Kadın mülteciler, kadın göçmenler ve gençler için rehber

Almanya’da kadınlar için şiddete karşı koruma

Türkisch

Das GesundheitsprojektMit Migranten für Migranten

Destekleyen Kurum:

Impressum

Gewaltschutz für Frauen in Deutschland – Ratgeber für geflüchtete Frauen, Migrantinnen und Jugendliche

Herausgeber:Ethno-Medizinisches Zentrum e. V. Königstraße 6, 30175 Hannover

Konzeption, Inhalt, Erstellung:Duale Hochschule Baden-Württemberg Villingen-Schwenningen (DHBW) Leitung Studiengang Soziale Arbeit mit psychisch Kranken und Suchtkranken Schrambergerstraße 26, 78054 Villingen-SchwenningenEthno-Medizinisches Zentrum e. V. (EMZ e. V.)

Förderung:Aydan Özoguz, Staatsministerin bei der Bundeskanzlerin und Beauftragte der Bundesregierung für Migration, Flüchtlinge und Integration

Projektleitung: Ramazan Salman, Prof. Dr. Dr. Jan Ilhan Kizilhan

Redaktion: Jasmin Bergmann, Dagmar Freudenberg, Ahmet Kimil, Prof. Dr. Dr. Jan Ilhan Kizilhan, Claudia Klett, Gabriele Martens, Ass. iur. Isabell Plich, Andreas Sauter, Ramazan Salman, Prof. Dr. Karin E. Sauer, Prof. Dr. Anja Teubert, Susanne Winkelmann, Lutz Winkelmann RA

Lektorat: Bernd Neubauer, Gunnar Kutsche

Layout und Satz: Eindruck

Übersetzung: Dolmetscherdienst – Ethno-Medizinisches Zentrum e. V.

Bildquellen: Umschlagbild und Bild auf Seite 16 © Tom Platzer „Styling time4africa“ Ministerin Özoguz: © Bundesregierung/Denzel · Seite 2: © iStock, imagesbybarbara Seite 5, 22, 25, 29: © Fotolia · Seite 11: © iStock, m-imagephotography

Wenn in diesem Ratgeber Personengruppen benannt sind, wird im Folgenden die weibliche Schreibweise verwendet. Es sind aber weibliche und männliche Personen gleichermaßen gemeint. Dies dient dem besseren Lesefluss und ist nicht als diskriminierend zu verstehen.

Alle Rechte vorbehalten. Das Werk ist urheberrechtlich geschützt. Jede Verwendung in anderen als den gesetzlich zugelassenen Fällen bedarf deshalb der vorherigen schriftlichen Genehmigung durch den Herausgeber.

Diese Publikation können Sie jederzeit über die Webseiten „mimi-gegen-gewalt.de“ oder „ethnomed.com“ in folgenden Sprachen anfordern: Deutsch, Arabisch, Albanisch, Kurdisch, Paschtu, Englisch, Französisch, Farsi, Dari, Türkisch, Russisch und Serbisch/Kroatisch/Bosnisch

1. Auflage · Stand: November 2016

Selamlama

Sevgili Okuyucular,

Almanya’ya 2015 yılından bu yana bir milyonun üzerinde korunma talep eden kişi gelmiştir – bu rakam 2015 yılında 890.000, 2016 Ocak ayından Eylül sonuna kadar ise 213.000’dir. Almanya’ya mülteci olarak gelenlerin yüzde 30’u kadındır. Bunların birçoğu yalnız veya çocukları ile yolculuk etmektedir. Geldikleri ülkelerde veya kaçış sırasında pek çok kez şiddetin değişik şekillerine şahit olmakta veya maruz kalmaktadırlar. Şiddetin sonucu fiziksel ve psikolojik problem-lerden ağır travmalara kadar uzanmaktadır.

Bu kadınların birçoğu hakları konusunda bilgi sahibi değildir ve Almanya’da korunmaları ve desteklenmeleri için birçok imkânın bulunduğunu bilmemektedir.

Bu yüzden „MiMi – Gewaltprävention mit Migrantinnen für Migrantinnen“ Projesi’ni destekliyorum. Bu şekilde kadınları her türlü şiddete karşı korumak ve onları kadınlara uygulanan şiddet hakkında bilgilendirmek istiyoruz.

Bu rehber bu proje çerçevesinde geliştirilmiştir. Rehberde size şiddet türleri hakkında bilgi verilmekte, Almanya’daki hukuki düzenlemeler hakkında genel bilgiler sunulmakta ve kadın ve çocuklara karşı uygulanan şiddetten kurtulma yolları gösterilmektedir.

Şiddetin engellenmesi her zaman mümkün değildir ancak bilgilendirme sonucunda, kadın ile erkekler arasında belirlenmiş ve istenilmiş sınırlara saygı duyulması gerekli olduğu konusunda kadın mülteciler ve kadın göçmenlerin güçlendirilmeleri hedeflen-mektedir. Müşterek, eşit değerde ve saygılı bir beraberlik bize şiddetten uzaklaşmamızda yardımcı olabilir. Almanya’daki bütün insanların onurlu ve şiddetsiz bir şekilde birlikte yaşayabilmeleri için elimizden gelen her şeyi yapmamız gereklidir. Bu rehberle bu amaca katkıda bulunmak istenilmektedir.

Aydan Özoğuz, Göç, Mülteciler ve Uyumdan Sorumlu Federal Hükümet Sözcüsü ve Devlet Bakanı

İçindekiler

1. Göç, kaçış ve şiddet …………………………………………… 4Kaçış nedeni olarak şiddet l Kaçış sırasında şiddet Mülteci kamplarında/barınma merkezlerinde şiddet l Kaçıştan sonra şiddet

2. Şiddet türleri …………………………………………………… 8Doğrudan şiddet l Yapısal şiddet l Kurumsal şiddet

3. Kadın ve çocuklara karşı şiddet ……………………………… 12Failler kimlerdir? l Kadın ve çocuklara karşı şiddetin nedenleri Kadın ve çocuklara karşı şiddete ilişkin örnekler l Kadın ve çocuklara karşı şiddetin sonuçları

4. Şiddetten çıkış yolları ………………………………………… 26Almanya’da şiddet mağdurları için hukuki koruma l Birlikte şiddetten arınmış bir ortam

Terimler sözlüğü ………………………………………………… 32

Seçilmiş iletişim adresleri ……………………………………… 36

4

KAÇIŞ NEDENİ OLARAK ŞİDDET

Kadınların kaçış nedenlerinden birisi şiddettir. Bunun nedeni ise, tüm dünyada kadınların halen erkeklerle aynı haklara sahip olmamalarıdır. 2014 yılına kadar 143 ülke kadın erkek eşitliğini anayasala-rına almıştır. Buna rağmen tüm dünyada kadınlara kültürel ve dini yaklaşımlar nedeniyle erkeklere oranla daha az değer verilmektedir.

Erkekler kadınlar üzerindeki hâkimiyetlerini muhafaza ettirmek için cinsel ve aile içi şiddet de uygulanmaktadır. Bununla ilgili örnekler:

– Resmen yasak olmasına rağmen kadın cinsel organlarına müdahale edilerek sakat bırakılması;

– Kadın ile erkek arasında, bağımlı olma ilişkisi* vardır. Bu durumda kadınlar bir “meta” yada bir “eşya” gibi görülürler. Bu durum sıkça zorla evlilik, hatta yoksulluk nedeniyle zorla fuhuş ile sonuçlanmaktadır.

– Kadın ve çocuklara devlet görevlileri (polis, asker gibi) tarafından, örneğin tutuklama veya sorgulamada (kaçtıkları ülkede) kötü davranılması (istismar edilmesi);

– Siyasi nedenlerden dolayı cinsel şiddet; toplumda belirli gruplara toplu tecavüz ile hâkim olma ve bu grupların köklerin-den koparılması hedeflenmektedir. Bu durumda “etnik temizlemeden” söz edilir, burada cinsel şiddet belli toplulukların aşağılanması ya da dağılmaları için savaş silahı olarak kullanılır. Kadınlar tecavüz kamplarında tutulur.

– Savaşta tecavüz sonucunda doğan çocukların ihmal edilmesi ya da aşırı durumlarda öldürülmeleri. Hayatta kalabilen çocuklar ile anneleri kendi toplumlarında neredeyse hiç korun-mazlar ve kanun tarafından da koruma altına alınmazlar. Bazen bu çocuklar da, savaşta ebeveynlerini kaybeden çocuklar (savaş yetimleri) gibi ordu için çalışmak ya da çocuk asker olarak görev yapmak zorunda kalırlar.

1. Göç, kaçış ve şiddet

* Terimler sözlüğünde yer alan kelimeler metinde italik yazılmıştır.

Hukuki Durum: 1949 yılında Kadın Hakları Komisyonu (CSW) kurulmuştur. Bu kurulun amacı kadınların siyasi, ekonomik ve sosyal hukukta yerini iyileştirmektir. 1979 yılında ise kadınlara karşı her türlü ayrımcılığın önlenmesi amacıyla Kadına Yönelik Siddet ve Aile içi Siddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye Dair Avrupa Konseyi Sozlesmesi imzalan-mıştır (Convention On The Elimination Of All Forms Of Discrimination Against Women – CEDAW). Bu anlaşma 2015 yılında 189 ülke tarafından onaylanmış-tır. Almanya da bu anlaşmayı imzalaya-rak onaylamıştır. Bu sözleşme gereği cinsiyete dayalı şiddet cezalandırılır ve bu durumlarda mahkemelerde dava açılabilir. Bu cinsel ve aile içi şiddet için geçerlidir.

5

Kaçış için kadın ve çocuklara karşı şiddet gibi nedenlerin dışında, örneğin savaş ve sürgün gibi nedenler de vardır. Ancak kaçış da kadın ve çocuklar için tehlikeli olabilir. Kadın ve çocuklar kaçış yollarında da şid-dete maruz kalabilirler.

KAÇIŞ SIRASINDA ŞİDDET

Kaçış sırasında özellikle kadınlar şiddete maruz kalma konusunda risk altındadırlar. Kadın mültecilere korsanlar, soyguncular, güvenlik görevlileri, kaçakçılar ve hatta diğer mülteciler bile cinsel tacizde bulu-nabilir ya da tecavüz edebilirler. Örneğin sınır koruma görevlileri kadın ve çocukları tutabilir ve uzun süre tecavüz edebilirler. Korsanlar ise kadınları alıkoyabilir ve cinsel ilişkiye zorlayabilirler. Ancak emellerine ulaştıklarında kadınları serbest bırakabilir-ler. İnsan kaçakçıları kadın ve çocukların sınırları geçmelerine yardım ederler ancak bunun karşılığında cinsel ilişki, para ya da değerli eşya talep ederler.

6

Kaçış sırasında özellikle aşağıda sayılan kişilerin cinsel ya da başka türden şiddete maruz kalmaları riski yüksektir:

– Çocukları ile ya da çocuksuz seyahat eden kadınlar,

– Hamile ya da emziren kadınlar,

– Genç kızlar ve refakatsız çocuklar,

– Erken yaşta evlendirilmiş çocuklar – bazıları yeni doğmuş bebeklerle

– Engelliler ve yaşlı kişiler

– İletişimde bulunamayan kişiler.

Mülteciler kaçış yollarında sıkça uzun süre kamplarda yaşamak durumunda kalırlar. Bu kamplar seyahat sırasında genelde tek kaçış yeridir. Buralarda şiddete maruz kalma tehlikesi büyüktür. Mülteciler bu tür kamplarda örgütlere bağlıdırlar. Bu örgüt-lerin görevi kampa sığınan insanlara yiye-cek, içecek ve barınma imkânı sağlamak ve kendilerini iyi hissetmelerini sağlamak-tır. Bu durumda olanlar kendi yaşamlarını kontrol etme kabiliyetlerini kaybedebil-mektedirler. Örneğin kaçan erkekler kendi benliğini ve toplumdaki yerlerini tehlikede görerek krize girebilirler. Bu durumda şiddete başvurdukları da olur.

MÜLTECİ KAMPLARINDA/BARINMA MERKEZLERİNDE ŞİDDET

Almanya’daki mülteci kamp/barınma merkezlerinde kadınlara gittikçe artan düzeyde şiddet uygulandığı bildirilmek-tedir. Mültecilerin çoğu 30 yaş altında olmak üzere üçte ikisinden fazlası erkektir. Kadınları koruma mekânları ya da sadece kadınlar için öngörülmüş kadın tesisleri bulunmamaktadır.

İkamet ve iltica mevzuatı mülteci kadınlara karşı şiddetle mücadeleyi zorlaştırmaktadır. Ancak Yabancılar Daireleri kadınları koru-yabilir. Bu resmi daireler şiddet söz konusu olması halinde ikamet zorunluluğunda istisna uygulayarak mağdur olan kişiye diğer şehir ya da bölgelerde ev veya barınma imkânı sağlayabilirler.

Örneğin konutlarda kanunen korunmaya ilişkin bazı imkânlar şunlardır:

– Şiddet uygulayan kişilerin polis tarafından kısa süreli olarak konuttan uzaklaştırılması,

– Şiddete Karşı Koruma Kanunu’na göre (Gewaltschutzgesetz) uzun süreli önlemler,

– Konuta girme yasağı.

Ancak bu önlemler sadece kısa süreli destekleyici olmaktadır. Konutlarda kadın ve çocuklara karşı şiddet aynı konutta kalan kişiler ya da yolculuğa refakat eden kişiler/eşler tarafından da uygulanmaktadır. Eşler arasında çoğunlukla bağımlılığa dayanan ilişki bulunmaktadır. Ancak iltica hakkı arayanlar ve müsamaha gösterilenler

Şiddet uygulamak için değişik nedenler olabilir. Ancak bu nedenlerin var olması, erkeklerin kadın ya da çocuklara şiddet uygulamalarını affettirmez ve haklı çıkartmaz

!

7

konutlarda oldukça izole edilmiş olarak yaşarlar.

Bu kişiler bulundukları çevreden çok zor destek ya da hukuki yardım alırlar. Bu durumda bulunan birçok kişi hukuki yardım almaktan çekinmektedir. Hatta bazıları Almanya’daki ikamet izinlerini kaybedeceklerinden korkmaktadırlar. İltica başvurusunda bulunan kadınlar kaçışlarını gerekçelendirmek zorundadırlar. Birçok kadın utançlarından başlarına gelen cinsel şiddeti açıklayamamaktadır. Bu nedenle başvuruları evliliklerinin istikrarına bağlıdır.

KAÇIŞTAN SONRA ŞİDDET

Kadın ve çocuk mülteciler sadece kaldıkları yerlerde şiddetle karşı karşıya kalmazlar. Bu şiddet kabul eden ülkedeki toplum tarafından da uygulanmaktadır.

Araştırmacı Susanne Johansson tarafından 2015 de gerçekleştirilen bir araştırmada, Almanya’ya kaçmış kadınların dörtte üçünden fazlası psikolojik şiddete maruz kaldıklarını söylemişlerdir. Bu kadınların yarısı fiziksel şiddet ve üçte biri de cinsel şiddet yaşadığını belirtmiştir. Ayrıca Uluslararası Af Örgütü (Amnesty Interna-tional) mülteci kadınlarla yaptığı bir anket çalışmasında, ankete katılan kadınlar kaçış

sırasında başlarına gelen şiddet olayları dışında Almanya’da şiddete maruz kalacak-ları konusunda sürekli korku yaşadıklarını bildirmişlerdir.

Şiddet uygulayan failler arasında ilişki içinde bulundukları eşler, yabancı kişiler, konuttaki diğer kişiler ve personel dahi bulunmaktadır. Çeşitli şiddet türleri kamusal alanda, yurtta ve kendi evlerinde uygulanmıştır.

Bazı insanlar kaldıkları mülteci kampını/barınağını tek başına terk etmeye kork-maktadır. Bu korkunun nedenleri aşağıda sıralanmıştır:

– Sokakta fiziksel şiddet içeren saldırılar,

– Yerli kişilerin “yabancılara karşı korku duymaları”, hakaret ve küfür etmeleri

– Irkçı şiddet; örneğin ayrımcılık ya da eşit davranmama (örneğin okullarda bazı öğretmenler tarafından)

Almanya’da 2015 yılında mülteci kampla-rına 800’den fazla saldırı düzenlenmiştir (örneğin kundaklama saldırıları).

Mültecilerin hayatında cinsiyete dayalı şiddetin yanı sıra ırkçı şiddet eylemleri de bulunmaktadır. Bu, özellikle gençler için geçerlidir.

Hukuki imkânlardan yararlanıl-ması iltica sürecini etkilemez.!

8

2. Şiddet türleri

Şiddet çok farklı durum ve çok çeşitli çerçevede ortaya çıkmaktadır. Esas itibariyle üç çeşit şiddet bulunmaktadır:

– Doğrudan şiddet

– Yapısal şiddet

– Kurumsal şiddet

Çocuk örneği: Baba, kendi ifadesiyle 12 yaşındaki kız çocuğunu her şeyden fazla sevmektedir. Bu nedenle onunla öpüştüğünü söyler. Baba kızının her yerine dokunmak ister. Kızın babaannesi her Pazar günü ziya-rete gelir. 12 yaşındaki torunundan bir öpücük ister. Hem baba hem babaanne neden kıza dokunduklarına ve öptükle-rine dair “geçerli nedenler” ileri sürerler. “Bizim ailede böyle yaparız, bu nedenle sakin durman ve bu konu hakkında konuşmaman gerekir.” Babası şunu an-latır: Geldiği ülkede bütün babalar kızla-rıyla cinsel ilişkide bulunurlar ve annesi de dört çocuk doğurduktan sonra cinsel açıdan aktif olmadığından artık sıra kıza gelmiştir. Ancak baba kızının bu konu hakkında konuşmaması gerektiğini de söyler. Aksi takdirde baba hapse girerse kızı suçlu olacaktır.

On iki yaşındaki kız babasının doğrudan şiddetine maruz kalmıştır. Baba kızının cinsel bölgelerine dokunarak onunla cinsel ilişkiye girer. Aslında babaanne de ileri git-mektedir, torununu selamlarken “normal” bir şekilde öpmektedir ve çocuğun bunu istemediğini fark etmemektedir.

Çocuk aşağıdaki hususları öğrenirse daha iyi korunur:

– “Hayır” demeyi ve

– Akrabalarına sınır koymayı (örneğin büyükannenin öpücüğü)

Aile içi cinsel istismar çok karmaşık bir konudur. Böyle bir duruma dair ipuçları bulunması halinde zaman kaybetmeden uzman danışmanlık birimleriyle temasa geçilmelidir.

Bu birimlerde görevli kadın danışmanların sır saklama yükümlülüğü bulunmaktadır. Bu uzmanlar ne yapılması gerektiği ve nasıl koruma sağlanacağı konusunda tavsiyelerde bulunabilirler.

Her kadın ve her çocuğun; erkeğin olduğu kadar kadar hakkı vardır. Ezilmeye karşı yardım ve koruma alma hakkı da vardır.

!DOĞRUDAN ŞİDDET

Doğrudan şiddet, bir kişi tarafından başka bir kişi ya da nesneye uygulanan şiddettir.

9

Yetişkin kadın örneği: Bir erkek, ne zaman isterse cinsel ilişkiye girebileceği konusunda nikâhlı eşini yıllarca ikna eder. Erkek, eşinin isteğine karşı olarak da eşini cinsel ilişkiye zorlar. Kadın erkeği cinsel yönden tatmin etmek zorundadır. Erkek, eşinin hem ruhsal hem de fiziksel açıdan yaralanabi-leceğini baştan kabul etmiştir. Kadınlar çoğu zaman eşlerinin kendilerini dövme-lerinden korktuklarından ve erkeklerin haklı olduklarını düşündüklerinden eşlerinin isteklerine boyun eğerler. Birçok eş aslında kadının suçlu olduğunu söyleyerek bu durumu daha da zorlaştır-maktadır. Eğer kadın kendisini savunmaz ve olanlara göz yumarsa erkek onu zorlamak zorunda kalmaz. Erkeğin eşi üzerinde hakkı vardır, sonuçta o, onun kocasıdır, denilmektedir.

Bu durumda doğrudan bir şiddet bulunduğu aslında gayet açıktır. Ancak kadın aile fertleri ile yakınlarının aşağıdaki davranışlarından ötürü yine de tek başına kalmaktadır:

– Erkek şiddetine maruz kalan kadına şiddet uyguladığına inanmazlar,

– Erkeğin buna hakkı olduğuna inanmaları. Kadın tabii ki cinsel ilişkiye girmek zorundadır diye düşünürler,

– Kadının bunun üzerinde fazla düşünmemesini ve idare etmesini tavsiye ederler, sonuçta başka olasılık yoktur diye düşünürler.

YAPISAL ŞİDDET

Yapısal şiddet güç ile ortaya çıkar. İnsanlar arasındaki ilişkiler için güç çok önemlidir. Örneğin aile içinde diğerlerinden daha fazla etki ve karar verme imkânına sahip kişi, “daha fazla güce” sahiptir. Bu, bir taraftan yaş ve yaşam deneyimi ile belirle-nirken, diğer taraftan para, eğitim ya da toplum veya din içindeki konum da önem taşımaktadır.

Örnek: Eğer aile içinde erkek ailesi için para kazanıyorsa mali konularda çoğunlukla güç kendisinde olur. Paraya sahip olma çoğunlukla çok büyük bir önem taşır. Bundan dolayı bağımlılık oluşabilir. İnsan, para ve diğer şeyleri kaybederse kendisini güvensiz ve tehdit altında hisseder. Dolayısıyla güç sahibi olan kimse diğerine bu güveni sağlayabi-lir ya da yeniden geri çekebilir. Bu kişiler o zaman aile bireylerini ya da kız arkadaş-larını kaybedebilirler. Bu nedenle gücün (yapısal şiddet) bu tür şiddet yönelimli yapılarda kadın ve çocuklar üzerinde büyük etkisi olur.

10

Demek ki toplumlarda güç dengesi bozuk olduğunda yapısal şiddet daha fazla ağırlık kazanır. Toplumun diğer üyeleri çoğun-lukla ya hak sahibi değildirler ya da kendi-lerini savunamazlar. Onlara kendileri için neyin iyi ve önemli olduğuna dair (örneğin nerede oturmak istediklerine) karar verme-lerine izin verilmez.

Güç her zaman olumsuz değildir. Başka bir kişi üzerinde gücü olan kimse, gücün önemini bilmeli ve sorumlu davranmalıdır. Örneğin anne ve babanın çocukları üzerinde güçleri vardır. Çocuklar onlara bağımlıdırlar. Ebeveynler çocuklarına yardım ederek ve destekleyerek bu gücü kullanmalıdırlar. Bu husus, gücü kötüye kullanmadan geçinmek için paranın kullanılması için de geçerlidir.

KURUMSAL ŞİDDET

Kurumsal şiddet, yaratılmış veya mevcut yapılarla gücü artıran bir şiddet türüdür. Bu durumda insanlar kendileri için önemli olanı yapmaya engellenir. Örneğin bu durum yemek zamanının belirlendiği veya insanların görevlilere bağlı olduğu iş yerlerinde, okullarda veya yurtlarda/barınma merkezlerinde geçerlidir.

Genel olarak kurumsal şiddet düzeni sağlamaya yöneliktir. Bir ülkenin insanları, getirilen kurallar sayesinde herkes için eşit davranılması güvencesini de elde ederler. Hedef, barışçıl ve anlayışlı bir müşterek yaşamdır. Bu durum polis, yardımcılar ve hatta kişinin kendi ailesi tarafından dahi kötüye kullanılmamalıdır.

Şiddet türleri sıkça birbirleriyle bağlantı-lıdır ve birlikte var olurlar. Birkaç şiddet türünün aynı anda var olması da sıkça rastlanan bir durumdur.

Şiddet bütün kültürlerde ortaya çıkmak-tadır. Farklı kültürler arasında da şiddet bulunur. Örneğin şiddet ataerkil diye adlandırılan toplumsal yapılarda teşvik edilmektedir. Buralarda erkeklerin daha fazla gücü bulunurken kadınların o denli az hakkı olur. Kadınlar buralarda toplum hayatına daha az katılırlar (örneğin daha az eğitim alırlar, kendi başlarına çalışamazlar).

Ancak toplum ve tüm dünyadaki eşitsizlik-ler de şiddeti körükleyebilir. Çoğu zaman nedeni orantısız refah dağılımı, yoksulluk ve zengin ve yoksul ülkeler arasındaki dürüst olmayan ilişkiler de görülebilinir.

11

12

Dünya Sağlık Örgütü DSÖ, kadınlara karşı uygulanan şiddeti, dünya çapında kadın sağlığı konusundaki en büyük riskler arasında görmektedir. Birleşmiş Milletler, kadına karşı şiddetin kadına fiziksel, cinsel ya da psikolojik zarar veren veya tehdit oluşturan davranış olduğunu ifade etmektedir. Buna kamusal alan ya da özel hayattaki zorlama ve kişiyi hürriyetinden mahrum etme de dâhildir. Buna göre kadına karşı şiddet aşağıdaki şekillerde ortaya çıkmaktadır:

Aile içinde fiziksel, cinsel ve psikolojik şiddet:

– Evlilikte ve evlilik dışında şiddet (örneğin dövme , cinsel istismar, tecavüz, aşağılama, tehdit)

– Ev içinde çocuklara cinsel istismar

– Çeyiz ile ilgili şiddet

– Kadın için zararlı olan her türlü geleneksel uygulama (örneğin cinsel organların sakatlanması)

– Sömürmeyi hedefleyen şiddet

Toplulukta fiziksel, cinsel ve psikolojik şiddet:

– İş yerinde, eğitim kurumlarında ve diğer yerlerde korkutma, cinsel taciz, cinsel istismar ve tecavüz

– Kadın ticareti ve fuhuşa zorlama

Devlet tarafından uygulanan ya da sadece müsamaha gösterilen fiziksel, cinsel ve psikolojik şiddet

FAİLLER KİMDİR?

Olayların yüzde 90’ında failler erkektir ve çoğunlukla mağdurun çevresindendir. Failler toplumun her kesiminden gelmek-tedir. Eş, baba, büyükbaba, öğretmen, aile dostu, antrenör, amca, kardeş, din görevlisi, terapist vs. dahi fail olabilir. Gücü kötüye kullanma ve cinsel tacizde, çoğunlukla kadın ya da çocuk olmak üzere, ilgili mağdurun durumundan özellikle yararlanılır.

DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) verilerine göre kadınlara belli başlı toplumlarda özellikle cinsel partnerleri tarafından sıkça kötü davranılmaktadır. Bu toplumlarda erkek ile kadın arasında kısmen eşitsizlik bulunmaktadır. Erkek ile kadın rolleri kesin olarak tespit edilmiş olup kültürel normlar erkeğin cinsel ilişki hakkını belirlemektedir.

3. Kadın ve çocuklara karşı şiddet

Hukuki durum: Fiziksel veya psikolojik şiddet uygulama (“yaralama”) Almanya’da cezayı gerektiren bir suçtur!

13

Kadının duyguları ise dikkate alınmaz. Bu tür eylemlere çoğunlukla hafif cezalar verilir ve hatta olumlu olarak değerlen-dirilir.

Mağdurlar çoğu kez açıklama bulmaya çalışırlar. Bu, faillerin suçunu hafifletebilir ve dolayısıyla suç eylemine özür bulunmuş olabilir. Böylelikle failler eylemi tekrarlama-ları yönünde motive olabilirler. Çoğu kez failler kendi bakış açılarının desteklendiğini zanederler ve şöyle düşünürler: “Yaptıklarımın bir yaptırımı yok.” “Bana bir şey olmaz!” “Herkes benden korkar ve saygı duyar!”

KADIN VE ÇOCUKLARA KARŞI ŞİDDETİN NEDENLERİ

Erkek ile kadın arasındaki yapısal eşitsizlik-ler kadına karşı şiddeti körükler. Bu olgu özellikle aşağıda belirtilen durumlarda güçlendirilir:

– Ataerkil yapılar Bu yapılar belirli bir erkek ve kadın bakışına sahiptirler. Erkeklik çoğunlukla iktidar, güç ve baskınlık ve kadınlık (dişilik) ise sabırlılık, edilgenlik ve zayıflık anlamlarını taşımaktadır;

– Güçlü erkeksi beklentiler ve aynı zamanda üstünlük düşüncesi. Erkek, hakkı olduğunu düşündüğünden sıkça kötü muamele söz konusu olmak-tadır. Bu düşüncelere göre erkek eşi üzerinde tasarruf hakkına sahiptir, bedeni üzerinde de hakkı vardır, yaptığı her şey, kiminle konuştuğu, nasıl giyin-diği, nerede bulunduğu konusunda karar vericidir.

– Kadın gittikçe günlük hayatta ve meslekte serbest olmaktadır Bazı erkekler böyle bir gelişmeyi tehdit olarak algılamaktadır. Erkekler hâkimiyetlerini korumak isterler ve bu nedenle şiddete başvururlar.

– Erkeğin çaresizliği, örneğin iltica sürecinde, eksik dil bilgisi veya işsizlik Bazı erkekler “erkek olmak” için hâkimiyet ve kontrol uygulamanın, fiziksel güç, yönetim, başarı, hırs ve rekabetin önemli olduğuna inanırlar. Kadınların toplumda eşit haklar talep etmeleri çatışmalara neden olmaktadır.

Kadın ve erkekler çoğunlukla uzun zamandır rollerine alışmışlardır. Bu nedenle bazıları neredeyse şiddeti dahi normal görmektedir. İnsanlara aşılanmış bu rollerin uzun vadede değiştirilmesi gerekir. Bu bazen uzun zaman alabilir ancak şiddetin kesin olarak sona erdirilmesi için çok önemlidir.

Almanya’da eşit haklara sahip olmak yasalar tarafından güvence altına alınmıştır.!

14

KADIN VE ÇOCUKLARA KARŞI ŞİDDETE İLİŞKİN ÖRNEKLER

Cinsiyete dayalı şiddet çoğunlukla özel alanda cinsel partnerler arasında (aile içi şiddet) ve cinsel şiddet olarak vardır.

AilE içi ŞiddET

Aile içi şiddet ile ilgili tam bir tanımlama bulunmamaktadır. Genelde ilişkideki bir eşin ya da eski bir eşin, eşine ya da eski eşine uyguladığı şiddet kastedilmektedir. Başka bir deyişle, burada aile içindeki yetişkinler ya da bir çiftteki şiddet söz konusudur. Olayların yüzde 90’nında failler erkek, mağdurlar ise kadınlardır. Çocukların da sıkça mağdur olduğu gözlenmektedir.

Aile içi şiddet kontrol ve hâkimiyet kurmayı hedefler. Aile içi şiddetin önemli bir özelliği her şeyden önce özel hayat alanında meydana gelmesidir. Özel çevre ve ortam çoğunlukla olayı ve faili koru-maktadır. Kadın ve çocuklar çoğunlukla olaylar hakkında ya konuşmak istemez ya da konuşamazlar. Mağdurlar faillerden korkmaktadır. Bağırma ve vurma sesleri duyan ve böylece şiddet tanığı olan kom-şular da çoğunlukla sıkıntı yaşamaktadır.

Aile içi şiddet örnekleri:

– Fiziksel şiddet Örneğin saç çekme, tokat atma, yumruk atma, çimdik atma, itme, boğazını sıkma ve çeşitli nesnelerle (silah dâhil) saldırma.

– Psikolojik şiddet Örneğin eşini (kadını) küçük ve gülünç duruma düşürme (kamuoyu önünde de), sürekli düzeltme, ufak tefek hususları eleştirme, aşağılama, çocuklarla ilgili teh-dit etme, çocuklarla terk etme tehdidi, öldürme tehdidine kadar varan tehditler.

– Cinsel şiddet Örneğin cinsel eylemlere, tecavüze ve fuhuşa zorlama.

– Sosyal şiddet Özellikle diğer insanlarla olan ilişkileri kontrol etme ve bu ilişkileri yasaklama ve mağduru bir yere kapatma şeklinde ortaya çıkmaktadır. Bazen fail mağduru aile ve arkadaş çevresinden tamamen izole eder.

– Ekonomik şiddet Bu şiddet türünün amacı ekonomik bağımlılık yaratmaktır. Fail mağdurun çalışmasını yasaklar ya da kendisi için çalışmasını talep eder. Fail böylece ekonomik araçlar üzerinde kontrolünü sağlar.

15

CiNSEl ŞiddET

Cinsel şiddet aile içi şiddetin bir parçası olabilir ancak çok daha ileri gitmektedir.

Cinsel şiddet kadınları değersizleştiren bir dil ile başlar. Çoğunlukla baştan aşağı süzme ve laf atma söz konusudur. Cinsel şiddetin şekilleri cinsel sınır ihlalleri, cinsel taciz, tecavüz ve cinsel istismara kadar uzanmaktadır. Bu münferit şiddet türleri arasındaki sınırlar çoğunlukla belirsizdir ve birbirlerine geçiş halindedirler.

Bu tür şiddet cinselliği silah olarak kullanır. Cinsel şiddet kendi gücünü gösterir ve aynı zamanda mağduru boyunduruk altına alır. Farklı cinsel şiddet türleri gözlemek mümkündür. Bu şiddet türleri yetişkinler arasında olabilir. Bazen yetişkinler ve genç-ler çocuklara karşı ya da çocuklar başka çocuklara şiddet uygular. Mağdurlar;

– tecavüze uğrar: Fail farklı yöntemlere başvurarak penisi ile mağduru iğfal eder, bazen bunu nesneler kullanarak başka insan veya hayvanlara yapar.

– cinsel eylemlere zorlanırlar: Fail mağduru, kendi kendini, fail olarak kendisini veya başkalarını çeşitli yöntemlerle cinsel tatmine zorlar.

– cinsel içerikli film veya fotoğraf çekimine zorlanırlar: Mağdurlar kendilerine söylenen eylemleri yapmak veya katlanmak zorunda kalırken film ya da fotoğraf çekimi yapılır. Bunu da kabul etmek zorunda kalırlar.

Belirtilen eylemlerde güç ağır düzeyde kötüye kullanılmaktadır, fail bunu tesadü-fen değil bilerek yapmaktadır. Fail kendisini tatmin etmek ya da mağduru aşağılamak ister. Bu eylemler suç olduğu için cezalan-dırılır (ceza hukuku açısından önemlidir).

Buna karşılık cinsel sınır ihlalleri ve cinsel taciz her ne kadar ceza gerektirmese de (ceza hukuku açısından önemli suç unsuru değil) suç duyurusunda bulunulabilir.

Yukarıda belirtilen şiddet türü ile karşı karşıya kalmış mağdurların vicdan azabı çekmelerine, hatta kendilerini suçlamalarına hiçbir neden yoktur! Sizin, kısmen bile olsa hiçbir suçunuz yoktur. Size uygulanan şiddetten dolayı hiçbir sorumluluğunuz bulunmamak-tadır. Siz, failin davranışlarını anlamak ya da onlara özür bul-mak zorunda değilsiniz. (Örnek: “Oraya gitmek yanlıştı. Ben zaten yanlış bir şey söyledim. Belki eteğim gerçekten gerektiğinden kısaydı”).

!

16

CiNSEl SINIR iHlAllERi

Cinsel sınır ihlalleri bazen istemeyerek olur. Genelde bilgisizlikten ya da yetersiz hassasiyetten kaynaklanır.

Ancak cinsel sınır ihlalleri genellikle ceza gerektiren cinsel eylemlerin başlangıcı olmaktadır. Deneyimlere göre mağdurlar genellikle kendilerini savunamazlar. Bu durumda eylemler sonuçsuz kalır. Sınırlar birbirlerine geçişkendir.

CiNSEl TACiZ

Cinsel taciz, başka bir kişiye hakaret etmeyi ve aşağılamayı amaçlayabilir. Örneğin kalçalara ya da göğüslere dokunmak cinsel tacize girer.

Burada da önemli olan husus: Karşınızdaki kişiye söz ya da işaretlerle bu saldırgan hareketi yapmamasını gerektiğini anlat-manız. Bu, size şiddet uygulanmasını engelleyebilir. Ancak her seferinde başarılı da olmaz. Bu durumda yardım istemekte yarar vardır, çünkü: Bazı failler bilerek sizin sınırlarınızı aşarlar!çok açık ve anlaşılabilir bir

şekilde söyleyiniz: “dur! Burada sınır başlıyor!”!

17

CiNSEl iSTiSMAR

Cinsel şiddetin bir özel türü cinsel istismar denilen şiddettir. Bu cinsel şiddet türüne, yetişkinlerin 14 yaş altı kız ve erkek çocuk-larına yönelttikleri her türlü cinsel eylem girer. Bu arada ilgili kız ve erkek çocukların bu eyleme sözde rızalarıyla katılıp katılma-dıkları (bu eylemleri kabul edip etmedik-leri) önemli değildir.

Bir başka cinsel şiddet türü daha vardır. Bazı çocuklar (ancak bazı yetişkinler de) fiziksel, psikolojik, ruhsal açıdan veya düşük dil bilgisinden ötürü failden daha az güçlüdür. Bu kişilerin eylemi bilerek kabul etmeleri zaten mümkün değildir. Fail hâkim konumundan yararlanmaktadır.

Cinsel şiddet uygulamak üzere çeşitli stratejilerle çocuk ve gençlerle temasa geçen (sıkça internetteki sohbet ortamları üzerinden) failler vardır. İlk önce ilgi göste-rilir ve sonraki aşamada ilişki geliştirilir. Fail karşısındaki kişi hakkında farklı bilgileri edinir ve bunları baskı aracı olarak da kullanabilir (örneğin “bana çıplak olduğun fotoğraflarını göndermezsen anne ve babanı bilgilendiririm”). Bir cinsel şiddetin hazırlanmasına yönelik daha çok çocukları kandırmak için yapılan davranışlara “Groo-ming” adı verilir.

Fail stratejik hareket ederek toplumsal yapılar, özel değerler ve standartlardan yararlanır. Böylece kendisini kamufle eder. Fail kurbanını kendisine bağımlı hale getirir ve böylece üzerinde hâkimiyet kurar. Sonuç itibariyle faillerin de takdir edilmek istediği ve düşük öz değer duygusuna sahip oldukları varsayılabilir.

Çocuklara istismar aşağıdaki ruhsal baskı türlerini ortaya çıkarabilir:

– Utanç: Çocuklar çoğunlukla mağdur olarak şiddetin suçlusu olduklarını düşünürler. Kendilerinin başına gelenlerden utanırlar. Bu duygu, çoğunlukla faile olan öfkeden daha güçlü olmaktadır.

– Yanlış sorumluluk duygusu: Çocuklar bir şeyleri yanlış yaptıklarını veya ailenin parçalanmasında suçlu olduklarını düşünürler. İlgili çocukların çoğu için bu durum çözülmez bir sorun haline gelir.

Örnek: Dört yaşında bir kız çocuğu. Tüm failler annesinin eşi ve arkadaşlarıydı. Araların-dan birisi özellikle bu anneyi seçmişti. Anne bir ilanında eş aradığını ve bir küçük kız çocuğu olduğunu belirtmişti. Bu sözde eş aslında çocuklarla cinsel ilişkiye girmek istiyordu ve ortak ev ortamında bu çocuğa rahatlıkla erişebi-liyordu. Anne, terk edilmekten korktuğu için bu şiddet olayına karşı bir şey yap-mıyordu.

18

– Kızılmasından korkma: Çocuklar okul ya da başka kurumlarda da cinsel saldırıya maruz kalmaktadır. Ancak mağdur olan çocuklar aile, öğret-men ve arkadaşlarıyla sorun yaşamak istemezler.

– Yargılanma: Çocuklar, başka kişilerin yaşadıklarını çok farklı biçimde değerlendireceklerinden ve kendi duygularının yanlış olduğundan korkarlar.

– Fail tarafından gizliliğe zorlanma: Çocuklar “iyi” ve “kötü” sırları ayırt edemezler. Çocuklar bazen, fail baskı yapsa da, bir sırrı açıklamak isterler.

İyi deneyimler elde eden, hislerine/duygularına güvenen çocuklar çevredeki insanların kendilerini ciddiye aldığını ve hata yapabileceklerini fark ederler ve daha sık ve erken bir safhada yardım ararlar ve sınırları koyarlar.

Hukuki durum: 14 yaş altındaki çocuklarla/çocuklara yapılan cinsel eylemler daima cezayı gerektirir.

Ceza Kanunu’nun 176. maddesi açıkça ortaya koymaktadır: Çocukların bir kadın veya erkek fail veya başkaları üzerinde cinsel eylemde bulunmak zorunda bıra-kılmaları da cinsel istismardır. Çocuklara pornografi göstererek onları etkilemeye çalışmakta eylemin bir diğer şeklidir.

Ceza Kanunu 18 yaş altındaki gençleri, onlarla koruma ilişkisi içinde bulunan kişilerin cinsel saldırılarından korur. Koru-makla yükümlü olan kişiler ebeveynler (üvey anne-baba dâhil), öğretmenler, eğitimciler, sosyal hizmet çalışanları ve eğitim kurumlarındaki diğer çalışanlardır. Ancak bu yaşlarda gençlere ne kadar baskı yapıldığına ve böylece mağdurun bağımlılığından faydalanıldığına bakılır.

Bir kız çocuğun/erkek çocuğun zor duru-mundan yararlanan ya da cinsel eylemler için para ödeyen gençler (14 – 18 yaş) ve genç erişkinler (18 – 21 yaş) için de ceza öngörülmüştür.

Örnek: Bir baba on iki yaşındaki kızı ile cinsel ilişki yaşamıştır. Çocuk acı çekmiştir. Kız, babasının yaptıklarının doğru olmadığını hep hissetmiştir. Baba kızına, annesin-den daha güzel olduğunu ve bir baba olarak ona cinselliği öğretmesi gerekti-ğini anlatmıştır. Kız çocuğu anneye karşı suçlu olduğunu hissetmiş ve annesinin kendisinden uzaklaştığını fark etmiştir. Kız çocuğu, görünümünden dolayı baba-sının onu arzuladığı için sorumluluğun kendisinde olduğuna inanmıştır.

Kız çocuğu ailesinden hicbir zaman destek görememiştir. Bu nedenle öğretmenine karşı sevgi beslemektedir ve okul arkadaşlarının anneleriyle iyi anlaşmaktadır.

19

dOKUNARAK SEVMEKlE CiNSEl ŞiddET

Cinsel şiddet her zaman fiziksel acı vererek (örneğin darbe/vurma gibi) “şiddet” olmaz. Cinsel şiddet birçok olayda dokunarak ve şefkatli okşayarak olur. Bu, baskınlık ve zorlama ile bağlantılıdır. Şiddetin bu türü mağdurlar için zor ve çelişkili bir durum-dur. Örneğin eş ya da baba, büyükbaba veya bir aile dostu sevgi dolu bir şey yap-mak istediğini empoze ederek hem fiziksel hem de ruhsal sınırları aşar ve hâkimiyetini ortaya koyar. Fail, “çok çekicisin veya bu kadar çekici giyinmeseydin… annen senin kadar güzel değil…” veya “Bedeninin nasıl tepki verdiğini görüyorum, aslında sen de istiyorsun…” gibi açıklamalarda bulunarak mağdura kendisinin de bu olaya katıldığı duygusunu aşılamaya çalışır. Fail çocuğa, bu cinsel şiddet eylemlerine aslında kendi-sinin (çocuğun) neden olduğunu empoze eder.

Ancak mağdurlar cinsel şiddet de söz konusu olsa bazen fiziksel istek hissedebilir ve hatta orgazm dahi yaşayabilir. Bu, mağ-dur için çok kötüdür. Vucudu bu esnada sadece cinsel uyarıya tepki vermektedir. Bundan dolayı sonradan utanmaya gerek yoktur.

KADIN VE ÇOCUKLARA KARŞI ŞİDDETİN SONUÇLARI

KiŞiSEl SONUçlAR

Her insan şiddet karşısında farklı tepki gös-terir. Ancak cinsiyete dayalı şiddete maruz kalmış kişiler her zaman kişilik bütünlüğü­nün zarar görmesi ile karşı karşıya kalırlar. Bu, uzun süreli ruhsal travma geçirilmesine neden olabilir.

Cinsel şiddete maruz kalmış birçok kadın ve çocuk ömür boyu suçluluk duygusu yaşar ve çok acı çeker. Onlar olup biten-leri sınıflandırmak, anlamak ve yeniden kendileri ve yaşamları üzerinde kontrolü kazanmak isterler. Olayı anlama çabası ise genelde suçluluk duygusu üretir. Kişi kendi davranışını şiddet eylemleri ile bağdaştır-maktadır.

Örnek: “Eğer orada bulunmasaydım veya onun-la gönüllü olarak cinsel ilişkide bulun-saydım. Onun benim eşim olduğunu ve benimle cinsel ilişkide bulunma hakkı olduğunu artık kabul etmeliyim.” gibi.

20

Şiddete maruz kalan kadınlar eylemden sonra bir tür şok durumda olurlar, bazen kendilerini ve çevrelerini günlerce algı-lamazlar/hissetmezler. Mağdurlar alışmış oldukları çevrede kendilerini yabancı hisseder ve o ana kadar inandıklarının artık var olmadığını düşünürler. Bu durum, yönelim kaybı (dezoryantasyon) olarak algılanır.

Mağdurların olaydan sonraki davranışları birbirinden çok farklı olabilmektedir, “tipik” bir örnek bulunmamaktadır. Olası tepki şekilleri ve müteakip sonuçları arasında şu hususlar bulunmaktadır:

– Dava açmak/suç duyurusunda bulunmak: Bazı kadınlar olaydan sonra polise başvurmayı düşünürler.

– Baskaları ile iletişim kurmak: Bazı kadınlar ise kendilerine yakın kişilerle görüşmek, uzmanlık birimlerine başvurmak ya da güvendikleri kişilerle konuşmak ister.

– Yıkılma: Birçok mağdur saatlerce ağlar, ancak konuşamaz ve çaresizliklerini açıkça gösterirler.

– Kontrol: Bazıları ise kontrollü, sakin, ağırbaşlı ve rahat görünür. Bu kişiler şiddete maruz kaldıklarını, failin haksız olduğunu bilirler ancak yine de nerede yanlış yaptıklarını sorgularlar.

– Özür aramak: Bazı kişiler yaşanmış olayın tam da şiddet olduğunu düşünmezler, şiddet eylemini sınıflandırmaya, özür bulmaya ve “normal” olduğunu değerlendirmeye çalışırlar. Bu tür kadınlar çoğunlukla

şahsi duygularına güvenemezler; tiksinti, korku, çaresizlik, nefret, yas, güçsüz düşme durumu gibi duyguları kabul etmeyi öğrenmemişlerdir.

– Öz güven bozukluğu: Onur, cinsellik konusunda normallik ve insanın kendi bedeni ile ilgili duyguları uzun bir süre bozuk olabilir.

– Kendini suçlama: Birçok kişi kendinden utanır, tiksinir, ızdırap verici şekilde sitem eder veya yaşadıklarından dolayı kendini suçlar.

– Duygu yanılması: Birçok şiddet mağduru olay sırasındaki tepkileri nedeniyle şaşkınlık yaşamaktadır.

Örnek: Dört yaşındaki kız çocuğu değişik bir ortamda yetişmiştir. Burada cinsel şiddet “normal” sayılmaktaydı. Anne çocuğunu koruyamadı ve korumak istemedi. Çocuğunun yardıma ihtiyacı olduğunu bilmediği için yardım istemedi. Sonuç olarak çocuk bedeni ile ilgili kendisine olan güvenini kaybetti ve bedeninden tiksindi.

Sonunda yıkanmayı bile bıraktı. Aynı zamanda şefkat de görmek istiyordu. Şefkati ise cinsellikle sağlayabileceğini düşünerek okul arkadaşlarını cinsel eylemlerde bulunmak üzere ikna etti. Bu davranışı izlendi ve cinselleştirilmiş davranış olarak değerlendirildi. Bu, bir uzmanı devreye sokmak için yeterli bir nedendi.

21

Mağdura yakın kişiler tüm bu duyguları sıkça güçlendirir. Mağdurun yakınları, arkadaşları ve tanıdıkları savunmaya geçe-rek tepki verebilir, olup bitenlere inanmaz veya anlamaz ve mağduru suçlayabilir.

SAĞlIK ilE ilGili SONUçlAR

Şiddet olaylarına dayanan sağlık sorunla-rının net bir şekilde şiddete bağlanması çoğu zaman mümkün olamamaktadır. Bazı ruhsal veya psikosomatik şikâyetler daha sonra ortaya çıkar ve uzun süre kalıcı olur.

Çocukluğunda şiddete uğrayan ve şid-detin uzun vadede ortaya çıkan fiziksel sonuçlarından rahatsız olan kadınlar sıklıkla bu şikâyetlerinin olası bir şiddet olayına dayandığını fark edemezler.

Mağdurların uğramış oldukları şiddet olaylarına dayanan yaralanmalarını “kaza” sonucunda edindiklerini söylemeleri de sıkça rastlanmaktadır.

Aşağıdaki belirtiler şiddet eylemlerine dayanabilir:

– Fiziksel hasarlar: Kemik kırıkları, iç organ hasarları, başa vurma sonucunda ortaya çıkan beyin hasarları, tüm vücutta kötü iyileşmiş yara izleri, yanıklar, kimyasal yanıklar, yüzde deformasyon, görme ve işitme azalması, tekme ve darbeler veya zorunlu kürtajlar nedeniyle karın altı yaraları.

– Cinsel bölgede yaralanmalar: Tecavüzün etkileri arasında anal ve vajinal yaralanma ve kanamalar, idrar torbası iltihabı, cinsel hastalıklar, kısırlık ve düşük (çocuk düşürme) bulunur.

– Psikosomatik hastalıklar: Mide ülseri, tromboz (kan pıhtısı oluşumu), kalp ağrıları, sürekli baş ağrıları, metabolizma bozuklukları vs.

– Ruhsal ve psikolojik hasarlar: Korku halleri, uyku bozukluğu, güvensizlik, depresyon, utanma ve suçluluk duygusu, travma sonrası stres bozukluğu, geriye dönüşler, kirlenme hissi ve damgalanma, kimlik ve sınır bulma bozuklukları, düşük düzeyde özgüven, çaresizlik, kendine zarar verici davranışlar, cinsel ilişki sırasında sürekli ağrılar, abartılı cinsel davranışlar, yeme bozukluğu, zorluklar, uyuşturucu madde ve ilaç bağımlılığı, intihar ve intihara teşebbüsler.

Bazen mağdurlar ruhsal sonuçları yaşadık-ları şiddet olaylarına bağlamazlar. Mağdur-lar şikâyetlerinin bir istismarın sonucunda oluştuğunu değil de, kendi “yetersizlikleri” olarak görürler. Bu da çoğunlukla özgüve-nin daha da azalmasına neden olur.

22

AilEVi VE SOSYAl SONUçlAR

İnsanlar sosyal varlık olarak aile, arkadaş grubu veya meslektaşları gibi ağlara bağlı olurlar. Ancak doğrudan şiddet çoğunlukla kişinin bildiği çevrede meydana gelir. Failler çok nadiren yabancılardır. Böylece kişinin sosyal çevresi doğrudan söz konu-sudur. Mağdur kadınların birçoğu başlarına gelen şiddet olayı hakkında konuşmaktan kaçınırlar. Kendilerinin suçlanacağından çekinirler, örneğin "Neden oraya gittin ki?” veya "Sen de kim bilir nasıl baktın” gibi. Bununla birlikte şiddete uğramış mağdu-run birçok yakını ve arkadaşı aynı çevrede şiddetin olduğunu kabul etmekte zorlanır.

Aile içi yahut cinsel şiddete uğramış kişiler için müteakip riskler:

– Sosyal çevre içinde dışlanma korkusu: Şiddet olayının ortaya çıkmasıyla eşten ayrılma, yalnızlık, aileden kopma, (yeni) cinsel ilişkiden korkma ve şiddet eylemleri olabilir.

– Yüksek oranda izolasyon duygusu: Uzun süren istismarlarda çevreden daha fazla kopma başlar. Kişinin kendi güvenliğine olan inancı kaybolur. Bunun sonucunda daha fazla geri çekilme ve özellikle de değerler sisteminde değişik-likler söz konusudur.

23

– Ekonomik bağımlılıklar ilk etapta başka yolun olmadığı hissini yaratır: Şiddetli izolasyon duygusu yaratır. Failin şiddete dönük davranışlarından duyulan korkunun yanı sıra o olmadan yaşana-mayacağı duygusu çok büyüktür.

– Edilgenlik: Özgüven ve kendine verilen değerin kaybı çoğunlukla faile tam uyumu getirmektedir. Burada yaşam savaşı söz konusudur. Fail ile kurban arasındaki bağ o denli güçlenir ki, mağdur gittikçe kendisini failin gözüyle görmeye başlar.

– Çocuklara karşı sorumluluk duygusu kaybolur: Mağdurların ağır ruhsal bozukluklara örneğin travma sonrası stres bozukluğu, Borderline (sınır) kişilik bozukluğu, dissosiyatif kimlik bozukluğu) yakalanırlar. Bunun sonucunda çocuklarını ihmal etmeleri hiç de ender rastlanan bir durum değildir.

– Değişiklik korkusu: Bir ayrılık yaşandığında yaşam planları ve iş durumu değişebilir. Örneğin iş feshi ya da iş yeri değişikliği, işyerinde sorunlar, işsizlik durumları gibi.

– Yoksulluk: Ayrılıktan dolayı birçok kadın yoksullaş-makta veya yüksek yoksullaşma riski ile karşılaşmaktadırlar. Konut kaybı ve evsizlik de buna dâhildir. Şiddete uğra-dıktan sonra sosyal çevrelerinden kopan kadın ve çocuklar çok yüksek düzeyde yoksullaşma riski ile karşı karşıya kalırlar.

Mağdurlar sadece sosyal izolasyon yaşa-mazlar. Birçok kadın bir kadın sığınma evine kaçar ve sadece alışık oldukları çevrelerini değil, aynı zamanda mal varlıklarını da geride bırakırlar. Bu kişiler

genellikle şikâyet, nafaka ve tazminat haklarından vazgeçerler.

Bunun nedenleri:

– Yeniden şiddete dayalı saldırılardan korkma,

– Olayların çoğunda kendilerinin de hatası bulunduğunu düşündüklerinden ve ailelerinin namusunu korumak istediklerinden utanç duyma.

– Yargı yolunun uzun olduğunu ve her zaman başarıyla sonuçlanmayacağını bilmeleri

– Erkeklerin çoğu zaman kendileri için eş ve çocuklarını döverek terbiye ve eşlerin-den cinsel eylemler talep etme “hakkını” görme gibi tecrübelerin edinilmesi.

NESillERi AŞAN SONUçlAR

Çocukluklarında şiddete uğramış kişilerin ileride bizzat fail oldukları ya da “kurban rolünde” kaldıkları sıkça görülmektedir.

Örnek: Dört yaşındaki bir kız çocuğun annesi, çocukken babası tarafından cinsel şidde-te maruz kalmıştır. Kendisi anne olarak ne kendisini ne de kızını koruyabili-yordu. Daha ziyade cinsel ilişki yoluyla erkeklerle ilişki kurabildiğini öğrenmişti. Kızı henüz on iki yaşındayken bunu üstlendi. Aile danışmanı annenin neden kızını eşlerinin saldırılarından korumadı-ğını sorduğunda annenin yanıtı: “Bu benim için normaldi – ben de böyle görmüştüm/yaşamıştım” olmuştur.

24

çOCUKlAR içiN SONUçlAR

Doğrudan ve dolaylı olarak aile içi şiddet yaşamış çocuklar mağdurlar kadar ruhsal müteakip hasara maruz kalırlar ve genel-likle ağır travmaları olur.

Müteakip etkiler/sonuçlar:

– Özgüvenin azalması: Kendini gerçekleştirme büyük ölçüde engellenmektedir.

– Hayal kırıklığı: Anne ya da babanın zayıflığını ve güç kaybını yaşayan kişinin kendi gücünü kaybetmesi mümkündür.

– Yanlış değerlendirme: Anne ya da babanın zayıflığını ve güç kaybını gören çocuklar, kendilerini failin yanında daha güvende hissettikleri için failin tarafına geçmeleri mümkündür.

– Problemli rol model: Aile içi şiddet yaşamış çocuklar ileride hiç de azımsanmayacak oranda fail ya da mağdur olmaktadır.

– Fiziksel (bedensel) hasarlar: Olayların çoğunda çocuklar, annelerine benzer bir şekilde, sadece ruhsal hasarlar değil, fiziksel yaralanmalara da maruz kalmaktadır. Çocuklar bazen annelerine yardım etmeye çalışırken doğrudan şiddete maruz kalabilirler.

– Sır taşıma yükü: Çocuklar çoğu zaman okula devam etme zorunluluğundan ötürü dışarıya teması sürdürmek zorunda kalırlar. Aile içi şiddette genellikle baskı altında tutulurlar. Susmadıklarında kendi baba-larının hapse girebileceğinden korkarlar. Ailenin, polisin müdahalesi sonucunda parçalanması halinde çocuğun suçlu olacağı empoze edilir. Çocuğun yurda sokulacağı tehdit edilir. Birçok olayda çocukların neden yaşananlar hakkında konuşmadıklarına dair nedenlerden birisi budur. Bunun dışında okullardaki birçok öğretmen şiddet tahmin edildiğinde buna uygun davranamamaktadır.

– Ağır travmalar: Yaşananların tamamen örtbas edilmesi ve bastırılması çocuğu sosyal açıdan sınırlanmaya ve hatta intihara kadar sürükleyebilir.

– Değişikliklerin tetiklenmesi: Çok sayıda çocuk ailelerini terk ederek yeni bir başlangıç arama cesareti göste-rebilir.

Güvendiğiniz insanlara gidin. Güvendiğiniz kişiler ve uzman danışmanlık birimleriyle aile içi şiddete maruz kalmış çocuklara yardım ve koruma hakkında konuşunuz.

!

25

26

ALMANYA’DA ŞİDDET MAĞDURLARI İÇİN hUKUKİ KORUMA

Almanya’da çocuk, kadın ve erkek­ler eşit haklara sahiptirler. Bu nedenle herkes eşit ölçüde koruma imkânlarından yararlanabilir.Almanya’da şiddet mağdurlarına çeşitli koruma imkânları tanınmaktadır. Her insanın şiddetsiz bir yaşam hakkı vardır.

Eş tarafından uygulanan şiddetin birçok türü olabilir: Hakaret, şahsi özgürlüğün sınırlandırılması, kontrol, saldırı, tehdit, vurma, cinsel ilişkiye zorlama, takip ve taciz.

ACil dURUMdA YARdIM

Eş şiddet uyguladığında 110 no.lu acil hat kullanılarak polis aranabilir ya da karakola başvurulabilir. Polis, mağduru korumak için hemen gelmek zorundadır. Polis, faili 14 güne kadar varan bir süreyle birlikte yaşanılan evden uzaklaştırabilir. Polis, evden uzaklaştırma önlemini uygulatabil-mek için faili geçici olarak tutabilir. Polis, ceza gerektiren bir suç eylemi bulunması durumunda bir suç duyurusunda bulun-mak zorundadır.

Şiddet mağduru kadınlar ayrıca kadın sığınma evlerine başvurabilirler ve orada çocuklarıyla geçici olarak kalabilirler. Yaraların bir bayan doktor tarafından muayene edilmesi ve belgelendirilmesi çok önemlidir.

dANIŞMANlIK HiZMETlERi

Şiddete uğramış kadınlar danışmanlık birimleri, kadın sığınma evleri, mağdura yardım büroları veya şiddet durumu acil servislerinden diğer koruma imkânları konusunda yardım, destek ve danışmanlık hizmeti alırlar. Uzman danışmanlık birim-leri, suç duyurusunda bulunmadan da, atılması gereken adımlar konusunda kişileri bilgilendirir. Suç duyurusu daha sonra da yapılabilir. İstek üzerine kişinin kimliği gizil tutularak da (anonim) danışmanlık hizmeti verilebilir.

Şiddete maruz kalan kadınlar arkadaşları, akrabaları veya komşularından da destek isteyebilirler.

Bir şikayet planlanıyorsa mutlaka hukuki danışmanlıktan yararlanılmalıdır.

4. Şiddetten çıkış yolları

Tüm insanlar kanun önünde eşittir. Kadın ve çocuklar erkek-lerin sahip olduğu hakların aynısına sahiptir. Kanun ile din birbirinden ayrıdır.

!

27

ŞiddETE KARŞI KORUMA KANUNU’NA GÖRE KORUYUCU TAliMATlAR

“Vuran kişi gider!” – Kanun şiddete uğramış her kişiyi şiddet, taciz ve takibe karşı korur.

Şiddet, tehdit veya takibe uğramış mağ-durlar bir ceza davasından bağımsız olarak medeni hukuk çerçevesinde bir koruma tedbiri talep edebilir. Mağdurlar bu konuda bir şiddet danışmanlık birimi tarafından ücretsiz olarak destek alabilirler. Ancak Şiddete Karşı Koruma Kanunu (Gewaltschutzgesetz) gereğince mahkeme tarafından alınacak önlemler ücrete tabidir. Muhtaç olan, yani gelir ya da mal varlığı bulunmayan kimseler yargılama gideri yardımı alabilirler.

Her kişi ikamet ettiği yer, olayın meydana geldiği yer ya da bulunduğu yerdeki Aile Mahkemesi’ne (Asliye Mahkemesi) başvurarak bir koruma tedbirinin alınma-sını talep edebilir.

Mahkeme bu koruma tedbirleri çerçevesinde failin

– konuta yaklaşmasını,

– şiddete uğramış kadının düzenli olarak gittiği (veya gitmek zorunda olduğu) yerlerde bulunmasını,

– temasa geçmesini veya

– mağdurla buluşmasını yasaklayabilir.

Faille aynı evde yaşayanlar, konutun kendisine bırakılmasını da talep edebilir.

Koruma tedbirleri mahkeme tarafından belirli bir süre için alınır ve polise bildirilir. Fail mahkemenin almış olduğu bu tedbirleri ihlal etmesi durumunda ceza gerektiren suç işlemiş olur. Bu durumda da polisin aranması mümkündür.

BiR AVUKATIN GÖREVlENdiRilMESi

Bir avukatın görevlendirilmesi şart değildir. Ancak şikâyette bulunmak isteyenler mutlaka hukuki yardım almalıdırlar ancak bu durumda davayı etkilemek mümkün olacaktır. Bu durumda mağdur müdahil davacı olarak davaya katılmış olur. Bir şid-det danışma birimi ya da yardım kurumu deneyimli avukatları tavsiye edebilir.

Uzman danışmanlık birimleri çalışanları, doktorlar ve avukatlar esas itibariyle bilgileri gizli tutma yükümlülüğü altında-dırlar. Ancak bu kişiler çocuğun menfaatinin tehlikede olması durumunda Gençlik dairesi ile temasa geçmek durumunda kalabilirler.

!

28

Maddi nedenlerle avukat tutamayanlar ilk danışmanlık için danışmanlık yardımı talep edebilirler. Danışmanlık yardımı için gerekli yetki belgesi ikamet edilen yerdeki Asliye Mahkemesinden alınılabilir. Mağdurlar bir şiddet danışma biriminden başvuru konu-sunda destek alabilirler.

Bir suç eyleminin mağduru olmuş ve bir ceza davasında tanık olarak dinlenmesi gereken kişiler de ilk danışmanlık için yetki belgesi talep edebilirler.

Ayrıca şiddete uğramış kadınlar müdahil davacı olarak davaya katılabilirler ve müda-hil davacı vekili olarak bir kadın avukatı görevlendirebilirler. Masrafların bazı koşul-lar altında üstlenilmesi de mümkündür. Müdahil davacı vekilinin görevlendirilmesi ile ilgili masraflar konusuna avukatın vereceği ilk danışmanlık hizmeti ya da bir şiddet danışmanlık birimi ile yapılacak görüşmede açıklık getirilebilir.

Tanık olarak dinleme için de bir kadın avukatın tanık yardımcısı olarak görevlen-dirilmesi tavsiye olunur. Bu masrafların bazı koşullar altında üstlenilmesi de mümkündür.

diĞER dESTEK iMKÂNlARI

Sadece danışmanlık birimleri, kadın avukatlar ya da kadın sığınma evlerinden destek sağlanmaz. Sorgulama için güvenilir bir kişi de mağdura refakat edebilir. Ancak bu durum ile ilgili olarak önceden bir başvuru yapılmış olması gerekir.

Mağdur kadınlar psikososyal dava refa-katinden de faydalanabilirler. Psikososyal dava refakatçıları özel eğitim görmüş kadınlar olup mağdur tanık ve yakınlarına ceza duruşmasından önce, duruşma sırasında ve sonrasında kapsamlı olarak destek verirler. Dava ile günlük yaşamdaki desteklerin birbirlerinden ayrılabilmesi ve dava refakatçılarına mahkeme önünde etki altında bulundukları iddia edilebilmesini engellemek için mağdurun günlük yaşa-mındaki psikososyal refakati diğer uzman danışmanlık birimi uzmanları tarafından sağlanır.

2017 Ocak ayından itibaren psikososyal refakat hukuki bir hak olacaktır.!

29

BiR SUç dUYURUSU YAPIldIKTAN SONRA NElER OlUR?

Aile içi ya da cinsel şiddette yapılacak suç duyurusunda mağdurun ifadesi son derece önemlidir çünkü genelde başka deliller bulunmamaktadır veya sadece tamamlayıcı rol oynamaktadır. Olaylara doğrudan tanık olan kişilerin bulunması çok nadirdir.

Suç duyurusunda bulunan bir kimse, olaylara ilişkin olarak defalarca ifade vermek zorunda kalacağını (örneğin polis ve mahkemede) ve bunun da büyük bir yük oluşturacağını hesaplamalıdır. Buna hazırlıklı olabilmek için uzman danışmanlık birimlerine erken safhada başvurulması

önem taşımaktadır. Şiddete uğrayan kadın-lar tüm ceza davası süresince destek olarak psikososyal dava refakatçisi alabilirler.

Bazı mağdurlar ifade vermeye hazır değil-dirler. Suç duyurusunda geçen şiddet eylemini bilerek yalanlar veya olduğundan daha zararsız gösterirler. Mağdurlar muh-temelen bunu, daha fazla şiddete uğraya-cakları korkusundan ya da fail ile olan ilişkilerinden kopamayacakları için yaparlar. Birisi şikâyette bulunmak istemiyorsa belli nedenleri vardır. Bir suç duyurusunda bulunulmasa da, bu ve diğer sorularla ilgili yardım ve danışmanlık hizmeti uzman danışmanlık birimlerinden alınılabilir.

30

MAĞdURlARIN KORUNMASI

Şikâyette bulunulması halinde polis genelde fail ile tehlikeli kişi konuşması denilen bir konuşma yapar. Polis bu görüşmede faili mağdurla temasa geçmemesi ve şiddet uygulamaması konusunda özellikle uyarır. Bu görüşme-den birçok fail etkilenir ve bu uyarılara uyar. Ancak mağdurların, faillerin buna rağmen kendileriyle temasa geçmeye ya da kendilerini etkilemeye çalışmaları halinde (örneğin failin yakınları veya arkadaşları gibi üçüncü şahıslar üzerinden de) polise başvurmaları önemlidir. Polis sadece bu durumda harekete geçebilir!

POliSlE TEMASA GEçMEK

Birçok polis merkezinde kadın polisler şiddet mağdurları ile çalışma konusunda özel eğitim almışlardır. Bir kadın avukat ya da mağdurun güvendiği başka bir kişi de mağdurla birlikte ifade vermeye gelebilir. Dil sorunu bulunması halinde, polisten profesyonel bir tercümanın görevlendiril-mesi rica edilebilir.

Ancak polis gibi soruşturma birimleriyle temasa geçilmesi halinde bu kurumların çalışmaya başlayabilmesi mümkün olmaktadır.

Mağdur kadının dava sürecinde bir konuda ifade vermemesi sadece tanıklık-tan çekinme hakkı olması durumunda mümkündür. Bu hak, kadının gerçeklere uyan bir ifadesiyle kendisini ya da bir yakınını zan altında bırakacaksa sözkonu-sudur.

TAKiP EdEN SÜREç

Bir davanın açılması ve mahkeme duruş-masının yapılması mağdurlar için yeniden bir ek yük anlamına gelmektedir. Bir uzman danışmanlık birimi, bir psikososyal dava refakatçisi veya bir kadın avukatın yardımıyla yapılacak iyi bir hazırlık birçok korkunun giderilmesinde yararlı olur.

Şikâyette bulunmak kolay bir yol değildir. Bu nedenle önceden dava süreci, dava sırasındaki haklar, olası mağdur koruma tedbirleri ve dava refakati hakkında iyi düzeyde bilgi almak çok faydalı olur.

Bir suç duyurusunun geri çekilmesi mümkün değildir. !

31

TEdAVi, EMEKliliK VE BAKIM ilE ilGili HAKlAR

Bir kişi, kasten kanunlara aykırı bir saldırı-dan ötürü sağlık ile ilgili zarar gördüğünü kanıtlayabilirse sağlık ve ekonomik etkilerden ötürü devlet yardımı almaya hak kazanır. Almanya’da üç yıldan az bir süre bulunan kişilerin sadece para yardımı dışındaki yardımları almaya hakları olur.

Aşağıda belirtilen hizmetler Mağdura Tazminat Kanunu (Opfer ent schä di gungs­gesetz) üzerinden finanse edilebilir:

– İyileştirme ve hasta tedavisi (Psikoterapi de dahil olmak üzere)

– Emeklilik ödemesi (hasarların etkisi ve duruma göre gelire bağlı olarak)

– Bakım yardımı, ihtiyaç halinde duruma göre özel yardımlar (örneğin iş hayatına katılım, bakım, ev işlerinin sürdürülmesi ve ilaveten geçim ile ilgili olarak)

– Rehabilitasyon hizmetleri (örneğin rehabilitasyon kurumlarında tedavi imkânları)

BİRLİKTE ŞİDDETTEN ARINMIŞ BİR ORTAM

Uzman danışmanlık birimlerinden başlaya-rak kadınlara şiddet içermeyen bir yaşam için kendini korumayı teşvik çalışmaları yapılmaktadır. Görüşmeler mağdur ile aynı seviyede yapılmakta olup kişinin özerk-liğinin güçlendirilmesi ve özgüveninin yükseltilmesi hedeflenmektedir. Mağdurlar takip eden süreçte hangi fırsat ve hangi engellerin olabileceğine dair bilgiler edinirler.

Mağdurlar bunun dışında nasıl aktif olabileceklerini ve nasıl kendilerini savu-nabileceklerini ve şiddete maruz kalan bir kadının şiddetten kurtulma potansiyeline sahip olduğunu öğrenirler. Ancak bunun için kadınların güçlendirilmesinin yanı sıra, zor durumlarda şiddete başvurmadan nasıl davranabilecekleri konusunda bilinçli olan erkeklerin de güçlendirilmesi gerekir.

Şiddete uğramış olmak, hayat boyu mağdur olmak anlamına gelmez – Şiddetten kurtulmanın yolları vardır.

!

32

Terimler sözlüğü

Aşağılama Başka bir kişiyi kasten kırma veya aşağılamayı hedefleyen davranışlar

Ataerkil yapılar Erkeklerin esas itibariyle daha güçlü olduğu ve daha fazla hak sahibi olduğu toplum şekli

Bağımlı olma ilişkisi Bir kişinin başka bir kişiye bağımlı olduğu ilişki (örneğin ekonomik veya duygusal bağımlılık)

Bakım yardımı Bakma ilkesi çerçevesinde muhtaçlar için devlet yardımı. Bu yardımlar arasında ikamet parası, işsizlik parası veya sosyal yardım gibi yardımlar yer almaktadır

Baskınlık Bir kişinin başka bir kişiyle olan ilişkisinde bir tarafın yönetici rol oynadığı ve böylece baskın olduğu durum

Borderline (sınır) kişilik bozukluğu

İnsanlar arası ilişkilerde, ruh halinde ve öz imgesinde (insanın kendi kedini değerlendirmesinde) istikrarsızlığı içeren kişilik bozukluğu

Ceza davası Bir suç eyleminin hukuken takibi

Cinsel partner Cinsel ilişki içinde bulunulan kişi

Cinsiyete dayalı şiddet Cinsiyetlerinden dolayı insanlara karşı uygulanan şiddet

Çocuğun menfaati Çocuğun iyi olduğu durum

Çocuğun menfaatinin tehlikede olması

Bir çocuğun iyi olmadığı ve menfaatinin tehlikede olduğu durum. Örneğin bir çocuğun aile içi şiddete maruz kalma durumu

Damgalama Belirli özelliklerine dayanarak kişi veya gruplar hakkında olumsuz bir yargının oluşturulduğu ve böylece belirli bir kategoriye indirgendiği süreç

Danışmanlık yardımı Devletin düşük gelirli ya da geliri olmayan insanlara hukuki yardım ve temsil imkânı tanıyan bir sosyal yardımıdır. Danışmanlık hizmeti, yargılama dışında elde edilen hakların kullanılmasına yönelik bir yardımdır

Depresyon Bir ruhsal hastalık olup özellikleri arasında verimlilik azalması, baskılanan ruh hali, ilgi kaybı, isteksizlik gibi çeşitli belirtiler vardır

Dissosiyatif kimlik bozukluğu

Kişilikte travmatik olaylara dayalı olarak meydana gelen derin bozukluklar. Bu durumda bir kişide iki ya da daha fazla farklı kişilik barınmaktadır

Edilgenlik Katılmama, bir şey yapmama, isteksizlik

33

Eğitim kurumu Devlet ya da belediye mevzuatına istinaden bir eğitim görevi bulunan kurumlardır. Bunlar arasında okul ve kreşler bulunduğu gibi, kütüphane, müze ve ortak ilgi dernekleri de eğitim kurumu sayılır

Emeklilik ödemesi Sosyal statü/yaş nedeniyle bir para alma hakkı

Eşit haklara sahip olma/ eşit haklara sahip

Eşit hak ve önceliklerin sağlanması. Cinsiyet, yaş, köken, din vs. ayrımı yapmadan hukuken eşit tutma ve eşit davranma

Etnik temizlik Bir bölge/ülkeden belirli (dini) grupların genelde şiddet uygulanarak uzaklaştırılması

Fuhuşa zorlama Cinsel sömürü amacıyla yapılan insan ticareti

Güçsüz düşme durumu Bir durum karşısında ruhsal güçsüzlük ve çaresizlik

Güvenilir kişi Çok güvenilen kimse

Hâkimiyet kurma Bir kişiye hükmetme, kişiyi kontrol etme, kişiden faydalanma

Hukuki durum Belirli bir soruyla ilgili kanunlar

Hukuktaki yer Belirli bir konuyla ilgili kanunlar

İkamet zorunluluğu Mülteci/iltica eden kişiler için Almanya’da uygulanan belirli bir bölgede bulunma talimatı

İletişimde bulunmak Bilgi değiş-tokuşunda bulunmak/aktarmak

İltica hakkı arayanlar/Mülteciler

Politik takipten dolayı, takip edildiği veya ciddi bir tehlike altında bulunduğu bir ülkeye iade edilme veya başka şekilde dönme riskine karşı Federal bölgede koruma arayan kişiler.

İstismar Bir kişinin yoğun bir şekilde kullanılması. Çocuk/gençler ve savunmasız kişilere/kişilerle (muhtaç kimseler, tutuklular) uygulanan cinsel eylemler

İzolasyon Bir kişinin yalnızlığı/dışlanması

Kabul eden ülke Mültecileri ya da göçmenleri kabul eden ülke/mülteci ya da göçmenlerin yerleştiği ülke

Kadın avukat Tüm hukuki konularda bağımsız (kadın) temsilci ve danışman Avukatlara ifade vermeyi reddetme hakkı ve bilgileri gizli tutma yükümlülüğüne sahiptirler. Bu durum, avukat ile müvekkil arasındaki güveni korur

Kadınları koruma mekânları/kadın tesisleri

Kadınları için özel koruma ve destek veren tesis ve barınma yerleri

Kadın ticareti Kadının gitmek istediği ülkeye gidebilmek için insan kaçakçılarına fazla miktarda borçlandılması, kendisine karşı şiddet, baskı veya tehdit uygulanması veya sömürülerek çalışmak zorunda bırakılması veya sahte vaatlerle dolandırılarak ülkeye girişinin sağlanması

34

Kendini koruma Kişinin kendisini tehlikelere karşı koruması

Kişilik bütünlüğü Şahsi değerlerin çevre ile uyumu

Kişiyi hürriyetinden mahrum etme

Bir kişinin iradesi dışında tutulması (kapatılması, kaçırılması vs.)

Koruma ilişkisi Bir kişinin başka biri kişiye emanet edilmesi ve bu kişiyle bir bağımlılık ilişkisinde olması durumu (örneğin öğretmen/öğrenci)

Mağdura Tazminat Kanunu (Opfer­entschädigungsgesetz)

Şiddet eylemlerine uğramış mağdurlara ve geride bıraktıkları yakınlarına tanınacak tazminatı ve bakım hizmetlerini düzenleyen kanun

Müsamaha gösterilenler Resmi dairenin “müsamaha” yetkisini kullanarak kişinin yurt dışı edilmesini ertelemenin onaylanması

Müteakip sonuçlar/ müteakip hasarlar

Olaylar sonrasındaki sonuç veya hasarlar. Örneğin, şiddet eylemlerine dayalı ruhsal şikâyetler

Psikolojik şiddet Mağdur kişide doğrudan tehdit, hakaret veya sindirilerek/kontrol ederek yapılan bir davranış sonucunda oluşturulan duygusal hasarın meydana geldiği bir tür şiddet

Psikosomatik Tamamen ya da kısmen ruhsal nedenlere bağlı fiziksel hastalıklar

Psikoterapi Ruhsal bozukluk ya da ruhsal sonuçları tedavi etmek üzere uygulanan tedavi

Rehabilitasyon hizmetleri

Fiziksel/ruhsal açıdan hasta bir insanın yeniden topluma kazandırılması

Risk Bir hastalığa kapılma olasılığını güçlendiren durum, örneğin şiddet eyleminden ötürü bir ruhsal hastalığa kapılma gibi

Ruhsal Ruh ile ilgili olan

Sabırlılık Bir kişinin uysal olması durumu

Şiddete Karşı Koruma Kanunu (GSG)

Şiddet mağdurları için medeni hukuk çerçevesinde öngörülen koruyucu tedbirleri düzenleyen kanun

Şikâyet/Suç duyurusu Bir suç eyleminin polis ya da savcılığa bildirilmesi. Herkesin suç duyurusunda bulunması mümkündür

Sınır ihlalleri Kendi tatminini sağlamak için diğer kişinin iradesini, fiziksel, ruhsal, bilişsel durumunu veya dil konusundaki zayıflığını dikkate almayarak yapılan her davranış

Sırları saklı tutma yükümlülüğü

Çeşitli meslek gruplarının bilgileri üçüncü kişilere hukuken vermeme yükümlülüğü

35

Sömürü Kişi ya da gruplar arasında haksız veya adil olmayan ilişkiler. Bu kavramla özellikle zor durumda bulunun kişinin durumundan ya da bir mağdurun zayıf durumundan yararlanma anlaşılmaktadır

Suç unsuru Mevcut kanunlara karşı yapılan eylemler

Sürgün etme Nüfusun ya da belirli grupların başka bir ülkeye zorunlu göçü

Tanık yardımı Kadın tanıklar için sağlanan hukuki yardım

Tepki şekilleri Farklı durumlar karşısında sergilenen davranış biçimleri

Travma geçirme Bir kişinin üstesinden gelemediği ve bu nedenle uzun süreli olarak ruhsal bakımdan hasta olduğu durum

Travma sonrası stres bozukluğu

Radikal veya hayatı tehdit eden olaylardan sonra oluşan ruhsal hastalık (travma)

Uzman danışma birimleri

Uzman danışma birimleri çeşitli uzmanlık alanlarında uzmanlaşmış olup genelde bilgi, danışmanlık, refakat hizmeti sunarlar, davranış seçeneklerini gösterip uzmanlık alanlarında diğer muhatap kişilerle bağlantı kurulmasını sağlarlar.

Yabancı olana karşı korku Tanınmayan/bilinmeyen kişi, topluluklar, nesne veya duruma karşı korku

Yargı Kanunların/hakların uygulanmasına yetkili tüm resmi kurumlar

Yargılama gideri yardımı Mahkemedeki yargılamayı gerçekleştirebilmek için gelir/mal varlığı olmaması veya yetersiz olması halinde verilen ekonomik yardım

Zorlama Bir kişinin bir şeyi yapmasına zorlama

36

Seçilmiş iletişim adresleri

Anti­Diskriminierungsstelle des BundesGlinkastraße 24 10117 BerlinDanışma telefonu: 030 185551865Genel sorular için servis telefonu: 030 185551855 Pazertesi-Cuma günleri arası saat 9 – 12 ve 13 – 15 arasıE-Posta: beratung@ads.bund.dewww.antidiskriminierungsstelle.de

Federal Ayrımcılığa Karşı Hizmet Birimi Ayrımcılık durumlarında yasal haklar ile ilgili danışmanlık ve bölgesel uzmanların aracılığı

Bff – Bundesverband Frauenberatungs­stellen und Frauennotrufe Frauen gegen Gewalt e.V. Petersburgerstraße 94 10247 Berlin Tel.: 030 32299500 Faks: 030 32299501 E-Posta: info@bv-bff.de www.frauen-gegen-gewalt.de

Bff – Federal Kadın Danışma Birimleri ve Kadın Acil Hatları DerneğiŞiddete maruz kalmış kadınlar için çalışan ülke çapında organizasyon.Bölgesel danışma birimleri, kadınlar için acil durum telefon hatları ve kadın sığınma evleri hakkında bilgi için: www.frauen-gegen-gewalt.de/organisationen.htmlDiğer diller ve yardımların özellikleri de dikkate alınmaktadır.

Bundesarbeitsgemeinschaft der Kinderschutz­Zentren e.V. Bonner Straße 145 50968 Köln Tel.: 0221 569753 Faks: 0221 5697550 E-Posta: die@kinderschutz-zentren.org www.kinderschutz-zentren.org

Çocuk Koruma Merkezleri Federal BirliğiŞiddete ve ağır krizlere maruz kalmış çocuk ve aileler için danışmanlık hizmeti. Önleyici yardım, çocuklara kısa süreli barınma imkânı.Bölgesel çocuk koruma merkezleri veri bankası: www.kinderschutz-zentren.org/zentren-vor-ort

Bundesarbeitsgemeinschaft Täterarbeit Häusliche Gewalt (BAG TäHG) e.V.Nordring 15 c76829 LandauTel.: 06341 55758-21E-Posta: info@bag-taeterarbeit.dewww.bag-taeterarbeit.de

Aile İçi Şiddet Fail Çalışma Federal BirliğiAlmanya’da aile içi şiddet failleri ile çalışan kurumların kültürlerarası çatı derneğidir. Mağdur koruma hizmeti sunup şiddeti önleme çalışmaları da bulunmaktadır.

37

Deutsche Gesellschaft für Prävention und Intervention bei Kindesmisshand­lung und ­vernachlässigung e.V.OfisSternstraße 9 – 1140479 DüsseldorfTel.: 0211 4976800Faks: 0211 49768020E-Posta: info@dgfpi.dewww.dgfpi.de www.dgfpi.de/hilfe-finden.html

Alman Çocuk İstismarı ve İhmalini Önleme ve Müdahale BirliğiTüm Almanya ve komşu ülkelerden gelen, çocukların korunma şartlarının aktif olarak daha iyi hale getirilmesi için birlikte hedef belirleyen (kişi veya kurum) uzmanlar topluluğudur. Cinsel tacize uğramış çocuklara terapi, danışmanlık ve bakım hizmeti sunan kurumlar ile cinsel suç işlemiş faillere yönelik çalışmalar sunan kurumların listesini sunar.

Deutsches Institut für MenschenrechteZimmerstraße 26/2710969 BerlinTel.: 030 259359-0Faks: 030 259359-59E-Posta: info@institut-fuer-menschenrechte.dewww.institut-fuer-menschenrechte.de

Alman İnsan Hakları EnstitüsüEnstitü kamuoyunu yurt içi ve yurt dışında insan hakları konusunda bilgilendirir. İnsan hakları ihlalini önleme ile insan haklarını koruma ve teşvik etmeye katkıda bulunur.

Frauenhauskoordinierung e. V. www.frauenhauskoordinierung.de

Kadın Sığınma Evleri Koordinasyon DerneğiŞiddete maruz kalmış kadınlar için çalışan ülke çapında organizasyon.Bölgesel danışma birimleri hakkında bilgi için: www.frauenhauskoordinierung.de/beratungsstellensucheBölgesel kadın sığınma evleri hakkında bilgi için:www.frauenhauskoordinierung.de/frauenhaussucheDiğer diller ve yardımların özellikleri de dikkate alınmaktadır.

Hilfetelefon Gewalt gegen Frauen Tel.: 08000 116016 (24/7) www.hilfetelefon.de

Kadınlara karşı şiddet olaylarında merkezi yardım hattıÜcretsiz ve ismini açıklamak istemeyen kişilere 15 dilde danışmanlık (Türkçe, Rusça, Fransızca, İngilizce, İspanyolca, Portekizce, İtalyanca, Lehçe, Sırpça, Çince, Bulgarca, Romence, Arapça, Farsça ve Vietnamca). 24 saat acil servis.

Hilfetelefon sexueller Missbrauch Tel.: 0800 2255530

Cinsel istismarda yardım hattıCinsel şiddetle ilgili ücretsiz ve ismini açıklamak istemeyen kişilere, telefonda danışmanlık hizmeti. Bölgesel yardım kuruluşların listesi; mülteciler için de hizmet verilir.

38

Jugendportal www.zwangsheirat.de Tel.: 030 40504699-0Faks: 030 40504699-99E-Posta: info@frauenrechte.de www.zwangsheirat.de

Gençlik Portalı www.zwangsheirat.deZorla evliliğe karşı kriz hattıdır. Online danışmanlık, internette ortak paylaşım imkânı (blog) ve Almanya’daki tüm danışma merkezlerini arama fonksiyonu hizmetle-rini sunar.

KOK – Bundesweiter Koordinierungskreis gegen Menschenhandel e.V.Kurfürstenstraße 3310785 Berlin Tel.: 030 26391176 Faks: 030 26391186E-Posta: info@kok-buero.dewww.kok-gegen-menschenhandel.de

KOK – İnsan Ticaretine Karşı Federal Koordinasyon GrubuDernek bölgesel, ulusal ve uluslararası düzeyde insan ticaretine ve istismarına karşı mücadele eder ve mağdurların haklarının uygulanmasına ve göçmen kadınların insan haklarının gerçekleştirilmesine çalışır.

Krankenhäuser HastanelerTelefon rehberinde bölgesel kayıtlara bkz. Mülteci kurumları, doktorlar, hastalık sigortası ve diğer muhatap kişilerden de öğrenilebilir.

Notfall­Nummern 112 (Kurtarma hizmeti/itfaiye) 110 (Polis)

Acil durum telefonlarıÜcretsiz. Sağlık ile ilgili acil durumlarda yardım, yangın (itfaiye), kişiler tarafından gelen tehlike (polis)

Notruf und Beratung für vergewaltigte Frauen und Mädchen e.V.Kasseler Straße 1a 60486 Frankfurt am Main Tel.: 069 709494Faks: 069 79302795E-Posta: info@frauennotruf-frankfurt.dewww.soforthilfe-nach-vergewaltigung.de

Tecavüze Uğramış Kadın ve Kızlar için Acil Çağrı ve Danışmanlık Derneği Tecavüzden sonra gerekli tıbbi yardımlara yönelik tüm önemli bilgileri ve bununla birlikte tıbbı kayıt hizmeti sunar.

Nummer gegen KummerTelefon­Beratung bei Sorgen und NötenTel. (Çocuklar/Gençler):0800 1110333Tel. (Ebeveynler): 0800 1110550Online-Danışma: www.nummergegenkummer.de

Sorunlar hakkında konuşma hattıTelefondan ve cepten ücretsiz ve ismini açıklamak istemeyen kişilere danışma. Almanya çapında kriz durumlarında ve bir çocuğun menfaatinin tehlikede olması şüphesi durumunda danışma yardımı. Gençler ve çocuklar için danışma saatleri Pazartesi ile Cumatesi arası saat 14 ile 20 arası.

39

TERRE DES FEMMES Menschenrechte für die Frau e.V.Brunnenstraße 12813355 BerlinDanışma hattı: 030 4050469930Görüşme saatleri: Pazartesi saat 15 – 18 arası, Salı ve Perşembe saat 10 – 13 arasıTel. Ofis: 030 40504699-0Faks: 030 40504699-99E-Posta: info@frauenrechte.de; beratung@frauenrechte.dewww.frauenrechte.de

Kadınlar İçin İnsan Hakları DerneğiKadınlar için kar amacı gütmeyen insan hakları organizasyonu. Karşılıklı konuşarak, telefonla ve online danışmanlık sunar. Danışmanlık hizmeti Almanca ve Türkçe sunulmaktadır.

Unabhängige Patientenberatung Deutschland Tel. Arapça: 0800 33221225 Tel. Almanca: 0800 0117722 Tel. Rusça: 0800 0117724 Tel. Türkçe: 0800 0117723

Almanya Bağımsız Hasta Danışmanlık HizmetiAlmanya’daki sağlık hizmetlerine ilişkin bilgiler (hastalık sigortasından bağımsız olarak), Arapça, Türkçe, Rusça ve Almanca dillerinde danışmanlık hizmeti verilebilir.

Weisser Ring Mağdur-Telefonu: 116 006 weisser-ring.de/hilfe/opfer-telefon

Beyaz HalkaÜcretsiz ve ismini açıklamak istemeyen kişilere telefonda danışmanlık hizmeti, acil durum/krizlerde müdahale, aracılık, hukuki yardım, insani yardım

Zentrale Informationsstelle Autonomer Frauenhäuser Markt 4 53111 Bonn Fax 0228 68469506 E-Posta: zif-frauen@gmx.de www.autonome-frauenhaeuser-zif.de/de/autonome-frauenhaeuser/adressliste

Bağımsız Kadın Sığınma Evleri Merkezi Bilgilendirme BirimiBölgesel kadın sığınma evleri ile ilgili veri bankası

40

Notlar

Bu rehber Almanya’daki mülteci ve göçmen kadınlar ve gençler için “şiddete karşı koruma ve güvenlik” konularıyla ilgili bilgiler içermektedir. Bu rehber yardımı ile Almanya’da haklarınız ve korunma imkânlarınız hakkında sizi bilgilendirmek istiyoruz. Size bunun dışında aşağıdaki konularda da bilgiler sunmaktayız:

• Kaçıştan önce, kaçış sırasında ve sonrasında şiddet

• Şiddet nedenleri, şekilleri ve sonuçları

• Kimler şiddet uygular?

• Şiddetten çıkış yolları

Rehberde bunların dışında, Almanya’da mağdur ve yakınları için destek imkânlarını sağlayabilecek yardım bazı yardım kuruluşların adresleri sunulmaktadır. Bu rehber Almanya çapındaki “MiMi – Kadın göçmenlerle kadın göçmenler için şiddetten korunma” Projesi çerçevesinde geliştirilmiştir.

Bu rehberi veren kişi/kurum:

Almanya’daki kadın ve genç mültecileriçin şiddete karşı koruma ve güvenlik