Anayasa Hukuku 9 broşür - Legal

ISSN: 2147-1061

ANAYASA HUKUKU DERG İSİ JOURNAL OF CONSTITUTIONAL LAW REVUE DE DROIT CONSTITUTIONNEL

Cilt: 5/Sayı 9

Volume: 5/Issue: 9 Yıl /Year: 2016

Anayasa Hukuku Araştırmaları Derneği (Anayasa-Der) Yayını Published by the Association of Research on Constitutional Law (ARCL) Publiée par l’Association de Recherches en Droit Constitutionnel (ARDC)

Anayasa-Der, IACL (Anayasa Hukuku Uluslararası Derneği) üyesidir

ARCL is member of the IACL/ARDC est membre de l’AIDC

TR Dizin Hukuk Veri Tabanında Dizinlenmektedir

Anayasa Hukuku Dergisi Journal of Constitutional Law/Revue de Droit

Constitutionnel “Hakemli Dergidir”/ “Peer reviewed Journal”

Cilt: 5/Sayı: 9

Volume: 5/Issue: 9 Yıl/Year: 2016

Yayın Sahibi/Publisher:

Sorumlu Yazı İşleri Müdürü/ Responsible Manager:

Yayımcının Adı/Name of Publishing Company:

Basımcının Adı/Printed by:

Basıldığı Yer/Place of Publication:

Basım Tarihi/Publication Date: Yönetim Yeri/Place of Management:

E-posta/E-mail: URL:

Yayın Dili/ Published on Language: Yayın Türü/ Type of Publication:

Legal Yayıncılık A.Ş. adına Sahibi ve Genel Yayın Yönetmeni on Behalf of Legal Yayıncılık A.S. Publisher and Executive Editor Av./Aal. Lütfürrahman BAŞÖZ Prof. Dr. İbrahim Ö. Kaboğlu Legal Yayıncılık A.Ş. (Sertifika No./Certificate No. 27563) Tel.: 0 216 449 04 86 Net Kırtasiye Tanıtım ve Matbaa San. Tic. Ltd. Şti (Net Copy Center) (Sertifika No./Certificate No. 13723) Tel. 0212 249 40 60 İnönü Cad. Beytülmalcı Sk. No: 23/A Gümüşsuyu/Beyoğlu-İstanbul 2016 Bahariye Cad. No: 63/5 Kadıköy/İstanbul Tel.: (216) 449 04 85 Faks (Fax): (216) 449 04 87 [email protected] www.legal.com.tr Türkçe/İngilizce Bu dergi yılda iki sayı olarak yayımlanan uluslararası, süreli hakemli bir hukuk dergisidir/This journal is a peer-reviewed international law journal published two times in a year

Yurt Dı şı Temsilciliği

Legal Publishing Albania Shpk Rruga Sami Frasheri, pallati 14, hyrja 11, ap. 8 ne

Tirane/Albania www.legalalbania.com [email protected]

ISSN: 2147-1061

Dergiye yapılan atıflarda “AYHD ” kısaltması kullanılmalıdır.

For citations please use the abbreviation: “AYHD”.

Katkıda bulunmak isteyenler için iletişim bilgileri/

All correspondence concerning articles and other submissions should be addressed to:

E-mail: [email protected]

[email protected]

Bu dergide yayımlanan yazılarda ileri sürülen görüşler yazarlara aittir. Articles published in this journal represent only the views of the contributors.

Copyright © 2016 Tüm hakları saklıdır. Bu yayının hiçbir bölümü, Legal Yayıncılık A.Ş. ile Prof.

Dr. İbrahim Kaboğlu’nun yazılı izni olmadan, fotokopi yoluyla veya elektronik, mekanik ve sair suretlerle kısmen veya tamamen çoğaltılamaz,

dağıtılamaz, kayda alınamaz.

All rights reserved. No part of this publication may be copied, reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted, in any form or by means, without

the prior expressed permission in writing of the Legal Yayıncılık A.S. and Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu

ANAYASA HUKUKU DERG İSİ Bahariye Cad. Çam Apt. No: 63 D. 5 Kadıköy – İstanbul

Tel: (216) 449 04 85 – 449 04 86 Faks: (216) 449 04 87

İnternet adresi: www.legal.com.tr/http://anayasader.org/

E-posta: [email protected]/[email protected]

GENEL EDİTÖR/EDITOR IN CHIEF

Prof. Dr. İbrahim Ö. Kaboğlu, Marmara Üniversitesi

YAYIN KURULU /EDITORIAL BOARD

Prof. Dr. İbrahim Ö. Kaboğlu, Marmara Üniversitesi Prof. Dr. Christina Murray, Cape Town University

Eric Sales, Maître de conférences à l'Université Galatasaray et à l'Université Monpellier I Dr. Erkan Duymaz, İstanbul Üniversitesi

Yard. Dr.Tolga Şirin, Marmara Üniversitesi Yard. Doç. Dr. Evra Çetin, Çağ Üniversitesi

DANI ŞMA KURULU /ADVISORY BOARD

Prof. Dr. Rainer Arnold, University of Regensbourg Prof. Dr. César Landa Arroyo, Ponticia Universidad Catolica del Peru

Prof. Dr. Yadh Ben Achour, Université de Cartage Prof. Dr. Eva Brems, Ghent University

Prof. Dr. Marcelo Figueiredo, Pontifica Universidade Catolica de Sao Paulo Prof. Dr. Thomas Fleiner, Université de Fribourg

Prof. Dr. Lauréline Fontaine, Sorbonne nouvelle-Paris 3 Prof. Dr. Lech Garlicki, European Court of Human Rights

Prof. Dr. Tania Groppi, Université de Siena Prof. Dr. Vicki Jackson, Harward School of Law

Prof. Dr. Mo Jihong, Institute of Law, Chinese Academy of Social Sciences Prof. Dr. İoanna Kuçuradi, Maltepe Üniversitesi Prof. Dr. Jean Marcou, Université de Grenoble

Prof. Dr. Bertrand Mathieu, Université Paris-Sorbonne Prof. Dr. Jean Morange, Université de Limoges

Prof. Dr. Christina Murray, University of Cape Town Prof. Dr. Raul Pangalangan, University of Philippines

Prof. Dr. Michel Rosenfeld, Cardozo School of Law Prof. Dr. Martin Scheinin, European University Institute

Professor Eivind Smith, University of Oslo Prof. Dr. Adrienne Stone, University of Melburne

Prof. Dr. Elena-Simina Tanasescu, University of Bucarest

HAKEMLER /REFEREES

Prof. Dr. César Landa Arroyo, Ponticia Universidad Catolica del Peru Prof. Dr. Eva Brems, Ghent University

Prof. Dr. Meltem Dikmen Caniklioğlu, İzmir Ekonomi Üniversitesi Prof. Dr. Osman Doğru, Marmara Üniversitesi

Prof. Dr. Bihterin Dinçkol, Marmara Üniversitesi Prof. Dr. Mustafa Erdoğan, İstanbul Ticaret Üniversitesi

Prof. Dr. Ozan Erözden, Mef Üniversitesi Prof. Dr. Selin Esen, Ankara Üniversitesi

Prof. Dr. Lauréline Fontaine, Sorbonne nouvelle-Paris 3 Prof. Dr. Zafer Gören, İstanbul Ticaret Üniversitesi

Prof. Dr. Tania Groppi, Université de Siena Prof. Dr. Sibel İnceoğlu, İstanbul Bilgi Üniversitesi

Prof Ersin Kalaycıoğlu, Sabancı niversitesi Prof. Dr. Korkut Kanadoğlu, Özyeğin Üniversitesi

Prof. Dr. Jean Marcou, Université de Grenoble Prof. Dr. Bertrand Mathieu, Université Paris-Sorbonne

Prof. Dr. Bertil Emrah Oder, Koç Üniversitesi Prof. Dr. Erdal Onar, Bilkent Üniversitesi

Prof. Dr. Merih Öden, Ankara Üniversitesi Prof. Dr. Pasquale Policastro, Stetin Üniversitesi

Prof. Dr. Hab. Viktoriya Serzhanova, Varşova Üniversitesi Prof. Dr. Fazıl Sağlam, Yakın Doğu-Kıbrıs Üniversitesi

Prof. Dr. Oktay Uygun, Yeditepe Üniversitesi Prof. Dr. Sultan Üzeltürk, Yeditepe Üniversitesi

Prof. Dr. Elena-Simina Tanasescu, University of Bucarest Prof. Dr. Turan Yıldırım, Marmara Üniversitesi

Prof. Dr. Sevtap Yokuş, Kemerburgaz Üniversitesi Prof. Dr. Kemal Başlar, Atılım Üniversitesi

Doç. Dr. Ekrem Akartürk, Yeditepe Üniversitesi Doç. Dr. Ayşen Candaş, Boğaziçi Üniversitesi Doç. Dr. Levent Gönenç, Ankara Üniversitesi Doç. Dr. Ece Göztepe, Bilkent Üniversitesi

Doç. Dr. Şule Özsoy, Galatasaray Üniversitesi Doç. Dr. Abdullah Sezer, Marmara Üniversitesi

Doç. Dr. Murat Sevinç, Ankara Üniversitesi Doç. Dr. Cihan Osmanağaoğlu-Karahasanoğlu, İstanbul Üniversitesi

Yard. Doç. Olgun Akbulut, Kadir Has Üniversitesi Yard. Doç. Tijen Sezer, Dokuz Eylül Üniversitesi

Yard. Doç. Dr. Nihan Yancı, Kemerburgaz Üniversitesi Yard. Doç. Dr.Hamide Tacir, Kadir Has Üniversitesi Dr. Atilla Nalbant, İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Dr. Şerif Yılmaz, İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi

İÇİNDEKİLER/ INDEX/SOMMAIRE

SUNUŞ ................................................................................................................ 9 FOREWORD ..................................................................................................... 11

MAKALELER/ARTICLES Kanunların Kabul Edilmesi İşlevi Açısından Yasama Organı The Legislature in Term of the Adoption Process of Law Sultan Tahmazoğlu Üzeltürk ............................................................................. 13 Müzakere İşlevi Açısından Yasama Organı The Legislature with Regard to Deliberative Function Didem Yılmaz ................................................................................................... 55 Parlamentonun Müzakere İşlevi: Türkiye Büyük Millet Meclisi Örneği Deliberative Function of Parliament: The Grand National Assembly of Turkey Case Ender TÜRK ...................................................................................................... 87 1982 Anayasası Çerçevesinde Cumhurbaşkanının Siyasi ve Cezai Sorumluluğu The Political And Criminal Liability of the President of the Republic under 1982 Turkish Constitution O. Serkan Gülfidan .......................................................................................... 131 Anayasa Hukukunda Organ Uyuşmazlığı Davası Üzerine Bir İnceleme A Study on Case of Dispute Between Organs in Constitutional Law Tevfik Sönmez Küçük ..................................................................................... 171 İngiliz İşçi Partisi Tarafından Uygulanan Milletvekili Aday Tespit Yöntemi Üzerine Bir Hukuki Değerlendirme A Legal Evaluation of the Mp Candidate Selection Method Applied by the Labour Party of the UK Tevfik Sönmez Küçük ..................................................................................... 199

EKİM 2015-MART 2016 AYLARI ARASINDA İHAM’IN TÜRK İYE’YE KAR ŞI VERD İĞİ KARARLARIN TÜRKÇE ÖZETLER İ/JUDGMENTS OF THE ECtHR RELATED TO TURKEY BETWEEN OCTOBER 2015 -MARCH 2016 ............................................................................................................ 223

ANAYASA HABERLER İ/CONSTITUTIONAL NEWS ...................................... 265 Dokunulmazlıkları Kaldıran Anayasa Değişikli ği Hakkında Gözlemler Observations on the Constitutional Amendments That Remove Immunities Tolga Şirin ....................................................................................................... 265

Anayasa Hukuku Dergisi - Cilt: 5/Sayı:9/Yıl:2016

8

KİTAP TANITIMI/BOOK REVIEW .......................... ........................................... 271

İbrahim Ö. Kaboğlu ......................................................................................... 271 LEGAL YAYINCILIK TÜM YILLAR DERG İ FİYAT L İSTESİ (BASILI, ONLINE SÜRELİ-SÜRESİZ VE E-DERGİ LEGAL PUBLISHING'S PRICE LIST COVERING ALL THE YEARS (PRINTED-ON LINE-PERIODIC- NON-PERIODIC, AND E-JOURNAL) . 279 LEGAL HUKUK DERGİLERİ SİPARİŞ FORMU ORDERING FORM FOR THE LEGAL LAW JOURNALS ......................... 283 LEGALBANK ABONEL İK FORMU SUBSCRIPTION FORM FOR THE LEGALBANK LEGAL DATABASE .. 284

SUNUŞ

Önceki sayı AYHD-8’in yayıma hazırlandığı dönemde şu üç konu öne

çıkmıştı: 1 Haziran 2015 yasama seçimleri; şiddet ve terörizmin yaygınlaşması; 1 Kasım 2015 seçimleri.

1 Kasım 2015 seçim kampanyası sırasında AK Parti’nin sürekli işlediği konu, “istikrar” oldu. 7 Haziran seçimlerinde kaybettiği çoğunluğu yeniden elde etmek için Genel Başkan Davutoğlu, “koalisyon hükümetine mecbur bı-rakmayın bizi, tek başımıza hükümet kurmaya yeterli çoğunluğu verin” teması üzerine “siyasal istikrar” adına sürekli vurgu yaparak seçmenlerden oy istedi.

Nitekim 1 Kasım yasama seçimlerinde AK Parti, beklentisinin çok öte-sinde bir oy yüzdesi (%49.50) ve TBMM’de çoğunluk (317 milletvekili) sağ-lamak suretiyle amacına ulaştı.

Ne var ki, AK Parti çoğunluğu ve Hükümeti, artan şiddet olayları ve yaygınlaşan terörizmi önleyemedi; tam tersine, terörist saldırılar sonucu ölüm-ler giderek artmaya başladı. Ülke içinde ve dışarıdan sınırlarımıza yönelik sal-dırıların halkın toplu güvenliği üzerinde ciddi tehlikeler yaratmaya başlaması karşısında, olağanüstü hal veya sıkıyönetim ilanı gibi anayasal önlemlere baş-vurma yerine, “şehit ve öldürülen terörist sayısı” arasındaki ters orantı vurgu-lanmaya başladı. Ölüm makinasına endeksli bir politika, çözüm yerine, güven-lik başta gelmek üzere Kürt sorununu giderek derinleştirmeye başladı.

“Böyle ortamda anayasa olmaz; önce toplumsal barış sağlanmalı” şek-lindeki kaygıları yansıtan beklentilere karşın, Ocak 2016’da TBMM Başkanlığı altında yeniden –ve bu kez Anayasa Mutabakat Komisyonu adıyla- masaya oturuldu; ancak, iktidar partisi AKP için “başkanlık rejimi”, anamuhalefet par-tisi CHP için ise, “parlamenter rejim” ön şart olarak gündeme geldi. Bu neden-le, Komisyon’un göreve başlaması ile sona ermesi aynı anda oldu.

Bunun ardından; Cumhurbaşkanı (Külliye) ve AK Parti ittifakı çerçeve-sinde “partizan bir anayasa komisyonu” kurulduğu ve bu heyetin anayasa ça-lışmasında “başkanlık rejimi”ni hareket eşiği olarak aldığı kamuoyuna duyu-ruldu. Böyle bir çalışmaya paralel olarak, “partili cumhurbaşkanı” görüşü de dillendirilmeye başladı.

4 Mayıs 2016 akşamı CB Erdoğan ile BB Davutoğlu’nun 1 saat 40 daki-kalık görüşmesi, Türkiye’yi Anayasa Hukuku bakımından yeni bir eşiğe taşıdı. Neden ve nasıl?

Toplantı sonrasında, BB Davutoğlu, AK Parti’yi kongreye götüreceğini ve başkan adayı olmayı düşünmediğini açıkladı. CB ise, “ben o koltuğu kendi-


10

sine nasıl tevdi ettimse, o da başkasına devreder; kimse makamında baki değil-dir” anlamına gelen sözleriyle, Hükümeti yenileme iradesini teyit etmiş oldu. Böylece CB, başbakana istifa etme hakkını bile kullandırtmadan ve kendisine parti kongresi düzenleme yükümlülüğü yüklemek suretiyle, “örtülü” ve “aşağı-layıcı” bir yolla Başbakanı görevden almış oldu.

Anayasa’nın kendisine bu konuda yetki tanımadığı halde 64. Hükümeti tasfiyesi, CB’nin, seçildiği tarihten itibaren “Anayasal mekanizmaların askıya alındığı” şeklindeki sürekli söylemini yeni bir eşiğe taşıdı. Anayasasızlaştırma süreci sürekli bir hal aldı: Başbakanlık ve parti başkanlığı görevini de fiilen CB kendi uhdesine almış oldu. Tamamen anayasa dışı olan bu uygulama, “sürekli anayasal darbe” şeklinde de nitelendirilebilir.

Siyasal açıdan ise; gerek 7 Haziran gerekse 1 Kasım 2015 yasama se-çimlerinde “hükümet istikrarı” kavramı, Cumhurbaşkanı ve AK Parti tarafın-dan başlıca propaganda sloganı olarak kullanılmasına karşılık, –hukuki ve siya-sal açıdan zorunlu ve gerekli olmadığı halde- 1 yılda üç hükümet, “başkanlık rejimi” için sıkça dillendirilen “hükümet istikrarı” gerekçesini de çökertmiş bulunuyor.

Osmanlı-Cumhuriyet siyasal ve anayasal mirasının sağladığı birikim ve kazanımlar bir yana bırakılarak, en üst düzey yöneticilerin Türkiye’yi, “Ana-yasa’ya saygı” (de jure) yerine “fiili durum” (de facto) adıyla “anayasal darbe” sürecine sokmaları kabul edilemez.

Şimdilik, İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi (İHEB)1 hatırlatması ve “anayasal demokrasi” mücadelesinin ivme kazanması temennisi ile yetinelim: “insanın zorbalık ve baskıya karşı son çare olarak başkaldırmak zorunda kal-maması için, insan haklarının hukukun egemenliğiyle korunmasının önemli olduğunu,” Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, İnsan Hakları Evrensel Bildirge-sini ilan eder.

İbrahim Ö. Kaboğlu Haydarpaşa, 19 Mayıs 2016

1 Bkz. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi, Resmi Gazete: 27 Mayıs 1949.

FOREWORD Since the editing period of the previous Constitutional Law Journal-8,

three subjetcs came into prominence: the legislative election of 1st June, 2015, a proliferation of violance and terrorism, and the elections of 1st November, 2015.

During elections of 1st November, 2015, AK Party's perpetual argument was ''stabilitiy''. In order to regain the majority that he had lost at elections of 7th June, AK Party's leader Davutoğlu canvassed by emphasising constantly on ''political stability'', upon the theme ''Do not oblige us to have a coalition go-vernment, give us the majority of votes which is enough to form a government alone''.

Hence, AK Party reached its goal by gaining a voting rate beyond its expectations (49.50 %) and mantaining the majority in Turkish Grand National Assembly (317 members of Parliament).

However, AK Party's preponderance and Government, could not avoid the increasing violence and spreading terrorism; on the contrary, the number of death has started to increase as a consequence of terrorist attacks. When the attacks within the country and from the outside against our borders started to threaten public security seriously, instead of taking constitutional measures such as declaration of a state of emergency or a state of siege, the inverse pro-portion of number between martyrs and killed terrorists started to be emphasi-sed. The policy focused on a death machine rather than a solution, and dee-pened the security problem and the Kurdish problem.

Notwithstanding concerns such as ''A new constitution can not be estab-lished under these circumstances; initially the social peace must be establis-hed'', in January, 2016 under the leadership of the Turkish Parliamentary Spea-ker's Office, once again - and this time with the name of Constitution Concilia-tion Committee - it has come onto the agenda. However, ''presidential regime'' for ruling party AKP, ''parliamentery regime'' for main opposition party were at the top of their agendas as prerequisites. Therefore, inauguration and dissolu-tion of the Comittee occured.

Thereafter, within the scope of the alliance of the President of The Re-public (Islamic-Ottoman Social Complex) and AK Party, a partisan constitution comittee was established and it was declared that this comittee has determined a ''presidential regime'' as its starting point during its preparation of constitu-tion. The idea of ''a president who is a member of a political party'' has also been expressed in connection with the of preparation of the constitution.


12

The one hour forty minutes of meeting between Prime Minister Davu-toğlu and President Erdoğan on the evening of 4th May, 2016 has brought Tur-key to a new place. How and why?

Following the meeting, Prime Minister Davutoğlu, declared that he would take AK Party to the congress and he did not want to be the prime minis-ter any longer. The President confirmed his will to renew the government by the words ''As I had handed over the reins to him, he would hand it over to someone else; nobody is everlasting in his armchair''. Therefore, the President, discharged the Prime Minister by without letting him to use his right to resign and by imposing on him an obligation to arrange a party congress in an ''impli-cit'' and ''insulting'' way.

Altough the Constitutional Law does not empower the President to disc-harge, his liquidation of the 64th Government, has brought his constant state-ments such as ''Constituonal mechanisms have been suspended'' to a new level. The process of non-constitutionalism has become permenant: The President has incoporated the prime ministership and party leadership de facto. This absolu-tely unconstitutional implementation might be named a ''perpetual constitutio-nal strike'' as well.

In the terms of politics: as a result of either the 7th June or 1st November elections, the concept of ''stability of the government'' being used as the main propoganda slogan by the President and AK Party -without being mandatory and necessary in terms of politics – it is said that having three different go-vernments in a year undermines '' the stability of government '' which is menti-oned constantly as an advantaged of a ''presidential regime''.

It is unacceptable that the top authorities lead Turkey to a ''constitutional strike'' by displacing the accumulation and acquisitions provided by political and constitutional inheritance of Ottoman Republic ''de facto'' instead of ''de jure''.

For now, with the reminder of Universal Decleration of Human Rights (UDHR)1, let us content ourselves with the wish that the struggle for constituti-onal democracy accelerates: The General Assembly of the United Nations adopted the Universal Decleration of Human Rights in order that ''People do not have to rise against tyranny and oppression as a last resort and the impor-tance of protection of human rights by the rule of law''.

İbrahim Ö. Kaboğlu Haydarpaşa, 19th May,2016

See Universal Decleration of Human Rights, Official Gazette 27th May, 1949.

MAKALELER/ ARTICLES

HHHH KANUNLARIN KABUL ED İLMESİ İŞLEV İ AÇISINDAN YASAMA ORGANI *

(THE LEGISLATURE IN TERM OF THE ADOPTION PROCESS OF LAW)

Sultan Tahmazoğlu Üzeltürk **

Prof. Dr. Yılmaz Aliefendioğlu’nun AZİZ ANISINA SAYGIYLA…

Yasama sürecinin ürünleri ikincil nitelik arz etmektedir. Önemli olan, bu sonuçlara(…) müzakere yöntemi ile ulaşılmış olmasıdır.”

Cass R. Sunstein*** ÖZ Son yıllarda yasama fonksiyonunun yerine getirilmesi bakımından

Türkiye örneği bazı sorunlarla karşı karşıyadır. Ön sorun olarak yoğun yasa yapma süreci ve yeni yapılan yasaların kısa süreler içinde hızla değiştirilmesi hukuki güven ortamının sağlanması bakımından önemli bir husus olarak ortaya çıkmaktadır. Yasa yapma süreci bakımından kap-samlı kanunların daha hızlı bir yöntemle yapılmasını sağlamak üzere öngörülen “temel kanun” kavramının amacından uzaklaşması, muhale-fetin yasa yapma sürecindeki etkinliğinin azaltılmasına dayanak oluş-turmaktadır. Sıkça karşılaşılan “torba kanun” örneği ise hukuk sistemin-de ulaşılabilir ve öngörülebilir kanun anlayışını neredeyse tersine çevir-miştir. Bu durum aynı zamanda yapılan kanunun uzman komisyonlarda H Hakem denetiminden geçmiştir. * Bu makale, 10.01.2016 tarihinde Editörler Kurulu’na ulaşmış olup, 10.03.2016 tari-

hinde birinci hakem; 15.04.2016 tarihinde ikinci hakem onayından geçmiştir. ** Prof. Dr., Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi *** W. Sadurski, “Anayasacılık ve Anayasa Yapımı Üzerine”, in Anayasa Yapımı ve

Anayasal Değişim, TBB, Ankara, 2010, s. 38’den aktarma.

Kanunların Kabul Edilmesi İşlevi Açısından Yasama Organı


14

görüşülmesini engellediğinden kanunun niteliğine ilişkin sorunlar da yaratmaktadır. Ayrıca yapılan kanunların içeriği bakımından yetkinin yürütmeye ve idareye aktarılmasının aracı olması dikkat çekmektedir. Nihayet suç ve cezalar, vergiler, ve hürriyetlerin sınırlanması bakımın-dan yasa güvencesi önemli ölçüde zayıflamıştır.

Anahtar Kelimeler: Torba Kanun, Temel Kanun, Yetki Devri,

Yasa Yapma Süreci ABSTRACT In recent years in terms of the fulfillment of the legislative function

Turkey is faced with some problems. As a preliminary issue intensive and quick law making process and changing it in a short period of time is emerging as a major issue on legal confidence. Constantly applied law making process as called “torba kanun (Law that regulates multiple laws at once/collected law-leges saturae)” in Turkish has turned the concept of legal system of accessible and predictable law almost upside down. This is also a problem concerning the quality of the law because this way of law is making the expert commission to keep in parliament from negotiation. Also it is very striking that legislative power has been delegated to the executive power by the content of that sort of law. Fi-nally, the law that assures the rights especially about offenses, penalties, and taxes has been significantly weakened.

Keywords: Collected law, Fundamental Law, Delegation of Legis-

lative Power. ***

Yasama organının en önemli fonksiyonu şüphesiz yasa yapmaktır. Yasa yapma fonksiyonu iktidarın en güçlü kullanım alanlarından biridir. Bu sebeple şüphesiz her şeyden fazla demokratik temellere ihtiyacı bu-lunmaktadır. Bu fonksiyonun nasıl yerine getirildiği incelenirken önce yasaların yapım sürecine ilişkin niceliksel verilere, sonra da niteliksel bazı hususlara işaret edilecektir.

MMaakkaalleenniinn ddeevvaammıınnaa,, ddeerrggiimmiizziinn 22001166 yyııll ıı 55.. ccii ll tt 99.. ssaayyııssıınnddaann uullaaşşaabbii ll ii rrssiinniizz

HHHH MÜZAKERE İŞLEV İ AÇISINDAN YASAMA ORGANI * (THE LEGISLATURE WITH REGARD TO DELIBERATIVE FUNCTION)

Didem Yılmaz**

ÖZ Yasama organlarının temel görev ve yetkileri bireyler üzerinde so-

nuç doğuran ve herkesi bağlayan kararlar almaktır. Bunlar kanun adı altında yapılan işlemler olduğu gibi toplumsal hayatı ilgilendiren birçok konuda verilen kararları da kapsamaktadır: uluslararası anlaşmalar, af, yürütme organının denetimi hatta çeşitli kurumlara üye seçimi gibi. Top-lum adına karar veren ve seçimlerle demokratik bir meşruiyete sahip olan yasama organının bu görev ve yetkilerini yerine getirirken oluşan sürecin, kollektif karar alma yöntemlerinden müzakereci bir özelliğe sahip olması son 20 yıldır tartışılan bir konudur. Bu çalışmada, öncelikle müzakerenin tanımı ve özellikleri, müzakereci demokrasi kuramından hareketle açıklanmaya; daha sonra da TBMM’nin genel görüşme ve üye seçimi kararları eliyle müzakere düzeyi belirlenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Müzakere, Müzakereci Demokrasi, Yasama

Organı, TBMM, Genel Görüşme, Üye Seçimi ABSTRACT The main function of the legislatures is to decide on issues binding

all individuals. These decisions, having direct effect on all, can be in the form of statute or simple decision related to international treaties, par-don, controlling of the executive eventually to election of members for

H Hakem denetiminden geçmiştir. * Bu makale, 31.01.2016 tarihinde Editörler Kurulu’na ulaşmış olup, 26.02.2016 tari-

hinde birinci hakem; 24.02.2016 tarihinde ikinci hakem onayından geçmiştir. ** Yard. Doç. Dr., Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Anayasa Hukuku Anabi-

lim Dalı., [email protected]

Müzakere İşlevi Açısından Yasama Organı


16

several public institutions. The deliberative qualities of the legislature’s decisions are discussed for more than 20 years. In this research, first of all, the deliberation is explained with regard to deliberative democracy. Then, the deliberative level of the decision-making procedure of the Grand Assembly of Turkey (GANT) is analyzed with the decision of par-liamentary inquiry and election of member.

Keywords: Deliberation, Deliberative Democracy, Legislature-

GNAT, Parliamentary Inquiry, Election Of Member ***

… 2008 yılında Fransa’da yapılan anayasa değişikliklerinin biraz da-

ha ötesine geçen, yasama organı içinde müzakereyi destekleyecek uygu-lamalara komisyonlar düzeyinde anayasal güvence sağlanabilir. Fran-sa’da yetkilerinin de arttırıldığı bu komisyonlar, kanun teklifleri-ne/tasarılarına son halini vermektedir. Hatta öyle ki, hükümet Genel Ku-rulda kendi tasarının ilk halinin kabul edilmesi için ricacı durumunda olduğu dile getirilmektedir1.

Ayrıca AYM’nin şekil denetimine getirilmiş olan sınırlandırmanın kaldırılması komisyonlarda usul kurallarına uyulmaması halinde çoğun-luk iradesi tekelinde yasalaşmanın denetlenmesini mümkün kılabilir.


1 Clément Victorovitch, La délibération parlementaire: un oxymore? 16-17 Haziran

2011 tarihinde Paris’te yapılan “Le Tournant delibératif” konulu toplantıda sunulan tebliğ, http://www.participation-et-democratie.fr/sites/default/files/viktorovitch.pdf (s.e.t.10.02.2016).

HHHH PARLAMENTONUN MÜZAKERE İŞLEV İ: TÜRK İYE BÜYÜK M İLLET MECL İSİ ÖRNEĞİ*

(DELIBERATIVE FUNCTION OF PARLIAMENT: THE GRAND NATIONAL ASSEMBLY OF TURKEY CASE)

Ender TÜRK **

ÖZ Geleneksel olarak parlamentolar, kamuya açık müzakere alanları-

dır. Yasama organları başlıca işlevleri olan temsil, denetim ve siyasa yapım faaliyetlerini kamuya açık müzakereler yoluyla yerine getirmek-tedir. Buna rağmen parlamento müzakereleri yeterince ilgi çekmemekte ve müzakerelerin bu işlevler üzerinde önemli bir etkisi olmadığı düşü-nülmektedir. Ancak son yıllarda yapılan çalışmalarla bu görüş bir hayli tartışmalı hale gelmiştir. Bu çalışmayla, ülkemizde de bir hayli ihmal edilen parlamentonun müzakere işlevi incelenmektedir. Parlamentonun müzakere işlevinin ne olduğu, etkili olup olmadığı ve hangi anayasal ya da kurumsal faktörlerden etkilendiğinin ortaya konulması amaçlanmak-tadır. Bu belirlemelerin ardından Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin mü-zakereci bir eğilimde olup olmadığı sorgulanmaktadır. Sonuçta TBMM’deki müzakereci eğilimi zedeleyen anayasal faktörler tespit edilmekte ve bunlara yönelik birtakım anayasal ve kurumsal değişikler önerilerek çalışma tamamlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Parlamentonun İşlevleri, Müzakere İşlevi,

Parlamenter Müzakere, Parlamenter Tartışma, Türkiye Büyük Millet Meclisi.


hinde birinci hakem; 27.03.2016 tarihinde ikinci hakem onayından geçmiştir. ** Araş. Gör., Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Dalı.

Parlamentonun Müzakere İşlevi: Türkiye Büyük Millet Meclisi Örneği


18

ABSTRACT Traditionally, parliaments are open-to-public deliberative areas.

Parliaments fulfill their primary functions of representation, oversight and policy-making through parliamentary debates in public. Despite this, debates in parliaments have not inspired much interest among the scholars and they are thought not to have any significant impact on the-se functions of parliaments. This conventional view, however, has been challenged by the studies in the last decades. In this article, the delibera-tive function of parliament, which is also fairly neglected among the scholars in Turkey, is examined. This article aims to explain what the deliberative function of parliament is, whether it is influential and which constitutional or institutional factors have an impact on it. After that, it is evaluated whether the Grand National Assembly of Turkey (GNAT) has a deliberative tendency. Finally, the constitutional factors that dero-gate the deliberative tendency in GNAT are identified and some soluti-ons are provided by suggesting a few constitutional and institutional arrangements.

Keywords: Functions of Parliaments, Deliberative Function, Deli-

beration in Parliament, Parliamentary Debate, the Grand National As-sembly of Turkey.

*** … Bu çalışmayla ulaşılan sonuçlar birkaç noktada toplanabilir. Ancak

bu değerlendirmelere geçmeden önce parlamentonun “müzakere” işlevi-nin, doktrinde parlamentonun siyasa yapım ve denetim işlevine nazaran ihmal edilmiş bir konu olduğunu belirtmek gerekir. Yabancı literatürde son yıllarda bu konuya ağırlık verilmeye başlandığı görülse de TBMM’nin müzakere işlevi açısından bu ihmalin halen devam ettiği gözlemlenmiştir. Dolayısıyla bu çalışmanın gelecek dönemlerde yapıla-bilecek kapsamlı çalışmalar için bir başlangıç olması arzu edilmektedir.


HHHH 1982 ANAYASASI ÇERÇEVESİNDE CUMHURBA ŞKANININ SİYASİ VE CEZAİ SORUMLULUĞU*

(THE POLITICAL AND CRIMINAL LIABILITY OF THE PRESIDENT OF THE REPUBLIC UNDER 1982 TURKISH CONSTITUTION)

O. Serkan Gülfidan∗∗∗∗

ÖZ 1982 Anayasası örneğinde görüldüğü gibi, cumhurbaşkanının so-

rumluluk rejiminin bütünüyle ve açıkça öngörülmüş bulunmadığı anaya-sal düzenlerde cumhurbaşkanının sorumluluğu konusunda özellik arz eden husus, sorumluluğu taşıyan öznenin kimliği itibariyle siyasi sorum-luluk ile cezai sorumluluğun iç içe geçmiş olma ihtimalidir. Bu durum-da, anayasal boşlukların ve/veya anayasal düzenlemelerde yer alan muğ-lak kavramların cezai sorumluluğun siyasi sorumluluktan ayırt edilmesi-ni güçleştirmesi ve mevzubahis durumun cumhurbaşkanının sorumsuz-luğu paradoksuna yol açması mümkündür.

Halbuki, demokrasi ile idare olunan cumhuri rejimlerde, kimsenin sahip olduğu makam itibarıyla kanunların üzerinde bir yer işgal etmesi mümkün olmadığı gibi, icrai tesir doğurabilecek nitelikte yetkilerle do-natılmış bulunanların da bu yetkilerin kullanımından dolayı sorumsuz olmaları kabul edilemez. Bu itibarla, muasır demokrasilerde, kamu yet-


hinde birinci hakem; 01.04.2016 tarihinde ikinci hakem onayından geçmiştir. İşbu makale, 10.10.2010 tarihinde Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı'nda savunulup başarılı bulunan ve 2013 yılının Aralık ayında Türk Sosyal Bilimler Derneği tarafından düzenlenen Genç Sosyal Bilimciler Ödülleri'nde yüksek lisans tezi kategorisinde 2011-2013 yılı Genç Sosyal Bilimciler Ödülü'ne layık görülen "Cumhurbaşkanının Cezai Sorumluluğu" başlıklı yüksek li-sans tezimin, bir bölümü itibarıyla güncellenmiş bir özeti mahiyetindedir.

∗ Araş. Gör., Doğuş Üniversitesi Hukuk Fakültesi

1982 Anayasası Çerçevesinde Cumhurbaşkanının Siyasi ve Cezai Sorumluluğu


20

kilerini kullananlar ile kamu arasındaki rabıta yetki sahiplerinin sorum-luluk rejimleri üzerinden tesis edilmektedir.

Anahtar Kelimeler: Cumhurbaşkanı, Vatana İhanet, Siyasi So-

rumluluk, Cezai Sorumluluk ABSTRACT As is seen in the under 1982 Turkish Constitution, in a constitutio-

nal order in which the liability regime of the president of the republic has not been established in extenso and clearly, the main question about the liability of the president of republic is the probability of intertwine-ment of criminal liability with political liability. In this case, it is pos-sible for the constitutional gap and/or obscure conceptions in constituti-onal provisions, to complicate the differentiation of the criminal liability from political liability and for the situation in question to cause an ir-responsibility paradox of the president of the republic.

Whereas in republicain regimes governed by democracy it is im-possible for anyone to occupy a place beyond the laws in respect of his/her position, it is also unacceptable for those furnished with autho-rity to avoid responsibility for his/her exercise of such authority. In this respect, the relationship between authority and the public has been es-tablished upon the liability regimes of the authority-possessors.

Keywords: President of the Republic, High Treason, Political Lia-

bility, Criminal Liability ***

.. Tetkik etmiş bulunduğumuz gibi, monarktan farklı olarak, cum-

hurbaşkanının mahiyeti icabı sorumsuz olmasını icap ettiren bir gerekçe mevcut değildir. Bilakis, kimsenin kanunların üzerinde bir yer işgal edemediği ve egemenliğin kaynağını halkta bulmakta olduğu cumhuri rejimlerde asıl olan, devlet başkanının kural olarak sorumlu olmasıdır.


HHHH ANAYASA HUKUKUNDA ORGAN UYU ŞMAZLI ĞI DAVASI ÜZERİNE BİR İNCELEME *

(A STUDY ON CASE OF DISPUTE BETWEEN ORGANS IN CONSTITUTIONAL LAW)

Tevfik Sönmez Küçük∗∗∗∗

ÖZ Anayasa hukukunda organ uyuşmazlığı davası anayasal organlar

arasındaki yetki ve yükümlülüklerin kapsamına ilişkin anayasal uyuş-mazlıkların Anayasa Mahkemesi tarafından çözüme kavuşturulmasını amaçlar. Bu başvuru yolu, yatay erkler ayrılığı ekseninde iktidarın mer-kezileşmesini önleyerek hak ve özgürlükleri güvence altına alır. Bu ça-lışmada da Türk hukuk sisteminde bulunmayan organ uyuşmazlığı dava-sı karşılaştırmalı hukukta yer alan düzenlemeler çerçevesinde kapsamlı bir şekilde incelenecektir.

Anahtar Kelimeler : Organ Uyuşmazlığı Davası, Anayasal İhtilaf-

lar, Anayasal Yetki ve Yükümlülükler, Anayasa Mahkemesi. ABSTRACT In disputes between organs in constitutional law the constitutional

court resolves conflicts concerning the extent of the competence and duties between constitutional organs. This legal process assures the rights and freedoms within the context of horizontal separation of powers and avoids the centralization of authority. In this article, the case of dispute between organs, which is nonexistent in the Türkish legal


hinde birinci hakem; 22.05.2016 tarihinde ikinci hakem onayından geçmiştir. ∗ Yrd. Doç. Dr., Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi

Anayasa Hukukunda Organ Uyuşmazlığı Davası Üzerine Bir İnceleme


22

system will be comprehensively analysed in accordance with the rules in comparative law.

Keywords: The Case of Dispute Between Organs, Constitutional

Conflicts, Constitutional Competence and Duties, Constitutional Court. ***

… En genel ifade ile anayasal organlar arasında söz konusu olan

uyuşmazlıkların çözüme kavuşturulmasını hedefleyen organ uyuşmazlığı davası, belirli organların anayasal yetkilerini aşmasını engelleyerek ikti-darın merkezileşmesinin önüne geçer ki, bu husus, hak ve özgürlüklerin güvence altına alınması açısından önem arz eder. Bu bağlamda, organ uyuşmazlığı davasının Türk hukuk sistemine de dâhil edilmesi önerilebi-lir. Zira Türkiye’de anayasal organların yetki paylaşımına ilişkin olarak uygulamada birçok sorun ortaya çıkmaktadır. Nitekim öteden beri özel-likle bazı organların anayasal yetkilerinin sınırını aştığına yönelik ileri sürülen görüşler bu durumun bir göstergesidir. Anayasal yetki ve yü-kümlülüklerin kapsamına ilişkin ihtilafların Anayasa Mahkemesinin denetimine açılması, parlamenter rejimin uygulanması sırasında devlet organları arasında yaşanan uyuşmazlıkların çözümüne katkı sağlar. Kal-dı ki, Türk hukukunda parlamento kararları açısından var olan yargısal denetim açığı dikkate alınırsa, organ uyuşmazlığı davasının somut bir amaca hizmet edeceği konusunda şüphe yoktur1.

MMaakkaalleenniinn ddeevvaammıınnaa,, ddeerrggiimmiizziinn 22001166 yyııll ıı 55.. ccii ll tt 99.. ssaayyııssıınnddaann uullaaşşaabbii ll ii rrssiinniizz..

1 O. Korkut Kanadoğlu, Anayasa Mahkemesi, dipnot 375, s. 106.

HHHH İNGİLİZ İŞÇİ PARTİSİ TARAFINDAN UYGULANAN MİLLETVEK İLİ ADAY TESPİT YÖNTEM İ ÜZERİNE BİR

HUKUK İ DEĞERLENDİRME * (A LEGAL EVALUATION OF THE MP CANDIDATE SELECTION METHOD

APPLIED BY THE LABOUR PARTY OF THE UK)

Tevfik Sönmez Küçük∗∗∗∗

ÖZ Milletvekili aday tespit yönteminin demokratik olması, parti içi

demokrasi ilkesinin en önemli göstergelerinden biridir. İşte, bu çalışma-da da, İngiliz İşçi Partisi tarafından tercih edilen milletvekili aday belir-leme yöntemi parti içi demokrasi ilkesi çerçevesinde değerlendirilecek-tir. Bu çerçevede, çalışma kapsamında öncelikle model olarak neden İngiliz İşçi Partisi’nin seçildiği sorusu cevaplandırılacak, daha sonra, İşçi Partisi Tüzüğü’nde milletvekili adaylarının tespit edilme usulüne ilişkin yer alan kurallar açıklanacaktır. Çalışmanın son kısmında ise, söz konu-su hükümlerin, parti içi demokrasi ilkesini ne yönde etkilediği uygula-madan da örneklere yer verilerek eleştirel bir bakış açısıyla ortaya kona-caktır.

Anahtar Kelimeler: İngiliz İşçi Partisi, Milletvekili Aday Tespit

Yöntemi, Parti İçi Demokrasi. ABSTRACT One of the most important indicators of the intra–party democracy

principle is being respectful to democracy in the election of candidates to stand for election as MPs. In this study, the MP candidacy election


hinde birinci hakem; 25.5.2016 tarihinde ikinci hakem onayından geçmiştir. ∗ Yard. Doç. Dr., Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi

İngiliz İşçi Partisi Tarafından Uygulanan Milletvekili Aday Tespit Yöntemi Üzerine Bir Hukuki Değerlendirme


24

method of the Labour Party of the UK will be analysed pursuant to int-ra–party democracy principle. In this context, within the scope of this study, firstly the reason for choosing the Labour Party of the UK as a case study will be explained. Secondly, the principles regarding the MP candidate election method in the Labour Party bylaw will be defined. In the last part of this study, how the intra–party democracy principle is affected by these principles will be discussed giving wide coverage to exemplary de facto implementation in a critical perspective.

Keywords: Labour Party Of UK, MP Candidate Selection System,

Intra–Party Democracy. ***

… özellikle de Ulusal Yürütme Komitesi’nin, yetkilerini bu şekilde sınırlandırması bir zorunluluk olarak ortaya çıkar. Zira parti merkez organının, aday tespit sürecine bazı aday adaylarının lehine müdahale ettiğinin mahallî örgütler tarafından bilinmesi uygulamada milletvekili aday adaylarının seçilme şansını azaltmaktadır. Bu nedenle, Ulusal Yürütme Komitesi, kendi desteklediği milletvekili aday adayını mahallî teşkilatlara dayatıyor gibi gözükmekten özellikle kaçınır. Kısa-cası, parti içerisinde belirli grupların etkin olması sonucuna yol açabile-cek Tüzük hükümlerinin İngiliz İşçi Partisi’nin ve İngiliz toplumunun kendine has yapısı nedeniyle parti içi demokrasi ilkesine aykırı düşme-diği söylenebilir.


EKİM 2015-MART 2016 AYLARI ARASINDA İHAM’IN TÜRK İYE’YE KAR ŞI VERD İĞİ KARARLARIN

TÜRKÇE ÖZETLER İ (JUDGMENTS OF THE ECtHR RELATED TO TURKEY BETWEEN

OCTOBER 2015-MARCH 2016)

I. Ekim 2015* İHAM, Ekim ayı içerisinde toplam 11 karar vermiştir. Bunların

11’i de ihlal içermektedir. Madde 2 (Yaşam hakkı) kapsamında incele-nen 4 karar vardır. Madde 3 (İşkence yasağı) kapsamında incelenerek ihlal bulunan 4 karar vardır. Madde 8 (Özel hayata ve Aile hayatına saygı) ihlali bulunan 2 karar vardır. Madde 10 (Düşünce ve İfade öz-gürlüğü) ihlali bulunan 1 karar vardır.

Yaşam Hakkı ve Etkili Soruşturma Yükümlülü ğü (2. Madde) 6 Ekim 2015 Başvuru No: 15397/02 – İkinci Daire Kavaklıoğlu ve Diğerleri v. Türkiye Olay Tarihi: 26 Eylül 1999 İHAM’a Ba şvuru Tarihi: 23 Eylül 2000 İnternet Eri şimi : http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-157508 1999 yılında Ankara’da Ulucanlar Cezaevi’ne yapılan operasyon

sırasında cezaevinde olan kişilerin güvenlik güçleri tarafından öldürül-düğü ve operasyon öncesinde/sırasında/sonrasında kötü muameleye ma-ruz bırakıldıkları iddiasıyla yapılan başvuruda İHAM, bir kişinin, Devlet görevlileri tarafından öldürülmesi veya bu görevliler tarafından öldürül-düğünün iddia edilmesi, veya kullanılan güç nedeniyle hayatının tehli-keye girmesi ya da söz konusu görevliler tarafından sözleşmeye aykırı bir muameleye maruz bırakıldığını savunulabilir bir şekilde ileri sürmesi hallerinde bu durumların “resmi ve etkin bir soruşturmanın” yapılmasını

* Araş. Gör. Yusuf Görgün, Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler

Fakültesi, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü.

Ekim 2015-Mart 2016 Ayları Arasında İHAM’ın Türkiye’ye Karşı Verdiği Kararların Türkçe Özetleri


26

gerektirmesi sebebiyle; yaşam hakkının ve etkili soruşturma yürütme yükümlülüğünün ihlal edildiğine karar vermiştir.

6 Ekim 2015 Başvuru No: 17081/06 - İkinci Daire Metin Gültekin ve Diğerleri v. Türkiye Olay Tarihi: 17 Mart 2004 İHAM’a Ba şvuru Tarihi: 1 Nisan 2006 İnternet Eri şimi: http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-157890 Zorunlu askerlik hizmeti sırasında hepatit nedeniyle akut karaciğer

yetmezliği yaşayan Toğay Gültekin, karaciğer nakli için gönderildiği hastanede ameliyat olamadan vefat etmiştir. İHAM’a göre, Sözleşme’nin 2. Maddesi, Avrupa Konseyi’ni oluşturan toplumların temel değerlerin-den birini içermektedir. Sözleşme’nin 2. Maddesinin 1. fıkrasının ilk cümlesinin Devlete sadece kasten ve hukuka aykırı olarak öldürmekten kaçınma yükümlülüğü değil, aynı zamanda kendi egemenlik alanı içeri-sinde bulunan kişilerin yaşamlarını korumak için uygun tedbirler alma yükümlülüğü de yüklediğini tespit eden İHAM, pozitif yükümlülüklerin yerine getirilmemesi nedeniyle yaşam hakkının ihlaline karar vermiştir.

KKaarraarr ÖÖzzeettlleerr iinniinn ddeevvaammıınnaa,, ddeerrggiimmiizziinn 22001166 yyııll ıı 55.. ccii ll tt 99.. ssaayyııssıınnddaann uullaaşşaabbii ll ii rrssiinniizz

ANAYASA HABERLER İ/CONSTITUTIONAL NEWS

DOKUNULMAZLIKLARI KALDIRAN ANAYASA DEĞİŞİKL İĞİ HAKKINDA GÖZLEMLER

(OBSERVATIONS ON THE CONSTITUTIONAL AMENDMENTS THAT REMOVE IMMUNITIES)

Tolga Şirin ∗∗∗∗

Bu satırların yazıldığı saatlerde TBMM Genel Kurulu, 140 “hayır”

oyuna karşı 376 “evet” oyuyla, 1982 Anayasası’na yeni bir madde ek-lenmesini kabul etmişti. Anayasa md. 89 ve 175 gereğince Cumhurbaş-kanı, kendisine sunulan anayasa değişikli ğini 15 gün içinde, bir daha görüşülmek üzere TBMM’ye geri gönderebilir, halkoylamasına sunabilir veya yürürlük kazandırılması için Resmi Gazete’de yayımlayabilir. Bu ihtimallerden üçüncüsünün gerçekleşmesi yüksek bir olasılık. Eğer bir sürpriz olmazsa, siz bu satırları okurken yürürlüğe girmiş olacak geçici md. 20 aynen şu şekilde:

“Bu maddenin Türkiye Büyük Millet Meclisinde kabul edildiği ta-rihte; soruşturmaya veya soruşturma ya da kovuşturma izni vermeye yetkili mercilerden, Cumhuriyet başsavcılıklıklarından ve mahkemeler-den; Adalet Bakanlığına, Başbakanlığa, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına veya Anayasa ve Adalet komisyonları üyelerinden kurulu Karma Komisyon Başkanlığına intikal etmiş yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına ilişkin dosyaları bulunan milletvekilleri hakkında, bu dosyalar bakımından, Anayasanın 83 üncü maddesinin ikinci fıkrasının birinci cümlesi hükmü uygulanmaz.

Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren onbeş gün içinde; Anayasa ve Adalet komisyonları üyelerinden kurulu Karma Komisyon Başkanlığında, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığında, Başbakan-lıkta ve Adalet Bakanlığında bulunan yasama dokunulmazlığının kaldı-

∗ Yard. Doç. Dr., Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi

Dokunulmazlıkları Kaldıran Anayasa Değişikliği Hakkında Gözlemler


28

rılmasına ilişkin dosyalar, gereğinin yapılması amacıyla, yetkili mercii-ne iade edilir.”

Bu değişikli ğin atıf yaptığı md. 83/2’nin birinci cümlesi ise şu şek-lide:

AAnnaayyaassaa HHaabbeerr lleerr ii ddeevvaammıınnaa,, ddeerrggiimmiizziinn 22001166 yyııll ıı 55.. ccii ll tt 99.. ssaayyııssıınnddaann uullaaşşaabbii ll ii rrssiinniizz

KİTAP TANITIMI/ BOOK REVIEW

İbrahim Ö. Kaboğlu∗∗∗∗

A. SEZER, Demokrasi Teorisi ve Pratiğinde Seçim Barajları, Le-

gal Yay., İstanbul, 2014. A. SEZER, Treshold in the Theory and Practice of Democracy Doçentlik çalışması olarak sunulan eser, 434 (404+XXX) sayfadan

oluşmaktadır. Türkçe'de seçim barajlarına özgülenen ilk çalışma niteliği taşıyan

eser, 1 kavramsal giriş bölümü, 4 ana bölüm ve sonuç-öneriler olmak üzere, toplam 6 bölümden oluşmaktadır. Bölümler arasında, genel olarak denge bulunmaktadır.

- “Seçim ve Baraj” başlıklı Bölüm I'de (48 sayfa): Seçim, seçim sistemi, seçim barajı vb. temel kavramlara değinilerek çalışmanın genel çerçevesi çizilmekte, ayrıca ulusal ve ulusal-üstü belgelerde oy hakkı ve seçim barajlarına değinilmektedir.

- “Kar şılaştırmalı Verilerle Seçim Barajları” başlıklı Bölüm II’de (48 sayfa), Dünya ülkelerinde karşılaştırmalı veriler ışığında yasal ve doğal seçim barajları incelenmektedir. Tüm ülkelerin yanı sıra, bağlı alan parlamentoları da incelemeye dâhil edilmekte, istatistikler değer-lendirilmektedir. Böylelikle Türkiye’nin yeri, koruduğu % 10’luk barajla somutlaşmaktadır.

KKii ttaapp ttaannııttıımmıınnıınn ddeevvaammıınnaa,, ddeerrggiimmiizziinn 22001166 yyııll ıı 55.. ccii ll tt 99.. ssaayyııssıınnddaann uullaaşşaabbii ll ii rrssiinniizz

∗ Prof. Doç. Dr., Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi

ANAYASA HUKUKU DERG İSİ YAYIN İLKELER İ

PUBLICATION AND SUBMISSION REQUIREMENTS OF JOURNAL OF CONSTITUTIONAL LAW

1. Anayasa Hukuku Dergisi, yılda iki sayı olarak yayımlanan ha-kemli bir dergidir.

Journal of Constitutional Law is a peer-reviewed journal published two times in a year.

2. Dergi’de yayımlanabilecek yazılar, Anayasa Hukuku alanını il-

gilendiren içerikte her türlü makale, karar incelemesi ve kitap incelemesi ile çevirilerdir. Yazıların dili, Türkçe veya diğer Avrupa dilleridir.

This is a journal of law focusing on legal issues concerning Constitutional law. Articles, case notes and comments, discussions of legislative development, book reviews and other similar type of papers which are written in Turkish and in other European languages are welcome.

3. Dergi’de yayımlanmak üzere gönderilen yazılar başka bir yerde

yayımlanmamış ya da yayımlanmak üzere gönderilmemiş olmalıdır. Articles that will be sent to the editor should not be published

elsewhere nor be submitted to other journals simultaneously. 4. Yazılar microsoft word (microsoft office 98 ve üzeri versiyon-

lar) formatında (doc veya docx dosya uzantılı olarak) yazılmış olmalıdır. Ayrıca yazılar, aşağıdaki şekil şartlarına uygun olarak kaleme alınmış olmalıdır.

Kağıt Boyu: A4 Üst: 2.5 cm; Alt: 2.5 cm; Sol: 2 cm; Sağ; 2 cm Metin: Times New Roman, 12 punto, 1.5 satır aralığı, iki yana

yaslı Dipnotlar: Sayfa altında, Times New Roman, 10 punto, 1 satır ara-

lığı, iki yana yaslı Articles should be submitted as microsoft word (either with doc or

docx file extensions) documents (microsoft office 98 or higher versions). Articles should be written according to the following style guidelines:

Paper size: A4 Top: 2.5 cm; Bottom: 2.5 cm; Left: 2 cm; Right; 2 cm Text body: Times New Roman, 12 points, at 1.5 line spacing,

justified Footnotes: Times New Roman, 10 points, at 1 line spacing, justified


32

5. Her yazı, kaydedildiği bir CD ile ya da elektronik posta yolu ile microsoft word formatında editöre teslim edilmelidir. Yazının basılı ola-rak teslimi gerekmemektedir.

Softcopy of the article either on a CD or as an attached microsoft word document via e-mail should be submitted to the editor. There is no need to submit any hardcopy of the article.

6. Yazıyla birlikte yazarın (veya yazarların) adına, unvanına,

çalıştığı kuruma, açık adresine, kolay ulaşım sağlanabilecek telefon nu-maralarına ve elektronik posta adreslerine ilişkin bilgiler de editöre ulaş-tırılmalıdır.

The name(s), formal position(s), institutional affiliation(s) and contact details (especially e-mail(s)) of the author(s) must be clearly included with the submission to the editor.

7. Dergi’ye gönderilen makaleler Türkçe ve İngilizce başlık ile

hem İngilizce hem de Türkçe özet kısmı içermelidir. Each submission should contain a Turkish (only for Turkish

authors) and an English Title, as well as structured Abstract in Turkish (only for Turkish authors) and English.

8. Dergi’ye gönderilen makalelerde, ilgili makaledeki konuyu ta-

nımlayan Türkçe ve İngilizce uygun anahtar kelimeler bulunmalıdır. All articles should be accompanied by sufficient number of

keywords in Turkish (only for Turkish authors) and English that reflect the content of the article.

9. Dergi’ye gönderilen makalelerde kullanılan kaynaklar, makale

sonunda kaynakça olarak alfabetik sırada verilmiş olmalı ve kullanılan kaynaklar dipnotunda veya metin içerisinde kısa olarak yer almalıdır.

All references cited in the text should be numbered in order of mention in the text and should be given abbreviated form in footnotes. They should be listed in full form at the end of the article in an alphabetically arranged bibliography as well.

Journal of Constitutional Law - Volume: 5/Issue:9/Year: 2016

33

10. Dergi’ye gönderilen makalelerin yazım bakımından son denetimlerin yapılmış olduğu ve basılmaya hazır olarak verildiği kabul edilir.

All submissions are regarded as ready to publish and already proofread by the author himself or herself.

11. Yayın Kurulu’nda ilk değerlendirilmesi yapılan makaleler, ano-

nim olarak hakeme gönderilecek, hakemden gelen rapor doğrultusunda makalenin yayımlanmasına, hakemden gelen rapor çerçevesinde dü-zeltme istemesine ya da yayımlanmamasına karar verilecek ve yazar durumdan en kısa zamanda ve genellikle e-posta yolu ile haberdar edile-cektir. Tamamlanmış veya düzeltilmiş yazı, Yayın Kurulu’nca, tekrar hakeme gönderilebilir.

Articles will initially be examined by the editorial board. After initial evaluation by the editorial board, the submissions will be sent to an anonymous peer reviewer, who is determined by the editorial board. In case of rejection or proposed amendments, the contributer(s) will be informed (generally via e-mail) in adequate detail and provided with a copy of the reviewer’s report. Whenever needed or necessary, a reviewed and amended submission may be sent to a second reviewer.

12. Dergi, hakemin yazarı bilmemesi esasına (kör hakemlik) daya-

nır. Hakeme gönderilecek makalelerde de yazarın kimliğine ilişkin bil-gilerin gizliliği sağlanır.

All articles submitted are subject to a blind peer review. The identity of the author(s) and reviewer(s) will not be revealed to the other party.

13. Tüm Hakem Raporları, ULAKBİM (Ulusal Akademik Ağ ve

Bilgi Merkezi) Hukuk Veri Tabanı Komitesi tarafından denetlenmesine olanak verecek şekilde 5 yıl saklanır.

All reviewer reports will be kept for five years under circumstances ULAKBİM (Turkish Akademic Network and Information Center) Law Database Committee is able to examine whenever required.


34

14. Dergi’ye ait yeni sayı yayımlandıkça, bu sayı tek bir PDF kop-yası şeklinde ULAKBİM Online Dergi Takip Sistemine (ODİS) yüklenir. Ayrıca Dergi’nin 2 adet basılı kopyası da ULAKBİM’a kargo ile ulaştırılır.

Each Publisher issue of the Journal will be uplouded as a PDF file to the Online Journal Watch System of ULAKBİM (ODİS). Also two copies of the published issue will be delivered to ULAKBİM by cargo.

15. Dergi basıldıktan sonra ilgili sayının yazarlarına ve bu sayıda

hakemlik yapmış olanlara ücretsiz olarak gönderilir. Free copies of the published issue will be sent both to the author(s)

and to the reviewer(s).

LEGAL YAYINCILIK TÜM YILLAR DERG İ FİYAT L İSTESİ (BASILI, ONLINE SÜREL İ-SÜRESİZ VE E-DERGİ)

LEGAL PUBLISHING'S PRICE LIST COVERING ALL THE YEARS (PRINTED-ON LINE-PERIODIC- NON-PERIODIC, AND E-JOURNAL)

LEGAL HUKUK DERG İLERİ SİPARİŞ FORMU ORDERING FORM FOR THE LEGAL LAW JOURNALS

LEGALBANK ABONEL İK FORMU SUBSCRIPTION FORM FOR THE LEGALBANK LEGAL DATABASE

Documents

Anayasa Hukuku 9 broşür - Legal