ANTIHISTAMINE DRUGS

ANTIHISTAMINE?

ยาทีล่ดหรอืยบัยัง้ผลของสารเคมทีีช่ ือ่ histamine

histamine เป็นสารทีห่ลัง่จากรา่งกายเพือ่ตอบสนองเมือ่มสี ิง่แปลกปลอม

เขา้รา่งกาย

ปกต ิเมือ่พดูถงึ Antihistamine จะหมายถงึ H1 receptor antagonists

Antihistamines จะไปแยง่จับทีต่วัรับ histamine แขง่กบัสาร histamine

ในรา่งกาย

แตถ่า้สาร histamine จับอยูก่อ่นแลว้ จะไมส่ามารถแยง่ได ้

ภูมิแพ้

ภมูแิพ ้เกดิจากปฏกิริยิาตอบสนองของ

Antibody ในรา่งกาย (IgE)

เมือ่มสี ิง่กระตุน้(Allergen)เขา้มาในรา่งกาย

จะมาจับกบั IgE ซึง่สง่ผลใหเ้กดิการกระตุน้

ที ่MAST CELLS หรอื BASOPHILS และมี

การปลดปลอ่ย histamine ออกมา

สาร Histamines ทีห่ลัง่ออกมาสามารถท า

ใหเ้กดิการอกัเสบได ้โดยจะมอีาการรนุแรง

นอ้ยจนถงึมาก เชน่ น ้ามกูไหล, ผืน่ หรอื

ชอ๊ค

สารกอ่ภมูแิพ ้มาจับกบั IgE

MAST CELL

MAST CELL ปลดปลอ่ย Histamine และสารอืน่ๆมาตอบสนอง

HISTAMINES

สารทีห่ลัง่เมือ่เกดิภมูแิพ ้

สว่นใหญไ่ดม้าจาก Mast cell และ

basophils

สง่ผลใหเ้กดิการอกัเสบ เชน่ ผืน่คนั,

หลอดเลอืดขยายตวั, กลา้มเนือ้เรยีบ

หดตวั, การหลัง่ของสาร mucus เชน่

น ้ามกู น ้าตา

Mast Cells

HISTAMINE RECEPTORS

ตวัรับ histamine มหีลายชนดิ ไดแ้ก่

H1

H2

H3

H4

แตล่ะตวัรับจะมหีนา้ทีต่า่งกนัไป และต าแหน่งก็

แตกตา่งกนั

ชนดิ ต ำแหนง่ หนำ้ที่

H1 histamine receptor

• กลา้มเนือ้เรยีบ• ผนังหลอดเลอืด• ระบบประสาท

สว่นกลาง

• ท าใหเ้สน้เลอืดขยายตวั• การหดตวัของหลอดลม

• อาการปวดและคนัจากแมลงกดัตอ่ย• ภมูแิพ ้

• อาการเวยีนหวั• ควบคมุวงจรการนอนหลบั

H2 histamine receptor

• parietal cellsทีก่ะเพราะอาหาร • ควบคมุการหลัง่กรดในกระเพาะอาหาร

H3 histamine receptor

• สว่นมากพบทีร่ะบบประสาทสว่นกลาง

• ลดการหลัง่สารสือ่ประสาท เชน่histamine, acetylcholine, norepinephrine, serotonin

H4 histamine receptor

• basophils • bone marrow

• อืน่ๆ

เกีย่วกบักระบวนการ chemotaxis

ขอ้บง่ใชข้อง ANTIHISTAMINES (H1)

ภมูแิพ ้เชน่ น ้ามกูไหล ตาแดง

ผืน่คนั ลมพษิ

อาการแพอ้าหาร หรอืแพย้า

คลืน่ไสแ้ละอาเจยีน เมารถ (first gen)

ชว่ยในการนอนหลบั (first gen)

FIRST-GENERATION AGENTS

กลุม่ที ่1

First generation หรอื Sedating Antihistamine

ยาละลายไดด้ใีนไขมัน จงึผา่นเขา้สมองไดด้ ีและกอ่อาการขา้งเคยีงคอื งว่งนอน ซมึ

ออกฤทธิไ์ว และถกูขบัออกจากรา่งกายไดไ้ว จงึกนิวนัละ 3-4 ครัง้

มฤีทธิ ์Anticholinergic คอื ปากแหง้ คอแหง้ จมกูแหง้ ปัสสาวะล าบาก ทอ้งผกู

นยิมใชใ้นกำรลดน ำ้มกูจำกหวดั (น ้ามกูจากหวดั ไมไ่ดเ้กดิจาก histamine/ อาศยัผลของ anticholinergic ในการรักษา)

นยิมใชใ้นการแกอ้าการผืน่ คนั

FIRST-GENERATIONAGENTS

จบัไดห้ลำย receptor จงึเกดิอำกำรขำ้งเคยีงที่หลำกหลำย

CHLORPHENIRAMINE

C P M

ใชแ้กแ้พ ้ผืน่คนั

ลดน ้ามกูไดด้ี

นยิมน าไปผสมกบัตวัยาแกค้ดัจมกู(phenylephrine) เพือ่จา่ยรว่มกนั

อาการขา้งเคยีง คอื ท าใหง้ว่งนอน

FIRST-GENERATION AGENTS

BROMPHENIRAMINE

นยิมใชใ้นการลดน ้ามกูในโรคหวดั

นยิมน าไปผสมกบัตวัยาแกค้ดัจมกู(phenylephrine) เพือ่จา่ยรว่มกนั

FIRST-GENERATION AGENTS

HYDROXYZINE

นยิมใชใ้นการแกเ้รือ่งผืน่คนั

และใชใ้นการสงบประสาท บรรเทาอาการวติกกงัวล

FIRST-GENERATION AGENTS

DIPHENHYDRAMINE

ใชใ้นเรือ่งผืน่คนั ชว่ยในการนอนหลบั

และสามารถใชใ้นการลดอาการไอไดด้ว้ย

FIRST-GENERATION AGENTS

DIMENHYDRINATE

นยิมใชแ้กอ้าการเมารถ เมาเรอื โดยทานกอ่นขึน้รถ 30 นาที

และใชใ้นการแกอ้าการแพท้อ้ง

FIRST-GENERATION AGENTS

CYPROHEPTADINE

นยิมน ามาใชเ้ป็นยาเพิม่ความอยากอาหาร ( appetite stimulant )

เพราะยาสามารถยับยัง้การออกฤทธิท์ี ่serotonin receptor ซึง่ควบคมุเกีย่วกบัความอิม่ได ้

FIRST-GENERATION AGENTS

SECOND-GENERATION AGENTS

กลุม่ที ่2

Second generation หรอื Non-sedating Antihistamine

มคีวามจ ำเพำะกบั H1 receptor มากกวา่กลุม่ที ่1

มผีลตอ่ ระบบประสาทสว่นกลางนอ้ยกวา่ จงึลดอาการ

ขา้งเคยีงได ้เชน่ งว่งนอน ปากแหง้ คอแหง้

ออกฤทธิย์าวนานกวา่ half-life ยาว จงึกนิแคว่นัละ 1 ครัง้

สว่นใหญต่อ้งผา่นกระบวนการเมตาบอไลทท์ีต่บั (metabolize)

CETIRIZINE

เป็น Active Metabolite โดยตรงของ Hydroxyzine

สามารถออกฤทธิไ์ดท้ันที

นยิมใชใ้นการรักษาผืน่ลมพษิ

SECOND-GENERATION AGENTS

LORATADINE

ใชใ้นการรักษาภมูแิพ ้และผืน่คนั

นยิมใหใ้นคนทีเ่ป็นภมูแิพท้ีต่อ้งกนิยาทกุวนั เนือ่งจากไมง่ว่ง และทานวนัละเม็ด

SECOND-GENERATION AGENTS

กลุม่ที ่3

Third generation

เป็น active metabolites ของ Second

generation

พัฒนาเพือ่หลกีเลีย่งปัญหาเกีย่วกบัการ

เมตาบอไลทย์าทีต่บั

THIRD-GENERATION AGENTS

FEXOFENADINE

ง่วงน้อย แต่ถา้ใหป้ริมาณมาก ก็สามารถงว่งได้

THIRD-GENERATION AGENTS

DESLORATADINE

เป็น Tricyclic antihistamine

เป็น active metabolite of loratadine

จับกบั receptor ไดด้แีละจ าเพาะกวา่

loratadine

สามารถออกฤทธิท์ี ่acetylcholine

receptor จงึพบอาการ ปากแหง้

คอแหง้ไดบ้า้ง

เดน่กวา่ยาตวัอืน่คอื สำมำรถลดอำกำร

คดัจมกูไดด้ว้ย

THIRD-GENERATION AGENTS

LEVO-CETIRIZINE

เป็น active R-enantiomer of cetirizine

เชือ่วา่ ออกฤทธิด์กีวา่ และ มอีาการขา้งเคยีงนอ้ยกวา่ cetirizine

THIRD-GENERATION AGENTS

HISTAMINE (H2)-RECEPTOR ANTAGONISTS

HISTAMINE (H2)-RECEPTOR ANTAGONISTS

H2 receptor พบมากท่ี กระเพาะอาหาร

ตวัอยา่งยาลดกรด เชน่

Cimetidine

Ranitidine

Famotidine

SUMMARY

pharmacologycorner.com

THANK YOU