1 + 1 ... 7.1.22. 32n+2 + 8n 9 ... 16.1.23. 4n + 15n 1 ... 9.1.24. 23n + 1 ... 3n+1.1.25. , n ,

    3n , 3n.

  • 2. , 9

    1.26*. 1 2n n+1 . , , .(. 2.34.)

    1.27.

    1x

    1!+x(x 1)

    2! . . .+ (1)n

    x(x 1) . . . (x n+ 1)n!

    = 0.

    1.28 1.36 - n.

    1.28. 112

    +1

    22+1

    32+ . . .+

    1

    n2< 2. (. 7.81.)

    1.29. 11+

    12+ . . .+

    1n>n.

    1.30. (2n)!(n!)2

    >4n

    n+ 1.

    1.31. 1n+ 1

    +1

    n+ 2+ . . .+

    1

    2n>13

    24(n > 1).

    1.32. . (1+x)n > 1+nx x > 1.1.33. 2n > n.

    1.34. 1 3 5 . . . (2n 1)2 4 6 . . . 2n 6

    12n+ 1

    .

    1.35. nn+1 > (n+ 1)n (n > 2).

    1.36. |x1 + . . .+ xn| 6 |x1| + . . .+ |xn|, x1, . . . , xn.

    1.37*. - .

    x1 + . . .+ xnn

    > nx1 . . . xn, x1, . . . , xn .

    1.38. 2m+n2 > mn, m n.

    1.39. n :) n! > 2n; ) 2n > n2.

    1.40.

    23 1

    23 + 1 3

    3 1

    33 + 1 . . . n

    3 1

    n3 + 1(n > 2).

  • 10 1.

    3. 1.41. 16 16

    . , .

    1.42. I. - 8 , . , , .

    , . - ( )? (. 5.71.)

    1.43. II. - 1, 2, 3. , - 1- 3-. -, 1- 3- ?( 2- . , .)

    1.44. III. -, 1.42 : ?

    1.45. , n n, .

    1.46. , n n, .

    1.47. . ) -, , . , : , . 11 , - 11 , . , - ?

    ) , - -, n ?

    1.48. - . , , . (. 3.72.)

  • 3. 11

    1.49*. . ) , , . : ? , - . ? ( .)

    ) , , 1000?

    1.50. n -, , ?

    1.51. n , , . ?

    1.52. n , - , ?

    1.53*. n ? ?

    1.54. . -, , . ( - , .)

    1.55. n-. , n- ( ) - . , n- (n 2)pi.

    1.56. 100 100 4 , 2 2 . , .

    1.57. k . k . ( k ) . . , m?

    1.58. . ,

    + = 2,

    , , .

  • 12 1.

    1.59*. . , , , . , .

    1.60. ., , .

    1.61. () - 100 ?

  • 2

    1. ?

    2.1. ) A, B C. A B 6 , B C 4 . c A C?

    ) D A D D C. A C?

    . a m , b ( a) n , a b m+ n .

    . a m -, b ( a)n , a b m n .

    2.2. C - (c, )?

    2.3. (30 ) . -?

    2.4. 32 -, 29 . : ?

    2.5. 6 8 , -. ?

    2.6. - . , . -? (. 12.9.)

    2.7. , 5?2.8. ,

    ?

  • 14 2.

    2.9. , ?

    2.10. : , , ?

    2.11. , , , . , 23 37. , . - , ?( 23 37 237.)

    2.12. , (, 54345,17071)?

    2.13. , - ?

    2.14. 7 ?

    2.15. , . - ?

    2.16*. -. . ( ). , ?

    2. ( ). -

    nk + 1 n - k+ 1 .

    2.17. , , , .

    2.18. 70 , : 20 ,20 , 20 , . , , 10- ?

  • 2. 15

    2.19. . , , .

    2.20. 2k + 1 , 1 2k+1. , - ?

    2.21. - , ?

    2.22. , . , - .

    2.23. 200 41, 42 43 , 600 300 300 . , 100 .

    2.24. ., , - .

    2.25*. 51 ( 0). , 6 , 2 .

    2.26. 1 101 . -, 90 , 11 .

    2.27. 2000 . , ?

    2.28. 1002 , 2000. -, , . , 1002 1001?

    2.29*. , - , . , , - .

  • 16 2.

    2.30. - . , . , . ?

    2.31. ( ). , , -, .

    2.32. , 11 - , .

    2.33. 6 , . - . , , . (. 5.36.)

    2.34. 1.26 .

    3. , . M = {a1, . . . , an} n -

    . (ai1 , . . . , aik) k-. k- , .

    ai1 , . . . , aik , . ai1 , . . . , aik , , - .

    - Akn Akn .

    2.35. :) Akn = n(n 1) . . . (n k+ 1); ) Akn = nk.

    2.36. 17 . - 17 , ?

    . n- - M = {a1, . . . , an}.

  • 3. , 17

    n - Pn.

    2.37. Pn = n!.2.38. 8 -

    , ?2.39. .

    ?2.40. , 17

    ?2.41. 7- , -

    1, . . . , 7.2.42. ) 28

    ?) ,

    ?2.43. -

    , ?

    2.44. , 28 , - 4 . -? , - ?

    . M = {a1, . . . , an} n -. k- (ai1 , . . . , aik), - . k- , -, .

    -.

    - Ckn Ckn .

    2.45. . , ?

    2.46. n . - ?

    2.47. n . - . - ?

  • 18 2.

    2.48. a b A1,A2, . . . , Am B1, B2, . . . , Bn . -, AiBj (1 6 i 6 m, 1 6 j 6 n), , -?

    2.49*. . 9. . - , , - , 6 ?

    , n , m (m 6 n).

    2.50. 7 , 9 -. ?

    2.51.

    ) Ckn =n!

    (n k)!k!; ) Ckn = Ckn+k1 =

    (n+ k 1)!

    (n 1)!k!.

    2.52. , Ckn - k- n .

    2.53. .

    (x+ y)n = C0nxn + C1nx

    n1y+ C2nxn2y2 + . . .+ Cnny

    n.

    Ckn , x+ y.

    2.54.

    ) (2+

    43)100; ) (

    2+

    33)300?

    2.55*. , a n, n + 1, nn + 1, nnn + 1, . . . a.

    2.56. :) 10-; ) k- (k > 3)?

    2.57. n- . - . - . ?

  • 3. , 19

    2.58. . , . : ) ; ) ; ) ; ) -; ) ; ) ?

    , . - .

    2.59. . m n , -, n 1 m 1 . , ( (0; 0)) ( (m; n))? (. 2.77.)

    2.60. 10 10 10, - . O . , , , , O . , ?

    2.61. , - ; m . ?

    2.62. 6 - :

    ) 12; ) 24 ?

    2.63. C, n . C A B ,

    ) A B ;) A B?

    2.64. . ,

    (x1 + . . .+ xm)n =

    k1+...+km=n

    C(k1, . . . , km)xk11 . . . x

    kmm

    C(k1, . . . , km)

    C(k1, . . . , km) =n!

    k1! . . . km! .

    C(k1, . . . , km) .

  • 20 2.

    2.65. 10 , . - ? ( , 10 .) (. - 2.95.)

    2.66. 6- , - ?

    2.67. m n , m > n. - , ? (. 3.129, 11.84.)

    2.68. 1 6. 20 , ?

    n m (n > m) , ?

    2.69. 1 6. 20 ( )?

    2.70.

    x1 + x2 + x3 = 1000

    ) ; ) ?(. 11.67.)

    2.71. 17 , , , , , ?

    . ,

    C00

    C01 C11

    C02 C12 C

    22

    C03 C13 C

    23 C

    33

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

    1

    1 1

    1 2 1

    1 3 3 1

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

    (. 2.76,2.77).

  • 3. , 21

    2.72. 112 = 121 113 = 1331 ? 114?

    2.73. -

    ?

    2.74. - - .

    2.75. n - (a+ b)n ?

    2.76. :) C05 + 2C15 + 22C25 + . . .+ 25C55;) C0n C1n + . . .+ (1)nCnn;) C0n + C1n + . . .+ Cnn.

    2.77. :) Cmr Ckm = CkrC

    mkrk ;

    ) Cm+1n+1 = Cmn + Cm+1n ;) Cn2n = (C0n)2 + (C1n)2 + . . .+ (Cnn)2;) Ckn+m = C0nCkm + C1nCk1m + . . .+ CknC0m;) Ckn = C

    k1n1 + C

    k1n2 + . . .+ C

    k1k1.

    : , Ckn k- n ; , Ckn xk (1 + x)n; 2.59.

    2.78. .

    Ck1n1 Ck+1n Ckn+1 = Ckn1 Ck+1n+1 Ck1n .2.79. 120

    . ?

    2.80. (x + y)n 240, 720, 1080. x,y n.

  • 22 2.

    2.81. . , n

    n = C1x + C2y + C

    3z,

    x, y, z , 0 6 x < y < z.2.82. 10 14 . -

    , .2.83. m n ,

    Cm+1n+1 : Cmn+1 : C

    m1n+1 = 5 : 5 : 3.

    2.84. (1+3)100

    ?2.85. ,

    1, 2, 3, 4 5, :) ;) ;) -

    ?2.86. 5

    5 10- , ?

    2.87*. n- . , . ? - ?

    2.88. .11

    12

    12

    13

    16

    13

    14

    112

    112

    14

    15

    120

    130

    120

    15

    16

    130

    160

    160

    130

    16

    , - . - . - .

  • 4. 23

    , . , .

    2.89. :

    ) 11

    =1

    2+1

    6+1

    12+1

    20+1

    30+ . . . ;

    ) 12

    =1

    3+1

    12+1

    30+1

    60+

    1

    105+ . . . ;

    ) 13

    =1

    4+1

    20+1

    60+

    1

    140+

    1

    280+ . . .

    2.90. 1

    12+1

    30+1

    60+

    1

    105+ . . .

    .2.91.

    ) 11 2 +

    1

    2 3 +1

    3 4 +1

    4 5 + . . . ;

    ) 11 2 3 +

    1

    2 3 4 +1

    3 4 5 +1

    4 5 6 + . . . ;

    ) 0!r!

    +1!

    (r 1)!+

    2!

    (r 2)!+

    3!

    (r 3)!+ . . . (r > 2).

    . - - , . (. [8].)

    2.92. 10 15 . 4 . , ?

    2.93. . - , 5?

    2.94. , - 0 9. . ,

    ) ; ) ?

    2.95. 4 , 4 . , ) 2 : 2; ) 3 : 1; ) 4 : 0? (. 2.65.)

    4.

    2.96. . , -, . , ,

  • 24 2.

    . , , , . , , , ?

    2.97. . a1 , , a2 , , . ., ak , k . ? (, k.)

    2.98. n A1, . . . ,An E j(x) ,

    j(x) =

    {1, x Aj,0, x E \Aj

    (j = 1, . . . , n).

    , (x) - A = A1 . . .An, 1(x), . . . , n(x)

    1 (x) = (1 1(x)) . . . (1 n(x)).

    2.99. . -

    |A1 A2 . . . An| = |A1| + . . .+ |An| |A1 A2| |A1 A3| . . . |An1 An| + . . .+ (1)n1|A1 A2 . . . An|,

    |A| A. (. 4.138.)

    2.100. 100 28, 30, 42, - 8, 10, 5, 3 . ?

    2.101. ABC 8 . ( A, B, C -), ABC?

    2.102. 1 16 500, ) 5;) 5 3;) 5 3, 11?

  • 5. 25

    2.103. 1 33 000, 3 5, 11?

    2.104. 1 1 000 000, , , ?

    2.105. . 30 . , ?

    2.106. 15 , ?

    2.107. 6 2 3 2 . , - , 1 2.

    2.108. 5 9 - 1 . , , 1/9.

    2.109*. 1 5 - 1/2 .

    ) , , - 3/20.

    ) , , - 1/5.

    ) , , - 1/20.

    2.110. , 2.109 ) ) 1/5 1/20 .

    5. -

    {Cn} = {C0, C1, C2, . . . } = {1, 1, 2, 5, 14, 42, . . . }.

    . n + 1 x0, x1, . . . , xn, n . - Cn - x0 x1 . . . xn , . , n = 2 : x0 (x1 x2),(x0 x1) x2, n = 3 5:

    x0 (x1 (x2 x3)), x0 ((x1 x2) x3), (x0 x1) (x2 x3),(x0 (x1 x2)) x3, ((x0 x1) x2) x3.

  • 26 2.

    2.111. {a1, a2, . . . , a2n}, + 1 1, , a1 +a2 + . . .+a2n = 0,

    a1, a1 + a2, . . . , a1 + a2 + . . .+ a2n

    ?

    2.112. (n + 2)- ?

    2.113. . - 2, 3, 4, . . . . , . ( - .) ?

    2.114. . 50 , 2n . , 50 . , . , , ?

    2.115. . {a1, a2, . . . , an} , +1. ,

    {a1, a2, . . . , an}, {a2, . . . , an, a1}, . . . , {an, , a1 . . . , an1},

    . :

    Cn = Cn2n+1

    1

    2n+ 1= Cn2n

    1

    n+ 1=

    (4n 2)!!!!

    (n+ 1)!,

    (4n2)!!!! = 2 6 10 . . . (4n2), . (. 3.105.)

    2.116. . -,

    Cn = C0Cn1 + C1Cn2 + . . .+ Cn1C0.

    (. 11.92.)

  • 3

    1. . p ,

    p > 1 p , 1 p. , 1 . , , .

    3.1. . , .

    3.2. , 17.

    3.3. , 30- .

    3.4. n > 2. , n n! .

    3.5. p q, - p2 2q2 = 1.

    3.6. , n! + 1 n + 1, n + 1 .

    3.7. , p = 4k + 3 -. (. 4.127.)

    3.8. , p = 6k + 5 -. (. 4.128.)

    3.9. , n d 6

    n.

    3.10. n -?

    3.11. 111, 1111, 11111,111111, 1111111. (. 4.25.)

  • 28 3.

    3.12. , 1000 .

    3.13. , n n , .

    3.14. ) 5; ) 6 , - ?

    3.15. , ?

    3.16. , 15 , d. , d > 30000.

    . , 2 -.

    3.17. , 3, 5 7 - -.

    3.18. , - .

    3.19. , n > 2 2n 1 2n + 1 .

    3.20. n n4 + 4 ?

    3.21. , P(n) = n2 + n + 41 n ?

    3.22. {pn} (p1 = 2, p2 = 3,p3 = 5, . . . ). , pn > 2n n > 5. n pn>3n?

    3.23. pn+1 < p1p2 . . . pn.

    3.24. , p1p2 . . . pn + 1 -?

    3.25. . :

    e1 = 2, en = e1e2 . . . en1 + 1 (n > 2).

    en ? (. 4.79.)

    3.26. . , an + 1 , a ... 2 n = 2k. ( fk = 22

    k+ 1

    .

  • 2. 29

    3.27. , fn 2fn 2.

    3.28. , fn n > 1 .

    3.29. . , an 1 , a = 2 n.

    q = 2p 1 .

    3.30. Pn(x) = anxn+. . .+a1x+a0 - (n > 1, an 6= 0). , x = 0, 1, 2, . . . Pn(x)?

    2. . () -

    a1, . . . , an a1, . . . , an, . a1, . . . , an (a1, . . . , an).

    a1, . . . , an 1, .

    3.31. , a1, . . . , an 0, .

    3.32. m n, , . ? ?

    3.33. p q . [0; 1] - p + q . , , p+ q 2

    1

    p,

    2

    p, . . . ,

    p 1

    p,

    1

    q,

    2

    q, . . . ,

    q 1

    q.

    3.34. 1 . , , . ?

    3.35. 1.1 - a b. , a = bq+ r (a, b) = (b, r).

    3.36. . m0 m1 , m1 > 0m1 - m0. , k > 1

  • 30 3.

    a0, a1, . . . , ak1 m2, . . . ,mk , m1 > m2 > m3 > . . . > mk > 0,ak > 1,

    m0 = m1 a0 +m2,m1 = m2 a1 +m3,m2 = m3 a2 +m4,. . . . . . . . . . . . . .

    mk2 = mk1 ak1 +mk,mk1 = mk ak,

    (m0, m1) = mk.3.37. , s k 1 0 -

    us, vs , usms +ms+1vs = d, d = (m0, m1). , u v :

    m0u+m1v = d.

    (. 6.67.)3.38. (a, b) = 1 a | bc. , a | c.3.39. (1 . . . 1

    m

    , 1 . . . 1 n

    ).

    3.40. - a b, , a b = 600?

    3.41. a1, a2, . . . , a49

    a1 + a2 + . . .+ a49 = 540.

    ?

    3.42. 19 19 ?

    3.43. 1 1000 . , 15- : 1, 15, 31, . . . , , . - . ?

    3.44. , (5a+ 3b, 13a+ 8b) = (a, b).3.45. -

    ?3.46. , a, b c -

    (b+ c

    2,a+ c

    2,a+ b

    2

    )= (a, b, c).

  • 2. 31

    3.47. 40 18. - , , . ? , ?

    3.48. x y 3x + 2y 23., 17x+ 19y 23.

    3.49. , - n:

    ) 2n+ 13n+ 7

    ; ) 2n2 1

    n+ 1; ) n

    2 n+ 1

    n2 + 1.

    3.50. n

    ) n2 + 2n+ 4

    n2 + n+ 3; ) n

    3 n2 3n

    n2 n+ 3?

    3.51. n

    ) n4 + 1

    n2 + n+ 1; ) n

    3 + n+ 1

    n2 n+ 1

    ?

    3.52. n > 1 n3 3 n 1.

    3.53. 3m n5n+ 2m

    ,

    , m n .

    3.54. , m 6= n :) (am 1, an 1) = a(m,n) 1 (a > 1); ) (fn, fm) = 1,

    fk = 22k+ 1 . (. 3.39, 3.122, 6.69.)

    3.55. , 22n 1 n - .

    3.56. , pn+1 6 22

    n+ 1.

    3.57. , (a, mn) = 1 - (a, m) = 1 (a, n) = 1.

    3.58. , (a, b) = 1, (2a+ b, a(a+ b)) = 1.

    3.59. , (a, b) = 1, a+ b a2 + b2 1 2.

    3.60. a b . , - a, 2a, 3a, . . . , ba (a, b) b.

  • 32 3.

    3.61. (a, b) = 1 (x0, y0) ax + by = 1. , x = x0 + kb, y = y0 ka, k .

    3.62. ax+by = c a, b, c?

    3.63. ( ):) 45x 37y = 25; ) 109x+ 89y = 1;) 19x+ 95y = 1995; ) 43x+ 13y = 21;) 10x+ 2y+ 18z = 7; ) 34x 21y = 1.3.64. ,

    .3.65. , -

    , 120?

    3.66. a b, a+ b

    a2 ab+ b2=3

    13.

    3.67. , (a1, a2, . . . , an) = 1,

    a1x1 + a2x2 + . . .+ anxn = 1

    .. a1, . . . , an 0 . -

    () , . a1, . . .. . . , an [a1, . . . , an].

    3.68. ) [1, 2, . . . , 2n] = [n, n+ 1, . . . , 2n];) (a1, a2, . . . , an) = (a1, (a2, . . . , an));) [a1, a2, . . . , an] = [a1, [a2, . . . , an]].3.69. n .

    , , - .

    ) , .) -

    . :

    (4, 6, 9) (2, 12, 9) (2, 3, 36) (1, 6, 36),(4, 6, 9) (4, 3, 18) (1, 12, 18) (1, 6, 36).

  • 3. 33

    3.70. c, ) 7x + 9y = c 6

    ;) 14x+ 11y = c 5

    .

    3.71. c, 19x+ 14y = c 6 ?

    3.72. a b . - (x, y), 0 6 x 6 b 1. N(x, y) == ax+ by.

    ) , c (x, y) (0 6 x 6 b 1), c = N(x, y).

    ) . , c, - ax+by = c , c = ab a b.

    3.73*. a b . , , ax + by = c n , c

    (n 1)ab+ a+ b 6 c 6 (n+ 1)ab a b.

    (. 1.48.)

    3.74*. 81x ++ 100y, x, y , . , - . , .

    3. . ,

    1, ( ) .

    3.75. - 3.38.

    3.76. , .

    3.77. 100! ?

  • 34 3.

    3.78. n, 1999! 34n.

    3.79. , n+1 2n 2n, 2n+1.

    3.80. a = p11 . . . pss , b = p11 . . . pss , p1, . . . , ps, 1, . . . , s, 1, . . . , s > 0. :

    ) (a, b) = pmin(1,1)1 . . . pmin(s,s)s ;) [a, b] = pmax(1,1)1 . . . pmax(s,s)s ;) (a, b)[a, b] = ab.

    3.81. :) [a, (a, b)] = a; ) abc = [a, b, c](ab, ac, bc);) (a, [a, b]) = a; ) abc = (a, b, c)[ab, bc, ac].

    3.82. , (bc, ac, ab) ... (a, b, c)2.

    3.83. , (a, b, c)[a, b, c] = abc . (a, b, c) [a, b, c] abc?

    3.84. ) 2 3 5 7 11; ) 22 33 55 77 1111?3.85. k 1 6

    , k .

    3.86. (n) - n = p11 . . . pss , (n) . :

    ) (n) = (1 + 1) . . . (s + 1); ) (n) = p1+11 1

    p1 1 . . . p

    s+1s 1

    ps 1.

    3.87. n, , (n) = 6, (n) = 28.

    3.88. n . ) 15; ) 81 . ?

    3.89. n = 2x 3y 5z, , 30 , 35 42 , .

    . f(n), - , - :

    1) f(1) = 1; 2) f(m n) = f(m) f(n) (m, n) = 1.

  • 3. 35

    f(1) = 1 f(m n) = f(m) f(n) m n, f(n) .

    3.90. (n) (n).3.91. (n) 6 2

    n.

    3.92. - . , .

    3.93. (m, n) > 1. (m n) (m) (n)? - (n). (. 4.144.)

    . n , (n) = 2n., 6 28 :

    1+ 2+ 3+ 6 = 2 6, 1+ 2+ 4+ 7+ 14+ 28 = 2 28.3.94. . , 2k 1 = p

    , n = 2k1(2k 1) .

    3.95*. . , n - , n = 2k1(2k 1), p = 2k 1 .

    - .

    . m n , m n , , n m. , m n ,

    (m) m = n, (n) n = m,

    (m) = m+ n = (n).

    3.96. . , p = 3 2k1 1, q = 3 2k 1 r = 9 22k1 1 , m = 2k p q n = 2k r. - .

    3.97. , ) (n) > 3n; )* (n) > 100n?3.98. . n = 2p1p2,

    p1 p2 , , (n) = 3n.

  • 36 3.

    3.99. , d-. , , d,

    [

    d

    ].

    3.100. , -

    d [

    d

    ]=[[]

    d

    ].

    3.101. . n! n! = p11 . . . pss .

    k =[n

    pk

    ]+[n

    p2k

    ]+[n

    p3k

    ]+ . . .

    3.102. , p n! ,

    [n

    p 1

    ].

    3.103. n :

    n = 2e1 + 2e2 + . . .+ 2er (e1 > e2 > . . . > er > 0).

    , n! 2nr, 2nr+1.3.104. .

    p n p- :

    n = akpk + ak1p

    k1 + . . .+ a1p1 + a0.

    , p, p n!, n, p ak.

    3.105. 3.101 , 1

    n+ 1Cn2n (n > 0) . (. 2.115.)

    3.106. , (2m)! (2n)!m!n! (m+ n)!

    (m, n > 0) .

    3.107. r, n!2nr

    n > 1?

    4. , .

    {F0, F1, F2, . . . } = {0, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, 144, 233, 377, 610, . . . }

    F0 = 0, F1 = 1, Fn+2 = Fn+1 + Fn (n > 0).

  • 4. , 37

    (1202 .) - ().

    3.108. . - . , , , ?

    3.109. , . , - , . . , . - n- ? (. 3.114.)

    3.110. 6 , :

    , , , - 12 . ?

    3.111. F1, F2, . . . , Fn, . . . ?

    3.112. .

    Fn+1Fn1 F2n = (1)

    n (n > 0).

    n? (. 12.13.)

    3.113. :) F1 + F2 + . . .+ Fn = Fn+2 1; ) F2 + F4 + . . .+ F2n = F2n+1 1;) F1 + F3 + . . .+ F2n1 = F2n; ) F21 + F22 + . . .+ F2n = FnFn+1.3.114. , n > 1 m > 0

    Fn+m = Fn1Fm + FnFm+1.

    : - 3.109. , .

  • 38 3.

    3.115. ) F2n+1 = F2n + F2n+1;) Fn+1Fn+2 FnFn+3 = (1)n+1;) F3n = F3n + F3n+1 F3n1.

    3.116. F4n+2 FnFn+1Fn+3Fn+4.

    3.117.

    1

    1 2 +2

    1 3 + . . .+Fn

    Fn1 Fn+1 .

    3.118. . :

    ) 2 | Fn 3 | n; ) 4 | Fn 6 | n;) 3 | Fn 4 | n; ) Fm | Fn m | n.3.119. , m

    Fn (n > 1), m.3.120. , m Fk.

    , m | Fn , k | n.

    3.121. , Fn1 Fn(n > 1) .

    3.122*. . (Fn, Fm) = F(m,n).(. 3.141.)

    3.123. 8 , . , -.

    3.124. n, - 0 1, 1 . , Fn+2. - 3.109.

    3.125. . , - n, Fm,

    n =

    mk=2

    bkFk,

    b2, . . . , bm 0 1, , bkbk+1 = 0 (2 6 k 6 m 1).

  • 4. , 39

    :

    n = (bk . . . b2)F.

    (. 12.14, 4.193 .)3.126. . :

    Fn =n n

    5,

    = 1+5

    2 , = 1

    5

    2( ) . (. 11.43, 11.75.)

    3.127. :

    2n1Fn =

    [(n1)/2]k=0

    Cn2k+15k.

    (. 4.129.)3.128. , Fn

    n

    5,

    Fn =

    [n5

    +1

    2

    ].

    3.129. . :

    C0n + C1n1 + C

    2n2 + . . . = Fn+1.

    , , -, , (. , II 2.67, 3.124, 11.44 11.45.)

    3.130. :

    Sn = C0n C

    1n1 + C

    2n2 . . .

    (. 11.44, 11.45.)3.131. 1 2,

    n? , n = 4, :

    11111, 112, 121, 211, 22.

    3.132.

    x n+1 + y n = 1.

  • 40 3.

    .

    {L0, L1, L2, . . . } = {2, 1, 3, 4, 7, 11, 18, 29, 47, 76, 123, 199, 322, 521, . . . }

    L0 = 2, L1 = 1, Ln+2 = Ln+1 + Ln (n > 0).3.133. ,

    :) Ln = Fn1 + Fn+1;) 5 Fn = Ln1 + Ln+1;) F2n = Ln Fn;) L2n+1 + L2n = 5F2n+1;) Fn+2 + Fn2 = 3Fn.

    (. 9.79, 11.41.)3.134. -

    1 2. , n (n > 3)? , .

    3.135. Ln . (. 11.77.)

    3.136.

    ) 47+ 3

    5

    2

    4

    7 3

    5

    2= 1;

    ) 511+ 5

    5

    2+

    9

    76 34

    5

    2= 1.

    , .

    3.137*. :) x2 xy y2 = 1;) x2 xy y2 = 1.

    3.138. ) , m > 2 4 5 m- .

    ) , F5t+2 (t > 0) t+ 1 .

    3.139. 3.36 k. , m0 m1 m1 > Fk+1, m0 > Fk+2.

    3.140. . m1 - t . , m0

  • 5. 41

    k m0 m1 k 6 5t.

    3.141. .

    1

    1 1

    1 1 1

    1 2 2 1

    1 3 6 3 1

    1 5 15 15 5 1

    1 8 40 60 40 8 1

    1 13 104 260 260 104 13 1

    - Fkn,

    Fkn = Fn Fn1 . . . Fnk+1Fk Fk1 . . . F1 (0 6 k 6 n).

    ) , - Fkn = Fknk.

    ) , Fkn Fk1n1 Fkn1 ( ) 2.77).

    ) , .

    3.142*. . A1, A2, . . . , ,

    (Am, An) = A(m,n) (m, n > 1).

    ,

    Akn = An An1 . . . Ank+1Ak Ak1 . . . A1 . (. 8.89.)

    5. . a0 , a1, a2, . . . , an

    an > 1. n- ()

    a0 +1

    a1 +1

    a2 + . . . + 1an

    (3.1)

  • 42 3.

    ( [a0; a1, a2, . . . , an]). a1, a2, . . . , an (3.1).

    3.143. 14713

    129111

    .

    3.144. PnQn

    = [1; 1, . . . , 1 n

    ]. Pn Qn?

    3.145. ?

    3.146. . (. 2) - . m0 m1 (m1 6 m0) - a0 m1 m1, m1 m2 (m2 6 m1) a1 m2 m2, . . , . (. 3.157.)

    - m1/m2.

    3.147. n -, n .

    3.148. . - a/b , a/b. a b 3.146?

    3.149. a0 , a1, . . . , an . -

    P1 = 1, P0 = a0, Pk = akPk1 + Pk2 (1 6 k 6 n);Q1 = 0, Q0 = 1, Qk = akQk1 +Qk2 (1 6 k 6 n).

    , k = 0, 1, . . . , n :

    ) PkQk

    = [a0; a1, a2, . . . , ak];

    ) PkQk1 Pk1Qk = (1)k+1;) (Pk, Qk) = 1.

    .

    Pk

    Qk= [a0; a1, a2, . . . , ak] (k = 0, 1, . . . , n)

  • 5. 43

    (3.1).

    3.150. :

    ) PkQk2 Pk2Qk = (1)kak (k > 2);) PkQk

    Pk1

    Qk1=

    (1)k+1

    QkQk1(k > 1);

    ) Q1 < Q2 < . . . < Qn;

    ) P0Q0

    n, m n n , m + n m n. m : n.

    4.30. a, b, c , a + b + c ... 6. , a3 + b3 + c3 ... 6.

    4.31. , 1110 1 ... 100.

    4.32. , , - 15?

    4.33. :) 3x2 + 5y2 = 345; ) 1+ x+ x2 + x3 = 2y.

    4.34. , 11999 + 21999 + . . .+ 161999 17.

    4.35. , - . , 13.

  • 52 4.

    4.36. , 1 2001 - , .

    4.37. , 77777

    7777

    ... 10.4.38. x , x2 001 (

    ). x ( ).

    4.39. . 1, 2, 3 4. , . ,

    ) 2004?) 2005?4.40. .

    2 3, , 6., 5, , 6.

    4.41. , , 37, , 37.

    4.42. , p 1 6 k 6 p 1, Ckp ..

    . p.4.43. , 4.42:

    Ckn ... n 1 6 k 6 n 1, n .

    4.44. , p 1 6 k 6 p 2, Ckpk+1 C

    k2pk1 ..

    . p. ?4.45. , p , a

    b

    (a+ b)p ap bp ... p.

    4.46*. : 51 , 49 , 5 . , . 105 ?

    2.

    4.47. , n , - n, , n.

  • 3. 53

    4.48. , - , .

    4.49. 99 1, 2, . . . , 99. . - 1, 2, . . . , 99. , , 99 -. , .

    3. . m > 1. a b -

    m, m. a b (mod m).

    4.50. :) a b (mod 0); ) a b (mod 1)?4.51. . , a b (mod m)

    c d (mod m), ) a+ c b+ d (mod m); ) ac bd (mod m).. m

    a m. a.

    4.52. , a mt+ a, t .

    4.53. , a b , a b (mod m).

    . , .

    4.54. , m x1, . . . , xm - m, m.

    4.55. x1, x2, . . . , xm m. a b yj = axj + b (j = 1, . . . , m) m?

    4.56. , , : ,, , . ,

  • 54 4.

    . , m = 6 :

    + 0 1 2 3 4 5

    0 0 1 2 3 4 5

    1 1 2 3 4 5 0

    2 2 3 4 5 0 1

    3 3 4 5 0 1 2

    4 4 5 0 1 2 3

    5 5 0 1 2 3 4

    0 1 2 3 4 50 0 0 0 0 0 0

    1 0 1 2 3 4 5

    2 0 2 4 0 2 4

    3 0 3 0 3 0 3

    4 0 4 2 0 4 2

    5 0 5 4 3 2 1

    m = 7, 8, . . . , 13.

    4.57. a b (mod m) ac bc (mod m) -?

    4.58. ab (mod m) acbc (mod mc)?4.59. 100 . 1 5

    . , . - . (. 5.81.)

    4.60. - 8 . , 8, . . 2002 ?

    4.61. - , 21 , 4 , 1999 . - , 100? (: , , 3 , , .)

    4.62. 6 , - 15, 16, 18, 19, 20 31 . 5 , , . ?

    4.63. , n2 3, 4, 5, . . . , 9.

    4.64. ,

    ax2 + bx+ c = 0

    , .

  • 3. 55

    4.65. , , 0. - , , 0?

    4.66. , -, .

    4.67. 22001 3, 5, 7, . . . , 17.4.68. 7. ,

    . , 7.

    4.69. p , p, p + 10, p + 14 .4.70. , p 8p2 + 1. p.4.71. , p p2+2. ,

    p3 + 2 .4.72. 6

    , .

    4.73. 7777

    .

    4.74. n2 + 1

    3 n?

    4.75. a b . , ) a2+b2 ... 3, a2+b2 ... 9; ) a2+b2 ... 21, a2+b2 ... 441.4.76. a, b, c d , a4 + b4 + c4 + d4 ... 5.

    , abcd ... 625.4.77. a, b c , a3 + b3 + c3 ... 7. ,

    abc ... 343.4.78. 17 21999 + 1.4.79.

    en? (. 3.25.)4.80. -

    . , 3, 5.

    4.81. m n (n > 1).,

    ) m+ 1; ) m 1 .

    4.82. n an = 5n2 + 10n + 8 3? 4?

  • 56 4.

    4.83. n n2 6n 2 ) 8; ) 9; ) 11; ) 121?4.84. n n2 n 4 ) 17; ) 289?4.85. x, x 3 (mod 7), x2

    44 (mod 72), x3 111 (mod 73).4.86. , 22225555 + 55552222 ... 7.4.87. :) 1+ 2+ 3+ . . .+ 12 1+ 2+ 22 + . . .+ 211 (mod 13);) 12 + 22 + 32 + . . .+ 122 1+ 4+ 42 + . . .+ 411 (mod 13). -

    ?4.88. , 1k + 2k + . . . + 12k 13

    k = 1, 2, . . . , 11.4.89. , 6n+ 11m 31, n+ 7m

    31.4.90. , ax4+bx3+cx2+dx+e, a, b, c, d, e

    , x 7. , a, b, c, d, e 7.

    4.91. ,

    P(x) = anxn + . . .+ a1x+ a0

    x = 0 x = 1 , P(x) = 0 .

    4.92. , pp+2 + (p + 2)p 0 (mod 2p + 2), p > 2 .

    4.93. :) 8x 3 (mod 13); ) 7x 2 (mod 11);) 17x 1 (mod 37); ) 80x 17 (mod 169). ax b (mod m), -

    ax+my = b.4.94. 1xy2 x12y, ,

    7.4.95. ax b (mod m)? -

    .4.96. a ax 1 (mod p)

    a?

  • 3. 57

    4.97. . , p

    (p 1)! 1 (mod p).4.98. . ,

    n > 1 (n 1)! 1 (mod n),

    n .4.98 . .

    p > 2 . p- ,p- ? (, -, .) .

    4.99. . , p - ,

    (p 2)! 1 (mod p).4.100. ., p p+2

    - ,

    4((p 1)! + 1) + p 0 (mod p2 + p).4.101. , a1, . . . , an 1

    a1a2 + a2a3 + . . .+ an1an + ana1 = 0.

    , n ... 4. F(x1, . . . , xn) -

    x1, . . . , xn. ,

    F(x1, . . . , xn) = 0 (4.1)

    F(x1, . . . , xn) 0 (mod m) (m > 1). (4.2), m (4.2) , (4.1) .

    4.102. , :

    ) x2 + y2 = 2003; ) 15x2 7y2 = 9;) 12x+ 5 = y2; ) x2 5y+ 3 = 0;) x2 + 7y3 + 6 = 0; ) x41 + . . .+ x414 = 1999;) x2 + y2 + z2 = 1999; ) 8x3 13y3 = 17.

  • 58 4.

    4.103. , .

    4.104. . ,

    Hn = 1+1

    2+1

    3+ . . .+

    1

    n

    n > 1 .4.105.

    1! + 2! + . . .+ n! = m2.

    4.106.

    2x 1 = 5y.

    4.107. (m, n) = 1, a b (mod mn) a b (mod m) a b (mod n).

    4.

    4.108. n, 10n 1 ) 7; ) 13; ) 91; ) 819.4.109. , ) 111 . . . 1

    12

    ... 13; ) 111 . . . 1 16

    ... 17.

    . p p - a.

    ap1 1 (mod p).4.110. , (1+ 1+ . . .+ 1)p -

    .4.111. p , p 6= 2, 5. ,

    111 . . . 11, p. : ,

    , .4.112. n n2001 n4 11?4.113. ,

    , 0 1.4.114. p a, p. k

    , ak 1 (mod p). , p 1 k.

  • 4. 59

    4.115. , - : p , - a

    ap a (mod p).4.116. ,

    a12 + b12 + c12 + d12 + e12 + f12 ... 13.

    , abcdef ... 136.

    4.117. -. p > 2 . - p- a ? (, , .) - .

    4.118. 103 ) 5102; ) 3104.

    4.119. , 30239 + 23930 .

    4.120. 2571092 + 1092?

    4.121. , p , p 6= 2, 5, 1/p p 1. , p 1.

    4.122. p . , - 2p 1 2kp+ 1.

    4.123. n , 17. , n8 + 1, n8 1 17.

    4.124. , p

    1 . . . 1 p

    2 . . . 2 p

    3 . . . 3 p

    . . . 9 . . . 9 p

    123 . . . 9 ... p.

    4.125. p > 2 a, p, x2 a (mod p). ,

    a(p1)/2 1 (mod p).4.126. , x2 + 1 p,

    p = 4k+ 1.

    4.127. 4.126 , - p = 4k+ 1. (. 3.7.)

  • 60 4.

    4.128. , p p = 4k + 1 x = (2k)! x2 + 1 0 (mod p).

    4.129. 3.127 , - p Fp Fp+1 p.

    4.130. p p > 3. , -

    x2 + x+ 1 0 (mod p), p 1 (mod 6). 6n+ 1. (. 3.7.)

    4.131. p p > 5. , -

    x4 + x3 + x2 + x+ 1 0 (mod p), p 1 (mod 5). 5n+ 1.

    . (n) 1 n, n.

    4.132. a) (17); ) (p); ) (p2); ) (p).

    4.133.

    (1) +(p) +(p2) + . . .+(p),

    ? (. 4.149.)4.134. (n)

    . a b

    1, 2, 3, . . . , b

    b+ 1, b+ 2, b+ 3, . . . , 2b

    . . . . . . . . . . . . , . . .

    (a 1)b+ 1, (a 1)b+ 2, (a 1)b+ 3, . . . , ab.

    b? a? , .

    . -m , ,

  • 4. 61

    . (, a m, a m.)

    4.135. m?

    4.136. x1, x2, . . . , xr m. a b yj = axj+b (j = 1, . . . , r) m?

    4.137. (m, n) = 1, x y m n . , A = xn+ym mn. .

    4.138. n = p11 . . . pss .

    (n) = n(1 1/p1) . . . (1 1/ps)

    ) ;) (. 2.99).4.139. ) (x) = 2; ) (x) = 8; ) (x) = 12; ) (x) = 14.4.140. 1 5 -

    ?4.141. ) (x) = x/2; ) (x) = x/3; ) (x) = x/4.4.142. n :a) (n) = n 1; ) (2n) = 2(n); ) (nk) = nk1(n)?4.143. ) (5x) = 100; ) (7x) = 294; ) (3x 5y) = 600.4.144. , (m, n) > 1. (m n) (m)

    (n)? (. 3.93.)4.145. a = 2(a).4.146. , n > 2, -

    n.4.147.

    n.4.148. n

    . , n = 12 :

    0

    1,1

    12,1

    6,1

    4,1

    3,5

    12,1

    2,7

    12,2

    3,3

    4,5

    6,11

    12.

  • 62 4.

    d, d - n?

    4.149. . d|n

    (d) = n,

    d|n

    , n

    (. 4.133.)

    4.150. . n n . n ?

    4.151. :) (m)(n) = ((m, n))([m, n]);) (mn)((m, n)) = (m)(n) (m, n). . . m > 1 (a, m) = 1.

    a(m) 1 (mod m).

    (. 4.197.)

    4.152. , 0001?

    4.153. ) , m = pn;) .

    4.154. , 751 1 103.

    4.155. p > 2 . ,

    7p 5p 2 ... 6p.

    4.156. x, - ax+ b 0 (mod m), (a, m) = 1.

    4.157. , a:a) a5 a ... 30; ) a11 a ... 66;) a17 a ... 510; ) a73 a ... 2 3 5 7 13 19 37 73.4.158. , m

    n, 2n 1 ... m.

    4.159. , n 2n! 1 n.

  • 5. 63

    4.160. . , 561 : (a, 561) = 1, a560 1 (mod 561).

    , , -.

    4.161. a, a10 + 1 10.

    4.162. . m = p11 . . . pss m . (m) (p11 ), . . . , (pss ):

    (m) = [(p11 ), . . . , (p

    ss )].

    , a , (a, m) = 1,

    a(m) 1 (mod m).

    5.

    4.163. 3, 9 11. N

    N = anan1 . . . a1a0.

    :) N ... 3 an + an1 + . . .+ a1 + a0 ... 3;) N ... 9 an + an1 + . . .+ a1 + a0 ... 9;) N ... 11 an an1 . . . a1 + a0 ... 11.4.164. , 100 , 100

    100 , ?4.165. 2, 4, 8, 5 25.

    2, 4, 8, 5 25.4.166. xy9z, 132.4.167. 13xy45z, 792.4.168. . N, -

    . , , . . - , , N. , N 9.

  • 64 4.

    4.169. 9 1234 . . . 500? ( 1 500.)

    4.170. , 192021 . . . 7980 1980.4.171., abcd 99 ,

    ab+ cd 99.4.172. {xn} : x1 =

    = 32001, . x5.

    4.173. , , 225.

    4.174. ?

    4.175. a b . a b?

    4.176. , n > 6 , 1.

    4.177. 8n. , , , , . , n = 2001?

    4.178. :) 4237 27925 = 118275855; ) 19652 = 3761225;) 42971064 : 8264 = 5201; ) 5

    371293 = 23.

    4.179. , - : , . ab cd = effe. ?

    4.180. , 230 , .

    4.181. , 2 , 2?

    4.182. 19. N 19:

    1) N;2)

    2;3) 1) 2) ,

    , 19.

  • 5. 65

    4) 19, 19 | N, 19 - N. .4.183.

    10n 1 . , 21, 7.

    21?4.184. x y xxyy

    ?4.185. , 12 -

    .4.186. , N 5N

    , N 9.4.187. ) 30-; ) 20- ,

    1, 2, 3, 4, 5. , , . . , 9, -?

    4.188. - 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, . , .

    4.189. . N N = anan1 . . . a1a0, ri- 10i m (i = 0, . . . , n). , N m , M = anrn + an1 + . . .. . . + a1r1 + a0 m.

    4.190. - 3, 9, 6, 8, 12, 15, 11, 7, 27, 37.

    ri , , , 10i ri (mod m).

    4.191. , 2 , 2. , 2 m > 1.

    4.192. , - :

    1) 5 , 5;

    2) 7 , , - , 7.

  • 66 4.

    4.193. , , , , 3 9.

    4.193 . ) 2, ) 3, ) 5, , .

    6.

    . m1, . . . , mn , (mi, mj) = 1 i 6= j, m = m1 . . .mn, a1, . . . , an, A . x ,

    x a1 (mod m1),. . . . . . . . . . . . . .x an (mod mn)

    (4.3)

    A 6 x < A+m. (. 6.51.)

    . - ( ) -. - .

    4.194. n an = n2 + 3n + 1 55?

    4.195. :) 1910 66; ) 1914 70; ) 179 48; ) 141414 100.

    4.196. m1, . . . , mn .,

    a b (mod m1 m2 . . . mn)

    a b (mod m1),a b (mod m2),. . . . . . . . . . . . .a b (mod mn).

  • 6. 67

    4.197. m1, . . . ,mn . -, x = (m2m3 . . .mn)(m1)

    x 1 (mod m1),x 0 (mod m2),. . . . . . . . . . . . .x 0 (mod mn).

    4.198. , x, (4.3).

    4.199. .

    4.200. x, :

    ){x 3 (mod 5),x 7 (mod 17); )

    {x 2 (mod 13),x 4 (mod 19).

    4.201. , - 2, 3, 5, 7 1, 2, 4, 6 .

    4.202. , . 4, 5 6 , , 7 , . ?

    4.203. 1000! 10250.

    4.204. a , a + 1 3, a + 2 5, a + 3 7, a + 4 11, a + 5 13.

    4.205. m1, m2, . . . , mn . , x1, x2, . . . , xn m1, m2, . . . , mn ,

    x = x1m2 . . .mn +m1x2m3 . . .mn + . . .+m1m2 . . .mn1xn

    m1m2 . . .mn. .

    4.206. ., x - , a1, . . . , an, - (4.3) m1, . . . , mn . .

  • 68 4.

    4.207. , m1, . . . , mn -. , c

    m1 . . .mn

    ni/mi (y = 1, . . . , n).

    4.208. , 454 2, 7 9?

    4.209. , - , , .

    4.210. -. ) 625 , :

    6252 = 390 625.

    x2 x (mod 10000)?) , k 4 k

    00 . . . 00, 00 . . . 01 , -, : - , .

    4.211. . , (1 37) . , , , , .

    , 9 3 3, , 2 2.

    4.212. . - , , , , ( ),, , . 12- , 12 . , :

    , 0 1 ( );, 2 3 ( );, 4 5 ( );

  • 6. 69

    , 6 7 ( );, 8 9 ( ). 60- 5 .

    , 5 .

  • 5, ,

    1. . , -

    = m/n, m , n . -. Q. , .

    .

    = 0,a1a2 . . . akb1b2 . . . bnb1b2 . . . bnb1b2 . . . bn . . . ,

    b1b2 . . . bn , - , . b1b2 . . . bn , a1a2 . . . ak , n

    = 0,a1a2 . . . ak(b1b2 . . . bn).

    5.1. :

    ) 17; ) 2

    7; ) 1

    14; ) 1

    17.

    5.2. a b , 0,aaaaa . . . = 0,bbbbb . . .

    5.3. 1

    49= 0,0204081632 . . .

    , 2?

    5.4. . - :

    1

    243= 0,004115226337448 . . .

  • 1. 71

    5.5. - :

    ) 0,(12) + 0,(122); ) 0,(3) 0,(4); ) 0,(9) 0,(85).5.6. , ,

    .

    5.7. n 1n

    ?

    5.8. ) = 0,101001000100001000001 . . . ;) = 0,123456789101112131415 . . . ?

    5.9. , , .

    5.10. ,

    2. , ,

    , .

    5.11. n, 1n

    1n+ 1

    .

    5.12. , [2k2] (k = 0, 1, . . . )

    .

    5.13. :) 317; ) 3

    3

    2; ) sin 1;

    )2+

    3; ) cos 10; ) log2 3.

    )2+

    3+

    5; ) tg 10;

    5.14. . , ) 8x4 + 4y4 + 2z4 = t4; ) x2 + y2 + z2 + u2 = 2xyzu;) x2 + y2 + z2 = 2xyz; ) 3n = x2 + y2

    .

    5.15. , x3 + x2y + y3 = 0 - (0; 0).

    5.16. ) ?) ?

  • 72 5. , ,

    ) -?

    5.17. x2+ax+b = 0 1+3.

    a b, , .5.18. a, b, c . , a,b,c .

    5.19. :

    2

    3+

    5

    13+

    48.

    5.20.

    3

    6+

    847

    27+

    3

    6

    847

    27= 3.

    5.21. 17 :

    ) 11+

    2+

    12+

    3+ . . .+

    199+

    100

    ;

    )2+

    3/2

    2+2+

    3+

    2

    3/2

    22

    3;

    )

    |402 57|

    402+ 57.

    5.22. :) 320+

    392+

    320

    392;

    ) 352+ 7

    352 7;

    )x+ 6

    x 9+

    x 6

    x 9 (9 6 x 6 18).

    5.23. . 10+

    24+

    40+

    60.

    5.24. . :a

    b =

    a+

    a2 b

    2a

    a2 b

    2.

    (. 7.15.)5.25*. ,

    2+

    3+

    5+

    7+

    11+

    13+

    17

    .5.26. a b loga b -

    ?

  • 1. 73

    5.27. , sin x cos x , tg(x/2) .

    5.28. - . , .

    5.29. ?

    5.30. . , n 6= 4 n- .

    5.31. , (2;3)

    .5.32. :) 11+

    a; ) 1

    2+2+

    3; ) 1

    3a+

    3b+ 3

    c.

    ) 1a+

    b+

    c; ) 1

    a+4ab+

    b;

    ) 11 3

    a+

    3a2; ) 1

    42+

    44+

    48+ 2

    ;

    5.33. n (2 + 1)n (

    2 1)n

    ?5.34. :

    )

    2+

    2+ . . .+

    2+

    6

    10

    =10242+

    3+

    10242

    3;

    )

    2+

    2+ . . .+

    2+

    2

    n

    = 2 cos pi2n+1

    .

    5.35. e. e - e = lim

    n(1+ 1/n)n. , ) e = lim

    n(2+ 1/2! + 1/3! + . . .+ 1/n!);) e = 2+ 1/2! + 1/3! + . . .+ 1/n! + rn, 0 < rn 6 1/(n!n);) e .

    (. 11.73, 7.51).5.36*. e . N ,

    . , k .

  • 74 5. , ,

    , N > [k! e], , - . (. 2.33.)

    5.37*. {xn} {dn}

    x1 = 1, xn+1 = [2xn(xn + 1) ], dn = x2n+1 2x2n1 (n > 1).

    , 2

    2 = (d1, d2d3 . . . )2. (

    2

    .)

    2. -

    , .. n , -

    n En = 11 . . . 1 n

    .

    . - .

    5.38. , 10n 1

    m= a1a2 . . . an

    , 1/m 1/m = 0, (a1a2 . . . an).

    5.39. , (m, 10) = 1, En, m. ?

    5.40. {p/q} {10kp/q}?

    5.41. , (m, 10) = 1, - 1/m .

    . , .

    5.42. - 1/m, - .

    5.43. (n, 10) = 1, m < n, (m, n) = 1, t , 10t 1 ... n. , t m/n. ?

  • 2. 75

    5.44. , (m, 10) = 1, 9En/m, n- ( ) - 1/m. , (m, 3) = 1 En , m, 9En/m .

    5.45. , (m, 30) = 1, , 1/m 9.

    5.46*. . 1/7 N == 142857. : (142+ 857 = 999). , q > 5 p < q p/q 2n- N =N1N2 , N1 +N2 = 99 . . . 9

    n

    .

    5.47*. . N = 142857 . : 2 142 857 = 285 714, 3 142 857 = 428 571 . . . , 1, 2, 3, . . . , 6 -; 14+28+57 = 99; N2 = 20408122449, 20408+122449 = 142857 = N.

    . 1/17, 1/19? .

    5.48. L(m) 1/m. , (m, 10) = 1, L(m) (m).

    5.49. (m, n) = 1. , - m/n (m).

    5.50. , (m1, 10) = 1 (m2, 10) = 1, - L(m1m2) = [L(m1), L(m2)]. 1/m1 + 1/m2?

    5.51. , .

    5.52. , .

    5.53. , , - 5, 6 8 .

    5.54. m m = 2a5bm1, (10, m1) = 1. k = max(a, b). , 1/m (k+1)- , , 1/m1.

    5.55*. 1/107, 1/131,1/151. ( , .)

  • 76 5. , ,

    3.

    5.56. 1 ,3 , 9 , 27 81 . 61 , ?

    5.57. , 1 . 10 1 ?

    5.58. . -. . n . ?

    5.59. 4 .

    ) ;) ?5.60. 4 . -

    , - 1 40 ?

    5.61. ) . , . . , , 30 . , , 15 ?

    ) ( ) , ?

    5.62. ) , - . , , , , . , -, , . ?

    ) , 2 ?

    5.63. : 1. 0

    ) 100; ) n? (. 6.77.)5.64. . ,

    x n. , , n = 16,

  • 3. 77

    15 x16 = x x . . . x, :

    x1 = x x = x2, x2 = x1 x1 = x4, x3 = x2 x2 = x8, x4 = x3 x3 = x16.

    n = 2e1 + 2e2 + . . .+ 2er (e1 > e2 > . . . > er > 0).

    , xn

    b(n) = e1 + (n) 1

    , (n) = r n. (. 11.88.)

    5.65. l(n) , xn. n = 15 n = 63 , , n l(n) < b(n).

    5.66. 1 31 5

    1 3 5 7

    9 11 13 15

    17 19 21 23

    25 27 29 31

    2 3 6 7

    10 11 14 15

    18 19 22 23

    26 27 30 31

    4 5 6 7

    12 13 14 15

    20 21 22 23

    28 29 30 31

    8 9 10 11

    12 13 14 15

    24 25 26 27

    28 29 30 31

    16 17 18 19

    20 21 22 23

    24 25 26 27

    28 29 30 31

    , . , , - ? , 1 63?

    5.67. . ) 27 ( ). . - , ( , , , . .). , . , - . . , , ?

  • 78 5. , ,

    ) , 3n (n < 9) ?

    5.68. : 1, 2 3. , , . , ?

    5.69. 1 200. ,

    ) ;) , ?

    5.70*. 1 200, . ( ) . , ?

    5.71. , A

    A = a0 + 2a1 + 22a2 + . . .+ 2

    nan,

    ak = 0, 1 1 akak+1 = 0 0 6 k 6 n1, .

    5.72. . 0 1 . (1/3; 2/3) , , . , , .

    ) .) , 1/4 .)

    2

    3+2

    9+2

    27+2

    81+ . . .

    . , .

    ) , x [0, 2] x = + , .

    5.73. . -

    01101001100101101001 . . .

  • 3. 79

    . . - . - , , .

    ) 2001 ?) , ,

    ?) ,

    01, - 10.

    ) , - .

    ) , n , n- ? (. 11.88.)

    5.74. . - , 28 1 . (.1.42) . - , 0 28 1. .

    5.75. . n - 1 n. , . , n = 10, : 2, 4, 6, 8, 10, 3, 7, 1, 9, 5. n J(n) . ,

    ) J(2n) = 2J(n) 1;) J(2n+ 1) = 2J(n) + 1;) n = (1bm1bm2 . . . b1b0)2, J(n) = (bm1bm2 . . . b1b01)2.5.76. -. , n --

    m k (mk = n), m k .

    1) m k

    m = (ms . . .m1m0)2, k = (ks . . . k1k0)2

    ( ).2) -

    2:

    (ms, . . . , m1, m0) + (ks, . . . , k1, k0) (ns, . . . , n1, n0) (mod 2).

  • 80 5. , ,

    3) (ns, . . . , n1, n0) n:

    (ns . . . n1n0)2 = n.

    , 4 9 = 3,

    4=(100)2, 9=(111)2, (1, 0, 0)+(1, 1, 1)(0, 1, 1) (mod 2), (011)2=3.

    , - :) mm = 0; ) m k = km; ) (m t) k = m (t k);) n 6= 0

    m1 m2 . . .ml = n, (5.1)

    j (1 6 j 6 l), mj n < mj.5.77. . .

    . () , . , .

    m1, m2, . . . , ml (5.1).

    ) , -, - n 6= 0.

    ) , - - n = 0.

    ) .) , : 3, 4 5

    ?

    5.78. II. - - . , 4.20.

    {A, B, C} f,

    f(A) f(B) = f(C), f(A) f(C) = f(B), f(B) f(C) = f(A).

    , ?

    5.79. II. - 4.21.

    5.80. . , 6 8 = 48 . :

  • 3. 81

    - , , , . , , .

    ) . , , ?

    ) ?

    ) ?

    5.81. . . 1 5 . , , ) ; ) . (. 4.59.)

    5.82*. . 3n n n , :

    , - : . , : ) -; ) . n?

    5.83. 4 . ( , , ). .

    5.84*. 12 . , ( , , ). , .

  • 82 5. , ,

    5.85*. 13 . , 13 , . , , ?

  • 6

    1. . x1, x2

    x2 + px+ q = 0.

    x1 + x2 = p, x1x2 = q.

    6.1. x1, x2 x2+px+q = 0. p q

    ) 1x1

    +1

    x2; ) 1

    x21+1

    x22; ) x31 + x32; )

    1

    (x1 + p)2+

    1

    (x2 + p)2.

    6.2. f(x) = x2 + ax + b g(y) = y2 + py + q x1, x2 y1, y2 , a, b, p, q ,

    R(f, g) = (x1 y1)(x1 y2)(x2 y1)(x2 y2).

    f(x) g(y) .

    6.3. x2 + px + q = 0 x1 x2. , y1, y2 :

    ) x31, x32; )1

    x21, 1x22; ) x1 +

    1

    x2, x2 +

    1

    x1; ) x2

    x1, x1x2.

    6.4. x1, x2 ax2 + bx+ c = 0 Sn = x

    n1 + x

    n2 (n > 0).

    aSm + bSm1 + cSm2 = 0 (m > 2).6.5. a

    x2 + 2ax+ 2a2 + 4a+ 3 = 0

    ? ?6.6. p q,

    Ax4 + Bx2 + C = A(x2 + px+ q)(x2 px+ q)?

  • 84 6.

    6.7. a

    x2 15

    4x+ a3 = 0 ?

    6.8. f(x) = x2+px+q. p q f(p) = f(q) = 0?

    6.9. p q x2 + px+ q = 0 2p p+ q?

    6.10. a ) ax2 + (a+ 1)x 2 = 0; ) (1 a)x2 + (a+ 1)x 2 = 0

    ?6.11. -

    , y = 2x2 - .

    6.12. y = x2 + px + q, - . , , -, .

    6.13. , x2 + 5bx+ c = 0 x1 x2,x1 6= x2, y2+2x1y+2x2 = 0 z2 + 2x2z+ 2x1 = 0. b.

    6.14. , ax2 + bx+ c bx2 + cx+ a (a 6= 0) . .

    6.15. a x2 + ax+ 1 = 0 x2 + x+ a = 0 ?

    6.16. x2 + px + q = 0, x2 px q = 0. , x2 2px 2q = 0.

    6.17. (x; y),

    y = p2 + (4 2p)x x2.

    6.18. (x; y),

    y = p2 + (2p 1)x+ 2x2.

    6.19. (x; y),

    (x a)2 + (y a)2 6 2+ a2.

  • 1. 85

    6.20. , ) (x a)(x b) + (x b)(x c) + (x a)(x c) = 0;) c(x a)(x b) + a(x b)(x c) + b(x a)(x c) = 0

    .. x2 + px + q -

    Opq (p; q). . a2 + ap + q = 0 , p2 4q = 0.

    6.21. , ?

    6.22. a Opq a2+ap+q = 0. , p2 4q = 0. (. 9.20.)

    6.23. x2 + px + q = 0 x1, x2. - Opq M(p; q), :

    ) x1 = 0, x2 = 1; ) x1 = x2;) x1 6 0, x2 > 2; ) 1 6 x1 6 0, 1 6 x2 6 2.6.24. a,

    4x2 2x+ a = 0 , x1 < 1, x2 > 1.6.25. q, p x2+px+q = 0

    .6.26. Opq p2 4q = 0

    p + q + 1 = 0, 2p + q + 4 = 0 . , x2 + px+ q = 0 (2; 1).

    6.27. (p; q) - p2 4q = 0. .

    6.28. a

    (a2 + a+ 1)x2 + (2a 3)x+ (a 5) = 0

    1, 1?6.29. , x2 + ax + b = 0

    x2 + cx+ d = 0 1. ,

    x2 +a+ c

    2x+

    b+ d

    2= 0

  • 86 6.

    1.

    6.30. x2 + px + q = 0 p q 1 1. , .

    6.31. a (2 a)x2 3ax+ 2a = 0 1

    2?

    6.32. a (1+ a)x2 3ax+ 4a = 0 1?

    6.33. a (a 1)x2 2(a+ 1)x+ 2(a+ 1) = 0 ?

    6.34. m x2 (m+ 1)x+m 1 = 0 ?

    6.35. r, (r4)x22(r3)x+ r = 0 , 1.

    6.36. x,

    (2 a)x3 + (1 2a)x2 6x+ 5+ 4a a2 < 0

    a [1; 2].

    2.

    6.37. . P(x) Q(x), Q(x) . , T(x) R(x) ,

    P(x) = Q(x)T(x) + R(x),

    degR(x) < degQ(x); , T(x) R(x) - .

    . P(x) Q(x)

    P(x) = Q(x)T(x) + R(x),

    T(x) , R(x) . - R(x) , T(x) , Q(x) P(x) (Q(x) | P(x)).

  • 2. 87

    6.38. . , P(x) x c P(c).

    6.39. , n n.

    6.40. - n- , n ?

    6.41. x1, x2, . . . , xn anxn+. . .+a1x+a0 = 0.

    ) a0xn + . . .+ an1x+ an = 0; ) anx2n + . . .+ a1x2 + a0 = 0?

    6.42.

    P(x) = xn + an1xn1 + . . .+ a1x+ a0

    x1, x2, . . . , xn,

    P(x) = (x x1)(x x2) . . . (x xn).

    Q(x) = P(x)P(x). , ) Q(x) 2n -

    x;) Q(

    x) x21, x22, . . . , x2n.

    (. 9.83.)

    6.43. :) x4 4x3 + 6x2 3x+ 1 x2 x+ 1;) 2x3 + 2x2 + x+ 6 x2 + 2x+ 1;) x4 + 1 x5 + 1.

    6.44. P(x) = x5 17x+ 1 x+ 2.

    6.45. a P(x) = x1000+ax2+9 x+ 1?

    6.46.

    P(x) = x81 + x27 + x9 + x3 + x

    a) x 1; ) x2 1.

    6.47. , P(x) = (x+ 1)6 x6 2x 1 x(x+ 1)(2x+ 1).

    6.48. P(x) 2 x1, 1 x2. P(x) (x 1)(x 2)?

  • 88 6.

    6.49. ,

    x3 + y3 + z3 + k xyz

    x+ y+ z.6.50. n 1 + x2 + x4 + . . . + x2n2

    1+ x+ x2 + . . .+ xn1?. m(x) -

    . a(x) b(x) m(x), m(x). ,

    a(x) b(x) (mod m(x)).6.51. .

    m1(x), . . . , mn(x) , (mi(x), mj(x)) = 1 i 6= j, a1(x), . . . , an(x) . , p(x) ,

    p(x) a1(x) (mod m1(x)),. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .p(x) an(x) (mod mn(x))

    deg p(x) < degm1(x) + . . .+ degmn(x). (. 6.131 6.140.)6.52. P(x) = (2x2 2x+ 1)17(3x2 3x+ 1)17. a) ;) x.6.53. a b P(x) = (a+b)x5+abx2+1

    x2 3x+ 2?6.54. -

    . , - .

    6.55. R(x) xn + x + 2 x2 1.

    6.56. x36x2+ax6 = 0 3. .

    6.57. a P(x) = xn+axn2(n > 2) x 2?

    6.58. p q x4 + 1 x2 + px+ q?

  • 2. 89

    6.59. a

    P(x) = a3x5 + (1 a)x4 + (1+ a3)x2 + (1 3a)x a3

    x 1?

    6.60. ,

    x P(x 1) = (x 26)P(x).

    6.61. xnan1xn1 . . .a1xa0 = 0, an1, . . .. . . , a1, a0 > 0. , .

    6.62. . , -

    f(x) = anxn + . . .+ a1x+ a0

    an, . . .. . . , a1, a0.

    6.63. -

    f(x) = anxn + . . .+ a1x+ a0?

    6.64. ,

    a3(b2 c2) + b3(c2 a2) + c3(a2 b2)

    (b c)(c a)(a b).

    . - , - .

    , P1(x), . . .. . . , Pk(x) (P1(x), . . . , Pk(x)).

    6.65. , P(x) = Q(x) T(x) + R(x) (P(x), Q(x)) = (Q(x), R(x)).

    6.66. . P(x) Q(x), Q(x) Q(x) - P(x)., s > 1 A0(x),

  • 90 6.

    A1(x), . . . , As(x) R1(x), . . . , Rs(x) ,

    degQ(x) > degR1(x) > degR2(x) > . . . > degRs(x) > 0,

    P(x) = Q(x) A0(x) + R1(x),Q(x) = R1(x) A1(x) + R2(x),R1(x) = R2(x) A2(x) + R3(x),. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Rs2(x) = Rs1(x) As1(x) + Rs(x),Rs1(x) = Rs(x) As(x),

    (P(x), Q(x)) = Rs(x). ( 3.36.)6.67. (P(x), Q(x)) = D(x). , -

    U(x) V(x) , degU(x) 0 x > 0., m k (am, ak) = a(m,k).

    6.71. {x6 x5 + x4 x3 + 5x2 = 5,

    x6 2x5 + 3x4 4x3 + 2x = 0.

    6.72. p 3x24px+9 == 0 x2 2px+ 5 = 0 ?

    6.73. P(x) Q(x) ,

    (x+ 1)P(x) + (x4 + 1)Q(x) = 1.

    6.74. (- 3, . 92) P(x) Q(x),

    P(x)(x2 3x+ 2) +Q(x)(x2 + x+ 1) = 21.

  • 2. 91

    6.75. P(x) Q(x), -

    P(x)(2x3 7x2 + 7x 2) +Q(x)(2x3 + x2 + x 1) = 2x 1.

    6.76. 2n+ 1n(n+ 1)

    n n+ 1?

    6.77. .

    Pn(x) = anxn + an1x

    n1 + . . .+ a1x+ a0 (an 6= 0) x = c , n . Pn(x)

    Pn(x) = (. . . (anx+ an1)x+ . . .+ a1)x+ a0.

    (. 5.63.) bn, bn1, . . . , b0 , -

    Pn(c),

    bn = an, bk = c bk+1 + ak (k = n 1, . . . , 0)., Pn(x) (x c) -

    , bn1, . . . , b1, b0. , - :

    Pn(x) = (x c)(bnxn1 + . . .+ b2x+ b1) + b0.

    6.78. . - :

    an+1 bn+1 = (a b)(an + an1b+ . . .+ bn);

    a2n+1 + b2n+1 = (a+ b)(a2n a2n1b+ a2n2b2 . . .+ b2n).

    6.78 . , n > 2

    nn1 1 ... (n 1)2

    6.79. . , Pn(x) (x c):

    Pn(x) =

    nk=0

    ck (x c)k,

  • 92 6.

    ck

    ck =P(k)(x)

    k!

    x=c

    (0 6 k 6 n).

    (. 11.21.)6.80. , x4 + 2x3 3x2 4x + 1

    x+ 1.6.81. P(x+ 3) x, P(x) = x4 x3 + 1.

    3. . -

    , . () . - , . -, , , , .

    -, .

    6.82. - :

    ) x4 + 4; ) (a+b+ c)3 a3 b3 c3;) 2x3 + x2 + x 1; ) (xy)5 +(y z)5 +(z x)5;) x10 + x5 + 1; ) a8 +a6b2 +a4b4 +a2b6 +b8;) a3 +b3 + c3 3abc; ) (x2 + x+ 1)2 + 3x(x2 + x+ 1)+ 2x2;) x3 + 3xy+y3 1; ) a4 +b4 + c4 2a2b2 2a2c2 2b2c2;) x2y2 x2 + 4xyy2 + 1; ) (x+ 1)(x+ 3)(x+ 5)(x+ 7)+ 15.

    (. 9.8.)6.83. -

    x4 + x3 + x2 + x+ 12?6.84. , x4+px2+q

    .6.85. :

    (a+ b+ c)5 a5 b5 c5

    (a+ b+ c)3 a3 b3 c3.

  • 4. 93

    6.86. , m

    (x+ y+ z)m xm ym zm

    (x+ y+ z)3 x3 y3 z3.

    6.87. a, b, c . , -

    a2(c b) + b2(a c) + c2(b a)

    .

    6.88. , a, b, c

    1

    a+1

    b+1

    c=

    1

    a+ b+ c,

    - .6.89. , a+ b+ c = 0,

    2(a5 + b5 + c5) = 5abc(a2 + b2 + c2).

    6.90. . -, (p, q) = 1 p/q

    P(x) = anxn + . . .+ a1x+ a0

    , ) a0 ... p; ) an ... q. ,

    . (. 7.41.)6.91. ,

    17 -

    .6.92. , cos 20 .6.93. :) x5 2x4 4x3 + 4x2 5x+ 6;) x5 + x4 6x3 14x2 11x 3.6.94. :) x4 + x3 3a2x2 2a2x+ 2a4 = 0; ) x3 3x = a3 + a3.

    4. . P(x) = (x a)kQ(x), k > 1 Q(a) 6= 0.

    a P(x) k. a

  • 94 6.

    1, , 1, a .

    6.95. , a 1 , P(a) = 0 P (a) = 0.

    6.96. P(x) , - R(x), , P(x), 1.

    Q(x) = (P(x), P (x)) R(x) = P(x)Q1(x). , ) P(x) R(x);) R(x) .6.97. R(x) , :) P(x) = x6 6x4 4x3 + 9x2 + 12x+ 4;) P(x) = x5 + x4 2x3 2x2 + x+ 1.6.98. ,

    P(x) = 1+ x+x2

    2!+ . . .+

    xn

    n!

    .

    6.99. A B Axn+1+Bxn+1 x = 1 ?

    6.100. , x2n nxn+1 + nxn1 1 n > 1 x = 1.

    6.101. , P(x) , P(x) = an(x x0)n.

    6.102. , n > 0 nxn+1 (n + 1)xn + 1 (x 1)2.

    6.103. , n > 0

    n2xn+2 (2n2 + 2n 1)xn+1 + (n+ 1)2xn x 1

    (x 1)3.

    6.104. , n > 0

    x2n+1 (2n+ 1)xn+1 + (2n+ 1)xn 1

    (x 1)3.

    6.105. ,

    P(x) = a0 + a1x+ . . .+ anxn

  • 5. 95

    1 m , - :

    a0 a1 + a2 a3 + . . .+ (1)nan = 0,

    a1 + 2a2 3a3 + . . .+ (1)nnan = 0,

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a1 + 2

    ma2 3ma3 + . . .+ (1)

    nnman = 0.

    (. 11.12.)6.106. ,

    P(x) = (xn+1 1)(xn+2 1) . . . (xn+m 1)

    Q(x) = (x1 1)(x2 1) . . . (xm 1).

    (. 11.95.)

    5. . x1, x2,. . . , xn

    anxn + an1x

    n1 + an2xn2 + . . .+ a1x+ a0

    (an 6= 0). x1 + x2 + . . .+ xn = an1/an,

    x1x2 + x2x3 + . . .+ xn1xn = an2/an,

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .x1x2 . . . xn = (1)

    na0/an.

    . , - , .

    1(x1, x2, . . . , xn) = x1 + x2 + . . .+ xn,

    2(x1, x2, . . . , xn) = x1x2 + x2x3 + . . .+ xn1xn,

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .n(x1, x2, . . . , xn) = x1x2 . . . xn,

    .. F(x1, . . . , xn) -

    -: F(x1, . . . , xn) = G(1, . . . , n) (. [23].)

  • 96 6.

    G F , , , F , G .

    - - (. . 92). - F(x1, . . . , xn) m - a11 . . . ann , (a1 + 2a2 + . . .+nan) m.

    6.107. :

    ) (x+ y)(y+ z)(x+ z); ) (x2 + y2)(y2 + z2)(x2 + z2);) x3 + y3 + z3 3xyz; ) x21 + x22 + . . .+ x2n;) x3 + y3; ) x4 + y4 + z4.

    6.108., a+b+c = 0, a2+b2+c2 = 1. a4+b4+c4.

    6.109. x, y, z x+ y+ z = a,1x

    +1

    y+1

    z=1

    a.

    , a.

    6.110. :x+ y+ z = a,

    x2 + y2 + z2 = a2,

    x3 + y3 + z3 = a3.

    6.111. a, x1, x2, x3 x3 6x2 + ax+ a

    (x1 3)3 + (x2 3)

    3 + (x3 3)3 = 0.

    6.112. , x3 + x2 2x 1 = 0.

    6.113. , x1, x2, x3

    x3 2x2 + x+ 1 = 0.

    , y1 = x2x3, y2 = x1x3, y3 = x1x2.

  • 5. 97

    6.114. c

    x3 + ax2 + bx+ c = 0

    a b, , .

    6.115. ,

    x3 + px2 + qx+ r = 0

    . - p, q r , , , ?

    6.116. ) , x+ y = u+ v,

    x2 + y2 = u2 + v2.

    , n

    xn + yn = un + vn.

    ) ,

    x+ y+ z = u+ v+ t,

    x2 + y2 + z2 = u2 + v2 + t2,

    x3 + y3 + z3 = u3 + v3 + t3.

    , n

    xn + yn + zn = un + vn + yn.

    6.117. :

    )

    x+ y+ z = 6,

    1

    x+1

    y+1

    z=11

    6,

    xy+ yz+ xz = 11;

    )

    x2

    y+y2

    x=7

    2,

    1

    y+1

    x=1

    2;

    )

    x(y+ z) = 2,y(z+ x) = 2,z(x+ y) = 3;

    )

    x+ y+ z = 1,xy+ xz+ yz = 4,x3 + y3 + z3 = 1;

    ){x2 + y2 + x+ y = 32,

    12(x+ y) = 7xy;){x2 + y2 = 12,

    x+ y+ xy = 9.

    6.118. a, b, c

    x4 ax3 bx+ c.

  • 98 6.

    .

    6.119. , a, b, c a + b + c = 0. , 2a4 + 2b4 + 2c4 .

    6.120. ax3 + bx2 + cx + d = 0, , .

    6.121. a b x3+ax+b = 0 - , ?

    6.122. a, b, c , p , r R . , p, r, R, a, b, c.

    1

    ab+1

    bc+1

    ac=

    1

    2rR.

    6.123. {x+ y = uv,

    u+ v = xy.

    6.124. ) 4x3 18x2 + 24x = 8, 4x3 18x2 + 24x = 9;) 4x3 18x2 + 24x = 11, 4x3 18x2 + 24x = 12?

    6.

    6.125.

    c(x a)(x b)

    (c a)(c b)+ b

    (x a)(x c)

    (b a)(b c)+ a

    (x b)(x c)

    (a b)(a c)= x.

    6.126.

    c2(x a)(x b)

    (c a)(c b)+ b2

    (x a)(x c)

    (b a)(b c)+ a2

    (x b)(x c)

    (a b)(a c)= x2.

    6.127. x1 < x2 < . . . < xn . f1(x), f2(x), . . . , fn(x) n1, fi(xi) = 1 fi(xj) = 0 i 6= j (i, j = 1, 2, . . . , n).

    6.128.

    f(x) = f1(x) + f2(x) + . . .+ fn(x),

  • 6. 99

    fi(x) .

    6.129. x1 < x2 < . . . < xn . , y1, y2, . . . , yn f(x) n 1 , f(x1) = y1, . . . , f(xn) = yn.

    6.130. A, B C P(x) xa, x b x c. (x a)(x b)(x c).

    . n1, x1, . . . , xn ( ) - y1, . . . , yn, .

    6.131. f(x) (x xi)? (. 6.51).

    6.132. f(x) 2, - :

    ) f(0) = 1, f(1) = 3, f(2) = 3;) f(1) = 1, f(0) = 2, f(1) = 5;) f(1) = 1, f(0) = 0, f(2) = 4.

    6.133. - . . 12,14 15 7, 5 11 . 13 ? 16 ?

    6.134. . - , 12, 14 15 5, 7 2 . 13 ?

    6.135. 100 . , -. , 100 - .

    6.136. z+ ay+ a2x+ a3 = 0,

    z+ by+ b2x+ b3 = 0,

    z+ cy+ c2x+ c3 = 0.

  • 100 6.

    6.137. a, b c . ,

    x+ ay+ a2z = 0,

    x+ by+ b2z = 0,

    x+ cy+ c2z = 0,

    x = y = z = 0.

    6.138. f(x) = x10 + a9x9 + . . .+ a0 ,

    f(1) = f(1), . . . , f(5) = f(5).

    , f(x) = f(x) x.

    6.139. P(x) = anxn + . . . + a1x + a0 . ,

    |3n+1 P(n+ 1)|, . . . , |31 P(1)|, |1 P(0)|

    1.

    6.140. , f(x) , n,

    f(x)

    (x x1)(x x2) . . . (x xn)

    (x1, x2, . . . , xn ) n :

    A1

    x x1+

    A2

    x x2+ . . .+

    An

    x xn,

    A1, A2, . . . , An . (. 6.51.)

    6.141.

    x1

    a1 b1+

    x2

    a1 b2+ . . .+

    xn

    a1 bn= 1,

    x1

    a2 b1+

    x2

    a2 b2+ . . .+

    xn

    a2 bn= 1,

    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .x1

    an b1+

    x2

    an b2+ . . .+

    xn

    an bn= 1.

  • 7

    1. . z =

    = x + iy, x y , i - , , 1; x z, y ( x = Re z, y = Im z). z x = 0, y 6= 0 - . z= x iy z = x + iy. - C.

    7.1. z = x+ iy, z = x + iy . ) z+ z ; ) z z ; ) z/z .7.2. :) z+ z = z+ z; ) z/z = z/z;) z z = z z; )(z)= z.. z = x+ iy

    (x; y) Oxy - . r =

    x2 + y2

    z (r = |z|). , Oxy Ox (x; y), z(r = arg z). , arg z pi pi.

    |z| = r, arg z = , z z = r(cos+ i sin). - z. z = x+ iy - z.

    7.3. :) z+ z= 2Re z; ) z z= 2i Im z; ) z z = |z|2.7.4. :) |z1 + z2| 6 |z1| + |z2|; ) |z1 z2| >

    |z1| |z2|; ) |z 1| 6 | arg z|, |z| = 1.

  • 102 7.

    7.5. :

    ) 1+ i; ) sin pi6

    + i sin pi6;

    ) 2+3+ i; ) cos+ i sin

    cos i sin.

    ) 1+ cos+ i sin;7.6. -

    :

    ) |z| 6 1; ) argz iz+ i

    = pi4; ) |z i| + |z+ i| = 2;

    ) |z i| 6 1; ) Re(z2) 6 1; ) Im 1z<

    1

    2;

    ) |z| = z; ) |iz+ 1| = 3; ) pi6< arg(z i) < pi

    3?

    )z 1z+ 1

    < 1;7.7. min |3+ 2i z| |z| 6 1.7.8.

    :) , ;) , ;) , , -

    ;) 1 ( ) O,

    .

    7.9. z, - |z 1 i| = 2|z+ 1 i|.

    7.10. . , |z a| = k|z b| k 6= 1 (a b ).

    7.11. , z1 z2

    |z1 + z2|2 + |z1 z2|

    2 = 2(|z1|2 + |z2|

    2).

    ?

    7.12. , aj, bj (1 6 j 6 n)

    (a1 + a2 + . . .+ an)2 + (b1 + b2 + . . .+ bn)2 66a21 + b

    21 +

    a22 + b

    22 + . . .+

    a2n + b

    2n.

  • 1. 103

    7.13. , x + iy = (s + it)n, x2 + y2 = (s2 + t2)n.

    7.14. . :

    (a2 + b2)(u2 + v2) = (au+ bv)2 + (av bu)2.

    (. 1.6.)

    7.15. , z == a+ ib

    w = (

    a2 + b2 + a

    2 i

    a2 + b2 a

    2

    ).

    , , ? (. 5.24.)

    7.16. )3 4i; )

    24+ 70i; )

    7 24i;

    )

    2+ i2; )

    1+ i

    3; )

    12 5i.

    7.17. -:

    ) z2 + z+ 1 = 0; ) z2 (3+ 2i)z+ 6i = 0;) z2 + 4z+ 29 = 0; ) z2 (3 2i)z+ 5 5i = 0;) z2 (2+ i)z+ 2i = 0; ) z2 (5+ 2i)z+ 5+ 5i = 0.7.18. :) z4 4z3 + 6z2 4z 15 = 0; ) z4 + (z 4)4 = 32;) z3 + 3z2 + 3z+ 3 = 0; )

    (1 ix

    1+ ix

    )= i.

    7.19. x4 + px2 + q = 0, p2 4q < 0?

    7.20. , |z| = 1 (z 6= 1), - t z = (1+ it)(1 it)1.

    7.21. y(x) = |x +x2 1| (x -

    ).

    7.22. z .

    ) 2z2; ) 3z+ z2; ) (z i)1; ) Rz+ zn ( < R).) z+ 3z2; ) z3; ) (z 2)1;7.23. z

    1 i, 2 i, 2+ 2i, 1+ 2i.

  • 104 7.

    a) z2; ) z3; ) z1?

    7.24. . . , z = r(cos+ i sin):

    zn = rn (cosn+ i sinn) (n > 1).

    n n- :

    wk = r1/n

    (cos + 2kpi

    n+ i sin + 2kpi

    n

    )(k = 0, . . . , n 1).

    (. 12.11.)

    7.25. :a)i; ) 4

    1; )

    8i; ) 3

    1 i; ) 6

    1; ) 8

    i3 1.

    7.26. , wk (k = 0, . . . , n 1), - wn = z z - n-. (. 8.2.)

    7.27. , zn = 1 - 1, , 2, . . . , n1.

    7.28. :) z4 = z4; ) z2 + |z|2 = 0;) z2 + |z| = 0; ) (z+ i)4 = (z i)4;) z2 + z= 0; ) z3 z= 0.7.29. s

    zn = 1, s .

    7.30. :

    ) cosncosn

    = 1 C2n tg2+ C4n tg

    2 . . . ;

    ) sinncosn

    = C1n tg C3n tg

    3+ C5n tg5 . . . .

    7.31. a) (1+ i)n; ) (1+ cos+ i sin)n;) (1+ i

    3)n; ) (

    3+ i)n;

    )(1+ i

    3

    1 i

    )20; )

    (cos+ i sin

    cos+ i sin

    )n.

    )(1

    3 i

    2

    )20;

    7.32. x4 + x3 + x2 + x+ 1 = 0.

  • 1. 105

    7.33. , x44 + x33 + x22 + x11 + 1 = 0 x4 + x3 + x2 + x+ 1 = 0.

    7.34. :) cos 2pi

    7+ cos 4pi

    7+ cos 6pi

    7; ) cos 2pi

    7 cos 4pi

    7 cos 6pi

    7.

    7.35. ) ,

    P(x) = (cos+ x sin)n cosn x sinn

    x2 + 1.) ,

    Q(x) = xn sin n1x sinn+ n sin(n 1)

    x2 2x cos+ 2.

    7.36.

    ) x2n 1 = (x2 1)n1k=1

    (x2 2x cos kpi

    n+ 1

    );

    ) x2n+1 1 = (x 1)n

    k=1

    (x2 2x cos 2kpi

    2n+ 1+ 1

    );

    ) x2n+1 + 1 = (x+ 1)n

    k=1

    (x2 + 2x cos 2kpi

    2n+ 1+ 1

    );

    ) x2n + 1 =n1k=0

    (x2 2x cos

    (2k+ 1)pi

    2n+ 1

    ).

    7.37. , ,

    cosnx = Tn(cos x), sinnx = sin xUn1(cos x),

    Tn(z) Un(z) n. n = 0, 1, 2, 3, 4, 5.

    . Tn(z) Un(z) - .

    7.38. , Tn(x) Un(x) -

    T0(x) = 1, T1(x) = x; U0(x) = 1, U1(x) = 2x,

    Tn+1(x) = 2xTn(x) Tn1(x), Un+1(x) = 2xUn(x) Un1(x).

    (. 11.80.)

  • 106 7.

    7.39. , 2Tn(x/2) , .

    7.40*. , cos = 1/3. ?

    7.41. (. 6.90), , p/q Q cos(p/q) 6= 0, 1/2, 1, cos(p/q) .

    7.42. ,

    cosn x =n

    k=0

    ak cos kx, sinn x = sin xn1k=0

    bk sinkx,

    a0, . . . , an, b0,. . . , bn1 . - n = 2, 3, 4, 5. sinn x n

    sinn x =n

    k=0

    ck cos kx, sinn x =n

    k=0

    dk sinkx.

    7.43. , sin = 3/5. , sin 25 n

    525, n, 5.

    7.44. P0(x) = 1, P1(x) = x, P2(x) == x2 1, . . .

    Pn+1(x) = x Pn(x) Pn1(x).

    , P100(x) = 0 100 - [2; 2]. ?

    7.45. :(1+ i tg

    1 i tg

    )n=1+ i tgn

    1 i tgn.

    7.46. , z + z1 = 2 cos, zn + zn = 2 cosn. zn + zn y = z+ z1? (. 1.5.)

    7.47. x = cos

    Tn(cos) = cosn, Un1(cos) =sinn

    sin.

    , x = sin?7.48. a, b (a, b) = 1. ,

    (a + i

    b)n -

    (a; b) = ( 1; 1), ( 1; 3), ( 3; 1).

  • 1. 107

    . n (n> 1), n( ) . (. [20], [217].)

    7.49. f(x) a+ib. , aib f(x).(. 7.82.)

    7.50. , , -.

    7.51. . a b .

    ea+ib = limn

    (1+

    a+ ib

    n

    )n.

    :

    ea+ib = ea(cosb+ i sinb).

    , sin x cos x - :

    cos x = eix + eix

    2, sin x = e

    ix eix

    2i.

    (. 5.35, 11.73 12.12.)7.52. , z1, z2 -

    ez1ez2 = ez1+z2 . (. 11.73.)7.53. , -

    .7.54. ln z z?7.55.

    az? (. 12.12.)

    7.56. i

    1 = (1)1/i 2317.

    7.57. z = e2pii/n = cos 2pin

    + i sin 2pin.

    a ) 1+ za + z2a + . . .+ z(n1)a; ) 1+ 2za + 3z2a + . . .+ nz(n1)a.7.58. ) :

    cos+ . . .+ cosn =sin(n/2) cos((n+ 1)/2)

    sin(/2);

  • 108 7.

    ) :sin+ . . .+ sinn.

    (. 8.11.)7.59. :

    sin+ sin 3+ . . .+ sin(2n 1)

    cos+ cos 3+ . . .+ cos(2n 1)= tgn.

    7.60. :) cos2 x+ cos2 2x+ . . .+ cos2 2nx; ) sin2 x+ sin2 2x+ . . .+ sin2 2nx.7.61. (1 + i)n ,

    :) C0100 C2100 + C4100 . . . + C100100; ) C199 C399 + C599 . . . C9999.7.62. ) :

    C0n C2n + C

    4n . . . = 2

    n/2 cos npi4.

    ) :C1n C

    3n + C

    5n . . .

    7.63. ) :

    1+ C3n + C6n + . . . =

    1

    3

    (2n + 2 cos npi

    3

    ).

    ) :

    C1n + C4n + C

    7n + . . . ; C

    2n + C

    5n + C

    8n + . . .

    7.64. :

    C1n 1

    3C3n +

    1

    9C5n . . . =

    2n

    3(n1)/2sin npi

    6.

    7.65. :) 1+ a cos+ . . .+ ak cos k+ . . . (|a| < 1);) a sin+ . . .+ ak sink+ . . . (|a| < 1);) cos+ C1n cos 2+ . . .+ Cnn cos(n+ 1);) sin+ C1n sin 2+ . . .+ Cnn sin(n+ 1).7.66.

    limk

    (1+

    1

    2cos x+ . . .+ 1

    2kcos kx

    ).

    7.67. z1, . . . , zn , - < arg z < + pi. ,

  • 1. 109

    ) z1 + . . .+ zn 6= 0; ) z11 + . . .+ z1n 6= 0.7.68. z1, z2, . . . , zn .

    z = 1z1 + 2z2 + . . .+ nzn,

    1, 2, . . . , n , 1 + 2 + . . .+ n = 1.

    7.69. ,

    1

    z a+

    1

    z b+

    1

    z c= 0,

    a, b, c , a, b, c, ( ).

    7.70. f(x) = (xa)(xb)(xc) a, b, c. , a, b, c.

    7.71. . f(x) n 1, . . . , n. M 1, . . . , n . , M.

    7.72. n) x2n + xn + 1 x2 + x+ 1?) x2n xn + 1 x2 x+ 1?

    7.73. , a n - (a+ 1)2n+1 + an + 2 a2 + a+ 1.

    7.74. n (x+ 1)n + xn + 1 :) x2 + x+ 1; ) (x2 + x+ 1)2; ) (x2 + x+ 1)3?

    7.75. n (x+ 1)n xn 1 :) x2 + x+ 1; ) (x2 + x+ 1)2; ) (x2 + x+ 1)3?

    7.76. (x 1) | P(xn). , (xn 1) | P(xn).

    7.77.

    P(x) = x6n + x5n + x4n + x3n + x2n + xn + 1

    Q(x) = x6 + x5 + x4 + x3 + x2 + x+ 1,

    , n 7.

  • 110 7.

    7.78. (z 1)n = (z+ 1)n. ?

    7.79. , a(z b)n = c(z d)n, a, b, c, d , . (. 7.10.)

    7.80. , n > 1

    n1m=1

    1

    sin2(pim/n)=n2 1

    3.

    7.81*. . ) , n > 1

    (n1)/2m=1

    1

    m2=pi2

    6pi2

    2n (0 < < 1).

    ) :

    m=1

    1

    m2=pi2

    6.

    7.82*. . P(x) x . -, a(x) b(x), P(x) == a2(x) + b2(x).

    2. :Ta a;Sl l ( l);RA A ;HkA A k.

    7.83. : 0, 1 i,1+ i

    w =(12+

    i2

    )z?

    7.84. w = z3?

  • 2. 111

    7.85. - :

    ) w = z+ a; ) w = 2z; ) w = z(cos+ i sin); ) w = z?

    7.86. w = f(z) l Ox?

    7.87. w = f(z) -:

    ) H2O T3+4i; ) Rpi/4i ; ) H21 H1/21 ;) T3+4i H2O; ) HkA; ) Rpi/4i Rpi/41 Rpi/4i Rpi/41 . O = (0; 0) . -

    : (f g)(z) = f(g(z)).7.88. H2i

    O.

    7.89. . , - :

    Hk2A2Hk1A1 =

    {Ta, k1k2 = 1,

    HkA, k1k2 6= 1,

    a A1A2, A A1A2 k = k1 k2.

    7.90. A(0; 0), B(0; 2), C(2; 2),D(2; 0) :

    ) w = iz; ) w = 2iz 1; ) w = z2; ) w = z1.

    7.91. 2 < Re z < 3 :) w = z1; ) w = (z 2)1; ) w = (z 5/2)1?

    7.92. ) |zabi|=

    a2 +b2 w= 1/z;

    ) |z a| = R w = 2aRz2 a2 + R2

    .

    7.93*. n- .,

    ) n2;) n ctg pi

    2n;

    ) nn/2.

  • 112 7.

    . - ,

    w =az+ b

    cz+ d, (7.1)

    w =az+ b

    cz+ d, (7.2)

    = ad bc 6= 0.7.94. (7.1) (7.2) , =

    = ad bc = 0?

    . C - C, = 1

    0, C= C {}.

    7.95. , - - -.

    7.96. , - (7.1) w = R/z.

  • 8 +

    1.

    8.1. , , - n- , .

    8.2. :

    a) cos pi5

    cos 2pi5

    =1

    2;

    ) 1sin(pi/7)

    =1

    sin(2pi/7)+

    1

    sin(3pi/7);

    ) sin 9 + sin 49 + sin 89 + . . .+ sin 329 = 0.(. 7.26.)

    8.3. ) cos pi

    9cos 4pi

    9cos 7pi

    9; ) cos pi

    7+ cos 3pi

    7+ cos 5pi

    7.

    8.4. cos 36 cos 72.8.5. ) , , -

    36 (. . ).

    ) -

    2.

    8.6. 0 < x < 90:

    a)13 12 cos x+

    7 4

    3 sin x = 2

    3;

    )2 2 cos x+

    10 6 cos x =

    10 6 cos 2x;

    )5 4 cos x+

    13 12 sin x =

    10.

    8.7. :

    arctg 1+ arctg 12+ arctg 1

    3=pi

    2.

    8.8. :

    ctg 30 + ctg 75 = 2.

  • 114 8. +

    8.9. x, y, z xyz(x + y + z) = 1. (x+ y)(x+ z).

    8.10. x, y, z 5 6 x, y, z 6 8. -

    S = 2x2y2 + 2x2z2 + 2y2z2 x4 y4 z4 ?

    8.11. xk

    cos x+ cos 2x+ cos 3x+ 12

    = 0.

    2 cos xk? (. 7.58, 8.88.)

    8.12. ay+ bx = c,

    cx+ az = b,

    bz+ cy = a.

    ? (. 8.83.)

    8.13. a, b, c, x, y, z ,

    x2 + xy+ y2 = a2,

    y2 + yz+ z2 = b2,

    x2 + xz+ z2 = c2.

    xy+ yz+ xz a, b c. (. 9.16.)

    2. -

    . - . , z1 z2 , z1 + z2.

    8.14. z1 z2 . z, - :

    ) arg z z1z z2

    = 0; ) arg z1 zz z2

    = 0.

    .

    V(z2, z1, z0) =z2 z0z1 z0

  • 2. 115

    ( ) z2,z1, z0.

    8.15. , , - z0 z1 z2, V(z2, z1, z0) z2, z1, z0.

    8.16. , z2, z1, z0 , V(z2, z1, z0) ,

    z0 z2z1 z2

    =z0 z2z1 z2

    .

    8.17. , , z1 z2 z,

    z z2z1 z2

    =z z2z1 z2

    .

    8.18. ,

    BzBz+ C = 0,

    C .

    8.19. , , z0, z1, z2,z3 ( )

    V(z0, z1, z2)

    V(z0, z1, z3)=z0 z2z1 z2

    :z0 z3z1 z3

    .

    .

    W(z0, z1, z2, z3) =V(z0, z1, z2)

    V(z0, z1, z3)

    ( - ) z0, z1, z2, z3.

    8.20. . z 1, z 2, z 3,z 4 , - - (7.1) z1, z2, z3, z4. ,

    W(z 1, z2, z

    3, z

    4) =W(z1, z2, z3, z4).

    8.21. W(z1, z2, z3, z4) - (7.2)?

  • 116 8. +

    8.22. - ., - - .

    8.23. , ( ) -

    Azz+ BzBz+ C = 0, (8.1)

    A C .

    8.24. , (8.1) w = z + u w = R/z . - .

    . S - O R , - A, O, A , OA OA = R2/OA. O , ,, O.

    S - O R2, S.

    8.25. , w = 1/z - .

    8.26. - -

    w = az+ bcz+ d

    w = z -

    ) i R = 1; ) Rei R;) z0 R.

    8.27. . , - .

    8.28. (8.1). (7.1) -

    A zz+ B zBz+ C = 0,

    A C . A , B C A,B C.

  • 2. 117

    . A - R O |OA|2 R2.

    8.29. , w

    Azz+ BzBz+ C = 0

    ww+B

    Aw

    B

    Aw+

    C

    A.

    8.30. . , w, S1 S2 , .

    S1 S2.

    8.31. . S1, S2 S3. , Q, .

    Q S1, S2 S3.

    8.32. . a1, a2 a3 zz= 1. , h = a1+a2+a3 a1, a2 a3.

    8.33. . a1, a2 a3 zz = 1. , e = h/2 1/2 - a1a2a3, , a1, a2, a3 h.

    8.34. . , m = (a1++a2+a3)/3 a1a2a3.

    8.35. . , - , .

    8.36. . u - zz = 1 u1, u2, u3 , u a2a3, a1a3, a1a2 a1a2a3.

    ) , u1, u2, u3

    u1 = (a2 + a3 + u a2a3/u)/2,

    u2 = (a1 + a3 + u a1a3/u)/2,

    u3 = (a1 + a2 + u a1a2/u)/2.

  • 118 8. +

    ) , u1, u2, u3 .

    8.37. 4 . - , . , 4 .

    3.

    8.38. :) sin 20 sin 40 sin 60 sin 80; ) cos 20 cos 40 cos 60 cos 80.

    8.39. :

    cos pi15

    cos 2pi15

    cos 3pi15

    cos 4pi15

    cos 5pi15

    cos 6pi15

    cos 7pi15

    =(1

    2

    )7.

    8.40. :

    cosa cos 2a cos 4a . . . cos 2n1a.8.41. :

    ) sin pi2n+ 1

    sin 2pi2n+ 1

    sin 3pi2n+ 1

    . . . sin npi2n+ 1

    ;

    ) sin pi2n

    sin 2pi2n

    sin 3pi2n

    . . . sin (n 1)pi2n

    ;

    ) cos pi2n+ 1

    cos 2pi2n+ 1

    cos 3pi2n+ 1

    . . . cos npi2n+ 1

    ;

    ) cos pi2n

    cos 2pi2n

    cos 3pi2n

    . . . cos (n 1)pi2n

    .

    8.42. :

    tg 20 tg 40 tg 80 =3.

    8.43. :

    cospi x31

    cos 2pi x31

    cos 4pi x31

    cos 8pi x31

    cos 16pi x31

    =1

    32.

    8.44. , sin = 1/5 sin(2+ ). :

    tg(+ ) = 3/2 tg.

    8.45. , -

    3 sin2 + 2 sin2 = 1,3 sin 2 2 sin 2 = 0.

  • 3. 119

    , + 2 = pi/2.

    8.46. :

    ) sin 15 =6

    2

    4, cos 15 =

    6+

    2

    4;

    ) sin 18 = 1+5

    4, cos 18 =

    10+ 2

    5

    4.

    8.47. :

    sin 6 =30 6

    5

    6+ 2

    5

    8, cos 6 =

    18+ 6

    5+

    10 2

    5

    8.

    8.48. :) sin+ sin+ sin sin(++) = 4 sin +

    2sin +

    2sin +

    2;

    ) cos+cos+cos+cos(++) = 4 cos + 2

    cos + 2

    cos + 2

    .

    8.49. :

    tg+ tg+ tgsin(+ + )

    cos cos cos= tg tg tg.

    8.50. , , ,

    tg+ tg+ tg = tg tg tg.8.51. , + + = pi,

    sin+ sin+ sin = 4 cos 2cos

    2cos

    2.

    8.52. ) f1(x) = a cos x+ b sin x; ) f2(x) = a cos2 x+ b cos x sin x+ c sin2 x.

    8.53. cos x + cosy = a, sin x + siny = b. cos(x + y) sin(x+ y).

    8.54. , cosx .

    8.55. n

    y = cosnx sin 5nx

    3pi?

    8.56. f(x) = A cos x + B sin x, A B . , f(x) x1 x2 , x1 x2 6= kpi (k ), f(x) .

  • 120 8. +

    8.57. ,

    a1 cos(1 + x) + a2 cos(2 + x) + . . .+ an cos(n + x)

    x = 0 x = x1 6= kpi (k ) , x.

    8.58. f(x) == sin6 x+ cos6 x.

    8.59. sin4 x+ cos4 x = a.8.60. sin x+ sin 2x+ sin 3x = 0.8.61. tg x+ tg 2x+ tg 3x+ tg 4x = 0.8.62. a cos x+b sin x = c.

    , cos2

    2=

    c2

    a2 + b2.

    8.63. :x sin+ y sin 2+ z sin 3 = sin 4,x sin+ y sin 2+ z sin 3 = sin 4,x sin+ y sin 2+ z sin 3 = sin 4.

    8.64. :) arccos

    [sin(pi

    7

    )]; ) arcsin

    (cos 33pi

    5

    ).

    8.65. , :

    ) cos arcsin x =1 x2; ) sin arccos x =

    1 x2;

    ) tg arcctg x = 1x; ) ctg arctg x = 1

    x;

    ) cos arctg x = 11+ x2

    ; ) sin arctg x = x1+ x2

    ;

    ) cos arcctg x = x1+ x2

    ; ) sin arcctg x = 11+ x2

    .

    8.66. :) arctg x+ arcctg x = pi

    2; ) arcsin x+ arccos x = pi

    2.

    8.67. :) arcsin(x) = arcsin x, ) arccos(x) = pi arccos x.

    8.68. arctg x+ arctg 1x?

    8.69. :

    arctg x+ arctg y = arctg x+ y1 xy

    + pi,

  • 3. 121

    = 0, xy < 1, = 1 , xy > 1 x < 0, = +1, xy > 1 x > 0.

    8.70. :

    4 arctg 15 arctg 1

    239=pi

    4.

    8.71. :

    arctg 13+ arctg 1

    5+ arctg 1

    7+ arctg 1

    8=pi

    4.

    8.72. :

    arctg x1+ 1 2x2 + arctg

    x

    1+ 2 3x2 + . . .+ arctgx

    1+ n (n+ 1)x2 (x > 0).

    8.73. :

    arctg r1+ a1 a2 + arctg

    r

    1+ a2 a3 + . . .+ arctgr

    1+ an an+1 ,

    a1, a2, . . . , an+1 r (a1 > 0, r > 0).

    8.74. , {Fn} -

    arcctg F2n arcctg F2n+2 = arcctg F2n+1. (8.2)

    arcctg 2+ arcctg 5+ arcctg 13+ . . .+ arcctg F2n+1 + . . . =pi

    4.

    8.75. , x > 1 :

    2 arctg x+ arcsin 2x1+ x2

    = pi.

    8.76.

    arcsin x2 8

    8= 2 arcsin x

    4pi

    2.

    8.77. :

    arccos x ={ arcsin1 x2, 0 6 x 6 1;pi arcsin

    1 x2, 1 6 x 6 0.

    8.78. :

    arcsin x+ arcsiny = arcsin(x1 y2 + y

    1 x2) + pi,

  • 122 8. +

    = 1, = 0, xy < 0 x2 + y2 6 1; = 1, = 1, x2 + y2 > 1, x < 0, y < 0; = 1, = 1, x2 + y2 > 1, x > 0, y > 0.

    8.79. , 0 < x < 1

    = 2 arctg 1+ x1 x

    , = arctg 1 x2

    1+ x2,

    + = pi.8.80.

    arcsin cos arcsin x arccos sin arccos x.

    8.81. , 0 6 6 pi2

    cos sin > sin cos.

    8.82.

    sin(2 arctg 1

    5 arctg 5

    12

    ).

    8.83. . ,

    a

    sin=

    b

    sin=

    c

    sin, + + = pi (8.3)

    :a = b cos+ c cos,b = c cos+ a cos,c = a cos+ b cos.

    (8.4)

    (. 8.12.)8.84. , (8.4) -

    0 < < pi, 0 < < pi, 0 < < pi, a > 0, b > 0, c > 0 (8.3).

    8.85. . , (8.4) -

    a2 = b2 + c2 2bc cos,b2 = a2 + c2 2ac cos,c2 = a2 + b2 2ab cos,

    (8.5)

    (8.4) (8.5) .8.86. -

    . , , A, B, C.

  • 3. 123

    (8.7) (8.6),(8.8) ( ). , , . ,

    cos = cos cos+ sin sin cosA,cos = cos cos+ sin sin cosB,cos = cos cos+ sin sin cosC,

    (8.6)

    , , , , A, B, C 0 pi.,

    sinA

    sin=

    sinB

    sin=

    sinC

    sin. (8.7)

    8.87. . , (8.6)

    cosA = cosB cosC+ sinB sinC cos,cosB = cosA cosC+ sinA sinC cos,cosC = cosA cosB+ sinA sinB cos,

    tg A+ B+ C pi4

    =

    tg p2tg p

    2tg p

    2tg p

    2,

    (8.8)

    2p = + + .8.88. . :

    ) 3

    cos 2pi7

    + 3

    cos 4pi7

    + 3

    cos 8pi7

    =3

    5 3

    37

    2;

    ) 3

    cos 2pi9

    + 3

    cos 4pi9

    + 3

    cos 8pi9

    =3

    339 6

    2.

    (. 8.11.)8.89.

    uk =sin 2nx sin(2n 1)x . . . sin(2n k+ 1)x

    sinkx sin(k 1)x . . . sin x .

    , uk cos x.(. 3.142.)

    8.90. uk . - :

    ) 1u1+u2. . .+u2n = 2n(1cos x)(1cos 3x). . .(1cos(2n1)x);) 1u21+u22 . . .+u22n = (1)n

    sin(2n+ 2)x sin(2n+ 4)x . . . sin 4nxsin 2nx sin 2(n 1)x . . . sin 2x .

  • 9

    1.

    9.1. , ) p > 0 x3 + px+ q = 0

    ;) p < 0

    ;) p < 0

    .9.2. ,

    z3 +Az2 + Bz+ C = 0

    z = x+

    x3 + px+ q = 0. (9.1)

    9.3. , ) x3 + px; ) x3 + px+ q; ) ax3 + bx2 + cx+ d

    .

    9.4. 32+

    5+

    32

    5 = 1.

    9.5.

    x3 + x2 + x = 1

    3.

    9.6. ,

    x3 + ax2 b = 0,

    a b b > 0, - .

    9.7. a b, -

    x3 + px+ q = x3 a3 b3 3abx?

  • 1. 125

    9.8.

    a3 + b3 + c3 3abc

    . (. 11.74.)

    9.9. a b

    x3 a3 b3 3abx = 0.

    .

    9.10. ,

    (a2 + b2 + c2 ab bc ac)(x2 + y2 + z2 xy yz xz) =

    = X2 + Y2 + Z2 XY YZ XZ,

    X = ax+ cy+ bz,

    Y = cx+ by+ az,

    Z = bx+ ay+ cz.

    9.11. . x3 + px+ q = 0:

    x =3

    q

    2+

    q2

    4+p3

    27+

    3

    q

    2

    q2

    4+p3

    27.

    9.12. x3 + x 2 = 0 .

    9.13. ,

    =1

    2

    (352+ 7

    352 7

    ).

    .

    9.14. a - x3 x a = 0.

    9.15. x3 x 233

    = 0.

    ?

    9.16. , x1, x2, x3 x3+px+q = 0,

    x22 + x2x3 + x23 = x

    21 + x1x3 + x

    23 = x

    21 + x1x2 + x

    22 = p.

    (. 8.13.)

  • 126 9.

    . f(x) n > 2, f(x) = an(x 1) . . . (x n) f(x) . D(f) f(x) :

    D(f) = a2n2n

    16j

  • 1. 127

    (a; b). , ,, a = 2, b = 4.

    9.24. . 4p3+27q2 < 0, x3+px+q = 0 ( -), , , . - .

    ) , p < 0 9.1 x = kt

    4t3 3t r = 0 (9.2)

    t.) , 4p3 + 27q2 6 0 (9.2)

    t1 = cos

    3, t2 = cos

    + 2pi

    3, t3 = cos

    + 4pi

    3,

    = arccos r.9.25. ) x3 3x 1 = 0; ) x3 3x

    3 = 0.

    .9.26. , f(x) = x3 +ax2 + bx+ c

    , - f (x) = 3x2 + 2ax+ b , .

    9.27. ,

    x3 + px+ q = 0,

    x3 + p x+ q = 0

    ,

    (pq qp )(p p )2 = (q q )3.

    9.28. ) , 4p3 + 27q2 6 0 9.1 x = y+

    ay3 3by2 3ay+ b = 0 (9.3)

    y.) , (9.3)

    y1 = tg

    3, y2 = tg

    + 2pi

    3, y1 = tg

    + 4pi

    3,

  • 128 9.

    :

    sin = ba2 + b2

    , cos = aa2 + b2

    .

    9.29. . 4- .

    ) , 4

    x4 = Ax2 + Bx+ C. (9.4)

    ) (9.4)

    x4 + 2x2 + 2 = (A+ 2)x2 + Bx+ (C+ 2). (9.5)

    , > A/2 (9.5) ( x). - (9.5), (9.4).

    2.

    9.30. {x2 + y2 = 1,4xy(2y2 1) = 1.

    9.31. y = 2x2 1,

    z = 2y2 1,x = 2z2 1.

    9.32. , x y ,

    0 0).

    , limn xn =

    2. (. 9.65.)

  • 3. 131

    9.47. , x0 = 1?

    9.48. . , - {xn},

    x0 = 1, xn+1 =1

    2

    (xn +

    k

    xn

    ), (n > 0),

    . .

    9.49. a k > 0 . - {an}

    a0 = a, an+1 =1

    2

    (an +

    k

    an

    )(n > 0).

    , n

    an k

    an +k

    =(a

    k

    a+k

    )2n.

    9.50. a0 a1. {an}

    an+1 =an + an1

    2(n > 1).

    an a0, a1 n.

    9.51. I. ) , 3

    x (x > 0) ,

    x.

    . {yn}, y0- , , y0 =

    x,

    yn+1 =

    xyn (n > 0).

    , limnyn = 3

    x.

    ) .

    9.52. II. ln x x = 1 1.

    limx0 ln(1+ x)x = limx0 ln(1+ x) ln 1(1+ x) 1 = 1.

  • 132 9.

    - N. 9.51, - .

    9.53. . , , f(x) = x, . x0, - {xn} xn+1 = f(xn) (n > 0). , x = lim

    n xn, f(x) -, : f(x) = x.

    . - . - Oxy f(x) y = x. A0(x0, f(x0)), A1(x1, f(x1)), . . . , An(xn, f(xn)), . . . , B0(x0, x0), B1(x1, x1), . . .. . . , Bn(xn, xn), . . . B0A0B1A1 . . . BnAn . . . -.

    9.54. :

    ) f(x) = 1+ x2, x0 = 0, x0 = 8;

    ) f(x) = 1x, x0 = 2;

    ) f(x) = 2x 1, x0 = 0, x0