ANKARAÜNİVERSİTESİBİLİMSELARAŞTIRMAPROJELERİ

KOORDİNASYONBİRİMİKOORDİNATÖRLÜĞÜNE

ProjeTürü :HızlıDestekProjesi

ProjeNo :16H0239001

ProjeYürütücüsü :DOÇ.DR.İremGULSANCAK

ProjeBaşlığı :Köpeklerdepostoperatifenfeksiyonlarıntedavisindevakumyardımlıkapamasistemiuygulamaları.

Yukarıdabilgileriyazılıolanprojeminsonuçraporunune-kütüphanedeyayınlanmasını;

İSTİYORUM

İSTEMİYORUM GEREKÇESİ:

17.04.2017

Doç.Dr.IremGulSancakİmza

ANKARAÜNİVERSİTESİ

BİLİMSELARAŞTIRMAPROJESİSONUÇRAPORU

Köpeklerdepostoperatifenfeksiyonlarıntedavisindevakumyardımlıkapamasistemiuygulamaları.

Doç.Dr.IremGulSancak

Dr.MuratÇalışkan

VetHek.FurkanMorgulle

ProjeNumarası:16H0239001

BaşlamaTarihi:19.04.2016

BitişTarihi:19.01.2017

RaporTarihi:17.04.2017

AnkaraÜniversitesiBilimselAraştırmaProjeleriAnkara–“2017”

I. Köpeklerde postoperatif enfeksiyonların tedavisinde vakum yardımlı kapama sistemi uygulamaları

Özet

Vakum yardımlı yara örtüm yöntemi, enfekte yaraların bakımında bölgesel

üstünlüklerinin yanı sıra daha hızlı ve konforlu bir tedavi olanağı sunmaktadır. Bu nedenle

konvansiyonel yara bakım yöntemlerine alternatif seçenek olarak düşünülmektedir.

Ülkemizde veteriner hekimlik alanında henüz aktif olarak bu sistem kullanıma

girmemiştir. Proje kapsamında fakültemiz anabilim dalı kliniğine kazandırılmış ve klasik

yara tedavisine alternatif olarak rutin kullanıma sokulmuştur.

Çalışmada kliniğimize getirilen ve postoperatif dönemde enfeksiyon gelişen köpeklerde

(n: 10) vakum yardımlı yara örtüm sistemleri kullanılmıştır. Enfeksiyonlu yaraların altısı

distal ekstremite, 1 tanesi abdominal ve inguinal bölge, 1 tanesi diz ve kalça 1 tanesi

sadece kalça ve 1 tanesi de proksimal ekstremite bölgesindeydi. Yaranın iyileşmesinde,

kapanma süresi, oluşan granülasyon dokusunun gücü ve ekstremiteyi yeniden ve etkin

olarak kullanma durumu kriter olarak belirlenmiştir.

Yara kapama sistemi kullanılarak tedavi edilen 10 hastadan 9’unda yara alanlarında

belirgin bir küçülme, granulasyon dokusu gelişiminde hızlanma ve yara sekresyonunda

azalma gözlenmiştir. Tedavi öncesi yara alanı ortalaması 164.2 cm2 ve tedavi sonrası yara

alanı ortalaması 109 cm2 ‘ydi. Hastalara uygulanan tedavinin süresi ortalama 7,8 gündü.

Yara ebatlarında tedavi sonrası azalma ortalama % 11.5 olarak hesaplandı. Sonuç olarak

yara iyileşmesini hızlandıran eksudasyonu ve enfeksiyonu azaltan negatif basınçlı yara

kapama yönteminin enfekte yaralarda iyi bir tedavi seçeneği olduğu açıkça gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler: köpek, enfekte yara, V.A.C. terapi

Vacuum Assisted closure system usage in dogs with postoperative infections

Abstract

Vacuum assisted wound dressing offers regional advantages in the management of

infected wounds, as well as a faster and more comfortable treatment. For this reason, it is

considered In our country, this system has not yet been routinely used in the veterinary

medicine. Within the scope of the project, as an alternative to classical wound treatment,

the system has been introduced in our department and now in routine clinical use.

In the study, the effectiveness of vacuum assisted wound dressing systems in dogs (n: 10)

with postoperative infection is investigated. Infective wounds were in the distal ekstremity

(n=6), abdominal and inguinal region (n=1), knee and sacrum (n=1), sacrum (n=1), and

proximal extremity (n=1). In wound healing, the time of closure, the strength of the

formed granulation tissue and the condition of using the extremity again and effectively

have been determined as criteria.

Nine out of ten patients whom were treated wound closure system showed a significant

reduction in wound area, acceleration in the development of granulation tissue, and a

decrease in wound secretion. The mean pre-treatment wound area was 164.2 cm2 and the

post-treatment wound area average was 109 cm2. The average time of treatment was 7,8

days. The reduction in wound size after treatment was calculated as an average of 11.5 %.

As a result, it was decided that the negative pressure wound closure method, which

reduces the exudation and infection that accelerate wound healing, is a good treatment

option in infected wounds.

Key words: Dog, infected wound, VAC therapy.

II. Amaç ve Kapsam

Veteriner cerrahide post operatif dönemde karşılaşılan en karmaşık sorunlardan biri

yumuşak doku kayıpları ile birlikte olan enfeksiyonlardır. Tedavide klasik olarak

kullanılan yöntemler arasında yara alanının yıkanması ve ölü doku temizliğini takiben

ıslak pansumanlar, kolloid jeller ve greftlerden serbest doku nakline kadar değişen özel

cerrahi girişimler uygulanır. Diğer bir yöntem de, son yıllarda yaygın kullanım alanı bulan

vakum yardımlı yara örtüm sistemleridir. Vakum tedavisinin yara dokusu üzerine bilinen

en önemli etkisi bölgesel kan akımını artırmasıdır. Literatürlerde yaraya 125 mmHg bir

negatif basınç uygulanması durumunda kan akımının dört kat arttığı ve bu etkinin

devamlılığı için negatif basıncın aralıklı olarak uygulanması gerektiği gösterilmiştir.

Diğer bir etki ise vakum tedavisinin yara yüzeyindeki hücrelerde yarattığı mekanik

strestir. Buna bağlı olarak hücre yapımında artış meydana gelir ve granülasyon dokusu

oluşumu hızlanır. Üçüncü̈ ve en tartışmalı etki ise yara iyileşmesine engel olan

proteazların emilerek yaradan uzaklaştırılması ve enfekte dokudaki bakteri sayısını

azaltmasıdır. Bu konunun cerrahi uygulamalardan sonra gelişen yara sorunlarının

tedavisindeki klinik önemi açıktır.

Negatif basınç ile bir yarada bulunan hasarlı veya enfekte dokuların çıkarılması, bölgenin

temizlenmesi ve yara iyileşmesinin hızlandırılması ilkesi ilk olarak Fleischmann (1993)

tarafından ortaya koyulmuştur.

Vakum yardımlı örtüm sistemleri, yara bölgesine subatmosferik negatif basınç uygulama

temeline dayanan yara iyileştirme sistemleridir. Vakum terapisi ile, yara bölgesinde kan

akımının artırılması, ekstravasküler boşluktan sıvıların uzaklaştırılması, granülasyon

dokusu oluşumunun hızlandırılması ve bölgedeki bakteriyel yükün azaltılması sağlanır

(Argenta, 2006).

Kılıç (2009)’ın bir çalışmasında vakum tedavisinin bu etkileri olgulardaki yaraların

tümünde görülen doku ödemi ve akıntı sorununu çözmelerine yardımcı olmuş, ölü̈ boşluk

gelişimi önlenerek temiz ve kuru görünümlü bir cerrahi yara sahası elde edildiğini

göstermişlerdir. Bu çalışmada, bölgesel kan akımının artırılması ile granülasyon

dokusunun gelişimi hızlandırılmıştır. Çalışmaya katılan hastalarda ortalama 16 gün

sonunda yara alanında belirgin küçülme gözlenmiştir. Bu çalışmada vakum terapi, 11

hastanın bölgesel ve genel enfeksiyonlarının tam olarak tedavisine katkı sağlamıştır.

Çalışmada 15 yara (%88.2) ek cerrahi girişime gerek olmadan kapanmıştır. Sadece iki

yara (%11.8), 10 günlük vakum tedavisinden sonra ek cerrahi yöntemlerle tedavi

edilmiştir. Çalışma süresince sadece iki hastada (%11.8) uygulama sırasında basıncın

yüksekliğine bağlı ağrı sorunu yaşanmıştır. Çalışma süresince tekrarlayan enfeksiyon,

septisemi ve sıvı-elektrolit kaybı gibi komplikasyonlarla karşılaşılmamıştır. Çalışmanın

en belirgin kısıtlılıkları, yara sahasında bakteri konsantrasyonuna ait ölçümlerin

yapılamamasıdır.

Bu konuda insan hekimliğinde en geniş olgu serisi (Kaplan, 2009) genel beden travması

geçiren 1500 hasta üzerinde yapılan bir çalışmadır. Vakum terapi ile hastanede yatış süresi

ve tedavi maliyetlerinde yarıya yakın azalma olduğu gösterilmiştir. Vakum yardımlı yara

örtüm yöntemi, enfekte yaraların bakımında bölgesel üstünlükleri yanı sıra daha hızlı ve

konforlu bir tedavi olanağı sunduğu ve bu özellikleri ile konvansiyonel yara bakım

yöntemlerine göre güvenilir bir alternatif olarak görülmektedir.

Brandi (2008) yaptığı çalışmada de-epidermalize deri ile beraber uyguladıkları Vakum

terapi ile bacak bölgesinde kapatma sorunu olan kas ve tendonların tümünde sorunsuz

olarak kapatma sağlamışlardır.

Seçilen tedaviden bağımsız olarak, uzun süre hastanede yatmayı gerektiren bu yaralar

yoğun ilaç kullanımı ve birden fazla sayıda cerrahi girişim gerektirmeleri açısından hem

maliyet hem de sosyal açıdan hastalara yük getirmektedir.

Veteriner literatürde vakum terapisiyle ilgili ilk çalışmalar (Jacobs, 2008) rodent

çalışmalarıyla başlamıştır. Bu çalışmada vakum yardımlı yara örtüm sistemlerinin yara

iyileşmesini hızlandırdığı, granülasyon dokusu oluşumuna etkisi olduğu, bölgesel kan

akımını hızlandırdığı pro-anjiyojenik büyüme faktörlerinin prodüksiyonunu tetiklediği

ortaya konulmuştur.

Veteriner hekimliği alanında yapılan bir başka çalışmada (Amotz, 2007) 15 köpeğin distal

ekstremite yaralarında vakum yardımlı örtü sistemlerinin greftler ile beraber kullanımı ve

etkisi araştırılmıştır. Sonuçlara göre deri, kas veya mesh greft uygulamasında iyileşme ve

sitokin oluşum hızını artırdığı ortaya konulmuştur.

Maddi kayıplı yaraya ek olarak ileri derece yanık durumunda nano-kristalin gümüş

kapama (NSD) ile vakum terapisinin beraber kullanıldığı bir başka çalışmada (Mullaly

2010), yanık olgularına alternatif bir tedavi protokolü ortaya konmuştur.

16 yaşındaki travma hastası bir atta vakum tedavisi ve sonrasında deri grefti ile toplamda

42 günde büyük çaplı bir yara iyileşmesi sağlandığı belirlenmiştir (Jordana, 2011). Milano

Üniversitesi’nde doktora çalışması olarak atların farklı bölgelerdeki yaralarında vakum

yardımlı örtü sistemini kullanılmıştır. 7 olgulu çalışmada karşılaştırmalı olarak vakum

terapisinin yara iyileşmesine olan pozitif etkileri ortaya konmuştur (Lazaretti, 2012).

Vakum yardımlı yara örtüm yöntemi, enfekte yaraların bakımında bölgesel üstünlükler

sağlaması yanı sıra daha hızlı ve konforlu bir tedavi olanağı sunmaktadır. Bu özellikleri

ile konvansiyonel yara bakım yöntemlerine güvenilir bir alternatif oluşturur. Enfekte

operasyon yaraları sonrası veya kas dokuyu da içine alan geniş maddi kayıplı yaralarda

klasik yara tedavi yöntemlerinin başarısız olması durumunda ekstremitenin amputasyonu

söz konusu olabilmektedir. Bu çalışma ile vakum yardımlı yara örtüm sistemleri nin

kullanımı ile klasik yara tedavisi ile iyileşmesi oldukça zor olan enfekte yaraların iyileşme

sürecinin hızlandırılması ve yaranın tedavi edilmesi amaçlanmıştır. .

III. Materyal ve Yöntem

Kliniğimize değişik sebeplerle getirilen ve postoperatif dönemde enfeksiyon gelişen

köpeklere (n:10) vakum yardımlı yara örtüm sistemleri kullanılarak yara kapaması

uygulandı. Vakum yardımlı yara örtüm sistemleri kullanılan hastalar arası iyileşmede

yaranın kapanma süresi, oluşan granülasyon dokusunun gücü ve ekstremiteyi yeniden ve

etkin olarak kullanma durumu araştırıldı.

Cerrahi uygulanan alanda beş günden uzun süren akıntı olması, kültür pozitif enfeksiyon

varlığı ve yara dudaklarında akıntıya eşlik eden nekroz ve açılma çalışmaya dahil edilme

kriterleri olarak belirlenmiştir. Bu kriterleri sağlayan köpeklerde yara bölgesinin

muayenesi yapılmış ve yara boyutları ölçülmüştür. Tedavinin sonlandırılması için kabul

edilen durumlar ise yara kültüründe bakteri görülmemesi; ve yaradaki doku kaybının

azalması ile basit rekonstrüktif yöntemlerle kapatılabilir hale gelmesiydi.

Çalışmada vakum yardımlı yara örtüm sistemi olarak VAC sistemi (Vacuum-Assisted

Closure, KCI, ABD) kullanılmıştır. Bu sistem yarayı doldurmak için poliuretan ve

polivinil alkolden oluşan süngerler, yarayı örtmek için yapışkanlı yarı geçirgen

kapamalar, yara ile cihaz bağlantısını sağlayan ve basıncı düzenleyen bir düzenek, bir

toplayıcı kap ve negatif basınç oluşturan bir cihazdan oluşmaktadır (Resim 1).

Resim 1: V.A.C. Terapi cihazının kullanım sırasında ki görünümü.

Bölgenin dezenfeksiyonunun ardından tüm hastalara ameliyathanede debridman yapıldı.

Yara üzerine uygun boyutlarda siyah poliuretan süngerler, 400-600 µm gözenekli, makas

yardımı ile kesilerek adapte edildi ve örtü süngerleri ile boşluklu yaralar dolduruldu

(Resim 2). Dolgusu sağlanan yaraların üzerine steril yarı geçirgen örtüler ile kapama

yapıldı. Kapamalar üzerinden küçük bir delik açılarak T.R.A.C. pad yerleştirilerek V.A.C.

cihazı ile yaranın bağlantısı sağlandı (Resim 3). Yaraya, ilk iki gün sürekli, sonraki

günlerde ise aralıklı olarak 100-125 mmHg negatif basınç uygulandı ve toplama kabında

biriken akıntının miktarı kaydedildi. Pansuman değişimleri ise steril koşullarda 48-72

saatte bir yapılmıştır. Tedavi sırasındaki büyük nekroze doku temizlikleri ve yıkamaları

genel anestezi altında yapılmıştır. Bu sırada yara boyutları ölçülmüş ve gerekli

debridmanlar tekrar edilmiştir. Yara boyutlarının ölçümünde üniversal yara ölçüm cetveli

kullanılmıştır. Hastalara yara kültürü uygulanmıştır. Uygulanan yara kültürü sonuçlarına

göre de hastalara antibiyotik tedavisi uygulanmıştır. Hastalar ortalama 4 ay takip

edilmiştir.

Resim 2: Yara üzerine bulunan boşluklu yaraları doldurmak icin, 400-600 µm gözenekli

siyah poliüretan süngerlerin steril şartlarda yerleştirilmesi.

Resim 3: Dolgusu sağlanan yaralara steril yarı geçirgen örtüler ile kapama yapıldı.

Kapamalar üzerinden küçük bir delik açılarak T.R.A.C. pad yerleştirildi V. A. C. cihazı

ile yaranın bağlantısı sağlandı.

IV. Analiz ve Bulgular

Kliniğimize getirilen ve V.A.C terapi ile tedavi edilen hastaların 1 tanesi Kangal, 2 tanesi

Kangal melezi, 2 tanesi Labrador melezi, 2 tanesi Akbaş, 1 tanesi Bosna tazısı, 2 tanesi

ise Alman Çoban meleziydi. Hastaların yaş ırk cinsiyet bilgileri Tablo 1 de özetlenmiştir.

Enfeksiyonlu yaraların altısı distal ekstremite (%60), 1 tanesi abdominal ve inguinal bölge

(%10), 1 tanesi diz ve kalça (%10), 1 tanesi sadece kalça (%10) ve 1 tanesi de proksimal

ekstremite bölgesindeydi (%10). Uygulanan cerrahi girişimler arasında kırık cerrahisi

(n=6) ve doku kayıplı açık yaralara müdahale (n=4) (yanık ve buna bağlı açık yaralanma,

trafik kazası sonrası gelişen açık yaralanma) yer almaktaydı (Tablo 1).

Hastalara V.A.C. uygulama süresi ortalama 7,8 gün iken, eksudat miktarı ortalama 500

ml olarak bulundu. Hastaların tedavi öncesi yara alanı büyüklüğünün (164.2 cm2) tedavi

sonrası yara alanı büyüklüğü (109 cm2) ile karşılaştırıldığında tüm hastalarda belirgin

olarak küçüldüğü izlenmiştir (Tablo 1).

Hastaların, VAC terapi öncesi ve sonrasında birer hafta ara ile alınan yara kültürleri takip

edildi. Beş hastada enfeksiyon etkeni olarak gram-negatif bakteriler, 3 hastada E.coli

saptandı. 2 hastada ise mikrobiyolojik analiz yapılamadı (Tablo 1). Yara kültürü̈

sonuçlarına göre vakum tedavisine başlandı. VAC tedavisi sonrasında alınan kültürlerden

7 tanesinde üreme görülmezken 1 tanesinde E.coli saptandı 2 tanesinde ise analiz

yapılamadı. Hastaların VAC tedavisi sonrasında 4 tanesine ise primer kapama, 5 tanesine

açık yara tedavisi, 1 tanesinde ise osteomyelitin önüne geçilemeyerek amputasyon

uygulanmıştır.

Tedavinin sonlandırılması için kabul edilen durumlar ise yara kültüründe bakteri

görülmemesi; ve yaradaki doku kaybının azalması ile basit rekonstrüktif yöntemlerle

kapatılabilir hale gelmesi idi. Uygulamanın sonlandırılması gerektirecek aşırı ağrı,

hastanın cihaz ekipman ve hortumlarına zarar vermesi ya da toplama kabında kan

bulunması gibi bir durumla karşılaşılmadı. Vakum yardımlı uygulamada, yarayı

doldurmak için 400-600 µm gözenekli, poliüretan ve polivinil alkolden oluşan süngerler,

yarayı örtmek için ise yapışkanlı, yarı geçirgen kapama filmleri kullanıldı. Basınç

düzenleyici bir bağlantı düzeneği akıntının toplandığı kap ve negatif basıncı oluşturan

cihaz sistemin diğer parçalarıydı.

Yaraların biri hariç tümünde görülen doku ödemi ve akıntı V.A.C. uygulamasını takiben

geriledi ve temiz, kuru görünümlü̈ granulasyon dokusunun kırmızı süngerimsi bir yapı

aldığı sağlıklı cerrahi yara sahası haline geldiği belirlenmiştir (Resim 4). Dokuz hastada

cerrahi bölgesindeki enfeksiyon, uygun antibiyotik kullanımı ve vakum tedavisi ile klinik

ve bakteriyolojik açıdan tedavi edildi. Bir hastada ise kemik enfeksiyonunun ileri olması

sebebiyle amputasyona gidildi. Tedavi öncesinde 164.2 cm2 olan yara alanı, uygulama

sonunda 109 cm2’ye geriledi.

Resim 4: V.A.C. uygulamasını takiben temiz, kuru görünümlü̈ granulasyon dokusunun

kırmızı süngerimsi bir yapı aldığı sağlıklı cerrahi yara sahasının görünümü.

V. Sonuç ve Öneriler

Yara kapama sistemi kullanılarak enfekte yaraların tedavisi maliyet problemi aşılabilir ise

hem etik açıdan hem de hasta memnuniyeti açısından karşılaştırılamayacak bir tedavi

seçeneğidir.

Negatif basınçlı kapama sistemi kullanılan hastalarda proje kapsamında gerçekleştirilen

tedaviler maliyeti biraz olsun azaltsa da hasta sahiplerine mali bir yükümlülük

getirmektedir.

Bu sistem elimizde iken hastalara konvansiyonel yöntemler ile tedavi etmek etik

olmayacağından postoperatif enfeksiyon gelişen her hasta ya 48 saat süre ile tedavi

seçeneği sunulmuştur ve tüm hastaların bu tedaviden faydalanması sağlanmıştır.

VI. Geleceğe İlişkin Öngörülen Katkılar

Anabilim Dalımızda kullanılmak üzere alınan cihaz ile doktora ve yüksek lisans

çalışmasına katkı sağlanacaktır.

VII. Sağlanan Altyapı Olanakları ile Varsa Gerçekleştirilen Projeler

Alınan hızlı destek kapsamında köpeklerde enfekte yaraların tedavisinde Vakum terapi

yönteminin kullanımına ilişkin proje gerçekleştirilmiştir ve sonuçları bilimsel

araştırmalar birimi ile paylaşılmıştır.

VIII. Sağlanan Altyapı Olanaklarının Varsa Bilim/Hizmet ve Eğitim Alanlarındaki Katkıları

Lisans eğitimine ve yüksek lisans eğitimine katkı sağlanmıştır.

IX. Kaynaklar

1. Amotz R, Millere JM, Filipowicz D, King M (2007): The Use of Vacuum-Assisted

Closure Therapy for the Treatment of Distal Extremity Wounds in 15 Dogs. Vet Surg,

36:684–690.

2. Argente LC, Morywas JM, Marks MW (2006): Vacuum-assisted closure: state of

clinical art. Plast Reconstr Surg, 117 (Suppl):127S-142S

3. Brandi C, Grimaldi L, Nisi G, Silvestri A, Brafa A, Calabrò M, D'Aniello C (2008):

Treatment with vacuum-assisted closure and cryo-preserved homologous de-

epidermalised dermis of complex traumas to the lower limbs with loss of substance, and

bones and tendons exposure. J Plast Reconstr Aesthet Surg, 61(12):1507-11.

4. Fleischmann W, Strecker W, Bombelli M, Kinz L (1993): Vacuum sealing as treatment

of soft tissue damage in open fractures. Unfallchirurg, 96(9), 488-92.

5. Jacobs S, Simhaee D, Marsano A, Fomovsky G M, Niedt G, Wu J K. (2009): Efficacy

and mechanisms of vacuum-assisted closure (VAC) therapy in promoting wound healing:

a rodent model. J Plastic Reconstructive Aesthetic Surg, 62, 1331-1338.

6. Jordana M, Pint E, Martens A (2011): The use of vacuum-assisted wound closure to

enhance skin graft acceptance in a horse. Vlaams Diergeneeskundig Tijdschrift, 80, 343-

350.

7. Kılıç A, Özkaya U, Sökücü S, Basılgan S, Kabukçuoğlu Y (2009): Use of vacuum-

assisted closure in the topical treatment of surgical site infections. Acta Orthop Traumatol

Turc,43(4):336-342.

8. Kaplan M, Daly D, Stemkowski S (2009): Early intervention of negative pressure

wound therapy using Vacuum-Assisted Closure in trauma patients: impact on hospital

length of stay and cost. Adv Skin Wound Care, 22:128-32.

9. Lazzaretti SS (2012): Application of Topical Negative Pressure (Vacuum Assisted

Closure) managing the horse’s wounds: Literature review and three years’ experience -

Università degli Studi di Milano, Doctoral Thesis, Veterinary Clinical Sciences.

10. Mullally C, Carey K, Seshadri R (2010): Use of a nanocrystalline silver dressing and

vacuum-assisted closure in a severely burned dog, J Vet Emer Crit Care 20:4, 456–463.

X. Ekler a. Mali Bilanço ve Açıklamaları

Bu projenin gerçekleşmesi için temin edilen bütçe, öngörülen harcama planı ve

takvimine uygun olarak kullanılmıştır.

b. Makine ve Teçhizatın Konumu ve İlerideki Kullanımına Dair Açıklamalar

Bu proje ile temin edilen V.A.C. Terapi cihazı birimimizde kullanıma devam

etmektedir.

c. Teknik ve Bilimsel Ayrıntılar

d. Sunumlar (bildiriler ve teknik raporlar) (Altyapı ve Yönlendirilmiş Projeler için

uygulanmaz)

e. Yayınlar (hakemli bilimsel dergiler) ve tezler (Altyapı ve Yönlendirilmiş Projeler

için uygulanmaz)

NOT: Verilen sonuç raporu bir (1) nüsha olarak ciltsiz şekilde verilecek, sonuç raporu Komisyon onayından sonra ciltlenerek bir kopyasının yer aldığı CD ile birlikte sunulacaktır. Sonuç raporunda proje sonuçlarını içeren, ISI’ nın SCI veya SSCI veya AHCI dizinleri kapsamında ve diğer uluslar arası dizinlerce taranan hakemli dergilerde yayınlanmış makaleler, III. Materyal ve Yöntem ve IV. Analiz ve Bulgular bölümleri yerine kabul edilir.