Anadolu Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Endüstri Mühendisliği …endustri.eskisehir.edu.tr/nila/ENM444/duyuru/TZM_01s.pdf · 2018-03-09 · Tedarik zinciri stratejisi ya

Anadolu Üniversitesi

Mühendislik Fakültesi

Endüstri Mühendisliği Bölümü

Hazırlayan:

Doç. Dr. Nil ARAS, 2018

Bu bölümün sonunda,

Tedarik zincirinin hedefini tartışabilecek ve birfirmanın başarısında tedarik zinciri kararlarınınetkisini açıklayabilecek,

Tedarik zincirinde üç önemli karar aşamasınıtanımlayabilecek ve her birinin öneminianlatabilecek,

Tedarik zincirlerinde çevrim ve itme/çekme bakışaçılarını izah edebilecek,

Bir firmadaki tedarik zinciri makro süreçlerinisınıflandırabileceksiniz.

Doç. Dr. Nil Aras, Tedarik Zinciri Modelleme, 2018

2

Tedarik

Araştırıp bulma, sağlama, elde etme 1

Gerekli olan makina, alet, aygıt, hammadde, malzeme, parça, yarı-ürün, ürün ve hizmetlerin uygun tedarikçilerden sağlanması amacıyla gerekli olan araştırma, seçme, planlama, stok kontrol, satın alma, nakliye, teslim alma, değerlendirme vb. faaliyetlerin tümü 2


3

1. Türk Dil Kurumu Güncel Sözlük, http://www.tdk.org.tr/, 2017.

2. Lojistik Derneği (LODER) Lojistik Terimler Sözlüğü,

http://www.loder.org.tr/tr/terimler.html, 2017.

Tedarik zinciri

Hammaddeler ile başlayan, ürünü kullanan müşteriler ile sona eren, bu çerçevede birçok şirketi birbirine bağlayan zincir. 1


4



Bir tedarik zinciri, ürünlerin, tedarikçiler, üreticiler, toptancılar, dağıtımcılar, perakendeciler ve nihai olarak da tüketiciler arasındaki hareketini sağlayan ilişkiler ve bağlantılar bütünüdür.

Mal ve hizmetlerin tedarik aşamasından, üretimine ve nihai tüketiciye ulaşmasına kadar birbirini izleyen tüm halkaları kapsar.

Tedarik zinciri

Bir müşteri ihtiyacını karşılamak için, doğrudan ya da dolaylı, gereken tüm aşamalar

İmalatçıları, tedarikçileri, taşıyıcıları, depoları, perakendecileri ve müşterileri içerir.

Her şirket içerisinde, tedarik zinciri bir müşteri gereksiniminin karşılanmasında sağlanan tüm fonksiyonları kapsar (ürün geliştirme, pazarlama, süreçler, dağıtım, finans, servis)


5


6

Kereste şirketi

Kağıt imalatçısı

Karton kutu

imalatçısı

Deterjan imalatçısı

MüşteriMağaza

ana depoMağaza

Plastik hammadde imalatçısı

Kimyasal madde

imalatçısı

Tedarik zinciri

Müşteri, tedarik zincirinin ayrılmaz (bütünleyici) bir parçasıdır.

Ürünlerin tedarikçilerden imalatçılara, imalatçılardan dağıtıcılara (distribütör) ve bilgi, para ve ürünlerin her iki yönde hareketini içerir.

«tedarik ağı» ya da «tedarik şebekesi» terimini kullanmak daha doğru olabilir.

Tipik tedarik zinciri aşamaları : müşteriler, perakendeciler, toptancılar / dağıtımcılar, imalatçılar ve parça/ ham madde tedarikçiler.

Tüm aşamalar tüm tedarik zincirlerinde olmayabilir.


7

Tedarik ağı


8

Üretici

firma

Tedarikçi

Tedarikçi

Tedarikçi

Tedarikçi

Müşteri

Müşteri

Müşteri

Müşteri

Tedarikçinin tedarikçisi







Müşterinin müşterisi









Tedarik zinciri yönetimi1. Tedarik zincirinin ve bu zincir içinde yer alan tüm şirketlerin

uzun dönem performanslarını arttırmak amacıyla, söz

konusu şirketlere ilişkin işletme fonksiyonları ve

planlarının, zincirdeki tüm şirketleri içerecek şekilde,

sistematik ve stratejik eşgüdümü. 1

2. Hedeflenen müşteri hizmet düzeyini en düşük maliyetle

karşılamak, doğru zamanda doğru miktarda ve doğru yerde

mal üretimi ve dağıtımını sağlamak üzere tedarikçiler,

üreticiler, distribütörler ve perakendecileri en etkin ve

verimli şekilde eşgüdümünü sağlayan yönetim yaklaşımı. 1


9



Tedarik zincirinde akışlar


10

Tedarikçi İmalatçı Dağıtıcı Perakendeci Müşteri



Tedarik zincirinde akışlar


11

Bilgi

Ürün

Para

Tedarik Zincirinin Amacı

Oluşturulan(ortaya çıkan) toplam değerin (faydanın) enbüyüklenmesi

Tedarik zinciri faydası = Müşteri değeri – Tedarik zinciri maliyeti

Ürünün müşteriye en son değeri ile müşterinin ihtiyacını karşılamak için gerekli olan çabanın maliyeti arasındaki fark

Tedarik zinciri faydası, müşteriden elde edilen gelir ile toplam tedarik zinciri maliyeti arasındaki farktır.

Fayda, tedarik zincirinin karlılığı ile direkt ilişkilidir.


12

Tedarik zincirinin amacı

Örneğin, bir müşterinin bir mağazadan 200 TL ye kablosuz modem aldığını düşünün. (gelir)

Tedarik zinciri maliyetleri : bilgi, depolama, taşıma, parça imalatı, montaj vs.)

200 TL ve tüm bu maliyetlerin arasındaki fark tedarik zinciri karıdır.

Tedarik zinciri karlılığı, tedarik zincirinin tüm aşamaları boyunca paylaşılacak toplam kardır.

Başarı, toplam tedarik zinciri karlılığı ile ölçülmelidir, tek bir kademenin karı olarak değil!


13

Tedarik Zincirinin Amacı

Müşteri tek gelir kaynağıdır.

Maliyet kaynakları, tedarik zincirinin aşamaları arasındaki bilgi, ürünler ve para akışlarını içerir.

Etkili tedarik zinciri, toplam tedarik zinciri kazancını büyütmek için tedarik zinciri varlıklarının ve ürün, bilgi, ve para akışlarının yönetimidir.

Tedarik zinciri tasarım, planlama ve işlem kararları bir firmanın başarı ya da başarısızlığında önemli bir rol oynar.

Rekabetçi kalabilmek için, tedarik zincirleri değişen teknoloji ve müşteri beklentilerine uyum sağlamak zorundadır.


14

Tedarik Zincirinde Karar Aşamaları

1. Tedarik zinciri stratejisi ya da tasarımı

• İzleyen yıllar boyunca tedarik zinciri nasıl yapılandırmalı ?

2. Tedarik zincirinin planlanması

İzleyen çeyrek dönem ya da yıl boyunca kararlar

3. Tedarik zincirinin uygulanması

Günlük ya da haftalık işlemsel kararlar


15

Tedarik Zinciri Strateji ya da Tasarım

Tedarik zincirinin konfigürasyonu, kaynakların tahsisi ve her aşamada (kademede) hangi süreçlerin yerine getirileceği hakkındaki kararlar

Tedarik zinciri tasarımı stratejik amaçları desteklemelidir.

Tedarik zinciri tasarım kararları uzun-dönem ve geriye dönüşleri pahalı kararlardır. Bu yüzden, pazar belirsizliği hesaba alınmalıdır.


16

Stratejik tedarik zinciri kararları


17

Dış kaynaklardan temin edilecek tedarik zinciri fonksiyonları

Tesislerin yerleri

Tesis kapasiteleri

Farklı yerlerde üretilecek ve depolanacak ürünler

Taşıma türleri (biçimleri)

Bilgi sistemleri

Tedarik zinciri planlama

Kısa dönem işlemleri yöneten politikalar kümesinin tanımlanması

Stratejik aşamada tasarlanan tedarik yapısı ile tespit edilir.

Hedef, verilen tesis edilmiş kısıtlar altında tedarik zinciri kazancını enbüyüklemektir.

Gelen yıldaki talebin tahmini ile başlar.


18

Planlama kararları

Hangi pazarlar hangi yerlerden tedarik edilecek

Planlanan stok miktarları

Taşerona verme

Stok politikaları

Pazar promosyonlarının büyüklük ve zamanlarının belirlenmesi

Talep belirsizliği, döviz kurları, planlanan kararlardaki zaman ufku boyunca rekabet (gelecek rekabet) gözönüne alınmalıdır.


19

Tedarik Zinciri Operasyonları

Zaman ufku haftalık ya da günlük

Bireysel müşteri siparişleri ile ilgili kararlar

Tedarik zinciri konfigürasyonu sabit ve planlama politikaları tanımlı

Hedef, gelen müşteri siparişlerini mümkün olduğunca etkili olarak sağlamak

Siparişlerin stok ya da üretime atanması (stok ya da üretim arasında bölüştürmek), teslimat sürelerinin belirlenmesi, bir depoda toplama listelerinin hazırlanması, teslim çizelgelerinin hazırlanması, özel bir sevkiyata sipariş tahsisi, atanması, ikmal siparişlerinin (ikmal emirlerinin) verilmesi.

Belirsizlik çok daha az (kısa dönem ufku)


20

Anahtar nokta

Tedarik zinciri karar aşamaları, kararların uygulandığı zaman çerçevesine bağlı olarak, tasarım, planlama ya da operasyonel olarak sınıflandırılabilir.

Tasarım kararları, iyi planlamayı kısıtlar ya da kolaylaştırır. Benzer şekilde, planlama da etkili operasyonu engeller (kısıtlar) ya da imkan sağlar.


21

Tedarik zincirinde çevrim bakış açısı

Tedarik zincirindeki süreçler, her birinin tedarik zincirinin iki ardışık aşaması arasındaki arayüzde yerine getirildiği, bir dizi çevrime bölünür.

Tedarik zincirinin çevrim bakışı, açıkça her sürecin sahiplerini ve ilgili süreçleri tanımlar. Bu bakış, tedarik zincirindeki her üyenin sorumluluklarını ve rolleri ile her sürecin istenen çıktısını belirlediği için, operasyonel kararlar gözönünealındığında faydalıdır.


22

Tedarik zinciri süreçlerinin çevrim bakış açısı


23

Perakendeci

Tedarikçi

İmalatçı

Dağıtıcı

Müşteri

Müşteri sipariş çevrimi

Stok yenilemeçevrimi

İmalatçevrimi

Tedarik / Satın almaçevrimi

Tedarik zincirinde itme/çekme bakış açısı

Süreçler, müşteri siparişine cevap olarak mı yoksa müşteri siparişleri gelmeden tahmine dayalı olarak mı başlatıldığına bağlı olarak iki sınıfa ayrılır.

Çekme süreçleri, müşteri siparişinin alınması ile başlatılırken, itme süreçleri müşteri siparişlerinin beklentisi ile sağlanır.


24

Süreç n-1

Süreç n

Tedarik zincirlerinin itme/çekme bakış açısı


25

. . .. . .

İtme/çekme sınırı

Müşteri siparişinin alındığı nokta

İtme süreçleri Çekme süreçleri

Süreç 2

Süreç k+1

Süreç k

Süreç 1

Tedarik zincirlerinin itme/çekme bakış açısı

Tedarik zinciri süreçleri, müşteri talebi ile ilişkili yürütme zamanlarına bağlı olarak iki sınıfa ayrılır.

Çekme : Yürütme işlemi, bir müşteri siparişine cevap olarak başlatılır. (reaktif)

İtme: Yürütme işlemi, müşteri siparişlerinin beklentisine göre başlatılır (kurgusal/ tahmini)

İtme / çekme sınırı, itme süreçleri ile çekme süreçlerini birbirinden ayırır.

Bu bakış, tedarik zinciri tasarımı ile ilişkili stratejik kararlar gözönüne alındığında yararlıdır.


26

Tedarik Zinciri Makro Süreçleri


27

• (Customer Relationship Management)

Firma ve müşterileri arasındaki arayüzdeki tüm süreçler

Müşteri ilişkileri yönetimi - CRM

• (Internal Supply Chain Management)

İçsel tedarik zinciri yönetimi - ISCM

• (Supplier Relationship Management)

Tedarikçi ilişkileri yönetimi - SRM

Tedarik zinciri makro süreçleri

Kaynak

Pazarlık

Satın alma

Tasarım işbirliği

Tedarik işbirliği


28

SRM ISCM CRM

Tedarikçi Firma Müşteri

Stratejik planlama

Talep tahmini

Tedarik planlama

İkmal

Yedek parça

Pazar

Fiyat

Satış

Çağrı merkezi

Sipariş yönetimi

Bir firma içerisinde, tüm tedarik zinciri aktiviteleri 3 makro süreçten birisine dahildir : CRM, ISCM ve SRM.

Başarılı tedarik zinciri yönetimi için, bu üç makro sürecin integrasyonu çok önemlidir.


29

Başarılı Tedarik Zinciri Örnekleri

Apple

Zara

Toyota

Amazon

Dell

Türkiye’den örnekler


30

Documents

Anadolu Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Endüstri Mühendisliği …endustri.eskisehir.edu.tr/nila/ENM444/duyuru/TZM_01s.pdf · 2018-03-09 · Tedarik zinciri stratejisi ya