ANG SIMBAHANG KATOLIKO

…Muling Pagsilang at RepormasyonPresented by:

Joanne Kaye MiclatBSEd(SS)- 2F

Noong labing-apat na siglo may mga pagbabago sa madaming kaisipan ng mga tao. Politika, komunidad, ekonomiya, Kristyanismo at sining ay nakapailalim sa pagbabago ng pyudal, ang simbahan na dominadong lipunan ay muling nalikha. Nauuna ang pagkamakasarili at pagkamakatao habang ang mga mamamayan ay nagsimulang humanap ng mga kasagutan, sa halip sa Dyos o sa relihiyosong institusyon.

Sa Hilagang Europa ang mga pagbabago ay nakaapekto sa buhay na pang-relihiyon. Ang muling pagsilang ay nangyari kasabay ng pagkadiskubre sa Bagong Daigdig at madaming siyentipikong tuklas na nakapinsala sa kredibilidad ng mga simbahan at madami sa kanilang mga dogmas ay nagmukhang katawa-tawa. Ang simbahan ay hindi na ang sentro ng pamumuhay ng mga tao.

Si St. Francis ng Assisi ay ang nagtatag ng Pransiskano sa Italya(1182-1226). Ang mga Pransiskano ay nangibabaw sa mas makasariling istilo ng pagsamba at relasyon sa Dyos. Ang Italya ay naging puso at kalulwa ng muling pagsilang.

Sa Englatera, si John Wycliffe (1325-1384) ay nagpasimula din ng pagsubok sa mga pagtuturo ng simbahang katoliko. Tinuro nya ang kontra sa transubstantiation (ang paniniwala na ang tinapay at ang katas ng ubas ay naging katawan at dugo ni Kristo sa panahon ng mga misa), nagproklama na si Kristo ang ulo ng mga simbahan sa halip na ang mga Papa at ang nagsasabing ang bibliya ay bilang kaisa-isang pagmamay-ari ng mga sumasampalataya sa halip na ang simbahan. Siya ang nagsalin ng bagong tipan ng bibliya.

Sa panlabing-apat at pang-labinlima siglo ang simbahang katoliko ay may maraming mga problema na may mababang antas ng moralidad sa kanyang mga pari. Ang marami ay nabubuhay ng engrande, nagkaroon ng mga bata sa labas at mas interesado sa kapangyarihang sekular kaysa sa mga simbahan. Noong 1305, si Pope Clement V ay inilipat ang pagka-Papa mula sa Roma papunta Avignon, sa Pransya. Ang paglipat na ito ay higit pa ang resulta ng impluwensiya ng Hari ng Pransya sa anumang relihiyosong rason.

Ng 1500, ang mga bagong merkado ay nagbukas sa buong mundo para sa mga mangangalakal. Ang simbahan ay nagbawal sa paglalagay ng interes at pagbubuo ng samahan at naghihigpit sa paggawa ng bagong negosyo. Ang mga Teolohiko, katulad ni Erasmus ng Rotterdam, ay nagsalin ng bibliya mula sa mga orihinal nitong lenguahe at sinubok ang simbahan sa mga pagkakaiba sa pagitan ng kanila at ang bagong tipan ng bibliya ng simbahan.

Ang unang tagareporma ay si Martin Luther, isinilang ng 1483. Tinuro nya ang Teolohiya sa Unibersidad ng Wittenburg, Germany pero napahamak sa tumataas na kalagayan ng korapsyon sa simbahan. Ng 1516 nakumbinsi sya na ang pagkaligtas ay makukuha sa pananalig kay Kristo.

Ng 1517 ipinako ni Martin Luther ang kanyang 95 na tesis sa pintuan ng simbahan sa Wittenburg. Ng 1518 sya ay tinawagan bago ang Diet of Augsburg kung saan inulit nya ang kanyang badya na ang kasulatan ay ang tanging kapangyarihan ng mga mananampalataya at hindi ang Papa.

Si John Calvin (1509-64) ay ang isa pang pangunahing tao sa bagong Protestanteng kilusan. Ng 1550 sya ay nagkaroon ng madaming tagasunod sa Holland, Switzerland, Scotland at sa Pransya. Si Luther ang maaaring nagsimula ng repormasyon ngunit si Calvin ang nagbigay dito ng istruktura.

Si Calvin, isang pranses na mamamayan, sinulat ang “Institusyon ng Relihiyong Kristyanismo” sa pagsisikap na manalo kay Francis, hari ng Pransya, sa mga bagong ideya ng repormasyon. Naniniwala si Calvin na ang ispiritu ay sinusuko ang tao sa Dyos. Iginiit nya na ang simbahan at pamahalaan ay parehong mga alipin ng Dyos na dapat magtulungan.

Ang Englatera ay naging isang bahagi ng repormasyon higit pa sa pamamagitan ng politika kaysa teolohikong debate.

Si Haring Henry VIII (1509-1547) ay kinakailangan ng isang tagapagmana sa kanyang trono ngunit ang kanyang asawa ay hindi makakapag-silang ng isang bata. Ang Papa ay hindi pwedeng maisakatuparan ang pag dedeborsyo kaya’t si Henry ay kinumbinsi ang parliamento na ideklara sya bilang pinuno ng Iglesia sa Englatera.

Ang anak ni Henry na si, Mary Tudor ay ang matatag na katoliko at umusig sa mga Protestante.

Nang ang isa pang anak ni Henry na si Elizabeth, ang naupo sa trono, nagparaya sya sa mga Protestante para hindi mainis ang Papa. Noong ang Ingles ay mabilis na tinalo ang hukbong-dagat ng Espanyol noong 1588, ang simbahang Anglikano ay pemanenteng pinalitan ang sinumang katoliko sa Englatera.

Si Huldreich Zwingli ay isang suwisong pari na sumalampalataya matapos nyang basahin ang mga gawa ni Luther. Nakilala nya si Luther pero di sila nagkasundo sa lahat ng teolohikang bagay.

Ang Kontra-Repormasyon ay ang pagsubok ng simbahang katoliko para mapagbuti ito sa liwanag ng repormasyon at teolohiya. Ang mga Heswita ay nabuo at naging pwersa para sa mabuti sa kabila ng pagsisiyasat ng mga Espanyol. Tumulong sila para maitulak ang mga huling bakas ng inpluwensya ng moro mula sa Espanya. Ang mga Heswita ang madaming nagawa para sa misyon ng simbahan na gumana sa Bagong Daigdig at sa Malayong Silangan.

Ang ispiritu ng muling pagkabuhay ay lubhang pinaikli ng paglaki ng pag-aaway ng mga relihiyon.

Ang tatlumpung-taong digmaan ay mahalagang pakikibaka upang matukoy kung saan sino ang katoliko at sino ang magiging protestante.

Ang gyera ay opisyal na natapos sa Kapayapaan ng Westphalia noong 1648. Halos ng mga kasalukuyang sangay ng Kristyanimo ay nabuo sa Europa simula noon. Ang Russia ay ang sentro ng Eastern Orthodox Christianity at ang iba pang simbahan sa Europa ay naging kasali sa pagkalat ng kanilang paniniwala sa mga kolonya.

Ang epekto ng repormasyon ay makabuluhan at malayo ang narating. Ang pagkamakasariling relihiyoso ay nauwi sa ibang uri ng pagkamakasarili. Ang popular na edukasyon ay ang resulta ng bagong paghahangad ng Kristyano na basahin ang bibliya sa sarili nila. Ang mga mamamayan ng Amerika at Europa ay naging edukadong pwersa at manghahalal. Ang Protestanismo ay napasigla ang kapitalismo at ang matatag at wastong paggawa. Ang pagkakapantay-pantay sa ispiritwal na aspeto ay naging pagkakapantay sa politika at ang demokrasya ay nagtatag ng liwanag sa pananaw ng mga mamamayan.

REFERENCES:

Gregorio F. Zaide at Sonia M. Zaide, Ang Kasaysayan ng Daigdig: Ikalimang Edisyon, 144-153.

“Essortment; Your Source Of Knowledge.”