An Painéal

• Micheál S. Mac Donnacha

(Cathaoirleach)

Gaeloideachas, Scoil Mhic Dara agus COGG

#ForbairtGaeloid

An Painéal• Caitlín Uí Shúilleabháin, Scoil na

Maighdine Muire gan Smál, Camus

• Deirble Nic Conghamhna, Scoil Neasáin, Baile Átha Cliath 5

• Máire Ní Mhaoileoin, Scoil Neasáin, Baile Átha Cliath 5

#ForbairtGaeloid

Cur Chuige Scoile: SCOIL NEASÁIN

Deirble Nic Conghamhna

13 Aibreán 2021

An Tumoideachas sna Luathbhlianta

Taighde

SCOIL NEASÁIN1969-2021

• Bunscoil chathrach aon-srutha le 250 páiste agus 14 Múinteoirí_________________________________________________

• Am Líne: Athruithe ar chleachtas scoile

• An Tumoideachas agus Sainspiorad na Scoile

• An Fhoireann

• Tuismitheoirí

• Ábhar Tacaíochta

MSU

2002

MSU

2011

Ean 2010

Aistarraingt

Imlitir 44/2007

1970

1999 2006

2007

Imlitir 44/2007

2016

Béarla in N1

Béarla i N2 (T5)

Béarla i R1

19992016

An Tumoideachas agus Sainspiorad na Scoile

• Sealbhú na teanga

• Cur chuige Scoile ar úsáid na Gaeilge

• Gaeilge sa chlós

• An Geata Draíochta

• Dúshlán nua faoi láthair

An FhoireannCinnireacht Foirne

Féinmheastóireacht

• Athbhreithniú

• Anailís ar

Ghnóthachtáil

• Comhrá seasta

Cur Chuige Scoile Uile

• Treoir do mhúinteoirí nua / naíonán

• Earcú Foirne

• Muinín sa chur chuige a chothú trí

chleachtas agus taighde a roinnt

Meán-Bhainistíocht

• Freagracht ar leith ag PC2

• Ceartú na mbotún/ Cruinneas

• Teagasc ar leith ar theanga riachtanach

TuismitheoiríCeisteanna Coitianta

• An mbeidh mo pháiste ar chúl sa Bhéarla?

• Céard faoi chúrsaí léitheoireachta?

• An mbeidh deacrachtaí ag mo pháiste le litriú

• An mbeidh mé in ann cuidiú le mo pháiste?

• Tá riachtanais ag mo pháiste- an mbeidh sé in ann don scoil trí Ghaeilge?

• Tá an chumarsáid riachtantach trí chruinniú eolais le cur chuige na scoile a

mhíniú

• Réasúnaíocht na gcinntí a mhíniú

• Muinín a léiriú - Roinn an taighde agus sonraí na scoile

Acmhainní

www.gaeloideachas.ie

www.cogg.ie

www.scoilneasáin.ie

www.dcu.ie

priomhoide@scoilneasain.ie

Cur i bhfeidhm éifeachtach an luath-

thumoideachais iomláin

dea-chleachtais, straitéisí agus

moltaí praiticúla agus taithí

Bunscoil Ghaeltachta- Scoil dhá oide – Suíomh

ilranga

Taithí agus Moltaí

Caitlín Uí Shúilleabháin

Teanga ó Bhéal

Dánta , Rannta agus Amhráin ( Foghlaimeoirí agus Cainteoirí Dúchasacha)

Saibhriú Teanga - An timpeallacht, an ceantar - nathanna

Aistear - don fhoghlaimeoir agus chun saibhriú

Acmhainní – Pleanáil

Cúntóir Ranga / Múinteoir Teanga

Tacaíocht d’fhoghlaimeoir

Tacaíocht don chainteoir dúchasach

Taithí éifeachtach chun leas a bhaint as na tacaíochtaí breise seo

Measúnú - ar na tacaíochtaí sin

.

Giorraíonn

beirt bóthar

Suíomh ilranga - Idirdhealú

Foghlaimeoirí

Cainteoirí dúchasacha

Cumas teanga

Cumas ranga

Múineadh an Bhéarla i suíomh ilranga

Clár ama – Pleanáil

Múinteoirí tacaíochta

2-3 in – Nuair a imíonn na Naíonáin abhaile

Taithí agus modhanna úsáideacha

Luath-thumoideachas i ré na

cianfhoghlama

Acmhainní spreagúla

Cluichí éisteachta

Rannta , dánta, amhráin

Pictúir/m’áit baile – Caint agus plé a dhéanamh orthu

An Luath-thumoideachas

Labhairt na Gaeilge a Spreagadh

Aistear

Luath-Léitheoireacht

Máire Ní Mhaoileoin

Is gá dóibh a chreidiúint nach labhraíonn tú Béarla!

Ná haistrigh go Béarla - drámaíocht, geáitsí, pictiúir, srl

Tabhair an teanga dóibh - abair a gcuid abairtí ina ndiaidh,

i nGaeilge

Bronn neart duaiseanna beaga, ardmholadh, gach uair a

chloiseann tú Gaeilge uathu (ag an tús!)

Dea-shampla agus cabhair ó pháistí ardranganna - cluichí clóis

srl.

Páiste trína chéile, nach dtuigeann focal? Cómhrá ciúin,

príobháideach i mBéarla más gá?

An Ghaeilge a spreagadh

ón tús

Cad a mheallann an Ghaeilge ó pháistí sa luath-thumoideachas?

Ag spreagadh labhairt na Gaeilge idir na páistí

• Clár Séideán Sí - scéalta, rannta, amhráin, cluichí, rólimirt.

• Cluichí Teanga eile — Biongó, Lató pictiúrtha, pacáiste an Áisaonaid

• Brisí gluaiseachta - tapaigh an deis! Amhráin, rannta le gníomhaíochtaí

• Nuacht na bpáistí

• Aistear - spraoi struchtúrtha

Is le mo Mhamaí an

rothar glas

Is liomsa na

spéaclaí

Cluichí Teanga

Pacáiste 10 gcluiche - cóip

crua ar fáil ón Áisaonad

Leibhéal 1 agus Leibhéal 2

Gach cluiche ag déanamh

cleachtadh ar fhrásaí ar leith, mar shampla

Is le Seán é

Tá sé ag (rith, scipeáil, léim . . )

Tá (brón, áthas) orm

Leagan

PDF saor in

aisle

TG4

am lóin

fliuch

Teanga an ChlóisEagraigh páistí móra - Rang 5/6 le spraoí le Naíonáin agus aire a thabhairt

dóibh - traenáil!

Cuir i gcuimhne do pháistí móra gur Gaeilge amháin a labhraítear le Naíonáin.

Cinntigh go bhfuil Gaeilge riachtanach, nathanna coitianta, ag Cúntóirí

Riachtanais Speisialta.

Múin roinnt cluichí clóis sa rang - Salaí Sásar, Cén t-am é a Mhac Tíre?,

cluichí liathróide, agus an teanga a théann leo - “caith an liathróid”, “beir

ar an liathróid”, “mí-ádh!”, “maith thú!”

Ná bí buartha . . .

Cuirfidh mé

greimlín air . . .

Ar thit tú?

Spraoi Struchtúrtha - Aistear

Labhairt

na Gaeilge?

Múinteoir/baill foirne

bhreise más féidir?

Páistí ardranga?

Spraoí Struchtúrtha Aistear

Conas an Ghaeilge a spreagadh

Déan réamh-mhúinteoireacht ar nathanna teanga don téama

Déan cleachtadh ar chluichí boird, rólimirt, sa rang Gaeilge

B’fhéidir gur leor 20/30 noiméad do N1 ag an tús

Déan plé agus ullmhúchán roimh an spraoi

Iarr orthu cur síos a dhéanamh ag an deireadh - Conas ar éirigh libh ag an mbord glas? Cad a

rinne an grúpa gorm?

Samhain - Bia - Naíonáin Bheaga

Foclóir:Bianna difriúla, bialann,, freastalaí, cócaire, custaiméar. Is maith liom…Is breá liom… Ní maith liom… Is fuath liom… glasraí, torthaí, sláintiúil srl. Blasta, milis, géar.Dia dhaoibh. Dia is Muire duit. Tá fáilte romhat.Bord do ceathrar le do thoil. Cad is ainm duit? Cad ba mhaith leat? Ba mhaith liom…

Tá an

túr níos

airde

ná mé!

Cuir do lámh

dheas ar

ghorm!

Tá abhainn ag

dul faoin

droichead!

Is cailleach

ghránna

mise!

An cailín í? An buachaill é?

An bhfuil féasóg air?

An bhfuil spéaclai uirthi?

An bhfuil gruaig rua air?

Cé mhéad atá fágtha agat?

Níl ach trí cinn fágtha agam.

Úsáid cártaí pictiúrtha (ó chluichí

lató,srl, in ionad na gcártaí sa

bhosca. Is féidir cártaí bunaithe ar

théama na seachtaine a úsáid -

éadaí, Oíche

Shamhna ’srl

Cluichí Boird(Curtha in oiriúint)

An Tumoideachais agus an Léitheoireacht.

Cad a deir an Curaclam?

Sonraí tábhachtacha i

dtéacs a thabhairt

chun cuimhne, iad a

phlé agus a athinsint

in ord agus na

príomhphointí eolais i

dtéacs a aithint.

An Tumoideachais agus an Léitheoireacht

Cad a deir an Curaclam?

Scileanna

Léitheoireacht Scoil Neasáin

Forléargas N1 agus N2

Naíonáin Bheaga

Litreacha, fónaic

Mar a Déarfá/Séideán Sí

Leabhar Oibre Mar a Déarfá

Scéim Léitheoireachta

Séideán Sí, Cleite Banda 1

(a)

Focail-aithint Féasta Focal

Obair Bhaile

Leabhar Leabharlainne (G)

Leabhair Túsfhuaimeanna

Leabhairínní Séideán

Sí/Cleite

Cluichí Fónaice

Cártaí Focal (Féasta Focal)

Naíonáin Mhóra

Litreacha, fónaic

Cód na Gaeilge Céim 1-3

Séideán Sí/Ag Obair Liom B

(SS)

Scéim Léitheoireachta

Séideán Sí, Cleite Banda 1 b/c

Focail-aithint Féasta

Focal/Cleite/Séideán Sí

Obair Bhaile

Leabhar Leabharlainne (G)

Túsfhuaimeanna

Leabhairíní Séideán Sí/Cleite

Cártaí Focal

Measúnú

Cód na

Gaeilge

ÁML (Áis

Mheasúnaithe sa

Luathlitearthacht

(Nig Uidhir/Clay)

Léitheoireacht Scoil NeasáinForléargas Rang 1 agus Rang 2

Rang 1

Gaeilge

Litreacha, fónaic

Cód na Gaeilge

Ag Obair Liom C (SS)

Scéim Léitheoireachta

Séideán Sí/ Cleite Banda 1-3

Focail-aithint Féasta Focal

Béarla

Jolly Phonics/Jolly Grammar

Sails Literacy Series

Obair Bhaile

Leabhar Leabharlainne (G/B)

Léamh Gaeilge agus Béarla

Cártaí Focal: G agus B

Rang 2

Gaeilge

Litreacha, fónaic

Cód na Gaeilge

Ag Obair Liom D (SS)

Scéim Léitheoireachta Séideán

Sí, Cleite Banda 2-4 Céim ar

Chéim/Sona ag Léamh

Taisce Tuisceana

Focail-aithint Féasta Focal

Béarla

Jolly Phonics/Jolly Grammar

Sails Literacy Series

Focail-aithint Dolch

Obair Bhaile

Léamh Gaeilge/Léamh Béarla

Cártaí Focal: G agus B

Litriú/Spellings

Measúnú

Measúnú

Cód na

Gaeilge

Triail

Ghaeilge

Dhroim

Conrach

Léigh scéalta gach Lá

Déan athrá agus neart drámaíochta

Taispeáin na pictiúr

Téigh siar ar na scéalta a thaitníonn

leo go rialta

Aithint Litreacha agus Fuaimeanna

Túsfhuaimeanna - Leabhráin bheaga

Mar a Déarfá - Scéim Túsléitheoireachta -

físeáin, scéalta, póstaeir, Leabhar Oibre

Postaeir Fuaimeanna Séideán Sí

Ag Obair Liom - Séideán Sí

Mar a Déarfá!

Cód na Gaeilge

Foilsithe ag CCEA – do Churaclam Thuaisceart Éireann

Leanann sé an clár Fónaic na Gaeilge, gníomhaíochtaí bunaithe ar an gclár sin.

Bunaithe ar fhuaimeanna Ghaeilge Uladh – is gá roinnt ceachtanna a chur in oiriúint don suíomh s’againne

6 chéim – 6 leabhrán: do N Mhóra – Rang 5.

Tá an pacáiste iomlán (Cód na Gaeilge agus Fónaic na Gaeilge) ar fáil ar líne.

Na Ranganna

T. Éireann Pob. na hÉireann

Rang 2 N Mhóra

Rang 3 Rang 1

Rang 4 Rang 2

Rang 5 Rang 3

Rang 6 Rang 4

Rang 7 Rang 5

6 Chéim i gCód na Gaeilge

• Céim 1: Focail bheaga - cgc

• Céim 2: Focail níos mó – ccgc, cgcc

• Céim 3: Focail Ilsiollacha, ag foghlaim faoi shiollaí

• Céim 4: Dhá litir, fuaim amháin (litreacha dúbailte, bh, mh, th, ng . . . .)

• Céim 5: Déanann an Litir seo dhá fhuaim (s, t, d, caol/leathan;

• Céim 6: Na Gutaí Fada, Na Gutaí Gairide, Na Consain, Míreanna Coitianta

Céim 1 - focail bheaga

Túsfuaimeanna

Fuaim deiridh

Athraigh fuaim amháin

Naíonáin Mhóra

Rang 1Rang 2

Rang 3

Céim 3 - Focail ilsiollacha

Naíonáin Mhóra

Rang 1 Naíonáin Mhóra

Rang 2

Céim 2 - Focail

níos faide

Céim 4 - Dhá litir, fuaim amháin

Naíonáin Mhóra

Rang 1

Céim 5 - Déanann an litir seo dhá fhuaim

Céim 6 - Na Gutaí Fada

Naíonáin Mhóra

Naíonáin Mhóra

Aithint FocalSplanc-chártaí

Cártaí Focal - obair bhaile

Téacs sa timpeallacht

Cluichí Péirí/Snap

Spriocfhocail sna leabhair

Cluichí Nathracha agus Dréimirí

Na Leabhair Léitheoireachta

Túsfhuaimeanna

Leabhráin Séideán Si

Cleite - An Clár Luath-léitheoireachta

Ar m’Fhocal/Mar a Déarfá

Túsfhuaimeanna

Is féidir PDF a íoslódáil; nó leagan crua a fháil ó COGG

An Clár Luath-Léitheoireachta -

CleiteNa pictiúir an-tarraingteach - is breá leis na páistí iad

Na pictiúir ag iompar an scéil - go leoir ábhair cainte/forbairt foclóra

An-struchtúrtha - sprioc-fhocail, focail radhairce, focail fuaime,

focail spéise

Ag teacht le Fónaic/Cód na Gaeilge

Neamhfhicsean agus ficsean

An Clár Luath-Léitheoireachta Cleite

An Clár Luath-Léitheoireachta Cleite

Cluichí, acmhainní, treoir

ar fáil i bhfoirm PDF ar líne.

ccea.org.uk

Focail Fuaime, ag teacht le scéim

Mar a Déarfá!

Greannmhar agus tarraingteach

Gaeilge Chonnacht

N.Mhóra/Rang 1

Ficsean agus neamhfhicsean

Ar m’fhocal

Cluichí léitheoireachta ar líne

ccea.org.uk

(Google - Cluichí Cleite

séideánsí.ie

https://ccea.org.uk/learning-resources/cod-na-gaeilge

Ceisteanna1. Cén uair gur chóir dúinn fónaic a mhúineadh sna Naíonáin

Bheaga (Meán Fómhair nó níos déanaí sa téarma)? An bhfuil

ord faoi leith don fhónaic?

2. Aon moltaí maidir le múineadh an Bhéarla i rang a haon

agus rang a dó, go háirithe le linn na paindéime?

3. An bhfuil aon chomhairle maidir le páistí líofa sna Naíonáin

Bheaga (scoil Ghaeltachta) ag dul i muinín an Bhéarla chun

spraoi leis na cairde nach bhfuil ach cúpla focal acu?

Ceisteanna4. Suíomh DEIS agus múineadh rang Naíonáin istigh sa

seomra céanna le Rang 1 agus conas dul i ngleic go

héifeachtach le bheith fial don lántumadh agus freastail ar

riachtanais Rang a 1 agus iad ag tosú ar an mBéarla i ndiaidh

an tumoideachais dhá bhliain.

5. An bhfuil ról ann don phionós i spreagadh labhairt na

Gaeilge? Má tá cé na haoiseanna ar chóir a leithéid a

thabhairt isteach páistí is cén cur chuige is fearr leis?

Ceisteanna6. Aon chomhairle maidir le scoláirí níos sine ar bheagán

Gaeilge ach an-díograiseach... ag cailleadh misnigh mar níl a

gcuid dul chun cinn soiléir dóibh. Pointe criticiúil?!

Acmhainní úsáideacha molta ag múinteoirí eile

• Is Mise (Cúla4)

• Céim ar Chéim

• Cleite - An Clár Luathléitheoireachta

• Fonn Fónaice (Gill)

#ForbairtGaeloid

• Séideán Sí

• Cód na Gaeilge (CCEA)

• Féasta Focal

• Fuaimeanna Fónaicí (CCEA)

Acmhainní ó Gaeloideachas

• Suíomh: www.gaeloideachas.ie

• Físeáin ar Youtube: bit.ly/GaeloidYT

• Nuachtlitreacha: bit.ly/NuachtGO

• Grúpa Facebook: facebook.com/Gaeloideachas

• Ábhar bolscaireachta: bit.ly/AbharGaeloid

#ForbairtGaeloid

Teagmháil

eo las@gae lo ideachas . i e

01 853 5195

www.gae lo ideachas . ie

Míle Buíochas libhas bheith linn!

#ForbairtGaeloid