1
Fusiuns ston crescher da sutensi (anr) Ins sa regorda anc dal tsunami politic dals 7 da matg 2006. Lez di ha la tschentada da cumin da Glaruna decidì che en quel chantun cun 38 000 abitants saja il dumber da 25 vischnancas da re- ducir sin anc trais. La regenza aveva pro- ponì diesch. In vischin è dentant stà per in tagl radical. Ed uschia han ins liquidà las structuras communalas tradiziuna- las. Igl è be restà trais vischnancas. Da- pi alur sa splega il process da la refurma communala en grond tempo. Da 1850– 2015 n’èn na main che 879 vischnancas vegnidas fusiunadas davent en Svizra. Res- tadas èn anc 2324. Ma las vischnancas èn anc adina memia pitschnas cun ina media da 1224 abitants. Cun ina tala da 400 ab- itants ha il Grischun las pli pitschnas visch- nancas. Adina pli blers chantuns planiseschan e sustegnan finanzialmain fitg las fusiuns. Blers èn dentant da l’opiniun che la schlia- ziun radicala da Glaruna na saja betg la dret- ga via, siond ch’ella haja destruì existenzial- main bleras societads civilas. Cun quella centralisaziun extrema hajan ins era perdì fitg blers zunt abels collavuraturs commu- nals. I saja da tegnair mesira, manegia era la revista «Vischnanca svizra». Il pli lunsch en quella chaussa va il chantun Tessin cun ses 330 000 abitants che vuless reducir da 135 sin 23 vischnancas. Principalmain vegnan pitschnas vischnancas fusiunadas cun gronds lieus sco Ligiaun, Locarno, Blizuna e Mendrisio a citads cun mintgamai 50 000 e 9000 abitants. A curt termin na vegnan talas fusiuns planisadas strusch a reussir. Persuenter fan obervaders valair dus mo- tivs: En tuts chantuns exista oz – tenor dretg federal – ina egualisaziun finanziala. Quai lubeschia er a vischnancas pitschnas da sur- viver. Ils stimuls finanzials per fusiunar n’èn perquai savens betg da muntada. Tras co- operaziuns intercommunalas sa laschian problems d’efficienza bain schliar, ma ch’els operaziuns intercommunalas sa laschian problems d’efficienza bain schliar, ma ch’els creeschian a medem temp era deficits per la democrazia.

«An tge direcziun tgi vo dei igl cantun» · Alvra», dei Daniel Albert mastral digl cumegn Albu creeschian a medem temp era deficits per la democrazia. La Quotidiana 4-5-2015, p

Embed Size (px)

Citation preview

«An tge direcziun tgi vo dei igl cantun»Farrera: radunanza communala

DA GION NUTEGN STGIER/ANR

� Per la terza geda ò igl suveran da Farrera decidia cunter ena fusiun cugl cumegn Albula/Alvra e per ena fusiun cun Tavo. Cun ena participaziun da 56% è igl interess per la radunanza communala sto fitg grond. Dallas 192 persungas cugl dretg da votar èn stadas preschaintas alla radunanza communala 106 persungas. Sviglia igl interess da vo-tantas e votants ò cunzont igl tractan-dum fusiun cugl cumegn Albula/Alvra u fusiun cugl cumegn Tavo. Chella du-monda era neida inoltrada agl cumegn dad en votant ed ena votanta, uscheia tgi la suprastanza ò gia da sottametter chel-la agl suveran. Scu tgi Hubert Weibel, igl mastral da Farrera dei vegia igl tractan-dum fusiun, procuro per ena veiva, pero fitg objectiva discussiun. I seia nia discus-siuno real e da buna maniera, dei igl pre-sident communal. Scu amprem ò igl su-veran gia da decider schi la suprastanza duess examinar ena fusiun cugl cumegn Albula/Alvra, chegl sen dumonda dad Otto Brazerol, igl anteriour mastral da Farrera. Cun 49 EA tar 56 NA, on votan-tas e votants refuso igl sies votum. An tav-la è alloura stada la dumonda da Jeanni-ne Weibel, schi Farrera duess dano-vamaintg antrar an tractativas per even-tual tuttegna fusiunar cun Tavo. Cun 60 EA cunter 46 NA on igls preschaints sus-tignia la dumonda dalla donna digl mas-tral. Cun chella decisiun ò igl cumegn da Farrera decidia per la terza geda cunter ena fusiun cugl cumegn Albula/Alvra e per ena «maridaglia» cun Tavo.

Contactar igl cantun e TavoHubert Weibel, dei tgi proximamaintg

terza geda decidia da leir fusiunar cun Ta-vo e betg cugl cumegn Albula/Alvra. Te-nor igl cantun dueva Farrera fusiunar cun igls set cumegns dalla Val Alvra, Alvagni, Alvaschagn, Brinzauls, Casti, Mon, Su-rava e Stierva, oz cumegn Albula/Alvra e betg cun Tavo. Tavo ò dantant anfignen oz betg musso gronda interess per ene eventuala fusiun cun Farrera. Ossa seia er da contactar igl cumegn da Tavo ed argu-mentar tgi la viglia da leir fusiunar cun chel cumegn seia avant mang, manegia Hubert Weibel. Delibero ò la radunanza

itaziun. Nias approvos èn alloura er igls statuts digl register funsil Albula/Alvra.

«S’adattar a nossas cundiziuns»Schi tge dei Tarzisisus Caviezel, igl presi-dent communal e «landamma» da Tavo, tgi Farrera less partout betg fusiunar cugl cumegn Albula/Alvra, mabagn cugl sies cumegn? «Per nous è chella fusiun strousch en tema», punc- tuescha igl «landamma» da Tavo. Farrera totga tar la Val Alvra ed uscheia er tar igl cumegn Albula/Alvra, dei Tarzisius Caviezel. «An

gia igl capo-communal dAlbertin, igl mastral dbula/Alvra dei tgi Farreraun da sa participar agl pran Val Alvra e da lez taimenza sen las leschas prepartier procedere da fusiun. «tgi ensacuras vign la dumra da sa participar agl cAlvra ed alloura resta per tgi d’acceptar nossas cuntar alla constituziun, allasperscripziuns digl cumeg

Fusiuns ston crescher da sutensi� (anr) Ins sa regorda anc dal tsunamipolitic dals 7 da matg 2006. Lez di ha latschentada da cumin da Glaruna decidìche en quel chantun cun 38000 abitantssaja il dumber da 25 vischnancas da re-ducir sin anc trais. La regenza aveva pro-ponì diesch. In vischin è dentant stà perin tagl radical. Ed uschia han ins liquidàlas structuras communalas tradiziuna-las. Igl è be restà trais vischnancas. Da-pi alur sa splega il process da la refurmacommunala en grond tempo. Da 1850–2015 n’èn na main che 879 vischnancasvegnidas fusiunadas davent en Svizra. Res-tadas èn anc 2324. Ma las vischnancas ènanc adina memia pitschnas cun ina mediada 1224 abitants. Cun ina tala da 400 ab-itants ha il Grischun las pli pitschnas visch-nancas.

Adina pli blers chantuns planiseschan esustegnan finanzialmain fitg las fusiuns.Blers èn dentant da l’opiniun che la schlia-ziun radicala da Glaruna na saja betg la dret-ga via, siond ch’ella haja destruì existenzial-main bleras societads civilas. Cun quellacentralisaziun extrema hajan ins era perdìfitg blers zunt abels collavuraturs commu-nals. I saja da tegnair mesira, manegia era larevista «Vischnanca svizra». Il pli lunsch enquella chaussa va il chantun Tessin cun ses330000 abitants che vuless reducir da 135sin 23 vischnancas. Principalmain vegnanpitschnas vischnancas fusiunadas cungronds lieus sco Ligiaun, Locarno, Blizunae Mendrisio a citads cun mintgamai 50000e 9000 abitants. A curt termin na vegnantalas fusiuns planisadas strusch a reussir.

Persuenter fan obervaders valair dus mo-tivs: En tuts chantuns exista oz – tenor dretgfederal – ina egualisaziun finanziala. Quailubeschia er a vischnancas pitschnas da sur-viver. Ils stimuls finanzials per fusiunar n’ènperquai savens betg da muntada. Tras co-operaziuns intercommunalas sa laschianproblems d’efficienza bain schliar, ma ch’els

■ RADIO

10.15 RADIONOVELA

Vita capita – episoda 681Flurin? ... Fluri-hin? FLURIIIIN!

Il cor da Paula batta fin sisum il culiez.Ses pitschen Flurin è davent! Èsi capitàinsatge dal mal? E tge fan tschels? Lezfan festa.Reschia: Michel Decurtins

14.03 ARTG MUSICAL (REP.)

«Uss ei il matg a strada» –chant da primavaira

L'Artg musical porta chant da primavairaemusica daVienna. Furmaziuns indigenasdechantan la stagiun dal prosperar,chatschar e flurir. Nus udin ils chors virils:Ligia Grischa Glion, Surses, Lumnezia,Mustér, Riom-Parsonz-Cunter e Savognin.Lura ils chors maschadads: Suraua,Stierva, cantus firmus surselva, Rudè dachant Engiadina,Müstair, Cantio AntiquaSamedan, Chor da concert grischun el'ensemble Schons-Mantogna-Tum-leastga. Per la musica tranteract èn ilsFilharmonichers da Vienna responsabels.

Redacziun: Giusep G. Decurtins

15.03 LAS PERLAS (REP.)

Chanzuns lavurerasCun l'emprim da matg, la festa dals la-vurants, connotesch'ins diversas chanzunsda cumbat social e da protest politic.Davantora «L'internaziunala», il prim-imni dal moviment da lavurers. Ma erinqual popsong ha la qualitad da chanzunlavurera, sco il «Banana Boat Song» da

Harry Belafonte u ils «Sixteen Tons» daMerleTravis d'udir èn represas interessantas.Redacziun: Benedetto Vigne

19.00 LA STAILALVA

Discs novs

Alpenland Sepp & Co. san festivarquest onn lur 15avel giubileum da tri-buna. Per l'onn da festa han els edì in disccun il titel «Grosse Erfolge. Das Ju-biläums Album». Co che quest albumtuna, pudais vus tadlar en La stailalva.Plinavant preschentain nus il disc novdals Ursprung Buam cun il titel «Do istderWurm drin», ed il disc «Abenteuerzeit»da Trenkwalder.Redacziun: Christa Soliva

20.03MAGAZIN DA CULTURA (REP.)

5 onns CER – pomfritsèn pli impurtants che litteratura

Dapi tschintg onns han auturs ru-mantschs la pussaivladad dad inoltrarlur manuscrits a la CER, la «Chasa EdituraRumantscha». La manadra da fatschentaAnita Capaul guarda enavos e fa bilan-tscha. Cun Silvana Derungs (ULR) eJürg Zimmerli (Limmat Verlag) discurrail Magazin da cultura davart co la CERvegn percepida e schebain ella ha midàla scena litterara rumantsch.Era la rubrica da litteratura sa fatschentacun la CER e preschenta sia pli nova pu-blicaziun: las poesias daTresa Rüthers-Seeli.Redacziun: Astrid Alexandre

■ TELEVISIUN17.40 TELESGUARD SIN SRF 1

L’emissiun d’infurmaziun sin SRF 1cun suttitels tudestgs sin TXT 777

(rep. sin SRF info tranter las 18.00 – 22.00)

RTR a l’EXPO 2015

«La spassegiada acustica» e «Nua è Anna?» al Radio Rumantsch(dals 2 fin 8 da matg, a las 07.20, 10.30 e suenter las 17.00)cun istorgias ed observaziuns da nossa redactura da radio Anna Caprez

«La spassegiada visuala» en il Telesguard sin SRF 1(ils 4, 6 e 8 da matg, mintgamai las 17.40)cun istorgias ed observaziuns da noss redactur da televisiun Armon Schlegel

«Il diari dad Armon ed Anna» sin www.rtr.chcun istorgias era davos las culissas

Quiz «politbox»

Poss er jau daventar cusseglier u cussegliera federala? Tgenina mangiativa con-sumeschan ils Svizzers e las Svizras pli savens ch’il rest dal mund? Ubain: Quantasbancnotas da CHF 1000.00 han plazza en in pac cigarettas?

Quellas e bleras autras dumondas pudais respunder tar la «politbox», l’app daquiz da l’SSR en connex cun las elecziuns 2015. Quel quiz pudais Vus giugarsin Voss telefonin ubain, a partir dad oz enfin venderdi, mintgamai a las 08.20era al Radio Rumantsch.

Savais Vus dapli che noss moderatur Tona Poltera? Pruvai Voss cletg cun tele-fonar al numer 0800 20 25 30 e gudagnai CHF 100.00 u era dapli.

Contactar igl cantun e TavoHubert Weibel, dei tgi proximamaintg seia da contactar igl cantun e cunzont er persvader chel tgi igl suveran vegia per la

mentar tgi la viglia da leir fusiunar cun chel cumegn seia avant mang, manegia Hubert Weibel. Delibero ò la radunanza communala er en credit da 70 000 francs per far or dalla stanza da scoletta ena ab-

era totga tar la Val Alvra ed uscheia er tar igl cumegn Albula/Alvra, dei Tarzisius Caviezel. «An tge direcziun tgi Farrera vegia dad eir scheia alla fegn finala igl cantun», mane-

tgi ’acceptar tar alla constituziun, allasperscripziuns digl cumegAlvra», dei Daniel Albertmastral digl cumegn Albu

perquai savens betg da muntada. operaziuns intercommunalas sa laschianproblems d’efficienza bain schliar, ma ch’elscreeschian a medem temp era deficits per lademocrazia.

gigale2
chattà
gigale2
Textfeld
La Quotidiana 4-5-2015, p. 13