Tema : Teknologjia

Lnda : Informatik

Punoi : Alkeo Bai Alkida Bai Antonio Kepi Alban Bezati Alesja Terziu

Njturbin me avull. Shumica e energjis elektrike prodhohet nga termocentralet me turbina si kto. Konsumi i energjis elektrike dhe standardet e jets jan t lidhur ngusht[1].Elektrifikimisht votuar si arritja m e rndsishme inxhinierike e shekullit 20[2]. Teknologjiasht nj koncept i gjr q merret me aplikimin e njohurive pr veglat dhe profesionet, n funksion t kontrollimit dhe prshtatjes s rrethanave n ambientin jetsor n prputhje me nevojat e tij. Nj definicion i sakt pr termin "Teknologji", sidoqoft, nuk ekziston; "teknologjia" mund t'i referohet objekteve materiale q prdoren nga njeriu, si janmakinat,harduertoseent, por mund t prfshij edhe tema m t gjra, prfshirsistemet, metodat eorganizimit, dhe teknikat. Ky term mund t aplikohet n prgjithsi ose n kategori specifike si p.sh: "teknologjia e konstruktimit", "teknologjia mjeksore", ose "teknologjin e prkryer" (state-of-the-art).Aplikimi i teknologjis nga njerzimi filloi me shndrrimin e resurseve natyrale n vegla t thjeshta. Zbulimi i aftsis t kontrollimit tzjarritrriti burimet e ushqimit dhe zbulimi irrotsndihmoi njerzit t udhtonin dhe t kontrollonin ambientin e tyre. Zhvillimet e fundit t teknologjis, prfshir "shtypin",telefonin, dheInternetin, kan zvogluar barrierat fizike tkomunikimitdhe kan lejuar njerzit t komunikojn n shkall globale. Sidoqoft, teknologjia nuk sht prdorur vetm pr qllime paqsore; zhvillimi iarmveme fuqi shkatrruese gjithmon m t lart ka ecur prgjat historis, nga armt m t thjeshta primitive narmt nukleare.Teknologjia ka ndikuarshoqrinn mnyra t ndryshme. N shum shoqri, teknologjia ka ndihmuar n zhvillimin eekonomis(prfshirekonomin globalet ditve t sotme) dhe ka lejuar rritjen e klass shoqrre t lir (n aspektin e kohs dhe puns). Shum procese teknologjike lirojn produkte t padshirueshme, t njohura sindotje, dhe zbrazin resurset natyrore, n dm tToksdhe Natyrs. Implementimet e ndryshme t teknologjis ndikojn n vlerat e shoqris dhe nj teknologji e re shpesh shtron pyetje t reja etike. Shembujt prfshijn rritjen e nocionit "efikasitet" n terme t produktivitetit njerzor, nj term q fillimisht ishte aplikuar vetm pr makinat, dhe sfidat e normave tradicionale.Debate filozofike jan ngritur nga prdorimi i teknologjis n shoqri, me mosmarrveshje n shtjen "a i ndihmon teknologjia gjendjes s njeriut apo e prkeqson at?".Neo-Ludizmi,anarko-primitivizmi, dhe lvizje t ngjajshme kritikojn prhapjen e teknologjis n botn moderne, duke pretenduar se e dmton ambientin dhe njerzit; propozuesit e ideologjive sitranshumanizmidhetekno-progresivizmie shohin prparimin teknologjik si t dobishm pr njerzimin dhe gjendjen e njerut. N fakt, deri von sht menduar se zhvillimi i teknologjis ishte i mundr vetm pr qeniet njerzore, por studimet e reja tregojn seprimatte tjer dhe disadelfinkan zhvilluar vegla t thjeshta dhe kan msuar t'ia bartin ato gjeneratave t tjera.Definimi dhe prdorimi

Prhapja e letrs dhe shtypja n Perndim, shebulli i ilustruar ngamakina e shtypit, bri t mundur qshkenctartdhepolitikantt komunikojn idet e tyre me lehtsi, duke uar nEpokn e Iluminizmit]; nj shembull i teknologjis si forc kulturore.Prdorimi i termit "teknologji" ka ndryshuar n mnyr t konsiderueshme gjat 200 viteve t fundit. Para shekullit t 20, termi ishte i pazakont n gjuhn angleze, dhe zakonisht sht referuar pr prshkrimin apo studimin e arteve teknike(ose aftsive teknike)[3]. Termi shpesh ishte i lidhur me arsimin teknik, si nInstituti i Teknologjis Massachutsetts(chartered in 1861).[4]Termi "teknologji" u rrit n rndsi n shekullin e 20 n lidhje meRevolucionin e Dyt Industrial. Kuptimi i termit ndryshoi n fillim t shekullit 20, kur shkenctart e shoqris amerikane, duke filluar meThorstein Veblen, i cili prktheu idet nga koncepti gjerman i fjalsTechnikntechnology. N gjermanisht dhe gjuht e tjera evropiane, nj dallim ekziston midisTechnikdhetechnologieq mungon n gjuhn angleze, e cila zakonisht prkthehen dy termat si "teknologji". N vitet 1930, "teknologjia" sht prmendur jo vetm n studimin e arteve industriale, por n vet artet industriale[5].N vitin 1937, sociologu amerikan Read Bain shkruante se "teknologjia prfshin t gjitha mjetet, makina, en kuzhine, arm, instrumente, banim, veshje, komunikimi dhe transportimi i pajisjeve dhe aftsit me t cilat ne prodhojn dhe prdorin ato"[6]. Prkufizimi Bain mbetet i zakonshme ndrmjet studiuesve sot, veanrisht shkenctarve t shkencave sociale. Por po aq i spikatur sht prcaktimi i teknologjis si shkenc e aplikuar, sidomos n mesin e shkenctarve dhe inxhinierve, edhe pse shumica e shkenctarve social q studiojn teknologjin mohojn kt prkufizim[7]. Koht e fundit, studiuesit kan huazuar nga filozoft evropian "teknikn", pr t zgjeruar kuptimin e teknologjis n forma t ndryshme.Fjalor dhe studiuesit kan ofruar nj shumllojshmri prkufizimesh. FjaloriMerriam-Websterofron nj prkufizim t termit: "zbatimi praktik i njohurive sidomos n nj fush t caktuar" dhe "nj aftsi e fituar nga zbatimin praktik i njohurive"[8].Ursula Franklin, n ligjratn "Real World of Technology" e vitit 1989, dha nj tjetr prkufizim t konceptit; ajo sht "praktika, mnyra se si ne i bjm gjrat ktu"[9]. Termi sht prdorur shpesh pr t nnkuptuar nj fush specifike t teknologjis, ose pr t'iu referuarteknologjis s lartose thjesht elektroniks t konsumit, sesa teknologjia si nj trsi[10].Shkenc, inxhinieri dhe teknologji

Antoine Lavoisierduke kryer nj eksperiment me djegien e krijuar nga drita e prforcuar e diellit Dallimi mes shkencs, inxhinieris dhe teknologjis nuk sht gjithmon i qart.Shkencasht hulumtimi iarsyetuarapo studimi i fenomeneve natyrore, q synon zbulimin e parimeve afat-gjata midis elementeve t bots sdukuriveduke prdorur teknika formale t tilla simetoda shkencore[11]. Teknologjit nuk jan zakonisht produktet ekskluzive t shkencs, sepse ata duhet t plotsojn krkesat t tilla si shrbimi, prdorueshmria dhe siguria.Inxhinieria sht nj proces me qllim t orientuar pr t projektuar dhe t bj q mjetet dhe sistemet t prdorin fenomenet natyrore pr qllime praktike t njeriut, shpesh (jo gjithmon) duke prdorur rezultatet dhe teknikat nga shkenca. Zhvillimi i teknologjis mund t prdor shum fusha t njohurive, duke prfshir shkencore, inxhinierike,matematikore,gjuhsoredhe njohurihistorike, q t arritur ndonj rezultat praktik.Teknologjia sht shpesh nj pasoj e shkencs dhe inxhinieris - edhe pse teknologji si nj aktivitet njerzor paraprin t dy fushat. Pr shembull, shkenca mund t studioj rrjedhn eelektronevenpruesin elektrik, duke prdorur mjetet q tashm ekzistojn dhe njohurit. Kjo njohuri e sapo-zbuluar pastaj mund t prdoret nga inxhiniert pr t krijuar mjete t reja dhe makina, t tilla sigjysmpruesi,kompjutert, dhe forma t tjera t teknologjis s prparuar. N kt kuptim, edhe shkenctart dhe inxhiniert mund t konsiderohen si teknolog; tre fushat jan konsideruar shpesh si nj pr qllime t hulumtimit dhe referencs

Teknologji Sot Shek. XXI (21) konsiderohet si shekulli i teknologjis ku teknologjia do her e m shum po avansohet , ku secili njeri po bhet do her e m i nvarur nga ky zhvillim.Edhe inteligjenca artificial sht njra ndr llojet e zhvillimit t teknologjis e cila po e bn t mundshme q kompjuteri t ken aftsi t veproj si qenje njerzore.Ky zhvillim I teknologjis po paraqet nj zhvillim t madh ku sht mundsia q inteligjenca artificial ta mposht njeriun. Pjest teknologjike prej vitin n vit e kan ndryshuar jetn e njriut ,duke e br m t leht punn dhe jetn, duke marr parasysh vitet e shkuara q teknologjia nuk kishte qn e zhvilluar edhe punt n t gjitha sferat kan pasur vshtrsi t mdha, duke e krahasuar n ditt e sotme ,zhvillimi teknologjik po na mundson punn m t leht dhe nj jet m t sigurt.Me teknologjine dixhitale q po mbin kudo, duke prfshire edhe trupat tane,kompjuterizimi sa vjen e bhet shum e m personal.Tashm teknologjia po bhet mjeti yne i informacionit, i knaqesise, i argetimit, i sigurise, i shendetit, pra n nj fare mnyre mbulon t gjitha sferat m t rndsishme t jets. Megjithate, kjo e ardhme kaq e ndritur sigurisht e ka nje kosto dhe n fakt, pak a shum ruajtjes s jetes private po i vjen fundi.Sot jemi dshmitar t zhvillimit dhe avansime dhe ndryshimeve n fushn e shkencs, teknologjis, kulturs dhe shoqris si dhe arritjes s informacioneve dhe komunikimeve t shpejta prrreth bots.Sa i prket teknologjis n ditet e sotme , teknologjia na ka ofru shumka edhe na ka mundsu nj qasje dhe pun ma t leht n 'do aspekst edhe n 'do sfer t jets. Kemi shum zhvillime teknologjike q sot jan pjes e pandashme e jets son si p.sh. Kompjuteret tablet, telefonat e menqur, paisjet e ndryshme elektronike, zhvillimi i internetit, zhvillimi i teknologjis s mjeksis e shum ndryshime tjera dita e dits po na i sjell shkenca e teknologjis.

Grafik pr prdorimin e teknologjis n bot .