• AMNESTYINTERNATIONALNEWSLETTER

BURUNDI

Tysiqce zabitychw walkach etnicznych

HAITI

p RZEMOC na tie etnicznymspowodowala w Burundiimieré okolo 100.000 omit), a Hs-ko milion os6b stracilo dach nadglowa lub zbieglo z kraju od cza-su, gdy w paidziemiku 1993 woj-sko ohalilo prezydenta MelchioraNdadaye, kt6ry zostal nastgpniezamordowany podobnie jak wideinnych osobistoki iycia polity(2-nego Burundi.

Pod koniec stycznia AI zaape-lowala do rzadów o natychmiasto-we podjgcie dzialari majacych nacelu przywrócenie przestrzeganiapraw czlowieka w kraju, w którym

obawa pried kolejnym puczemspowodowala eskalacje gwaltów.

Raporty donosza, Ze w pier-

wszych dniach lutego 1994, pod-czas kolejnego v.yhuchu zamie-szek etnicznych w Bujumhurze,strlicy Burundi i w okolicachzgingto ponad 50 oscit) cywilnychi zniszczonych zostalo wiele do-mOw. Zarnieszki wybuchlypotym,jak przywOdcy opozycji z grupyctnicznej Tutsi zaczeli nawoly-wa6 swoich zwolennikOw do wy-

NIEMCY

warcia presji na rzad - popierany

przezwigkszogciowa grupg etnicz-

n4 Hutu - aby odwolai decyzjg o

rozwivaniu S4clu Konstytucyjne-go. Zwolennicy Tutsi wzniegli

hatykady, po czym Tutsi przypug-

cili atak zabijaj4c cywilnych oby-

wateli Hutu.Do stlumieni a przemocy w sto-

licy kraju u±yle zostaly sluiby bez-

pieczenstwa, lecz - wediug donie-

siert - nic udaio sic zapobiec mor-

derstwom w dzielnicach mieszkal-nych miasta. A.kty przemocy za-koriczyty sic dopiero wtedy, gdyrzad zgodzit sic powierzyC tekiministrOw przywOdcom skrajnejopozycji, ktcirzy do przemocyzachecali.

Ai Laapc owala U ri..4du Bu-rundi i do dowOdcOw sit bezpie-

czeristwa o zapewnienie ochrony

Zycia nieuczestnicz4cej w rozru-

chach ludnoki cywilnej i o stoso-

wani e say przez uzbrojone j ednos-

tki tylko wtedy, kiedy jest to

niezbgdne do wypeinieni a wtagci-

wych int obowi4zków.

Trzoch, • ktOrych apelowata Al, na wolnoici

Nv MZIEI

1 surnienia, zostaly opisane w rubryce "Upo-U Shwe Ohn, ktorego mnij sic!" w lutowym numeric

przypadek zostal opisany w

AI Newsletter. Sa to Mustafa

rubryce "Upomnij sig!" w pai- Rustum i Hadithe Murad. Obaj

dziernikowym numerze Al znaleili sig wgrOd tych czionkOw

Newsletler, zostal uwolniony. 70- bylego rzgclu i przywOdcOw par-

letni prawnik i przywódca parth tii Baas, ktOrzy 20 lat temupolitycznej zdelegalizowanej zostali aresztowani i ktOrych

przez juntg wojskowa w Myan- przez cal)/ ten czas przetrzymy-

mar zostal uwolniony wlistopa- wano bez sformulowania aktudzie 1993. oskarienia i hez postawienia

Uwolnieni zosta1i rOwniet przed s4dem. Pig6 pozostalych

trzej wieiniowie sumienia ska- ofiar wspomnianych w lutowym

zani na wieloletnie wiezienie w artykule Biuletynu nadal pozos-

Syrii. Przypadki dwOch z nich taje w wiezieniu.

kik

ft

To jest czteroletnia Jocelyne Jeanty. Podczas, gdy patrol wojskom,3,

napadl w grudnin ubiegiego roku na slumsy w Raboteau, Jocelyne

znalazla sic wired 19 mciczyzn, kobiet i dzieci, którym kazano potoiye

sig na ziemi w pobliiu domu. Wszyscy zostali pobici, po czym iolnierze

wycofujac sic strzelali na oilep. Zaatakowano tei kilka innych domów

w Raboteau, w Gonaives i w regionie Artibonite, a ich rnieszkancOw

pobito. W wyniku akcji patrolu dwie osoby zmarly: Evalliere Bornelus

utonai podczas próby ncieczki przed strzelanina, a starsza kobieta,

Luisiana Jean, zmarta na skutek szoku.

27 grudnia okolo 5000 mieszkanców Cite Soleil na przedmieiciach

stolicy kraju, Port-au-Prince, zostalo zaatakowanych przez czlonków

Rewolucyjnego Frontu Postcpu Haiti (FRAM!), orga nu politycznego

"attaches". 50 omit) zostato zabitych lub "zagincio". Splonclo okolo 250

domow. Wielu pobi to. WedIng doniesieñ, napastnicy the dopukili straiy

pokarnej do gaszenia ognia twierdzac, e nie jest potrzebna.

Al w dalszym ciagu powainie obawia sig o bezpieczenstwo mieszkaficow

Raboteau i Cite Soleil. Lamanie praw czlowieka jest powszechne na

Haiti od czasu obalenia prezydenta Aristide w przewrocie wojskowym we

wrzeiniu 1991.

Policia w Hamburgu nie ukarana za maltretowanie zatrzymanych

WLADZE Hamburga nie 16 kornisariacie w Hamburgu. rzenie twarza o kant stolu. Frank nych wobec funkcjonariuszy, kta-

zaskariyly ani nie ukaraly Skargi zarzucaja policji mal- Fennel byt przez tydzieti h ospi tali-

funkcjonariuszy policji odpo- tretowanie zatrzymanych. zowany po tym, jak zostal dotkli-

wiedzialnych za maltretowanie Raport dokonuje dokladnej wie pobity przez funkcjonariuszy

osOb przebywajacych w areszcie - analizy przypadków Lutza Priebe tej jednostki w lipcu 1991. Obu

donosi nowy raport Al */. W i Franka Fennela. Lutz Priebe ofiarom przyznano pOziniej od-

ciagu ostatnich czterech lat mial zlamany nos pa tym, jak w szkodowania w sprawach z po-

wplyngly 32 skargi na funkcjo- 16 komisariacie, w sierniu 1989, wodztwa cywilnego.

nariuszy jednostki specjalnej funkcjonariusz E-Schicht Swia- AI wyraia w raporcie obawg o

policji E-Schicht stacjonujgcej w domie pcimql go powoduj4c ude- to, ie brak kroków dyscyplinar-

rry maltretowali zatrzymanych,moie utwierdzaé innych w prze-konaniu, ie wolno im bezkarniepopelnia6 podobne wykroczenia.AI wa:ywa do dokladnego zbada-nia wszystkich 32 skarg.*I Republika Federalna Niemicc:tnahretowanie zatrzymanych przezpolick w Hamburgu (Jndeks Al:EUR 23101194)

2 KWIECIEN 1994

I I I

gse a

elp!Twoje stows adresowane do polityk6w mop porn& ofiarom famania prawcztowieka, kthrych losy opisane sit poniiej.Moiesz przyczyni6 Sic do uwolnienia wiOnkfm sumienia.Twoje przestanie mote przywr6ci6 wolnot6 tym, którzy "znikncli". Moieszzapobiec egzekucjom.Ofiar jest wiele, przemoc ma ogromny zasigg. Liczy Sic kaidy Mos.

(

Uzbekistan

p PULAT AKHUNOW, 31lat, odbywa 14czn 4 karc czte-tech i p61 lat wiezienia na podsta-wie oskarieri o przestgpstwa kty-minalne. Domniemuje sic, ie os-karienia zostaly sfabrykowane poto, aby ukarad go za polityczn4dzialalnogé opozycyjnq. W pai-dzierniku 1993 osadzono go woslawionym obozie pracy Kyzyl-teppa, przeznac:zonym dla szcze-golnie groinych przestcpcow. M6-wi sig, ie panujqce tam warunkisq najgorsze w porOwnaniu z is-tniej4cymi w pozostalych zakla-dach karnych w Uzbekistanie. AIobawia sig, ie Pulat Akhunowzostal tam przeniesiony celowo po

to, aby byl zagroiony aktamiprzemocy ze strony wspeolwigi-niem.

Pulata Akhunowa aresztowanow lipcu 1992. W grudniu os4dzo-ny zostal za "zlogliwe chuligafi-stwo" i skazany na 18 miesigcypobytu w obozie pracy. Powszech-nie uwaia sig, ie sprawa rzeko-mego rozboju zostala przez %via-dze sfabrykowana celem ukarani ago za dzialalnok jako wiceprze-wod ni cz4 ce go opozycyj n ego ruchuBirlik (Jednafe). 0¢ekujqc wwiczieniu na wynik zloionej ape-lacji, Pulat Akhunow oskarionyzostal w lutym 1993 o nielegalneposiadanie narkotykOw i o napad

na strainika wicziennego. Ja.k sicwydaje, te oskarienia zostalyrOwniei zmyglone. W sierpniu, wwyniku kolejnej rozprawy s4clo-wej, Pulat Akhunow skazany zos-tal na 3 lata wiczienia.

Prosimy o wysylanie lisiów zi4deniem przeprowadzenia s4clo-wej rewizji stawianych PulatowiAkhunowowi zarzutOw o prze-stcpstwa kryminalne, a takie zi4daniem zapewnienia mu bezpie-czeristwa osobistego. Listyprosimy kierowad na adres:Prezydent Islam Karimow/ Kancelaria (Apparat)Prezydenta / Plac Mustakillik /Taszkent / RepublikaUzbekistanu (byly ZSRR). Pula t Akhunow

Tadiykistan Iran

MIRZONAZARIMOMNAZAROW,ktdrego "zaginigcle" opisane bylow tej rubryce Al Newsletter zwrzegnia 1993, zostal zamordo-wany. Jego cialo znaleziono wstolicy kraju Duszanbe w koficustycznia 1994. Smieré nast4pilaniedawno, co wskazuje n a fakt, ieprzetrzymywany byl w ukryciuprzez ponad 13 miesiccy.

Prosimy o wysylartie zi4d aniem wdroieni a dochodzeri wsprawie zabOjstwa MirzonazaraImomnazarowa, a takie postawie-nia winnych pried organami wy-miaru sprawiedliwogci. Listy (wjgzyku rosyjskitn lub angielskim)prosimy adresowaé: ImamaliRahmonow / Przewodnicz4cyRady najwyiszej / Duszanbe /Tadiykistan (byly ZSRR). Mirzonaza r I momnaza row

JvtANOUCHEHRKARMIZADEH,

ary aturzysta pracuj4cy dlaczasopisma naukowego Farad. iNaser Arabha, redaktor naczelnytego pisma, zostali aresztowani wTeheranie w kwietniu 1992. Obajprzetrzymywani byli wcalkowitymodosobnieniu w wigzieniu Evin zaopublikowanie rysunku przedsta-wiajgcego czlowieka z amputowa-n4 koliczyn4 graj4cego w pilkenoin4; czlowiek ten mial jakobyprzypominae zmarlego Aj atoll ah aChomeiniego.

Naser Arabha byl pierwszymdziennikarzem os4dzonym (wewrzegniu 1992) za naruszeniepraw prasowych. Skazany zostalna szek miesiccy wigzienia. Poodbyciu kary zostal zwolniony wpierwszych miesi4cach 1993.

SprawgManouchehraKanniza-deha prowadzil Islamski S4d Re-

wolucyjny. Skazany zostal na rokwiczienia i nagrzywne wwysokog-ci 500.000 rialOw. Jednakle wpaidzierniku 1993 zasqdzony muwyrok zostal podwyiszony przezs4d wyiszej instancji do 10 latwiczienia. Wedlug doniesiefi, ska-zany zostal za obrazg bylego przy-wodcy. AI traktuje go jako wigi-nia sumienia, wiczionego za ko-rzystanie z prawa do wolnogcislowa.

Prosimy o wysylanie listOw znaleganiem na niezwloczneuwolnienie ManouchehraKarmizadeha bez stawiania muwarunków. Listy prosimykierowae na adres: H.J.Hojjatolesl am Ali Akbar Hash emiRafsanjani / President of theIslamic Republic /The Presidency/ Palestine Avenue / AzerbaiijanIntersection / Teheran / IslamicRepublic of Iran.

Zair

O JC1EC MUKOMA, kaplankatolicki w Kananga, stolicyregionu Zachodniej Kasaf, zostalzastrzelony podczas prOby pow-strzymania Zolnierzy grabi4cych iniszcz4cych wlasnoge kokiola.

Atak na koki61, otaczajqce gobudynki, domy plywatne i sklepy,jakiego dopuszczono sig w listo-padzie 1993, byl szeroko komen-towany jako kara wymierzona wprzedstawicieli kogciola za nie-udzielenie poparcia dla wprowa-dzania do obiegu nowej zairskiejwaluty. ROwniei gazety, kryty-kuj4ce tg reformg, zostaly de-

cyzjq wladz na kilka tygodnizamknicte.

Biskupi katoliccy byli juiwczegniej krytykowani przez zwo-lennikOw prezydenta MobutuSese Soko za opublikowanie wewrzegniu 1993 ogwiadczefi potg-piaj4cych "...grabieie, poniiania,uprowadzania, przymusowe prze-siedlenia, masakry na tysi4cachludzi..." - zbrodnie i naduZycia,których ofiarami byli przeciwnicyprezydenta i jego sojusznik6w.Wystcpujace w Zairze tego rodza-ju przypadki naruszania prawczlowieka na wielk4 skale 54

przez Al szczegOlowo udoku-mentowane.

Kokied w Kananga oskarianybyl rOwniei przez zwolennikOwrz4du o podwaianie autorytetuprezydenta poprzez organizowa-nie sluib spolecznych i udzielaniepomocy potrzebujqcym, czegorzqd nie uczynil.

Na poczqtku listopada ze sto-licy kraju, Kinszasy, przybylo doKanangi kilkuset tolnierzy. W no-cy 28 listopada iolnierze z 223batalionu annii zairskiej zaata-kowali kokiefl i otaczaj4ce budyn-ki. Ojciec Mukoma i pige innych

osób zostalo zabitych. Rz4d niepodj4liadnych krokociw zmierza-Acych do ukarania winnych.

Prosimy o wysylanie listow ziqd aniem wdroienia publicznych,bezstronnych dochodzeri w spra-wie zab6jstwa Ojca Mukomy ipicciu innych os6b, a takie zi4daniem postawienia zabOjcowprzed organami wymiaru spra-wiedliwogci. Listy prosimykierowaé na adres: SonExcellence le Marechal MobutuSese Seko / Président de laRepublique / Présidence de laRepublique /Kinshasa -Ngaliema/ Republique du Zaire.

•. 1 I I 1 ' 1 1

KWIECIE141994

KAMERUN

Nikogonie wolnotorturowaiWCIAGU ostatnich kilku latw Kamerunie zatrzymanoi przetrzymywano bez postawieni aw stan oskarZenia setki os6b kry-tykujacych i sprzeciwiajacych sigrzadom prezydenta Paula Biya.Maltretowanie i stosowanie tor-tur przez sluiby bezpieczefistwawobec os6b aresztowanych zewzgledów politycznych, a takiewobec podejrzanych o przestcp-stwa kryminalne, byly na porzad-ku dziennym.

BMIERTELNIE POBICI

W 1993 co najmniej dwie osobyzmarly w nastepstwie tortur.Louis Abondo Langwoue, 29 lat,oskariony przez swojego praco-dawcg o kradziei, zmarl po czte-rech dniach przebywania w aresz-cie iandarmerii w Diang, Pro-wincja Wschodnia. Kwalifikowanylekarz, kt6ry stwierdzil Smier6w nastgpstwie cigikiego pobicia,zostal zwolniony z pracy.

Cyprian Tanwie Ndi for, 23 I ata,pracownik ogrodka katolickiego,zostal zatrzymany wgrudniu 1993,rzekomo w zwiazku z kradzieia.Zmarl w gleiwnej kwaterze ian-darmerii w Bamendzie, Prowincj aPolnocno-Zachodnia, w kilka go-dzin po zatrzyrnaniu. Byt równieicigiko pobity.

W sprawie Zadnego z tych przy-pad ków nie wdroiono post gpowa-nia zmierzajacego do postawieniaprzed sadem osOb odpowiedzial-nych za dokonanie zbrodni. Alwzywa do natychmiastowego pod-jecia krok6w w kierunku zapew-nienia wszystkim wieiniom och-rony przed stosowaniern tortur imaltretowaniern.

TYBET

MEKSYK

C PORZADZONY zost al k at a-log przypadków lamani a praw

cziowieka towarzyszacych tlu-mieniu przez armig meksykariskapowstania w Chiapas w styczniubr.

Przebywajacy w tym regionieprzedstawiciele AI potwierdzilidziesiatki przypadków stosowaniatortur, wykonanie co najmniejdziewigciu dorainych egzekucji,15 innych podejrzanychp rzyp ad kciw Stnierci, 11 "zagi ni é"i wiele samowolnych aresztowari.Wszystkie te zbrodnie i naduZyci aobciaiaja sh.ithy bezpieczeristwaMeksyku.

CzIonkowie delegacji AI spot-kali sig ze spolecznoSciamitubylczymi, przeprowadzilirozmowy z przedstawicielamirzadu i przesluchali okolo 70wieiniów w wigzieniu CerroHueco. WigkszoS6 z nich zostalazatrzymana na podstawie falszy-wych oskarieri, pobita lub pod-dana torturorn w celu wymusze-nia zeznali.

W lutym odnaleziono cialatrzech mciczyw z plernieniaTzeltal w Morelia, którzy bylizatrzymani przez armic po zli-

C0 NAJMNIE1 12 wiginiowstracono w Jordanii w 1993roku - wedlug danych AI, najwie-cej od dwudziestu lat. W styczniub.r. stracono kolejnych dwóchwiginiow, a co najrnniej trzechinnych skazano na kare Smierci.W roku 1992 nie wykonano iad-nej egzekucji.

Dziesicciu spoSród straconychw 1993 roku bylo skazanych zamorderstwa. Sad BezpieczetistwaParistwa skazal dw6ch pozostalych

kwidowaniu powstania. NaoczniSwiadkowie utrzymuja, ie zostaliprzewiezieni do miejscowego koS-ciola, gdzie ich torturowano, anastgpnie wywieziono wojskowympojazdem. Dwaj mgiczyini mielipo 65 lat. Zadnemu nie posta-wiono zarzut6w.

Delegacja AI badala równieidomniernane przypadki naruszeri

za szpiegostwo na rzecz Izraela.Pomimo miedzynarodowych gwa -rancji bezpiecze6stwa nie mieliprawa do apelacji, ktOre wpro-wadzono do procedury tego sadudopiero w maju 1993.

W styczniu b.r. Sad Bezpie-czefistwa Paristwa skazal na kargSmierci trzech wieini6w (w tymdweich sadzonych zaocznie), któ-tych obarczono wina za przygoto-wywania zarnachu na iycie kr6laHusseina bin Talali.

3

praw czlowieka przez NarodowaArmie Wyzwolericzq Zapatista(EZLN) - zbrojne ugrupowanieopozycyjne, które rozpoczelopowstanie - i potgpila fakt braniaprzez nie zakiadnik6w. Do polcmylutego wszystkie osoby prze-trzymywane przez EZLN, w tymAbsakin Castellanos, byly guber-nator Chiapas, zostaly uwolnione.

AI wyraia ubolewanie z powo-du zmiany tendencji w podejSciudo ochrony prawa do iycia. AlzwrOcila sig do rzadu Jordanii

zalecenie lagodzenia wyrok6wkary Smierci jako realizacjipolityki pafistwa, a takie wie-lokrotnie apelowala do królaHusseina o lagodzenie wszystkichwyrok6w Smierci wymierzanychzarciwno obecnie, jak i w przy-szloSci.

Al potwierdza: podczas thnnienia powstaniaw Chiapas famano prawa czlowieka

Znaki wskazujn, w jaki sposith zatrzymanym krcpowano rcce; tak skrgpowani

zostali prawdopodobnie straceni w trybie dorainpn.

JORDANIA

Wzrastajgca liczba egzekucji niweczy nadzieje

Dobre i zfe wiadomoici o wiginiach sumienia w Tybecie

WT LADZE CHINSKIEuwolnily dwóch tybetati-

skich dzialaczy na rzecz prawczlowieka. Gendun Rinchen iLaobsang Yonten zostali areszto-wani w maju 1993 w Lhasie ioskarieni o "wykradanie tajemnicparistwowych" i u dzi al w"dziala1noki separatystycznej".Przebywali osiem miesiecy w od-osobnieniuw Ogrodku Internowa-nia Seitru na p6Inocno-wschod-nim przedmieSciu Lhasy. Zostalizwolnieni 10 i 11 stycznia.

Gendun Rinchen, 46-letniprzewodnik turystyczny, zostaiaresztowany w Lhasie 13 maja

1993 za to, ie nosil sic zzamiarem przekazania grupiedyplomat6w z Unii Europejskiejlist6w opisujacych iamanie prawczlowieka w Tybecie. LobsangaYontena, 64-letniego bylegomnicha, zattzymano dwa dniwczegniej po tym, jak znalezionow jego mieszkaniu bnidnopisylist6w Genduna Rinchena.

AI wyrala zadowolenie z po-wodu tych uwolnieri, ale nalega n awiadze chifiskie, aby potwierdzilyoddalenie wszystkich zarzutdw iaby ogwiadczyly, te wiginiowieuwolnieni zostali bez stawiania imjakichkolwiek warunk6w.

T EDENAkIE mniszek z Za-

J konu Garu na poinoc od

Lhasy zostalo skazanych na kare

od dw6ch do siedmiu lat wigzie-nia za rzekomy udzial w demon-stracji, kt6ra - zdaniem nie-

oficjalnych irodel tybetanskich -

nigdy nie miala miejsca. AI jestzdania, ie mniszki, zatrzymane wczerwcu 1993, sq wiçniami su-

mienia.W innym procesie, w paidzier-

niku 1993, 14 mniszkom wigzio-

nym za udzial w demonstracjach

na rzecz niezaleinoSci Tybetu

przedlutono wyroki o wide lat

(do dziewigciu) za skomponowa-nie podczas przebywania w wig-

zieniu Drapchi w Lhasie i za

nagranie patriotycznej piegni oDalaj Lamie.

Phuntsog Nyidron, dwudzies-

toparoletniej mniszce z Zakonu

Michungri, przedluiono wyrok o

osiem lat - z dziewigciu do sie-demnastu lat wigzienia. Jest to

najdluiszy znanywyrok zasadzonyw Tybecie wiginiarce politycznej.

Mniszki nie byly posadzaneo uZycie badi nawolywanie do

przemocy. AI jest zdania, ie sq

one wieiniami sumienia.

4 KWIECIV;1 1994MOZAMBIK WIELKA BRYTANIA

- • •

•

Oddzialy rz4dowe (na zdjeciu) na terenie ONZ-owskiego zgrupowania wMagnde, ok. 100 km na piitnoc od Maputo. lostan! one rozwugane lubwcielone do nowej wspiilnej armii. Na pierwszym planie broti przyniesionaprzez przybylych tego dnia iolnierzy.Setki tysiecy uchodiców i wysiedlonych mogly powrocie do swych domeiw wMozambiku dzieki porozumieniu pokojowemu zawartenui w paidzierniku 1992miedzy roulem a zbrojou opozycjil, Krajowym Ruchem Oporn Mozambiku(RENAMO). W stycznin 1994 delegacja Al przybyla do Mozambiku celem za-poznania sic ze stanem przestrzegania praw cztowieka w warunkach poro-zumienia nadzorowanego przez ONZ. Jeieli waninki poroznmienia zostanudotrzymane, w paidzierniku 1994 przeprowadzone bedg pierwsze w historii tegokraju wielopartyjne wybory.Niestety, obserwuje sic niepokojilcu zwtokg w demobilizacji oddziatów rm. dowych i oddziatów RENAMO. Kilkakrotnie narnszonezostato zawieszenie bro-

ni. Ponadto zbrojne ogrupowania obn stron dopuicily sic powainych naduiye,tym mordowania wiciniOw: przypadki takie nie zostaty w naleiyty sposéb

zbadane w oparcin o mechaoizmy ustalooe przez porozumienie pokojowe.ONT., kogcioly i inne grapy prowadz4 akcje ogwiatowe, w ramach którychinformoj4 mieszkaficów o przystugujucych im prawach obywatelskich i po-litycznych. Jednakie wiele pozostaje do zrobienia aby zapewnie skuteczneprzeciwdziatanie tamaniu praw cztoweeka w okresie przedwyborczym i w dalszejprzysztoici.

KOREA POtUDNIOWA

List z podzigkowaniem za pomoc Al

Raport ujawniawykroczenia armii i policji

WIEZIEN sumienia KimSong-man zostal areszto-wany w roku 1985 na mocy Pan-stwowej Ustawy o Bezpieczen-stwie, osadzony i skazany nagrniera. W 1988 wyrok zlagodzonona doZywotnie wiczienie. PoniZejpublikujemy fragmenty listu KimSong-mana napisanego do grupyAl w Stanach Zjednoczonych:

"... W Korei zwykle zabrani a sicwiciniont politycznym wysylanialistów do osób mieszkajacych zagranica za wyjatkiem bliskiej ro-dziny. Ja otrzymalem zgode na

Amnesty International Newsletterpublikowany jest mtesteczniew jazyku angielsktm, arabskim,francuskim I hiszpanskimInforrnuje o przypadkachtamania praw cztowieka,które stanowia przedrniotspecjalnej troski Al,o organizowanych przezAl Swiatowych kampaniachi podejmowanych misjach.Od paidziemika 1991.z tnicjatywy i pod redakcjakoordynatora warszawskielgrupy Al, ukazuje 519 polskawersja Bluletynu i opracowanelisty do wtadz i rzadów, 0 którychwystanie Amnesty Internationalapeluje w kaidym kolejnymnumerze Bluletynu.Wydaje warszawska grupa Al

polska Grupa Al 2.W styczniu 19GG zarzadStowarzyszenia Al postanowitnada6 tel inicjatywie charakterogólnopolski. Zachgcamy dozamawiania Btuletynu u wydawcy lubw zarzadzie Stowarzyszenta.

napisanie do was, w sierpniu. Porozmowic z dyrektorcm wydzialupenitencjarnego. Tym, co sklonitogo do zmiany stanowiska i udziele-nia mi zgody, byla mnogoge przy-sylanych mi przez was przez ponaddwa lata paczek. Bylo ich tyle, ZeMe rnogly znaczye nic innego, jaktylko gorace serca i niczwyklaserdecznogé ludzka. To go porn-szylo..."

"... Piszc list do cudzozicmca.Pierwszy raz przychodzi mi pisa6 zwiezienia za grantee... dzickujewarn z calego serca."

11/44,2411/4/Esp-rrrro.,4

II A"dEs r-r

WSWOIM PIERWSZYMobszernym raporcie na te-mat zabcijstw politycznych doko-nywanych przez wszystkie stronykonfliktu w Irlandii Pólnocnej AIdomaga sic, aby przestrzeganiepraw czlowieka uzyskalo prioryt etw procesie pokojowyrn.

Ogloszony w lutyrn raportprzedstawia dowody na wspOl-dzialanie sil rzadowych z ugru-powaniami takimi jak UlsterskieStowarzyszenie Obrony (UDA) iujawnia przypadki, w ktárychmoglo dojgé do zatajenia bezpra-wnych zabcijstwdokonanych przezarmic i Królewskie Sily PolicyjneUlsteru (RUC). Przytacza te2zarzuty pod adresern stir& bez-pieczeristwa o jednostronnogC wochronie ludnogci przed atakamisil paramilitarnych, co stwarzazagroieniekatolickiej mniejszogcinapagciami ze strony "szwadronówgmierci" kontrolowanych przez"Lojalistów".

W roku 1993 zabOistwa poli-tyczne dokonane przez zbrojneugrupowania byly zjawiskiemrównie czestyrn jak w latach po-przednich. 48 osOb ponioslogmiere z rak bojciwkarzy "Lojalis-

D SIERPNIA ub.r. setkiKubaticzyków, w tyni wiclu

wiciniów sumienia, pozbawionowolnogci na okres do czterech I atw wyrniku coraz szerszego stosowa-nia tzw. "prawa o zagroieniu".

Wladze Kuby stosuja ustawo-dawstwo, rzekomo wymicrzoneprzeciwko przestcpczogci pospoli-tej, do zwalczania dzialajacychmetodami pokojowyrni przeciwni-ków politycznych i dzialaczy narzecz praw czlowieka.

Ustawa pozwala policji arcszto-waé kaida osobe, której zachowa-nie wskazuje na "szczególna sklon-nog6 do dzialan przestepczych".

tciw" wywodzacych sic z wickszog-ci protestanckiej, która jest zapozostaniem kraju w ramachZjednoczonego Králestwa. Za 35zabOjstw odpowiedzialne sa zbroj-ne ugrupowania republikariskiezloZone glOwnie z czlonkówmniejszogciowej wspólnoty kato-lickiej optujacej za zjednoczeniemkraju z Irlandia.

Sa wciai nowe poszlaki wskazu-Ace nawspotdzialanie funkcjona-riuszy policji i przedstawicieliarmii z grupami "Lojalistów". Masic ono wyraZae przymykaniemoczu na dzialalnoge organizacjiparamilitarnych, pr•ekazywanieminformacji bedacych wgestii armiii wywiadu a nawet bezpogrednimudzialem funkcjonariuszy sil bez-pieczeristwa w "szwadronachgmierci" "Lojalistów".

Tego rodzaju zarzuty sklonilyRUC do wdroienia, w ograniczo-nym zakresie, dochodzeii w spra-wic przecieku materialów wywia-dowczych do urgupowati "Lojalis-tow". AI jest zdania, Ze konieczncjest przeprowadzenie wszechstron-nych i niczaleZnych dochodzeii iZe ich wyniki winny byc podanedo publicznej wiadoniogci.

Sformulowania niektOrych zarzu-tOw v,yrainie Swiadcza o ich poli-tycznym charakterze, w innychprzypadkach zarzuca sic pijanstwolub pasoZytnictwo. Przesluchaniaczcsto odbywaja sic kilka dni poaresztowaniu, a oskar2ony Me mamozliwosci korzystania z obronylub tei moZliwogci tc sa bardzoograniczone.

Al jest zdani a, ie to ustawodaw-stwo jest nieprecyzyjne i sklaniaja-ce do naduiy6. Al zwrócila sic dorzadu Kuby o jego zniesienic i ouwolnienie wszystkich, którzy najego podstawie zostali uwiezieni.

KUBA

Setki uwigzionych na mocy"prawa o zagroieniu"

SRI LANKA

Krok we wfaidwym kierunku

RI LANKA przystvila wstymniu 1994 do ONZ-

-osvskiej Itonwenoji przeciwkostosowaniu tottur Z zadowole-Mem odnotowuj4e ten fakt Alnalega na rz4d Sri Lanki, abyoglosil ostibne deklaracje, ktoreumoiliwialybyinnym palistwom

oraz osobornindywidualnym stda-dank skarg bezpotrednio do pa-wolanego na moo/ konwen4 Ko-mitetu Przeciwko StosowaniuTortur. Mod Wielu tat zabiega ozaprzestanie w Sri Lance stow-wania tortur,

Migdzynarodowy Sekretariat AI, 1 Easton Street, WC1X 8111 Londyn, tel /+44 71/ 413 5500, Ogólnopolskie Stowarzyszenie Al, Jaikowa Dolina 4,80- 246 Gdatisk tel /+058/ 41 57 92, W da'e: Gru a Al 2 Krakowskie Przedmiegcie 4/6 k.209 00-333 Warszawa tel dom /+2/ 633-03-41

Po odzyskaniu wolnogci wic4niowie sumieniapiszg do Amnesty International...

• /sixKr NIE 1,45GL DO DIN= PISAe ANT MNTE aDvmEDzike •

- Musicie wieciziLe&, z rile-stety n± dccira1 y

clo mule Zacirie Informacjec waszej parnocy w mojej

sprawle. Tyiko jgadria fosoba. mogl a. mnlec tym

ciconle-se, a layl a. nip_ moja slostr-a. Wleciziad a. cog;

ma. ten temat, ale byI a. talc zastr-aszona, zE nic

tym nle m6wil a. aril rile pisai a.- -

molcla pr-zyjacida n± mogl clo mnie plsa, aril male

w tyin w ziciiiii ociwiecizab- - me-pc pcmagab

ar-pczonym w spo34613 1iiaziorn, maasicle zria'a

wszystkle tego rocizaji olco1lcznocl zycia. w

war-unkacla wipziennycli naszego rnusicle

wleclzleCc tej str-asznej izoTacji. - Nie ianlern

pisaC, am mawlê po arigle1skti. Teri 1ist plsze

maj pr2yjacle1. -

CZ-EC:I-10SL OWACLIA, 1988

Z listu wiginia sumienia, kierowcy cigiarOwki: wigziony byl przezszeg6 lat za opisanie warunków w czechoslowackich wigzieniach.Uwolniony w maju 1989.

amnesty international prisoners write

'Nobody could write to meor visit me'

y ou must know that unfortunately I couldlearn nothing about your help in my case.Only one being could inform me about suchfacts; it was my sister. She knew somethingabout it, but she was so intimidated that she saidnor wrote me nothing ... Nobody from myfriends could write me or visit me in that prison... you must know all such circumstances ofsuch life in our country, of this terribleisolation, to be able to help such stricken people... I am not able to write and speak English. Thisletter is written by my friend."

CZECHOSLOVAKIA, 1989

Truck-driver and prisoner of conscience. Imprisoned for sixyears for describing the prison conditions of his country andreleased in May 1989.

I1pe3HAenT HcAar4 Ka/mimingAnnapaT Ilpe3mekenTaIlitoulaAb MyCTaKHAAHK

TaLIIKeHTPECHYBAHKA Y3BEKHCTAH

(UZBEKISTAN, b. ZSRR)

Hmamanm PaxmononIlpeAceAaTenb Bepxosnoro CoseTaAywaH6eTAAACHKHCTAH(TADZYKISTAN, b. ZSRR)

His ExcellencyHojliatoleslam Ali Akbar RafsanjaniPresident of the Islamic RepublicThe PresidencyPalestine AvenueAzerbaiijan IntersectionTeheranISIAMIC REPUBLIC of IRAN

Son ExcellenceMarechal Mobutu Sese SekoPrésident de la RepubliquePrésidence de la RépubliqueKinshasa-NgaliemaREPUBLIQUE du ZAIRE

Yeamcaembta Focnodum Ilpedcedare44B certrx6pe 1993 :oda mitembt Amnesty International co ecezo impa manpaeAstAu Bam nucbira c

npocbtka mesaireditureAtoroebOICUUTb cydb6yAfiepsoreasapa Ifeeameasapoeg rcoropbta e derca6pe 1992soda nocAe row, rcarc etc. 3adep.mca4u coAdarb4 "hponaA 6e3 eecru". Est) rpyn 6b14 ;wader, e ifytua m6eeacope nocAe coeepuremust y6uacrea e mmeape 1994 :oda.

A t4y6orco norpxcem OU.MU U if NotUMU dpy:u.mu nposeAerrustieu trapyruemustOCUOISUbir npaa meAossexaNa 3KU3Flb u myecreo 6e3onacrmocru. 06patuarocb K Bair c npocbtka mamarb ececropomee u6ecnpucrpacrmoe paccAedoearrue deAa o6 licme3mosemuu" Mup3orta3apa H.m0.4lma3apoea,a TalC.,Kenpedarb 6UII06UbtX me3aducud4fomy cydy.

C yea:rcextreit

Szanowny Panic Przewodniczqcy,We wrzeiniu 1993 cztonkowie Amnesty International z catego Iwiata pisali do Pana listy z proibq o niezwloczne wyjainienie los6w

Mirzonazara lmomnazarova, ktbry pozatrzymaniu go przez armic w grudniu 1992 w Duszanbe 'zaginqr. Gato jego znaleziono wDuszanbe wkr6tce po dokonaniu morderstwa w styczniu 1994.Wstrzqiniety tyrn i licznyrni podobnymi przejawami &mania findamentalnych praw cztowieka do tycia i poczucia bezpieczeristwa

zwracam sic do Pana o wdrotenie pelnych i bezstronnych dochodzeri w sprawie jego zaginicia oraz o postawienie winnych przedniezaletnym sqdem. Z powataniem

14M5f M CDAMILIHA (rnil i nazwisko)

Avec (Doktadny adres)

YeaNcaeirbta Focnodum 17pe3udemr,51 nutuy 37'O nucb.Aro, ram maxA 2.4y6orco eseoArweam mapyweitueir ocmoemba npae meAoserca e Baulea

crpame.B uroite 1992 :oda 6bc4 apecrocam Ily4ar iitymog destreAb onnomatuommoa napnru "EupAux". B

derca6pe ow 6biA npumeoperr x 18 irecsuair nopeiorozo 3aK.41014eUlis. Esc, anneAsturrommax .mca4o6a 6btAaonciromema; 604ce row, na ocrwearruu40N01020 o6etkrremust,we uitex y6edure4bmbcc dorca3are4bcreeumoerrocru Axymoea, cyd npusoeopuA est, 6 aetycre 1993 soda etue K rpeir wags nopborbt.

Bbrcrynax 07' umetur Amnesty Internationa4 o6pautarocb x Ba.m, Tocnodum Ilpesudemr, c npocb6oanputtsrb petuureAbmbse itepb4 manpaeAemmbre ma eo36y.mcderure 6ecnpucrpacntoeo maccattuommozonpouecca, xaccuoutesocx o6oux npumeopos, ebutecemmbcr IlyAary Axymoey, a rarc:xe irepbt, oxpamstroutuee:o .3KU 3Vb e nopbme.

Xoety Bac weepurb$ mro mut ttpxdbt rcarcue-4u6o noAurumecrcue coo6paxcellux. H "MUM ebtcrynato 3aU047y 0CI106NbCC npae meAoeerca ceo6odmo ebtacasblearbcx u o6bedumsrbcx 6e3npuiterretrux macuAux.

C yealmoruem

Szanowny Panie Prezydencie,Piste ten list, poniewat przejety jestem tomaniem firndamentalnych prow cztowieka w Pana kraju. W Iipcu 1992 are.sztowano Potato

Akhunova, dziatacza opozycyjnej partii Biriik. W grudniu skozany twat no 18 miesiccy wiczienia. Odwotal sic od tego wyroku, alezamiast rozprawy apelacyjnej stanql po raz drugi przed sqdem z falszywego oskartenia i po rat drugi, bez dostatecznych dowod6wwiny, skazano go w sierpniu 1993 no dalsze trzy Iota wiezienia.Jako jeden z dziataczy Amnesty International zwracam sic do Panao spowodowanie bezstronnej rewizji obu proces6w Pulata Akhunova i ochrony jego tycia, kuke nydaje sic zagrotone kiedy przebywaw wiezieniu. Zapewniam Pana, te obce mi sq jakiekolwiek opcje polityczne a wystepuje w obronie fundamentalnych prow do swobodynypowiedzi i zrzeszania sic przystugujacych katdemu cztowiekowi, który nie odwoluje sie do przemocy. Z powataniem

PIMA x (Darynuutst (Imit i nazwisko)

Avec (Doktadny adres)

Zapoznaj sic z naszq propozycj4 list6w, podpisz je - lub napisz wiasne, wy§lij pocztq 1otnicz4. Zacznij dzialat w obronie ludzkiej godno§ci i praw czlowieka!AMNESTY INTERNATIONAL GRUPA 2 MARSZAWA)

Excellence,

le 28 novembre 1993 les soldats du 223ime bataillon de ramie zairienne ont assailli une église catholique

dans la Ole de Kananga. Par suite de l'assaut, un ecclésiastique catholique, Pere Mukoma, et cinq fidiles

ont peri. L'assaut a iti l'un des nombreux actes de violence que ramie avait commis a rigard de l'Eglise

catholique et des habitants de Kananga. A ce qu'on dit, personne n'a subi de peine pour l'usage de violence.

pais cette lettre profondement touché par la violation des droits fondamentaux de l'homme, ainsi que

par l'impuniti dont les coupables de ce crime jouissent.je vous prie avec insistance d'engager une enquete

complete et impartiale concernant l'assassinat du Pere Mukoma et des cinq fidiles dans l'eglise de Kananga,

afin de traduire les coupables de ce crime devant un tribunal indépendant.Respectueusement

(28 listopada 1993 tolnierze z 223 batalionu armii zairskiej napadli na kofciat katolicki w mielcie Konango. W wyniku ataku ponibstImier6 duchowny katolicki, Ojciec Mukoma, i pieciu wiernych. Atak byt jednym z licznych akt6w przemocy ze strony arrnii wobeckofcioto katolickiego i mieszkafithw Kananga. Wedlug doniesieri, za stosowanie przemocy nikt nie ponast kory.Piste ten list przejety tamaniem fundomentalnych praw cztowieka i bezkarnolciq, z kt6rej korzystajq winni zbrodni. Usilnie prosze

o wdrotenie pelnych i bezstronnych dochodzed w sprawie zab6jstwa Ojca Mukoma i picciu wiernych w kokiele w Kananga, a takteo postawienie winnych przed niezaletnym sqdem. Z powataniem)

Nom et prénom (Imit i nazwisko)

Your Excellency,

I am writing this letter, deeply concerned about violations of human rights in your country, to urge

you to release immediately and unconditionally Manouchehr Karimzadeh. He used to be a cartoonist in

the Farad magazine. He was arrested in April 1992 and sentenced by the Islamic Revolutionary Court to

one year imprisonment but in October 1993 his sentence was increased by the second court to 10 years.

Amnesty International believes he is a prisoner of conscience imprisoned for exercising his fundamental

right to freedom of expression.

I do hope my letter, as well as all the other letters written in defence of human rights of Manouchehr

Karimzadeh, will not remain unanswered.

Yours respectfully

(Piste ten list, gleboko zatroskany tamaniem praw cztowieka w Pana krnju, aby usilnie prosie Pana o bezzwtoczne przywroceniewolnolci Manouchehrowi Karimzadeho4. Pracowat joko karykaturzysta w rnagazynie Farad. Zostat aresztowany w kwietniu1992 i zasqdzony przez Islamski Sqd Rewolucyjny no rok wiczienia, ale w paidzierniku 1993 sqd wytszej instancji przedlutylwyrok do 10 lat. AI jest zdania, te jest on wietniem sumienia wiczionym to korzystanie z findamentalnego prawa do wolnolcistowa. Mam doprawdy nadzieje, te list m6j i wszystkie inne listy pisane w obronie praw cztowieka w odniesieniu do ManouchehraKarimzadeha nie pozostanq bez reakcji. Z powatoniem)

Full name (lmit i nazwisko)

Adresse (Doktadny adres) Address (Doktadny adres)