Analiza zdravstvenog stanja stanovništva Branievskog ... · morbiditet od određenih bolesti, mortalitet, apsentizam i invalidnost. 3.1.Opšti morbiditet Opšti morbiditet kao indikator

REPUBLIKA SRBIJA

ZAVOD ZA JAVNO ZDRAVLJE POŽAREVAC

Jovana Šerbanovića 14, 12000 Požarevac

Web: www.javnozdravljepo.nadlanu.com

E- mail: [email protected]

Tel.: 012/222-568; 223-153; Faks: 012/220-913

1

Broj:1334

Datum: 20.06.2012. godine

Analiza zdravstvenog stanja stanovništva

Braničevskog okruga za 2011. godinu

I UVOD

Analizirati zdravstveno stanje stanovništva, znači biti unapred svesno orjentisan ka

njegovom poboljšanju i daljem unapređenju (1).

Analiza zdravstvenog stanja stanovništva Braničevskog okruga za 2011. godinu,

podrazumevala je sagledavanje osnovnih pokazatelja u cilju dijagnostikovanja problema i

potreba određenih kategorija stanovništva. Samo poznavanjem zdravstvenih problema i potreba

stanovništva moguće je dobro organizovati zdravstvenu službu i planirati kvalitetnu

zdravstvenu zaštitu.

Sprovedena analiza zdravstvenog stanja stanovništva Braničevskog okruga bazirana je

na rutinskim podacima demografske i zdravstvene statistike i predstavlja presek zdravstvenog

stanja stanovništva u 2011. godini. Pored zdravstvenog stanja stanovništva pomenuta analiza

podrazumeva još i organizaciju i rad zdravstvene službe, kadar kao i korišćenje zdravstvene

zaštite i opterećenost zdravstvenih radnika.

II GEOGRAFSKE I DEMOGRAFSKE KARAKTERISTIKE BRANIČEVSKOG OKRUGA

2.1. Geografske karakteristike

Braničevski okrug se nalazi u Istočnoj Srbiji i prostire na površini od 3.855 km2, između

Južno-Banatskog, Podunavskog, Pomoravskog i Borskog okruga. Prema konfiguraciji zemljišta

pripada brdsko-planinsko-ravničarskoj regiji. Rastojanje između najudaljenijih tačaka u okrugu

iznosi 99 km, a to su ušće Velike Morave u Dunav i deo opštine Žagubica prema Boru.

Udaljenost krajnjih južnih i severnih strana kao i istočnih i zapadnih iznosi 85 km. Braničevski

okrug administrativno je podeljen na sedam opština: Veliko Gradište, Golubac, Žabari,

Žagubica, Kučevo, Malo Crniće, Petrovac i grad Požarevac sa gradskim opštinama Požarevac i

Kostolac.

2.2. Demografske karakteristike

Na teritoriji Braničevskog okruga, prema podacima Republičkog zavoda za statistiku

Republike Srbije, prema proceni od 30.06.2010. godine, sa raseljenim licima, živi ukupno

189351 stanovnika, dok prema istom izvoru podataka na teritoriji posmatranog okruga prema

proceni od 30.06.2010. godine, bez raseljenih lica, živi 187341 stanovnika sa prosečnom

gustinom naseljenosti od 49 lica po 1 km2

(tabela br.1).

Svi indikatori zdravlja u ovoj analizi su izračunavani na prikazani broj stanovnika sa

raseljenim licima, obzirom da zdravstvenu zaštitu ostvaruju na teritoriji Braničevskog okruga.

REPUBLIKA SRBIJA





Tel.: 012/222-568; 223-153; Faks: 012/220-913

2

Tabela 1. Starosna struktura i indikatori stanovništva Braničevskog okruga u

2011. godini

OPŠTINA/

OKRUG

STANOVNIŠTVO

(procenjeno stanje 30.06.2010.) Struktura stanovništva po dobnim grupama

Očekivno

trajanje života

živorođ.dece

2008-2010

Ukupno

Na 1

km2

Prosečna

starost

Indeks

starenja

Predškol-

ska deca

(0-6)

Školo-

obavezni

(7-14)

Punoletni

(18 i više)

Radno

spo-

sobni

(15-64)

Žene

generati-

vnog

doba

(15-49)

M

Ž

Veliko

Gradište

19219

56

41,90

117,34

1122

1802

15476

12507

4476

70,78

78,05

Golubac 8803 24 43,88 135,89 438 912 7156 5515 1783 71,29 76,64

Žabari 11457 44 46,72 176,50 575 995 9476 6536 2161 67,08 75,88

Žagubica 13359 18 46,68 179,94 611 1167 11126 7936 2422 71,74 78,04

Kučevo 16346 23 44,88 151,55 824 1504 13420 10109 3165 68,34 76,13

Malo Crniće 12392 45 43,44 134,09 666 1161 10108 7805 2734 68,58 73,38

Petrovac 31540 49 43,60 139,92 1809 2786 25826 19857 6957 71,57 77,94

Požarevac 74225 156 40,27 95,60 5772 6849 58923 49927 17402 68,60 75,24

Braničevski

okrug 187341 49 42,63 123,69 11817 17176 151511 120192 41100 69,94 76,00

Na teritoriji Braničevskog okruga, prema površini koju zauzima, najveća opština je

opština Žagubica sa 760 km2

dok najviše stanovnika ima grad Požarevac sa 74225 stanovnika.

Prema procenjenom broju stanovnika iz 2010. godine, udeo stanovnika sa 65 i više

godina u ukupnom broju stanovnika za Braničevski okrug iznosi 20,37% što pokazuje da

populacija koja živi na teritoriji posmatranog okruga pripada staroj populaciji (udeo starih sa 65

i više godina preko 10%).

Indeks starenja stanovništva za teritoriju Braničevskog okruga iznosi 123,69 što je

pokazatelj starenja nacije (indeks preko 40).

2.3. Vitalne karakteristike

Vitalne karakteristike Braničevskog okruga posmatrane su kroz prirodna kretanja

stanovništva, odnosno rađanje i umiranje (natalitet i mortalitet) (tabela br.2).

REPUBLIKA SRBIJA





Tel.: 012/222-568; 223-153; Faks: 012/220-913

3

Tabela 2. Prirodno kretanje stanovništva Braničevskog okruga u 2010. godini

(Vitalni događaji)

RB

OKRUG / *Br. stanov. Br. živorođ. Ukupan br. Br. umrle Stopa Stopa Prirodni Stopa Stopa Vitalni

OPŠTINA (procenjeno

stanje dece u umrlih u odojčadi nata- opš. mor- prira- prirodnog mortaliteta index

Od 30.06.2010.) 2010. g. 2010. g. u 2010. g. liteta taliteta štaj priraštaja odojčadi

BRANIČEVSKI

II OKRUG 187341 1385 3445 16 7,39 18,39 -2060 -11,00 11,55 40,20

1 Veliko Gradište 19219 114 359 2 5,93 18,68 -245 -12,75 17,54 31,75

2 Golubac 8803 46 178 1 5,23 20,22 -132 -14,99 21,74 25,84

3 Žabari 11457 79 243 6,90 21,21 -164 -14,31 0,00 32,51

4 Žagubica 13359 70 260 1 5,24 19,46 -190 -14,22 14,29 26,92

5 Kučevo 16346 89 382 3 5,44 23,37 -293 -17,92 33,71 23,30

6 Malo Crniće 12392 73 264 2 5,89 21,30 -291 -15,41 27,40 27,65

7 Petrovac 31540 213 654 1 6,75 20,74 -441 -13,98 4,69 32,57

8 Požarevac 74225 701 1105 6 9,44 14,89 -404 -5,44 8,56 63,44

* Broj stanovnika odnosi se na procenjeno stanje od 30.06.2010. godine, bez raseljenih lica

Na teritoriji Braničevskog okruga u 2010. godini (poslednji kompletni podaci) beleži se

niska stopa nataliteta od 7,39/1000 (manje od 15 / 1000), dok je stopa opšteg mortaliteta visoka

i iznosi 18,39‰.

Pored navedenih indikatora posmatrani su još i veoma važani vitalni pokazatelji, kao što

su stopa prirodnog priraštaja, odnosno razlika između živorođenih i umrlih na 1000 stanovnika

u 2010. godini na teritoriji Braničevskog okruga i vitalni indeks koji predstavlja racionalnost

prirodnog priraštaja.

Stope prirodnog priraštaja u 2010. godini na pomenutoj teritoriji su veoma niske sa

negativnim vrednostima u svim opštinama, gde je zabeleženo čak -17,9‰ u Kučevu, -15,4‰ u

Malom Crniću, -15‰ u Golubcu, -14,3‰ u Žabarima i -14,2‰ u Žagubici. Vitalni indeks (Broj

živorođenih/Broj umrlih*100), pokazuje da su Golubac, Žagubica i Kučevo opštine gde je

najmanji broj živorođenih u odnosu na 100 umrlih lica u 2010. godini.

Smrtnost odojčadi kao veoma važan indikator zdravstvenog stanja stanovništva

predstavlja važan pokazatelj dostupnosti zdravstvene zaštite, adekvatnosti i kvaliteta pruženih

zdravstvenih usluga kao i nivoa socijalno-ekonomskog razvoja zemlje. Stopa mortaliteta

odojčadi u 2010. godini, na teritoriji Braničevskog okruga iznosi 11,55‰, što je u poređenju sa

prethodnom godinom znatno veća (u 2009. godini stopa mortaliteta odojčadi bila je 4,66‰).

2.4. Socio-ekonomski pokazatelji povezani sa zdravljem

Prema podacima Republičkog zavoda za statistiku na teritoriji Braničevskog okruga, na

godišnji presek izračunat na bazi dva stanja: 31.03. i 30.09.2010. godine, bilo je oko 36000

zaposlenih lica u privrednim društvima, preduzećima, ustanovama, zadrugama, organizacijama

i preduzetnici (lica koja samostalno obavljaju delatnost i zaposleni kod njih), što predstavlja

193 zaposlenih na 1000 stanovnika. Od prikazanog broja zaposlenih 39,9% bile su žene a ostalo

muškarci (60,1%). U posmatranom periodu na teritoriji Braničevskog okruga, prema podacima

Nacionalne službe za zapošljavanje, bilo je ukupno 8914 nezaposlenih lica, odnosno 48 lica

nema zaposlenje na 1000 stanovnika. Od prikazanog broja nezaposlenih 53,6% bile su žene.

REPUBLIKA SRBIJA





Tel.: 012/222-568; 223-153; Faks: 012/220-913

4

Prosečne zarade utvrđene na osnovu Zakona o radu («Sl. glasnik RS», broj 24/2005 i

61/2005) bez poreza i doprinosa, po zaposlenom u 2010. godini na teritoriji Braničevskog

okruga iznosile su 33381 RSD.

III OPŠTI POKAZATELJI ZDRAVSTVENOG STANJA STANOVNIŠTVA

Zdravstveno stanje stanovništva, kao preduslov ukupnog ekonomskog razvoja društva,

predstavlja multidimenzionalnu karakteristiku populacije i uslovljeno je nizom faktora među

kojima su uslovi rada i življenja, fizička sredina i organizacija zdravstvene zaštite (1).

Procena zdravstvenog stanja stanovništva predstavlja osnovu za identifikaciju prioriteta,

preduzimanje određenih aktivnosti kao i preispitivanje postojeće zdravstvene politike, strategije

i tehnologije u zdravstvenoj zaštiti (2).

Najčešće korišćeni indikatori zdravstvenog stanja stanovništva su: opšti morbiditet,

morbiditet od određenih bolesti, mortalitet, apsentizam i invalidnost.

3.1.Opšti morbiditet

Opšti morbiditet kao indikator zdravstvenog stanja stanovništva na teritoriji

Braničevskog okruga, u ovoj analizi, posmatran je kroz Izveštaje o oboljenjima, stanjima i

povredama na nivou domova zdravlja posmatranog okruga.

3.1.1. Morbiditet na nivou primarne zdravstvene zaštite

Opšti morbiditet na nivou domova zdravlja Braničevskog okruga posmatran je u okviru

službi za zdravstvenu zaštitu: male dece, školske dece, žena, medicine rada, opšte medicine i

stomatologije.

U 2011. godini na nivou svih domova zdravlja Braničevskog okruga registrovano je u

pomenutim službama ukupno 341362 oboljenja, sa opštom stopom morbiditeta od 1802,8‰.

Prema broju korisnika zdravstvene zaštite na nivou okruga (189351 korisnika), može se

zaključiti da u proseku na svakog stanovnika dolaze po 1,8 oboljenja.

Najčešće registrovana oboljenja, stanja i povrede prema 10 MKB u Braničevskom

okrugu na nivou primarne zdravstvene zaštite u 2011. godini (grafik 1).

Deset vodećih grupa oboljenja po 10 MKB u Braničevskom okrugu, registrovane na

nivou primarne zdravstvene zaštite u 2011. godini, bile su:

1. Bolesti sistema za disanje (X grupa) (36,4%)

2. Bolesti sistema krvotoka (IX grupa) (10,36%)

3. Bolesti mokraćno-polnog sistema (XIV grupa) (7,74%)

4. Bolesti mišićno-koštanog sistema i vezivnog tkiva (XIII grupa) (7,42%)

5. Bolesti sistema za varenje (XI grupa) (6,35%)

6. Simptomi, znaci i pat. klinički i laboratorijski nalazi (XVIII grupa)(5,11%)

7. Povrede, trovanja i posledice delovanja spoljnih faktora (XIX grupa) (4,65%)

8. Bolesti kože i bolesti potkožnog tkiva (XII grupa) (4,15%)

9. Duševni poremećaji i poremećaji ponašanja (V grupa) (3,15%)

10. Bolesti oka i pripojaka oka (VII grupa) (2,74%)

REPUBLIKA SRBIJA





Tel.: 012/222-568; 223-153; Faks: 012/220-913

5

Grafik 1. Deset najčešćih grupa oboljenja po 10 MKB registrovanih u

Domovima zdravlja Braničevskog okruga 2011. godine

2,7%

3,2%4,2%

4,6%

5,1%

6,4%

7,4%7,7%

10,4%

36,4% X

IX

XIV

XIII

XI

XVIII

XIX

XII

V

VII

Analizirajući morbiditet, odnosno oboljenja registrovana u službama domova zdravlja

Braničevskog okruga u 2011. godini, može se reći da ubedljivo prvo mesto zauzimaju Bolesti

sistema za disanje kao i u 2010. godini.

Prema godišnjem Izveštaju o zaraznim i parazitarnim bolestima na teritoriji

Braničevskog okruga u 2011. godini prijavljeno je ukupno 18601 obolelo lice, što je za 9460

lica ili 103,5% više u odnosu na prethodnu godinu. Od ukupnog broja obolelih, 2 lica su umrla

(Syphilis-1 i Influenza, virus identificatum-1). Vodeće mesto među prijavljenim zaraznim

bolestima za teritorije posmatranog okruga kao i u prethodnoj godini zauzimaju: influenca virus

non identificatum, varičela i dijareja sa gastroenteritisom.

Učestalost zaraznih bolesti u Braničevskom okrugu u 2011.g. prikazana je u tabeli 3.

REPUBLIKA SRBIJA





Tel.: 012/222-568; 223-153; Faks: 012/220-913

6

Tabela 3. Registrovane zarazne bolesti na teritoriji Braničevskog okruga

u 2011. godini

Rang. OBOLJENJE Broj obolelih u 2011.

godini Index

1 Influenza, virus non identificatum 15921 85,6

2 Varicella 1882 10,1

3 Diarrhoea et gastroenteritis 325 1,7

4 Scabies 83 0,4

5 Mononucleosis infectiosa 47 0,2

6 Angina streptococcica

(pharingitis) 46 0,2

7 Scarlatina 40 0,2

8 TBC potvrđena bakteriološki 35 0,2

9 Meningitis virosa 32 0,2

10 Chlamidiasis 28 0,2

11 Ostale 162 0,9

SVEGA 18601 100,0

Problem koji postoji od ranije, odnosi se na prijavljivanje zaraznih bolesti od strane

privatnog zdravstvenog sektora, i dalje je prisutan, jer i pored dobre saradnje i zakonske

obaveze, još uvek nije zadovoljavajuće.

Na teritoriji oba posmatrana okruga u 2011. godini, nije bilo obolelih od morbila, stope

incidence obolelih od parotitisa su u padu u odnosu na prethodnu godinu, dok su stope

incidence obolelih od rubele i pertusisa u porastu.

Prema zaključcima iznetim od strane komisije za kontrolu i praćenje kretanja zaraznih i

parazitarnih bolesti, epidemiološka situacija zaraznih bolesti na teritoriji Braničevskog okruga u

2011. godini, je uobičajena.

3.1.2. Hronična nezarazna oboljenja

Hronična nezarazna oboljenja kao bolesti savremenog doba, na žalost, u stalnom su

porastu i zakonski podležu obaveznoj prijavi i odjavi prema Pravilniku o obrascu registra i

načinu njegovog vođenja, obrascu prijave i postupku prijavljivanja i odjavljivanja određenih

bolesti ("Sl. glasnik RS", br. 2/1980). U pomenuta oboljenja spadaju: rak i leukemija, endemska

nefropatija, psihoze, šećerna bolest, reumatska groznica, progresivno mišićne distrofije,

hemofilija, hronična insuficijencija bubrega, narkomanija, koronarne bolesti srca i opstruktivne

bolesti pluća, a pored ovih u proteklom periodu od donošenja pomenutog Pravilnika, bila su

praćena u pojedinim opštinama i sledeća oboljenja: cerebralna paraliza, multipla skleroza i

cistična fibroza.

Problem koji je prisutan kada su pomenute bolesti u pitanju u našoj sredini je isti kao i

kod zaraznih bolesti – neredovno prijavljivanje i odjavljivanje istih, kako od strane državnog

tako i privatnog sektora. Stoga podaci u postojećim registrima obolelih od hroničnih nezaraznih

bolesti ne govore o prevalenci ovih oboljenja, već samo o veličini problema.

Prema podacima sa kojima raspolaže Zavod za javno zdravlje Požarevac, mora se

naglasiti da je u 2011. godini broj registrovanih hroničnih nezaraznih oboljenja prikazan kao

REPUBLIKA SRBIJA





Tel.: 012/222-568; 223-153; Faks: 012/220-913

7

zbir prispelih prijava/odjava ovih bolesti iz zdravstvenih ustanova i konstatovanih dijagnoza iz

Potvrda o smrti lica koja su bolovala od hroničnih nezaraznih bolesti, bilo da su one osnovni ili

prateći uzrok smrti. Zato dajemo prikaz registrovanih hroničnih nezaraznih oboljenja u 2011.

godini sa teritorije Braničevskog okruga iz ova dva izvora podataka (tabela 4).

Tabela 4. Prikaz broja registrovanih hroničnih nezaraznih oboljenja

na teritoriji Braničevskog okruga u 2011. godini

Registrovana hronična

nezarazna oboljenja

Izvor podataka

Ukupno Prijave iz

zdravstvenih

ustanova

Obrazac

Potvrda o smrti

Rak i leukemija** 515 515

Endemska nefropatija 0 0 0

Psihoze 16 38 54

Šećerna bolest** 358 306 664

Reumatska groznica 0 0 0

Progresivno mišićne distrofije 0 0 0

Hemofilija 0 0 0

Hronična insufic.bubrega 51 181 232

Narkomanija 2 0 2

Akutni koronarni sindrom* 65 604 669

Opstruktivne bolesti pluća 86 269 355

Multipla skleroza 1 3 4

Cistična fibroza 0 0 0

Dečija cerebralna paraliza 0 0 0

S V E G A 579 1916 2495

* Za akutni koronarni sindrom uzet je podatak u prvoj koloni /prijave zdravstvenih ustanova/ sa odeljenja

epidemiologije, a u drugoj koloni nalazi se ukupan broj koronarnih bolesti iz potvrda o smrti.

** Po istom principu su upisani podaci za : rak i leukemiju i šećernu bolest.

Analizirajući posmatrane bolesti, može se reći da su na teritoriji Braničevskog okruga

najčešća hronična nezarazna oboljenja: akutni koronarni sindrom, šećerna bolest i maligne

bolesti.

Obzirom da maligna oboljenja zbog posebnog sociomedicinskog značaja zahtevaju

posebnu pažnju, na ovom mestu ćemo prikazati broj obolelih osoba i sirovu stopu incidence od

ove bolesti prema polu (broj novoobolelih M/broj muškog stanovništva*1000 i broj

novoobolelih Ž/broj ženskog stanovništva*1000) na teritoriji Braničevskog okruga u 2010.

godini koje je prikupio Zavod za javno zdravlje Požarevac (tabela 5).

Podaci za obolele od malignih bolesti (rak i leukemija) preuzeti su iz Nacionalnog

registra za rak (Can Reg 4) koje prikuplja Centar za kontrolu bolesti Zavoda za javno zdravlje

Požarevac iz zdravstvenih ustanova na teritoriji Braničevskog i Podunavskog okruga.

Naglašavamo da ove podatke kasnije upotpunjuje Institut za javno zdravlje Srbije prijavama iz

zdravstvenih ustanova sa teritorije cele republike, tako da će se zvanične stope incidence

REPUBLIKA SRBIJA





Tel.: 012/222-568; 223-153; Faks: 012/220-913

8

obolelih od malignih bolesti malo razlikovati od preliminarnih koje prikazujemo u tabeli broj 5.

Kod prijavljivanja obolelih od malignih bolesti prisutan je problem podregistracije, tj.

neredovno prijavljivanje i odjavljivanje istih, kako od strane državnog, tako i od strane

privatnog sektora.

Tabela 5. Prikaz broja registrovanih malignih bolesti u Braničevskom

okrugu u 2010. godini, prema podacima ZZJZ Požarevac

Teritorija Muški pol Ženski pol

broj obolelih stopa incidence broj obolelih stopa incidence

Veliko Gradište 33 3,27 27 2,92

Golubac 18 3,96 12 2,79

Žabari 33 5,58 27 4,82

Žagubica 26 3,81 19 22,90

Kučevo 41 4,89 25 3,13

Malo Crniće 28 4,39 20 3,31

Petrovac 62 3,79 55 3,60

Požarevac 177 4,49 175 4,81

Braničevski okrug 418 4,27 360 3,94

Posmatrajući prema polu, uočava se u svim opštinama Braničevskog okruga da

muškarci češće obolevaju od malignih oboljenja.

3.1.3. Apsentizam i invalidnost

Apsentizam, odnosno privremena odsutnost sa posla, kao i invalidnost, odnosno svako

ograničenje ili nemogućnost zbog nedostatka, obavljanja neke aktivnosti na način koji se smatra

normalnim za ljudsko biće su veoma važni pokazatelji zdravstvenog stanja stanovništva.

Nedostatak je objektivna pojava i može se dokazati medicinskim dijagnostičkim postupkom,

dok je invalidnost relativna i zavisi od vrste i stepena oštećenja kao i od posla kojim se osoba

bavi, odnosno veština koje su joj u poslu potrebne. Analiza ovih pokazatelja je veoma važna za

zdravstvenu službu kako bi blagovremeno preduzela mere specifične prevencije na nivou

primarne prevencije kao i mere lečenja i rehabilitacije obolelih lica (3).

Prema podacima sa kojima raspolaže Zavod za javno zdravlje Požarevac iz Izveštaja o

privremenoj nesposobnosti – sprečenosti za rad u toku 2011. godine registrovano je ukupno

18826 slučajeva sa 462035 dana odsustvovanja sa posla na teritoriji Braničevskog okruga, što je

nešto više u poređenju sa prethodnom godinom (tabela 6).

REPUBLIKA SRBIJA





Tel.: 012/222-568; 223-153; Faks: 012/220-913

9

Tabela 6. Prikaz privreme nesposobnosti-sprečenosti za rad na teritoriji

Braničevskog okruga u 2011. godini

Red.

br.

Uzrok nesposobnosti/

sprečenosti za rad

Broj slučajeva

Broj dana

Stopa

1

Bolesti i povrede

van rada 14653 285959 41,87

2 Povrede na radu 428 15822 1,22

3 Trudnoća i porođaj 1102 134447 3,15

4 Nega člana porodice 2643 25807 7,55

S V E G A 18826 462035 53,79

Rezultati analize privremene sprečenosti za rad u Braničevskom okrugu pokazuju da je

najveći broj pomenutih slučajeva kao i najveći broj dana odsustvanja sa posla u 2011. godini

bio zbog bolesti i povreda van rada (77,83% slučajeva i 61,89% dana). Na teritoriji

Braničevskog okruga, stopa broja slučajeva nesposobnosti/sprečenosti za rad u 2011. godini,

iznosi 53,8 na 100 zaposlenih radnika (procenjeni broj radnika za Braničevski okrug prema

Republičkom zavodu za statistiku iznosi 35000 radnika).

Na osnovu prikazanih rezultata može se reći da je invalidnost i apsentizam problem sa

kojim se suočavaju sve opštine Braničevskog okruga i koji značajno utiče na rezultate analize

zdravstvenog stanja stanovništva, a uglavnom je proizveden od strane istih lica.

3.2.Zdravstveno stanje pojedinih kategorija stanovništva

U okviru analize zdravstvenog stanja stanovništva Braničevskog okruga posmatrani su:

zdravstveno stanje predškolske dece, školske dece i omladine, odraslog stanovništva i žena.

3.2.1. Zdravstveno stanje predškolske dece (od 0 do 6 godina)

Na teritoriji Braničevskog okruga registrovano je u 2011. godini ukupno 10642 deteta

predškolskog uzrasta od 0 do 6 godina.

U okviru službi za zdravstvenu zaštitu predškolske dece u 2011. godini, domova

zdravlja Braničevskog okruga, registrovano je ukupno 55997 oboljenja sa stopom od

5261,9/1000, odnosno na svako dete dolazi po 5,3 oboljenja, što je za 0,3 oboljenja više nego

prethodne godine.

Vodeće grupe bolesti i stanja po MKB-10 registrovane u okviru službi za zdravstvenu

zaštitu male i predškolske dece Braničevskog okruga u 2011. godini bile su:


2. Simptomi, znaci i pato. klinički i laboratorijski nalazi (XVIII grupa) (5,13%)


4. Bolesti uva i bolesti mastoidnog nastavka (VIII grupa) (4,26%)


6. Zarazne bolesti i parazitarne bolesti (I grupa) (3,78%)

7. Bolesti oka i pripojaka oka (VII grupa) (2,68%)



10. Bolesti krvi i bolesti krvotvornih organa i pore. imuniteta (III grupa) (1,06%)

REPUBLIKA SRBIJA





Tel.: 012/222-568; 223-153; Faks: 012/220-913

10

Prema prikazanim rezultatima analize može se zaključiti da su kod predškolske dece na

teritoriji Braničevskog okruga ubedljivo prvo mesto, kao i prethodnih godina, zauzele Bolesti

sistema za disanje sa 70,06%. Stopa oboljenja za Bolesti sistema za disanje bila je 3686,7/1000.

Tabela 7. Prikaz najčešćih dijagnoza koje su registrovane u službi za zdravstvenu

zaštitu predškolske dece na teritoriji Braničevskog okruga 2011. godine

Rang

O K R U G

B R A N I Č E V S K I

Dijagnoza Broj % od ukupnog

broja dijagnoza

1. Pharyngitis acuta et tonsilittis acuta 23264 41,54

2. Infekcije gornjih respiratornih puteva

nespecifične lokalizacije

7455

13,31

3. Bronchitis acuta et bronchiolitis acuta 5216 9,31

4. Bolesti srednjeg uva i bolesti mastoidnog nastavka 2271 4,05

5. Laryngitis et tracheitis acuta 1765 3,15

Prikazani rezultati pokazuju da su i u 2011. godini, kao i u 2010. godini, Bolesti sistema

za disanje, odnosno akutna upala grla i krajnika kao i gornjih disajnih puteva bili najčešći

problem kod male dece na teritoriji Braničevskog okruga (tabela 7).

3.2.2. Zdravstveno stanje školske dece i omladine (od 7 do 18 godina)

Na teritoriji Braničevskog okruga u 2011. godini registrovano je ukupno 20290 školske

dece i omladine od 7 do 18 godina.

U okviru službi za zdravstvenu zaštitu školske dece i omladine domova zdravlja

Braničevskog okruga u 2011. godini registrovano je ukupno 63018 oboljenja sa stopom od

3105,9/1000, odnosno na svako školsko dete dolazi po 3,1 oboljenje, što je za 0,2 oboljenja više

nego u prethodnoj godini.

Vodeće grupe bolesti i stanja po MKB-10 registrovane u okviru službi za zdravstvenu

zaštitu školske dece i omladine Braničevskog okruga u 2011. godini bile su:



3. Simptomi, znaci i pat. klinički i laboratorijski nalazi (XVIII grupa) (6,96%)




7. Bolesti mokraćno polnog sistema (XIV grupa) (2,77%)

8. Bolesti uva i bolesti mastoidnog nastavka (VIII grupa) (2,76%)

9. Bolesti oka i pripojka oka (VII grupa) (2,29%)

10. Bolesti mišićno-koštanog sistema i vezivnog tkiva (XIII grupa) (1,71%)

Prema gore prikazanim rezultatima analize, jasno se vidi da su kod školske dece i

omladine u Braničevskom okrugu, Bolesti sistema za disanje najčešće dijagnostikovana

oboljenja i da su, kao i prethodne godine, ubedljivo na prvom mestu sa 59,5%. Stopa

obolevanja od Bolesti sistema za disanje iznosi 1847,5/1000.

REPUBLIKA SRBIJA





Tel.: 012/222-568; 223-153; Faks: 012/220-913

11


zaštitu školske dece i omladine na teritoriji Braničevskog okruga 2011. godine

Rang

O K R U G


Dijagnoza

Broj

% od ukupnog

broja dijagnoza

1. Pharyngitis acuta et tonsillitis acuta 20118 31,92

2.

Infekcije gornjih respiratornih puteva


11315

17,95

3. Bronchitis acuta et bronchiolitis acuta 3883 6,16

4. Druge bolesti jednjaka, želuca i dvanaestopal. creva 2240 3,55

5. Dolor abdominalis et pelvis 2029 3,21

Prikazani rezultati pokazuju da su i u 2011. godini, kao i prethodnih godina, Bolesti

sistema za disanje, odnosno akutna upala grla i krajnika kao i disajnih puteva bili najčešći

problem kod školske dece i omladine na teritoriji Braničevskog okruga (tabela 8).

Sistematski pregledi, koji su veoma dobar pokazatelj zdravstvenog stanja školske dece i

omladine, sprovedeni su kod učenika osnovnih i srednjih škola na teritoriji Braničevskog

okruga u 2011. godini, sa obuhvatom od 95,1% kod osnovaca i sa 95,3% kod učenika srednje

škole (tabela 9.).

Tabela 9. Prikaz registrovanih rezultata nakon sprovedenih sistematskih pregleda

kod učenika osnovne i srednje škole Braničevskog okruga u 2011. godini

Utvrđeno stanje /

oboljenje

O K R U G


Učenici osnovne škole Učenici srednje škole

Broj

6555 %

Broj

2565 %

Obuhvaćeno

sistematskim pregledom 6233

95,09 2445

95,32

Loše telesno držanje 884 14,18 283 11,57

Loša telesna razvijenost 148 2,37 106 4,34

Loša telesna uhranjenost 982 15,75 401 16,40

Izražena deformacija

kičme (lordoza,skolioza.. 38 0,61 7 0,29

Deformacije grudnog koša 129 2,07 68 2,78

Smetnje vida i motiliteta 53 0,85 10 0,41

Oštećenje sluha 5 0,08 2 0,08

Srčane mane 44 0,71 16 0,65

Nedovoljna psihička razvijenost 22 0,35 4 0,16

Govorne mane 82 1,32 2 0,08

Deformacije stopala 1114 17,87 329 13,46

REPUBLIKA SRBIJA





Tel.: 012/222-568; 223-153; Faks: 012/220-913

12

Analiza dobijenih rezultata nakon sprovedenih sistematskih pregleda kod učenika koji

žive na teritoriji Braničevskog okruga, pokazuje da su deformacije stopala, loše telesno držanje

i loša telesna uhranjenost najčešće dijagnostikovani problemi i kod učenika osnovne škole i kod

učenika srednje škole.

3.2.3. Zdravstveno stanje odraslog stanovništva

Analiza zdravstvenog stanja odraslog stanovništva na teritoriji Braničevskog okruga

rađena je na osnovu podataka dobijenih iz službi opšte medicine i medicine rada domova

zdravlja sa teritorije posmatranog okruga.

3.2.3.1. Služba opšte medicine

Na teritoriji Braničevskog okruga zdravstvene usluge u okviru službi opšte medicine

ostvaruje 128419 korisnika.

U okviru službi opšte medicine domova zdravlja Braničevskog okruga u 2011. godini

registrovano je ukupno 160122 oboljenja sa stopom od 1246,9/1000, odnosno 1,2 oboljenja po

odrasloj osobi, što je za 0,1 oboljenja manje nego u prethodnoj godini.

Vodeće grupe bolesti i stanja po MKB-10 registrovane u okviru službi opšte medicine

domova zdravlja Braničevskog okruga u 2011. godini bile su:



3. Bolesti mišićno-koštanog sistema i vezivnig tkiva (XIII grupa) (11,65%)



6. Povrede, trovanja i posle. delovanja spoljnih faktora (XIX grupa) (5,63%)

7. Simptomi, znaci i pato. klinički i laboratorij. nalazi (XVIII grupa) (5,03%)



10. Bolesti žlezda sa unutrašnj. luč. ishrane i metabolizma (IV grupa) (3,75%)

Rezultati analize pokazuju da su u službi opšte medicine u 2011. godini, na prvom

mestu registrovane Bolesti sistema za disanje sa 23,2%, čija stopa iznosi 289,3/1000. Pomenuta

grupa bolesti bila je na prvom mestu i 2009. godine, a Bolesti sistema krvotoka na drugom kao i

u 2011. godini, dok su u 2010. godini, na prvom mestu bile Bolesti sistema krvotoka a na

drugom Bolesti sistema za disanje. Najčešće registrovane dijagnoze u okviru službi opšte

medicine Braničevskog okruga (tabela 10.).

REPUBLIKA SRBIJA





Tel.: 012/222-568; 223-153; Faks: 012/220-913

13

Tabela 10. Prikaz najčešćih dijagnoza koje su registrovane u službi opšte

medicine na teritoriji Braničevskog okruga 2011. godine

Rang

O K R U G


Dijagnoza

Broj

% od ukupnog broja

dijagnoza

1. Hypertensio arterialis essentialis (primaria) 16378 10,22


3. Druga oboljenja leđa 7225 4,51

4.



6925

4,32

5.

Druge specifične, nespecifične i višestruke

povrede

6690

4,17

Prikazani rezultati pokazuju da su i u 2011. godini, kao i prethodne dve godine, visok

krvni pritisak, akutna upala grla i krajnika kao i nedefinisana oboljenja leđa bili najčešći

problemi kod odraslog stanovništva na teritoriji Braničevskog okruga (tabela 10).

3.2.3.2. Služba zdravstvene zaštite radnika

Na teritoriji Braničevskog okruga u 2011. godini, prema proceni Republičkog zavoda za

statistiku, registrovano je oko 35000 radno-aktivnih lica, koja su koristila zdravstvene usluge u

okviru službi medicine rada domova zdravlja pomenutog okruga.

U okviru službi medicine rada domova zdravlja Braničevskog okruga u 2011. godini,

registrovano je ukupno 49263 oboljenja sa stopom od 1407,5/1000.

Vodeće grupe bolesti i stanja po MKB-10 koje su registrovane u okviru službi medicine

rada Braničevskog okruga u 2011. godini bile su:



3. Bolesti mišićno-koštanog sistema i vezivnig tkiva (XIII grupa) (11,20%)




7. Bolesti žlezda sa unutrašnj. luč. ishrane i metabolizma (IV grupa) (5,77%)

8. Povrede, trovanja i posle. delovanja spoljnih faktora (XIX grupa) (5,54%)

9. Simptomi, znaci i pato. klinički i laboratorij. nalazi (XVIII grupa) (4,30%)


Analiza pokazuje da su kod radno-aktivnog stanovništva na teritoriji Braničevskog

okruga ubedljivo najveći problem u 2011. godini, kao i prethodne dve godine (2009. i 2010.

godine), bile Bolesti sistema za disanje (21,1%), zatim Bolesti sistema krvotoka (13,3%) i

Bolesti mišićno-koštanog sistema i vezivnog tkiva (11,2%). Stopa obolevanja za Bolesti

sistema disanja u Braničevskom okrugu 2011. godine bila je 297/1000.

Najčešće registrovane dijagnoze u okviru službi medicine rada Braničevskog okruga

(tabela 11).

REPUBLIKA SRBIJA





Tel.: 012/222-568; 223-153; Faks: 012/220-913

14

Tabela 11. Prikaz najčešćih dijagnoza koje su registrovane u službi medicine rada

na teritoriji Braničevskog okruga 2011. godine

Rang O K R U G


Dijagnoza

Broj

% od ukupnog broja

dijagnoza

1. Hypertensio arterialis essentialis (primaria) 4278 8,68


3. Druga oboljenja leđa 3341 6,78

4.

Neurotski, stresogeni i somatoformni

poremećaji

2474

5,02

5.



2219

4,50

Analizirajući prikazane dijagnoze može se reći da su i u 2011. godini, kao i u prethodnoj

godini, visok krvni pritisak, akutna upala grla i krajnika i nedefinisana oboljenja leđa bili

najčešći problemi kod radno-aktivnog stanovništva Braničevskog okruga (tabela 11).

3.2.4. Zdravstveno stanje žena

Na teritoriji Braničevskog okruga živi 76102 žena životne dobi sa preko 15 godina, koje

ostvaruju zdravstvenu zaštitu u okviru službi za zdravstvenu zaštitu žena domova zdravlja

pomenutog okruga.

U 2011. godini, u okviru službi za zdravstvenu zaštitu žena Braničevskog okruga

registrovano je ukupno 12962 oboljenja sa stopom od 170,3/1000.

Vodeće grupe bolesti i stanja po MKB 10 registrovane u okviru službi za zdravstvenu

zaštitu žena Braničevskog okruga u 2011. godini bile su:



3. Trudnoća, rađanje i babinje (XV grupa) (2,89%)

4. Tumori (II grupa) (2,62%)

5. Bolesti žlezda sa unutra. lučenjem, ishrane i metabolizma (IV grupa) (0,34%)


7. Bolesti krvi i bolesti krvotvornih organa i pore. imuniteta (III grupa) (0,18%)

8. Simptomi, znaci i pat. klinički i laboratorijski nalazi (XVIII grupa) (0,17%)



Analiza zdravstvenog stanja žena koje žive na teritoriji Braničevskog okruga pokazuje

da su u 2011. godini, kao i prethodne dve godine (2009. i 2010.godine), najčešći problem bile

Bolesti mokraćno-polnog sistema sa 84,9%, čija stopa iznosi 144,6/1000.

Najčešće registrovane dijagnoze u okviru službi za zdravstvenu zaštitu žena

Braničevskog okruga (tabela 12).

REPUBLIKA SRBIJA





Tel.: 012/222-568; 223-153; Faks: 012/220-913

15


zaštitu žena na teritoriji Braničevskog okruga 2011. godine

Rang O K R U G


Dijagnoza

Broj

% od ukupnog broja

dijagnoza

1. Cervicitis uteri 2762 21,30

2. Druga zapaljenja ženskih karličnih organa 2184 16,84

3. Morbi climacterici 1457 11,24

4. Bolesti dojke 1219 9,40

5. Druga oboljenja polnomokraćnog puta 1048 8,08

Prikazani rezultati pokazuju da su i u 2011. godini, kao i u prethodnoj godini najveći

problem kod žena sa 15 i više godina života u Braničevskom okrugu bile upale grlića materice i

neoznačena zapaljenja organa male karlice.

3.2.5. Zdravstveno stanje zuba i oralno zdravlje

U okviru službe stomatološke zdravstvene zaštite tokom 2011. godine, na teritoriji

Braničevskog okruga registrovano je ukupno 49240 oboljenja sa stopom od 260,05/1000.

Od ukupnog broja prikazanih oboljenja zuba na teritoriji Braničevskog okruga (49240),

kod dece od 0 do 6 godina registrovano je 5804 oboljenja (stopa 545,4/1000), kod školske dece

od 7 do 14 godina registrovano je 17120 oboljenja (stopa 977,8/1000), školske dece od 15 do

18 godina registrovano je 4182 oboljenja (stopa 448,5/1000), odraslih od 19 do 64 godine

registrovano je 16870 oboljenja (stopa 150,5/1000) i kod starih lica sa 65 i više godina 5264

oboljenja (stopa 62/1000).

Tabela 13. Prikaz najčešćih dijagnoza koje su registrovane u službi stomatološke

zdravstvene zaštite na teritoriji Braničevskog okruga 2011. godine

Rang

O K R U G


Dijagnoza Broj % od ukupnog broja

dijagnoza

1. Caries dentium (Karijes) 17597 35,73

2. Morbi pulpae et textus periapicalis

(Bolesti pulpe zuba i tkiva oko vrha zuba) 12869 26,13

3. Morbi dentium et textus sustentionalis alii

(Neoznačene bolesti zuba i potpornog tkiva) 8797 17,86

4. Morbi textuum dentium durarum alii

(Neoznačene bolesti tvrdih tkiva zuba) 4292 8,71

5. Gingivitis et morbi periodontales

(Zapaljenje desni i bolesti okoline zuba) 1377 2,79

Rezultati analize pokazuju da su i u 2011. godini, kao i prethodne dve godine (2009. i

2010. godine), na teritoriji Braničevskog okruga, najčešće registrovane dijagnoze u okviru

REPUBLIKA SRBIJA





Tel.: 012/222-568; 223-153; Faks: 012/220-913

16

stomatološke zdravstvene zaštite bile: zubni karijes, bolesti pulpe, i neodređene bolesti zuba i

potpornog tkiva (tabela 13).

3.3.Bolnički morbiditet

Bolnički morbiditet, kao veoma važan pokazatelj zdravstvenog stanja stanovništva na

teritoriji Braničevskog okruga posmatran je kroz Izveštaje o hospitalizaciji bolnički lečenih lica.

Na teritoriji Braničevskog okruga stacionarnu zdravstvenu zaštitu stanovništvu

obezbeđuju Opšta bolnica «Dr Vojislav Dulić» Požarevac i Opšta bolnica «Jovan Šerbanović»

Petrovac na Mlavi.

Bolničko lečenje na teritoriji Braničevsakog okruga u 2011. godini, sa brojem

zaposlenih zdravstvenih radnika, kapacitetom, opterećenošću, zauzetošću i prosečnom dužinom

lečenja prikazano je u tabeli 14.

Tabela 14. Stacionarno lečenje na teritoriji Braničevskog okruga u 2011. godini

* Prikazani broj zaposlenih podrazumeva samo lekare i tehničare bez ostalih zdravstvenih radnika (farmaceuta), saradnika i

nemedicinskog osoblja.

Prema dobijenim rezultatima stopa hospitalizacije u 2011. godini u Opštoj bolnici

Požarevac bila je 106 hospitalizovanih na 1000 stanovnika a u Opštoj bolnici Petrovac 94/1000

stanovnika.

Analizirajući starosnu strukturu stacionarno lečenih lica u 2011. godini, u opštim

bolnicama Braničevskog okruga, može se reći da od ukupnog broja lečenih najveći procenat,

kako u Opštoj bolnici Požarevac tako i Opštoj bolnici Petrovac, pripadao je osobama sa 65 i

više godina (37,8% u požarevačkoj i 46,6% u petrovačkoj bolnici).

Prema osnovnom razlogu hospitalizacije, rezultati analize pokazuju da je i u 2011.

godini, kao i prethodne godine, najveći broj lica na teritoriji Braničevskog okruga bio

hospitalizovan zbog Bolesti sistema krvotoka (17,3%). Ono što zabrinjava, u odnosu na

prethodnu godinu, jeste činjenica da su Tumori, kao razlog hospitalizacije ušli u prvih pet grupa

(ove godine zauzimaju čak četvrto mesto)(grafik 2).

OKRUG Opšta

bolnica

Broj zaposlenih* Broj

postelja

Broj

lečenih

Broj

b.o.

dana

Prosečna

dužina

lečenja

Zauzet.

postelja u

%

Broj

umrlih Ukup Lekara Tehnič.

Braničevski

Petrovac 138 27 111 138 4226 32886 7,8 65,3 125

Požarevac 744 167 577 530 15265 120234 7,9 62,2 900

Svega 882 194 688 668 19491 153120 7,9 62,8 1025

REPUBLIKA SRBIJA





Tel.: 012/222-568; 223-153; Faks: 012/220-913

17

Grafik 2. Najčešći razlozi hospitalizacije na teritoriji Braničevskog okruga po 10

MKB u 2011. godini

17,3%

12,3%

11,4%

8,2%

7,0%

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

IX XI X II XIV

MKB-10

%

Prema podacima prikazanim u tabeli 15, u Opštoj bolnici Požarevac najveći broj

hospitalizacija bio je zbog Bolesti sistema krvotoka (15,5%), a u Opštoj bolnici Petrovac zbog

Bolesti sistema za disanje (28,5%).

Tabela 15. Prikaz vodećih grupa bolesti u bolnicama Braničevskog okruga u

2011. godini

Red

br.

OKRUG

OPŠTA

BOLNICA

GRUPA

BOLESTI PO

MKB-10

BROJ

HOSPITAL.

%OD UKUP.

BROJA

LEČENIH

1. Braničevski

POŽAREVAC

IX 2373 15,54

XI 1699 11,13

II 1468 9,61

XIV 1283 8,40

XIX 1045 6,84

PETROVAC

X 1204 28,50

IX 1023 24,21

XI 599 14,18

XVIII 321 7,60

XIX 238 5,63

Najčešće utvrđene dijagnoze, kao osnovni razlog bolničkog lečenja, u opštim bolnicama

Braničevskog okruga (tabela 16.). Ako se isključi razlog hospitalizacije zbog porođaja (Partus

spontaneus capite i Partus sectione caesarea selectivus), u Opštoj bolnici Požarevac najčešći

REPUBLIKA SRBIJA





Tel.: 012/222-568; 223-153; Faks: 012/220-913

18

razlozi hospitalizacije bili su gastroenteritisi i diarrhoea, a u Opštoj bolnici Petrovac hronične

obstruktivne bolesti pluća (tabela 16.).

Tabela 16. Prikaz vodećih dijagnoza bolesti koje su stacionarno lečene u

opštim bolnicama Braničevskog okruga 2011. godine

Rang

BRANIČEVSKI OKRUG

OPŠTA BOLNICA POŽAREVAC OPŠTA BOLNICA PETROVAC

Dijagnoze lečenih lica Broj

% od

ukupnog

br.lečenih Dijagnoze lečenih lica

Broj

% od

ukupnog

br.lečenih

1. Diarrhoea et gastroenteritis,

infectionis suspecta 345 2,26

Morbus pulmonis obstructivus

chronicus 492 11,64

2. Infarctus cerebri propter

emboliam 294 1,93

Fibrillatio atriorum et

fluctuatio 178 4,21

3. Angina pectoris non stabilis 250 1,64 Hypertensio arterilalis

essentialis 176 4,17

4. Insufficientia renalis

chronica, non specificata 243 1,59

Insufficientia cordis, non

specificata 149 3,53

5 Fractura colli femoris 211 1,38 Gastroenteritis, ileitis et colitis

non specificata 112 2,65

Posmatrajući IX grupu po MKB-10, odnosno Bolesti sistema krvotoka kao vodeću u

ukupnom broju stacionarno lečenih u Opštoj bolnici Požarevac i X grupu po MKB-10, odnosno

Bolesti sistema za disanje, kao vodeću u ukupnom broju bolnički lečenih u Opštoj bolnici

Petrovac, prikazali smo najčešće dijagnoze pomenutih grupa oboljenja (tabela 17.).

Tabela 17. Prikaz najčešćih dijagnoza vodećih grupa bolesti po MKB-10 za

opšte bolnice Braničevskog okruga u 2011. godini

Rang

BRANIČEVSKI OKRUG

OPŠTA BOLNICA POŽAREVAC OPŠTA BOLNICA PETROVAC

Najčešće dijagnoze IX

grupe

po 10 MKB klasifikaciji

(vodeća grupa)

Broj

% od

ukupnog

broja

lečenih iz

IX grupe

Najčešće dijagnoze X grupe

po 10 MKB klasifikaciji

(vodeća grupa)

Broj

% od

ukupnog

broja

lečenih iz

X grupe

1. Infarctus cerebri propter

emboliam 294 12,39

Morbus pulmonis obstructivus

chronicus 492 40,86

2. Angina pectoris non stabilis 250 10,54 Tonsillitis acuta non

specificata 57 4,73

3. Hypertensio arterilalis

essentialis 190 8,01

Pneumonia viralis, non

specificata 55 4,57

4. Insuffitientia cordis

congestiva 166 7,00

Bronchitis per Mycoplasma

pneumoniae 52 4,32

5. Infarctus myocardii anterioris 127 5,35 Pneumonia adenoviralis 51 4,32

REPUBLIKA SRBIJA





Tel.: 012/222-568; 223-153; Faks: 012/220-913

19

Na osnovu ovako prikazanih dijagnoza, vodećih grupa po MKB-10, može se reći da je u

2011. godini, kao i prethodne godine, u Opštoj bolnici Petrovac najveći broj lečenih bolesnika

bio sa hroničnom obstriktivnom bolesti pluća a u Opštoj bolnici Požarevac sa apopleksijom i

anginom pectoris.

3.4.Mortalitet

Podaci sa kojima smo izračunavali Mortalitet, kao veoma važan indikator zdravstvenog

stanja stanovništva i koji pripada pokazateljima «negativnog» zdravlja, odnosno pokazateljima

smrtnosti u populaciji, odnose se na 2010. godinu.

Na teritoriji Braničevskog okruga posmatrani su: opšta stopa mortaliteta, specifična

stopa mortaliteta po polu lica od 20 do 49 godina, specifična stopa mortaliteta bolesti sistema

krvotoka i tumora, stopa mortaliteta odojčadi, stopa maternalnog mortaliteta, stopa mortaliteta

dece od jedne do navršene četvrte godine života, stopa smrtnosti dece do pet godina života i

proporcionalni mortalitet dece do pet godina života (tabela 18).

Tabela 18. Pokazatelji «negativnog» zdravlja na teritoriji Braničevskog okruga u

2010. godini

OPŠTINA

Opšta

stopa

mortaliteta

Spec.

stopa

mortaliteta

M 20-49

godina

života

Spec.

stopa

mortaliteta

Ž 20-49

godina

života

Spec.

stopa

mortaliteta

bol. sist.

krvotoka

Spec.

stopa

mortaliteta

tumora

Stopa

maternalnog

mortaliteta

Stopa

mortaliteta

odojčadi

Stopa

mortaliteta

dece od 1.

do

navršene

4. godine

života

Stopa

mortaliteta

dece do 5.

godine

života

Proporcionalni

mortalitet

dece do 5.

godina života

Veliko

Gradište 18,56 0,52 1,55 1003,15 299,91 0,00 17,54 0,00 17,54 0,56

Golubac 20,12 2,58 1,80 1017,52 339,17 21,74 21,74 0,00 21,74 0,56

Žabari 21,12 2,70 1,00 860,27 434,48 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00

Žagubica 19,43 1,45 0,43 1285,69 224,25 0,00 14,29 0,00 14,29 0,38

Kučevo 23,32 3,65 2,08 1440,52 299,09 0,00 33,71 2,62 44,94 1,05

Malo Crniće 21,25 1,69 0,83 1247,89 322,04 0,00 27,40 0,00 27,40 0,76

Petrovac 20,68 1,99 0,83 1223,60 316,18 0,00 4,69 0,00 4,69 0,15

Požarevac 14,57 2,06 0,66 663,16 303,23 0,00 8,56 0,60 8,56 0,54

Braničevski

okrug 18,19 2,00 0,97 969,63 310,01 0,72 11,55 0,16 12,27 0,49

Analiza mortaliteta za 2010. godinu na teritoriji Braničevskog okruga je pokazala da

prosečno trajanje života na pomenutoj teritoriji iznosi 74,3 godina.

REPUBLIKA SRBIJA





Tel.: 012/222-568; 223-153; Faks: 012/220-913

20

Grafik 3. Vodeći uzroci smrti po MKB-10 na teritoriji Braničevskog okruga u

2010. godini

1,3%

1,4%

1,6%1,9%

2,9%

3,6%

5,0%

5,0%

6,8%

17,0% 53,3%

IX

II

X

IV

XI

XIV

XIX

XVIII

V

VI

ostale

Prema uzroku smrti po MKB-10, u 2010. godini, na teritoriji Braničevskog okruga,

najveći broj lica je umrlo od: Bolesti sistema krvotoka (1836 lica ili 53,29%) i Tumora (587 lica

ili 17,04%). (grafik 3).

IV SPROVEDENE MERE I AKTIVNOSTI NA TERITORIJI BRANIČEVSKOG OKRUGA

2011. GODINE U CILJU ZAŠTITE, OČUVANJA I UNAPREĐENJA ZDRAVLJA

STANOVNIŠTVA I PREVENCIJE BOLESTI

4.1 Sprečavanje i suzbijanje bolesti

Na teritoriji Braničevskog okruga u toku 2011. godine sprovedene su mere primarne

prevencije u cilju očuvanja zdravlja i sprečavanja i suzbijanja oboljenja. Mere sprečavanja i

suzbijanja oboljenja, odnosno mere specifične prevencije se sprovode kao: vakcinacija,

dezinfekcija, dezinsekcija i asanacija.

4.1.1. Vakcinacija

Vakcinacija je veoma specifična mera prevencije jer štiti samo vakcinisane osobe od

oboljenja protiv kojih su vakcinisane. Na teritoriji Braničevskog okruga u 2011. godini

sprovedena je imunizacija protiv određenih zaraznih bolesti (tuberkuloze, dečije paralize,

difterije, tetanusa, pertusisa, morbila, rubele, parotitisa, Hepatitisa B i oboljenja izazvanih

Haemophilus influenzae tip b (tabela 19).

REPUBLIKA SRBIJA





Tel.: 012/222-568; 223-153; Faks: 012/220-913

21

Tabela 19. Prikaz sprovedene imunizacije stanovništva na teritoriji Braničevskog

okruga protiv određenih zaraznih bolesti u 2011. godini

Red.broj V A K C I N A Broj

planiranih

Broj

vakcinisanih %

1. TBC 1334 1323 99,2

2. OPV

Broj vakcinisanih 1298 1252 96,5

revakcinacija u 2. god. 1458 1363 93,5



3. DTP





4. MMR




5. Hepatitis B

Vakcinacija u 1. god.

1297 1198 92,4 (sa 3 doze)

Vakcinacija u 12. god.

1848 1630 88,2 (sa 3 doze)

6. Hib Broj vakcinisanih 1346 1288 95,7

7. Tetanus

Broj revakcinacija u

1331 243 18,3 30. godini


1506 291 19,3 40. godini


1542 288 18,7 50. godini


1908 285 14,9 60. godini

Prema prikazanim podacima o sprovedenoj imunizaciji u 2011. godini, na teritoriji

Braničevskog okruga, možemo reći da su vakcinacije kao i revakcinacije sprovedene uspešno.

Revakcinacija protiv tetanusa na teritoriji Braničevskog okruga u periodu januar-decembar

2011. godine, realizovana je u veoma malom obimu u svim prikazanim životnim dobima (30.,

40.,50. i 60. godini), (tabela 19.).

REPUBLIKA SRBIJA





Tel.: 012/222-568; 223-153; Faks: 012/220-913

22

V SPROVEDENE MERE I AKTIVNOSTI NA TERITORIJI BRANIČEVSKOG OKRUGA

2011. GODINE U CILJU ZAŠTITE, OČUVANJA I UNAPREĐENJA ŽIVOTNE SREDINE

U toku 2011. godine, od strane Odelenje za higijenu i zaštitu životne sredine Zavoda za

javno zdravlje Požarevac, vršen je higijensko-sanitarni nadzor vodnih objekata kao i kontrola

higijenske ispravnosti vode za piće, prema Programu zaštite od zaraznih bolesti i prema

Pravilniku o higijenskoj ispravnosti vode za piće, na teritoriji svih opština Braničevskog

okruga.

Na teritoriji Braničevskog okruga postoji 8 centralnih gradskih vodovoda, 55 seoskih

vodovoda i 161 javnih vodnih objekata za lokalno snabdevanje vodom koji su pod stalnom

kontrolom/nadzorom Zavoda za javno zdravlje Požarevac. Pored navedenih objekata postoje i

pojedinačni ili individualni bunari koji se kontrolišu na zahtev njihovih vlasnika.

Na 8 centralnih gradskih vodovoda na teritoriji Braničevskog okruga priključeno je

ukupno 48,92% stanovništva. Kod svih pomenutih objekata sprovodi se redovno dezinfekcija i

ispitivanje higijenske ispravnosti vode. U 2011. godini uzeto je 176 uzorka na bakteriološki

pregled, od kojih su četiri uzorka (2,3%) bili neispravni, i to na teritoriji opštine Žabari. Razlog

neispravnosti bile su koliformne bakterije. Isti broj uzoraka (176) pregledan je na fizičko-

hemijsku ispravnost, od kojih su 21 uzorka (11,9%) bili neispravni. Fizičko-hemijsku

neispravnost imali su gradski vodovodi u Žabarima (8 uzoraka), Petrovcu (1 uzorak), Požarevcu

(1 uzorak) i Kostolcu (11 uzoraka). Razlog fizičko-hemijske neispravnosti bili su: nitrati (NO3),

mangan (Mn) i mutnoća. U svim gradskim vodovodima na teritoriji Braničevskog okruga u

2011. godini, na svih 176 uzoraka kontrolisan je rezidualni hlor, pri čemu je kod 168 uzetih

uzoraka vrednost rezidualnog hlora bila od 0,2 do 0,5 mg/l a kod 8 uzoraka (gradski vodovod u

Žabarima) vrednost rezidualnog hlora bila je manja od 0,2 mg/l.

Na teritoriji Braničevskog okruga postoji 55 seoskih vodovoda na koje je priključeno

ukupno 18,26% stanovništva. U 2011. godini, na pomenutim objektima sprovedeno je 9

redovnih i 24 povremene dezinfekcije, dok kod 22 seoska vodovoda nije rađena dezinfekcija jer

su bili ispravni. U 2011. godini bilo je 37 redovna i 7 povremenih ispitivanja higijenske

ispravnosti vode seoskih vodovoda, dok u 11 seoskih vodovoda nije bilo kontrole higijenske

ispravnosti. Od ukupnog broja uzetih uzoraka (88) na bakteriološki pregled, 32 uzorka (36,4%)

bilo je neispravno zbog prisustva koliformnih bakterija fekalnog porekla a na fizičko-

hemijskom pregledu 13 uzoraka (14,8%) je bilo neispravno zbog prisustva nitrata (NO3), nitriti

(NO2), mutnoće i amonijaka (NH4). Od ukupnog broja uzetih uzoraka na vrednosti rezidualnog

hlora (8), kod 4 uzorka vrednosti rezidualnog hlora bile su od 0,2 od 0,5 mg/l i kod 4 uzorka

vrednosti rezidualnog hlora bile su manje od 0,2 mg/l.

Na teritoriji Braničevskog okruga postoje 161 javni vodni objekat sa kojih se snabdeva

12,3% stanovništva. U toku 2011. godine, utvrđeno je da kod 96 vodnih objekata stanje

zadovoljava a kod 65 ne zadovoljava i sprovedeno je ukupno 132 redovne i 12 povremenih

kontrola higijenske ispravnosti vode. Urađen je bakteriološki pregled na 313 uzoraka i utvrđena

neispravnost kod 166 uzoraka (53%) zbog prisustva koliformnih bakterija fekalnog porekla. Na

istom broju uzoraka (313) izvršen je fizičko-hemijski pregled i utvrđena neispravnost kod 130

uzorka (41,54%) zbog prisustva nitrata (NO3) i mutnoće.

Prema godišnjem izveštaju o zaraznim i parazitarnim bolestima na teritoriji

Braničevskog okruga postoje 8 gradskih deponija smeća, kod kojih je dosta urađeno na

poboljšanju stanja, ali još uvek sve imaju higijensko-sanitarne nedostatke, samim tim

ugrožavaju okolno zemljište, podzemne vode i vazduh. Seoske deponije smeća su praktično

brojna smetlišta van sela, a ima i odlaganja smeća u vodotoke i lagerovanja u dvorištima. Samo

REPUBLIKA SRBIJA





Tel.: 012/222-568; 223-153; Faks: 012/220-913

23

u 5 naselja određene su lokacije za deponovanje smeća, ali bez potrebnih higijensko-sanitarnih

sadržaja.

U toku 2011. godine, Odeljenje higijene sa zaštitom životne sredine Zavoda za javno

zdravlje Požarevac, povremeno sa Republičkom sanitarnom inspekcijom vršili su higijensko-

sanitarni nadzor objekata od šireg HE značaja (objekti za društvenu ishranu zatvorenog tipa:

predškolske, školske, internatske, studentske, radničke i bolničke kuhinje).

VI ZAKLJUČAK

Analiza zdravstvenog stanja stanovništva Braničevskog okruga sprovedena je 2011.

godine, na osnovu podataka demografske i zdravstvene statistike. Na osnovu dobijenih rezultata

može se zaključiti:

1. Prema procenjenom broju stanovnika iz 2010. godine, udeo stanovnika sa 65 i više

godina u ukupnom broju stanovnika za Braničevski okrug iznosi 20,4%, što pokazuje da

populacija koja živi na teritoriji posmatranog okruga pripada staroj populaciji (udeo starih sa 65

i više godina preko 10%).

2. Na teritoriji Braničevskog okruga u 2010. godini beleži se niska stopa nataliteta od

7,39/1000 (manje od 15/1000), dok je stopa opšteg mortaliteta visoka i iznosi 18,39‰.

3. Stopa prirodnog priraštaja u 2010. godini na teritoriji Braničevskog okruga je veoma

niska (-11,0‰) sa negativnim vrednostima u svim opštinama, gde je zabeleženo čak -17,9‰ u

Kučevu, -15,4‰ u Malom Crniću, -15,0‰ u Golubcu, -14,3‰ u Žabarima i -14,2‰ u

Žagubici.

4. Prema broju korisnika zdravstvene zaštite na nivou Braničevskog okruga (189351

lica) i broja registrovanih oboljenja u oblasti primarne zdravstvene zaštite u 2011. godini

(341362 oboljenja), može se zaključiti da u proseku na jednog stanovnika dolazi po 1,8

oboljenja.

5. Vodeća oboljenja za ambulantno lečena lica na teritoriji Braničevskog okruga su

Bolesti sistema za disanje, Bolesti sistema krvotoka i Bolesti mokraćno – polnog sistema.

6. Prema broju prijavljenih zaraznih bolesti u 2011. godini, na teritoriji Braničevskog

okruga, vodeće mesto zauzimaju: influenca, varičela i dijareja.

7. Prema podacima prikazanim kao zbir prispelih prijava / odjava hroničnih nezaraznih

oboljenja i konstatovanih dijagnoza sa Potvrda o smrti lica koja su bolovala od istih u 2011.

godini, na teritoriji Braničevskog okruga, najčešće registrovana hronična nezarazna oboljenja

bila su akutni koronarni sindrom, šećerna bolest i maligne bolesti.

8. U 2011. godini bolničko lečenje najviše su koristila lica sa 65 i više godina (7781 lica

ili 39,6% od ukupnog broja bolnički lečenih) a osnovni razlog hospitalizacije u bolnicama

Braničevskog okruga bile su Bolesti sistema krvotoka (17,3%), Bolesti sistema za varenje

(12,3%) i Bolesti sistema za disanje (11,4%).

9. Apsentizam i invalidnost su problemi sa kojima se suočavaju sve opštine

Braničevskog okruga i koji značajno utiče na rezultate analize zdravstvenog stanja stanovništva

okruga.

10. Prosečno trajanje života u Braničevskom okrugu iznosi 74,3 godine. Vodeći uzroci

umiranja na teritoriji Braničevskog okruga su Bolesti sistema krvotoka, Tumori i Bolesti

sistema za disanje.

11. Kod dece predškolskog i školskog uzrasta na teritoriji Braničevskog okruga u 2011.

godini najučestalije su bile Bolesti sistema za disanje i to akutna upala grla i krajnika.

Zabrinjava činjenica što je određen broj školske dece posmatranog okruga bio u 2011. godini,

REPUBLIKA SRBIJA





Tel.: 012/222-568; 223-153; Faks: 012/220-913

24

kao i prethodnih godina, lečen bez jasno postavljene dijagnoze (visoko 3. mesto zauzimaju

Simptomi, znaci i patološki klinički i laboratorijski nalazi). Sistematskim pregledima školske

dece i omladine utvrđen je veliki broj dece sa deformitetima stopala, lošim telesnim držanjem i

lošom telesnom uhranjenošću.

12. Bolesti sistema za disanje i Bolesti sistema krvotoka predstavljaju vodeće grupe

bolesti kod odraslog stanovništva registrovane u službama opšte medicine i medicine rada

domova zdravlja Braničevskog okruga u 2011. godini. Najčešće registrovane dijagnoze u

službama opšte medicine i medicine rada posmatranog okruga bile su visok krvni pritisak i

akutna upala grla i krajnika.

13. U 2011. godini najveći problem u službi za zdravstvenu zaštitu žena domova

zdravlja Braničevskog okruga bili su upala grlića materice i druga zapaljenja organa male

karlice. Na teritoriji Braničevskog okruga Tumori ženskih polnih organa zauzimaju visoko

četvrto mesto od deset najčešćih grupa oboljenja po MKB-10 registrovanih u službama za

zdravstvenu zaštitu žena.

14. Najčešće dijagnoze u stomatološkoj zdravstvenoj zaštiti Braničevskog okruga u

2011. godini, kao i prethodnih godina, bile su: zubni karijes kao najveći problem svih dobnih

grupa, bolesti pulpe i tkiva oko vrha zuba, kao i nedefinisane bolesti zuba i potpornog tkiva.

15. U 2011. godini na teritoriji Braničevskog okruga planirani obim imunizacije protiv

određenih zaraznih bolesti (tuberkuloze, dečije paralize, difterije, tetanusa, pertusisa, morbila,

rubele, parotitisa, Hepatitisa B i oboljenja izazvanih Haemophilus influenzae tip b) realizovan

je uspešno.

16. Higijenska situacija na području Braničevskog okruga za 2011. godinu, je ocenjena

kao delimično zadovoljavajuća. Razlog ovakve ocene jeste pogoršanje kvaliteta vode u tri

gradska vodovoda koji snabdevaju vodom oko 70000 stanovnika, seoski vodovodi se loše

održavaju, voda se ne dezinfikuje, visok procenat hemijski i bakteriološki neispravnih voda za

piće u naseljima koja nemaju centralno vodosnabdevanje i kontinuiranu dezinfekciju, kao i

stanje u oblasti zagađenja životne sredine i u nekim objektima od većeg HE značaja.

Nepovoljno stanje je najčešće posledica nedostatka materijalnih sredstava ali i loše zdravstvene

i ekološke kulture stanovništva.

VII PREDLOG MERA

Analiza zdravstvenog stanja stanovništva Braničevskog okruga omogućila nam je

da prepoznamo neke od problema vezanih za zdravlje i da definišemo osnovne zaključke

na osnovu kojih možemo dati predloge u cilju njihovog rešavanja i samim tim

unapređenju zdravlja stanovništva posmatrane teritorije.

Budući da nam stanovništvo pripada staroj populaciji i da je stopa nataliteta niska

a opšteg mortaliteta visoka, kao i da je stopa prirodnog priraštaja sa negativnim

vrednostima u svim opštinama, krajnje je vreme da se nešto konkretno preduzme na nivou

svake opštine. U cilju lakše odluke za rađanje i samim tim povećanje nataliteta potrebno

je materijalno podržati i ohrabriti sve mlade ljude da takve odluke donose bez straha za

svoju budućnost.

Na nivou svake lokalne zajednice neophodno je stvoriti «okolinu koja vodi

zdravlju», odnosno pokrenuti sve one faktore koji vode do zdravlja. Jedan od takvih

faktora jeste i vaspitanje za zdravlje, odnosno povećanje nivoa znanja o zdravlju kod

svakog pojedinca kao preduslov za preuzimanje odgovornosti za sopstveno zdravlje i

zdravlje svojih najbližih.

REPUBLIKA SRBIJA





Tel.: 012/222-568; 223-153; Faks: 012/220-913

25

Korekcijom definisanih problema kao i poštovanjem sprovođenja Pravilnika o

pokazateljima kvaliteta zdravstvene zaštite u svim zdravstvenim ustanovama očekujemo

poboljšanje zdravstvene zaštite celokupnog stanovništva, smanjenje obolevanja i umiranja

od preventabilnih bolesti kao i unapređenje kvaliteta života svakog pojedinca i ekonomski

prosperitet našeg društva u celini.

VIII LITERATURA

1. Analiza zdravstvenog stanja, higijenskih prilika, rada zdravstvene službe,

finansijskog poslovanja zdravstvenih ustanova i poslovanja fondova zdravstvenog

osiguranja. Požarevac, jun 1975; 256:31.

2. Simić S. Procena zdravstvenog stanja stanovništva. Socijalna medicina.

Beograd: Savremena administracija, 2000. p. 76-94.

3. Živković M., Bjegović V. Zdravstvena zaštita hendikepiranih. Socijalna

medicina. Beograd: Savremena administracija, 2000. p. 154-160.

dr Cvija Stojanović

Specijalista socijalne medicine

Centar za promociju zdravlja

analizu, planiranje,

organizaciju zdravstvene zaštite,

informatiku i biostatistiku u zdravstvu D I R E K T O R

Zavoda za javno zdravlje

Pomoćnik direktora Požarevac

Prim. dr Suzana Petrović Prim. dr Zorica Mitić

Documents

Analiza zdravstvenog stanja stanovništva Branievskog ... · morbiditet od određenih bolesti, mortalitet, apsentizam i invalidnost. 3.1.Opšti morbiditet Opšti morbiditet kao indikator