Embed Size (px)
Citation preview
Analiza prodaje i troškova
Prof. dr Saša Bošnjak
Case Study: Proizvodnja DVDa
Prodajna cena po jedinici: $11
Prodato komada: 1000
Prodaja: 1000 DVD-ova po $11: $11,000
Minus: Variabilni troškovi povezani sa proizvodnjom:
Troškovi zaposlenih (1000 DVDs po $0.50): $500
Troškovi materijala (1000 DVDs po $5): $5,000
Troškovi pakovanja (1000 DVDs po $1): $1,000
Ukupni varijabilni troškovi: $6,500
Marža pokrića: $4,500
Varijabilni troškovi, potrebni za
kontinuitet proizvodnje
Sa povećanjem obima
proizvodnje i njihov nivo se
povećava, i obrnuto.
Discography, Inc. Proizvodi DVDe. Ova
proizvodnja košta preduzeće:
0,50$ po DVDu za zaposlene u fabrici
5$ po DVDu za materijale korištene u
samom DVDu
1$ po DVDu za ambalažu (plastična
omotnica, papirna omotnica...)
U ovom slučaju je prodato 1000 komada,
pa i troškovi, respektivno, iznose
500, 5000 i 1000
*
+
$11,000 - $6,500 = $4,500
Izračunavanje relativno fixnihtroškova u analizi marže pokrića� U ovom primeru zaposleni zarađuju 0,50$ za svaki proizvedeni
DVD do obima proizvodnje od 1000 DVDa/danu; 0,60$ po DVDuza obim od 1000 – 2000 DVDa
� Korišćena su tri imenovana opsega:
Prodajna cena po jedinici: $11
Prodato komada: 4510 Proračun troškova zaposlenih Trošak zaposlenih
Proizvedeno DVD-ova Jedinični troškovi po količini
Prodaja: 4510 DVD-ova po $11: $49,610.00 0 $0.50 $500.00
1000 $0.60 $600.00
Minus: varijabilni troškovi proizvodnje: 2000 $0.70 $700.00
3000 $0.80 $800.00
Troškovi zaposlenih (relativno - fiksni): $3,059.00 4000 $0.90 $459.00
5000 $1.00 $0.00
Troškovi materijala (variabilni) $22,550.00
Troškovi materijala: $5
Troškovi pakovanja (variabilni) $4,510.00
Troškovi pakovanja: $1
Ukupni varijabilni troškovi: $30,119.00
Marža pokrića: $19,491.00
*Number_Sold
DVDs_Made
UnitCostsIntersekcija ovih opsega dovodi do sledećeg IFa:
=IF(Number_Sold>DVDs_Made,MIN(1000,(Nu
mber_Sold-DVDs_Made))*UnitCosts,0)
Funkcija MIN se pojavljuje jer se uzima najviše 1000 jedinica za svaki nivo DVDs_Made
Pr. Za 4000 DVDs_Made, razlika Number_Sold od 4510 i tog obima je
510. Ova suma se množi sa odgovarajućom Unit_Cost od 0,90$ i to daje 459$
Dok, za 3000 DVDs_Made; Number_Sold – DVDs_Made=1510. 1000 je maximalan broj za bilo koji nivo prodaje.
Zato se u formuli koristi MIN funkcija da bi vratila manju vrednost, tj. 1000 ili razliku Number_Sold i DVDs_Made
Number_Sold može biti manji od DVDs_Made (u slučaju 5000). Tada IF
funkcija vraća 0.
Izračunavanje jedinične marže pokrića
� U ovom primeru se jasno vidi da ako Discographyplati svojim radnicima dodatnih 0,10$ po DVDuza svakih dodatno proizvedenih 1000 DVDa, marža pokrića se smanjuje (39,29% za 4510; 38,84% za 5510).
� Ukupna marža pokrića se povećava sa povećanjem obima proizvodnje, sa 19,491$ na 23,540$
� Marža po jedinici se smanjuje.
Prodajna cena po jedinici: $11
Prodato komada: 4510 Po jedinici
Ukupno dolara procenat
Prodaja: 4510 DVD-ova po $11: 49,610.00$ $11.00 100.00%
Minus:
Rad (DVD-ovi po relativno-fiksno za DVD) $3,059.00 $0.68 6.17%
Materijali (DVD-ovi po $5 za DVD) $22,550.00 $5.00 45.45%
Troškovi pakovanja po $1 za DVD $4,510.00 $1.00 9.09%
Marža pokrića $19,491.00 $4.32 39.29%
Prodajna cena po jedinici: $11
Prodato komada: 5510 Po jedinici
Ukupno dolara procenat
Prodaja: 5510 DVD-ova po $11: 60,610.00$ $11.00 100.00%
Minus:
Rad (DVD-ovi po relativno-fiksno za DVD) $4,010.00 $0.73 6.62%
Materijali (DVD-ovi po $5 za DVD) $27,550.00 $5.00 45.45%
Troškovi pakovanja po $1 za DVD $5,510.00 $1.00 9.09%
Marža pokrića $23,540.00 $4.27 38.84%
Kreiranje izveštaja operativnih prihoda
Po jedinici
Ukupno dolara procenat
Prodaja $2,000 $20 100%
Minus:
Materijal $400 $4 20%
Rad $900 $9 45%
Ostali varijabilni troškovi $300 $3 15%
Marža pokrića: $400 $4 20%
Proizvedena i prodata količina 100
Izveštaj operativnih troškova
treba da obuhvati:
•Prodajnu cenu proizvoda
•Varijabilne troškove
•Količine
Navođenjem cene, troškova i količine u odvojene ćelije olakšano
je modifikovanje ovih vrednosti, kao različite pretpostavke
Kreiranje izveštaja operativnih prihoda
Ukupno Po jedinici Procenat od marže
Prodaja =B10*C2 20 1
Minus:
Materijal =$B$10*C4 4 =C4/$C$2
Rad =$B$10*C5 9 =C5/$C$2
Ostali varijabilni troškovi =$B$10*C6 3 =C6/$C$2
Marža pokrića: =B2-SUM(B4:B6) =C2-SUM(C4:C6) =C7/$C$2
Proizvedena ili prodata količina 100
Excelove formule potrebne za izveštaj operativnih troškova
Prag rentabilnosti (u komadima)
Prag rentabilnosti = 50 / (20 – 15)= 10
• Kompanija mora prodati 10 proizvoda, pri fixnim troškovima od 50$, da bi se izjednačili troškovi.
• Ako se zna da će se, u narednom periodu, fixni troškovi povećati sa 50$ na 60$, varijabilni ostaju isti, koliko proizvoda kompanija mora prodati da izjednači troškove i prihode a da ne menja prodajnu cenu?
Ukupni fixni = Prag rentabilnosti * (Cena po jedinici – Jedinični varijabilni troškovi (kom) proizvoda troškovi
* Može se upotrebiti Goal Seek da se utvrdi nova prelomna tačka.
Prodajne cene Varijabilni troškovi Prag rentabilnosti (u kom.)
50 20 15 10
Goal Seek:
Ćelija A2 sadrži formulu:
= D2 * (B2 – C2)
Prag rentabilnosti (u novčanoj jedinici)
Prag rentabinosti = Prag rentabilnosti * Obim prodaje
(nov.jed.) (kom) (kom)
* već se zna prag rentabilnosti u komadima i on se množi sabrojemprodatih proizvoda
Primer 1:
Prag rentabilnosti u komadima = 10
Cena po jedinici proizvoda = 20$
Prag rentabilnosti u novčanoj jedinici = 10 * 20$
= 200$
Prag rentabilnosti (u novčanoj jedinici)
Primer 2:
Ukupni fixni troškovi = 50$
Cena po jedinici proizvoda = 20$
Jedinični varijabilni troškovi = 10$
Prag rentabilnosti = 50$ / ((20$ - 15$) / 20$) = 200
(nov.jed.)
Prag rentabinosti = Ukupni fixni / ((Cena po jed. – Jedinični varijabilni) / Cena po jed.)
(nov.jed.) troškovi proizvoda troškovi proizvoda
Prag rentabilnosti (u novčanoj jedinici)Prag rentabilnosti = (Prag rentabilnosti * Jedinični varijabilni) + Ukupni fixni
(nov.jed.) (kom) troškovi troškovi
Primer 3:
Prag rentabilnosti u komadima = 10
Jedinični varijabilni troškovi = 15$
Ukupni fixni troškovi = 50$
Prag rentabilnosti = (10 *15$) + 50 = 200$
(nov.jed.)
Prag rentabilnosti (u novčanoj jedinici sa očekivanim nivoom profita)
� Predstavlja prihod od prodaje dovoljan da pokrije fiksne i varijabilne troškove i da vrati profit koji se očekuje.
� Pored fiksnih i varijabilnih troškova, profit treba tretirati kao još jednu kategoriju troškova koju treba zadovoljiti
Prag rentabilnosti = Varijabilni + Fiksni + Očekivani profit
(nov.jed.) troškovi troškovi
Primer:
Kompanija želi da ostvari 5$ profita od svakog prodatog proizvoda.
Varijabilni troškovi = 15$ po komadu
10 proizvoda je prodato
Ukupni fixni troškovi = 50$
Tačka rentabilnosti = (Varijabilni troškovi * Obim prodaje) + Fiksni + (Očekivani * Obim)
(nov.jed.) po jedinici troškovi profit prodaje
Kreiranje dijagrama – tačka preloma rentabiliteta
� Dobar način analize tačke preloma rentabiliteta je njegovim grafičkim prikazom.
Analiza odnosa troškova, količine i profita
$0
$50
$100
$150
$200
$250
$300
$350
$400
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19
Obim (količina)
Tro
ško
vi
Fiksni troškovi Ukupni troškovi Ukupna prodaja
Dijagram predstavlja odnos
ukupnih troškova i ukupne prodaje
na različitim nivoima proizvodnje.
Pokazuje tačku u kojoj se
izjednačavaju troškovi i profit.Profit
Gubitak
•Ispod 10 komada preduzeće je na
gubitku, jer se iz profita
nadoknađuju fixni troškovi.
•Na nivou prodaje od 10 komada
profit je dovoljan da pokrije fixne
troškove.
•Iznad 10 komada kompanija
ostvaruje profit od 5$ po komadu
(iznad desetog)
Kreiranje dijagrama – tačka preloma rentabiliteta
� Koraci u kreiranju dijagrama:
1. Selektujte željene ćelije (B1:B21 i D1:E21)
2. Odaberite ikonu Chart Wizard sa standardnog toolbara ili iz menija Insert � Chart
3. U 1. koraku Chart Wizarda bira se tip dijagrama(linijski)
4. U 2. koraku se imenuju serije podataka i definišu se podaci na X osi (A3:A21)
5. U 3. koraku se unosi naslov dijagrama, imenuje se X i Y osa (kartica Title); podešava se pozicija legende (kartica Legend); na kartici Gridlines mogu da se uključe/isključe linije u pozadini dijagrama
6. U 4. koraku se bira lokacija dijagrama – novi ili postojeći radni list
Količina Fiksni Varijabilni Ukupni Ukupna
(jedinice) troškovi troškovi troškovi prodaja
1 $50 $15 $65 $20
2 $50 $30 $80 $40
3 $50 $45 $95 $60
4 $50 $60 $110 $80
5 $50 $75 $125 $100
6 $50 $90 $140 $120
7 $50 $105 $155 $140
8 $50 $120 $170 $160
9 $50 $135 $185 $180
10 $50 $150 $200 $200
11 $50 $165 $215 $220
12 $50 $180 $230 $240
13 $50 $195 $245 $260
14 $50 $210 $260 $280
15 $50 $225 $275 $300
16 $50 $240 $290 $320
17 $50 $255 $305 $340
18 $50 $270 $320 $360
19 $50 $285 $335 $380
Donošenje pretpostavki u analizi prinosa
� Pre izvođenja konačnih zaključaka zasnovanih na prethodnim analizama, potrebno je doneti i odredjene pretpostavke vezane za:
1. Linearne odnose
2. Raspodelu troškova
3. Proizvodni mix
4. Produktivnost zaposlenih
Linearni odnosi
� Analiza marže pokrića pretpostavlja da je odnos između troškova i prihoda linearan, sa aspekta kretanja datog obima.
� Ako je odobren popust na proizvod, sa svakom narednom prodajom se ostvaruje manje prihoda po jedinici.
Linearni odnosi
Količina (jedinice) Popust Prihod
5 0,0% $100
10 2,5% $195
15 5,0% $285
20 7,5% $370
25 10,0% $450
30 12,5% $525
35 15,0% $595
40 17,5% $660
45 20,0% $720
50 22,5% $775
55 25,0% $825
60 27,5% $870
65 30,0% $910
70 32,5% $945
75 35,0% $975
80 37,5% $1.000
85 40,0% $1.020
90 42,5% $1.035
$0
$200
$400
$600
$800
$1.000
$1.200
5 15 25 35 45 55 65 75 85
Količina (jedinice)
Pri
hod
Na dijagramu se vidi da linija prihoda više nije prava (linearna);
prihod se povećava sporije od promene obima prodaje (nelinearno)
Linearni odnosiKoličina Popust od Varijabilni Prodaja Marža
(jedinice) dobavljača troškovi pokrića
5 0,0% $75 $100 $25
10 2,5% $146 $200 $54
15 5,0% $214 $300 $86
20 7,5% $278 $400 $123
25 10,0% $338 $500 $163
30 12,5% $394 $600 $206
35 15,0% $446 $700 $254
40 17,5% $495 $800 $305
45 20,0% $540 $900 $360
50 22,5% $581 $1.000 $419
55 25,0% $619 $1.100 $481
60 27,5% $653 $1.200 $548
65 30,0% $683 $1.300 $618
70 32,5% $709 $1.400 $691
75 35,0% $731 $1.500 $769
80 37,5% $750 $1.600 $850
85 40,0% $765 $1.700 $935
90 42,5% $776 $1.800 $1.024
$0
$200
$400
$600
$800
$1.000
$1.200
5 15 25 35 45 55 65 75 85
Količina (jedinice)
Ma
rža
po
krića
Marža pokrića
Ako preduzeće iskoristi popust na količinu od dobavljača, što više
kupuje manji su troškovi po jedinici.
Na dijagramu se vidi da popust na količinu može dovesti do
nelinearnog povećanja marže pokrića.
Proizvodni miks
8 unci Po 6 unci Po 4 unce Po
Veličina pakovanja jedinici jedinici jedinici Ukupno
Prodaja (jedinice) 10.000 15.000 20.000
Prodaja (dolari $74.000 $7,40 $94.050 $6,27 $102.600 $5,13 $270.650
Minus varijabilni troškovi $37.500 $3,75 $50.850 $3,39 $60.600 $3,03 $148.950
(kao % od prodaje) 51% 54% 59% 55%
Marža pokrića $36.500 $3,65 $43.200 $2,88 $42.000 $2,10 $121.700
(kao % od prodaje) 49% 46% 41% 45%
Proizvodni miks 27% 35% 38% 100%
Prag rentabilnosti $68.932 $74.021 $83.057 $75.613
(Fiksni troškovi = $34,000)
Kompanija proizvodi
over-the-counter
lekove u tri različita
pakovanja
Slika pokazuje da su varijabilni troškovi za proizvodnju
pakovanja od 8 unce 1.10 puta viši od varijabilnih troškova za
pakovanje od 6 unce, a za 1.24 puta od varijabilnih troškova za
pakovanje od 4 unce.
Marža pokrića od prodaje pakovanja od 8 unci je 1.27 puta veća
od one od prodaje pakovanja od 6 unca i 1.74 od pakovanja od
4 unce.
Razlika u marži pokrića nastaje jer 51% prodajne cene
pakovanja od 8 unca čine varijabilni troškovi.
Učešće varijabilnih troškova u prodajnoj ceni pakovanja od 6
unca, odnosno 4 unce, je 54% i 59%.
Iako je skuplja proizvodnja pakovanja od 8 unce, cena je
dovoljno visoka da pokrije varijabilne troškove.
Proizvodni miks
� Ova analiza omogućava da se utvrdi:1. koji proizvod treba bolje reklamirati
(marketirati),
2. koji treba isključiti iz prodaje,
3. koje treba zadržati uz manji obim proizvodnje
� Fokus prodajnih i proizvodnih napora na pakovanja od 8 i 6 unca, može dovesti do povećanja profitabilnosti preduzeća
Proizvodni miks
8 unci Po 6 unci Po 4 unce Po
Veličina pakovanja jedinici jedinici jedinici Ukupno
Prodaja (jedinice) 15.000 20.000 5.000
Prodaja (dolari $111.000 $7,40 $125.400 $6,27 $25.650 $5,13 $262.050
Minus varijabilni troškovi $56.250 $3,75 $67.800 $3,39 $15.150 $3,03 $139.200
(kao % od prodaje) 51% 54% 59% 53%
Marža pokrića $54.750 $3,65 $57.600 $2,88 $10.500 $2,10 $122.850
(kao % od prodaje) 49% 46% 41% 47%
Proizvodni miks 42% 48% 10% 100%
Prag rentabilnosti $68.932 $74.021 $83.057 $72.525
(Fiksni troškovi = $34,000)
Efekat je smanjenje prodaje pakovanja od 4 unce za 15000
komada i povećanje prodaje pakovanja od 8 i 6 unci za po
5000 komada.
Ukupan prihod od prodaje se smanjio za 8600$, ali se ukupna
marža pokrića povećala za 1150$.
Ovo se postiglo većom prodajom profitabilnijih proizvoda.
Proizvodni miks
� Isključenje proizvoda iz proizvodne linije ili refokusiranje sa njega na drugi, zahteva i analizu:
1. Graničnog troška isključenja proizvoda iz proizvodne linije – npr. vrednost postojećeg nabavnog ugovora za korišćene materijale
2. Poteškoće prelaska sa jedne na drugu liniju proizvodnje – npr. Mogu li zaposleni proizvoditi i novi proizvod bez dodatne obuke
Analiza marže pokrića po segmentima
Kućna Keramičke Keramički
keramika pločice provodnica
Prodaja $1.100 $3.500 $5.000
Minus varijabilni troškovi $690 $2.000 $3.750
Marža pokrića $410 $1.500 $1.250
Minus direktni fiksni troškovi $200 $1.000 $1.000
Marža pokrića po tržišnom segmentu $210 $500 $250
Industrija keramike ima 3
proizvodne jedinice:
kućna keramika, keramičke
pločice i keramički provodnici
Svaka ima zasebnu fabriku,
radnike ...
Ova analiza omogućava da se utvrdi dugoročna profitabilnost segmenta.
Pruža informacije o tome koliki je rihod raspoloživ kada dati segment pokrije sve
direktne troškove.
Marža pokrića segmenta – Direktni fiksni troškovi
� Informacija koliko segment uéestvuje u troőkovima/obimu/profitu kompanije kao
celine
